-

m
VILLANOVA COLLEGE LIBRARY
Villanova,

Pennsylvania

This book

was donated

3-4^49
by
Re.v^..i^..S.ulli.v.an,....0.....A*..

A.C,

-*-Ws'

'

?<- C

T,

**/

.1

>-

[c >-v\)

>

'-.'.

Vl

ACTA

SANCTORUM

PAHIBII*.

EX TYPIS

Y.

GOUPY, YIA GARANClfcnE,

"~

M.DCCC.LXIX PARisiIS&ROM^.APVD VlCTOREM PALME

ACTA

SANCTORUM
OCTOBRIS
Ex
servata primigenia veterum Latinis et Graecis aliarumque gentiura Monuraentis,

Scriptorum phrasi
COLLECTA, DIGESTA, COMMENTAIUISQUE ET OBSERVATIONIBUS
ILLUSTRATA
A

J.

VAN DER MOERE ET

NONNULLIS
ALIIS

.1.

VAN HECKE,
CONFERENTIBUS

B SOCIBTATB JESU PRESBYTBRIS THBOLOGIS

EX

EADEM

SOCIETATE

OPERAM

TOMUS SEPTIMUS
CONTINENTUR QUO DIE9 DECIMU8 QUINTUS ET DECIMUS SEXTU9

PARS PRIOR

PARISIIS ET ROMiE

apudVIGTOREM PALME
1869

bibliopolam

.A2-

SANCTISSIMO

PATRI ET DOMINO NOSTRO

GREGORIO XVI
PONTIFICI OPTIMO MAXIMO.

Ea Sors, Beatissime

pater,

feliciter

obtigit

iis,

qui olim

Sanclorum Actis ex P. Joannis

auspiciis

Bollandi consilio edendis

operam navarunt,ut sub Romanorum Pontificum

et claudere

voluminum
Alexandri

suorum seriem inchoare

'

concessum

fuerit

atque adeo Urbani Octavi,

Undecimi ac tandem Pii Sexti Septimi, Clemeniis Noni, Clementis Decimi, Innocentii
illustrataa plures Bollandianae

nomine

<^

lucubrationes prodierint. Interruptum per tot casus

et

opus cum
gestimus.

jamjicettantolaboriiropares, prosequimur, simile omen

patrocinium

sortiri

Etenim occurrere neminem

Sanctitati tmj

in republica Christiana

planum

est, cui

pluribus nominibus

quam

resumpta Beatorum praeconia

et

Acta dicari deceat. Constans etiam acmultiplici

desiderium in nobisexcitavit. Bkmissime ^beneficio probata in Societatem nostram benevolentia

.ater, ut illustre et

amicum nomen Tuum

operi nostro lucem

quamdam
in

et

favorem affunderet.

Cum autem
'

eximia Sanctitatis tv& modestia obstet, quominus

Tuas publicas ac privatas

;

cognita, laudes, inque praaclara merita, toti aliunde orbi

excurramus

satis

sit

dicere,
soles

nos

niirum
,

in

modum

allici

singulari

illa et

vere paterna benignitate, qua complecti

humi-

vel sanctas Fidei adversus lioresetiam conatus eorum, qui vel sacras eruditioni elucidand

impugnatores vindicandas allaborant. Movet

.;.

et aliud,

quod

confiteri liceat

ingemiscit iden-

tideta Sanctitas tua,

cum errantium multorum

filiorum proterviam spectat, saevisque aut nuper

:

autetiamnumtempestatibusexagitatamPetrinaviculam
afflicto saepe

alqui

non insuave,
et triumphi,
]

ut

speramus,
adversus

animo exhibebunt spectaculum Sanctorum certamina

Octobris,

cum

Tomus VII

Pars Prior.

" iundl

V1

ut i..ud et Patrue opus deponimus, precamurque, et diuturni .aboris ndnstri*. at sa.tem ardui
et Societatis

Hum i,iter

igUur ad

Sc,M

pedes provo.nt, nostrum,

nge-n aut

in singu.ans Bol.andiani crctus nomine ob.atnm Jesu provioci* Be.gic* et

vene-

rationis, obsequii et

amoris tenne pignusrecipiat.

hxil mterim

Deus, ut

Bu.. w Sanct*

g.oria3 diu conservetur. Matris Ecc.esiae incolumitati et

SiNciiTAiis

tci

minimi famuli
Josepuus

Vandekmobrb

JosBPHUS

VaNHECKE

Societatis Jesu.

AG OG
I

APH
S.

LECTORI

Gratam

nobis accidere exspectationem videndse continuationis operis, guod tanto plausu olim ab eruditis exceptum fuit, lubentes fatemur. Ast dum miranlur quidam, imo pressas fuisse lucubrationes nostras, et conquerunlur, justo diutius in scriniorum tenebris votuminis el opeilse, quam die xxv Martii 1837 De Prosecuet solidum octennium inter hujus numquam secum repulaverunl, quantse tione Operis Bollandiani emisimus, fluxisse, ii profecto primi hujus operis prosecutionem circumstarent difflcultates, sive homines quis spectet, qui quse magna ex parte deerant, diuturnoque novo labori admovendi erant, sive instrumenta, tempore erant conquirenda. ... advocandi fuere homines, qui hcet htterarum studus plus

Imprimisadopusinchoandum Hagiographia conttnetur, minus exculti,alieni tamen erant ab eo disciplinarum genere, quibus totius vtls studas ad nova traducere, Nemo vero neseit, quam arduum sit hominem a consuetis regionem.ubi omnia prius ante exploranda sunt, quam et transferre quodammodo in ignotam plane perspiciebant Neo-Bollandiam jam sibi non suffiputel tuto pedem figere posse. Etenim ignorare potest, nisi tn rehquis discxcere illa historix, archeologiseve elementa, quse nemo
plinis

perdiscendas esse, ut etiam, si quando igitur qusestionem atlmgere xpsts occurreret, ipsos magislros emendare possent. proindeque in omnxbus parttbus xnttme futshabuissent,

omnino

cseculire velit

sed

illas scientias ita sibi

Nullam

licebat.quamnonplene perspeclam

satis sent perscrulati.In ipso itaquelimine tempus

diuturnum inpendendum

fuit

m accuratum

studium earum scientiarum, quarum ope

occurrentes difficultates submoverentur. utcumquejudicabant, ut scriptionis laboremsusctperent, tn xpso stalxm Cum dein paratos se circumcinctos vtdebant, ut clare xntelhgerent exordio tot lantisque qumslionum ambagibus se posse. Quod ut magts benevoo lectort xnnotescal si vellent tute, non nisi lente procedere se l Ce r e exemph causa j} consideret aliquantisper secum Martyrologiorum rf peregrinum pler xs que estxd vacillantem non raro auctoritatem tamen xxs, qu t ad S^ctorum Acta quod exlra Hagiographise Hmites vix excurrat. Sed anxmum xnlendunt, Martyrologta, quocastiaatissimeedendaatqueexaminanda cum fructu casitgaitsstme eaenuuuique = ecc. ven.u jrnl^tdnriorum etc. veniant, sunt pnmarxa xnstrumenta, , ? cumque nomtne stve Meweorum, stve kalendartorum , m /?w eSSe > hagiographo P ernecessar *f quibus uti oportet. Hinc sponte sua fluit, ra hujusmodi scrxptxonum sttaucto rtta* test, accuratissime noscere, quse quxdval fuerxt exemplari primigenio perierit, quid interpolatum num fortassis patrxse amore deceptus regxomdxcant mattyrologx, ginquis agit nationibus , raro oppostta xnter se

ff ^ ^ ~?""^
'

>*

^\'^ZTJZt
^^rfxZoa
xquus
lector facile

^T ,*"* f27e

Sanctos.quostulerat altera

tellus

Quidquodnon

quorumproinopinionesxqua

Qu*

hxc de Martyrologtorum

^f^dilmuTZem

^V*^^^

repetenda esse de reantiquaria.de

Jcissitudinibus,

oSenlnTin

auctores saltem disquisitionibus ambiguis, ut scial quid

Vtarnde rern

runl Bollandumhagiographico operxadmotx sibi litteraria {n p quxnquennxumve ^banl^n paranda sequerentur.plerumque quadrxennxum ^ulm a supellectile, antequam manum sxnos sxne auce, inspxcxentx. Quxdtgtturmxrx, decessorumnoslrorumelogia quidum tentantes incerli aliquamdiu penus, quselicet satis ampla rta interrumpi Alterum obicem operi promovendo tn,ec,t 2n%Zo inceplum opus busdamvideripossit, ejus tamen lenuxtatis arcessendi aut e ee ^ssenthbrt,elon9^ oportueril, donec necessarii de/tcxennous / subhastationtbus coemendx. Imo,
>

^^ZZ Pponerentd^
l

2X "'ff^^Sw

fortuitis incertisque

accurativs

nonpossit, Sanctiderivari non solum

*-* r****?
ardiiitf arfrfie **<*.
> ubs " /n

si

i;itr.^
rc/araar.

tn^riamOMammaa;^

^ *^J^ Qum **^~:L^ commentarium

rt

iibr

inopia scribendi con-

rt

^ cW S

<im c primmn mnote

sunt, et

Uoricujuspiam necessUatem,

zsxxx
niam vero
larutn

^ZuT^Tcaus, ^Zr^etnZ quxrunturt emuntur h?

effectuum
'

coemendos^prxcp^^

i^^mj^^

am7?n(M poteram.*

arf

hunc tomum conannandum. Quo-

nobis allerive litterario sufficiebat, licuit

.

amtcorum /* Mton-

aecessttregior,.,,, admtntstt

^^

orumOe "

qu i
'J

dona adjumenta da blhUotheca A d h*c voluetunt, ut guoties liber aliquis, siquidem

^^
.

smtentationi

ejn sto

WW2

M5 exC uderetur,

faanfMf mi ac
e sse

voluitCommenta^oru^

"*fr^*"*

o.w* romt^ commimcandas imposterum nobiscum

^^"^^!^%^ rf~*a **"->

aC
thesauros

^^

gM0OMe

, **,

ftM.otf.ac*

hagwgrnphtc*

7ecminL

non recenseremus Canonicos regu7oUsinureremus,siinterpr*cipuos nobis gratuito concesserunt manuscnpta, quinonsolum Tares Pr*monstratenses Tongerlo*, supererant, sed etiam pr*ter codices ahquot optim* not* e Mus*o Bollandiano auxadhuc qu* mutuo datos, donarunt magis quam vendiderunt, laminas *reas,
multosquelibros nobis
.

monasteriorum religiosi, qui lubentes nobis benefici in nos fuere variorum patere voluerunt. Ast xngratissimi ammi notam litterarios, ruin* oUm ereplos,

voluminibus inservierant Pan beneficn vincuto sculpendis Sanctorum gestis in prioribus Canonici Averbodienses, qui summa humanitate symboobliqatos nos habent ejusdem Ordinis noslrum contulere. Eodem modo mumficos se lam suam eamdemque liberalem, in opus Archiepiscopus Mechliniensis et Illustnssimi ac pr*stiterunt Eminentissimus Cardinalis ut nobis ad tempus liberaliter darentur illa Reverendissimi Episcopi Belgii, quijusserunt, utilia viderentur cui quidem voluntati quam promopus prosequendum
:

volumina, qu* ad prxsides. Quin et privati homines plurimi hanc ptissime 'obtemperarunt seminariorum sunt. Longum esset retexere nomina civium nostrorum, quorum beneficentiam amulati bibliotheca. Quosdam tamen, ne beneficiorum larqitionibus aucta fuit hagiographorum Vergauwen, senatom memoriamabolevisse videamur, prteterire non possumus D. Franc. passus fuit, quin insigni aliquo dono nos cumularet: Ordinis virum,qui vix annum prxterlabi D Guliehn. De Viron, Brabanti* olim Gubernatorem, qui exquisitissim* copi* librorum Kam, Catholic* Universitatis liturgicorum usum facilem nobis concessit R. D. Pet. Xav. De primuscuravit, ut Bollandiani Operis continuatio Societati nostree crederetur: Rectorem, qui plurimarum bibtiothecarum et archivorum prsefectos, R. D. Joan. Bapt. Malou, 5. Theologi* inUniversitateCatholica professorem, D. D. Frid. De Reiffenberg, J. Marchal, Franc. Goethals,
: :

De St-Genois. propagata fuit voluntas juvandi hagiographos Ante omnes hic Extra fines quoque Belgii nominandi veniunt Reges Francorum et Sardini*, quorum uterque voluit, ut non pauci libri, *re publico editi, quatenus historiam illustrarent, regali prorsus munificentia bibtiothecae Bollandian* addicerentur. Sic e Galliainter aliaditati fuimus collectione mapparum geographicarum, qu* vulgo Atlas Cassinianus vocatur e Sardinia vero, Comitibus Solar de la Marregni, quod Monuguerite, et Crotti de Costiglioli curantibus, accepimus corpus historicorum ad hsec adjecta erant alia opera summ* nobis utilitatis et menta Histori patriae appellatur maximi pretii.Ad opus nostrum opportuna documenta contulere quoqueplures Episcopi exteri, imprimisque Atrebatensis nunc S. R. E. Cardinalis, Ruthenensis, nunc Cameracensium Archicpiscopus, Tolosanus quoque Antistes qui, litteris ad clerum datis,hortati sunt singulos, Bollandistis communicaut, si quid haberent, quod Acta Sanctorum illustrareposset, id cum imprimis est, ut favorem regium in Galliis rent. Archiepiscopi Parisiensis opera factum consequeremur In Germania plures quoque Pr*lati, inter quos pr*cipue nominare licet Principem Episcopum Tridentinum et Episcopum suffraganeum Trevirensem, varia submisere, quae supellectilem nostram hagiographicam augent ditantque. Neque silere nobis licet Itl. Joannem Mutium Antistitem Tifernatem, nec Cassinenses et Sublacenses monachos in Italia, qui summa humanitatis significatione se paratos exhibuerunt, ut apographa nobis traderent eorum, qu* in Manuscriptis suis antiquissimis et pretiosissimis opportuna reperirentur quin et Abbas Mechitaristarum Armenus Venetiis non solum codices exscribi patiebatur, sed et unum alterumve e Nostris informare ad Armenam litteraturam volebat. In Hispania, prseter Patres nostros istic degentes, Illustriss. Episcopus Gaditanus obtulit nobis opus eruditissimum, sex et quadraginta tomis constans, quod Espana Sagrada inscribitur. Horum aliorumque beneficiorum non sotum sumus memores,sed, quoties in Commentariis nostris se obtulit occasio, fuimus prxcones.

Mm.

Gaehard, C.P. Serrure

et Jul.

Litteraria

Litteraria hsec subsidia effecere certe, ut toto forsitan biennio citius in publicum prodire pocursum nostrum retardavit etiam penuria eorum docudeerant Licet enimingentem hagiographicorum manumentorum, quxinitiis laboris nostri scriptorum copiam bibliotheca Regia Burgundica reconditam habeat, desunt tamen plurimum, qum maximinostraintereratreperire,nempeillaapographaqux ad diem xv et xvi Octobris mutila.Quod quidemfacile est explipertinent,et,si qUcV servata fuere,admodum manca sunt et hagiographicis scriptionibus operam suam imcatu. Etenim qui anno prseterlapsi Scvculi xcvi pendebant,destructo Tongerloensi. quod incolebant, monasterio, fuga dispersi, secumasportautebantur, certi,ut ipsi verant manuscriptos codices ,quibus parando septimo volumini Octobris opinabantur, brevi se jure postliminii in antiquam domum reducendos nemo enim quidem exspectet restitutionem in integrum. Sed aliud in hujusmodi turbinibus est,qui non propediem unum amplius non convenere, quosque placuit Divinie Providentix profugi Bdlandistse in excipias, perdili sunt. Damnum itaque resarcire oporsecum abstulerant codices, si pauculos quam dein longee ambages subtuitnon sine diuturna quandoque et fastidiosa inquisitione, deinceps erit, uti speramus, labor noster, quum pleraque a decessonbus sequebantur. Facilior capite sequentes tomi expeditxores in lucem prodire collecta coram erunt unde ex hoc quoque
tuerit Operis noslri editio.Nihilojninus
.

deerant operis promotionem procrastinabant, accedebat tertia quibus longe intricatior fuisset scnbendi difficultas. In videlicet illi catalogi et indices, sine utamur (a), multum absumitnr tempons, nec hisce autein conficiendis, ut verbis Papebrochii Wiughe, Abbas Letiensis, unum impenditur. Unde cum quadam die Antonius de
Binis
'hisce

causis,

qux

'

minor labor asinimim esse laborem d.xit (b). Atqux indicem accurate conspexisset lepide hunc enimvero asportati, perierant. Prxmae ttaque curx eo confeplerique istiusmodi catalogi, alio forsitan fuii ra/alogus Sanctorum, prout rendie erant, ut indices renovarentur. Imprimis refic quotquot xv Octobris ad xxxi Decembris evolvenda itaque fuere, quatibet occurrunt die a similes libri stve manuexaratx repemre potmmus, Martyrologia, Breciaria, Kalendaria et
,

sice lypis excusi, qui

porrosua
erat,

staret

Sanctorum nomina secundum mensium et diej auctoritas hujusmodi ephemeridibus Sanctorum universahbus,
tituli

unt

ut

singulis

nominibus singuli

apponendi erant, quibus cultus probaretur

:

dispiciendum deinde

tandem religiose examinandum erat de iisdemjam in prxcedentibus tomis actum fuisset rejectos, retractare oporteret. Tali indice facile et quosnam Sanctos, in posteriores anni dies solum definire quinam nobis et successoribus nostris, si quos nos habere Deus voluerit, fit non occurrunt, sed pnecidere etiam quse necessaria erunt documenta, ut Sancti diebus singulis
o/j/jortuno

num

lu Sancti,

quorum nomina occurrebant, sua apte sede

repositi essent,

num fortassis

tempore allata moram et taedium scribenti non facessant. erat fastidiosum nempe fuisset, quoties de dein index operosi contextus conficiendus Alter quinquaginta duorum volumxnum indices tum historiSancto aliquo ageretur, per peculiares videndum num forte de eodem Sancto quidquam tractacos tum typographicos discurrere, ad vero laborem, non raro etiam mutilem, levandum, non aliud tum /am fuisset ad tantum quinquaginta duorum tomorum in prJto erat remedium, quam ut omnes singulares indices obtutu complecteremur quidunum generalemcon/larentur; hac scilicet ratione uno fere Ut txdio labon parceretur 'tempon continetur auid in prxcedentibus voluminibus agnovimus, non dubitavimus ingratx seduhtatis /astidium vero opens utilitatem summam exemplaribus extractos, in teemas exsecutmus ac subire. Itaque singutos indices, e binis secundum Utterarum omniaqux ad unam personam vel locum pertinebant sub una rubrica maximo compendio scribentem juvat quod seriem posuimus. Opus mulUe longanimitatis, persona, loco vel queestxone aliquacensuemnt, indicitqueuno ictuoculi quid prxdecessores de retractandum spoponderint Complequidetiamaccuratius, data opportuniore occasione, viam formx majoris atque id etiam emolumenti habet ut etitur index iste decem tomos aliquando imponet coronidem, Deo dante, sternat indici generali, qui universo operi sub Sanfuit. Etenim recensendi etiam erant
:

Neque tamen hic indicum texendorum finis Regix Bruxellensis, non n solum quisub Ctorum nominibus codices manuscripti bibliothecx sed alii etiam, quatenus Jiagtographiam attingeBollandiance Collectionis nomine veniebant,

Juxta factam recenszonem bant, quibus abundat litterarius hic thesaurus. manuscriptorum, imo umuscu/usque Vitxpnmu catalogus, qui singulorum Sanctopossemus, qute coram haberemus documenta ad referret ut hac ratione discernere essent nobxs in locis servata deessent, et suo tempore qu* vero alii tZsll^nda Ut autem nobis innotesceret ubinam laterent instituere plura, tum intra viros eruditos, quin et excolere nos oportuit variarum gentium secunus scxentxficx necesitinera litteraria, quibus arctius, intimius et

W***

*W^W

m^2rl,
.

^^ph^app^^
.

tum extra Belgium,

situdines conciliarentur. Hcvc

omnia ejusmodi sunt, ut unusqmsque sibi persuaderepossit rdinandx litteraria> supellectilt qux diuturnum tempus impendendum fuisse quxrendee et stemet ad scriptionis ditigentxam promovendam nunc, utcumque parata, faciliorem viam

Hxcdicta sunto
editionem.
(.,)

iis,

procrastxnasse hujus volumxnxs qui fortassis putent nos justo diutxus

vna

F. Juun. Bollandi,

t.

Muriii, p. iviii, D.B5.

('<)

Ibid.

FACULTAS

R. P.

PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU BELGICJ).

Societatis ejusdem

P*f Tn

PrZsi^Generali Joanne Roothaan,

coneedo faculla-

Ahgelus

MATTHYS

S. J.

APPROBATIO ORDINARII.
Imprimatur.

Mechliniffi, 27

Decembris 1845.
J

B.

PAUWELS,

Vic. Gen.

PROTESTATIO AUCTORUM.
Sanctorum opere, se servatas velle protestati fuere deces^ores nostri in hoc de Actis aliud pondus UrbaniPapa?VIlIConstitutiones ; neque suis aliorumve hic relatis Commentarns

Quod olim

tribui

quam sit

historiaj,

ab hominibus errori obnoxiis scriptae

idem ante hunc septimum tomum

Octobris et nos protestamur.

opus recudatur. Praestitum est quod lex requiritne alienis typis hoc

PROCEMIUM

PROCEMIUM
DE RATIONE UNIVERSA OPERIS
^tsi

industriam suam contulerunt, nullum prseposuerint voluminibus suis procemium, nunc tamen, quum post quinquaginta annorum lapsum (a) redintegratur Bollandianum opus, id faciendum arbitramur, tum ut fataOperis a Bollando patre ad nostra usque tempora recenseamus, tum ut eorum elogia texamus, qui postremi eidem insudarunt. Eenb. Rot1 Originem immenso Operi , quod Acta Sanweydu antm c ( orum inscribitur, dedit Heribertus Bosweydus, ^ natus Ultrajecti die xi kalend. Februarii 1569. Jarn inde a tyrocinio, ait Philippus Alegambe in Bibliotheca Scriptorum Societatis Jesu, quaedam in eo semina apparuerunt, quae indicarent, quantus olim futurus esset in eruenda antiquitate ecclesiastica, praesertim in Vitis Sanctorum ab oblivione vindicandis. Nam Duaci cum primis initae Societatis annis Philosophiae navaret operam, quibus diebus commilitones religiosa ambulatione se relaxabanl, ipse ad vicina urbi monasteria evolabat,
et

e: tctorum

qui post Bollandum in edendis Actis San-

bant anuotationes, quibus obscura multa in histo-

tam sacra quam profana, elucidabantur. Ut mirum non sit fuisse homines doctissimos, qui judicabant Rosweydum rem impossibilem tentasse.^
ria,

Exstat adhuc in scriniis nostris epistola autographa

Ven. Roberti Bellarmini Cardinalis, ad illum data

vn Martii 1608, quam utpote ineditam huc inferemus Admodum Reverende Pater, Legi attente,
:

nec sine voluptate praefationem Fastorum, percurri caetera quae libello continentur. Probarem consilium tuum per omnia, nisi duo me terrerent, immensitas operis, quae tempus prope infinitum requirat, et magnitudo sumptuum. qui in tanto opere coemendo faciendi erunt. Addo etiam alia duo, unum ne forte originalibus historiis multa
sint inepta,
tius,

levia,

improbabilia, quae risum po;

quam

aedificationem pariant

haec

enim

causa fuit, quae Surium coegit multa detrahere, vel mutare. Alterum quia tituli trium primorum

inter obsoletos in bibliothecis

MS.

codices colligebat,

(;

Ecclesiaebono post inomnes erat effusurus. Philosophiam postmodum et sacras litteras Duaci et Antverpiae professus est, a quibus studiis, missione impetrata, animum ad scribendum appulit, et plerasque Belgii bibliothecas lustravit excussitque. Primus fructus disquisitionum exstitit libellus, typis Plantinianis anno 1607 editus, mole quidem sua parvus, sed qui multorum annorumlaborem testatum faciebat, cuique titulum prsefixerat Fasti Sanctorum, quorum Vitae in Belgicis bibliothecis manuscripta. Hoc opusculo, ceu prodromo, viam moliebatur Rosweydus ad grandius opus, quod auimo conceperat, perficiendum mentem scilicet adjecerat ad hagiologium conscribendum, omnibus suis numeris absolutum ; ita ut duo priora volumina Vitam Christi, Virginis Mariae etutriusque festivitates complecterentur tertium deSanctorumsolemnitatibuspublisequerentur duodecim alia, quibus cis tractaret Vitae Sanctorum secundum ordinem mensium et dierum primigeniostylo exponerentur coronidem, si tempus suppeteret, soriptioni imponerent tres tomi,quorum primus variaMartyrologiaexhiberet.al: : : : :

quodmagno

tomorum polliceri videntur non tam histonas, quam sermones sive homilias atquehoc est, quod in Lipomano et Surio multi reprehendunt, quod
:

homilias plurimas sive orationes laudatorias admiscuerint Historiis de Vita et rebus gestis Sanctorum. Ego igitur si, quid sentiam, audire cumaxime laudarem eum, qui non actum pias ageret, sed eas tantum historias ederet, quae Lipomani vel Surii diligentiam effugissent neque improbarem, si quis emitteret in lucem integras et originales historias, quarum compendia, stilo
, :

mutato, Surius edidit, modo id cumdelectuet prudenter fieret. Habes consilium meum, quod tamen aliorum judicio melius sentientium, ac tuo praesertim libentissime subjiciam. Interim pro munusculo, quo me donare voluisti, ingentes gratias ago. Vale mei memor in sanctis precibus tuis. Romae die vn Martii 160S. R. T frater in F Christo, Robertus Card. Bellarminus. 4 Ea erat hujusmodi consiliorum indoles, ut vi- Sanetorvm "'"' rum, propositi sui minus tenact rn, ab incepto opere deterruisset. lmo animo pra?agiebat Cardinalis
'

doctissimus in hujusmodi opere pro dignitateperficiendo spatium ducentorum annorum ab uno homine esse impendendum. Ut erat tamen, inquit Bol-

ter annotationes inVitas,tertiustandem indices locu-

pletissimos haberet.

Qua ratione totum opus

sibi

octodeerat.

cim voluminibus majoris formae includendum

tdne ffenuino* 3

Non
,

dissimulabat

vir
:

sagacissimus,

agebatur enim quantura onus in se susciperet imprimis de Vitis Sanctorum, quee iunumerse circumferebantur, dijudicandis; quanta nempe sin-

landus in Prsef. (b) magno animo Rosweydus, etsi tantum aberat ab absotutione operis, utfundamenta, quae cogitarat, vix omnino posuisse videa~ tur ; dixit tamen non diu antequam e vita decederet, jam lx natus annos, posse se annis singutis mensem sive tomum unum recensere ac vulgare.

quantum illae in degularum esset auctoritas cursu multorum sseculorum, librariorum oscitanprimigenio stylo tia, aut etiam vana scientia a
,

ad severiorem historicse veritatis crierant plurimorum narrationes, fabulis anilibus conspersse. Huc quoque accededeflexissent
:

ticen revocandae

Cogitabat enim Vitas solas recensitas edere. uti SS. Tharasci, Probi et Andronici Acta publicarat, absque annotationibus, quas postea concinnaret, de iis vero Sanctis quorum non reperisset Vitas, nihilomninodicere, statuerat. Pollicebatur autem se ipso mense Octobri, quo ineunte decessit, opus illud aggressurum. Verum (ut ei tunc
getlccnsibus

(n)T. VI Oclobns.atque auVo |uslieraus Operis prodiit lypisTou-

anno

17!.

(b)

T.

Januar. u

UUJ.

objectum

PROCEMIUM
11
.

A objectum

prehendi ?

concinnaret? plurimas, genuinas fortasse ratus, descripserat, de egutojL ui. wcr/m^o, eooex aliis breviatas, imo et vitiatas postea Z. _.___. non examinatast Ahenutn hoc Ederet
**

ab amico) an, ut id potuisset praestalxxIi natus annos eo re, tomis duodecim editis, roborecorporis,mentis vigore, memonae tenacitunc demum tate futurus erat, ut annotationes facturus, quas Quid iis Vitis erat
est

'

fe rri

in horrea,et
lori(1)

Societatem ^ potiu$>

virosomnes eruditos gaudto, Ecclesiam utilitate cumulare. inquiebant, vir aliquis doctussedueique transcribitur haereditas
is

desertam a Rosweydo provinposteriorem ciam suscipere velit ? Convenere in partem sententiae omnium propomeliorem
.

^ quaeritur,
modo

ac

_t

'

_____

sitiaue tres sunt ex

*

numero sociorum,quorum
sperabatur

ejus ingenio

et

gravitate.

Ponderaret omnia

suis

momentis? Annuo spatio majorem singuli ^enses^ operamposlulassent. Distulisset in tempus aliud Haud multo igitur Surianum opus

^^

uUurus> vide licet P. Maximilianus Van Habe p Joannes Bollandus et alius vir quidam eruditissimus, etiam nunc inter vivos superstes

nQn

e in f liciter

eam spartam

ambigua?

erat ? An superasset. Quid deinde iis futurum damnata calculo, vel blattis et ignis veluti atro fierentpabulum.K. ipse loquitur,\el cucullurapipescriptoribus et Sanctis tpsts ri facerent ? Verum et quando insignis ea ratione inferretur injuria j
et illorum scripta non examinata abolerentur, ita leviter obtererentur et vitse Iiorum benefacta An sanctitudo in dubiwn fortassis vocaretur. examinaret omnia diligenter, absolutis annota-

Sed Maximilianum, habendis in difficile videbatur amplisswio hoc emporio (Autverpite) concionibus tantum non praegravatum,eo adducere, ut novum insuper onus admitteret. Ergo, quod proximum qui et erat, in P. Bollandum conjecti sunt oculi

cum magna

aestimatione politioris doctrinae.

ipse excusans nescire quid vel

liniensi,

quantum

esset a
(e

Rosweydo paratum, jubetur Antverpiam

quod

Mech-

incolebat, collegio)s<? transferre, et

tionibus ?
cui mtrluo

Qua

setate ?

coram

lustrare universam congeriem chartarum,

Ego quidem

certe existimo, si

cum Fastos

B edidit Rosweydus, continuo calamos sumpsisset, excutere potuisse Vitas et insudasset operi ,

omnes, etiam quse non omnino certce fidei videntur, et meditatumopus perficere, aut partem saltem ejus maximam, praesertim si adjutor ei aliquis idoneus obtigisset. Sed nimis ille multis
curas suas distrahi est passus, non quod quae scripsit, publico utilia non fuerint, sed pleraque fieriab aliis, ipso instruente,potuerunt, praesertimquae Teutonica lingua edidit, illius praestantem summamque diligentiam minime exigentia. Nec defuere, qui haec inculcarent domestici externique monitores, quorum quidam vix convicio temperabanl, aut desperare eum dictitantes, perposse, quae esset meditatus, aut nimis vi?'ibus //<
.

temere in acervos conjectarum. sufficitur. et, visis iis, 7 Ivit igitur Antverpiam Bollandus, fundaqute Rosweydus rudimenta magis quam menta parata habuerat, reposuit ex preeparata a defuncto in Sanctorum Vitis materia aliquid non poenitendi operis a seposse confici, si modo, ut in re integra, suus conceptus sibi liber relinqueretur, et libri, quos multos ad usum studiorum suorum Heribertus coemerat, quosque praepropere e cubiculo raptos atque in publicam bibliothecam viderat asportatos, loco suo usuique restituerentur. Annuit utrique postulato Superior
ipsumque.... Antverpiam transtulit. Caeterum opinabatur Superior non aliura superesse laborem, quam qui requireretur ad opus jam paratum prelo

confidere vitaeque. Non destitit tamen undecumque quantam posset copiam Vitarum coacervare atque

Nempe, ait citatus biographus (d), molem futuri operis nec ipse nec consiliarii sui ut ne minima quidem intelligebant ex parte ita
subjiciendura
: ;

etiam plane easdem, ut in diversis codicibus reperisset, diversis diebus assignatas

:

exigui fore laboris censebant,

facile

et

subcaesivis horis

saepius de-

absolvendum, sicut
et

ea, quae ante

hac Ro-

scribendas curare sed acervo veluti attentus custos incubabat, alia interim meditans,scribensque

sweydus
opere

semper aliud. Verum iis nunc querelis, quas non mihi magis, quam cum itle mortuus est bonis omnibus, justus quidam dolor expressit, abstineamus; et licet opus meditatum non absolverit, habeamus tamen gratiam, quod ita praeclare informarit. Obiit scilicetRosweydus Antverpiae die v Octobris anni 1 629, e libris, tabifico fcetore infectis
contracta febre maligna
continatae per totam
(a),

alia, ut diximus labore ediderat, fructu tamen plausuque non minimo. Fuit, prosequitur biographus (e), divinae providentiae opus quod non modo Provincialis (Jacobo Stratio nomen erat, antiquae probi-

MSS. non magno

tatis viro)

haud

Bollando imponeret
piebat, illius

satis sciret quid esset hoc, quod ; sed nec ipse, qui onus suscierat,

molem, quanta

animo compre-

quam auxere etiam

Juuum

noctem excubiae apud hominera, contagioso morbo laborantem (b). G Quantam porro jam manuscriptorum copiam congessisset Rosweydus ad publicandas Sanctorum Vitas, certum nobis indicium praebent Fasti Sanctorum saepius laudati iu quibus nuraerabantur
,

henderet. Fassus est enimpostea non semel dese, cum videret excusum Januarium, quantoque molimine porro opus foret, ut vel proximus Fe-

bruarius, nedum mensesalii venirent adprelum id si praevidere cogitando potuisset, consternandum fuisse operis propemodum immensi magnitudine, quod orbis universus miratur ab homine uno duobusve, non dico sperari efficiendum, sed
vel cogitari

ultra mille

et trecentas biographias
:

Belgicis

bibliothecis erutas

quibus accesserunt, quae ab auno vn usque ad xxix steculi sexti decimi dootissimi viri industria nou destitit undecumque coacervare. Haec chartarum non spernenda moles Superiores, qui

tum
,

praeerant Societati Jesu in Belgio,

induxit, ut serio

secum deliberarent, an, mortuo

Papebrochiu. in Vita Joau. Bollandi (c) supellex antiquaria tam copiosa, ut videbatur, tineis esset blattisque relinquenda
ut

Rosweydo

inquit Dan.

opulenta maturaque, ut credebatur, seges, nemine colligente manipulos jum resectos,perdenda per ignaviam cum posset labore non magno inet
,

optandumpotuisse. Quis enim nisi vel temerarius vetrevelatione divinade felici successu evidenter securus, spes suasaudeat propagaread saeculum etiampost se futurum,commentationemque auspicari non nisi a pluribus successive absolvendam,exemplo novo inter omnes quotquot hactenus floruere scriptores ? Astquid portendisset ipse Papebrochius biographus, si illi praesagire licuisset fata operis, quod suppressa Societate nostra, vix ab interitu vindicari potuit quod dein in Tongerloense monasterium Ordinis Praemonstratensis traductum ab illius loci canonicis continuandum erat
:

Jouuar. Pra-f. gcn. in Vilas Sancl., p x [b) Bibliolh. Scripl. Soc. Jesu v. Bn tbttriu Roiwrydu*. (r) T. I Mart., n. vn n. 18. Papebrocliiu. scriptorem se Vitae Joannis Bollandi fatetur in
I
.

(-)T

Viia quam scrip&it, Godefridi Benschenii, praehx;i lomo septimo seu ullimoAIoji, D. !.-(</) Il-id., D. 11).- (r) Ibid., n. 20.

eed

: ;

DE RATIONE UNIVERSA OPERIS.

A
sed vix

iii

unum prodierat volumen, quum scriptioomnem interrumpere oportuit, ingruente turnem

rempublicam ecclesiasticam et civilem prorsus destruxit. Tunc certe Actorum continuatto
bine, qui

ficta esse et

commentitia

illius

Acta suspicetur

D
l-rimigenio

occurendum igitur istiusmodi opinionibus est. 10 Reddit dein Bollandus rationem, cur tum ipse, tum etiam Rosweydus, Acta Sanctorum primigenio
stylo, licet inornato ac barbaro,

n-riptorum

desperata plane videbatur nec ipse Papebrochitts qu aliud, quam interitum prrevidere potuisset. Sed Dei bonitas e.st, voluit ut conservarentur Belgio nocollectiones praecipuse, quaelapsu centum quin:

edenda censuerint.

Quamvis

autera hodierna eruditio non

fugiat antiquorura

tam anxie reraonumentorum rusticitatem

,

stro

quaginta annorum thesaum hagiographico acreveproserant, quaequc prorflUB necess.-iriae erant ut de

superest fortassis quispiam purioris latinitatis sectator, qui haec ad elegantiam accommodata mallet
Sentio, inquit, esse quosdam, quibus Rosweydi non probetur institutum, minus etiam meum propterea quod existiment, satius esse urbano et

quendo Acta Sanclorum vel eogitari posset. Profecto nemo est qui ultra ejusmodi rerum et hominum vicissitudines audeat propagare spes suas. Sed ad

rem nostram redeamus.

Qm, r&enlo
8

Caverat Bollandus, sicuti praediximus, ut in

exM-qnondoi.l, quodRosweydusinceperat, swusconpruceptus sibi liber relinqueretur. Et id quidem jam enim praesenserat consilium Heriberti, denter:
in

Fastis Sanctorum expositum , sustineri non nemo tamen suspicetur Bollaudum temere posse mutasse operis Rosweydiani formara; etenim ipse ne decesin niedium affert, quas habuerit rationes,
:

venusto stylo, quse de Sanctis comperta sunt, narrari; quam rudera qusedam incondita, aut saxa potius barbari sermonis projici quin et Sanctos ipsos venire in contemptum putant, cum ita illorum res gestse narrantur. Cum vero ex variis auctoribus de Sanctis, quorum vel propria nidta, vel minus integra exstat Vita, quxdam profero
:

quoque soris sui vestigia instantius permeret. Has totins nos hic ad.scribemus, quia optime explieant Vitas Rosweyoperis consilium atquo indnl.ro (a). statuerat, nisi ilus inquit, nullas operi miscere manu exaratum nanciscerelur vel vel exemplar
,

analecta; mallent unam concinnari continuam orationem,quam quasi centonem consui, ipsis auctorum verbis reprsesentatis. Mallent cum invicem discrepant auctores, omnibus expensis, sen-

tentiam unam,

mari

qux probabilior videatur, affirquam ambigue consectando ansam ut

,

ajunt, prseberi de rebus

fideliter certe constaret eas ipsas, ex Architypis

mihimet integreque expressas [b). Tam angustas maximorum etiam metas non pono. Nam cum litSanctorum, et quiclem plurimorum, mandata
teris

omnibus dubitandi. Nae itlorum multum a mea dissentit ratio. Merentur quidem Sancti, ut a peritissimis scriptoribus res ab ipsis prseclare gestx mandentur litteris, magis sane quam rex ille, quem legimus, cum multos secum rerum suarum haberet scriptores, invidisse
etiam ei, cui sux virtutis Homerus praeco obtigispotisset, seque ab Appelle pingi, a Lysippo fingi voluisse. At multis xtatibus velrari exstisimum
ii suotere prseclari scriptores, vel qui exstitere, rum studiorum inanem sectari mercedem, quam

j;

atiorum interciderint, exstet utrorumque frequens apud scriptores me tamen moria cur non iiccbit hic gesta eorum ex iisdem si aliaccepta scriptoribus commemorare ? Quid in manibus sunt,quaquorum nulla quidem Acta Acta non
;

sint,

Ha principio conscripta fuisse constet, tamen eorum epitome, nec stylo polita, nec satis ad historiee normam exacta, et quandoque fortasanimo pravepesis ab eo, quod eruditi homines
cur hoc avido et famelico lectori subtrahas, etsi minus apte conditum viferculum noris et deatur, nec quo e macello allatum sit
rint, aberrans,

reperiatur

Deo Divisque suos consecrare labores matuegesta runt. Si qui autem bene docti Sanctorum

mandare

num

quidpiam maligne prxceptum ? Quid cum

in litteris aggressi sunt, ii vel animis, aliasplures curas distractis, expolire sermonem nonpotuerunt, velultro neglexerunt, rati stylum eum optimumesse Sanctisque gratissimum qui cum ipsorum vitse modestia consentiret; ut sicut vulgo contempti contemnebant ipsi omniasse,

illi

probati neque ejusmodi exstat monumentum, nec

scriptoris testimonium, viget

culi

ornamenta, monumenta gtorix laudis

,
,

insi-

jorum
n J

tamen Sancti alicuejusque celebrantur benefacta et jus memoria, miracula, vcl sola populi fama, vel positis etiam iynaginibus et anathematis nefas fuerit quidmasermonibus traditum sit, quamque id pro;

gnia,solovirtutum internosplendorecontenti, quo ita omnis se Numini gratiosos fore confiderenl et vita instituta narratio humilis esset deeorum incitamento inelegans sola veritate et pietatis
,

commendata.
1 1

his omnibabile videatur, exponere? Abstinuisset Rosweydus : non ego, qui nihil quod manum

Equidem non video cur non cuicuimodi

,

itlud

$>,,h.

bus

Sanctorum honorem amplificandum conservanfacere videatur, existimem scripta Veesse negligendum. Seepe etiam neque neque recentiorum famam sequi datur,

dumque memoriam
terum,

mequod et Acta nulla exstant, et penitus abolita nomina tamen vetustis moria Sanctorum est
;

litteris, id, quisquis amasit, quodsi traditum est multo libentius amplectatur est veritatis tor quam si novis elegantiarum pigmentis adulte'^t retur. Jam quis ego sum, v pugnant scriptorum variorum atque inter se venarrationes, ipse quod mihi visum fuent, pronuntiem, et certum minimeque dubium
,

lut

inscripta Martyrologiis sunt,

quorum vwba

re-

mea

unius, quae nulla

id
satis est, si

prxsento
;n
Cl

et si

quid alibi vestigium apparet

Nonne

est, firmem auctoritate? ubi plurium discrepantia

protutero testimonia,

lOfydutn

scrutor et excutio diligenter. Vitas primum 9 Cogitabat prseterea Rosweydus eorum scriptoribus, ho~ solas edere, et postea de

quodnam eorum et quamobrem prseferendum existimen, modeste expo-

nam

rum aetate ac Sanctorum ipsorum, de utrorumque

loco, et atiis quee vit& ratione, domicilii et mortis exposita sunt (c), disputare. Ego vero superius agere, nesatius esse duxi, ad singulas id Vitas differri. Fieri enim que sat tuto in aliud tempus qua> ilh potest, ui in Vitam incidat quispiam,

aut etiam judicium lectori relinquam ? ab hac raIpsos principes historicorum video
,

mea minime abhorrere quoties enim Valediwsa rium Antiatem ac Fabium Pictorem
tione
i

sentientes, citat Livius ? omnium manibus erant,

Quamquam

quia

non ipsa eorum verba

disvideatur vel ab aliquo probatse fidei historico non satis apte sentire t vel receptx chronologise ideocongruere, vel loca continere vulgo ignota numquam exstitisse Sanctum illum, aut que aut
;

id vtsum adnumerat, neque id erat opus. Miki digmtas conantiquitatt est faciendum, ut sua Lectores, malo quid ohm reverentia
stet

ac scriptum sit, intueri, quam de sinqulis Sanctis narranti. Abei^it fraudis suspimihi credere
Sonctorum,
p.

(o)

T.

JamiDr. Pnef. gen.,

IMU.-C6) Herib. Rosweyd. Fati

U.-tO

>id. P

C10,

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

: :

PROCEMIUM
iv
r
7
r

MMM

nin<iium

Abbatem Laetiensem
<fls

n u

oZemaLusanimosum.utMrUrkaberMem
qiue - ~ dem non merear ast in caeiens, quos pro!rt *te<n, *o*o mA* credi.sed volo %ram. testibus, quos ipsos suis mihi otecurtora erunt, ut
:

(W

to

fl

06

Sa
<>u<e

pau/o a/i/er
erdinar

fluawdo liceat, deposcam. interpretari ea et explicare qui explicatis ratiom12Hucusque Bollandus; mutandum cenbus cur Herib. Rosvveydi consilium ordinem quem ipse in edensuerit, subnectit porro servandum. liunc tisActis Sanctorum statuerat ducimus, tum ut eviaenquoque nos exponendum parte velle majorum nostrorum tius pateat nos hac in ut consulamus ns iectovestigia premere, tum etiam Bollandi textum videre aut non ribu*. quibus ipsum Imprimis fastos, ut lpse vacat aut non contingit. quo quisque banctus in dixit (a) Romanos secutus, quo prxczpua M**9*ccelum migravit die, aut

Jamen

st

jjjjj

* plemmque Ui tame Ssncti attf Beatiindicam, ut sicubi me

tamen Vilam omisi, nomen leclor eruditus admea conjeclura fefellerit, me

moneat 13 Jn

^^ ^
.

*> ^^,- ^wogwe omwsorum syllabo ordo est a recenseo,qui ^ observatus.nam primo eos kalendarii seriem, rejiciuntur orem j uxta f diem exempU gratia, si die xn JanuariiinMartyrolog ii s Sanctioccurrant,quorum Januarii, vm ^ Februarii, vi Aprilis, xv plane omittendi vietia m colanturf a
/ioc
.

Hc-um
cata-

^
lngum

^^,

Jmuar ^ dies> ium qui aa psum duodecimum P er\

D tur festivitas, Acta dedit. in cerlum reposui lorum Sanctos

WWW; dinem
o

^^ ^^ ^ ^
.

primum

eos re fer0 qui

i

ad praecedentes

adscripli illi diei sunt, sed videnomiUendi dein qui ad dies consequentes

ut

ejusdem mensis, ac denique mensium aliorum / dierum. Secundo

B B

ageret,

quantumeorumassequi^tatempotu^ qmprius mxerun fc auUcrJe^ex

profitetur fastos serunt e vivis. Quando Bollandus ita vult intelligi, ut diem Romanos secuturum,
se in iisdem

^ ~eo tZm^ZpLtermissi
lare setas,

eodem die plures sunt, ordine digessi quem eorum postuetsi non semper accuratissime expensa,
dispositis

E
(nljicit^ue pro<jujt

assignatum sectaturum

se significet.

Nam

videretur.
14
diei,

discrimen aliquod intercedit inter Martyrologii Romani et Bollandi ordinem. Ilic scilicet iu Sanctis alio reordinandis cbronologiam unice spectat ast
:

Hoc modo

catalogis

qui

cuivis Irgomenu,

prsemittuntur, veniunt singularia Acta San-

iubejuttuc-

spicit

Romanum Martyrologium

quod

prae caeteris

primum locum tribuit Sancto, cujus memoria Officio commemoratione recolitur et Missa aut simplici dein ordinem Litaniarum Omnium Sanctoservat

eeuoriim ctorum, juxta ordinem chronologicum. His praepraefationes sive npohyofiivct, aut praemittuntur quas tum viae de Vitis singulis dissertationes ,

rum

ut primo loco ponantur Sancti, qui sunt ex Veteri Testamento, consequenter Apostoli, Martyres, Confessores pontifices et non pontifices,
:

tum ejus successores a mense Bollandus ipse Februario et deinceps Commentarium Praevium dixerunt. Hos commentarios breviusculos volebat Bollandus, utpote qui speraret universum opus se
,

Virgines ac Viduae et tandem festa secundaria inter Sanctos vero ejusdem ordinis Sanctorum
i

servatur,

quamvis non stricte, ratio chronologiae. Sanctorum nominibus addit Bollandus, modo constaret, quo loco vixerint, et quam gesserint dignitatem
aut

absoluturum, ut satis clare insinuat in jam saepius laudata Braefatione generali (d). Nam vitam sibi suam etiam ultra finem operis prorogandam sperasse^ Bollandum, vel ex eo liquet, quod ad com-

plementum Actorum varia jam designaverit addere,

scilicet I Vitas SS. Graeco latinas,

seorsim edendas,

gradum

habuerint.

Hanc methodum
Secuti sunt,

religiose

quas successores meliori consilio ipsis Actis inter-

servarunt, qui

Bollandum

hanc quoque

nos servabimus. Sic sub die xv Octobris notatur

et Modestus MM. Romae. S. Teresia Carmelitarum strictioris observantiae Parens, Abulae in Hispania. Post catalogum Sanctorum, C quorum Acta illa die exhibenda sunt, venit alter qui

SS. Lwpulus
V.

Indicem chronologicum Sanctorum ad normam ejus, qui singulis volumiuniversalem nibus praefixus est. III Indicem Topographicum,
calarunt.
II

cum

descriptione locorum, quae Sancti adiisse memorantur. IV Indicem Onomasticum, prout in singulis tomis occurrit, in quo explicantur voces et

Praetermissos aut in alios dies Rejectos complectitur. Saepenamque, ait Bollandus [b), Sancti unius plura sunt festa in una etiam atque eadem ecclesia nam quorumdam obitus sive natalis celebratur, translatio nec una, ordinatio, miraculum quodpiam aliorum a diversis populis diverso die agitur etiam eadem celebritas. Esset vero illud ridiculum, si qui unius Sancti pluribus diebus edi uno in opere Acta vellet. Semel igitur illa dedi quibus vero diebus alibi agitari illorum fe: : ;

phrases soloecae, barbarae, peregrinae et obscurae. V Editionem variorum Martyrologiorum, praeser-

tim veterum, quae forsan notis illustranda erant. VI Collectionem moralium praeceptorum et exemplorum. VII Commentarium de scriptoribus, quorum fit mentio in decursu totius Operis. VIII. In-

dicem episcopatuum et episcoporum totius orbis, item omnium monasteriorum. IX Res gestas tum eorum, qui religionis causa ab anno 1500 trucidati sunt, tum virorum sanctitate illustrium, quorum

stivitatem vel recoli in divinis Officiis memoriam comperi indicari isthic, ubi Acta eorum queant

inveniri

Plerumque vero ad eum diem cujusque Vitam rejicio, quam maxime solemnem agi existimo in loco, ubi conditum est corpus, aut qui illius ortu patrociniove gloriatur. Sunt praeterea recentioribus Martyrologiis, aut Sanctorum catalogis multorum inscripta nomina, quibus tamen ccelestes honores non sunt Ecclesiee judicio decreti, vel antiqua populorum pietate praerogati. Hos ego mihi omittendos essemerito existimavi, recentiores prsesertim
(o)T.
I

memoria necdum ab Ecclesia consecrata fuisset. Tandem ait (c) Hisce absolutis, si quid erit reliquum temporis, ascetica doctrina, ut a Sanctis
:

tradita hoc in Opere, oblectabo animum meum senescens. Quibus certe verbis satis declarat vir generosus sibi se praesagiisse tantum vitae, ut finem
operis aliquando videret.

15Cum igitur tam vastas operi

suo appendices con-

cepissetBollandus, repugnabatconsiliis Antonii Winghii,Laetiensisabbatis,qui optabat [f),utnon brevis-

sima solum
rii
p.

scholia, sed luculentiores

commenta-

neque praeter venerabilem

xxv. (h) Ibid. (<)
T.
I.

il-

darentur, quales fere Petrus Halloix noster

p.

Januar. Praef. gen., p.

Januar.,

430.-(<Olbid. Prsf. gen.,

xxxt

(e)

lbid.-(/)

Ib.

p.

xxvn.

ad

DE RATIONE UNIVERSA OPERIS.

ad
Vitas

Sanctorum Orientis
Bollandi
,

adjecisset.

Winghii
in

sita sint, annolantur. Si quae

verba barbara, aut

consiliis successores

crescente
,

dies

fortassis inviti dicendorum raole et gravitate obtemperarunt initio ; ast tum etiam lubentes quando noverunt a posteris fore absolvendura quod ipsi perficere non potuissent. Hinc pedetentim araplificata est Commentarii Praevii lucubrasequentes menses et cum Januarius duo tio Martius et Aprilis terna volumina Februarius
,
: ,

minus usitata, eoque obscura, explanantur ea breviter. Si quce temporum nota, a vulgata dissentiens Chronologia, aul quse

non

satis

perspicua

esse videatur, ea, si in Prolegomenis id

factum

non

est,

exponitur. Si quidest

quodcum Theolo-

gorum

placitis

neutiquam congruere videatur,

id vel enodatur, vel qua

coraplexi essent

reliquorum deinceps mensium commentationes ad septem octoque volumina excreverunt October vero, qui ultra diem xiv non
,
:

jam tomos occupat. Bollando nempe ut expospectabat Commentarius Praevius huc neret in primis {a) locum, in quo przecipue Sancti coluntur, quove orti aut in quo xtatem degere, vel quem suis Reliquiis consecravere : dein temexcurrit, sex
,

licet excusatur, vel etiam quicorrigi possit, docetur. Denique cumpraeter eam, quae editur Sancti cujusjriam Vita alia exstent subinde ab aliis scripta auctoribus ejusdem Acta, aut ab historicis relata, si quid hic omissum aut aliter narratum sit, admonent Ha,

giographi.

llae

vero annotationes singulis capitibus

primig-eniorum
litteris

Actorum

subnexae

ut ad
,

quem

quaeque locum pertinere

alphabeti
et in

innotescant

signantur

a. b. c. etc. in

contextu orationis
divinae Scripturae

pus, quo vixere, ex

certis characteribus, si qui-

margine impressis. Quae ex

dem

ii

suppetunt

eruitur

sanctitas quoque

libris aliisve

auctoribus citantur vel in ipsa orasubter paginam,

publice celebrata ex Actis Canonizationis, Martyroveterum Scriptorum testimoniis templis logiis

, ,

tionis serie, aut

riantur, indicantur.
et porro

quo loco repeServavimus quoque religiose

eorum honori

dicatis,

Reliquiarum legitimis trans-

servabimus,
{d),

quam

sibi

pra-scripserat re-

lationibus atque

aliis

monumentis affirmatur.
quotempore, quibus

gulam Bollandus
;

ut quae citaret

auctorum loca,
:

Tandem Vita a quo

scripta,

B probata, citata, a quo accepta commemoratur Haec quidem Bollandus sed ejus successores puta:

ipse vidisset ctores non fuissent ad manum citatos reperisset, indicaret.

18

nihil aliena fide proferret

,

si

au-

apud quem eos E

quoque
q**omnia

runt satius esse longiores dissertationes historicas, chronologieas aut topographicas, et siquae sunt animadveraliae, Commentariopotius Preevio, quam siouibus in "Vitas primigenias inserere tum quia
:

Ad perspicuitatem

scriptiouis pertinet

praefixus commentario annus, aut, si iste ignoraretur, saeculum, quo Sanctus decessit. Hucetiam collimat, quod in suprema margine, quasique super-

^*^*
p0 lC

commentatio ordinatim procedit, tum ne longioribus scholiis textus primaevus interpoletur. Atque
baec ratio est, cur in plura, quam statuerat Bollandus, volumina singuli menses accreverint.
Bittoriat

liminari cujusque paginae, Sancti

isfhic Vita editur, et dies

nomen

cujus

mensis adscribatur ; ne in versando volumine terat. Vitarum quis tempus

vero primigeniarum auctores indicantur, quoties eorum scripta eduntur, in exteriori raargine cujus-

16

Non
,

IramlaliO-

num,

graphi

sed

Vitas solas Sanctorum ediderunt Hagioiis subnectebant Historias transla-

tionum et miraculorum. Imo Bollandus {b) siquidem haec peculiari commentario descripta essent, iis sua prscfigebat Prolegomena, geque ac
Vitis ipsis,

que paginae summo loco v. g. Auctore NN. ex MSS. aut ex Eusebio, etc, quae ea pagina habentur, si
nulli certo auctori

eodemque modo ea dilucidabat

uti

tribuenda videantur, sed undicompilatafuerint, apponitur formula ex Variis. que Lectoris fastidium allevarunt etiam alia industria

videre est in Vitis S. Eduardi Confessoris ad diem ad v Januarii et S Agathae Virginis et Martyris Februarii. Post editum Februarium simile diem v

Bollandus

et socii

totum

scilicet

Commentarium

suum, et dein Vitas singulas distinxerunt per numenumero apros arabicos continuatos, et unicuique
posuerunt in margine ejus compendium, wescililegendis opecet {e) quis possit queri male in iis certe ne molesto quidpiam ram collocari aut quaerendi labore conficiatur. Hsec compendia qui
,

quid raro occurrit, cum deinceps maluerint Hagiographi dissertationes hujusmodi in commentarium praevium conjicere ; quoties tamen majorem in molem accresceret dicendi materia, uti liquet ex Vitis SS. Apostolorum Petri et Pauli ad diem xxix Junii, S. Ignatii Loyolae ad diem xxxi Julii,
etc, singulari tractatu Gloriam Sanctorum posthu-

percurret, paucis horis vasti etiam voluminis F

mam
adnotationet
im

illustrarunt.

materiam evolvet. Actorum dis19 Adhuc egimus de singularium paucis explicaudus est ordo, quem positione, nunc
concinuando uuoquosecuti sunt Hagiographi in volumine. Praecipue legentium utilitati conque quorum indoles sultum voluere per varios indices, exponenda est. Seni Indices sinverbis
brevibus

J^SSE

texlum

authentica edidere Hagiodistributa in varia , ubi longiora erant graphi, divicapita. Quoties probabile erat ipsos auctores
17

Acta Sanctorum

sisse

commentarium suum per

capita et titulos,

hanc divisionem retinuerunt; nisi tamen tam brecaperent, via essent, ut singula singulas periodos
paginas aut tam longa, ut in plures excurrerent
:

gula volumina adornant, quorum

bini, post episto-

fam nuncupatoriam
fuerit,

et dissertationem, siquaeforte

sive

hac tunc enim alium adhibebant ordinem, sub auctoris divisionem sincautione ut primaevam Uti gillatim exponerent et titulos indicarent. Augustani v. g\ in Vita S. Udalrici videmus
, ,

defuncti Index San^apite voluminis reperiuntur. Prior est ordine litterarum alphabetico dispo>itus, ctorum omnium quorum mentiofitindecur.su

de Vita alicujus sodalis Ilagiographi sive de quaestione aliqua historica, in

nonquidem
totius tomi

ad diem iv Julii. Hujusmodi capitibus ubi opus esse adjecere Bollandus ejusque socii annotationes, quibus vavideretur, (c) perbreves animadversge inrise lectiones in diversis MSS.
episcopi
,

hoc enim ad alium indicem pertinet quorum res gestae in hoc duntaxat sed eorum Sanctorum nomini cum illustrantur. volumine status, officii et loci, iu quo
;
,

dicantur, non omnes cujuscumque generis, quod moesset supervacaneum, sed quse alicujus esse

adjecta indicatione obierunt aut praecipue coluntur

praefigitur nota

menti

sunt vel si quse nomina urbium aliorumve occurrunt locorum, quse non satis in eadem Vita explicata esse videantur, ea breviter, ubi
visse
;

mensis sub quo ejus numeralis, quae indicat diem mdiexponitur et retractatur. Post ha^c historia
Hagiograplio conscnptus, catur commentarius, ab fuerit in varios , siuguloet

siquidem distinctus

(a)

T.

I.

Januar. Pr^f. gcn.. p. ixv,.-(6) Ibid.-(r) Ibid.

(d)

Ibid. p. xxvn.

()

Ibid.

rum

PROCEMIUM
VI

rur

Ini.
tenh. qu*

cui insuper adjuugitur

nomeu auctons,

P*^,
Junii
UcUHUlll

s ex

iorum men8 ium, ut ad calcem primo volummi reperitur, alter

,

enumerantur,

Uiv."'

quidpiam gessecTusTut translatus fuerit, illustre expnmere non Quod si aunum accurate
rit,etc.

^^^^^xluninaribus

autfinem ^cuiun valemus, tuncinitium, medium

:

numerus pagin*, dicamus banc annotitiam excipit autdiscutitur. Sl quo factum in volumine narratur recurrat, quam nec proqus epocba enuntianda illam quoquc damus, bare nec impugnare valemus,
in vadimonium adjecto auctoris nomine et cbroduobus indicibus alpbabetico anni. Hisce praemitti solitam, Synopsim,
,

quoque censemus utilissimam servabimus utpote quam simulet commodissimam.

Qm tomorum
,

occurrunt. Hanc a Bollando di3 positionem

,

retinuere successores, et nos

asserti

et

opus suum adjumenta litteraria quibus Hagiographi Reliquerat impnmis et promoverunt.

inceperunt
Bollaudo, uti

iJS

Nunc

ad expl nobis gradus faciendus est

Bnllando

0(2-

jumento fuere,
1 frequeni

uutrtrum
.

nologiconon accenseo n oiogicononauwu

um c bancti ^ qua breviter euumerantur ^ tn P icem atatum eocleBiaillustrantur, secundum siccularem, cui subnectitur ticum, monasticum et synopsis sanctarum foeminarum. Haec catalogus ejus tomus ito ut primus dari coepit initio Maji, quoque sequentium syuopsim traderet duorum singulis voluminibus sinast a tomo secundo Juuii
t
:

w yi---.r

bibliothecam satis animadvertit Kosweydus; sea, ut scite dmuidu. instructam Rosweydus; sed, ui sene Belgium fere et loca Dan p apeb rochius (ft), intra P .^ collectionis spem tec tf ow * vicina Belgio propositse sibi Coloniae, Treviri, Parisiique omnemconcluserat: conatuumejus limites fuerant, et hi quipraediximus
n. 16,

mntaa

^.

B
indicihu

gulae synopses prsemissae fuere.

21

Quos recensuimus adbuc indices

in

fronte

extremi pauculos. dem parcetimideque tentati per amicos sufflcere subsidia, licet ampla, Bollando Ast bffic fuisset de Sannon poterant, utpote cui imprudens g baberetejusmodi nisi coram ctis alienigenis agere,
biograpbias, quibus
tuto tidere potuisset.
1.

tamen ut voluminis praeponi consueverunt , ita prsliminarem, si qua3 esset, subsediasertationem

ponuntur querentur. Post Acta vero Sanctorum qui fere Indices quatuor. Primus est Historicus, solum Sanctorum, continet nomina propria non mentio tit sed quorumcumque bominum, quorum voluminis buic indici quoque non raro in deeursu
;

Ausus

itaqueest, ait Papebrocbius

c.

totarn circumspi-

cere Europam, quam late nostra se diffundit extendere : Societas et quaquaversum spes suas omnes partes scriptione utens et ad diligenti in conferendam operam invitans aliquos ex Provinciis singulis.

accensentur nomina populorum. Frustra autem quorum bistoria in istic queereres illos Sanctos volumine retractatur, utpote qui in capite voluminis recensiti sunt, nisi tamen in alia biograpbia
,

Quod litterarum commercium frequens semper apud socios Bollandianos continuare oportuit
:

nam

licet quis,

quando ad com-

exornat.

idem nomen recurreret. Tandem ne oculus quaerentium distrabatur, crux t appicta fuit nominibus Sanctorum, quia repetitae litterae S. vel B. fastidium lectori, confusionem alpbabeto attulissent. 22 Historicum sequitur in&ex topographicus quo recensentur nomina regionum, urbium, vicorum, montium, fluminum, qu in volumine occurrunt,
i

mentandum in Vitam alicujus Sancti accingit sese, multa jam praeparata habere putet, non raro tamen ut ingressus in causam propter perplexitaaccidit,

tem

multitudinem subnascentium quaestionum, multa deesse ad illustrandam bistovideat riam necessaria quae, quum e longinquo petunamicorum benevolentia sunt comparanda. tur Harum epistolarum ingens numerus adhuc exstat
et
sibi
,

si forte

excipias usitatiora, qualia sunt Gallia

Ger-

et praecipue iu collectioue hain scriniis nostris bibliothecae regiae Burgundicae. giograpbica

,

maniaetc, auxissent enim preter molem, nulla leg-entium utilitate.

stici

modum
Indicis

indicis

24 Maximo etiam adjumento ad opus promoven-

2 ilinera
ia.

lit-

Onoma-

ut explicentur voces barbaree, obsolets, ex aliis linguis non raro derivaUe, quibus scatent frequenter scriptiones medii sevi. Indicis Moralis scopum optime indicat Bollandus (a), quum

usus

est,

dum fuere itinera litteraria, quae socii Bollandiani tnui suscepere, quaeque varias Europae Catholicae partes
complectebantur Vivente etiamnum Bollando, primum bujusmodi iter instituere Godefridus Henschenius et Daniel Papebrochius. Ne autem in incertum vagari magis, quam ad propositum scopum omnia
vestigare itinerantes viderentur,

qux

dicit iu eo esse

materiam amplissimam, quse con-

cionatoribus,catechistisetc. usuiessepossit. Quse-

communi

consilio

cumque

igitur res ad morum conformationem usurpari potest etsi ipsa ad mores per se non spectet, virtutem inquam aut vitium, aliamve animi affectionem non significet, hic a personis separata, locisque ac temporibus, brevissime proponitur, aut potius\commonstratur loco indicato fusius exposita. Ad hunc Indicem revocata etii eavocabula sunt, quae ordines hominum variof
;
,

apparavere indicem Actorum omnium, quaevelin

MSS. codicibus schedisve, vel in excusis libris, Musaeum Bollandianum tunc continebat (c) eo fine ut directorium esset perpetuum ad qusevis monumenta dignoscenda, secernendaque ea, quibus descriptis opus foret, ab aliis quibus non egebant.
;

aut status officiaque significant, ut Coujugati, Viduae, Virgines, Reges, Pontifices, etc, morbi quorum a variis Sanctis impetrari solita curatio tormenta irrogata Martyribus ritus sacri ac
:
:

Hocce praecipuo viatico instructi socii, Bollando Coloniam Agrippinam usque comite, longo et, ut tunc erant tempora, laborioso itineri se commiserunt. Peragratis ditionibus Coloniensi, Trevirensi et Moguntino, per Bavariam Tyrolimque Italiam ingressi,

profani
in

religionis Catholicae

dogmata
,

et

quae-

cumque demum a Sacrge Scripturee interpretibus

ut ipsi vocant moralibus digressionibus congeri et petractari solent. Atque bi quidem qui singula volumina comitantur, sunt indices ut nibil dicamus de duplici catalogo alpbabetico
,

Venetias appulere, ubi decem dierum intervallo excussere, tum quos reipublicae legatos reliquerat greecos codices cardinalis Bessarion, tum quae ma-

gni momenti manuscripta servabantur in

gii-majoris monasterio.

S.

Geor-

Romae tandem amplissimam messem collegerunt, tam in privatis praelatorum et

monasteriorum bibliothecis,
Bollandi, p. 11, n.

quam maxime

in Vati-

(a)

T.

Jonuar.

Praef. gen.,

p.

xxx.-(6) T.

Mart.

Vita Joon.

20. (c)

Ibid., p. xxiv, n. 81.

cana;

DE RATIONEUNIVERSA
A
cana DumeraDtur enim facile septingenta Acta, qu in sola urbe Roma fuerunt reperta (a). Inve;

OPERIS.

VII

Ordinum regularium moderatores, qui impensam Romae benignitatem cumularunt, missis ad suos
encyclicis
litteris,

stigationibus suis faventem habuerunt Summum Pontificem, Alexandrum VII, qui quamdiu in

ut scrinia litteraria Hagiographis

ultro aperirentur. Inter Maecenates suos

nominarunt

Germania fuit Apostolicae sedis Nuntius et ad componenda Germaoiae bella pacis conciliator, hebdomadale cum Bollando habuerat litterarum commercium. Hic ut primum (b) de consilio transmittendorum in Italiam sotiorum inaudivit, continuo per lllustrissimum Ferdinandum Furstenbergium, tunc intimum cubicularium suum,

majores

Joannem Baptistam de Marinis, Magistrum Generalem Ordinis Praedicatorum, Senostri

nuncPaderbornensemEpiscopum et
cipem
(c),

S. R.

I.

Prin-

scribendum curavit, exspectatissimum sibi fore eorum adventum, quibus ad promovenda coeptaomnem esset opem favoremque impensurus. pervariat Eu25 Neque sane minus quam promiserat, fecit
:

bastianum a Neapoli, Vicarium Generalem FF. Petrum Lanfranconium Minorum Observantiae Eremitarum S. Augustini Generalem Priorem, Hieronymum Ari, Priorem Generalem Carmelitarum, Callistum Puccinellium Priorem Generalem Ord. Servorum B. M. V., Ludovicum Balbum Praesidem Generalem Ord. S. Benedicti Congregationis Cassinensis, Abbates Generales Petrum Ferracium Congregationis Camaldulensis, Danielem Sersa,

roprpartcs

statim enim
custodi,

illustrissimo Vaticanae bibliothecae

(d),

Lucee Holsteinio, S. Petri canonico

in mandatis dedit, ut sublata cujusvis excommunicationis interminatione, quafere adstricti pulpitis suis

lium Vallis Umbrosae, et Joannem Bona (post S. R. E. Cardinaiem) Olstercii reformati. Similes quoque litteras dedit pro Generali suo abbate absente Gaspar a Castro S. Petri, Procurator Generalis

Canonicorum regularium Congregationis La-

Romae detinentur libri, non modo Vaticanos omnes codices MSS. qui de Sanctis agerent, sed csetera omnia Almae Urbis MSS. venturis P. Bollandi sociis sciret esse permissa ipsique curandum, ut ea inspicere omnia, et commode cum vellent, transcribere possent. Pontifieiae voluutati tanto alacrius obsecutus est Holsteinius,
;

teranensis (h). Neque ulla umquam oblivio delebit, quae debitae fuerint gratiae Patribus Oratorii Ro-

mani
ultro

S.

Philippi Nerii, qui

non solum librariam

supellectilem, a Baronio ejusque sociis relictam,

quanto jucundius mandatum acciderat jam praesto erant Graecarum Vitarum catalogi, quos, in sociorum adventum excogitatos, pararat, ne nimium in quaerendo et codices a capite ad calcem evolvendo, laborarent atque ita spes erat eximii fructus, non admodum magno labore ac tempore colligendi. Sed tantas spes fefellit immatura mors Holsteinii,
: :

Henschenio et Papebrochio communicarunt, eosdem, quamdiu Rom?e substiterunt, habuerunt sed tamquam domesticos, quibus sollicita charitas impendenda esset (i). Tanta fuit documentorum copia,

"

quam non tantummodo

in Italia,

sed in Gallia

quoque collegerunt, ut generalis index, in quem referendi essent libri tum mauu exarati, tum typis expressi, tanto auctus thesauro, rescribendus fuerit,
quatenus omnia suo ordine secundum Alphabeti ordinem reperirentur \k). Exstat hujus itineris descriptio MS. in bibliotheca Burgundica sub nu-

qui ut ostenderet quanti in sanctiore etiam palaestra

illorum virtutem faceret,

illos

solos in

extremo

mero 17,671.
28

agone menti condendi sequestros,

*'"" er<

adhibendos voluit adhortatores, illos testatestes illos professionis

(e).

Quam

straverant ad exteras nationes viam, varu$tempoet Papebrochius, gnaviter secuti sunt

"''"'

Henschenius

Eidei catholicae, advocari jussit

nihilominus socii Bollaudiani sunt aequum rerum suarum aestimatorem in Leone Alla26

Nacti

tio (f),

qui custos bibliothecae Vaticanae Holsteinio

successores. Nam Conradus Janningus, cum per quadriennium Romae in disciplinas theologicas incubuisset, quinto anno in ltalia remansit, sedulo scrutatus omnes ditissimae regionis quasi angulos

successerat. Ipso certe

minime repugnante,

effe-

ctum
ab

est, ut

non

ipsi

tantum, sed scriptor quoque,

ipsis designatus, efferre

domum

possent quos-

anno 1681 ad 1686. Idem cum Francieco Baertio anno 168S Germaniam Bohemiamque peragravit, ac dein in Italia ab 1697 per triennium
ab
mansit, ut quae fuerant Actis objecta dilueret ^). Anno 1715 Joau. Bapt. Sollerius, socius expetitus a Thoma Philippo ab Alsatia, Cardinali archiepiscopo Mechliniensi, in Austriam perrexit, ubi continuandunrHagiographis stipendium a Caesare Carolo

cumque

codices, qui utiles fore videbantur, descriait

exemplo, p bendos, J

Papebrochius

(g),

numquam

usurpato, aut saltem nemini alias tam ampliter indefiniteque concesso. Neque utendo privitegio

impedimentum
tione

attulit decretum, in CongregaConservatorum Bibliothecae non diu post conditum, quo sanciebatur, ne cui quacumqueex

VI impetravit

(m).

Adhuc

Bollandiani socii

Hispaniam nou attigerant,

sive quia ineunte saeculo

licentia liceret retinere libros, e bibliothea acce-

ptos,

ultradiem decimumquintum.
illi

Nam

Pontifex

xviii bellis infesta erat, sive quia inusta per Hispaast nicam Iuquisitionem censura erant deterriti
:

voluit, ut toties

quindecim dies replicarentur,

donec esset Hagiographis satisfactum. Similem benevolentiam illis impendebant pruscipui Cardinales, Francbcus Barberinus,FlaviusChisius, Brancaccius et Sforza, quibus aliisque quam plurimis

anno ejusdem saeculi xxi illuc profecti sunt Gulielmus Cuperus et Joannes Pinius sacrae antiquitatis monumenta, in bibliothecis et archivis asservata, lustraturi (n). Peregrinationum agmen claudit iter
per Galliam, ltaliam, Germaniam et Hungariam a Joanne Stiltingo et Constantino Suyskeno anno 1752 susceptum, quo non pcenitendus documentorum thesaurus in Musaeum hagiographicum ingestus fuit
(o).

adjungendus

prae caeteris videtur

princeps Camillus

toii8agio9-"i'i>>

Pamphilius; is enim, quum in sua bibliotheca non multum haberet quod e re Bollaudiana esset, liberali eleemosyna sociorum reditum adjuvit. 27 Magnatum Romanorum benevolentiam aemulati sunt, quotquot erant in Alma Urbe, supremi
T.

29 His litterariis subsidiis, copiose sane et splen- 3. Puuuiari* umsubtuitum, dide paratis, Bollandianis sociis procuranda fuit
Lonensi
Sax.i
>

(..)

1-

Maiin Vila
.-

lo;n. ltollamli.

|>.

KftYllj u.

W. -

(>>)

Ibid,

canonico.
,

n n.
,

(<i)

De Luca

confirmaUu, cousecratu&quo atl Keelonam ;mno muuayi. Moiiastcnensem rburnensem Bcclesiam nnno MDCLXVI. Rioiiasicriensciu prscipuo. |ue calhedwm conscend.t ,,nuo MDCLXXXVIII.inter ll.giogra|.h.e nun.crandus lauiores aocieutia noswtc el mnsipe na(,iw|$iauuiu: uuu.-u--fei Socieutia nostrai ei mi|uc c: nitmiM u Anri Aprilis K.. trtnvnm nlnmina venil. Ei dedicata luere lnna Aclorum volumina, neaiue ejusdem mens.s tomus alter inscripius fuit fratr. ejus, ct Muji Wilhefmo,praspQijtO Monesteriensi. decano Salisburgensi et Padcr>r: _
(,.)

Eiecius,

Onomast.
1

litt., t.

IV.

Bollandi, P. xxv.i. """"" '-P- **V"; <r \ V.,

(0 )

'.6.

p. 893.
(f)
1

T.

I.

b.t J
.

it.

H V, I-.*
..,.,,

II,. II

xxm,
p.

n. 107 e

seqq -ffl>lhio\,p.

'^ "'

ide Chriitopbori Vna 20 T. I M;.n Vide N.ccron.. t \ III, p. !M. ll.nl ... i/ii llilil in xxtx n Jni 101 l/( A l hn , tt .|q. <*
llolsteiiuo

[)

XXXTll, n. 427.

wuy. W
(m)

^,

()l.lll

Jul.

l.VAUg.

\nim.

rei

PROCEMIUM
VIII

.ibrorum librorum pecuniari* stabi.is constitntio. Nam pecuniari stabilis eoKstitutio. varns linguis manuscriptorum e vanis lingu s io, ing-eus eoemptio, mEurop* partem itia ap^rapha, ipsa per potiorem Europas cu vim insumebant magnam nummorum v,m insumeW cui ,... nera impar erat rei domestic* inop.a. Imtio
rei
:

ferendffi

P^J^^ ^
ara ante de pos
1

M-^i- EL2T S^SSJt in ^^ZmiZhoa.erat, " " Auguslissimx

ut,

stabiUtis

beneficiis ,

f h*J 8 j^"~ ww. er

S
.

itaque patronos sibi

qne bant

priBcipuos ecc e,a-

bonarum rum et monasteriorum Prssules, quos in propensos noverant. quibusque litterarum stndio
sscun xvu atque hi quidem usque ad exitum ipso Belgio nostro, utcnmqne reperiebantur vel in eodem siecnlo exve. in finitimis regionibue Sed. ernnt fielgn tempora, qn spem nuleunte, ea jam
lamfacerentcujnscumqnesubsidii.O^rantquippe

^ J^Zts,
...

t "

anningus an no Jannin us anno 1688 nt imLe0 poldus I, vellet esse

ea^lege, ut

uper,

per, e

omnes

dein-

**"
r

qui nquag-enarium
alicni

Xlabat
t

Tps7 Oesari aut

et

F p oaren,t

Ani u
>a

nnidem Imnerator quidem Imper

annua scuta
pro-

mper

rtfc

8*- *"""
ecut
cs

mor tem pr^matnram pnncipes, qu. dum v

!

verent,

etnonnullacontnlerantetsperarejussni omnm Alioit.qoec,,nve rt end er.ntcu,ta^neent

non f^^ ^XtnetT Jann * SeP ^

>

L timonio

promissum upra diximus, anno

so Uitio
circa finem

170

^
,

^l Ze

promis si nem

3,
opud waWoi
principes
(jUintuin

nngw^Taimus curos HaSrapbo^ v tereet

ytvi/im<fe~~~ ^(TWJw^T^w
'

-J**,

^* *Z mt

erTectum

suum

sortita

non
,

fuerat. Concess,

Vq uod

petebatur, Iraperator, et decreto xviii P P BMirit ut non so i um ;

Novemhns
eonstituta

absterrebant gravissima*.

reliqua ab anno 1688 restituerentur. Sjcripto gratias

ad aulam Hispanicam sese vertere, ac benignissimum Regis Ca30 Maluit ergo Papebrochius

egit Janning-us

Imperatori

et

se

suosque

//ioWci

explorare animum et sane rem brevi tam opportune promoverat, ut jam de prospero successu dubitari non posset cum Janningus, probe conscius, quo loco apud Imperatorem haberentur Acta Sanctorum, antevertendum sibi Papebroehii
;
;

socios quamdiu pensio perseveraret, singulis seE ptimanis semel Sacrosanctum Missae sacrificium pro incolumitate Austriacae familise oblaturos spo-

pondit. Impedivit

tamen Csesaream liberalitatem,

quod brevi insecutum est bellum pro successione Hispanica, quo tota Europa et praesertim Belgium
nostrum conflagravit usque ad an. 1713. Rebus compositis, Carolus VI diplomate suo dato xvn Januarii 1716, sancivit ut pro reliquis non so,

conatum putavit et vero antevertit tam promptam enim offendit Imperatoris voluntatem ad
:
:

suscipiendam operis Bollandiani clientelam,

ut,

Viennx etiamnum

subsistens (anno 1688), ad Pa-

lutis

pebrochium scriberet, ne apud aulam Hispanicam porro quidquam urgeret. Prdesagisse jam tum Janningum Sanctorum instinctu diceres, qusefutura deinceps erant nam Catholici quidem
:

penderentur semel sex millia florenorum seu circiter 10,884-35 francorum, et deinceps annuatim mille nongenti nona^inta quinque (circiter
fr.

3,619-3)

tribuerentur.

Quamvis autem

tale

regis, larga, ut assolet, esse poterat gratia

diu-

tuma

esse

non poterat,

sive ob insecutam brevi

sacrse Inquisitionis Toletanse procellam, sive ob mutatam in Belgio dominationem quae addoinum
,

subsidium in decem solum aut undecim annos assignatum fuisset, perseveravit tamen usque ad abolitam Societatem Jesu anno 1773 32 Annuae pehsioni a Principibus Austriacis
adscriptse et pecuniae e divenditis

pvxcipue ob~
tentum.

Actorum volu-

Austriaeam devoluta est per conditiones Pacis Ratstadensis an. 1714-. Haec fere ad verbum e Vita
Conradi Janningi, auctore Petro Bosschio, exscripsimus.
al'

Atolriacit
legi-

31 Nihilominus

dicendum

est

$ub certit
but

Janningum viam magis

fixum
nuisse
et stabile
;

sibi stravisse

primo suo itinere ad quidpiam

minibus redactae, accensenda sunt donaria satis ampla a sorore P. Danielis Papebrochii, ab Episcopis Brugensi Henrico Josepho Van Susteren et Gandavensi Joanne Baptista de Smet collata, ut efi^ciatur caput proventuum quibus Hag^iographi sumptuosum opus sustinebant promovebantque.

obtinendum, quam reipsa obti-

Commissam

vero sibi pecuniam tam g-naviter

Professae

quod

satis indicat Vitae ejus scriptor nar-

procurabant, ut licet largi in sublevanda inopia,

praesertim

rans

(c)

illum anno 1700

Roma Vindobonam

pro-

domus

Antverpiensis, habe-

ct prrelatoiuni quibus dcdicata fuere (<i) En calalogus principum voluinina : appusito anno quo singula in lucera prodiere. 1 Jan. t. I. Urbano FP VIII Anno. UUo 2 Jnn. t. II. Francisco Cardo Barberino Eod.

28 29
30
51

Jul.

t. t.

II.

Elisabcthrr Imperatrici

Jul.

3*Febr.t.I. Alexandro PP. VII. 16!>$ i Febr t. II. Gaspnri Nemio, Arcbiep. Canierac. Eod. t. III. Aoiircce Creusen Archiep. 5 Fcbr Mecblin.. Ed. Mui. t. |. Clementi PP. IX l(j(J8 7 Hart, t. II. Prancisco Card. Barberino Eod. S Marl, t. III. Anlouio Card. Hichio Eod. A|.nl. t I. Clementi PP. X 9 I(i7ti 10 April t II. Ferdinando Furstemberg. Ep. Padcibom. Bud. t. III. Mucario Simeomo, 11 April. Abbati S. Micbaelia Frrem. Antv Eod. IS Maj. t [. Ferdinando Furalembergio, lib. Baroni. Eod. 15 Maj. t IV. CaroloCanl. Barberino. .1685 1(i Maj. t. V. Ludovico de Sousa Archiep. Ulissipon. Eod. 17 Mai, t. VI. Cosmo III, magno Duci Etrur 1668 18 Maj.l. VII. Maximiliano IKiinco Archiep Coloniensi. Eod. 1) Propyl Maj. Innocentio PF. XI 1685 20 Jun.l. I. Leopoldo Imp. 1695 21 Jnn. t. II, Eleonorae Imperatrici 1(198 22 Jun t III. Jnscplm I. Imp 1701 23 Jun. t. IV. Eidem 1707 Wilhelminx Amalia? Imp 2i Jun. t. V. 1709 Jun. t. VI. Pars. I. Carolo VI. Imp 25 1715 Pars. II.E.dem 1717 2( Jun. t. VII. Eidera Eod. 27 Jul. t. I. Eidem 1719
. .

32 33

Carolo VI. Imp Jul. t. IV.MariasElisabethas Belgii Gubern Jul. t. V. Mari.v Miigdalcoac Archid Auslr Jul. t. VI. Man.e Theresia? Archid Jul. t. VII. ManaeAnnre Archid Aug. t. I. Carolo V, Imp
III
,

....

55 Aug. t. II Eidcm Franc. III, Lothar ct 5(i Aug. t. III 37 Aug. t. IV Carolo IV. Imp 38 Aug t. V. Marire Theres. Reginte 39 Aug t. VI. Jogepho Archid 40 Septembr. t. I Marix Annse Archid
.

Anno. 1721 1723 1725 1727 1729 1731 1733 1735 1737 Mana- Tfaeres. 1739
.
.

1741 1743

H
42 43 44 45
-4(1

....

47

48 49 Oct. 50 Oct.
51

Sept. t. II. Carolo Archid Sept. t. III. Maciaj Chr istin Archid Sept. t. IV. Mariae Elisabethoe Archid Sept.t. V. Petro Lcopoldo Archnl Sept. t. VI. Mariae Amaliae Archid. Sept. t.VII. Joannae Gabrielae Archid Sepl t. VIII. Jnsephae Archid Oct.t I Mariae Carolinae Archid
t.

1746 1748 1750 1753 1755

171*7

II.

Ferdinando Aithnl

....

Mariae Antoniae Archid Oct. t. IV. Maxinnliano Aichid. Ord. Mag. Coadj. Colon el Mnnast 52 Francisco Joscpho Archid. post Impcratori
t.

III.

1760 1762 1765 1768 1770

Supremo,

1780
.

53 Pio PP. VI Oj) T. III Jul., p. 4, n. 14.

1786 1794

(c) Ibid., p. 7, n.

20

rent

DE RATIONE UNIVERSA
L

OPERIS.
;

IX

rent tamen, quando Societas Jesu abolita fuit, summam capitalem centum triginta sex millium flore-

ii

primigenias Vitas ederent

difficultates in

gravissimas quasque

norum Brabanticoium
psimus
tis

(fr.246,710-35).Haec deprom-

ii

Sanctorum historiis diluridnrent; nullum, ut exponit Papebrochius (d), quem non

ipsi inspexissent legissentque testem

e relatione facta.a consiliario

Van denCruyce

ii

die xviMartii 1774-.Qu.ffi

cum

multisaliis instrumen-

ii

collecta fuere a Cl. viro Gachard Archivio regni preefecto (a). Hactenus de necessario ad scriptionem

apparatu, qui, ut fere

Inilio lente

fit,

iuitio tenuis,

paulatim ad

honestam conditionem amplificatusest. 33 Restat, ut paucis exponamus, quomodo Bollandus ejusque

et
et
socii

proce$iere

Bagiogvaptm

demandatam

sibi

provinciam
qui-

susceperiut et

administrarint.

Principio

nos experti sumus, tentandum fuit dem, quod quasi vadum, quo viam sibi sternerent ad rem cum decore peragendam. Bollandus, qui, ineunte anno 1630, ad Rosweydi incepta continuanda, uti supra n. 6 diximus, vocatus fuerat, solidos annos tredecim
posuit, antequam bina volumina, totum Januarium mensem complexa, in lucem emitteret. Diuturnior

prsesumesingulorum, quibus primario n nitebantur, setatem, veracitatem prudentiamque in scribendo sibi declarandam existimarent. Nihil eorum, quse ad Sancti alicujuspleniorem notitiam pertinebant, volebant indiscusn sum relinquere nullum locum tam obscurum, tam ignobilem gentem, tam remotam prseterire regionem quse Sanctos aliquos coleret aut coluisset aliquando, nullam denique vocem tam barbaram, quo suam non extenderent diligentiam, quantum quidem per editos ineditosve auctores, per litterarum commercia, per obsequia conciliatorum ubique amicorum humanus potest labor obtinere. Non illi tantum generan lem quamdam Ecclesise et regionum historiam
rent adducere
;

et

ii

ii

ii

ii

ii

ii

ii

ii

ii

ii

ii

dein

usus peritiores fecit, ut intra brevius intervallum tomos sequentes edere valerent atque ita factum est, ut reliqua volumina singula labore fere triginta quatuor mensium constarent. Uuiverso
:

n
ii

ii

"
ii

lucubrationi operam vicissim contulerunt, tempore centum et quinquag-inta annorum [b), viri trigiuta duo, uti liquet e subjecta tabella (c). Licet autem
nostro praesertim saeculo breviora

et in hac ssepe iis multumque fuerit desudandum, sed particulares quorumcumque episcopatuum civitatum monareligiosorum Ordinum origines steriorum successiones, historiasque scrutabantur et pro

ordinabant, quamvis

ii

viribus explanabant. 34 Quam ut rite pertractarent, alieni esse non

poterant ab
tate
iis

E
propter mui/iplices quxtli-

non

raro

defi-

"
//

artibus, qnae
:

cum

historia affiniilla, nisi

one$

niantur temporum

intervalla edendis voluminibus

junguntur

caecutire

enim videtur

grandioris etiam formae,

nemo tamen

qui indolem

geographicse, chronologicse, diplomaticse,

et

ar-

Operis secum ipse reputaverit, facile conqueretur tantum annorum spatium Actis Sanctorum perscribcudis insumptum fuisse. Scilicet Bollandus
et
n

n chseologicse disciplinse
//

//

facem praeferantet eidem ancillentur. Nullus autem qui ejusmodi studia vel leviter attigerit, ignorat quantis implexa
sint
difficultatibus,

qui post ipsum

in hoc labore versabantur,

hanc

//

quoties ex
cosevis satis

veteribus sunt

sibi

praescripserant legem, ut

immutato stylo

repetenda. Hi rem,

notam una,
:

alte-

supra (a)Arcbiv. <lu Royaume.- Bollandist. f 52 el soqq Pecumce annuniciari quoque convenit 1 Creditum 11. 9. 410-19, 21. 2 Officinam librariam, quaj venalcm ha(fr. 17.072-1) Ibid.
relalae
I

Bpernendam: vulelicei 8807 volumine Aclorum ot 22.982 tomos, ad humauiores litteras speclantes qui vulgo Lil.i Closstci appcllantur. 3 'Supellcctilem typogiaphicam. annol643.postrcmum, scilicet sex(b) Primum volumcn edilum fuit tum Octobria.anno 1794.-(c)Pra;ter Hagiographorum nomina.gralum fore lectonbus arbilramur subjicere simul numerum annorum,
bebal librorum copiam non
i

quos huic Operi impenderunt. Triplici serie distinguuntur prima inscripli compleclitur illns qui unius pluriumve voluminum titulo cdendis voot Ib-iographiae immorlui sunl; secunda hahet eos. qui liiininihus cooperali. BUtMussum antc mortem reliquerunt, autHagiogroplii.o supei vixei Ont; tcrtia

denique

illos

cxhihet. qui.exstincta

Societate Jesu, e\

Jacob.

Bucum,

alns Ordinibns accesserunt ad Corn. B\eum et operamque posuerunt in conficiendis tnhus ullirais

voluminibus.

INGHESSI

ALLABOft IBUN1

NATI.

DEFUNCTI.
ANNOS.JVOLUM-

S0C. JESU.

PRIMA SERIES.

JOAN. BoLLANDliS.

GODBfl H&!tSCHENIl<S Danibl Papkdrociiius CoNnAD. JANNinous

Franc. Babrtids Joan.-Bapt. Sollbrius JOAN. Pl.NIUS GULIELM. CUPERUS
1'btrus BoSCBll
1

Julii-Monte (Limhurg.) Venradii (Geldr.)

Antverpi
Groningae Ypria In Herseau (Fland.)

13 Au S 1600. 24 Jan. 1628, 16 Apr. 1630, 16 ISov.

1B!6,

1612
161!

1665, 12 Sept. 1681, 11 Sept.

54 46
53 44 38 38 55
21

T.

Mart.

24
1!

HmI, 25 Aug.
1669, 28 i<;7*. 13 1 1686. 1686, 19 1703, 24 1714. 20 1711, 29 1717, 25
Febr. Dec.
Maji. Oct.

1646 1670 1670 1687

1696 1704 1705 1722 1732
I7.V2

28 Jun. 1725, 13 Aug. 1719. 27 Oct. 1740, 27 Jun.

171'..

13

Maji. T. VI, p. i, Juo. T, III Jul.

T.

VH

10
12 li
11

II

Jul.

Gandavi
.\nl\erpiae Bruxellis

Joan. Stiltingus Constant. SoT$KBNUB Joan. Pbrierus

Vico-Duri (prov.Ultraj.)
Silvae-Ducis Cortraci

Febr.

Aug. Aug.
Sept.

URDAN SllLliERUS

Dunkercac

1733
SERIES.
1726 17*7 1740 174S 1743 1780 1755

2 Fchr. Nov. 1711-2, 28 Folir. 1771. 28 Jun. 1762, 23 Jun. 1733, 28 Oct.

1749. 1741. 1736,

!'.i

Maii,

15 23 26
13

7
11

11

7
1

T. V Aug. T. III Septemb. T. VI Aug. T. III Aug. T. I Octof. T. IV Octob. T. I Octob. T. V Septemb.

SECUNDA
JOAN. LlMPBNU JOAN. VkLUIUS JOAN. CLBUS CORN. B*BUS Jacod. Bueus
JOSBPII. GllbSQUIBRUS ICNAT. HuBK.NUS

In Aalbeke (Limburg.) Antverpiae Antverpiae In Eherdinghe (Fland.)

Hollis

170!, 19 Nov. 1710, 17 Sept. 1722. 20 Aug.

1727,

Oct.

1750) 1747 Wecessere 1760 \ Aug. 1801,

9
5 7

2
3

T. V Septemb. T. VII Octob.

Ibid.
Ibid.
II.

33
33 10 10

6
7

Cortraci

Anlvcrpiae

1728, 11 Mart. 1731. 27 Febr. 1737, 12 Dec.

1SH8. 1S02,

'29 2:>

Sept. Jan.

4
2

id.

1782, 18 Jul.

Ibid.

TERTIA SERIES.
Bruxcllis In Rupt (Sequan.)

Joan.-Bapt. Fonsonu* Ansblu. Bbrtuodus SlARDlS Dvcklls

Cyphan. Goorius Matth. Stalsius

Tougerloae Tuinholti Mosaci

1757, 27 Fcbr. 1733. 21 Febr. 1759, 10 Nov. 1759. 17 DCc. 1761, 12 Oct.

Can. Reg. 0. S. Ben. 0. Praem. 0. Piaeus. 0. Prsem.

1826. 14 Sepl. 1788, 19 Mart. 1 Scpt. 1830, 1839. 25 Jul. 1826, 2 Febr.
{

Ibid.

4
5

3
2 2

Ibid.
Ibid.

Ibid. Ibid.

Brugensem. Poir. leul, Nicol. RayeBruxellcnscm, Franc.Verhoeven Dolmans ex Limmel, prope Trajectum ad Mosam, de quo T. V beHeylen, ptemb., Jacob. Trentecarop Aldenardensem, et Adrian.

ThilHis annumeramus Daniel. Cardon AnUerpiensem, Henric

Can. Pnem. de quo cfr hell.- la.res de^Brux.,

Mem.
t.

XV,

des^cicncei et cour. de P.cad. roy. cooperat. sunt qui brcvior. tempore

>

- (d)

V.ta Joan. Boll., p. xx.

rave


PROCEMIUM
eaque frequenter nbip. rave signant voce, lucudivexetet nonnisi multlplte IquLposVos

decreta et jura Eccle. niendaerant conciliorum vmd.canda erant . in Sanctis

nuoties

demum

accipiat interpretat.onem. bratione probabilem nolebant HagiograAttamen in suo esse arbitrio

silentio declinare;

phi molestum impedimentum qutestio res gestas sed quae demum cumque hanc pro suo instituto Sanctorum attingeret, suscipiebant tanta tractandam dilucidandamque w labor in una re cnra, ut plurium mensium
i

perseverans m.racu.orum ltiss.mffique eontemplaestium revelntionum. etiam donum indeficiens. Sante nov.tate^ prnfana. incredulorum placitaadversus et vecorden. delioatulorunl fastid.um

g.orin,

PrP'-

22
36

**
,

snperbnm propugnanda f)^ contemptnm impiorun. erant laudem labori Hagiographorum Et vero

"^ fV;
g-

anoipUi * .*<.-*- quoa aitmei, luiig topographia qu sspe oportebat historiam cnm ob d vitiata aut mnta a . ob loeorum nomina dubios re screpantes actorum sententias, ob episcopatuum fines caii gnorura, provinciarum, arg-uraentum postulabat, mnil
u

**Z*W~Z~JZSSSZ

propter Dropter

nLeruditinon S on.mCatbo,iei,s^i.,ie.,m vn r reliffionis dissidia anenmrv-*

.

^^

;,,,!,, q ,,ibus eos orna-

fforu trmtt.

liuntm tauda-

Operis^md

cum

qui ad enumerassent scriptores bene multos,

^.J^ ^.^ ^
au( tori bus
.

videb.ntur.

1683

{g]

i,

gnt notiones omiserunt Hagiographi quod locorum quoque studia, illnstrare posset Chronologica

Bino, quoties

incubuerant, Vitas Sanctorum edendas omnes perstrin-unt, dum exprobraut erucensura

sevenon

quam

sint

esperi.i ardua, experiri licet

teraporum quara

bv,.m

.
.

-r qu. dum .li. ex alns controversi* nect.n gresMim, nec iocu pendent, omnem cohibent
rehnquunt, ubi certo

.
-

operam suam
ostendunt

his

commentationes,

*""^ S,? 4** 0 ^m*, ^^"^ ^^ W^pflWem ^.^ ^ ^^ ^ ^ ^J^ S^w^i ^

iis, qui senem J-... 4nntollt

nec intam ditionem adspersam fuisse nullam, salis micam, anilibus *vtc/.'c nneribus revertam

dta.

dm^.*. Penar-

Rosweydus

cumque brevibus

perd, disse

^'

/on.i.inm, dicunt ejus executio-

quibus

neffi

, sswm

/oflWWcm

^o^n^m,

eruditxone

maxime

intricatas feliciter explicarunt (a).

Rem

, ttmfWfl

.
//

diplomaticam frequenter retractare cogebantur, cum in institutione episcopatuum et monastecivitatum riorum, in donationibus, in privilegiis de quorem fide et inteinstrumenta recurrant,
gritate erat dijudicandum.

9>1 rfoguitta falfclli ii solum, qui Sanctopartes ita implevit, ut non rum cultui superstitiose dediti (h) sunt, fabu<rf

tafruM

Et

quamquam Pape-

brochium nostrum

ii

suo Propylaeo antiquario (b), aliqua propter hujusmodi Bcripturarum inopiam fef.dlerint nullus tamen, ait Mabilloin
;

lasque pro historiis accipientes nubemproJunone amplectuntur sed et alli qui Historiae Eccleintelligere, siasticse stud-ent, temporum rationes alia antiquitates Ecclesiae pristw cognoscere,
;

ii

nius

(c)

ad hoc usque tempus peculiari tracta-

tione

n
ii

(diplnmaticamj aggressus fuerat, ante Danielem Papebrochium Societatis Jesu, editis

rem

Sanctorum Actis clarissimum virum,qui inPropylseo data opera 35

ii

item ad eruditionem spectantia ex his monumenHisce encomiis mire eontis haurire possint. sonatjudicium, quod de Actis Sanctorum tulit vir celeberrimus Godefridus Gulielmus Leibniz, qui editionem Actorum Lipsiensium non probavit solum, sed suam etiam operam conferendo promovit
(i).

//

eam discutiendam
Vitas

suscepit.

varii

gtnent
n
ii

Habet

et Archaeotogia, qnse aecepta referat

data iv Non. Januarii

Epistola enim ad Danielem Papebroehium 1686 et in scriniis nostris

enodnndat.

Hagiographis, qui Sanctorum

tiquos mores, ritus, leges,
in ipsa

scrutantes

minutissime, et plenissirae enucleantes, in antiin

Veterum

artes et

autographa, sig-nificat dis< ussam se cupere quaestionem g-enealogicam circa quosdam Longobardide et vicinarum regionum marchiones, qui sseculo
xi vixere,
et

//

ii

rndimenta linguarum inquirere, collatisque monumentis sacris et profanis variarum nonnunquam gentium, ad veri normam eadem debuerunt expendere (d). Sed congestis his omnibus Historis subsidiis, et ingenti, quaenecessaria est, librorum et mauuscriptorum comparata susuperest,
ait

quorum familias dilionesque agnoscere distinguere operse pretium esset (k). Epistolam Quantae molis quantique hisce verbis orditur
:

fructus opus in te susceperis, ex quo Bollando et Henschenio, tamquam Hercules Atlantibus successisti,

"
(

quantum
literis

in eo sis
est,

pellectili,
ii

Papebrochius

(f?),

ultimus

adeo in

hospes

quin

progressus, nemo sciat. Itaque inter-

ii

difpcillimus actus, qui in discernendo dijudicandoque consistit, propter multitudinem peret

n n "
ii

plexitatemque subnascentium ex auctorum dissensione controversiarum. Quapropter ad nullum testimonium provocabant, quin auctorem,
ejus aetatem et fidem recognovissent, quin dicta

rumpere tam pr&claras cogitationes tuas aliena ab instituto vestroquasstione,prope religioni mihi ducerem, nisi scirem universam pene Historiam
tuee ditionis esse et in vestris

scriniis

omnium

/-

cum scriptis aequalium aut antiquiorum composfisseut,

ii

quin historiam saeculi et regionis pene universam habuissent perspectam, ne quid irre" peret, quod cum caeteris mouumentis non posset eonciliaTi. Ad hac accedebant operosae disceptationes de Theologia toties agitandse, quoties ex SS. Patrum scriptis demonstranda erat Fidei Ca tholicae doctrina semper imrnota et sibi constans quoties in sanctorum episcoporum gestis detiii

pene sxculorum claves contineri, quin et plus aliquando ex vestris chartis, quam ex multorum principum collegiorumque archivis erui posse, tantam autem vobis esse humanitalem, ut collectas opes publico beneficio destinetis. epistola etiam autographa , data Altera 37 Hannovera f-* Maji ejusdem anni , gratiis actis
P

famti

ii

ii

pro

ii

lato

/<

enodandam quaestionem colMihi institutum vestrum semper mirifice placuit quare si qua in re non patiar meam prominservire possim
labore
,

ad

subjnng-it

(-.. Vid. De Iribus Dagobulia Acla S9., t III April. Chronoiamii Palriarchtram Keroiolyaiitan. Ilml., t. IV Muji. ->CbroDDiai o Patriarcbacuift Ai&xaudrin liiid., t VJuo. Chronrtiwn Fairi:

Ibid cenlssi Duiininli. p. x

Sett., etc
(/*)

1 1

()

AHt. SS..

De Proao. Op. Bollond.,

a>
pit

l>ud.

Lijis.

aichirum AatincB. Ibid., t. IV Jul. Cbvonotonn PatWBreharum Couttantinopoliten. Ibid 1. 1 Au^.. etc. ('<) PrDpylsum inUqtlitaiK irca Mi ! hlsi discrimeo in velustis membrsnia Acl. SS., t. II Aj.nl (c) De Rt- "liplr.inatica.. I. .. c. i. (') Vid. Dc Episcopis '1 ungrensilius Act SS.. t. VII Maji. Seges Majoricensea. ibid., t. III Jun.- De Lilurgia Uispan. antiqua lbi<J ., t. VI Jul. De Dia,
.
i

cuUiiin errorem luuulenter refulaut ipsn Aclu Saiicturum Vnlequ.T nuiii. seq. Iiahel Leiluuzius (i) Biograpb. Univ. v. Leibnits, p. dc bonore Sanctis exhibeudo. 597. (A) oiendcic Dempc aatagebal Leibniz communem csse atir pciu cifmili;c l.sUrnsi in li.iliacl in Gciiiiuiun lliunswiccnsi doiiiiu.

p. 7. (/<) lliuiio ci nivniiiiK.inMii Saini.ii iim hunc

eu H)S3.

Mart. in Vita P. J. |i. 3 et *q> (g) ocalholicus obliqnecart, I

ptitudinem

DE RATlONtf TT&IVBRSA OPERIS.

honoranA ptiludinem desideran. Quodde Sanctis possum non probare. Nam Chridis mones, non stiani hominis semperesse duxi honori amicorum
tatis

XI

fex ad insiantiam R. P. Ignatii Vicecomitis, 6ocie-

Dei favere, qui adeo nihil divinx gloria detrahit, ut etiam addat glorificari enim Deum in Sanctis suis manifestum est. Leibnizium, quam olim eon;

Jesu PraBpositi Oeneralis, concessisset, ut fieret In omnrbus dicta? Societatis ecclesiis Officium S Pulcheri Jraperatricis Virjrinis, dicit ad hujnsmodi

ceperat de Actis

servasse rnonstrat epistola ad

Sanctorum opinionem, porro conConradnm Janningtfm

11
Jiriii

data Hannovera
stola

anni 170(5:

Una

vos epi-

conjungo vel unapotius charta (alteram enim chartje faciem Papebrochio inscripserat) quos fama
et

magni Operis meritum conjunxit, prxsertton cum non dubitem maximam nunc curarum partem in
te (caecutiente et annis confecto Papebrochio)
;

conccssionem etiara se inclinatum fnisse desiderio, quod Bollandistse hac in re ostendunt ; quos dicit de Beatorum SanctOrumque gestis actibusque in lucem emittendis, vindicandis, condignoque honore habendis meritissimos et Apostolicse etidm praedicationis encomiis laudandos (f). 40 Atque ita immensnm Opus de Sanctorum Suppreua Soc"' a ' Je,u omninm gestis, eadem qua inchoarant doctrin ac Bollandiani usque dilig-entiae laude.deduxerantsocii
ff

>

recubuisse

quamvis nec ambigam, quin socium

asciveris a quo sublevari possis. Itaque quae hic scribo et mitlo, ad vos omnes pertinere velim,

quos reverenter saluto et plurimum colo, et de rebus vestris nunc facilius discere spero, quse mihi et utilitati sunt et voluptati. Vale et fave.
qwuRrhgione
Cathotva

ad totum undequinquagesimum, qui diera v, vi et vn Octobris complectebatur, et anno lxx steculi pra?terlapsi editos fuerat. Sed anno 1773 suppressa Societate Jesn, non pnrva tenuit eruditos cura, ne, ruente ipso Instituto, corrueret quo,

que Hag-iogrraphorum

fraternitas.

Non

pauci certe

38 Haec eo adduxirans,

tnm qnia mnximi mo,

erant adversarii, qui sperabant rem hag-iofrraphicam, extincto Ordine universo, plane interituram.

mentl es t in rebus, quae ad eruditionem pertinent, tum nt tanto probaceleherrimi viri judicinm
bilior sit lectori data

ab eodem Leibnizio olim ad Jonnnem Philippum Eugenium Comitem de Merode qna testatur vel sola Acta Sanctovum epistola
,

Astaliud statuerat Augusta Maria Teresia. Nam ejus jussu Carolus, Lotharingiae dux et Belg-io summa cum potestate praefectus, exquisierat sententiam prout tunc vocabantur , qui illorum virorum
,
,

gnsmodi
concilient

esse,
'a).

ut

meritas laudes universo Ordini

fuit,

rebus Jesuiticis curandis prsepositi erant {g), ut cog"nosceret quis favor Hagiographis tririte

quoque multorum ut dicere non dubitarit heterodoxorum opinio phns (ihesquiere {b), non inventum esse inter virum, eos quemquam eruditum prudentemque
Atque hajc
,

buendus

qui ipsum institutum modumque tractandi in mvidiam dubitationemve adduxerit Citati seriptoris ass.-rtionem confirraat judicium Armandi Gastonis Camus, qui licet Janseniana lue infectus [e), eandide
.

Atque ii quidem litteris hanc curam imponeildam xxxi Brabantia? censuerunt consiliario in suprema curia Van den Cruyce, qui, inspectis omnibus documeutis, excussisque rationibus, rem hagiogravideretiir
{h).

Januarii

1774

phicam accurdtissime examiuaverat.

Cffiterum as-

tamen H.tetur

Historiam totius Europce, imo sssculum Vitis fttiam partim, Orientis, a vn ad xin contineri nihil fere in Ordine civili eves.inotorum quispiam innisse, cui non intercesserit Sanctus
{d)
:
:

sentandi potius gratia et ne in principem apertius deliberationem impingeret, quam ut rem serio ad conventus Jesuiticus revocare posset , id consilii
dedisse videbatur.
Illi

unum certum fixumque

Societatis erat, nihil viris suppressffi

esse,
licet

concedendum se, quo possent quacumque ex causa inter

gens itaque emolumentum scribendse

historiae con,

inquit, Ipsi tulisse Bollaudistas collectione sua. quibns ars diplomatica primi densissimas tenebras

giographica,
boris

hapaucissimi, ag-gregari. Perirct sane res pecuniarum, industnae, laquidquid

erat,

adhuc impensum

pessumdaretur
lit

quan-

involvebatur, discusserunt: egregiasquequajstiones

pertiad ArchaBologiara, Historiam et Geographiam doncntes solveruut. Unde concludit eitatns anctor Sanctortim .tissiraum quemque cupere, ut Acta
i

tumcumque damnum
sodalitii

esse subeundura,

novum

elementum non constitueretur, qnod pro-

cedente tempore sibi intentatum

immensum
esse

glisceret

nihil proinde
,

relinquendum

ut tantum

Diitinuentnr.
:; "

malum
esse non

trantalieui.

Necessarium laude QtogTa eorum, qui inter Catholicos eruditionis liceret floruerunt: innumera certe afferre nobis C
sed brevitati studentes, instar

arbitramur recensere

siliarius
lisset
,

conprteverteret. Igitur ante etiam quam den Cruyce de re hag-iographica retuVan

suam jam pronuntiarant sententiam conanni Opus F ventitiidie xxn Februarii ejusdem
:

omnium

sit judicium,

,,

quod de Opere hagiographicO protulit Benedictus Papa XIV, quem non minus in sacris studiis* comBlendaJt
-.i.-ntin,

Bollandianuni id non habere utilitatis, melius hunc scopum ut eruditionem promoveat Benedictinos in Gallia, Claudium Fleury
scilicet
:

attigisse
in

quam

in

suprema sede majestas.

,i

faceret Ihr biniB opistolis testatura voluit, quanti cura Hagiographis Acta Sanctorum, voluitque

quorum scnpta sua Ecclesia? Historia , dum ingens Bolversantur oraniura raanibus Opus in publicis bibliothecis dehte:

ltfndistarum

.ommunicatas relationes factas iu causisSanCtorum sibi fuisse semperopiAffirmat porro

[e).

,,

scat, et vix a

quibusdam
*

eruditis raro intervallo

intercessit cons.

magnam

deiibetur(041

nuncunionem de ingenti Opere, Acta Sanctorum

Hujusmodi

sententise

Van

muttinppree-

susceptum et increpato, quod... optimo consilio fuit. Et cum idem Pontidibili labore continuatum
lliogr. (&) IWd..p .x.- (<) LPrrf,. p. *. 0 AciaSS. Belg.i. vWefaUdwis.lc* Demrlementt Univ v. Camtu.- (d) Ci...k. b ,on rcunis. l. II. p. S. na .velleroenl el un$parti$dOO$U$ d Ortent toutt Vhiltoire dr 1'Europe
t

Martii sequentis. den Cruyce, relatione sua die xvi expositam corapendiose historiam BolQua post

.-oW.ni

Ithtt. charte;

,.

W " j $Xt
luvir de$ perionnaget,

%,e
di

dipUm, rraMt, M0.,eur end eont L$$noto$$t te. re qui 0nl pa. ce, aualitU. -" "/"'" d Bollandutel ont e.rde, mOdHei d, cHtifUC
e<

^^SlSl

*gSS ^

'/,,,./,

d ivtnem$nt II ,.-./ po. anxqu$l$on donna ntor$l$titre d$Saint$. un a6M, un M0IWJ, e tmi lorire civ,l, ouquol ,/ ri r impori dH priipart C$$t ione ..n grand itraw \ ........... n'i ff\ J* eu ,, eonuut ,, ir nom de Bollandi.te; a ceum 9" /""g
I

v..

Hecle jtqu'au

u\V

r,i

dam

auJouroVhui HUtoire, d\,vi> fgrmi Vimm$ni$ ooUeetion, La mtme ,,.;. , folil connueioxu U nomd'Acla Sanctorum; B dOffld t$ $ignOJ d$ rultwrr // ru .... autre nvnutage roltoel hutoiri, ba$$ dt l'$xactuud$ $nfa\t d l, l , t.i$neequietilapriMtpal$ le, menumenti ,,,,,/,. diptomatique, ou Vart de dtec$rn$r $ntr$
/
.

, M

*J (IW)<H

scicnces, an.

1H38

p. 214.

landistarum,

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

U
PROCEMIUM
UI
luou. magnam .llorum landistarum , concludit qnam demons ant ntilitatem. brationibus inesse viris omn, exeeptome gia, Operi impensa a el0 omnimoda erud.t.one ,nqui, . majoribus, ntpote ad.gebai.tur .nullo partium studio structi, laudem aiiud opus taot.it Adjungitque nullum fcctu itaque Optimum Belgio peperisse (a). palinod.am brev, credidemnt eonventitii eantare
,
, ,

. ,

^ et pr

opportunum non vider, nuidem cum conventu quamdam soceta em ut H S V segrefr atam nloram oper8 ut.hs
,

q opt.mum factu pr omovenda videatur P demi<e Scent.arum et a s80cientur Aca

,

^^

^arum
U
q
"*

Bruxellensi, et Acta

Sanctorumcon-

selectorum Academ,direetioM aliq uot

ftt

videbimus, recantandam. Censuerunt n institutum hagiographieum esse

uti

ita

tamen ut soUs
;

Soc.etat.s viris suppressus

adhuc couvent us Jesuiticus,

prtrurtm

sc.l.cet

du "'' non
ejse

ess

repeUere

esistimabant enim per.culosum constaret provinhominibus concredere hauc buiusmodi dissensiones circa ciam [b), qua uterentur, ut novas
tanuti fecerunt, dum res theologicas excitarent, Galln, quam in vicinis tos motus tam in Belgio

j JP**
dem

quffire bat, vel

osit8e

Soc.etat.s ibus viros suppressse quod, quot.es inde liquet,

toa conventitiis conditiones, ineommodum. Eeposu.t

^^

pr Lnderetur datis x.x Oetobns ejusitaque eonventus Utteris Opens fiat pro prosecutione ^ anni, quidquid ^

cierunt (c) Censent occasione Bull* Unigenitus esse in Mos, qui itaque accurate investigandum
utiles Operi hagiographico promovendo illorum indoem, in sent: inquiratur, inquiuut,

Societatis, iraposBollandiani per viros suppressss ut vel non creet constitui sibile esse rem ita molestias, aut in sociepublico regimini ingentes
,

esse pos-

tatem

quaradam
viris, inquit,

secretam

coalescat. Istiusmodi

in

modum, quoque quo

,

etiamnum Societate labori, ut patiantur exhibeant, ita se impendere huicsententiae ab aliis se dirigi. Annuit utcumque

et

sese gesserunt, exsistente maxime num paratos se

Sanctorum non pensionem annuam caeteris majocontinuent, aut rem accipiant; satis enim industrii sunt, ut pecunia
enim
agitur, ut Acta
regi non debeant. Sed id
et reliqui per universam

unum

intendunt, sicut

Apnlis ejusCarolus Lothariugus, epistola data vn ut idem consihanus Van dem anui (d), jussitque investigandis sensis den Cruyce porro pergeret in lllum uti constat ex epistola ad

Europam, ut sodalitium quoddam, idemque secretum, constituant. Vel enim

magistratus quotidie aliquid illorum voluntati convel fovebit cedet, quod procul dubio sodalitatem
;

Hagiographorum, missa die xx Augusti

siliarius

resistet gnaviter, at

novas

Itaque saepedictus conmiinquisitiones instituit, quibus

(e).

simas

et

tunc post tricas, et molestisopus cessabit, et princeps multiplices

,

umbram

quitas

calumniarum

manifestabatur

paratos se

iis eruditis, Bollandistae ostendebant, ut sociarentur caeterum se totos vellet quos princeps designare
:

magis, quam veritatem sectatus videbitur. Verum, respondebit quis, aliorum directioni subeasturunt hi viri. Id quidem numquam accidet: aut
te ipsis praesidibus

dominabuntur, aut dissensiones,

permittere quoadrem pecuniariamprovidentiaemaoermittere quoad rem pecunianaiupruvmcui.i*

gibuaiuo, dummodo non gistratus,

alendi essent
:

solis

Missarum

stipendiis

etiam non r nulla - > u U i* arte sopiendas, excitabunt. Tales ut Academiae accensen possint, in qua P r*te sunt,

xni n.n1M i;hi.i hoc tamen se cupere, ut illorum libri, bibliotheca Antversegregati manerent a reliqua temporis jactura piensi, ad quos dein sine magna
accedere possent
(f).

ar niti n npm requiritur indoles eruditionem, rp.nu rtur radoles commoda etagendi modus decorus. Atque hinc deducit conventus nul-

lum ex

iis viris

in

album Academicorum
ille

esse infe-

Bagiogra-

42

Neque hac
:

relatione

satisfactum fuit con-

rendum, nisi quis cuperet, ut ccetus hilum redigeretur.

plane ad ni-

phiam,

ventui

imo cum

in consessu

habito die

Aprilis

hujus anni (g) pronuntiasset utilem quidem esse operam in Actis Sanctorum illustrandis positam,
periculose tamen viris suppressae ptionis provinciam demandari, dein in consessu
celebrato xxi Novembris (h) dicit probabile sibi videri dictos viros velle clanculo continuare supSocietatis scri-

nbuijmiti 44 Bestat nunc, pergit porro conventus, disquior >m c an meritum Operis Bollandiani tantum " rendum
sit
,

ut enarratis

incommodis praevalere debeat.

,

Scopus operi quidem praetenditur, expurgare Acta Sanctorum fabulis ingerere rectam notitiam rei qua in palaestra, fatendum est enim, antiquariae reliquis omnibus praeivere Jesuitse sed, ait, supera;
:

atque hinc summi periculi pressam Societatem instiesse, ut princeps sua auctoritate firmaret aliquod sociorum coatutum, quod brevi quasi
,

runt illos postmodum tum monachi Ordinis S. Benedicti, tum alii plurimi. Eruditorum judicio Operis quam fucatis Bollandiani alius non est scopus
,

gmentum
parum

merito haberi posset.

Neque dissimulabat
ad

spei sibi affulgere fore ut Jesuitae vellent in

palaestra informare alios, qui

ementitisque narrationibus arrogatam Curiae Romanse potestatem sustinere, et cleri in ambiendo

hac eruditionis

honores

saeculares et in

aucupando

divitias

avi-

suam olim Societatem non

stituto

pertinuissent. Censet

itaque conventus uniendos esse Hagiographos In-

studiorum

Bruxellensi. Princeps Stahremaeipotestate ad provincias Bel-

ditatem, spretis sacrosanctae Religionis principiis, colorare aut excusare. Caeterum meritissimi etiam fuerint illorum labores , hujusmodi tamen sunt

bergius,

cum suprema

ninu conierani au umvcr&i populi doctrinam. ut nihil conferant ad universi ppuu uuumuam.

g\c&s\eg&i\is(Ministreplenipotentiaire), consentit

Impendatur magis reipublicae pecunia

in

juventute

(cn

Archii
Otli

Boll
(6)

,i

I.

f.

32

el

seqq.

ll

faut

convmir

yw

eett de

(0" ceux

0"! paru

ii<iii

rr )iayt. Ctlui qui n faxl lr plnt d'lionneur

a lu nafton.

excilalos fuisse, el

(c) Occastone hujus Bullou moius m Gallns.quan in Bclgio noslro, Seu luibatum auciorcs fucrunt illi, qui nemo ettqui contumaccs in legitimum cl solemnc Ecclesias judicium, maluerunt omnia sus dcque verlere. quam debitam obedienliam prxslare. Cuiu episcopis tum io (;;illia tum in Belgio allaborasse viros Sociequi* vitio vertet milili scquenti duccm? Quid latis in confesso est egerint Bpiscopi noslri circa Bullam Unigemiu vide in SyDOdicO Belgicu, t. II, p. Ket Kll. Quoad Gallos, consulc: Mtmotre pour ervtr a 1'ltnloire ecolitiattique pendunl le xvili ntcle, passim. Nibil dmndum pulo dc controversia cum Carmelius, quam Hagiograpbis t a objicil conventns; quatio istic troctabaiur bistoricu plane, theologicis disciplinia oumino aliena. (<i) Ibid., f. 40. (e) lbid., f.
Ibid.,
f.

oG

quidem

iuiiiuus

difTitealur.

U.{f)

Ibid.,

M.-[g)
la

Ibid

f.

06. -(/]

Ibid.,

f.

2. ()

de Crumpipen a

commission, Brux. i5 Septcmb.1775. Ibid.,

Lcttic f. 72.

Quas hic et alibi dicunlur de Hagiographis, iulclligcnda quoque srlr-in. el Biio SUnt de Bi$tOriograph\t t qui Aela Sanctorum Helgn multa ad palriam hisionain illustrandam prelo parabont. Ad id open-s coucinoandum desigoali ersnt Joiephu QheiuuitrejDonalianui Dujardm, Phtlipput Cornct ct Francitcit Lenitem. Septeni igitur (annuraeratis tribus llagingraphis Cornelto de Bte, Jacobo de Bue et Ignuito UuUtn*) Academiae udjungendi fuisscnt: ne autem tanto nuroero accrcsceret socictas litteraria, consullum visum fuit, ut iuitio unus vcl alter solum admitleretur. Alio lamen modo rcm narrat Arm.(.nmus(Voy. t II, p. S4), qm didicerat e Georg. Gerard, AiademicoBruxellensi, (vide cjus biographiom. SuppUm. a la Biogr. Univ Academiaa coosilium fuisse, ut adgregatis Hagiographis Acadcmia3, suo nomine Actn Sanctorum comtinuarct: solus assensit Joseph. Ghesquiere, reliqui maluerunt sejuncli ab omni collegio ad lucubrationcs suas incumbere : viceruutque sub patrocinio episcopi Neosladiensis in Auslria, qui securos eos fecit Avta Sanctorum, co quocceperant roodo, csse porro promovenda.
\

rite

DE EA.TIONE UNIVERSA OPERIS.

rite

XIII

instituenda

et

si

quidem continuare

velint

Acta Bollandistae, adeant publicam bibliothecam, atque istic se suo periculo, sumptibus suis scriptioni impendant.
fTKftitU

subesse jiciendas, hinc occursum iri malis, quae imminere dicebantur ex omnimoda solutione a jugo acadeprelo traderentur,

censurae ordinariae

mico.
i 48 Regiae voluntati tam potenter manifestatae r monaiternun deinceps obsistere ausi non sunt adversarii. Unde comes de Neny, praeses conventus, monitus a cani

45

Quem

prae

manibus habemus tractatum, non

u " %u xu%tC

patitur ut multis gravissimas accusationes refellamus. Refutarunt ipsi Bollandistge magna exparte, cum ultro se obtulerint, ut conviverent in aliquo

cellario

Crumpipen

(b)

seriam

esse

voluntatem

monasterio, oujus incolas selectos informarent ad

rem hagiographicam prosequendum

uti reipsa

fecerunt et in monasterio Caudenbergensi Bruxeluti infra monstralis, etin abbatia Tongerloensi, ipsovanum terriculum sodalitii bitur. Ruebathoc

Augustae, respondit, repetitis quibusdam querelis, aptissimos operis continuationi videri, excluso Josepho Ghesquiere, inquietae, ajebat, indolis et mordacis linguae viro,

Cornelium de Bie,

Jacobum

cujusdam
deret.

secreti,

Non immorabimur

quod reipublica3 minax impenjudicio, quod de Actis

illud,
;

de Bue et Ignatium Hubens (c). Mentem regiam notam fecerat princeps Stahremberg fiscali Bra-

Sanctorum tulerunt

conventitii protulerunt ut ut ipsi ajunt, ex ore eruditorum ; tale certe est, tum antiqui, tum hodierni illud graviores judices

Cuylen simul mandans, ut oum Bollanageret de seligenda aliqua abbatia, in qua ad laborem impendere sese, et socios pro futuro educare sibi possent. Respondit fiscalis Cuylen,
bantiae
distis
:

reprobaverint.

Caeterum

sibi

ipsi

contradicebant

Hagiographos nullum quidem

specie

sibi

domiciliumin
insi-

conventitii, qui in consessu celebrato die

Aprilis

designare voluisse

id

unum tamen

anni 1774 censuerant utrumque institutum Hagiosupra et Historiographorum esse conservandum,

n.42.
tei obititit

nuasse opportunum videri ut locus eligendus esset intra aut juxta urbem, in qua typographia constituenda esset

46 Praesenserant quodammodo Bollandistae quod B tranillorum capiti imminebat malum. Nam adhuc
quilli in

haberent a

Domo

Professa Antverpiensi

degebant,

consuetis studiis vacantes,

cum

indicitur

omnibus

dein ut rem domesticamseparatam communitate religiosorum, quorum domum incolerent. Unde concludit non aptiorem facile locum inveniendum esse, quam abbatiam Caudenbergensem, atque consultum esse, ut prae:

mutandam, incolis Domum, in scholam militarem deserendam in diem x Junii 1775. A quo cssc sumandato, cum non exciperentur Hagiographi,
spicati

latus petat id a principe

(d).

49Itaque JSgidius Josephus Warnots, qui tunc praeerat monasterio Caudenbergensi Canonicorum

Caudenber '

sunt

mentem

esse principis,

ut deinceps

suspicionem etiam ab opere cessarent suo. Q.uam conventui, litteris datis dievi manifestam fecerunt tandem ejusdem mensis et anni, exquirentes, ut voluntas gubernantium sibi innotesceret. liquido unde non pauNihil tum quidem responsum fuit,
occupavit timor, ut Operi continuatio porro vergente daretur. Sed anno 1776 circa finem Kaunitz Rietberg, cancellarius scripsit princeps ad Georgium Adamum principem Stahcos
status,

Regularium S. Augustini, obtulit litteris, mense Novembris anni 1777 datis (e), domum suam^ quam aptissimam judicabat recipiendis Bollandistis erat enim in ipsa urbe Bruxellensi saluberrimo loco sita, unde commodae ambulationes tam in hortum urbanum, quam in agros suburbanos ampla quoque aderant aedificia, quae patebant levi sumptu usibus Bollandistarum accommodari poterant tandem vitae genus moderatum, et vicinapublica bibliothecaet academia domum hanc
;
:
:

Opus haremberg (a), Augustam velle omnino, ut giographicum per Bollandistas antiquos continuemodo subsint clientelari tur, et id quidem quin ullo
aut eidem traobsequio Academiae Bruxellensis, centum octoginta millium florenorum datur dos Brabanticorum (fr. 362,530-00), quaepecunia olim Ut vero ocet Historiographis competebat.

optime commendabant. Gratum imperatrici fuisse promptum obsequendi studium ab abbate Caudenbergensi exhibitum, significavit princeps Stah-

remberg, litteris xiv Aprilis 1778 (f), placere quoque, uti istic sedem suam constituerent Hagiographi, pro aedibus vero instaurandis concedi bis
3,628-10) et exemplar integrum tandem Stahrembergius, ut abbas Actorum. Vult

Hagio-

mille florenos

(fr.

constitutione rei curratur inoommodis, quae ex manare possent, proponat aliquis e Bollandianae modum, quo opus Bollandistis, vir fidelis et prudens,

etiam atque etiam consideret leges, sub quibus

res hagiographica committitur monasterio Cauden-

ad finem aptissime conduci

Imprrnti
>

possit.

bergensi.

Naria Tert-

sibi

imperatrix, ut Ha47 Utile quoque judicabat aliquam abbatiam, in qua giographi incolerent intbrmare, quam operis successores posseut

50 Hae autem sunt tenoris sequentis

(g)

Mu-

fU b eertit Ugi-

Causaeum Bollandianum trausfertur in abbatiam atque istic Acta Sanctorum pro-

bw

denbergensem,

donis etiam non solum indemnem servandam, sed agendum ducebat esse statuebat. Hinc

augendam

cum

praepositis

hujusmodi monasteriorum,
ferebat,

in con-

sequentur presbyteri suppressae Societatis Jesu, Cornelius de Bie, Jacobus de Bue et Ignatius Hubens qui dein cum abbate pro tempore exsistente
:

sultationem prius, siita res

landistis,

adhibitis Bol-

convenient de assumendis
successoribus.
2^

sociis,

laborum

futuris

ut exquireretur ex ipsis
prae caeteris praeferrent.

quodnam

sibi

Singulis Hagiographis assignatur

et

domicilium

cum

iustitutum id etiam juniores moeligendo sperabatur allaturum, ut studia litterarum capessenda magis semnachi ad conduceret per magisque excitarentur ; quo etiam successospes praemiorum Bollandistis eorumque lucubrationes, antequam ribus impendendorum
:

Hagiographicommodi monasterio

praeter habitationem

victum gratuitum annua

pensio octingentorum florenorum (1,451-24), quae etiam porro praebebitur, si absque eorum culpa 3" Ordinatur habiab opere cessandum illis fuerit. providetur locus bibliothecae, conclavibus
tatio;

communibus

et

singulorum cubiculis.

4>

Ut mo-

commodandis suis nasterium indemne servetur in

excreverat,

770 ifc) Arch.v. du Koy. au F. de Suhremb. du II Mcemb. 1 -Bollan.l et Historioar.. f *>. Leitre du 30 Judlet 1777 U) Ibid . f. M. Lettre du 2 Aout 1777.- (d) lb.d.,f. 92.- (e) Ib.d-. abbatcm spes, ut opc pecunisB \. 9(1. Uovit, ut nui.hm opinanlur,

(,.]

Arcl.iv.

du Koyaum. Liassc

30:i3.

Lettre du

Pr.

Kaumtz

Zn

monn.tir.um f^inaut multa bona immob.lia m 1..^. bend. ueC,tcVciee CmertB, |U Bruxeilas cenium Q^umqUfgUlU m ad cxtinsueudum nomen

paulatim dissolpro Hac.ocraphia cx srano publico pendendie, :anno 1783 eo veretur aes alienum quo monasteiium gravabatur

aedibus,

'

xiv
ffidib us,

tfgwN

eidem

D M.

toeoi

PBXXEMIIW
- ,

jfSSS^^ " 5^
,

hagiograpbica a Gyrtwi. r^mifflftrina regius pro re

<f

administrauda monasterio quidquid liuro6 In lucrum cedent monasterio lege ut in se deinceps rum vendetur, ea tamen acsumatsumptustypographicos, atque rationes exhibeat probandas cepti et eipensi annis singulis Quod, dea principe designando. 7" commissario lucrum ex voluductis prius expensis omnibus, proveniet,in duas parminibus imposterum edendis
litur tes

Caudenbergensi

diximu. menae Kulberg(rf).Qnamvisautem, uti Caudenbergense incolere ccbAmili monasterium raense tamen Julio aptatus nt Bollandist*, bibiothecae, quin imo hbri ad adhuc non erat locus poterant ante reuecessarii tradi non

scriptionem

ditum

Camer* rationum, Gerard, cui auppresB obtigeratcuraomnium bibliothecarum

auditoris
Sociftatis Jesu
:

dividetur, quarum cedet qu porro Bollandi.tis ex requo dispertienda nisi tunc cootinuabitur, finito etiam opere,
altera
:

monasteno, altera

hic

autem non nnte

tres

menses

partitio

suum jus cedere excoudicto malint Hagiographi molesta cura rei monasterio. 8 Ne Hagiographi eisdem monastenum domestic* graventur, prasbet ratione ducentorum floren. victum quotidianum, singulis annuatim exeranopublico
(fr

Conficiendum dein erat nrediturus sperabatur. qui Hag.ographis ventarium duplex Hbrorum ordinatioms citul. 11

commodabanturjuxtaart. Hinc impedimentum multiplex

injiciebatur
(e).

Utmoras

tetricas

jussit ceps de Stahremberg, qui donec fieret detinita Libro auditorem Gerard,

labon abrumperet prinBruxellas advocan

scription.s

862-81) pro

solveudorum.
tur

Quem

9 Pr*bebit nuatim centum floreni (fr. 181-40). gratuito Bollandistis vinum, ornamonasterium Sacnnecessaria celebrando SS. Missae

cum

famulitio

vero habuerint famulum, alemonasterii, cui solventur an-

rum divisio, illos certe Bollandistis contiquorum praesens esset necessitas ad opus bibliothecam nuandum reliqui vero iu publicam
;

impertiret,

inferrentur,

qua tamen, dato chirographo, ex(/").

menta ac
ticjo.

trahi pro opportunitate poterant

13

imposterum associabuntur sed Hagiographis, utentur mensa communitatis pensio florenorum nihilominus prasbebitur eisdem quadringeutorum quadraginta (fr. 798-18). 11 Ha10

Cauonici qui

53 Timuerant

Hagiographi ne

libri

projecta, scripta tumultuario in cistas

et manu- bMioihnn quando Do- &

mus

Professa

Antverpiensis

juveuibus, in arte

militari erudieudis, transcripta fuerat,

multum

de-

giographorum Bibliotheca coustituetur

coutubernio; poterunt, aut necessarii non
libri

in illorum

trimeuti accepissent, sive

vero,

qui

istic

collocari

non

videbuntur, biblio-

ob documenta deperdita, eorumdem confusionem unde ingratus sive ob connovos incolas tenuisset labor, si multiplicem
;

thecae regiae cedent.

Couficietur

autem duplex

fusamque chartarum farraginem

suis scriniis ordi-

inventarium tum librorum et manuscriptorum, qua3 iu bibliothecam regiam inferentur, tum eorum qui Bollandistis relinquentur; atque horum

natimreponi oportuisset. Ast licetcito, beue tamen uihil deperierat, et ordinate omuia inventasunt,

quidem damnum
sultatiouem
ligiosus per

praestabunt.

12

Quamprimum

magnopere intricatum fuerat (g) si quod iu id totum, libris detrimentum accepit Hagiographia,
nihil
:

Bollandistffi incolere coeperint

cum

illis

monasterium, conhabebunt abbas et alius rein qua, prseside

detractionibus ut certis testimoniis coustat, furtivis inferioris subsellii imputandum fuit. ministrorum

ipsum designandus,

commissario regio, ordinabitur quidquid ad promovendum opus pertinet. 13* Rationes Hagiographorum separatae erunt a rebus historiographis.
14" Pensiones ex
aerario publico solvendaj,
ratio-

54 In ordinatione supra recitata n. 50, statutum fuerat a principe circa censuram in Sandorum exercendam. Duplex nempe olim nam civilem altera Ordinis, Episcopi altera
:

nihil centuram

Acta
erat

uum-

quam

subierant Bollandistae. Censuram regularem

nesque accepti et expensi discutientur et probabuntur a commissario regio. (Art. 15, 16, 17, 18, 19 pertiuent ad historiographos, et proin hic recenseudi non suut). 20 Ut exsecutio voluntatis regiae circa celerem Actorum confectionem magis
urgeatur, praefinient Bollandistae statuta terapora,
"*

obibant ordinarie ipsi Hogiographi, ita ut alter alterius scripta examinaret, et si quid minus prudens

inrtleren/.

quibus quodque volumen in publicum prodibit. Apriiis lgitur commumcavit 51 Die igitur xiv Aprilis (a) communicavit supradictam ordinationem princepsStahrembergius Brabantiae Cuylen, praerlscali supremse curise scribeus, ut porro llagiographi de Bie, de Bue, Hubens, et Historiographus Ghesquiere agerent Caudenbergensi cum abbate Caudenbere-ensi circa diem, qua incolere inciperent aedes
sibi paratas.

Eodem etiam

mense currente, tres hagiographi cum historiographo sedem suam occuparunt (b). Abbas vero
Caudenbergensis,
litteris

datis xni
(c)

cipem Stahrembergium

Maji ad prin gratias agit pro ex-

hibita suo monasterio regia benevolentia, promittitque mhil intcntatum se relicturum, ut res e

voto principis prosperetur

maxime quum

confi-

datdiem illum beatum

illuxisse,

quo monasterii

prolatum fuerat, per majora suifragia expungendum, immutandumve indicabatur. Quare, postquam aliquis Vitam Sancti absolvisset, per quaterniones octo paginis coustantes, prelo illam dabat, quae correcta dein a typothetarum mendis, comco municaoatur renquis socns tuspicieuua municabatur reliquis sociis inspicienda et corrigenda. Quo facto, excudebantur quaterniones ordinariead numerum octingentorum. Ast suppressa unde Societate Jesu, deficiebat censura regularis suanihilominusscriptionibus providendum erat, ut jAW ^* w ._ _ verstaret auctoritas. Jam anno 1776 ad fiuem V< gente (k) rescripserat priuceps Kaunitz ad Stahrembergium,non videri opportunum, utaliud quidpiam agerent censores regii, quam examinare, an nihil in libro occurreret contra fidem aut bouos mores. 55 Id censurae genus non placebat quibusdam academicis, qui dolebant hac ratione eximi Hagiographos ab eorum tutela. Unde factum est, ut currente auno 1778 incertus adhuc haereret princeps Stahremberg, quid de censura, quoniam deeraut
:

....

eivili "

Caudenhergensis nomen in fastos orbis litteratiinfe-

rendum

Subnectit paraturumselocum aptumin quo res libraria universa commode constitui possit.
sit.
(a) Archiv. du Koyaum. Bolland. et Hisloriogr. f. 108. (b) Gachard sur les Boll. Mess. des sciemes et dei orls, 183!i, p. 222. (d) Ibid., f \U. - (e) Ibid.. f. f)Arcl. duKoy. utsupraf. 116 t'J4. Lellre du cons.d"Etat de Rulberg au prince de Stabremberg du " Juillet 1778. Ibid., f. 168. Lettre du Pr. de Stahremb. au (f)

superiores regulares, statuendum esset (i). Suggessit proinde c.Qmmissarius de Kulberg, ut censores constituerentur socii Academiae Bruxellensis Nelis,
cons. de Kulberg, 20 Aoul 1778. - (o) Ibid. et f. 19. Lettre du cons. de Kulberg. au Pr. dc Stahremb., S Nov. 1778. (/) Arcluv Liasse 30133. Lettre du Dcc. 1776. (i) Anhiv. Boll . t. I. fol. 108. Lettrc du Pr. de Stahrerab. au cons. de Rulberg, 20 Aout 1778.

Needham

DE KA.TIONE UNIVERSA OPEHIS.

^

xv
{g).

Neednam

et Mann; ita tamen, ut qui e tribus designaretur censor ad aliquod volumen aut ejus partem dijudicandum, esset maneretque ignotus Ha-

cautiones facerent servandi promissi

Verum- D
voluinen

tamen

actum praoterea Octobris quintum anno 17b6

nihil

est

nam

prodiit iisdem typis

:

giographis traderetur itaque, quod recensendum erat opus, commissario, qui designato censori communicaret {a). Sed istud consilium principi
\

Stahrembergio probatum non

Aprilis 1779 ad

fuit

nam

litteris

xx
{b),

commissarium de Kulberg- datis

minime .licit mentem Auguat non fuisse, ut vel impediretur libertas Hagiographorum in dicenda
sua sententia circa qugelibet facta historica nec quidpiam ita coustituendum esse, ut putarentur Bollandistae alienum mag-is, quam suum proferre jiulicium, quo in casu regimini reipublicae adscriberent homines, quidquid diceretur ut tamen et sua penes principem maneret auctoritas, remittendos esse Hagiographos ad censores ordinarios, qui pro
,
:

Ceesareoregiis, quibus prseeedens editum fuerat neque alicubi reperire causam potuimus, cur res in medio steterit. 58 Interea anno 1780 prodierat in lucem quar- /><*" tum volumen Octobns, quinquagesimum pnmum .. totius Operis et eodem eruditorum plausu, quam reliqua exceptum fuerat. Volumini adlaborarant Constautinus Suyskenus, ante suppressionem Societatis Jesu anno 1771 defunctus, Cornelius Byeus, Jacobus Bueus, Josephus Ghesquierus et Ignatius

? uar ""

Hubenus. lnterea tamen Josephus Ghesquiere

de-

putatus fuerat ad Analecta Belgica colligenda et edenda. Ignatius vero Hubens in ipso flore aetatis immature ereptus fuit xviii Julii 1782. Itaque duo

more

procuratorem Brabantise generalem ut alacres et simul monendi erant designandi sese operi examinaudo praestarent, ne voluminum editio nimium procrastinaretur. Atque ita factum
per
,
,

supereraut quinquagenario majores

et

Byei qui-

dem

ita affecta erat valetudo, ut nihil esset quod

non timeretur
bebat in Jac.

hinc omne laboris pondus incumBueum, virum gnavum doctumque,

:

est, ut &e(juentibus tribus voluminibus videantur

prsefixae

approbationes

B Reuss, P.
n rem
fypo-

J. N. De Lannoy et P.

censorum regiorum S. De Neck.

P.

sed qui tamen diu solus tauto oneri ferendo non erat {h). Adjuncti quidem fuerant Hagiographis duo juniores canonici e monasterio Caudenbergensi, Fran. Jos. Ueynders et Joan.
riapt.

graphicam

Hagiographorum
posseut
et

56 Regiae typographiae attributa fuerant prela , et tamen lege, ut eisdem uti

Fonson,

deberent, modo indemuis servaretur fuerat favere fiscus (c). Mens Augustae certe Bollandiauo nihilominus brevi patuit, inioperi quioribus couditionibus usuros nostros, si typos
:

qui adjutores operis communi consilio electi fuerant {i). Sed Franc. Reynders, qui rei oeconomicae praefectus adhuc fuerat (Provisorem vocaut) actuosae vitae
litterae

regios adhiberent.

Nam

quaternio (octonae paginae)

flor.

stabat in regia
citer
fr.

officina
:

Brab. 22-U,

(cir-

nimis insueverat, quam ut ad otium, quale requirunt, traduci potuerit {k). Joan. Bapt. 1'onson , anuos viginti duos natus, magnas de se excitabat quidem spes; sed quae uon nisi longioris

41-18)

typographus Bruxellensis Flon

,

easdem paginas offerebat pretio fl. 14. (circiter opportunum itaque videbatur ut fr. 25 40) {d)
:

temporis intercapedine in rem proditurae erant consultum itaque videbatur, utcontinuationiOperis

Bollandiani tempestive provideretur.
uti opinabatur Opportune offerebat sese Kulberg, D. Anselmus l) commissarius regius de Vitoni et Berthod, 0. S. B. e Congregatione SS.

liberum relinqueretur Bollandistis, quocum vellent

59

Dtfncw B%-

typographo aequis conditionibus pacisci neque id quae in detrimentum regiee officiniB cedebat, quippe voluminibus edendis, multas insueta majoris molis procul dubio molestias sibi creasset. Annuit consilio
;

^Jjf

Hidulphi in Gallia. Inter hujus laudes referebatur, quod preefectus bibliothecae S. Vincentii Vesun,

princeps de Stahremberg, rescripsitque, finita editione voluminis, quod tunc quidem sub prelo regio sudabat, liberum fore Hagiographis quem vellent, sibi typographum deligerent {e). 57 Ast aliter, quam sperabatur, res successit
calculo inito, repertum accefuit nihil emolumenti e mutatione officinse

tione,

opuscula non contemnendae eruditioms edisuae Congregadisset, quod auctor uovi Breviarii
tionis

spem

faceret industriae in Actis

Sanctorum

concinnandis, quod archivum archiepiscopale Vesuntinum, abundans imprimis documentis ad saeordinatissime culo xin, xiv, xv spectantibus, quam his omnibus addebatur, illum, et disposuisset Luxoviensis, fajam magnum priorem monasterii
:

l<tr'ni'l"ni'

cum

librario Flon

nam

dere. Unde censuerunt Hagiographi insistendum ut suam sibi typographiam esse apud principem
,

habere, instaurare liceret; litterarum formas se jam posse facile prela in officinam regiam translata ,
,

cilem sibi viam sternere posse ad Congregationispraefecturam. quas tamen spes om- F laboriosse acsohtanae nesfacile abrumperet, ut vitffi

supremam

suae

redimi

enascebatur commodi, ut volumisex mensium compendium in excudendis Qusj vero obstabat patria consuetudo, nibus fieret.
:

unde quoque

id

impendere

se posset m).
{

Verum

plus spei
:

quam

rei

pnestitit D.

Anselmus Berthod

nam

licet die ix

qua cavebatur ne ullus, in censum typographorum non relatus, artem suam Bruxellis exerceret, facile regiis, discuti poterat ex eo quod institutionibus poterant erat Hagiographia, fraudi esse non qualis
,

sive

adjunxent socns mensis Octobris anm 17s4 se tamen uomen nuspiam appaHagiographis (n), ejus Octobris anuo 1786 edito, ret in quinto volumine reliquum fie/et quia partiti jam laboris uiliil

hujusmodi statuta civitatum peculiaria. contestabantur spondebant Bollandistae scriptoque Sanctorum edituros {f). Aliese nihil praiter Acta justae nus uon erat Stahrembergius ab annuendo regius commispetitioni, eo tamen pacto, ut tum Kulberg, tum Caudenbergensis abbas
sarius de

Caeterum

impendendum novo advenae, sine quod biennium lucubrationis generi ingenium fuerit, utinusitato accommodaret suum. In sexto volumiue Octobris,
illustravit D. Anselsex omnino Vitas Sanctorum qui socius Virgiqua3, si S. Pantalum Ep. M. mus,

non nibus Ursulanis ferebatur, excipias,

eruditionis copiam requirebaut.

magnam

I , Sepl. 1778. ) de Stalnemb. Arcluv. du Hoy. L.a 5 se 30B3. Leltre du du coo 8 . de cluTdu Hoy. Bollundis.es, .. II, f 20. Lett.e N.vellens.s Plon paralum a Pr. de Slahvemb. Imo i >P ORra P hui |Ue q a.Underat, ui p.-la >ua Bruiellaa -! xj\ "V f ]~ nionea s.neulos excuderet p.el.o 11 ll-W (ff de Stahremb. au eons. dc UUerf, Ib.d , I. 35. Lcttre du Pr. Kulb. au F. Ibid.. f. SK. Lett.e du cons. de 1780.

M Priuce

AicIut. Boll.

t.

I.

f.

177

Leure du

SS9

KuUwg iUa Ib.d -[* AiII Decemb. 17/ b

WHU
de
I

Ukff|
,

ae

inwjM

61. Lettre du Pr. de Stahr. au (9) Ibid., f. 2 Maii 1781. 115. Lcttre du co..s(Aj Uid., f de Ku?b .3 Maji 1781 S m...slre pl*n.poinl.ffe. 0_ob de Ku b. .U comtedcB.lg.o.oso. de biahremb, 7 Ju). ?7S5 - li) T. I, f. 1S*. Lettre de Kulb au Pr. Kulb. au Pff. de SUbff. 5 Maj. ( f 20. Lettre de T 1778. Praneuei ,-c, r.l..JL . :..... ir...h a paM nrvnou.en tr cpistol. Kulbergu prniomen

Si.hr

780

Pcrperam

**{

w r
\j 17 de

Junii

Octo"b.l783.'-()lbid.,f.

mexM.
60 Interea

(/)

PROCEMIUM
XVI

'

3SL *~

aa

Josephus

S^*
t

.
II.

Mariae

Teresiae

imperatrici

HiO jam ab ip*o

regm

-~ vS
,

de re

tum

eTut

Atque hinc Octobris inscriptum fuerat. inter principes Austnacos Francisci effigies

factum

n D

exordio vanas

in Actis

A tum

in Ecclesia

tum

in Civitate

tationes.quaesatis praesagiebant

moliebatur .mmueumdem favorem

Sanctorum non appareat [f). Hag.ographorum gna62 Dum acerbe incusatur eorum industna Irretitur via, novis impedimentis

qui olim rei Hinc incepere multiplices

ut sperabatur,
pertffisi

Hagiographic* non esse impendendum. creari molest.ae, quarum,

socii
:

Nam

qua sedenvhxesupprimebatur Caudenbergensis.in

xxni Maji decreto Ocsareo dato

anm

1786

commissam

provin-

unde id quoque emerciam sponte sua desererent invidiosum esse yidegebat emolumenti,ut,quod id totum m ipM batur in operis interruptione Initio itaque exag.taHagiographos refunderetur.
,

Bruxellense rant, abbatia, atque ad quod "nvictus Teresjanus tatis Jesu collegium, indicebatur biblioappellabatur, transferenda

olim Socie-

tunc ordinanda iterum mthecaBollandiana; in eaque insumptns fu.t (g) : gratus quatuor mensium labor apparebat ingratior, quo clarius
et ille

quasi unice intenderent batur scriptorum tarditas, prorogare finem totius operis uectendis moris, pactas a pnnartibus longius tempus, et istiusmodi (a). J?aci.e pecunias sine termino percipere cipe accusationi respondere,

quidem eo

voluntas

Caesaris

abolitionem societatis

hagio-

Assignabatur innon obscure molientis. ff raphica3 locus ampl.ss.mus, terim in convictu Tefesiano bibliotheca, cum adjectis opportunis
olim collegii cubiculis, cibus
illis

certe
nihil

fuisset

hujusmodi

enim

lucri accrescebat

Hagiographis

e proro-

honestus praebebatur, n.hil

[h)
:

gatione operis,

qunm

statutum

fuisset, ut, absoluto

annua pensione minutionispatiebantur

mcede-

B
mokvia.

fruerentur assignata quoque opere, ad vit* tempus nniendi imo insulsum plane videbatur pensione hominibus relinquere operiset laudem et lucrum duo, uti dicebatur, adventitiis et incognitis , quae potuissent antiquiores nullo negotio sibi praeripere
:

quoniam e mulbant interea inter cineres dolosos, eradicari non poterat persuasio torum mentibus contubernium esse germen hoc paucorum virorum ingens illa quoddam, e quo olim adolescere poterat laboribus st.rpitus Societatis Jesu arbor, quam tot
evellere conati fuerant multi. 63 Jam anno 1"83 commiss;rii
ecclesiae et

E
ri

Hagiographi. suspicio discuti 61 Quae tamen facile poterat radices egit, ut imperator dein aliiores paulatim tarditatem Hagiographorum acerbius
_ .
.

regii

rebus

tandem So-

studiorum

praefecti,

conquesti sumptus
,

cietalem flo-

gingraphieam

non solum

verbis jussent, ut incusaverit, sed conceptis etiam

ederentur, atque annis siugulis singula volumina

faciendos opinabantur in Hagiographiaannuatim tanta pecunia porro proteistiusmodi institutum censebantque proponendum tan-

opus completionem intra decennium universum Hisce mandatis reposuerunt reciperet suam (6).
si nihil Hagiographi excusandam esse tarditatem, publici juris fecerint, tum ob socioa quadriennio paucitatem et affectam valetudinem, tum

gendum non esse, Bollandianum dem esse modum, quo negotium

conficeretur
(t).
:

Surdis profecto auribus non loquepubhcabantur commissarii nam qui consistorio

la rum rationum praeerat (Directeur en chef de animo in illorum lyit Chambre des Comptes) toto

rum maxime ob
distenti
sociis

translatam, suppressa Societate Jesu, integro toti bibliothecam, in qua ordinanda anno allaborantibus quaternis fuerant. Caeterum

quoque videbatur impossibile, ut aliquando absolveretur, gravari jam opus inceptum Cornelium de Bye et Jacob. de Bue; Joan.
sententiam
aetate
:

ipsi

semper necessarium e aliquem prelo pararent, timendumque esse ne labore decresceret fama, quam Acta d.-properato
fuit

triennium, ut

tomum

continuando Bapt. Fonson aptum non censeri istiusmodi nihil aut lucri aut emolumenti ex bori ; florenis percipi, quod stabat principi annue opere
la-

Sanctorum per totam Europam

obtinuerant. Nihi-

3725

(circ.

fr.

6757-37)

(/.).

Sententiae ab

uno

lominus ut Caesari obsequentes sese probarent, spondebant omni biennio volumen edituros (c). Attamen haec responsio calumniam non depulit,
sed Caesarei ministri porro insistebant, ut opus, quampossetmaximeacceleraretur:simulqueprae. quam posset maxime acceleraretur simulque prae:

consiliariis

positae

facile

acquievit

consistorium

reipublieae prsepositum (Conseil

scribebatur, ut deinceps deficienti socio HagiograKn tHm nnn substitueretur e quo mandato facile pho alius non snhstitueretur
. ,

praevideri poterat,

rem Bollandianam propere

:

inte-

rituram (d). Res etiam minutiores accuratissime omittendum non raro indicant animi affectum quod Caesarei ministri recuitaque non judicamus,
sassent pro quinto voluraine Octobris effigiem arcausati chiducis Francisci (postea imperatoris)
,

eamque executioni 64 Hanc porro opinationem hic exprimendam . .uucui nte conste., putamus, ut rite constet, qua tandem ex causa hagiographicum ab Imperatore Joseiw & v lUObllUI/UUi institutum %-jf-. impnmis pho II abolitum fuerit. Dicebatur imprimis multum terabesse ut Acta Sanctorum intra breve tempus affulgere, minanda viderentur imo nullam spem

du Gouvernement) mandandam esse pronuntiavit.

abolet.

1-

ut aliquando iisdem finis imponeretur caeterum aliam utilitatem non habere opus, quam ut esset repertorium aliquod historicum, multis minutiis prsegravatum, qu*e viros vere eruditos parum alli:

eamdem sumptibus Hagiographorum pingendam sculpendamque esse, si quidem omne lucrum e

divenditis tomis perciperent [e) Olim scilicet Maria Teresia suis sumptibus jusserat sculpi effigiem ar-

ciunt

mirum

Jesu, principi

esse quomodo, suppressa Societate tamen suasum fuerit, ut istiusmodi

insulsse faragini

patrocinium impenderet

suum

ur-

chiduois Maximiliani, cujus nomini

volumen quar-

gendam proin esse hujus sodalitii destructionem [t). Ex hocsuffragio profluxit epistola consistorii regii,
brc dcs comptcs, 23 Aoftl 1788.
cons. duGouvcrn.. 29

(<)

II, f.

parainaii (nu pnnccde Knuniiz)que t-- JUeinenri vier 1784. meitaieni beaucoup de lenlcur iani teur iravail, dr mamhre que l'on pourraii priiumer qiftli ><e eherthmieni qu'a iterniier contte le mten/iou> dr

UM

121. Lctlre de

Crumpipen au

cons. Kulbcrg. 27 Jan-

(ft)

Ibid.,

f.

212.

Lettre au

Sept .788. Quse inter hnnc ct pnecedentem epislolam mlercedit pccuniarum diflerciiliu, prolluit cx co, quod in llngiograpriore agcretur soloro dc pccunns oxpeniifl in alendifl
phii,
Ibid..

Si M"jene' leur ilablmement

(6)

ei

U grund

profii

qnUten

reti-

Avnl 133. Leltre du Pr. de Kaumiz. vieone 1784 ct f. 136 Lcttrc dc Crumpipcn :iu cons. dc Kulbci^, 27 Octob. rc du CODl. dc Kulb. au comte de J7y4. ) Ibnl.. f. 142. Leltrc Belgioioso. 18 Nov. 1784. - (d) Ibid., f. 181. Lclirc^du I'r. dcKauiulz au comtc de Belgioioso. Vicnnc 15 Deccnil. 17H4. (e)lbid., Ki9 Lcttrc du Pr. dc Rauiutz au comte de Belgioioso. Vieune 21 Mai 1785. - (f) Ibid. [g) Acl. SS. Belg., t IV. Praef., p. v. [t\ Ibid ,f.2IO. Leitre (h) Archiv.du Roy. Bolland., l. II, f. 195.
rent
Ibid.,
f.

dum
f.

bfec imludit ctiam annuafl

ct '219, II et

216

16 Ocmb. 1788.

eorumdem pensionefl. (/) Cn ouvrmge n d'ou(ra

dr dilaiU inormerite que celui d'un ripet ivire hiitorique lurcharqe" mei, qut murom tovjouri peu tValtraiti pour dc virilablei tavantt. H ioit parett iionnant que /< dr 1'ubutitton de COrdte jciutHqur, on venu aintiretior le Gmuverurtnem dun .i. pareil fawat^ n ot qux leprouve, o'il <v /" de dibit qne lr tioitandiitei ont obtewi du efett en termei dfl caleul, UTU ir,s tnauritukat dt leun travaum et ootnmt elle ne vaut pm mieum tn termei de
;

vaite tpiovlationi
iciencei,
il eit

de

la

comm. pour

les affaires ecclis. et celles

desCtudcsa

la

Cbara-

plut quc tempi d'y meltrefin.

data

DE RATIONE UNIVERSA OPERIS.

A
data, ut videtur,
aerarii publici,

xvii
J?ranciae sigillifer

xxm

Octobris 1788, adjudices

decer-

enim magnus
nuisset

(Chambre des Comptes), qua

nitur a die prima proximi

esse a continuatione

Novembris cessandum
:

de Barentin moCongregationis s. Mauri Praepositum Generalem, e re Congregationis suae

D. Chevreux,
fore

Actorum Sanctorum

provi-

dendumque

esse quid de librario et typographico

apparatu faciendum sit (a). Fueruntillo temporenon pauci, qui kalendas Nov., quibus annua Omnium Sanctorum solemnitas recurrit assignatas ideo suspicati fuerint, ut ludibrio abolitio cumularetur.
,

Acta Sanctorum per suos monachos contiacceperatfrancicus apud Belgas legatus, Eques de la Graviere, ut inquireret in tempus et leges ejusmodi venditionis praestitit quod suarum partium erat legatus ast comes de
,

si

nuaret,

mandatum

ujus tamen
ere ttattm

g^
j

Agebant porro
j

regii

ministri ut,

quoniam

p arc m0I1 a abolitioni praetendebatur, pretio quam optimo venderentur tum officina librorum venalium, tum ipsa bibliotheca. Haec quidem octo millibus voluminum {b) constabat, quae usui Hagiographo-

Trautsmandorff, summus Belgii administer, responderat, nihil prorsus obstare, quomiuua cum Hagiographis ageret , et, siquidem Uagiographia omnino abolenda esset, transactionem aliquam pararet
\

ejus se esse opinionis

attamen non dissimulabat Belgii administer continuationem, quoniam

,
,

>

rum

destinata erant

libri

plerumque hagiologici,

tam

neque proin magni

suppresso Bollandiano instituto, emptorem parum allecturi sperabantur. Supererant quoque sena millia voluminum de Actis Sanctorum, quae propter eamdem causam
pretii,

vendendapraevidebantur. Omniumoptimerebus tum suis, tum Caesarls consultum iri censuerunt ministri, si ipsi Bollandistae modum quemdam venvili

pecunia constitui poterat esse in ipso Belgio urgendam, aut, sihocminusCaesari placeret, omnem supellectilem esse transferendam Vindobonam. Nihil ultra illa tempestate actum fuit (k). 68 Facile crediderim huic terg-iversatioui ansam dedisse gliscentem tunc inter Belgas adversus Ca3levi

'" ftifti

ditionis proponerent

neque hi quidem fatale uegotium detrectaverunt. Itaque Corn. de Bye jam mense Novembri currentis anni cogitarat totum iustitutum transferre ad monasterium S. Blasii Ord. S. Bened. in silva Hercynia, epistolamque ad D. Martinum Gerbert abbatem delineaverat in qua pretio cum regiis ministrisdiscutiendo, venales
:

sarem simultatem, quae tandem eodem anno iu apertum tumultum erupit. Jam anno prascedenti Comitia Flandriae propensa se ostenderant, ut sumptibusprovincialibus Acta Sanctorum continuarentur, salubrique consilio unus intercesserat timor, ne per id genus tentaminum offensus imperator
justis Provinciae
satis
[l).

expostulationibus agrius faceret

et
feliciuri
,

Eodem tempore

ut eventus

offerebat officinam et bibliothecam

(c),

quin

et se

monstravit, successu de emptione et translatione rei Bollandianas agebat abhatia Ordinis Prsemonstratensis praedives, Tongerloa. certe

sociumque suum Jac. de Bue paratos dicebat, ut per unum alterumve mensem juniores quosdam monachos coram instruerent, qua ratione decesso-

Non repugnabant
,

rum
runf.

vestigiis insistere possent.

66 Placuit consilium regiis ministris, decretum-

que

fuit,

ut suo

ageret Cornel. de Bye consilium probaretur

,

nomine cum Sanblasiano Abbate et, si quidem abbati (d)

:

Hagiographi spes et fortunas suas omnes quippe Tongerloensibus Canonicis transcribere qui scirent Jacobum Veitackerum, xxxiv abbatem novellae tunc Societati Jesu Lovanii multa beneficia impendisse (m) unde illis gratum erat, ut quod reliquum fecisset Societatis universae naufragium,
:

porro decretum

iri

quid

factuesset opportunum.

Quod
:

promiserat, praestitit

in hereditatem cederet Tongerloae, olim beneficiae, quemadmodum totus Praemonstratensis Ordo, et

,

quidem

praefatus Hagiographus,

verum

nihil retribuit

in Societatem Jesu

praesertimque in Bollandia:

sponsi a Saublasianis tulit

quod silentium

rumori, qui insonuerat de obitu Martini Gerbert abbatis (e), quamvis falso, cum vir ille, de Religione et re litteraria optime meritus diem supremum clauserit solum xm Maji 1793 (/"). Probabilius

nos socios, semper liberalissimae charitatis quae etiam nuper eluxit quum nobiscum communicavit quodcumque superstes remanserat in scriniis et
bibliothecis suis.

69

Jam

ineunte anno

1789

Cornelius de Bye Beigium:

hanc provinciam
doctissimus,
(

in se

suosque suscipere noluit

vir

tum
,

quia, ut prodit iu sua Historia

Nigrae Sylvee minus favorabiliter de instituto Sooietatis Jesu sentiebat, tum maxime quia Sanblasiani monachi fidem suam publicam fecerautemitteudi in lucem Germaniam sacram, iugens sane opus, quod historias omnium episcopatuum comdebebat (g) unde virorum uon suppetebat ut Actorum continuationem in se suscipere posseut. 67 Paratior erat ad successionem hagiographicam adeundam Congregatio ejusdem Ordiuis Maurina in Galliis, uti constat ex epistola Simonis Petri Ernst, canonici Rodensis (Rolduc) (h), data xxiii Januarii anni 1789, qua notum facit non alienam esse dictam Congregationem ab emptione
plecti
;

binis litteris auditorem Charlier monuerat, varia esse monasteria, quae rem Bollandianam sibi sumere vellent, ea tamen lege, ut per principem liceret

"

Acta Sanctorum continuare

(n).

Placuit regiis

administris conditio: auditus fuerat unus ex iis, qui rebus ecclesiasticis ordinandis Caesareo decreto

illis satis fortasse

,

temporis

tunc praepositus erat, et quamvis ille nihil aliud invenisset in Hagiographorum operibus quam rufarraginem (vide supr. n. 64), quod et in praesenti relatione repetit, mira tamen conclusione censet, quoniam inira Belgium se offert aiiquod monasterium paratum ad subeunda emptionis et translationis onera, praestare, ut huic

et

dem indigestamque

tum exlra.

universa fortuna litteraria potius, quam Congregationi Benedictinae S. Mauri in Gallia cedat (o). Et hic licuit mirari diviuae Providentiae dispositionem :
si

Bollaudianae hereditatis
tionibus veneat
via,
(i).

dummodo
isti

aequis condi-

Idem jam

Benedictini Patres
:

lata,

ut vulgo dicitur, diplomatica tentarant

quum

enim res Hagiographica in Galliam fuisset transuna cum ipsis monasteriis brevi post tempore vestigium potuisset ita periisset, ut nullum dein ejus
9Rl
arl
,.,,,,

Ociob. 1788. Leltre du (u) Aicluv. du Roy. Bollaml., t. II, f. 23 Conscil du Gouverneraent o la Chambre dea Comptes. - - (6) P. (<) Ar.h. Namur. Hist. dc bibl. publ. dc la Belg., t. I. p. (d) Ibid., f. 233, 22 Novemb. t. II. f. 2-25), 11 Novemb. 1788. 1787. p. 22. (f) 1788. (e) Feller. Journ. h.st. 15 Deccnib. Germ. sacra t. 1. Biograph. umv. .rt. Gerbert. (g) Ussermann. prodiere Prsef. Praelcr Herraanni Contracli Clironicon emrndalius, quantum innotuit, Histori episcopatuura llcrbipo-

(k\

H2

Gand

.llarum epillolarum.
,!,,..

d Gachard. Hem. sur lcsBolland. Mess. des scicnces et In scriniis ooslris exstaul apograpba 1835. p. 245. accepla. - \l) baPar.s.is e regia bibliothcca

m.

-Arch. duRoy.t
Brab
ct

II, f

f. LeUpedo

la

Cbambre desComp.es au

Gonseil dta tfouvern..

f-

duKov

comeqoenter,

Bambergensis etConstontiensis, t. I. - (/)Biogr. Archiv. du Roy. Bolland., t. II. f. univ. suppl. art. Erntt. ()
litani, Curiensis,

' t. I. p- 333. , 266. Lettres deCorn.de Bye a el 13 Janv.er Comptes, 3 Cn.rlier. aud.teur de la Chambre des (o) Ibid., f. 299, 31 Janv. 1789. 1789.

sacr (m) Sandcrus Chorograpb.

/"jj:v ( Arth
'

"

Bollaod.l

II,

inveniri,

PROCEMIUM
D magnopere omnia quatenus nihil hodiedum possint. quo Acfa Sanctorum absolvi
4t tbtinti

de.it,

* **^
.

^^,
^^

ann u ut hic e gallico latinum reddimus quod proinde ^manorumlm^ sequitur Josephus Dei gratia et fidetum rator etc. Cum ex parte ditectorum
decretum ca^sareum datum
:

70 Totius transactionis

seriem

o^e,
,

die xiv Maj.

communicatum sibt cuobligat abbaUa^ad rsUusgTrniumlise requisita fuerit, ^odi tibros dandum quoties

si inter

hujusrnodi

^t
s

Quonia

nostrorum Reverendi Abbatis nostroducatu ****** batiae Tongerloensis tn conventw inita die 11 Majt exhibita nobis fuisset CAaWier ^mmissarium 17.89 tnter audttorwt rationibus, ad id a noois teginostrae camerae a Adrtanum Heyien time delegatum et religiosos perprxarchivarium el Evermodum du Champs capitulans habitidie dictumabbatemvitractatus
viii

^f^^J^

9
*

diori temporeconficiet abbatia

^J

qu bemium eosdem reddat post ve ro non habetur duptex cataloillum

^ man uscrxptorum,
.

commo-

annexa hujus mensis, cujus copia authentica

intervenientibus parte ex-bollandistis Cornelio quoque ex altera Baptista Fonson de Bye, Jacobo de Bue et Joanne commisso adminiuna cum J. J Cattoir a nobis
deputatos, est dictae conventioni,
strationi
tione

d unum aUerumve volumen . ,_ catalogo inscriptum defuturum sit, quod tamen abbatia a gubernio repetere non potest. 73 6 Abbatia jus typographiae habebit ad excnrf||m Slt)

^^eWi ^ ^^

^^

fl/

flWfl<

dandum gubernio; ., et re u gwsorum

dupiica tm etsing

^i

ille

catalogus contineat
fieri potest

ib nsetrnanuscripta,

repenentur, quia

(quin id

Tongerl$ent\,

operum Bollandianorum, qua convenceditur et transfertur ad dictam abbatiam

denda dicta opera, juxta eum modum, quo illud habuit suppressa abbatia Caudenbergenszs, quando in eam translata sunt instituta sae})e dicta, id est quod haec typographia non poterit alia excudere, quam opus Botlandianum, Analecta Betgica
:

phicum, opera sumptibus

tialis

saninstitutum Bollandistarum seu opus de Vitis nos pertinebat ex suppressione ctorum, quod ad Jesuitica, simulet institutum,dictumhistoriograsive opus de Analectis Belgicis, ut dicta
et

periculis dictae
et

domus abba-

absolvantur, quin praefata B instituta possint ulli alii cedi aut transferri omnia intelligendo juxta clausulas et conditiones

continuentur

contentas in actu conventionis praefatae, cujus nor sequitur.

<?

te-

derreto

Ottnreo

71 Scilicet 1
rsentes

dictam conventionem, quae

qua ratam habuerimus est dies, qua dantur nostras patentes litterse, communitati

die,

quae ad haec opera pertinent, in reliquis se E conformabit tegibus et mandatis de re typogra7" Quoniampresbyter phica, libraria et censura. Ghesquiere, qui redigit Analecta Belgica, indiget libris et manuscriptis in bibliothecis Bottandianis iisdem utendi et Musaeo Bellarmino contentis abbatia,quoadusquedictum opus potestatem faciet absolutum fuerit. 8 Omnes expensae in efferendis et transferendis bibtiothecis et aliis quibuscumque quae pertinuerunt ad instituta quae nunc ceduntur, incumbunt omnino abbatiae ,quemadmodum et iltae, quae faciendae sunt pro contractibus et apographis ad praesentem acquisitionem
et alia
, ,

Tongerloensi incumbit solvere pensiones vitalitias nominanin iltorum domicilio exreligiosis infra operis cui titulus Acta Sandis, olim auctoribus ctorum, scilicet annue presbytero de Bye florenos trecentos quinquaginta, presbytero de Bue, florenos trecentos quinquaginta, presbytero Fonson presbytero Gheflorenos trecentos octoginta qui Analectis Belgicis squiere historiographo allaborat, florenos quingentos quindecim, presbyter^o Smet, socio presbyteri Ghesquiere florenos trecentos simut florenos milie octingentos nonat
,
,

spectantibus.

Solutio

summarum pactarum

pro acquisitione rerum pertinentiumad praedicta instituta, videlicet duodecim millia florenorum pro bibliothecis et novem mitlia florenorum pro
medietatemassaevenalis et materiaetypographicae, faciendaeritintratres menses, a die dati hujus praesentis consensus thesauro regio suae Majestatis Bruxettis summa vero novem miltium florenorum pro altera medietate massae et typographi:

cae materiae,

intra

eumdem terminum

sotvenda

erit respective

antiquis Bollandistis de Bye, de

gintaquinque. 2 Pro acquirendis bibliothecis tum Bollandiana, tum illa quae inservit compilationi Analectorum Belgicorura, quales sunt hodie, una cum scriniis et pluteis, quae olim ad institutum Bollandianum et ad musaeum Bellarminum pertinebant, intra terminum infra assignandum thesauro noslro regio solvetur summa duodecim miliun florenorum Brabanticorum item pro acqui1 1 :

Bue et Fonson, ad quos haec medietas spectat, prout dictum est supra art. 2, nisi tamen atiter convenerit inter abbatiam et supradictos, si hi illud probaverint. Quidquid suppeltectitis ad dicta
instituta spectat,
cottegii,

transferendum

erit

ex aedibus

rendo tam massam voluminum typis jam excusorum, quamchartas, instrumenta et supeltectilem typographiae quae operi imprimendo inserviit, solvetur insuper infra eumdem termiyium infra designandum summa octodecim millium florenorum pariter Brabanticorum cujus media pars novem millia florenorum cedet thesauro regio, altera per aequas portiones trium miltium florenorum, presbyteris de Bye, de Bue habentibus ad hanc et Fonson, tamquam jus
, i
,

olim Teresiani, infrabi?nestre a diedata harum, sciiicet ante diem xv Jutii proximam. F Notum facimus, quod mature perpensis supradictis, auditoque consitio nostro regio, ratam ha-

buimus habemusque et sigilto nostro secreto muniri jussi?nus conventionem supra relata?n volentes ut plenam et omnimodam exsecutione?n
, ,
,

sortiatur, et proinde dicti abbas

batiae Tongerloensis

et

retigiosi ab-

nbbnt

medietatem massae et typographiae. 11 3 Quoniam abbas et religiosi dictae domus Tongerloensis expensas faciant tam pro acquisitione, translatione, quam pro necessaria accommodatione aedificiorum, proindeque petant licentiam mutuam accipiendi summam sexaginta millium florenorum Brabanticorum,promiserunt commissarii se petituros, ut facuttas ad id necessariaconcedatur. 4 Vicissim abbatia promisit se usuram opera typothetae Vanderbeken, sub conditionibus paciscendis, prout olim illo utebatur institutum Bollandistarum. 5 Abbatia numquam

mittantur in possessionem et usu?n rerum quae ceduntur per dictam conven^ tionem et sub conditionibus ibidem expressis et favorabititer incti?iati ad petitionem supplicantium,jussimus litteras licentiae sub data praesentium expediri, volumusque ut praesentes sint ?*e:

gistratae et recognitae in consilio

nostro regio

gubemii,
bus, ut

et exhibitae nostrae

camerae a rationi-

itlic

pariter registrentur et y^ecognoscan-

tur.Quaremandamus,

etc. In quorum fidem hisce praesentibus appendi jussimus sigiltum nostru??i majus. Datum in urbe nostra Bruxellensi die xiv Maji,anno gratiae 1789 et regnorum nostro-

rum,
74

etc.

in decreto caesareo mentio fit consensus capitularis dati a canonicis Tongerloensibus, gratum nos facturos putamus lectori , si ipsum

Quoniam

con$cntien

actum

DE RATIONE UNIVERSA
A nctum
e

OPERIS.

XIX

flandrico latinum hic

collati in

reddamus

monu-

Similiter sub die

rem litterariam beneficii nobiscum commnnicavit Adm. Rev. D. Backx hodiernus superior Tongerloensis. Hodie viii Maji 1789 nos infrascripti Prior et religiosi Tongerloenses, capitulariter congregati, facta nobis relatione, quod

mentum

anni 1789 dat plenam potestatem idem Reverendissimus abbas confratri suo R. D. Nicolao Simens, Provisori Refugii TonJulii

vm

r>

g-erloensis Antverpia?, ut juxta licentiam csesaream,

mutuam

accipiat

summam

sexaginta millium

flo-

Reverendissimus Dominus Prdelatus noster multum inclinaretur ad procurandam in hac abbatia continuationem et absolutionem interrupti operis Bollandistarum, simul et Analectorum Belgicorum, nos, quantum in nobis est, unanimiter volentes cooperari rei

renorum Brabanticorum, quam potest fieri, minimo foenore. Brevi aeceptam fuisse conjicere est ex eo, quod jam die xiv Augusti ejusdera anni solutum fuerit pretiura principi debitum 01,000 Brab.(a), ut eonstatex apochaeodemdie signatade Walckiers

tam

utili religioni et scientiee,

B Van Swieten. Ex aliis scripturis liquet suramam floren. Cambialium 51,000 (fr. 107,936-50) muet
a
.

prxdictam intentionem Reverendissimi Prselati nostri laudavimus et approbavimus prout per prsesentes laudamus et approbamus quapropter ad prsefatum finem assequendum committimus eumdem Reverendissimum Preelatum, vel illos quos sibi Reverendissimus substituerit, ad tra,
:

tuam acceptam
tum.
77

fuisse

ad fcenus quatuor

in

cen-

Quamprimum

venditio rei Bollandiana? san- '**vo*ilmm

ltmVHt
-

ctione cassarea robur accepisset, statim raanus ejus

translationi

admota

fuit

nam

ut

refert

Adr.

Heylen

[b)

supellex transferri ccepit xix Maji conest

:

ctandum
rest,

et

transigendum,

cum

iis

quorum

inte-

tinuavitque usque ad diem xx mensis sequentis.

de omnimoda

acquisitione

omnium

libro-

Neque propterea quies reddita

in solitaria

Hagiographis,

rum, manuscriptorum, typographici apparatus

et

aliarum quarumcumque rerum, ap-et depenatque id quidem sub pretio et condidimtium tionibus, prout melius utilitati et commodo com;

abbatia constitutis nara, uti liquet ex rationibus redditis a laudato Nicol. Simens, die

B munitatis nostrse convenire videbitur. 75 Et quoniam novimus deesse praescntem pecuniam, necessariam non solum ad coemptionem librorum et aliorum mstrumentorumprasdictorum eorumque translationem, sed etiam ad aedifcapriesentes
idcirco per tionem conclavium necessariorum plenum consensum preestamus, ut post
,

xx Februarii 1781, dati fuere floreni 9-9, canonico Mutsaerts (c), qui mense Decerabri praecedenti fu^iendo, bona quaedam Bollaiidistarum periculo anno vero sequenti eodem modo con ^rijmerat stat interdictam fuisse typographiam Bollandianam jussu substituti procuratoris generalis Brabantiae (d). Hisce molestiis cumulum addebant tur:

bines,

qui,

excusso Austriaco imperio,

Belg-ium

obtentam. regiam licentiam, tantum pecunise super abbatiam mutuam, fcenore quoad fieri potest

modico, accipiatur,quantumReverendissimus vel ejus commissarii necessarium judicabunt Ratum habentes quidquid Reverendissimus ejusve commissarii in hoc negotio facient. In cujus fdem
et anno quo supra. nomina capitularium :F. Ignatius SerSequuntur neels, Prior. F. Bonifacius Beerenbroeh, Supprior. F. G. Vos, Camerar. F. Paulinus de Mosselaer, Bibliothecarius F. Wilhelmus Van Boven
.

prsesens instrumentum omnes nivimus, in capihdo die mense

manupropriamu-

mense Novembri 1792 usque ad sequentem Martium. Unde, ut ait Joseph Ghesquiere (e), quod non citius quam mense Majo anni 1794 quinquagesimus secundus [f) Bollandiani Operis, sextusque de Actis SanctorumBelgii tomusevulgatifuerint,nemo unus mirabitur, qui quas Tongerloensis abbatia ante superius biennium perpessa est calamitates, quseque utrique operi injectae fuerunt, iniquas remoras aut oculis viderit aut ex veraci fama intelag-itarunt et Belg-ii occupatio per Gallos a
lexerit.

78

Anno

ig-itur

1794 post superatas multiplices ingnmtibut

trancit,

Cellarius Conventus. F. Gabriel Van Stedcn, Cantor. F. F. Torfs, Provisor. F. Adrianus HeySchoonaerts, Cellalen, Archivista. F. Carolus

lucem prodiittypisTong-erloensibus tomus sextus Octobris, quinquag-esimus secundus totius operis, qui dies xn, xin et xiv Octobris complectebatur. Quae tuncpntrioe imminpbat ho6tidifficultates,in
lis

rius Abbati.r. F.

Erermodus Du Champs, Lector.

,

irruptio in causa probabilius fuit, utdiesxvejus:

F.Ludolphus Lamal, Lector.F.Franciscus KerckLector. F. Jacobus hofs. F. Hilarius Batens Smarius. F. Gilbertus Segers. F. Josephus De Kersmaeker^s. F. Petrus Oniaerts. F. Wilhelmus F. Amandus Helsen. F. Constantinus r Goyarts. Bruynseels. F. Cyprianus Vande Goor. F. Franciscus van Elswych. F. Mathias Stals. F. Willebrordus Peeters, F. Hieronymus Pessers. Ita attestor F. Siardus Vandyck, circator et secret.
Capituli.
capitulc

dem mensis volumini non adderetur nam vocabuad calcem pag-inae 632 appositura lum DIES llagiographorum mentem fuisse, eidem indicabat
, ,

volumini mserere, quae ad diem xv Octobris pertinebant. Dedk-atio, volente id Hermanno abbate, eidem inscripta fuitPio VI, Pontifici Maximo, quin iniquitatem offerri potuerit (g). propter te.mporum
destiterunt interim scriptores gnaviter incumcum bere ad parandum prelo sequens volumen , ecoe nova bellorum calamitas priores excepit com-

Non

Eadem die fridus Hermans nomiue, tum vi

76
.onfratres

vi
,

consensus supra laudati Godeabbas Tougerloensis tum suo facultatis a oonventu dats, sibi
,

plevitque calamitates. Nam mense Julio ejusdem anni Gallorum exercitus Belg-inm pene totum, e quo
superiore anno ejecti fuerant, iterura victores occupant, atque ita operis cursus ad louga annorum spatia interceptus fuit. Siquidem die i Oetobris

substituit, commitit

et

plena

suos

11K.

DD.

munit Adrianum Heylen et

potestate

Evermodum Du Champs,

ut abbatis et conventus

nomine executioni mandent,

quidquid capitulariter

deliberatum fuerat, promittens se ratum habiturum quodcumque fecerint, quasi ipse hoc fecisset.
i)
:>()

anni sequentis conventus Erancicus (Convention nationale) decreto publico edixerat Belgium Reipublicas suas esse perpetuo unitum cujus deinde
:

fortunas varias subiit usque ad

%,q

annum

xiv curren-

(r) Duo sunt nomoVerhandcl.ni; OVtt de Kempen. |>. 11)5 not. nymi canomci. alicn Joannit Buprfffr, alleri Ceelr,i aoano arafe. 2U s.c sonat Rattones autcm ex Arclnvo Tongerloensi exscriplum Ur<rmi> r r 17iHJ Fcbruary 1791. Atn d'Eerw. Hrer Muiiaen lyntfa ... - ('') voor venohot //. 0-9. <ip de viugt .'' tenig gor.t der BoUand.,
:

KHi

brab Prcliom fleeri lo war< o siututum Catrat, lammi flo* Hisl (/.) c quiboa Q. 0.00( dobebarilur H-.igiogrnph.s.
i

begeOtn, ien rynde vun requeel garn ... u dientn u hg dooi 9 !*vi Bclg ...M. Pncf.. . [) Act. 6S. .ntoituttmtoHtdtfl

nmtr

BmgUi

te

ligen

Ittt

tluyttn dtr druekerye,

*V?*

"ES
.

Hrkening won hei jaer 17i>2, 21 JanuarV. grgeven om dEerw. Ilttrtn om Siard. Vmn Dyvk ende Cornel. Vandt HOOT, liollandiiten, rytgeld

con.uevcM.mt ^tmBtffO.,u,nq t;cs,mus t.rt.us uud.1 : (g) (inoQ extra tomorum senem poner,-. croriu Proml.ru,,, baj volumcn Pio VI ITerc.dam, fclic faraium ohlulil K. Gregor.o recurrcntihus, cius dignissiino successon

(/,

Ou. h.cquinquagcsm.us sccumlus lomai

.liciun

ho.lic

ptuim

Mi

cZ

XM

;W"bai

adm

TongcrloaJ supenor. D. Evermodus Sackx, redivivs

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

tis

PROCEMIUM
A

s *cul,

Mutata

licet

reipublic form. persev.

status rei ecclesiast.ca3 ravit aliquamdiu

hae nac

dicitur.pcritidestructionem ulgo OXAfca vulgo GoMca^ dicitur * ^,^/.rm.aitSanderu8l.c.to^Betoto P tec3e*w-i*"*T v---~

Wcr,
f c *s
ore,

gJ-J ^.^ Ui

,W

,.Ai^o

tit

lirpt

rhnri

"L
jonaiiotur
ooleiur.

attingeretur proepropere ecclesia esta clero

Augusti 17 Jo (a) ( choare. Itaque die xix >, consessu quinge ntorum ctidor an VI) iu proposuit ut bona )Mailhe

^^J-j^ ^S^K
:

consultum quo-

r0 iUi appositx ex mar-

'"^

(6) cen< S excusaaddicerentur <.u~ regularis fisco publico addieerentur, leri cleri hujustnod. proscr.hujusmod. proscrirebelliouis timorem

(Omwii des

cintj

^^XJ f 9"*^
alabaUro auoq <, - *~ r"
fe

(o<a

^ marmore>

**

pr*Wo
g(

*<*

"* *

batque ob pJnemcitiusefficiuonpotuisse.nuncvero.pacato esse. populo, rem quiete trausigeudam

W*?"^^nmem
e< <rriwtogUUme^P

mysterium hoc -^ aMr0 perfusis coptoso aur0 per/

annis elaboHe.ylen
,

^^f^ZU ^^ ^ ^
ratu.
;

refert Adrian.

Bo nrig n nR

fcecuudam, divitem Bel-ium aurifodinam amplam, illic plems maatque ideo iu aerarii publici penuria

fecta fuerat.

quidem mtennibus esse hauriendum. Objicitur mavult vir egregius turajuventutis educatio, sed porro perstet status ecut haec intereat, quam ut praevaluit consilium praefati clesiasticus. Tandem
abolitisomuibusregularibus Ordiuibus, pretiosa (argeubona illorum immobilia etmobilia excusi et manutea supellex ecclesiarum , libri numismata et tabulae pictae) decreto dato

calamitate dispersa fuit Bibhotheca de qua Goropius Becanus a Sandero monasterii, umquam monasterio parem citatus dicit, in nullo sive libroesse, sive ipsius magnitudinem, visam rum varietatem spectes. Eisce litterariis opibus
81

Eadem

ubductit

tatnen

uss

accesserat, ut supra vidimus, supellex libraria

Ha-

Mailhe

et

giographorum: undenemofacile

inficias ibit jactura

bibliothecas Tongerloensis ipsas litteras ingens accepisse detrimentum. Tantos vero thesauros dissi-

scripti,

B xx Augusti

fiscopublico addicta fuere

(c).

Legem

pavit turbo gallicus, qui ante alia monasteria, iu

brevi intervallo suscepit exsecutio.

Mensibus De-

destructa cembri et Jauuario, pleraque monasteria bonaque divendita. Dies expulsi incolae sunt tum sexta Decembris, auui 1796 Tongerloensibus
: ,

Campestri Brabantia sita, abbatiam Tongerloensem perflavit. Atque hinc etiam factum ut vix tempus suffecerit ad eripienda pauca quaedam spoliantium
rapacitati
[g).

Quse vero subduci potuere, alia in

incolis

tum advenis

fatalis

fuit
,

ut nobis retulit teatifl oculatus guli mauu propria roborassent

nam cum mane

illa

die

latebras apud
laesa,

sin-

solemnem
se
vi

conte-

stationem
expelli

(d)

qua profitebantur

armata

e loco,

quem sponte
et

libera elegerant ut

vicinos ruricolas immissa , fuere deperdita, incendiisve consumpta; aliaraptim in currus conjecta et in Westphaliam asportata, non sine ingenti damno redierunt. Tandem post varios casus, quoniam nulla spes affulgere vide-

proximo essent adjutorio ; illic Deo servirent communi prandio ad ecclesiam consumpto ultimo tulere esse, ut orantes vale plerisque aeternum monasterio dicerent. Advenerat interea commissarius, uti

batur, ut interruptum opus aliquando continuaretur, statuerunt superstites Tongerloenses canonici

partem librorum
hasta

et

manuscriptorum publice

sub

cutivae

tunc quidem vocabatur, potestatis exse(Commissaire du pouvoir executif) qui si;

gno

dato, et

cum

diutius in oratione perseverarent,

-jussit.

manu admota, omnes migrare

igitur bini et bini e

Exeunt

templo lacrymabundi, senes quoque emeriti, valetudine et aetate graves curribus exportantur tale erat spectaculum, ut qui circumstabant milites Galli, licet hujusmodi spoliationibus assueti, a fletu temperare non possent
: :

Exstat librorum 1825 excusus. Cesserunt dein catalogus anno 1827 regio gubernio Tongerloenses quidquid reliquum erat librorum et manuscriptorum (h). Et cum libri quidem Hagae-Comitis in bibliothecam regiam illati fuissent, eodem etiam destinabantur
Antverpise vendere.

anno

codices manuscripti

sed obtentum tandem fuit,ut hi in bibliotheca Burgundica deponerentur. Atque ita servata fuit Belgio collectio, sine qua vix iucipi
:

confluxerant milleni pauperes, qui

sibi patres,

suos

sibi altores

gemebant suos eripi, jam affuturum

egenos pasceret, hoc pendebant, qui

potuisset continuatio operis de Actis Sanctorum. 82 lnterea Belgis Galliae subactis, rebusque ut- Sub GaUit cumqueinpace compositis, iterum tertioque resti- imperiofn
tutio societatis hagiographicse tentata fuerat.

neminem, qui

afflictos solaretur,

Etaerae

tra

unm

instrueret ignaros. At flocci

Iteipublicae

enim sub consulum

triumviratu

anno IX

adimplendum erat

ejutquebom
dir/juH(tr,

dominabantur; Parisiense plebiscitum perirent sane greges pauperum, aderat quo sollicitudo leniretur, spes ingentium opum diripiendarum. 80 Monasterium ipsum cum sumptuosissimo templo publica licitatione divenditum in manus
:

neo-gallicanae^l^OO-lSOl), praefectus provinciae Antverpiensis (Departement des

bouville

deux NMhes) D'HerFonson et Adrian.

Jacobum de Bue,

J. B.

Heylen, qui in patria ramanserant, hortatus erat ad labores hagiographicos instaurandos. Altero post

laicas

devenit. Annis dein 1810 et 1811

basilica

magniticentissima,

quam Ant. Sanderus (e) appellat templum prxcelsum, amplum, perlucidum et ad stuporemjusta symmetria compositum, solosequatum fuit. Dolent etiamnum antiquioris artis, quae
(a) Uoniteur G Fructidor an iv. Ille idcm J. B. Muilhe ('<) die 7 AuguMi 1792 volchut ut siugulis religiosis qui matrimoniuiu inirent, durentur prxler pcnsionem ordmariam, centum franci. (<i) Con(Biogr. univ. .uppl ) (< Honiteur \~> Fruclid. an iv leslationcm hanc reperimus in lihcllo flandnco P. Vittclurt proib.j cui titulus : Getchn \dktndige mlicliting over /n Norberlym> h collegie te Hoomen. Autv. 1841. p. -47. Om, enoyeni, nfiu c&donta ln /brce,

anno (Frimaire an XI, Nov.-Decemb. 1802) Eru. ditorum collegium, quod Institutum vocatur, per Reipublicae administrum rebus internis praepositum (Ministre de Vlnterieur) apud praefatos Bollandianos institerat, ut accingerent sese ad interruptum opus continuandum, aut, si praeplacuisset, ut liCe yue j'atte*te nu no de /u eommunauti de de notre ptochiiin. 1'abhayt d>- Tongnloo, auemblic le 6 Dictmbrt% a dix hiuret iii< majin 1796, A. Dehc. prior Tbngtrk (e) Choropr. Brab., t. I. p. 582. (/) Bm. Vtrhand. over de Kempen, p. 158. Edii. Tumh. 1837, m-8o. Felicitcr scrvala fuit tahula a Leonardo Vincio piita cxjiii(g) mens Cocnsm Dominicam, quaj erat llenrico VIII offercuiJa sed in Belgio remansit, emptnquefuit ah abbaleTongerloensi ineuiilc anno 1545. Vid. cit. A*ir. fl'y/e. p. 159. (/) Extr. dci procii-verbaux de la tiatice d<i 3 ^tirit! 1835. Cowimmio roy. d'hi$toire. Mem.det menctict dei artt de lu Belg. Gand, an. 1835. p. 447.

tene qne

noui ddlarom tn inStne tempi devuni le ciel el la contnnnie et par cette force, quon nOUlfait, uue noui qvitionl cei lieux lacrti, que noui aviom hoim Itbremem pour rervirDieu tout enotre vie et pourvoir u oier pirtiued et" corporet*
tl iiouj tottoni.
tt

Ct tCttl q<it p<>r

<

brariam

DE RATIONE UNIVERSA. OPERIS.

A
pacto pretio, cederent. Ast, quaecumque fuerint viris gravissimis rationes, neutram conditionem admittendam censuerunt (a). rebus 83 Demum coraes de Montalivet, qui administrandis praerat , littens perii internis

XXI

brariam copiam

aliis,

menta, quse pro xvi Octobris necessaria erant ple-

D
gatagentibut
1

rumque

deessent.
!,

85 Fieri etiam potest, eosdem sperasse celerita- mu tem operis conficiendi ex operarum numero. Quamvis in confesso
sit,
,

hogiogrorh,*
tn$tauratto.

datis

xxvi Julii 1810 ad Baronem provincire de la Tour-du-Pin, tunc Bruxellensis scribit sodales (Ddpart. de la 3yle) prsefectum, Hagiograpbos, suppressa Societate Jesu, primum
Parisiis

unius humeris tantum pondus

utpote quod superaret vires
sibi constet totius scriptionis

die

imponi non posse

humanas

ut

tamen

series, aliqui socii

adjungendi sunt, qui ejus indosuccessori-

lem paulatim hauriant, eamque vicissim

consub patrocinio Domus Austriacse labores suos sed motibus civilibus Belgii et Galliffi tinuasse, et tandispersos convenisse primum Tongerloara adhuc tres madem Hallas Deiparae (b) nunc vero Fonson Bruxelnere superstites PP. de Bue, Hallis, cujus domicilium ignoral.:.lis degentes et Heylen,
:

bus legent. Verum nemo diffitebitur Hagiographorum numerum non esse exaggerandum siquidem multis opem conferentibus, fieri non potest, quatenus variaeetlabilessunt eruditorum opinationes,
;

ut pax et unitas retineatur, quae necessaria sunt, ut res hagiographica cum utilitate agatur. Quin et

tur.

in Vult itaque ut praefectus accurate inquirat et llagiographos, in collectionem librorum ipsos lucubrationes utebanmanuscriptorum, quibus ad iudicatque Carolum Ant. de la Serna-Santantur,

opportunissimum
spiritu,

esse, ut

etiam

ipsi socii

uno omnes imbuti sint hugiographi Galli professi

prffifectum, tamquam der, Bibliothecae Bruxellensis idoneum, uthujusmodi notitias submaxime

sunt, cum optare se dixeriut, ut commune erigeretur contubernium, fraternitasque aliqua staquae continuationem Bollantueretur in Belgio
,

dianam promoveret
consentient,

(/}.

Sed

ii

ipsi facile

nobiscum

virum

praefectus ministraret. Die x Augusti respondet qui se egisse cum D. de la Serna-Santander, Dylie, notitias convenisse quoquas habet

difficile

esse, ut homines in

unum

coalescerent corpus, cujus praecipuum, ne dicam,

unicum vinculum

esset eruditio,

etiam ecclesia-

comraunicat, Bruxellis erat, atque que J. B. Fonson, qui solus factum obiisse Jac.de Bue ; nec ex illo certiorem Cauonicos Tongerloenesse superstites, quam
alios

86Dumhaec ab

eruditis Gallis agitantur, R. D.

ses

Hollandicam mqui probabiliter Brabantiam erunt, quaecumque naufracolebant, ubi quoque potuerunt. Haec enim gio Bollandianorum eripi encomio ix Augusti, vir multiplici retulerat die VitamS.Telaudandus D. de laSerna, addebatque jam prelo paratam resi* pro die xv Octobris caeterum spem omnem a Jac. dc Bue (c) :
fuisse
,

Petrus Franciscus Xaverius de Ram, Academiae Catholicae Lovanii Rector maguificus, vir de religione, patria et re litteraria multis nominibus optime meData ritus, eorum conatus praevertendos censuit. epistola ad Equitem de itaque die xvii Octobris

*^'u Socie"

Theux, qui tunc

graphicam,

res Belgii internas administrabat, scribit constitutam Parisiis dici societatem hagio-

quam landem
nno 1838,

esse, msi lmproraovendae scriptionis deponendam ab Henmanuscriptorum copia mensa prope depraesertim et Papebrochio collectorum, schenio tegeretur. praterea tentatum 84 Illic stetit res,nec quidquam 1836 mense Septembri in finem fuit donec, anno percrebuit coaluisse vergente, rumor inter Belgas Sansocietatem hagiographicam, quae Acta Partsiis consilium proBollandiana continuaret

hanc palmam ab alienigenis degere adhuc in patria praeripiendam non esse provinciam et susciperent in se et viros, qui hanc aptiores pares essent ferendo oneri, nuilos autem
sibi videri
:

habendos ad opus perficiendum, quam qui incepisquotquot cupiesent. Huic sententiae accinebant, patriae conservatum. Una bant hoc eruditionis opus omnium vox fuit, patrium illud co^ptum cum
,

respublica florejet,

a Belgis esse coraplendum. Et

Societati Jesu in Belgio,

quamvisqui tuuc praeerant

ctorum

episcopi Galliae mulbare dicebantur jam aliqui mmister regius Guizot patrocinmm tique eruditi labori adpromittebat (d). Caeterum
:

repugnarent in tanta hominum penuria arduum Praepositi opus aggredi, proptereaque judicium
suadentibus Generalis exquirere cuperent, tamen

impendendum viri eruditi rem

:

facilorem

sibi

fecerant

quam
sin-

nam terna volumina in reapse erat opusque completum gulos pollicebantur

:

annos

intra
fuisse

r decennium

spondebat

(e).

Nimis amplas

habendam suam amicis cesserunt, et confisi ratam publicis nunsententiam, consenserunt tandem, uti p Jesu paratamesse ad tiis significaretur Societatem suppeditandos, qui contiuuationem Opens
viros

stare possent vin promissiones, quam ut iisdem Hagiographorum exegregii vel praecedentium hi enim bieunium aut perientia docere debebat
:

triennium ad parandum unum quanto igitur necessarium esse arbitrabantur erat, ut homines novi, longius tempus exigendum quibusque vel ipsalatraa hujusmodi labori insueti, tomum typis forsan insolens erat, similem
:

volumen prelo

Bollandiani aggrederentur (g). denuntiata fuissent, breviqite 87 Quamvis haec publice praecipua usi /uerant urv*Uo et illo quidem diario, cujus tamen in suo consiho opera Galli, perseverabat hagiographica Pansiensis, variaque ad rem
societas

in-

jusserat in conficiendam utilia conscribi

:

bibho-

theca regia Burgundica concursu periculum rent, ne ex ipso idem volentium

cont'inuatioui crearetur.

uude erant

jam qui time-

scriptio

promissionem fluxisse arbiederent? Praefidentem quod falso sibi persuaderent inter

tror

currente ratoribus Societatis Jesu, qui,

ex

eo,

Bollandianas collectiones, inventuros matenem bliotheca regia exstabant digestam, elaboratam preiam raagna ex parte ut simile abest looue maturam. Ast multum
, , ,

quae multiplices in Bi-

modejam anno improviso ad rem arscholastico vocabantur ex consilmm duam suscipiendam, ut bene maturatum

Neque

facile erat

ut tempus est raptim proferrent. Unde factum consultationibus habendis effluxent. longum
,

satis

quidpiam repertum
,

fuerit

cum

vel illa

monu-

Quare

primum

die

xxix Januarii

1837

Petrus

Camui

Voyage

.iun. lei

Utpurt.

riuuil,

" P-

^"

rcm hunc ortum pulo cx

co. q od Jacobu.coluent. senior, Hallas ad ob.tuu. usque

Kt g.tum
IbW
i

fu.t

...

commcntor.um

V"^^ T
(

^,^. JJ^ J
'

um

c ,..s.

SHSiiSH 5=SS:
:

.aUoiamperfecta re^xenda ex.ntj^ro 'l''"- u Bru\ LUntnn, 25 Nov. loon.

II Dc^cemb. 1836.

Ibid U Dc^cemb. 18,6.

.,

^MJ
.y_ fi

|g36

{f)

_^

PRCKEMIUM
1X11

Bollandianum, quod

provineie Van Lil, P r*positus sodal.t.um Th.,^ oertiorem fecitconstitutum esse certiorem deTheux oanne Bapturta constabat

Belgic* Equ. em
.

S. M.chael.s Bruxell.s, Boone, tunc rectore oollegii Barcollegii Gandensis adb Josepho Van der Moere, Prospero Coppens, S. fhw baran. olim rectore, et . ali. adjungerentur lo-Ue professore, quibus dein qua ccep.t eadem Opus dicit illos prosecuturos adlegendos promittitque novos continuo

mente,

essesodales, speciali studio ad id Belgii guber informandos quare sperat . los qu.

^^
l.t-

xJunii concessit, ^.ti.v A P 1> alteraque epistola dat. x Anrilis Hagiogr8phi , ut, donec 1 or reoens b.bl.o heca b ibliot h eca , reoeus Ituatitios ex llul.hemiana accipere et indomest.es scr Zpublico coempta, sequent. Mense Octobr. "lh ad tempus deponere. u... - ~ 0peris acei nxere sese quaprop llecke SS. Canonum protuor nam Josephus v laudatis num. b7 adjunctus fessor, tribus supra ante omnia conficiendi fuerat. Neo-Bollandianis
>

JJ ^

.^

promoturos rem nacula rogunt, suo pa.rocin.o

investigationibus necessam erant varii indices quo q^oque parandum esse scriptum, censu < * eri8> adju ngere-

^e^,'

J ^*^^^

SaDctoruu) , de quibus adhuo

o/igui Socii

^ E^SE-
continuandum
inter Eruditos pepererat
,

respondit regius Gubernatiom conadminister, gratissimam accidere Bollaudianse, et cupere tinuationera Hagiographia3 atque ediceretur, quid opis sese uti explicatius arepublica. Sequenti die subsidii exspectarent socii

quoniam respoudit prpositua provincialis,

opus

tantam famam esset eodem modo,quo

opportunae videbantur disciplinarum, qua3 maxime percurrendum hinc ad novum stadium cum laude hisce praesertim lentam quamdam festinatiouem in Caeterum peterese, ut initiis sponderi solum posse. Neo-Bollandistis per ministroB regios permitteretur ad bibliothecas publicas, et usus liber accessus
;

necessanum viden, ut in studium earum aliquod terapus impenderetur

iUorum festa ractandum restaret, sive quia sive, et xxxi Decembris recurnt, inter xv Octobris Sanctorum aut quia recenter in album Beatorum non potueruut. ab antecessoribus laudari rclati rei Bollandian Atque haac sunt qu de Historia ut paucis exponamus, dicenda habuimus superest eorum, quantum quidein colligere potuimus, Viias Societatis Jesu promovendis postsuppressionem
:

*.

qui

Actis

Sanctorum insudarunt. exponimus, qui 91 Primum eorum biographiam

;

Lauianfur
Hagiographi
i

pertinuerunt transitun defuncti olim ad Societatem Jesu Hagiographos qui ex aliis Ordinibus as- igmt.Hudein ad quouiam secun- * sumpti fuerunt. Et primus quidem,

librorum tum typis excusorum tum mauuscriptohisce rum, qui iisdem utiles viderentur. Annuit datis xx petitionibus regius adrainister, litteris breve Februarii, additque se curaturum ut infra

^ obitus ordinein dicendorum hic Antverstatuimus, occurrit Ignatius Hubens honestis parentibus piae die xn Decerabris 1737 xxix Septembris 1755 natus, Societatem Jesu die ingressus est. Peracto tyrocinio, philosophicisque

dum diem annumque

quod spatiura coucederetur subsidium pecuniarium,

deinde ad
fuerat.
od Opu
fr.

6000 per
fuit
;

litteras

anni decretum

et in

xm Maji ejusdem annos singulos promissum

informatus, pro more Societatis littequiuquenras humaniores in collegio Gandavensi deinde Lovanii quadriennium studiis nio docuit Theologicis impendit, quibus absolutis, iterum Gandisciplinis
:

davum

translatus rhetorica prsecepta per

annum

movendam

89 lnterea Galli, qui rem hagiographicam prosusceperant, non abjecerant omnem

tradidit.Anno 1771, defuncto Constantino Suyskeno hagiodie xxvn Junii ejusdem anni, in societatem

spem, ut in constitutam jam Bollandianam societatem cooptarentur. Itaque die xxvin Februarii dant litteras a decem eruditis subscriptas, quibus operam suam omnem offerunt ad opus continuandum adesse Parisiis plures e clero hujusmodi disciplinis assuetos, abundare Galliae bibliothecas multis documentis utilissimis, eminere mter illos quosdam linguarum Orientalium cognitioue. Erat certe in hisce officiis liberaliter oblatis, quo allicerentur Neo-Bollandiani, quibus gratissimum fuisset habere ^ comites aut duces quos tute sectarentur. Sed ob:

graphicam adlectus fuit. Quando suppressa fuit anno 1733 Societas Jesu suae eruditionis specimen unde vix dare adhuc potuerat Ignatius Hubens
:

etiam in relatione circa res hagiographicas a consiliario Van den Cruyce facta, enumeratis dotibus

antiquiorum Bollandistarum, de Ignatio dicitur

(a)

quoniam breviori tempore (triennio) inter socios versatus fuerit, nec quidpiam adhuc typis ediderit, vix judicium de illo ferri posse videri tamen
;

stabant plurima

quominus

in

unam
:

coalescere

cum
in

aliegenis societatem possent

imprimis, qui

oplimce indolis et laboris assidui. Et vero pauca dein praestitit Ign. Hubens, sive valetudine adversa afflictus, sive aliis occupationibus disponendi scriniaet libros distractus unde in Monito ad indicem
:

-^

Belgio continuatiouem Actorum maxime et urgebant et juvabant, aegre tulissent, si per Beldein merito timebatur, gas perfecta non fuisset ne ex ipsa operariorum multitudine turbatio nasceretur, dum operi tantum unitas deficeret, quantum accresceret celeritas. Itaque, qui tunc prsee:

Sanctorum tomi

Octobris praemisso dicitur qua~

lemcumque solummodo ad tomum quartum symbolam contulisse. Nam in hoc volumine in tres sanbreviter commentatus reperitur Hubenus monachum Conquidem in S. Petrum Galatam stantinopoli, luculentius vero in S. Goswinum, abctos
; ,

rat Bollandianis

aliud

respondere eximiis viris

non potuit die xix Martii, quam societatem hagiographicam hodiernam eamdem esse cum antiqua,
proindeque de coagmentatione aliqua deinceps agi

non
inchoandum
deninaniur.

posse.

xellensis

ii Aprilis monuerat rector collegii BruEquitem de Theux, statim post ferias paschales manum admovendam esse inchoando

90 Die

batem Aquicinctinum in Artesia et B. Joannem Lobedavium, Ord. Min. S. Francisci in Prussia. Quintus vero tomus unicum exhibet Commentarium in SS. Eulampium et Eulampiam eorumque socios, Martyres Nicomediae in Bithynia. Majorem certe de se spem fecerat Hubenus, si quidem ejus morte ad
alterum
(b).

aunum proroganda

fuerit

tomi quinti editio

Obiit Ignatiu8

Hubens

die

xvin

Julii

anno
j oan ne$

Operi Bollandiano, petebatque liberum fieri usum eorum praesertim manuscriptorum codicum, qui in bibliotheca Burgundica necessarii et opportuni ad scriptionem viderentur. Annuit petitioni litteris
(a)

1782, annos natus xliv, menses vn, dies vn.

92 Ampliorem scribendi materiam praebet Joannes Cle. Natus Antverpiae die xxx Augusti anni 1722. Peractis humaniorum litterarum studiis in

lbid.,

Archiv. du Roy. Bollatid., 1.1, f. 48, 24 Septemb. 1774. - (6) t. II, f. W>. Letire du cods .de Kulb. au comtede Belgioiuo,

mmittre pU-nipoteuliaire, Octobre 1785.

urbe

DE RATIONE UNIVERSA
daturus operam urbe patria, iu florentissimo apud Patres Societatis Philosophiae, collegio Aquicinctino. Postquam annum unum in has disciplinasimpendisset, vitam religiosam cogitare ccepit. Itaque annos octodeoim natus Tyroci-

OPERIS.

XXIII

Duacum

concessit

bulosas assuerit. Die xxn Septembris quaestio non minus intricata enodanda erat, quae ad martyrium S. Mauritii Primicerii, Theba>ajque legionis spectabat, quaeque varie non ab heterodoxis tantum, sed a

nium nostrum Mechliniense die xxn Septembris peractoque consueto biennio, 1710 ingressus est
:

Catholicisquoque agitatafuerat difficultatem solvendam spoponderant Hagiographi, quorum fidem

:

interruptum

cursum repetiit et post aunum absolvit Antverpiae, unde Hallas secontulit ut haustam humaniorum litterarum notitiam perficeret atque expoliret. Quinquennio dein (Oct. Oct. 1749) Gandavi inferiores scholas 1744,
philosophiae

egregieliberavitCleus.Conjectandoidassecutusest, quod dein e monumentis monstravit Petrus Josephus de Rivaz, martyrium non anno Christi 268, sed 303
esse illigandum
:

pluribus etiam ostendit antiquis-

simum simul
cultum,
rat. Ita

rexit

et absoluto Lovanii Theologiae cursu

qua-

celeberrimum horum Martyrum argumenta quae Duborda^us, acatholicus minister, in contrarium attuleet

quo

confutavit

drienni, datus est

mense Octobri 1753

iis

qui Phi-

demum rem

gessit Cleus, ut editores operis

losophiae post tyrocinium vacant, professor. Ast per unum vix mensem hoc officio fungebatur, quum propter immaturam mortem P. Uibani de
(a), die xxv Octobris ejusdem anni defuncti, quartus requireretur scriptor ad Acta Sanctorum continuauda, Joannes Cleintersocios hagiographos

Sticker

lacunas quasdam in Commentario indigitant, fateantur tamen illumeruditionis et acuti iugenii laudes consecutum fuisse (c); quae vcro ad gloriam posthumam pertiueot ab erulaudati Petri Rivaz,

dum

ditoBollandiano plane fuisse exhausta

95

(d).
'

Non minora
in

anuumeratus est. Quamvis labore difficillimo gravatus, uon intermisit tamen Societatis nostrae munus maxime proprium docendi pueros rudesque doctrinam Christianam statis diebus, quod etiam B non pauci alii Hagiographi pari assiduitate sustinuerant.
Bagiographu$;

Cleus
SS.

argumenta dedit tomo septimo Septembris. Quos enim de

iugenii sui

,erit P l,n

'

Principio

Suessionensi et solenni Carnotensi

episcopis, de Nilo abbate Cryptae Ferratae, et Epi-

chari C. P. matrona scripsit breviores

rios,

auctoris eruditionem
:

vel

Commenta- g maxime commen-

dant

sed eluxit praecipue ejus doctrinae praestautia

93 Septennium Cleus in Actis iilustrandis imNov. 1760). Quantum vero pendit(Nov. 1^53 prsestiterit, e tribus postremis tomis Septembris,

in illustrandis

ad diem xxvi Septembris actis SS. Cypriani atque Justinae, circa quae non una erat
inter

eruditos
,

controversia.

Impugnat
Felli
,

illic

im-

quibus In tomo

ejus lucubrationes continentur, videre est. sexto praeter commentationes breviores in

primis

opinationera

Joannis

Oxoniensis

SS. Eustochium Turonensem, Miletum Trevirensem, Goericum Metensem, Arnulphum Vapiucensem episcopos, Sequanum abbatem in territorio Liugonensi, Luciam de Monte in Lotharingia, qui omnes ad diem xix Septembris pertiuent, Faustam Agapeet socios Martyres, Cyzici in Hellesponto, xx celebratos, Jonam Prophetam tum 1 Papam, die in qui die xxi et Salabergam, abbatissam Lugduni

intemperautem crisin in horum Martyrum historiam exercuerat; quia, ut ipse autumabat, eorum Acta, quatenus supposita, decreto
doctoris, qui

Gelasii Papae I inter apocrypha rejecta fuissent, et

recentiori

manu

in fastos sacros fuissent relati

has allasque difficultates vanas monstravit scriptor noster, qui simul etiam calamum stringere coactus fuit in Bailletum, cujus censuram, sibi non constantem, .pronuntiat ostenditque. Octavus et po-

Belgica secunda, qui die xxn occurrunt, egregie illustravit Cleus Acta S. Theodori archiepiscopi Cantuariensis die xix Septembris, in quibus ad trutinam revocanda eraut dissidia inter S. Theodorum etSS. Ceddamet Wilfridum Eboracenses et Winfridum Lichfeldensem episcopos exorta.acuteque C ostendit originem acerrimae controversiae in eo fuisse, quod Theodorus multiplicatas vellet sedes
episcopales
,

stremus Septembris tomus duos solum continet Clei commentarios S. Cyriaci abbatis in Palaestina et SS. Victoris et Ursi martyrum SolodoriMn Helvetia. In vita S. Cyriaci monstrat tales inter Origenistas grassari errores, quos xtix alibi, inquit, assertos reperias chronotaxin quoque multipli:

aliis

contrauitentibus.

Discutienda

quoque suscepit concilia Anglica, quae Theodorus celebravit, et chronotaxin rerum gestarum a tempore quo sanctus archiepiscopus e sede sua expulsus fuit usque ad synodum Romanam in causa
,

aliis monumentis evolvit, et Yitam a coaevo Cyrillo Scythopolitano conscriptam et adhuc ineditam ipse latinitate donavit. Erudite quoque disseruit occasione Reliquiarum SS. Victoris etUrsi, quorum martyrium stabilit, de initiis ecclesiee Solodorensis, quaa hodiedum caput est Basileensis episcopatus. Atque heec sunt quae con-

citer iutricatam

ex

]?

turbarum Anglicarum sub Agathone Papa celebratam. Examinat taudem quam fidem mereatur liber pcenitentialis, quae sub nomine Theodori Cantua-

tulit

Cleus ad perfeotiouem operis Bollandiani.

,

canouum atque monstrat genuinum

riensis in variis
vnrut U
l
I

collectionibus reperitur,

ejus opus adhuc latere. diem xx Sept. celebrior incidebat controIn versia circa Acta SS. Eustachii, ejusque uxoris et filiorum, de quibusrta litigant, inquit ad diem xx Sept. uum. 6 [b), eruditi, utsi suffragiorum numero decidenda lis est, multo inferiores sint, qui
94-

Nam anno lxi, praeteriti saeculi majorum suorumjussu evocatus Lovanium, ut Scripturam Sacram Theologiae alumnis interpretaretur, conceptam de se superiorum spem minime fefellit. Huic officio praefuit quatuor anuis, quo tempore
96
edidit egregiasthesestheologicas insacra tuangelia
et

Provineim

vp

"'"*

Acta Apostolorum. Die xxi Augusti anni 1765

:

illapropugnant, quam qui inter fabellas aniles rejecta cupiunt. Litemcerte non diremit Cleus, sed simul etiam monstravit non adeo iusulsam esse Eustachianam historiam, ut omnis illi abroganda fides videretur imo num. 33 innuit suspicionem e chro:

datus est socius Petro Wautyer praeposito proviuquod munus etiam sustinuit ciae Flandro-Belgicae Engelberto Cornet, qui provinciae gubernacula sub regenda susceperat die xxvui Ootobris 1769. Cum

notaxi satis acourata deductam, scriptori adfuisse Acta quaedam primigenia, quibus ipse lacinias faScptembris.- [b) T. (0 Vide breve eius elognnn in capile toini V VI Seplemb., p. 107. -(<) fiiwo. Eclairciss. sur le Mart. de lo Ug.

Engelbertus medio anno nondum elapso, Lirae diem supremum xix Aprilis anni sequentis obiisset, repertus est chirographus, quo declarabatur, donec Joannes aliud Roma disponeret, praeses provinciaa eumdem Cleus. Exin die ix Junii ejusdem anni
Thebcenne. Praef.,p. UIL

(d) Ibid

p. xvi.

praBpositum

PROCEMIUM
_ supremus Soprovincialem constituit A A oramositum admm.stratio >n _od?r.tor. Incidit Clei nibil non ten tabant

xxiv

S
eieta.is

__

2nS. coUec tt
roqu^
diplom

histori*
e

Belfficffi

videlieet

tempora

difflcillima,

rZsarii,
str enneqne

quibus utruinam perniciemque

:

omven*

8o,

^ ^^ ^
fidjsve

inservientium non exiguam ehroniea inedicta vel catePrl nc, P umque

gut

moUrentur
offlcio

perstitit
sibi

sagacem functus est, quamvis virum tu.t, molestm pra.fectura.uti eventu P a ipsa sua quiK. i. ;u; . M itnma Tnter caetera porro Inter cartera porroqu

ep.du annosre per impos.to non Ute ret ex

vero ip*6

apo

_ aphls communinon
sat.s

de

<*>

;
obv
.

.^odornm

decreta,

cuique

U ^
(fl)_

ueea iUd em omni. velex At( f

.pe.e

cum

si
,

de fulS sent ex

aliquandosibi enascituras. mer us Fland.o-Be.gica optim bus de Provincia ven.t, quoo. a nobis recolendum est illud imprimis monuiliustrandis Patri*

prmnui

prod.tur.erant.Proone desumpta A o .__ nljl nn imadversiones. an.madver,,ones quoque ad singula m,ttebantur

loca

_e

obscuriora

illustrassent.

explanassent
se

2___.J__or*-.

fidem dcclarassent. vnoes exoticas et auctoris jam rn.no 1771 in 100 Istud porro opus

^.ic-.m

"".""

mentis destinatum, constituent. ._,_,. pnmariis pluiim ., 9, votis scilicet erat viris moderator.bus ut ipsis supremis Belgi

atque adeo

d S per sa
i

patrihistori_documentainunumcolhgeca vocor. pl ocn.t

re.Loo_pn.. ^AnalectaBelgr mandan tur, dem Ut autem id cons.lii exsecutiom

SU mmi
viri

universalem bujusmod, med.am speBelpihistoriam.pneoipue .uatenus

censuerunt

ctoretsrtatem, elaborari

commode non pos_,

n.si

adlaborante impnmis susceperat qui obtenta, consent.ent.bus JosephoGhesquiere, Hag-io ? raph.c, S m.ss.one, Superioribus, a studiis imam adhibuit, ut neoperam per annum solerti SS materiem subm.n.stracessarinm inchoando operi credi potest, e voto Bucc-essit, ret Ees ultra quam submisBi sunt nam ab eruditis Belg-is et Batavis pauci , librique aliquot manuscripti codices non

JoannesCle S

et,

ascriptoribus numero in coadunatis, oculosque conjecerunt

B SodetoUs Jesu, maximeq'e qnibus propter scriptionis
t

pluribus, iisque in

nnum
1

perquam

rari.

Curarunt quoque Societatis modeterni

ad xxvni Wautyer, qui admimstravit, eiusdem mensis 1769 Provinciam cecidere conatus. Astquae sed tum quidem incassum sublata fuere, quando obstabant impedimenta gubernacula. Nam Joanues Cleus admotus fuit ad
.

id

gen genus

" E Wjf^Jjg^S
em
I!"
'
,

atres

ratores, ut

k*" dta ?~^

ad id laboris delig-erentur sodales Comet rerum patriarum g-nari, Philippus

Donatianus" D ujardin Ipre__fl et Franeiscus

enV Gandavensi. qui

in

Domo

ProfeBS.,

side Cleo, et

Ghesqniero dirigente, opus meditatum

p- t
ei

aggrederentur.
segniter interim fuit actum de repereditu, riendopro tribus Historiographis sufficienti premebatur pauperie nam Domus Professa dura quidquam sperare licebat, sive ab aula Bruxel101

nnnuo

Haud

lidio

post

maturam ea super re deliberationem statutum fuit ut seiiumque examen

,
,

habitam,
aliquot e

nec

Flandro-Belgica Societate Jesu,

a praeposito suo

Patres quidem Bollanlensi sive a Vindobonensi. adjutore fratre eis adjuncto diani quatuor cum
iraperatoria penex annua praesertim, qua3 ab aula munificentia pro victu et vestitu Domui debatur, pensionem professae eleemosynaB titulo solvebant
;

assumerent, quo provraciali delecti, id sibi negotii mererentur,etque de Patria sua pro viribus bene

conceptum

eruditorum desideriis facerent satis. praepositus provin98 ltaque Joannes Cleus Ghesquiere, Hagiographus, una cialis, et Josephus allaborare cceperunt, atque sequentem operis histoqua3 riograpbici ideam mimstris regiis proposuere,
,

sed tara pecuniosi non erant,

ut sumptibus tanti

grave operis sufficere possent, quin detrimentum bibliothecse inferrent. Donec tamen fundus sufie
Historise Belgica? inveniretur, per
,

annum iutegrum

etiam ab iisdem approbata fuit. Primo nempe, tum sacra ut dispersa variis in locis documenta,

communicata etiam iisdem abunde providerunt excopia suorum librorum tum typo tum manu
pressorum. 102 Quamvis Hagiographorum liberalitate prorogata esset quaerendi opportuni subsidii necessitas,
recurrebat tamen eadem urgebatque superiores. ltaque alio se verterunt. Erat videlicet in Mechliniensi Tyrocinio Societatis Jesu fundatio , quam
"Ven,
dotarie

tum profaua undequaque colligerent et monumenta quaelibet, sorte felici inventa, suis tandem
,

ergastulis erepta, ita producerent in lucem, ut cou-

gruenti ordine dispoita sub Analectorum Belgicorum titulo juris lierent publici. Totum vero opus

erat, quarum prima secundum varias periodos, videlicet Celticam, Romanam, Francicam, Polyarchicam, Burgundicam et Austriacam lectorum oculis reprajsentatura erat. Hinc de Belgarum ori-

in tres partes dispertiendum

Belgii regiones incolasque

mem.

Cardinalis

procurarat, ad id ut

Bellarminus inchoandam quoniam Belgium Catholicum

gine, finibus, civitatibus, pagis, idiomate, vestitu, religione, litterarum studiis,scientiis,artibus, agricultura,

continuo inundabatur libellis, quibus impetebatur seper prjesto viri, qui fides Catholica, essent calumniis vindicarent. Bellareamdem ab impactis

commerciis, aliisque hujuscemodi argumentis nonnulas complecti debebat disquisitiones, quibus prisca dilucidanda erat veritas, suumque (li.~aoni8recentiorum opinionibus statuendum erat pretium. Hisce subnecteuda erat chronologica epitomererum gestarum, fabellis vulgaribusdefaecata.
99 Altera pars complecti debebat Acta Sancto-

mini inceptum compleverant cancellarius Brabantiae De Grysperre et Mechliniensis archiepiscopus, Humbertus de Precipiano {b). Quieverant tum quidem magna ex parte hujusmodi controversise, unde
plerique censebant satis commode musaei Bellarmini reditum converti posse in annuum subsidium pro Patribus Historiographis. Quare, datis ad Pro-

quorum indolet

taplicatur,

rum

Belgii, seu eorum qui in Belgii regionibus aut nati erant, aut apostolicis laboribus virtutibusque heroicis, aut erectis instauratisve ccenobiis sacrisve ajdibus inclaruerant, aut denique, qui illic

curatorem Generalem Societatis Jesu litteris, flagitatum fuit, ut, opportuna obtenta licentia, rata habereturMechliuiensis reditus traductio. Procurade tore autem tergiversante morasque nectente
,

consilio Joannis
dinalis
et

Henrici de Franckenberg, Car-

sanctissimam
relicta

animam

Creatori suo reddiderant,

sui

archiepiscopi, consentiente

etiam Lauoblatse sunt

apud posteros

ecclesiastica

memoria.

rentio Ricci, Societatis Jesu Preeposito Generali,

Pars

demum

tertia exhibere

debebat instrumentoe

supplices, uti per

ipsum

id liceret,

(ni Iluec fere

od vcrbum exccrpsimus

orUiitur Anulecta Belgica excuso Autverpiac

Proipeciu operii quod initypis J. Grange, 1772.

(6) Reiflcnb. Cbron. de Phil. Mouskcs,

t. I.

liitrod.,,p. UI.

preces

DE RATIONE UNIVERSA OPERIS.

k

XXV

preces Pontifici Clementi

nuit.

XIV, quibus benigne an-

ris titulo

gubernabat. Sanctissimus

Dominus

no-

ster

tuppreism So~
tietate Jetu.

pertinent, quae ideo

103 Atque haec quidem ad initia Historiographiae apponenda hic duximus, quo-

niam

in hisce praecipuam sibi partem vindicat Clei industria. Provinciae administrationi admoto Petro Van Royen die xxvm Junii anni 1773, Cleus Praepositus Domus Professee Antverpiensis factus est,

Pius PP. VII, inquit (b), feliciter regnans dignatus est, perpensh et diuturna consideratione libratis omnium rationum momentis, declarare et definire vos (juratos) (licet aliquos non tam pra.
vitate cordis

dam

charitatis in

quam intellectus errore et specie quaproximum deceptos) "errasse.

nemo nos accu-

Temeritatis tamen, ut confidimus,

sabit, si quae

eo etiam concilio, ut e propinquo posset Analectorum Belgicorum incrementa curare. Ast mensis

Septembris cjusdem anni, uuiversae Societati Flannemini funestior fuit quam dro-Belgicae fatalis
,

culpam minuunt verba, Cleo viro ad illa usque tempora integerrimo applicata optemus. Obiit Antverpiae die xxvn Novembris anni 1800,
annos natus lxxviii mens. n, dies xxix.
10G
die
i

Joanni nostro. Mense enim Novembri die xxi oarceris loco inclusus fuit in monasterio PP. Carthudein xvn Januarii 1774 sianorum Antverpiae
,

Cleum

excipit Cornelius de

Bye

(c),

natus G'-<*% laude

Octobris anni 1727 in Elverdinghe, parochia

leuca flandrica Ipris distante. Postquam

percurrisset

cum

in ejusdem ordinis conventum Bruxellas trauslatus,

consuetum

humaniorum

litterarum

biennio captivus mansit. Sparsus nempe fuerat de Cleo iniquus rumor, quasi pecunias collegiorum occultasset aut in llollandiaadcensum exposuisset,
illic

studium, in Societatem Jesu cooptatus, die xxix Septembris anni 1745 tyrocinium Mechlinia? occoepit. Philosophicisdisciplinis excultusAntverpiae,
in

hujus vero fraudis Ilagiographi complices indicabantur (a). Tria praecipua erant accusationiscapita. Primum, quod epistolas Propositorum Generalium comburendas curasset. Alterum, quod non proderetur

tertium
saeculi

annum Matheseos

auditor,

anno

ejus-

dem

mrarium secretum, ingentibus,

,

uti

opina-

quingesimo inclinante, inferioribus atque in illo scholis magister praeesse coepit munere per sexennium perseveravit Antverpiae, Brugis et Ipris. Deinde per quadriennium studiis
:

bantur adversarii

thesauris oppletum. Tertium

Theologiae vacavit, etiis discendi laboribus perfunctus talem ingenii, eruditionis, diligentiaeque
fecit,

t.

3
varias molesliat perpet-

reperirentur quatuordecim millia florenorum, quae ad Gandavense collegium spe-

demum, quod non

ctabant.

spem

ut illum Hagiographi

aptum
,

censerent, qui,

tut,

Cleo haec accusationum comIgne absumptas Praepositorum Gementa diluere. neralium epistolas plerasque aiebat, quia agebant de personis singularibus, eorum iudole, doctrina, vivendi ratione. Id vero non solum suadebat charisi tas, sed justitia imperabat sciebant enim omnes, id ex pacto, non solum tacito sed quid revelaretur,

104 Facile

erat

moderatoribus in numerum sociorum Bollandistarum cooptaretur. 107 Nam cum, ut supra diximus, Joannes Cle ^ographut CUo SuffrrtUS !** T * " 1761 Lovauium anno tno-i mterpres sacrarum httefuisset, in ejus locum deputatus rarum avocatus fuit Byeus noster; qui dein senis prioribus tomis mensis Octobris strenue allaboravit. In primo voluconsentientibus

mine anno 1765 excuso non

,

ita

multum

prastitit

expresso, severissimi secreti silentio esse perpetuo occultandum. Quod vero attinebat ad aerarium

Byeus, sed quos commentarios scripsit ejusmodi ut jam tunc magnam de se spem excisunt
tarit.

clandestinum, id unum affirmabat, ipsi ad illum usque diem penitus ignotum fuisse ex acceptarum pecuniarum rationibus constare, nihil umquam aut
:

Etenim

in vita SS. Leodegarii,

,

Augustodu,

nensis episcopi

et

fratris

ejus Geriui comitis

occultatum aut dissimulatum fuisse; adesse

caete-

omnes, interrogarentur, si quid non secreto in secretum thesaurum intulissent repetere tunc possent. Tautacituri, quoniam sua dem de aere Gandavensi nihil prorsus se scire, nisi quod paucis ante abolitam Societatem annis, nova

rum

superstites

implexae occurrebant tricae genealogicae et chronologicae, quas feliciter evolvit vindieavit quoque Martyrum sanctitatem, cui obesse videbatur, quod
:

pro Childerico contra Theodoricum regem stetisset

Leodegarius
statui posse

circa utriusvis jura

sedmonstratcommentator, nihilcerti et episcopum

;

argentea supellectili ornata fuerit ara princeps templi ejusdem collegii, quae adest aestimata viginti quiu ullum exstet in libris millibus florenorum hujus expensi, uude verisimile fit &umvestigium mam florenorum quatuordecim millium ornando
;

hac regui controversia secundum euangelicam mansuetudinem egisse subnexuit quoque lucubrationi suae disquisitionem bene longam de qua dilucidat quibus in F Reliquiis S. Leodegarii Anlocis hae reperiuutur. lu S. Beregiso, abbate Arduennensi, ostendit Byeus, non daini, in saltu

semper

in

obit
pitr.

Anlvet-

templo absorptam fuisse. Ilujusmodi responsionibus non statim acquievere adversarii sed per cum nihil profecisset accubiennium inclusus santium calumnia, carcere tandem liberatus fuit. 100 Quietiora deinde Cleo fluxere tempora, nisi quod gravissimis torqueretur stomachi doloribus,
; ,

ita

certam esse hujus Sancti professionem Benedisit

ctinam, ut probabilior non inter cauonicos regulares

:

^ententia qure
:

eum

annumerat

quajstio
,

tunc erat plus vice simplici retractanda utpote non pauci enim sunt qua3 saepius recurreret

donec acerbiores patriam anligerent calamitates. Francis enim Belgium occupantibus,decretumfuit, viri aut ut quotquot essent ecclesiastici ordines

regiam jurejurando profiterentur exosam in longinquas pladignitatem, aut patria extorres

sibi esse

dubium fundatum quoque de adjutorio quod idem Sanctus praestitit S. Huberto Leodiensiin convertendo ad fidem pagum Arduennensem et quamvis ex Vita S. Beregisi non putaverit ineluctabileconfici argumentum, ea tamen adduxit, qu
Sancti

de

quorum

professione

excitari potest. Disquisivit

gas deportarentur. Suasit sibi Cleus id juramentum licitum esse, atque in haec verba juravit. Non est quod erratum ejus excusemus, cum suprema sendamnabile tentia decreverit Romana auctoritas
fuisse

auctoris fidem adstruerent.

Byei probata m uUa 108 Ampliorem symbolam contulit industria ad alterum Octobris vojam et exculta Imprimis lumen, quod anno 1768 typis prodiit.

hujusmodi jusjurandum,

uti

manifeste liquet

ex epistola Card. Joannis Henrici a Franckenberg, qui tunc ecclesiam Mechliniensem administratocommission Archit. du Roy. Bolland , 1. 1, f- 74. Lettre de la aCrumpipen, 19 Octobre 1775. - (6) Synod. Belg t. II. p. 547. quamvis ipse Bxe, (c) Catalogi Provinciae semper scripserunt De
(.)
,

doctissimam edidit Byeus commentationem Dionysii Alexandnni tam, doctrinam et opera S. Romanum quod Dionyepiscopi. Martyrologium

in vi-

ep.slolis consl.t e pluribus constantcr y suo nomini inseruerit, ut ejus mauu exaratis.

sium

PROGEMIUM
ub 1 e u tempore Valenano auatuor, Martyrem .terum D.onysium eolum Octobris annuntiaTerat, episco recolit, tamquam
th cam quiou^

sub die xvii Novembris virum, pum Alexandrinum, et summx eruditionis passiopro et gui multis confessionibus ctarus,

num tormentorumque
ptoniis

diversitate

magmficus

usque ad annum decenni0i quamque vana fuen per 1780fuerit proroganda, fortuna idtemporismtervallnm Hagiographorum sibi suisque non defuit In hac iu u.u rerum vicissitudine ~7
BC ;]i ce t

^^ ^ ^

quarti

dierum Confessor GalUeniimperatorumtemporibusMonstvBtByens Martyrologiopraepositos viros, corrigendo Romano unum eumdemque esse Dionysium, non perspexisse

W\V*^*

ndustria a tque constantia effecit, post suppressam Societatem Jesu ut primos, qui doctrin e rucaeten doctrixWB ac eruprodiittomus.eadem qua c8gteri

'^~

WfW

re

idemque censet acciqui diversisdiebusrecolitur; annuutiatione, qua3 sub disse de Caji et Fausti Chajremoms iv Octobris una cum Eusebii,
,

ditionis laude 111 Hunc scilicet

effulserit.

tomum

illustravit
S.

Byeus binis

0c "*"

qui de m; ,xime Commentnriis, Thessalonicae ad diem tyre

vm

Demetrio MarOctobns ct de

die

renovatur. Vindicanda Lucii et sociorum memoria,

quoque

integritas erat in Dionysio doctrina

que
hae-

praecipue - duplici prascipue e capite impetebatur baptismum ab sensisset S. Cypriano docenti

SupL
reticis

quasi con-

collatum esse repetendum

et

Anauorum
,

labem optimis praformasset errores. Utramque dum commentator noster rationibus expungit
supersunt epistomonstrat Diouysium in ns quae magis sectatum esse doctnnam. lis, contrariam nonnullatetur Byeus S. Dionysium, crudioribus H Us adhibitis de Sanctissima Trinitate loquendi quam ad formulis, justam causam pra?buisse, ob

et altero Dionysio EpiSS Dionysio Areopagita, ""v~jj et Eleutherio diacono, oo ad diem ix ejusdem mensis P** cujus martyrium multiplici tractant. In Demetrio, ^ scriptione celebratum olim fuerat, acGraecorum discernenda erant illa scriptaj quae Actis

tatM !?^~^ M,*

curate

^
:

Sanctorum
troversiae,

inseri

merito poterant

in

utroque

autem Dionysio quara graves olim

exstiterint con,

nemo eruditorum ignorat

has aequa

duos trutina ponderat Byeus, et deraum pronuntiat Athenis, alter Parisiis esse Dionysios, quorum alter

primus
pagitae

sederit.

Non

Romanum
retur
:

sed

Poutificem veluti violataefidei reus, defersimul monstrat auctoritate S. Athanasii,

disquisitio in

opera

quse

minoris quoque laboris fuit sub S. Dionysii Areo,

Dionysii qui librum satis prolixum De sententia virum qui Sabellianos conscripsit, excusari posse impugnaus, dum distinctas tres personas acriter
delcndit,

cum raonstrannomine circumferuntur ementita esse sancti areopagitse dum fuerit eadem nomen, quo majorem sibi auctoritatem conciliaanno rent. Eodem, quo tomus quartus Octobris
,

earumdem consubstantialitatem vellicare Adjecithisce disquisitionibus sane doctisvidetur. chrouolosimis, varias commentationes, quae ad
giam etad OperaS. Dionysii spectabant. 3 difficul1U9 Non minus feliciter evolvit Byeus Martyrum in tates, quae in Vitis SS. Ewaldorum
Gerardi abbatis Broniensis ad diem iii Martyrum in SB, Donininae, Beriuices et Prosdoces iEgyptii, in Nitria ad diem svna et S. Ammonis,
Saxonia,
S.
:

ad J. des Roches, Academiae Bruxellensis socium et secretarium diquo infra rectffi, circa Tcstamentum S. Remigii, de
prodiere binae responsiones Byei,

qur enumt
ranlur.

agemus. 112 Postquam prelum reliquisset quartum de quo egimus, volumen, morslabores Ignatii Hubens
,

confert

ut interrupit, etipsius Byeiita tentata fuit valetudo, vacandum illi fuerit (b). menses aliquot a labore
per

iv Octobris

occurrebant

ut nihil dicatur de aliis

Sauctis, in
est.

quorum

res gestas erudite

commentatus

nihilominus quintum Octobris volumen anno 1786 in quo multiplex extat monumentum industriaeByei nostri. Eminet imprimis commentaProdiit
rius prasvius

In tertio volumine Oetobris, cujus pars tertia

,

ad Passiouem SS. Gereonis et socio-

"

occurrebat vita improbo labori Byei debetur Ordinis Carthusianorum fundatoris, S. Brunonis in qua discutienda veniebat portentosa doctoris quae causa afferebatur seParisiensis anastasis Brunonis in Carthusiauos montes summa cessus S. cum iudustria collegit Byeus quidquid antiquorum testimouiorum supererat, quorum nullum coaevum aut suppar est, et contra Lauuoium monstravit
, , :

rum, ad x Octobris, inquo explicanda fuitmiraconfusio, alio annumerante SS. Martyres Thebaeis,alio
Mauris
:

probabilem autem

fecit

eorum opinionem,

quiThebaea? Legioni hos Martyres adscribebant. In SS. Nigasio et sociis pariter Martyribus, Vadiniaci
in

pago

Vilcassino, ad

quaestio,

jam

tractata et

diem xi Octobris, recurrebat adhuc retractanda de initiis

:

periculofeum esse

nimium urgere argumentum

ne:

christianismi in Galliarum regionibus cui novam lucem adjecit Byeus. Res gestas quoque S. Bruuonis, Coloniensrs archiepiscopi,

gativum, quod ex auctorum silentio desumitur nihilominus prodigium, quin fabulis prorsus anuumeret,

multisnegotiis poli-

dubium

tamen

esse

pronuntiavit.

llauc

ticis implicati, optime exposuit et ab adversariorum obtrectationibus egregie vindicavit.

disquisitionem excipiunt aliae quae sancti. fundatoris

Vitam mire illustrant. editum anno 1770 tertium volumen Uctobris, suppressa Societate Jesu, Byeus presbyter paratum se exhibuit ad coutinuanda saecularis 6upra diximus u. 45 et seqq. Acta Sanctorum
110- Post
,
:

quod machiuae adhibitse

felicem

fueriut, ut Societatis ruiua

Hagiographorum cursum
indolis,

interciperet. ln

anno 1789 Musaeum Hagiographorum, f< '"^ ""' ut supra diximus, in monasterium Tougerloense translatum fuisset, Byeus illuc concedere noluit atque ita factum est, utnomen ejus, quamvis sexto tomo Octobris praefixum, in epistola tamen dedinon appacatoria, ad Pium Papam VI directa ruerit quippe quae subscripta solum fuerita Jacobo Bueo, Presb. Siardo Dyckio, Cypriano Goorio et
113

Cum

relatione facta aconsiliario

Vanden Cruyce dicitur

cffiterum appriine
lin-

Byeus ferventioris

Matthia Stalsio Ord. Praemonstrateusis canonicis reguiaribus. Nihilominus suam symbolam contulit

guam
ilis

gruecani callere, et aptus esse qui continuanet

Sanctorum Aotis una cum Jaoobo de Bue

,a v v.v allaboret
,

iguawu Hubens lgnatio xjlwv. uo

st.mtini

(a). v!.

xuot mortem ConPost aiiv.ucn* uuu-

Byeus ad editionem hujus voluminis nam prter breviores qnosdam Commentarios, in Acta SS. Cypriani, Felicis sociorumque 4976 partim
Confessorum, partim Martyrum, qui jussu Hunedu cons. de Kullicrg u comlc de Belgioso Octobre 1783.
miuistre
pldnipot.,

Suyskens

senior Hagiographorum,

pro

(u) Archiv. du Hoy. Botland Van den Cruyce, 24 Sept 1774.

t.

I.

f.

W.
t

[b)

Ibid.,

II, f.

Hupporl du i-oos. 1 1 r>. Ropport

rici,

DE RA.TIONE UNIVERSA OPERIS.

A
Regis Vandalici, exules obierunt, monstravit, nostro judicio, solide contra Limpenura, aliter in sylloge historica de S. Donatiano {a) scntientem hos athletas omnes virilis fuisse sexus deinde cum aliquibus videri potuisset Felicem Abbiritanum de quo hic agebatur, eumdem cum ejusdem nominis episcopo Abaritano, opinionem hanc non probavit. Non minus curiose vindicavit Byeus Ven. Bedam a nimiae crudelitatis nota, dum in Comraentario prsevio ad
rici,
,

XXVII
fuit. Post-

driennio diseiplinis Theolog-icis excultus

quam anno 176*2 araisisset Musaeum hagiographicum duos egrepios scriptores Joannem Stilting" et
Joannem
Perier eodem anno in eorum locum suffe-

ctus fuit Jacobus de Bue, de quo infra ageraus, anno dein sequenti tribus Ilagiographis adjunctus fuit

Josephus Ghesquierus, qui jam tunc

maximam

sui
P rimHm lttu%c

spem
117

fecerat.

Quando ad Musaeum

accessit Ghesquiere

S.

Edwinum regem
ille

loquitnr de visione,

quam

san-

OtUB

rex habuisse narratur.

,

allaborabant Hagiographi prirao tomo Octobris, qui diem primura et secundum ejusdem mensis complectitur.

Gledria

114

Atque haec praecipua sunt

quae praestitit
:

In hujus tomi

autem

qui anno 1765

Byeus iu Sanctorum Actis illustraudis restat ut nunc paulo latius ag-amus de binis responsionibus
quae opposuit coramentario Joannis des Boches Acaderaiae scientiarum et litterarum secretarii petierat Bruxellensis. Suppressa Societate Jesu ut suum fieret quidquid pecuniae ad Academia
, , ,

typis prodiit, titulo,

illustrata sunt

enumeratis

aliis

quorum
:

studio

Acta Sanctorum, subditur Operam conferente Josepho Ghesquiero cujus quidem distinetionis ratio haec est, quod Josephus in iis initiis
:

totus

Musaeum Hagiographicum
ab
sociis

pertineret, ea leg-e ut

suis continuarentur

Acta Sanctorum
si

{b).

Non mur

erit fortassis conjectura temeraria,

opine-

concinnandis Epheraeridibus et InSanctorum, quorura Acta mensibus Julio, dicibua Aug-usto et Septembri illustrata fuerant. Idem praestiterat Daniel Papebrochius pro sex prionbus anni raensibus, atque ejuscemodi, ait Gh^sqnierus
fuerit, in

ideo

Byeum

aegrius tulisse

censuram

secretarii

Academici, quia

in illa subolebat novum tentamen ad aucupandum spolia opima, quae e musaeo ha^iographico reportanda erant. Atque ita explicatur acrimonia, qua binae lucubrationes conscriptae fuerunt. Etenim ipsa disquisitio plane innoxia erat, cura ageretur solum, utrum prolixius testaraentum,

Ephemerides alterumque alphabeticum Sanctorum indicem, mox ut secundo semestri finis esset impositus, typis edere jam fixum erat, v.t, g
{e)
t

quemadmodum
tulerant, ita et

gratos lectoribus fructus priores

quod sub nomine

S.
:

nuinum

esset

(c)

Remigii circumferebatur, gequod affirmandum duxit Joan.

:

des Roches contra sententiam Suyskeni, qui testamcntum apocryphum pronuntiaverat atque hinc oblique carpi Opus Hollandianum cum existimasset

Byeus, calamum sequo acrius forsitan acuit. Caeterum optime, nostro judicio, opinationes adversarii confutavit, raonstravitque rectam esse Suyskeni
sententiam.
obit

Werdr.

sent,

Cum anno 1794, Franci Belgium invasisByeus noster mense julio fuga consulendum Gelriee ad Rusibi duxitj atque Werdam, oppidum facit scedulaad Jac. de ram, {d) concessit, ut tidem Buedata die xiv Octobris 1795, qua hunc consti116
tuit

Hagiophilorum commodo posteriores inservirent, et unde quilibet ex tot tnmque vastis voluminibus haurire quidquam posset minime operosa methodo indicarent. Verum cum ab anno 1717, quo tempore prodierunt memoratse ephemerides primi semestris, eo opus nostrum excreverit, utvulgata de Julio, Augusto et Scptembri volumina vix non numero ea exxquent, quibus sexprimi menses fuerant illustrali, haud abs revisumest, insiigantibus prxsertim Hagiophilis Germanis et Gallis, consilium jam diu conceptum mutare, ac nunc generales duos hujus trimestris instar, indices texere, alterum qui martyrologii qui quoquo die sanctos beatosque assignaret trium illorum mensium in opere nostro locum qux Pahabent, indicatis breviter iis omnibus,
,

procuratorem
et

suum ad recipiendum

pensiones

nnnc

imposterum solvendas; timebat enim ne

orani bonis monasterii Tong-erloensis fisco addictis, erat, uti reapse accidit, spe recuperandi quod suum perseveravit uti videtur frustraretur. Werdae
, ,
,

pebrochius P. M. in prioris semestris ephemeridibus indicarat alterum qui alphabetico ordine actum servato, omnium, de quibus hoc trimestri ac Beatorum nomen cxteraque est, Sanctorum
:

ut adjuncta, diem itidem quo coluntur, referret,

nemini cuiquam

difficile

futurum

sit,

maxime

Byeus usque ad mortem, quae accidit die

gusti anno currentis saeculi primo
:

xi

Auerat

natus

tum

indices, ubi xdtimo trimestri accesserint similes Sancti aut Beati vitam vel illius quam quxrit,

In scedulis indicatur Hassia; quem domesticis locus emortualis errorem inde manasse suspicamur, quod oppidum vicinum Essendia,tex\\omce Essen, eurnfem Belgis

Byeus annos

lxxiii,

menses

x, dies xi.

actainvenire.
tetricum dicit, 118 Huic labori, quera jnre optimo subnexuit Ghesquiealterum non minus operosura nominum et rerum notarus videlicet syllabum
tractatibus, <habilium, quse in prxfationibus, exegesibus praeliminaribus nostro de tribis et pr&fixis, repeActis Sanctorum Operi hactenus sit ex usu et lecriuntur. Sciebat enim, {f)quam praegrandibus nsque toris commodo, rerum in

F
duptiem dieem,

plerisque exhibeat

sonum quem

Hassia,

flandrice

Hessen

probabile sit, Byeum cohabiqui reipsa Essendiae obiit fuerint tasse Ghesquiero, nosane aliqui qui hac conjectura decepti Corneliura diem dixerint. strumetiam isticsupremuraclausisse
:

dein

cum

Josrpli

Ghes-

116

Josephus

Ghesquiere

Cortraci

natus

die

JUU

xxvn
in

urbe

Februarii 1731, peractis humanioribus studiis patria, ad philosophiam incubuit Duaci. In

Octobris 1750 Societate Jesu tvro admissus die xvi genere sese exercuit Mechlinize, in omni virtutum

universum sylmultis voluminibus dispersarum atqueadeo ab eo labum sibi prselucentem habere, tentato voonere eximi, quo, saepe, uno frustra et subinde adplura recurrenlumine, ad alterum pr&estitit Ghesquierus in sit. Hsec quidem

dum

per biennium. Emissis ut Rhetoricam repeteret.

rite votis,

Cum

Cortracum rediit, dein per sexennium

spernendam adornandoprimo tomo Octobris: neque qui secum ipse suspicabitur, quis operam contulisse
consideraverit

inferioMechliniae et Bruxellis meruisset stipenda rum scholarum magister, Lovanium abiit, ubi qua-

quantum
labor

fastidiosae diligentiae requi-

ratur, ut
n

similis

aliquid utilitatis afferat.

1'mnrim
Po'l
ft/fl

BollndMM. HMIMgSr
Fr. de Sluhremb., II

de 185B. p. 210 Lett.e du Deremb. 1776. Arch. du Roy

Kaun

au

^^f^~

''' ' e,B

Q
Ki
j,,:

* ^ J^
I '

47n

i.i

Hmli'1'ir dr

tlrt

c b i|u

Rneno

in ,lu.t

co pn om,en,

R-

U B*r
prope
*c.

"" a
i

Osuum

l-u

iineloqUiv

dr

lunarn

de

BoHond
3
1

Corn.
Leltre

ftruxell. 1780. in-8.

de. RmAm. cle Byr ou mim.de M. du uecritaire de lacad. a M. I aWW

ls

-1

(f)

syliabum. Ib.d. Priemoniiio ad

Unde

Tomus VII

Octobris,

Pars Pnor.

xxviii
collectores (a) Unde merito rerum Italicarum hujiiBlaboris ac txdii toleranham esse

ajuut

^^^
.
.

c ftoietat s Jesu abolitionc,

i ;

gentia^nee

tautam
raodi

udicibus concinnandis.utillesolusqui^m-

Hagiogpaphi^
ri

Tibus occupatus fuerit,

xstimare

possit,

quantum

sitopeninsudandum.
drin aliqwt

U9

lu

tribus

Sanclorum
Yilit

quierns adscriptus
ast videtur

sequentibus volumimbus Gbesreperitur inter hagiographos;

non tameu illustrandis Sanctorum Actis Cujus rei addixisse. nisi subscaBsivas tantum horas tempus causam censemus eam fuisse, quia omne Histonae Belgica? impendebat in colligrendis omnibus tum nam, ut supra vidimus n. 96 jam
roonumentis,
lucubratione. probabiliter agebatur de istiusmodi volumine Octobris quaternossosecundo itaquc

T^Z Acta SanctorumBelgnselectaMet teKiumopa eodemhabebat _maxime "gn: eTprrirmuluatitium, uudecimo cum non
ovns
affiue ex
_

scnbendi di- D donec simul cum lisilta fuit Aml i ec torum Belgicorum
v

^ Auguste

posito
fuerit

^ibus

annuo subsidio, resumpta

+11 lti
.

&

l ifficulta tes, publicam aspexent Societate Jesu auno lucem

nisi

tinm. S uas habebat suas a suppressa

(6).

%TLd"

itaque

paratum
selecta

opUB sub titulo

Acta Sanctorum Belgii in Bollandtano opere numentis sinceris necdum servata privastissimo illo opere, editis, tum ex

qux tum ex mo-

In

repenmus lum Commentarios ad Sanctorum Acta

scilicet S.

mgekascriptorumphrasi^^
ordine digessit , Tomus I comJosephus Ghesquierus.presbyter. exordio Ecclesia? Chriplectens Acta SS. Bclgii ab

abbatiss Parisiis, lucubrationes dunensisin Lotharingia. Nihilominus accusunt, ut palam faciant quam ill ejusmodi

Tyrsi Cypriani, opiscopi Telonensis, SS. Aureae, VirginiS Treviris, et sociorum. Martyrum Viroet S. Magdalvaei episcopi

commentamsque

illustravit

ratam

crisira in

quaestionibus trutinandis et evol-

Christi 532. stianx usque ad annum complectens Acta Sanctorum Tomus II 1783 obitu usque ad annum Belgii, qui a S. Remigii

Bruxelhs

sit disvendis Ghesquierus exercuerit. Exemplo Vitam S. AureaB sertatio, qua in Commeutario ad

jj

monstrat adversus Joan. Mabillon, hanc virginem quam BenediS. Columbani magis disciplinam,

ctinam regulam sectatam fuisse

unde deducitOr-

Ibid. 17S4, circiterm ad Superos migrarunt. obitu S. Bavonis ad annumQll. Tomus III ab Tomus IV ab anno 671 ab annum Ibid. 1785. Tomus V ab anno 693 ad an693 Ibid 1787 Tomus Vlasxculi 709. Ibid. 1789.

num circiter

In dini S. Benedicti minime fuisse adscribendam. et sociis refellit Honthemium contenTyrso autem dentem intirmis niti fundamentis hujus Sancti so-

ciorumque martyrium.
illuttratit,

1-20

Aliquanto

plura

conscripsit

Ghesquierus
:

egregiam pro illustraudo tomo tertio Octobris praecipue laudem nostro judicio merentur Com"Viduae Monialis Romae, mentarii Vitis S. Gallae Virginis et Martyris , Aginni in AquiS. Fidis
,
,

circiter 729. Tonoctavi initio usque ad annum gerlox typis abbatiseM^. Analecta Belgica 123 Neque mirabitur quispiam auspicata fuisse sciunt ab Actis Sanctorum Belgii regionis aut enim omnes, qui antiquitates alicujus delibarunt, nuspiam repevel summis labiis
:

E
"**'

gentis
rire

opulentiorem fodinam, ad mores, historiamque opens sui elucidandam. Ghesquierus duos habuit Cornelium Smet {c) et Isfridum Thys [d), adjutores

tania, Placidi et sociorum, Messanae in Sicilia, et

quorum
autem

ille

tertio

Paladii, Episcopi, Mediolani

tania praemissi
pertractat,

Santonum, in Aquinon raro qusestiones quae miram lucem Historia3 praesertim

,

sexto allaboravit.

hic quarto et quinto tomo Commissio regia histonca

,

in

iisque

statuit die iv

ecclesiasticae

affundere possunt. In quarto Octo-

bris

volumine praeter commentationem eruditam Patriarcha et et bene longam de S. Abraham credentium patre, in binas Vitas, S. Baomnium dilonis, Abbatis Lutosae in Hannonia et S. Ragenfredis, Virginis et Abbatissae, Dononii prope Valencenas, in Hannonia, tractatum habuit Ghesquie,

Augusti 1834 ut Acta Sanctorum provinciam comBelgii continuarentur, et hanc Petro De Ram misit Reverendo admodum Viro academi Catholicae Lovanii Rectori magnifico quintotum vero quod superest operis quatuor aut
,
:

que volumina complectetur

(e).
Scrtbit

quae 124 Ad bsec plura alia scripsit Ghesquierus, utvidetur, satisacris enumerarejuvat.Imprimislis,

exarserat inter

monachos Alciacenses

et Sanberti-

rus, qui caeterum

jam

totus erat in parandis prelo

Analectit
yicii

c monumentis patriis. 121 Jam in vita Joannis Bel-

consilio inito ad colligenda

num. 96 de omnia quae Historiam Belgicam illustrare poterant sub Analectorum Belgicorum titulo. Nemo vero novo opere promovendo aptior judicabatur Ghesquiero nostro, tum propter eminentem quamdam eruditionem litterariam et historicam,

Cle egimus

grenianos circa jus eligendi abbatem, quem e suo f defendebant Sanbertiniani [f). mio sumendum Alciacenses opponebant adversariis chartam fundationissuae.

datam ab Huberto, Episcopo Tarvanensi, anno Dominicee Incarnat. uj \x\ui,indictioneu,

J

quam
anno

contestabantur spuriam Sanbertiniani.

Jam
:

1774. artis diplomaticse periti Parisiis decla-

tum propter
doctissimis

litterarum com-

mercium
viris

quod cum

per

Europam

Impigre igitur ad opus incubuit, et jam anno 1772, edito schemate, totam materiam optime digestam oculis eruditorum summo omuium plausu exposuerat quando in,

frequens habebat.

rarant chartam habere omnes notas authenticitatis sed cum nihilominus perseverarent Sanbertiniani a sociis Bollandianis exquisita sententia est, quam tulerunt die xiv Februarii 1777 dicentes
,

omnes notas tum extrinsecas tum intrinsecas veritatis adesse preedictse chartae nec quidquam in illa occurrere quod contra historiam peccaret.
(c) Mastger oUi icimcei Statut. Prolng. P. P. X. De iluni, p. xx. ei drs nrit. Gand 1854. p. 414. \f) VariJje Bullas Romonoruni PonliGcnm Sanbertinianis favere vidchantur. Cfr Collect. de Carlulairti de Pinnee. Cart. de Cabbayi dr Sainl-Btrlin, publii pnr M.tlutrartt.

ii) U.i. Italic ICript., XXV in Prolcgom (l>) Felici casu igni, quo jam crat absutnendus. ereplus fuit lihellus MS. aullimc P. CornelioGeciis, olim sacree Theologix prufcssore in collegio nosiro LoLoTauiensi (19 Soptembris IHI9).Brcvem conspeclum exhibcl HisloI

Societaua Jesn in Bclgio, ct puecipuc satis accurete evolvii quae ad Mutan Litieiarla Provincis Flandro-Belgica? perlinent. Ex hoc codice plura deccrpsimus spectat hodic ad collegium nostrum B. HariGB AntverpitB; aiquebenevolentia Palrum nnhiscum communicalua fuil. (r) Vide ejus vitre synopsim in Kerslen /oum. hitt. et lui.. t. IV. p. 88 additiones ad cumdem tom.. p. 4 et Vitam DTffifixam operi poslhumo titl Uven van 0. U. Jetw Chiiitui, door u>ylen P. LorneUui Smtt. Brux. 1841, io-8. (i)Syoopsis Vitac extat Mim. couronnitt yar 1'acud. ioy. dt tciemet et billet-lelirei de Brumellei, t. XV, p. I. Adriam Bcylcn. Ccmmenl. dt Ong. Tertii
rire
: : :

Paris 1841. p. 219,262 et 294.

Neque litcm diriiiuie crcdehal Ghesquicru, dum dcfendchal Chartam Alciaccnsis fuudalionis csse auDmeriulwn tur t'ulhenln itc d* /o tln nluani.Titulus opuSCllli est Charti de fondntion dr i'abbaye d"Auchy de Fan 1079. Parii, P- G. Sfmon ei N II. Nyon, Imprimeurt du Purlement. in 4 Confer. Mtmotrei (ancicns) dr l'acudimie I et H. det tciencet et bellet- lettret de flrux., t IV. f 573. Exsiat in scriniis nostns cpistola ad Corn. Byeum, data diexvni Februarii 1777, qua dicilGhesquierc gratissimum accidissc Alciacensihus, quod socii Hagiographici favorables se exhibuennt diplontali fnndalionis.
: .
.

Edidit

DE RATIONB UNIVEHSA OPERIS.

i

XXIX

Edidit itaque Ghesquierus opusculum, quo accusignatum a rate omnes veritatis notas exponit de Bye, Jacobo de Bue, Ignatio Hubens Cornelio Hagiographis et Josepho Ghesquiere Historiogra,

uperiebat

Tribus itaque opusculis Ghesquierus impactas falsitates refutavit, explicuitque veram

{d). (e)\ et

decimarum notionem
sibi

quum arma

adversarii

sumpsissentex

historia,

ex eadem illosegregie
historicis
odmuliipii-

pho
uan.i

Caesareae Majestatis et socio academiae Bruxelin

refellit.

lensis.

128 Artem quoque

numismaticam
affinem
,

125 Alterum opusculum

et multis ostendit aliuin

lucem protulit GhesChristi:

disciplinis

quam maxirae

diligentissime

cem

quierus de vero auctore Libri

De imitatione

non esse quam Thomam a Kompis, Canonicum Regularem Ordinis S. Augustini, in monteS. Agnetis prope Zwollam (a). Occasio-

excolebat Ghesquierus. Eruditus Gallus Poinsinet de Sivry edixerat numismata antiqua, praesertim

nem

scripto nota,

manuqua anno vigesimo quinto sseculi quinti decimi, proindeque quadraginta quinque ante obitum Tbomae annis [b), eidem libellus adscribebatur. Nostrum non est, nunc maxime, cum uovis allatis documentis recrudescit controversia litem velle componere id sufficiat indicasseGhesquierum talia afferre argumenta, quae sententiam suam probabilem faciaut, quin fortassis omne oppositum dudissertationi dederat reperta in codice
,
:

Romana, numquam monetse loco fuisse. Il.mc opinionem novam ethactenusinauditam.multis allatis exemplis tum ex numismatis tum ex auctoribus antiquis, quam solidissime refellit noster (/*), monstratque monetam non raro historicam fuisse. Alterum edidit opus circa monetam Belgicam, in quo
tria

discutit,

imprimis quae loca

officinas

aunum
rint

1450 habuerint

in Belgio ante monetales dein

;

quibus notis insigniti fuerint, quantumque value-

nurnmi Belgici; tandem

tertio, qtiis esset valor

bium excludant. Caeterum quae adjicitur codici Notandum quod iste tractatus edinota, haec est
:

hodiernus eorumdem nummorum (g). 129 Ghesquieri opera corapilatus fuerat catalo- eruduionem gus numismatum nummorumque, quos collegerat
Carolus Alexander Lotharingus, Austriaci Belgii supremus Praefectus [h). Non parvo labore haec

tus est a probo et egregio viro magistro

Thoma

de monte sanctae Agnetis et canonico regulari in Trajecto, Thomas de Kempis dictus, descriptus

B exmanu
grus

autoris in Trajecto anno 1425 in sociatu

maxime cum exoctodecira milli- ^ bus numismatum seligenda erant, qua? cimeliis
scriptori stetisse,

provincialatus.
enume,

126

Tertium

opusculum

Ghesquieri continet

Yindobonensibus Caesareis cederent, ipse fatetur Attamen vix quidpiam praemii ingenti labori

(i).

re-

rantm

Jisquisitiones circa initia artis typographi inter Belgas: palmamque adscribere videtur Brugen-

pensum

fuit,

attigerat,

rem vix summis digitis mercedem magnificam retulisset. Quare

dum

alius qui

sibus (c), quoniam Joannes Brito, civis Brugensis, edidit opusculum paginarum xl atque in fiue qui rem novam subjungit sequentes versiculos
,

exemplari catalogi bibliothecas suae adjecit versiculos

Hos ego

descripsi

nummos

tulit alter

honores

innunnt Aspice presentis scripture gratia quse sit Confer opus operi. Spectetur codice codex Respice quam munde, quam terse, quamque de[core

non vobis, fertis aratra boves, etc. [k). numislpse Ghesquierus non spernendam copiam
Sic vos

matum
quoque

sibi collegerat, qua? publica3 hastse subjecta

Curiosus fuere mensis Julii die vi anni 1812 (l). erat indagator antiquorum librorum, qui

bnprimit hec civis Brugensis Brito Johannes

Inveniens artem, nullo monstrante, mirandam lnstrumenta quoque non minus laude stupenda. Ex hisce versiculis Ghesquierus conatur monstrare Britonem primum fuisse, qui Brugas artem typographicam intulerit, imo et in Belgium, alioquin,
ait,

incuuabula

Tantum

ut cum juris, raedeessent Lovanio Bruxellas facultates fuerit et artium (n), Ghesquiero destinatura cina3 sed ratus in doctoris in arte numismatica

typographica? attingebant (m). fecerat, sibi nomen in rebus archeologicis Octobribus 1788 transferenda? Kalendis
artis

munus

impudentis mendacii

facile

convinci potuisset.

opulntln

Ostendere quoque nititur dissertator jam anno 1445 venales fuisse Brugis libros typis excusos. 127 Eodem circiter tempore implicitus fuitGhesquierus graviori controversise circa Decimas. Erant

detrimentumReligioniset Patriae hujusmodi transomnino relationem cessuram, oblatum honorem

cusavit.

pene uni- ettamehjUm 130 Circa idem tempus, cum Belgae Josephi II, libeimperatoris versi, eversa potestate
ediditGhesquierusopusculum regni legem examinat (o), atque ex quo primariam umquam terapore historia demonstrat Belgas nullo
.ssepronuntiassent, ros-v. r
sine conprincibus suis obnoxios fuisse , ut aliqua sanciri posset. Id sensu optimatum lex ferverent adeo moderate scripsit, ut quamvis
ita

tunc

in Belgio,

quemadmodum

in reliquis Europse

provinciis, qui nihil

non moliebantur, quo exosa

c populo

facerent,
:

tentiam cleri directe sima occurrebat quaestio de Decimis, quia intermedio annonam subtrahere videbanulloque
tur:
erat

tum divitias, tum politicam poad hunc finem assequeudum aptis-

tamen

praeterea

htec

controversia

maxime

odia contra Cajsarem

ne verbo quidem regiam

iuvidiosa, latissimumque

litibus et

jurgiiscampum

majestatem

laeserit

sciunt

autem omnes quam

(aTUulusl.bcllicsi

deVimUut

ie

,.i2o Edidit S Leodeearii IS.

DUecrlaUon eur Vauteurdu liv^e intituli: Veretel tt trouvetPat*, 17/8. opuaculum ei brevi prommio on.av.t Uercier anna.
:

Jteue-Cltriet. *

lc)

Ch,

Cnmx
1780
d

Ltger) Sueasiouc. li7.. Biogp. Umv., i. XXII, p. 286 CobM GI,e* V n,,c ,,- drux p.cce. rdu,ivc,a RifUxlionldt K.prti d /././..; erte. Nivellea, 1780, in-1*. Confer 231 Novembre 1779, p. 23b. Ja.iv.er 1779,

L iWobiiiinno M
Juin p
240. Ociobrc 1780.

(o)Tbomut fempnniUH

p.

286. fliooropj/e

d Jorome.
p.

rjmor-

Utlru Aijlnoa. etandre. Bruxelles, 1780. in-8.-. La Ulrechl. ty84 dertponte tur loriqinc de, dimee. 8-. ['ZenotioTdeodtmee. Liego. 1788 Litee, 178, m .ur leedtftrenu genrei de.iduHUe an,ion d U. rubbi Gheequiere e ch U d ,. itique ou exan tLee, .n-l-. Nivelle., 1779, :,:T' (?j mldatlUtepar M. Po..i de Swry detV.falo.ra ^onitatre de, PyjS5mo.ro >ur troU pomi. intiroeeante Uumtim-lum Nummo.n-8. -(/) Catakgue li, B.ux, 178(5; O0umi..0r. ru,nauc....omni,9cncri t et moduli, OUO.

Rf-
->"-

a6 rufr

"

?r*"%

-Z

^uqvum

j2a2*k

JsVnostriseliamlemporibushominesquosdain vafroa. utcjero a decimia petuaae, quaa. easdcm ricoiovidiara crearent, subsidium nihil eufctc.ua ease .d populafiau Sliu SupereU saebant qu.ppe quam ai auapicentur rcm suam d.uturnu... odium cxaagcrandum, ab .lii. '. toUondam. Fruatra recl.m.ruD \o 5b audax calumnit veoeuum suum d.u paroch.. ncguru.u episcopi Oburvatione hietoriqum ei critqxui ,ur ua

nundr* Ocdet. hrugea, lf ,

43.

(d)

Nolum
Bel-

ZZEXL
-

l SS ones uL.
in\
l7

1781.

cfr B.bi. Huit

yn.fjg. ;
i

So.t Ve reliquit.

(e)

o?olhVe*7aZ pour tltre

om

Vintention fodic

: B*amen* delaquoetion, deedtmee mselitceen en droit a la prrp/um

^"-"

lii, Van de Volde, Synopaia. Monum., t. Nrde.l.nd.che Zjrlpvln deoudc conitule der

>"':

,, /

iJM*

g
\i

Opcllam primuin *

gall.cc cbnscr.pt.m

roporin non potui.

contumehose

PROffiMIUM
XXX
llid8pl

endidiinsuaeraditione

SS?^^<W""*- ^TT
s - S0
to) P '

K2
,

InlTomnes autemlibros.qm

ut

illis

(Macbabans)

Tossunl nullumesse Zommoclatum, q uam Psatmorum obHernonperfundolibrum dummodo is non Pos sed sedulo perlegatur.... rie, sed allente,

esse {Koceprmertim tempore) solaUo hute scopomagts arbitror

D~*

attentam Psalmorun, medUaUonem, anunadcerU eosad que meaituiiuneit*, i*#*posse ; et ahos diversas classes reduci
t

semam^ *m Uctumem, gua^ Suou

J

nn .;j ov qmdem, speclatoprxcipuoeorumargunwnto addassem

erat Uollandiano .ll u bor.v.t in Brabant.a, UallisDeipane, ralobus de Bue, natus atn P.ro b '" 1728- 1 PP ld P STiltorHl auni , informatus, Soc etatem litteras fiter ad bumaniores Mcchl.ni d.e ii Octobn. est elu tyro ingressu. disciplin.8 Postduosannos in pbilosopb.cas 17 curriculum complcv.t LorAntverp.te impensos annum repetend.s usdem confr ci ubi tertium erat ingenii Buens, ut magnum sumosit eius en.m Autverp amtum portendere videre.ur. gr.mm.tiparvulos infim.m deinde ad docendos moderatorum post annum unum ~camdcstinatus, cam u.;uiii., r
tate JeJu operi

*-

Lnhnorum

propbeticorum, alios ad classem

ui-

SS"'rum,
hymuicorum
tpectantii

L^octrinalium
;

ato

d taMJ.
b.stori-

alios

denique ad classem
scripta
protulit

^V&Vtntei
ruin et

haec

Ghesquierus

ut mte, mter , heseos traductus iuii, ._. .,_, poBtea me nto reputaretur. nORtea merito reputaretur viros primi subsellii quadriennio excultus 4 uinTheologicis studiis philosophicia et uiatkematiois quennium lectionibus impendit: doneo anno L7tt tradeudis Antverpia3

^ ^.^

^^^ m

grseclB et pra.sert.rn
>

ma

wl tan.o

buw^u successu

, ,

academiae scientiavariasdissertationes, qua socius numismata litterarum Bruxellensis (6). 1 In

cum duo unoannoiiquepnmariiobnssent

Initio

la-io-

Waereghem Romana recens detecta in parochia % In diploma Alciacensis juxta Cortracum [c).
fundationis, de quo supran. 124
psit

Pener, hic die Joannes Stilting et Joanues ff raphi, defuncti, iu eorum ui Junii, ille xxvni Februarii

*>

egimus (d). 3" Scrigeographicohistomcam de dissertationem

, ,

Bueus noster. locum suffectus fuit aliquot impentunc consueto, quo anui uro more
supellectih

quidem

ante imperatoris Cxsams majoribus populis incohs anno Augusti setatem Belgii hodiemi inquisivit Ghesquierus 1775 (e). In hac lucuhratione quae Belgium olim in antiquos terminos gentium, neque forsitan difficilis quitstio sane incoluere adhuc plane perfecteque defiuostris temporibus
,
:

debantur inajori eruditiouis pnmo OctopraBBtitit: eteniin renda., pauca 1705 typis prodnt, non anno bris volumine, quod lucubratioues occurruut, quam elogium

conqui-

alia3

eius

limine praefixum et brevioP Joannis Stiltingi iu Lizerium, Roinanum Martyrem, res syllogae in SS.

nita. llisce scriptis

annumerandum

venit opuscu-

Anselmus lum, cujusquidemelementa collegeratD. digessit et Berthod, de quo infra agemus, sed apte
ammadversionibus illustravitGhesquierus [f). NiGhesquiero hil dicemus de libello, quo vindicantur Belgicis [g), quoniam primarise partes in Analeclis

Diateriam, Virginem presbyterum Cisterepiscupum Comi, Godefridum, Berengarium Ordinis Praedicatorum. ciensem et adornando secuudo volummi Paulo plura coutulit diem tertium et quartum comple,

Mediolanensem

Joannem,

Octobris,
:

quod Vitas lllustrarit, ea3 ctitur licet enim vix plures prasbeant camtamen hujusmodi sunt, ut latiorem

hunc fcetum suum essenegavit

obit

(/i).

pum

eruditioni explicandaj.
S.

Nam

in

Hesychio,

di-

Btnndi*.

133

Irruentibus
in

secundo

Gallis

in

Belgium

scipulo
,

cum Byeo
senectuti

Germaniam
sibi

concessit, ut quietiorem

scriptis S.

Hilarionis, cujus Vita texenda erat e ilieronymi, sedulo inquisivit Bueus

locum

procuraret. Werdae
,

primum

Saucto gestarum. seriem chronologicam rerum a

aliquamdiu substitisse videtur si quidem istinc procurationem dederit Jacobo de Bue ad peroipiendam aunuam pensionem, quse illi debebatur. Werda

Deckendorffium Iu Uthoue, abbate Metteusi, prope explicanda veniebant tempus in Bavana inferiori, ferme dicere licet et fata couditi monasterii similia
:

Essendiam abiit, oppidum Geldrise, nobili partheC none Ordinis S. Benedicti olim insigne. Atque clausit die xxiii Januarii istic diem supremum annos natus lxix, mens. x, dies xxvm. an. 1802, Homo erat, ait H. G. Eskes, canonicus Reesiensis (i), qui obitum ejus amico nuntiat (k),profundissime doctus, quocum mihi usque ad uttimas ante ejus obitum dies continuum iltudque mihi

de Commentariis
Lothariugia,

in

SS.

Mennam

Virginem
in

in

Maximinianum episcopum

Atrica,

maximeproficuum fuit litterarum commercium. Mirum certe est Ghesquierum in relatione de rebus
Hagiographicis (L) traductura fuisse quasi, circulatorum more, verborum prsestigias divenderet: haDaaiJ doclor. Uui td hymuugraphu$ t Uuvid httloriographttt Optra si itudin J Ghetquiei i llaemdonck Trcmo. IBiK), in-8". (6) Sociai Dcadcmicoa eleclui die niur bc BssendiB xii Ociobris, in atadciuiiim inlroduciua 1'uii dic \i Novembris I7b0. Mtm. deCAcad.X I V. Jonrnni dr lianrts. p i\x Praelcgprat in hac sessionc notiiiam oIkju.uu circa chronicon US. Gilberii el lerlium
(a)

et PeDasium, Axiopolitanum in Moesia Inferiori, tronium episcopum Confessorem Bononia3. magis 135 In tertio tomo Octobris splendet commenBueinostri eruditio. Nam ut omittamus nou una erat difficultas enotanolos l^eue multos danda in Vita et passione SS. Placidi et Sociorum, Marlyrum Messanensium contenderat Basnagius
,
:

?UUB,

j.tindtn

prforitm

in

quisua Historia Ecclesiastiea, ne vel exstitisse aliquem Martyrem uomine Placidum, dem sanctum prorsus utpote qui a bbbcuIo sexto ad duodecimum
Obieivuiiom bibliogiaphi^aeiel hitioriqatt " F, ~ iTiiii manuicrit de l ubbuye d* &> i^iiiye ei augmeniiei aprht " mon i,. pa* 0. Anielme Berihod y par M. l'abbi Ghetquiere. - fo) Lelirc iVunamidela viiMtt U> / nutiO Puquot Uj tujet dc ton mppiiment du v Generatit lemporutn Uaunort du 1774. - (/) Arcb. duRoy. Bollondistes, t. 1. I 48 Rneden Ciuyie, 24 Sepiembr. 1774. () Oppidum ad
,,
i

Dwid

pi o/j/if/a,
.

((j

Uid ,n,

i;.

tur

la noixce dei

Gaulet, nrie
,

volumen
lato.
dtfjui

hisioijae Jacobi de

6uic

/;; unte, ditei a Waereyhem, villigede la ChuteUr* .\r <lr Courtray, > moitde Jauvier 177X. p<>r U. [d) Mem. de 1'acad. de Brux.. t. IV, p. oti!). Cabbi Gheiauibre. Mvm. tur lauth0utic'ifi ii '"" diptome, qne Uirain n" iioini eonnitei aui miriterail d'eu< plnd dani " tpplimeni au recuefl <ie Uiratut, pur Id. lubbi Qhettjuiire. Ibid., p. 57B. - (e)lbid.,l. V, part. bist.
i
.

codex Gheiquicri dcsideratur. de midaUht romaines >'e gr.u.d

sed, editione Luuc quidem diIlnd Mimobe iitr nn (-)

codb. Van iium. iu ducalu ClivicB. - (/.) II c Bfikea qui scripsit eputolMO inediti, itotom die v Septembria 18U2, auctor e.si Operis udliue quod Clivta 8i' u iuaoirbilpr, et commenl&rii menatrui, cui litulus: GnhoKetkelyh teeiblad voor de Geldei laadivhe en Klceflandtche tandem libclli piccum, Uulp in den nood adversua librum J. liken Arcli. (') G. Hulcu. Hodvi vgnij tiflirde-buehiken voor dezcn lyd. du Roy. Bolland t. I. 1.48.
.
.-

ignotus

DE RATIONE UMVERSA OPERIS.

unde Bueo retexenda erat sex ignotus manserit saeculorum traditio circa martyrium S. Placidi, efFugii vias. ut occluderet vafro scriptori omnes dein veniebant conditi a Placido raoDiscutienda3 renasterii multiplices vicissitudines, ad trutinam
:

XXXI

139 Anno 1788 cum Bruxellis Tongerloam, ut num. 82 diximus, translatum esset MtJBfflum Ha-

JpJ^
mM-|

giographicum. solus Bueus in

vocanda martyrii Acta, quae sublestae plerumque quae ad fidei. Eadem accuratione tractavit
sunt
,

monasterium Besuense, in Burgundia, in Vita S. Prudentii, ejus fundatoris, pertinent. In passione opiniones Sertorii S. Justinae, Martyris Patavinae, Opilione, templi S. Ursati et Justi Fontanini de
Justiuae conditore, falsas demonstravit,

dictam abbatiam concessit, atque juniores aliquot Canonicos Norbertinos ad contiuuanda Acta Sanctorum informandos suscepit. Eo itaque praecipue dirigente, typis Tongerloensibus prodiit sextus tomus Octobris, postremus qui adhuc publicam lucem aspexerit. In illo volumine accurate disquirit Bueus in

Acta

S. Callisti,

legem
:

jejunii

Papae et Martyris, praesertim in quatuor temporum, quam monstrat

quoniam

cum
omn

instruraentis fide dignissimis pugnarent. 136 Commentarios bene longos, et oranimoda

ab Ecclesia Romana in reliquas Occidentales main S. Burchardo origines ecclesiae Herbinasse in SS. Colmano, politanae in Germania, evolvit
:

eruditioue refertos , atque inter eos eminent, quae scripsit Bueus bris Etenim in Vitam et revelationesS. Birgittae, Viduae.
:

exhibet tomus quartus Octo-

Martyre in Austria et Simperto, monacho et Augustae Vindelicorum episcopo, antiquitatum Germanicarum peritum se exhibet. Tandem tomo
septimo manus adjecerat
plagulae

coucurrebant explicatu non admodum magna erat reve^ationum Brigittinarum facilia fama probatae fuerant summis Pontificibus Gregooppugnatse rio XI, Urbano VI et Bonifacio IX ; sed

Bueus,

et aliquot ejus

multa

illic
:

jam excusae

erant, quas et nos secundis

curis excudimus,

quum Franci Belgium

tum
incolas

exulare Tongerloenses,
jusserunt.

tum

occupantes advenas,
of 1 Bali,$

in Conciliis

Constantiensi ac

post
B

maturam

quamvis deliberationem babitarn easdem

Basileensi,

ab omni censura immunes esse pronuutiaveritutraque synodus. Tractanda itaque veniebat ardua sane
queestio, cujus scilicet essent auctoritatis revelatioTheolones hujusmodi approbatae, eamque e certis

propter hostilem timorem Byeus et Ghesquierus in Gueldriam Borussicam, ut jam diximus migrassent, Bueus in patria remansit,

140

Quum

Deoque

Hallis Deiparae, in

gorum

principiis resolvit.

ln eodem pariter tomo

scripsit de gestis S.

Gisleni, qui celebre olim in

annos donec supremum diem clausit in festo S. Michaelis iii Kalendas Octobris auni 1S09, annos natus L\xx,menses
et

Ecclesiae fidelis, postremos vitae

natali

solo

transegit,

Octolrit

Hannonia monasterium condidit. 137 Post editum quartum Octobris volumen

labefactari
ccepit

vi, dies xxviii.

In

Bueum uostrum
,

praecipue con-

jecerant

valetudo Byei

ita

ut univer.si

operis moles iii humeros solius Buei incumberet, comut scribit Caesareus pro rebus Hagiographicis esse missarius (a) j unde non putamus temerariam non spernendam hacoujecturam, illum partem

continuandum Bollandianum Opus tum administri reipublicae tum Academia Parisiensis, quae vulgo Institutum audit sed conditiones sane honoriticas admittendas non judicavit: colleprodere etiam recusavit, ubi locorum lateret erant ad opus ctio documentorum, quae necessaria
oculos

ad

Commentariis, licet buisse in adornandis reliquis nomine signentur quo explicantur nostro alieno quamvis judicio elogia, quibus insignitur Bueus; Bollandiano provideatur plus caeteris Operi
:

promovendum
cecidit.

totus itaque ille tractatus irritus

non movendo allaborasse,

si

Acta, quibus

nomen

ejus

Censebatur Bueus inter viros doctissimos tam Provinciae Societatis Jesu Elaudro-Belgicae (c), mathematicis discipliuis, ut hinc etiam peritus in non vulgarem consequi potuisset. Caeterum

laudem
vir

esset praefixum est, inspiciamus. Cum itaque ea quae jam in senectutem vergere ccepisset, aetate,

modestissimus,
silentii,

rarus inter

homines,

et

tum

quidem

quantum humanitatis

et charitatis

mouet Kulbergius turviro tantum non

afferan(&), nisi ocius suppetiae

fatiscenti, quemque profonde encomio appellat, nullam deinde doctum singulari spem affuturam, ut aliquando Acta sanclorum ad

tamen hilaritatis leges permitterent, amans, alienae patiens sed innocuis etiam jocis appenon solum tempus vero omne, quo Deo non vacabat, in tens quae licet jejuna studia impendebat (rf). Haec sunt,
:

C umbilicum perducantur.
mul(a

Ex allatis facile sibi quisque explicabit, quomodo factum sit, ut non ita multa Buei nostri nomine scripta in Actis Sanctorum occurrant, si conferantur cum iis quae ab Byeo pertractata sunt. Inquinto quidem tomo Octobris egregio Commen188
tario
illustravit

Societamutila dicendahabuimus de Hagiographis p plura his, sicut et de sequentibus de tis Jesu longa ancognovisse maluissemus; sed interceptus impedivit ne, operose norum serie operis oursus
:

occurrerint. etiam investigantibus, plures notitiae hagiographos, qui ad Societatem Jesu Ul Inter

Acta

S.

Francisci Borgiae,

tertii

Gummaro, Praspositi Generalis Societatis Jesu. In S. Lirae in Brabantia, explicat, qua? ad Confessore pertinent, quaeque non raro histoSancti cultum riam regionis aut urbis alicujus illustrant
est allatis
:

vindicat Annon pertinebaut, primum sibi locum S. Benedicti, Ordinis selmus Berthod, monachus honestis paCongregationis S. Vitoni. Natus erat

J-J'

nam

exemplis,ex Jum cnltus confirmandus aut bibliothecarum pulvere eruenda archivorum monumenta, quffl alia saepe facta adhuc ignota
sunt
productis plenioaut in lucem producant, aut jam Atque ita dum Vitae Sanrem claritatem afferant multa ctorum ad accuratiorem crisim revocantur, inveniuntur, quas disquisitiones archaeonecessario
alia requirant. logicas autgenealogicas, et id genus

comitatus Burgundiae, rentibus in Rupt, oppidulo Februarii an. 1733. Peractis cum laude die xxi studiis Vesuntione apud PP. Socie-

humaniorum
tatis

nono, Ordinem Tavernacensi, Congremonasterio S. Benedicti, in in eo profesgationis S. Vitoni, ingressus est, et

Jesu, aetatis anno

decimo

sionem solemnem emisit die

Post consueta

vm

Septembns
theologiae

1752.

philosophiae ac

studia,

totum

ecclesiasticis et se historiae.et antiquitatibus

demonstravimus. Caeterum hsec jam supra multis Ad Bueum nostrum redeamus.

Licet palmas acadeprofanis addiscendis impeudit. modestia, ut retulisset, ea tamen erat micas saepe superioribus quam agendi rationem tam

suam

cxcerps.mus Buei virlut.Lus hic paucis indicamus,

magnam

par-

aequalibus

PROGBMIUM
XXXII

squalibus

probaret.

Disciplin*

omne tempus quod communibus

regularis tenax offlcns supererat,

Woma
eiarut t
lia

addicebat. lectioni scriptionique quod ad eruditionem 142 Utveroejus ingenio,

eGai- inc ii na batur, obsecundarent supenores,

pnefecerunt
lentae

impnmis pro

Careporiebantur non solum epietol* autograph* ,eperieba~. impe plurim dinalis Granvellani, sed et litter* quibu* regum Hispani* et aliorum,

^^
illis

Anselmum

historia Belgrica.

ibtic sciucc

ratorum,

summa
:

auctoritas

turbulentissimis

temponbus

Gallia alumni, labe pauciOrdinisS. Benedictini in magis, ut videtur, Janseniana infecti erant, sed hi Vitonianos pert.nebant. ad Maurinos, quam ad Berthodo, conceptasOfficiebant tamen ea omnia exaggerabat frequens lit*. 4 m iis qu ft d duplex opus te^arum Recueil e incumbebant, quique in partes riens de France omnino inclinabautur. Has nebulas dis-

Apostolica damna- D indefensionemerroruma Sede tempestate non torum deflecteretur. Illa scilicet

c^^e^u^oues
i

f ^

& ^
Attamen

novatorum

volummiconstabat vero uuiversa collecto erat excerpta satis ampla combus octoginta, e quibus Vesuntina, municavit. D. Anselmuscum Academia abanno 1709. Circa annum,
cujussociuseratjam arduum 17 70 alium subiit laborem,
Bed
et

professio. sipavit Berthodi intemeratae ridei

tetncum,
si

Erant nempe Burgundicas multa testamenta, inarchivo episcopali Vesuntino immenqusead saecula xm,xiv et xv pertinebant farn.ginem ad nitidissimum sara prope chartarum
penitius inspicere vellet.
;

magno emolumento compensandum,

quis res

hujusmodirunrasculi tantum dolorem virocordato et forsitan inflixerunt, ut valetudinem affecerint supra n. 59 assignafinem vitae acceleraverint. Jam vimus rationes, cur pauca admodum ad Acta Sanctorum contulerit. Obiit Bertliodus die xix Martii
:

1788, annos natus

i.v,

dies xxvn(a).
Joa

supra noluimus separare, in Societate Jesu eadem professione qui fuerant conjuncti, ita, quamvis Matthias Stals, Praemon145

Quemadmodum

Bn r.

quidem labore facilliraumque ordinera redegit, quo

;S:=,dAlsa.
illustrandaj
utilia.

stratensis,

Joannem Baptistam Fonson morte

prae-

cesserit,

B
evoc itw
,

BHelvetteqne orfeines familiaium uarum nullo

negotio demonstrare poterant.

admini143 Eruditionisfama effecit, ut Franciae qui varias Europae stri Anselmum designaverint, regiones peragraret ad colligen-la documeuta, historiaB Francicaj

hoc a.em ante flln dlce-..ut E deiuceps Hag*raphos OrtoJS Plmonsteatensis unotenore recensere possimus. Berthodum igitur excipit Joannes Baptista 1'onson, natus Bruxellis
de

Excurrit tunc

Kalendas Martii, anni 1757, patre racdicinae licentiato. Tn humanioribus scholis auditor fuit PP. Societatis Jesu in collegio S. Michaelis Bruxellii
lis.

Berthodus
copia

in

Belgium nostrum,

et

non sine

magna

monumentorum ad suos reversus est. Cum vero per obitum regii in Gallia ministri, Bertin, consilium conscribendae patriae historiae irritum cecidisset, Berthodus curas suas traduxit ad commentandumregulam
S Benedicti,
S.

tis

Inter canonicos regulares abbatise Frigidi monseu Caudenbergensis cooptatus, emissaque legi-

time professione, unus inter fratres suos inventus fuit, qui ad rem hagiographicam excoleudam idoneus omni ex parte videretur. Tribus enim annis

prout observa-

operam indefessam navaverat

eruditionis copia
,

in

comparanda
,

illa

novumque batur in sua Congregatione et Missale ad usum Ordinis edendum Breviarium

Vitoni,
sui. Hisce meritis cumulatus

quae necessaria erat

ut

sub

anno 17S2 factus est major monasterii Luxoviensis et anno seprior

quenti visitalor generalis Congregationis S. Vitoni. 141 Jam in eo erat Berthodus, ut summam

symbolam posset conferre suam ad Acta Sanctorum continuanda. Itaque anno

rectione antiquiorum

Fonsonus inter Hagiographos annumeratus Nam altercanonicorum Caudenbergensium, Franc. Josephus Reynders actuoso otio, ut supra
1781
est
(&).

tetiipw obil

praeposituram ordinis adipisceretur, quando jussu Caesarisinvitatusfuit, ut Ignatio Hubens defuncto

succederet, Acta
certe

n. 70

Sanctorum promoturus.
Societatis Jesu

Displicuit

quibusdam quoniam viro suppressae

credere

haec vocatio, qui maluissent, ut

diximus, insuescere nescicrat. Edidit Fonsonus in quinto tomo Octobris q syllogas historicas et breviores Commentarios in p/iw, utrumque S. Paulinum, Eboracensem ir Anglia, et
146

provinciam
,

Capuanum episcopum,
stam,
tertii

in

B. Robertum,
S.

Malate-

nolebant

administri

Ceesarei

populari

Ordinis
et S.

S. Francisci, in

Germanum,

C magis quam
effecit,

alienigenae committerent.
fuerit

utminus gratus
:

adventusBruxeilas mor, quasi novus hospes minus recte in iis quae suntfidei sentiret, et proin opus hagiographicum
bic relata exlraximus c Commeniaiiis academiae V. Hisl. 1' 1'acad ., p. lxxii. Cir Biograpb. univ t. edidit Berthodua sunt equentia, quorum plurima
,
:

Atque id non paucis Berthodi serpebat quoque obscurus ru-

Firminum, Usetiensem antistites, Cannicum, Kilkennensem in HiberF nia, et Paldonem, S. Vincentii ad Vulturnum, Veronensem et demum in SS. Virgines Placidiam, Ethelburgam Berchingensem abbatissam in AnVesuntinum,
in SS. abbates
12. Le vugng''. de Clawtc Bclinu Bruxellct, uri des manuicriti du cnrd. de tirnnvelle (Vid. ilnd p, xnu ) ivique d'Arrat (Vid. Ibid.. t. 15. /,u viede fiimvoi tUcliui dut
. .

(o)

Pleraque
t.

Ui iim llen-i>.

IV.

Qusvero

DObis videre dod licuit 1 DimtPtution tur 1'urdre chrrmolug. dm ivequei de Beiunron. 2. Dncourt iur le dyptique oVAriobindue. Vauduit 3. Miinuxre u la tUrumqut de Jacquc* Leclerc et lci d'Arrn*.
6.

IV.. p.
1i.

i,

xiv.
les

Ib.d

Voyage Kttiraire fait dn* t. V. P. H.st.. p.227.)

Pays-Bat. (Exccrpta aliqua.

13. Obtervaliont tw la Naace des Gaulet, publUe pur W Pire Sirn<und, et sur une autre tirce de* manuiciit* de 1'abbayede Sl> Berlin, (Ibid., p. 5(1.)
l(i Obitrvntiom Uniorique et bibliographiquei lur lu Noticedci Dom, Gauleit tirie d'nn manuiciit de l'abbaye de St. Bertin,pat B., ridiqies et nnte en ordre aprct la mort. pm M.Vahln' GUcquiin (Ib.d., p. Vs 17. Acta S. Maximilianiep. Mart. CeleceB in Norico mcditerraneo,

Mimoire tur
iin
/r r<

les

prmcipalci

villct

du cnmlc de Bourgognr dis

Si

\\*

ia eapitaU
lei

S.

Mimoire lur
i-l

dioit* Rigalicnt dct abhnye* dc

Ctaudr.de

,118011
(i.

dc Lure-

ju*qu,'a

diffirente jiotitiun* dc BuauCun^ uV/iuu CV.ur precmf, 7. Mitnoirc lur 1'urigme. Vautoriti ct let do-namct det romtei de Buui gogne. 8. Mimoire iur le gouvernement de Bctnncnn snut lei Empereuri d'Allemagne, lur lei armoires et banieret de celte vilte. 9. Ulnuurt ur le manusctitt dn cardmul de Grunvele. uvec 1'extraii de ce manusa ii 10. Dncuure sur 1'originc de ptuiieuri uiagei itnblii pendant le nioyen uge. 1 1. Mimoire lurquelquet manuicriri de ln bibliothhque publique de Boainion. (Vid. Mim. deVAcad. dc Bruxellts, t. II, p. xliv.)

Mimoxre *ur Ui

XII

Octob.
Pantali seu Panluli Rauracoi

18. Acta S,
nise

um,

episc. Marl. Colo-

Agripp

xn Octob.

19: Acta SS. Amici et Amelii pro Marlyribus cultorum, xa. Octob. 20. Acta S. Lupentii presb. Conf. Trevir, kiii Octob.

2(. Acta S. Venantii abbalis ct Conf., xiii Oclob. 22. Acta S. Geraldi. comitis Aunlliaccnsis, Conf xiii Octob. (6) Arcb. du Roy. Bulland., t II, f. 20. Uapport du con. de Kulberg au Pr. de Slabremberg, ." Mai 1780.
.

glia.

DE RATIOTME UNIVERSA OPERIS.

A
Suppressa abbatia Caudenbergensi, secutus est Fonsonus reliquos Ilagiographos in Teresianum convictum, olim Societatis Jesu collegium, atque
glia.

XXXIII

Triste solum, terra ingratissima

quondam
tellus

Quantum mutata
Pro tribulis spicas
lllic

est!

nunc hic justissima

faetae.

et erica fundit aristas.

suam illic aliquamdiu Actis Sanctorum operam contulit. Sed cum deinde anno 1788, ut diximus u. 82, pacto pretio, transcripta fuisset Tongerloensibus uuiversa Bollandiana hereditas, Bruxellis habitare maluit Fonsonus, atque hagiographicis studiis valedixit. Quare sexto Octobris tomo breviusculas solum syllogas de SS. Rodobaldo Tioinensi Episcopo, Leobono Confessore in Lemovicis et Hibernis Virginibus Fyncana et Findocha apposuit.

errantes in aprico gramine

Etpingues vaccse, robustaque corpora tauri, Atque boves tremulum mugitibus aera pulsant,
llic

mille umbrosispascunt in saltibus agnae, etc.

Godefridu$
.

Defuucto Siardo Van den Nieuweneynde abbate die vi Septembris 1779, Godefridus uuuse tribus fuit electus. qui in autisitem designaretur a
119

*.

on9tr '

Maria Teresia Augusta. Imperatrix gnara quanta

jam

beneficia mouasterio suo contulisset, Godefri-

dum abbatem
Fonsono
Bruxellensis

xliv Tongerloensem scripsit die x\i

P ou

concordn-

tumminiiteriu
iacr,,

147 Damnosus forsitan nco latus exstitit ; nam cum ex decreto Fraucorum, operam elg.j um 0CCU pantium, omnes ecclesiastici ordinis
i

Junii L780. Possessionem dignitatis suse adiit xxxi Julii, ac tandem infula pontificali donatus fuit x

quo viri adacti fuissent ad famosum juramentum, regiam dignitatem, asseverabant exosam sibi esse
aliorum exemplo et auctoritate allectus in verba edicti juravit. Reddita Ecclesiae pace, Fonsonus priper quinquennium ecclesiae parochiali B. Madein anno 1807 ecclesiae B. Mariae de Victoria (vulgo Sablon) addictus fuit, variaque in ea ministeria exercuit. Nam rei pecuniariae H praefectus, cum dicta ecclesia gravibus litibusimplicata esset, ministerium gratuitum impendit.

Septembris ejusdem anni. Cum jure praelaturas suae ordinum Brabanticorum assessor esset, inter caeteros ecclesiastici ordinis viros eminuit Godefridus
ingenio reipublicae capessendae apto et imperterrita constautia adversus fatales novitates Josephi II Caesaris, quibus EcclesiSB atque Patriae leges labefactabantur. Virexcelsae mentis perspiciebat, quantum ad regularem disciplinam sartam tectam ser-

mum

rise Finisterrae,

vandam

sui ad studia incumberent.

degebant in otio asceterii Quare omni ope sategit in monasterium suum transferre remBollandianam:
conferret, ut, qui

Anno 1810

vicarius parochi, dispertitum ordinasolus rie aegrotos invisendi gravis^imum munus, Summae quoque erat assiduitatis in diu sustinuit.

eo

quidem consilio utcurrentibus jam fratribus suis nam semper inter Praenovos adderet stimulos monstratenses canonicos ac norniuatim inter Ton:

confessionibus excipiendis, multos inveteratos peccatores a via perversa ad semitas justitiae reduxit, quique omne sacerdotum refutabant auxilium,

gerloenses,

studia

bonarum litterarum

viguisse,

moFonsonum et libenter audiebant, Sperandum sane ingentem nitis morem gerebant. animarum zelum abstersisse maculas, persecutionis tempore contractas. Cum parochi titulus in eadem ecclesia illi oblatus fuisset, vir, solitudinis amans, delatum sibi honorem recusandum duxit.
et
piis

ejus

nimis notum est, quam ut hic repetamus (c). J50 Merito igitur optimo appellarunt Godefridum Uagio&ravihi alterum Bollandiani operis parentem (d) cum enim, ajunt, ejus continuanai
:

mft
E

miuvum

spem omnem nuperis Hagiographis ademptam

videret, de republica christiana bene merendi incensus studio, ingentem,qua usi fuerant, libro-

Obiit

hydrops die xiv annos natus lxix, menses vi, dies xviii. Quae de Fonsono retulimus, accepimus e fideli narratione eorum, qui diu cum illo versati fuerunt rara enim sunt, quae e documentis authenticis haurire nobis
:

Septembris

anni

1826,

typis editorum, tum manuscriptorum copiam, continuando per suos operi aere nume-

rum cum

rato coemit,

suppellectile transtulit,

Tongerloam una cum omni preli nova omataque biblio-

theca condidit. Fructuin suse industriae laetissimum vidit Godefridus, cum anno 1794 typis Tongerloeusibus prodiit sextus tomus Octobris. Sed felicem
operis

licuit.

E Pr*m 9 nitrutennfa-

148

Gradum facimus ad

illos

Hagiographos, qui

cursum

stitit

ingruens

belli calamitas, quae

miha

postremi ad continuanda Acta Sanctorum accesserunt, et quorum proesertim opera reliquiae Bollandiani musaeiab interitu viudicatae fuerunt. Sedjure Hersibi optimo primum locum postulat Godefridus
I

deinde spem abscidit, Ipse Godfridus, cui periculosa fiebat longior in Belgio mora, refugium sibi quaesivit, atque in Haeren, juxta Tilburgum, apud coufratrem suum Adalbertum Zwaens, ibidem P

omnem

mans, abbas Tongerloensis, cujus maxime consilio factum est, ut Hagiographia universa Tongerloam Natus erat Godefridus in Vorst, transferretur. pago Taxandriae, die xix Novembris anni 1725 et peracto Ghelae, vicino oppido, consueto studiorum humauiorum cursu, Lovanii philosophiam didipertaesus, Tongercit (a). Sed rerum terrestrium

parochum, tutum quidem invenit, sed neutiquam quietum locum, utpote qui ex hac quasi suecula
praecipua monasterii praedia fisco addicta, dispersos fratres suos et ipsum ccenobiura alicuis
viderit,

deputatura, brevique destrueud.im. Tandera aerumnis magis, quam senio confectus, obiit die xin Julii anni 1799 annos natus iaxiii, mens. vi, dies

loam se contulit, ut Deo sibique deinceps vacaret. Anno Domini 1747 die xxm Maji solemni votorum professione Deo arctius adstrictus, ab abbate
:

mediae noctis silentio

mittitur suo Siardo Van den Nieuweueynde Romam anno 1752 decenstudiorum causa unde reversus in Alnio sacrum ministerium vicarius exercuit rurali prope Tilburgum in septemphen, par^hia Tongerloam trionali Brabantia. Anno 1762 a Siardo

vocant, revocatus actuosum munus Provisoris, ut sustiuuit. Ejusinseu rei temporalis procuratoris olim, ut dustriae imprimis debetur, quod Grevia
canit poeta
(b),

Bataviara, unde in componi debuit, absque ulla funebri pompa, vir meliori fortuna dignus (e). ex eodem 151 Ternos e suis iuitio Godefridus abbas Ha- eui giographos designarat,Siardum Van Dyck, Qypria- IJJJJJJJ^ num Van de Goor et Mathiam Stals. Hic, quoniam lhiu stal$. reliquos morte praecessit, primus nobis recensendus venit.Natus erat Mathias Mosaci (Maeseyck),in pago Limburgensi die xii Octobris 1761. Candidam

xxv. Occupabant tunc Franci

Praemonstrati vestem induit die xvm Apnlis 1784 ac religiosam professionem emisit die xv Octobris anni 1786. Cautum enim erat decreto Mari TeIvdu edita iii dc Godefrido allata excerpsimus e potitM n. lOOb, de la lieltgi^n ei du oi, xxxi Marlu I8M,
p.206.
resiae

Auctore Godef. idi installatione tvp.s exciuus. Van D.ngencn. vic. .n T.lburg. Cfr Adr. Ileylen .Uui *an (c) Ibid ., p. HML over de Kempen, p. 22. -(6) Ib.d., p. 7 et seqq. Octobr.-(f) Plertque (d) Epist. dedic. ad Pium VI, prxQx. t. VI
(,.)

Pantotii

in

Wjg^
t.

ftrM.

Ami

.\AAI.\.

XXXIV

PROCBMIUM

resiaB dato die

xvm

Aprilis 1772 (a), ne quis so-

ravit

Dyckius

editis doctis

prolegomenis in passioColoniae,

tum

lemniter profiteretur, nisi annum vigesimum quinaetatis complesset. Cum sexennium Theologicis

nera SS.

Martyrum Maurorum,

quorum

disciplinis impendisset,
praelati sui jussu,

ad Hagiographica studia, auno 1790 traductus fuit. Duos

vi Octobris edidit,

conditionem optime explicavit,in VitasS. Leonardi, Corbiniacensis quem accurate ab ejus homonymo

Commeutarios
SS.

in
et

t.

alterum

in

Lemovicensi distinguit, et S. Rogerii, episcopi Cannensis in ejnsdemque ecclesiae origines accuratissime invesiigavit.
151-

Casturum episcopos Confessores Viennae Allobrogum, alterum in S. Cosmam episcopum Coufessorem Majumze in Palaestina. In hoc quas septimo tomo Octobris iterum damus illa
,

Agratum

Ad majora parabat

se vir

laboris

patien-

^"

'""-

egregie, licet compendiose, scripsit dc S. Deodato, cpiscopo Viennensi in Allobrogibus, de S. Sabiuo,

violenta monasterii abolitio cursum Anno itaque 1797 vicarius datus fuii parocho in vico Diessen, qui Vieariatui apostolico Silvaeducensi subjacet: inde post Contissimus,

quum

litterarium intercepit,

episcopo Confessore, Catanae in

Sicilia,

Galtero,

abbate Cisterciensi, ac tandem de B. Philippa de Campo-Limauo, Virgine, Viennae Allobrogum. In his omnibus magnas de se spes excitaverat, quas tamen abrupit ejus vocatio ad munus cellarii abbatiae,

cordatum anni 1801 parochus designatus fuit in Oolen, quae media cst parochia inter Tongerloam et sed inde Herendalium, dicecesis Mechliniensis
:

brevi, scilicet 1804, quia obedire nolebat mandatis, quas minus asqua etjuribus Ecclesiae contraria ju-

auno 1795

in ejus
(b),

Adrianus Heylen

qui

locum tamen

suffectus videtur
nihil

dicabat, exulare jussus est

abiit igiturin Diessen,

quod Acta

Sanctorum
pulsus,

attinet,

scripsit.

Anno

sequenti

cum

ubi parochi muncre functus est usque ad Kalendas Pebruarii auni 1S30, quo diem supremum obiit,

fratribus suis vi et armis Francicis Tongerloa ex-

muuus

vicarii

dioecesis Antverpiensis,

in Chaam, parochia olim uunc Vicariatus apostolici

Bredani, in septemtrionali Brabantia. Ad.cappellaniam Tiiburgensem translatus anno currentis sae-

annos natus lxx, menses n, dies xxn. Dyckiomerito accommodata sunt verba Ecclesiastici xxxix, t- 12 quae adscripta reperimus paginae funebri Collaudabunt multi sapientiam ejus.... nonrecedet me- e
:

moria
Praeter

ejus... et

laudem ejus enuntiabit Ecclesia.

operam suam superioribus ita probavit, B ut vacautem illic paroehiam die iv Martii 1812
culi primo,

Stalsio

contulerint.

Istic

seduli

parochi

partes

egit diligentissime, donec die

purificatae sacra, 182(5 pie in
SiardusVon Dyrk
'

Jebruarii, Mariae

Domino obdormivit,

Commentarios, Actis Sanctorum insertos, palmam retulit Dyckius in concertatione Academica de finicirca quaestionem, anno 1792 propositam Comitatus Flandrias sub Balduino Ferreo, de bus annis et ratione ejus regiminis. Victori proxime
:

annos natus lxiv, mens. m, dies xxi. A \ ieT e Norbertina familia Hagiographus fuitSiardus Van Dyck, Tongerloae die x Novembris

accesserantCarolus
155

VanHulthem

etlsfridusThys(c).
claudit

Agmen Hagiographorum

tandem

1759 natus. Post humauiorum litterarum studia, cum statuisset totum se divino obsequio devovere,
admitti petiit iu Ordinem Pramonstratensem quomtnus statim voti compos fieret, et candidis Ton:

Cyprianus Van de Goor.Turnholtanus, natus die xvi Decembris anni 1759. Quadrienuio Tongerlose versatus est antequam propter defectum setatis adscribi
inter canonicos Praemonstratcnses potuerit per pro-

'y^^wr

qu,j,iuia

gerloensium vestibus indueretur, obstabat aetas itaque tamdiu communibus vestimentis usus est, licet caeterum in claustro jam degeret, donec illos anuos attigisset qui paterentur et tyrocinium inchoare, et legitimo tempore solemnia vota rite concipere. Professionem regularum fecit die xxvm rsovembris anni 1784 annos viginti quinque natus. Diuturno studiorum labore paratus in festo SS. Apostolorum Petri et Pauli, Kal. Julii 1789 designatus fuit Dyckius a praelato suo ad contiq nuandum, Bueo duce, Bollaudianum opus. Aetn 153 Sexto Octobris tomo, sicut bini reliqui Tongerloenses, allaboravit Dyckius, atque si numerum et gravitatem eorum, quae scripsit, respi-

fessionem regularem, quam tandem die xvn Decembris 1784 rite et legitime emisit. Eodem cum duobus praecedentibus tempore addictus Bollandiano Musaeo, initio multam industriam impendit

ad ordinanda

illa,

quas ad

rem librariam ettypogra-

phicam pertinebant. Quaternos in sexto Octobris tomo edidit Commentarios Goorius, qui licet non
sint
prolixi,

subesset, ejusmodi

utpote quibus non multa materia tamen sunt, ut probarint illum

aptissimnm labori hagiographico.

Nam

in Coelesti

seu Ccelestio, Metensi episcopo, statim occurrebat quasstio de hujus Sancti aetate, quae cum chronotaxi Metensis ecclesiae

componenda

erat.

In sanctis

cimus, non est quod difliteamur, Dyckium illum fuisse, qui maximas de se promovendi Acta sanctorum spes faceret. Etenim, ut nihil dicamus de
illustratis Actis SS. Mauritii, abbatis

Virginibus Manechilde , Catalaunensi , et Angadrisma, Bellovacensi, cultus et tempus emortuale discutienda veniebant. Similes investigationes postulabat sibi Vita S. Bernardi, Confessoris, Arcani In hoc septimo volumine prelo iterum subjicimus Goorii lucubrationes quinas, scilicet in
in Italia.
S.

in Britannia ejusque fratrum, et Gaudentii, episcopi Martyris Ariminensis, conscripsit Commentarium in Acta S. Donatiani, episcopi Kemensis, cujus Keliquiae Brugis Flandrorum quiequamvis autem celeberrimus esset Sancti scunt cultus, ejus tamen gesta tot fabulis respersa demonstrantur, ut merito recenseantur inter apo-

miuori, Portunatae Virginis

Agileum, Martyrem Carthaginensem,

S.

Tam-

marum episcopum Afrum,

Beneventi, S. Balderi-

crypha.

Utcumque e collatis monumentis eruit praecipua monumenta S. Episcopi. ln SS. Dominico

Loricato,

cum, Confessorem in Burgundia, S. Theclam, Virginem abbatissam Kitzingensem, in Germauia, et tandem B. Theodoricum Alemannum, presbyterum Ordinis Carmelitarum. Nequecontemnat quis hujusmodi lucubrationes, quia sunt breviusculse labore saepe improbo in multis libris conquirendum fuit, quod brevi scriptura exhibetur lectori. Expulsus
:

Kustico Episcopo Trevirensi, et Fortu-

cum

nato Tudertino, serio Sancti vixerint atque obierint e chronologicis hisce Sanctorum tricis feliciter evolvit sese Dyckius, et Acta egregie illustravit. Septimo volumini allabo:

indaganda

fuit aetas,

quo hi

fratribus suis e raonasterio Goorius, reddita Ecclesiae pace, designatus fuit parochus Tonger-

auno 180tt, atque illic omnem operam impendit,utcommis8um suae curaepopulum ad virtutes Christianas informaret, donec senio et valetudine
loensis

Monum., t. III, p 1091. (6) Vide ejus (a) Van de Velde Synops. i. dogium a Cl. De Ram striplum Ntm. <our, dc CAuid. de Brum
.

XV,

p.

i.

(c)

Vdlal dt Iruvavx,

Nouv. mem. de Tacad. de Brux., par M. Dewez, p. xliii.

t. II.

R^pport $ur

confectus,

DE RATIONE UNIVERSA OPERIS.

parochiae procurationera demittere coHagiographis, qui fuit. Unus fuit Goorius ex actus raonasterium suum phoenicis instare cineribus reconfectus,

XXXV

ab omni errore immunem haberemus; et eo quidem maxime, quod plerumqne de rebus ab aetate nostraremotissimis et magnam adhuc partem in
certis disseruerimus.

nascens

vidit, et pro

patribus natos

filios

conspexit

quibusutlaetissimumincrementum det Deus Optimus Maximus, ex corde apprecamur. Piissimus

erat Goorius, vir simplex et rectus, qui cum labore multorum annorum fessus, quod ageret,

Quod igitur in hislucubrationibus repererit lector aut a veritate alienum aut minus pro rei dignitate limatum, de eo nos sincere
ethumaniter admonere non dedignetur, quo diligentius in posterum ab hujusmodi erratis nobis cavere valearaus. Illud secum etiam reputet nihil simul inchoatum et perfectura esse; et non solum consilia posteriora, sed etiam opera magis magisque perfici. Qui proinde reliquas partes accuratius me-

jam
non

haberet, dies integros precibus, praesertira terendis Rosarii globulis, dicabat. Obiit die xxv Julii 1839,

annos natus lxxix, menses vn, dies

gfilOUM.

x.

156 Hnec prfari

duximus, tura nostri redderemus, tum ut debitas laudes

opportuuum et necessarium utaliquam rationemde indoleOperis

iis

repen-

deremus
serunt.

viris,

qui in
-

eadem
ad

palasstra nos

praeces-

primum
dirp rr"
,.
.

tutum edimus.

,*..A post redintetfr**. ,. cinet, certe nobis ., r*~*

Quantum ^
ct lectori

vero

rtsnI 4 hun^ *^i3ol andianum msti

n*~ liusque elaboratas exhiberi sibi optant, eos _ -* ^uciiier doceant, . mur, ut non tant.um nos nm^,v.*;anos conatusque nostros voiun. i.. sed u* c codices ac tatis significatione animos addant, et

monumenta, ad rem nostram

facientia,

publicis vel

nimium
si

plan-

privatis tabulariis et bibliothecis abditas,

prompte

....

videremur fucum facere,

lllum

nobis librraliterque communicent.

SYNOPSIS
E TOMl SEPTIMI

DE ACTIS SANCTORU M

OCTOBRIS
supra quinquagehic, totius operis tertius primusquea restituta societate hagioimum, quintumetsextum deciffraphica, duossolum dies,

rpomus

Magnobodus, Andegavensis episcopus,circa annum

DCLXX

defunctus, binos biographos

nactus

est,

Anonymum
episcopum
tersiori et pressit.

coaevum,

quem edimus,
qui

et

Marbodum,
Vitam
ex-

mum

quagintaoctonominatim.cum

Martynbus anonymis recenset. octragentisnonagintaquiuque quarum tres pnores quiDe his, quatuor in classes,
sanctis

BeatosquinOctobris complectens.Sanctos ac

Rhedonensem,

priorem

contractiori stylo fere

ad amussim

Anno probabilius
Elig-ii in
:

DCLXXXIII Mummolx-

nus S

dem ecclesiastici,monastici
t
j

et saeculans status viros,

conditionis fcemmas conquarta vero cujuscumque pro more majorum nostrorum net ,divisis,hic pauca dantur, .,,-undumordinem,quo in subjecto tomo
prfflmittimus,

cathedra Noviomensi et Tornacensi hactenus inedita successor, obiit hujus Sancti Acta, etCommentariopraevioadornata, damus ex veten

MS

documenta codiceNoviomensi. Parciora sunt episcopo Viennae qua3 de Deodato seu Theodato, praeter Sancti Allobrogum, nobisoccurrunt; unde
memoriaraetcultum, tempus
sedis et obitus

yix
1

Ex
babitu sacerdotali

STATD ECCLESIASTICO.

Lupulus, qui Classemhanc aperitcum Modesto veteri pictura Capuana indutus in

paulo post

determiuari potest. Mag.s aliquid de eo accuratius Catanae etiamdubiasunt.quaedeSa&mo, episcopo

in Sicilia,

exhibetur.Huncexcipit^ipWu*, V* martyrium subnt: medium quartum saeculum Antiochus, episcoeodem quoque sseculo floruit episcopum suum pusLugdunensis, qui presbyter * hnint justum m .Egypto morautera episcopos sanctitate innffne* culum vanos nobis fertur, Cannatum et Antoninum, ut

traduutur; quoniam. si breve elogium exceperis, tempus Basiliano Menologio insertum est. obitus coujectura defimendum episcopatus et

Ad saeculum octavum

certo pertinet

AmbrOstus,

Cadurcensisepiscopus circa

annum DCCLXX
collato

vita

8^

auctore subffiquali scnpta, functus, cujusActa ab

damusexantiquo

satis

codice,
sibi

cum MS

exhibet:

Massiliensesantistites, de firmatura, vix certi multis monumentis Trevirensem, qui S. ber-

quibus preeter

cultum quidpiam

statuipotest:5cwrum mano haresim Pelagianam adjutor profliganti, comes et

i

in

Britannia

fuit, et,

majon adulto jam

Reginae Sueciae. Ltttftw.Moguntinusarchiepiscopuset S. Bomfacn successor. Obut Sanctus Martyris discipulus ac ejusque Acta satis vetusta anno DCCLXXXV, conpraevio illustravimus. Incertae e

Proximum

locum vindicat

Commentario
in rerao

trario sunt res

Tammarum, ex Africa, proquinto saeculo, obiit: exulera,qui Beneventi cursum pter fidemCatholicam HiColmano, Killruadhensi vitae absolvit. De paucula, eaque suis impedi a bernia episcopo, licuit. Eodem saecuJo difficultatibus, statuere nobis Corisopitensis episcopus

gest* Rogerii, episcopi Caunens.s quo Neapolitano, immo nihil invenimus,

ejus propius elucidare potui-

tempus episcopatus

saeculum xn floruisse. mus quam dicendo illum ante claudit vir sanctitate insignis, Gioriosum agmen

sexto

floruit,

Conoganus,

multis fabulis in Armorica, cujus Acta,

immixta,

accuratius autem Jacoedidit Albertus Le Grand, commentariosuode Morrais.

cujus Vitam Bertrandus, Convenarum episcopus, optimum exemplar sed ad coa3vam, pridem editam. Commentano pnecollatam.recudimus, pwsmisso et quffistiones, ad chronologiam vio,inquo variae elucidantur. topographiam spectantes,

bus Malbrancq S.

J. in

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

SYNOPSIS
XXXVI

an.MCCCLXXVII manni, ex Ordine Carmelitarum,

Ex
STATU MONASTICO.
Venetiis defuncti.

graca Kalendana De Malo seu Maleo, quem appellant, et Thaumaturgum Eremitam, Patrem

EX

8TATU SiECULARI.

sa^culum, quo pauca supersunt, incertumque est ipsadocumentorumparcitasaliquousque floruit sed Pertinere. illum ad antiquiora tempora monstrat pro nde Catnopersecutione Vandalica mortem

sunt, Qui primi in hac classe occurrunt,Martyres

perfunprimis Ecclesiae sajculis glorioso certamine

cti,

In

anno CCCCLVIII aut fratres duo Martinianus, Saturianus eorumque

lica appetiere,

sequenti,
:

hi

*nrm conserva, fugeruut, ~~~

Maxima e servitute elapsi, suadente conin monasterium Tabracense

Virgine,
..
;

ahrepti plurima tormenta sustinuerunt, ut late discnbit fiunv. -r^. wis< i n Comretrauw.mentario prsevio ad Vitam Juniani, majores nostri ad diem xxv Junn de sunt illa, qua> utriusAmando, Juniani magistro, dixerant: dein
late indicata que Sancti ab homonymis distinctio illustrandis Actis fuit in fuit. Similis opera impensa Lemovicensi oporLeonardi Corbiniacensis, quem a Vita.. ab Anonymo subaquah tebat secernere ejus chronotaxm enuntiat. ln scripta, non satis dilucide Galh, circiter DCXXVIl incidit obitus
:

Fortunatus, Bassianus, Saturninus, cum Nereo,Mireo,AufidoetsociisccLxv, Leontius cum Domnino. De Agileo, sociis Domitio, Terentio et nataliS. Augustinumsermonemhabuisincujusdie breve elogium, ex Ihese testatur Possidius,pra3ter nihil superronymianis Martyrologiis excerptum, sub ejus ohm invoest praeter memoriam basilic, Agileus a Galeo, catione dedicataj statuitur quoque Januarii in quibusdam Hieronymiah rii^xiv
:

nis codicibus auu. ->Hato, distinguendus non Sub Diocletiano passi pei-u-v^ ntur CCCLX
,

esse.

Mawi

milites,

quorum corpora
Vandalis
in

Colonias ^a-riDpina3 re-

quiescunt.
circa

Galliam

irrumpenuv...
subiisse videtur

annum CCCVI martyrium

:

aunum

Columbani, licet plerique recentiores tempus emortuale usque ad annum quadragesimum quintum prorogare contendant in Commentario Acta variae qusestiones attinguntur, qua3
discipuli S.
:

colebatur olim in Agedunensi ccenobio monaagri Lemovicensis, qua occasione ejusdem discutiuntur. Balderici, Lingonensterii origines ex antiquis res gesta?, multis fabulis admixtae,

Silvanus

sis,

breviariis in

lucem prodeunt. Salvium, Autisio-

praevio
S.

Columbani et initiacelebris monasterii S. Galli sa^culo exaratam illustrant. Vitam S. Galli octavo Germaniaj historicis Cl. Georgii e Monumentis
eccleHenrici Pertz edimus. E. Elodoardi Historia Remensis, damus Acta Balderici Falcomonsia3 puncta qusedam ad tensis, atque hac occasione spectantia examinantur. antiquitates Remenses

Nivernensi, dorensem, eumdem statuimus cum qui vixit ante diversum ab Albigensi. Gaudericus, saeculumdecimum, fertur coluisse pietatem dictam qusstio de Angelus, unde nascitur et discutitur devotionis, simulque inquiritur in origine hujus
varlas accessiones factas Angelicae prout reperitur iu sacris libris.
salutationi,

EX SEXU

FOEMINEO.
licet

Baldericum

Martyr, antiquioribus documentis et Dervo, cujus Acta ex Qui sescripsit sseculo x Adso, Dervensis abbas.
distinquitur Vitaiis, in Ratiatensi pago eremita, nominis Confesguitur imprimis ab aliis ejusdem satis soribus, ac dein inquiritur in ejus aetatem, tamen ante medium saeculum nonum dubiam, quse videtur, quibus omuibus subnectitur Saneffluxisse
cti

hac classe excipit Bercharius, fuudator monasteriorum in Altovillari

in

natam, Csecram ex Hieronymianis nobis

Africam potius propter Asiaj deputet Rabanus, ad aliorum Martyrologorum auctontatem unanimem Tempore pertinere cum sociis cclxx censemus.
Bolonza, probabiliter Juliani Apostatae passa est colitur fertur caput amqua3 in agro Bassiniacensi ostenditur putatum propriis manibus gestasse, ac Marmiraculi frequenter Sanctis in Gallia
:

id

genus

Reliquiasprotyribus affingi. Aurelia, Virgo, cujus

fanatas S.

duplici Breviario MS. Trenorchiensi extractaet suppletaex MS. gallico ecclesiae S. Vi-

Vita ex

Columbanus templo restituit, adquartum homoquintumve saeculum pertinet, atque ab ejus

talis.

tempore vixit Gurdanius seu Gurdinellus Duaci cultus sunt non pauci eruditi, probaqui duplicem hic sibi fingunt Sanctum, sed monstramus argumentis unum eumdembilibus nomine, deque, immutato licet aliquantisper Paucula nobis servavit antiquitas de signari.

Eodem

circiter

nyma Ratisponensi
tiniani et

certis notis distinguitur.

fuit

Mar-

sociorum consors

Maxima,

Virgo,

virgiquae liberata a jugo Vandalico, multarum postea exstitit. De Kiara, Virgine, plenum mater nos latuerunt; constare tamen videtur illi

raque

Germano, eremita et Martyre, in Arvernia, incertum quoque vitae tempus, quod tamen medium sseculum undecimum antecessit; Anastasius, monachus
et eremita in

provincia deberi originem monasterii [Kilchrea? in insula circa Momonia3, inHibernia. Ex Britannica saeculum octavum advenit Thecla, in con-

medium

versione

Gallia,

circa an.

MLXXXV

defunctus, biographum nactus est coaevum, Galterium cui tamen non plane assentimus, quando refert Sanctum missum fuisse in Hispaniam ad praedicandum Sarracenis; probabilior enim nobis
;

Germanicarum gentium S. Bonifacio Moguntino adjutricem manum collatura. Arvernia cultam, nobisofFert Bonitam, Virginem, Brivate
cujus res gestas plerasque delevit oblivio.

Saeculum

est

scopus

missioni

praefixus,

abolitio liturgiae

quintum decimum illustravit Philippa de CampoLimano, Virgo, in Foresio, provincia Gallia3, nata potissimam vitae partem Vienna3, in Delphinatu,
transegit
loco
sit
:

Hispanae et inductio
saeculo

rituum Romanorum. Exeunte

,

scriptorem Vitae habuit

Anonymum
fuit.

coae-

nitana,

duodecimo floruit Ebuli, in dioecesi SalerBernerius, eremita, cujus Vita centum anecdota, fere annis post mortem scripta et adhuc hac occasione Bienerum quemdam, editur atque
:

vum, cujus

lucubratio e MS. edita

Coronidis

Teresia, Virgo, Carmelitarum strictioris observantiae parens, quae quamplures Vitse sua3

nacta est notae optimoe scriptores

quos inter elu-

Uxamensem,

qui

numquam

exstitit, e

catalogo

Sanctorum expunximus. Galteri, abbatis Ordinis Cisterciensis et Martyris anno MCCXLIV, Quinmonstratur ciaci sepulti,cultus ostenditur,simulque catalogum episcoporum Autisieum perperam in

erudicet, qui non modo Teresise aequalis, sed et laude tione scriptisque ac religiosarum virtutum Hujus scriptioinsignis fuit, Franciscus Ribera.

odorensium

inferri. In

brevem syllogen contracta

fuere, quso in variis

documentis occurrebant, circa Alegestas, sanctitatem et cultum Theodorici res

nem, hispanice, cum Teresias rerumque ab ea gestarum recens adhuc esset apud populares memoversione Mathi Martinez ria, elaboratam, ex (pluribus tamen in locis emendata) edimus, Commentario amplissimo illustratam.

INDEX

INDEX

ANGTORUM
IN

TOMUM

VII OCTOBRIS.

(Animadvertere velit

hujus tomi partem ad finem). inchoari ad paginam791, seque extendere usque

lector

posteriorem

dioecesi Coloniensi et in Montefalconis,

cum

exsta-

A. 15

ex A gileus, Martyr Carthagine. Sylloge J/^Martyrologio Romano et Hieronymianis 7.

,

destructum est 920. ret capitulum et postquam TRANLATIONES S. BaLDERICI. MIItACULA ET VlTA iv, Ex Historia Ecclesise Remensis Flodoardi, lib.
,

Juniano. Vide Junianus. Confes16 Ambrosius, Cadurcensis episcopus et Sancti in Fastis sor. Comment. piusv. i. Meraoria
16

Amandus cum

xxxvm et seqq., edita in Bibliotheca Patrum Lolmaxima Lugdunensi, secundum recensionem

c.

venerii. Cap.

i.

S. Baldericus

Remis

exstruit coeno923.

sacris et ejus cultus 1031. n. 8. patus et res in eo gestae 1033.

Ambrosii episco

bium puellarum, in Montefalconis

monastenum

m.

Discutitur

opinio Casimiri Oudini, qui S.

Ambrosium Cadur-

et de censem auctorem facit Librorum de Mysteriis vulgo triSacramentis, S. Ambrosio Mediolanensi

usque ad finem Cap. ii. Miracula miracula et transix 924. Cap. m. Reliqua fere ssc. medium fere ssec. x lationes S. Balderici usque ad
et translationes

927.
inSicilia. Stllo16 Bassianus, Martyr, Syracusis 796. cultu et passionis tempore ge de ejus d.mConfessor, Baudericus seu Baldericus, 15 in Burgund.a Comm. .Eduensi cesibus Lingonensi et

butorum 1037.
indicio,

VlTA

AMBROSII ErlSC ATTCTORE ANONTtMO. Ex NicoAndrex du Chesne, collato obitur cum MS. reginae Suecxse MS. lai Belfortii accuratius cum
S.
:

Romam

coelesti iv. S Ambrosius, detectus proficiscitur et in reditu obit 1042.

MS

1046.
16 Anastasius,

monacbus
i.

et

eremita

m
.

baina.

cultus Pe^ev Sancti Acta fabulosa, Acta ex antiquis Bremarns 52. incerta 49.V.TA sbu abbas et fundator mona16 Bercharius, Martyr,
8

leg.t.mus, setas

Comment.

pfjev.

De

Sancti cultu, biographo,

1125. n. ejusque in Normannia gestis

S. Anaquo anno et cur quaeritur stasius Cluniacum petit; an sit Gregorio Papa VII in Hispaniam missus a S et Reliquiae ? Mors ad praedicandum Sarracenis auctore Vita S. Anastasii S. Anastasii 1131.
; ,

Dervi. Comment prjev. steriorum AHumvillaris et Acta 986. sacris Fastis, cultus et
i

Memoria
S.

in

ii

LsLnxovii

natale, monachaBercharii patria, tempus Berchar.o ui. Fundata a S. 990. |

Sancti patna, Galterio, ex editione Mabillonii. eremitica, monachatus in Monte S. Michaelis, vita reditusCluniaseces^us Cluniacum et in Hispaniam,

Puellare et Dervense 993. monasteria Altumvillare, Sanctorum Rehquns S Bercharius variis 8 iv i^ u '* Lonasterinm Dervense ditat: et Roman* 999. peregrinationes Hierosolymitana
Bercharii 1001. vi.

P^f

Varu-e Re-

cum, repetita eremus, mors

vensi 1136.

in pristina dioeeesi Ri-

\ v Obitus S. translat.ones 1006. Vita liqniarum S. Bercharii MaETVE.S. ABBAT.S DEEVENS.S ET S BfRCHAR.I
,

15Antiochus,episcopusConfessorLugdunnnGallia.

EMoneNicolai Camuzat Prompt. Bened.col-

EcclTnc

Sylloge msToiucAdeejusaetate, Vide Cannatus. 15 Antoninus cum Cannato. Vide Saturninus. 16 Aufidus cum Saturnino.

gestiset cultu 17.

eUoaZs Mabillon Act.

tatacum
Cap
i.
:

SS. Ord S

in Alsatia. Syllo15 Aurelia, Virgo, Argentorati

et

ge S Aurelia3inFastissacrismemoria,Actaquaha-

narentes et S. Nivardum Luxovio redux fundat

Prologus L,b. i codice Aquicinctino. ortus, prima inrtituho aptfd S. Bercharii monachatus Luxov,. 1010.

Tap

i.

cumque, cultus sacer,

distinctio 27.

ab homonyma Ratisponensi

Serium

Altivillariense

l
B.
,

Montefalconis 16 -naldericus, confessor in

u^ao-ro b;
sacri,

in

monaster.o Altmllar ens., S Nivardo, profectoque et injuste ocod.tu Bercharius Dervum fundat .DED.VEES.SCASIB0SDERVEKS.SC(F.N0B.I 1016 LIB. Vit.SScoUata

W^*
S.

cum

Nivardo mo-

Ls

Remensi. Comment.
historica,

pR/ev.

i.

Fasti

monumenta
S.

qu*

de S. Baldenco
;

^mPromptuarioNicolai CamuzaU Dervens, Cap. I. Casns monastem

hari..

ExeditioneSurii

etcodzceMS.

ZuLJno.
Dervensis, et

vit supersunt 009. n. Synopsis

Jnasterium

Petri

Remense
S.

s
;

quo tempore S. Baldenco

.

Instaurat.o camob> rubCarolovingisl019 Cap. . 1021. Cap. n,. M.racula series

abbatnm

oonditum sit; aliquot Sanctus, non secus ac

tempUs natale

Baldenci

est hic
;

S Bercha

ii

alii, filius

Sigiberti I

raculomm

narrat.o 1024. Cap. iv. Continuatur m.racula Cap. v. Al.a S. Bercharii 1024.

Remis sorori reo-is 911. iii. ad quod pertinebat sus S Bov* monasterium condi Marise extra muros urbis S.
S. Baldericus exstruit
,

templum discipulum habet Falcomontanum monasterium, ubi

;

S.

Wandregisilum, uti, excussis hujus probatur;novachronotaxisgestorum SS. Baldenci

iv. S. Baldericus 914 et Bova3 texitur; moritur coenobium aliquot puncta historica ad

Sancti Actis,

Quo Neapolitano. Commenttana, in regno ges ejus b.ographi quid colatur die S Bernerius an construxer.t Bbulitanum
; ;

pr^

Prit er t

cnloohJer.t^ ; ;."onVndendus,t;quos
ffi

an templum

cultus 1184. V,ta S.

Beeneeu erem.t*.

Ex

codice

Elucidantur v. Amissio omMontisfalconis spectantia 918. cultus Reliquiarum fere S. Balderici

nium

m vels.se P,c..in

GalHa.

Comment.^i.

INDEX SANCTORUM
S. Bcrtrandi

brandum
initiis

festum die xvi Octobris proprie celede ejus biographiae, earumque fontes
;

16 Domitius 16

cum Leontio. Vide

Leontius.

Domninus cum

Leontio. Vide Leontius.

E.

monasterii Scalse. Dei 1140. n. De S. Bertrandiparentibus, fratribus, aliisque consauguineis.

Trium Gulielmorum, Ausciensium archiepiscoporum, chronologia illustratur 1144. m. Pueritia et militiee S. Bertrandi; quseritur an vere canonicus
regularis fuerit in ecclesia S. Stephani Tolosae ; investigantur ejus episcopatus initia 1149. iv.

16 T?liphius, Martyr, prope Tullum

-t!/Gallia.

Leucorum
S. Eliphii

in

Comment.

prjEV.

i.

De

no-

An

hodiernse Convense, a

S.

locum occupent veterum Convenarum

Bertrando dificatae, item sitne ;

mine, memoria in Martyrologiis, et biographis799. mortis damnatus a ii. S. Eliphius non videtur Juliano, neque a Sallustio praefecto, sed ab ignoto Julianigratiamaucupante801. m. DecultuS. Eliphii in Gallia 804. iv.
S.

De

tr.inslntione corporis

prsesens ecclesia ab hoc Sancto exstructa. De institutione canonicorum Convenensium 1158. v. Diplomata, quibussubscripsit S. Bertrandus; con-

quibus interfuit; consecratio coemeterii Ausciensis et ecclesiae parthenonis S. Orientii. Mors

cilia, S.

Eliphii, cujus omnia acceperunt 807. v. De cultu collato S. Eliphio in mouasterio S. Martini Coloniensi, itemqup olim Ultrajecti 809. Passio S. Eliphii Mautyris. Ex codice

fere sacra ossa Colonienses

Hertrandi 1157.

vi.
S.

Reliquiarum elevatio
fici

Sepultura, canonizatio et Bertrandi 1160. vn. ln-

MS. Coloniensi, nunc Bruxellensi, MSS. Gladbacensi, Ratisponensi et

necnon plurimis impressis
F.

collata

cum

Trevirensi,

812.

quiritur in indulgentias Clementi

attributaSj

V Summo

Ponti-

potissimum

in

indulgentiam ad instar

jubilaei ; de tribus festivitatibus S. Bertrandi 1163. Sancti vin. De capsis reliquiariis et mausoleo Bertrandi Convenis , deque Reliquiis alibi ser-

15 TT?ortunatus, Martyr, Romae. Sylloge

-l

ex Hiero-

nymianis aliisque sacris fastis

G.

5.

vatis

1167.

ix.

Cnltus ecclesiasticus

S.

Ber-

trandi 1170. Vita S. Bertrandi, episcopi

Convenen16
in

sis, auctore Vitali Sacrosanctae Sedis apostolicse protonotario. MS. P. Possini collato cum edi-

/^ allus

Confessor

Arbona^ in
i.

vJComment. prV.
sacris Eastis
:

Alemannia. Hujus Sancti memoria

tione Martenii et

apographo P.

Gisseji. Cap.

i.

cultus in variis regionibus ^56.

S.Bertrandi nobilis ortus, educatio, militia, vita ca-

nonica Tolosse, episcopatus Convenensis, mors et virtutes 1177. Cap. n. Miracula S. Bertrandi, dum viveret in terris 1176. Cap. m. Miracula S. Bertrandi
post

ii.

Acta
;

S.

Galli discutiuntur 859.

;

m.

S.

Galli

mortem

tempus nativitatis qua occasione inquiritur in epocham fundati monasterii Benchorensis 861. iv. S. Galli educatio et monarhatus in Benchopatria
rensi monasterio, sacerdotium 864.

v.

1180.
,

Tempus

16

Bolonia

Martyr, in agro Bassiniacensi in

adventus

S.

Columbani

in

Gallia.

Comment. pr^evius. S. Boloniae cultus, biographi j u ventus, Martyrii tempus et locus, incertum miraculum, et Reliquiarum conditio 816. Passio S. Boloni^, e recentioribus sacris Lectionibus Calvomontanis 820 16 Bonita, Virgo, Brivate in Arvernia. Comment. pr^Ev, 1120. Vita S. Bonita: Virginis, ex Breviario canonicorum Brivatensium 1122.
,

Alemannicum 869. vn. Alemannia 871. vm. S. Gallus eremum

Gallias 866. vi. Iter S. Galli res gestag in

incolit,

sanat Cuuzonis ducis filiam Fridiburgam, episcopatum Constantiensem recusat 874. ix. Post recusat S. Gallus regimen S. Eustasii raortem
,

coenobii Luxoviensis
,

raoritur 877.
violntio
,

x.

S.

Galli
881.

sepnltura Vita S. Galli, auctore

gallensi. saec.

ejus corporis

R^liquioe

vm.
ortus,

Ex

anonymo monacho SanMonumentis Ger maniae

%

C.

historicis Georg.

Cap.
15

i.

S. Galli

Henr. Pertz t. mouachatus

II, p.

3.

Lib.

i.

in ccenobio

Ben-

/^annatuset Antoninus,

Conff. epp., ut fertur, v-/Massilienses, in Provincia. Comment. piuei.

chorensi, adveutus in Gallias et Alemanniara 884.

Cap.

vids.

SS.

Confessorum

apud

Martyrologos

mentio
sacri

ipsifl

Officium ecclesiasticum, aliaque cultus impensi monumenta: Reliquiis eorum

:

In Alemannia relictus desertum Arbonense Fridiburgam Gunzonis ducis filiam a daemonio liberat 888. Cap. m. Recusat episcopatum
ii.

incolit,

exhibitus honor

Acta exiguse quidem

fidei,

edenda

tamen
tur,

18.

passim incerta sunt

n. Caetera, quae de Sanctis hisce referun21. Vita ex vetere manu-

scripto 25.
16 Cecra et cclxx Martyres, in Africa, ex variis Martyrologiis 797. 16 Colmannus, episc. Killruadhensis, in Hibernia. Sylloge historica. S Colmanni, Killruadhensis episcopi, adolescentia, disciplina, aetas 851.

Constantiensem, cellara aedificat, moritur 892. Lib. ii. Cap. i. De sepultura S. Galli, Keliquiarum violatione et aliquot miraculis 895. Cap. n. Miracula a S. Gallo patrata ad conservationem eremi quem incoluerat 899. Cap. m. Continuantur miracuia S. Galli 903. Cap. iv. Alia miracula 906. 15 Galterus seu Galterius, abbas et Martyr Ord.
Cirterciensis, Quiuciaci in Gallia. Sylloge. Sanctus
variis Fastis sacris inscriptus
;

non videtur fuisse

15 Conoganus, episc. Confe^sor, Corisopiti in Britanniu minori. Commentarius pr^vics. i. Discutiuntur Acta ab .Alberto Le Grand conscripta 37.
ii.

episcopus Autisiodorensis 77. 16 Gaudericus, Gualdericus seu Galdericus. Conf. agricola Occitanus in Gallia. Oomment. prjev. i.

De nomine, homonymis
ejusdem
vitse

Saeculum quo probabiliter floruit, et cultus sacer 40. Vita ex Jacobo Malbrancq de Morinis, lib. iv, cap> xxiv. Caput uuicum. Sancti vita et translatio

et biographis S. Gauderici; synopsis 1106. n. Quaeritur an S.Gaudericus pietatem, dictam Angelus, coluerit 1108. iii. De translationeReliquiarum etrairaculis 1113.

Monstrolium

43.

Acta S.Gauderici, agkwolmCokfessoms, conscripta

a Tamayo ex Domenec, Poc

D.
15

et aliis

scriptoribus

1119.
16

Germanus, eremita

et

Martyr

in Arvernia. Stl-

yNeodatus seu Theodatus, episcopus Conf., JL^ Viennae [Allobrogum. Sylloge. Sancti mesacris, et cultus
:

loge 1128.
16 Gurdanius seu Gurdinellus, eremita,
et Aquiscinctii in dicecesi
S.

moria in Fastis
obitus 55.

tempus

sedis et

Duaci Cameracensi. Sylloge. Gurdanius idemne sitac S. Gurdinellus ; origines

Aquiscinctienses

IN
cultus 1100.
J.

TOMUM

VII OCTOBRIS.

Aquiseinctienses; S. Gurdanii variae translationes et

mio de monasterio Fuldensi

ccenobii
;

fundatio Hersfeldensis pius obitus et sepultura 1087. 15 Lupulus et Modestus, Martyres Capuae Syl;

loge ex Hieronymianis aliisque sacris fastis

6.

16

Tunianus,

J Amandus,
Comment.
doliacensi
835.
;

anachoreta, et ejus magister S. in agro Leinovicensi, in Gallia.

i.

M.
16
"jyr agnobodus. ep. et Conf Andegavi in Gallia.
,

nijiv.

Cur de
:

S.

hic agatur
:

distinguitur a

Amando CommoS. Amando

tempus mor-

Genuliacensi
tis
ii.

illius

patria, ortus et
S.

1 IComment. PR.fiv. 1. Sancti memoria, cultus 928. ii. Tempus et locus nativitatis Sancti
Magnobodi
tio
;

censis

ejus
;

Amandi Commodoliagestorum compendium e Bernardo

Biographi
a S.

promotio ad Sacros Ordines;

episcopatus 935.
iv.

praefe-

ctura ccenobii Colonetensis 931

iii. Sancti lega-

Guidonis
niacensi
S.

Reliquiarum inventio

llugone Clu-

Romana
;

Gesta in

epi-

facta,

earumque

eultus 839.

m. De

scopatu
e

Reliquiae Vita auctore

anonymo

coaevo,

Juniaui cultu ; num confundendus cum S. Juniano Nobiiiacensi, etaltero Remensi desepulcro etecclesia >ub ejus vocabulo Deo sacra 841. Officium S. Amandi, eomplectens ejus Vitam etReJi;

MS.

veteri et fide digno, olim a P.

et collato

Sirmondo
ab

submisso,

cum eadem
inter
i.

Vita, edita

Edmundo Beaugendre
Cenomanensis. Cap
clericahs;

Opera Hildeberti
;

Sancti natales

institutio

quiarum translationem. Ex traditionibus MSS. ecclesiae S. Juniani Commodoliacensis 845. Vita

S.

Juniani monachi Cluniacensi 848.

i.t

Confessokis.

Ex MS.

codice

Romana peregrinatio; episcopatus 940. Cap. n. S. Magnobodus varia miracula operatur943. Cap. m. Continuatur narratio de miraculis
945.

Capiv. Referuntur aliamiracula; Sancti obitus

Sylloge e Menaeis Graecorum

et sepultura947.

K.

16 Maluseremita
in

16T^iara, Virgo
-^-Comme.nt.
incerta ejus gesta
;

in

Momonia
S.

Hibernia.
certus

fr^v.

Kiarae

cultus

aliisque fastis 799. 16 Martinianus, Saturianus eorumnne duo fratres

coustare tamen videtur condi-

Martyres et
et de

S.

Maxima

Virgo. Comm.

phjsv.

i.

De

tum ab ea
S.

fuisse

monasterium Killchrese 950. Vita

variis Martyrologiis, quce de SS. Martyribus agunt,

Kiar^: seu Cer^e, auctore Colgano 952.

L.

niani et
siae

tempore passionis 825. n. De SS. MartiMaximae conjugio etde disciplina Eccle-

15

eonardus,
iilev.
:

Confessor, Corbiniaci,

dicecesis

l; /Augustodunensis, in Gallia Nivernensi. ComSancti a Leonardo Lemovicensi

di-

ment.

stinctio

ejus
:

mentio in Martyrologiis

Acta sat

impedimentum e voto castitatis proveDe monachatu S Martiniani, iii. Sociorum et Maximae 829. iv. Sanctorum Martyrum relegatio indesertum illorum mirabilis praedicatio. De S Maxima 831. Passio SS. Mm;tiniani etSociorum, ex Victore Vitensi lib. l Hist.
cirea

niens 827.

antiqua

quo tempore in Cenoraaniam venerit, obieritque quo et quandonam ejus corpus trans:

Persec. Vandal. cap. x,juxta editionem Theodorici

latum fuerit 45. Vita e

MS.

Anisolensi,

collata

15

Ruinart 833. ccclx Mauri

Martyres

Coloniae

Agrip-

cum MS$.

Ultrajectino S. Salvatoris et Carnotensi, auctore anonymo subaequali. Caput uuicum. In pa^o Ceuomauensi condit monasterium accusa:

tus

apud Clotarium regem sese purgat

aserpente invasus, nihil laeditur

inter oran:

dum

in cellula

Sylloge HisTORico-eniTicA. i. Martyrum quot numero et ex memoria ex Hieronymianis qua gente extiterint an fuerint ex legione Thequandonam et ubi subierint martyrium bsea ubi sepulta sint eorum corporall u. Mirabilis
pinae.
: : : :

sua mortuus et sepultus, miraculis iuclarescit 47.

SS.

Corporum iuventio illorum cultus

:

et Reliquise

Domitius, Terentius et Domninus, Martyres, eulti a Grascis. Sylloge 798. 16 Lullus archiep. Confessor, Moguntiae in Germania. Comment. pilev. i. Cultus S. Lulli vindieatus ; ejus Acta discussa 1050. n. S. Lulli patria et vita monastica in Anglia exacta 1052.
16 Leontius,
S. Lulli in Germania ante episcopatum Agente S. Bonifaeio, creatur S. Lullus archiepiscopus Moguntinus 1058. v. S. Lullus

in variis ecclesiis Coloniae

asservata?

prodigium,

quod ibidem patratum nonnulli scribunt, ut suspectae fidei

rejeetum

14.

16

Maximacum

Martiniano. Vide Martinianus

16

iii.

Gesta

Mireuscum Saturnino Vide Satwminus. cum Lupulo. Vide Lupulus lGMummolinus seu Mommolenus, episcopusNo15 Modestus

1055. iv.

corpus S. Bonifacii Martyris transfert ad Fuldense monasterium 1061. vi. De eontroversia exorta inter SS. Lullum et Sturmium circa coenobium Fuldense 1063. vn. Fundationes S. Lulli 1067. vm. Dedieationes ecclesiarum 1069. ix. De pallii honore tardius delato et deconciliis, quibus S. Lullus interfuit 1071. x. De epistolis a S. Lullo scriptis et de munuseulis inter Germanos
et

viomensis et Tornacensis. Comm. fh.ev. 1.8 Mummolini sacra memoria, biographi et gestorum eynopsis 953. u. S Mummolini ortus, vita monastica
Luxovii
;

praedicatio in Gallia,
et

<

in

aula Clotarii

II;

condit Vetus
prseficitur

Sithivense monasteria,

quibus

957. m. Quo annoS Eligius, episcopus Noviomensis et Tornacensis, mortuus sit, eique successerit S Mommolinus; de linguarum latinae et teutonicae peritia, qna hic Sanctus ornatus fuit 963. iv. Expenditur duplex in S. Mum-

Anglos ultro citroque missis 107*3. xi De anno et die obitus S Lulli 1078 xn. De S. Lulli
Reliquiis
et

molinum
S.
S.

accusatio

exponitur translatio corporis

S.

Eligii,

promotio

Ebertramni, pactum

cum

variis

translationibus

1082.

Vita

MONACHO Erlangensi, collata cum Legenda Sanctorum edita Lovanii an. 1485 per Joan.de Westphalia. Cap. i. S. Lulli natales; profectio in Germaniam et promotio ad archiepiscopatum Moguntinum 1083. Cap. n. S Bonifacii corpusTrajecto Fuldam transfert S. Lullus et honoriS LULLl, AUCTORE ANONYMO, UT VIDETUR,

Bertino et plures subscriptiones 968. v De morte, sepultura, elevatione et translatione Reli-

Hersfeldensi.

Ex MS.

quiarum S Mummolini
monasterio S
S.

de
vi.

Reliquiis

concessis

Bertini 972.

Quae

fata Reliquioe

Mummolini
;

et 1795 Vita S.

expertae sint Noviomi annis 1793 invocatio ejus publica et privata 975.
ep.

Mummolini

Noviomensis

et

Torna

fice condit 1085.

Cap.

m,

Controversia

cum

S.

Stur-

auctore anoymo. Ex vetere MS. codice Noviomensi.Sancti^atTia; tirocinium vitae religiosae Luxoviense
censis,

INDEX SANCTORUM
Luxoviense; prsedicatio digressus ad Clotarii II
;

et
S.

commoratio

in aula
;

Audomarum
;

condit

Vetus et Sithivense monasterium moritur 980. et Noviomensis episcopus

fit
;

Tornacensis

strictioris ob15 Teresia (a), Virgo, Carmelitarum in Hispania Comment. servantiae Parens, Abulae scribendae rinv. i. Sanctffi biographi, aliique proavi, fontes 109 (1). II. Ejus genus, ejus Vitie m. Partiparentes, fratres ac sorores 113 (5).

N.
16

JN

ereus

cum Satumino. Vide Satuminus.

P.

de Sanctae fratribus, sororibus nativitas et aliisque cognatis 117 (9). iv. Sanctae v. Renasciturin S. Virgine vitffiexordia 123 (15). ingreinclinatio ad statum religiosum, atquehunc
cularia quffidam

ditur 128(20).

vi.

Sanctae novitiatus et professio.

:

15 Philippa, Viennae __|

bina?

Carapo-Milano dicta, Allobrogum in Gallia. Comment. Martyrologis v. i. Paucis Virgohaecnota est edenda 79. n. Locus illius Vitae una ex his
Virgo,

de

Beatffi natalis

illustres parentes

pia pueritia
81.

cum matre m. Mortua

castri

Changyacensis curam gerit

:

JEgra rus abducitur et sacerdotem convertit mademum ope gis ffigra ad monasterium reportatur, ac Quid Sanctae eveS. Josephisanatur 132 (24). vn. usque ad nerit a recuperata miraculose sanitate ad Deum conversionem, sive ab pleniorem ejus anno 1539 ad annura 1555. Plurium rerum, pro illo
temporisspatio, figitur chronologia 138 (30). viii. Toto eo tempore peccataejus gravia non fuerunt.

matre, castitatem vovet

varias

ab

anirao toleindignis procis illatas injurias aequo exercet miseris virtutes rat 85. iv. Viennae varias v. illius in precibus assiduitas 87. subvenit Romam adiens ac inde rediens Occasione Jubilei sepemiseris mire compatitur Viennae moriturac variis ab obitu claret miraculis, ac cultu
:

Qua

ratione

omnes

virtutis obices generose

tandem

superarit 143

(35). ix.

Ex aspectu
:

piae
:

positum
donis

vitae perfectioris concipit

imaginisprosublimibus Dei
e So-

in oratione

cumulatur

confessariura

cietate Jesu eligit 147 (39). x.

A novo

conscientiae

litur

ecclesiastico

gaudet

91.

Vita

auctore

anonymo

gequali,

ex MS.aP. Chiffletio Societatis Jesu presbytero submisso 94. Pr.eludium miraculoim u Virginis PniLipriE, a quodam presbytero ViennenJoansis ecclesiae antiquitus editum. Ex MS. D. 97. Miracula, ex MS. gallico. Pars nis Le Lievre
Varia Viennae adB. Philippae invocationem miracula eduntur98. Pars II. Prodigia alia ope B. Philippae Virginis eduntur 101. ParsIII Beneficiaalia B Philippae precibus praestita 104.
I.

arbitro mire in virtutum studio promovetur. Ag-it cum S. Erancisco de Borg-ia, qui ejus spiritum approbat. Valedicit

ex integro humanis amicitiis

timore

daemonum una Salvatoris locutione liberatur 153 uti inxi P. Balthasare Alvarez confessario (45).

cipit.

Saepe Christi alloquio et visionibus fruitur

premitur anxietatibus et

hominum

oblocutionibus

157 (49) xii. Varia confessariorum de S. Teresiae contumelioso spiritu judicia, occasione illius qui gestu apparitionem abig-ere jussit 164 (56) xm.

R. 15

~Q

ogerius, episc. Cannensis, Confessor, Baroli Xvin Apulia Comment. pr.lv. Sancti elogium
:

Videt Sancta adamantes in cruce sua, et Angelum qui cor ejus transfodit Votum nuncupat faciendi semper quae Deo gratiora viderentur 170 (62) xiv. Visitur et solamen accipit a S. Petro de Alcantara. Magnas patitur corporis animique angustias Dei
:

a Ferrario adornatum
:

Acta qualia
:

tempus

epi-

benignitatem
ritur
(65).
:

scopatus translatio corporis cultus 70. Offioium proprium S. Eogerm, descriptum e vetustissvmo Breviario monasterii S. Stephani Barolitani 74.
S.

daemonis rabiem multifariam expeegreg-ios facit in humilitate progressus 174

et

xv.

Ex

visione inferni

nascitur in animo
;

quod Sanctse Ordinis sui reformandi consilium probantibus piis sanctisque viris, in opus deipsa,
ducere incipit 180
(72)

xvi.

Coeptum opus, impe-

15

Qabinus, episc. etConfessor, Catanae inSicilia. OSylloge. De Sancti cultu, gestis et tempore
16 Salvius, in agro Autisiodorensi in Gallia. S. Salvius Autisiodorensis, memoratus in

ditaTeresia, promovetP. Petrus Ibanez Ord Praed.: ipsa Sanctaeidemrursus allaborans, coelicis visio-

episcopatus65.
Sylloge.

nibusanimatur. Fraterejuspecuniam, operamsoror et sororius conferunt. Mittitur Toletum 185 (77).

xvn.Toleti agit

cum

viro insigni Ordinis Praedi:

Martyrologiis,
crae S53.

diversus est a S. Salvio Albigensi,

ei

catorum

quaedam futura praenoscit

nullos

monaredit

sed idem est ac Nivernensis. Fata aediculae

16

sa-

sterio suo reditus admittere statuit.

Abulam
:

Saturianuscum Martiniano. Vide MartiniaNerius, Mireus, Aufidus et soEx variis Martyro-

nus.
16 Saturninus,
cii

ccclxv, Martyres in Africa.

15 Severus,

togiis 798.

episcopus Confessor, Treviris Sylgesta ex Constantio presbytero, temloge. Sancti pus, cultussacer 31. 16 Silvanus, Martyr, Ageduni in agro Lemovicensi.
cris
:

Sylloge historica. Memoria in Fastis sacultus in monasterio Agedunensi, cujus origines referuntur; Acta alterius MartyrisS. Silvano afficta Martyrium sub Vandalis 822.
;

quo ei afferuntur litterae apostolicae 190 (82). xvm. Fundatio Abulensis monasterii S. Joseph interius Sanctae certamen contradictiones externae P. DominiciBanez Ord. Praed. erga Sanctam studium. Deus illam per visiones roborat 196 (88). xix. Turbae Abulenses componuntur. Sancta ad suum monasterium redit Bullam apostolicam Pii PP. IV suas ad accipit 200 (92). xx Primas moniales zeluminformat: librum sanctimoniam et animarum componit de Via perfectionis 203 (95). xxi. A. R impetrat P. Rubeo, Generali Ord. Carm., facultatem plura virginum et duo virorum suae Reformationis monasteria erigendi 206 (98). xxn. It Methymnam Campestrem, ubi alterum fundat virginum mona: : :

sterium 210 (102). xxm. Erigittertium monialibus scholam puellarum suis coenobium Malagone
:

T. 15

Tammarus,
:

episc.

Confessor, Beneventi in

Italia. Sylloge. Sancti

elogium;

fuit episco-

pus in Africa sed an etiam Beneventi ? 35. 16 Terentius cum Leontio. Vide Leontius
(o)

ibidem creandam curat. Librum Vitae suae mittit ad Ven. Joannem de Avila. Vallisoleti initium dat quartosuo monasterio 213 (105) xxiv. Ccenobii virorum Durvelensis, S Teresiae curis comparati, initia ponunt S. Joannes a Cruce et P. Antonius a Jesu.
prout hcc separatim fuerunt edita.

Numeri uncinis

inclusi indicant psginas

Actorum

S. Teresi^,

Idem

1N
ldem
coenobium postea

TOMUM

VII OCTOBRIS.

Manceram

transfertur Sil6

Methymnam Campestrem
apostolicae pro

et Vallisoletum. Litteree
:i

(108). xxv. Ad quintum virginum suarum mona8teriumToletistabiliendum, Sancta ampliusannum cum omnimodis difficultatibus luctatur demum
:

victrix inde abit 219 (111). xxvi. Pastranae, post tresmenses paciscendo et patiendo transactos, se-

cundum virorum

et

sextum monialium coenobium

excitat. Inchoatur

visitatoris apostolici venia collegium Carm. Exc. Complutense 225 (110). xxvn. Martyrium Ven. P. Ignatii de Azevedo et

cum

aliorum e Societate Jesu, a S. Teresia in visione conspectum. Iter Sanctae Salmanticense 221) (121). xxviii. Fundatio septimi virginum monasterii quam operosa haec Sanctae fuerit 232 Salmanticse
:

CalCarmelitarum Excalceatorum ceatisseparatione in Hispaniam afferuntur309(201). xlvi. Sancta Palentiam proficiscitur, ubi decimum quartum Excalceatarum suarum monasterium eripit 313 (205). xlvii. Capitulum Carmelitarum Excalceatorum Complutense. Eorum a Calceatis separatio. S. Teresiae de hac separatione gaudium 317 (209). xlviii. Decimo quinto virginum suarum coenobio Sancta initium dat Soriae; unde Abulam profecta, a monialibus primi coenobii ase fundati in priorissam eligitur 319 (211). xlix. Carmelitarum

Excalceatorum in Lusitaniam ingressus. Fundatio decimi sexti virginum Teresianarum monasterii,

Grauata- a Ven.
Sancta,

Octavum erigit Albae Tormesise monialiumsuarumcoenobium. IndereditSalmanticam, ubi duas aegrotas sanat. Praeficitur monasterio ln(124).

xxix.

Anna a Jesu effecta 323 (215). decimum septimum monialium suarum

l.

cob-

carnationis Abulensi 234(126). xxx. Utiles Sanctae in Incarnationis monasterio labores raptus my; ;

stica

tini (iutierrez S. J.; epistolae

Marmemorabiles 238 (130). xxxi. Carmelitaj Excalceati quatuor domicilia acquirunt in Audalusia. Sancta Salmanticam mittitur; ubi Fundationes suas describere incipit 242 (134). xxxn. P. Hieronymi Gratiani ad Carmeli
(

cum

hristo sponsalia

visio de nece P.

se confert; ubi non exigua offendit obstacula 327 (219). li. Remotis non ita facile obstaculis, demum fundationem suam Burgensem perficit 332 (224). lii. Ultima S. Tere-

nobium fundatura, Burgos

siae itinera,

exstreraa ejus tegrotatio ac felicissimus

S.

ad coelum transitus 337 (229).liii. Corporis

resiae

Te-

forma, ejusque effigies. Exequiae ac sepultura

341 (233). liv. De statu corporis S. Teresise a morte ejus usque ad annum 1591, 343 (235). lv.

Ordinem

vocatio, et primi ejus labores. Di.<sidio-

rum

inter Calceatos et Excalceatos initia 24.5 (137).

xxxill. Fundat Sancta nonum virginum suarum monasterium Segoviae Pastranense vero disaolvit. Donis supernaturalibus Segovise claret. Inde Abu;

Item ab anno 1591 usque ad ejus beatificationem anno 1614, 346 (238). lvi. Beatificatio promota atque obteuta 348 (240). lvii. Promota item canonizatio, ac tandem impetrata 353 (245). lviii. Auditorum Rotse fa**<* Paulo PP. V Relatio prima
:

lam

revertitur 248 (140). xxxiv. Sancta, prioratu suo in lncarnationis coenobio abiens, a monialibus S. Josephi in priorissam eligitur. Varia institui*

de miraculis in genere

de tribus niiraculis iu vita

Serv?* ^ei Teresise, deque aliis in ejus obitu 358 (250). de duodecim $ lix. Continuatio Relationis primae
:

Decimum virginum suarum ccenob " ui un dat Veasi 253 (145). xxxv. Fun^* ;o coenobii virorum Almodovarensis. p meronymi Gratiani cum S. Terpcia piiuius congressus. Undecimum virginum monasterium Hipali aSanctaerectum 254(146).
itinera.
;

>

miraculis post
Relatio altera
:

S. Teresiae

mortem 364

(256). lx.

de processibus informativis, remis-

sorialibus et compulsorialibus, deque vita B. Teresiae et sanctitate ejus in

genere 375

(267). lxi.

De

sanctitate vitae B. Teresiae in specie.

De

virtuti-

xxxvi. Capituli generalis Ord. Carm. Placentiae

bus ejus theologalibus 381

vota 387
(279). lxiii.

(273). lxii.

De

ejus

celebrati decreta adversus Excalceatos. De his decretis, necnon de R. P. Rubei, Generalis Carmelita-

virtutibus cardinalibus, etcirca solemniaReligiouis

De

caeteris virtutibus illius

rum, agendi

258 (150). Andalusiae, a P. Gratiano jussu Nuntii apostolici instituta. Decretum capituli generalis Placentini

ferendum sit xxxvii. Visitatio provinciae Ord. Carm.

ratione, quale judicium

393

(285).

lxiv.

De

divinis ejus donis in oratione

S. Spiritus;

de gratiis gratis datis; de donis

deque

fama

sanctitatis ejus

tam

in vita

quam

post

mortem

398 (290).

lxv. Oratio J. B. Milini, consistorialis

hujus ad R. P. Rubeum adversus S. Teresiam litterae 264 (155). xxxvni. Caravacae duodecimum virginum Teresianarum, Sancta non praesente, inchoatur monasterium. Ipsa Hispali novam monialibus suis doinuin prospicit 268 (160). xxxix. Secessus Sanctae in mooasterium suum Toletanum. Capitulum Carmelitarum Excalceatorum Almodovarense, et alia quaedam Reformationis Teresianae negotia 273 (165). xl. Auget Sancta Fundationum suarum librum. Maternam de Reformatione sua sollicitudi:

aulae advocati,

coram Gregorio PP. XV,

Februarii

MDCXXII

et

Summi

Pontificis responsio per secre-

tarium domesticum J. Ciampoh 406 (298). lxvi. Vota Cardinalium, Archiepiscoporum et Episcoporum canonizationem B. Teresiae a Gregorio PP. XV efflagitantium, in cousistorio semipublico xxiii

MDCXXII 408 (300). lxvii. Brevis Relatiocaeremoniarumin solemni cauonizationeSS.Isidori, Ignatii, Fraucisci Xaveni, Teresia? a Jesu et Philippi Nerii 413 (305). lxviii. Bulla canonizaFebruarii
tionis S. Teresiae

nem

pluribus epistolis scribendis exerit. Succedit novus in demortui locum Nuntius apostolicus 278

417 (309).

lxix.

Visitatio cor-

poris S. Matris
alia
ris

anno 1616, 421

^313). lxx. Visitatio

Sancta ad regem de sparsis in P. Gratianum calumniis, ac non diu post de saevitia PP. Calceatorum in S. Joannem a Cruce
(170). xli. Litteras dat

anno 1750, 423

^315). lxxi.

examen anno

1760, 426 (318). lxxii.

Postremum corpoDe conserS. Teresiae,

vatione, cultu, miraculis cordis

Officio trausverberationis ejus

et

de

ejusque socium et moniales coenobii Incarnationis Abulensis. Scribit Castellum animae. Controversiam

429

(321).

lxxiii.

quamdam cum

provinciali S. J. amice componit

De S. Teresise manu et brachio manus ejus dextrae, de pede item

sinistro,

de digitis

dextro, deque aliis

286 (178). xlii. Philippi Segae, Nuntii apostolici, adversus Carmelitas Excalceatos gesta. Alterum horum capitulum Almodovarense. Consolatoria
S.

minoribus ejus Reliquiis 433 (325/ lxxiv. De scriptis S. Teresiae ingenere; de libris ejus deperditis
aut falso
ei

attributis, ac de Sancta? autographis

epistola 293 (185). xliii. Lffltior,

apostolici mente,

Matris ad moniales Hispalenses, misere vexatas, mutata Nuntii

438 (330). lxxv. De editis S. Teresise libris, deque versis in varias linguas 443 (335). lxxvi. De libris
S.

rerum Carmeli Teresiani

faciea.

Teresiaesingillatim.acprimodeVitaejusdequead-

Sanctaa visio, et monita

divinitus ei significata.

Varia ejus itinera, acduo miracula 299 (191). xliv. Fundat Sancta decimum tertium monialium suarum coenobium Villanovae de la Xara. Inde Toletum se confert 305 (197). xiv. Abit Abulam, Segoviam,

ditionibus ad Vitam, ac etiam de tribus quas scripsit brevioribus vitae suae Relationibus 447 (339). lxxvii. De casteris SanctaB scriptis, praeter Epistolas ejus

452 (344).
^.

lxxviii.

lxxix.

De

S. Teresiae

De Epistolis S. Teresiae 457 modo scribendi 461

(349).
(353).

LXXX.

INDEX SANCTORUM
S. Mater fuerit lxxx. Quffiritur coeliiusne adjuta Gravissima testimonia de auin scribendis libris. et doctrinse ejus 464 (356). ctoritate librorum Teresia inter Ecclesiae universalis DoctoS.

sedfeliciter

sedatae 588 (480). Cap. iii AdCarmelitarum in Hispaniam ventus Generalis ab eo Teresiae facultas fundandi plnra monasteria

demum

lxxxi.

concessa.
598
(484)

Iter

Sanctae
iv.

Methymnam Campestrem

res locari

non potest. De

utilitate

legendorum ejus

Operum
resiffi

4-68 (360).

libris in iis

lxxxii. Corrupti alicubi S. Tequae spectant ad Societatem Jesu.

:

Omissa olim genuina qusedam loca

ejus perfide

nuper scripta

interpretata, et apuria quasdam ipsi supposita 471 (868). lxxxiii. Proplietia de Sociedetatis Jesu excidio, S. Teresi afficta, falsa esse

monstratur. Tres genuinse aliSB Ordini S. Dominici applicandse videntur 476 (86h). lxxxiv. Inepistola quinquagesima tomi quarti Sancta non invehiturin Societatem Jesu 480 (372). lxnxy. Reprehenduntertii et tur plura in editionibus hactenus factis quarti tomi Epistolarum, speciatim quoad Societa-

Fundatio ccenobii virginum MaMethvmnensis 597 (489). Cap. v. Fundationes Vallisoletana600 (4<V2). Cap. vi. Funlagonensis et Cap. vn. Fundationes datio Toletana 603 (495). Cap. vm.FunPastranensis etSalmantina 60S (500). agendi ratio 612 (504). datio Albana. S. Teresiae iter Constitut.onum Libbr iii. Prologus. De excellentia conservatione 615 (507) Teresianarum earumque coenobii Incarnationis Abulensis
Cap.
Capi

Prioratus

Segoviensis 616 (508). Sancte commissus. Fundatio Fundatio Veasensis. Victornm Carmeli TereCap. n.
siani initia621 (513). Cap.

m.Fundatio Hispalensis

625

'517).

Cap.

iv.

tem Jesu

et

484 (376). vulgatissima pastorali Instructione archiepiscopi Burgensis anni 1769 content calumnias refelluntur ex ipsius potissimum S. Teresiae testimoniis 487 composuit monialium (379). lxxxvii. S. Teresia

quoad P. Hieronymum Gratianum lxxxvi. Graves contra Societatem Jesu

Calceatos inter et
exitus.

Fundatio Caravacensis. Dissidia ExcalceatosCarmelitas.eorumque

FnndatioVillanovana629(521).Cap.v.Fun-

(526).

Granatensis 634 dationes Palentina, Soriensis et vn. Cap. vi. Fundatio Burgensis 637 (529). Cap.

Extrema

segrotatio,

mors

et

sepultura

S. Teresiae

641 (533) Liber iv.

Prologus. Quo

selectu quantasit

suarum Coustitutiones 492 (384). lxxxviii. Quid confessaS. Mater senserit circa delectum et copiam
riorum pro monialibus suam hac super re aliquando mutarit 498 (390). materiae ubi solvun lxxxix. Prosecutio ejusdem tur objectiones pro contraria opinione allatae 502 (394). xc. An et quousque 6r. Mnter cupiverit filiarum suarum coenobia a reformatis Orrneli Fratriillasque ab his in spirituMibus bus gubernari
suis,
: ,

que cautela in admittendis novitiis opus Cap i. Naturales S. Teresise dotes

,

et

645 (537). sublimis

et

uum

sententiam

illius oratio

651 (543). Cap.

et

II.

Varii orationissuperTeresiae data

S. Teresiae

naturalis modi,
et libri

rerum coelestium
Cap.

cognitio 655 (547)

spiritus,

m.

Propheticus

Cap. iv. ejusque circa Examina de spiritu ejus instituta, Ejus fides, spes orationem monita 665 (557). Cap. v. Cap. vi. Cantas erga et in Deum caritas 672 (564).

ab ea conscripti 660

(552,.

dirigi

507 (399). xci. Ecstases, raptus, visiones, profecta revelationes in S. Teresia a Dei spiritu 510 (402). xcn. Refutantur varia adversariosunt rum argumenta 513(405). xcui. Vapulat Ludoviviricus Antonius Muratori, in italico suo opere de

erga SS. vroximum 677 (569). Cap. vii. Pietas chansuo^ et erga Sanctos 680 (572). Cap. viii. et Fiducia in Deu~, H nimi generositas, humihtas
mortihcatio 6*4 (576;. Cap. .. Tolerantia et patiendi vu, P ,.u r ertas amor 6S9 (5S1). Cap. x. Austeritas potentia 692 (584), Cap. xi. Obedientia, et liberalitas xil. Gra695(587).Cap. iu verbiset gratia sanitatum 699 animus, prudent.a et spirituum discretio tus

Eu-

bus humaoaj phantasise,

c.

ix,

Lnepte S. Teresia?

xciv. visiones imaginationi attribuens 516 (408).

Perperam

aliqui

S.

Teresia?. ecstases

magnetismo

animali adscribunt. De magnetismihujus existentia 528 (415). et natura contruvertitur inter scriptores magnetisrai animalis phsenolicet \cv. Admissis nulla esse 'menis, etiam miraudis, demonstratur
nnalogia Teresianas inter
et

TeresiaederebusaminismMnquosdam e confessariis suis 704 tiones scriptsad Cur auctor latius de Kau(596) Liber v. Prologus.
(591)

Cap

XIII. S.

ctae virtutibus

magneticas ecstases

neque hysteriai autcata530 (422). xcvi. possunt 536 (428). S. Teresiae ecstases adscribi Lepsi

Demum

Cap. i. Corpons 711 (603). Cap. n. Status S Teresi translationes Plures illius a morte brachii et corporis S .Teresiae. Miracula per corapparitiones 714 (606). Cap. m.
egerit 710 (602).

editione Yita auctore P. Francisco Ribera, ex versione Mathise MarSahnanticensi anni 1590 et afferant iinez anni 1620. Liber i. Prologus Quem Sanctorum et quod hujus sit libri fructum Vitae ir-umentum 539 (431). Cap. i. De visionibus ac
,

sanguine e.ins tinctos poris eius Reliquias et pannos Miracula per vestes ejus 720 (6U). iv.
717 (609). Cap.

Cap

epistolam, v Miracula per ejus imagines et invocationem 728 (615). Tbstjikwia djs item ad ejus Yepes et in latinum S Teresia, collecta a Didaco

lationibusquagmultis Sanctis aliisque Dei serProsecutio ejusvis contigerunt 542 (434). Cap. n. dem materiaj quid de visionibus S. Teresia? cen:

De (617). i translata a Mathia Martinez 725 Matris Teresi tavens sanctitate et perfectione S.

.lnm

sit

547 (439). Cap.

m.

S.

Teresia? nativitas,

pueritia, adolescentia et in

Ordinem Carmelitanum

ingressus 556 (448). Cap IV. initia vitse monasticae culpaeab ea commissae; quas non graS. Teresiae ves fuisse ostenditur 561 (453). Cap. v. Sanctee ad
:

Testimoma semper omnium sententia 728 (620). n. spintum et doctorum qui ejus virorum gravium item viro(620). m. Testimonia approbarunt 728 qus de rum sauctorum 733 (626). IV. Testiraonia (62S). Momta a 736 S Matre jam mortua datasunt suis tradita 741 (633). Compen*:m.-ta

monialibus

prrraeliora conversio, et raagni in via spirituali vi. Preeolara Teresiae in re gressua 565 (457). Cap.

obedientia; insignes ei oblatae visiones cum S. Petro de Alcantara tentationes Propositum fundandi variffl 569 (461). Cap. vn. Abulae monasterii in honorem S. Josephi, non sine remoris in opus deduci cceptum 573 (465). Cap. vm.
difficili

744 (636). diura chronologicura rerumTeresianarum multis qua manuscriptis qua Gloria posthuma e bosthuma typo editis documentis. Gap. i. Gloma

colloquia

Fandatio primi monasterii virginum CarmelitanaPrologus. uin Excalceatarum 577 (469). Liber ii delectuinadmittendisinterCarmelitanas ExcalDe Cap. i. Scopus ceatas fceminis habendo 582 (474). monasteriis; Constitutionum iVresiae in fundandis ea conditarum summa 583 (475). Cap. n. Turbae
;

multa et maex miraculis. i. Miracula >. Teresiae quae Yepes refert, sed gna e quibus primura ea referuntur 745 qua Hibera non habet, succincte Antverpia patrocinio S. Teresiae, simul (637). n. miraculose et precibui AnnaB a S. Bartholomaeo, 751 (643). m. Specialia aliquot miracula
:

ab ob fundatum a Teresia monasterium Abulee

eoortae,

liberatur ex cultu. selecta 755 (647.) Cap. n. Globia fostiiuma Officio et Missa iu S. Teresiae i. De indulgentiis, ejus honorem concessis 760 (652). n. De reliquo speciatim de tutelari regni Hispaniae pacultu, et fosthuma ex retrocinio 768 (655). Cap. m. Globia

formato

IN
formato Ordine.
.
i.

TOMUM

VII OCTOBRLS.

Celeriter ac late propagata

IX. In Ordinem sacra Teresiffi farailia 767 (659). membra insignianatalibus, scientia cooptata multa Inclyta virtutis specimina ac virtute 770 (662). III. Carmeli sexu edita nuperis temporibus a sequiori 772 (664). iv. ConspeHispania in Belgio, Gallia et domiciliorum utriusque Conctus provinciarum ac Ordinis Carm. Exc, quseerecta fuerunt gregationis Teresiae usque ad nuperas rerum sub-

16 TTitalis, eremita, in

pago Ratiatensi
Gallia.

dioacesis
PRiriy.

Nannentensis

in

Comment.

a tempore versiones776(668). Kitzmgaj ad Moe15 Thecla Virgo et abbatissa, Sylloge. De cultu et gestis 59. num in Franconia. presb. Confessor ex 15 Theodoricus Alemannus Carmelitarum Venetiis in Italia. Syllooe. Ordine
S.

Homonymi, biographise, aetas, vitse ratio, rum translationes, et onltus 1091. Vita

Reliquiaet mika-

ccla S. Vitalis Coneessoris, ex duplici MS. Breviario Trenorchiensi, collata cum editione Chifgallico ecclesix fletii S. J. et suppleta ex MS. S. Vitalis 1096.

ejus cultus hodie antiBeati elogium; miracula,

qoatus 106.

INDEX

CH RONOLOGICUS
SJECULO
III.

martyriura passi fuisse viInter annos ISh et 297 denturSS. ccclx Mauri

puer oblatus fuit in Circa annum 559 S. Galius b 881 c monasterio Henchorensi 566 natus videtur S. Baldencus Inter annos 560 et 914 b

Circa Circa

annum annum

574 videtur natus

585 S. Gallus

S.

Magnobodus
,

981 e f 932 a b

SjECULO IV.
Agileus 9 b Ante annum 313 passus fuit S. roartyrium ***"**' Anno probabiliter 362 804 b, item S. Bolonia o \ ? i Antiochu, nonnihil provecto obiit S

cum

S.

Columbano

in

**

Anteannum
tri

Galliasappulit 596 S.

868 b-f, 869 a-d, 881 c Baldericus monastenum S Pe12 b

S.

Sxculo

iv

Superius Kemis aedificavit est Circa finem sxculi vi natus

Mummolinus

epiacopua Lug-dunensis

Ante sxculum vn
V.

obiit S. Salvius Autisiodorensis 858 c e f

SJECULO

Silvanus roartyriuro subiit Circa imtium sxculi v S.

S.IXULO
Circa

VII.

Anno

429 SS. Germanus et Lupus comprimendam h*resiro tanniaro navigarunt ad

primum

in Bri-

annum

610 S. Columbanus

templum

S.

Au~

AnnoW

Eodem anno
pZTsxculi

Pelaffianam ,** oppugnarunt Pelaiidem Sancti secundo gianoB in Britaunia Sever. ep.seopatus Trevicrcptus S.

relia? Brigantii expiavit ingress.y^t Anno circiter 614 S. Mummolinus

An^615 interfuit
Anno
625 S.

S.

Gallus concilio Constantiensi,

medium floruisse
vixerit S.

videtur S. Cannatus

Magnobodus subscripsU

testaroento

S.Lonegesili

Eodemnesxculo
incertum
tinianus
est

Antoninns Massiliemsis,
pass, fuereSS.

Circaannum 625 S. Magnobodus Reroensi937bcd,etnatusvideturS.Bers

S. Gallus 85 Cl rcaannum 627 obiit
b,

e . interfuit concilio

Anno 8rf459 martyrium

et socii
.

M Mar^
879,^880,
forsi-

Annom

celebraturoTuronisconcihuro,cui
S.

lS
Circa
Circa Circa

tan adfuit

Conogauus habitum I-sente forsan eodero Sancto, concilium Venetie in Armoncis

Circa

annum 640 S.
anno

Mnroroolinus ad S.

Audomarum

E l7eni

fuitV. idero Sanctus prafectus

*

annum

500 obiit

S.

Amandus
VI.

83o

c,

838 e

monasterio

Ante medium sxculi VU

Junianus 841
S.

909b, obiitS. Balder.cn-

S.ECULO

annum 535 annum 550

medium

obiit S.

a,

842 d e

Circa

annum

monr.steri.im 650 eonstructum fuit

natns est

Gallos

86U, 8M.,

Circa

sxculi

vi obiit S.

Colmannus

NU

658 Circa inUitm anni

episeopus

S.

Mummoiinus
?

MW
cimI

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

INDEX CilRONOLOGICUS Circa annum 1083 S. Bertrandus factus est ConCirca annum 660 obiisse videtur S. Magnobodus 1150 d e f, 1151 ab c venarum episcopus 940 bc Circa annum 1085 obiit S. Anastasius 1125 a, 1135 fundavit S. Bercharius monasterium AlAnno 662
tivillariense
994S.

bc d
Sseculo xi

bc

Berchario datum fuit Der997 f, 998, 999 Forsan anno 680 obiit S. Kiara 950 b, 951 c, 952 f Probabiliter anno 6S3 obiit S. Mummolinus 953 a, 972 ab

Anno

672 initium a

jam carebat
S.

ecclesia Montisfalconis cor-

vensi monasterio

pore S. Balderici

921 c

Anno

1100

vensi

Bertrandus interfuit concilio Picta1157 d e f, 1158 a-d

Anno
Anno

685, die xxvi Martii, obiit S. Bercharius 986 a, 1002 ef, 1003, 1004

S.ECULO

XII.

Anno
fuit

1102, die xxi Octobris, secundo translatum

090 aut 691 S. Theodatus Viennenses infulas 57 c suscepit

S.ECULO
Circa

VIII.
c-f,

annum

707 obiit S. Theodatus 5S

59 a d

Anno
Circa

probabiliter 725 S. Lullus iu Galliam appulit 1055 f, 1056 a-d

848 b c d corpus S. Juniani 1119 S. Bertrandus adfuit benedictioni coe1159 b e meterii Ausciensis Anno 1122 SS. Cannati et Antonini Reliquiae cura multis aliis in decenti theca reconditae a Raymundo Massiliensi episcopo 20 a b, 24 a

Anno

Anno

circiter 1125, die xvi Octobris, obiit S. Ber11 10 c,

744 videtur S. Ambrosius cathedram 1034 a-d Cadurcensem conscendisse

annum

trandus

Circa finem saeculi xn

obiit S.

Bernerius

1160 a b c 1184 c

748 ex Anglia in Germaniam venit S. Lioba 61 b atque adeo S. Thecla Anno 754 S. Lullus ordinatus fuit episcopus Mo1060 c-f, 1061 a-e guntinus

Anno

S.ECULO

XIII.

Anno Anno

1244 obiit B. Galterus abbas Quinciacensis

77 b, 78 c, 79 d 1276 translatum fuit Barolum corpus S. Ro-

Circa

annum

760 obiit S. Sabinus

65 a, 66 c d e

Anno

dense

766 fundavit S. Lullus monasterium Hersfel1068

iuterfuit conci-

gerii

Anno 769, die xn Aprilis, S. Lullus lio Romano sub Stephano III
Circa

Anno
S.

70 e, 71 b 1277 pars Reliquiarum SS. Cannati et Antranslata

fuit

tonini

Massiliae

annum

770 obiit

S.

1072 e f Ambrosius Cadurcensis 1031 b, 1044 a-e

cathedraii in

Cannati ecclesiam

20

cf

Annolll consecravit hamensem

Lullus ecclesiam Laures1070 a b Probabiliter anno 780 idem Sanctus cousecravit 1070 e f, 1071 a basilicam S. Goaris Anno 786, die xvi Octobris, obiit S. Lullus 1050 b,
S.

S.ECULO XIV.

Anno

Circa finem seeculi

xm

obiit S.

1078 ef Thecla abbatissa

64
f

1308, die xvi Januarii, Clemens V elevavit corpus S. Bertrandi 1162 c-f Anno 1354 caput, brachium et costae S. Galli Pragam delata fuere a Carolo IV imperatore 884 d Anno 1377 obiit B. Theodoricus Alemannus 106 c

S^ECULO XV.
Circa

S.ECULO IX.

annum

Anno
fuit

S50 aut 852, in Cocna Domini, translatum corpus S. Lulli 1051 c, 1081 e

Limano

Anno

1401 nata est B. Philippa de Campo83 e f, 84 a 1417, die xvn Julii, elevatae fuere Reliquiae

Versus annum 877 facta corporis S. Leonardi ad monasterium Corbiniacense translatio 47 a Anno 878 corpus S. Conogani Monstrolium in Picardiam delatum fuit 42 a Ante seeculi ix finem obiit S. Gurdanius 1104 c d
Inter saecula ix
et xi floruit S.

S. Boloniae

817

a,

819

f,

820 b

Anno
Anno

1424, die

xmJunii,

translatae fuere Reliqui

Conogani 42 c d e 1444 pars Reliquiarum SS. Cannati et Antonini, quae anno 1277 in S. Cannati ecclesiam deSS. Corentini et lata fuerat, reportata fuit ad cathedralem Massi-

Bonita

1121 c d

liensem

21 a

S.ECULO X.
Sub
x Normanni dissiparunt Reliquias 824 d Anno probabiliter 923 corpus S. Bercharii in Burgundiae ducatum translatum fuit 1007 c, 1008 b Anno probabilissime 964 translatae fuere Reliquiae S. Eliphii Coloniam Agrippinam 809 c d e Circa annum 990 retectae fuere Reliquiae S. Juniani
initio s&culi
S. Silvani

Anno

1450 Nicolao V Pontifice, celebratum fuit Romae jubileum, cujus occasione B. Philippa in
91 a-e
79 c
f,

Urbem peregrinata est Anno 1451 obiit B. Philippa

81 c

e,

83 e, 91 92 bc, 97

f, f,

Anno

1458 statuta

fiflit

solemnis B. Philippae com92 d

fuit cultus S.

memoratio Circa annum 1460 instauratus

reliae

Au-

29 c d e

843 b

Anno Anno

1463, die

monasterium pars cranii

xxn Junii, advecta in Sithivense S. Mummolini 974 cd e

sepulcrum
S. Eliphii

S.ECULO

XI.

1485, die xxiv Julii,

aperuit

Anno

Hermannus archiepiscopus

Coloniensis

1027, die xv Octobris, obiit Aurelia Ratispo-

808

nensis

29

Anno

1040 secuudo translata fuere S. Lulli ossa 1051 c, 1081 f Ante medium seeculi xi natus est S. Bertrandus

S^CULO
Anno 1512 translatum novum sacellum Anno 1515, die xxvin
fuit

XVI.
corpus
S.

Rogerii in

Convenensis

1144,

Saeculo xi restitutus fuit a S. Annone Coloniensi archiepiscopo cultus SS. Maurorum 1 c-f
1

Anno probabiliter
texit corpus S.

1075

S.

Hugo

Cluniacensis de-

Amandi

74 e Martii, nata est S. Teresia a Jesu 123 c e, 557 c Anno 1524 Lutherani devastarunt ecclesiam S. Aureliae et

840 c d

ejus ossa

exhumarunt

28

f,

29 a

Anno

IN

TOMUM
884-

VII OCTOBRIS.
bae lapideae inclusus, in
fuit

Anno 1529, die xxiv Februarii, corpus destructum fuit a Zwinglianis Anno
Anno
1533, die

S. Galli

novo sacello collocatus

422
SS. Isidorus, Ignatius,

n Novembris,

S.

Teresia Ordini

Anno

1622, die

xn Martii,

Carmelitano nomen dedit 133 a-d, 561 a, 655 c d 1554 inventae fuere Reliquiae S. Bemerii
1185
e,

1180 d
18 a

Franciscus, Teresia et Philippus in Sanctorum album fuere relati 413 e f, 414 et seqq. Anno 1366 Sueci argenteis omamentis spoliarunt

Anno Anno

1562 everterunt Calviniani ecclesiam

1562, die xxiv Augusti,

S. Justi

Lug-duni
tionis suae

Anno

primum Reformamonialium ccenobium fundavit S. Te196

e,

lipsanothecam S. Eliphii 805 f 1653 inventa fuere Massiliae S. Cannati craniura et quaedam S. Antonini Reliquiae 20 a,
24

ef

resia

581

Circa

eumdem annum

recog-nitae

fuere Reliquiae

Anno

1568, xxvm Novembris, primum virorum ejusdem Reformationis coenobium incoli ccepit

S. Bonitae

Anno

218

a,

623

1122 e 1G62, circa finem mensis Maji, profanatae Reliquiae S. Ambrosii Cadurcensis 1045 f
1671, die xxxi Maji, novis thecis impositae
Reliquiae S. Bercharii

Anno

probabiliter 1574 direptae

fuere

Reliquiae

Anno Anno

S. Anastasii

1136 b

1008 ef
805 f
Reliquiae

Anno 1581, diem Martii, erecta fuitprimaCarmelitarum Excalceatorum a Calceatis sejunctorum 318 c d, 631 f provincia Anno L >82,
r

1688 Reliquias S. Eliphii recognovit Thiard

1691 visitatae vel
elevatae

de Bissy, desig-natusepiscopusTullensis

Anno

fuere

die iv Octobris, cumpostridie

ex Gre760 e
f,

B. Galteri Quinciacensis

78 bd, 79 e

goriana Kalendarii emendaiione foret dies xv

Octobris, obiit
S.

Teresia 338 d

e,

643

a,

SJ)CULO XVIII.

761a
Anrcol583, die ivJidii, retectum primo fuitsepul343 c, 365 b c crum S. Teresiae

Anno
S.

1733, die vi Septembris, pars Reliquiarum Bertrandi translata fuit in Insulam Jordanis 1168 f

Anno

1585, die xxiv Novembris, corpus S. Teresiae Alba Tormesia Abulam trauslatum fuit 345 a, 365 c d, et kalendis Januarii 1586 ibidem ab episco* 345 a b, 365 d e f po et medicis visitatum Anno 1586, die xxin Augusti, S. Teresiae corpus

Anno

quias reperit
Massiliensis

1743 aliquot SS. Cannati et Antonini ReliHenricus de Bulzunce episcopus

23
et interim
e
f,

Anno
fuit

1750,

adienaddiem
S.

xxix Octobris, aperta

tumba

Teresiae,

corpus ejus

relatum

fuit

Albam

345

f,

366 a

recogxiitum

423 d

424, 425, 426 a-d

Anno

1588, die vni Maji,

primusCarmelitarum Ex-

Anno

calceatorum vicarius generalis electus fuit 632 a, 768 d

1760, die xiv Octobris, corpus S. Teresiae novae urnae arg"entae ex regia donatione insertum 426 ef, 427, 428 a-d fuit

Anno

1589, die x Julii posse&sionem corporis

Sixtus

oppido Albae
714-a

Anno

1763 extracta

fuit

ex arca Reliquisrura
S.

S. Eli-

S.

Teresiae asseruit 340 a,

phii fibula pedis sinistri

806 a
Balderici ad

Anno

Anno

1591 episcopus

Salmantinus
346 c
,

cum

medicis
et

1780 translatae fuere Reliquiae novara ecclesiam Montisfalconis

S. Balderici

922

invisit

corpus

S.

Teresiae

366 a b,

Anno

1793 projectae in Montefaiconis

Reliquiae

testimoniade ejus virtutibus ac miraculis collegit 348 f

922 d e

Anno 1593 Ordo Carmelitarum Excalceatorum *uum sibi nactus est praepositum g-eneralem768d Anno 1594 denuo inspectum fuit S. Teresise corpus

Eodem anno flammis traditae S. Mag-nobodi Reearumque cineres in ventum dispersi liquiae
,

940 d

Eodem anno, initio Novembris,

Anno
S.

Reliquiae S.

Mumf,

Anno

346 def, 34-7 ab,366 bc 1595 Camillus Cajetanus nuntius apostolicus 348 f informatioues de S. Teresia institui jussit
S.

molini extractae e theca et humatae

1795,

975

976 a

diexwu Augusti,

recograitae Reliquiae

Mummolini

Mbetseqq.

Anno 3598 sepulcrum

fuit loco

Teresiaesublimiori positum

Anno

347 b-f, 348 a b 1600 Carmelitae Excalceati in duas abiere 768 e CongTegationes, Hispanicam et Italicam

S.ECULO XIX.

Anno

1810 approbatae Reliquia?

S.

Germani Marty1124a

S^CULO
Anno
tum
1603,
fuit

XVII.

diexn Decembris, caput S. Lulli donaPatribus Societatis Jesu Moguntiae 1082 ef, 1083 a
S. Teresiae

Anno 1813, die xxvn Februarii, Benedictus Costaz coli episcopus Nanceensis designatus concessit ritu solemnissimo in parochia SantEliphium
S.

Anno

Anno

1604 sepulcrum

apertum

fuit,

ac

348 b c d, 366 c d dein firmiu.s occlusum Eodem anno processus ad beatificationem S. Teapostolica cceperunt institui resiae auctoritate 351 a

806 d die xxiii Octobris, Gilbertus Paulus Arag-ones d'Orcet episeopusLingonensis approbaab 1009 d e f 1 Bercharii Reliquias
Eliphiensi
1829,
vit S.
, 1

Anno 1838, diexxi Maji, Petrus Ludovicus Pariaia episcopus Ling-onensis contirmavit factam visitationera Reliquiarum S. Bercharii

1010 b c

Anno

1614, die xxiv Aprilis,

in

Beatarum Vir-

ginum numerum

adscripta fuit S. Teresia 352 c de

Anno 1839, die xxvi Novembris .Gregorlus PP. XVI novam ecclesiam Ord. Carm. Exc. in monte Carmelo extructam
vit titulo basilicae minoris insigni769 f, 770 a b

Anno

1616, diexiuJulii, loculus S. Teresiae, tum-

4-@f
KOTITIA

TOMUM. NOTITIA FIGURARUM ORNANTIUM HUNC

Theca Reliquiarum ejus
Parisiis,

manusUlysBipone,

Prefigitursolitum operis frontispicium. tomus ipse Effigies Gregorii XVI Pont. Max., cui
inscribitur.

Imago

S.

Lupuli e pictura veteri Capuana Pag.

S. Teresia*

Scutum gentilitium

113

433 digitus Abula?, alius Bruxellis clavicula Bruxellis, rosanum et Pes ejus Romae, sandalium Abulaj 436 Crux quam Sancta secum gerebat, Bruxellis
437 Baculus quo usa est, Abulae ornata doctoris theologiae 469 S Teresia insignibus Altare S Teresi in ecclesia Excalceatorum Abul
560

122 Scheraa genealogicum ejusdem 130 Prospectus monasterii Incarnationis, Abul ibidem 237 Oratorium et sculpta S. Teresiaj imago, xov monastern
Cancelli ejusdem

Sacr Communionis mensa, ibidem

S. Teresia3 effigies

240
^41
**jj

Formula

professionis S. Teresi

617 751
777

Scriptura Ven.
Abulffi

Ann a 8. Bartholomo

Sepulcrum ejus, Alb Cor S. Teresiae, ibidem

Prospectus ecclesise et monasterii

430

Carmelitarum

Qux proxime sequuntur Acta

usque 108, collecta
et

Sanctorurn

ad

diem

xv

Octobris

spectantium, ad
:

paginam

illustrata fuere a novissimis decessoribus

nostris, videlicet

Jacobo Bueo presbytero, olim Societatis Jesu,

Siardo Dyckio
I

Cyprlano

Goorio

\
\

canonicis regularibus

Ord. Prasm.

Tongerlox.

Mathia Stalsio

Quis autem cujusque

litteris

Commentarii auctor
i

fuerit,

indicatur in
-

summo paginarum margine

nominum

initialibus

J.

B.

5. D,

C.

G.

M.

S.

ACTA

ACTA SANCTORUM

OCTOBRIS
TOMUS
SfiPTlMUS

DIES DECIMAQUINTA
OCTOBEI8. SANCTI QUI COLUNTUB IDIBUS

^, Fortunatus M. Romse. MM. SS. Lupulus et Modestus

RoillSB-

Conf. in dicecesibus Lingonensi et ^Eduensi in Bur-

gundia.
S.

Carthagine in S. Agileus M.
Africa.

seu Theodatus AlloEpisc. Conf. Viennse

Deodatus

SS CCCLX. MM. Mauri Colonise Agrippinae.

S.

Antiochus

Episc.

Conf.

in Gallia. abbatissa KitS. Thecla V. et zing ad Meenum in Fran-

brogum

Lugduni

in Gallia.
et
S.

conia.

Antoninus SS. Cannatus MasEpp., Conff, ut fertur,

silia3

Sabinus Episc. Conf. CataBa-

in Provincia.

S. Aurelia Virgo in Alsatia.

Argentorati

nae in Sicilia. Episc. Conf. S. Rogerius roli in Apulia.

Conf. Treviris. S. Severus Ep. c Conf. BeS. Tammarus Episc.

Galterius B. Galterus seu Cisterciensis bas et M.Ord. Quinciaci in Gallia.

B. Philippa de

Ab-

Campo-Limano

neventi

in Italia.

Conoganus
nore.
dioec.

Episc.

Conf.

MiCorisopiti in Britannia
.
.

V. Viennae Allobrogum. Alemannus Theodoricus Ord.CarmePresb. Conf. ex

Conf. Corbiniaci S. Leonardus

Augustodunensis

litarum Venetiis. Carmelitarum S. Teresia V. observantiae Pastrictioris

Gallia Nivernensi. seu Baudericus S. Baldericus

Hispania. rens Abulae in

^S

Teresiam.commentarii,

Tongerloensilvstypis

wj. -

PR/ETERMISSI ET IN ALIOS DJES RELATI

Lucianum presbyterum Antiochenum Mensea et et Martyrem hodie annuntiant Basilii imperatoris editum: Menologium jussu Januarii. illatus in Opus nostrum est addiem vn Belloacis civitate, Luciaui Martyris legiturin Martyrologio Hieronymiano Richenoviensi con-

Sanctum

SS.

Guillielmi et Peregrini Translatio Fogiae in

tracto : indicatur viii Januarii.

ejus

Translatio
S.

colitur

Eodem

die

(xv

Octobris) Translatio
;

Gregorii

Codex vero AltemGrevenus Papae psianus apud Sollerium Ipso die trunslatasunt de Koma Sanctorum corpora Sebastiani et Greaddit Florarium g-orii. Sed quo? Opportune urbem Suessionis anno salutis nostrum MS. ad dcccxxxvi. Actum de hac Translatione est in xx Januarii Operenostro ad dies illis sacros
habet
:

SS. Sarbelium et

et xn Martii. Barbeam Martyres Edessae variis

\

diebus signant varii fasti ecclesiastici hoc die Galesinius, Ferrarius in Catalogo SS. Generali, et Menaea. Actum vero de illis est ad diem xxix Jauuarii. S. Barses Confessor, episcopus Edessenus,Philone Libyae vico, annuntiatur hodie a Casteltano in Fastis Graecis quibusdam hodie memoratus de
; ;

Elencho nostro Translatione mentio facta est in Opere nostro ad diem xxvi Aprilis. Dedicationem ecclesiae Cathedralis Senogallige in ducatu Urbinate hodie memorat Ferrarius in Catalogo SS. Generali nova Cathedralis, teste Coleto in Additionibus ad Ughellum Italiae sacrae auctae tom. II col. 886, S. Petro dicata Cathedralis vero antiqua, anno 1456 a est Sigismundo Matatesta, Senogalliae Domino, eversa, dicata fuit S. Paulino, urbis episcopo iv Maji. et Patrono, de quo egimus ad diem Niciae in Provincia, S. Hospitii Conf. inquit hodie in Martyrologio Gallicano Saussayus. Actum de illo est in Opere nostro ad diem \xi Maji. E incotis Zogrob S. Quirinum hodie Zagabriae aut Sagrab, Germanis Agram, in Slavonia velut Confessorem adnotat Ferrarius in Catalogo SS. Generali ex Zagabriensis ecctesiae Tabulis ut ut id sese habeat, idem hic Sanctus est,fatente Ferrario, qui tamquam Ep. Martyr Scissiae in Martyrologium Romanum ac Opus nostrum ex Actis ejus antiquis illatus est ad diem
Italia signatur in hodierno SS.

MS. De

hac, ut apparet,

iv Junii.

xxx Januarii. Brunonis episcopi Ruthenorum et In Prussia, S. quo Martyris, inquit Menardus ad hunc diem et Martyrologio Romano inscribitur. Multa de eo scribit Ademarus in Chronico S. Eparchii
quo egimus ad diem
;

Dedicatio ecclesiae S

occurrit
:

Med ardi per Innocentium II hodie apud Castellanum in Supple/^oc?

mento facta estanno 1130

est tom.
S.

die,

uti

videre

apud Labbeum tom.

168
S. et seq.:

IJ Bibliothecee

MSS. pag.

nos vero in Opere nostro jam egimus

xivFebruarii.

ad diem

vm Junii. II Junii pag. 76 ad diem Etheldredre Virginis memoria celebratur hoc die, adjectaoratione,in Excerptis nostris MSS. ex Breviario Aberdonensi egimus de ea, ad diem, quo Romano Martyrologio inscribitur,
:

C
S.

Oswaldum episcopum Wigorniensem, deinde archiepiscopum Eboracensem, ad hunc diem refert Molanus Vitam S. Oswatdi Wigorniensis episcopi, et hanc Molani Annuntiationem discussam habes in Opere nostro ad diem
;

xxm
S. Salvii

Junii.

Martyris gesta, cujus hodie translationem

Valencenis Motanus annuntiat,

dedimus ad
xxvi Junii.

diem
Depositio

Sanctorum
et

xxix Februani. Gregorius et Theophilus Patriarcha Alexandrinae in JEgypto ecctesiae xxin antistes, anno 412 die xv Octo bris defunctus, inseruntur hodie Kalendario Coptico apud Jobum Ludolfum Commentarii in Historiam jEthiopicam a se scriptampag. 395. Theophilus non legitur in Kalendariis Copticis nostris MSS.; neque Ludolfianum istud Kalendarium nobis sufficit, ut eum cum Sancti Beative titulo Actis nostris inseramus. Gesta ejus, partim laude, partim reprehensione digna videsis apud Baronium in Annalibus, apud Sollerium in Patriarchis Alexandrinis, ubi a Sancti titulo illi tribuendo
abstinet,

sorum Austricliani
Christi, inquit

presbyterorum et Confes- F Alpiniani ex lxxii discipulis

hoc die Ftorarium nostrum MS. Colitur hodie in Lemovicensi diaecesi S. Austriclianus, die

xxvn Aprilis

S. Alpinianus,

uti in

antetom. V Jwiiipag.*

51.
iX

S.

Gr.

gorius colitur
S.

Martii.

Wulfranni archiepiscopi Senonensis

et

Confes-

soris elevationem et translationem hodie signat

Codex Usuardinus Centulensis apud Sollerium Vitam ejus illustravimus ad diem xx Martii.
S. Georg-ii

M. Translatio Tblosse legitur hodie in Additionibus MSS.ad Usuardum Grevenianni 1521 consule Opus nostrum ad diem xxin Aprilis.
:

Kalendario Breviarii Lemovicensis ecclesiae anniuDcxxvividereest. [Editio Usuardi Lubeco-Coloniensis et Grevenus ad hunc diem habent Lemovicensem Sanctum Austridinum, quem eumdem cum alterutro Sancto putamus.] De his Sanctis egimus in S. Martiale ad diem xxx Junii. Dedicatio Superioris ecclesias signatur ad hunc diem in Supplemento Officiorum propriorum apud nos ecclesiae S. Victoris Massiliensis exstante, sed prima pagina mutilo Inferioris vero ecctesiae dedicatio signatur die xxv Junii. Utraque omittitur in Officiis ejusdem ecclesiae propriis anni 1662 ubi Dedicatio istius ecclesiae unica affigitur diei vn Julii S. Margaritam Virginem hodie annuntiat MartyrologiumUsuardi, anno 1521 Coloniae excusum,
, : ;

Antiochiae, quae utsaeculi huju* pelagus evaderet,

relicto

gTessa Pelagii

sponso carnali, monasterium virorum innomen assumpsit. Ubi in magna

sanctitate

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

sanctitate vivens, monasterio Virginum
praelata,

SS.

Oswaldum
Satirum,
et

ep.,

D
Confessores,
\

de fornicatione falso accusata poenitentiam egit, plenaque sanctitate quievit. Nota est Margarita
Virgo, sed Antiochise in Pisidia martyrium passa nota item Reparataseu Marina Virgo, cui Elogium mox recitatum plane congruit ; sed de
:

Marcianum,

cujus cultu haudnobis constat. eg im usad diem

Deharumprima
xx Ju
1

Candidum Martyrem una eademque annuntiatione exhibet Florarium nostrum MS. licet valde disparatos.De S. Oswaldo separatim hic mentio fit casteri, qui
:

i i

sint,

quove die colantur, divinabit, opinor, qui

Dealteraaddiem

xvnJulii.

definire voluerit.

Tolosae in Basilica S. Saturnini, Translatio beati Jacobi Apostoli, Zebedsei tilii, inquit adhunc

Monachus quidam Anonymus, uti ad hunc diem Mensea perhibent, deserta,quam Superiori suo
in solitudine Sceti exhibuerat aliquamdiu, obedientia, Alexandrise captus,
et,

diem Saussayus

in Supplemento.

De

S. hujus

Apostoli Reliquiis disputatum a nobis estad xxvJulii. diem

quod
:

idolis sa-

Quies

PanthalemonisNicomediensis notatur hoMS. Indice Martyrologii Coptici, ejus nempe, ut opinor ,Martyris, quiinOperenostro xxvn Julii. locum habet ad diem Certamen Sanctorum Martyrum Nazarii, Gervasii, Protasii et Celsi signatur hodie in Menologio Grsecorum jussu Basilii imperatoris edito nos xxviii Julii. deNazario et Celso egimus ad
S.

cum vero in crificare nollet, capite plexus est jam Christiani essent, ut eum, veluti Martyeo
rem, sub altari tumularent, ac res divina fieret, sarcophagus inde absque cujuscumque manus adminiculo una cum Neophytis sponte recessit,
donec, peracto Sacrificio
,

die in

eodem
,

rediit. Pate-

facta ab Angelo rei causa accersitus Alexandriam Superior anathemate monachum solvit quo facto, corpus ejus, quo statutum fuerat,
loco honorifice sepultum, deinceps tranquitte

De
S.

Gervasio

et

Protasio

ad

xix Junii.

Martha ponitur hodie in Kalendario Runico ab OlaoWormio edito Martha,Servatoris hospita (si altera hic memoretur, nobis ignata est) rela:

permansit. Res nobis apparet mirabilior, quam ut unica Menseor-um auctoritate credi debeat, E aut Martyrem Ulum Anonymum in Acta nostra

xxix Julii. ta est in Opus nostrum ad diem Asculi iuPiceno,consecratio majoris ecclesiae, inquit

referendum arbitremur.
S.

Ferrarius in Catalogo SS. Generali

de

illa

actum est apud nos in S.Emygdio tutelari prseside ad diem

:

ejus ecctesise

v Augusti.

Erkletus Martyr in Britannia Minori occurrit hodie in Codice Altempsiano apud Sollerium. Areletus Martyr in Kalendario MS. sseculi xv abbatise S. Merenni, teste Lobineau ad calcem

Transitus S. Justi in eremo episcopi Lugdunensis legitur hodie in Auctariis Bedse Acta ejus illu-

n Septembris. ad diem S. Victuraianus /esfo annuo alicubi in dicecesi Lestrata habes

Vitarum SS. Armoricorum, una cum S. Conogano, Corisopitensi episcopo, infra dando, meIdibus, Conogani moratur in hunc modum
:

movicensi hodie colitur, sed festum inventionis ejus sacri corporis est, uti videre est in Opere nostro ad diem,quode illo acwm,xxxSeptembris.
S. Placidia,
filia,

Item Areleti Martyris, iv Lect. De utroque omnia de Commuui. sed additur Unde eum inter Sanctos incognitos referre laudatus mox Lobineau compulsus fuit sed neque
episcopi, viliLect.
: :

Valentiniani imperatoris, ut aiunt, a Molano hoc die memoratur egimus de

:

nobis quidpiam suppetit, unde de eo plura dicamus, alioquin, quin idem sit Erkletus, qui Arele-

xi Octobris. ea ad diem Fortunatus Papa, Fortunato Martyri Romano subjungitur in Additionibus ad Lucense Florentinii Martyrologium credimus indicari hic S. Fortunatum episcopum Tudertinum, cui locus xiv Octobris. datus est supra ad diem SS. Agraturu et Castulum veluti Viennenses in Gallia episcopos et Confessores inter Auctaria Usuardina apud Sollerium hodie memorat editio Lubeco-Coloniensis : de quibus egimus ad
;

Eodem

vix ambigentes. die Natale S. Savinse legitur hodie in Auctarus Bed<c at nihil nobis occurrit, quo illam ab Sanctis mulieribus aliis ejusdem nominis
tus,
:

distinguamus.
450 die xv Caprasius Carmeli Prior (quem anno Palseonydorus defunclum Bostius, xx Octobris, in Opus noscribit) jam bis inter Prsetermissos

strum

Junii, dein

diem
SS. Gasparem,

xiv Octobris.

Mutiura,
Claudios duos, Ericium,
I
I

primum ad diem secundum ad primum Julii. Caprastum altediem rum, nempe Lirinensem, jam dedimus ad Lezana Annalium Carm. de illo cum i Junii IluucCapratom. Illadannum 450 notamus
illatus est
;
:
.

Martyres
Severo
imperante,

Paulum,
Julium,
Vitalem, aliosque plurimos

' (
1
'

KaMechlinieuse Kalendai ram, in quo xm Caprasii abbatis Priur. lend. Novembrisdicituiimitamur, Carmelit Bostius et alii, quos nou Apo^tolic Sedis inorem debitum geren-

ut suntantisium tituloSaucti aliqui ins gniunt,

quum

<<

decretis
tes,

ejus donec majora suppetaut fuudamenta

Brixianum verum non ea est hujus a D.Bernardinoeditum:

exhibet nobis hodie Martyrologium

sauctitatis.

Martyrologii auctoritas, ut ex ejus fide Martyres illos, quorum etiam familias et cognomenta Faynus sibi nota existimat, Actis nostris inseramus donec aliunde illorum Martyrium et cultus probetur.
;

Martyrologium Speciosaj Virginis, inquit hodie Usuardinum Greveni anno 1521 Colonix excuquibusillam annuntiat hesum;iisdemverbis, Nihil quod sterna die Florarium nostrum MS. hesterna die in Prseteriis, qux de illa dicta

SS. Alexandri et Faustinae

MM. Romanorum Roma

Thenas in Belgium
ni

ex Cosmeterio

S. Cyriacse

missis sunt, adjiciamus, invenimus. plures ejusdem nomxS. Cuanum quemdam inter decimoquarto. cui diem xv Octonis alios loco

luissetranslatacorporaanno\fo?>,atqueibt'h gni pompa Dominica tertia seu Idibus Octobris fidelium venerationi expositas in templo
I

bns adscnbit,

recenset Colganus in Actts S8.

'

PP. Minontarum, accepta ad id anno ablnnocentio X facuttate discimusex

,

us pag. 25] Majortbus nostrts nominis Sanctos ha*te,ius a quodsufficientcm pcrsonainter Prsetermissos,
<')

Ribemixad S. Cuannam abbatem

slH

Flandrico anno 1656 typis H. Kempe Lovanii edito. Natalem horum Martyrum diem cseteraque ad eos spectantia ignoramus.
libello

rum, gestorum
lati,

illis deet cultus sacri legitime

et

videmus quod quod Cuani ad hunc nos facere compellimur, diem

notitia caruerint, repositos

PR.ETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.

nonnisi diem a Colgano memorati, perspectum habeamus men videre est ad hunc diem S Euthymium Monachum Graeco Moschis figuratis in Ephemeridibus Martyrologio Slatom. I Maji prxfixis cui in Domino Joanne Gabriele de Sparvo-Russico a
;

nudum no-

adjungxwenfeld Latine verso novi appellatio Ruthenus ? quis hic f Graecusne, an

omisit quoque omisit in editionibus reliquis Papebrochius vero, Malcolmum Castellanus si alicubi cultum S. Margaretae juncturus probatum invenisset, ad diem ejus sufficienter neque porro x Junii, id facere non est ausus ; non est ejus cultus, nos, quibus exploratior quam Papebrochio, illi locum in Opere nostro
: : ,

verum xn An Martvr anonymus monachus hodxe memoratis? An alius quxspxMenxis Magnis

tur
: ,

concedere audemus.
Dedicatio templi S. Uhv\mapud Morinos a Milone Morinensi episcopo facta anno 1133 hodie si-

am

Nihilea de re certi, quod dxceret, Kulczynskx xn Papebrochius, nihil lgnatius 101, neque Specimine Ecclesiae Ruthenicae pag Jos.Simon.Assemanx nos habemus. [Suspicatur 302 hunc EuKalend. Eccl. univ. tom. Vpag. cum Thaumaturgo, de esse
?
.

habuxt

gnatur in Kalendario Mariano P. Antonii Balinghem. BB. Bernardi Massnc in Tuscia, Michaelis a Corcano Comi in Insubria,

Confes-

thymium eumdem quo Nostri ad diem xvm

Aprilxs egerunt]
vel

S.

Erembertam, alias Bertanam

Hermembertam

Antonii Sulmonensis in Pelig-nis, Christophori Plateani Valentise in Hispania,

et Brigittge

sorum

in Martyrologxo Virg-inem recenset Castellanus Julii : Mabxltonius Universali ad diem viii part. I in Annotatis xn

Sec

Silviacensxs prope Vitam S. Vulmari abbatis

coli

III. Benedictino

Gonzalez apud oppidem Veaz in Provincia Carthaginensi, Virginis Tertiariae, meminxt hoc die Arturus a Monasterio in

Martyrologio Franciscano sed absque

:

in-

Bononiam

ait in Picardia, cujus neptis fuxt,

die.

dicio cultus.
SS. Succus,

eam
B
vni erat

hac

ad xx
:

Julii,

Remissa apud nos fuxt adxe quo de S. Vulmaro agendum

:

Cesa

et

alii,

tum vero ob Actorum et cultus notxtxse sed cum eaplenioris penuriam huc remissa premamurpenuria,cogimurxllam dem et nos
et

Mireus, Aufridus,
Saturninus,

alicunde hoc diepraeterire, donec lux uberior

affulgenf

Nereus, Eomae, Passio

memorati hodie in CodiceHieronymiano Epternacensi seu Antverpiensi apud Ftorentinium spectare videntur ad E xvi Octobris. diem
Silvani Martyris et S.Fortuiuiti

S.

qux Petrus abbas in Elencho nostro Sanctorum, aliunde Idibus Octobris coluntur, memoratus nobis ignotus est.
Virg-inis sanRatisbonae, depositio sanctae Aureliae

signatur hodiein Beda aucto ante tom. II MarSilvanus tii. [De Fortunato inferius fit sermo vero ortusne sitexSilvano qui xvi Octobris colitur, ambiguum est; mortispalaestra diversasal;

ctimonialis reclusae

in in

Menardus ad hunc diem Benedictino- Memoratur item Martyrologio Kalendario Dorgaini cum eodem titulo, ac
:

ita

tem indicaretur ,utvideripoterit adxviOctobris.j SS. Martianum,

Satirum,
I

Martyres,

Clotarii Franciae regis, ab aliis vero Hugonis Capeti filia fuisse dicitur. Arnoldus Wionpost
lib. 5

Ligni Vitae in Adjunctis pag. POO illam COnfUndit cum Aurelia, Argentorati hodie in Martyrologio Romano annuntiata, cui infra suus dabitur locus: interim sacri cultus Aureliae Ratisponensi exhibiti sufficientia non reperio,

Opus nostrum inferatur, indicia licet sublimiore ac honorificentiore tumulo donatam fuisse legam in Mausoleo S. Emmerammi a 10'.' Ccelestino abbate Germanice scripto, pag. immo, teste Radero tom. II Bavariae Sanctae pag. 101 Wolfg. Selenderum, ex religioso S. Emmerammi S.Wenceslai inBohemix Silesiaeut in
:

Caudidum, annuntiat hodie Florarium nostrum MS. Spexvi Octobris. ctant ad diem Martyres trecenti sexa^inta anonymi in Africa passi leguntur hodie in Viola Sanctorum. At in Martyrologio Romano SS. Saturnino et Nereojunguntur Socii Martyres trecenti sexaginta quinque absque palaestra hos inpersecutione Vandalica passos fuisse, quod in dictorum Martyrum Elogio ait violae auctor, SS. Mar|

tianiet Saturiani

Elogium

illis

applicans, Ba-

que confinio antistitem

citante

instaurantur

quotannis illi fdnebria sacra apud sanetum Emmerammum jam ab annis quing-entis octogrinta novem (aban:i<i Jn-27) numquam intermissa. Legit Raderum hoc loci Joannes Baptista ejusdem Oenobii abbas, Coelestini continuator, et Radero non tantum non contradicit, sed et ipsemet neque Sanctae, neque Beatae titulum Aureliae
Ratisponas sepultae tribuit.
B.

ronius in Annotatis nullius auctoritate probari asserit. Memorandi erant una cum SS, Saturnino et Nereo, in Viola omissis ad diem, quo xvi Octobris. deillisagetw, Bituricas, Ambrosii habet hodie Martyrologium Richenoviense est S. Ambrosius ep. Cadurcen:

xvi Oetobris. de quo agetur die memorari notatum S. Gallum Conf. hodie alicubi is in SS. Elencho MS. nostro reperio. Pertinet
sis,

addiem
S.

*vi Octobris.
,

Richwinus eremi Hemmerodensis Coenobilo in

hodie Bertrandum, Convenarum episcopum signant Saussayus in Martyrologio Gallicano, auctor Martyrologii Pa?nsiensis, Baittelus xn

Germania
et B.

Elisabetha abbatissa in Hoven prope Tolbiacum in archidvjecesi Coloniensi memoran-

Sanctorum Castellayxus autem ad diem xvi Octobris et quidem recte nam, teste SimoVitis
: ;
:

tur hodie in Menologio Cisterciensi Henriquezii ubi et altera memoratur ejusdem nominis et Parthenonis abbatissa ad diem xxvn Augusti inter Praetermissos relata. Cum Beati titulo signantur Richwinus et Elisabelha hodierna
;

ne de Peyronet, presbytero Tolosate, cujus ecclesiae S. Bertrandus arciiidiaconus fuit, xn

in Kalendario Cisterciensi Sigismundi Alberti. Uterque omittitur a Chalemoto nos utriusque cultum cupimus edoceri. Malcolmus Scotiae rex hujus nominislll, S. Margaretae conjux, hodie comparet in Menologio Scotico Dempsteri ex Molano, qui eum retulit in editionem primam Martyrologii Usuardini;
:

Onomasticum Sanctum Gallico latxnum pag. 18, non solum in Breviario Tolosano notatur ejus festum ad diem xvi Octobris, sed eodem etiam die colitur in ecclesia propria quo et mortuum testantur S. Episcopi Acta. Ad hunc item diem signatur in Officiis proprixs ecclesiae Tolosanae, anno 1047 jussu Caroti de
Notis ad
;

Monchal, Tolosae editis. Differimus itaque S. xvi Octobris. Bertrandum ad diem S. Reg-ulus Conf. in Scotia, Praetermissis in Opere nostro ad diem xxx Martii, uti et ad diem xxvin Augusti

DIB DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

MS Ex Augusti insertus hodie sxgnatur Codxce \MSS. Aberdonensxs , cerplis Breviarii cultui haud stabxlxter 167 verumea diesejus additur enxm Quando videtur fuisse affixa; eo non fuerit servitium xmo in Qnadragesima de enim Sed differne hoc quidem casu sequitur poterit ad dxem, eo tur in crastinum. Agi de King, ut ibidem etxam ouo eius festum Adamus Hibernix MS. cxtato notatur^ Catalogus SS. Dempsterus altxCodiciinsertus, Camerarius,

'

die [In Scotia S. ColmaDDi episcopi, habent hoc in Menologio Scotico, et MartyroDempsterus logium Tamtactense hos secutus est Ferrarius
;

memoratur in Catalogo Sanctorum generali etiam in Breviario Aberdonensi, adjectaoraoptime tione, qua ejus intercessio invocatur igitur ejus cultus probatur. Sed quoniam multi
: :

sunt Sancti homonymi, Martyrologium

Tam:

tactense, inter Colmannos distinguens, dicet NativitasColmanni filii Lenini. Festum ejusple-

que signant, ac * *

colxtur, alibi forte constanter

xvu Octobns.

raque monumenta Hibemica rejiciunt ad diem xxiv Novembris ]

Confessoris, Id territorio Remensi, sancti Basoli Usuardus. Castellanus inquit ad hunc diem xxvi Novemvero, qui hunc Sanctum ad diem ae s&culo vi adscribit, hodie ab bris memorat, priorem vocat hoc alium Martyrologio inserit posteriorem S. Veule, auem sxculo
:

Eusebins presbyter

num

fuerit

S.

Reguli, qui

S Andrex

reliquias
socius,

lisse fertur,

ex Achaia in Scotxam attuut ad diem xxvii Aprilxs

exaCamerarius ait, ac cultu sacro gaudeat, S. Reguio agetur ad minari poterit, cum de r ,. xvn Octobns. dxem hxs hodie Romanum Martyrologxum Hedwigem
.

S.

Basle,

viii

ducissse 'verbisannuntiat Cracovise S. Hedwig-is dedita etiam Poloniae, quae pauperum obsequio quam et clemeus Papa Quartus
:

Readscribit et Latine Bosolum, cxterum dicecesi Trevirensi cultum dxcxt. clusum et in Bernardo Hausisse videtur haec Casteltanus ex qui apud Labbeum tom. I BiblxotheGuidonis,

miraculisclaruit,

lnnocentiusUnKalendas ejus festivitatem sexto decimo decimus quidem tUa Novembris celebrari indulsit. HodM quo xn Romigravit ad Supwo*; sed colUwr, reperitur, nosque deea, mano Martyrologio sciticet XI nondunv Ponlicet olim, Innocentio diem Opere nostro in Prxtermxssts ad in
Diimero SaDctorum adscripsit,
et
tifxce

cx MSS. pag.

631 Sanctos Lemovicenses extra de S. Bosolo dioecesim sepultos enumerans hsec oriundus in montanis, veneraBosolus

habet: %. abbatia in dicetur >n sue reehwwrio, ubv nuneesi habetur. Festum cesi Trevirensi, cujus legenda
ejus recolitur Idibus Octobris
illicest

xviiOctobns. Marchionis, tamquam hoc die S Leopoldi AustriaB nostro ad diemiv fit in Opere

xvnMartii hodie promissa

sit,

agemusaddxem

verum pro TreRemensi csetera enim virensi legendum omnia S. Bosolo in dicccesi Remensi ab UsuBosoli nulardo annuntiato quadrant S. vero
: :

lus

apud

nulla

Trevvrenses* cultus, Legenda nulla, denique Abbatia. Nec credibile est Guxdo-

cullmentio

xv Novembns. BeHovacensi, tamterritorio S Maveutia Virgo in xnscrxpta, nuam hoc die quxbusdqm Kalendariis hujus diei Sanctorum Elencho lccurrit in

Februarii. Martyrologio

Romano
.

xnscrxbxtur

\ddiem
'

nostro

natalem in Supplemento,
:

venx annxlbll, ) Translatio, hoc dxe facta S Clementis Martyris Negro Lxh. 2cap. 6 anno 1649 refertur a Joanne
'

diem adscribxt Saussayus Menclauti et Dempsterus xn UsuardusveroGrenioScotico xxiv Octobris; y xxNovembns.

illi

MS

voluisse Bosolum Trevxrensem, ignotum, pr&teriisse autem Bosolum aliunde cujus Remensem satis per Galliam celebrem, hodie Remxs olxm agebaTranslationis festum ei*it ad diem, qua celetur et de quo agendum xxvi Novembris. depositio, bratur ejus Virg-o occurrxt hodxe xn AuS Legadia w?J Gaida suspicamur esse S. Leocadiam,

nem memorare

'

ctariis

Bedx

iroi

Hispaniam xnvadencujus corpus, Saracenis in

tibus,

vero in

m Gallias delatum fuisse fertur, memorxa signatxir ad

Martyrologio

Romano

Narniensis epxscopi, V ost S. Juvenalis,

VUam

ClemensunacumS. idem creditur,quiS. n in scrx n<s MartyroUtgio

P

* \***^

Celso

Translatio sxgnatur hodxe S ludoci Confessoris

dxem

ix

Decembns.
,

,.

"MS

Usuardo Elencho nostro Sanctorum ex

QarthusieeBruxellensis.Colitur

*m

Decembns.

DE

S.

FORTUNATO
i.B.

MARTYRE ROM^
Ex
Hieronymianis
aliisque
sacris

Fastis.

laterculum Martyrorodiernum Sanctorum

J

MDominico

Georgio, qui

Adonianum Marlyro-

loqium

Romanum
et

exorditur his verbts

loct

tJ H:Roma Usuardum
in suis

Fortunat, Martyr,s via Aurelia Sancti

anno loaium postremus edidit ex Hteronymautmerito censet Sollerius, Tro,

m^Usuardus

Annota (. adMartyrologium cu,us P" SoH recte quidem Usuardum Romani, de S. lortu eadem aux Martyrologn Adonem, cu,us nato^n* verba at mimts recte

Adonem hoc

Baromus laudat

^manum

tZus"purus
Adonis

scilicet,

edilori,
vii

Tomus

Solletto hac in re assenttenttbus Prtor Octobris, Pars

^^^Sj

PR.ETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.

ioaon
J.

plura, illaque antiqua,

Martyrem virili sexuiad-

B.

scribunt.PraeterUsuardum,qui constanterS. Fortunatum scribit, etiam in antiquissimo San Germanensi sive apographo sive autographo exhibet Dominic. Georgius in sua Adoniana editione (a) Martyrologium Ottobonianum, saecxdi circiter decimiet proinde Hieronymiano Corbeiensi antiquius (b), in quo legitur sub Idibus Octobris In Gallia nat. Sanctorum Maurorum et de Militibus Lupuli et Fortunate. Similem annuntiationem habet Kalendarium Palatino-Vaticanum Scvcidi xn Fortunati Mart. Numquid foeminea nominis (c) desinentia promanare potuerit ex inscriptione Ottobonianae simili, qua nomen militis Fortunate dicitur ? ] Martyris titulum S Fortunato opposui, tum quod eo condecoretur ab Usuardo, tum quod in Hier*onymianis soli passim locum habeant Martyres. Romanum porro palaestram illi item adscripsi, tum propter Usuardi iterum auctori; :
:

tatem, tum propter Viam Aureliam et in ea coemeterium in citatis Hieronymianis Codicibus quse sane non aliam palaediserte expressa stram, quam Romam, foecundissimum Martyrum sanguine solum, clamare videntur. Castellanus quidem in Martyrologio suo Universali,
,

quoniam, Hieronymianos Codices secutus

fce-

Fortunatam eamdem videri ait t ac S. Fortunatara de qua jam egimus heri, quae quid cum hac nostra commune habeat praeter nomen et martyrium, sed alibi toleratum, non video. Sanctum huic nostro homonymum e catacumbis Urbani VIII jussu extractum, summa veneratione hoc die colunt

minam Martyrem

facit, S.

PP. Excalceati Valissoletani teste Tamayo magis tamen, ut arbitramur, quod Fortunatum
, ;

scirent,

nostymm hodie Martyrologio Romano inscriptum quam quod eumdem ad se delatum certo

crediderint.
20
Edit. Pari^, 1723

()

Martyrol. Adonis, p. 680.

(6)

D'Achery

Spicil.,

tom.

II

p.

(e) Mari.

Adon.

cit., p.

708.

DE

SS.

LUPULO ET MODESTO
MARTYRIBUS CAPU^

Ex Hieronymianis
J.

aliisque sacris Fastis.

B.

3MC. INCHTO. S. Lupulc

uos
S.

modo citavimus Hieronymianos Codices, Lupulum, cujus nomen varie a variis scribi,
erit pro-

tunata, de qua Rabanus, quo in adornando Martyrologio suo plurimum usus est, loco item non

absque Socio, annuntiant sic quidem editus a Florentino Codex In Capua Lupibli sic vero Corbeiensis In Capua Luplili. At Lupulo Modestum jungunt vetera ecclesice Capuanae Kalendaria, a Michaele Monacho, ejusdem ecclesiae Canonico, Sanctuario suo Cap puano inserta, quorum tertinm sic hodie habet
colligere, hodie, sed
:

num

Q:e textibus infra producendis, cuivis

;
:

suo agere videtur. Idem apparet dicendum de Appendice Adonis, in quapost annuntiatum Romae S. Fortunatum Martyrem legitur Item Lubuli,
:

Modesti et Fortunatae, haudexpresso pataestrae no-

mine
2

Michael Monachus geminum proeterea cultus

:

apud c>pua<""/"
'

sacri a Capuanis S. Lupulo olim impensi vesti- ^

Lupuli et Modesti 1. 3. id est Tres leotiones. Quartum (b) iisdem verbis utitur, nisi
(a)
:

Idibus

S.

gium affert primum Sanctua?Hi sui parte 1 (d\ ubi in ecclesia S.Prisci exstare ait partem antiquae basilicae in honorgm S. Prisci olim conditae, in
cujus abside plures variorum Sancto?*um spectantur imagines, puta SS. Petri, Felicis, Lupuli quod sane cultus antiquitus Capuae huic etc. Sancto exhibiti indicium est. Alterum ibidem (e),
;

culto

quod trium Lectionum non meminerit. Pridie

vero Fortunatam Virginem
rant,
nii,
et

Martyrem memo-

quod

et

secundum

facit

(c),

quam non aliam

esse a Fortunata Virgine et Marlyre, SS. Carpo-

Evaristi et Prisciani Sorore, de quibus actum hesterna die, nobis suadent tum illiusper Italiam celebritas, tum dies xiv Octobris illius cultui consecrata.

nempe instrumentum

qui in catalogo

Unde emendandus videtur Ferrarius, Sanctorum Italiae (post annunliatam ad xiv Octobris diem Neapoli S. Fortunatam,
SS. Carponii, Evaristi et Prisciani Sororem, et ad hunc diem etiam Fortunatum Martyrem Romanum, de quo pauto supra) Lupilum et Fortunatum Capuae passos ex Breviario antiquo Ca-

inter monu?nenta ?nonialium S. Joannis ab ipso repertu?n, quod aperte indicat, olim apud Capuanos ecctesiam S. Lupulo sacram extitisse. Instrumenti verba ita apud Michaelem sonant In nomine Je.su Christo nono anno principatus Paldoln' gloriosi principi.s (nimi:

rum comitis
(f),

Theanensis, qui, ut censet

Monachus

ab anno 1022 usque ad 1030 Capuanum principatum tenuit) ideoque ego mulier, quae vocor
Maria, filiaquon. Petri mahistri et uxor... avitante deintus hac Capuana civitate in loco Grottula ad ipsa cementaria prope ecclesiam sancti Lupuli, quae nunc destructa esse videtur ab alio Capu
est terra dictae ecclesiae S. l>\\\m\\.Hu?ic sacerdotio

puano memorat

nec enim praeter Fortunatam hesternam, Neapoli cultam, et Fortunatum Romanum, alius videtur Fortunatus admittendus
: :

cocat

quidem

in subsidium

Bedam

at Bedae

puri

hodie laterculus vacat. Rabanus S. Lupulum

cum

S. Fortunata conjungit, ita ad hunc diem scribens : Et in Capua Libuli, et S. Fortunatre in Patrias; Fortunatam hesternam loco quidem non suo refert, sed Capuae non adscribit id facere
:

videri Notkerus potest,

Libuli et S. Fortunatae
:

cum

ita scribit

In

Capua

atque adeo de eadem For-

insignitum fuisse Michael Monachus censet, partim ex antiquissima illa ecclesiae S. Prisci pictura, in qua eodem habitu indutus cernitur, quo at Marcelli Acta (si tamen illius S. Marcellus sunt, et non S. Marcelli Tingitani Martyris, ad diem xxxOctobrisMartyrologioRomano inscripii) quae Michael {g) exhibet, eum e milite Marty:

(a) p.

420.

(6) p.

432.

(<)p. 410. _(i) p. 132.

(.)

p. 155

e t scq.

(f } p. 020.

[g)

p.

137.

rem

DIE DECIMAQUIiSTA OCTOBRIS.

A rem factum produnt

neque video,

si habitus,

quibus in ea piclura et alii nonnulli Sancti reprsesentantur, spectes, unde discernat Michael fuisse episcopos, illos vero presbyteros, inter
hos

vera fraternitas

cujus Responsorium tertium est Hsbc est sed quid si fratres fxde et spiritu tantummodo fuerint ? Dein fatetur Michael (a)
Officio,
:
;

iCCTOlf
J

quorum habitus (v. g. S. Prisci lum discrimen apparet.

eur S. ModesflU adjungutur.

el S.

Sinotijnul-

idem Responsorium post Lectionem nonam legi in Officio SS. Marcelli et Apuleji, cum tamen in
Actis S. Marcelli, ab ipsomet Michaele exhibitis, Apulejus Marcelli famulus fuisse dicatur. Unde ex Responsorio isto fraternam Lupulnm inter et Modestum cognationem intercessisse haud satis
tuto elicias.

Lupulo Modestnm junxi ex Capuanorum Ka\endariorum,quse supra citavi.et Ofliciorum, quorumjam mentio fiet, fide. Addit scilicet Michael fratres fuisse, ex ecclesise Capuanse de his Sanctis
3

Monacho

qualis a Michaele [Ut clarius innotescat Buei Nostri ratiocinatio num. 2 exposita, picturam Capuanam, in Sanctuario Capuano exhibetur, ligno incisam lectori proponimus.

10

11

12

13 14 15

16

secundum numerornm Inexemplari Capuano siugulis Sanetis nomina apposita erant, quae subjungimus
seriem.

Kur Us . 11. S. Lupulus. 12. S. Sinotus. 13. b. 7. S. Agnes. 8. S. Quartus. 9. S. Quintus. 10. S Priscus. Gestari dicit Michael Monachus a smguiis banctis 14. S. Marcellus. 15. S. Augustinus. 16. S. Felicitas. magis dicerem, instar quod tamen e pictura non facile quis suspicetur mappas sing-ulas coronas (b) qmppe quibus projecta praesidium ludorum sive luctaminum,
; :

1.

S.

Petrus.

2.

S.

Laurentius.

3.

S.

Paulus.

4.

S.

Cyprianus.

5.

S. Susius.

6.

S.

Timotheus.

pulvinaris longiuseuli,

quffi

significabant

mappa
(a)

initium dabatur

(c). ] 132.

p. l\.

{h) p.

36.

(r)Gori Thcs

Vct

Diplych.,

t. II,

p.

DE
C.

S.

AGILEO
IN

MARTYRE CARTHAGINE
G

AFRICA

Ex

Martyrologio

Romano

et

Hieronymianis.

ante tntiun

5<3.
S'1'i'ius

Sanctum Carthaginensem Martyrem, diem Martyrotogio

propositum, ad hanc

in titulo

estclara
sis

Mur-

<V>\ q<u

Uurlyrttlugiu

Aomano hac
qutdent dir

memotatur.

RoCardinalis Baronius, mano primus inseruit Carthag-ine, inquiens, S. Agilei Martyris, in cujus die natali Sanctus Augustinus de eo ad populum tractatum habuit annuntiationi huic su& Anno:

memoria in Vita Sancti Fulgrentii Ruspenapud Surium (a). Sanctus Gregorius Papa dono

Dominico accepithujus Martyris sacras Reliquias a Carthaginensi, extat de his Epistola ejusepiscopo

dem

S.

Gregorii in Regist.

lib.

10 Epist.

I.

Cum
etst

prseluxisse htc vero in his monumentis, qu&sibi

9 tata subjicit sequentia : Possidius in Indice cap. tractatu S. Augustini habito in die nameminit de Agilei tali S. Agilei. De basilica sub nomine Sancti Apud Nostros ad diem
Jsnuar., p. 43. n. 61.

prodit eruditus Martyrologii Concinnator,

celebri

gavtsum antiquoque Sanctum Martyrem

Martyrologto Rofuisse cultu, et proinde recte

()

T.

I.

mano

IBCt"

DE

S.

AGILEO MARTYRE.
;=

C.

nequiantiquitus honoratus fuerit, diem eruere perspectum ex quxbus hunc verit, neque ulla Kalenhabere potuerit, laudet Martyrologia aut
,

mano insertum esse abunde probent, determmacultu tum tamen quo seu passus, seu religioso
t

^^* *^^
r
rthp-ine (auo 1
ctc

A^*
,

uraente ejusdem regis edi- D redditun convenerant)

posms, u

^***
rum
v

elausit, un iversa3 Afric* ecclesias episcoporum et ecclesiasubstantiam unere ^ondonavit. Cui ve*>

rfw rfarm, suspzcor *auda<um Jro in Marlyrologio Romano locum Sanclo Martyri iMldaret, pro arbitrio elegisse, atqueita, ut

2^

JrteS^

J
:

.^

^^ ^^
suorum

an

<w<

eft* iit

passionis vassioms, *.-*.. ^- ,, rt L>> /,1 /> M i.'r.<earta Ji&us /feri assolet,ab anniversario vel vel cultus die longius aberrasse. in vetustissimo Mrf FLorentinium siquidem 2
,

1^^ HW ^K- m *^^JW. . M

sacerdotum vasis exinanitas et sed vatasjam non divini cultusloca,
esse habitacula,

mancfpate. an

^ro a Wandalis usum multas eccle-

<V*d Uensericofu.. sias a uensentu / { *_iwoi sacns (ecclesias) et C . his verbis [h) Quas Chronico
admimstratione
pri-

/anJrJ
fnittr,

Car-

AP Martyrologn seu E'pternacensi Hieronymiani

jnssit

ihagine *-

Januarn, apographo Sanctus noster ad diem xxv pro inqu0 l a0 Qp er i s nostri parente Bollando, ordinem sequente, stituto Martyrologii Romani ad eumad hunc diem dilatus est, annuntiatur Carthusianis Coloniensidem diem memoratur a apud Sollebus seu, quo nomine in Usuardinis eumdem Auctariis veniunt, Greveno, ad rium
:

stitutas

CatholicorumperAfricamgaudiumbrevi "*+* Trasamunquidem interturbavit hujus successor Victor Tunnonensis in qui Uerum, ut ait
dus,

donec eam Cathohcis reddidit incertum est. Guntamundus, ecclesias a Guntamundo re4. Porro natum ob

uen m(juea

pariter diem

perantxquo apud Carlhaginensis KalenMabillonium (a) ecclesise hic dxes vere dario inscripta est, ut proinde, quin seupotius ob infra dicenda cultus seupassionis Marantiqui anniversarius sit, dubitari nequeat
ejus
festivitas
:
i

Ariana insania plenus Catliolicos inclausit at sectatus est, Catholicorum ecclesias instauravit Hildericus, cujus m aillud cumulate Fulgentii Ruspensis epibilis bonitas, inquit S.

Chronico

(i),

tyrologiorum annuntiationesinfra alia occasione referemus cxterumanulla uspiam extent Sancti Martyris Acta nescimus, horum quidem defectum gesta posteritati conB supplere, et plurima Sancti laudatus Baronius in servarepotuisset, de quo Annotatis, quemque Possidius in Indiculo scriptoS. Doctoris ita breviter indicat .-Per Agilaei, S Augustini tractatus, si non Natalem S. notavit Stilet hunc, ut ad eumdem Indiculum (b) pauca nunc tingus, nobis invidisset antiquitas

Catholicaj per Afriscopi biographus (k), ecclesiie cam constitut libertatem restituens, Carthaginensi tum vero, exuplebi proprium donavit antistitem regis pr&cepto ab exilio libus episcopis ejusdem Fulgentio Carthaginem redeuntibus, Re:

cum

S.

sonabat, subdit

idem biographus

{l),

divina laus ex

omnibus

sequens populus

rasilicam linguis, ad Sancti quirPE Agilbi et praecedens Confessorum beato-

rum omnium

rum triumphum nobilem

Carthaginensis episcopi,

celebrabat

novi itidem

scilicet Bonifacii, ordi-

quee Carthagine extitit tantum de antiqua atque Sancti nostri nomini dedicata ecclesia Reliquiis ad S. Gregorium etiam de ejusdem
, , ,

nationem in S. Martyris basilica peractam esse, cathedralem, ea forte de causa, quod ecclesiam Hildericus mox Calholicis Restitutam dictam reddere, ne Wandalos suos, in persequendis Ca,

Magnum
mus,
,

missis

cum

Titlemontio

(c)

observabirege,

nimium exasperaret
Iiabet

I ,> -- dolose Carthaginem, quod anno <erx vulgatx 439 J2 teclerio, contigisse probat mt.^^;.... Ruinartius in Com....... \_. Theodoricus d-.vm -^.o, m nnv' titi'. $emel mentario ad Historiam persecutionis Wandalicee

iiiieaia

Post captam a Genserico,

Wandalorum

tholicispreedecessoribus regibusssepe crudeliores, veritus fuerit, legitur in , ita laudato Tironis Prosperi Chronico (m) quod regnavit Llilquem (Trasamundum) : Post
drix, filius

Hunenci annos

vm

dies vin, qui

n ex-

a Victore Vitensi iribulatioais tum ingruentis participe, scriptam [d), dicatamS. Martyri basilicam misere profanatam fuisse colligitur ex nobili fragmento Appendicis Chronici Prosperi,
, ,

episcopumapud Carthanrrlin refrnisu Bonifacium episcopum apud Garthaordio regnisui Sancti Agilei ordinari praecepit, ginem in ecclesia eamdem et omnibus Catholicis libertatem restituit ob rationem Anno secundo gloriosisverosimiliter
:

quod ex Codice Augustano edidit Renncus Canisius ,e), ubi hujus auctor de Guntabundo seu Guntamundo, tertio in Africa Wandalorum rege, ita scribit Post eum (Hunnericum) regnavitfafc anm secundum laudatum Ruinartium circiter 484)
:

Nonis Fesimi regis Hilderici (vulgatx aerae 524) sancti bruariis Carthagine in secretario basilic^ ecclesiae Car- F Martxris Agilei Bonifacius episcopus
thaginensis

vinciarum

coepiscopis suis diversarum proAfricanarum Concilium celebrans con-

cum

sedisse legitur
ris basilica

apud Labbeum

(w);

atque adeo

Gentunis, ejusdem Hunnerici c Guntamundiis,

fratris, filius

regis

MartyCarthaginenses episcopos inSandti nostri cathedram suam aliquamdiu habuisse,

annos undecim, menses novem, dies undecim, qui tertio anno regni sui Cosmeteiuum
Sancti Agilei apud Carthaginem Catholicis dare praecepit, Eugenio Carthaginensi episcopoab eodem jara de exilio revocato, decimo autem ano regni
sui ecclesias

Ananis Wandalis

caeteras Carthagine ecclesias

vero adhuc occupantibus, ut asserit Tillemontius, non videtur absimile. Hilderici inter5 An sub Gelimere tyranno, recuperatam a Justiniano usque ad
fectore,

,;

Catholicorum aperuit. Ademerat verosimiliter Catholicis Sancti Martyris basilicam una cum Ccemeterio Gensericus, qui, ut ait Victor cum Vitensis (f), pulso episcopo (Quodvultdeo). clero veuerabili, illico ecclesiam nomine Restitu.

imperatore

anno 534- per Belisarium ducem , captivumque dictum ipsum Gelime- <.."' Africam, " rem, quamdam praeterea Sancti nostri basi- h
lica

tam, iu qua semper episcopi commanebant, suae religioni mancipavit, atque universas, quae intra

muros fuerant civitatis cum suis divitiis abstulit,sed etiam foris muros quascumque voluit occupavit. aut certe hujus successor Hunnericus, qui, ut

idem Victor testatur

{g),

occulte cum... decreto

per diversas provincias suos homines dirigens, epi(o)

passa fuerit profanationem, a scriptonbus videtur tamen memoriee proditum non invenio sseculi vn, quando, ut scnhsec usque ad finem bit Paulus diaconus lib. vi de Gestis Longobardorum cap. x (o), Sarracenorum gens iufideDeo inimica ex iEgypto et Africa cum lis et obsessam Carthaginimia multitudine pergens captamque crudeliter depopulata est, et nem coepit, ad solum usque prostravit, integra stetisse, quem;
,

V.l. Analect

p. 167. Edit

Paris 1723.

[b)
b

Act. SS.

XSVM
I.

AuflUii,p.

V n

(d) Cap. 5JS4 u.j.t. l,p. 311. Edit.

Ul

ci ieqq.

(-)

M*m. i"""

sci v

Phut.

ecclcs.,

V,

p.

iU.

Edit. Parw. 1699.

(/)

1,

(e)

Lect
p.

An7.

Basnag.

Pers Vand.,1.

S v,

(ijjbld. |/.)Canis. Le.t. Antiq., I. I. 309. f )Lib. lV^l, p,C3 (i\ [bid, n. l, Januar., 43 (A) Ai. (k) Act. SS. i, Janunr., p. 43. n. 80. p 326. - (") C ... Anttq.Lect.,t. [m)Caois AntiqXect.,t. I,p.312 -(n)Conc, t. IV,c.l029 et 1641 (o)Murator.Scriptt. ler. Ilal., t. I, p. 404.

admodum

A admodum,

extincto

in

DIE DECIMAQlHNTA OCTOBRIS. contracta, apud nosedita Africa Wandalorum r

AHy"H*'*"* ^"J^Zmbasl ^u^aZZslne^ Lafc&eanivm
jvrv>

sacree Sancti Uca verosimiliter asservabantur, laudata a Baronxo &. Martijris Exuvise, ut ex

lsei,

tom. VUJunii^ Ott... Gawvvr .v~ ...~ -wvvv toco ita haoet Alibi .. Galei ab hoc non differt
, ;

g*
;

.NONYTlO.

G.

Gellonense apud

Acherium

Parisiensi Gregorii Epistola, quz in editione Lonepistolarum S.Gregorii, ab eruditis Registri anno 1705 progregationis S. Mauri Benedictinis cotligitur in curata, est libri xn ordine prima, Pontifex ob transmissas quashac enim laudatus Carthadam Sancti nostri Reliquias Dominico Beati, inquxt, ginensi episcopo gratias agens,
;

mensis ex jam recensitis tterpiense postremo loco S. Agileum annuntiat

in
:

ad xxv ejusdem apographis solum An-

hunc modum vmKal .. etin< artngine Agilei ex hOc similive verosimiliter apographo ad hunc etiam diem hsec Item Sauctorum Viti, Castulae,
:

Aoilei,

ea caritate, qua AgileI Martyuis ulnedictionem percepimus porro nobis est a vobis transmissa, quasdam per hanc Benedictionem non significari
:

transcripsil Qrevenus, ut proinde hinc nihil pro alterutra opinione subsidii accedat in aliis vero, qux seu apud nos post citatum tom.
}

Corporis Sancti Martyris partes,

secl

quasdam
li-

VlUunii, seu ab EdmundoMartene{c) edita sunt, Martyrologii Hieronymiani exemplaribus, neque Galeus neque Agileus comparet. Antequam nunc

panniaut

serici particulas, quse

Sanctorum

meam

Rehquns psanothecis appticatx, pro eorumdem (consule ad hanc vohabebantur, Brandeumque uti cem Glossarium CangiiJ vocabantur, cum, Benedictini ad ejusdem S. Gregorn Epilaudati Mauritii imperastolam, Constanlinee Augustae
toris conjugi inscriptam,
est

in dicta quxstione opinionem proferam, monuere sedulo observandum est id, quod saepius apographa HieMajores nostri, varias videlicet ronymianaalibrariis, diligentibus quidem, sed

sana fere
,

crisi destitutis,

passa esse interpolatio-

qux

in

eadem

editione

interque has non infrequentem esse, qua nes iidem omnino Sancti, immutatis nonnihil nomi-

libri

iv

ordine

30,

ex Mabillonio breviter,

Vita (a) obfusius vero in ejusdem S. Pontificis ipsamet Sanctorum Corpora aut quaedam servant, horummembrararo admodum in terris Occiden-

tali

imperio subjectis, universali ecctesise transmitterentur, dente S. Gregorio Magno,

praesi

cum

eodem nibus, vel etiam eodem prorsus nomine, apographis repetantur, tel vicino die in iisdem vicino atque hinc fieri, ut per repetita eodem vel eadem vel paululum immutata nomina diverdie nequeat hoc sos designari Sanctos, inferri tuto seu, ut in Corbeiensi haper Galeum,
:

prdemonito,

,j

iub aliguo

laudato Tillemontio existimo. antiquorum testimo6 Cum ex citatis hactenus

niis constet,

w Codutbetur, Gelieum,aa xxiv Januarii in citatis

gtnfiii

imp-

t-arure i)aiui
/tlif,

Sanctum nostrum vitam Martyno inAfriterminasse, etjamtum, anteWandalorum templum Carthagine nomini suo cam ingressum, ahqua a habuisse, eumdem Sanctum in
dicatum
et

probus annuntiatum, atque Agiledm, ad diem ximesequentem in solo Anlverpiensi memoratum,

unum tantum eumdemque Sanctum Martyrem

Carthaginensem, qui secundum allegata ante veterum scriptorum testimonia AoiLEUst;ere dicendus sit, indicari, uti ante me contendit TillemonMartyrologio suo Unitius, atque etiam, qui in
versali

persecutione, qentilibus imperatoribus excitata

Maproinde ante annum 313, quo Constantino Maxentium, Africajam pagno posl debettatum passum esse consequitur, iicet intenm, in
rebat,

qua determinata persecutione

sit
<j

id

factum

fuerit,

Agiad xxv Januarii Sanctum nostrum Galeo vero in Indice Sanctorum leum memoravit, arbitror. omissionis notam apposuit, Castellanus, hanc opinionem idcirco inductus sum In
!)

ob mtiontikie

prorsus ignotum.

Glro

Car-

Quxdam nunc
Martyr

ryi

\g{hen$i

noster

restat dubitatio, an videlicet Agileus, in Antverptensi seu

quod,

sit in

Antverpiensi seu Epternacensi Hiexxiv

\l

ltl'P,

EpternacensiHieronymianiMariyrolognapogradiximus, memorapho ad diem xxv Januarii, ut apographo et quisit a Galeo, eidem lus, diversus seu xxiv busdam aliis ad diem prxcedentem
,

ronymiani Martyrologii apographo ad diem mensis Januarii per Galeum, et ad xxv ejusdem diversos designariSanctosponamus, per Agileum in cseterxs nullatenus perspiciam, qua ratione exemplanbus omnibus ejusdem Martyrologii
prietenmtti Sanctus noster Agileus potuerit aliunde provenire neqtait, enim in hac hypothesi
:

xd

,,

breviter de S. ejusdem mensis, inscriplo. Egit parens Bollandus tom. II Galeo Operis nostri titulo secunJanuarii(b), ubihunc et Martyris opinxonem,quabandum receptam eruditorum inscriptos omnes Hieroyvjrmanis apographis
ctos

nuam ex

esse, nisi gravis obstet vro Martyribus habendos et Carthagini African* ratio,consentiunt,donat, plura hacteadscribendum docet neque nos his nostro hunc distinnus de S. Galeo, si a Sancto habemus dein inter ctum esse velis, comperta Sanctum nostrum Agi eum diem
; :

quod vel antiqui illorum coilectores vel nostrum cognitum non habuennt, Sanctum Fastis suis memoeum in si cognitum habuerint, autem milu videiur rare neglexerint utrumque cum enxm Sanctus noster prorsus incredibile
hoc,
; :

sit

antiquus,

et S.

Gregorio

mv jno

ut hu.usver-

rejectos

adaiium Galeum et Ag.leum inhunc diem distulit, atque ita Martyres credidisse viduos distinctos esse SS. qu<e contranam ei xnjicedetur;astnulla tum,

ba.exEpistolasupra num. fueritque proinde etiam fuerit apprime notus, unus ex istis Martyribusquorum haud dubie Euloyium hic Ponlifex, ut ad

5 protata,

probant,

nomma

Sanctus

Alexandrinum

scribit Ub. viii Epist. 29,

m uuo
/uerit

laudatissimus hxc vir subrent mentem, habebat lucem protractis pluriims Losidia nondumin
clicTbus
:

quod idem est, codice collectahabuit, sive, Hieronymtano vi Martyrologw jam tum sxculo
;

Hieronymianis, ex quibus h*c quid igttur i7u,atque etiam dirimenda est de Sancto nostro Agileo de Galeo, tum
difficuitas

verosimile est, itademum inscriptus ncutiquam posteriores omnes, nomen ejus excidisse, ut id

hitum
8

habeant, propono.
II iii

onymia

nit

Codicibu

apographo ad In Lucensi apud Fiorentinium Cartbagine Galei conSX1V Januarii sic legitur
:
;

unico excepto,quiidem aut luxatum, pserunt, ne corruptum quidem utebantur, Codicibus repererxnt: variis, quibus circaceleberrimiSanctinostrinomen, opinor,
id

Martyroiogium exscn-

quoa nuod H

et
.

~^

..

basilica ei dedicata,

(id ifieni

quw, ut diximus

ur-n Cnrthnnine mtearasteCarthagme integra ste-

/auuarii
icripfo,

apud eumdem FlorenUmum

et

apudA chenum

compilaloresSancU nosrt no-

(a)

Opp. S. Greg.M.,

U V,

p.

244.-

(6)

Die

.,

Januar., p. 590.

neglexisSe t

10
AOCTOHI C. G.

DE
;

S.

AGILEO MARTYRE.
rit nonihil, forte

enim etsi in quiminoribusnimiumquecontractisapograA busdam phis ab horum auctoribus, qui magis brevitati studebant, ideoque viciniores sibi magisque notos Sanctos tantum referre volebant, factum fuisse in ultro consentiam idem tamen locum habuisse majoribus Codicibus, quorum auctorum diligenneglexisse magis credi potest
id
;

etiam ob Codicum, quos prae corrumpi aut oculis habebant, variam lectionem, penitus in Fastis, quos concinnaluxari, quam utut sit, cum nominum corruptio bant, omitti quae modo atque mutatio in Hieronijmianis extant, apographis sit frvquentissima, ob quam: ,

ad singulos propemodum dies in recensendis Martyribus, praesertim Africanis, elucet, saepiusque a Florentinio in Annotatis laudatur, vero prorsus apparet absimile certe hos auctores saeSanpius nimiadiligentia, dum,ne quemquam
tia
i

inter Galei et Agilei nomina intercedit, differentiam hos ab invicem distinctos esse nulla-

dam, qux

tenus inferripotest.
12 Neque id etiam magisprobat diei, quo Galeus Wvimtu, variis Hieronymiani Martyrologii exemplaribus ZnZT^ inscriptus est,a die,quo inAntverpiensi seuEpternacensi refertur Sanctus noster Agileus, diver1

ctum non memoratum

ob parvam quamdam in variis, quibus utebantur, Codicibus repertam nominis cujusdam Sancti differentiam,
praetcrirent
,

quid enim si hujus posterioris apographi auctori quoddam seu Martyrologium seu Kalensitas
:

utque diversos statim Sanctos indicari putarent, suis perperam insererent, quam netales Fastis
gligentia peccasse, apud consuetos in confesso est

omnes
:

in his

versan

itaque,

cum Sanctus

noster obneutram, quaeallegari posset, quamque jam rejecimus , rationem in majoribus saltem

darium, in quo S. Agilei nomen ad xxv Januarii diem ob annuam ejus tum recurrentem fcstivitatem signatum esset, praeluxcrit, hincque ille Sanctum hunc, qui sub corrupto Galei nomine in Hieronymianis quibusdam apographis, sibi pariter praslucentibus ad diem praecedentem, quia hoc
passus erat, memoratus esset, perperam duplicarit ? Extat apud Mabillonium (a) istiusmodi ecclesiae Car^thaginensis Kalendarium jam ante sceculum 7ii, ut editornotat,exaratum, cui Sanctus E noster ad xxv Januarii inso^iptus est hoc modo vni Kal. (Februarii) Sancti Martyris Agelei, quodqueproinde, vel cui quoddam simile Epternacensis apographi collectori facile praelucere, ac etiam S. Agileum a Galeo distinguendi ansam praebere potuit :jam vero etsihoc vel huic simile Kalendarium Sanctum nostrum Martyrem dicta xxv Januarii die anniversario cultu Carthagine anti:

Hieronymiani Martyrologii apographis fuerit omissus, nec tamen in iis, si unicum excipias Eptemacense, usquammemoratus reperiri posad xxiv Jasit, nisiper hanc, quae, ut diximus, Carthagine GaB nuarii legitur, annuntiationem, Geliei, designetur, Sanctum nostrum lei aut Carthaginensem Martyrem hic vere memorari, adeoque per Galeum, qui ad mox dictum Janua-

diem inpluribus apographis, et Agileum, qui ad xxv ejusdem mensis in solo Antverpiensi seu Epternacensi legitur, unum tantum eumdemque S. Martyrem significari posse considerata etiam
rii
,

elevati* etiam,

qu* prn
niont

tpi-

contra

ria allegari
postent.

rationum, quae contrarium suaderent, levitate, prorsus in animum induco. 11 Vidimus in citatis supra num. 8 Martyrologiis annuntiari Galeum tamquam Carthaginensem Martyrem absque sociis, et eodem prorsus modo in Codice Antverpiensi seu Epternacensi referri Sanctum nostrum Agileum adeoque hae annuntiationes ita sunt similes, ut ex eis nihil, quod Galeum Agileumque duos distinctos esse SS. Martyres utcumque suadeat extundi possit,praeter quamdam nominum, dierumque, quibus no;
,

nutlatenus quitus honoratum fuisse ostendat tamen impedit, quominus die praecedenti eumdem Sanctum vere Martyrio coronatum fuisse, atque idcirco ad hunc diem variis Martyrologii
,

Hieronymiani, in quo, teste S. Gregorio in laudata ad Eulogium Epistola, tantummodo nomen, locus et dies passionis notabantur nunc extanti,

mina
ista

isthaec referuntur, diversitatem

jam vero

nominum differentia culpae Amanuensium qui

,

tum

sam ram

tanta non est, ut haec in Codicibus suis luxanonnihil Agilei nomen, hujusque forte exeprae vetustate aut obliteratam initialem littereperientes, facile illud in Galeum vertere
;

bus apog?*aphis, sub corrupto etiam aliquatenus Galei nomine, inscriptum esse credamus sane cum dies, quibus in Antverpiensi seu Epternacensi apographo Galeus et Agileus referuntur, sint adeo vicini, merito censeri hic potest, atque ob rationes numm. 9 et 10 allatas etiam debet, in
:

eodem apographo eumdem Sanctum, utsaepe alias in Hieronymianis Codicibus fieri ante observavimus, ad dictos xxiv et xxv Januarii dies immu,

potuerint, imputari nequeat

perspicio,

equidem facilius
illis

quomodo ab antiqws

Martyroto-

nomine, quacumque demum de causa repeti, et proinde galeum a Sancto nostro Carthaginensi Martyre Agileo reipsa haud distingui.
talo nonnihil

giorum
(<')

collectoribus Sancti nostri

nomen potue-

Vet

Anul

p. 167.

DESS.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

11

DE

SS.

CCCLX MARTYRIBUS MAURIS

COLONLE AGRIPPIN^

SYLLOGE HISTORICO-CRITICA.

I.

S.

D.

Martyrum memoria ex Hieronymianis

:

quot numero

et

ex qua gente
ubi
subierint

extiterint

an fuerint ex legione Thebaea

:

quandonam

et

martyrium

ubi sepulta sint

eorum corpora.

B
S
Diocl.

E
omoeriis Coloniensibus non ita pridem SS.

bt

M*xim. I.
SS. Uilitt

Mauri, non
aliunde

Gereonis Sociorumque sanguine irrigatis, in nova superadditur aliorum Pugilum 1 descendentium Sanctorum vieamdemarenam delicet Martyrum Maurorum cohors, quam hodie recolit ecclesia Coloniensis, et Martyrologi varii varie annuntiant. Initium ducam ab Adone, cujus textus hodiemus ita sonat In Galliis apud Coloniam Agrippinam SaDctorum Maurorum de militibus S. GereoDis. Qui ex legione sacra Thebaeorum,
,

annuntiatione voce Maurorum, substituit alteram Martyrum, ea verosimilius ratione impulsus, quod dubitaret, fuissentne, an non, legionis Thebaeae milites, quos Ado hodie annuntiabat. Ast vero Gregorium Turonensem non de Mauris, sed de Gereoneeo agmine aut quadam hujus parte

explicandum
tur, quisquis

esse,

multo probabilius arbitrabicitatum Byei Commentarium a

num.

esseot oumero quinquagiDta, apud eamdem urbem Martyrium coDsummautes, cooditi suDt iD basilica, qua admirabili opere ex musivo quodam-

cum

35 usque ad num. 45 mature expenderit. Transeo igitur ad Uieronymiana apographa, quorum Lucense apud Ftorentinium Sanctos no-

stros hodie sic celebrat

pini natalis

In Gallia Colonia Agri-

modo deaurata

respleodet

uode

et incolae

Sanctos

Saoctorum Maurorum de militibus. Huic fere consonat Corbeiense ast Epternacense,

;

Aureos eos vocitare coDsueveruut. Hoc Elogium hausisse Adonem e Gregorio Turonensi, jam pridem observarunt Cornelius Byeus in Commentario prsev. de SS.
et

seu, ut ittud Florentinius vocat, Antverpiense, magis confuse id facit sequentibus verbis Idus
:

Gereone aliisque martyribus (a) Sollerius in sua ad Usuardum hodierna ob;

Octobris. Galliis Colooise Ayrippinae natalis Maurorum. Ita tria hsec non contracta apud Florenti-

nium Hieronymiana apographa.

etav*r,x$vSimilia habent Auctaria Bedx, quse huic '" Florus aliique inseruere, quemadhodie vacanti modum in Operis nostri tom. II Martii, cui idem Bedacum Auctariis Ftori aliorumque prsemittitur, videri potest. Verum cum nec illa, ut supra dixi, Pugilum numerum exprimant, recurren- F dum est ad posterioris ;evi Martyrologia, quse Sollerius Usuardinis laterculis, ut hujus plerum6

servatione consideraverit sequentia lib. i de Gloria MartyEst apud rum cap. 62 Turonensis verba {b) in qua dicuntur Agrippinensem urbem basilica,
, :

nec quisquam

id

diffdebitur

qui

quinquaginta

viri

ex

illa

legione sacra Thebseorum

C pro Christi oomiDe Martyrium coosummasse. Et quia admirabili opere ex musivo quodammodo deaurata respleodet, Sanctos Aureos ipsam basili-

cam
S.
ut

Verum cum tam suis quam Martyres Mauri, Gereon cum Sociis in/ravidebimus, eamdem palxstram eumdemincolae vocitare voluerunt.

queAuctaria, post Observationem suam subjicit. Numerum Martyrum quinquaginta retinuere

et Matriculae Carthusiae UlAntverpiensis vero maximus, Ultratrajectinx Albergensis et jectinus, Leydensis, Lovaniemts, numerant trecentos sexaginDanicus unanimes

codices Centulensis
i

est,

que sepulturse locum obtinuerint, incertum plane num Gregorius Turonensis per illos quinquaginta legionis Thebaeae viros vel Mauros no ex stros, vel Gereonem cum Sociis, vel saltem
hisce atiquot designarevolueril.

Bie-

oijnuilauis a
]

'i n/tologis

llUUBti,

Didiceratproculdubio Ado e Fastis Hieronymianis, Gereonxum agmen multo plures quam quinquaginta numerasse milites cumque Mauro2
;

hxc verba Sub persecutione Macum duce suo Gre^. iio. Prsedictis adstipulantur Grevenus et Molanus, quorum hic in textuatiis litteris ex Adone addit Conditi in baquodammosilica, quae admirabili opere ex musivo
ta, et

adjiciunt

ximiaDi, et

rum numerum
textum de
iis

iidem Fasti alte silerent, Gregorii necessario intelligendum esse arbiet ipsi

tratus fuit.

Verum prxterquam guod

Mauri Martyres, ut infrapatescet, plures fuerint quam quinquaginta, imo Gereonis cohortem nu-

mero superarint, verosimilius imo certum esse, infra videbimus, non fuisse Mauros legionis Thebsese milites, sed aliam classem ex Africae oris navigiis illo advectam. Videtur id subotuisse, qui Adonem prx oculis habuit, Usuardo; nam subla-

dodeaurata respleodet, umle et iocolaj ad Sanctos Aureos vocitare consueverunt. Ille vero inferius supradicti Martyres ccclx fuehsec inserit Nota Africae, uon ex runt ex Mauritania, qua? est pars licet Ado et Usuardus sic legiooe Thebesorum duce habeaut veoeruotque Coloniam oavig-io cum Greg-orio./n Usuardina editione LubecoColo:
: , :

ta

ex Adoniana, quam supra huc transcripsi,

(<.)

suo Cum duce niensi insuper addita habes sequentia CoDstaotio cursum sui agoois Gregorio et beato Socompleverunt, et cum beato Gereone ejusque perpetuam deleciis beatorum corpomm quietem
.

Act.

SS.x

Octob., p. 22

(6) Bibl.

Max.

Patt.,

t.

XI,p. 8i8.

Edil. Lugd., ao. 1677.

gerunt

12
hictou

DE

SS.

CCCLX MARTYRIBUS.
terram intra templi septa spei stratam raarmoribus sodalitatis ilhus, beadetegens, principera Sanctae
noraine, socns torumscilicet Maurorum, Georgium accuratius pne caeteris in cirouitu quioscentibus,

musco g-erunt in basilica, quae admirabili opere ex quodammodo deaurata resplenduit. Ve(musivo)

rum de

hisce loco suo

agendum
x

erit;

unde ne
alii

longius eiOQQr a propoAito

seu ab inquirtndo

SS. MM. Maurorum numero, quomodo hunc determinent, audiamus.

numeraii.

Martyrologium

Romanum hodiemum non

, :

purpurea circumdahumatura reperit, chlamyde extremitatibus in insignem auri tura, orarum ejus desinentibus. Sic quidem expnmunt dutexturam
cis

verbts nisi trecentos hodie Martyres celebrat Usuardinis subjiciens Qui in persecutione MaxiEumdem miani cursum sui agonis corapleverunt.

Maurorum nomen Annoniana apud Surium deseriptum fuerit. Acta sed an recte a Surio id dubito, sed multo verosinon tantum summopere
submilius arbitror, ibidem esseinterpolatum,et esse Gregerium, ut illud Mgidius stituendum

servant codices Antverpiensis, Maxaliisque Lubecanus, et UghManus sed ab his rursum discrepat Hagenoyensis modo adductis muros Apud Coloniam Agrippinam, inquit, extra

numerum

Gelenius, Erhardus quos consulere licuit

Winheim alnque omnes,

,

Sanctorum Maurorum cum quadragrinta oum, ut Ml, u( ptutaf Sollerius, ex ccc fbrmaUra in hac Martyrololegeodura cccxl Quid igitur
natale
;

unanimiter expressere. [Nuper accepimus Vitam S. Annonis accurate conscriptam in metnbrana, in qua nomen ducis,
Gregorius exprimitu*']. 7 Prseter Gregoriuin Maurorum

sit

giorumvarietatede Martyrum Maurorum numero

Frtgtdt statuendum? Helinandus monachus (Gallice Froidmont) [dioecesis BellovacenMontis
sis),

ducem duos

xm, in Actis SS. Gereohorum Martyno, stc nis ac Sociorum, relato Eodem vero tempore de Mauritania, quae pergit
qui vixit ssec
'

xu

et

alios nominatos fego, Constaotium videlicet et Marcinum; verum quid de hisce censendum sit, inferius dicturus, modo ad Marlyrum gentem transeo. Trecentos illos et sexaginta milites e

railites ab pars Africae, finitimisqne regionibus propter frequentes Gallorum tumultus iraperatore
est

Galliam venerunt quorum ibi simul sexaginta pro fide Catholioa trncidati cum trecenti corporum beato Gereone ejusque Sociis beatorum
evocati, in
,

quietem et venerationem perpetuam delegerunt. in Extant h<vc SS. Gereonis Sociorumque Acta [otim Botlandiwni] siMS. Musei nostri
Codice eadem gnato PMs. 159 apud Surium vero, qui x Octobris, leguntur tantummodo edidit ad diem
:

Mauritania fimtimisque regionibus ab imperatore fuisse in Galliam, propter frequentes ibi excitatos tumuttus, evocatos, Helinandus in Actis Gereonaeis, monachus Sigebergensis in Annonianis, prout haecjam citata commonstrant, aliique ^ non pauci, nemine aliud asserente, constanter docuere. Verum cum Mauritania jam tum trifariam divideretur, nempe in Tingitanam, Caesariensem et Sitifensem, incertum est, ex qua illius
suffiparte descenderint, necmultum id refert hosce in antiquissimis cit enim nobis, Martyres
;

Martyres H50 verum cum MS. Audomarense

;

et

Uttrajeclinum S. Salvaloris, quee sunt HetinanCodicis nostri dsea apographa, itidem habeant 60, videtur. lectione omnino standum
Natal. tib.ixcap lxvii, S Accechmt Petrus de
CnTiu.Teo""

Hieronymianis codicibus aliisque provectae xtatis monumentis appellatos fuisse Mauros, quo nomine soli illi, qui e Mauritania oriundi erant, populi

apud Latinos (Maurusios Grseci vocant) omni

et

Mombritianum Helinandi Compendtim

[a)

quodque reipsa Mauri 300 fuerint, vel ideo magis

quod totidem numeret biograAnnonis Coloniensis archiepiscopi [cujus phus S. Ada ad diem iv Decembris edentur]. FuitisS. Annoni eequalis vixitque adeo circa medium in Commentario ejus de ssec. xi, a CorneUo Byeo Sociisque Martymbus non semet SS. Gereone
credibile arbitror,
,

tempore indigitati fuere. Sicut ergo nemo velantiquorum vel modernorum negat, Martyres nostros extitisse natione Mauros, ita prceter Usuardum, quem errantem secutum vidimus Adonem, occurrit unu.s dumtaxat Petrus de Natalibus, qui eosdem Martyres facit legionis Thebdex milites, lib. i\ cap. lxvii, supra adhuc citato ita Trecenti lx Martyres apud Coloniam scribens Aprippinam passi sunt. Qui cum essentmilitesMau,

laudatus. Accipe igitur ejus verba e Trimestri

In hoc Sanctorum quarto Laurentii Surii (o) sicut fama loquitnr, post beati Gereonis-et ambitu, sociorum ejus interfectionem, militee ex Mauritania
:

riexsacra legione Thebseorura et illis trucidatis, a railitibus isti ex eorum consortio aufugissent Maximiani Imperatoris apud ipsam urbem inventi
: : :

et ipsi g-ladiis trucidati sunt idibus Octobris.

numero

trecenti

sexaginta, pro flde pariter truci-

sieut nnimarum, dati earadem cum beato Gereone, requiem meruerunt. Cum itaque ita et corporum seu tradinetate S. Annonisseu s&c. xtjamfama

Verum Adonem et Usuardum et ipsum Pe- ''^'^' trum pariter fefellisse, argumento est,quodsub finem dicti capitis ufrumque illum citet marty- p
8
ftifjui f|j
.'"<

rologum

imo

istis

verosimilius ducibus, eo usque

fu,sse,nullodubito, tio foret, Mariyres Mos ccclx c qumveleademtraditio,S. Annone multumforte vel saltem ipsius S. Annonis Vita antiquior eumdem numerum Helinando subministra,

progressus

Mauros ccclx Martyres cum Libri sociis S. Gereonis, de hisce agens citati Dixi id fecisse cap. xlvi, manifeste confuderit.
est,

ut

verit.
duceGre-

Verum
fit

an, sicuti

ea>

Actis Annonianis credico h oriem ccclx

bile

numerasse Maurorum
,

mi-

tites,ita pariter probabile evadit, extitisse eorum ducem Georgmm ac simul cum eis fuisse inlerfe-

Petrum ducibujs verosimilius Adone et Usuardo si enim hos exceperis, nullum facile invenies antiquum documentum, quod Petri sententiam aliquatenus fulcire queat. Quod enim spectat Hierohaec n ymiana apud Ftorentinium apographa Martyves nostros fuisse milites, quidem docent,
; ,

ctum

Quamvis Hieronymiana apographa, imo

non vero ex lonyione Thebiea, queraadmodum,

,

Ift*

ei alia

monumenta omnia S. Annonis biographo antiquiora istiusmodi nomen subticeant, reipsa tamen Maurornm ducem Georgium vel Gregorium
appetlatum fuisse, exinde reor probabile, quod absque ullo dubio, seu S. Annonis biographus aliis documentis ,seu ex antiquaColonienilludex

quit Ftorentinius etiara rlelinandua protitetur, et

nos supra a Greveno observatum vidimus. Abhorrere igitur, inquit Tillemontius {c),averisimilitudine videtur, extitisse U.wuvos.legionis Thebaese mitites. Ad quam vero classem pertinuerint, jam saepius insinuavi; non enim alios fuissemitites

sium traditione

didicerit, taleei

nomen attribuat;

censeo,

quam cohortem

vel

semicohortem

Annonis, de qua inferius, visione, paucis interjectis, prosequitur hujuscemodi vercernitur, pulchre perbis His omnibus, ut hodie deincepsinquirendis sanctarum Reliquiarum fectis, corporibus immorabatur. Hujus autem intentione

nam
.

relata

&

alterius tegionis, quae jussu

Maximiani ex Mau-

ritania, ad compescendos cum retiquo exercitu Gallicos tumultus, evocata, unicaclasse adEuro-

peea littora,

et sic

9 MemoratosGallicV
(c)

porro ad Galliae fines appidittumultus ,quorum occasione

t.

(o)

T.

1, fol.

218 verso.

(h)

Ad diem

iv

Decembris, p. 145.

M(5m. pour scrv. i 1'hist.cccl.,

IV, p. 431.

tam

DIE DECIMA QUINTA OCTOBRIS.

Mauritius cum A tam martyres Agaunenses, seu suis ac nostri marlyovcas0 ciis,-quam Gereon cum
excurrit, probabitius innecti debeat.

13

Anni diem,

fl0r

um

tiont

rium

verosimilius subiere,

excitatos

fuisse a

rusticis,

Bagaudarum nomen

sibi imponentibus,

Helinandus in Actis Gereonoiis et Eutropius in Breviariolib. ix memoriae produnt.Ad illos sedondos missus Maximianus Herculius Caesar levibus agrestes domuit, prailiis, inquit ibidem Eutropius, etpartem Galliae occupavit, anno, ut Pagius in
Criticis supputat, 285, vel saltem, ut convenit inter eruditos, proxime sequenti. Post haec tempora,

qui extremus fuit Mauris, fuisse xv Octobris, admodum verosimile facit, quod tam in antiquissimis Hieronymianis, quam aliis, a Marteneo [a) editis Martyrologiis,nonalio die locum inveniant quam xv Octobris, qua etiam a Cotoniensibus eorum festumab immemorabili tempore recolitur. Verum cum aliunde probari id nequeat, diem uti
f

ACCTOIt S. D.

et

annum emortualem in medio relinquens, ad Sanctorum patcestram transitum facio.

12 JEgidiusGeienius
(b)

de

illa

sic loquitur

in
.-

pomariis

Colomentibiu
$ubiere.

prosequitur idem, etiam Carausius.... cumsuspicio esse ccepisset, consulto ab eo admitti barbaros, ut

Passi sunt autera inclyti Martyres, Coloniae imposterura futuri praesides, circa eum locum, ubi Gereonaea basilica conspicitur, et extant

tnmsountes cum praeda exciperet,

atque hac se
occidi,

etiamnum

vesti-

occasione ditaret, a Maximiano jussus puram sumpsit, et Britannias occupavit. Contigit

pur-

g-ianominum, quae ad caedem hanc intelligendam manuducunt.Siquidem ex unaparteecclesiae,Ortum

versus, sita est curia

hac Carausii rebellione, ut Maximianus partem Agripsui exercitus mitteret versus Coloniam

SS.Maurorum

dicta in vetustis

diplomatibus, nunc
sacra, et olim etiam

S. Andreae vinea, vulgo Mort-

pinam, qua rebellium conatus irritos redderet. Rem gestam sic refert Helinandus Comperto vero, quod Carausius quidam nobilis insidias contra Komani regni fines moliretur, qui tamen procurator constitutus eratprovineiee, quee est juxtaOceanum,
:

hoto dicta; ad Occasum vero extra urbem asdes monasterium ad Martvres,nunc

MiECHTEiiEN
S.

chiola. Jtem in ColoniaSupplice[c)

Gereonis praeposito subjecta paroExtat hodieque

:

\\

jam secundo a 6edibus suis cxpulsi, juxtaGallorum et Saxonum confinia consederunt,

ubi Franci,
inisit

extra quidem veteris Coloniae muros, hodiernae vero Coloniae rooeniis inclusa vinea valde insignis nostri E
collegii S. Andreae, sita prope S.

illuc(Maa;twn'a>iws)perllheni fluminisalveum

partem sui exercitus, cujus railitari virtutenefarius belli cassaretur inceptns. ln quo itinere praecipuos et Dominici duces Gereonem, Victorem, Cassium Christianorum militum Florentium felices turmae
sequebantur.
tf<.rr!/m....,

Gereonem, vulgo Moudthoff dicta,olim vero curia Maurorum cognominata, quae uon obscure vel Maurorum vel caedis
inibi peractoe vestigiatitulo

suomnnstrare videtur.
fuit

Collineateodem, quod in proximo olim

virgi-

nummonasterium, nuncpraedium cum

sacello ad

narrat 10 Post horum discessum, ut idem Helinandus, saeviri cceptum in Martyres Agaunenscs quibus interfectis, hauddiupost Cassius ac Gereon cum et Florentius Veronse seu Bonnae, Coloniensibus eamdem soriem suis in pomoeriis SS. subiere. Prosequitur Helinandus, et relato
;

Martyresdicto, vulgus detorto nomine Mechteren appellat. Ex his Gelenii verbis, si non certum,

saltem probabite evadit, Mauros Martyres in illo loco, qui ante ampliatam urbem inter pomoeria Coloniensia censebatur ,Martyrii palmam adeptos
esse.

13

Et siquidem credimus eidem Gelenio

(d),

id

erecla brevi
poit tuper eo-

oppidum Victoris sociorumque apud Xantum martyrio, de Mauris nostris, ut supra adhuc
vidimuSi
ita

contigerit sub ipsis moenibus veteris Coloniae ad rum Corpnra septentnonalera plagam circa praetorium seu por-

loquitur
est

Eodem

vero tempore de
finitimisque

Mauritania,

qua3

pars

Africae,

regionibusmilites, ab imperatorepropterfrequentes Gallornm tumultus evocati, in Galliam venerunt;

quorum

Cathoibi simul trecenti sexaginta pro fide sociis Uca trucidati cum beato Gereone ejusque et venerationem perbeatorum corporum quietem, petuam delegerunt. Haec brevi post Gereonaei agminis cxdem et in eadem pahvstra accidisse, probant sequentia Annoniani biographi, superius ambitu itidem citata, verba In hoc Sanctorum fama loquitur, post {inpomcerio Coloniensi), sicut
:

tam, quaenunc S. Helenae intra urbem dicitur, ante quidde S. Clarae monasterium. Pergit Gelenius, et corporibus actum sit, exponit his Sanctorum verbis Erant istic eo tempore paludes et stagna, nostramque ad aetatem aliqua ex parte perman:

serunt. ln his

Martyrum corpora tamquam

stides

palustres demerserunt impii; timentes vero

Deum

majoribus

quam

imperatorura corpora hononbus

exaltata recondiderunt. Siquidem sub Constantino

Magno, pace ecclesiis restituta, cum templa et memorias raartyrum extruendi publica potestas est
facta

Orthodoxis,

S.

Helena

mater Constantini

interfectionem.milibeati Gereoniset sociorum ejus exMauritania numero trecenti sexaginta, pro fide tes Gereone, sicut pariter trucidati, eamdem cumbeato

sumptu Agrippinensesadjuvans Maurorum corpora, ubi in S. Gregorii etsociorum annum quiescebaut, gloriose quadragesimum pene
Imperatoris,regali

animarum,
...6

d,o, i, a -

n.o ti

btaxxmi-

an0

""'' -

Maurorum annum fatafor et assequi Martyrum martyres

lem,

1 1

corporum requiem meruerunt. Hisce praehabitis,haud adeo jam laboriosum

ita et

dummodo

constaret,

quo tempore
;

Agaunenses passi fuerint ut enim patet e Commentario apud nos die iv Octobris MM. Trevirensium Actis praemisso, et ex citato mox Helinandi textu, S. Gereon cum Sociis haud diu Sancti post Agaunensium caedem, adeoque et cum annus, quo illa fuere superstites ast
nostri
:

ExHelenam super corpora SS. Gereonis sociorumque nec non Maurorum Martyrum basilicam perquam nobilem, asseverat S. Annonis biographus sequentem apud Surium loco supra Verum inter multas antiquitatis cit. in modum
et servari. collecta jussit pari gloria recondi

truxisse S.

nobilistructuras, quibus ipsacivitas [Coloniensis)

eximiacelebrabatur ter excellit.beati Gerednis olim

f;ibrica,

quam Helena
ita

Christianissima matrona,

Coustantini mater, regiis

erexit,

sumptibus

iu

rotundum
luce

contigit, ignoretur, satius duxi,

latiori

tantum-

marmorea pulchritudine aurique

modo modo Sanctorum nostrorum Martyrium

subjicere

imperio

Diocletiani
et

et

quemadmodum Byeus

illud

SS.

Maximiani, Gweonis

sanctos forisetintus resplendentem, ut ad Aureos ambitu, etc, ut appellaretur. In hoc Sanctorum

sociorumque, in Commentario suo illo?*um Actis prxvio vi signare maluit cum hac tamen
;

supranwn.h. basilicam illam Hehnandus m 1 4 Magis extollit

Actis Gereonxis
inter

prKnbbili bal/l'CU.

restrictione, ut ob allegatas

ibidem rationes
285
ampliss., c.

ei

pluriraa

Fecit sane, inquit, (S. Helena) opera, spectabilia suae devotionis

:

temporis spatio, quod ab anno

t.

ad annum 297
076,

super ejusdem
(c)

S.

Martyris (Gereonis) et sociorum

Lib. IH. Syntag.n.
II,

MT. III. Anecdot., c. 16, cl VI. Collcct. mo et725. Tomus vii Octobris, Pars Prior.

(6}Da MiBDit. Colon.

p. 8.

52,

p,

2C2.

(<0 p.

84.

11
ttxaoBi S. D.
*

DE

SS.

CCCLX MARTYRIBUS.
ejus incuna se conquerentibus eis, antecessorum pertuhsse, nec ulhus tanti temporis contemptum urbis suffi eatenus venerationis cultum a concivibus hac se amplius permoveri, quod quaaccepisse in episcopis erga ipsos litercumque a superioribus melioris studii habesit, ejus, de quo spes
:

ejus corpora, ubi etiam supra memorati Sancti Martyres (Mauri) ad singulare moerentium etinfir-

mantium refrigerium pausant, insig-nem neminique

prorsus vel sententia sermonis explicabilem, vel
arte operis imitabilem structurae mirifica3 et sublimis ecclesiam, quam ita metallorum fulgore et
artificii

actum

varietate decoravit, murisetiam validis ex-

celsisque firmavit, ut nihil supra per

omnes

illas

regiones vel fuisse vel futurum esse, celebri sermone feratur. Praeter quod ligneam aliquam, vel quae tam facile senio vel negligentia? cedat, mate-

existeret. batur, non minorin eos ueglectus interpellationes.ubi per in- "'" r "<r ca. 16 Post has Sanctorum districte requisitus est, quia * temeri-

crepationem

'

le9t

vilitate habuisset, tate tot veritatis testes in tanta invento excusationis loco, cunctorum sententia non

qut

riam habuisse negatur,

ibi tanta copia fuerit,
illius

cum marmorea3

soliditatis

justa3 ultionis flagellum subire jussus est. Itaque

ut opus totum

columnarum

veste spoliatus, verberibus graviter attrectatus

Suspiriis

e.^t.

retur
ut,

geueris firmitudine et pulchritudiue fulciaurei vero fuigoris in ea tantum emicuit,

autem

et

omnis emendationis sponsione

suppliciter iu

musiva forisetintus fulgens elegantia, noraen ad Auuiios sanctos ab incolis sortiretur. Et revera ejusmodi ecclesiam setate Gregorii Turonensis
seu swc. vi Coloniae extitisse, liquet ex ipsiusmet Gregorii verbis, initio hujus Commentarii in medium prolatis verum an a S. Helena, prout
:

hac eadem
gravissirao,

tormentis, ut parceretur, laborans, conditione tandem dimissus, a sorano

magno pavore

aestuans, evigilavit, ita

tremens,

et totius corporis

habitu

ita

se gerens,

quasi sub flagellis etiamnum palpitaret. Moxiu se reversus, intelligentiam sorani non aliunde, sed
illatis plagis in ipso corpore sensibiliter habens, necessario placendos * dixit, quibus iratus tantae satisque metuendum, acerbitatis animus inesset non ut ante, aliqus respinedenuo concitatis eis,

ex

credunt Colonienses, reipsa fuerit erecta, immerito revocari potest in dubium-, prceterquam enim quod alte id sileat Turonensis, nulla facile sat antiqua attuleris monumenta, quibus id vel a longe probari ualeat. Rem hanc fusius pertractarunt Cornelius Byeus in lucubratione sua jam ssepius citata, et Joannes Pinius in Commentario Actis S. Helenae xvm Augusti prsemisso ad quos lectorem remittens, ea, quse specialius ad Sanctos nostros spectant, seu eorum gloriam posthumam seq. consideratum eo.
;

non

/ayepiaciu'

randi copia sibi concederetur. Collectis ergo viris industriis et ingeniosis, ad eamdem rotundi sehe-

matis basilicam, ab orientali parte rupto muro veteri, novum continuavit aidificiura, quod, dispositis in longum parietibus, per asceusus adspectu
deceutissimos in chorum spectabilem turresque geminas operose superius consurgens, cryptam in inferioribus magnae capacitatis explicabat.

Addens praterea hunc vel illum ex coloribus sive metallis ornatum egregiffi laudis titulum,
17

invtnla SS.

Corpora
neuiori

ho-

loco

II.

Mirabilis

SS. corporum
cultus
ecclesiis
et

in-

in

eisdem picturis versibus appositis,

:

ita

prome-

rtcondu,-

ruit

ventio:
quiae
in

illorum
variis
:

Reli-

ii

Ex

Doralni

monito

compunctus episcopus
offert,

Coloniae
//

asservatse

prodigium,-

quod

Anno, Quidquid habere potest, divinis cultibus

ibiii

Jussitet adstantes appingeri ordine patres

dem patratum

nonnulli scribunt,

ut suspectse fidei rejectum.

llis

Urbis Agrippina?, sanctffi virtutis amica?. Pro quibus in coelis lstabitur ipse fidelis. omnibus, ut hodie cernitur, pulchre perfectis,

deinceps in exquirendis
S. Anno.in vilione

Sanctarum Reliquiarum

Martyrum

Maurorum memoriam temporum

corporibns immorabatur. Hujus autem intentione spei stratam marmonbus terram intra templi septa
detegens, principem sanctae sodalitatis
illius,

monitui

lapsu adeo fuisse offuscatam, ut soec. xi c cultum vix aliquem obtinerent, constat ex Actis Annonianis, jam plus semel a nobis citatis, in quibuspost verba, supra num. 5 huc transcripta,
subjicitur ostensa
:

Bea'legc Grcgoi

torum videlicet Maurorum, * Georgium nomine.

sociis in circuitu quiesceutibus, accuratius prae caiteris

iiiiu.

humatum

reperit,

S.

Annoni

visio,

his verbis

datum,orarum

ejus extremitatibus in

chlamyde purpurea circuminsignem auri

concepta Sed in negligentiori veneratione habebantura populo, eo quod in australi latere templi suae memorias cryptam satis humilem, et paucorum receptioni propter angustias habilem obtinentes,
ex accessu
rariori

texturam desinentibus. Hunc

cum nonnullis aliis de sepulchro super altare debita reverentia exaltans, in ejus laudem, qui taliura thesaurorum author et
largitor erat, erupit
et exinde nomen et memoria Sanctorum Maurorum per oranes Coloniae angulos celebrior inolevit. Quo vero loco S. Anno corpus
:

per
annis,

aetatum
essent.
sic

successiones

memoria pene
durabat

sublati

multis iucrescens

et

Quas negligentia Annonis Sancti

S.

Gregorii

Maurorum ducis reposuerit, Gelenius

nocte quadam, eo quiescente, revelationis hujusraodi salutari correptus est verbere. Sublatus in excessum mentis

temporibus,

donec

de Magnitud. Colon. Agripp. loco supra citato

docet his verbis : Modo sanctas in ecclesia Gereonaea reliquias recensere pergo, nimirum S. Grego-

eoruradem Christi Martyrum, Sanctorum scilicet Maurorum,multitudinem cum magnaluminis gloria velut ad concilium uno iu loco congregari videbat. In quos cum mirantibus defixus oculis, quem visio ipsa finem esset habitura, sumraa sustineret expectatione, raptus continuo, locum, qui congregatae multitudinis medius erat, ut examinandus accepit,
torvis adspectibus in

riumMaurum, cujuscorpus quo

positum
sit

numento

loco quondam devel erlbssum, in crypta raonstratur mohos illo, quod 4, columnis impositum,

habet adscriptos versus

Princeps

Maurorum Gregorius
ad mortein
dat

alta

polorum

Scandens, cohortem,
//

seque
est

suamque
S.

eum

cunctis respicientibus.

In hac

tumba conditum

corpus

Gre-

Curaquediscussiosubtilis ageretur vel operum illius vel meritorum, ab illa sancta Concione magna-

gorii Principis et Martyris.

rum querimoniarum

generalis clamor exortus est,

18 Dictam S. Gregorii translationem in ecclesia S. Gereonis annue recoli die xxx Junii testis est idem

Gelenius

A Gelenius (a) verum an ea die

;

16 DIE DECIMA QUINTA OCTOBRIS. Adjicit Erhardus Winheim ecclesiam collegiatam a S. Annone peracta

aoctoiii

,
",'pud

tt

u0(un.

fuerit,

Coioni-

enie $

enUwu,

biographus,nec id aliunde investigare potui. Probabile interim reor, S. Annonem> flagellis ita exceptum, sicuti S. Gregorii, loco collocari ita et Sociorum corpora decentiori nihilque omisisse, quod conducere quocurasse, dammodo posset adpromovendum eorum cullum,

non refert

illius

quem

celeberrimum evasisse Coloniae, monstrant variae in variis ibidem ecclesiis pupostea

Ecclesias blice expositee seu custoditae Reliquiae.

nostrorum illas atque inibi servata Sanctorum pignora Gelenius lib. 111 de Magnit. Colon. Agripp. recensens, Syntag. iv in ecclesia collegiata S. Cuniberti sic scnbit
(b)
:

SS.Apostolorum, quam notabiles itidem SS. Maurorum particulas possidere docet (p). Praeter has SS. exuvias Coloniae asservatas, quasdam accepisse S. Norbertum, alioque transtulisse, indicat illius biographus (q) Quo (quodam corpore virginis Ursulanae) cum hymnis et laudibus Dei et gratiarum actione suscepto, de reliquiis etiam aliarum Virginum, alioruraque quommdara Martyrum, videlicetGereonis, Maurorum, duorura Kwaldorum, duo va.scula, in modum feretri, ad effercndum ei impleta sunt. An vero eas S. Parens noster Praemonstratum, sicuti et SS. Gereonis et duorum
:

S. D.

Loculus ad

dextram S. Cuniberti depositus Sanctorum Maurorum Reliquias asservat. Syntag. vn in ecclesiacollegiataB. M. V. adgradus{c) Occidentalis Mariam-E
:

Ewaldorum exuvias, secum asportaverit, affirmare non ausim. Ac quamvis alias alio translatas
nuspiam legam, proindeque Sanctorum cultus extra Coloniaemccnia haud adeo forte sit celebris, annuam tamen illorum festivitatem inscriptam lego antiquis Breviariis Tungrensi, WormaTrevirensi, Spirensi, Tenetiensi, Ultrajectino ramundano, Antverpiensi, Hamburgensi, Erfordiensi, Osnabrugensi et Leodiensi. Sin autem id secus foret, seu nutlibi quam Cotoniae colerentur,
,

hujns ad grnduseeclesice chorus aram habet complectentem quinque corpora Sanctorum Maurorum Martyrum. Haec a B. Annone in cryptam, quae sub
choro
illi,

fuit,

illatafuerunt, sed a postcris trnnslata, et

arae

in

qua raodo servantur,

inscriptione
in
:

imposita fuerunt

tali
//

cum
//

Conditasunt

Maurorum
clesise

hoc altari quinque sacrorum Corpora ex crypta hujus ec<<

id

vel solae, uti

abunde praestare amplissimam hanc urbem, diximus, monstrant recensitae jam

olim huc reverenter translata. B Item in ejusdem ecclesiae hierotheca xn asservari xi in tradit Ossa diversa de SS. Mauris. Syntag. Capita ex socollegiata S. Caecilice (d)
//

Reliquiae, in variis ibidem ecclesiis seu publice

expositae seu honorificentissime custoditae. 21 Nec frustra hosC/iristi Athlelas coluereColo-

E
/<,

tiqnidem

ecclesia

nienses

cietatibus Maurorum... collocata in

houestissimis

xxxvi thecis vestiunt ecclesiae parietem. Syntag. ecclesia SS. Joannis et Cordulae (e) Desocietate in
'

enim verasunt, quae Crombachius (r), Erhardus Winheim (s), Antonius Macedo (t) aliique narrant illorum potissimum aliorumque
;

si

vera

^'j'

wrrent oret alu

Martyrum.... Maurorum.
monifranl

civitas Agrippinensis saec. xm erepta fuit praesentissimo pericxdo quod obsidio

Martyrum ope

19 Syntag. xxxvni in ecclesia Corporis Christi

minabatur. Universam rem gestam

loco citato accipe
:

Crombachio

canonicorum regularium, post enumeratas

ejus-

Veruin

est,

inquit, illud ethnici

dem

ecclesiae reliquias

(f),

haccsubdit

Atque hae
Gereonis

potiores sunt praeter alias ex societate SS.

etMaurorumMartyrum. Syntag. xiinterreliquias ecclesias Carthusianorum (g) num. xi recenset Cranium S. Marcini ex societate Maurorum verum hoc nomen, sicuti et illud Beati Constantii, quod supra num. 3 habet Usuardina editio Lubeco:

cujusdam dictum, urbes religione melius, quam plenae sunt ecclesiasticae historiae mcenibus cingi qui civitates ab exemplis Divorum Tutelarium interceptas praesidio suo conservarunt. hostibus pene
: ,

Saepe id alias,'tum luculenter experta est civitas Coloniensis anno 1266, vel, ut alii volunt, 126!), cum
in

summo

discrimine etdeditionispericulo, praesens

Coloniensis, pro arbitrio a posteris imposita fuisse, idcirco suspicor, quod nullum in antiquitate reperiam documentum, in quopraeter S. Gre-

in moenibus Divi conspecti auxilium laborauti attulerunt. Cum enim eo tempore vicini principes eam

gorium Maurorum. ducem alius aliquis proprio

cinxissent obsidio, nec oppugnationem posse diuturnam tolerare videretur, quando non ita multo ante

nomine compelletur. Pergit Gelenius, ac perveniens ad monasterium S. Clarae virginum conventualium Ordinis S. Francisci in hujus asceasserit Quatuor capita C tcrio (h) num. u reposita Item Syntag. liv num. ex legione SS. Maurorum. xiv (i) in ecclesia monasterii, quod hortus B. M. Cisterciensis V. nuncupatur, virginum Ordinis partes capitis de Sanctis Mauris. Syntag. lvi Duas regularium in ecclesia S. Maximini, vv-ginum Tria capita (k) num. vm sub regula S. Augustini SS. Maurorum. Syntag. lvii in monaex societate Ord. Cist. sterio SS. Bartholomaei et Apri virgg.
:
.-

rursum
placuit

cives, intestinis odiis et variis divisi simultatibus, collidi facile mutuis inimicitiis potuissent,

tamen ea tempestate Divinae

Bonitati Divo-

rum

Tutelarium deprecatione ab exitio vindicare

F Coloniam. ilirum aVi22 Jacebatin tenforio Clivensis comes somnura rumque SS. prospectus patebat versus ope urbs Coh' capturus eo loci, ex quo
nocte interapesta videt luce cirnam accensis prope mcenibus cumfusa funalibus, omnis circumquaque regio collucebat; praesertim cum lumen stupor soranum excutit
civitatem,

quam

nientit

radiare;

unum

"

publiet ea-

poiiltc (u cui.

Octoginta circiter capita ex socieet SS. Gereotatibus undecim millium virgiiium, ac Maurorum Martyrum. nis, Thebjeorum, Syntag. lxix in monasterio S. Michaclis

num.

viii

(i);

todit* l\,l,'/ui*
;

20 Cxcitiam virgg. reg. Ord. S. Augustini prope S. num. vi. (m) ; Capita tria ex cohorte Sanctorum Maurorum. Syntag. lxxiv inmonasterio B. M. V. vulgo inBethleem, virgg. tertiae reg. S. Francisci, Duas costas de (n), num. iv in der Romersgassen cix in sacello ColSS. Mauris Martyribus. Syntag. Willibrordi (o) : legii Hollandici SS. Bonifacii et Hactenuse Gelenio. ossa SS. Maurorum.
:

quod mate ducem exercitus praeferre manibus observat eam undena virginum millia pone sequebantur succedebant Parthenium exercitum virorum agmiducibus ac na tam Thebaeorum quam Maurorura, Gereone et Gregorio ibant cunei antesignanis SS.
:

reliqua solis instar fulgurare notat, reginam S. Ursulam aureo redimitam diadeinter

militares coelitum extra

urbem prope moenia,

ordine

to-

tumque Coloniensem hemicyclura

bant;
ita

lustra-

quidem, ut dum portae alicubi propincruce rosea quarent, regina dux exercitus eara
consignaret

nonnulla

omnes

Virgines reliquique Martyres host.um eodem sigillo portas singulas contra

:

mox

,/.)

De Mngn,t. b
p.

Co.on.,
p.
.

1,1,

.V. pjB99.

p.

( U)

360

_(

*.-(/]
p.

MBO-U)
b50.-H

(i)p.

UZ.-[k) v 547.-(/)

& fATfc
(>>)

M8. -(c) ^309.

(o)

881.-(n)p. 087.

P^ilrt&^ T)Dc
\i

Div 1S

'ruiel.

U,b. Cl.risL,

p.

389.
|j ls

16
i D cto

DE
:

SS.

CCCLX MARTYRIBUS.
videlicet frater archiepiscopi

jamque tam campestrem urquam Rhenanum marginem nte colbis regionem, (quae nomen lustrarant, et reduces portam piscina*
assultus munierunt

protinus vetus liodieque retinet) attigerant, ecce tibi redeunt in urbem suam illa seris resolutis panditur,
Divi Tutelares omnes.
adedltlonit

dominus de Valken- D quoque Lymburgicus burg (Theodoricus), dux (Walramus), comes de Clivis (Theodoncus), et Domini de Hynsberch (Theodoricus) anno
nobilis
,

mcclxviii

forti

armatorum manu contracta,

civitacivi-

tem Coloniensem per quamdam domum, muro

ptricuiopro-

ta fiiitf

Duxit noctem illam insomnem Clivensis (hunc mililem vocat Winheimius), pavore j stuporeque defixus, et cum eo Stephanus quidam (hunc Macedo cognominat Vuylen) comes auratus, ii cum qui soli prodigium illud conspexerant
23
:

tatisadhserentera, araplo aditu per murum civitatis pecuniis pateper aliquos cives corruptos fraude si ve noctis intempestaa silentio subin cujusdam
facto,

intrarunt

belligerare, frustrase viderent cum coelo divisque terrorem albescente coelo totis castris incusserunt; Rem ac discessu suo fugam omnibus suaserunt. Chronicon Bregestam narrat prajter Coloniense cum denbachius, et Schultingius, qui addit prteisse singulis singula funaliaattribuit, face Deiparam, et interet archieac tandem pacisinternuntium, cives

sed cives, eo praecognito, ad armaconclamantes dictos nobiles armata vi repulerunt : frater archiepiubi dictus dominus de Valkenburg
:

scopi

primo congressu occiditur

:

dux Lymbur:

gensis oapitur

plurirai

alii

occiduntur

alii

fuga

dilabuntur. Verum nullum hic intervenisse miraculum, clarisime constat e Chronico Hirsaugiensi Joannis Trithemii, ubi ad annum 1269 preedicta Coloniensis urbis a periculo liberatio, modusque,

piscopum, mi^sum B. Albertum Maguum (eum, solemqui decem circiter annis post S. Cordulam episcopum, qui omne uiterelevavit) Ratisbonensem
composuit. dissidium rara felicitate et dexteritate civitatis in lapide excisa rei Extat in moenibus

ouoidcontigit,lo7igelatequeproponioitur.
26 Necesse itaque est, vel

aham

,,

fuisse ColonicT

ndduclnt ra

liberationem, de qua Crombachius aliique scripsere vel prodigium istud a Trithemio aliisque jam citatis chronologis ignoratum vel ut suspectx

hujus gesta? series; soletque senatus Coloniensis in

ccelestis beneficii

ipso SS.

memoriam Maurorum festo xv

et

gratiarum actionem

nimium fideirejectumfuisse. Quodomnino eadem E fucrit, dequa Crombachius et Trithemius, Colo

nice liberalio, satis aperte ipse

Oct.

decem praigran-

Crombachius
fuit

insi-

Gereonis dono transmithoris tere, qui in crypta SS. Maurorum tunc 24 nocte, quae festum quod ea lucere conspiciuntur Maurorum praecurrit id credatur visum appades
cereos basilicae S.
: ,

nuat; non enim aliunde natum

imminens

Antoruisse. Eadem fere sed contractius, refert quamvis uterque, ut fidem suae nius Macedo;at,
y

narrationi

pr&ter Bredenbachium, conciliet Schultingium et Chronicon Colonienseinmargine Guicitet Chronicon MS. Burgravii Steindorpii, Jacobum Monteirsiwn, lielmum Baldesanum et nihilominus, si Chronicon Coloniense atque illud Burgravii Sleindorpii, qux mihividere, ac proin examinare non licuit, exceperis, alii ab illis citati
,

urbi pericidum, nisi ratione dissidii cives inter milite et eorum archiepiscopum, qui coyiscripto urbem (nam hac cum suis expulsus fuetentabat rat) dolo recuperare. Sin autem de alia Coloniae obsidione Crombachium intelligendum esse omnino velis, illam assignatis a Crombachio annis aut circa id te?npus haud facile es reperturus.
Ast, inquies, posito,

scriptores recentiores sunt, quam ut iis illico fides, prsesertim quoad res tam prodigiose gestas,

quod de eadem omnes obsiloquantur, nonne miraculum istud latere dione potuit Trithemium aliosque supraanobis citatos? Potuit sane stricto sensu verum, posita rei veritate, mihi quidem videtur difftcillime id fieri Levohl/ enim Northovii temporibus potuisse
; ;

adhiberi debeat n$t tjuia evm24 Paucis rem hanc delibavit Byeus noster in (utilUabaWi Co??imenta?no suo, ja?n sxpius a nobis citato, teriptoribut ibidem num. 45 de Gloria posthuma in antecessum declarans, prodigium istud suspectum sibi videri; verum quod magisadSS. Mauros, quippe

eventus ille recentior erat, quam ut ab illius temporis Chronographis ignorari nimiumque prodigiosus, quam ut silentio prxteriri potue,

rit.

27

Necdubium, quin Trithemius, qui in rebus Z'fZ"Z^

,
imirllir
.

horum
q J

nocte patratum, quam ad SS. Gereonem Sociosque spectaret, accuratius illud examinandum ad hunc diem reliquit. ld itaque ut facerem, varia Germanise aliaque Chronica perscrutatus

Coloniensibus fuit versatissimus, et seepe dictam istius urbis liberationem prolixe explicavit, vel uno saltem verbo tanti prodigiimeminisset unde
;

non tantum habeo suspectum, secl etiam memoratse urbis liberationi {nisi aliam circa id tempo7*is rite assignaveris) omnino censeo affictum,
id

reperiquidem, urbem Coloniensem circaidtempus a deditionis periculo fuisse liberatam, ast nullibi lego id contigisse miraculose. Levoldus de Northof, quipaulo post vixit, in Chronico suo

atque ideo forte ab obsessoribus excogitatum, ut F dedecoris notam in sohwxda urbis obsidmie sub specioso isthoc prsetextu subterfugerent. Nec obstat,7-eigestcV seriem Crombachii xtate in lapide mceniwn Colo7iie7isium extitisse excisam eeque enim facile est sculptoribus ac scriptoribus (hos illi fere i77iita7itur) ab historica ve^Htatereccdere. Quod vero senatus Coloniensis, ut infra pergit Crombachius, soleat in hujus ccelestis benegratiarumactionemipso SS. Mauficii meraoriara et

Marhano seu comitum deMarka, apud Henricum Meibomium ad annum 1269 de Colonia hxc refert

Anno mcclxix nocte Maurorum Marty(a) rum dominus de Valkenburg, frater archiepiscopi Colon. Engelberti, cum suis complicibus muros
:

Coloniens. de nocte subintrare nititur: sed bellum cum ipso coramititur, et ipse cum multis in civitate

rorum
silic-ce

festo
S.

ahuutvitio,-.

momimt

gestam anno 1268 illigat auctor Magni Chronici Belgici, quod edidit Joannes Pistorius [b), conscriptum circa finem saec. xv, uti ex fine deduci potest. 1b Ipsius itaque verba, quod rem explicatius narrat, e Pistorio huc transfero Domino vero
occiditur.

Rem

xv Oct. decem prtegrandes cereos baGereonis dono transmittere, etc, anne

?

idcirco tale factum fuit prodigium Cro^nbachius, aliique id credidere,

Qua77ivis
alia^n

non

memoratur,

Engelberto a captivitate Coloniensi liberato, consanguinei ejus propter injuriam civium exacerbati,
(o)

tamen ob ratio7iem id fecisse senatum reor, qua^n qiwd ista urbis liberatio, prouta Trithemio aliisw#.*.yw noois cuaus nuir^^, contigerit ?wcte que a nobis citatis na?-ratur, " ) prxcede?xtefestumSS. Maurorum, atque horum
adscripta fue? patrocinio a civibus verosimilius
y y

it.

Rer. Gcrman. :

1. 1,

Rer. German., V B90.-(6)

t.

III,

f>.

284.

DE

DIB DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

17
1)

DE

S.

ANTIOCHO
IN

EPISCOPO CONFESSORE LUGDUNI

GALLIA
J.

SYLLOGE HISTORICA.
Smc. IV

B.

NONNIB"
pbovicto.
Sancti aia$

anctum Justum Lugdunensem episcopum, uti et S. Elpidium ejusdem seclis antistitem,altelicet non . rum quidem S. Antiochi decessorem, proximum, alterum vero successorem proximum, Operi nostro jam insertos habes tomo I Septem-

* animo intendit, ad videndum episcopum peregre * pracipuus, et qui non immerito ad vir discutione ergo ejusdempontificiiculmen assumptus sit. Hic

,,,

pel._

gere

*****

cum desiderio
adventum

tanti antistitis terras et

mana

trans-

Albinus verjo, S. Justi successor proximus,locum habet in Opere nostro tom. V Septembris ad diem xv ejusdem mensis (b) porro g Albinum inter et Antiocbum medium S.Martinum
b?*is
[a);
:

nominis Justus mitteret, praeuuntiasse venerandi quibus diebus ejus ita fertur, ut etiam,
quae accederet loca,

non

taceret,

dicens

Charus

collocant

Catalogi.

passim episcoporum Lugdunensium Antherum, quemitem Atbinum interet

et

noster Antiochus hodie illic etiara die lpso, mauifeste probatum affirmatur, ut venit, venturum esse praxlixeeumdem

moratur. Quod adeo

quo ad
rit.

Antiochum interponunt Sarazinus

Severtius,

rerum Lugdunensium

scriptores, Catalogi laudati ignorant. Interfuit S. Justus Concilio Aquileiensi anno 381 ; ac paulo post, uti apparet, abiit, vitae relicta Lugdunensi Sede, in JEgyptum inter anachoretas exitum exspectaturus. illic

jam

quidem S. Antiochum pnus sub ecclesix Lugdunensis fuisse presbyterum

.

3 Consequitur hinc

gft(a paiuaf

gessent episcopo Justo, quam ejusdem infulas tum sacerdotali dignitate fulsisse, cum dein jum suum nuper episcopum procut Lugduno in jEgypto commorantem ivit invisum, non sine
;

Cum autem
bus de
bini,

nulla relicta sint monumenta, ex quiAlinitio, duratione et fine regiminis SS.

et Elpidii constet, ex probabili conjectura, locis Operis nostri supra dumtaxat Albini obitus sceculi tertii quartique con-

Martini

citatis,

finiis illigatur;

Elpidii vero sseculo quarto media exquo fit, ut, relictis sui circiter parte elapso Martino aliquot regiminis annis, S. Antiochus
;

veneluculento exirnii in Praesulem suum amoris testimonio ; demum meritis suis atrationisque ecectum que virtidibus ad episcopale fastigium austeritate adhuc fuisse Antiochum, cum viUc admodum presbyter eminuerit, ac Justo charus prolixo Antiochi encomio sequipaquod
fuerit,

randum merito Raynaudus

s&culo

nonnihil provecto ad Superos migrasse Stiltiyigo videatur. Chronica Ecclesiae S. Justi, a

iv

censuit. Errat ergo i Paradinus, dum HistoricV Lugdunensis lib. Mpyptum abeuntem cap. xuxait, Antiochum in

fuisse
eo in

loco tom. I Septembris [c) laudata, S. Antiochum decimoquinto collointer episcopos Lugdunenses

diaconum divinat saltem, cum tllum ait jEgyptum profectum consitio ac desiderio,
:

decimosexto alii passim Catalogi minus propter audiendus Paradinus ,qui decimo octavo, quem in Lugdunensium prsesulum Antherum,
cat
: :

utJustumsedisuae, cui hic sponte renuntiavejam legitune prassirat, et Albinus Martinusve Vendit denique sua, F debat, restitutum cemeret. sEgyptum fuisse appulsum Antiochum in

dumS.

seriem intrusit.
aenuinum nomtn,

2
est,

sancti PrcBSulis nomen Antiochus Anduellum sed a nonnullis in Andiochum, in

Genuinum

C V ero,

Sanctorum uti Theophilus Raynaudus in Lugdunensium Indiculo scribit, a Lugdunensi

vulgo conversum gallice S. Anduel dicecesis in Indiculo beneficiorum Lugdunensis Parisiorum edito typis Geranno 1638 Lutetix Martyrologio vasii Alliot Castellanus autem, in ejusnoUniversali adhunc diem, genuinum suo Alius est hic nosmen gallice effert S. Antioque. apud nos actum ter a S. Andochio Martyre, de quo xxiv Septembris, uti et a S. Andeolo,
: :

Viae vivis S. Justus xque ac S. Achates, e vivis excessissent ; retuhsse tor, Justi, citatis tamen utriusque ossa Lugdunum, quas biographi verpaulo ante et mox citandis S.Justi
scribit,

cum jam

nuncupatur

Iscerte, invwxs verbis adversariplanevidentur. superstitem S. Justum, ipsomct, adhuc fuisse die, ut adcalquo ad illum S. ^ulMius pervenit quapropcem num. 2 videreest, liquido tradit ; scribit, aliqua tanParadinus

I Maji {d) pariter Martyre, de quo videsis tom. nominum affimtas, quod,ne confusionem pariat porro S. Antiocln verbo monuissesufficiat. Gesta
;

est

ad diem

ter,siverum hic ilUus adventum tum unius diei partehujus mors si, fuerit, quod crederem forlasse, prxgressa unde id Paradinus edoctus sit, scirem. prasdixisse S. 4 Idem biographus quidem ait,

,.au.fc

dUc*-

Justum

brevi Viatori fore, ut hic se sequeretur

quxdquam fere pleraque in tenebris latent, neque

ea, quae in ex illis exploratum habemus, preeter ab auctore VitaS Justi Lugdunensis episcopi Septembns(e) suppari scripta et apud nos tom. I autem heec Eodem vero sunt edita, leguntur {JEgypti tempore, quo ipse [S. Justus) in heremo ad innuit Stiltingus in Annotatis
, : i

non eodem, quod xqueomni fundamento, quinet verisimititudine Padestitutum est. Neque, quod porro affirmare ossa Lugdunum S. An radino visum est, S. Justi
{septimo, ut volunt, die) sed
tiochus detulit
;

addo, nec S. Viator.

Non Antw

datur ex S. Justi chus; quantum enim intelligi jEgyptum dxscedv Vita \ntiochus, Lugduno in
;
.

Scithica,

ut

Antiochus, Acta S. Justi) morabatur, Sanctus incitatus officio, usque presbyter Lugdunensis, pio
Scpt., Ad diem u c
,

tunc

comitatucaruit td autem officii S. Justo numero sic tereplurese Lugdunensium civium biographus prosequitur taudatus S. JusU enim Lugdunensium graSed in gloria ejus neque illam
:

prvsli-

(o)

p.

M ,t -.88 36b eto8-

(M D (") P-

U. **

[c) ^'

* fU

389,

n. 3.

<d)

Ad d.cm

Usji, p. 33-

() P-

373.

tiam

18
4CCTOAB
J.

DE

S.

ANTIOCHO

EPISC.

CONF.

tiam tacitusprffiterierim, quod in referendo sancto

>

u.

ejus corpusculo, usque in Australem

plagam veneillas

rabilium se civium cura porrexit, qui scrutati

pene inaccessas ardoribus solitudines, et abipso admodum solis Occasu prope in vicina Ortui loca devotione currentes, totum peneorbem pietatissuas testem fecerunt, etc. Vides cives Lugdunenses ea mente atque consilio e patria in JEgyptum profectos, ut defuncti corpus per inaccessas solitudines quaesitum invcntumque ad sedem propriam reducerent; quodde S. Antiocho dici haudpotest. Sed nec Viator S. Justi corpus Lugdunum transtulit cum brevi post S. Justum obierit neque facturus fuisse Vitae S. Justi scriptor videatur, ut translati Lugdunum S. Justi gloriam in ano:

cives, nulla facta S. Antiochi aut S. Viatomentione, transferret, si S. Antiochus vel S. Viator franslationis dux fuisset aut parti-

nymos
ris

bus indutus fuerat, sicut et plurium caeterorum adhuc vestigia manifesta restabant, super cujus etiam tumulum, secuudum antiquam praedictse ecclesias S. Justi consuetudinem, in festo ipsius, quod colitur Idibus Octobris, sacerdotes et clerici ejusdem loci candelam ponere cousueverunt. Indiculus beneficiorum dicecesis Lugdunensis. de quo num. 2, bina inter haec numerat (b), quae S. Antiochi titulo " gaudent, quorum alterum Saint Anduel la Valla, alterum Saint Anduel en Jarest istic nuncupatur. Signari ejus festum in Breviario Lugdunensi testis Severtius est. Ado eum hodie sequenti, ex Actis S. Justi fere deprompto, elogio celebrat Eodem die apud Lug-dunum, natale beati Antiochi episcopi, qui cum adhuc presbyter Lugdunensis esset, pio incitatus officio, usque ad visendum episcopum suum, qui in eremo morabatur, nomine et
;

ceps.
cuUutque $ucer.

5 Gessit

episcopatum S. Antiochus,

dum

vixit,

strenue, sepidtu?*amque in ecclesia SS. Machabcvorum [postmodum S. Justi dicta et extra ur-

animo intendit. Vir non immerito, tempore interjecto, ad ejusdem pontificii culmen assumptus est. Quo strenue administrato, reg-num
actione vere Justus, pergere
districtione praecipuus, et qui
coeleste

adeptus

est.

Sepultus in ecclesia Martyrum

bem prius

sita),

ut testatur

Ado

infra citandus,

jacuit, donec

invenit; ubi religioso cultu honoraius a fidelibus anno 1562 a Calvini asseclis eversa

Machabaeorum, in qua et Sanctus Justus tumulatus quiescit ; hoc Usuardus Lugdini Sancti Antiochi
:

episcopi,

qui strenue administrato pontificii cul-

fuit S. Justi ecclesia, servataeque in ea Ccelitum Reliquiae dissipatae. quid Reliquiarum

Num

mine, ad quod assumptus fuerat, reg-num coeleste adeptus est. His addo pauca Martyrologii Autisinter antiquissima a Martineo (c) verba Lugduno beati Antiochi episcopi. Romanum iisdem verbis utitur, quibus Usuar-

S. Antiochi

Lugdunensium venerationi solatioque

:

siodorensis,
relati,

docere nos ipsi debent Clwonica Sanctorum, quorum corpora in S. Justi ecclesia habentur (vide tom. V Junii ad Vitam S. Irenaei xxviii Junii) (a), post enumeratas SS. Justi, Viatoris, et Albini Reliquias ad S. Antiochum his verbis progreditur Item (hic habetur) corpus beati Antiodri Lugdunensis XV; quas, occasione litis inter ecclesias S. Justi et S. Irenaei de hujus et SS. Martyrum Epipodii et Alexandri corposit,
:

relictum

dus. Silentio liceat, ex quibus nihilo plus discat lector, praeterire caetera.

quam certo

[Gallia Christiana (d) vulgari potius opinione testimonio niti insinuat sententiam,

quae pronuntiat

eumdem

esse

Antiochum
-.

et

pre-

sbyterum sub

rumpossessionemotae, anno 1287 inspectas fuisse liquet ex confecti ea de re instrumenti l. c. num. 24 sequentibus verbis Item in alio tumulo reper:

episcopum istiusmodi dubium clarius etiam exprimit ScriptorHistorise Ecclesiasticae Lugdunensis Poullein de Lumina
S. Justo et
(e).

Has

dubitationes
(f),

tollit

satis antiqua

ut fides ei

omnino vita S. Justi abroganda non sit

est.]

corpus Sancti Antiochi Confessoris et archiepiscopi Lugdunensis, cujus sacrarum vestium, quiest
i

tum

S.Antiochus tunc presbyter..., qui non immerito ad

ejusdem

pontificii

culmen assumptus

frtjDeductio bistnrica
p.

oU,

n. 18.

(6) p.

10.

super possessionc corporum SS. Irenrei. [c) Coll. Ampliss.. i. VI, col. 725.

(fl

(J) T. IV. col. 18. (e) Hist. Act. SS. .1 Scpt., p. 57, n. 8.

de lEcl. de Lvon,

n. K7.

DE

SS.

CANNATO ET ANTONINO
EPP.,

CONFF.

UT FERTUR, MASSILIENSIBUS
IN PROVINCIA.

J.

B.

COMMENTARIUS

I.

1PRJ3EVIUS.

SS. Conff. apud Martyrologos mentio, officium ecclesiasticum, aliaque

cultus sacri ipsis impensi

monumenta

Reliquiis

eorum exhibitus honor;

Acta exiguse quidem

fidei,

edenda tamen.

s. Y.

Aam incerta sunt, quae de SS. Cannatoe* An{onino Massiliens mtraditiopra>dicat,tam

est cultus sacer illis ibidem a pluribus retro saeculis exhiberi hoc die solitus. Martyrologos inter primus ex his, quos quidem viderim,

drei

tonTuct.d I \ \^ertus
tario7a".

cubis reiati$,

Ferrarius in Catalogo Sanctorum Martyrologio Romano non inscriptorum ex ecclesiae Massiliensis ad se transmissis tabulis 5.Cannatum, nulla S. Antonini mentione facta, ad diem Octobris
tertium sic awwwn^'a^:Massilia3
S.

Canatis episcopi.

Ferrarium

19 DIE DECIMA QUINTA OCTOBRIS. Ferrarium secutus in Supplemento Martyrologii Laudes Laudemus viros gloriosos, qui scientia refulgentes et charitate ardentes cibarunt populum sui Gallicani (a) ad diem item tertium Octobris, suum pane vitae intellectus. Hymnum ad Laudes sed depravato nonnihil S. Cannati, quem solum
:

lUCTi RI

B.

pj

seque ac Ferrarius exhibet, nomine, paulo prolixiore eum, ut solet, encomio celebrat Saussayus, Massili, inquiens, sancti Canalis episcopi testimoniis divinae gratiae et gloriae praeclari cujus corpus
:

ac Orationem soli S. Cannato propriam olim recitari solitam ex ecclesise Massiliensis Breviario

in

summo

illius

templo requiescit, ubi

et hodie

hujusmodi exhibet Rex Christe o piissime, Qui es formator machinse

memoria religiosi cultus honore. At vero utrumque memorant Castellani Martyrolocelebratur ejus

Cui servivitCannatus, Bonus, sanctusatquecastus.

In deserto comedebat
Radices,

gium

universale,

et

Parisiense recentius

S. Can-

natum quidem hodie,S.Antoninum autem ad diem

xiii Octobris.Illud
,

dum

consisiebat

hodie sic habet Massiliae S. Cancujus corpus in hujus eivitatis episcopi natis honoratur ad diem vero xni ecclesia cathedrali
:
, ;

Nam
Ut

loci prae

angustia

Ejus aquae sunt pocula.

tibi, Christe, serviret,

Octobris

MassiliaeS. Antonini episcopi, cujus cor-

Regnumque mundi

sperneret,

pus ex castro S. Cannatis ad Majorem ecclesiam translatum fuit anno millesimo ducentesimo septuagesimo septimo. Martyrologii vero Parisiensis ad xv Octobris diem de S. Cannato verba sunt Eodem die, S. Cannati, quem Gennadius author coaetaneus hominkm Dei vocat. Ejus nomineextatoppidum in Provincia, unde corpus ejus Massiliam in Majorem ecclesiam translatum fuit. lllic etiam una ex
:

Quod eidem veniebat, Verbum tuum audiebat.

SitlausPatri, etc, Oratio. Omnipotens sempiterne Deus, qui S. Cannatum de stirpe regia prodeuntem miraculose Massiliensi ecclesiae, dum in deserto poenitentiam ageret,

pontificem praefecisti, ejus meritis et interces-

sione nobis concedere digneris coelestium

donorum E
>6i el

parochiis urbis

quondam

ejus titulo insignita est;

:

omnium fulcimentum.
3 Prseter Officium utrique Sancto

ad diem vero
tensi,

xm

Octobris

In provincia Arela-

commune va-

eorum

ubi

primum

Sancti Antonini, qui ex oppido S. Cannati, sepultus est, Massiliam translatus, in

cathedrali quiescit.

ecclesia

Prse manibus nobis

.

sunt Officia propria ecclesise Massiliensis Stephani de Puget episcopi Massiliensis approbatione et auctoritate munita et anno 1662 typis edita, in quorum Kalendario, quia ad xv Octobris diem legimus SS. Cannati et Antonini episcoporum Massil. Duplex 2 classis, de utroque simul nobis ad hunc diem visum est agere. 2 Scripserat Gononus in Vitis Patr^um Occiden:

ria antiqui cidtus ipsis impensi memorantur indicia ac S. Cannato quidem in ecclesia cathedtali Massiliensi Virgini Deiparse sacra, teste Ruffio lib. x cap. i num. 8, sacellum dedicatum visitur juxta sacristiam. Templum item parochiale intra civitatis sinum ejus honori conditum fuit olim, sed modo destructum, ab anno nimirum 1524, quo Massiliam Carolus Borbonius, CaroliV imperatoris adversus Franciscum 1 Gallise regem signa se:

Weliquiit,

cutus, irrito conatu obsedit, ut ait Ruffius

lib.

vn

cap. vi

dum. quod
colantur

ti-

mul Mattiliz
;

x (b). S. Cannati festum in ecclesiis ApTricastrinensi et Cavallicensi die octavo Octobris celebrari at melius instructus in Appendice ad Vitas mox dictas (c) scribit : cujus festivitas xv Octobris cum Octavis solemnibus Mastis,

lib.

tensi,

silise

celebratur

additque

demum

Notandum

solemnitate S. Cannati celefestivitas S. Antonini. Hoc item die bratur etiam non tantum celebrari S. Cannati festum Massilix,
etiam, quod simul

cum

sed

et sseculo

xiv celebratum fuisse ait Antonius

Ruffius Historise Massiliensis secundo editse lib. x num. 19, idque se reperisse in binis a?inorum 1356 et 1385 instrumentis at num. 22 S. Antonini festum Massilise olim celebratum fuisse scribit
:

die Octobris xvi. Octavarum, quarum Gononus paulo ante citatus meminit, nulla mentio fit in Massiliensi Proprio, Pugeti episcopi auctoritate

Henricus de Belzunce Massiliensis episcopus decessorum suorum historia^lib. xin (d) scribit templi tectum fuisse sublatum reliquum vero corpus ipsumque fornicem exstare adhuc, sed humo ingesta opertum. Haud procul Aquis Sextiis oppidum item seu castrum visitur S. Cannati de Sauzeto a Sancto nostro dictum, dicecesis quidem Aquensis limitibus inclusi<">, sed olim Massiliensium prsesulum spirituali xque uti in ac temporali jwHsdictioni obnoxium Charta anni 1278 apud Henricum mox laudatum lib. ix (e) videre est. Anno autem H73 idJoannes Allardeau, facta cum Albanex (Aubange) baronatu permutatio7ie, Renato Sicilise regi cessit. j Chartam, factse permutationis testem, exhibet Henricus episcopus lib. xni (f), in qua S. Cannati

num.

31

at

munito sed Officium utrique Sancto commune per dicecesim recitandum prsescribitur in quo illis propria sunt sequentia. Antiphona in utris;
,

salubris aeris locus, in plano posiac frutus, placibilis fontibus, et aquis deliciosus, deseret pascuis abundans ctibus, verationibus

castrum dicitur

tus erat

cum vitam

illic,

ut Acta perhibent, soli-

que Vesperis: Isti sunt Pontifieesgloriosi, et nostri Pastores optimi qui assistunt coram Domino et
,

incessanter orant pro dilecto grege suo. Oratio Exaudi quaesumus Domine preces nostras, quas in
i

tariam S. Cannatus exorsus est. Bina item loca, quibus S. Antoninus nomen verosimiliter dedenl, hist. Provinmemorat Honoratus Bouche lib. pagum nempe S. Antonini prope iv cise cap.

(g),

Aquas Sextias

Beatorum Cannati et Antonini Confessorum tuorum atque Pontificum solemnitate deferimus et qui tibi
:

pagum Puylobier et montem Brignolium et pagum Camps, quo inmonteeidem Sancto Oratoriumextructum
et
;

S. Antonini prope

digne merueruut famulari, eorum intercedentibus meritis ab omnibus nos absolve peccatis. Per Dominum. Lectiones 1 et 2 Noctumi S. Cannato proprise sunt et Actisinfra dandis consonant 5. Ant.-nino sexta tribuitur sed nihil, quod illi pecu: ,

ait.

dudum,

liare sit

complectitur
:

utpote ex S.

Maximi

Homilia 59 petita
Autonini,

Sancti ac beatissimi nostri cujus hodie festa celebramus, laudes

Ad

Adhsec utriusque Sancti reliquias insigni jam uti m Me " (a " ut ex dicendis liquebit, honore MassiHarum pars in liensis ecclesia prosecuta est. cathedrali Massitiensi ecclesia seorsim conservaunius ab tur pars vero altera ita permixta, ut seorstm alterius ossibus ossa dignosci nequeant
4
f

rt-

servantur thecis argenteis inctusa,

Ruffhis Hist. Massitie?isis
II, P-

uti scribit
i

addidisse aliquid decerpsisse est, etc.

() p.

Antiphona ad
I86.-W
T.

lib.

x cap.

num.

9,

1176.-W

P-

226.-(c)

p.

47(>.-(.<) T. III, p.

7.-(fl T.

III, p.

48.-

(g)

p.

627.

5. Cannati

20
ACC10AB

DE

SS.

j.B
A

5 5

argentex per umversam Ociobris solemni supplicatione ac Sanctum praeterea Canurbem circumductum ,
rii

Cannati cranium et brachium : ecclesiae catheCannati cranium sub ara majori 1653 die xxi Januadralis inventum fuisse anno dxe xv thecae impositum, oc dein

CANNATO ET ANTONINO CONEF. Massiliensi S. Marise addit num 19

Capitulo, absente episcopo

de Massiliensi, Raymundo altero , cognomento Nismes; ut fidem facit instrumentum alterum

apud illustrissimum Massiliensem jam ssepe citatum lib ix (c). Confectafuit id temporis arca altera
cui die xx Junii ferrea, seris quatuor claudenda, anni supradictorumSanctorum plerteque

temporisepiscopo, natura aPugeto, Massiliensi id

patronum

secundarium Sacrum vero cranium tegebat lapis, cujus

civitatis
:

ejusdem coram declaratum.* Retiquise

haec

Bemardo de

Languisello, AreII, et

latensi archiepiscopo, hujus nominis

Alano

erat inscriptio nati et Reliqui* de

vestibus

S.

CanHic continentur Caput beati et Antonini, SS. Innocentium,

Caeteras

episcopo Sistariensi inclusas fuerunt,recohturque Reliquiarum repositio in ecclesia cathe-

ea SS.

beats Mariae Virginis. clero prius Cannati et Antonini Reliquias; SS decenti arcx inclusit populoque palam ostensas, die 11 Raymundus Massiliensis episcopus anno 22 cujus Virgini Marix sacro,

Assumptx
vi ta)

in ca>los

auidemrei ex Archivis
exhibet:

ecclesiae

Massihensis hb.

drali Officio proprio ad eumdem diem.Non illata fuein illam arcam ferream tum temporis runt SS. Cannati et Antonini corpora; quorum ad ecclesiam S. Cannati translatio decreta quidem mandata. Caest, sed partim tantum executioni cathedralis ecctesise, quod eas Relinonici etenim crederent,

tamen

testimomum Henricus de Belzunce sequens

Raymundus Dei

gratia Massiliensis episcore-

pus gnla

vir

babitu atque religiosus sub monachali

vita3 sua3

cunctis diebus psalmis cum pudicitia

vivens in hymnis et

quias in ecclesia S. Cannati haud satis tutas fore partem earum sacculo inclusam cathedrali ecclesiae retinuerunt sigilloque suo munierunt, die xxn Junii sic enim habet datum ea de
:

Deo

qui multos libros, multaque S.Mariae sedis Massihae genti et palliorum in ecclesia ultimum autem sub Chnsti

perseveranter servivit, ornamenta aun et ar-

re ab

anno 1444 in arca Reliquiarum caBartholomxo de Racoli Mass. ep. rethedralis a pertum testimonium apud Henricum episcopum
illis et
lib.

emendo

constituit.

Ad

ix

{d).
sit

Marias antiquse nomine, ad honorem genitricis Dei arcam in anno MCXXII ab sedis Massilise hanc ipsemet proprns Incarnatione Dom. fecit, in qua

Notum

cunctis quod

cum

venerabilis Pater

eQn9(a(

Dominus
mino

manibus Reliquias plurimorum Sanctorum

;

in die

B. (Bernardus) Dei gratia sancta3 Arelaei Dotensis ecclesis archiepiscopus, assistente Dei gratia Sisterciensi episcopo, A. (Alano)

suo clero et A.sumptionis Sanct* Mariae, pra3sente episcopi Massicorpus S. Cannati populo, posuit Antonini Confessons et liensis et Confessoris, et S. Martyris ibi sunt. Hic sunt EeliSancti Victoris
quia3 S.

recondidisset solemniter coram

clero

et

populo

multas Reliquias infra ecclesiam B. Mariae, inter quas inventa fuerunt corpora S. Cannati Massiliensis episcopi, et sancti Antonini, in
ita

Petri

Apostoli,

et

Sancti

Stephani,

et

commixta

et

uno sacculo quod discerni non poconjuncta,

Martyns, et Adriani Martyris, et S. Vincentii et S. Reet S. Verani, et S. Apollinaris, S. Joannis, Gregorii, et S. Polyginse Martyris, et S. Pauli, et veste S. Stephani, carpi, de sepulchro Domini, de
S
S.

Sancti Cannati terant ullo modo ; et dicta corpora Antonini, in ecclesia Sancti Cannati civietSancti
tatis Massil.

recondi in perpetuum decrevisset, Nos

Martim, Sebastiani, S. Sulpitii Confessoris, S. Apostoli, S. Laurentii, de S. Marcellini, S. Andrea? suscitavit, ligno Crucis, S. Lazari, quem Dominus
et S. Faustini,
S. Christina,

venerabilis Patris de Novis pra^centor et vicarius gratia Massiliensis episcopi, et G. deFlo-

Sanctorum Innocen-

nifrumenfji

C tam Ruffius pium id opus adscribunt

nomina netium, et multorum aliorum, quorum Deus scit. scimus fuit, ut ejus 5 Confectum id instrumentum obitum at, ut apverba produnt, post Raymundi 1277 in arca a paret, non diu inventumque anno quo a Capitulo Massihensi Raymundo confecta, monet. Rayoperta fuit, ut Benricus episcopus mundoMassiliensiepiscopo cognomento&e Soliers Henricus lib. x cap. i num. 43, quam
;
; ; ;

at

quem

hic

Raymun-

dum

'

III vocat. Caeterum hic obiter observatum velim, tum nullam hic cranii S. Cannati a Raymundo seorsim positi mentionem fieri, tum arcam servandis SS. Cannati et Antonini Reliquiis abs illo confectam non fuisse omnium antiquissiII, ille

D. R. Dei R.deSecureto rensiaco Sacrista, locum tenens D. Jo. Blanchi, J. Bonifacn, Prajpositi Massiliensis, et Massilienses, G. Coet G. de Castro Novo canonici curatus ejusdem ecclesia, atlumberii Capellanus Cannati non est tendentes, quod in dicta ecclesia S. Sancertus seu firmus, in quo dicta corpora locus aliqua sectorum possent reponi seu recondi cum tum propter debicuritate, sine maximo periculo, suspicionem clericorum, litatem loci, tum etiam annales et conqui ibidem commorantur, cum sint quod possit esse magnum pericuductitii, propter pecuniam et dicta lum,ipsos posse corrumpi propter Sanctorum Mass.furarentur; volentes etiam, corpora parte tamen, dictum periculum etsi non totum, in
devitare, medietatem dictorum penes dictam nati et Sancti Antonini

corporum

S.

Can-

ecclesiam

Massiliensem secreto retinuimus, duximus recondendam. In cujus

et in isto sacculo
rei

testimonium,

mam
vici

successit

enim

hdec

alteri

jam pene,

ut

credo, vetustate detritae,

S. Marcelli

ad quam reparandam

nostris sigillavimus. pra^sentem paginam sigillis millesimo ducentisimo septuagesimo Anno Domini
septirao,
7

honorem seu dominium ecclesiae Massiliensi dederat Aicardus archiecathedrali Henripiscopus Arelatensis, qua de re haec apud

pressi

cum episcopum

v (6) leguntur in Charta anni MCXXl, qua Pontius de Podio nigro ejusque uxor Guerriada Raxjmundo episcopo Massiliensi, fuerant, a quo excommunicationis vinculo soluti quem dimiltunt honorera jacentem S. Marcello Sancta3 Mana3 pro Aicardus archiepiscopus donavit
lib.
,

Massiliensem sepenes dictam ecclesiam satis manifestum est, eos eccreto retinuimus, ecclesiam cathedralem clesiae Massiliensisnomine designasse, atque anno 1277

Cum

decimo Idus Julii, etc. hic exagunt Massilienses canonici

ftonor

mtM

S MariaB sacram

et Antonmi partem Reliquiarum SS. Cannati eadem retentam, alteram ex eadem alteram in

inclusam, ad S Cannati ecclesiam, sacculo

lib.

fuisse

Reclusa restauratione argenti de arca S. Cannati. anno, ut supra dictum est, 1122 denuo fuit arca,
Antonini aliorumconfecta, sacra SS. Cannati et supphcatioque Sanctorum ossa complexa, ac in 1277 die xi Majt a nibus solita circumferri, anno

x cap i, translatam, contra ac Ruffius ecclesia S. Cannati ad ecpartem ex

earum

1178 (imo 1277) tranclesiam Majorem anno opinatus est. Hinc porro fluxit, slatam scribens, de Soliers anno 1182 ut arcam a Raymundo
p.

HT.

I,

p.450.--(6,

Il,id., p.

U6.-(c) T.

II, p.

204.

(d) Ib.d.,

295.

(lege

DIK DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

confectam, haud prius fuisse recluquam anno 1444. die nativitatis B. Marise ab sam, de Racoli episcopo Massiliensi Barthotomieo
ilege 1123)

21
:

metrum
ScBcuto

redactse fuerint hse consonantise

certe
!)

Accroac

perperam quoque scripserit. Anno illo 14*4 pars media SS. Cannati <?* Antonini Reliquiarum,quse Cannati anno 1277 translata sacculo inclusa ad S. inde rursus ad cathedralem reportata fuerat, ibidem conservatae. fuerit atque exinde omnes
';

nono carmina leonina pangebantur, ut monstrant versus Ratperti San-Gattensis monachi saeculi noni in Casibus S. Galli (c)
:

J.B.

Prsemia tantorum cui dona, Christe, laborum, Hnicque polum tribuas, qui sydera celsa cre Mattheus, Marcus, Lucas, pariterque Johannes
Sint
illi

comites,

quorum celebrabat honores.

Bactenus de cultu sacro Sancto Confessori utrir que a Massiliensibus impenso modo ad Acta, certis eaque, quse in hisce memorantur, id est, a
:

Cseterum saeculo decimo exeunte jam frequentissimus erat versuum leoninorum usus, ut patet e carminibus a Nothero Labeone San-Galtensi dictatis {d)
].

Aeta, Ucel uuctontat'*

9
rxi-

a?,cureda-

tur.

ad incerta progredior. Gononum in 8 Extant S. Cannati Acta apud Occidentis ex BreAppendice ad Vitas Patrum viario Massiliensi deprompta, ac iisfere simitia, qux in Historiam episcoporum Massiliensium ex
intulit veteri ecclesise item Massiliensis Breviario de Belzunce lib. u\{a). Hinc confiatse Henricus

II.

Caetera, quae de Sanctis hisce

referuntur, passim incerta sunt.

sunt Lectiones dux, quae in Massiliensi Proprio propodie xv Octobris de S. Cannato recitandae item in supellectile litteraria Tonnuntur. Extat qerloensi Vita S. Cannati episcopi, ut titulus praefert,

Aquis Sextiis,

quae civitas archiepiscopalis et Provincise metropolis est, gattice Aix dicta, S. Cannatus, ut anonymus narrat, editus mundo est, filius, ut ait, reg-is Acquensis; mattem dixisset
preefecti

S. Cannatus,

<<'ju*nataie

scripta. et

Massiliensis, ex vetere Manuscripto tranad Bollandum olim, curante R. P. Sil-

vestro Petra-sancta, Massilia Antverpiam missa,

sed, quoniam hi, capta per Odoacrem, Herutorumprimum, ac mox Italise regem, anno 476 Roma, ruenteque Romano imperio, civUates
:

fc

uberior patdo jam enumeratis, et fons, uti appaantiqua ecclesise Massilienret unde Lectiones in Breviaria derivatae sunt quam propterea, js
s
;

etprovincias, quibus regendis praefecti fuerdnP, sibi vindicatas auctoritate propria moderari cosperunt, regum titulu affecti interdum fuere i ita

qualiscumque sit, hic typis committimus. Sub Vitam scripsisse hujus sceculi exordium S. Cannati Pachier presbyterum Massilego Emmanuelem ut credimus, salliensem, quse subsidium nobis, attulisset, siad manum fuisset. Anotem aliquod
,^/mus noster Vitae S. Cannati auctor exiguam vindicat, a S. Cannati sibi fidem auctoritatemque facile quinque prodit id cetah' remotus saeculis ipsemet statim ab exordio Vitss S. Cannati ajens, reges reges Acquenses sua memoria non amplius appellatos fuisse, sed comites, qui saeculo x pmmum in Provincia dominari, ac eam regionem proprio nomine ac jure moderari, agnem eorum, ut passim scriptores tradunt, ducente Bozone, cozperunt. Delectatur interdum etiam versibus
:

Gregonus Turonensis
Lib. ncap.
xxvii
{e),

Historise

Francorum

Siagrium, qui Suessionibus

dumtaxat prseerat, Romanoram regem appettavit Auno autem quinto regtti ejUB [Ctodovei I) Sia^rius Romauorum rex, Eg-idii hlius, ad cmtatem
:

Suessionas,

quam juondam supra memoraiu>

Egi-

dius tenuerat, sedein habebat. At regni aut regis Acquensis nuspiam alibi fieri menHonem arbitror; neque itlud ipse anonymus magis com.per-

tum
10

habuit,

quam parentum

S.

Cannati, quse

tacet,

Leoninis, quorum forte usus, ut ait Cangius ad vocem Leoninus, demum sub LudovicoVIl et Phisseculo lippo Augusto. Francorum regibus, id est,

nomina. QuaaetateS. Cannatus vivere cceperit, qua desierit, aeque altum Anonymus tacet; imo ne ullum quidem, unde eamcolligas, indicium pr& atiunde tamen paulo infra Utcumque assibet gnabitur. CceterumS. C&uua.ti juventutem a titte:

uctttvm
rrewiuWt

rarum tam profanarum quam saerarum

studio,

duodecimo primum invaluit. Visum tamen

est

eum
nati

hic typis committere,

tum quia

haec S. Can-

a pudicitia, honestate vxtse exemplans,caeterisque virtutibus, potissimwn vero a rerum mundanarum contemptu commendat, quo ductus aulse
paternee detichs regnique successioni, ut quidem anonymus absque teste affirmat, vate dicens, in sotitudinem, cui de Sausseto nomen erat, soti Deo victurus sese abdidit. Distabat id Aquis Sextiis, Auuni/mus ait, quinque aut sex fere ut num. Geograr.ntliaribus apuci Boucheum in Mappa binis. Loci phica leucis Provincialibus amamitatem etiam describit eo fere modo, quo supranum. descriptam habes. Non tam miror,
:'

Acta

atibi

nusquam vidimus

integra,
illo

tum

Brequia hinc deprompta videntur, quse de Massiliensis antiqua prodiderunt. viaria ecclesise

[Leoninam versificationem longe antiquiorem putamus, quippe quam sectari jam videbatur sexto ad medium nonS. Augustinus et saeculo
;

dum provecto S. Fulgentius Ruspensis episcopus jam affectabatphrasissucvfinalem consonantiam exemplicausa sii cjv.s homilia in natalem S. S/ephani Protomartyris {b), quse legitur in Breviario Romano ad diem xxvi Decembris Ille descen.lit ascemlit sanguine laureatus. cjirne velatus, iste
:

'6

locumamcenum
autse paternae

sibi delegisse S. Ceflnatum,

quam

Ascendit
dit

sancti

quia ille desceniste lapidantibus Judaeis, hetantihus Angelis. Gloria in excelsis Deo, heri Angeli cantaverunt hodie Stephanum lffi:

tam vicinum. Locum tamcn hunc incoluisse S. EremitamexeoverosimitUmumfit, quod ibidem temporis lapsu oppidumseu castrum exurrexerit, quod ab illo fam prideni habuit nomen S. Cannati, habetque hodiedum. Quamdiu
hac in eremo versatus fuerit
S.

susceperunt. HeriDomihodie miles egressus Virginis nus exivit de utero ergastulo carnis. Heri Christus pro nobis panest de hodie Stephanus stola est ab eo nis est involutus
tantea in

suum consortium

Anachoreta, divirebus
i rj)i$copn-

nandum Anonymus posteris ?*eliquit. 11 Interea vero, dum in contemptandis

ccelestibustotusestS. C&nn&t\is,pergit

Anonymus,

um, scd abl-

immortalitatis indutus, etc. Hujusmodi consonantiam reperire est etiam in vita S. Galli, edenda pertidie xvi Octobris, quae ad sseculum octavum Inde sponte quasi sua fluit, ut ad latinum net.
(o) T. I. p. 201. (fc) Monuin. Germ.. t. U.
Bil.l.

momturMassitiensisepiscopus-.sinomenhujusexCannapressisset Anonymus, saltem qua aetateS. vixenljuncscire tus,ittius,utcreditur,successor,

%.

potuissemus

verum ne hoc quidem exploratum

I.

Max.

p. 71.

Pall..

IX. p. 107

(J) Ibid.,

p.K5.

- M

PcrU,

Rec. des Hist. de France,

II.

p.

17*.

()

Bouquet.

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

10

habuisse

n
ak.0

DE
i

S.

CANNATO ET ANTONINO CONFF.

a Martianayo ex Codice vetustissi?no Corbeiensi conscripto sive San Ger?nanensi ante a?inos mille editus sit, nec ullam hunc inter et libros editos, quod alias facit, in Vincentio presbytero lectiotutius Can?ie??i variantem Ma?*tianayus assignet,
natis homen velut a Gennadio reipsa Vi?\centiano articulo insertum habe?n debere, arbitramur.

JB

habuisse videtur
*

alio

oportet.

Gennadius scriptonbus versus tibrum de illusfribus eccUsim (secundum Tillemontium Monum saeculi vfinem

igitur nos converlamus presbyter Massiliensis, qux

anno 485, secundum Pagium, in Critica post annum Baronii ad annum 490 num. 20, non
eccl. (a)

Petri 494) exaravit, in editione Suffridi

ita scribit cap.

annt 1580

lxxx

Vincentius presbyter et ipse

natione

linGallus, in divinis scripturis exercitatus,

Cum vero Cannatem a Gennadio memoratum a Sancto nostro diversum non fuisse verosimile ex
hinc S. Cannatum sae?nediam sui parte?n provecto, culo v, eoque ultra floruisse, pari verisimilitudi?iis g?*adu consequitur. TamS.C-dx\uait\im,qua?nS. Antoninum ad saeculu?n vn Guesnaijus removet sed hic infra conveniendus est regredimur interim ad Anonymum. f"*^'*'
dictis

usu loquendi et majori lectione polialiqua tam commentatus est in Psalmos cujus legit audiente, promittens sihomini Dei Cannatae, me in toto mul, si Dominus vitam et mores daret, se laboraturum. Apud Martianayum tom.V Psalterio

guam habens
,

supra

admodum sit,

Operum
majori
:

S.

Hieronymi

{b)

legitur Majorum pro

;

''

homini Dei praemittitur Sancto Cannati de Vinitem legilur pro Cannatae denique citatus
:

centio articulus ita desinit Dominus vitara et vires daret, se in toto Psalterio
:

Promittens simul,

si

probabiUter

Sicquinio

eodem studio laboraturum. non altud 12 Verosimillimum est, nomen Cannas appaa n0 mine Cannatus dein vero certum esse ret,Cannatem, dq,quo Gennadius,hominemfuisse,
:

14 Massilienses pastore orbati divi?iitus, ut ait, Cannatura sedem vacuam occupaturum edocentur Cannatum spe igitur pleni Massiliensium legati in eremo Sauzetana vitam age?item solitariam adeunt, multisque urgent, uti ne patriae suae inCannatus, fulas recuset frustra prius, inquit gestabat aridam, virehaec arundo, quam forte
.-

|','

')
(

""^
em

tlJuntf altl ne _

gant ;

scet,

quam episcopatum Cannatus

accipiat. Vtret
ille

Massiliae versatus aliquando fuerit et per Provinciam non modo doctrina, ut cui Vincentius

qui

arundo; hinc Dei voluntatem edoctus

legato-

et

presbyter, forte ut censori, quos in pserat, commentarios prgelegerit,

sanctitatis opinione
stri hic
i

Psalmos

scri-

rum postulatis annuit, et officio et beuedictione a superiorisuscepto ad sedem suam accedithumiliter.

Quod de officio et benedictione a superiore accepta Cannato consecratione ait Anomjmus, de collata S.
perArelatensem episcopali dixisse videtur, ne??ipe tamquam metropolitano saearchiepiscopum, cui Massilie?isis culo v ultra partem mediam elapso
Cannatus et episcopus suberat. At vero, num SS. episcopi fuerint, controvertitur, etsi de Antoninus non dubitetur. illoru?n apud Massilienses cultu agnoscunt Honoratus Episcopatum S. Cannati ad cap. ivcalBouche Historiae Provinciae lib. in editione secunda anni 1696 lib. x

verum etiam

mentionem

clarum unde S. Cannati nofieri, ac eadem, qua Genna-

aetate dius, qui sub quinti saeculi finem vixit, scriptores vixisse plerique rerum Massiliensium

censent

et

quidem non omnino infundate quan:

doquidem Cannati alterius, qui in isthac sanctinullavideatatis potissimum opinione floruerit, superstes esse memoria. Monent Historiae tur etsi litterariae Franciae auctores (c) Gennadium, servarit, divisisse non ubique temporis ordinem
tamen, quos recenset, scriptores in tres classes ; quarum prima eos, qui a saecido iv, secunda qui

medium saeculum v, tertia denique eos, qui a medio saeculo v ad tempus, quo scribebat Gelasius, floruere, memorat a Leone Papa qua postrema
ante
:

cem; Ruffius num. 1 9 Guesnayus in Annalibus ecclesiasticis adannum 621; Henricusde Belzunce Massiliensis lib. ni episcopus Historiae decessorum suorum Appendice ad Vitas num. et seqq. Gononus in Occidentis {d); Cointius tom. I Annal.
;

(i

-.

fl

Vincentius presbyter, qui sua sc?npta C&mi&to praelegit,memoretur,et hunc verosimile est saeculo quinto ultra mediam sui partem elapso floruisse. 13 Non tamen id omnino certum habeo, tum quia Cannatus alter a ?iostro notus esse, tametsi

cum

Patrum eccl. Francorum ad annum

544

num.

39;

Sam-

nulla ejus memoria supersit, doctrina et sanctitate clarus, Gennadio potuit ; tum quia non omnes MSS. Codices Cannatum memorant. Extat in Bibliotheca Tongerloensi Codex MS. membraneus geminus, Gennadii illustrium Virorum Catalo-

marthani Martyrologn adde Saussayum, Castellanum, et Robertus Pariensis auctorem. Negant Claudius inter MassiAntoninum (vel salte?n Cannatum et in Gallia Chrilienses praesules non recenset) Monum. eccl. Nota 6 Tillemontius stiana (f) CanHitarium Arelatensem (g), qui Vitam item S.
;

Galliae Christianae tom. III

(e),

quibus

nati

ab Anonymo scriptam reprobat

(h); et

Galhae F
v *rtantquein

complexus, quorum alter M. 106, alter t MS. 202 notatur horum neuter Cannatis meminit uterque vero pro legit habet legi. Post memo-

gum
;

Christianae auctae sc?Hptores (i). inter episcopatus 15 Parum etiam convenit de tempore, quo ecclesiam Caunati patronos

epooha

Massiliensem rexerit. Guesnayus,

cum apud
pestis

ratos Vincentii in
:

Psalmos Co?n?nentarios ita perCujus Operis legi aliqua commenta, git posterior promittens simul, si Dominus vitam et vires daret, se in toto Psalterio eodem studio laboraturum; prior
vero sic Cujus Operis leg-i aliqua Sancti Johannis Dei communitati me audiente promittens simul, si Dominus, etc. An per voces Dei comraunitati, quae pro his homini Dei hic leguntur, monasterium S. Victo?'is, per has vero Saucti Johannis Joan:
:

Anonymwn

legeret,

S.

Cannatum hsretic*

condemnasse, id de Icomortiferas adinventiones hxresi interpretatus est : Serenum noclastarum facit, a Grequippe, quem S. Cannati decessorem quod, bono quidem, qorio I reprehensum norat,

nem Cassianum

dicti ?nonasterii,

adhuc

eo,

quo

scribebat, te?npore Massiliae extantis conditorem intellexit, ac illud incolentibus monachis Vincentii

in

quosdam Psalmos Commentarios Gennadius

:

ipse praelegit ? Dubitariea de re aliquatenus posse videtur at cum Codices nostri saeculo xin haud

Sanctorum imagines, sed nimio zelo abreptus, dicecesanis adorarentur, confnngi ne a suis est, hinc porro opinatus Guesnayus jusserat partim Ico?ioctastarum )iseMassilienses saltem cui exstirpa?idae b. beresi fuisse contaminatos, Cannato allaborandum fuemt. reni successori tanGuesnayus fuit Falsus in opinione sua peste i?ifectus populus tum enim abfuit, ut ea ob id Sereni faMassiliensis fuent, ut e contrario
: :

antiquiores videantur, Catalogus vero Gennadii

A16m. pour serviru llusl \c] Hiil. I.iler. dc la Fr., t.
(u)

ejus commumone ctum majorpopuli pars ab tui incaute Haec autem dum in hoc animi serit

seces-

cccl..
II, p.

t.

XVI,

G3B.

p.

747.

(6) col.43.

mn

407.

(o)

Mem. pour

serv. a 1'hisl. eccles.,

t.

XV, p

gtf.

(d) p. U!).

- (*)p. W4.

motu

DIE DECIMAQULNTA OGTOBIUS.

i

23
ACCTOBt J. B.

Lib. xiEpist. 13, raotu exequeris, inquit Gregorius perhiberis, ut maxima eorum ita tuos scandalizasse

communione suspenderet. Nequepecodio, carunt Massilienses sacrarum imaginum oportebat, extensed quia harum cultum,quo non quid derunt. At odium illud Siciliam infecerat etiam, ut Guesnayus in Sereno tum ? Num id ? Si quid scribit, Massiliam usque diffusum fuit Anonymo haeresim nullam nominatim expripara a tua se
:

larium, traditiones, maxime si constantes fuerint atque perpetuae, contemptui habeamus attamen hujusmodi mihi non videtur esse Massiliensium de S. Cannati episcopatu Massiliensi tradilio.
:

dictum supra, negati a se S. Antonini episcopatus hanc rationem reddunt Non minus hallucinantur, inquiunt, qui S. Antoninum, cujus reliquiae in eccleGalliae Christianae auctae

scriptores, ut

menti addere voluit, quidni Praedestinatianam, Pelagianam aut Arianam, aliamve quae saeculo
quinto senescente

nondum

erat extincta, nomina-

annum 621 vit ? Ut adeo parum fidei Guesnayo, S.Cannati episcopatui assignanti,tribuendum sit.
epitcopalui
911,

Majori asservantur, docent fuisse episcopum Massiliensem. Ipsa inscriptio, quam Ruffius dicit legi in petra, quae tegebat calvariam S. Cannati et num. 4), satis S. Antonini reliquias (habes illam nuraquam pro episcopo esse habitum. probat eum
sia

Nam

si

fuisset Massiliensis episcopus,

haud

lubie
;

Boucheus sedisse Massiliae S. Massibiteo, quo Provinciae pars, Arelatem et Visigothorum fuit, tempore,quod liam complexa, abanno 468 usque ad annum 511 extendit RufCointius, ante occufius, inter annos 475 et 489 patam a Francis Provinciam, seu, quod eodem Sammarthani, circa recidit, ante annum 536
16
;
;

Cannatum

scri-

episcopi titulo

in inscriptione insig-nirKur

qui-

bus quoad S. Antonium quoque cus episcopus. Verum de S. Cannnto loquuntur Eadem ratio militat, ineodem modo a nobis quiunt, adversus episcopatum S. Cannati atque ilhus supra rejectum cum hujus perinde episcopatum laudata inscriptio taceat. Esto id,
:

lubens subscribit Henri-

Castellanus et Martyrologii Parisiensis Massiliensis auctor, circa annum 487 Henricus

!si)
; ;

S.Cannati inquiet Henricus,caeteriqueepiscopatus instrumenta alia S. Autonini est ratio patroni,

:

m.Perinde episcoporum B episcopus.circa annum Massiliensiumper hxctempora ordinem variant: Gennadio hsuccessisse Venerio Eustasium ex Eustasio porro Grxcum, a Sidonio Apolhquit
;

enim translationum Retiquiarum eorumdemSanctorum annis 1122 et 1277 factarum, quae scnptoCanres Galliae Christianas laudati non videre, S
dignitatem nato quidem episcopi Massiliensis Antodilucidis verbis adscribunt ; secus autem S. episcopatum id temnino unde efpcitur, hujus autem poris adhuc fuisse ignotum, S. Cannati
:

nari laudatum, et celebrati, Patres rici Visigothorum registempore presbyteri apud Labbe (a) in Epistola Lucidi indunumeratum, idem Sidonius lib. vn Epist. 7 exinde vero abeunt in diversa. facit bitatum SaGriecum apud Ruffium excipiunt Cannatus, S.Antonius, Theodorus. S. Honoratus,
;

inter Concilii Arelatensis,

Eu-

contra probe notum.

binianus,

obviam im non plane exhauritur quadamtenus potest at fasenimestdubitare, numsaeculis quintum mter

WSicquidem

difpcultati propositae
;

poifiuitfi;

Eumdem

ordinem Sammarthani servant. Hensubjungit Salricus de Belzunce Graeco proxime anno 492, 5. Honoratum ab anno vianum ab annum WQ, Gennadium 494, S. Cannntum circa
circa

et
S.

duodecimum mediis cognitus a Massiliensibus

coli Cannati episcopatus fuerit. Si S. Antoninus demum decimo sexto, tamquam episcopus sasculo
licet

Dalmatium subsaecutivi prindiscrepancipium. Ex horum itaque auctorum id solum colligilatepotest, Mastibus opinionibus Cannatum sub seecuti siliensi ecclesiae prsefuisse sed an vere episcopum fuisse dicunt ? v finem

annum

499,

ut recte Henricus Dissert. xv ad Massihensem calcem tomi III videtur tradere, S. Cannati occuparit, quidni saeculo, quo sedem falsa Acta forte conscripta fuere,duodectmo potuit ? Quod si saecuh de ejus episcopatu opinio

numquam,

onn

duodecimi
quisdixerit

et

qu*mq\<am
nec
s

Cannati episcopatu Belzuncius imprimis, contendit illustrissimus traditio quod ita habeat Massiliensis ecclesiae
17

Dubitari haudposse

deS

sequentium monumeniis accedere traditionem constantem atquepereffecerit

;

P etuam,necsicmultum

cum

et

hu)us

dein, quod constans a tempore immemo-abili celebratum festum ejus in dicecesi Massiliensi episcopi tertio, quod fuerit saltem ut confessoris Breviariis antiquis aeque episcopus appelletur in Actis, quae quidemejus ac novis denique, quod in antiquissimis cujusmodi suntmmeminerint,
; ;

dubium possit non verpetuitas vocari saltem in Cannati episcopafum ratione, quam S.
absque haec tuentibuspensitandam relinquo. Estautem

anno 1653 inventum nuaedam S. Antonini

est

Cannati^ Reliquiae sub ara majort

cranium

S.

strumenta olim,
translataeque

sacrae ejus Reliquiae visitatae fuerunt, confecta, eodem titulogau-

cum

anno 1122 per deat Instrumentum translationis episcopum Massiliensem sive hujus

Raymundum
nominis,

ut vult Ruffius,

primum,
factas

sive,

ut

Hen-

rico prieplacet,

secundum,
quae

habes supra

num.4;idque eorum,

videtur. derit vetustissimum

Massiliensibus non citat

quidem Henncus viEx breviams vero antiquius eo quod Lu,

Massihensis ecclesix cathedralis (num 4 dahas tegebat lapis inscriptionem aui episcopatus sive S. Cannatr tam), in qua nulla habebat insculptam ; siveS Antouini estmentio, denegem. cur hac inre /Mem Ruffio nequeest, reltqu* in mscrtCranium vero S. Oannati, et a caetero S. Cannati ptione memorataeRehquice, corpore separatx, seorsim positx etS. Antonini 1277 majori neque anno 1122 neque

seorsim positx

sub altari

qduni typis Dionysiide Bursyanno illustnum Quod si Gennadius, qui ex Catalogo

Ib-ZQprodizt.

de his instrumenta supra fuere. Relege confecta inde quidem, numm. 4 et 6 exhibita perspicies Cannati Reliquias cistis inclureliquas corporis S.
:

sasservari una
nuiis

Romanx Cathedrae admoGelasio Papae,anno 492 Cannati quidem, sedepiscoto synchronus fuit, id Henncum patus ejus nullam mentionem facit,

xcix Virorum apud Martianayum cap.

et seq.

cum aliorum Sanctorum Rehtranslatas consuevisse, cum iisque fuisse

:
:

episcopumnon ferit,utqui propterea S. Gelasius desnt, tum versus annum 496, quo vivere absolveGennadius Catalogum suum jam ante et sedem adnsse Massiliensem rat, post Honoratum
scribit.
ealra
.
.

Canna-

Cannati altum ubique silentium at de cranio S. Cannati Massihento>annoWl erant corpora S. confectieoannoinstrumenti versisepiscopifu* Antouini inunosacculoitacommixta

bisutar)eti
e confuncta,

quod discerni non poterant repent se ita confusas haslem Rehquias inter Massitienszseptscopus annol^ Bartholomasus

ullo raodo

conlto-

etiam particu18 Absit a nobis, ut ecclesiarum

(a)T IV.
Coiic.col. 1044.

Zwr anno 1743 ipse Belzuncius. Cum ttaque *p, ZTJpTam "an/s. Cannati ab his alUsve
scopis

eriiant

24
AUCTOIK
J.

DE

SS.

CANNATO ET ANTONINO CONF.

in eadem,
dine,
itlic
lit ?

B.

mentio, jam ante rescopis separatim posili fiat Cannati et Antonini Reliquiarum liquarum SS. Cannati cranium seoranni 1122 translationem S. modo majoris ecclesise cathedralis non
lapidi, illud tegenti, inclusum, sed incisa etiam memorata inscriptio qucV cum neufuerit supra episcopalem adscnbat, ac tri Sancto dignitatem duoium annolUZexdictis videatur antiquior, pro episcopo haenimvero fit, num S. Cannatus inter quinbitus a Massiliensibus fuerit ssecuhs mediis dubia item fit Mastum ac duodecimum traditioms siliensium de episcopatu S. Canuati perpetuitas,
;

ante episcopatum incoluerat, Sauzetana solitudine. Quid episcopo cum solitu-

quam

quam

reliquerat
?

Num
fit

forte vale infulis

Massiliensibus dixit

Non

verisimile.

Suosne

sim

altari

invisentem insperatus morbus e vivis abstuSed neque locum aut illi fuisse donatum, aut
est.

illum ex tunc in

certum

oppidum excrevisse, utlatenus Magis putem Cannatum, hominem

unde dubia
$unt

Quodcum ita sit, in dubium panterveniunt, episcopatui qucecumque Anonymus S. Cannati

20

in ejus masuperstruit ; ut sunt arundinis aridde donatio loci, in quo nu revirescentis miraculum, egerat, S. Cannato S. Cannatus vitam solitariam sede successoribus epzscoejusque in Massiliensi

Massihenpis a rege seu prcvfecto Aquensi facta, quod civitas abipso murismunita, temploque, sis
eruinis dicitur excitasse, exomata. Massiseu oppidum S. Cannati jam olim quidem utroque foro paruisse, ex liensibus episcopis in parereiis ccepedictis num. 3 liquet at quando
;

doctrinaet sanctimonia celebreyn, Massilue versain sotitum, seu temporis iniquitate seu mundani strepitus odio in solitudinem Sauzetanam sese subduxisse, in eaque, procut ab omni dignitate mente animoque remotum, vitam sanctam sancto quamquam et hxc incertis pafine terminasse riter annumeranda esse non inficiar. Frequentari deinde locus, S. Cannati incolatu ac miraculis forte celeber, cceptus, auctusquepaulatim, utfere speciem fuerit: fieri consuevit, in castri oppidive unde postmodum,licet quotempore, nesciam,Massiliam, forte etiam Sancti patriam translatis fue;
y

Sauzetum

non admodum repugnant iis, quse exGennadio ,qui ex antiquis scriptodeS.Cannato

rit.

Certe hsec

rit,

quove pacio

cesserit,

fateorme nescire. Cre-

ribus solus illius fortememinit, dicta suntsupra. Translatus ex oppido S. Cannati ejus Massiliam Reliquias fuisse,Anonymus tradit ,et quidem mox a Sancti obitu, quod postremum, utrumne ex vero

olim dofacile est, exstitisse saltem Cannati setate nationis facttv instrumenta ;at S. non reor confecta, aut abs Anonymo visa esse forsitam quod ita quidem
ditu

quidem

dictum sit,an non,si quis dubi(et,piaculi certe non

'

meminit

ille

horum

arguam. Pauca igitur deS.Caunato,excepto cultu sacro,qucvquidem aut certa sint aut ad certitudinem accedant, habemus paucioravero de S. An;

Cannati fieri debuisse censuerit, velita factumS. ex infida Scvpe vulgi traditione didicVtate fuisse

tonino.

Neque Breviarium Massiliense, ex quo Gononus, neque id, ex quo Belzuncius S. Cannati Vitam deprompsere, neque Ofpcia ecclesiae Mashujus mesiliensis Propria anni 1662 donationis
cerit.

m Neque enim cujas fuerit, ubi commoratus f'\^ reperi fuerit, quid rerum gesserit uspiam, Jonino
23
' \

servatas

honoratasque
:

jam

olim

Massiliae

fuisse ejus reliquias ex dictis supra satis equidem liquet sed num aliunde eo, et quo tempore
allatcv fuerint,

minerunt an quia ejus fidem illorum auctores ac vacillare crediderunt aut suspicati sunt,
;

rerum Massiliensium, quos

vidi,

prudenter propterea omittendam censuerunt?

fileratjue,

qux

21
rit,

Quo anno

S.

Cannatusm

terris vivere desieat

sriptores nonedicunt. Martyrologii Parisiensis recentioris auctor post Castellanum etGuesnayum ex oppido S.Cannati, ubiprimum sepultus fuerit,

de

illo

Anonymus

tacet,

natalem ejus in
:

xv Octabris assignasse contentus probabidictum sit ex Gennadio, floruisse illum

lius scvculo v ultra

diem cum supra

ccelo

Massiliam iranslatum scribit quod si vere diciquem tur, non absimile vero est, eumdem locum,
;

Cannatus, virtutibus suis,

iltustrasse S.

cum
at,

mediam sui partem elapso, requoniam nihilnobissuppetit, unde liquum est, ut, annum ejus emortualem propius definiamus, hanc cum cvterna vita vel sub sdeculi vi exordium et quidemin vet v exitum commutasse dicamus Gennadius Scvculi v finem magis inclinamur. illustrium, si quando enim in Catalogo Virorum
;

Antoniuum

in vivis ageret, e quo fonte id hau-

neque stum sit, laudati auctores haud produnt, Quid vero de eetate, mihi aliunde compertum est. qua floruit, dicam ? Boucheus lib. iii ad calcem
Vasionensi, S.jEocap. iv 5. Cannato, S.Quinidio et Gennadio xquaiem aut nio Arelatensiepiscopis supparemfacit. S.Quinidius subscripsit Concilio Quinidxi Parisiensi iv anno 572 ; Artemius vero, i anno 581 ; jEosuccessor, Concitio Matisconensi obiit anno 302, uti ad nius, S. dvsarii decessor, in opere nostro ostensum esl : diem xxx Augusti disparati unde hi temporum characteres nimium quam ut definite de 5. Antonini cvtate statui sunt, quidquam possit. Obiisse iltum versus annum censeat nec ipse 880 Castellanus notat : cur ita anno 647 Guesnayus ssepe declarat. Sedisse eum Antonini tvtascribit, M^Cannati, sic et

superstitem eum adhuc fuisse, cum CataC logum suum conscriberet, monere lectorem passim solet de Salviano presbytero Massiliensi agens apud Martianayum cap. lxix ait Vivit
scribit,
;
.-

inaudierat, de scriptore,decujusmortenihildum

usque hodie in senectute bona idem facit in Tiin motheo episcopo Alexandrino cap. lxxiv cap.Lxxxiv; inJoanSamuele presbyteroEdesseno ne presbytero Antiocheno cap. xciv ; in Eugenio,
:

episcopo Carthaginensi cap. xcvn; denique in Ho(si tamen norate Massiliensi episcopo cap. ic hoc caput Gennadii est) id satis prodit, laudatum
;

caput hisce verbis absolvens Littanias ad supplicandam Dei clemeutiam plebe sibi credita pro viribus ag-it. Cum vero nihil hujusmodi faciat cap. lxxxii in Vincentio, presbytero Gallo, jam annis
:

alliquot prius,

Gennadius scriberet, non solum Vincentium, sed etiam Cannatem, cui,

quam

ista

ut apparet, seniori aut cvquali, lucubrationes suas, Gennadio audiente, pnvtegit, in vivis esse desiisse, mihi apparet valde credibile ;

tamquam,

laudatus Theudis tem nimiumditferens. Cointius tempore usque ad Visigothorum regis, quem ab anno 531 tradit. Sunt 547 regnasse ad annum 518 num. 15 episcoporum Catatogi, a Betitem Massiliensium locum zuncio (a) citati, in quibus a S. Mauronto incertam esse liquet S. Antonini cvtahabet.Exhis hujus Comtem quapropter seeculumv principio Cannatum refero. ment. adscriptum ad solum S. hic Quod ad ejus episcopatum attinet, magis quam S. Cannati ex dictis supra. est,
:

si

S. Cannatum, de guonos, esse posuerHs num. 13 dicta consule.

nfiruniur;

Cannatem, de quo Gennadius, eumdem ac qua dere

;

incertus Launanus Hujus tempore, ut Ruffius scribit, S. mortuum episcopus martyr Massilia transiens Antonino legitur in ejus suscitavit at nihilde S. exarchiepiscopi Vita addiemn Julii apud nos
;

22 Obiit autem S. Ctmm\t\is,referente,Anonymo,

(o) Hiit.

cusa

et

a Sollerio

illustrata.

VITA
dedv. dc Marseille,
t. III,

p. 50.

25 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. sionibus Dominum benedicens. Mirares Quis umquam audivit talia? Filius regis factus est solitarius,
1

e* rj

flTMl
WS.

VITA
Ex
r .tm

factusesteremita. Ostupenda etsicgratuita divina electio, qua a regio solio, arce summa regis, trahit adhumillimum mundi statum ! Ecce, quiuutriebatur in croceis, nunc herbis et radicibus est contentus;

vetere manuscripto.

qu

prae angustialoci,

prius nolebat tangere anima ejus, nunc non animi, cibi illius sunt huic
;

latices

haustum

praebeut, cui prius condita pocula

filii

-neatissimus

ISSS
jiop^
<'""<

bortus
filius

et

Cannatus illustrissimis natalibus enim Acquensis a fuit fuit. Regis comes Proreginae. Siquidem qui modo
appellatur,

nobilium assecla)
tat.

En

vestes frondes sunt et capa

miuistrabaut. En Bolus habin coeli, cujus

vinciae
l

Acquensis antiquitus lineam felix tantam ergo dicebatur virtutibus subhmavit. Cannatus moribus extulit, puer bonae indolis esse utpote
b rex
nobilitatis
:

parentes trabeatis et purpureis utebantur. Nondum ergocalcatussubpedibus Servus Dei totum se in contemplationis studium colligebat, videbanturque
ei dies

ciosae
tur.

pauci preamoris magnitudiue, quibus speRachelis jucundissimi* amplexibus fruebain cordis hoset

Ccepit

namque

qui a Deo Ut pra>sagium nomims setate cor gerebat senile. ostenderet se lmBui interpretatione verissima ethimologice vertitur Cannatus quippe
sortitus
:

bonam

animam, et in tenera

Habitaculum Deo gratissimum

fecerat
: ,

pitio

in

terra stans

coeli

altitudinem

plere.

13

juxta quod dicit cannatus, id est, sapiens natus Senectus venerabilis est Sapientia Sapiens in neque auuorum numero compu non diuturna et aetas cani autem sunt sensus hominis, tata c Non enim vacaimmaculata. u senectutis vita lasciviis, sed scientns et bat ut assolet ajtas illa, docilem sacris Theologiee litterisanimum pra^cipue
:

Deattingebat nam ejus conversatio iu ccelis erat. tanta altitudine iuvictum a Dei sergens itaque in vitio spiritum non relaxabat. 4Nonpermisitautemdivinadispositio, qua? sibi

eum elegerat ad majora,lucernam accensam ampl.us superpom B abscondi sub modio, sedfecit eligi eum et ecclesiasticaedignitatis, quem elegerat a candelabro
constilutioue mundi, ut esset sanctus et immaculanempe Massitus in castitate coram ipso. Interea
liensis ecclesia

JJJJ^JJJ^"

imbuebat

nobiles affluentias contemnebat

:

felici:

tatem appetebat
pudiciti*

meutem sanctam virtutum

exer-

honesti justitiae cultor, servator ciciis illustrabat, zelator eam laicis commendabat eximius

suo orbata pastore Dorninum gemisanctum tibus exorabat, quatenus sibi prajsulem dignaretur, qui in doctrina sana commisconcedere uberrimis pascuis enutriret, exemplis

sum gregem
ad
coelestia

pariteret exemplis Implebatur et clericisdoctrinis sancti in libro Sapienti*, in eo sententia spiritus quam pulchra est casta generat.o

qua cumclaritate/ Immortalis

dicitur
:

est

enim

memona

et orationibus protegeret perbonum antistitem beneficiis confoveret. Etenim monasteriis pax et disciplina est populis, quies increet divino cultui continuum

elevaret,

norma

clericis,
:

mentum

<i

MtepoMnui

d _. domo B. Viro 2Sed quoniam in paterna regia imminebat praecipue de laude hominum periculum tua et de domo - Egredere de terra

illius. "

nou seutiat nec est ramus, qui beneficium radice emanav.t. a vel recipiat, si virtus ingens

Quiaveroomnis,qui
invenit,

petit, accipit, et qui qua^r.t,

cum

legisset
:

patris tui

e et in Euangelio
et

Qui non
.

odit

patrem

et

matrem

sorores, non potest

uxorem et meus esse

filios et fratres e

constanpetit pro se pie, salubriter et prece fraudata a desiderio suo, imo ter non est Dom.uus Siquidem raausueta et humili exaudita.

cum

discipulus

et

ibidem
9

Qui non abrenunciaverit non potest meus esse discipulus g possidet, sed contemno exhibit.ones nolo, inquit, nec appeto, famulorum, nec superstit.os.s superfluas

omnibus qu*

quod regis fihus Canejus auricuhe revelavit, quam stemmate genenatus illustris tam sanctitate, esset Massiliensis episcopus, ris celebris et famosus,

laudes Dei paterpatriaBacpatronus. Dantur ergo sollicite ehguutur, legati Eilio J C. et absque mora

aures nec adulatorum iaudibus C honoribus agitari, J hyscavebo et spectacula sacr.lega dare. Laudes regnat turba in ccelis, ubi

reverenti

qui Sauctum Pontificem,

quaBraut, et

munus

Dei, et diligeut.us

quesitum

tr.onum.Lausmeasit est a igitur Vir beatus ductus tidelis. h Repente mundi et omnem rdesertum, regnum
spirituin
:

iuducant onus suscipere affectuosiusadducaut sanctae maet inductum

irrefragabil.bus rat.onibus uon a se impos.tum, sed a

Deo
tri

ecclesi

cum multo

desiderio prawtolauti.

contemptui propter natum sa^culi digno gerens quippe solus amoremDominiJesu Christi ipsius sol. toto corde ipsi Tstis amplexibus adhserebat, desertum quon anima serviebat. Erat autem eUota Sauseto, i d.stans qu.nque dam quod dicitur de sede paterna. Acquensi

5Profectiitaque nuncii electi

dagantes

citius repererunt.

fuitTut occurreretcito,

^ ^.^^ ^quem volebant;ad cujus

1

.M

^ ^
6

veritatem

geuua provoluticunctorum Domini J. et revelationem

et

per .rdinem denunciant

C.

etclen gau-

dium
onera

applausum

populi univers.. At verobeatus

"

au^sex

locus amcenus et deiceuuvitate. k Siquidem cons.tus d.versarum^ multitudine corua arborum monte virent, in limibus salices r.pis, robora

fere

milliariis a

Cannatus,s.cut erat
pariter et

honorem, asserens
:

humillimus.pontificatusrecusat se prorsus inu-

tilem et indignum

quem tu,Domine,in hanc

tibi

excel-

Nam

lege 11 mibus) Sfvirentibus.

prat.s vesfontibus irrigatus, terra Locum aptum ccslestibua Studns

eumlentiamcomponebas, ut sim.lem humiliat, sublimius exaltares. oue qui se iu tantum et oportune Namcum illi, qui venerant, importune hoc ipsum plurimis ostendentes,
faceres

W,,o
-

^Q^perveniens

noste, quod Salvator noster ..JTntn Lnius recolebat, raperen venturi essent ut fu^gnovlet, quod montem pje . fugit in eum et facerent eum regem exultabat solus ; l quapropter ut regnum Dei Filium imitan. divinitus Sut u ^taq congruebat. quod sibi ex successione agens inhymnis et confes fatum locum gratias
,

4S S:

B. Cannatus

suo

exitu

de

arida, quam f**\*** fZ P riusha3carundo quamCannatus ep.scofolia emittendo, Snans ca^am m (recipiat.) Siquidem oifertis,
yidetis,

instarent.ration.bus indicium,si episcopatum Massiingentis humilitatis suscipere di?n.retur; liensisecclesi. regis filius me fratres, obsecro, amp h , respondit eis Nolite, mei assero in nomme Dom.ni o-ravare dico vobis et v.rescet
:

Jg

SSHiei

p rffi

26

VITA

TITEKC

u.

gestabat, qua corpus attenuatum abstinentia sustentabat. Illico postquam verbum protulerat servus Dei, arundo sicca integre revirescit.frondesemittit, et folia germinavit, manifeste

manu

CANNATI CONFESSORIS. Sanctitatem. Nam cum jejuniis et

S.

ejus obitus

sacrosanctus

civibus fuisset Massiliensibus nunciatus, paraverunt, ut cum honore debito beatas reliquias tanti

declarans divinam electionem et electi Pontificis

sanctitatem. Quapropter

cum

vidissent legati

quod

sedem suam devotissime transmutarent totam urbera Massiliensem tam sancto corpore dedicarent. Cum igitur ad 8. Cannati oppidum perPatris ad
et

fecerat signum , admirantes inclinaverunt se, et adoraverunt Deum dicentes: Benedictus Deus Pater

venissent et sumsissent

glebam

beati corporis trans-

Domini nostri J. C qui non abstulit misericordiam et ventatem suam ab ecclesia sua et recto itinere nos perduxit. Cannatus, qui vocabatur a Deo tamquam Aaron suspirans ait Kx quo a Domino egressus est sermo, non possum extra ejus placitum quicquam loqui et sibi me tota devotione committo, ut quod meis meritis non potero, ejus mihi pura
,
,
:

ferendam, facta estsnbitoiucomparabilisimmutatio aeris magna nimis. Coeli namque facies condensis

nubibus operitur,

et terrae

uon solum superficies

inundatione imbrium irrigatur, verum etiam et profundum. Quapropter conturbati et perterriti, ijui
aderant, universi servuni Christi Cannatum invocant; ut eos ducat et deferat, qui ejus corpussan-

dictione a superiori suscepto, ad

bonitate douetur, et oratione facta, officio et benesedem suam acce-

'im ortum

.'

dithumiliter Pastor bonus. o lngrediente illo suam civitatern Massiliensibus nova lux oriri visa est. Gaudium hortor*atque tripudium.

qua prwlarr
adminiiiriini.

quo S. Cannatus heremeticam ab Acquensi regem concessum est et vitam duxit, ^ancitum, ut iu memoriam beati Cannati et praeco6

De

loco vero, in

ctissimum deferebant. Mira res et omni tempore referenda ad honorem Domiui J. C. et hujus praelnceptum iter totum perficlarissimi Confessoris ciuuta dextris et a sinistris ubique inundante pluvia; super ipsis vero et super sanctis reliquiis per totam viam nulla gutta pluviae distillavit. Imitemur, Fratres, quem laudamus.
!

ANNOTATA.
a Reges Acquenses nulli fuere
* :

nium celebre

et

honorem ab omnibus
toto

suis successoterritorio et

ribus episcopis

cum

ejusdem

loci

fuerit fortasse

ad perpetuam etiam tirmitatem cautionibus et chyrographis vallatum ad quem locum (penitus) tradidit possidendum/3 Provincialium accedentes oppidum conquaraplures
distructu libere

haberetur,

ejus pater aut Provinciae aut civitati Acquensi gubernandaepraefectus. Sub saeculi quinti sexti-

struxerunt, quod adhuc hodie S. Cannatus dicitur

que confinium, quo circiter tempore S. Cannatus floruit, Provincia partim Burgundionum, partim Visigothorum regibus suberat. Vide Bou-

de Sauseto.
licitus
vit in actus,

S.

ergo Cannatus subditorum curamsolpraesul factus

cheum

Hist. Provinciae

lib. zxi. is

adimplebatjam

Domini

vigila-

trinae radiantissimis

q velut coelum novum sapientiae et docluminaribuspraefulgebat, speet

ciale

specimen

exemplar

religionis et sanctitatis

se

omnibus

exhibebat, et ut omneslucrifaceret,
erat, turris Davidicae

omres-

Anonymus, recens nata b Nec, ea comitum Provinciae appellatio verosimiliter fuerat primus autem Provinciae comes passim audit Bozo, qui saeculo \ fuit hinc porro, cum de Provinciae comitibus, quijure proprio ac per-

cum scribebat

nibus communis

moenia

tauravitet haereticae pestis mortiferas adinventiones condemnavit. r Ipse civitatem suam munivit et templi diruta resarcivit in tantum, ut vox exultationis diceretur
//

Haecciue est urbs perfecti deco?

petuo Provinciam possidebant, hic sermo fieri videatur, consequitur Anonymum longiore temporis intervallo a S. Cannati astate fuisse remolum, quam ut, antiquitatis nomine, indubiam sibi vindicet lectoris fidem.

ris,

gaudium

universae terrae

Euaugelium J. C. mente gerebat bat totum enim se dederat fidei ortodoxae

et
:

Die noctuque opere exerceet prae-

cSap.

U.Set
1.

9.

dlbidem f.l,

Dominicis et institutis Spiritus Sancti et ecclesiasticis praedicandis, in opera pietatis fervens et hilaris quotidie peragebat, et proprias facultates pauperibusChristi dividebat. Pontificatussuidiebus
ceptis

eGen.Uy. (Luc. Ui.

g
Ibid.

26.

y. 33.

pacem dedit ecclesiis, clericis disciplinam et Deo populum acceptabilem, sectatorem bonorum operum, ut semper erat ejus studium et ubique divini cultus lacrymam non solum solliciteque observare, verum etiam continuis successibus ampliare. Et licet cunctis polleret virtutibus, praecipue ipsum humilitasamari ab omnibus faciebat nam quauto generosior, tanto humilior, ab omnibus honoratus, houorem debitum omuibus exhibebat. Orationibus
:

h Leonini versus, qualem exhibere hic Anonymus voluit, forte ante sseculum xii in usu non p fuere. [Cfr annotationem num. 8 Commentarii
subjectam.]

Cannati dictum. Aquensi, in Praefec[In hodierna Archidioecesi tura Ostiis Rhodani {Dep. des Bouches-duRhone), cujus caput Massilia."] k Gallice Aix dicitur. estque civitas archiepisi

Nunc oppidum

ibi visitur S.

copalis et Provinciae [plim fuit} metropolis.

1

Joan. 6

15.
,

et sacris lectionibus

vacans,

sic aliis fideliter inten-

debat, quod sacrae

De
[j

cordis hospitio

domui suae optime providebat. xenodochium fecerat, et viscera

Vide litt. a: sive unicus sive major natu nullum patri filius parenti fuerit, regnum, quod poterat; imo neque erat, haereditate consequi non

misericordiae alicui claudere nesciebat.

niO'f
-

Sic et plenus fide et plenus operibus bonis cur-

sum consummavit, fidem

jiobi

tfeviur

servavit, et juxta sententiam beati Job, quia audire dilexit et observavit, complevit dies suos in bono, et annos in gloria. t Signis enim et virtutibus clarus idibus Octobris obdormivit u apud S. Cannatum de Sauseto in Do-

mino

J.

C, inquo quidem

sitivit

gustat aeternum stola una decoratus de reliqua est securus. Ipsum quippe Dei Filius cum servis fideli-

jure proprietatis paternum officium. n Capa vestis est totum hominem ambiens. o Num S. Cannatus Massiliensis fuerit episcopus valde incertum est unde nutat etiam miraculi, quod praemittitur, fides. p Oppidum istud tam spirituali, quam temporali episcopi Massiliensis jurisdictioni jam olim paruisse ex dictis num. 3 Commentarii satis liquet at ex quo tempore et quo pacto acquisitum
: :

bus salutavit disponens

ei

regnum

sicut disposuit

fuerit nullus dixero : vidisse non credo Anonymum,dequibus loquitur, cautiones etchirographa.

sibi Pater. Post felicem transitum Ducis Sancti divina non defuere miracula, Viri justi clamantia

q Vide quae de versibus Leoninis notata sunt supra lit. h.

r Scilicet

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

iconoclastarum addil de suo Guesnayus qnnum 621 serpsisin Annalib. ecclesiasticis ad ea xtate hanc hseresim, ut ut et favere
r Scilicet
: :

27

est

Anonymum
Thren. 2
*
.

hic haeresim
,

Arianam, qua

VisiI)
:

IX VITIII

gothi infecti erant

s

se Massilix episcopus, ex Grevisus sit Serenus Massiliensis

15; sed

indicare voluisse. sensu plane opposito

hic
in-

vixisse goriilad illum Epistola non coliigitur temporis S. Cannatum Guesnayus autem tum Verosimilius neque probavit, neque probando fuit.

de Hierosolyma eversa, Anonymo de Massilia staurata est sermo.

t

Job. 36

t-

11-

u Sub finem forte sxculi

v.

DE

S.

AURELIA VIRGINE
IN ALSATIA.
J.

ARGENTORATI

SYLLOGE.
qualiacumque, cultus sacer, S. Aureliae in Fastis sacris memoria, Acta
et

B.

ab

homonyma

Ratisponensi distinctio.

Sac.

IV

rgentoratum
Straszburg
,

vilV.
Sanct* apud

Hartyrologos

metropoli ad Rhenum civitas ut quae hodie S. Aureliam suppeditat nobis prodigiis, ut et illic mortales exuvias deposuerit,

[\Moguntina

vemacule Argentina Alsatiee caput et episcopalis sub

,

seu

in cujus

ejusque consecratum

sacrum a infra dicetur, inclaruerit, et cultum fuerit consecuta. Marty multis retro temporibus
rologium quod ejus meminerit, nullum vetustius Vindelicorum edidit eo reperi, quod Augustse tum, Matthias Fredericus Beckius anno 1687,/am
sed ut ait, ab annis septingentis scriptum;

bonorem extructum antiquitus oratorium, reliquiis, Sanctus Columbanus in Alemanniam veniens, apud Brigantium invenit, et altare, quod a barbaris profanatum fuerat, renovavit. Singularia plane, sed non seque vera, quse ad hunc diem in Martyrologio suo Hispano de S. Aurelia ex pseudo-Juliano Tamayus profert Argentorati in Germania, inquit, S. audiatur
:

nudum

dumtaxat

S. Virginis Beckiano ldus Octob. Aureliae Virg. [Antiquioris mentionem facit Schoepflinus (a) Martyrologii
:

nomen hoc modo

refert

Aureli Virginis et Martyris (refragatur huic martyrio quidquid alibi martyrologorum scriptorumque est), B. Agathopaei, Augusti liberti, ex Gallfficia Hispaniae oriundi filiae, quae ab Apostolo
Jacobo Hispaniarum magistro cum patre et sorore ad fidem conversa, fidei regnlas viriliter est amplexa, pro quarum observantia ad martyrii coronam accessit. Agathopseo scilicet, uti in Annotatis Ta-

Aureliffi, inquit,

Virginis cujusdam Arg-entoraten-

ses ab antiquo coluerunt

memoriam, quod Martyrosaeculo

logium
:

illud Argentinense,

vm
:

vel ix in

mayus

conscriptum.demonecclesiarum Alsaticarum usus S. Aureliae Idus Octobris legitur strat, ubi ad quin temVirginis scilicet memoria nec dubium
:

Freplum Aurelianum ab hac nomen acceperit.] martyrologos recentiores quentior ejus fit apud Romanum mentio locum addit Martyrologium hisverbis Argentorati Sanctae Aureliffi hodiernum apud Virginis. Verbis iisdem utitur Molanus Usuardum, si loei, Sollerium in Auctariis ad quem Argentinam appellat, nomen excipias NotiLubecotiam paulo uberiorem Sanctae prsebet
:

addit, Martyri Antiocheno duee fuerunt ejusdem nominis filix ,quarum alteraAnagniee in martyrii Italia, altera Argentorati in Germania Commentitia Juliani archtcoronam meruere. presbyteri Toletani, adversariajam ssepe explosa abunde F sunt, quxque hoc loci Tamayus inde affert xxvSeprefutata habet lectoraSuiskeno{b)addiem ita ut tembris, ubi deS. Aurelia Anagnix culta ; disceptare non sit operae pretium. pluribus de his LubecoColoniensi, Mar- Aetaqt 3 Consonant Usuardo
,

nostro MS. sutyrologio Gemianico et Florano sodalitio S. Aureliam pra citatis, ac S. Ursulce

\Tgentina,inquiens, Coloniensis Usuardieditio,ln quae fuit una de natale Sanctae Aureliai Virginis, Virginum et in reditu de Roma undecim millibus legas apud Greinfirmata ibidem obiit. His similia similia item in MartyrologioGermanico, venum nostro MS. Plura Canisii dicto et in Florario de Sancta nostra, quod nihil
: ;

adscribentibus , qualiacumque hujus Acta BreReynaldi viario Argentinensi, anno 148U Joannis Grunynger) impensis edito ,inserta [c),qu3e, (alias
licet

ex traditione incolarum potius,

quam ex
:

nec indubitatis antiquitatis testimoniis profecta, antiquiora, inde lectori hic sistimus sxculo

xm

mtntto.

missa facio, suppeditent. praeterjam adducta, peculiare prxteriri silentio nequit Martyroto2 At vero Parisiensis gium Parisiense, Card. de Noailles hujus sseculi archiepiscopi auctoritaie anno septimo edxtum, [scil. xvm] supra vigesimum de S. Aurelia hxc speaatim quod ad hunc diem
alia

habent comitatu ordinationem beatissima Ursula cum suo navibus per decursum acivitate Romana ascensis
ita
:

Lect.

i.

Tempore cum per divinam

plenius in Gestis Reni redire disposuisset, sicut Aurelia Virgo illustrissima, ejus continetur,

memorat
(U )

Argentorati

Sanctae Aurehae Virgims,

Virgiuis comitatu extiqua3 in prdicta3 Sanctse in aqua, qu33 Caltahe terat, divina favente gratia, vocatur, febre arrepta (Kaltau Rheni brachium)

AUat. mu.tr..

t. .,

p.

341.

(6)T. V... Scp Cm b.. p. 141.

et

28
acciob,
J

DE
in

S.

AURELIA, VIRGINE.
ubi
et

locum extra muros civitatis Argentinensis, exalavit, ubi nunc requiescit, deducta, spiritum sincera ubi praestantur beueficia Dei omnibus ipsam
et
fide

ipsx in pace quievere

coelitum honore

Quando hanc vitam affiectis, circumfiertur. coelesti commutarit Aurelia, non definimus
:

cum
;

sed

coleutibus.

IX.

Fertur

namque

de

ipsa inter

quod cum quondam rex Philippus nimio invidiae zelo accensus civitatem Argentinensem obsideret, quidara tyranuus criptam Sanctae Authesaurum reliae introivit, asserens ibidem esse
csetera,

accuratius indagandum de S. Ursula ad diem xxi Octob7*is tractaturo relinquimus quapropter supra ad hujus Sylloges caput in margine, saeculum iv aut v adnotavimus, ob auctorum ea in re

absconditum; et statim cum tum ad aperiendum sarcophagum,spiritus malignus

percussisset instrumen-

manus et intravit in ipsum, et dentibus propriis vitam fiuivit. m. Qui cum sepultus pedes comedeudo corpus ejus fuisset in cimiterio, iterum et tertio jacens super terram, est inhumatum
inventum
,

discrepantiam. 6 Hiscertiora habemus de cultusacro S. Aurenon solum enim ejus Officium Argentinense liae anni 1489 Breviarium complectitur sed ctiam Litanias continet (b), in quibus S. Aureliae, inter
: ,

'wrtor$w.
,tem

olauso sepulcro

Domino
liberavit

ut impleretur, quod dictum est a Misit de ccelo et per Prophetam David

: :

plebs, quae precibus Saucta3 Aureliae Virginis intervenientibus perducat ad portum perpetuae salutis. et meritis
exBreviarh

me. Dedit in opprobrium conculcantes iv.Quodvidentesejusdemecclesisefidelesfunem me a loco truneo imposuerunt, et in aquam non longe thunbulo fluentem traxernnt, etabire perm.serunt, equino. Et omnis sibi apposito, impleto stercore Deo, qui nos ejusdem vidit, dedit laudem

S. Attalam et S. Mariam Magdalenam medi.v, patrocinium invocatur. Ofificio Oratio praemittitur hujusmodi Deus, qui beatam Aureliam Virginem^ebre arreptam ad te migrare fecisti, concede, qufiBsumus, omnibus nobis ejus festa colentibus, ut ejus apud te precibus ab omni potestate febrinm et ab omni malo liberemur, atque omnium bonorum
:

futurorum nos
tius

facias esse

consortes. Per. [Recen-

ecclesiae Argentoaliam exhibet Orationem, quae magis ad ratensis

Breviarium seu Proprium

accedit

communem normam
quaesumus
nos
tibi
,

Preces nostras,
et fac

Domine, quas in B. Aurelia? Virginis

clemeuter exandi
:

4 v

Sequitur

quadam

die prasdictae festivitatis

tua3 festivitate deferimus,

ArgmUnaui

lamentahile.Promiscui s jg num m irabile, imo potius B sexus homines civitatis Argentinensis pro parvo
pro habentes festum Aurelia?, exeuntes de civitate ecclesiam rufam Hmo ferendo, qui multus apud fossam ibidem est. vi. Veneruut itaque ad quamdam quam cum more solito fodere sitam, excultamqne, ibidem opccepisseut, in momento virgines xxm conclusae sunt. Quod nullus sanae mentis et

puris semper mentibus deservire.

Per.

Quod infira dicitur Constantiense Breviarium easdem habere lectiones, sed in tres sotum partes
supra citatae non quadrat, utpote legendam aliquanto contractiore^n.] quas exhibeat Jungitur S. Hedwigi Aurelia Idibus Octobris in Kalendario Missalis Specialis anno 1512 Argentinae excusi. Hobet item Argentinae ecclesiam suo nomini dedicatam, uti Franciscus Guitlimannus
divisas, editioni

pressaj comprobaret arabigit, quin ad hoc factum sit, ut Dominus, qui in Sanctis snis digne laudari voluit et
vult, quanti

meriti

quantaeque

praememoratum

iV,inra
1

coram
et

eo et Sanctis suis Angelis in ccelis

nos et nostros sequaces perhenni donaoportioue [legendum credo devotione) venerari reoo, cujus mentio fit Lectione 2, PhUippus
3tat,

inEpiscopis Argentinensibus cap. ix [c) hisverbis docet Praeter has quatuor collegiatas (cathedralem Deiparae Virgini sacram, S. Petri Senioris, S. Thomae et S. Petri Junioris) eraut totidem paro:

chiae

S.

Aureliae

S.

Audreae

S.

Martini

S.

ihppus Sueviae dux, qui mortuo Henrico VI imperatore fratre suo,a principum parte rex Romanorum salutatus fiv.it, stantibus aliis ab Ottone duce Brunsvicensi in quibus erat Conradus II Argentinensis episcopus, quem bello Philippus qua de re haec habus apud Urstisium in petiit
/

7/

Conditam fierunt saec. vi, adeoque firequentatam, ut extructis circa illam aedibus, civitatis pomcerium dilatandum fiuerit anno 700
Nicolai.
, ,

modo eam civitas sinu complectitur eo ipso loco sitam, quo seputta fiuit Aurelia. Sacrum praeterea cultum in dicecesi Constantiensi consccuta
est, uti

ex Breviario

illius ecclesiae
;

anni 1561 pe-

Fragmento
r Alsatiam

incerti auctoris (a) Anno mcxcix, rex Philippus, iterum collecto exercitu, tempore messis
:

petiit, et

omne frumentum pessumdedit,

Rubiaeo confregit
:

domos

iu

multa

praesi-

dia Argent. episcopi et comitis Alberti destruxit, ipsamque civitatem obsedit. [Breviarium Constantiense anni 1575 obsidionem de qua agitur Philippo Francorum regi tribuit sed perperam; etenim inter Francorum reges hujus nominis nullus reperilur, qui Argentinse civitati infiestus fuerit.] 5 Relata in Actis isthasc civitatis Argentinensis
:

nes nos extante liquet in quo item iisdem verbis leguntur in tres Lectiones divisa, quae supra quatuor primis continentur, sed cum oratione S. Da, quaesumus, omnipo- p Aureliae minus propria tens Deus, ut, qui beatae Aureliae Virginis tuae
:

natalitia colimus, et

annua

soleranitate laetemur, et

tantaefidei proficiamus exemplo. Per.

7

Modo Lidheranorum

usui

cessit,

a quibus an-

cnltm **>

arum

anrf-

/""

anni 1199 obsidio

antiquiora esse

fiecit,
.

ut illa saeculo xiii

:

haud

no 1524 ejus Reliquiae in cineres redactae fiuerunt; est sed cultum abolere non potuerunt. [Id fiactum nos dooetLudovianno xxiv saeculi sexti decimi,ut [d) et cus Laguille Nosterin sua Alsatiae Historia

num 3 dicerem imo ad saeculum fiortasse xiv, cum de obsidione illa, tamquam de re quondam seu dudum praeterita loquantur, referenda sunt. Sed sive saeculo xm, sive xiv aut sequenti h,rc Acta primum sint exarata, fiacit equidem tam remota illorum ab astate S.A.ure\\9saetas, ut ea, quae de S. Aureliae cum S. Ursula societate in iis dicuntur, ex indigenarumpotius traditione, ut supra ajebam, quam ex fidei indubiae et ad aetatem S. Aureliae sat prope accedentibus monumentraditione nititur, tis hausta existimem. Eadem
quoddeS.kuve\\&sodalibussanctisquepariterVirginibus Einbetta, Vorbetta et Vilibetta, aegrotanti Argentorati, Aureliae a S. Ursula adjunctis, ac
(6) W. h r0. ;HRer.Germ.Script, t. U,p. 86. Ib.d., part p.6i.-(d)Hist.dAl sa ce,part. II, p. 61. - (e)
.

confirmatur ex protestatione Canonicorum ecclesiarum S. Thomae, S. Petri Junioris et S. Petri ,apud Senioris data die vi Januarii anni sequentis
cit.

Laguille

(e),in

qua dicitur Notins noto

:

existit
ip-

qualiter praesertim in dicta civitate Argentinensi

tribns ecclesiis et
et

Mu.^Lutheranffisectajassectatoresindictiscollegiatis

earumdem

parochiis

omnem

ritum

observantiam a Saucta Matre Ecclesia salubriter institutis, tam in Sacramentis ministrandis quam Missarum solemuiiscelebrandis, non solum evertere conati sunt, imo revera subverterunt, prout supra

notatum

est

et

quod pejus
S.

est,

nuper

in ecclesia

parochiali Sanctae Aureliae, quae pleno jure dictis

Dominis de Capitulo
p.lll.

Thomae subjecta

existit,

(oj
III,

ossa

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

in eadem ecclesia ossa Sanct Aurelire Virginis turabam sacrilego more exhumarunt recondita prseterea luculenteraere concusserunt, etc.] Extat impendi tum cultus sacri jam olim S. Aureliae
,

29
iOCTOIt
J.
:

S.

UrsuLv vidicatae cap. xxx ita proponit Pancie ante annis nostra meraoria accidit, circa annum p Domini MCCCCLX cum pia in paucis persona in
D. Aurelia fervidas ad Deum fnnderet preces, e tumulo S. Aurelia Virgo prodiit adsppctabili forma, plena luce querelas ingcminans, qnod ingloria delitesceret isthic, nec ulo mortales eam cultn diita ostium versus cum exire vcllet, gnarentur supplex persona dicta fit Sanctae Virgioi, fogat demisse, qno locorum concessura. Bespondit Aurelia, Coloniam se cogitare ad Sodales reliquas, ut com,
:

num. 1 citati, soliti ex Martyrologio Parisiensi quod Oratorii sanctse Virgini samonumentum, crietperS. Columbanum a gentilium profanahausla ea pars tione repurgati mentionem facit
i

annuntiationis fuit ex Vita S. Gatli,

quam Wala-

anno K59 fridus Strabo abbas Augiensis scripsit, mortali vita ercptus, uti Mabitlonius (a) ex hac ex Hepidanno G<>//>'7isi monacho in Observationibusad S. Qalli Vitam a Walafrido scriptam annotat.

muni cum
solaisthic

ipsis

honore

et

cultu perfruatur, quae

:

omni

destituta reverentia quiesceret

hi--

Rem

ipsam
vi

ipsis
;

Walafridi verbis

Vitce

accipe lllis iffitur illuc (Arbona S. Galli cap. Brigantium, quse sila sunt ad lacum Tigurinum

obtestari illa, orare, imo exorare, locum et stationem illam ne desereret, acturam Be, ut congruo

oppida)

ire

cupieniibus, paravil presbyter (Wiltise-

honore deincpps celebretur. Confestim illa, qus vi derat prodigiura, consules adit et magiBtratum
urbis Argentinensis
:

marus, apud quem hospitati fuerant diebus

querelas

Sanctffl

Virginis

ptem) naviculam et imposuit lvraiges. VenerabiHsautem b bbasf Cotumbanus) cum comitibus et quodiim diacouo navem conscendens, invocato nomine Domini, ad locum desideratum {Brigantium)
viarecta pervenit. Egressi denavicula, oratorium iu honorcm Sanctffi Aureii constructum adierunt,

exponit.et imprimis,quoi testudioem subterraneam dixerat, sepulcro incurabentem rainari jam ruinam hurailem et abjectam esse, ut vulgo despiitaque
ceretur.

miraculi vulgata, cives operam deergo dum, operidere, ut tumulus innovaretur

Fama

quod postmodum B. Columbanus in priscum reuo vavit houoiem. Cesserat enim idtemporis superB stitiosis ethnicorum ritibus dein vero Walafriparte dus, narrala incolarum saltem magna ex opera ad fidem Christi conversione, in S. Gatti rem nostram hunc ad modum pergit Beains auafferri, et benedicens tera Coiumbanusjuasit aquam
: :

mento seraoto, sarcophagus reseratur, tota integrra clauso deinde lineis amicta vestibus invenitur
:

turaulo

insculpunt lapidi sepulcrali

S.

Aureliae
ejus

effigiem elevato

monumento

cryptamque
:

eb-gantissimis adornant pieturis tum Bancte promittuut cives, plus se honoris deincepset reverenquara hactenus, suam tiue S. Virgini exhibituros,

agno-centes
seut.

et

deprecantes negligentiam, habuis-

ilhnn, adspersit

dura circuirent dedicavitecolesiam. Deinde invocato nupsallentes, Relimiue Domini, unxit altare, et Beatae Aurelise legiin eo collocavit, vestiti que ultari Missas qnias
ea

templnm,

et

corporis S. Aureliae,

time compleverunt. Omnibus itaquerite peraetia, pulus in sua cum gnudio magno. rev Eadem, sed contractius, narrat et Ratpertus S. monachustib. i cap. \de Origine et Casibus
,

accurate sarcophagi polius, quam prout guidem jam cilatis quin fiert verbis describitur, inspectio facta est, uliqua, potuerit facile, ut portio corporis sacri inventum, ut tolicet ittud ita compositum fuerit speciem tiusintegrique corporis intuentium oculis

Non

ita

Gatli

BrigantiHt

Ar9Mlorali

monasteru sui {b). debet ex Referri a d sseculi septimi initium debetexs ad sxculi superstitiosuperstitio piatiper S. Columbanum a gentilium Jatiper S Cotumbanum

fuerit, et exhiberet, olim Brigantium translata reposita ; atqueadeo loci in S. Aureli* tempto eo Aunonfacitea inspectio, ut Argenloratemem secemere necesse sit a Bngantina
rel.au

Verum idemne satuendumde

^etrn^
/

***

ZTs. vL

Jonas auvppe Aureli* templi epocha Cotumbani scriptor suppar scribit Sancti

Pon,nsUNamettst^

caTMeZdemVi^apudMabillonium^Co(Burgundix) Theodoberlum {Austrastx regem) \dquod anno Christi 612 evenit posteaquam ni;

P>oltxum ***** moria. Plane nonarbUror. retucelognuntexURaderusin Bavn %Sm ta[d)

sunt
clo),

Aurelia Luttim
>

llugone

mirum,

teste

Wulafndo

in

VUa

S. Gatli cap. VI,

cum jam

ra

jg " nubilis

esset, t,l

Etln\

Germamco,
sequati

latine a se

pnmum
ei

reddUo sed ab auctore exarato, Crombachius tom. II

... II,

^^

concinnavu*

^manniversarium^studsacrun,
y

p.t2

Th

Peru Monum. Gerin

p.6i.- [n)Sc.ll Uencd

non

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

30
AtWTOH
J.

T)E S.

AURfcLlA VIRGINE.
{alii legunt I. 0. M., id est Jovi OptimoMaximo) et perpetuae securitati et memoriae dulcissimae Aureliae (pro una geminas alii sibi isthic videntur deprehendere Aurelias, matrem scilicet et filiam) M. Aur. filiae P.AEL. Silvanus [pro quo leguntalii A. E. L. Juvianus) conjugi incompaparabili. [Quae hic exhibentur variantes lectiones seu interpretationes excerptae sunt ex Raderi Bavaria sancta (c)\ En denique Mabitlonii hac in re conclusionem Ex hac inscriptione colligimus, vel duplicem fuisse Aureliam, quarum una conjugata antiquis Romanorum temporibus vixerit, alia virgo et quidem recentior vel certe unam, quae primis temporibus vixerit, cujus epitaphium cum posteri legere non potuissent, illud cuidam Aureliae

B.
*

non cujusmodi in honorem Ccelitum, Sanctorum Beatorumve titulo gaudentium, celebrari solet, fuisse scripsit, sed funebre, quale etiam celebrari pro iis solet, quibus neuter ille titulus quadrat. [Instaurantur, ait Raderus, quotannis illi funebria sacra apud S. Emmerammum jam ab annis quingentis octoginta
testatur

O. M.

novem numquam

intermissa, uti

Wolfg. Selenderus.] Saussayo consonare

7

videtur Brunnerus
lib.

iv

num.

Annalium Boicorum part. n ad annum 1027, ubi att Corpus

.

(Aureliae) Boicae pignori relictum colitur ut Divae

in quo situs sit cultus ille explicat Joannes Adlzreiter item in Annalibus Boicis part. i lib. xvi num 15 his verbis Ejus tumulus, quotannis

verum

appenso tapete, et accensis candelis, celebratur, more ab anno MXXVII (Aureliae emortuali) ad annum u.-que MDXCIX, quo Selenderus (cu/us de Aurelia lucubratione caremus) scribebat recepto quge sane cultus species, si nihil illi aliunde accedat, non ita Sanctis Beatisque est proprius, ut fundando Sanctae Beataeve titulo per se sufficiat. Observo quidem ex Mabillonio in Itinei^e suo
:

hujusmodi cultum funebrem in monasterio exhiberi S. Ramuoldo abbati hunc lamen ibidem ut Sanctum coli ita enim ille Hujus anniversarium quotannis re-

Germanico

(a),

S.

Emmerammi
; :

affinxeriut. Inconsulte enimver^o egit, quisquis Aureliae Ratisponae reclusae tumulo e ruderibus Romanis erutam inscriptionem imposuit, eoque pacto ansam praebuit non solum Aureliam paganam cum juniore Christiana, quas inter nihil commune fuit, comfundendi, sed dubitandi etiam, an inde ab Aureliae reclusae obitu inscriptio illa ejus tumulum operuerit, et num verum hujus nomen exploratum habeamus quid enim si elapso post ejus obitum aliquanto tempore

posteriori

posteri, ea inscriptione decepti, falso credere coe-

coluut, tametsi in privatis orationibus invocatur ut

perint mulieris paganae

nomen

fuisse virginis
id in

sed nihil de Aurelia, de qua paulo ante egerat, hujusmodi memorat, nec Sanctae vel Beatae illi titulum tribuit, contra ac in Ramuoldo

Sanctus

apud Ratisponam

reclusae,

quemadmodum

facit.
a RtUitpatanti.

10 Mabillonius porro citatus, ac testis

eorum,

quae scribit, oculatus de Aurelia Ratisponensi, ejusque tumulo sic habet Ad portam elaustri, qua in ecclesiam aditus patet, visitur tumulus satis ele:

quem exsiat effigiescujusdam Aureliae, quam Hugonis Capeti filiam putant, super quatuor
gans, super
lapides erecta. ln margine lapidis superioris haec leguutur Hic pia florescit Aurelia virgo sepulta, Quae pcenas nescit oceli dulcedine fulta. Lieutwiuus Camer. (forte Camerarius) canonicus
:

et

scholasticus Majoris ecclesiae.

:

Ccelestinus

abbas [b) legit Gamerius, Gamedus, vel Gemeroldus. Awensa. est, pergit Mabillonius, a capite uua tabella, iu qua bi versus baud
S.
inelegantes, sed recentius descripti

Emmerammi

Eluviano, seu Ael. Juviano, itlius, ut ajunt, sponso, locum habuisse perspicuum est? Haec paulo fusius dicta sunt, tum ut ne lectorem rerum ad Aureliam Ratisponensem spectantiumplaneignarum dimitterem, tum ut perspiceret idem, cur supra inter Praetermissos collocata sit, denique ut vel hinc intelligat Aureliam Argentoratensem a Ratisponensi plane esse diversam necenim fieri potest, ut ejusdem Aureliae corpus Argentorati simul et Ratisponae tumulatum servatumque hactenus fuerit, cultumque Argentorati et alibi multis ante saeculis Ratisponensis obtinuerit, quam hac luce frui cceperit. Cavendum itaque est, ne haec cum Aurelia in Martyrologio Argentorati hodie annuntiata confundatur, quem in erroretn prolapsi sunt Arnoldus Wion in Adjunctis ad Lignum Vitae (d), et Castellanus in Martyrologio Universali ille quidem dum Aureliam Ratispo~ nensem hodie Romano Martyrologio inscriptam
:

Contegor boc tumulo soboles clarissima

re-

gnum, Gallia quam genuit, nunc Huc profuga adveni fugiens

tenet lmbripolis.
consortia sponsi,
tibi.

Servarem utcastum, Cbriste,cubile Praestat binc Ramuoldus opem, dum

ii

vita

ma-

nebat,

"

Ut pia libarem tbura precesque Deo. Vin tempus vitae ? Usa fui vitalibus auris Lustra decem bis annos msuper
,
ii

ille autem dum unam dumtaxat Aureliam, quidem Argentorati, annuntians annum hujus emortualem in margine 1027, quo Aurelia Ratisponensis ex hac vita migravit, assignat. Immerito ^ item ab Arturo du Moustier in Gynecaeo sacro Ferrarius vapulat, quod in Romani MartyroLogii Topographia Aureliam alleram Argentorati, alteram Ratisponae collocarit. [Coronidis loco sit le-

ait
et

ctio,

adde
,

duos.

quae in recentiori Breviario recitatur in festo Aureliam Virginem ex choro earum virginum fuisse tradunt, quae S. Ursulae comites ac
S. Aureliae
:

llic

expecto bunal,

tuum

districtum,

Christe

tri-

sociae adhaeserunt.
vitae

De illius patria, natalibus ac cursu uihil in historiarum monumeutis certi

" A dextris sedeam tunc dabis inter oves. Observat hic Mabillonius his versibus Aureliam non ut Hugonis Capeti aut alterius Galliae regis filiam celebrari, sed ut prolem regiam, id est, ex genere regio natam et merito quidem id a poeta omissum est neque enim Aureliam aut Hugonis Capeti, aut Lotharii (quo natam alii dicunt) Gatliae regum filiam fuisse, ex ullis aliunde petitis
;
.

reperitur. ld
e8t,

unum

constanti traditioue

compertum

eam circa annum Christi treceutesimum octogesimum tertium Argentinam appulisse, ibi morbo
correptam obiisse, ejusque cultum in Ecclesia Argentinensiab immeiuorabili aevo vigere siquidem
;

nomen

Sanctorum fastisjam saeculo nono ineunte insertum legitur; nec non fideles sancta devoillius

tione ac fiducia
civitatis

probae notae
dutinfutnda

monumentis probatum iriputem.

11 In inferiori lapide, inquit porro Mabillonius, qui huic superiori substernitur , operculi instar tumulum contegente, Eomanis,id est, antiquissimis litteris, haec apposita sunt in margine iapidis
(o)

eamdem coluere, ut iu suburbio Argentinensis sub ejus invocatione ecclesiam aedificaverint, in qua corpus S. AureliaB religiose asservatum fuit usque ad aunum vigesimum quartum supra millesimum quingentesimum, quo anovatoribus sacra omnia proculcantibus tumulus
II, p.

Vet. Aulect., p. 10.

(6)

Ratiib. monist., p. 109.

(o)T.

16.

- (d) p.

900.

eflFractus,

effractus, reliqui extractffi ac

DIE DECIMAQUiNTA OCTOBRLS. pum, qui medio flnmmis traditac fue-

31
saeculo

decimo

obiit (a).

Caput

iCCTOti
J

runt. In

Buei sylloge n

6 refertur fraditio quasi

Aureliae Ulyssipone repositum legitur Act. SS.

S
set

Aureliae
;

templum saecuto sexto conditum fuissed Sanctorum Alsatiae biographus Hunchler

ad Ruthardum
episco-

T. H.Januar. p. 612. Num vero nostrae, an alterius cujusdam Aureliae caput,non explicant scriptores.}

ejus aedificationem refert

(.)

Ili>i

tles

Saintt 1'AUacc, p. 443.

DE

S.

SEVERO
TREVIRIS
j

EPISC. CONF.

SYLLOGE.
b

i.

^ancti gestaex Constantio presbytero, tempus, cultus sacer.

S.C.
TO.
S.
S.

ADUL-

jam Bina Germanum S.

pridem

ecclesiae Gallicanae
et

lumina,
S.

minime

Severns.
Lup% Trt

centu ep.
ditcipulut,

Luepiscopos, illum ad diem pum Trecensem mensis xxix inxxxi Julii, hunc ad diem ejusdem Opus nostrum Majores nostri. Floruere tulere in
Autissiodorensem

quinto, junctisque una hi siBCulo xrae Christianae illis gesta Briviribus, intercaeterapraeclare abs lue aliquando felici admotanniam a Pelagiana vindicarunt hodie damus S. Seve-

latuisse, quse et qualia post ejus discessum ab obloquentibus virgo beata pertulerat, infamias, probra, criminationes, cunctas postremo, quae a lividis manare assolent, simultates Atque ut eorum irrevocabilem in malo pertinaciam par esset ag:noscere, iniquae mentis virus, et jamdudum concepta

molimina, nec

in ipsa sancti Viri praesentia, aliqua-

dum

successu

Prima episcopum, rum, Trevirensem in Belgica

Autissiodorensis in expeditione Bridiscipulum ; tannica socium, S. Lupi Trecensis quod gestorum suorum hoc iilis certe inferiorem, adeo graves, ac illi, quin potius nullum,

tenus potuere supprimere. Verum ille, cui melius, quam ipsis etiam suis esset nota parentibus, obtrectantiumgarrulitate posthabita, ad virginis se diver-

S Germani

nedum

sorium contulit,atque hanc non sine ingenti stupore intuentiura adeo hurailiter salutavit, ut adverteres eum in illa ipsius divinitatis, cujus erat templum, praesentiam fuisse veneratum. Et ne adventus beati
Pontirlcis sacrae virgini
nihil contulisse videretur,

vindiqui indubitatam ab antiquitate sibi fidem prsecones consecutus est. Vitam S. Germani cet, Lugdunensis, vir scripsit Constantius presbyter obitu nondum elapsis : summus, annis xl ab ejus cujus de aetate quiS. Lupi Anonymus antiquus, presse constat, de fide autem intedem non ita

neve ejus inter improbos persona iuexpurgata remaneret, habito sermone ad populum. prima conversationis ejusauspicia declarans. cujus et quanti esset apud Deum meriti, cunctisevidenter exposuit,
in

argumentum

tantae rei

arentem terram, cui orans

gerrima non ambigunt

ConiKmiic

eruditi.
,

prabyiero
fetre
,

Accepta his referri potissimum debet qualisSeveri cumque, quae ad nos usque permeavit, S. quidem presbyter de xllo notitia. Ac Constantius
2

superjacere consueverat, frequenti lacrymarum imbre madentem ostentans. Itaque universorum animiserga innocentem pastorali assertione compositis, F Christo auctore, iter preematurans inceptum, mare,

simul et S. Germano ad hunc modum scribit Britanniis nunnos tomo VII Julii (a) Interea ex iterato paucis autiatur Pelagianam perversitatem beatissimum Virum ctoribus dilatari rursusque ad deferuntur, ut causam Dei, quam preces omnium

apud

Ad itineris tranquillitatem elementa proseconsentiunt; navigium venti, fluctus, aera

conscendit.

quuntur.
in-ulam,
per totam /,,,rMim pt 4 luterea sinistri spiritus pervolantes Germanum venire invitia vaticinatiouibus gianam
:

prius obtinuerat, tutaretur. delectatur, et Chnnus occurrit dum et laboribus Cessit tandem mimici sto se gratanter impendit. est, victa virtutibus; nec tentare ausus
;

Quorum

petitioni festi-

nuntiabant

in

tantum, ut Elaphius * quulara,

in

re-

/. Eiafius

invidia,

quem
i>.

Germnoi,

ep. Autiitio-

dotrnn

Dei amicum esse jam senserat. sancti6 Adjuncto itaque Severo episcopo totius ordinatus episcopus, Treviris tatis viro (qui tunc vitae preedicabat) g-entibus primae Germaniae verbum dumexpetit, totius plebis plausu, ut Parisios iterato Virum decebat, excipitur. Benedictionem

gionis illius primus, properaverit, exhiulla manifesti nuntii relatione beus secum filium, quem iu ipso flore adolescentiae arescendebilitas dolenda damnaverat. Erat euim
siccitatem tibus nervis, contracto poplite, cui per vestigii negabatur. Hunc Elaphinm cruris usus

occursum Sanctorum sine

proviucia

tota subsequitur.
:

Veniunt Sacerdotes

occurrit inscia multitudo

tantum

postulatus, ubertim

pignoris iuibi

omnibus impertitur. Interea dudum a se specialius commendati

confestim benedictio et profunditur recognoscit sermonis diviui doctrina ea, qua reliquerat, credulitate duran:

populum

in

qualiter se hanon immemor, de puella Genovefa, sciscitatur. Credo sanctum Virum beat, attentius
^ 11

paucorum inquirunt tem. Intelligunt culpam esse inventosque condemnant. auctores, advolv.tur Sa5 Cum subito Elaphius manibus
:

rtoM fa~-

j.

(,.)

.\.l

diem **x

<

l1

'

I'

cerdotum

82
J

DE

S.

SEVERU

GPISC.

CONF.
l)
;

aetas oeidotum, offerens filiura, cujus necessitatem allegabaut. Fit et debilitas, etiam sine precibus, commuuis omoium dolor, praecipue Bacepdotom clrmenqni conoeptain inisericordiam ad divinam Statimque adolesceutem beatus tiHin contulerunt.
;

xl. Areobindo ecclesiam ccepit, teste Socrate cap. siveannoChristi 434 Tdlemontio Aspare coss.,
et

V de Imperatunbus (d) hanc Burgundtunum ad Christiana Sacra conversionem ad antom.

Qermanus sedere compulit.

bilitate

Attrectat poplitem Ue-

per tota iofirmitatis Bpatia mesanitaa dicabilis dextra percurrit. 8alubrem tactum Buccum; oervi officia tina subsequitur, ariditaa receperunt, et in couspectu omnium filio incolumitas, patri films reformatur. Implentur populi

ourvatum,

et

numcirciter 440 referente. Si itaque hsecsimul omnia,prxdicationem S Severi, Trevirorum Burgundionumque viciniam; horum conversioms wt.quo epocham hic a Valesio assertam,ab anno Severus Treviris prsefuit, haud admoindubieS. i, haudsegre verosimidum remotam, lem eqm opinionem dixeris, qua Valesius non ali

fideB Btupore rairaculi, et in pectoribua omnium ad plebem Catholica fiimabatur. Prasdicatio deinde omde prasvaricationia emendatione convertitur : pravitaiis auetopea, expulsi ab

us,

quamS.

Severlopera,

licet

hujus nomen

Socrates haud expresserit, gentem Burgundio num Christianas leges suscepisse contendit.

niumque
insula,

sententia,

HAt Pautus Orosiuslib. vu

diones, prsevalidam quibus, inquit,
et

cap.

xxxn Burguniiauiis,

".

Chritti

adducuntur Sac rdotibua, ad meditenanea et illi emendadefependi; ut et regio absolutioue factum Qtur. Quod in tantum flalubriter
tione rru< n
est,

perniciosam

i(

prajsurapta possessiom

unt,

nunc fides intemerata beatissimi perduret. Itaque compositifl omnibus,

ut iu
illis
Loi

manum, jam tum, cum scriberet (scripsit autem sub annum 417 Christianos fuisse testatur
.

Saoerdotes ea, qua

BUOt.
eomr*
f"tt%

venerant, prospentute reversi

Quamvis, snani modo

clericis

inquity
facti
,

pi

Dei
fide
,

omnes

Chri-

Catholica

oostrisque

tienifr DCTCNI

aimniH

447.'

num

vero

Observare nonnulla hic ex Bossckn in Uatn Germani tum Commentario, tum Annotatis S. prius juvet it, quam ad S. Lupi biographum pro\

quibns obedirenl peceptiB, blande, mansuete innocentepque vivant, non quasi cura subjectia

(5

Gallis,

sed vere

cum

fratribus Christianis;

quo tempure
sini episcopi,
lii) (e)

S. Sevi rus, utpute S.

1.26

y grediamur. Qeminum
hseresis
stituit,

in

Britanniam Petagianse

retundendse causa S.

Germanus
iliud, teste

iter in-

primum una cumS.Lupo

Trecensi epi-

anno demum ad infulasevecti,discipulus Trevirensisedi nondum prseerat. Neauctores rebus,quas scri'

(vide

Lupi Tricastom.VII Ju- E

S Proscopo, alterum Aquitano in Chronico inlegro, contigit spero FLurentio et Dwnysio Coss. anno serse vulga

cumS

Severo

bunt, sequal
ait
(/'

429j hoc vero

anno

t47,

cum

institutuni id iter

fuerti ex Constantio

pautoante

S.Germam

obi-

Tillemontius collidat, fuisse, de quibus Orosius, alios.de quibus Socrates loquitur, husque, serius Rhenum transgressos, S. Beveri upera ad fidem Christianam potuisse converli, ut Socrates
sese
atios

Burgundiones

tum,quianno conligit 448. Observat item Bosschius S. Severum a Constantio ad iter Briianni* cum invitatum dit i, quando g-entibus Ppimm Germanue verbum
vitsc

narrat,

nempe

si

bannum

140.
ro

Minus tamen mihi

reipsa prsestitum

verovidetur simx fuisse, vereorque imprimis,

ut Socrates, in Orii

prsedii abat,

cum tamen ad

Belgicam Primam Trevirispectent.AtntfiUobest, quo minus ad Germanise Primse populos Betgicse Prihuf vicinos, quo ardebat, verse fidei docendse zelum extenderit ; Burgundiones , auy testeS.Prospero AquitanoinChronico,Lucio, qui. 'io consulibus, seu anno ChristillS, et B partem Gallire propinquantero Kheno obtiuueraut, ad Christi fidem 8. Sevepi opera fuisse conversos a) Hadrianus ValesiusRerumFrancicarumlib Belgii Romani lib. xv num. 14 cenet guorum opinione non admadum alienus $ent, Tillemontius de Imperatoribus (b). est ulov partcm Galliae 7 Burg Burgundiona n l uti ad consulatum C Rhenu u> Luciani, seu Lucii, et Heracliani,id est, ad anII,. in Chronico integro, anno 17!] Pat unacum cseteris ejus Operibus edito, S. Prosper constat autem porro ex Aquitanus [c) scribit Constantio num. superiore laudato, S. Severum verbt divini prseconem egisse ea Galliarum parte, quse Germaniu Prima nuncupabatur, inquaei Moguntia, Argentoratum, Nemetum, Vaugiunes.
'

enle scribens, de rebus, quoe in 0< id\ nte gere* rentur, prupe recteque instructus fuerit. Certe mctoria, a Burgundionum tribus millibus de Eunnis triplo eoqueamplius numero potioribus Ua, commenti suspicione haud caret, saltem

sisubannum

ra terquam 10 obU quod scriptoribus Latinis quibuscumque enim, ignota videatur, eo minus fit credibilis, quod mde s deleta ab anno 435 in eo Gallise tractu /,/ *" " fuerit gens Burgundionum, ita
1

/.'

spero

a,spare el Areobindo eosa. Theodosio xv et

i\

'.s

ii

Eodem tempore Gundicarium Burgondionum regem intra Gallias habi' ouit, pacemque ei supputantem Aetius b
Valentiniano
coss
canti dedit, qua nondiu potitus est. Siquidem lllum Hunni cum populo atque s1 ppi bue delevernnt. 9 Adhsecassertaa Socrate conversionis Burgundionum epocha haud salis ongruere, ut S. Severo tribuatur, videturcum anno episcopatus a s.Lupo suscepti et S. Severi apud Lupum commuratiune.
-

-p

^^
appartt

,,

quse diutumior fuisse videtur, quam ut Galliarum ilte episcopus, dequo Socrates, SeverusJVensis fuerit. Episcopus e Lirinensi monacho
factus est S.Lupus anno, ut paulo anle du tum est, 426 jam vergente ad exilum : quoto episcopatus ejus anno ad illum accesserit discipulus ejus Seponamus tamen primo, seu verus Vatet quidem
\

Socrates denique

illius

temporis scriptor Hist.

<j.

les. lib. vii cap xxx scribit, Burgundiones, utem barbaram trans Rhenumsedes habenlem, cuin seassiduis Hunnorum incursiunibus objectos Uutos videreut, Romanohumam

anno

rum autem Deum

jusdam

suis prsesto esse adverterent,

episcopum rogasse,ut Christiano baptismate luslrarenlur : voti compoGattise civitatis

Latet item, quoto episcopatus sui anno episcopus Galtu anus,dequo Socrates,Burgundiones sacro fonte lusti-m-tt punamus ttem pmmo. Jti/n vero, cunversiu Burgundionum quo anno
127.
.

Hunnos intrepide aggressos, licet honumero longe impares, pugna tamen sustibus <' id quod accidisse secundum periori
tes factos,
.

COntigit?

Nonanuu

\'\-,<jttud

Vatesius.

non

cir-

Socratem Valesius

ait,

quo tempore Proclus Con-

stantinopotitanse ecclesise prseerat, qui eam regere

(.,),,.

ca annum 410, quod Ttltemuntius ait, sed multo dtius , si Socratem prcssc srqutnuur Narrat is lib. vn cap. \\\\, quomodo Nestorius ad sedem Constantino politanam eoectus sit, ordinanum.
61.

etwq.

(c)col. 74U

(38

[6)!1i8t.dtfsEmpcrcurf

(d) p, 4517.

V. p

268

()

Ad diem

el i. VI, p 89 xsxi Jul..p.63,

\f)

Disl,

dcs Emp.,

V,

p.

168

tumque

DIE DECIMAQUINTA OOTOBIUS.

7 tumqueaitdtequartOiausApt Mox <-P [lr 9 ro Coss., seu anno 428. wrSi0 n 9MVMCOM co J' or ,n P MrtffM-i Nnnc verorem Bootigrt, "; " per id tempua
,

33
J

*,.,; FeliceelTau-

ordinationis ejus recens tunc factse expresnim face revoluerit.ObservalibidemBollandusrcfr,,ari

i

B.

r m "^^"^.aiLe
^

q"

wftwuf. ubi
H
c*p<,

opftorum
orf

B rot-er_m

in fiwto.

S-vcri epfroop-ft*

anno

annun,

tab &
;

us,,ue prorogat
in

...,.,

S ed nullo teste,

nvUo characlere

medium

pro-

,;,

,/,, 0,

lavo

Kdendas

Julii, seu

anno *r#

vul-

aaris 480. Qo Severus /uen numeratusin discipulis S. Lupi dictum im non idquodabsqueerrorispericulo

quo /^ado wa, triennium invenias,

quo esse in vivis S. Prxsut desierit, quam Trevirensi sedi prxesse cceperit, in obscuro est, satis fuit ejus obitum sseculo quinto ultra medi&msui

partem provecto 12 5. Severum

,9.

lato

quodam modo

illiga
'

Trevirensi proanme '"^,, c ll)ilg de quo tom. IVAugusti ad ^..^otui Auctor,

in <<>ihedra
<)

^^

10
jr> /""'
pu/l ,./i

pr*&i

mm
; er;i

/am VitwS Lupi antiquum

(a)
:

ano .empics audienrf- scriptorem

:

ita loquitur

apud

cav
,ni

nosiom VIIJulU

Cui *
fS.

rei

elationem
di*ci P ulorum

cujusl

po.t. ria ir.Hl.nt eiemi.lt

faeturum * qui afmerunt

Z.upi;

tfeltlinneiD

ejusdem

facioi
(

iiiii

|iiia

fUO-

virtutia

runt

eaempla docuerunt. Nam Pulchrobusmiraculis prieminebant. Unde in 8. Veredunensis curationum epiacopura eccle-.ias
cuncti rosigni-

inOpere nostro: proa im colitur, S. Cyrillus tom. IV Maji addiem, quo de hoc quidem mo* nsis(d). Nulla mejusd abet quoad vetur difficultas at secus sesi Auctorem decessorem ejusproasimum nonnul-

actum

est

itlatus item in

illud est successor ejus

-.

S.

laen
1, V1
r,i,

e ejus

episcopatui officiant t et non

nium ~ ratia

ut religatis post tergum imperaret, et priua aenBum manibua d-emoniacis Pulchronii effectum d suorum corpoin oolliaionem
prat-lucebat
:

iia

Myriophitanm Uonl) suffraganeus in Prodtraepiscopus et Trevirensis moHist Trevir.(e ac primo guidem, >/uod in
ait
;

rm
nt

antiquioribus episcoporum
logi.s,

Tre\

Cata>

,.

quam

,.

, C ernui

labeientur.

Sauctnm Severom Trevina

Prumiensi scilicet et Sanguisleniensipr<efierx enim facito B nitlatur At parum id est

;

ordinatum.primosQermanimgentibuspraBdicantem, aocietati permiitum. Anostolorura non arabigimus SanctumquoqueAlpinum.CathalannicBBpontificem

civitatia
tatia
(al.

potuit,utS. Auctoris nomen inaliisCatalogis pressum in his ex amanuensium oscitantia fuertt nses pr&sules certo om
<

resplendentem pra.rogativa diutina. saniuon silen.lum sanctitatia) locia plurimus

.

merandos fatetur Bontheimius Hist Trev.dipl. tom. III descriptoribus Trev. 1 (f), S. Bilduh

ffl

Alpinum
los

qunmsa.pedfiBmonumpurgatorextiterit.Merito aus a torumCdwct>u.orun;pr8_conii8n Pulchrontu Muv.HinccolligasSS. M, Severum noa modo fnisse condtsctpuet

phum

et

Hamularium, nec tamen induobus

istis

Catalogis comparent.

Huncex

ia

ama-

non nuensium fuisse omissum in Prodromo (g) omissi in quibusd diffitetur Hontheimius : at
Hist. Trev. Catalogis S. Hildulphi rationem dat /'(/,. Frequena est in veteribus episcoporum /,,,,, oillorum.qui in sua sededefunoti Catalogi TreHildnlfus autem sedem episcopaiem

sed

7a
tot

schola e qua

prseclara fuerit S. Lupt prodierint viri dignitate eptsco-

ctUateetmiraculisclart;utadeo

um non
Sld(
IVwiV-n-ii
f.iclu$ e\>t*">,

sit,

siexea Trevirenses, orbatiprset

nonsunt

pui

scripstt, Adjunsum nisi forte Constantius, cum sanccitatis viro Severo episcopo, totiua cto itaque dinatua episcopus,gentibus pntuDC Ti
(
j
i

11

SeveTumsibipontiftcempostulannt. Quoannocirciteridcontigerit dicendonon

Mediano, virorum longe ante obitum dimisit, et in quodcondiderat,monasteriodiemclau6iteitremum. Verum si ea de causa omissus est in Catatogis Prumiensi et S. Gisteni Hildulphus, in iisdem pariteromissusfuissetFelia), qui, uttom. IPro-

Germaniffi

verbum

vita?

prfiedicabat) Parisios

dromi

Lt erato

plausu, ut tantum vrrum decebat, S is) totius plebis

exeii itur,

dnm

eipetit (S.

Germanus AuhsswdorenTrevirifi

propterea scripserit, Tunc

inBritanniam profecturusjn c aterisvicih praedicationem digitum parnlll s quam in ejus ' enderevolens; quo si ila sehabet
s
,

peteret, cum Parisios ipsocomite, S Germanus

t

iatuP ,

facta q uod recens

esset Severi

ordinatw,

Annatibus Treviricis Hontheimtus ad limisso t ad S.Pausecessit ; licet non diu postew linimonasterium Haud itaqueest, cur Catavita migrasse legatur. silenlium ejus logorum diclorum de S Auctore
in

copatui

magnopere

officere

censeri

debeat,

(lillln
,//

quinautanno 447 autpa

mtht Spveri episcopatus ; quo equtdem quod nisi Constanttus, stylo wopendet animus, ordinattonts Seyeri ulaniore uti solitus t tempus
cceptus
sit

et constanti stantibus pro Uto Catalogis aliis virensium (radi/ione. cdaius, BoMtniut l$At,inquit Hontheimius prtmo loco ,,, ratio est) nulln planede eo [Au[ausealtera ejus quam episcopatu) anterior habetur notitia, ctoris faotaa anno exkistoriia translationia hujua Sanoti ''"" h '' scripsit Honthei'<"'

Tre-

111{J

iV

hlc

,,1,,

ntnm

roluisset,

planius scripturus futsse

itaque Severo epiacopo

mi hi mdeatur, Adjuncto
Treviren si

Qerman
dumexpetit

tunc pnmie totius sanotitatis viro, quj " vi,je prdicabat, Parisioa itera
totiusplebisplansu, ut tantum virum

Momius eorum quse oet in ActisTranslationisS 1107 factseapud nos tom 11 1 Maji (*) doaldi anno IProdroi ibitislegerat velquxindi intom.
t t

Hist. Trev.

decebai eicipitnr,
'

omni ad hunc modum

dicttonts

ampiguilateseclusa. Fortassis etian BntanSS. Germani et Lupi prima anni comes legatione, tunc nondum eptscopus,

n i am

desecunda tam Gerpterea Constantius fortasse, legatione agens, mentionem mani, quam Severi

illossoloset ue enim verofitsimile SS. in Britanniam contuuue ulto comitatusese Lupo Bntanoutn imo S. Severus cum S. se iserteiegiturinperbreviS.Seven Maji [b) lauda/a ac ptoVila a Bollando /om. I
.,.,,

oco .legunturautem inSaxonia cap. inum. 11 Helmwardeshusenses Trevimonachi obtinuisse e sacrario B. Maximini /luctoris Trevirorum archiepiaoopi, ns brachium S seq. magna magoffi sanctitatia viri ; quod num, thdwwardvnsis venerafionein sacrarium templl Ma)t. Apud tur anno \Wpridie Idus Hontheimium iidem anno \uua vero
[k) intulit
\

im

ipsummet leguntur Sanmaanminianisrursus accepisse

stamflU]

^eapitisS. Auctoria

SuntaxUem necnonduode majoribua membns. etiam non solum fada, sed hm ante annum LllS hxc Acta TranslaUoms missa enun scrtpta
:

^-^
p.

te-

s;.otac.-,)Atio,e,x,,M 3J ..rC-

79 el seqq

S. Modoaidi,

34
fcOROM
*'
,

DE

S.

SEVERO

EPISC. CONF.
retur.

5. Modoaldi uti ex prxvia illis Epistola liquet, fuerunt ad Stephanum S. Jacobi abbatem, eum sciticet, qui S. Modoaldi Vitam a se scriptam Helmwardeshusensibus miserat is autem, ejusdem nominis abbas secundus, teste Qabr. Bucelino
:

Quorum
sibi

petitioni festinus

obtemperat

nnm D

adjuncto

Severototiussanctitatis viro (qui erat

discipulns beatissirai Trecasenorum episcopi.ettunc

Treviris ordinatus episcopus, gentibus primae Germania? verbum Dei praedicabat) mare conscendit et

in Oermania sacra et profana (a), obiit Non. Khl. Februarii anno 1112, quem eidem fuisse supremum tradit etiam Bartholomaeus Fisen in
houdmuitum
ffidunt.

consentientibus elementis tranquillo navigio Bri-

tannias petiitetc. Hausit et Ado, iisdem fere, qui~ bus Beda S. Germanum verbis ad diem i Octob.

Floribus ecclesiae Leodiensis {b). 14 jy quid roboris, inquies, S. Auctoris episcopatui adfert tantillum notitiarum illarum quoad antiquitatem discrimen ? Multum enimvero pri:

Martyrologio suo inserens. Plura S. Severi gesta frustra quaesieris nisiforte cum Bollando tom. I Maji {h) in Annotatis ad Vitam S. Germani Martyris, parum accurate scriptam, verosimile
:

enim id inde consequitur, notum fuisse S. Maximini monachis S. Auctoris episcopatum vel e superioris aetatis, penes se tum adhuc conservatis, monumeutis, vel certe ex constanti et minime sibi dubia loci traditione ad saeculum usque duodecimum propagata. Tum vero id inde porro consequitur, aliunde prorsus episcopatum muliebri, S. Auctoris credi cocptum, quam ex visione, utitertio loco haud magni certe ponderis, videtur innuere Hontheimius, verbis num. supe*

mum

arbitreris S.

Germanum episcopum Martyrem

in Gallia die
illo

n Maji cultum in fuisse ordinatum. Is Audini, principis Scoti, ut Acta perhibent, filius, a S. Gerapud Ambianos
episcopum ab

mano

in

Britannia Pelagianam haeresim pri-

mum

debellante sacro fonte lustratus,

quam

in

7-ioris initio citatis

mox

ista subjiciens

l,

In

Actis a Leibnitio editis dicitur S. Auctor Gertrudi anno 1113, marchionissae (quae ejus Reliquias
,

baptismo adhuc puerulus susceperat, fidem adultior factus variis populis praedicans, Trevirim aliquando pervenit inde vero a S. Severino (vide pag. 265 tomi mox citati num. 15) Coloniensi archiepiscopo episcopalibus infulis donatus fuit at cum ex duobus Severinis, Coloniensem sedem
:
.

alter citius, after vero serius occuparit,

S.

quam

ut

Brunsvicum transtulit) apparuisse (adde ex Actis B Translationis Reliquiarum apud Hontheimium

(c)

Germano huic
S. Severo

aequales esse potuerint, contra

autem

Trevirensi in Britannia una E

Gertrudi dixisse Ego sum Auctor,

:

qui quon-

cum

dam fueram archipraesul Trevirorum) et revelasse Reliquias suas Treviris in ecclesia (S. Eucharii, uti
Browerus Annal. Trev. ad australem plagam
//

447 versanti notus verosimillime fuerit, non temere BolS.

Germano Autissiodorensi anno

lib

in

num. 42 opinatur) editiori tumba reperiri,

xm

opinione seditionis ingruente, causa timoris, ne forte surriperentur (fuerunt) in clusae. " Quam suspectae haberi debeant similes revelationes.non estcurhic repetamus. Quodautem
in

quam quondam

//

quarto loco S. Auctoris episcopatui officere Hontheimius putat, Acta nempe Translationis reliquiarum S. Auctoris in quibus archipraesulis titulo decoratur, saeculo demum xiii nata esse,
,

nihilo validius

est,

cum

hic

illi

titulus

ex jam

dictus aliunde vindicetur. Perpensis itaque, quae S. Auctoris episcopatui objicit Hontheimius, mo-

landus S. Severinum Agrippinensem cum S. Severo Trevirensi a scriptore, parum alioquin accurato, confusum fuisse opinatus est. 16 Sic et Severus, ut denique ad sacrum ejus cultum veniamus, cum S. Severino Coloniensi episcopo, Burdigalae defuncto, ac die xxiii Octobris culto apud Sollerium ad diem. ejusdem mensis xxi confunditur in codicibus Usuardinis Antverpiensi Maximo, Ultrajectensi et Leydensi Buruti et in degala S. Severi Treverensis episcopi Bruxellensi Apud Burdegalam.depositio S. Severi Treverensisarchiepiscopi. Erit fortasse, qui miretur, neque Bedam, neque Adonem S. Severi nomen inMartyrologia sua cum tamen tum eximiamejus
:
:

Trevirucui-

mentis singulis, non ea videntur esse hujusmodi, ut eorum causa Sanctus ille ex Trevirensium episcoporum numero expungendus videatur. Denique non video, qui Hontheimius secum ipsenon pugnet, hic ajens, notitiam episcopatus S. Auctoris anno 1113 antiquiorem non haberi in Historia autem cultus Sanctorum Trevirensium {d) primaeva Gesta Trevirorum, a Dacherio {e) exhibita, ad saeculum x commode referri posse dicens, in quibus tamen {f), ipso fere, quem citat, loco, Auctor inter S. Leguntium et Severum Trevirenses episcopos medius collocatur. Si S. Wendelini,
;

sanctitatem, tum Apostolicos in Germania Prima labores ex Constantio Presbytero probe sibi notos religioni opinor utrique habuerint intulisse
, :

fuisse,

rere,

Sevemm prius tabulis ecclesiasticis insequam cultu publico affectum didicissent

:

hunc autem serius illi delatum fuisse vel ex Kalendariis S. Maximini et S. Simeonis saeculi x, xi et xii, db Hontheimio tom I Prodromi hist.
quibus nusquam at vero in eo, quod quinto ibidem loco exhibetur et saeculi xm exeuntis est, sic legitur Idus (Octobris) Severi ep. Treveren. et SS. Maurorura Locum item constanTrev.
{i)

editis

cotligas

in

S. Severns Trevirensis occurrit

de quo ibidem Hontheimius agit, ex Gestis Trevirorum primaevis ab ipso taudatis et paulo post S. Wendelinum memorantibus, quid ni pariter

ter habuit in Ofjiciis ecctesiae Trevirensis, teste Hontheimio intiist. Sanctorum Trevirens. a Bal-

C ad saecidum x commode referri possit notitia episcopatus S. Auctoris ibidem pagina proxime praecedente memorati? Consule ,quae Hontheimius tom. III his. Trev. {g) de Gestorum Trevirorum scriptoribus tradit. Sed haec obiterde S. Auctoris ad S. Severum revocaepiscopatu dicta sint mur. 15 55. Germani et Lupi biographis deberi quaS.Severi,cum lemcumque Qestorum S. Severi notitiam jam a _ S. Scvcrm r, diximus supra ex Constantxo, S. Germanx bioCoiomeiui Subindecongrapho, hausit Beda, quas de SS. Germano et
:

dewine aevo, qui Trevirensem ecctesiam rexit ab y anno 1'307 usque ad annum ejusdem saeculi quinquagesimumquartum. Signatur item ejus festum eodem modo, quo in Kalendario altero, jam citato, S. Simeonis,in Katendario parti hiemali
Breviarii MS. pagi, ut videtur, Fusbacensis in dicecesi Trevirensi praefixo. Ftorarium MS.anno 1486 absolutum, dubitare me cogit, num hic dies S. Severo emortualis fuerit sic enim istud haItem TranslatioS. SeveriTreverensis episcopi; bet cujus transtationis nusquam alibi vestigium reperi. Inscribitur etiam ad hunc diem Martyrologio Germanico, Canisii dicto, aliisque recentioTreviris ribus, ac Romano quidem his verbis
; :

/->

*. -,

f**i

Severo lib. i eccles. Hist. gentis Anglorum cap. Rursusque ad beatissimum virum xxi scripsit omnium defe(S. Germanum) preces sacerdotum
:

runtur, ut
(o)

causam

Dei,
t.

quam
)

prius obtinuerat, tuep

p.

S. Severi episcopi et confessoris.

H,

p. 19'J.-('')

">28.-(<

68D.

(d)

Prodroni. Hist.

963.-

(/)

Ad diem u

Maji, p

266.

(i)

"7"
p.

TreT.,

1. 1,

p 37ft.-() Spicil.,

t. II,

308 -if)

P-

209-

(g)

p.

DE

DIE DECiMAQUINTA OCTOBRIS.

35

DE SANCTO
BENEVENTI

TAMMARO
IN

EPISCOPO CONFESSORE

ITALIA
C. 6.

SYLLOGE.
Sancti Elogium
B
S*C.

fuit

episcopus in Africa

sed an etiam Beneventi ?

AVT

IHirilCTB VI.

S.

Tammarus

xvi /anuorii
, diceeeri

iveriano.

anctum hunc Antistitem Codex Usuardinus ^^ Vaticanus, charactere Longobardo exaratus, ^ Jquem Papebrochius novam collectionem ex Usuardo, Adone et aliis pro ecclesia Beneventana factam appellat, inter Usuardina apud Sollerium Auctaria ad hunc xv Octobris diem commemorat et Sancti Tammari Beneventi his verbis Episcopi et Confessoris commemorat et ad eumdem diem in Catalogo Sanctorum, quos ecclesia
t

^i

Catholicam varia afflicti, et vetust uavi impositi ex Africa in Campaniae littora pervenerunt anno Domini 440 circiter, et Christianam religionem in iis locis dispersi, diversisque ecclesiis prasfecti mi,

rifice

propagarunt. Hic

cum

prope Beneventum
ita

solitariam ageret vitam,fama sanctitatis erumpente,

fuit

ad episcopatum evectus, et
referri

Beneventauam

ecclesiam pie sancteque rexit, ut inter Sanctos defunctus

muruerit. Extabat autiquitus ba-

Beneventana duplici vel semiduplici ritu celebrat, Marius de Vipera Archidiaconus Beneventanus Codici Vaticano etMario de Vipera quoad annuntiationis diem consonat Ferrarius in utroque

honorem erecta extra civitatem prope flumen Thamari, a qua postea flumen nomen accepisse fertur, temporum longitudine consumpta. Floruit anno Dom. 465, cujus festum agitur xv
silica in ejus

Sanctorum Catalogo,Generali videlicet etSanctorum Italiae at ex antiquis Kalendariis, quartae parti Sanctuarii sui Capuani a Michaele Mona;

Octobris Beneventi, ubi ejus Reliquiae servantur in cathedrali sub altare majore, ut ibi marmori scul-

ptum
3

docet.

cho insertis, quae Sanctos Capuae quondam cultos complectuntur, secundum et quartum S. Tamrnari memoriam consignant cum eodem quidem Episcopi et Confessoris titulo, sed ad alium diem, scilicet ad xvi Januarii, asseritque in suis ad dicta KalendariaObservationibus laudatusMonachus, hac
die

Ex quibus monumentis idElogium

concinna-

a s.

Tammam

rit,indicat laudatus Archidiaconus Beneventa- tpucopAfrinus ad marginem citans Michaelem Monachum in

dalii

ex

4/Hm

Sanctuario

eumdem Sanctum etiamnum

coli in dioecesis

Aversanae loco, qui dicitur Vico de Pantano, ibique eum tradi mortuum esse et sepultum. Quam-

obrem, opinor ad diem xvi Januarii in Martyrologio suo Universali eidem dioecesis Aversanae
vico

Sanctum

attribuitCastellanus hisce Gallicis,

:

af

hac die Recu/fiu

nevenii

quae Latine reddo,verbis Pantani in dioecesi Aversana S Tammari ex numero eorum Coufessorum, qui creduntur venisse ex Africa cum S. Castrensi. 2 Ut citatos hactenus sacros Fastos in concordiant adducant, alium S. Tammarum in dicecesi Aversana, alium apud Beneventanos coli quidam autumant, quod etsi Ferrario etiam non displicuerit, nobis tamen minus probabile videri infra dicemus. Porro cum ad diem xvi Januarii Majores nostri S. Tammarum inter Praetermissos retulerint, necesse est ut de eodem Sancto ad hunc xv Octobris diem agamus,quoeum Beneventi coli laudatus Vipera tam in Catalogo supra citato, quam in Elogio, mox dando, docet. Extat illud in Chronologia Episcoporum et Archiepiscopo-

Capuano, et Martyrotogium antiquum MS. ex Bibliotheca Beneventana, cum vero id posterius pro sola Sancti, quae Beneventi xv Octobris agitur, festivitate laudet, non immento suspicari possumus, quidquid is de S. Tammari Gestis commemorat, iis exceptis, quee de eodem Sancto in S. Castrensis Vita, a Michaele Monacho part. i Sanctuarii Capuani, et in Opere nostro tom II Febr. (b) edita, reperiuntur, ex incerta tantum popularique traditione profectum esse. Et quidem ex hac Vita,ab auctore coaevo,aut suppare, saltem prout in Opere nostro extat, ut censuit Henschenius, et luculente, solutis Tillemontii aliorumque objectionibus, ostenditStiltingus tom. ISeptembris [c),exarata suffxcienter confirmatur Tammaro id, quod habet datum Elogium de S. ex Africa in Campaniam appulso, ut de eo ver^bis supt^a datis ita dubitanter loqui necesse non habuerit Castellanus potuisset et hic Mar+yrologus eidem Sancto titulum episcopi, tuto adjungere ob
;

espiscopatum in Africa gestum, quandoquidem laudatus S. Castrensis biographus eum inter

et summi sacerdotii honore praeditos, episcopos vetustae ac cariosae navi, Wandatis seu cuilibet et nominatim S. nostro Tammaro amaro hoc sarcasmo, Tammarum fas est proram guber-

Sanctos viros

porum

Beneventanorum, ex qua illud, uti et fecit{a), huc transcribo: Thammarusepiscopus XXIII unus ex iis, quos Martyrologium Romanum sub priraa die Septembris socios S. Prisci recenset, qui in persecutione Wandalorum ob fidem
Ughellus
(..)

imponare benigne, illudentibus,cum multis aliis commissos, sat aperte recenseat, sitos, marique

Ex quibus
(c)

{inquiens) viris, videlicet, Sanctis etiam-

ttal

Sair.,

t.

VIII,

col.

16. -('')

Ad diem

Febr., p.

Ad diem

Scpt.. p

211.

que

36
4CCTOM

DE
summi
sacerdotii

S.

TAMMARO
prjecipue

EPISC. COKF.

q Ue
.

honore

prseditis,

c G
"

rutilabant meritis et moribus et sensus decore Rossius, Priscus, et Tammams et ab indole Sanotua* enitens Castrensis. Verum de his dubilarit Castella-

nomen suum sortitum esse scribit, quamque hac ex parte jam ante me suspectam habuit Eminentissimus pariter
et

doctissimus Cardinalis Ste-

phanus Borgias

in
et

Memoriis Historicis

civitatis

in Campan,-

amtmc.v,

nus, quod minorem, quam par erat, eidem biographo adjungeret fidem. 4 q u0 ver0 ann0 ea ,quae de Sancto nosty^o sociisque nar vat S Castrensis Vita, acciderint, hique in Campaniam, Deo mirabiliter eos, ne a mari
.

reipsa valde infidam esse osBeneventanae[c), Itinerarium Antonini Augusti, in quo id tendit nomen eidem fluvio tribuitur, atque ita notatur Bovianum oivit. superfluvium Thamari M P.
:

XVI
6 Attamen Ferrarius S. Tainms.rnm in Elogio, quod in Catalogo SS. Italise ad xv Octobris oonetiam sine haesitatione pro episcopo cinnavit eumque facit proximum Beneventano habet
,
,

absoy^berentur, praeservante,

incolumes appulelerint,non facile esl delerminare llenschentus 4-3S aut tom. II Februarii a) id contigisse anno hac de causa, 4-39 non improbabiliter opinatus est
:

obration*

hie

quod laudatus biographus, perstricta WandatOrum adversus Catholicos in Africa perseculione,

S. Barbati su> cessorem, et deinde, cum S. Barbatus saeculo vn, Longobardis in Italia dominanti-

usqueadquartumannum, ac narrationem suam prosequens,moxea referat, qucv S. Tammarus ejusque socii in kfrica passi fuerunt hinc enim slatui posse videtur, ab initio falenpersecutionis, quam, anno 435 paceinter imperatorem et Wandatos facta,hisque tinianum parte Africx ad inha bitandum concessa, mox exortam esse laudatus Henschenius loco eitato, et
itahabeat: Hoc faotum et
:

bus

tenuerit,

cathedram Beneoentanam absque dubio adebque S. Tammari Beneventani, si

S.

hic reipsa S. Barbato successerit, aetas nidlatenus Tammaro, ScTcuto v aut ineunte vi e.r Africa in

Campaniam

delato,

congruere

possit, dubitat in

Theodoricus Ruinartius in Commentariottistorico de persecutione Wandalica arbitrantur, 3 aut

4 annos fluxisse,ante quamWn, dali

in

N.Tamma-

rum ejusque
ctos dicto

anno

socios saevirent.adeoque eosdem San188 aut 439 ex Africa ejectos in

regni Neapolttani Campaniam pervenisse. Favet ita et huic opinioni deliberatio illa Wandalorum, verbera immota Sanclos, cum post carceres et
in fide Catholica persisteret constantia, perdere volentium .utnultae, quas Catholicos in

horum

veneratione habituros sciebant, eorum superessent Reliquiae, antequam de iisdem cariosm navi imponendis et in mari submergendis cogitarent ea enim deliberatio innuere videtur id tum no-

vum

nec ante a Wandalis usurpatum, ante captam a Wandntis <o,no 1-39 Caradeoque
fuisse,

thaginem, quando

similiter

S.

Quodvultdeum

Annotatis idem Ferrarius, an S. Tammarus a Beneventanis cultuset pro episcopo quondam suo habitus diversus non sit a S. Tammaro Africano, quem in dioecesi Aversana vici Pantani incolm in veneralione habent ast praeterquam quod ipsemet secum pugnet Ferrarius, dum SS Barbatum et Tammarnm inserieepiscoporumBeneventanorum coltocat ante Epiphanium, Synodo I Romanae sub Symmacho Papa, anno 499 hdbitae {<(), subscriptum illi hoc in re refragantur laudatus Vipera et Ughellus tom. VIII ltatiae Sacrae, apud quos S. Tammarus longe ante S. Barbatum in eadem episcoporum Beneventanorum serie locum obtinet inter Dorum, ex Epistola Leonis I, dequa Baronius in Annalibus ad annum 448 loquitur, notum, eumdem locum et S. Sophiam seu Cadocum obtinet in Diptt/cho Collectioni Synodorum Beneventi habitarum praeflxo a Vincentio Maria Ur postmodum sino Archiepiscopo Beneventano summo Pontiflce quamquam Benedicto XIII
: ;
,
.

Carlhaginensem episcopum una cum suo clero navibus fractis impositum mari commisere, acdisse.
mitfefunftfvii
pi*o-

vero

et

fuvc chronotaxis forte vitiosa si/, melius-

Atquehsec quidem sUadent non longe a vero aberrasse laud.it i>i Viperam, qui Sancti nostri 10 colloin Campaniam adventum irca annum
5
i 1

que S. Sophias seu Cadocus, ut ex eis, quse de hoc SanctoOperis nostri parens Botlandus tom. II Jannarii (e) habet, perspici potest non ante, sed posi Epiphanium collocaretur,cum quidem omnes S. Tammarum in serie episcoporum Beneventano,

cavit

cum

vero sint etiam admodum dubia, uitro Stittingo lom. I Septembris {b) amplector

cum

opinionemRuinartii
(

Si

conjecturis (inquit hicauindulg-ere

Epiphanium, hmc setas, quatn Tammaro Beneventani adscribunt, satis congruit S. Tamnnro Africano, ut unus idemque

rum

collocent ante

S. suo

ctor in laudato Commentario Historico)

censeri possit [S.

.

Tammaro proxime successisse,

voluerimus, nullus fere erit annus sub Wandalica

ait

dominatione, ad quem hasc

possit;

ocari non utproinde tolo illo tempore, quod db anno 435. quo persecutio caepta,et licet subGuntamundo intermissa, sub tribus tamen regibus, Genserico videlicet, Hunnerico et Trasamundo crudelissime grassata est, usque ad postremi hujus tyranni obitum, seuannum b2$,quoa successore Hilderir co persecutio restincta est excur 'it mirabilieo, quo id factum esse S Castrensis biographus refert, modo Sanctus noster cum Sociis inCampaniam appellere potuerit. Porro ubinam loci
pi

rse jutio

Joan. deVita, Canonicus Beneventanus (f), S. Sophiam seu Cadocum, quin utlo argumento Bollnndi Nostri chronologiam refutet.] ^ Tam- al alainnn 7 Neque etiam, ut hic duos distinctos SS.
i

at

maros agnOSCamus,urge/ diei,qun a Hm rrentanis, a die,quo aTici Pantani incolis colitur S Tam marus, diversttas hujus enim ratio esse poi ejesdem Sancti Reliquiarum, quas Beneventanos possidere docet ex inscriptione marmorea lauda ex tus saepius Archidiaconus Marius de Vipera,
:

,/,

>>

'"

eodem

vico

Beneventum,

si

reipsa,

quemadmo

dum hujusvici

incolas velle testatur cumMich

S.Tsmmnvuspostsuumin Campaniam adventum

reliquum vitse transegerit, silet laudatvs S. Caslrensis biographus solummodo habet S. Castren;

Monacho Paulus Rcgius in Sanctis Neapolita nis {g), ibi S. Tammarus Africanus obierit sepultusque fuerit, aut, si secus habeat, facto quondam econverso translalio. Utut sit, si S. Tammarus, aut a Beneventanis aut avici Pantani incolis cultus, a S. Tamm.iro sub Wandalis ex Afri-

sis socios perrexisse ad loca propria, qua? illis ( hriatque hinc stus sancivit prosalute credentinm modo flt, ut, quse laudatus Vipera de S. Tammari
:

propeBeneventum commoratione ejusdemque

scopatuBeneventano

epi-

asserit, suspicer profluxisse

ex eodemfonte, ex vaga sciticet popularique tradilione, ex qua Thamarum fluvium, Benevento vicinum, a basilica olim eidem Sancto dedicata
(o) p.

ca in Campaniam delato esset distinctus, esset hic penitus ignotus; quaredicere mallemus, quod Papebrochius occasione S. Canionis \h) pronuntiavit
:

Tam

(Tammari) unius

certa [ex Actis S. Castrensis) notitia ex Africa in Campaniam delati

.

282.

(d)

(c)lst. della citi di Benev., !>2i. (fr) p 212. Labbc, t IV. Conc. eol. 1315. (f) Ad diem

I. III.

p.

xuv J-

117.- (o) Viie d.-' II, p. nuar., p, 602.-m Ant.qiiil. Beucvent 5. Santi e Sanle, t. II p. 94!). -(A) Ad diem ixiv Maji, p. 28, num.

sub

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

87

sub Wandalis intra cariosam navim, et eetas, quam si confeS. suo Tammaro adscribunt Beneventani, quce de S. Tammaro, si ratur cum documentorum, ab Africano distinctus ponatur, Itali habent, aut
saltem hactenus subministrarunt, inopia, vehementer nos inclinant, ut arbitreraur, non nisiunicura (Taramarura) habendum esse pro Sancto, eumque ad sreculum v et Wandalorum tempora pertinerc, quemque veluti Confessorem et Episcopum, ob episcopatum, ut supra diximus, in Africa gestum, tam Beneventani, quam in diceeesi Aversana Vici Pantani incolae deinceps etiam in veneratione habere tuto queunt. g Civterum ea etiam desunt nobis monumenta, exquiouSi uira p u or causa sit, Beneventanorum videlicet S. Tamraarum Africanum pro episcopo quondam suohabentium, an dictivici incolarum, eumdem apud se defunctum sepultumque esse etsi interim contendentium, rite pronuntiem
;

Terra

in territorio Beneventano, ut liquet ex variis, quse eidem Sancto in Campania dedicatae extiterunt, partimque hodie existunt, ecclesiis, a Michaele Monacho in hunc
di

Lavoro dicta,

quam

kOCTOil
c.

c.

modum
et

recensitis (a) Habet (S. Tamarusj pacrum parochialem ecclesiam sui vocabuli a civitate
:

(Capuana) mille passibus in via regia nova Neapolitana. Habuit olim ecclesiara propo villam, quae
dicebatur S. Nazarius
Itatis
in

Terra Lanii (a Clanio,

Lagno, parvo flumine, quod territorium Capuanum ab Aversano dividit, sic dicta) et in
Attlgnano
in terra Canciae, et

villa quae dicebatur

in dioecesi Calvensi ecclesia S.

Tammari de Monte

Anrexitecderiam Bentven-

erat

subdita

Archiepiscopo Capuano anno 1173.

dissimulare nequeam his posterioribus magis favere laudata S. Castrensis Acta, qux diserte habent S. Castrensem prope Suessanam urbem post suum in Campaniam adventum magis cellulas
,

panperculaE

amplexum

esse hospitium,
;

renas divitias ac favores populi

quam terquamobrem ejus

idpostremumex Diplomate Alexandri III eodemannodato, in quo inter possessiones quas hic Pontifex Alphano Archiepiscopo Capuano confrmat, recensetur eadem ecclesia S. Tammari de Monte. Unde non levis oritur suspicio S. Tammarum magis ad Campaniee incolas quam ad Beneventanos spectare. Non ita quidem certv.s estS. Tammari episcopatus Beneventanus, ut de eo ipsimet Itali non dubitent, et nominatim Michael Monachus, quiin suis ad Acta S. Castrcnsis
Constat
,

etiam socium sanctum nostrum Tamraarum solitarium in Campania locum elegisse suspicariposB sumus. Accedit quod ejusdem memoria multo celebriorsit in Campania, Ziodie Terra Laboris, Italis
[)

S.

Observationibus ita loquitur (b) : Habent Acta habet Castrensem prope Suessam consedisse Breviarium Capuanum S. Priscum consedisse Ca:

puae

qui dicant

de reliquis nihil adhuc certi asseritur Tammarum Beneventi.

sunt

Sancitrar

Gep

iW

- (6)*bid.,p

18

DE

S.

CONOGANO
CORISOPITI

EPISC. CONF.

IN

BRITANNIA MINORE
J.

COMMENTARIUS PRJEVIUS.

I.

B.

Discutiuntur Acta ab Alberto

Le Grand

conscripta.

Pit"ii.mi.ii s

iac

vi.

Snneli
/"<>

Aca

uin iint,-

iorisopitum Comubix Gallice Cornouailles, C qux Britannias Armoricse. Inferioris pro(Odet) ^Jvincia est, caput, ad Oderam fluvium
,

Belga e Societate Jesu, lib. iv Conogani prope Albertus quidem ex antiquo S.

deMorinis cap. xxiv

Landernacum
Legendario,

episcotribus circiter ab Oceano leucis dissitum, archiepiscopatui Turonensi sufpalis civitas est,

in Inferiore a loci vicario

Britanma
sibi

ecclesicV

subministrato

olim quidem Quimper-Odet, exinde Quimper-Corentin Gallice a S. Corentino vero primus ejus loci eptscodicta. Fueritne is reipsa Corisopitensibus primum datus pus, et qua xtate Decembris, quo colitur, sit prxsul, ad diem xn huic Corisopitensium episcoest discutiendum porum Catalogi, sed quorum haud magna fides hic nosubjicunt, et quidem proxime, de quo

fraganea;

Malbrancus vero ex apographo, quod Briiannus, e Societate illi P. Jacobus Bernard, descriptum transJesu, ex Annalxo Corisopitensi cujus antiquitatis sit Legendamiserat. Neuter ut rium ecclesise S. Conogani, vel Annalaeum non adeo at Cortsopitense exponit
anno
1624;

vocant, Conogani antiqua videntur, quin diu post S. atque adeo non ea potuerint eetatem scribi sunt,utmagnam sibi auctoritatem fidemquecon,

est

vel sermo est, S. Conoganum, Gueneg-andum Gallis S. Conocain, Guenegand, vel Guennucum, typisGuennekut dictum. Vitam ejus collegerunt Grand, Bntannus quemandarunt P. Albertus le \itis SanMorleeensxsex Ordine S. Dominici, xn (a), et Jacobus Malbrancq ctorum Britannix
bis
,

Cl

hisce, sed natatetoium 2Albertus S. Conogani Vitamverbis * / reddo, exorditur Beatus Gallicis, qux Latine natus Britannia Infenore prtesul S. Conoganus in Landernacum in famiiia de la Pallue prope est ex opulentis ac apud suos parentibus
:

Leonensibus, ex

(a)

V.t-sdc

St>

Ac

lu

Brrtaguc Armonquc,

p.

U25, Brl,

i&~-

12

potentibu?,

Tomus

vii

Octobris, Pars Prior.

, ,

88
iltTMl
J. B.

DE

S.

CONOGANO

EPISC. CONF.
:

Guyomarco propotentibus, vicecomiti Leonensi parentesque pinquis. Idem quidem natale solum Annalaeum Corisonobiles S. Conogano adscnbit
sed de familia de la ortus S. Conoganus fuerit, et de paPallue e qua rentum ejus cum Guyomarco vicecomite Leonensi propinquitate altum silet suspicor itaque Albertum id S. Conogani Actis addidisse de suo neque
pitense

monachus prius exegit, quam episcopus fieret D ad eam non fit autem verisimile S. Conoganum setate tam parum provecta. dignitatem evectum
proseActorum ab Alberto editorum textum
quor.

apud Malbrancum

mnc(e Landevenecensimonasteno) revoc&tum ad aulam parentes, a quibus mundo destinabatur,

4
latere esset, amanvicecoraitis Leonensis, ut ei a eo est sanctus adolescens, licet darunt. Profectus strepitu alienus , ne parentibus faceret

int e r u ai g in . >' utooi:

tfr

'*"i

quidquam fuisse illi in promptu credo, unde familiam de la Pallue inde a saeculo iv, quo natum probalum daret S. Conoganum censet, /loruisse Prsesuh quod etsi Legendarium ecclesise sancto tamen conceptisverbis affirmaret.diffiale
;

ab

aulffi
;

dicatse

adscnbo creditu foret. Alberti item additamentis Conogani, quod in episcoscutum gentilitium S. quasi porum Corisopitensium serie descnbit ; horum usum posterioribus longe sseculis
terit

amiceque a vicecomite Leonensi exceptus. videtur nam Factum id non sine singulari Dei nutu ejus opera emendata aula isthaec brevi usque adeo quam principis aula est, ut monasterium magis, hic annos quinque ab aulicorum videretur. Peregit
segre
;

pnmum Num exstiemersisse non sit cuilibet exploratum.

S.

vidicendo haud sum vicecomes Leonensis hujus quidem nominis, cecomitem Leonensem Argentrteus lib. n in Britannise regem electum, sed is sseculo cap x Hist. Britannicse memorat Pio, fuit potuit Ludovico ix, regnante in Galliis B tamen Alberto ansam prsebere fingendi alterum, propinquum. Rursum Albertum au: , ; :

Conogano in

vivis agente,

Guyomarcus

integer verura ad perfectiorem vitse rationem aspirans missionem petiit, domumque reversus palam parentibus edixit, id sibi in votis esse, ut mundo vale omnino diceret, Deoque sedevoveret. Abnuere
vitiis
:

obfirmato ejus Ordinibus minoribus acmajoribus animo, annuere. sacerdotioque susceptis, auctus beneficio, parenilli

primum

demum vero, perspecto

tibus satagentibus, fuit

at

quo brevi potitus

est.

Locum enim natalem

(la

Pallue) patre mortuo, urbe

S. Conogano

sediura relicta repetiit, ubi splendidum in quo quotidie vicinia sacellum condidit, in

suarum

summa E
Ma-

diamus.
juventu$ pie
txocta

pietate litabat. Nihil hic

:

quidem

occurrit, quod

suis) coelitus 3 Ita pergit Datus his (parentibus utgenerissui decus aliquando fuit (S. Conoganus) qui religiosorum foret, multorumque sanctorum animos ecelesti graex ejus schola egressi tidelium
,

falsi

arguam

id

unum

observo, in Actis a

lebranco editis nihil penitus legi, unde in aula vicecomitis Leonensis S. Conoganum conjicias vel
sed quod horum scriptorem latuit, perspectum habere potuit is, qui edita ab Alberto Acta confecit.

aliquando fuisse versatum

magister. Sollicite rore respergerent, pater ac educatus, jam septennis Corisoin aedibus paternis olim missus fuit adludum litterarium, quem
tise

pitum instructionem Grallo ad nobilium regni sui juvenum humaniorex instituerat. Sexennium eo in collegio
virtutibus semita ribus litteris sic impendit, ut a vero in eadem urbe non recederet Philosophiae
:

Patremjam amiserat Conoganus, quo mortuo,

:

_ auttera

in eri-

matre or- .o f""^; ut vidimus, urbanos strepitus fugit """^ "" solitudinemadiit Solum pnifiwm, inquiunt batus,
:

Acta Albertina, sedesque suas

tavit, in

cum

deserto

commu-

quo

vitce

genus

instituit tantae austeritatis

sacrae biennium; quo exacto, annis ipsis quatuor ea morum modestia dedit, ut Theologiae operam tum abbati, tum monachis summopere probaretur. Cum ex ejus schola religiosorum non exiguum

universam Briet exempli, ut brevi sanctimoniae ejus adeo ut frequentari a tanniam fama pervaserit,
populo ejus solitudo coepta
sit,

eaque de causa illam

numerum proditurum
inducas, S.

audis,

nonne in animum

Conoganum multis aliquando religioe monacho episis abbatem prsefuisse ? At infra abbatialis muneris ab illo scopus, ne ulla quidem
dicetur. Defigesti mentione injecta, factus esse numerus singulis scientiis a S. nitus annorum impensus additamentum putamus esse

prorsus deserere ^decreverit , seque in Landeveneimbutus cense, in quo disciplinis Theologicis olim viri fuerat monasterium abdere. Abbas, ut qui

merita editaque,

cum

junior

Theologi&e operam

Conogano hodiemse Alberti, priscam studiorum rationem qui fieri potuit, ut inr similem fuisse rati. Dein, Britanmse stitutum Corisopiti a Gradlonojam citata innuunt, S. Conoganus rege, uiiverba mox
septennis frequentarit litteris prosacrisque annos 12, aulae vicecomitis, ut fanis paulo post dicetur, annos 5 impenderit, factusque

perspecta hadaret, sanctimonige specimina probe exceptum, universo monachoberet, passis ulnis rum surTragante coetu, Ordinishabituinduit, tironiMiles busque adscripsit. Novos mores novus Christi quasi virtutis ne a limite quidem tramitem
induit, salutasset.

gymnasium

Animi demissione, caritate, patientia, mansuetudine socios omnes superabat a temph ^ rerum contemrecessu, in quo animum ccelestium non discedebat. Pane victitubat platione pascebat,
:

episcofuerit Corisopitensisepiscopus, ut inserie Albertus scribit , anno porum Corisopitensium

403,

nisi sacnficanaceroso, herbis radicibusque, vino, illi erat aut foret, prorsus abstinens. Lectus dum frigidum. Ad auaut pavimentum

altaris

gradus

gmentum meritorum
:

permisit Deus, ut a daemone

ex Alberti sententia, Gradloregni Armorici habenas susceperit ? Si enim nus anno 388 annos 19 adjeceris ad annum 407 usque pervenies. Sed demus gymnasium a Gradlono nondum rege conditum fuisse demus item id anno 383, cui Britannorum in Armoricam appulsus innecti solet, contigisse. Natus hoc pacto fuerit S.Conoganus anno 376 a quoad annum 403 anni numerantur dumtaxat 27 annis 19 porro adjiciendi sunt, ut ad annum setatis Conogani, quo

cum anno

388,

illusioniuon tentationibus modo, sed et spectris at Sancto victoria perpetuo busque vexaretur
cessit, hoste

confusione dimisso retuscque. 6 Monachatus S. Conogani in Landevenecensi monasterio verbis istis planissime traditur

cum

"<<"' cf "

at

cur abbatis, quo rante monasticum vitse genus amplexus est nomen reticetur ? Versari enim in dubio nequaquam id poterat, si vere Albertus {a) scriGradloni exequiis anno 405 celebratis bit
,
, ,

hoc monasterium mode-

Corisopitensem sedem adiit, pervenias, prseter annos 5 in aula Leonensi exactos anni verosimilnon pauci, quos ut infra mox Acta Alberlime
tina tradent, prope

Landernacum

presbyter,

Landeveneci quos dein solitarius, denique quos

(..)

episcopum una cum S. Winwalceo,Landevenecensiabbate primo, interfuisse. Winwalcei nomen haud expresserit vetus, quo Albertus est usus,ecclesi&S.ConogdLni Legendarium: sic opinor alioquin enim cur id indictumAlbertus
S.

Conoganum

lbid., p. 57.

praeteriisset

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

39
ACCTOit
J.

praeteriisset

At simul vereor, ut

illic,

quae de S.

Conogani monachatu recitata jam sunt, Albertus invenerit Annalaeum enim Corisopitense de illo
;

non modo verbum nullum

facit,

sed etiam,

cum

pr&cipuam

S.

Conogani

cum daemone luctam mesupra

legitur, monaste-

morat, hanc

ipsi non, ut

rium Landevenecense, sed eremum incolenti accidisse testatur unde fit, ut S. Praesulis mona:

chatus, dum aliunde de eo certiora proferantur, revocari saltem in dubium queat. Quod si reipsa monachus in monasterio Landevenecensi fuit,

Scoticam, seu quam e Britannia Majori in Minorem emigrantes monachi eo invexerant, tenueruntque Landevenecenses, usque ad annum 818, Ludovici imperatoris quintum,quo Benedictinam amplexi sunt,sectatus fuerit disciplinam Consule, si vis, ea de re ipsummet imperatoris apud Lobineau [a) vel tom. I Martii Operis nostri [b) diploma, in quo conversationis ,seu vivendi rationis, et tonsionis Scoticae, hactenus Landevenecensibus
.

certum indubitatumque, quo sederit tempore, atque adeo quo ordine, testimonium assignat ubi ad Hugonem,ordine decimum tertium pervenit.tandem ait huncAlani Magni interfuisse comitiis, anno 689 in urbe Occismorensi seu Leonensi celebratis exstant Alani Britanniae regis litterae tum confectae apud Argentrseum lib. i cap. xxviu excusae, quibus quinto inter prassules loco sic Hugo subscripsit S. Hugonis Cornugalliae, seu Cornubiae. Haec eo dicta sunt,quod hujus Hugonis proximus decessor fuerit S. Conoganus, si Annalaeum Corisopitense, seu Monumenta MSS. ejusaffcrl, nulli
: :
:

jy

dem

ecclesiee

a Malbranco in paginae margine

;

epi$copa'u>,

usitatae,aperta fit mentio.Ad Albertum regredior. 7 S. Corentino, inquit, Cornubicnsi episcopo e vivis sublato, actura est a canonicis populoque in
cathedrali templo de successore eligendo at iniri concordia nequiit : vicarius itaque jejuniura pre;

obitum recte signarint qua de re infra sermo recurret. Nihil quoque certi quoad episcopum, cui proxime successerit S. Conoganus, ex dicto Annalaeo elicias, cum ejus nomen omnino reticeat. Denique num Conoganus abbatis sui imperio, quodnum, superiore legitur cesserit, perinde incertum est, ac incertus est ejusdem monachatus, de quo num. 6. 9 Sanctitatem S. Conogani insignibus a Deo miraculis comprobatam fuissc supra legimus-,sed e multis in Albertino, seu viso abs illo Legendacitnta, S. Prassulis

miracu/a.

rio

unum dumtaxat

7'efertur, ac ita habet

csecus,

Co-

cesque triduanas indixit, ac die tertio S. Conoganus electus est suffragiis universorum. Civitatem omnem raox,pervagata, electionis fama gaudio summo excepta est. Missi canonici duo civesque nonnulli,
qui Landevenecum
electionis nuntiura
:

risopiti

pauperquidam,dudum
flagitavit
:

cum

S. Prae-

sulis sacro interesset, ejus

ad aras ministrum

ab eleemosynis siraul et aquam, qua hostiam oblaturus manus ablueret dedit minister vas, quod
illam continebat-.caecus vero plenus fidei.Deumque,
ut per servi sui S. Conogani merita visum sibi restituere dignaretur, precatus, lavit ea oculos, visum-

deferrent,

quara ratam habere primum noluit sed legatorum et Corisopitensium importunisprecibus urgentique abbatis imperio cedens cathedralem ecclesiam adiit in episcopum consecrandus. Omniura plausu et gaudio exceptus Corisopiti fuit. Simul consecratus, simul emendatius vitae genus exorsus est; quam-

que non sine omnium, qui aderant, stupore

:

recepit.

quam autem
fuisset

virtutis

perfectionisque

prodigium

Idem miraculum Corisopitense Annalasum num. at frequentia fuisse S. Conogaui 3 memorat satis prodit, cum die uno post habitam miracula ad populum concionem peractaque sacra varios
ab illo aegroscuratos fuisse ibidem tradit. Additur ibidem res observatu plane digna omnino tamen refert scilicet in Legendario Albertino indicta Corisopitense S. Conoganum, cujus Annalaeum meritis precibusque recuperabant cseci visum, cum ad vitee exitum inclinare cospisset, nec pau; :

hactenus, persuasnm sibi habuit, novam dignitatera perfectionem a se solita majorem postulare. Neque comitatus, neque equus, neque curilli autem illi erat. Domesticis mensa honesta panis et aqua cum oleribus paucis. Suspiciebant dicecesani ut sanctum, ac re talem Deus insignibus miraculis comprobavit. [Modus electionis, quo S. Conoganus episcopatum Cornubiensem adiisse

rus

corum quidem annorum

;

fertur, consuetudines saeculi sivequarti sive sexti

nullatenus sapit. Tunc enim hujusmodi electio ad metropolitanum et ad reliquos episcopos provinciae praecipue spectabat. Neque istius saeculi est principem Dioecesis Ecclesiam Cathedralem, ejus r Clerum Canonicos vocare. Imo ad haec tempora

usu caruisse Malbrancus observat. Viderit auctor Vitae S Conogani a Malbranco excusae monumenta, quae
et

quod

S.

spatio ufriusque oculi Audomaro obtigisse

latere Alberti

anonymum potuere. Supremum S. Conogani morbum obilumque ex citato sxpius Legendario ad hunc modum des-. y
10
cribit Albertus
:

Munere

episcopali hactenus >anc-m

nomen et officium vicarii sede vacante plane incognitum erat quod vix ante Concilium Tridentinum sess. xxiv. c. 16 de ref invaluisse juris
;

po*t s.

Cormferiw,

'""
pfui

"'

obitum

nuce

canonici periti passim docent.] 8 Memoratus hic loci S. Corentinus colitur die X1I Decembris, acprimus fuisse creditur Corisopitensis episcopus : id certum, Corisopitum, quod Quiraper-Odet a fluvio praeterlabente olim Gallice dictum, ut ab alio Armoricae oppido Quimperle.similiter a fluvio Elle sic cognominato.secerneretur, Quimper-Corentin insuper dictum fuisse. Successisse huic

perfunctum adorta febris est, lectoque affixit; sic tamen, ut consuetarum exercitatiooum nihil intermiserit. Revelatum decumbenti ac superua contemplanti aliquando fuit, fore ut die eum postero ex terhoc mundo Deus ad perceptionem beatitudinis
na? evocaret. Laetus is
111 1

nuntius

fuit,

egitque

Nu-

mini gratias.
tus, noctis
die,

Tum

vale convocatis canonicis dixit,

ac extrerase Unctionis Sacramento coram

illis munireliquum contemplando peregit. Postri-

stupenteadmodum universa
adiit,

familia.e lecto sese

proxime Albertus quidem in

tensium

S.

Conoganum minuscertum.
a S. Corentino locum
tri-

serie episcoporum Corisopiilli

proximum

buit, uti et

Sammarthani fratres. Primum S.

Co-

rentini insede Corisopitensi successorem nominat Lobineau in Vitis Sanctorum Britanniae, sed ut fertur, atque ita ea de re dubitare se addit

sacram parari supellectiproripuit, ecclesiam facturus rem divinam at, prohibenteid lemjussit, valetudinis imbecillitate, facere ad aram vicarium suum jussit, acceptoque ex ejus manibus sacro Viaiudutus supparo et tico, domum redux, lectoque, recumbens, coram canonicis numerohuraerali,
:

innuit neque immerito ; ex duodecim enim primis episcopis Corisopitensibus , quos Albertus
:

saque multiludine populi spiritum Creatori Conogaxv Octobris, auno CCCCLVI. Fertur hic S. mortiproximus sacrum nus in animo habuissejam impeditum e celebrare ; sed corporis inflrmitate
niisl

reddidit

(a)

H, 5l . de liret.,

t. II,

col.

2G

D Moric, Mem.

poor serv.

&

de Bret.,

1. 1.

col.

228.-

[*)

Ad d.em

...

Mori

^.^.

40
ADCTOH
J.B.

DE

S.

CONOGANO

EPISC. CONF.

Viatico fuisse munitum :at vicarii manibus sacro Corisopitense.prout a MalbranconoHs

Annalxum

et Sangmne se.psum exhibetur, Christi Corpore seseres habetverum refocillase perhibet. lla refocMatto . Zaccipi eaverba possunt, ut ea

solaVtatici sacri, mambus stla. trati, susceptione fuerit

tx hae vit
ditce$ut.

alienis ilh

admrms-

absimile instrumenmonasterii.QKartum his non tom. I. Marln, (c) Comtumcilat Henschenius 6 cujus xnitxummentariideS. Winwatoso num. ^Lan equenec ad usque Ego GradloDUS rex veni Ind.ctione x, Guiogualoeum anuo Domin. CCCC, S Paschalis v.i. Ka eDdae concurreute vn, festique
.

iles

E t ha:cexcerptasuiit(nonante!>uO,

ceUbrare *. cxcus erat, sacrum quod ouodammodo alt reipsa, cel tnsinuant, ^atsT^ReCorisopitensis verba m "r eliam a S. Auaomaro voondeo factum id videri
legitur,

f2

iv et yonf.ua eademvixisse xtate sub sxcuU Britanm*. ahbi GorDub.* regem Gradlonum, alibi
,

Vndee^ citurM ,incerah X

cxnsrumeniafuemnt,

Conoganum , Wtnwalceum et ,,,<} appellalum, SS. Conosauum Gildam. ., Denyoldus Verura nauci illa habent Robertus cap. v Henschein Rollone NormannoBritanno Vitis Sanctorum Britannius citatus,Lobineauin
.

MMuM

taid

nise (d) in S. Corentino.

Epilaphium

e versibus

rgressu

Sanguiuem Corpus vero Christi et ^ad prsd.cando se circumdantibus turbisque ex hac vita suum iterum reversus lectulum Audomarum, msu orbam^aravit trarao vero S. Mhsstmo, auctor
.
.
.

S
II

E
p onus coram seet pro circumstante
a.tari

cum eum

iacry

rogav.t populo

commun.cando

Winwatceum ostendit Henschenius charactere. S.Gitdae, citatus ex triplici temporum Ruyensis.cui Sapientis cognomen adhaesit, abbatis ad diem xxix Vitam itlustravit idem Henschenius
>

S.

ipsiusmet Gitdae scriJanuarii, ostenditque ex

ptis,

TumZ

singulos dies immolasse

pZplacet tamen Legendarii

VJ secundce addidit (b) ; nescio prioreanonymo. Zonthil hujusmodi affirmante AlberUm narratio.
probaDlllUS

tamen

anex

Albertus quidem in in vivis numerari cceptum. duos,utrumque Sanctum, Vita S Gildee (e) Gildas utrumquemonasteriiRuyensis in Venetis Armonfundati, abbas monasterii, anno 399 a Gradlono alter et dicti regis cancellanus, vrimus fuerit * monastem ejusdem erQ cognomento SapieDs

eumsub exitumsaeculiv,anno ynmirumm,

cisabbatem, distinguit

quorumpnor Ruyensis
;

\ florUlt,

SaeClllum
et

qUO
*H.ia CUltUS

u-i:

WC9V Satei

instaurator
& 3

sed

distinctionem
evertit,

illam citatus
sui

pr0 xime Henschenius

tisse.

Commentarn
Gildam

Sancfum A\bertw
1 1 i

crtdit ic. v.

Alberti LegendaT^issensio longe major inter Annalseum seu aliud fortasse quod\jrium et Maldam monumentum Corisopitense MS., a tempore si de branco in margine citatum, est, illud enim Conog-ani emortuali est qusestio S. est,affigit anno 456 ejus obitum, ut supra videre iste penu prodient nisiforte ex Alberti annus quodam modo ad hoc autem anno 686 alii vago S. Conoganum volunt. Alberti sxculum vi spectare
:

ostendens unicum Verum nec ipsesibi Atbertus constat, ut qui pag. 361, tom II seu altera Operis sui parte Sapientem prioris sui Gildx veluti oblitus Gildam Spectant Gradloni regis cancellarium faciat. Gildas ad saeculum vi, igitur SS. Winwaloeus et Landevecorruuntque, qua? de iis in fragmento Gradtono regi anno 405 parentamquam
necensi,
15

in Galliis S.

exsti-

tantibus,perhibentur.

ab Grand sententia est, sedisse eum Corisopiti usque ad 456, huic maxime innixa funanno 403
le

-{ verosimihus at faruiiit Instrumenspectat, aut certe ad saeculi v finem. quarto toco p tum Gradloni, quod supra num. 13
_

Eodem quoque Gradlonus

ut vocat, damento, quod Gradloni, Britanniae,

'regis,

exhibetur, recte

quidem Henschemus

carpit,

tum

anno 405 defuncti exequiis jam episcopus esse Gradinterfuerit. Eo enim anno defunctum putat ex ejus Epitaphio, lonum confici inprimis est, Landevenequod in sacello, in quo sepultus
censis ecclesiae ita legitur Hoo in sarcophago jacet inclyta

Domini, saecuto quod ibi anni Incarnationis adhibeantur, tum quod anno nondum usitati, Apntes, uti CCCCVPascha nonin vm Kalendas Kalendas incident. ipsas iltic legitur, sed in scmpturum fuisse qui Recteitem censet, melius
donationes S. Winwatoeo signasset mutata Indictione x in xm
factas

magnapro,

excerpsitsi

annum

490

pago
Gradlonus magnus

Britonum rex

mitis ut

agnus
Nosterfundator,
Illi

vitae cOBlestis

amator,

vm Kalendas Apnlis auo concurrente vn, Pascha illo anno mx^sse lelebratum fuit. Hinc tamen evmcitur: adeum haud satis certo
Gradlonum

propitia

>it

semper Virgo Maria. Obiit anno Domini CCCCV.

exequiis S.

dem enim modum dicere Albertus

qui

Gradtonum

ex
liB

monumen-

13 Interfuisse ejus

Conoganum jam
ex fragmento
exequiis regis
:

episcopum probatum
Gradloni. his verbis

item credit
:

Landenevecensi, cui titulus

De

si qui suni, anno 105 obiisse statuit, aut ejus, mutata Lnaxsequaces possent, signandum fuisse, concurrente vii, quo ctione x in vm, annum 395, Dominicati ii.jecyclo Sotis xn, Lunae xvi, littera

partim concepto

Erant

cum

Guennuco (seu Conogano) episcopo pontificante, Gildas Winwalocus abbas de Landtteguennok

. .

abbas Rbuiti, etc. Quibus accedunt haec Necrologii Nonis Januarii anno Landenevecensis verba
:

stumPaschaleMiiKalendasApriliscelebratumfuit coltigi Verum alia non desunt indicia, ex quibus seeculi v finem Gradtonum.quod possit.vixissesub planeopinaturHenschenius.Eruunturautemhaec Turonensi,partim ex indicia partim ex Gregorio
lnstrumentis quibusdam
,

CCCCV

obiit Grallonus rex

ix Sept.. P-

magnus

fundator istius

ad Gradlonum
t

spe-

u\ Ad diem
. Maftii . p

"6

Ad diem Wi. (<;) 399. (6) lbid.. p. et ,de,n L.ber -(*) V.es des SS. Ue Bret., p. 5*,

Canonici Trcsvaux, an. 1836, editus novi curis Parisiensis

>

P-

*-**

ctantibus,

A
/,

ctantibus, quaeLobineau (a)

niae

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. Gradlonum accepisse a interHistoriae Britan-

41

regis

Francorum

.i

filiis

iH.it

J. B.

iniieia

Monumenta retulit. in Britanniam 16 Qui Francorum imperium ante Clodoveum, Armoricam usque propagaret vero Armoanno 511 defunctum, nemo fuit hic
.

aurum argentumque

finxisset

dictarum donntio-

num

solum subjectos ricos saltem partim sibi non pnnsed regium etiam titulum ab eorum habuit, scribunt ad Nomecipibus abstulit. Non iguovas,
Britannicffi vocant, noium, quem priorem gentis Turonensis iv, [b) anno 849 celebrati, Concilii dominatioms Patres, quod certi fines ab exordio vindicaverunt sibi, et Francorum fuerint, quos ipsi

olim consignata reperisset? At quinam porro memorati isthic regis Francorum fiiii ? Cum et hxc sapere videantur eam temporis epocham, qua Brilanni
collector,

nisi hsec litteris

jam

sub Francorum quodammodo potestate

runt, vero

essecrjepe-

admodum

simile reor, filiorum regis

Francorum nomine, Theodoricum,Childebertum, Clodomirum et Clotarium, patemum regnum

anno 511
partitos, hic inleliigi. Vixerit itaque

Sibi quos petentibus concesserunt Britannis. civitates Namnevmdicasse videtur Clodoveus

certi,

harum tensem, Redonensem Venetamque, cum omni Britannia soti Concilio Aureepiscopi ex episcopos lianensi primo, ad quod omnes regnisui Britones Clodoveus convocaverat, interfuerint. possederant fines habere vero cxteros, quos ante conditionibus quas sivit, at certis, ut apparet, verosimititer fuerit, neBritonum dein,

probabilius sxcuto partim quinto, partim sexto, non quarto et quinto, quibus cum Britannis Armoricis Francorum regibus nihil rei fuit atque adeo, spectata Gradloni xtate, S. Conoganus, si Gradlono aequatis fuit, ad sxculum vi referendus
:

est.Dixi,siGradionoce qualis fuil;

nam neque huic,

quidquid
,

nequeS. Winwaloeo xquatem

Albertus citataque abs
itlo

fuisse,

monumenta dicant

est

inter

una

Gregorius ceps principes se reges dicerent unde Nam semper Turonensis, saeculi vi scriptor, ait regis Britanni sub Francorum potestate post obitum et comites, non reges appellati Clodovei fuerunt, veten suo sunt Inter Britones, qui quodammodo B verosimillime sunt fuere, numerandi
:
:

certum. Malbrancus enim de Morinis lib. iv cap. xxiv ex Monumento Corisopitensi MS. quod in margine laudat, ad Beatorum societatem transiisse S. Conoganum Corisopiteyisis urbisetproat, cum cuvincise episcopum scribit anno 686 sententiae sit id MS. plane ignorem jusmodi
:

juri relicti erat. Cornubienses, quorum caput, Corisopitum bellum Pagius sub annum 503, Britannicum vero P Daniel post annum 507 retulit cum autem,
:

Sanctuynillum sasculo vi floruisse statuenti inte- E rim, tamquam probabiiiori adhaerere, dum quid
in conty^arium ynagis ptausibile proferatwr, est visum unde vero annum, quo obiit, deterrtunem,
:

nihil

omnino

suppetit.

Corentino, Gradlonus uti observat Lobineau inS. vel dux appellenullis in Actis Notitiisve comes fuerit ante Clodoveum, tur, mortuus verosimiliter appetlan cujus obitum Britanniae principes
post

19 Corpus ejus iu
tensi,

templo cathedrali Corisopi- S.Conoganum inquit Albertus, fuit couditum, multisque a

:

h c

adduca

reges (saltem aliquamdiu) desierunt. quaedam, quae Gradto17 Sunt porro et indicia num Clodoveo Francide regi aequalem fuisse insinuent. Lobineau
(c)

Deo illustratum miraculis verumpugna hic inter Alberti Legeyidariwn et Ayxnalaeum Corisopilense aMalbrayico laudatum oritur huic enim si habenda fides est, clerum inter et S. Conogani con.

geminum Instrumentum ex

quorum Chartulario Landenevenecensi profert, ac id cujus num. 13 ex Henprimum (idem forte, temporum schenio meminimus, sed hic absque gratia notisexpressumjita habet Ego Gradlonus parte Francorum Britonum, nec non ex
:

sanguineos de ejus corpore exorta lis est; sed impetraittudilli, nonjure, sed potentia potiores suomet condidere sacrario. Passum fuisse tum

populum
etiam,

dum

Corisopiteyisem, ut episcopi, rniraculis inter illos viveret, clari, privatis in

Dei

rex.

ex cupiebam videre Sanctum Dei Guengualoeum Idcirco obvius fui llh per viam temporibus.
multis

cum Interpolatum id esse facile quidem agnosco; ante Pippinum, Caroh nec formula Gratia Dei c monastena a Martetli fitium, usitata fuerit, nec
primis suis
prxsutibus denominan soluennt,
in vivis erant:
:

Et ideo do et concein loco, qui vocatur Pulcarvan. Guengualoeo, etc. do de mea propria haereditate S.

aedibus recluderetur, aegre inducar, ut credam : seputtum iilud rnore recepio in cathedrali tevnplo iyitegrum; sic tamen, fuerit, iilicque permanserit consanguinei, ut nonnihit ex Uto deinceps ejus fortassis iiyipetrarint, suaque inter
licet iegre,

adjecto his Sancti titulo, quamdiu plane /ictitium non ausim dicere
,

quid

si

enim

monasteno Donationum S. Guengualoeo seu factarum collecton seu ex antiLandevenecensi seu ahunde, quis ejus monasterii monumentis, veterem ditionem suam Gradlonum aliquamdiu ac Francorum beneficio possedisse, constitent, Gradlonum regem Britannite etiam ex propterea sine piaculo se posse parte Fraucorum nominare nescio, quo haec existimarit? Quod si ita est, re/ern Clodovei tempora ad
aptius, queant.
18

cimelia conservarint. Mansit porro apud contradipitenses S. Conogani corpus, ut nemine Atbertus scnbit,usque adannumS18,quo cente Monstroliuyn (quod $ ob Norynaymorum ynetum Quantiam oppidum est, Picardice ad fluvium in abbaha Montreuil Gallice dictum) delatum, et uti OrdinisS. Benedicti deposilum fuit, S Salvii Trayislatwni haec ev mfra dicendis paiam fiet. occiso Salomone Britayiniae rege fuit occasio uiter se de imperxo anno 874, digladiantibusque Dam proceribus, provocati adpraedam regioyiis ac depopuBritamitayn infestis navibus aggressi duce doyiec inde ab Alano Britanniae lati sunt qua de re ita habet Chroanno 879 expulsi sunt Britannicum apud Lobmeau(d):DCCCL\\ix.
Coriso: , ;

nicum

quam

magti
ifui

LartuAlterum vero ex ejusdem monastem verbis hisce tano depromptum instrumentum quodemit Gradconcipitur Hjec memoria retinet,
:

expulsis a Bntaunia Alanus cognomento magnus, cunctis Bntonum paganis Danis et Northmannis, positispost multamiseprocenbus m subjectionem totius exercitus voce rabilia bella intestina una

Kerbalavan nec non lonus Enes-hir atque Racheves atque argento, quod aocepit B etSerechan de auro et postea tradidit S. Guenfiliis regis Francorum
Tresper... galoeo in decumbitione seterna

factus est Britanni dux. Conogani absolventis verba, 20 Alberti Vitam S.

u,

Bm,.

auxbus post

dictam, reiatam translationem modo

-*W

sacras.hacm memorat xdes etiam eidem Sancto dignus, utpote de rebuspatmssibire testis fide que.ut credere par
col
3-'

est,

probe noUs toquensde-

(,.)

Bi.l.
t.

Lalbe,

Seu de Bret.. t. II, col. 17. - .6) t. II, VIII, COl. UO.-(-) Hist. de Brel..

r^ **
eol.

t. II,

l7.-(d)

I.d.

naco

42
J

DE
:

CONOGANO

EPISC. CONF.
ac in praesentia religiosorum dicti monasterii, eorum abbate (Andreade Milly) absente, etiam alio-

B.

naco templum parochiale visitur, aedibus Paluanis contiguum, ejusmeraoriaesacrum est etsacellum exiguum, media leuca Corisopito dissitum, a febricitantibus admodum frequentatum, quorum plerisque valetudopristina restituitur. Elevatum e terra
corpus fuit, ossaque in ecclesia catbedrali reverenter servata ad usque dccclxxviii, quo, utNormannorum furori eriperentur, Monstrolium translata
fuere, ubi magna cum veneratione servantur. Patet hinc cultus sacer apud Britones S. Conogano impensus, confirmaturque ex veteri Breviario Corisopitensi typis excuso, sed initio ac fine mutilo,in quo Officium ejuspost S.CallistiPontificis festum, recitandum praecipitur quidem, sed to-

rum tam cleri, quam populi, ob hoc in multit.udine coram nobis comparente, assistenteque omni plebe

rum

dicta villae et plurium aliarum villarum et locoadjacentium, solemniter, honorifice ac devote

postcelebrationem Missoe in dicta ecclesin per nos celebrata? eadem corpora Sanctorum Corentini et Conocani a dicta veteri theca in novam thecam honestam et honestabilem(te(7<? notabilem, uti habetur
in Instrumento Petri, episcopi Ambianensis de transpositis similiter e vetere in novam thecam
reliquiis S.

Winwaloei tom. I Martii

(b),

ubiea-

tum de communi. [Similem ordinem reperio

,

in

Proprio Corisopitensi authoritate venerabilis Capituli, sedevacante, editi awwo 1642 a Carolo Guyet societatis nostrse presbytero, ut loquitur
additio

dem, quae hic, verba leguntur) reposuimus et includi fecimus realiter. In qua quidera theca veteri cum dictis Sanctis corporibuserat quaedam cedula, de antiqua scriptura facta, verba sequentia contiHic requiescunt corpora Sanctorum ( orenConocani " et his peractis venerabilis et tini religiosus vir, Frater Johannes Valeri, lector Carnens
:

manu

exarata in meo exemplari. Unde

et

ironiam sacrae Uturgiae indignam sapit quod legi dicitur in Breviario Cornubiensi anni L789. Idcirco nempe legendam S. Conogani non tradit, quia hoc spirituale pratum Conogani ingressis, nobis idem evenit, ut si quis in pratum ingressus,
et multasrosas, violas multas, ac lilia et alios vernos flores varios et diversos intuitus, ambigat quem

Domini corporum Sanctorum narrando et declarando ad laudem Dei et recommendationem eorumdem Sanctorum totiusque ^
melitarum
dicti

loci Monsteroli

verbum

proposuit, vitam, virtutem et merita

curise coelestis.

Quod omnibus, quorum

,

interest,

tenore praesentium certificamus

et

in hujns rei
sive

primo
deest

loco,

quem secundo
,

perspexerit,

dum

sin-

guli flores oculos ad se

rapiant.

Quoniam mihi

testimonium fecimus prassentes publicum instrumentum fieri ac

litteras

hoc

sigillo nostro

cum

Breviarium

haec

descripsi e recentiore

editione Alberti

Le Grand (a).] Kalendarium MS.

Mevenni apud

siguo et subscriptione notarii infrascripti (tam sigillum, quam subso^iptio notarii absunt ab apo-

sseculo xv scriptum, abbatiae S.

grapho nostro)

roborari.
nabuerum.

Lobineau ad calcem Vitarum Sanctorum Britanniae item sic habet Idibus (Octobris) Conogani episf-opi, vin Lect. item Areleti Martyris, iv Lect.
:

23 Datum et actum in loco prsedicto anno ab lncarnatione Domini millesimo quadringentesimo

vigesimoquarto, Indictione secunda; mensis vero

Junii die decima tertia, Pontificatus sanctissimi in
Christo patris et domini
nostri,

de utroqucomniadecommuni.
ris Breviarii Leonensis

gnani episcopi et nogani nomen in Kalendariis caeteris ibidem excusis non comparet. Unde opinor, aut Legendam,ex quo S.Conogani Vitam Albertus deprompsit, olim fuisse passim ignotum, aut fidei non adeo firmae tum temporis visum fuisse ut Lectiones inde S. Conogano propriae conficeren,

Kalendarium vetead eumdem diem ConoconfessorisixLect.de communi.Co:

domini

Martini
[creatus

divina

providentia quinti anno septimo

fuit xi, consecratus xxi

Novembris anni

141

7) prae-

sentibus venerabilibus in Christo

Patribus (Ar-

nulfo III, vel Widonell) S. Judoci supra raare, et, (Joanne III de Conteville) Foresti-monasterii monasteriorum abbatibus, veneranda domina (Margarita
loci

tur.
ita et

d"Escoffen) abbatissa S. Austrebertae dicti Monsteroli Ordinis et dioecesis nostrai praedi;

Afon-

itralietiiei,

aeeeplii
reliquiii,

jui

Britannia Monstrolium magna illic quoque, ut Albey^tus ait, in veneratione servatas fuisse, iestimonio luculento est, religiosorum S. Salvii in dicto oppido virorumdeillis perpetuo et cumhonore debito conservandis cura et sollicitudo cum enim capsa lignea, cui inclusae erant, jam esset vetustate pene detrita et exesa, S. Conogani reliquias innovam Joannis de Haricuria, episcopi Ambianensis opera solemni ritu, ingentique tum civium, tum vicinorum pagorum concursu transponendas curaverunt anno 1424, die Junii xm, uti ex Instrumento sequenti, a V. C. Jacobo de Boves, ecclesiaeS. Winwaloei Monstrolii parocho, et collegiatae S. Firmini Martyris ibidem cano21
e

Ex quo porro ejus

ctorum

translatae fuere exuviae,

Longovillari
tisvilla)
S.

venerabilibus Patribus (forte JEgldio) de Cisterciensis Ordinis , Morinorum

dioecesis, et (Nicolao

(nunc Boloniensis)

de Abba-

Andreae in

Nemore Ordinis Prtemonmonasteriorium abba-

stratensis et nostrae dicecesis

tibus
pila,

cum

multis

aliis, etc.

Una eademque sandaet

argento obducta, SS. Corentini

Conogani

reliquiae inclusae sunt. S. Corentini corpus uni-

versum hactenus in Morinis adservatum ait Malbrancus lib. n cap. \.w\,quod qui componicum translatione Reliquiarum, de qua Henschenius tom I Martii (c) Parisios facta possint, ad diem xn Decembris Sancto illi sacram, dispiciendum
erit.

S. Conogaui,

ad quem

ista difficultas

haud

spectat, etiam

nico

ad Majores nostros anno 1664 transmisso, manifestum fit id ita sonat Universis prasentes
:

litteras, sive

hocpraesens instrumentuni inspeeturis Joannis de Haricuria miseratione divinn episcopus Ambianensis salutem in Domino sempiternam et praesentibus dare fidem notum facimus, quod nos
:

festum in supradictis Notitiis Monstrolio ad Majores nostros missis lego die xv Octobris ibidem celebrari, ad quem pariter diem apud binos sequentes martyrologos memorantur, ut sequitur apud Castellanum in Mar:

tyrologio Universali

In Britannia Inferiore S.

Guenegani, episcopi Corisopitensis, cujus corpus

Monstrolii iu Picardia est inS. Salvii abbatia.

in ecclesia

monasterii

S.

Salvii de Monsterolo Oroffi-

Apud

dinis S. Benedicti nostrae dioecesis visitationis

cium exercentes inter caetera vidimus et palpavimus corpora Sanctorum Corentini et Conocani ab antiquissimis temporibus reposita in
feretro

quadam theca seu

pro-

nemoreo (seu ligneo) quae quidem theca

pter antiquitatem
magna
in \e-

multum demoliebatur.

22 Unde etiam ad supplicationem et requestam

(a) p.

auctorem Martyrologii Parisiensis jussu cardinalis de Noailles editi, qui sub annum 598 defunctum statuit In Aremoricis Sancti Cognogani Corisopitensisepiscopi. S. Conogani Acta, prout ea Gallice Albertus Le Grand dedit, sparsim huic commentario inserui sequuntur ea, quae Malbrancus edidit.
.

niratione

626, uot. 3.-(6) Ad. diem

Marl.. p. 249, nura. 16.-()

,bid -' P- 2,t8 '

num

,2

ACTA

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

43
fit<-*cu$,

4 Caecus quispiam inaudierat episcopum sacris operaturum manus abluisse. Petit obnixe quod in

ACTA
Ex
Jacobo Malbrancq de Morinis,
lib. iv

pollubrum
:

manibns ejus depluerat tradi m et impetrat mox ut oculis applicuit, lumen recepit perjucundum. Sed videoin Conogano quidpiam Audomaro nostro persimile n. Ipso diluculo in templum suum concessit, evocata populi concione, ad
e

j)

quem

cap. xxiv a.

per prolixum diei spatium verba habuit, cujusque pectus mirum in modum percellentia dein cygneo concentu bonus senex sacris est operatus, quae excepit variorum aegrorum f requens curatio.

CAPUT UNICUM.
Sancti
Vita
et

succumbens
coactus
est.

Meridianis tandem horis appetentibus, gravi lassitudine, spondae se committere

Quod

ut excitae plebi innotuit, subitus

incessit dolor, qui auctus est

adhuc pejore nuntio.

:

translatio

Monstrolium.
T^rope Landerniam b Occasum versus palus ad quam nati vam auram ccepit Conoganus
est,

Fertur enim corporeae lucis usuram, quam aliis ita potenter impertiebatur, omnino amisisse etrevera multis intervenientibus annis utroque orbe mansit
excsecatus o.

Neque

ideo vel levis obmurmurationis

:

gancfuij a '*-

rn virtUli
,1'diK'
b

c e

parentibus apprime nobilibus d. Verisimile est e cognato Germauorum ccetu extitisse, quos diximus
spretis

quin potius Audomari nostri v instar p, de caduc* lucis amissione gratatur sibi, ut intus commodius cce lest ;P erfr " atur , , uclandem nf f ar r ardor: 5. Caecitatem subsecutus vehementis febns

aura hominem

affecit

mundi oblectamentis
et nativitatis locus

et coronis,
:

Christi

et appetente die,

sauctiorem disciplinam amplexatos

et

quandoquidem
splendor

tempus

et generis

consentiant: unde nostrorum Judoci et Winnoci imaginem solidis virtutibus in se expressit perfectissime

quantam e. Statim a teneris Oeus prodidit, arborem evaderet hic surculus, cumbrevi litteram rum rudimentis imbutus f, coaetaneos omnes longe
anteiret. In
nihil molle
:

quo sciret sibi ea aegritudine soluto plut ^,,^,. convasandum, corpus lecto proripit, atque adaedem quiai Monnroiiumha. trahit, ubi coram ara principe prostratus, Christo circumstantem '"" Domino non sine uberibus lacrymis E populum commendat. Dein Christi Corpore et* San? guine seipsum refocillans, spondam repetit $r.Obortffl
.

^^

oo

puero nihil puerile, nihil ludicrum, facta dictavesapientissimos quosque ad

:

dilaudarent insolitum congressum invitabant genium, non ipse extolli, ut nobilium ea in aetate moris est, sed declinare, atque uti assentatores
qui
si

flocci
$pretafortn-

pendere.
nt orbus,

2 Parente

cum jam
:

vernaret aevum.

omnibus lacrymae, quibus valefecerat, suumque apud Omnipotentem praesidium fuerat pollicitus. Vix dici potest quam sereno vultu, quanto cum jubilo vitae exitum operiebatur. Egressa est anima r quasi exultabunda, quod inter angelorum choros sedem sibi paratam cerneret. De corpore vero certatum nam cum, et merito, Corisopitensis clerus et consanguiillud vendicaret sibi parentes tamen potentiaet nobilitate vaiebant plurimum, nei,uti
: :

na /anMMim"

Aderant fortunae lautissima^, forma decusque cornon deerat puellanoporis ac generispraecipuum

nihilobilis, quae tantis responderet facultatibus minus ipse ratus sibi technas parari, se protinus
:

suomet sacrario impetrarunt dictum est, et Corisopitensibus

s : et tandem, uti et conterraneis abla-

tum ad Monstrolienses commigravit^.

AXXOTAT.V.
a Accepit

sacro inseruit Ordini g, quo omnis praescinderetur ingemiterrena consectandi materies. Hinc preces
larnare, Eucharistico cibo se communire, egenis aere alieno laborantium nomina gissime subvenire, dissolvere, nudos integroindumento operire sicque
:

horum Actorum apographum Mal-

seipsum lubens fortunis exuebat, ut Christum inaliorum dueret h. Paulo aetate raaturior factus, cum suo studere cogitavit affatim bono destinaretur, semotum amplius. Locum ab hominum strepitu eremiticam vitam degeret, vitaretque delegit, quo popularem auram, quam nimium circumquaque
veutilantem praesentiscebati. 3 Verum hic molestiore satanae

phum

Brilannx brancq opera P. Jacobi Bemard Jesu, depromptum ex Armoricani, e Societate seu MSS. ecclesix Corisopitensis monumentis, quem Annalaeum vocant sed, num apogralibro, Malebrancus id integre in Opus suum
:

intulerit,ut dubitem,faciunt,
:

qux Actisprxmttttt,

apographo, hxc verba Pauca, ex laudato nempe

idsecutusvtdetur, subjiciam -.porrononitapresse

quin id suoaccommodaritstylo,nonnulhsque,utt de suo auxertt ex infra annotandis liquebit.

uo tolihi'

ii.

dein tpi$c$)pui
'iuiiii

ultoi "iii

aura tentari eos insultus perpeti, ut ad divinas cospit, h atque vero duriosuppetias fuerit confugiendum. Sciebat
superari. ribusvita? exercitamentis hostem illum herbarum radicibus, arborum pane, aqua,

tMenfut,

Nudo

additamentis-.qux vero fuertt scriptorxs conjtaam. neque edixit ille, neque est, unde Albertus le Recentior forte est auctore, quem Orandvidit-,sed, cum qusedam apud Albertum quibus tlle omissa memoret, adminiculaqusedam,
caruit, prae oculis habuisse videtur. Britannix Minoris oppidum, indigenis Lan-

a>tas,

fructibus, vigiliis

omnia subsecivis diebus nocturms sibi nec quicquam taraen de injunxit tegit eremus diurnisve precibus remittens. Non Conoganum,quopluslatitarestudet,eo magis m:

quae

multitudinem, clarescit per confluentem populorum animimalis medelam referunt praequi corporiset

(le Port derneau, quatuor leucis a Portu Brivate [nunc in Prxfectura Finisde Brest) dissitum est Consoterr#(Dep l du Finistere) cujus caput
:

sedem, sentissimam. Corisopiti oportet consceudat est quam per eos dies deseruerat episcopus ea sunt primorum vota unanimis vox populi, ea
:

pitum(Quimper).] 1 Comment. prxv. [c Couoganus, qui, uti n. ac Guennucus, derxvatum dictum, et Guenegandus

vocabulum
Albini

quibus etsi invitus acquiescat, ita tamen actuosam impositam provinciam obit, ut ad vitam salutem natus videatur l omniumque
[*)

sedulo

lingua Armorica qua guen e putant Aftusest genitus unde altqut signi/icat in Conctlto Venevenit
est e
; :

gan

nomen adh<esisse,quo

tiisArmoriciscelebratocirca annumChrtsltWb[a)

Labbe,

t.

IV, Conc.,col.

ttti7.

imo

44

ACTA
et

S.

CONOGANI
1

EPISC. CONF.

A imo

Venerandum, cujus nomine, quia ipse non Jocundinus presbyter subscripsit Concilio Turonico anni 461 (a) legendum iidem putant M enecandura, quod quam proxime ad Gueneg-ancerneret,
'

dum

accedit. (CfrEdit. recent. Alberti

Le Grand

mandatum citatum supra num. 6. D Anno 403, uti Albertus censet num recte,videsis Comm. praevium num. \2etseqq. m Discrimen hic, sed exiguum inter biographum utrumque occurrit. Albertus biographus
peratoris
:

Caeterum praesentia Sancti in iis Albertina, nec cum Malbranciana chronologia conciliari potest. Vid. infr.
p. 62'S.not. 1.)

Conciliisnec
r.]

cum

not.

sanationem adscribit aquae, qua usus fuerat Conog-anus in ipso sacrificio immaculatam hostiam Deo oblaturus. n Rursum Malebrancum de suo loquentem aucaeci

S.

d Tales item perhibet fuisse le Grand, ac vicecomiti Leonensi (nescio cui) Guyomarco consanguinei vel afpnes ex qua prosapia ortam scribit
;

dire videor. o Nihil hujusmodi habet Albertus: de S. Audomari caecitate legesis tom. III Septembris (c).

nobilem familiam de la Pallue prope Landternok sed heec Actis, quae prae ocidis habuit, Albertum de suo, nec fundate satis, adjecisse existimo. e Haec est Malebranci tum conjectura,tum interpolatio non sufficit eadem aetas, patria, generis
:

p Vide

litt. n.

q Apud Albertum voluisse quidem sacris operari, sed id ne faceret, virium tenuitate impeditus fuisse legitur. e

manibus
caeci,

vicarii sui suscepisse.

Sacrosanctum vero Viaticum De S.Audomari,

eadem familia,qua SS.Judocus, Winnocus aiiique eorum fratres et sorores, numero licet bene multi fuisse dicantur, S. Conofranum ortum fuisse credamus. Colitur S. Judocus \m Decembris, S. Winnocus
sptendor,

similitudoque virtutis,

ut ex

item
r

simili obitu consulesis tom. Operis

nostri

o citatum. Si Albertum audias, anno 456, die xv Octobris: quod ad diem S. Conog-ani emortualem attilitt.

ad

vi

Novembris.
f

Si Alberto credimus,

gymnasium
6,

Corisopi-

tense a Grallone rege erectum septcnnis accessit;

litteris

non movetur at, cum Gradlonum, Winwaloeum, quos sacculo vi jam longe provecto vixisse Henschenius ad diem Martii 1 Commentarii praevii in Acta S. Winnet, Alberto lis
;

S.

Gildam

et

S.

humanioribus annos
:

Philosophiae

2,

Theologiae 4 Landevenecensi in monasterio im-

waloei ostendit, aequales faciat, Henschenianae quidem sententiae, quae pro saeculo sexto pugnat,

P pendit sed
g-

ista

annorum

partitio soli Alberto

tribuenda videtur.

Secundum Albertum quinquennio aulam incosa-

luerat vicecomitis Leonensis Guyomarci, virtu-

tumque suarum exemplo emendarat, cum ad

cros ordines

animum appulit.

subscribendum potius reor, quam Albertinac : at Malebrancus S. Conogani ad saeculum vn aetatem differt. Anno sexcentesimo sexto, inquit, inBritannia MinoreapudCorisopitum inBeatorumsocietatem transit S. Conoganus ejus urbis et provincis episcopus. Videntur quidem haec ex ecclesiae Corisopitensis Annalaeo (vide

patrio

h Haecsecundum Acta ab Alberto edita in solo la Pallue gesta sunt, relicta nimirum a S. Conogano Leonensi aula. Eo item loco sacellum condidit, in quo sacris operabatur quotidie. \Quam tuncMinorisliritanniae solitudinem adierit,Acta ab Alberto edita nihilo magis explicant. k Tentationum,quibus a daemone lacessitus fuit, Acta mox laudata etiam meminerunt sed post relatum S. Conog-ani in monasterio Landevenecensi, in dicecesi Corisopitensi e regione fere portus Brivatis seu Brestii camobiomonachatum; dequo, quam ex Malebranco hic habes, Sancti ejusdem Vita altum tacet unde metuo, ne et monachatus ille caeterisadnumerari debeat Alberti commentis. Miror, quidcausae sit, cur abbatis nomen, qui sacra veste S. Conoganum induerit, neque hic, neque alibi, quod sciam, expresserit maxime vero cum in episcoporum Corisopitensium serie S. Conoganum jam episcopum una cum Winwaloeo, primo Landevenecensi abbate (de quo vide tom. I Martii (b).) Gradloni regis exequiis scribat interfuisse anno4i)b ex Corisopitensi ea de re fragmento, nisi id habuerit fortasse suspectum caeterum Landevenecenses monachi institutum Scoticum cum Benedictino commutaruntanno%\, qua de re videsis Ludoviciim; i
, :

cujus aetatis
coaluerit,

sit liber iste,

ignorem,

hausta sed, cum aut ex quibus fontibus dum alicunde res magis
litt. a)
;

ditucidetur, sascuto vi velvu S. Conog-ani obitum innectere consultum duxi.

s Pugnat hic uterque biographus : Albertus S. Conog-ani exuvias et in cathedrali templo fuisse tumulatas, e terra levatas, et, donec scilicet Cori-

Monstrolium translatae anno 878 fuerunt, servatas ait. Pro cathedrali ut jus, ita et verisimilitudo major stare videtur, uti et consuetudo magis recepta. t Patet hinc neque Alberti Legendarium, neque Malbranci MS. Corisopitense saecutum nonum, cujus anno 78 ea Translatio contigit, antiquitate
sopito

cum honore

excedere, nisi haec Actis a se visis scriptores illi addiderint de suo. CaeterumS. Conogani reliquiae

Monstrolium dtlatae sunt sub idem tempus, quo y S. Winwdtoei; id quod annum 877 inter et 879 ex litteris Henrici I Francorum regis, anno 1092 Monstrolii datis et partim ab Henschenio citatis, abunde liquet. Dixi sub idem tempus, eo quod instrumentum exhibeat Lobineau (d) in quoS.
Corentini reliquias prius alio, quam S. Winwatranslatas fuisse lego ; post necem tamen Salomonis regis, anno 874 fcede perempti.
loei
-(r) Ad diem
ix

(.)

Labbe,

t.

IV, Conc

col

IU53.-C0 Ad diem

Mart

p.

255.

Sept., p. 3!>!.-(J) Biat de Biet

i. II.

col. !7.

DE

DIE DECIMAQUINTA 00T0BRI6.

45

DE

S.

LEONARDO CONF.
CORBINIACI DICECESIS

AUGUSTODUNENSIS

IN GALLIA

NIVERNENSI
S. D.

COMMENTARIUS
Sancti a Leonardo Lemovicensi distinctio
:

I^RJEVIILTS.

ejus mentio

in

Martyrologiis
:

Acta sat antiqua

b
et

quo tempore

in

Cenomaniam
fuerit.

venerit, obieritque

quo
E

quandonam

ejus

Corpus translatum

ClRC A^-

DLXX
S.Leonardus
a Celletui
ei

Et
,

Lemon
dwrsut.

qui sseculo vi Galliam illustrarunt, Cellensi scilicet, hujus nominis Sanctis inserendus \Lemovicensi et Corbiniacensi i hodie Operi nostro venit Leonardus CorbiniacenVendoperensis prius sis seu ut aliis placet enim cognomen a Corbiniaco quo corpus ejus translatum fuit, posterius vero a Vendopera, ubi
\tribus
i
, , , , ; ,

suum
lib.

ita

prosequitur

Item Sancti Leonardi Cor,

biginacensis Confessoris. Qui

ut refert Viucentius

xxn temporibus
,

Lotharii regis in pago Ceno-

mannico
terio,
ris

sibi et

sequacibus suis constructo monas-

tants inter omnes humilitatis extitit, ut Prionomen refugiens, cunctisse viliorem exhiberet:

vita

tandem

et rairaculis inclytus quievit circa

an-

commoratus, mortuus acsepultusfuit, derivatum est. Idcirco autem hunc Sanctum Corbiniaci
Vendoperse in tiiulo signare malui, quod ibidem cultu gaudeat celebriori nomenque suum tam oppido, quam monasterio, ut latius infra edisseram, communicaverit. Priusquam
potius,
,

num DLIX. Minus

quam

Saussayus in Supplemento Martyrologii Gallicani et Ferrarius in Catalogo Generali Sanctorum qui non prior quidem sunt in Martyrologio Romano hujusmodi verbis In agro .Eduensi (Augustodu*
recte id faciunt
, , :
i

vero hagiologia Sanctum hunc commemoranlia hic adferam,pauca prsemittere libet de S.Leonardo Lemovicensi hic enim, quod eodem fere tempore in Galliis floruerit a nonnullis cum nostro
; ,

nensi) ccenobio Corbiniaco depositio S. Leonardi presbyteri et Confessoris, patientia , hurailitate,

austeritate, pietate
in vita

necnon signis divinae gratiae tam

gloriosi
:

quam
:

post

mortem

posterior vero

sequentibus
3

In territorio Cenomanensi S.Leonardi

Corbiniacensi
ut circa

fuit

confusus; imo
,

in tantum,

presbyteri Corbiniacensis.

medium

ssecidi jam senescentis ipse epi-

scopus Lemovicensis ut probant ejus litterse ad Majores nostros tunc destinatse, summopere dubitarit, essetne an non a nostro Corbiniacensi reipsa distinguendus. Acceptis hisce litteris, rem
discussit Joannes Stiltingus, et collatis
,

MSS.,

quse varia habemus utriusque Actorum eocemplaribus, prsefato episcopo rescripsit, sese, omni

deposita dubitatione credere , alterum ab altero plane esse distinctum. Illud autem non de quibusvis Sanctis nostri Actis,sed de nostris edendis intelligeris extant enim alia, quse, ut infra dicetur, ex utriusque Actis postea confiata, confusioni
, ;

Prseterquam enim quod Sanctus hic Corbi- u Mariyrolacommoratus umquam, nec mortuus aut g*-*"* rteen sepultus fuerit, sat aperte citati Martyrologi h tum, annunrtnuunt.Sanctum, quem hodie celebrant, diversum ttttU, sese putasse a S. Leonardo Vondoperensi quem F ut supra monui die ipsi cum aliis pluribus xxvi Novembris fastis suis inscripsere. Errorem inde natum credo, quod in prselucentibus sibi monumentis non tantum bis diversisque diebus signatum S. Leonardum, sed diversis etw
niaci nec
,

i*phu

\wi
<

Novembru
quatn hodi

ansam verosimilius prsebuere. ut 2 Quamvis vero nostra satis antiqua imo num. 4 fiet manifestum haud diu post Sancti obitum conscripta sint, locum tamen nec in Martyrologiis classicis, nec apud hagiologos vetustio, ,

locis (hic Vendeperse, ibi Corbiniaci) invenientes, aliunde verosimilius ignoraverint id ideo factum, quod corpus ejus e ccenobio Vendoperensi, idque xxvi, ut dixi, Novembris forsitan die Corbiniacum translatum fuerit. Minus a recto
,

deviarunt

Amoldus Wion

in

Ligno

ritce

die

res invenit, atque hinc suspicio oritur, magis ipsum post mortem, ac corporis sui translationem
racidis inclaruisse. Quod vero plures sint, qui eum annuntient die xxvi Novembris, quam qui id faciant hodie, dum ejus festum recurrit, id me cum Bailleto in antecessum opinari facit, ejus Corpus xxvi fortasse Novembris die Corbiniacum translatum fuisse. Inter paucos itaque, qui id hodie prsestant, palmam facile reportat Greve nus, quippe qui magis distincte atque prolixe,post

xxvi Novembris, et Petrus de Natalibus lib. x cap. cxi ; tametsi enim et hi memoratam stepe translationem ignorasse videantur, niholominus Sanctum non nisi unum adstruunt, per-peram

tamen adjungentes, eum prius apud Corbiniacum (quod monasterium sseado demum ix fundatum
fuit) floruisse, ac dein in

monasterio Vendope-

factam SS.

MM. Maurorum mentionem,

Pars Prior.

textum

rensi abbatem factum ibidem feliciter obdormisse. Transeo alios qui Sanctum memorant, Martyrologos, uti et Menologium Benedutinum transeo pariter Saussayum, Gabr. Bucelini Leouardum qui, quamvis ad diem xxvi Novembris nostrum Elogio more suo satis amplo condeco,
.-

Tomus

vii Octobris,

13

rent t

46
ktlCTORK S. D.

DE

S.

LEONARDO CONFESSORE.
de Ftoinbus Solitudinis, seu Vitis Patrum D Latino autem sed contractius Be{c) nedictus Gononus de Vitis Patrum Occidentis {d) ex Bernardo episcopo Lodovensi, et Breviario Cenomanensi, Petrus de Natalibus lib. x cap. cxi, Cointius sparsim in suis Annalibus, aliique; verum cum hi omnes Ecgrapho nostro in substantia consonent ea tantummodo hic delibabimus, quse nonnulli ex ipsis praeter styli elegantiam, aliaque Rhetoricam spectantia, historiae superaddidere. Corvaisierus, et ex eo Cointius Annal. Tom. I ad an. 541 lxvi, Martin Bulteau Tom. I (e), Bondonnetus, Bailletus et Godescardus [seu Alb. Butler] Sancti Leonardi patriam assignant provinciam Leodiensem, quibusdam in ipsa natum asserentibus Leodiensi civitate, aliis in Tungrensi, atque hinc ad pagum Cenomanicum in
lib. iii

e/n biogra-

phum subrgualem hit,

tamen referunt, quod vel infra non dicetur, vel in Actis edendis legi non poterit. 4 Quatuor Actorum exemplaria MSS., quorum singula in novem divisa sunt lectiones Majores brevia illa quidem ast tam nostri accepere exacte, si minuscula quaedam demas sibi invicem consona ut ex eodem omnia fonte profluxisse merito videantur. Annotavit in unius marrew, ni/7
,

Occidentis

gine Bollandus, sese id accepisse Parisiis a patre Dardes, hunc vero Carilephopoli seu Anisolo, sic dicto a monasterHo S. Carilefi in ditione Cenoma-

desumptum verum seu historiam ipsam seu narrandi stulum consideres, mecum,
nensium
(S l Calais)
:

in alterius vero,
;

illud esse e

MS.

Tullensi

ecclesiis legi solitas, Vitae Sancti,

puto, opinabere, dictas lectiones, antiquitus in prout primitus

fuit exarata,

ecgraphum
sit,

esse.

Auctoris

nomen
subae-

tametsi ignotum

fuisse

tamen Sancto

Gatlias

commigrasse

solitarioe

vitie

desiderio

qualem, invicte probant )iaec illius tionis verba Sepulto autem eo, (S. electionem eorum monachorum S. Domnolus (episcopus Cenomanensis) unum ex ipsis sibi constituit, et ordinavit abbatem qui usque in hodiernum diem eamdem sub sancta religione, disponente et ordinaute episcopo, gubernat et regit cellulam. Item, B qutV subdit num. 4 post narratum miraculum de serpente Quod {miraculum) et nutu Dei cateris fratribus manifestatum est. Sed et sicut ab ipsis didicimus, ab illo die in ipsa cellula nullus deinceps
: :

in fine narraLeonardo) per

accensum. Verum cum nec Ecgraphum nostrum, nec antiqua Breviaria, necBernardus Lodovensis apud Gononum, nec alia, quae hdbemus, sat anti-

qua documenta natale ejus solum edoceant, id conjicere citatos scriptores haud immerito dixeris.
7

cum

Quo tempore Sanctus in pagum Cenomaniadvenerit quadamtenus indicant initialia

rfwen/iu ^ui
"

Cenomani-

omniit

aliit,

titndwn,

quoquam videri potuit. Alterum Vitae exemplar ad manum est, depromptum ex MS. ecclesiae collegiatae S. Lifardi
serpeus a
5

laudati biographi verba : Sanctus, inquit, Leonardus ex eorum Sanctorum , qui tempore Innocentii (Cenomanensis episcopi) advenientes etperegrinam vitam ducentes in pagum Ceuomanicum venerunt, societate erat. Sedit autem Innocentius

i, "biluiqvt

u>iiiut*Mf

Papebrochii,qui ejusVitam die xix Junii illustravit [f), calculo, annos circiter xlv, ab anno nimi-

in urbe Magdunensi (Mahun-sur-Loire), laudato ecgrapho Anisolensi longe quidem prolixius, at tanto minoris auctoritatis,quoplura sibi admixta habeat quae nawantur in Actis S. Leonardi Lemovicensis, uti quod fuerit frater S. Lifardi comitis Vindocinensis, cujus Acta nil tale referentia illustravit Henschenius die ni Junii quod fuerit sub disciplina S. Remigii Rhemensis archiepiscopi quod dein sese contulerit ad monasterium Miciacense, ibidemque sub S. Maximino aliquamdiu vixerit quod e monasterio Miciacensi una cum fratre suo Lifardo egressus illo ad Ligerim relicto, longius in solitudinem fuerit progressus. Hsec, inquam, aliaque de S.Leonardo Lemovicensi affirmata habes in ejus Actis, quee
,
:
.-

rum

ccccxcvi ad annum jdxlii ast cum nullum tempus aliunde innotescat, et quot annos Sanctus
;

vixerit

ignoretur

initio pontificatus S. Innocentii,

determinari nequit num num hoc aliqua

,

sui parte provecto eo sese contulerit. Obiisse in Actis dicitur sub Chilperico Francorum rege,
Clotarii I, qui cum anno dlxi, ut Pagius aliique suppuiant, regnum Francix, seu potius Suessionense, mortuo patre,fuerit adeptus, consequitur, S. Leonardum non anno 559, ut MS.
filio scilicet

Ultrajectinum aliique nonnulli computavere, sed

dudum

posthaec vivere desiisse.Cointius

mortem

ponderis

xn haud antiquiora, plenius dicetur, dum festum ejus annue recolitur die vi Novembris. Memoratum itaque exemplar ex utriusque Actis, ut num. 1
sint,
, ,

quam

anno 565 ; alii vero plerique circa annum 570, quibus, eo quod idem tempus assignet MS. Carnolense, adstipulari maluimus.
ejus collocat 8 Sepultus fuit
cetlula
te
,

exigui, utpote sseculo

ut ejus biographus refert

in

corpui
'<
I

tjui,

ndoptr*

sua,quam apud fluvium Sartham,annuen-

M7u/(um,

etiam monuimus

conflatum

cum

post seecuet

lum
tur, alia

xii

per modum concionis conscriptum videa-

Innocentio Cenomanensi episcopo, extruxerat; F a quo loco olim, ut notat Corvaisierus, Vendopera vel Vandopera, Gallice Vendoeuvre dicto, S. Leonardus in Additionibus ad Usuardum et alibi,

prelo

indignum judicavimus. Habemus

quemadmodum

initio

duo Apographa, quorum unum ex MS. VItrajectino S. Salvatoris, alterum ex MS. Carnotensi desumpta, sunt dumtaxat edendi ecgraphi Synopses at quamvis ambo terminentur his verbis Hujus Leonardi Vita apud Corbiniacum legitur,
;
:

diximus, cognomen obtinet

quia corpus ejus ibidem requiescit unde et locus ipse propter miraculorum multitudinem quotidie a populis frequeutatur, adeoque non videantur nisi post corporis translationem, quae ante sxculum ix
-.

Vendoperensis. Habes hunc locum in provincia Cenomanensi ad dextram fluminis Sarthae versus confinia Normanniae, vix altera ab Alenconio, dum hinc secundo Sartha discedis, itineris hora, appellatum vulgo Saint Leonard des bois, estque

hodie parochia seuprioratus dependens ab abbaiia

S. Vincentii
bit

peracta non est litteris mandata, quod tamen nonnulla contineant quae in edendis desunt,
, ,

cum

his collaturus,

modo ad

ejusdem Sancti Acta

edidere.
tiootux
sil
li.-

alios transeo, qui posterioribus seecutis typis

Cenomanensis. Fusius locum descriet addit, haud procul inde, cum aqua decrescit ,videri lapidem similem sepulchrali, quatuor columnis sustentatum, quem alii ferunt stratum S. Leonardi, alii tumbam fuisse item fontem, qui ibidem ad Sancti preces e monte
Corvaisierus, qui
:

6 Idiomate Gallico id fecerunt Bailletus die

quodam scaturire cceperit. Crevisse locum hunc post S. Leonardi adventum in ingens ccenobium,
Acta quidem testantur, verum, posteaquam ejus corpus inde fuit ablatum, ob diminutum populi,
quemfrequentissimumfuisseCorvaisierusscribit, concursum paulatim intercidisse et ita demum in
,

cirtuilamen

xv Octobris, Joannes Bondonnetus in Historia Episcoporum Cenomanensium (a), Antonius Co?*vaisierus in eadem Historia {b), Simon Martin
(o)

Hist.

dcs Eviq. du

Mons.,
p. 152.

p.

Hist. des Eveq.

du Mans,

(c)

167.

Le Courvaisier Vies des SS., p. i9\.

(b)

(d) p.

20H. (e)
u. 1.

Abrtfg5

(f) p. 8i)!>,

de lhisl. dc lOrdrc dc S. iienoit. p. v

272.-

parochialem

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A.

47

parochialem ecclesiam, sub Sancti nomine dicatam, conversum esse, cum Bailleto aliisque opinamur. Quandonam vero id contigerit, seu quando et quo Sancli corpus translatum fuerit, jam inquirendum.
9 Bailletus die xv Octobris descripta illius vita, sequentibus fere, quse Latina facio, prosequitur

laudata superius
ctini S. Salvaloris

MSS. Camotensis

et Ultraje:

apographa nostra his verbis

iDCToai S. D.

Hujus Leonardi Vita apud Corbiniacum legitur, et corpus ejus ibi requiescit; unde et locus ipse propter miraculorura raultitudinem quotidie a populis frequentatur. Hinc factum verosimilius ut ejus festum non tantum in dicecesibus Augustodunensi
,

hinc Corbini.

eum

Corpus ejus Vendoperae mansit trecentos et amplius annos. Videtur ex metu Normannorum inde ablatum fuisse, uteorum furorisubtraheretur. Translatum fuit sub finem regni Caroli Oalvi (id estversus annum 877,JadabbatiamCorbiniacensem. His similia in generali sua Collectione episcopatuum et abbatiarum Francise (a) scribit Beaunierus, locum graphice aliquatenusetiam indigitans. Est autem Corbiniacum [Corbigny] in pago Morvino (vidgo Morvant) [pristini] ducatus Nivernensis oppidum, a Nivernis leucis Gallicis fere 12, ab Augustoduno, ad cujus pertinet dicecesim, aliquanto longius remotum;ita vero appellatur a Corbone viro nobili, qui cum pater fuerit Widradi abbatis Flaviniacensis, videtur ssecido vn (obiit enim Widradus versus medium sseculi vm) invivis egisse. Oppido Corbiniacensi, intermediis
verbis
:

et

siodorensi,

et alibi, ut Turonensi, AntiSenonensi, Sagiensi, Macloviensi, imoet Strigoniensi in Hungaria, aliisque, ut antiqua harum Breviaria Missaliaque die xv Octobris

Cenomanensi, sed

commonstrant,

coli incceperit.

VITA
e

S.

LEONARDI
collato

MS. Anisolensi, MSS. Ultrajectino S.

Carnotensi, auctore
quali.

cum

Salvatoris et

anonymo

subae-

vix centum passibus, prsefata adjacet abbatia, quae, quamvis Flaviniacensis, ab hujus quippe abbatc Egilo circa annum 865 primum fundata, B sit filia, ab illius tamen jurisdictione privilegio
Paschalis Papse II anno il07 exempta fuit deindeque post annos aliquot S. Leonardi Reliquiis, ut mox videbimus, ditata, S Leonardi una cum oppido, idque verosimilius ad Corbiniaci S. Mar;

CAPUT UNICUM.
E
.

In pago Cenomanensi condit monasterium

:

accusatus

apud Clotarium
inter

culphi,quodoppidum Campanise est, distinctionem, nomenclationem induit. Satis itaque de loci notitia dictum ratus, redeo ad propositam qusestionem, seu quo et quandonam Sancti corpus
translatum fuerit.
traa$latum

regem

sese

purgat

orandum a
:

serpente invasus nihil lceditur

in cel-

lula sua mortuus et sepultus, miracutom. IV (b) de

lis inclarescit.
hsec perhibent

10 Scriplores Gallise Christianse

Hugone I abbate Flaviniacensi

Ejus tempore corpus
rensis ex pag-o

S. Leonardi abbatis VendopeCenomanensi illatum Corbiniacum, monasterio nomen suura indidit annotarunt ad
:

Circa 230 (forte 1130) ex Edua Christinna. Coi^vaisierus vero (c) et ex eo, ni fallor, Bondonnetus (d), nullam Corbiniaci facien-

Marginem sedmendose

larissimorum vita virorum quantum est me- Prolocos crebrior Acctous. ritis abundantior, tantum debet esse Acm S<>n?tovoce fidelium populorum quoniam quidquid Do-

rum

$unt/tde-

tes

mentionem, asseverant, Sancti corpus usque

ad tempora Roberti (nequit hic alius esse nisi anno filius Hugonis Capeti) regis Francise, qui ab 1031 sceptrum tenuit, Ven996 usque ad annum dopene quievisse, atque honoratum fuisse quo
:

minus per suos servos et electos operatur, non est silendum, sed multo magis ad excitandasfidelium mentes praedicandum. De bonis ig-itur beatis?irai
Leonardi aliquid scribere conantes ab exordio nojudicavimus. titise ejus incipere diguum

libui

minifa-

tanda.

regnante, inquiunt citati auctores, Guilielmus comes Belesmensis (Belesmum, vulgo Rellesme seu Belleme, civitas est in comitatu Perchensi) transid jussit in ecclesiam collegialem, quam et in intra ambitum castri sui recenter extrui, pridem dedicari Sancti honorem jam
ferri

Sancto- Sannu$, con2 Sanctus igitur Leonardus ex eorum diio <id SorInnocentii episcopi advenientes rum, quitempore S. tham monapag-um Cenoma- sterio, et peregrinam vitam ducentes in venerunt, societate erat b qui et locum F

nicum a

qurens, quo cellulam sub reg-ulari Ordine

suis valeret, percepit

aedifi-

ejusdem
11

queradam locum care una cum Innocentio episcopo in heremo super fluvium aS. Sarte c, qui vocabulum ab ejusdem Leonardi no-

jusserat.
fcrie ilernm

nertimqne
fuii.

Astquidjam adpropositam qusestionem dicendum? Cum argumenta, quibus veluni velalteri sententise refragemur, haud suppetant, prsefatas
nisi tres sententias segerrime conciliabis,

mine rfaccepit, atquecellulaS.Leonardi de Bo><-is e nominatur usque in hodiernum diem. Qui postquam eumdem locum a praefato episcopo, de cujus sedis
ecclesiae jure erat, accipere

<i

Sancti iterumque Corbiniacum translatum corpus semel minus fuisse concesseris quid enim vetat, quo ScBculo ix, dum frequentissime Normanni in Gallias irrupere, horum metu ablatum, eoque
:

meruit, ejus adjutorio Petri Apostofecit ibidem ecclesiam in honore S. claustra atque reliquasoflicinas, lorum Principis, et

monachos monachis convenientes, ubi etnonnullos vivere congreg-are studuit, et sancta sub regula
exemplis tantus condocuit. Cujus meritis et bonis tres annos, dum cellula cursus populi ibi erat per
construeretur, et *

postea cessante, ad locum pristinum reportatum fuerit? Quidpariter, quominus dein Belesmum, deveatque hinc denuo sseculo xn Corbiniacum

tamen numquam

ibi

paniscoctus
*

tamen nerit ? Ita, inquam, conciliari utcumque ornnes verum perhibeant, poterunt. lllatas porro Corbiniacum SanctiReprsefati scriptores, si
liquias variis inclaruissemiraculis,
(

coquendumfactus, fuisset * necclibanusad panem hominibus, illuc vicinis.et Deum timentibus

lege ut

lege fueril

fdem faciunt
t.

sed a panis sunicienter et pro araore Dei concurrentibus, monach.s atque ei suisque reliqua pulmentaria
col *' 6
(,) p>
-

.)

Reeueil dei Bvch.

el

Abbayu

de Fraoce,

II, p,

400.

(6)

15y, ~

'

)p

discipulis,

4$
imCTONB hsonruo

h
rrwenteque
ditcipulorum

numero,

3 Multi quentes praedia et possessiones, atque omnia vendentes, amore vitaB aeternse dabant pauperibus jungebant etiam se praescripto S. Leonardo, atque
:

VITA SANCTl LEONARDI. admodum servos Dei, et muneribus ditabat. Unde D afferebantur, discipulis, nec non et suis operariis factum est, utdemum plures ad praedictam sanctam in tantum ut omnibus abundarent. vitam converterentur, quam olim fecissent, et sic ignobiles sua relinautem nobiles atque
victo diabolo

congregabantur, afferentes illi, quae residua erant, atque communiter ac regulariter vitam una cum eo ducebant, et eraut illis omnia factum est, ut antiquus communin. fn Unde doctus, commoverit quorumdam bostis, invidia bominum contra eum, accusantesillum ad
in ejus ceilula

magis servitium Dei multiplicabatur et confortabatur n. Erat enim supradictus S. Leonardusaffabilis, valde sanctarum Scripturarum floribus repletus, Deo amabilis et hominibus dilectus. Solitus namque erat Sanctus Domnolus o episcopus Cenomanensis, cujus et monachus erat, eum dirigere ad Sanctum
qui

animos

regem Francorum Clotarium g nomine dicebant auteracontraeum.quod eorum tam liberos quam se suo servossuaderet, ut eorum servitia desererent,
:

Germanum p Parisiorum episcoambobus dilectus et credulus erat q. Quapum, dam autem die, dum meraoratus Sanctus Leonardus in proedicta cellulasua secretooraret, venit quidam
serpens r ascendens super pedes ejus; inde crura ventremque circuiens, ac per sinum ejus exiliens
nihil ei nocere valuit,

p
9

famulatui subderent, implere non possent.

et

propterea ejus servitium Quam causam praefatus rex

neque orationes ejus pertur-

apocndiligenter inquiri praecipiens, misit ad eum ejicerent siarios h suos, qui si ita verumreperissent, perpeeum iude, ne deinceps talia posset ibidem ad eum, diligenter citato cursu venientes
trare.
sibi

bare potuit, sed statim ex sinu s ejus exiliens cecidit mortuus; quodet uutu Dei ceeteris fratribus manifestatum est. Sed et sicut ab ipsis didicimus t, ab
illa die ibi

Qui imperata inquirunt

potuit;

in

quorum adventu etiam

juvenis
miliun

ac regularem vitam negotio nobilis genere et exercitabili * diligens, sua aptus, venit ad Sanctum Leonardum, indicans, partem ex eis omnia vendita babere, et maximam

quidam communem

nullus deinceps serpens a quoquam quos ejus precibus et meritis inde fugatos esse credimus. 6 0biitautem praedictus Sanctus Leonardus sub
videri

\ ""
, e/)c/ ur |ft||

Chilperico

u Francorum

rege, Idibus

Octobnsia

non

in pauperibus attributam, et reliqua se afferre et velle, atque cum eo et reponere

pace, plenusdierum in senectute bona, et sepultus est in supradicta cella a Sancto Domnolo antedicto episcopo nam pridie autequam obiisset dictus San:

prodigiit

eorum communi
liquis discipulis

suisque monacbis

communem

et

ctus Leonardus, venit vox divina ad Sauctum Domnolum antedictum episcopum, preecipiens ei, ut iret

regularem vitam ducere.

accutatus ab
invidi*. "' tibi

Deo
et

regioque srrvitio noxiu/j,

4 Quod praedicti regis apocrisiarii videntes necesse audientes, dicebant ad invicem quid est iuquirere super aliquem interrogare, aut quidquam
:

suis sanctissimis precibus animam commendare supradicti confessoris, quia de saeculo crastina die eum migrare, et cum Sanctis et electis Dei animam collocari oportebat. Qui statim cum

bis, quae
ipsi

dominus noster

praecepit,

vidimus, vera esse, quae de ipso Leonardum, sunt? Tunc interrogant praefatum S.

cum jam nos magone i dicta

suis ministris hoc, quod ei jussum divinitus fuerat, perficere non tardavit : nam et autedictus Sanctus

homines cur perverteret regnum Francorum, et ausuaderet temnere sua, atque regi suos milites

non subLeouardus respondit suos aufero verto regnum Francorum, nec regi duo negavit, sed unum confessus est negavit regi
ferre.

Quibus

S.

Leouardus praenoscens divinitus sancti pontificis adventum, praecepit fratribus, utad ejus ingressum ponse praepararent, et digne, ut seniorem Domini et omnia necestificem decebat, eum susciperent,
saria ministrarent.

Indicavit etiam

se fratnbus,

suos auferre, et regnum Francorum subvertere, contemnere. sed confessus est, bomines docere sua te sociosque tuos totus illi inquiunt: jam Tunc pagus iste sequitur, et si ita peragere vobis licet,

ipsa die, postquam praefatus pontifex suam Deo commeudaret animam, de saeculo exiturum. Adve-

niente itaque praedicto suo episcopo, ejusque ani-

mam

commendante, mox Domino suam sanctam

sicutcceptum babetis, non est boc regnum Cloretbarii, sed vestrum. Quibus beatus Leonardus Christi Domini nostri est, C spondit boc regnum quos qui nos proprio Sanguine suo redemit. Ad et senioris k nostri Clotbarii est boc nonne illi regnum ? Valde cupientes eum capere in sermone
: : :

animam reddidit. Quo defuncto, dum sancta ejus membra portabantur ad tumulum, caeci tangentes
ejus vehiculum, visum

receperunt pristinum. Se-

pulto autem eo, perelectionem eorum monachorum, sanctus Domnolus unum ex ipsis sibi constituitet ordinavit abbatem, qui usque in hodiernum diem

eamdem sub

sed ita temperavit ille sermonem suum, ut : falsajaculaveris clypeis retorqueret. Aitnamque Dominum dicentem nonlegistis, fratres cbarissimi, cuidam Vade, vende omnia, quae habes, et da pauperibus, et veni sequere me l? Et alibi ve:

eorum

sancta religione, disponente et ordinante episcopo, gubernat et regit cellulam x. Ad

:

pra^fixum namque S. Leonardi sepulchrum saepissime ibi namque ejus meritis multa miracula fiunt

illuminantur

caeci,

sanantur leprosi, daemonia

eji-

'.

ritas ait

Quicumque

reliquerit

patrem aut ma-

virtutes fiunt, ciuntur, infirmi sanantur, et multae Christo, cui est hopraestante Domino nostro Jesu

trem, uxorem et liberos, fratres, sorores, domos centuplum accipiet, et aut agros propter me, vitam aeternam possidebit m. Si enim praedico et doceo, quae Dominus noster Jesus Christus docere docuit, ut quid

Amen. nor et potestas in saeculorum saecula.

ANNOTATA.
Viroa Sic etiam vocatur in Vitis B. Medardi Constantiani abbatis, et manduorum episcopi, Ludovici Pii imperatoris apud Csesarem vero et Livium populus Cenomanensis sub nomine Auler;

me

arguitis

ubloM

ul

Ad quae

illi

nihil juste et rationabiliter respon-

oranum irpensfrunm
aggrtdttw;

dere potuerunt, sed vocem discipuli fecerunt, atque v i(j en tes ejus conversationem, voluntarie vellese imitari illum reS ponderunt ; quod et nutu Dei factum esse dubium non est. Qui dum haec renuntiarentClothario regi supradicto, ipse expansis magratias; qui nibus ad coelum immensas Deo egit explendum' de fisci muetiam ad prsedictum opus insuper et dona neribus aliquod dedit adjutorium
;

illi

non modica largitus

est,

quoniam diligebat

corum venit. b Consuledicta num.1 Commentarii praevii. a celeberrima c Oritur hic fluvius haud procul vulgo La Trappe dicta, in confiniis Norabbatia, mannorum et Perchensium, atque hinc in Occidentem actus perrigat provinciam seu comitatum Cenomanensem,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. A Cenomanensem,quemadmodum Theodulphus Aurelianensis lib. iv Carmine 6 apposite canit his
metris
:

49

num

n Apographa nostra Camotense et VUrajeciihic inserunt sequentia Erat ei erga m.seros

i ;

tantse compassionis effectus

:

Est fluvius Sartam Galli dixere priorea, Perticus hunc g-ignit, et Meduana bibit. Fluctibus ille suis penetrans Cenomanica rura,

quod hoc a Deo precibus impetravit, ut quicumque in carcere vel in compedibus teneretur, mox invocato ejus noraine

Moenia qui propter illius urbis abit. d Alium hujus nominis vicum tabulae exhibent vix una alteraque ab urbe Cenomanensi in Occidentem leuca, ita verosimilius appellatum, quia

eum Sanctum pro

e Videdicta
f

num.

tutelari veneratur. 8 Commentarii prsevii.

1.

Verum haec eadem leguntur in Actis Leonardi Lemonicensis qui teste Corvaisiero, captivorum patronus, sicuti et noster surdorum, passim honoratur. o S. Domnoli Acta, a coaevo et oculato teste scripta, dedit Papebrochius die xvi Maji. p Observat Henscheniusin Commentario,S.Gersolveretur.

S.

Act. Apost.cap. iv

82.
I,

g-

Regnare ccepit Clotarius

mortuo Clodoveo

patre,

domere

tribus fratribus suis Theodorico, CloChildeberto anno dxi : quomodo autem inter ipsos facta sit regnidivisio, Fredegarius in Epitome cap. xxx apud Pagium his verbis explicat Sortitus est sedemTheudericus Mettis, Chlodo-

cum
et

meres Aurelianis, Childebertus Parisiis, et Chlotarius Suessionfs. Suberat Cenomania Clodomero, quo, anno 524 in bello contra Burgundos occiso,
Childebertus et Clotarius biennio post, duobus filiis ejus pariter interfectis, partiti

Actis xxvm Majipraevio, num. 9ex Actis Domnoli, arctissimam inter hunc et S. Germanum, uti et hic manifeste innuitur, intercessisse amicitiam unde sine fundamento in apographis nostris haec addita credo Perduravit itaque usque ad tempora S. Germani Parisiensis episcopi, et S. Domnoli, qui Innocentio episcopo Cenomanensi successit, qui cum eos forte ab invicem discordantes

mani
S.

sedasset, in crastinum sefiniendum

....

prsedixit.

regnum
sunt
post
;

ejus

Similia etiam refert Petrus de Natatibus lib. x nihil enim de hac discordia ecgraphum cap. cxi
:

adeo ut Cenomania ab illo tempore Ctotario parere potuerit, tametsi hic non nisi anno 558,

mortem

scilicet Childeberti fratris,

univer-

sam Franciae monarchiam

h Nuntios hic
tellige.
i

fuerit consecutus.

sive legatos aut commissarios in-

nosirum, aut scriptores alii. q Perperam addunt Corvaisierus ,Bondonnetus et Cointius, exstitisse etiam S. Leonardum admodum familiarem S. Cerenico ut enim in Commentario Vitae ittius vn Maji praemisso num. 9 notat Henschenius, S. Cerenicus integro plus sse;

culo S. Leonardo posterior est.

r Eapropter Sanctum hunc depingi in habitu monachali serpente circumvolutum, auctorest (a)

verosimilius mang-one, quee vox mancipiorum venditorem denotat ideo autem mango hic odiose vocatur, quod homines seu regis

Legendum

Corvaisierus.
s

seu privatorum velut in servitutem abriperet. k Senior idemest quod Dominus,wwcte vox Galliservitio aptos
colligeret,

adse

ac

Apographa nostra Per capucium

:

tunicse ejus

exiliens.
t

Adisis dicta num. 4 Commentarii praev.

ca Seigneur. 1 Mat. xix 1. 21, Mar. x*. 21. Mat. xix t. 29, Mar. xv r. 29.

u Vide dictanum. 7 Comment. praev. x Consule, quse diximus num 4 Comment.

praev.

(.)

p. 159.

DES.
IN

BAUDERICOSEU BALDERICO
CONFESSORE

DICECESIBUS

LINGONENSI
IN

ET

^DUENSI

BURGUNDIA
C. G.

COMMENTARIUS PR^EVIUS.
Sancti Acta fabulosa, cultus legitimus, aetas incerta.

IT
Snncij

ntiquo apud Lingones comitatui Magnimontensi Nomen dedit (inquit Valesius in Notitia

Ac juomiw pivra

_ Galliarum) Magnus mons vel Magni-montense

oppidum quondam clartim
ni patria, tribus leucis in Lingonibus, S. Sequaab ejus monasterio Segestro

proferre possumus, duobus eruditissimis juxta ac studiosissimis Operis nostri quondam adjutoribus RR. PP. Vignerio et Chiffletio acceptum referre debemus. Imprimis ab his transmtssa habemus tria Actorum S. Balderici exemplaria,

distans, nihil

nunc

praeter

nomen

servans,

Maimont
in comi-

quorum unum, quod descriptum notatur, Ex

bus Breviariis membranaceis, altero
ecclesiffi

duoSali-

enim

vel

Mesmont nuncupatur. Hoc

tatu seu territorio, quod quam late patuerit, taudatus Valesius non edicit, natus est S. Baldericus, de cujus cultu et gestis quidquid in lucem

et vensis (Gallice de Salive) in dioecesi Lingonensi, Estalante) in di(Baltero ecclesiffi Attalantensis (de Augustodunensi, ad amussim quidem conso-

cesi

nat

; ;

50
aoctos C. G.

DE

S.

BAUDERICO SEU BALDERICO CONF.

;

descrinat alteri, quod Chiffletius propria manu at paulo ptum ad Majores nostros transmisit prolixius est tertio exemplari, quod Vignerius ex solo Codice ecclesise Salivensis ab hujusparodescribi cho, viro, ut ait, docto et probo fideliter alits curavit, et in quo nonnulla, quse in duobus verum exemplaribus habentur, praetermittuntur;

aquas projectum, inquiratur ac honestse sepultu- D utriusque r<e tradatur idemexhibetur utrobique captivis liberandis studium, idem reSancti pro
:

fertur de fure equum auferre conante, sed immoitidem ablatis, to consistente, et de ovibus, furto

hc ex paulo fusiore Codice Attalantensi, quocum postea apographum suum contulit,sufficienterannotavit Vignerius, ut interid, simul cum adjectis ex Codice Attalantensi auctariis consideratum, in et reliqua duo exemplaria modicatantum,quam operx pretium fuedecursu aut inAnnoiatis, ubi differentia. rit indicare nonomittam, intercedat
t

inque canum speciem mutatis,miraculum eadem denique utrobique leguntur nomina propria, qualia sunt Nectarius episcopus, Euphronius archidiaconus, TheodobertusAustrasise rex,Baudastus seu Bladistus vir honorabilis, hujus servus
;

Abbo

sive

Apo

aliaque plura, quse hic ulterius

rxemplaria.

dictis His adjunctum est quartum exemplar, etiam consonans, sed meiha parte jam apographis Balderici protruncatum, cui subjicitur Oratio S. exhibenda estpria infra, cum cultum probabo, monumcntis que illud, ut opinor, excerptum ex Burmsii aut Burrici (Gallice ecclesix oppidi S. Arc/nS Burroy) in dicecesi Augustodunensi et Sinemurensi siti. Cxterumindubipresbyteratu

proponere supersedeo, quod mihi persuasum habeam, neminem, qui S. nostri Balderici Acta simulcumS. Emani Actis contulerit, ullum sibi relicturum dubium, quin alter biographus alterum fere, mutatis alicubi locorum aliisque parvi

momenti
4

adjunctis, descripserit.
S. Bal-

Eadem operaS. Emani biographum

"*

derici Acta non consuluisse, sed potius horum auctorem pleraque ex S. Emani Vita mutuatum esse facile etiam perspici poterit cum enim in S. Emani Vita gestorum series sit ita disposi:

quis tatam esse Actorum auctoritatem colligere prolixiora prima fronte posset ex hac, qua duo Cujus nostra apographa terminantur, clausula B Joannes assertor prsecipuus (S. Balderici) beatae Vitae prsesens per omnia affuit extitit, et ut comes ejus
:

inter se coheereant, nihilque, quse Henschenius ab interpolapaucis exceptis, tore postmodum adjecta fuisse opinatus est, ibidem occurrat, quod auctore coaevo, qualem se
ta, ut

omnia apte

ad lauintuituque conspexit, scribendo elucidavit demethonorem Omnipotentis, etc. etsienimActa coxvo et oculato teste, ut dicitur, con:

a Joanne

ejusdem scriptor profitetur, indignum sit, non meriest quoque, cur hujus fides suspecta haberi in S. nostri Balto queat. Cum autem e contrario derici Vita et stilus sit passim satis barbarus, et

scripta, ab

ponantur Actorum nostrorum etiam diversa, haec tamen concinnatoriprneluxisse, huncqueeadem fidehter secutum pleraque saltem verosimiliter memorine Joanne prodidisse, quse in prioribus Actis, a non abconscriptis, repererat, ex allatis verbis mox acsone argui posset verum similibus non
iis,

qu3e penes nos sunt,

non pauca offendantur

sibi invicem repugnuntia, auctori potius plagii crimen nemo non, hujus opinor, impinget. Sane quicumque S. Balderici Acta utcumque expenderit, centonem videbitex male cohcerentibus factis inepte consutum dicitur enim in initio S. Baldericus parentum genere
:

ortus

cui dubiura (inquit

Vignerius in

litteris

ad

quiescendum esse norunt Critici, et aliquoties monuere Majores nostri, qui non semet experti oculatorumsunt, fabulatores subinde cosevorum
que testium larvas induere, quibus tecti in absque falsitatis suspicione aut fabulas suas Actis, av.t spergant veris sincerisque Sanctorum Vitis qualibuslectas etiam in aliis Sanctorum Sancto, cujus Vitam cumque mirabiles historias Plura hujus stylo prosequi intendunt, affingant. ne prolixior sim, congerere nolo rei exempla, ducis et pro specimine interim sit S. Procopii
-

Majores nostros datis) quin deletum vel omissum verum ibi fuerit nobili vel humili aut obscutio ? quce dein in Actis referuntur, tam sibi sunt contraria, ut

secureet

utrum Sanctus humili aut nobili genere

natus dici debeat,prorsus ambiguum relinquant quod enim, ut habent Acta, Sanctus, Cum esset annornm duodecim, directus fuerit a parentibus in

sylvam nomine Sigestro, ut pasceret porcos, notat (aitidem Vignerius) obscuram originem, quod autera prsedia

diversis in

locis possederit, reg-esque

aliquando adieret,

claritudinem generis indicat

Martyris Vita, tom. II Julii {a) edita, de non magni momenti,SS. Martyribus Ephysio, Joanni, de quo xix Maji et quo xv Januarii {b) ex parte apin Opere nostro actum est (e), magna r docuit tom. citato {d) Pinius. plicatam fuisse, fuerit, acpermawvna <'<3 Quin vero hic similiter factum Vignern, dem e< parti sonatus illeJoannes, qui in exemplari etiam non comnec proinde in Codice Salivensi, impostore ,dubiparet, fuerit obtrusus ab insigni Emani Martyris Vita tom. taremenonsinitS. nostraBaldenciana III Maji{e) edita,quacumVita magna ex parte ita convenit, ut alteram exaltera intuitu manifestum ap~ descriptam fuisse primo utrobique enim apparet S. EusebiusVer;

quam,

etsi

inquirenti bis responsum est, nihil aliud in exemesse, quod plaribus contineri, opinionemque vulgi parentes obscuros habuerit ; cui qui-

Baudericus

demopinioni

adstipulandum reor, saepe quod, ut quotidiana experientia, docemur, biographos autpopularem quidem per recentiores
vel idcirco

traditionem Sanctis generis nobilitas, ast admo dum raro iisdem obscura origo falso attributa fuisse deprehendatur. quod, si Sanctus 5 Ea etiam sedet sententia,
diserte reipsa nobilis temmate ortus fuisset, illud nec negtexisset biograexprimere verosimilius phus, nec id in Actis desiderari tam facile passuri fuisse videntur posteri, qui certe segre tulissent,Sanctum exnobili prosapia in hypothesi

rationiou

pareat

uterque cellensis episcopus, jubeturque ejus Emanus videlicet et Baldericus in honorem pergit uterque Sanctus inecclesiam construere
;

Sanctus,

S.Symphoriani stante festivitate

Augustodunum

<i:>horum sanctiubipcr energumenosdeclaratv, episcopo, fraudem suspicato, tas sed a Nectario mox miraculose ambo includuntur carceri, quo odore perfuso, ab eodem vatefacto, ac suavissimo et inter clerum Nectario honoriflce educuntur socio utrique apparet diaconuscum assumuntur latronibus a dicitur Vitx edendse num. 2,
;

oriundum,abiographo adporcorum custodiam amandari,atque ita adinfimam hominum sortem deprimi. Jam vero, si Sanctus humili tantum genere, uti ob dicta existimandum prorsus est,
natus fuerit, nullatenus verosimiles erunt tot prsediorum, quot ei biographus attribuit, possesqux apud ittusiones, incredibilia quoque erunt,
stres viros

ipsumque regem peregisse Sanctum Vignerius etsi Acta tradunt. Laudates quidem
S.Baldericum obscurisparentibus natum fuissein-

suo, ut

interfectus,monetque, ut
(a)

suum sociiquecorpus,in
... (6) p.

sinuarevideatur,biographumtamenetiamquoad
K54, n. 18.-(e) AddiemxviMaji., p. 896. ' <

Ad d.em vm

Jul., p.

56.-

- - n 997.
(c)

p.

< 30i.

ld\n (<*) P-

>

alia

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

51
croig

alia sequi voluit in Chronico Lingonensi tam illuoens Custodem porcorum seque Sanctum prosaviris (S. Valentino aliisque nobilis stribus
:

ita scri-

quam vero sic

Fuit is Baupiae Sanctis) accensere mihi liceat. dericus sive Baldericus Theobaldo regi Burgundionum atque Austrasiorum , cui Theodebertus
pater

maximam partem fabidosasint,eorumdemtamen,cumhactenicsinedita sint,apographum,a Chiffletio propria manu descriptum moniturus in Annotatis, quaenam a breviori paulutum Vignerii exemplari absint eadem, ut lector ipsemet eadem cum S. Emani
habeat, Actaque

'

haud ignotus et multis potentibus seu verum si dncibus seu comitibus reverendus huic eruditissimo scriptori S. Emani Vitam cum habebat, S. Balderioi, quae aliunde modo suspecta six dubito, quin mecum Actis conferre licuisset, arbitraturus fuisset, quidquid Sancto nostro cum
,
, :

Actis conferre possit, atque ex continua, quam reperiet, quamque etiam in Annotatis passim indicabo, utrorumque consonantia, sijudicio nostro acquiescere velit, statuere, talem esse Sanctum

nostrum, quales plures in Opere nostro locum

cujus videlicet gesta fere quidem sint ignota, sed legitimus certusque sit cultus cultus, inquam, certus est ex Actis, quorum omnia nostra
habent,
:

viris principibus commercii fuisse in Actis legilur, ex dicta S. Emani Vita desumptum fuisse,

perperamque Sancto nostro affictum ab insulso fabulatore, qui non semel ineptiam suam prodit, dum etiam eumdem Sanctum, jam secunda sua uxore viduum, nec litteris, ut apparet, sufficienimbutum,aNectario Augustodunensi episcopo, uti etiam de S. Emano narrat hujus biographus, clericum ordinatum fuisse asserit, moxque eumdem divinum officium explentem sistit, contra expressam Sacrorum Canonum auctoritatem quibusbigamis, quantumvis etiam Sanctis aditus ad ecclesiasticos ordines sacrasque functiones
ter
,

exemplaria divisa sunt in novem lectiones, usu haud dubie receptas quandoquidem extractasint ex antiquis Breviariis, unique exemptari prae,

mittatur hic titulus Officum S. Balderici Confessori.s. Sequitur in eodem exemplari brevis hymnus ita sonans Sancte Balderice Christi confessor,
: :

andi rogantes servulos,

defer iudulgentiam.

et impetratam coelitus tu Sancte Balderice, sydus aureum, Domini gratia, servulorura gemitus solita

suscipe Cleraentia. Gloria, etc.

cio hanc, quce in alio

B
Htemiitw,

diserte occludebatur

Huic hymno subjiapographo mutilo habetur, orationem propriam Omnipotens sempiterne

:

ecclesiasticam inhibitionem se initiarinon laturus fuisse videtur San6

Equidem iisdcm contra

ctusnoster, neque hactenus quisquam Nectarium Augustodunensem episcopum, ab aliquibus etiam, quamvis absque sufficienti, ut apparet, funda-

Deus, cui cuncta famulanturelementa, intercedente pro uobis Beato Bauderico Confessore, exaudi propitius orationera nostram, ettribue nobis misericordiam tuam, ut quaecumque prascipis, agamus, ipse
adjuvet. Per

Dominum,

etc.

mento pro Sancto habitum, talem extitisse dixit Sacrorum Canonum contemptorem, qui hos, nihil sibi ab intentatis transgressoribus censuris et pcenis metuens, tam facile et citra ullam necessitatem infringere voluisset. Quid? Quod Actorum fidem suspectam etiam reddat miraculum, quod habent de Avallonensis castri carceribus ad preces S. Balderici uttro patefactis, captivisque ibidem a Nicasio comite detentis, mirabiliter libera-

8 Castera, quae ad Sancti cultumpertinent, diligenter annotarunt laudati Chiffietius et Vigne- j'r )an( e tti . g rius, quorum posterior in litteris ad Majores mwncuUum, nostros datis ita loquitur Attalanta (vulgo Esta-

f!*^^
i

lante)vieusestdioecesis.Eduensis,in viamilitari,qua

Lingonis itur Alexiara atque Augustodunum, ubi sacellum est et Brachium S. Bauderici. Saliva, non salina,(vulgoSalive)oppidum est Lingonensis dioecesis,in

quo maxima pars corporis

S.

Bauderici asser-

quodque non quidem inlaudata S. Emani Vita reperitur, sed tamen demptis quibusdam circumstantiis, adeo simile est illi, quod in Vita S. Germani Parisiensis apud nos tom. VI Maji (a) narrat Venantius Fortunatus scriptor gr^avissimus et S. Germano cosevus, ut mirabilis illa historia ex laudata S. Germani Vita in nostra S. Balderici Acta immigrasse indubie videatur.
tis,

vatur nou longea fonte

fletius ecclesiae

Tiliae fluminis,

addit Chif-

ejusdem oppidi primarium patronum esse S.Martinum,et secundarium S.nostrum Baldericum. Adhaec in episcopatu JSduensi [inquit idem Chiffietius) in archipresbyteratu Sinemuri in Auxeto (Gatlice en Auxois) estecclesia dicta S. Burin tabulis Buxeriae vulgo saint Burroy Burreius et S. Burricus. Ejus <licitur etiam S. parochus et vicini alii presbyteri norunt loci huuc ipsum esse S. Baudericum, cujus et Vitam habent. quse incipit (quale et in omnibus nostris exemplaribus est ejv.sdem exordium)
risii
, ,

Utut

sit,

cum

pleraque,

quae

in

utriusque
Actis
le-

SS.

videticet

Emani

et

Balderici

guntur, satis credibilia sint de S. Emano, ac e

contrario, ut ex dictis nemo non cotliget, non possint nisi inepte S. nostro llalderico applicari, sta-

* lnter laurigeros Confessorum choros; asseruntque

tuendum prorsus est, hujus Acta magna ex parte

ex S.

Emani

Vita fuisse transcripta, a biographo

longe a Sancti aetate remoto, qui magnum se operas pretium facturum ratus fuerit, si ejusdem Sancti, cujus forte nulla vel exigua tantum extabant Acta, Legendam potius magnificam, quam

ut patronum ibi coli die ictava Julii. Citat deinde laudatus Chiffietius duo instrumevda, quae ostendere videntur Sancti nostri cultum esse etiam valde antiquum, Chartum videlicet xxxex Tabulario Flaviniacensi, datam anno n Rotberti

eum

y^egis, in

veram concinnaret.
Wuhta
itdtumen
**d<>.nA<ta
>.,.

Itaque consideratis Actis, legitimoque cultu mox probando, solummodo dicendum nobis videtur, extitisse in Lingonibus S. Baldericum, pecorum custodem, et proinde conditione quidem humilem, sed virtutibus statuisuo, qui verosimiliter conjugalis fuit, convenientibus sublimem, qui
7

qua memoratur Altaro S. Balderici, alteramque chartam Lotharii regis, datam anno 955, ex qua excerpsit sequentia De rebus S. Botrici
:

quibusdam

in

pago Burgundiffi manentibus

et in

villa Casliaco super fluvium Duine, videlicet x et viii mansi et ecclesia dimidia in comitatu Belnensi cum

alia integra ecclesiaincomitatuCalnensi, in honore

Sancti Lupi dicata, super praenotatum fluviumsita. At, quamvis synonyma sint, ut Chiffietius etiam observat, Burrisius, Burricus, Botricus et BalderiBurry, cus, haecque nominis varietas ex verbo S. noster audit derivetur, apud Gallos Sanctus
uti
,

sanctam vitam pretiosa in conspectu Domini morhxcenim cum exsuspecta minime te terminarit traditione haud dubie hauserit biographus, nec in S. Emani Vita similia reperiantur, tuto etiam
;

caetera vero, quae in dicta credi posse videntur S. Emani Vita etiam fere habentur, quatenus ad Sanctum nostrum spectare dicuntur, pro suspectis ac fabulosis habenda esse existimamus. Quam;

quaenam ecclesia inhoc BotriLotharii regisdiplomateveniant nomine S. ubinam loci mesit, ci, ac asque nobis incognitum moratum in dicta TabulaHi Flaviniacensis charta

cumtamen ignotum

sit,

(u)

Ad diem xxvm

Maji., p. 782,

num.

19.

Altare

62
AiCTOM C G.

VITA SEU ACTA

S.

BAUDKRICI.
vi

Altare S. Balderici extiterit,

utrum in

laudatis

de Sancto nostro sermo sit, A instrumentis laudato Chiflletio non ausim edicere, pnesertim quia et in dicecesi Remensi alius celebris est S. Baldericus, qui, teste Flodoardo Historiae Remensis cap. xxxvin et xxxix, regia stirpe ortus,
presbyter monasteriique Montis-falconis in Campania conditor et abbas extitit, et de qua proinde in iisdem chartis sermo esse potest, quod ad diem sequentem, quo de isthoc S. Balderico in Opere nostro agendum erit, inquiri, si operce pretium

cum

obitum ad caput hujus Commentarii seeculo aut vu, dubie tamen, collocare.

VITA SEU ACTA

Ex
Antiquis Breviariis.

videbitur,amptiuspoterit.\Yidetur hoc dubium Goorii minime fundatum duo solum noscuntur sancti Balderici, alter Falcomontensis in agro Rhemensi, Lingonensis alter. Unde probabile sa: ,

CAPUT UNICUM.
Sancti patria,
gesta

qucedam

in

7111

moto
vni

/1

ie

dit rt

./</"

dtferlur.

formatur argumentum, utrumque altare, tn Burgundia erectum, honori S. Balderici Lingonensis potius tribuendum, quam sancti Rhemensis, Burgundionibus verosimiliter ignoti.] Porro, eum ex dictis liqueat, in dicecesi Lmgonensiatque etiam Augustodunensi Sancti nostri Balderici cultum esse admodum celebrem, mirari sntisnon possum, ejusdem memoriam necinsat longo Gualtherotii Lingonensium Sanctorum Elencho, nec in ullis quanlumvis etiam novis et
tis

GUnjugailb, mimCUia, JUVeMUie, biaiUS conhiaalU miracula

obitUS.

Inter

laurigeros Beati Balderici *

Confessorum

choros

pulchre

lectio

1.

nomen

adscribitur, qui ab ipsis

s <e(w,

^ut

pene miraculorum effulsit signis. Fuit enim ex terntono Magnimontensi a parentum genere b ortus, religionis culmine ab ipso ortu praepollens, spiritus
cunabulis sanctitatis
potitus, sacris

culmine

J am,nadn, <-

len(amen(a

vtreratetm. '" nW " c ar <'

amplis Martyrologiis consignari, si unicum exceperis Universale Castellani, in quo diligentissiB mus Sanctorum, pr&sertim ad Galliam spectantium,

Sancti gratia praeventus. Is cum esset annorum duodecim directus est a parentibus in sylvam no-

rui,

,"/iusBUile.
rici

miue

Sigestro, c utpasceret porcos,

quem

diabolus

Magnimontii

refossor ad diem vm Julii ita habet : (a Meraont) prope Divionem S. Balde-

sicut auctor

criminum,

et invidus

bonorum nisus
unde g

est suae calliditatis fraude terrendo impellere,

rioi opilionis.

coli in ecclesia oppidi,

Et quidem hac eadem die Sanctum quod ex ejus nomine S.

arte persuasoria transformans se in similitudinem cervorum, circumdati impetu agentes constiterunt

at
licet territus, ut mos est animo tamen constans, totum se Domino Deus omnium Domine cujus committens ait

Burrisius aut

S Bu rri cu s

(Gallice S. Burroy) dici-

Sanctus Baldericus,

tur num. prseced. vidimus; verum Salivensi ea die celebrari solummodo ejusdem natalemque diem agi hac xv translationem
in ecclesia
,

pueri,

Octobris disco ex antiquo Kalendario, cjusdem

ecclesicP

Breviario prsefixo, in quo testante ssepius Idibus Octobris laudato Chiffletio, ita legitur vm Idus Julii translatio Bauderici confessoris Heati Bauderici confessoris. Cum autem ignotus
:
;

nutu reguntur cuncta, cujusque nominis invocatione omnis concutitur pernicies fantasias, terror aufugitet securitas tribuitur, ope tua me subsidiari non desinas sicque signo crucis totum se munivit, tunc omnis ille phantasmaticus diabolicae multi:

tudinis exercitus

sit locus.

ubi Sanctus felicem mortem oppetierit,

evanuit, nec ultra in

sacrcprc ejus exuvise

,

fuerint mantlatde unde earumdem translatio ad ecclesiam Salivensem, in quapotiorem corporis S.Balderici partem, aut ad ecclesiam Attalantensem, in qua

primum terrse

ejusdem Brachium servari jam diximus, facta sit, edicendo non sum dicitur quidem in Actis S. Baldericus Sombernone, vico Lingonensis dioecosis, ecclesiam seu oratorium in honorem S. Eu;

ausus est gressus est Carrasice partibus invisere avunculum suum vocabulo Avitum, ubi dum cum ipso caelibem vitam duceret, daemoniacus quidam auditus officio privatus ante eum infertur, pro quo Domino preces
fundens,

cum ingenti fragore confusus eum suae calliditatis tentando immittere fraudem *, Non multo post ag-

-uctioh.

gemina calamitate

obstrictus totus redit

incolumis. Alius vero louga aegritudine detentus, etiampeneinortidatus, non longe in domo decu- F

(j

tas Snncli

eodem postmodum sepulturse traditus fuisse, ast idem fecisse a proprio biographo S. Emanus dicitur, quo fit ut non immerito Actorum fidem, casteroquin etiam exiguam, suspectam hic habeamus. 10 05 eamdem rationem,exiguam videlicetActorvm auctoritatem, determinare nobis inpromprum aucioruaiem,aeierminare noois tu non est, quo sseculo Sanctus vixerit eisi enim ....-.. tr; Yignerius in r>i,..-,> Lingonensi mi. z.,.7J~ AuChronico r Theobaldo a.. sixregi, qui secundum Cointium ab anno j4s usquead annum 555 regni gubernaculatenv imm statuat, id tamen non aliunde verosin"liter fecit, quam ex Actis dubiis, in quorum exemplari ab eodem Vignerio transmisso legitur Sonctus interpellatumadiisse Theobaldum regem niiaexemplaria habent Theodebertum Theobaldi patrem) de possessione cujusdam villse, quam ei n "levolus quidam auferre moliebatur. Parum ab Actis recessit Castellanus Sanctum sseculo vn adscribens, cui an meliora monumenta prteluxerint
sebii sedi/icasse, atque in
:
.
.

bans

in

Btatui; taliter

ingressu praefati Saneti pristino redditur hujus puerilis aetas obtinere a Domino
'

meruit coruscando triumphura.

pubertatis gliscendo per LBCT, '^ annorumcurriculasanctitate et coelicis virtutibus '^<,^ipollendo adveniens, parentum suasione corapulsus ramduc l:

*aigiturjam tempus

aTCipiuuuicuj ^^w ~j-o accipit uxorem vocabulo Syagriam d, non libidinis '. sed facibus succensus, nec prolis amore invitatus, lmn K mt Q fii ctnHin qua nrnximilS dilicendus est, imcharitatisstudio, nna proximus diligendus contigit, butus, cum qua sinceriter modice degens,
.

cl ,r V ora ~

Mar-

rum
... M(im
...

lip

M,
9
,

rumqut
d

..1,1 tllJr ,.

\\

post quod ut ejusdem uxoris adveniret obitus; conjuge sisteDS, notissuadeutibus, biennium absque
alteri

tatis
tatis

jungitur non imraemor castitatis, sed socieamore praeventus. Denique cursu miraj almicluens, quidam diaconus unacum clerico suo

reditum ad propria per Celsiacum villam exigere fluvii paucupiens, cum super ripam Ormencionis reficiendi causa cum equis et suis omnibus lulum
divertisssent,alatronibusinsecuti,sublatisomnibus,

nescio attamen cum certiora de ejusdem eetate docere nequeamus, hisce interim inhserere volui:

interempti et in aquam projecti sunt, quo in tempore per visum Beato Balderico apparuerunt fatentes mortis suae innocentiam et laicorumssevitiam,
et ut ipse corpora

mus, donec major aliqua lux

affulgeat, et Sancti

eorum sepulchris tradere deberet,

missos

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

niico veun au surgens illico venit ad missos se retulerunt, qui abeo rejecti sunt ad littus, ab eo locurn_ etfacta locum, et facta oratione ___._-_.1_._ _ _ _J A^!n r\ 4 IV vico sepulti e. * His actis ad ter>LBCTI0 et in ormenciaco e proprios agros, ritorium Vesoniense iter arripuit !_ .. -*n<i4 in flnnn /Vt l^lnrininp.nTn nm _ _- i\

53
tx _i----..

uiuu putuquc um_ uiuaum paruus u uuu uouo cibo potuque ultra modum parcus alio non usus

_-_._

vasculum quoddam, sicut erat, absque quod ipsi ullius condimento saporis implevit * eundo et reet secum euntibus non deficiens deundo satisfecit. Ilic itaque, sicut tanto viro charus, a praefato Baudasto invitatus fuerat. Exinde
erat potu,
, ,

., l(

^^ D
,

"JJJJJJ"
lia

jam aascnpiuui uuu^auui,

praemia beatorum,

v-_* ^* __

non
fas est k.) Igitur

.._pietate irapii ladil

cum

quibus aeoitua gaudio per-

Sanctus Dei ad propria re-

frueris Eeterno, et supplicia

miserorum inferorum,

quorum miseriis nemo communicatur justorum a et cum indicens ei suum nomen et uomina eorum,
quibus martyrio corouatusest, cum aspectu recessit. Quis tanti se viri patrociuio non quisve votorum plenus ejus excitaverit subjici
ingvnti fulgoris
,

diens, sic ei advenit terminus, ut noctis inciperet cursus, et juxta morem equus foras ejicitur, ut

herbae reficeretur pabulo, adest fur, et toto noctis spatio arbitratus est eminus auferre, sed quo araplius elongari (ee) putabat,

bat

jamque advenit

dies,

orationibus dari
Qefuncia <'"
,,,,

8 His ita gestis,

cujusdam

viri

Baudassi pastore6,

rasse fur deprchendit, et ctum adstat confusus haerens gestatorio, stat miser

eocominius propinquaquo incassura se laboinsidens equo ante San-

eonjugi

alitinenli*

cnm

"ir^u.
tt ,,et

Augu-

tioiunlt ear-

gregissui provisores insisterent, furtuma circumlmbitantibusadmittentee.captiet vincti dncebantur ad mortis supplicium, quocomperto, Sanctus deprecandum pro a i ue ricus totum se contulit ad

cum

Sancti jussu

praeda non valens descendere ab equo nisi sane is magis curam gerens anima;

rum,quam opumaut jumentorura,

cupiditati
ei dedit

ej_B

""'''"'""'"^

altercantibus et dimittere non\< JUUloiuu- -v CIS, iudicibusautem ""'' ._-* n,.~,;i ultro se memor prseceptorum Dumini ..thn co pro lentibus, nafur/ tunc judcx auiino flexus libere B eis vinctum obtulit Deinde veniens in territorio eos abire perraisit g. villa Budriaco nomine, ibidem cum Alsenn-e, in auuisconvcrsatus est, quibus expletis

satisfacienssimulcum equo licitum sum, praebens iter agendi auxiliura, unde scilicet calceamenta emeret peditum. Simili modo fures de arietes humeejui ovili oves auferre molientes duos modo arietum onerati ris gestare cosperunt, miro pondere canum effigies sibi videbantur gestare
,

gres-

uxoredecem ex qpo, cursum vitee uxorejus peregit

;

aiout antea

ferventius sanctitatis culmine pollebat,

et

jejumorum

quos deponentes itemque relevant es, nihil oviuum relinqucntes abssed caninum existimabant, quos proprium cognoscesseruntconfusi, in crastinum
centes .i.li.tum
vcstigia deosculabantur Sancti de commisso reatu, quos coercitos veniam petentes
dimisit intrepidos. 5*Factum est interea, ut

abstmentia, orationum assuetudine macerabatur

:

'i.Bcrio v
u

agitaretur, salem adeo ut, cum siti frequentius administraret dicens m Accipe,gulainsapro aqua dulcedine aquse. * Praeterea tiahilis, boc tibi sit pro Martyris/i imminente festivitate sancti Sympboriani

jam memorati Baudasti 'LECTIO

VII

armilla magni ponderis, auro

mundo

facta, furtim

MnriliHiido

ni/./i/r

dissi

urbem vacante ad Augustodunensem e*petiit Martyris sepulchrum, multi eum eo orationi ad etiam daemoniaci.quinon solum ex vicinis verum lateque* locis ad tanti Martyris couvene:

sublata,

iter

torqueretur exinde; oranis ejus familia prophetiae interveniente, ut spintu Sancto autem

^J^
impetra
piivoi vero
t

exlonge

tlS

rant limina clamabant randue Nectarius ejusdem

,

quod audiens
loci episoopus,

vir vene-

mventoque piguore pleno, quisreusessetinnotuit, etreiimpetravitdelictumetfamiliaicessavitoxitiura. lanut idem Baudastus in mortis

Po^t hc contigit,

rarcere
,,u
:

libe-

non

illius

virum scrutatus, sed potius hypocrisis in loco recludi malignitate subactum tenebroso
sanctitatis
,

praacepit

at

ille

Domino

gratias agens, instantius

Andochium pitusviditin visuutrosqne Sanctos, marispelago navigantes, scilicet et Baldericum in praedictum vocans athletam et sopore exemptus,

suorem

incideret,

quadam nocte

gravi sopore sol

ccelieam more suo expetebat orationi procumbens, perietes et pavimentum vitam, vestis summitate
carceris extergens
ostio aperto,
;

et ecce subito sera concussa et

M
S.

Biutbio i0
,,,_.

odormira3 suavitatispertotam domum Euphronius archidiaconus respersus est. Porro munita, comperiens patefacta, terque ab eo ostia sentieus odons fragrautiam, citissimeque reserata, episcopo, quo comculpans seipsum denuntiavit antistes, clericorum ac populorum fluxus perto cum hymnidiois clu.ns turmis circumvallatus illum laudibus, indulg* -tiam flagn ac divinis excepit eoinjectis, vidensque eumclenP ro oontumeliisab utid ageretimpetravit I catus honore condignum, viautera dies ibi lucifluara docens 4 Quosdam

Audochn pro eo precatusest, ut limina Sancti complens, pro eo singultu atadiret, qui jussum dicens . Quid pro eo tnto pra-sul martyr apparuit maledictioms stimulo cum
:

fatigaris, dilecte

Dei,

perfusus est excidio ? Caheem UleotUB, jara coelesti partibus Orientis crebrnis naraque aureura, quo* s. a furea basilica supra raare utebaraur, ex

P
'$upple in

potu

habere udetu ex quo partera secura pr-enoscens, quod die scito et pro eo supplicas? vit ter,

fira sustulit,

mEL,
miii

cura teriia illucescente hora, delictum et cum debitum subjicieturmorti,

tam dummore
'

solito

divinum expleret offic.um,

uit ei

episcopus Sanctus Eusebius Vercellensis

:

sensens iraminere, accepturus, ftorem ta domo quia vero bapt.smi aceirrediabeanon desinas super mortis terramura officium cepit gratiam, post quidquid debitum nam de reliquo eura persolve * Tempore ferme LECTIO scito. petieris, impetrare tc Avalloneusi digressus Vlll
; ;

H
;
!

r
"/-"

sco,

EgOMira ) cujusnoraen Sanctus inquirens . desiVercellensisepiscopus, missus ad te Eusebius

dprium
ostendere, C ordis tui

eodemdivinitusadraonitus proprio reatu duo detmebantur est castro, in quo nomine unus Proraotus, alter de v ucti, quorura
,

locum

scilicet, ubi ec-

notcit.

LECTlu

fas est, . et designansei loclesiam construendi tibi vale dicens discessit, cum qui vocatur Sorabernio, significationis termiuura conquo in loco juxta actum quiu-m di-bolus struxit oratorium*. (Id
,

vilUeilliuspossessionem vocabulo est invadere et sibimet piditate ductus vi couatus supplicaturus 001001 optabat aptare; proindc quia gloriosissimum adntregem, et Theodebertum Prior. vii Octobris, Pars

Bhctiarum

cu-

quia fratrem Nychasn dicebatur Deman scilicet inter.eceraut, quorura nxores comitis ejusdera loci Saucto obviaverunt Bnhlenco, pro eissupplicaotes, adveuit, ^d renuente upro quibus postulaturus uniuscujusque centura dice absque pro in januis clausis carcen, mio. is Sanctus Dei

^W^
duinoee

nuans,

oratioui

Itrit*, j.no. sunt m. (Id^actum decem et octo exempti

i^ ASiKS b^
iucumbens
,

nutu

Tomus

54
IX
*JITIQU1S

VITA SEU ACTA

Deo devotarum virginum, ubi Edera venera-

S.

BAUDERICl.
catervis Idus Octobris turmis, populorum vallatus petente dilucidum aetherei sertisusceanimocoelos
pit

sterio

JMYUMIS. bilis praeerat abbatissa, biduo mansit. n). n cujus 6 Erat in Toringia homo divitiis praeditus, aanat turdum erat filius, sed ab ortu auditu privatus, cui eimutnm, re- unicus um e carecre pra faecunditate rerum turpe erat habere tilium a el fzminam haeredem surdiiate mutum, qui comperiens Sancti
daemone
libe-

triumphum, cujus Sanctum corpus

:

in basilica,

quam ipse divinitus revelando cum laudibus tumulatur ad

aedificaverat, divinis

cujus

tumulum am-

rat, rurnitn

captivoa re-

laxari impeirat;

precibus et honoris praemio effemisit ei filium suum, cujus interventu sanus Urbicus quidam adolescens, ludens cum ctus est. occidit; pacoaevis, instigante Diabolo unum ex eis nimis concussi rentes autem interempti dolore
Balderici

famam cum

pliora et frequentiora elucidantur magnalia, quam Cujusbeatae vitse Joanvitae ejus accepisset cursus. assertor praecipuus extitit, et ut comes ejus praenes

sensperomnia
tentis, qui

affuit,

intuituque conspexit, scriet

bendo elucidavit ad laudem

honorem Omnipo-

tam

mirabilis extat in Sanctis suis, qui

comprehendentes castello, quod dicitur Sinemurum

reum carceri manciparuut

;

in

est trina Deitas

summaque
manet

potestas, cui virtus et

in saecula saeculorum.

saepe vero Dei

imperium

sine fine

se confamulus, ut erat pietate praecipuus, pro eo affecta rogaturus, sed genitrix mortui dolore tulit humanum noluit eum audire Sanctus autem Dei
:

Amen

q.

ANNOTATA.
a Hujus territorii seu comitatus notitiam
praev.
decli-

relaxans peccatum divino adhaesit suffragio, committens, ante carcerem veniens, seque orationi
claustra carceris catenaB vinculorum disruptaB et

unde

mater autem interfecti a daemone arad pedes Sancti, quam manu imposita repta cecidit 'LBCTIO IX sanavit. * Lando dux exercitus, cujusdam honorati carceri refiliam concupiscens, renuentem patrem B clusit occasione intercepta factum est interea, ut idem Lando cum exteris gentibus praelium habiturus iter ageret per devium locum vocabulo Spisunt aperta
;
:

ampliusque eummus Comment. descriptum habes in Annotatis demcomitatum in Vitam S. Sequani tom. VI Septembris(a). b Supplendum hic verosimillime esse humiliseu

num.

1,

obscuro collige ex dictis Comment. prgev.

etG.
c

num.

De hac sylva pluribus agitur in

Vita suspecta

S. Sequani,diciturque extitisse Spelunca latronum

et

latibulum spirituum

immundorum, antequam

nogildum

cui Sanctus Baldericus obviam venit pro vincto, et tenens lora fraeni precarogaturus batur, ut et illum dimitteret et filiam ejus et pecprocurator cati reusnon existeret, is autem labentis
,

S. Sequanus monasterium suum ibidem exstruebiographus ret atque hincansam arripere potuit d&monum etiam tentamina circa S. nostrum
;

quo sfeculi Sancti verba parvi pendens, gressu iter, hinc viam stadiocoeperat, molitus est aggredi
,

rum quindecim

progressus, numine divino sistitur, progredi voluit, et magno timore cornec equus reptus retro velociter pedem figens, quem con-

Baldericum comminiscendi. d Hsec Sancti uxor uti et ejus avunculus Avitus aliunde mihi non sunt noti. Maji {b) dicuntur e In Vita S. Emani tom. III
hi occisi fuisse prope fluvium

Auduram

{Oallice

tempserat requirit, etprostemens se illi, quem ante nec audire decreverat, veniam postulabat vinctum cum aliis quadraginta relaxnns, sicque securus repedavit ad suos, factumque vitur, interventu Viri Dei multi solutionis mereest, ut,

Eure) Carnotensem civitatem in Belsia alluenseu tem, cui noster biographus Ormencionem

Hor\nentionem fluvium, qui in Burgundia oritur,

substituit.

dum unus

sol-

rentur veniam.
duot energu-

Marmagni vel potius Marigny en Auxois, seu in pago Alexsiensi aut Alesiensi,ut notat Vignerius, cuipago nomen dedit Alesia {Gallice Alise)proxima
f

menoi aanal,
Itumanai laude$ tUolinat,

fluvium Adonis o habitabat ita deenioni subaotus, ut nullus eum auderet attingere, etiam labia sua dilacerabat
7

Quidam

Urfortius

nomine juxta

Flaviniaco [inquit Valesius) inducatuBurgundiae...

c tandcm
defunctua in
conalrvctu

dentibus, audientes

autem

noti Beati

hujusfamam,
illi

vinctum produxerunt ad eum,

flagitantes ut

Augustodunensi seu Mduensi. At possessis, vide, qux de praediis, a Sancto nostro Comment.praev. num. 5. breviter diximus Hanceamdem de condemnatis a mortis supet in dioecesi

jam
lur,

ante u *e

virtute suae pietatis insisteret, cui

manu

imposita

Vita S. plicio liberatis Historiam habesin

Emani
I

eccletiu Itptli-

immundum

spiritum abegit. Mulier quaedam ex

num.

9.

Erancorum genere daemoniacum habebat puerum unicum, amore praedilectum hic nullo sciente, c non longe subiit arborem sicut alienus mente denique ubique quaesitus et non inventus, Beati
, ,

Balderici revelatione compertus, ac sanitati redditus matri totus designatur incolumis. Hic itaque

Sanctus ac gloriosus pompas praesentis saeculi non ferens, laudem humanam refugiens, cunctis,quibus

medelam impendebat, curam praecipue non desinebat suggerere, ut nullo modo alicubi quis famam ejus exigens alicujus virtutis ipsum esse dignum imo illius gratificum praestolans laudis assereret emolumentum, cui soli competit aeternae remunerationis dare triumphum p. Denique tanti viri Mira;

Augusti, aa h Colitur S. Symphorianus xxii locum obtinet. quem diem in Opere nostro iQuamparumcredibilesit Sanctum nostrum Comclericumordinatum fuisse colligeex dictis num. 5 et , nec dubitandum est, quin ment. prxv. mutuatus fuent ex ssepe id biographus noster etiam a num. 11 usdicta S. Emani Vita, in qua habentur, quse porro que ad 16 reliqua fereomnia sequuntur. in Actis usque ad finem
{ )

uncis inclusa sunt, in k Qux hic Attalantensi leguntur, sed eadem ex livensi non exemplarisuoVignerius postmodum subjunxit. Martyre et sociis actum est tn 1 De hoc Sancto Operenostrotom.VI Septembris {c).
in

codice ba-

culorum insignia ad liquidum prosequi non valentes, succincte tamen impolitoque sermone pro posse fingentes, ut memoria ejus ab antro pectoris hu*auppU non
*

et Alesiensi pago siti, sunt, verosimihen Auxois) liberatis narrata lon

castm, m Qux hic de reis e carcere Avallonensis Ava{Galhce

Burgundia
mutuatus

aupple con

mani * exolescat, herigraphare fas duximus igitur jam senii concidatus honore, cursu sui laboris *,
:

ter

suromaio

coelicis

condignus pr*miis, Christo vocante, para,

biographus ex Vita S. Hermani Comment.preev.num 6. Parisiensis, ut dictum est inclusa Vignerius ex codice Attan Uncis hic
est

disiaco odore comitatus

Angelorumque stipatus
b.
(>>)

lantensi iterumsupplevit.
num. 7.-

(a)

Ad diem

xix Sept., p.

38 nol.

Ad diem

(>>)

Ad diem xxn

Sept., p. 663.

xv Maji., p.597,

oln

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

o

55

In vita S.

Emani num.

16 legitur

prope

fluvium Audurse, cui hic male substitutus est in Galfluvius Adonis, cum hujus nominis fiuvius
lia

^SequentiainVigneriiexemplarinonleguntur. q Quid ex tota male cohserentium Actorum farragine nobis credibile et verum videatur, dixi-

non

sit

notus.

"s Comment.

prsev.

num.

7.

DE SANCTO DEODATO SEU THEODATO

EPSICOPO CONFESSORE VIENN^E
ALLOBROGUM
1N

OALLIA

SYLLOGE.
B

Sancti memoria in fastis sacris, et cultus

tempus

sedis, ac obitus.

7 ienna
'

in

Delphinatu

Galliae

civitas

ut

nisi Sanctus Sanctotumtemporissuccesseritepi-

varios in Sanctorum
,

numerum

relatos vene,

scopus, unde

hxc

ipsi elogii
,

pars innotuerit, in

e(ui
'"''

m w- \
" ,,ue

" "^"

auamquam

ratur antistites ita diem hodiernum quo e Deodati memorise dicavis a w a t us creditur, S. hinc variis, iisque non ita recentibus, hjm voluit prxin genuinis Adonis ac Usuardi
.

ambiguo

aut eamdem de suo adjecisse opinandum.Qux vero de S. Deodato MS. Martyrologium tradit, hisce continentur verbis :
est

relinquendum

toLLus
<

sit

Sanctus hic habetur inscriptus

:

Eodem die (prxmiserat B. Philippam de Campo. Milanodictam cu)usActainfradabuntur)n*to\is

t

MartyroloMartvrologiis; MS. enim S. Adonis Vienn* celebrat verbis niumhisce eumdem episcopi. Consonat iis Mosander, Deodatus

S.

Deodati Viennensis archiepiscopi eximis sanctitatis viri, et abstmenti* singulans. Hic Vienn.
floruit

regnante Theodonco Francorum rege,

dum

Sanc Apud Viennam Sancti Deodati episcoita habens verba repetunt, ast in Appendicem ex ni Oux et Irobatioribus Codicibus rejiciunt Rosweydus Usuardi autem novissime Dominicus Georgius ZerZctariaa Sollerio memorata hodie San:

g^loriosissimus pontifex Claudius Bisunt.nensem re-

ctum nostrum Vienn* Sancti Deodati episcopi et Confessoris. tiat Vienn* Sancti His addo Florarium nostrum MS. antiquum ecclesiz VienDeodati episcopi Uti et Octobris S Deodati nensis MS. Kalendarium xv Sanctum noi?r> r ftuihwi consonat Castellanus C ctcaaTnum 710 obiisse ad marginem Saussayus, annotans Ast his omnibus prolixius Sanctx et antiqum uTetMartyrologium MS. quod vlnnensTsecclesL, a Lievrxo vulgatum, castigationis indiga, ut infra cuj> quxdam au^dZ tamen y
in

hunc

modum

Grevenus annun:

geretecclesiam.SanctusAudoenusRothomag-ensem, Audomarus Teroanensem Amatus Senonensem, Damianus Parisiensem, Theodorus Cantuanensem atque Mansuetus Mediolanensem. Tandem etate et miraculis plenus obdormivit in Dommo, et cum majoribus tumulatus est. Ita citatum Martyrologium Lievrxi, cui et Series Sanctorum Viennensium

MS., uti et Historia AntiquitatumVtennensium immutatis, F a b eodem Lievrzo vulgata, paucuhs

concordant. Deodat, 3 De cxtero quod ad cultum S.
s ticum spectat, quemaue e
l

cttatis

ctowmodo Martyro,

,
""""-

"""- erhibet eloqium

^TuXuslZL sequens de Sancto nostro Theodati

Viennae Sancti aui Sancto Gregorio,
:

ep.scopi

'"'"""

imo Georgio, r tll nri novo virtutis ffZus e"t nctum Pietatis lumen siquidem rerum caducatnnore reparavH Mira S1 vit* austeria ab s n etia et omni

e,us venit a multo tempore annuam constat fuisse, ac eUamnum celebrar, ce lebratam sequenlem Breviario anno 1522 impresso, quod de Sancto ut in ^ omD> unl Deo dati e P1 sco pl et Confe^on Fiat Da, qusesumus, omni P otens (cujus verba Oratio.
s

g iis

mdimus,vixqu,dquamspec,at,md,cendum

J^-J ^
..

>

^C^tSZntiS
-

por ro sonant) Deus, '

ut beati Deodati Confessons tui

IZ
,

tS VZ

Is^icien

religionis riirore affectu misericordiie,

devo lonem atqu e pontificis veneranda solemmtas et salutem. Per Dominum. Assont no bis augeat et egreg,e proquid em (quod cultum ecclesiasticum

^tate

omni o P ere v polluit. Denique

l overe natum

est).

Martyrologmm MS.num.

ad* Sf JESSTiSSS Saussayus haud causa lum,n,s hujus enim

csset-cum
aut occasio apud
fol.

datum

fuit

extincti ipsum reticeatur,

Pro9red,amur ac
ante eptscopatum

cumque non

JJ^^^EEBfi * ^curo
!
gessit, p> o, stcs
sint,

^"

(.,)

tMKXvin reno.

quandonam

56
ArcTOM

DE

S.

DEODATO

EPISC. CONF.
filium, qui in carcere

"

A
ecclenam

quandonam Viennensem dicecesim moderari exorchronologicus sus sit, modo inquiramus, ordo
exigere videlur. qui de 4 Omncs, quos quidem inspicere licuit, agunt prgesulibus, unum pentt nos Viennensibus

dum

sub Clodovajo

defecit,

poenis ab quo tempore S. Leodegarius diversis uitimo decollatus est, ac Gerinus Ebromo affectus, afflicti. Migravit ejus et alii suut variis modis
frater

htw

epitco-

pus regere
exor$ui
ett

Catalogum,hisSanctum nostrum annumerarunt priorem hos inter locum occupat Ado in eo, quodmdgatum habemus,Chronico verum, uti observavimus tom. VI Octoh. die xiv in haud Sylloge de SS. Agrato et Casturo num. 39, in sunt, qux circa S. Deodati tempora ita clara

MS.

oris

hic peccata Idibus Octobris. Ita Boscius, sed varia ut modo vidimus, admittens perperam enim,
:

Anastasii ac Theodorici tempora confundit quid hanc de Pippino vero eumdem permoverit, ut noiam chronologicam, non video obiit adjiceret nque Pippinus Landensis Grimoaldi parens,
:

cit.

lenter intcrca

Chronico Viennensis prsesui annotavit ; Sanctum nostrum sub Theodorico,

lucu-

ac sub S. Sigeberto Major-Domus, anno 640, ut Henschenius, Bollandum (qui eumdem Pipinum
in

id est, hujus nominis III (quem imperante, nis Parisiensis, pag. 204 Philippico desincmte , regnum Francorum teimo imperare
:

perperam

editio-

modenuisse asserit) dicecesim Viennenscmfmsse adhucTheodoncus ratum scribit Francis inquit, episcopua ma^me regnabat. Deodatus Viem
ast parcimonicE vir florebat. Subjicit his A<Io chronologico, ea, quw ad Philine neutiquam
,

CommcnlarioYU.v illius prsevio wiFebruam, anno 016 obnss<' scripserat) in Exegesi tom. III Aprilis prxfixa [d) correcium cupiens, nos edoimo Pagius {e), uti et Benedictini in cit. cet Chronologia, (/') Pippinum jure, ut apud ipsos est videre, anno 639 falis concessisse contendunt. Nec magis ad rem faciunt, quse de S. Leodegario,
:

lippici pertinent

supra

citato

imperium, annisque, ut loco diximus, 711 et 712 contigerunt, ac

:

15

periodum suam his verbis ctaudit annis xix. rex Francorum mortuus est, qui regnavit adPhilippici tempora nequaPorro Theodoricum quam pervenisse apud historiographos in confesad anso est obiit enim Theodoricus III, uti
;

Theodoricus

fratreque ejus Gerino, licet ea Theodorico rcgnante contigerint, Boscius commemorat siquidem horum fratrum Martyrium procul dubio S. Deodati episcopatum prsecesserit passus namque est Gerinus, vide Vitse Sancti Gerini Comm. przev. mm numm. 197 ct 198 {g), anno 676; Leo;
:

degarius vero cliem

fuit

obiit,

anno

67S, ut

Comm.

cit.

abque Ebroino occisus E xvi erudite Bycus

,

num

probat Pagius, nosque latius dicemus, anno Christi 691 qui annus, infra quod et Pagius advertit, in Chronico tlermanni Contracti editc apud Canisium tom. III P. I AnFrancos tiqum Lectionis (a) his verbis 601 apud diserte regni 19 moritur Theodoricus rex anno
6SS in
et

iv recie

probat. 7 Liquet hinc, ea, quseBoscius attulit

ac Che-

nutius fere adoptavit, ut, noster fioruerit, perspiciamus, facem prseferre haud posse nec Samma/rtkani fratres vades hic chronotosese pnestant idoneos Hcet enim notas
:

J" quandonam Sanctus ^'Zdummtenl ,

^ ~[

txeunte Th*o-

annotatur. quo 5 Imo vero Theodoricum ad annum 711, dorieilllrtphilippicus imperare exorsus est, haud pervegnotMcirca. narrata ex ipsomet Adone conficitur nisse deAnastasii imperio, enim Theodorici morte, agit ac quibusdam interjectis, sequentia subjungit Drog-o filius Pippini defungitur hybernali terapore anno Incarnationis Domini nccvm. Adoni,' teste Pagio ad hunc annum u, Annales Nazariani, Tiliani, Petaviani, ac Chronicon San-Dionysianum concordant, uti et novissime in Arte examinandi temporum notas, inque Chronologia regum Francorum Benedictini. Hinc manifeste ordo
:

gicas Sancto nostro nullas adjiciant, decessorem floruisse illius Georgium [h) anno 699 ex Adone tradunt huic enim Sammarthanorum opinioni numeri marginales in Adonis Chronico
:

quamvis

signati faveant,

eamdem quidem,

uti et

Mauper-

historiographum, qui Santuyum hujus nostrum anno 701 Viennenses infulas susctum Adonis textu cepisse asserit ea qu3e ex ipso convellunt. supra attutimus, luculenter satis Lievrxus, in adjicienchs Hinc vero conformius nec illinotis chronologicis nec exactus
sseculi
,
,

alioqui

beralis, sequentia

tantum, ad GallicV reges quod

quod et aliis cespitandi ansam apud Adonem inversus ac turbatus apparet convenit eniminter historicos, Pliilippicum sgeculo octavo ultra decennium provecto iwperium adiisse ac Anastasium anno 713 in
chronologicus
,

precbuit,
:

Viennensium spe-tat, in historia Antiquitatum Viennensis S. Deodatus xxxvm scribit Gatlice et abstinentiae mirae austeritatis archiepiscopus Francorum rege. Quae et vir regnante Theodorico vidimus. Consectarium igxtur ex
:
,

supra num. 2 Theodorici III regno ad his fit, S. Deodatum

festo Pentecostes iv Junii (vide Pagium hoc anno, ac Benedictinos in cit. Chronologia (b) imperii

annum 690 aut 691, finem vergente, seu circa Viennensem ecclesiam regere ut num 8 diximus, Verum extititne synchronus prieclarisincepisse.

ascendisse culmen, quibus sat prope numeri marginales in Adonis Chronico signati conveniunt. Ex his igitur consequens fit, S. Deodatum Theodoregno finiente, Fraucis enim adhuo Theodoricns regnabat, ac circa annum 690 aut sequentem ex mente Aclonis Viennensibus infulis fuisse redi'

simis

num. a Lieorseo in Martyrologw prcesulibus? Id paucis modo citato, enumeratis,

iis,
,

videamus.
8

n FonSentem horum illustrium sanctorumque locis MajoOpere nostro tificum Acta diversis in Commentariis illustrarunt ac prioms

niwtrtt oWnicillle e CO

mitum.Fontem jam vidimus, rivulos modo, maxime cum a fonte discordent, paulisper intueamur

Boscius, quem Chenutius fere describit, in Elencho historico (c) Sanctum nostrum sub Anastasio
Philippici in imperio successore, ac Theodorico, En quos synchronos facit, fioruisse coniendit.
ejus verba. 6 Post eum,

rcs nostri Junn {i) anquidem Claudii Vesuntionensis vi censet Henschenius 581; Coinnum emortualem hujus obitum anno 69h
tius
(videsis

Sanctc

^
,

tamen prxsulis eumdem anno

innectendum, quem ad annum usque bus Claudianis, apud nos (/.), differendum. Audocnum autemRotho703 censet

dicto) pro vimbus tuetur Chiffietius in Illustratxoni-

nempe Georgium,

episcopus Vien-

ir . 'i"

,,

*'

l,lc,n,, " r -

margmem nensisfuitS. Deodatus, ordine ut ad lmperante xxxviii, vir omnino abstemius, notat, Theodorico, Pippino Anastasioet regnante adhuc
rege aulaj praefecto; vero sub Sigeberto Austrasiae

magensem anno 683 ccclitum sedibus ortum Audomarum TarTom. IV Augusti Cuperus {t), annum 670 Tom.IJI Septemvanensem circa
bris die ix Stiltingus
,

Amatum Senonensem
die

anno

690

Tom.IV Septembris

xm

Treniecam-

habuitGrimoalqui in hac praifectura successorem

,

pius {m),
jljWI.

Damianum Papiensem anno 710 Tom.II

..)

p.

421.' .

(' [c\

238. Edit. > P 41. -.

..

dc

verif. lcs dates,

"

- M p- - <?!A m. oow,- xv. - mijArt P-P-jft ~ W araSt."^ Oetob.,

vi.

Basnog.
1,

(b)VAvi dc
Ai

vc^
II

les lates
1

^'^*

^/^ ^J^ilo. -^p.

"
120.

t.

p.

MZ.

(<j)

Ad d.em

Apri iis

57 OCTOBRIS. DIE DECIMAQUINTA num. 31 Cointium (cui tamen Valesius, uti et Pa^J^ (n\ Henschemus{a) Thrndnrum Canobiisse A Aprilis die xu gius ad annum q uo S. Audoenum D tuariensem anno 699 Tom. VI S "P^2ne^sem contendunt, refragantur) notat indagasse. Quod denique Cleus (b), Mansuetum modo Tkeodorici tempora spectat, ut jam supra rn Tom. III F anno vidvnus, inter chronographos, contra ac Henretuhsse su tn^no schenius (c), asserunt. Hsec existimavit> sat convenit audiamus hxc st * enimvacatintricatas de quibusdam au m in Commentario de SS. Leodegario et B f hic esc ex penitius introspicere, nec locus Gerin0 die n Octobris viii num. 120 luculenter eorumve annos ea,quoe circa prxsules hos, inquit dissei

J^^r^

"

*^ ^*"^t2n
.

*"^

^^
lubet
obiit>

nandi

oonsedisceptantut emortuales prolixius ahbi modo dictis, prxsules hos (Clauauens ergo fit ex ^omarumSUllium secludit Henschenius, ac aut re? tingus) Theodorico III regnante

^^^
Eq iUud

Iuic pag>ii argrument0|

mgm

desinente,munusepiscopalepra>clare gessissc,
hinc, si

etquoNeustri^etBurgund^re^num
obiit Theodoricus

^^
p
f

Dagoberti III in terris supremo,

quo Theodoricus

m . ^rex

tenuit.

non omnes episcopi episcopo nostro multum floruere chroni, attamen ab eodem haud
remoti,

syn-

cum

di&cesim
ffoto.1',';,

er n * Theodorici regno * Deoaaiu* \n>,uiensem suscepent b.

.

^ f

^ ^^ ^
Bur-undi*

^ ^^

UI Francorum

m Qumm

g pt 4

ostendlt

reffnum autem

Neufitriffi et

moderandam.
9 Prceclaras inter
vinuiibut
n

Prxsulisnostn virtutesprx-

tenuit annis novemdecim, ut Erchanac mnjorumbert us in Breviar reg-um Francorum regum Francorum Erde Gestis
i

>

parcimoniam

ejus ac cipue scriptores extollunt abstinentiam Ado enim, quem plenque, qui ae
;

sequuntur, Viennensibus disseruut prsesuhbus, elogio ueocompendioso eumdem hoc celebrat Astenucceadatus magnjeparcimoniae vir florebat.
:

domus, auctor thronico Q antiq ior cap. xlix, et Ado in nh Mde chronicon Hermanni Contracti affirmant quo, ut ^ c itatum. Quare cum ad annum 091, anni novemdecim, Theodoricus obiit,

^ ^ ^^ ^^ ^ ^^
^
.

tius

Saussayus in

eo,

quod num. 2 vidimus en-

^ ^. ^

incomp eti t antum, quibus hunc in Neustria Bupo undiare g nasge docuimus, reperirinequeant,
i

R gemmis *

prxclamssimis virtutum comio, Antistitem hunc non asserit fuisse exornatum, illumque

verum eta tantum ab abstinentia parcimoniave

^^

^
.

quam exoraus, consequens est, ut citius .^ Neu tHa reg nare inC eperit. Ast quo
.
.

^^ m reffnare

in Neustria

Theo-

justitia, misericordia,

religioms studio, cunctisverbo dicat, mirifice extollit que virtutibus, ut cuique sancto prsesuti licet porro hasce virtutes communes, hinc sane in Sancto nostro

^ ^

dixerimus

insigniter r easdem illuxisse, inficias Deodatus neutiquam fuit. Csetera vero, quse S. latent, ac in obscuro sunt : episcopus gessit, nos nostro in vivis asserit quidem Lievrxus Sancto celebratam fuisse sub Ansberto Rotomaagente

ire,

mens

^.^

anno Sijnodus RothomagenTheodorici eratneeo tempore Viennen- E celebrata ? in prxsut $. Deodatus? Hsec definire, haud ita ac utriusque sentu a priori exor diamur, mmumenta videmus annum Theodonci dedmum tertium hasC e ob rationes retinendum hunc exprimunt conlendit Henschenius annum modo ex Pagio videg Ansberli Acla e xcusa, ut Eumdem annU m habent MSS. Rothoma :

mAc

^^
jr

g terfuisse,necipseinnuit,necnomemllius,atia in nomina, comparet en inter pra>sutum subscripta epiqzune enumeratis supradictis verba Lievrxi, Rothomagi subjun g it:Tum celebratum fuit scopis, successore concilium, sub S. Ansberto S. Audoeni sunt. Verum hcetConcitium acta.intenebris
:

enscmsynodum,verumeidemSanctumnostrum

^ ^ Fonta nellensia, quibus, inquit Hensche. .

maximaes t fidendum. qui annum Theodorm l% Modo Pagiu m decimumsextum i ege ndum esse, evincereconnhn
,
,

]p

,,

opa(um

vm mdiamus sequentia hic ad annum 682 Ansbertum, inquit, Rothoma^ Snnctum m e iscopum in ter alia celebrem reddit Synob
.
.

cujus

apudSirmondum istudicujus qux supersunt, vide sub Opere nostro Tom. II Februam (e) (d), ac in inter auctores Theodorico III celebratum fuisse, de anno quo idem conveniat, haud modica tamen eosdem disceptatio repericelebratum sit, inter verosimiliorem ilhus epocham tur, ut, paucis

Rotllom ag-ensis ab eo congregata, controversiam vocata.qua^ut dirimi ma o

sed ejus epo-

VI1(

, 011CI/ ,

Rot/

g,n-

modovisun sumus .Wn C inda g antes, wHenscheniusdieiFebruamiznCommentarw num. 9J syVitam S. Sigeberti prxvw xn
ad

^
i

P^ ^.
,

"

"v-

nodum hanc habitam fuisse

audiamus Sedem
:

contendit anno Theo691 aut sequente : ipsum dorici XIII, Christi vero Ansberti, inquit, quem S AuS.
,

dclxxxix mortuo doeno x.iv Augusti anni celebrem facit Synodus llothomasisse diximus, quidem anno g onosi regis gensis ab eo habita, et exprimunt Acta excusa et Theodorici xin, uti eum et Fontanellensia quibus MSS. Rothomagensia, is est Chnsti dcxci axime fidendum est. Annus idem proximus dcxcii. Num. autem 100 aut certe 14 regnasse.ac annis Henschenius Theodoricum contendit hisce ad dtem^ Fe-

W ^^J ^
auc
-

nr or addititius, usurpaIncapnati<mi8 a Francis non P est. Quare ii nuQc extrft controver3 iam oai q mon acho Fontanellensi cnar SaQcto Ansberto

sub anno consifrnatur in Vita Sancti Ansberti G qui erat Incarnat ionis dclxxxii indict. x, nica3 xni et preTheodorici pr a3fati gloriosi regis F pontificatusquintus. Verum veQ erandi pr8es ulis Actis quia hoc terapore saltem in
:
.

mm ^^. ^

characteres chronologici, qui-

Addit Pagius. Speculo historiali BeUovacensem in

terioribus intruS us.

^^
^

annoimhdberew.utietiam

^ ^hae^

sancti Sirmondus inCodiceMS.monasterii et in dioecesi Abrincensi siti

.

*g^
^

Benediclin0

{g)

exhlbens

AnsDerti

cum
,

codicibus (nota)

MSS.
coiye

anno 693

in nmm. 17 bruarii S. Ansberto sacram displicent h*e, nec ast

oWte
; :

^HM iMi
er W

^mm^ ^nt
Audoeno
x

et

18

^7^

a^s

oc imprimis
689, 5 erf

annum

S.

emortualem non
2Vmi.

683 dierxjr

A^,
l

p ^ ^^ ^ ^ ^
^ Pa
;

MS ac gMfl

irrepserit XI n, Librarins inquit> C um detnt,

mmeri

rflftone,

Cup.ru., C tnttm JifafttMon.uing^ Audoeni tempora accurate Lcuaes, statuit, ac

/V (/-)

d-xxxiv, quo sancto t xiv q

Al
SS Oid BcneJ., L
II,

Qon rarQ occulTlt Q re m,hoaTheodoriei anno dclxxxv.h proficiscatur ab auno Ansberti Audoeno success.t, Synodu>
.

liueamenta numer. v

>

u *-

58
AUCTOM M. S.

DE

S.

DEODATO

EPISC. CONF.
rici

Rothomag-ensis anno sexcentesimo octogesimo octavo, aut octogesimo

III Neustriae

et

Burgundiae regis, data medio

v regni ejus, seu, ut inter-

nono omnino celebrata, cur-

mense Septembri anni

" vi
detur,

'

rente scilicet lndictione i vel n, ideoque Indictio x non minus in VitamS. Ansberti infarta. 13 Liquet hinc, haud levia pro sua quempe opi-

nione adferre fundamenta, cur autem Pagiana chronotaxim distribuendi ratio mihi vero appareat similior, faciunt sequentia imprimis Theodorici III annos, ut supra vidimus, nequaquam est assecutus Henschenius, ac Audoeni obitum,
:

Cupero, auctoribusque ab eo citalis, plus justo, sexennio nempe secundum Cointium, aut quinquennio si Valesium, Pagiumque sequamur, distulit; hinc etSynodum, quam anno episcopatus sui quinlo celebrasse S. Ansbertum Aigradus intactum illius Biographus, quod Henschenius
teste

praeterit, diserte affirmat, differre debuit.

Quod adMSS.Rothomagensia Fontanellensiaque modo spectat, quamvis ea majoris momenti esseinficiasnon eam, sunt fortasse imperiti amanuensis depravata, quod eo ritio, uti Pagius asserit,
lubentius conjicio, quo\ hisce MSS. non obstanMS. tibus, a Sirmondo, Mabillonio, Pagioque

pretantur, aerae vulgaris anni 677. (Cfr Pagium Crit. Baron. ad hunc annum vm.) In illaautem Charta citantur tamquam Metropotitani Genesius Lugdunensis, Blidramnus Viennensis, Landeberchtus Senonensis, Ternisius seu Ternasius Vesontionensis, et Chadunusincertaesedis, (forsitan Aquensis aut Arelatensis) episcopi. Siquidem sua staret diplomati fides, procul dubio Blidramnus Sancto nostro Deodato esset praeponendus. Hanc chartam a Mabillonio De re Diplom. Lib. vi x citatam impugnat Barth. Germonius noster, atque hunc confutat Justus FontaninusVind Antiq. Diplom. (b) Certe silimpidior esset Adoniana Chronologia, esset quo validissime oppugnaretur citatum diploma sed ut nunc sunt res,' vix decerni potest, utrius fides praeferenda sit.] En verba Adonis, parum licet chronologica Blidramnus, inquit [c), Viennensis ecelesife episcopus. Leutbrandus rex Longobardorum donationem
:

patrimonii Alpium Cottiarum,

fecerat, sec ille repetierat,

quam

Heribertus rex

ammonitione venerabilis

praeluxeS. Michaelis, aliisque, quae Mabillonio uti runt, MSS. palmam deferrivideam, imo cum, convenit, Theodoricus hodie inter chronographos

Papae Greg-orii confirmavit. Drog-o filius Pippini defungitur hybernali tempore anno Incarnationis Domini dccviii. Patet hic S. Deodati successorem

B anno

673 regnare

sit

exorsus, huic anno

xiii,

si trede-

cim adjiciamus, Concilium anno

mensis anni sive
sive xvi,

686, aut

687,

quo celebracum Concilium, haud exprimatur, quorum tum fuit neutercum quinto S. Ansberti coincidit, non vero
691 aut 692 fuisset celebratum.
haud
fuil:

quo diserte Ado Drogonem Pippini E filium, cui Chronicon Floriacense apud Bouquetum (d), Lemovicense ibidem (e), uti et Pagius, ac ab eo citati Annales consentiunt, ex hac vita migrasse annotavit, ad Viennensem sedem jam tum

anno

708,

inter-

14 Ex his porro consectarium fit Concilium Rothomagense anno Theodorici XVI, ac Christi ha688, aut 689, uti Pagius sentit, verosimilius cui proxime Bouquetus {a), ac supra bitum fuisse, laudati Benedictini in Chronologia Conciliorum accedunt, Conciliumque, de quo agimus, anno
689 celebratum
fuisse statuunt.

fuisse evectum. Nec obstant ea, quae de Leutbrando in Adonis Chronico mortem Drogonis antecedunt, siquidem haec diu hisce temporibus
sint posteriora.Haribertus

Hinc

ulterius

enim Longobardorum rex anno 707, testibus Hermanno Contracto ac Pagio donationem hanc perfecit. 16 En ad annum 704 n Pagii verba. Alpes ghna Cottise, de quibus hoc anno Baronius, anno septingente.simo septimo ecclesiae Romanffi donatas, ut habet Hermannus Contractus in Chronico juxta editionem Canisianam (/). Anno dccvii, verba sunt Chronici, hocterapore Haribertus rex Longobardo-

dowtur

sequitur pro certo definiri haud posse,

num hu;

jusce Concilii tempore cathedram Viennensem Sanctus noster fuerit episcopus moderatus licet

enim

liquido satis

eumdem

sub Theodorici regni

finem Antistitem creatum fuisse, supra ostenderimus, num tamen triennio quadrienniove Theodorici obitum Episcopus praevenerit, unde probem, candide fateor, non habeo imo Concilium
,
-.

dudnm a rura possessionera Alpium Cottiarum Long-obardis captam atque detentam, por privile,

g-ium aureis litteris scriptum S. Petro, Joannique Papae reddidit. Imo Leutbrandus, seu ut alii Luit-

c J

Rothomagense, licet id clare confici haud possit, verius equidem S. Deodati praesulatum videtur tempore p wcessisse multiplicatus enim hocce antistitum Viennensium numerus (vide, qux ea de re die praecedente in Comm. de SS. Agrato et Casturo in num. 37 diximus) exigit, ut circa Theodorici regni finem ac circa annum 691, aut ad summum 690 S. Deodati in episcopatu pri;

prandus ipse,non nisi anno 712, (vide Pagium dicto anno viii) Longobardorum regnum obtinuit, civitatesque, quas ipse ante biennium abstuannum 741 ler.t, annoUZ, uti ex Anastasio ad

minus vicessori, restituit, ut hinc ea vel vero si de quatuor illis a deantur conformia, vel
Luitprando
tibus,
restitutis intelligenda veniant civita-

Pagius

ostendit,

Zacharix, Gregorii III suc-

mordiacollocentur. Caetera porro, quae S. Deodatus, ut num. 9 dixi, in episcopatu gessit, cum nos quoad propius fieri lateant, ad designandum praesulis hujus tempus, me poterit, emortuale
,

debito

nequaquam

sint ordine annotata.

nostri Agebat igitur in cathedra Viennensi Sancti

transfero.

*Hqe

Quaedam modo huc pertinentia in CommenSS.Agrato et Casturo ni nwrara.39 et 40 prselibavimus,ac praesulis nostri obitum ab anno segregandum cum 707 haud multum diximus
15

uno ex successor anno 708, verum utrum eo, an Deodatus de proxime antecedentibus annis S. Adone corporis ergastulo evolarit in ccelum, ex non apparet, vehementer licet impellar, dilucide
ut

tario de

eumdem anno praecedente seu 707, quo S. Agrati exordium collocavimus in vivis agere, idque hodierna die, uti inter omnes convenit,
,

Blienim Adonis Chronicon circa annum 708 praecedente fiodramnum (quem tamen saeculo ac tempora ruisse loco citato num. 36 docuimus, assignata S. Agrato convenire eidem ab Adone gessisse asseopinati sumus) Viennenses infulas ex mente Adonis S. Deodatum rat consequens fit, annum 708 Viennensem cathedram succes-

suspicer desiisse.
17 Licet

enim

S.

Deodatum anno 707

obiisse,

ex Adonis Chronico manifeste probari

liaud

_ . n

ante
sori

valeat, eumdem tamen ultra decimamquintam sat mensis Octobris diem haud superfuisse Drogo enim, quem videtur conforme vero Ado hiemali tempore anno 708 obiisse anno,

{_Mtatem facit charta Theodonempe Blidramni incertam

quisquis
ille

fuerit, reliquisse.

tat,

in Annalibus Petavianis
illis
p.

ac brevi
Antiq

quodam
obiisLec, '

Chronico
Fr.,
t.

conformi, verno tempore

Recueil des H.si. de Fr. Apud Perlz Monum. Gcrm.. t.

(.)

t.

III, D.

618

(6,

PjMO.

(e)

lii,

31*-

,bid

'

316

"M

'

II,

p- ^18.

(-) Rec. des H.sl.

de

iiart. I, p. 2r>9. Edil. 1

Bosnaq.

se

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

_

59
acciom
M.
6.

dicitur: Anno

dcviii.

LudBouquetum(a))^nAo
:

(verbasunt Annalium Drogo mortuus fait

autem hisce conforme verno tempore. Chronicon dccviii quando Drogo moribidem (b) hsec habet tempore. Patet hinc Adonis tuus fuit in vernale anni 708 hiemali tempore esse verba de ineuntis mensem Octobns Sanaccipienda, ad cujus anni cum nec ipse Droctum nostrum nonpervenisse, eonsectarium. Plus justo ao pervenerit, efficitur Martyrologio Universati ergo Castellanus in suo
()

Sancti nostri obitum cum eumden circa 710 colnec ipse, locet, convincitur distulisse. Licet ergo Sanctus hic Prxsut e vivis quo determinato anno illius excesserit, ac ccslestia tabemacula sancta

anima bonis operibus prxfulgens, omnigenisque

vii^tutibus

ornata subintrarit, definire valeam,

antistitem non ultra

eumdem tamen

annum

707

inter mortales fuisse, sat vero, ut ex dictis patet, videtur conforme.

Rec. de* Hist

<le

Fr..

I.

II,

641

'>)

.,

P-

6**'

DE
B

S.

THECLA VIRGINE ET ABBATISSA

KITZING^ AD MOENUM
IN

FRANCONIA

SYLLOGE.
De Cultu
et

c. G.

Gestis.

Cic

>!

smc. VIII

Sancta in

e-

Ad

qux sxculo varios dies S. Theclam, Apostolo cum a S Bonifacio Oermanorum fceminis ex Angha quibusdamreligiosis
aliis

vm

gos,

ut

diem

ad dictum xxvn aut xxvm Septembns Sanctee memoriam consignarent, impulent

\emora\m, hoq dic

eccletiasli-

rocultu ,

ratio,

compertum non habeo

dilata vero fuit a

centioribut

KitsingensietOchsenin Germaniam evocata, pra>. Franconia monastems abbatissa furtensi in certatim quievit et ibidem Sancto fine fuit antiqui, celebrant ;in Martyrologi, sednon valde Catalogo Generah Sanctoprimis Ferrarius in In Septembris ita breviter habet

Majoribus nostris in hunc diem, quo et Martyest his verbis rologio Romano a Baronio inserta S. Thecl abbatissae, et etiamnum a In Germania Germaniam Benedictini instituti alumnis per disco ex lgnatio ecclesiastico colitur, ut
:

officio

Tecte virginis et abbatissse. mensis sequentem, seu xxvm ejusdem proxime Pr<ete, recte, ut memoratur Sancta sed non adscriest, Britanmce missis ibidemjam dictum Florarii nostri MS a Greveno Utur, ab auctore Auctams et a Camsxo inUsuardi apud Sollerium Germanico, in quo postremo ita in Martyrologio c Teglr-Atemin Anglia S. Tecte abbaUssa^ qo -at veroad memorate S. Liobsfuit consangmnea

rumad xxvn
Germania
S.

Gropp ejusdem
cui Tom.

instituti religioso et bibliothecse

Ad diem

Eerbipoli prxfecto, in monasterio S. Stephani

IV Collectionis

Novissimae scnptorum

etrerum Wirceburgensium, anno n$Qedita>(b), in Breviario signari ait ejusdem Sanctse Festum quali autem ritu ibidem Benedictino xv Octob. Breviarii a Groppxo S Theclse colatur, defectum non sum. [In Breviario quidem p citati, dicendo
;

Znc

xv Octobris diem eadem esttam Fastis Benedictini abbatissa inscnpta et Bucehno conBenediclinis a Wione, Menardo Martyrologto, inquoa cinnaU quam Angticano

Sanct-Or^n

monasterii B. V. monastico Benedictino, typis 1756 excuso, prxter Marice Einsidlensis anno habetur mtu simplifestum principale S. Teresix Brunonis Episc. et Mart. ac ci memoria SS. legituroratio utnque Thectie Virg. atque ibidem
;

Zsono
cepto
:

Ixornatur elogio inhunc SuEodem die Ochnofurti [OchsenfMi)

Germania deposito
S.

^sumc^
e

communis.]Habeoetiam pr* oculis Benedictims, anno 1607 pro religiosis

Brevxarxum

pe^iori

Tecte v.rgm.s

abba-

monaster.o W.nLs<e qutenativitateAngla.etex Germacomitatu invitata burnenLn Dorces.rte s.mul cum episcopoMogunt.no ntam S.Bonifacio

Zba et S

nonAnglam Agatha (Agatham hanc

potius fuisse ostendit
())

in PortuConimbrica impressum, in quo nallia consiitutis, adeumdemxvOctobris diem m primis vesper>is nostra Thecl* per habetur Commemoratio de S. de Communi Vxrgxnum, orationem exaudi nos Deus primam lectionem, qux est de et in Matutino post de eadem et Mart. leguntur

S.Brunoneepisc.
reliqux
xii

sedtrmanam

Pemerus

Zm

virg.num^ascete, chnofunens.s religiosarum nuperr.me exstruxerat.ub ouod dictus S. Bonifacius

VlTseptembris

Ulic instituta

fmt abbat.s-

depromptx ex Vita 6. monacho Fuldensi sxcuo Bonifacii, ab Othlono etiam hodie in Annotats

dux

lectiones,

exarata, a Baronio

dies terminavit circa

annum

Chr.st.

7o0. aji

me

laudata, in qua apud sexus persona>, quae Benedict. diversx utnusque Jugo German* SBonifacio *n subdendxs fidei

M**^*^'":^

quo SanctaoUerU, Marlyrologus bene tempus, dtcendts. judicabit tector ex delerminarit, martyroloaliosque laudatos

hocm popuUscollaborarunt, referuntur Bonifacms S. prsul

dicans erffo et baptisans

^P

To^Ferrarium

T u rgorum

et

HesLum

regionibus perspexU

*sem

a)Add, e raaxvn,Sept..p.785,n.35.-^p.

191.

60
Al'CT"rb.

DE
esse

S.

TIIECIA VIRGINE ABBATISSA.

loco, id est in Chizzingim

sem quidem
provinciam
fceminas

C. G.

multam, sed operarios paucos ad instrmmdam uude m multitudinem credeutium patriamque suam mittens, exinde tam
;

varia viros religiosos scientiaque inter eos onus imbutos venire fecit, suique laboris viri Burchardus et divisit, inter quos erant proecipui

quam

ejus, Witta et Lullus, Willibalt et Wunibalt frater

nec non et Liobam D virgiuem ad Biscofolheim constructo monasterio in eodem loco coustituit, qua3 multitudini virginum et videndo prafuit. rectaj vitaj normulam docendo Utcumque se res habeat, legitimum, quem hodiereligiosos Benedique, ut supra vidimus, apud Germania obtinet, et ob quem ei inter ctinos in

Gregorius: fceminffi vero

S.

religio.<ie

matertera scilicet
ejus Berathgit, ejus

Lulli

nomine Chunihilt,
et

et filia

WilChunidrutetTecla, Lioba etWalburgis soror

libaldi

Wunnibaldi

sed Chunihilt et

filia

hberali scientia in erudit Berathgit valde erudita?. in liberali

Teclam

Tu-

hujus diei Sanctos in Opere nostro locum damus, Sanctse nostree cultum esse valde anti quum vei hinc statui potest, quod propter hunc solummodo (paucissima enim ejusdemgesta nota sunt) a laudatis supra Martyrologis ex quibus
alios

ringorum regione * Tecla vero juxta fluvium Moin

*^^J*^
in locis

^ ^^ ^.
.

^^ning-en

et

Grcvenus ctrca initium xvi floruere, Fastis

^^
, ,

(seu in Kitzingensi et et Ochsnofruti nuncupatis Mcenum monaOchsenfurtensi in Franconia ad Biscofeshem, collocavit, Liobam quoque ad
steriis)

db verusimiliter inscripta, sacris ver0Similiter inscripla, et ab aliis unanimiter auctoribus, nominatum quidem aDempstero in Historia ecclesiastica gentis Scoticx, Alforbillonio

ut

illic

mox

ab rju$
li'<

constituit. multitudini virginum praeesset enumerat S.LiudSolos S.Bonifacii discipulos

oiiiiu. ul

addic

non modice adlaudibus Adhsec autem universa post magistrum jutusestabelectis discipulis suis iutus est ab electis ..... i - .- _.. rtrtrtl rtOimllOl olarisBiiniBpraBdicatoribuset^^ civitatem et regionem suam B quorum unusquisque oriens illummavit exemphs et sicutlucifer mane
:
*

fructu,

aerusseuLudgerus S.Gregorii VAugusti(a);cosquerelato nraphus apud nos tom. laborum S. Bonifacius retulit, breviter, quem insigmbus his generatim prosequitur

disapuluset bio-

do in Annalibus ecclesix AngloSaxonicx, Main Aclis SS. Ordinis Benedictini et Castellano, insimilibus tamen parcissimo tamin Martyrologio Universali, ubi Martyrologi Ro-

in Indice Sanctorum htesitationeSimctx titulo fuerit insignita. sine ulla

5
.

mani textum exhibet, quam

Luculentiora procul dubio de antiquo Sanf

priwquam
mOI,IOm

i|iJ|M

A "9 iia c__2 Thecla? cultu testimonia proferre possemus, si

'

Ger.

.-.

* r.

doctrina sua.

QuemUbet deinde tdem Sanctus bwde

:

graphus particulatimlaudans, demum Duo autem Burchardo et Wigberto ita loquitur ex illis Wigbertus et Burghardus
a sa^ulo^ ed {S Bonifacium) migrar-unt electionis illi absque palma
.

/ M nionachus Rudol f anteW^ l^?* *** TlobJbiographus, ex *

*

^"^

etmm tantum e ejus gestis magis quam enarranda supersunt facem diwutanda

ccelestia

f regionibus suis pro Sanct.s m ommbu>, cm vitam illornmet virtutcm luntur ab s nosse potuerunt. Etsi vero cum Deo

mapstrnm

praeced

sMad^ *'

% ^
verba
refei
t

^J^

.._.-_. OO T^h nf W/.77........C que madmodum SS. Liobx et Walburgis, h mQX ah ooitu inchoatam venerationem ! hi oqraphi pra>cipue testatam fecere, Vita d Quia factum

^
^

J^,

feri

^^.^
<
a

S.

Ludgerus

solos

^n,

teida<. e^

de

non faciat quin tatricibus diserte vitx sancUtate fforuemnt, men etiam hm insigni Franconiam preeet nominatim tf. nostra Tecla I*. nfi..!*^ nirttio YTkf\W. virtutum exemplis illustrarit, atque mox claris Ludgcro S. ab obitu non secus, aclaudatiaS. in ipsis Bonifacii discipuli, pro Sancta habita, et
.
.

*^ V ^m Pf }*J^ menUonem
SBomfacn
dis

lcu. auc / r^a^ J VII Septembrts (e) edita r0 um. \ raiione a Pe utcumexpon emus et ad ordvnem chronologicum P cowflWmMr ea> qu% supra num. 2 mn08irampro tulimwex OthUmo. Ut vero ab

us>

Ful-

cujus, utpote

suppariSi

magnaque

potonfts,

^J^

^Jo^uens hic auctor S. Bonifacii gesta, ^tu\Z pr*dem Um sua quam hunc zanciu ^_ _^ plurtmos Mlurimos
;

SS ^ ^mamam Z^ducamus
;

adi^Kt.. pocAa

^-

post data num.

citato Othloni

opera sociorum, ex Anglia evocalorum, religionem Chrislianamconveri Germania ad Gregono III, recentisse horum conversionem

relisaltem, quibus prxposita fuit, monasteriis quin etiam giosocultuhonoratafuerii,adeoque, adhancecedem, quibus S.Bonifacii discipuli a

rationt*

mo-

denr, vero tmi7i<e inc/io-

aio, honorata,

Ludgero exornantur, laudes spectent, non est ambigendum. Bomfacti 4 Sane sicuti data a S. Ludgero S. Walburgi, ab discipulis encomia SS. Liobsc et
S.

terad sedemPontificalem, guod adeoque evecto, legalis missis vgmficasse; Sb. Iheciam, Othlonum sequamur, dicendument, ipso memoratas 7 am ante et Liobam aliasque ab anno W,*d q^em dictum annum 781. imo jam Annaltbus j earum transmigrationem retuht

anno 731

conttgxt,

pariter reOthlono inter S. Bonifacii discipulas

censitis,

apprime competere ccrtum est exns, {b), qux depriori Perierus tom. VII Septembns Henschenius tom. III Februarn et deposteriori encomns disseruere, ita quoque ex iisdem
(c)

quam inexcludi nonposse arbitror S. Theclam, habitam ter prxcipuas S. Bonifacii discipulas magnam famam sxcujusque sanctitatis
fuisse,

Baronium Othlonum gmdem , secuii sunt Joannes TrUhemius quod exhibel lib. m elogio, nomsstme JUt** Ordinis S. Benedicti et Francix OrxenlaUAom. Commentarii derebus zncom puto, ut pror
6 Prreter

Baronius, in

Germaniam vemsse.

*M^ V U

etam

""

l^dus

I,

atque inde factum esse

ad S. culo xi viguisse colligo ex Supplemento cujus Vitam, tom. I Junii edito {d), Bonifacii

Annalium S. nostram p Jio cwnobit undatn Hadeloqa, prima Kitzingensis aibatisa perperam, ce tom. I Februar(f), confu stri parens Bollandus Haae
infra aerit, etposlerior,

*-

*%%
,

eodem auctor anonymus, presbyter Moguntinus, et S. Liobam, Scvcido /lorens, illam tantummodo ipsa etiam CcVteris S. Bonifacii discipulabus et
,

conveniendus S.

S.

Walburge

omissis,

commemorat

Contigit
,

Zgam Kilzingensimonasterio -9 ego Othlono asal vero quominus neaarit adnostrx in Germamam Tentiar et Sanclx

JT^.
cense^
Liobx

Bonifactus) (inquiens) ut necessitate compulsus [S. quade sua provincia evocaret foeminas religiosas,

velm

<Hcto

anno T>5 innecUndam

tenus sui rentur et

ut in

clerici

et

nobilium

filii

ab iisdem nutn-

movet permagna h.storxcum orHoaraphi, ex quo Othlonum tam Sanct* noslr* et

auctorttas Rudolfi, S.

imbuerenccelestis praedicationis ministri

dZnf
nuam

inverUsse,

turTeclamnamquejuxta fluviam Moin collocavit, caliginoso luceret illis locis quasi lucerna in
Sept.,
p.

S. liobte in

fosZius figendum
A,l

Germaniam adventum muV emm esse coUigxmus. SaUs

.
Dlim.
'..

748

-(c)\A

d.era

Febr., Vit.

S.

Wawurgis, p.

m_ 4doiemnFeb.,p.S0,$"dicn

v J,,,,. p.

(0

1-

'

fil
-

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

61
esse refert
-p

A certum

est S.

Bonifacium non alium ob finem

bus
rea,

Romam Cassinumque profectum

et

SS. Liobam et Theclara in Germaniam evocasse, quam ut per virgines, in religiosa vita apprime exercitatas, perfectam regulx S.Benedicti observantiam,qu3e inAngti&monasteriis vigebat,in noviier erecta Germaniae monasteria induceret, adeoqueSS. Liobam et Theclam in Germaniam non venisse, nisi exstructisjam quibusdam virginum monasteriis jam vero ex Rudolfo constat sanctum Germanicse gentis Apostolum, anno 723 a Gregorio II episcopum ordinatum et in Germaniammissum, priusquam monasteria construere inciperet, evocasse primo ex Anglia legatis et
;

Eigil ejus discipulus

Fuldensis abbas. Praste-

*cne C G
'

'

S. Theclam S. Liobx consanguineam, ac etiam discipulam appellet (verba, quibus id facit, infra dabimus) hancnon anteS. Liobam, sed potius cum ipsa ex suapatria Anglia fuisse egressam sufficienter insinuat. C&terum Sanctoe nostrae in Germaniam adventus epocham ante omnia inquirere volui, quod ex hac plurimum subsidii accedat elucidandis paucis ejusdem
gestis,

cum Rudolfus

quodjamaggredior.

9 S.

Liobam

nobilibus in

Anglia parentibus m
:

"'"'"""

natam

epistolis missis varii

ordinis clericos, deinde, iisdem clericis adjutoribus,tales retulissefructus, ut Magnam Germaniae partem doctrina salutari, virtutumque miraculis Christo acquisiverit, et pagani fide instructi certatim ad gratiam baptisraatis convolarent cum autem huic magnie Germaniae partisad fidem conversioni non 7 aut 10, sedverosimitius 20, aut etiam pluribus annis S. Bonifacio insudandum fuerit, sanctum hunc praesulem non nisijam vergente ad medium saeculo vm virginum monasteria aedificare coepisse, et proin;

esse tradit hujus biographus his verbis Igitur parentes cjus, natione Angli, genere quidem
Dei.

L mona

nobiles erant, et studio-i

servantia raandatorum

ambo in religione, et obQuamobrem generis*

quoque nobilitatem ejus consanguineae S. Theclse adscribimus, licet interim qua stirpe, quibusve parentibus sit progenita, sit ignotum incertum quoque est an liaec S. Bonifacio, cui S. Lioba ex parte matris consanguinea fuit, ut refert idem biographus, atque etiam ipsamet virgo in epistota, ad S. Bonifacium data, scribit hoc modo Nec nonet matrismeaememoriam commendotibi...
: :

de eo etiam circiter tempore S. nos^rceTheclae in H Germaniam adventum collocandum esseexistimo. 7 Quin imo tempus, quo Sancta nostra in Gerprobaiur 7*8, ,um S. Uobn man iam venerit, propius adhuc determinavit Henschenius tom. III Februarii in Commentario
prsevio

quse

tibi, ut meliusnosti, consanguinitatis nexibus copulatur, sanguine propinqua fuerit, eo quod

ad Vitam

S.

Walburgis

(a) ita

scribens

S. Liobaeeonsanguinea etiara fuisse videtur S. Walburgis .... altera S. Liobae consanguinea Rudol-

Rudolfus an sanguinis nexus, qui SS. Theclam et Liobam conjungebat, ex parte hujus posterioris matris, an ex parte patris originem duceret,non exponat. Quia vero, ut laudatus Rudolfus iterum ait, S. Bonifacius In patriam cum epistolis legatos direxit adTettam abbatissam (Winbrunnensis
monasterii) depiecans, ut ad solatium suae peregrinationis atque ad auxilium legationis sibi injunctae, transmitteret ei Liobam virginem, Sanctam no-

jj

pho

Thecla. Quamobrem haud improbabili conjectura asseri posse opinamur, cum S Lioba SS. Theclam et Walburgem venissein Germaniam.
est S.

Henschenium secuti sunt Pagius in Critica Baronii ad annum 725, et Cointius in Annatu bus ecclesiasticis Francorum ad annum 749, omnes ab Othlono memoratas fceminas simul in Germaniam appulisse arbitrantes etsi vero id de quibusdam forte non peraeque ostendi possit, tamen Sanctam nostram S. Liobae, ex Anglia in
:

stram, priusquam inGermaniam proficisceretur, in eodem Winbrunnensi monasterio, a S. Culhburga, adjuvantibus verosimiliter /rujus sorore Coehburga et fratre Ina, occidentalium Saxonum rege, in ea regione, quam hodie Dorcestriae in

Anglia comitatum dicv7ius,exstructo, cumS.Lioba religiosam aliquamdiu vitam egisse, atque

egregie in regulari observantia jam exercitatam, exinde quoquea S. Bonifacio evocatam, autforte

transmigrantis, fuisse sociam sufficienter colligimus non solum ex hujus cum S.Lioba consanguinitate, verum etiam ex eo, quod haec in Bischoffshemiensi parthenone, ut Henschenius citato loco etiam dicit, et nos infra probabimus, post suum in Germaniam adventum religiosam aliquamdiu vitam sub regimine S. Liobae egerit

Germaniam

sponte consanguineam

suam secutam fuisse,

per-

quam

est credibile.

10 Suspicatus est Bollandus Sanctam Virginem nonverouc ai,q,nvoium, antea etiam in Berhingensi coenobio unacum

deinde autem S. Liobam anno 748 in venisse probat laudatus Henschenius et etiam tom. VII Septembris (b) Perierus, adeoque eit lem etiam anno Sanctae nostrae in Germaniam adventus debet innecti.
"',

Germaniam

Cuthburga religiosae vitae fundamenta jecisse, deinde ad Winbrunnense monasterium cum eadem S. Cuthburga transiisse, ita in CommenF tario prxvio adVitam S. Hadelogae tom. I februaS.
et

Opponi quidem huic sententuv potest, Rudolfum de sola S. Lioba ex Anglia in Germaniam transeunte sermonem instituere, et proinde Sanctum hanc in hoc suo itinere alias virgines comi8
tes probabiliter,

At fuit fortassis illa S. Bonifacii adjutrix Thecla una ex iis virgiuibus, qua^ cum Augusti ad ejus Vitam diceS. Cutburga, ut xxxi Berkingensi coenobioWinbrunnum migramus, e runt, fuit enim S. Cutburga Berkingi (quod coenobium infra Londinum ad Tamesim sorori su
rii (c) scrnbens
:

silente de his Rudolfo,

nonha-

S.

Ethelburga'
ajdificarat)

S.

buisse

verum practerquam quod hicbiographus,

pus

Brkenwaldus Londinensis episcosub ejusdem Ethelburga? magistra

:

utjamobservavit Cointius, solius S. Liobae meminisse, Quia in ejus vita describenda totus versatur, dici queat, Rudolft silentium opinionem nostram, qua simul cum S. Lioba alias etiam virgines et nominatim S. nostram Theclam in Germaniam venisse arbitramur, minime evertere velhincpabiographus S. Sturtet, quocl idem S. Liobac Cassinum a S. Bonifacio, Ut in mium in montem
monasterio, quod beatus pater Benedictus instituit disciplinam regulareni et vitam moresque monasticos agnosceret, pastorque futurus discipulus fieret,

Hildelitha disciplinismonasticis informata deinde cum ccenobium illi Ina rex in Dorcestria ad Stourum amnem aedificasset, loco qui olim Vindogladia
dictus putatui
,

minster,

cocum
et

vulgo nuno 'SVmburri et Winburnaliis virginibus commigravit. llaextitisse conjiciat tjuis-

rum

numero Theclam

piam, quod

Berkingi fuerit pra?cipui norainis Winbursanctiraonialis Thecla, et paulo post e sit in Germaniam Thecla aliqua nensi ccenobio
institutionis scientia missa, sanctitate et religiosas inBerhingenst ctvnoconspicua. Theclam aliquam

nullae tiamfacta sociorum mentione ,missum fuisse scribat,quem tamen in ejusdemVita Praeparatis itineri uecessariis, adsumptis secum duobus fratri(u)

biounacumS.CidhburgasanctimonialemeftitisseprobatmoxOperis nostri parens ex hbro de Aldhelmuyn BerLaudibus virginitatis, quem S.

Septeml.., p.

Ad diem xxv Feb.,

p. 'JU,

num. 1S

(6)

Ad diem

ixvm

782.-

(c)

Ad dicm

II

Febr.

p. 305J,

num.

7.

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

15

kingensibus

62
AlCTOftl

DE

S.

THECLA VlRGlNE ABBATISSA.

,.
, , tn tesia-

C. G.

kingensibusmonialibus dedtcasse.et diserte iw Willflmus Matmesburiensis, et satis patet tur Willelmus Malmesburiensis,

occurrisse patientiamindixisse,secuntatempol-

Hitdelithae, ex nomine abbatissse Hitdelichae seu ccenoin regimine Berhingensis S. Ethelburgx Anglorum scribit Beda lib. iv de Gestis bii, ut ita socap. x, suffectae, cujusque libri exordium omnique devonat Reverendis Christi virginibus,
:

eumque, ut secum orationiimcumberet, %% '_. _. prosequitur in hunc modum ^^^n\\sse, ^n^nuilur

^
non
(S.

Liobam) consanguinea ejus dam, primaque eam Thecla

:

immanitatem populus ninis tautis terroris F F beatam virginem ad altare cucurrit, et ferens ab oratione excitat pericuhs opponenhis

tae

g-ermanitatis affectu

venerandis, et non solum

est;

plurimorum corporalis pudicitiaepraeconio, quod glorinspiritualis castimoniae gratia verum etiam

candis,

verbis adorsa est O summaconstitit.Surgeergo puli hujus,iutevotorum

Dilecta Dilecta
in
te spes po-

quod paucorum

est,

disciplin&e et monasticae

HildelichaB regulans conversationis magistrae,

Sanctam Dei Genitricem etpro nobisDominam tuam hujus terapestatis invoca, ut ejus intercessione ab
discrimine libereraur.
13 Pergit

non Osburm simulque Justinae et Cuthburgae nec nexibus conglumihi contribulibus.necessitudinum Hidburgae et Altgidae ac Scholasticae, tinatffi rumore sanctitatis Bernp-idae, Eulaliae ac Teclffi ornantibus,Aldhelmus segnis concorditer ecclesiam vernaculus et supplex ecclesiae
Christicola crucis

Rudolfus narrare saevam illam tem-

'"?amdm

pestatem precibus S. Liobae mirabiliter fuisse sedatam, quocl huc non spectat,nisi quatenus Sancta nostra S. Liobae videtur fuisse cooperata solummodo observo ex Rudolphi narratione patere propositum sedatae tempestatis miraculum
;

optabilemperpetureprosperitatissalutem.
in Berkingen$i,ntdniali$
exttiit

13

simillimedistinguendamesse, facile perspiciet, venent, a quitempus, quo ha>c in Germaniam inquisitum, swiul laudato Bollando tum nondum cum tempore scripti a S. Aldhelmo de Laudibus scnpti virginitatis libri expenderit de tempore in Actis SS. OrdinisBenehujus UbriMabillonius scripsit dictini seec. ni Part. i (a) ita loquitur cujus porro Aldhelmus hunc librum post synodum, Britonum, at jussu edidit opusculum contra errores
;
:

xerfunBerhinTheclam hanc Sanctimoniatem Ast Theclamhanc Sanctimomalem nostra Bomfacn gensem a Sancta
11 11

"f^ZTrlt'

Bischoffshemiensi parthenone (eo enim populus metu tempestatis perculsus, et in eidem cceno bio tum przefectx ^ L habens, confugisse videtur) atque adeo hinc spem
contigisse in

.^

etiam consequi S. nostram Theclam ejusdem ccenobii tum fuisse inquilinam. Etenim si jam tum Ochsenfurtensi monasteriis, E Kitzingensi aut

quod utrumque

8 circiter

milliaribus

Germa-

nicis Bischoffshemio distabat, fuisset praeprosita, nequaquam Bischoffshemium ad S. Liobam ob

itineris longitudinem,prohibenteid etiam tamsae-

vero ante

quo ex abbate Malmesbuquidem, riensi factus estScireburnensisepiscopus,e^ S. Aldhelmus in ejusdem opinor, recte, tum quia

annum

dccv,

libri

exordiose Segnem tantum Christicolam cruappellat,_M2cis et supplicem ecclesiaj vernaculum libus titulis usurus fuisse non videtur, si hunc ornatus fuisbrum scribens, episcopali dignitate Berkingenses set, tum quia S. Cuthburgam inter commemorat, quam jam anno 705 sanctimoniales

va tempestate, excurrere potuisset adde etiam quominus monasterio suo egrederetur, obstituram verosimillime fuisse claustralem observantiam, quam SS. Lioba et Thecla, uti in Winbrunnensi monasterio olim edoctie erant, in Germaniee quoque monasteria haud dubie invexerunt, quaeque,testante Rudolpho, in Winbrunnensi monasterio talis erat, ut Foeminarum quae.-

cumque
voluerat,

saeculo renuntians, earura collegio sociari

Winbrunnensi monasterio preesedisse, ostendit ejusdem S. Aldhelmi epistola, ab Alfordo in Annalibus ecclesix Anglo-Saxonicae exhibita, quae dicto anno data notatur. Itaque si Be?^hingensis Laudibus illa Thecla, quee scribente laudatum de Aldhelmo, jam aliquibus virginitatis librum S. saltem annis in Berkingensi ccenobio sub regulari disciplina vixisse, et proinde jam tum ut minimum 25 aut etiam 30 annorum eetatem attigisse videtur, eademforet, quse Sancta nostra S. Boni-

exitura intraret, nisi causa rationabilis vel magnae cujuslibet utilitatis existens, eam cum concilio emitteret, utque ipsacon-

numquam

gregationis mater, quando aliquid exteriorum pro utiliate monasterii ordinare vel mandare necesse erat, per fenestram loqueretur, et inde cerneret, quaecumque ordiuanda vel mandandautilitatis ratio
exigebat. Utut
sit,

certe

Rudolphus nullatenus

in-

facii adjutrix, cujus in

anno 748

Germaniam adventum innexuimus, jam hsec propemodum sep-

nuitS.nostramTheclam tum aliunde fortuitoBischoffshemium advenisse, sed ex ejusdem narratione potius colligitur,hanc sedanti mirabiliter tempestateynS.Liobae non alia occasione adfuisse,quam quodsub ejus regimine in Bischoffshemiensipar- F
thenone monasticam tum vitam ageret. Id quod hactenus ex S. Liobae Vitaprobasuum in vimus, Sanctam videlicet nostram post Bischoffshemiense ccenoGermaniamadventum

tuagenaria major, ad S. Bonifacium in GermaC niam appulisset, quod etsi absolute fieri potuerit, a veritatis tamen specie prorsus apparet
uc deinde,
pettqmivi (n
Bi$vhoffihe-

<'

f'

tM

alienum. 12 Grandcevior adhuc in dicta Hypothesi ad

S.

Bonifacium in Germaniam accessisset S.Lw-

vnentt canobto

ba, utpote quee S. Thecla senior fuisse videtur, cuique inBischoffshemiensi parthenone abbatissee
constitutse talem praeterea S. Bonifacius circa alia Virginum monasteria imposuit curam, ut

haec

cum tamquam

particularibus suis abbatissis eidem generali Magistrx essent subjecta quidem S. Liobam post suum in Germaniam et adventum illico Bischoffshemiensi ccenobio prae:

fectam fuisse satis certum apparet verum aliter omnino sentiendum est de S. Thecla, quam priusquamKitzingensi aut Ochsenfurtensi monasterio prseponeretur quibusdam adhuc annis Bischoffshemii demoratam fuisse eruimus ex laudato
;
,

Tuberam fiuviobium, in dicecesi Moguntina ad situm, tempore non exiguo incoluisse, tum olim epistola, abunde etiam confirmat S. Bonifacii Serarium, [apud xxv inter Bonifacianas apud Wurdtwein xxn] ex quo eam in Commentarium Penerus, prxvium ad vitam S. Liobae transtulit observavit sanctum Germanorum aposimulque inSS.Liobae, stolum maximam fiduciam habuisse Bischoffshemiensium sanctiTheclae aliarumque monialium precibus, quas efftagitat in eadem Veneraninscripta epistola, in hunc modum sororibus Leobguthae charissimis dis et araandis nec non et Cynehildae, et omnibus in
:

et Theclae,

vobis cohabitantibus, Christo diligendis sororibus, Sancta nocharitatis salutem. Itaque cum aeternae

sxpius S.Liobae biographo Rudolpho,qui referens S. Liobam tremebundo ob saevissimam exortam tempestatem, et ad ecclesiam confugienti populo
()p.30O.

stra Thecla

uestorum num .\\Rudotphiverbiscolligo,fueritadmodumob

plurium consanguinex sux S Liobae allatis extiterit spectatrix, eique, ut ex

.

vitae

4 A

*l

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. rium Bischoffshemtense sub hnd dubie morumque similitudinem famiinduco, hanc
facinoribus,
'

63

ttcten Zimul
S S. Lt ox
.,

magnam

,JZbuseZlicandis ab oblivione ejus-

Ti dem

vene / vi . ig venerab iiibus Qusd.m (tnqmt Rudolfus) not.tmm pervenerun t q m quat uord.se ad nte.m
pularum
ejus

LMxpZcZris )r ec J ;" .J

quorum

S. Liobie regimine, ul ex hujus Sanctx Bischoffshemiens>s abbaUssx Vita et S. Bonifacii epistola pariler probavtmus dicto anno , transacto tantum post incoluit
,

'Jf^

yms

suum

Apittov.de > rtThec 1* N n.

LU:
duerunt.
abbalina
facta *'t

et

relinquere stu.d exempium posteris

to

W *l-

num.

An non dn ^evoeata senior, qus cum I ob. un.

13,

tur.
.

dtfficultatem ^ExaUaUsmoxRudolfiv^bndxffiaAmem

qensis monasterii fundalricis Vita, altera breg ^

^ ^ ^
Kitzingensi prxesse poluit < TO

in

Germaniam adventum

biennto,
.

monaquamobrem

LWopm

ac pr**.-

ptenot(SaMe rtjow pos(

ONm. e* /to,

^^

^ ^^.

*"""

^^

o Qpem n

^* J^rin
non

mor.tur, e.que pnr,

. .

s.

^J^
>P e
,

Tbeche "'^!!. e x Angl.. me6

r
,

******>
(
ff

t* Appendicem post eumdem certe eeegni c 9 *m S , *c fafo,

nlter. jnnior 8.

Hadelauga, post
vivis

dubitari pctest , ast non sit, quin Tecla,

maniam
si t,qu.-e

a e 2lin re , n ^;. vitam egenl adeoque vereeztx H sam aliquamdiu C *" " rlt . P otu terit eta Rudolfo de dtsH nguend asesse sedde duas hic Theclas non

g uinea

aud.H hxcque xn

Uo

^t^^.^^7-7^
una tantum eademque in 8. Liob*
sanguinea
et

sub S. Liobx, sicut

^^^S ^
transmigrantis socia

^ll^bitZdum ^XlTk^UainGer. S Uobxex Angha inber^

eadem prorsus

sxculum oclavum adhucegerit, id tamen S ufficienler ostendxl

^ ^ .^.^ ^^ .^, m medium

fWhemn*
e

bonorum suorum Zm AWta medietatem ad in Geltresheim

gietorpfe
,

Charta donationis a Pistorio lib. n antiquitatum Fuldensium ex ,mta, in qua Charta Hahbertus dicuntur In maabbatis et in manum Hroedl.oge num

K,
sive

et Ilen-

*!~2S^3i5to
dxscipula

J^~ S-^J^
de iuju

monaslerium Fuldense, et alteram fyns Ad casam s MaritE hoc est inqult Echharduscommentarii de rebus Francuv Orien.
.

quod

cas.tn S. Bonif.eii

Mar- E

postmodum Soncto operam naear., a

.nostra nostra ! elxam lulo de Sancta exi stimo. Porro id

^^^TJ^TaT.tis m ?W%*. l iaste> Beataj el giorios vir.iuis * Mari* nno* 6 ' JgJ 01 ae ea bium suum dedicari voluerit. Sijmafur
S.

iscopatus Wirceburgensis tom. I (e), ntonasterium virffinum Kitzingen.se, Cas. S. MWe. 0pi " 0r diCtUm data Charta haC de *" l Hadeloga seu Hadelauga, lcste e,us enco-

^-

'-

'

affirmarefHirticuUatmim^us^g^M^ sSanctm
bwgraphu laudalus S. Liobx abbatisste discipulabus
Statuit ei (S.
in

^
be
tione,

^ ^^ ^
incidit in
arfft " C

W
'

.nciliarum Dei
diis

f; B.scoffshe.m, ub. loeo, qni voc.tur s

exemplnm bente

na m S* ^* ^ ife6* ^f-^ ^m to ^ ^^. -, annum j* fcZrdus, nimeratus Bruadlauga> swe Hade d^c.plm m.Pt

J*moZS* Lf^

*
l.s

non^p.rvus

Papa P er S Afln"M , pr.cnin donalionibus Fuldens.bus a qua fu

C<""

aDD0 MI resnante dom.no Fran corum. Annue Pipp>

lauda(us

instituebantnr, et

in
.

emlest^ tantum d
post

plures ex pr oncieb.nt, nt u^ra in im. ut null. aut et.am fierent aliarum, ita ar n, ." f( regionibus essent mon.sten. '' ejus megisterin
.

-^^^ J

^"

na

^{

35^ ''^ ^ ^ ^^
,

'

&

^ m u am ea mdemque

Chmsti
.

esse arbitror

aWa

diseipnl.rum possumus, inqJtm, afflrmare

ctam nostram

observantia progessum, ut sanctitate et regulari

sub S.

Uobx

pZmodum
C

a loniaUbus Kitzingensxbus, cui obxtum S. Radelogm a posl OMonusscr^t,

O^j*^ ^JXZ*~.
tl.

^^sTumut

^f^J^ ^J~ ^

^,,.^,. , flMda(us non Serie KUzingcnsnon ,, ,,- S Hadelogam ex neque ab Addria, b [fba Zarum expungendam,
.

f '* ^T

* * ^ ^^^
,

eu f

Itmque ccenobio eam pr^sse

Dagoberli II Francorum reg.s fiha. prope Tremrensem tPalatiolensil monastern, e t raiaiio ab bati S sa dtstm- F ha """ """""^ aa 1 ut a Bonifacio p; 9]^
e la,

expetxla fue, lubentibu S votis in abbaltssam

<**& abbatissa S nos tra c0

.

Tl

'-

e ri

deinde excepent Heilqa, alque hanc

prima abbatissa
rit,

fundatrxx in regimine dtct, huicque

et
:

nostra successerit
S

ait

UAnnaliumBenedicl.hanciam anno

qmdem ^*'"fn,MS JJ 50 .9""

<

a0 ^lmZustom
S
a
to

-J

.?

Zamnostrum una cum

sZmius ex

Italia

ut redux, Morbo correptus,

Lioba anno T2B ,n Gerevocatam fuxsse crederrt, a S. Bonifacio ZZeminductusab Othlono ,quem rn recensenordinem tnqestis hisloricum gt
S.

mZam

ITVnonifacii dts S. B onxfacii

fl

ChTtz

uvU rirfem on<o \7g\nZdata S. Sturmii

hebdomadas qn.tuor gronga moneeterinm pr^"c, tdque elxam

Vita asserit

Igna.u

P^ P^^
00

m '

m8

P
.

^
^.

f e<
_

ostenM

ejer s x vita s

Li obx, cujus av,

K
H
p.

***.

***
fieri

prZdenUs, ullam

onort^. * mcnlionem repem, ne

"??"' "ZClparthenone adhuc demoratam A

B^ho^^P

biog raphus sat

mam-

m. -

i!>)

Ad. d.cra

..

Febr., p. 306.

(e)

p. b87.

64.

DE

S.

THECLA VIRGINE ABBATISSA.

ante S. Bonifacii, anno 755 Martyrii laurea decorati, obitum Ochsenfurtensis monasterii abbatissam extitisse, atque S. Badelogae in regimine vicini Kitzingensis monasterii non raro consilio
auxilio adfuisse, donec tandem ipsi hujus etiam monasterii regimen, defuncta S. Hadeloga, plene fuerit commissum. Hoc modo Operis nostri parens Bollandus exponere conatus est Othlonum, num. 2 laudatum, qui a S. Bonifacio Sanctam
et

AiCTOR C. G.

vero non aliam fuisse, quam S. Hadelaugam, Caroli Martelli verosimilius filiam, idcirco persuasum habeo, quod hsec, uti tam Catalogus abbatissarum Kitzingensium, a Bruschio editus, quam utraque ejusdem S. Hadelogae Vita demonstrant, a Kitzingensibus monialibus pro prima sua fundatrice et abbatissa constanter habita fuerit, ejusdemque, veluti sanctx suae et primae spiritualis matris, sacrae exuviee saeculo verosimiliter x ex priori sepulchro elatae, atque honorifico in

Choro tumulo

conditae, in

magna semper

veneratione apud easdem sanctimoniales extiterint.

rrftiluntur.

nostram In locis Kihhing-en et Ochsnofruti nuncupatis, seu in Kitzingensi et Ochsenfurtensi monaste7'iis collocatam fuisse scribit ; quamquam
possit, in tempore, quo Ochsenfurtensi ccenobio praefecta fuerit S.Thecla, hallucinatum fuisse Othlonum, atque hanc post S. Bonifacii martyrium aliquot etiam annos, ut ea,quae ex Rudolpho,S .Liobae biographo, jam ante

non minus etiam credi

19
dicit,

Verum quidem

est, uti

Eckhardus etiam

utramque S. HadelogaeVitam ante saeculum xuforte non fuisse exaratam, erroribusque etiam, seu naevis quibusdam non carere ast haec ratio non sufficit, ut propterea hsec sancta ex numero Kitzmgensium abbatissarum continuo evellatur nam Sanctorum biographi non raro in quibusdam adjunctis a veritate aberrant, praesertim si db wtate Sancti, cujus gesta scribunt, vixerint fcibus quatuorve Sivculis remoti,nec tamen idcirco ab his Sanctos, quos celebrant, ftctis fuisse, nec
;

protuli^nus, satis verosimile efftciunt, Bischoffshe-

mii degisse, ac postmodum tam Ochsenfurtensis, quam Kitzingensis monasierii regimen consecutam fuisse. In catalogo quidem Kitzingensium abbatissarum apud Bruschium Sancta nostra Thecla non reperitur, ibidemque secunda abatissa
Heilg-a appellatur

ipsis in aliis, qiuv referunt, factis, si hasc veritati

id etiam

verum facile fteri potuit, ut nomen S. Thecla habuerit, binominisque,

;

repugnare aliunde ostendi nequeat,

omnem ftdem esse,quisquam censet-.cum vero nulla ratiosat solida aliunde proferripossit, quae biographos, S. Hadelogam, ab Addida seu Adela, Dagoberti II ftlia,etPalatiolensis ccenobii abbatissa,quaeKitzingensimonasterionumquampraefuit; cujusqueexuviaeinposleriorihocparthenonenumquamsepulturcemandalae,authonorat3efuere,omnino distinguendam, saepe dicti Kitzingensis coenobiiprimam extitisse fundatricem et abbatissam asserentes, erroris suspectos reddat, iisdem biographis hac in re etiam ftdem adhibendam esse prorsus censeo. Porro cum S. Hadeloga aeque ac Francorum rex Pippinus ejus verosimiliter fra-

quemadmodum
geba etiam
Bauctitate

S.

Lioba

Leobg-ytha

et TruthIlli

mox abrogandam

dicta, extiterit, aut illud

nomen

a
J

laudatus Bollandus) inditum Heylig enim Teutonice Sanctum sig-nificat fuerit, ob auctoritatem si autem neutrum admiseris Othloni, ac anonymi presbyteri Moguntini, num. editum a B^^uschio 4 laudati, dicendum erit
(inquit
; , ,

et

adhuc potuerit, nomina Hruadlaug-a et Hadelauga intercedit, sit tam modica ut haec lapsu temporis facile nasci potuerit, Rothlaugam illam asolo Eckhardo adinventam, prorsus ftctitiam esse, et in laudata apud Pistorium Charta
ter,

anno 766 in

vivis superesse

differentia, quae inter

Catalogum hic esse vitiosum. 21 Kitzinqense monasteynum ample descriptum t ci ri est in lawlato ahquoties per decursum ad S. Hadelogae Vitam Commentario praevio ubi tamen hoc monasterium ex podictis addendum est Brandeburgicor^um ,' qui testate marchionum illud anno 1544 occuparant et profanis usibus addixeranl, anno 1629 a Philippo Adolpho episcopo Herbipolensi recuperatum, ac dein a Joanne
i

7 "

>'""
/,.,,,,
i

mb

(i/io

jfi

que

(loret.

'

scribit Groppius,

primam

Kitzingeyisis monasterii fundatricem et abbatissam S. Uadelaugam seu Hadelogam vere designari existimo, praesertim, quia praeter hanc
,

Godefrido a Guttenberga restauratum, Mag-no, ut cum juventutis foemines commodo sub Ursulinarum instituto hodie vig-ere. Ochsenfurtensis vero parthenonis nullam post Sanctam nostram usquam memorari abbatissam reperi verosimile itaque est hunc non diu sub;

C
fnrlc tamcn
Ctliut
il

in nulla abbatissa cujus nomen Hruadlaugae dicta Charta epressae, aliquatenus simile sit, in Catalogo abbatissarum Kitzingensium, a Bruschio edito, comparet atque adeo ante dictum annum 766 S. nosfra Thecla regimen Kitzingen, ;

non secus ac Bischoffshemiense mopost cui Sancta Lioba praefuit nasterium S. Thecla? obitum sensim decrevisse, ac tandem interiisse. Etsi vero, quee in regimine utriusque
stitisse, ac,
, ,

sis ccenobii

tinn cxtfit

nfnrU n*ii i-ntnobii.

haud adiit. 20 Dubium tamen est, an Sancta nostra Virgo usque ad eumdem annum 766 in Bischoffshemiensi parthenone demorata fuerit satis enim credibile est, eam, priusquam Kitzingensi cceno:

monasterii S. Thecla peregit, prceclara gesta nos prorsus lateant, dubitare tamen non possumus, quin continue de virtute in virtutem profecerit, ac demum, cum S. Lioba, cujus obitum Perierus circa annum 779 collocavit, junior verosimiliter etiam sefuerit, anno ciciter 790, aut non nihil
riussancto fine
vitae suee

cursum

absolverit.

bio praeftceretur,

jam

aliquot annis et forte

jam

4@~@f
DE

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

65

DE

S.

SABINO
IN SICILIA

EPISCOPO ET CONFESSORE
OATANAE

SYLLOGE.
S*colo VIII OLTBA UBDInl FBRBPBH
DICENNIUM
PBOVBCTO.

M. S

jatana, cujus praesul S. Sabinus extitit,

urbs
quae

apeTYiV,

xat xaracrrao-tv
Qopvfiovq

eyevero

izpoTipov

EVt ay.onoc,.
'

p: {Sacra

clarissima, inquit de Grossis in

(a),

sua Catana
,

EtVa
xai

Tovc,

rov kqgujov xaraAcTT&y, di& ro

kv

ad

eam

Trinacrise

plagara

Y&v/ix;

y.x/.ov,

BpoMpWG yvyxOivorj
rr/utviaaTO
dffXYjaeaiv
'

zx<;
t

ior.uot;

Jonio mari abluitur, inter Meridiem et Orientem prospectans, ad radices montis ^Etnae, cui subest,
extenditur.
tatis
est,
15

tovovtov

npbc,

dpzrh,

vr a-iixi;,
-:
y.xt

xai

dypvnviaic.,

y.a\

ECttitbv

bridoug,

9av~

S.Sabimis
Caiantniii
laii-

Bpiicopu
nii

Pluraque ibidem, quse ad hujus civisplendorem faciunt ut apud ipsum videre

,

fxaruv diyj/rr.vat no/./.w

xadapteiv, daipovx;

vocovc

ar.zldvvivj ,
-

"k&Ttpovq

ov*y/.ivj, y.al
y.xi
r.[}j-.
'

rrpoAsyeiv

zx.
r.otr\o"J.;,

adducit. Aliquot jam illius sanctos pr&sules in Opus nostrum Majores nostri intulerunt, ac imprimis Leonem S. Sabini successorem, cujus

i/

rcx;,

xoizrv ir.cjovvyi

<Jia r/i; 6*t6*a<7xaXi'a;

dv~ov
'

xai

ydp

TroXAol rrpofftjpyovro

dvTtj)

ydpiv ttxpeAeia^
xai
ot/.ixc,

xai

rreiffaej

atpetvat y.x\ yoviic, ical

(3(<p rrpoere) ')iiv,

ad diem xx Februarii Acta Bollandus Commentario praevio (b)

;

doi/.'i,o'jz,
y.ai

xai
y.al

:w

povy. /}//>)

uti et Sancti nosiri forte deces-

Xot;';> dov'/,ivnv,
y.ai

deparreueiv aurov But /y.OdpBV slpi)\

<>r,.

sorem Jacobum, cujus Papebrochius res gestas ad diemxxi Martii (c) illustraverunt medius hos inter S. Sabinus secundum omnes, quotquot inspexi, Catalogos dicecesim Catanensem antistes
:

Ocw;,

TVJqT&vivTo\SiV iy/xotx;,

T6 uXv
rifllOV

lepbv nvs.vu.a.

dv-ov naoadov;
avyyivii
-//,,

r<p BTI

Kvpiq, ro dk
KOli

dvTOv

'/.ivlixvov rr,

VVV fovov
Fait "
t"

\d\t.y-x.

rexit, graecis seque ac latinis Fastis sacris inser-

3 Quae Latine versa, ibidem exhibentur in hunc

c '**

tus

illius

puas earum

quidem res gestas, aut potius praecipartes, una cum Octavio Cajetano,

modum Eodem
:

die

commemoratio

Sancti

patris

JJJJ^i^
j

nostri Sabini episcopi. Beatus Sabinus propter exi-

dia.tnrui-

ut infra videbimus, nos latere, dolemus, ast cultum ecclesiasticum, ut modo ostensum eo,is habet certissimum ; ac primo meminit illius crebro Cajetanus de Sanctis Siculis scriptor percelebris,

mias virtutes

et

honestissimos mores
fuit.

dem

episcopus ordinatus
,

primum quiSed postea cum sae,

iuccfai*oico
9 audet:

inque Ideae Operis Indice chronico (d) Sanctum hunc anno 760 sub Constantino Copronymo asserit floruisse,cui concordat in Martyrologio Siculo, haec habens xv Oct. Catanae S. Sabini episcopi et Confessoris imp. Constantino Copronymo. Similia habet Ferrarius in Catalogo Generali Sanctorum, qui in Martyrologio Romano non
:

fastidiret, in quietis studio culares tumultus eremum procul ab omni hominum consuetudine profectus, ea contentione comparandis virtutibus

incubuit, seipsum jejuniis, vigiliis, et exercitationibus dando, ut meruerit multa miracula edere,

morbos

depellere,

leprosos

mundare,

dasmones

fugare, et futura praenunciare. Cum autem multis profuisset, et ad se accedentes doctrina sua ad virtutes eo provexisset,ut relictis parentibus,fratribus,
et

sunt, his verbis

,

Catanae in Sicilia

S.

Sabini epis-

domo, vitam monasticam

professi,

Christo sercustodia

copi ejusdem

civitatis.

virent, eique in puritate et

mandatorum

teque ac

grMcii

2 Ast pluribus eum Fasti graeci celebrant : Cardinalis enim Sirletus Sanctum hunc in Menologio suo annuntiat his verbis Eodem die nempe xv Octobris, commemoratio Sancti patris nostri Sa:

famularentur, in pace decessit.

spiritum Domino, pretiosas

Sacrum quidem autem Reliquias suas

:

bini episcopi, qui virtutem appetens, vigiliis, jejuniis et reliquis laboribus ita profecit, ut miracula

cognataB terrse commendans quaa usque in praesentem diem curationes emittunt. Ita citatum Menologium, quod et S. Sabini iconem, venerandum

nempe senem episcopalibus ornatum indumentis,

ac sinistra tenentem librum, exhibet. Ast quod maxime cultum ecclesiasticum Sancto huic rite exhiberi, idque per universam Catanensem dicecesim, ut Innocentius Maximus ejusdem civitatis episcopus indecreto Ordinidivini officii rccitandi,

etiam faceret, multosque ad virtutis studium et mundi hujus contemptum excitaret. cnmque ita vixisset, in pace quiescens spiritum Domino et Salvatori nostro commendavit. Similia habent majora

Graecorum Menaea, uti et Maximus Marguinius Cytherorum episcopus ; verum discrepat ab his,

Menologium Graecoprolixiusque eum rumjussu Basilii imperatoris editum, quod proin

celebrat
aliis

Graece ac Latine hic sistimus, infra ejusdem ab discrepantias expensuri, ita ergo habet
:

Missasque celebrandi, praefixo, districte anno 1627 injunxii, sequentis anni evincit rubrica, quam idem Ordo xv Octobris, festa S. Sabini luce ritu Duplicis celebranda, praescribit en a pritnis
:

Trj auTfi r.fxipa

vesperis ea, quae ad Sanctum nostrum spectant integre Vesp. de S. Sabino episcopo Catan. Conf. dupl.Oratio. Daquaesumus.DiexvS. Sabini episcopi
:

Mvijpj tov

ev dyioic, naTpbc, r,u.uiv 2a/3tvou

tov "EtTWJxonov. 0'

in Conf. dupl. Lectiones, quae habentur primo loco pont. Missa. Statuit. Vesp. de S. SabiComm. conf.

Maxapto; Ia(3fvo;,
222.-

o*ta

txjv

urrep/3aAAouo*av dvTov

no episcopo Conf.

(a

p.

\.-{b)

p.

(c) p.

3b7.-(</) p. 75.

4 StabilUo

66
AlCToRI

DE

S.

SABINO EPISC. ET CONF.

siderat, si lubet, adeat nos interea ea, qum ad Sanctum nostrum spectant, prosequemur ast
; ;

M.

S.

C7u!*7uJu*

ecclesia4 Stabilito Sancti praesulis hujus cultu eamodo, quae solers Octavii Cajetani indastico sequentia is in e tenebris eruit, videamus
t

paucis,

aatio

marginem

Ad Sancto Sabino episcopo Catanensi et Confess. ab notat annum emortualem 690, ac Siculo, ifl sui Operis Idea, uti et Martyrologio quibus 760 annotarat, de quo infra, dissentit. SanctisSabinus Catanae urbis fuit episcopue ejns nomen gestffi res interiere, sed interire simi viri
;

Opere de Sanctis Siculis tom. II

(a) tradit

De

cum fontem, unde sua plerique hauriant, meminit illius viderimus, eadem proponemus Rochus Pirrus, eumque primo Sicilix Sacrae [f) magna sanctitatis fama praesulatu perfunctum,
:

minime

ejus allatis, patiar; testimoniis de sanctitate Vitae B. Leonis quse tempora reliquere a scriptore meritis conspihoc exomatur elogio: Sabinus vir moribus Deo dignus antistes,
:

imperatore Constantino Copronymo asserit verum prolixius multo de eo Catanae Sacrae xn agit, eumque S. Jacobo martyri {g) de Grossis anno 760 aut sequente successisse annotat queis vero S. Sabinus virtutibus inclaruerit ibidem ediEpiscopales ut capescit, itii in hanc rem habens
:

sivit

infulas,

pra?decessoris

sui

terens vcstigia,

cuus, fide, vita, quem non universi modo,

erant,

qui cx ejus dioecesi

Domini fidem, sacrarum deniqne imaginum; qua? tunc maxime impugnabantur, venerationem,
Christi

verum etiam

Siculi

omnes

prae sanctitate

et

quod de biographo tom. cit. {b). Judicium porro, lucubratione laudatus Cajetanus fert, hoc ejusque Animadhujusmodiest Sane haec vita, inquit in Leonis l c, ab versionibus in vitam et gesta S. quamquam antiquo scriptore, bono illo quidem, ferebant tempora, ex grreco verboso floridoque, ut ut ipsemet est. Sed auctiorem reddidit,
:

e vita, posvenerabantur, cxpleto cursu migravit Christo jpternam. n cum sessurus in coelo vitam desumpta est, typis Vitam hanc, undeperiodus ea vulgavit, extatque apud ipsum ipse Cajetanus

Christiana dicendi libertate, sed vita in primis inculpabili.summoperestuduitpropagare. His subnectit

eam, quam modo vtdimus,prophetiam,pcrgitque:

Hsec prasfatus animam Domino reddidit xv Octobris anno 77S. Hisce consona habet Carrerae Pantheon Siculum, quod, si placet, consule. 7 Ea fere sunt, quae de illustri hoc Episcopo
;

dcvenerum

auctores scripto mandarunt refert quidem e Vita S. Marciani ad diem xv Octobris in AnnotationiE bus et illustrationibus MSS. Raderus, a quodam Sabino daemonem e filia quadam expulsum ;verum
ipsemet, quis Sabinusille fuerit, ignorat relata enim severa Sabini hujus vivendi ratione, dae;

desumpta

latinum hunc testatur prologo ad vitam, ex quo sive interpretem, monachnm extitisse scriptorem ibidem desisatis constat. uEtatem vero ejusdem diversis, quas gnat his verbis Ex eo {nempe ex
:

monisque expulsione {adi loc.cit. ,et Theodoretum Parisiis apud in Historia Sanctorum patrum, Chaudiere anno 1570 typis vxdgata Guilielmum
(h),haecsubjuyigit
fortasse
:

enumerat,linguis) scriptoris hujus tempora cognosSaracenos a principicas, quem post ejectos e Sicilia

Hic, quianulla

fit

mentio epis-

busNormannis

vixisse crediderim. QuodannolOlb Grossis{c), uti et Pirrus {d) scripto contigisse de

a Theodoreto non copi, incertum. Imo Sabifuerit cognitus pro episcopo, num hunc, alium plane a Catanensi praeside 8afuerit alius, aut

pr^ufii 9

> ant

mandarunt. Sabino conein5 Pergit porro in eo quod de S. Cajetanus Hsec navit, elogio in hunc modum
:

enim bino extitisse, plura innuunt : Theodoretus 45H, teste in Diclion. Histor. ipse, cui annus
Fellero, in terris

extremus

fuit,

Sabini nostri

spiritu habet is scriptor de S. Sabino Claruisse bographus graecus inLeone, propheticotestisestjam quse jambis item de quo moriens Sabinus oracula,
:

trausferimus, hajc edidit.

videret Catanae Antistes integer edidit Sabinus, haic haud mendax vates

junioris, recensere res gestas, utpote per saecula valuit,nec Catanensis prtesul S. Marcianum haud quarto vivenin Syriacommorantem, ac saecuto ut innuitur, potuit tem, adire, et quidem crebo,
i

Id

cum

conceptum en enimnarratx rei exordium, hisce qui ad eum [nempe Marciaverbis Fuit quidam, Sabinura, num) ventitab;it, eum autem appellabant
:

Simul

ac, inquit. naturae nos cesserimus,

qui

corpus consumpsit

labonbus

innumerabih-

Kostras subibit optimus pastor vices Leo, sancteque suossibi pascet greges. Salubre ingens ad pabulum felix pecu^.

bus, etc.
8

Eulgebit idem signis et miraculis, Ut eflferatur superum Regi gloria.

Reliquum modo est, ut quandonam exorsus disCatanensem S. Sabinus moderari sit facrU confici haut poterU prciamus id vero tam
:

dixcesim

necnlraean .
,,,, vf r.<,

^m
.

neqotio,
:

Ponetque templum Luciaeinvictissimae senex Haec cum dixisset, post paulo emoritur Cunctipotenti Deo commendans spintum,
Beatas ad piorum sedes evolat.

eumdem sxrenonconveniat; Cajetanus enim saeculo vm ftocommunius culo vii, alii vero et rem ac notat namque in hanc
:

cum

Siculos ea de cetebres inter auctores

Porro anonymi hujus poetae et quidem certe CataAnimad. nensis lucubrationem dilaudans in cit.
Cajetanus, hsec habet (e) Scriptor stylo et antiquidccc tate probatur. Vixitenim ante aunum Christi Graecum P. Augustinus Floritus e nostra
:

ruisse tradunt concinnato, elogiode S. Sabino a se dum emortuali habet Cajetanus appomt, ac pro pnmordia episcopatu econtrario Sancti nostri in 760 Rochus Pxrrus et de Orossxsf annodemum

annumm

Carmen

,lil

<

{nempeJesu) societate latinum fecit. Ad haec, inquit, b Concludit deinde Cajetanus sancto Leone Sabinus, Breviarium Gallicanum in Dominum uit, vir Sanctus Catanae episeopus ad migravit Caetera iguoramus. Causas repetere
:

loZunt, qaibus et tpsemet abluserat nec oZis haud multum primitus tmpuleri, Zid, sententiam ut mutaret, eumdem ne
lerspicio
;

Cajetanus

Idea

cum unde id utcumque

lerbum qmdem
t

invicemin omnibus

eruipossit, vero trnum stln expresserit, imo Catanensium praesutum La-

sit,

acerbissimum est. Verum quale illud Breviarium haud assequor modo, causa autem, cur praeclara
illa

antiquitatis

Siculorum monumenta pe-

rierint,

Siciliae (Saracenis dirissima dominantibus ac obvia quaeque ferro flaminibi maque vastantibus) a plerisque historiographis decelebrata servitus, quos, qui eam cognoscere
illa fuit
,

in Opere dtspantt; chronologiam citatus Cajetanus desumptam S. JaenLnc ex ipso compendiose Pzrrus numerat uti cobum martyrem ordine, episcopum inter mortales Catanensem
:

7lg7succedenUum epxscoporum xnepte

perquam

decZum

tomim essedesiisseanno
_

tom. taThunc excepit S.Sabinus,*

m,admarginemannocit.{k) annum

ii

(,)n

H.

(/)Caton

Eccl.

""''!

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

67
illtiURt

criotui tU

"

(a) in vivis agere desiisse. eodem totno 725 ad marginem habei. anno cur ita setatem dispo9 Unius porro S. Leonis, ipsemet fatetur, conjecturis suerit, ast nudis, ut adnt enim innixus, Cajetanus rationem dedit Elogio ac ut apud Cajetanum in ejusdem S. Leo, Leonem et utraque Vita videre est, imperatores quod animadvertens pluribus,

S.

Leonem

ssecuio

nono inchoante, etiamnum inter mortales ageret Theodorus antistes. Ast quod ulterius S. u Leonem (imperii clavum Leone Isauro ac Constantino

M.

S.

Constantinum,

qxdnamiiLeoetConstantinus sint, in Animad. diad Vitam primam num. 12 idem Cajetanus

fllium Consceptat, eosque Leonem Isaurumac quasdam prsesertim stantinum Copronymum, ob tamen imethnicse superstitionis reliquias (quas IV et Constantino Porphyroperantibus Leone

Copronymo tenentibus) Constantinopolim haud adiisse iisve imperantibus obiisse, probat, venerationis benevolentiseque signa sunt, Sancto huic ipsis ab imperatoribus exhibita en enim huc facientia addiem -L^Februarii, Menseorum, prout ea tom. cit. (d) Cajetanus exhibet, verba Quod sane Miraculum (de Theodoro mago quocum, sacra stola ad coltum ejus ligata, S. Leo
: :

fornacem fuerat ingressus,

genneta perdurare potuisse admittit) fuisse arbitratur verum refragatur ei in Commentario ad Vitam S. Leonis praevio die xx Februarii Bollandus, S.

ac, combusto mago, ULvsus plane egressus) cum ad ultimos usquefines pervenisset, inaudissentque imperatoresLeo et Constantinus, accersiri virum Sanctum ad se jubent,

pedesque ipsius prehendentes, obtestati sunt, pro

ipsis ut precaretur.

Eumque,

ut subditur, perhos.Leoni$

Leonem imperatoresproxime

antedictos,
i

ut latius infra visun sumus, adiisse contendens cumque S. Jacobi, si hujus nominis eo tempore Catariensis, ut Papebrochius ad diem xxi Martii JacObojuniori episcopo sacram loquitur, umquam extiterit, procul dubio perperam tempora Caje-

tanus disponat, idemque, ut

Sabini

modo dicemus,
tulioribus

S.

a se dimiserunt. porro benevoientiam taiem aperfrictse froniis lixreticis, ac prseciarissimos quosvis Christi gregis pastores implacabiti odio persequentibus expectet ? Ast reponit ad interrogata hsec his verbis in cit. Animadv. Cajetanus Certe quidem, inquit, non ignoro, Leonem Isauricum
norifice

12 Quis

annum emortualem

infeliciter signet, ac

alibi conjecturis indulgeat,

num

mo-

iconoclasten multos pro cultu Sanctarum imaginum martyrio coronasse, sed D. Leonem ingentium mi-

ihet

atimiu

dtceforuti*

numentis utcumque horum prsesulum setatem inquirendum. stabilire valeamus, paucis modo Quod ut conficiam, facem mihi prseferunt 10 duorum Catanensium prgesulum indubitatse
epochse

raculorum effectorem
potuit,

revereri, timore perterritus

quemadmodum

suppliciis vexare abstinuit

Joannem episcopum Polyboti. Ast, utcumque de Joanne episcopo [quod ad diem iv vel v Decembris,
quibus sacris Fastis inscriptus legitur, examinari poterit quemque ad priorem diem Isauri impietatem redarguisse, apud Raderum Mensea asserunt) se res habeat, latum discrimen est inter

tuceetiorumque

dum

prioris quidem Juliani, ordine, secunRocchi Pirri Catalogum ix Catanensis

;
,
:

episcopi is simavis, Romasextze. Constantinopolitanse, seu, Maximo nse eodem anno sub Agathone Pontifice Constantinopolitani celebratse, ac Actis Concilii
insertse,

enim

epistoise cecumenicse

Synodi

nudam a

suppliciis cessationem, et ea, quse hic

ejusdem Agathonis, ac Romanae synodi vigintiquinque episcoporum (verba sunt centum velut instructio tituli apud Labbeum (b) quse fuit
legatorum, qui missi sunt ad Synodum sextam celesubscribit in hunc modum Julianus

brandam,
vinciae

imperatores Leo et Constantinus exhibuisse leguntur S. Leoni antistiti reverentise signa. Hinc datse responsioni minus fidens Cajetanus, hanc, cui me facite, ni alia, ac prse reliquis Theodori prsesuiatus diuturnitas, obstarent, consentientem haberet, superaddit, nempe Leonem Isauricum
septimo [imo teste Pagio ad annum 726, x) post initum imperium anno, in hseresim lapsum. Et exinde ea, quse de S. Leone Mensea habent, ante-

proexiguus episcopus sanctae ecdesiae Catanensis

Siciliae,

in

hano suggestionem, quampro

fide

apostolica nostra

unanimiter

construximus,

similiter subscripsi. Igitur dioecesim

Catanensem

quam Isaurus palam

hseresim

profitei^etur,

quo Synodus Constantinopolitana, ut moderabatur extra controversiam est,habita fuit, hunc porro apud laudatum Julianus prsesul Pirrum excepit Jacobus, cui Sanctus noster sucTheodorus cessit, quem deinde S. Leo, Leonemque ordine decimus tertius, de cusecutus est prsesui,

anno

680.

orthodoxosque vexaret, contingere potuisse, animadvertit Cajetanus.

Quod vero adS. Cyrillum Rhegiensem prse(e) sidem, quem Ughettus Itaiise Sac. tom. IX scribit, modo spectat, hujus aranno 5S6 obiisse
13
si S. Leo, ut ejusdem Vitse habent, etiamsi Cajetani fuerit, serius procul dubio is, arrideret tempus numerandi ratio, ut et ipse

rAfltt "lfl ' urJ '

chidiaconus

Concilio Nicseno II interC jus denuo setate, similiter constat. Celebratum vero fuit fuerit, secundum ac Generale Concilium vn,

cum

Nicsenum
uti inter

advertit, vixisse debuit,

prtetertim

chronographos convenit, anno 787, cui episcopus, ut aliquoties Theodorus Catanensis Labbeum (c), est videre, subscnptus legitur. apud (quem S. Cyntti Rhe11 Liquet hinc S. Leonis archidiaconum fuisse ejusdem giensis episcopi perperam a Leonis Vitse tradunt) chronologiam anno esse dispositam si enim S. Leo Cajetano Leonem et Concontendit, imperatores
.-

culum, dato
nerit, S.
re'w.9,

cum fere per sesquissequodadannum 725 dumtaxat peweveritate sit alienum, quicis

Leo S. Cyrilio equidem vixisset poste-

quod,

quam a

725,

uti

stantinum(videejusdem Animadv.num.^, uti

et

inter et num. 12} adierit, obieritque, cum ipsum medius haud sederit CatanseepisTheodorum

S.Leo ad ccelos facile perspicit. Quo ergo anao \x evolavit ? Apte satis hunc signavit ad diem Februarii Boltandus, cum eumdem circaannum 780 Tom. IIIFebr. [f), acsub Leone Constantini Copronymi fitio, ac Constantino Porphyrogenmigrasse neta Commentarii prsevii num. 4 e vita emorcontendit : quod vero annum hunc pro certo
tuali

jam copus, nec sedes vacarit, Theodorus cum Synodo Nicsense adesset, sexaginta duobus episcopus annis, ut numerum ineunti patebit,
imo dato S. Leonemprsesulemad secundum Isauri annum postremum, qui Leonis temporum notas Pagium, ac Benedictinos in Arte
extitissedebuit,

tum

haud habuerit Bollandus, ex adjunctaparper quadrienticula circa satis liquet, cumque hseresim suam occuluerit, et ex tnde nium Leo
Leoniexhibenevoientise ac reverentise signa S. Leo uno e bere interea valuerit, commode S. annis imperatores Leo-

proxime antecedentibus

nem

et

Constantinum adiisse

potuit,

dummodo

examinandi nuper vulgata,

741 fuit, pervenisse,

protrahi certe Theodori prsesulatus diuturmtas Grossis videtur, cum testibus Pirro ac de nimis
(a) p. .

775 Constantino filioprimum, icl nec ante annum extremum, statuatur nec post 7S0 Leoni patri orthodoxis annis pnonbus co7itigisse;favitenim
et

(6) t.

VI. Conc, col 677.

(c)

T. VII. Conc, col. 327

6G2.-(d) P . 6.-(e)

col.

323.-(/)

p.

222. ad marg.

heo

;,

68
aiictohb
x

DE

S.

SABINO EPISC. ET CONF.

16 Pergit porro de Grossis, ac ea, quse Papebrochio, S. Jacobi ut episcopatum eoordine admitteret , minus fundata apparuere adfert, periodumque suam, velut S. Jacobum e Catanen,

L eo imperator, nec nisi anno 780, sibique extremo sacris imaginibus, earumve cultoribus bellum indixit audiamus Baroniiad annum ISOverba
:
:

D
San <*no

inquit m, hebdomada jejuuiorum tentus est Jacobus prothospatarius, et Papias et Strategus, et Theophanes cubicularius uua cum aliis

Media

vero,

ac s.

quod imagines adorarent. Tunc demum occultam malitiam suam Leo persecutoris filius patefecit, etc. Proin hinc, Theodorum, de quo num. 10, cum Sy?iodo Nicsenx is adesset, non 62 annis,sed cum ultra 775 S.Leo superstes fuerit annum, haud multum infra suprave decennium episcopum fuisse, consequens sit, oportet. Modo ad S. Jacobum, quem sub Leone Isauro Jaeobi Rochus Pirrus, uti et de Grossis aptesatis, si quis eo nomine Juiianum inter et S.Sabinum episcopus fuerit, sedisse contendunt, gressum faciamus. Colitur S. Jacobus junior xxi Martii, quodie Commentario historico illius gesta, ut Bollandus xx Februarii in Com?nentario ad Acta S. Leonis prasvio prse??xonuerat, illustravit Papebrochius verum enim vero Jacobum hunc Catanensem prsesulem extitisse, ingenue n num. 11 Papebrochius sibi fatetur esse suspectum, nec abs B re; cum nihil, unde eumdem Catanenses infulas tenuisse probent, Siculos scriptores adferre
religiosis viris, eo

sium prgesulum numeroexcludendumprxtimens, hisce claudit verbis Atqui ex MS. cujussuperius exscribebam verba, de hoc apprimeconstat. Memi.-

nit et ejusdem MS. de Juliano Jacobi decessore disserens laudatus de Grossis (c), ita in hanc reni habens : Nostrae assertionis assumptum ex MS. Catalogo Catanensium episcoporum e Vaticanis Kegestisperlaudatum episcopum Cultellium eruto, cui tamquam sacrae anchorae innitimur, fidem sibi ven-

auctorameutum. Cum enim Vincentius de de Grossis numerat, Catanensis antistes ob quasdam ipsum inter et Catanenses
dicat et
Cultellis lxxi, ut

discordias anno 1583

Romam adiisset,ibidemque
Ne

per biennium a

Pontifl.ee detentus fuisset,

sunt de Grossis (d)) Vaticanam bibliothecam evolutandam suscepit, ut vel sic nuperos antiquioresque Catanensium prae-

otio torpesceret aut desidia (verba

judicet

ipsum

Papebrochium num.
:

cit.

dis-

serentem audiamus Quibus sic deductis, inquit, ingenue fatemur, suspectam nobis esse Octavii
Cajetani fidem (aut quisquis alius ei persuasit, ut

hunc, Jacobum nempe, quem hoc die colunt Graeci, Catanensem in Sicilia episcopum fuisse diceret) quando Anthologium Graecum citat, quasi in eo
legatur

album redigeret, quod et diligentissime Detectusproin est thesaurus ille, quem Rochus Pirrus maximo a se studio perquisitum ^ nullibi reperiri potuisse, suo tempore dolebat ast vehementer admiror, quod eumdem Catalogum nec publici juris fecerit, nec ea, quge de S. Jacobo ex ipso de Grossis mutuatus est, dicumque Papebrochius ad serte expresserit patria monumenta num. 13 provocet,numquis forte ejusdem dubia solverit, animo reputare
sules in
perfecit.
:
;

ccepi.

Sancti patris nostri et confessoris Jacobi

episcopi Catanae

Rochum Pirrum Graecorum

latinitate

suspectum quoque habemus citantem Breviarium

:

ii

."

-

douatum, atque ex eo haec verba Jacobus inartyr et episcopus a pueritia mona>ticae vitae institutis, etsacris litteris eruditus Catanensi ecclesiae praefuit, cum barbarorum in sacras imagines impietas desaeviret; pro quarum cultu exilium innumerosque labores ac cruciatus constantissime subire, non dubitavit, quibus confectus iinimam Deo reddidit.
15 Citat

17 Contuli ergo me ad litterariam Operis nostri supplemento concinnando, religiose conservatam supellectilem, evolutisque quam plurimus, quge mensis Martius offert, monumentis, et spe mea me frustratum dotui, et e Catanensibus neminem prseclari hujus pr&sulis martyris acpatronisui,

<nce$tori$ tpoc/"-

cui tantopere

anno

1632 affectus erat senatus,

suscepisse,

causam

defendenda?n

Majoresque

nostros dubiosdebitis monumentis, ut expetebant,

certos reddidisse, perspexi
:

cumque, quasnam

ftrtams

margine cardinalis Sirleti Meapographum nactus HeDricus Canisius Antiquarum Lectionum tom. II vulgavit (a) in quo, ut vidimus, nullum de Catana verbum, de exilio et morte nullum non magis
in

eDim

nologium

illud utique, cujus

quamin
-,

Anthologio,

quodhabcmus juxta

Hieroso-

Studitarum et Montis-Sancti monachorum typica ab Arcudio renovatum, et impressum Romae anno 1598. Pergit Papebrochius binis subsequentibus numeris [ad quod, ne actum in Opere agam, lectorem remitto) rationes Siculorum minus sufjicientes esse, demonstrare ast unum est, quod me, ne candide Papebrochii sententise subscribam, prohibet, en illud Joannes Baptista de Grossis, dum Jacobi hujus, qui apud ipsum est ordine prsesui undecimus [Iwinum enim, Junium aut Juninum, de quo Pirronon constat, octavum

iymitanorum,

iste,dequo modo agebam, Catalogus de S. Jacobo contineat, nesciam, aliaque, qu&vidimus, talianon sint, ut omne prorsus dubium eliminent, anceps etiamnum hsereo, necpro S. Jacobi episauctor copatu quidquam certi deflnire valeo ut Catanenses dubios nos instruant, intereasum, nec ex Operis nostri Supplemento prseclarum sibi prsesuiem ac patronum (alius si sit a Jacobo juniore, in Opus nostrum ad xxi Martii diem jam illato) excludi patiantur. 18 Consectarium igitur ex supradictis flt, accurate deflniri haudposse, quo tempore S. Sabinus dioecesim Catanensem gubernare sit exorsus; id tamen Constantino Copronymo imperante Rochus

MS.

vtrotmi

ep i8 copaium
*<rcuh vni " on(i, m """
'

cum enim anno

Pirrus utiet de Grossis haud G80 Jutianus sextse Synodo

infeliciter statuunt;
in-

terfuerit, iltiusque annus emortualis Siculos scriptores lateat, commode is ad sseculi octavi
inio de Grossis, exordia pervenisse potuit innixus forte MS. Cultetlii Catalogo, Jacobum, quem, ut vidimus, Juliani successorem facit, anno demum 730 Catanenses infulas adiisse, ac decennio, seu usque ad annum 740 tenuisse cum per vicennium quo elapso contendit
, :
,

Catanensem episcopum admiltit floruisse) gesta recenset, eumdem ab anno 730 ad usque 740 dioecesim Catanensem rexisse astruit, eamque Catanensibus,

nempe

eo
,

ordine
alte

episcopum

extitisse

Catange Jacobum sedere opinionem

probat, dum in hunc modum in Catana Sacra Eum (S. Jacobum) Catanensis (b) ratiocinatur scnatus anno 1632 die xn Augusti,ut vel sic dignam tanto praesule concives opinionem conciperent,ad cumque venerandum vehemeutius excitarentur,
:

prsesule Catanenses caruissent, tandem S. Sabinura S. Jacobo fausta totius cteri popuiique acclamationeannol^ aut sequente subrogatum

quem iu terri degentem antistitem habuit, eumdem in coelis conregnantem in patronumadscivit. ju cuciio uuuicg uauiciii jij pauuuuiIJ ailbCl

Pirrus in eorumde?n censet, cui et Rochus prcesulum Catalogo (quamvis annum S. Jacobo emortualem, sede?nque vacasse, sileat) consentanea jam ante exararat ; cumque paucissima
(d) p.

M T.

III,

paTl.

I,

p.

409. Bdit.

Basnag. {!,)

p.

2B.-()

p. 2

.2*.-

270.

scripto?"ibus

DIE DECIMAQUINTA OOTOBRIS.

69
ACCTO! M. S

A scriptoribus

his explorata certaque videantur , ac seclusis binis iis, de quibus num. 10, epochis, ple*raque ambigua, nihil obesse videtur, si S. Sabini

prxsulatus exordium saeculo

viii

nondum ad me-

diam sui partem provecto collocemus, tutius definituri, si quis nos modo inscios, quantae sit auctoritatis

praesulum Catanensium MS. Cultellii Catalogus, quidque inde deduci possit, docuerit, aliave, si quse sint, antiqua monumenta subministrarit.
1

pervenisse S. Sabinum, vetant ea, quaejam supra de S. Leonis ad imperatores Leonem et Constantinum accessu disseruimus licet enim accessum hunc anno 725, quo nec Leo Isaurus sacrarum imagimim eultum,anno sequente id exorsus,proscripserat haud collocandum docuerimus ac eumdem post annum 775 ad Leonis IV et Qon; ,
,

stantini Porphyrogennetae imperium differendum

censuerimus, tamen

eum ann.

780

haud contigisse

ac re ad obi(uin u$que
prxctart

9 Statutis itapraesulatus

Sancti nostriprimor-

posterius, e Leonis eo anno interitu fit perspicuum. Cum enim S. Leo, cujus S. Sabinus deces-

diis,

rern

quxnam episcopus gesserit, ordo, ni tectosumma nos documentorum laborarepenuria,

seclusis paucis
iis,

sor

extitit,

ultra

annum

780 vitam certo haud

citius

protelarit,

imo fortassis uno atterove anno

jam modo prxmonuissem, exponendum exigeret;

obierit, qui

ad annum

778 S. Sabinus pervenisse

mf
'"

um
ritis

quae e Cajetano ac de
fuisse

potuit
21

?
'

Grossis

jam ante (nempe eum Virum

,

me-

conspicmim fide, vita, moribus Deo dignum sacrarum imaginum cultum chriAntistilem stiana dicendi libertato propagantem, ac ob sanctimoniam Siculis venerabilem universis) in decursu mdimus, de caetero memorandum nil habeo. Verum anne se episcopatu S. Sabinus abdicavit t Id certo innuit Basilii imperatoris jussu editum supraque citatum, Menologium, eumque in solitudinem secessisse, majora Graecorum Menaea
,

lem

Cum vero nec S. Leonis in episcopatu initiaannum Bollandus, ilhus Vitam Lommentano

pe r aecenntum

pr0 rccto, vivere

praevio xx Februarii illustrans, assequi potuerit,

nec ejusdem praesulatus ob eximiam nominis ceinsignibus miraculis illustratam lebritatem paucis annis circumscribi valeat, eumdem si circiter per vicennium dicecesim Catanensem praeclare moderatum fuisse statuerimus, haud multum conjiciendo a vero nos aberraturos arbitra,

mur

cum enim monumenta

quae

utcumque
,

habent,

hominumque tumultus

declinasse

ast

quamvis identidem praesulem hunc, fervoris conservandi,renovandivegratia,solitudinempetiisse, mundanosque tumultus declinasse , facile mihi persuasum habeam, eumdcm tamen, vale episco-

Sancti nostri annum in terris extrcmum ac S. Leonis in episcopatu primum demonstrent plane defciant, conjecturis vero ut inhaereamus similioribus, necessum est, quapropter Sanctum

Y.

patui dicto, constanter

:

eremum

incoluisse,

cur

non assentiar, me triplex S. Leonis, qui ei successit, V ita permovet inharum namque singulis

nostrum coelestessubiissemansionessaeculo octaro ultra medium fere per decennium proveclo arbitramur hinc in hypothesi 8 Jacobum vere S Sa.-

bini decessorem

extitisse,

consequitur plus annis

ad extremum usque spiritum, ut episcopali muen verba neri vacans, S. Snbinus memoratur conscriptae, ac apud nos VitcV ab auctore coaevo
:

decem Sanctumnostrum Antistitem Catanensibus si vero eo tempore infulis fuisse redimitum

,

inquit

Tom. III Februarii [a) datcV Defuncto autem, num. 2 laudatus biographus, Sabino episcopo, cum in miccpssopp, qni sacerdotii munere di:

Jacobus nullus Catanas sederit episcopus, S. Sabinum ab anno 730 episcopum fuisse, nihil vetat, cum sedem per vicennium vacasse, nec rite de Grossis probet, nec vero, ut ex dictis liquet, videatur conforme.
22

g-nus esset, investigaudo, bujus urbis incolaetumulTiinrentur, etc Sinulia habet Vita prolixior apud

Num autem continuis

in prresentem diera

Cajetanum, uti
tus, his

et

jam biographus num.

:

5 cita-

que

omnino verbis
,

claruerit,

numque

ab obitu et quidem usmiraculis S. Sabinus inpraedari praesidis hujus exu:

duiiiuvidt*.
<ur
*

inquit, nnturse nos cesserimus Nostras subibit optimus pastor vices

Simul ao
Leo.
gcln, todi
i"

?0

Hinc

igitur,

quamvis pr(vsulem nostrum

fuisse,

so-

txculo ulirn

litudinis

amore detentum

haudabnuam,
minus
vigili

eumdem tamen,
ovium
sibi

ut credi jubet itlius sanctitas,

saluti nec

commissarum

cura, ac per se ipsum incubuisse, sit consequens, c donec senio gravis ad extrema deductus, ac spiLeonem, ritu prophetico, quo successorem sibi praenuntiavit, clarus, animam ejusque viydutes Deo ?*eddidit. Verum quo anno ? Litigant de eo, jam supra visum, qui de Catanensibus egerunt
ut

exposit.v, unde vicV venerationi publicae fuerint quidem defnite pronuntiem, non hdbeo asserit imperatoris Menologium his id sup, cit. Basilii in pacc decessit. Sacrum verbis: B. Sabinus spiritum Domino, pretiosas autem Reliquidem usque quins suas cog-natae terrae commen]:ni< quffi emittunt Verumtain prssentem diem curationes conmen cum hicsiteant, quotquot de S. Sabino nec aeque ac Latina docxonenta sului Gra?ca y quisquam innuat, simile SicuUs e scriptoribus Reliqutas asserta, ad prxsutis nostri
:

Menologii

quod
veni
;

spectat,

unde utcumque stabtham, mhil inadstipulatur quidem non nihil nvm. 2 cita,

praesutibus ; annum enim 690 ad marginem disc?-epans notat Cajetanus, a quo haud parum diserte anno 77S S. Sabinum inter morde Grossis, asserit Hsec prafatales esse desiisse, his verbis auimam Deo reddidit xv Octobris ann. 778.
:

Menologium, miracula si spectes inficias quibus Sanctum nostrum inclaruisse non est animus, ast nullum in specie certo ire,

tum

Sirleti

tns,

Pirrus vero, quamvis annum emortualem haud primum S. Leoni tamen eumdem 778 signet
,

fuisse

{b)

ad marginem
xx Peb)
.,

habet. Ast

ad eum annum
4S5.

Octavius Cajetanus indagator horum indefessus temporum detegere valuit ; imo res illius gestas interiisse, candide idem assebetlorumve injuria jam supra memorarit, nec nisi pauca illa, qiuv ad notitiam pervenisse, asseverat. vimus, suam

(-,,

A.I dlcn.

p.

2fS

('')

Sictl. Sacr., co).

16

DE

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

70

DE

S.

ROGERIO

EPISC.

CANN. CONF.
D

DE

S.

ROGERIO

EPISCOPO CANNENSI CONFESSORE

BABOLI IN APULIA.
D

S.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
episcopatus SanctielogiumaFerrarioadornatum:Actaqaalia: tempus
translatio corporis
:

cultus.

B
A*T1 MDItU
s*c. XII

^ghellus Italiae Sacrae auctae tom.

VII
:

(a)

in

bus Octobris
habent,

Tranensi archiepiscopatu Barolum seu BaS. Rogerius a rulum graphice describit his verbis Baro-s $olo fere Ferlum, vulgo Barletta septimo a Metropoli Tra-

Haroet aliis diebus illius memoria a Canuis urbe translatum liensibus, qui corpus eo ex

//

rario

maritimum est oppidum regiffi nensi milliario regni ditionis inter primaria, non modo Apulias et
,

oppida numerandum, quippe habitatum animabus decem et octo millibus, nec modo aedificiis, nobilitate, amoenitate, sed opibus
{Sicilice)

sed vel

Italiae

quidem Ferrarius apographum, ab Ughello tom. ecc Actis, quorum UaVII {b) excusum, ab archiepiscopo Nazareno Concordat autem per omnia jores nostri accepere. Breviarn altero apographo vetustissimi

maxime

celebratur. Ita

cum MS.

etiam et mercatura praeelarum.... Hic etiam coenobia virorum octo, Sanctimonialium quinque ; quorum praecipuum S. Stephani Ord. S. Benedicti, ubi jacet S. Rogerius Cannarum episcopus miraculis
'

corpus monasterii S. Stephani, ubi Sancti quas requiescit; sed praeter duodecim, Baroli ad histonam ibidem dividitur, Lectiones alia Eymms et Respectantia habes in Antiphonis,

dicto sponsoriis, quae antiquitus in

gloriosus.

Hujus Sancti memoriam, quam

alibi

frustra fere quaesieris,

SS.

ltaliae

Ferrarius in Catalogo ad hunc diem celebrat, illius Acta,

quae sunt admodum brevia, e monumentis ecclesiae Barolitanae strictim referens in hunc mo-

monasteno Commentario una cum Lectioleqisolitanos huic sibi praelucentia nibus subjiciemus. Eaec omnia Neapohtanus Joannes Paulus Grimaldi habuit Sancti Vitam S J. theologus, ex iisque corrasam usitato Italis more Italico edidit, ast
idiomate

dum

Rogerius qui et Rugerius apud

circa

Cannas in

pago vicino natus,

sic vitae probitate

anuum

sal.

quingeutesiaetatis

mum factus clericus ecclesiae cathedralis Cannensis,

suavitateque

multum dilatatam. seu Officium pro3 Verum cum dictae Lectiones annum 1276, quo Sancti prium non nisi post conscriptum dicorpus Barolum fuit translatum,
,

non an no D.-

miniBOO,

morum anno

Sanctiepocha gestumque fueriU hujus auctor a

(hanc enimfigit circa
fere

18 praeditus fuit, ut apud cives summam laudem consecutus unice ab omnibusdiligeretur.Erat enim a mundi hujus cupiditatibus alienus, mirae continentiae, sedulam ecclesiaeservitutem praestans.Quare mortuo episcopo Cannensi maximo totius populi et
cleri

annum Dommi
est
:

500) 800

amphus (nam dubitandum, quin parum aut nihil rerumque vicissitudimultas interea calamitates

annorum intervallo

remotus vixpromde

consensu in demortui locum eligitur. Qui cum nondum ob teneram aetatem sacerdos esset, et quod se tanti muneris indignum judicaret, non solum electioni non assensit: sedetiam, ne assentire cogereurbis tur, aufugit. Verum ex fuga retractus totius
desiderio satisfacere cogitur.
% Factus itaque episcopus
,

Sancti gestis innotuenes perpessa fuit Apuliajde adeo in histona zs auctor rit Quin imo imperitus cirignorasse videatur, quo vel

fuit,utplane f

Cannensem cathedram cler tempore 5. Rogorius floruisse eumscnbat anno

occupant

quod enim aha Domini quingentesimo, nulla

:

quam
ac velut in alium

celebttiu*

lum

epitomen

basi znnititur, episcopi Andrienszs quoactis S. Richardi Papebrochius dte ix Junn, dum
,

virum mutatus, videbatur sublimis et humilis, dives et pauper, in vestitu vilitatem, iu vita asperisobrietatem amplexus. in cibo et potu tatem infirmos frequens visebat; Anlictos solabatur
,
:

Ztumejus num 9 Lc
um,

transcnben recohtur, e Ferrarto

interserit
{ :

pauperes suis facultatibus sustentabat; viduas et pupillos fovebat patrocinio, ac ut uno verbo dicatur,

Hactenus proprio quafli Richardi) porro subcor^e natans auctor VU* S. duorum episcopo; sTdiumpetit a Vitis Sanctorum Laurentn Februario illustratis, S.
in nostro

omnibus erat pius pater

vivens miraculis claruit.

tina

Nam

adhuc Paschali cuidam diuet pastor. Is

S Michaelis in
bruarii
:

oculorum et aurium infirmitate laboranti, oratione integram et utramque sanitatem restituit; et nemo cum fiducia accedens, ab eo beueficio vacuus recedebat. Denique virS. virtutibus et meritis clarus ex hac vita in alteram migrans quievit in pace. Idi(o)col.887 -(</)col.789.

ep.scopi, cilicet Sipontini

et S. Sabini

sub quo cont,rit revelatio Gargano, uti refertur vn Jemonte Canusini episcopi, a quo die x

leguDtur a . flimul cum S. Gelasio tonaecclefli dedicationem, Sipontinae ecclesi* ponPapaTnvitati . Laurentius Tranensis, Salpitana,, Eutychius tUex Palladius Austerius Venusmae. . His : j Innes Eubisin*

*>

num

5 vitffi

duabus

DIE DECIMAQUINTA 0CTOBRI8.

71
AOCTOtt
S.

duabus quasi facibus prcelucentibus pergit Vita, et Cum ex hac strictim compendiata Ferrarius monte Gargano appa S. Michael Archangelus in
:

n
ii

ruisset, eo jussu

Pontificis profectus,

una cum

versum Sancti Officium, quod supra num. 2 e vetustissimo Breviario Barolitano desumptumvidimus, verosimilius eodem tempore ordinaverit, vix dubium remanet, quin ex praesentia Sancti,

Laurentio episcopo Sipontino, Sabino episcopo Canusino, et Rogerio Cannensi, arastempli recens
conditi consecravit.

quam e spuriis S. Richardi Actis didicerat, in prsedicta dedicatione concluserit, alteram historiam suam, quam e vaga forte traditione (antiqua enim Cannensis ecclesise monumenta cum hujus destructione periisse in Prxfatione sua testatur Grimaldi) acceptam, in digerendis Lectionibus adhibiturus erat, necessario ad illud circiter tempus, quo dedicatio isthsec contigerat, rejiciendam esse. Deceptus hisce, ut diximus Ughellus non tantum Cannensis episcopatusexordia a Gelasii IPapae temporibus ,seu fine Sceculiv, sed, ut perperam alibi factum ssepe in Opere nostro compertum fuit ab ipsis Apostolorum
, ,

u(

perperam

, Acti$,

Laurentii (cujus caput 111 et suo verbotenus describit auctor pene totum textui) nihil de altaribus consecratis, nihil de aptat episcopis ad eara rem sociis. Rogerium autem Cannensera nec illa Vita nec Vita S. Sabini, nec alia imo nec episcopos ulla antiqua scriptura novit

4 Ast Vita praedicti

S.

Cannenses ullos ante saeculum

ix vel x, sic ut ve-

rosimilesit, ecclesiam hancrecentioris multo, quam credatur, institutionis esse; similiterque priraum

ejus episcopum ac

Patronum Rogerium.

Ex solis

itaque S. Richardi Actis, quse edere noluit Papebrochius, prodiisse videtur, quod Sanctus noster
interfuerit consecrationi altarium ecctesiseS. Michaelis Archangeli in monte Gargano, adeoque nec aliud id asserendi vixerit circa annum 500
;

en prima Catalogi ipsius temporibus repetit Primus Cannarum episcopus verba (c) N
:
:

sedit,

Apostolorura Principe

Romam

contendente,

hic Ughello Ferrarioque fuisse in Annotationibus ille vero post g quidem infra relata Sancti Acta profitentur. Ast prseterquam quod nullasint antiqua monumenta, quseepiscoporum Cannensium ante sseculum ix vel x memiadmonere, addi hic non immerito potest, videri

argumentum

hispopulisEvangelio edoctis an. sal. 44 ex Tabulario ecclesiae Sipontinae. Nil mirum, nomen hic reticeri, cum res ipsa id temporis haud extiterit.
Pergit Ughellus
et

secundum locum
:

tribuit S. Li-

berali, qui pastorale

decoravit circa an. 112

dum mirum

si

jam tum

ssecuto vi Cannensis

episcopatus fuisset erectus, nec S. Rogerium, nec alium quemquam istius sedis episcopum subscriptum legi uni e sex Romanis Conciliis, quse sub

munus, inquit, lauream;irtyrii at quamvis idipsum tib. n cap. xx scribat Petrus de Natalibus, seuS. Liberalem episcopum faciat Cannensem eum tam Ferrarius ad diem xxx Decembris et citatus supra Tortora{d) episcopis Canusinis, tum ex accurata rei inquisitione, tum ex constanti mini,

meque interrupta

ecclesiae

Canusinee traditione,

apud finem ssecuti v et initium vi habita, extant cumprolixis subscriptorum tum Aputise Labbeum quam aliarum Italise regionum episcoporum catalogis.
t

adnumerant. 7 Error inde verosimilius profluxerit

quod

corrupio

fonte hautli

aturitur,

Recte igitur Papebrochius post textum statim sane recitatum eodem num. 9 sic pergit : Hunc vel solum nomen suum probat differri (Rogeriuni) probabiposse ac debere ad Longobardorum (imo de scriptoribus ftwsNormannoruni,w/ Assemanus
5

in hoc plurimi scriptores (sic ibi loquitur Tortora) sint, ut Canusium et Cannas hallucinati turpiter civitatem confunderent adeo, ut unam eamdemque

^m ^'
"

n~

reputarent;

quodquam alienum

a vero

sit,

abunde

obserHist. Ital. Tom.I{a), et ex eo Tortora{b) sicut ex eadem in partibus dominatum vant) iis potest causa nec Richardus, de quo agimus, credi
;

itaque perdemonstravit Damadenus. Falsa hac memoratura confutatumque suasione adductus in de Natahbus, errorem forsan prolapsus est Petrus errorem hunc amanueusium oscitantiae nisipotius adscribere, cum menda, qua et imperitiffi velimus sint causa in operibus obrepunt, nec rara

eorum

Angload sseculum v spectare, quando necdum Sed de hoc plura ad Saxones converti cceperant.

anno xv Octobris, quando Rogerius iste colitur, post quod tempus translatus Barolum mcclxxvi
:

suffartee, compositae de ejus Vita Lcctiones, similiter potius Vitae auctor, ut has Andrienses quarum seu
:

quibus non obstannec levia Hactenus Tortora Ughellus tertio loco recenset tibus prosequens S. Richardi S Rogerium, sed spuriis, uti diximus, vero loco Felicem his y Actiscircumventus quarto episcopus, et hujus eccleverbis Felix Sypontinus commendatarius ex institutione (Cannensis)
; :

sia3

noluit

Rogerium
et

praeterire in

dcdncendo ad Garga

num

Richardo,

Cannae

Andria

tum quia vicinissimae urbes sunt tum quia Rogerio adscriptum

,

miraculum, de

aestu ac

siti,

per fontem et aquilam

ast vero hic denuo Gregorii, ut in Epist. 51 L. i Gregorii verbis quse liquet e falli Ughellum, sunt Pervenit ad nos, Epist. 51 ad Felicem talia officio ecclesia ita sit Sacerdotii

euntibus levata, volebat

commune
,

Richardo facere,

quod Ferrarius neglexit. Dein num. seq. transcrihsec subjungit ptis reliquis Ferrarii verbis sumpta sibi fatetur Ferrarius ex Officiis ecHaec
:

ibidem decedentibus, destituta, ut nec poenitentia possit infantibus. Hujus lgibaptisma praestari

quod Canosina

nec
tur

clesiae

Andriensis

distributa

quae
;

si

ubi Vita in tres Lectiones ut aliquando reformentur

,

mole permoti, tam pise rei tamque necessariae authontate dilectioni tuae, ut prreceptioms iubemus visitator accedas, commonitus, memoratae ecclesi*
et vel

aptius sumesane conveniret earum argumentum tamhistoria Inventionis et Miraculorum tur ex illam sola certa et fide digna, ideoque solam quam suaserim illis, qui simihuic operi inserimus. Idem usurpant ; non nisi in les de S. Rogerio Lectiones et his imperite consarcinatis meris conjecturis
, ,

debeas ordinare, duos parochiales presbyteros vitae, tale officium veneratione q uos tamen dignos ad praevideris, et quibus in nullo gravitate
et

morum

disciplinse, ut sanctffi obvient constituta canonicae ecclesiae. Confundit cum digna cautela provideatur Canusinam cum Lanitaaue Uqhellus ecclesiam scriptoribus, ut supra nensi, qui error plurimis

Jfd. U( rr
l

quamvis ei, quo conditae sunt, saeculo fundatas ignoscendas. proprige seu legenda 6 Non quidem Lectiones
;

communis. notat Tortora, est sequxturPeSFeliceminCatalogo Ughettiano

^um

gfttlliano

nostra apud Ughellum excusa

S.

Rogerium prs

inqntNtin Notis num. 2 trls verum ut infra hj* tamen vel nullu. colaus Coletus, Hic

fatxdedicationiinmonleGarganoadfuisserefeauctor unxrunt, verum cum harum Lectionum

(.) p.

est,velalterabeo,quemCannensemo^ 8
f. Ughellus

^}^
- W P-

--

in ae
!

ecclesiae

Gravi-

f
nensi3

4.0.

[b)

Status Eccl. Canus., p. 43.

-(c) T.

VII,

col.

789.

n
wno
S

DB
quem dum
repellit e

8.

KOGEIUU EP13:\ CANN. CONF.

//

nensis,

Gravinensium catalogo,

ex varia librariorum adnumeralectione deceptas. Eum Petrum nos X hujusoperis, bimus inter Gabienses Latii Tom. v id est Gabensem, usurpata lit.
iu

hunc Cannensem

rejicit,

//

quem Gavensem,
meratum

connupro b, legimus inter conterminos episcopos inRom. Concilio an. 869. Jam Ughellus
Cataultra medium sxcuti ix progressus, nullum prxsidem, quiinibt logo suo inseruit Cannensou

locum

vateat vinvel utla plausibiti ratione sibi 4 dixit Paillam

Hincjure merito supra num. pebrochius, Rogerium Cannensem nec

dicare.

Vitam

nec aliam ullam (S. Laurentii) nec Vitam 8. Sabini, episcopos autiquam scripturam nosse; imo nec ix vel x, sic ut veroCanneuses ullos ante saeculum quam ccclesiam hanc recentioris multo,
similesit
similiterque primum credatur, institutionis esse ptus ac Patronum Rogerium. Sed ejus episcopum nimirum extialiquid hic innuit Papebrochius, primum Cannensis urbis epi,

quicumquead ejus dedicationem m llhus festivitateannuatim venerint, sciant se de omnibuspecconfessi fuerint, qua.lra catis, quibus canonice quadraginta sex quadragesiginta sex annos et Anne igitur, qui hic nomina mas sibi relaxari. noster cujus tur Rogerius non erit Sanctus episcopatus neque Ughetlus neque alius epocham aliquis,nisiefabulosis Richardi Aclis assignare hucusque potuit ? Ne nimium hic in respondendo prxcepsaut novitatis amans videar, prius audi, quid Tortora, num scilicet S. Rogerius SS. Sabini
// // // , ,

archiepiscopi,episcopi,abbatesetmultorumalio clericorum congregatio copiosa. Quapropter

ruin

Laurentii Sipontini extiterit socius, responvolumu>, deat (c) Nam si quodres est, inquit, fateri hoc maxime controvertitur ab emunctae nariscrit hnnc Roet historicis, qui proinde contendunt, S. prassulem floruisse sub NoTffli gerium Cauuarum
et
:
:

nis,

illumque

esse,

tisse

S Rogerium
.

scriptione consecrationis
schali II peractse.

qui deseriptus reperitur in inba^ilicie Canusime a Pa-

scopum
e
vronuu.

id

testisest

ipsum jactare ecclesiam Cannensem, Tortora (a); ast id verosimile non esse,
colligi dabitur.
i

mox dicendis
9 Post

enim Sancti corpore jam ditati erant 'uiodimiun *^ ,M Barolitani, perquiri Acta verosimihw cwpere
11

Dum

sxculum

x firmius incedit Ughellus sexto

* cujusmeminitBaroniusadannum 963 ;etenimhoc Aputxse anno Lucidus Cannensis una cum aliis
conventui antistitibus interfuisse legitur celebri
Ottoni imperatori sub juramento promittentium liberam summi Pontificis electio-

scribens n loco sic

Lucidus Cannensis episcopus,

cumque forsan traditio ferret, interfuisse 8emctum cujusdam ecctesise dedicationi, simulqueprx e manibus essent Acta S. Richnnh, pronum fuit
biographo
,

cxteroquin historise etiam ignaro

Romanorum,

chronotogise seriem invertere, opinando, traditionem istam de dedicatione ecclesix S. Michaclis,

ut

eam

gwpraesens nem. Post LucidumcollocatJoannem,

fuit

(verba

sunt

Ughelli) consecrationi

ecclesiae

pretandam. pho, non alium

in Actis S. Richardi legebat, esse interCum inquam, idfacite fuerit biograesse

Papa celeCasinensis anno 1071 ab Alexandro II Casinensem. Huic adstipuapud auonymuin

bratse

lib. latur Leo Ostiensis in Chronico Casinensi ubi inter quadraginta tres, qui dictse cap xxvin, etiam consecrationi adfuere , episcopos recenset

Rogerium istum Cannensem de quo agimus, existimamus, prcesulem ab eo, ejusmodi donecvel ante velpost hunc atium (nam Apulia Siciliaque ante sxculum m haud nomen in
,

Cannensem, sed nec hujus nec aliorum nomina exprimit. Pergit demum Ughellus in hunc modum: N. . . cujus nomen ignoratur, anno 1105 senatore a Goffredo Cannarum comite et imperiali
.

ejusdem ecclesise episcopum reperi) Rogerium convicti fuenextitisse, solidioribus argumentis consequitur, haud adeo, quam mus. Hinc porro
sibi

quidem imaginatus
,

fuit,

Vitae

auctorem a

amplum

pro sua

ecclesia

obtinuit
est,

privilegium.

memoratum cpiscoAdmodum nomen Ughellum latuit, unum eumpum, cujus demqueesse cum illo, qui anno 1102 Cannensi nomen fuisse ecclesiae prxsidebat; huic autem
ergo probabile
utar Rogerium, invicte probat Diploma (verbis
eclaudati Tortorse (b)) continens consecrationem honorem S. Sabini illius epiclesiffi Canusinae in cujus autographum in Tabulario capituli scopi legiCanusini adservatur, exemplarque exscriptum
,

publice omnibus tur in pervetustissimo marmore est, qui patente in eadem ecclesia, cujus tenor
sequitur:
//

proindeque in vis, qu<e Sancti eetate abfuisse quam ex S. Richardi Actis conquisivit, aliunde majorem fidem promereri. eruitur cx Officio Anno 12 Antiquus Sancti cultus seepius proprio monasterii S. Stephani Barolijam Sancti Vitam induodecim memorato, quod quia integram cum lectiones divisam complectitur dabimus cum vero cultus non Annotatis prelo translationem nisipost factam corporis Barolum pnus, quonwlo celeber evaserit, preemittendum Hanc supra num. 6 dicto transtatio fueritperacta. Theocontigissediximusanno 1276, quo tempore ^ moderante, rem gebaldo Cannensem ecclesiam ex autograplio stam sequens Monumentum, nobis communicatum et ab Uecclesix Nazarenge exphcat Anno^ ao (d) excusum, his verbis
,
: ,

i276

D. 0.

M.
mcii mensis

ghetto Chnsti milleIncarnatione Domini nostri Jesu rescptuagesimo sexto

,

ei recitaia

hic
H n

K)

//

Anno Dominicae Incarnationis

tmcripiwnr
i,que ''

.-

//

Septembris indictione decima hsec ecclesia Canusina ad honorem divi Sabini confessoris Christi dedicataest ab nniversali Papa Paschale secundo ^eptimo Idus Septembris et ad hujus S. E. negotium perpetrandum invitati sunt Portuensis
episcopus, Beneventanus archiepiscopus, Capuanu8 archiepiscopus, Salcrnitanus archiepiscopus, Neapolitanus archiepiscopus, Acheruntinus ar-

simo ducentesimo magnidomino nostro Carolo, Dei gratia ff nante dncatus Apuli* et prmcipatus fico rege Sicili,

Capue, alm Urbis seuatore

Andeguvi proac Romani Imvincie et Fulchalquerii comite, Romanam Ecclesiam perii iuTusciaperSanctam
,

vicario generali,

regni vero ejus anno

undecmo

./

ejuedem, quaita mense Junii octavo decimo die

//

//

//

//

//

//

//

./

chiepiscopus, Sypontinus archiepiscopu6, BixanMaraldus Tatius Tranensis archiepiscopus Malcerius Compsanus rentinus archiepiscopus archiepiscopus, Rogerius Cannensis episcopus, Guilielmus Salpitanusepiscopus, Mandus Minervinensis episcopus, Gaudinus Murensis episcopus
,

ind. apudBarolum. Nos Bobert, de Argintera

ngAi

****
t err*
,

publicus eju.de Nicolaus de Raynerio

m.orra

eadem testes Utteratide tariua, et subscripti r^a t, p^sen, ad ,, ; speciaiiter -cati

te

p^co

etCupersanensisepiscopus; verum
(a)

et plures alii
VII,

venerabilem virum u. scripto fatemur, 8 m no Minerbinensem episcopum ecclesia Baroh osten constitutum, intus in majori
,

^a P*

^
disse

H 205.
.

- (0) p.

170.

() p.

205.

(d) llil.Sacr.,

t.

col.

79K.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

disse nobis

73
S.

mandatum unum

patens 6anetis8imi

asportatae, prout plura et diversa de rebus ipsius

D.

Patris D.
talis est.
nfC utnti

Pap, cujus tnandati tenor per omnia

per malos homines ab eadem ecclesia furtive asportata fuerant et substracta.

ecclesiffi

apwt

Poww""
Rogcn

Pontifi cem d*

funo corpon*

Innocentius episcopus servus servorum lvnneruiVenerabili fratri episcopo MinerbiVenerabiii tratri etc. pei Dei neng'^ ete> xposu it nobis venerabilis frater no*- ~; a * rnraio quod clerici castri ster episcopus Canensis nnn^ flprici oRstri de
13
//

uor 9 ua et ejus 7 arcbipresbyter damaCanbuwi supiauR.u petitionem ci rcquisiuuucm pncsocn supradicti pcuuuueiu et requisitionem prffi- ^ ni tecletia tunti dicti Andreae archipresbyteri et Angeli procura- Baroi'um

15

Verum quia idem

,.
..

4,,,

praefati toris nraefati

cum omni

devotione ae solicitudine ac

"-"< tranttuiute " t;

Barolo, adjuuctis
i

sibi

quibusdam

laicis,

eorum

efficaciter admittentes, quia

opus Dei

et ipsius

Can-

hac parte sequacibus Tranensis dioscesis, ad ecclesiam Caneusem armata manu nequiter
in

accedentes

majus

altare

ipeius

ecclesiae

ausu

nensis ecclesiae satis utile et necessariura videbatur foro, si praedictae res per eos ad opus ipsius Cannensis ecclesiffi salvarentur, idem arehipresbyter
et ejus socii supradicti

sacrilego violare,

ac

quasdam
et

reliquias Sancto-

uuanimiter

et concorditer

"
//

rum, quae in eodem altari, gerii, quod in quodam sepulchro juxta ipsum altare recoudita fuerunt, nec non et lapidem superpositum eidem altari violenter auferre, illaque cum pluribus aliis rebus ejusdem ecclesiae ibidem inventis ad praedictum castrum secum exinde aportare non sine multae temeritatis auiidem quoque clerici et dacia prffisumpserunt
:

corpus beati Ro-

miserunt quosdam clericos de

sociis

eorum simul

cum praedictu Audrea et Angelo procuratore ad eamdem Cannensem ecclesiam, credentes ad hoc
benefacere, et sub expeusis eorum, quia prffinominati archipresbyter Cannensis et procurator promi-

serunt eidem archipresbyteio Baroli et ejus sociis expensas ipsas restituere, feceruntqueinfra scriptas res de rebus lpsius Canneusis eeclesiae apud Baro-

laici

tam corpus
et

Reliquias et
,

res

praedictas

quam

nonnullas possesssiones

ad eosdem epi-

'

scopum

ecclesiam pertinentes contra justitiam

lumdeferre, ibidem couservari, et depoui sub custodia prffidicti Cannensis archipresbyteri et Angeli videlicet mappas duas de procuratoris prsdicti
,

n
h
/

detinent, et lpsi ecclesiae restituere indebite contradicunt; quo circa fraternitati tuae per Apostolica scripta

altari

mandamus, quatenus
tibi

si

de hujusrnodi

sacrilegio
laicos

constiterit,

praedictos clericos et

de lapidibus marrnoreis, campanam unam, et alias plancas de lapidibus marmoreis; quas quidem res omnes delatas per eos, prout supra distinguitur, incontineuti et sine aliqua diminutioue ad

<

//

tamdiu appellatione remota excommunicatos publice nunties, et facias ab omnibus arctius evitari donec super hujusmodi violatione
,

mandatum praedicti D. Mincrbinensis episcopi eidem Audreffi archipresbytero et praed. Angelo procuratori in

pnesentia

prajfati

D. episcopi, ac in
libenter

o
</

dicti

altaris,

ac ablatione et asportatione coret lapidis praedictorura satis-

nostro testimonio

tam voluutarie quam

poris,

Reliquiarum

//

fecerint competenter, et

cum tuarum

testimonio

assignaverunt, et fecerunt integre resignari, quamquam fuissent sub custodia dicti Canuensis archipresbyteri et procuratoris ipsius eaomniadeputata. 16 Nos vero qui supra Bivianus Miuerbinensis

litterarum ad sedem venerint Apostolicam absolvendi, ipsisque nihilominus corpus, Reliquias,

lapidem scopo et

et possessiones praedictas

memorato

epi-

//

ecclesiae restituant, ut tenentur, monipraemissa per censuram ecclesiasticam aptione pellatione remota compescas. Datum Laterani

episcopus per praesens publicum scriptum fatemur, fuisse in prffidicta omnia qualiter praeleguntur
,

itmie el a furto excttiaulur.

quinto decimo Kalendas Maji, Pontificatus nostri

nostra praesentia plenarie exequuta pariter et completa; et per hoc non oportuit nos ad excommunicationem nuntiandam procedere, quia minime no-

anno primo.

(ci

Dai olt-

ra>if|

mi

'XpllCUtt'.

idem D. episcopup Minerbini executionem mandati reverenter procead ipsius dere cum ea, qua expedit, diligentia et cautela in testimouio nostro juxta ipsius mandati tenorem
14 Voleus igitur

Et nos bis constare potuit de sacrilegio supradicto. archipresbyter, et Angelus speAudreas

qui supra cialisprocuratorinprffisentia prffidictorum judicis,

omnia, notarii et testium subscriptorum praedicta distinguuntur, vera esse fatemur, et res
quffi

supra

cum omni diligentia inquisivitperplureset diversos homines Baroli, sufficientes et probos, et omni exr
ceptione majores, si de hujusmodi sacrilegio ad eorum aliquid notitiam pervenisset qui corporaet juramento astricti seriatim dixerunt liter
; ,

praesentis prffidictas nobis, ut prffidicitur, resignatas

scripti serie

asserimus recepisse. Unde ad futuram

et ipsius archipresbyteri Baroli
prffisens
et

memoriam,

so-

publicum testimoper manus niale scriptum, sicut exinde factum est,

ciorum ejus cautelam,
signo meiprffidicti Nicolai, publici Baroli notarii, subscriptione prsfati judicis , et solito,

confessi sunt in praeseutia nostra, nihil ad

pervenisse uotitiam de praedictis. quisitiouis fama cum subito pervenisset ad notiet tiam venerabilis viri archipresbyteri Baroli aliorum clericorum sociorum ejus, ipsi unanimiter praeet voluntarie et tamquam obedientiae filii ad praedicti episcopi Minerbini, nobis ibidem sentiam
,

eorum Cujus quidem in-

meo

subscriptorum testium subscriptionibus tum; etc. Extat signum, etc.

robora-

Robertus F. F. Baroli judex. Pasqualis Uturberlongus testatur.

Nicolaus deCaroaugelo
testis, etc.

prffisentibus, se

personaliter

cum omni

reverentia

contulerunt

exponentes , quod quidam clericus et socius eorum, Andreas nomine, archipresbyter ejusdem Cannensis ecclesise, et Angelus canonicus specialis civis Baroli, ipsius Cannensis ecclesi procurator venerunt ad eumdem archipresbyterum ipsos, ut ob et ejus socios supra dictos, requirentes et honoris intuitum ejusdem CanDei rcverentiam nensis episcopi et eorum deberent una cum eis ad eamdem Cannensem ecclesiam se conferre ad deferendas et salvandas ad opus ejusdem Cannensis ecclesiae quasdam res de omnibus supradictis, ne res ipsffi fuissent furtive noctis tempore ab inde
() Vilallal. S. Hogerii, p.

Ambrosiusde Amicis testis, etc. Annosequenti 1277 Theobaldum pium furtum a Barolitanis, prxter corpus S. Rogerii, recepisse, Barolitana docet aliud, quod e majori ecclesia habemus, et a Grimaldi (a) Italice editum est, monumentum tenoris hujusmodi Anno ab Incaruatione Domini nostri JesuChristi
:

millesimoducentesimoseptuagesimo septimo, regnante Domino nostro Carolo, Dei gratia magnifico

rege

Siciliae,

ducatus Apuliae

et principatus

Andegaviffi et FulCapuffi, almffi Urbis senatore, ac Romani imperii in Tuscia chalquerii comite, Ecclesiam vicario generali, re-

per

S.

Romanam

30.

gni

74
AOCTOM
S.

DE

S.

ROGERIO EPISC CANN. CONF.

assignatae; quae res sunt haec scilicet
:

Ret oblatnt

gni vero anno duodecimo, mense Julii vigesimo secundodie ejusdem, quinta ind apud Barolum. 17 Nos Theobaldiis humilis Cannensis episcopus, et Achilles archidiaconus, Andreas archipresbyter,
Nicolaus primicerius, Lambertus subdiaconus, Petrus subdiaconus ipsius ecclesiae canonici in pras-

mensae duse D

marmoreae altarium, omnes marmores sedis, ubi sedere, dum missarum solemnia celebrarentur, episcopu8 consuevit, campana una et quamplures sanctorum reliquiffi. Unde ad futuram memoriam, et
archipresbyteri et clericorum seu cautelam, et ut de commissis fides canonicorum mdubitabilis habeatur, praesens publicum instrumentum eis exinde fieri fecimus per manus pra-

praedictorum

sentia Salomonis regalis Baroli judicis, Nicolai de Raynerio publici ejusdem terrae notarii, et subscriptorum testium litteratorura de eadem terra, ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum, pra3sentis scripti publici serie notum facimus et testamur, quod dum permittente ultione divina, non sine nostra et civium magna contagione peccati, Cannensiscivitas esset populo derelicta, ita quod quomodo sola sederet et sedeat, melius ipsa veris-

Nicolai publici Baroli notarii, signato suo solito sigillo, et subscriptione nostra, qui supra, Cannensis episcopi, et subscriptionibus nostrorum,
dicti

qui supra, canonicorum ipsius Cannensis ecclesiae, aliorumque subsubscriptione praedicti judicis scriptionibus infrascriptorum testium roboratum
,
:

simo oculorum potest certificatione perpendi, quam alicujus locutione depingi quid plura? Dum seges
:

quod

scripsi

ego praedictus Nicolaus de Raynerio

,

esset resecanda falce, et sylvae effigiem praesentaret

locus, ubi Canensis civitas erat sita, et per consequens cathedralis nostra Cannensis ecclesia, intus

publicus Baroli notarius meo cousueto signavi.

qui

interfui

et

signo

19 Sic itaque delatum Sancti corpus Barolum apud moniales Benedictinas depositam fuisse,

quod Br u a P ud mmattt

in praedicta civitate fundata, propter loci deserti sterilitatem legitimorum ministrorum suffragio, et

conditumque in earum ecclesia

S.

Stephano sa-

s SteP lmi
'

cra, testis est Grimaldi(a), id constare inquiens

custodientium securitate careret, et idcirco nonnulli,

qui in

vanum
,

Christi

nomen sumere non

formidant, Dei timore postposito etecclesiae immunitate contempta porta praedictae Cannensis ecclesiae

manu armata

et

temeraria confringentes

corpus Beati Rogerii , campanam et quaraplures sacratas res alias asportassent itaque dum ipsa
:

ecclesia esset posita in

medio nationis perversae,

custodientium securitate contempta, a diversis et sicque variis malefactoribus pateretur insultus residuae res, scilicet infrascripti marmores, mensae altarium, et Sanctorum Reliquiae, nec non et campana essent exposita naufragio et ruinse atque
,

ex litteris indulgentiarum, quas eidem ecclesiae duo Cardinales legati a latere (horum unus erat Ludovicus presbyter lituli S. Laurentii in Da- e maso, alter Latinus Orsino tituli SS. Joannis et Pauli) anno 14-59 largientes, corporis S. Rogerii, ut inibi quiescentis, expressis verbis meminere. Scribit porro Grimaldi, ejus mausoleum, prestetisse tioso e marmore eboreque confectum olim apud aram majorem S. Stephani ad cornu Epistolse, et ex adverso majoris ecclesise januas anno vero 1512 in novum sacellum, Orientali ec,

clesieeparti

accommodatum, una cum

ipso prin-

essent

quodammodo

praedae

praedonum

effecta,

An-

dreas Gattus

archipresbyter praedictae Cannensis

cipe altari translatum , sub eoque reconditum excipe tamen caput, quod foris reservafuisse tum , inclusumque argento palam ostenditur
;
-.

ecclesiae, et noster qui supra Cannensis episcopi tunc in spiritualibus procurator Angelus specialis de Barolo in temporalibus ministrator deputatus a nobis, et nos Achilles archidiaconus et canonici

itempartem alterius

ossis,

quam possidet ecclesia

,

superius nominati, videntes praefatum evidens periculum imminere, et destructionem praedictae ecclesiae

Andriensis, argenteo vasi similiter inclusam. Occasione hujus translationis ut idem prosequitur, monstratam voluit Deus sanctitatem sui Famuli tum per ossium ejus suaveolentiam tum per miracula etenim sumpto ex tumba Sancti pulvere
, ;

manifestam, voluimus eo modo quo poteramus malis obviare praefati>.

18

Cnnntnset re

Unde interveniente

auxilio D. Pauli Barolia nobis postulato et res

fptutii

tani archipresbyteri et clericorum seu cauonicorum

Rogerii

sanati fuere quinque infirmi, prseter alios non paucos, qui sanitatis recuperandie ergo ad illius tumulum confugiebant. Hinc igitur Dei famulum meritissimo jure Barolitani in Patronum suum,

j.iu S.

torpore,

raajoris

Barolitanae ecclesiae,

cleraenter obtento, infrascriptas

a civitate et
,

ecclesia Cannensi

Barolum asportavimus

praedi-

Barolitano arehipresbytero et clericis recomraendare curavimus, qui ad utilitatem praedictae

ctisque

urbisque protectorem, quemadmodum ex Officio proprio mox dando liquet, postmodum asswnerepsere. Quin etiam, si credimus Grimaldi, (b) Rogerii hono- F cta fuit Baroli anno 1361, et in S.

rem

Cannensis ecclesiae custodirent, etassignarent,

esset voluntas episcopi, qui esset pro

cum

Piazdicta ecclesia in eo civitatis loco, qui la Sancti devotione pariter zetta dicitur istiusmet
:

tempore et canonicorum ecclesiae supradictae. Qui, ut dictum est, ipsas res ad utilitatem praedictae Cannensis ecad requisitionem nostram clesise conservantes primo die mensis Julii praesentis quintae indictiouis,

anno accensusfuit Carolus VIII Galliarum rex dum regnum Neapotitanum sex menenim 1495, prxspatio tenuit, monasterio S. Stephani
;

praedicti

archipresbyteri et clerici infra-

quod in vilegium concessit cujusdam donationis, monasteno asPergameno conscriptum in dicto Grimaldi (c) asserit. Festum Baservari,
roli

sium

acriptas res nobis integraliter et sine diminutione

idem annuatim

bis recolitur

trigesima nempe

quadam,

et assignarunt, et paupertatem praedictae Cannensis ecclesiae intuentes, eas expensis propriis beuigne ad praedictam Cannensem ecclesiam portare fecerunt. De quibus omnibus non confitemur, et recognoscimus, quod sumus eisdem ad antidata (rem unerationem) obligati de ipsisrebusnos etsuc-

et Decembris, quam Sancti emortualem credunt, ejus.Canms Dominica n post Pascha, qua corpus Barolum, aut ex antiquo in novum sepulchrum

cessores nostri obligati a nobis, quietantes eosdem et defendentes ab omni persona, contra eos de iis

controversiam seu quaestionem movente ; cum nobis essent per eos, ut dictum est, ipsae res integre

translatum fuerit. Hsec quoque Grimaldus (d) verum de majori ecclesia Barolitana seu S.Uanx moniales id accipiendum censeo ; etiam apud seu xv S. Stephani ejus festum celebratur hodie aliave Sancto Octobris, quas an xxx Decembris, dicendo fuerit suprema, uti et quo anno obierit, sumus. non

c)

p. 34.

(b) p. i-2.

(r)

p. 42.

(<i)

p.

&

OFFICIUM

DIB DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

75
IX iHTIfOO
:

exaudiet illum Dominus de excelso suo Sancto Psalm: Verba mea: Ant: Amicus Dei perfectis^imus,

BHIVUBl.
j

OFFICIUM PROPRIUM
IN FESTO
S.

quem

coronavit Dominus, in Cannensi ecclesia, Rogerius sanctissimus Psalm Domine Dominus

:
:

ROGERII,

Servator justitiae et aequitatis fuit in dum preesidebat humiliter in solio suo populo suo, Psalm ln Domino confido Vers elegit eum
noster
:

Ant

Dominus Resp ad sacrificandum Lectio prima

:
:

Summus polorum

rector produxit jubar lucidum,

Descriptum

e vetustissimo breviario

candidum

et

sanctas matris EcclesiaB sidus

decorum, Beatum videlicet Rogerium, pulcherrimum et

monasterii S. Stephani Barolitani.

splendidissimum ornamentum, fideique Christianae monile decorum, sed Barolitanae praesertim civitatis
et intercessorem sufficientissimum, ferbuit etdevotum, qui velut rogus ingens totus micuit honestate, et claruit sanctitate. Tu caritate,

nunc auxilium,

AD VESPERAS
jHt$t conu-

*" i0n
ttt:

Domini ntiphona Vita vixit mirabili in ecclesia est diaconus et factus esl episcopus -A-Rogerius WchaeecPsalm Dixit Dominus Ant In Cannensi a
.
: :
:

autem. Resp Dum staret cum Sanctissimus,vacabat orationibus Deo devotissimus, gradum cujus non ne eligeretur ad pastoralem Fugitque praefata perpetua Vers erat dignus
: ,

pastoribus vir Dei

sua humilitate
tur.

cum mente
.

deliberata

Ne

eligere'

virtutibus in clesia Rogerius Caelicola refulsit in

Psalm Confitebor Antiph w~.... praelatis vi_i-J---w UISCIC-I/IO omnibus " u QO nAWiififlimnR RoD-prius eximius recipiebat Hospes nobilissimus Rogerius Beatus pauperes, infirmos atque debiles Psalm
. :

_.

: .

CT

Pauper pastor efficitur Rogerius, dum vir serviens Cbristo quseritur a Cannarum populo Capitulum Laudate pueri Psalm
:

Hic onundus de civitate Canna<> cti}ut secunda dicitur Petra d, m bi$epitco olim Cannarum, vel de vico, qui Domini quingentesimo et factus a ^tam, floruit anno
3 Lectio
;

Ant

Domino

et testaBenedictionem omnium gentium dedit illi suum confirmavit super caput ejus Resmentum pedester ponsorium Aquila desuper volans, dum faciebat, nec ardorem ambulabat, umbram semper
: :

parentibus clericus in ecclesia cathedraliCannarum, sectari monita et coepit indolis puer laudabilis Tu autem. Resp Infirmodocumenta proborum. rum domos et afflictorum visitabat pupillorum sic pater paucasas benefica pietate quaerebat, quia Multi ad Vers perum in populo suo habitabat lanjruentes suis pedibus se recurrebant, et
:

ipsum

solis,

Vers Obediens pergebat consecrandam Sancti Angeli ad ecclesiam

dum

claresceret, sentiebat

prosternebant

quia.

Lectio tertia

Et tandem
,

percurrens decimum octavum annum

;

omnium

gerii.sanctitatemejus pandamus, Deoque summo servans humilitaprsesuli desertum per aufugiens nolens electus ad dignitapastoris, et gradum

Hymnus

Gaudeamus

et laetemur in festo Ro-

ita morum spiritualium fragrantia redolere ccepit, acceptus nec abiit ut carus esset omnibus et

m
:

vanitates et insaconsilio impiorum, nec secutus est

tem

tem,

ciliciis

carnem suam consecrandum pergit

domabat, se macerans, disciplinis se conculcans, refraenando jejunabat, ad

viae

longitudinem

ltaque

pariterque mittitur consurgit, nolens multitudinem, simul cum ipso jungitur PelaRiccardusAndriensis, Rogerius Sangius Salpensis, pedester ambulabat devotissictissimus, totum se humiliabat Michaeli de Virgine, mus Gloria tibi Domine, qui natus es
:

Tu autem Resp nias falsas tabidae carnis nostra>. Domino de fiducia in Deum ferebatur, ut in Tanta orabat, et Deus omnibus confideret accipere cum considerans audiebat in cunctis misericorditer qu* in suo corpore nitebat suam sanctitatem, eum, quia in Vers : In omnibus Deus exaudivit considerans. Lectio
,
:

justitiapetiitetamaviteum perversos homiquarta Sed inter spinas et raores lilium puritatis Angelicae, num floruit ut candens
:

Sancto Spiritu in sempiterna saecula. r cum Patre et Amen Vers Ora pro nobis Beate Rogeri, Resp
: : :

Christi. Ant: ad Ut digni efficiamur promissionibus pastor aeterne, Rogeri, clemens acMagnificat suscipe, et pro cipe, et vota precantum tu benigne nostras porrige, ac civitatem nobis Christo preces cum Sanistam a malis cunctis eripe, ut mereamur

au- F rubens caritatis Seraphicae. Accidit et cum prassule e, tem ut ecclesia Cannensis careret omnes unanimisciscitarentur de idoneo pra^sule, laici, eum in prasulem quam
et ut rosa

ter

tam sacerdotes
:

ad coelestia. Alleluia. ctis omnibus omnes perduci sempiterne Deus, Cant. magn. oratio Omnipotens confessorem tuum atque qui Beatum Rogerium Barolum veuire pontificem de Cannarum civitate tribuenobisqueesumus, utquiejus sacrum
:

unde patenter apparet, quanta Dotutumsuarumexuberantia, quantaque gratia Cingulum castimini super eum. Tuautem. Resp cunctisque P^ipenbus tatispra3cinxit suis lumbis, aperuit, quia videlicet dihgebat
elegerunt
:

erat vir-

manum

largitatis

omnes corde
in dignitate
:

et voluntate,

Vers

amore Crucifixi, dum erat Erant omnes ad ipsum recur-

fecisti,

meritis et virtutibus festum recolimus, suis sanctis

pupillos etfleutes dihrentes pauperes, debilesque, gebat quia.

:

Ml

<"..<

nouum ecudui

bellu

ab omnibus periculis eruamur. Dominum, qui glo% Invitatorium Adoremus Psalm et glorificat rificavit Beatum ogerium, produxit Deus super Venite Ant Divinam lucem patronum c super pestem terram, dum dedit Baroli Beatus vir, qui Ant LiPsalm et guerram* Rogerius, atque rosa lium puritatis Angelicae fuit Psalm Quare frerubens caritatis Seraphicae Innocentem Rogerium exaudit
: : :
:

varie rf ue _ Dommus Deus tutdemumme . 4 In secundo nocturno ant et cep[al: exit eximius meus, ex Rogerii ossibus odor sanavit a languorimultos per ipsum Dominus Domine quis habitabit Ant Qui, : ,

bus

Psalm

amiserat, dam Paschalis nomine auditum aurium Dominus Rogerii precibus sanavit eura sed Multi languenPsalm Domine in virtute Ant tumulum, et dum, quod veniunt ad Rogerii
:

tes

muerunt

Ant
:

postulant, accipiunt, laudantes

:

Deum

devotis preDominus, dum orat pro populo suis invocarem Ant Laetentur cibus Psalm Cum quoniam omnes, qui sperant in Beato Rogerio,
:

Omnes Psalm Domini est terra Ant Rogerius exaudieclamabant et humiles, et Beatus Dominum Ant Beabat eos Psalm Benedicam
: : :
:

redeunt pauperes

76

OFFICIUM PROPRIUM IN FESTO

quem
:

S.

ROGERII.

tus Rogerius,
BKtVUKIO

clegisti,

Domine, habitat
:

in
\

atriis tuis, et in

Ant nobis Deum, ut conducat nos altissime ad contemplandum eum Psalm Bonum eat Vers Amavit eum Dominns Rcsp Stolam gluriffi induit. Lectio quinta Sed ipse verus humilis cum nondum fuisTe decet
: :
: :
\

Psalm excelso solio glori tuae Rogeri Sanctissime, ora pro

aurium gerium supplex

Sanctum Rout dignaretur Deo pro eo misericorditer supplicare cui petitioni assentiens Rogerius vere pius focta oratione devota mox
longa infirmitate gravatus ad
venit,
; , ,

sanitatem oculorum, etbeneficium audiendi, qnod perdideratdiu homo ille, recuperavit ad plenum. Tu Propter humilitatem renunciavit autem. Resp
:

set sacerdos,

nec
et

aetatis perfectffi pluries

renuntiavit

electioni

et molestntus persaepe

fugit a civitate

Cannarum,
\

domum suam

relinqueus

cum

aliqui-

electionem, considerans statum suum et conditionem, quia nec sacerdos erat nec aetatem habebat, quapropter hinc inde semper fugiebat Vers
: :

bus pastoribus processit ad nlium locum. Tuautem. Per Beatum Rogerium fiunt ha?c divina Resp mysteria, per orationes ejus leprosi mundantur
cffici

pater Sancte,

multum Deo
:

grate, summffi coram

illuminantur,
et infirmi

et in nntali

ejus dffimonia effu:

Deo fuisti humilitatis qunpropter Lectio undecima Domus insuper episcopalis erat publicum pauperum hospitale, nulli umquam vocatus verbo
:

exemclericorum, nnm tumbac pulplis congaudet turba untnli. vere sumptosnnanturquinque fideles et in Sed quoniam non est consilium contra Lectio sexta Dominum, ideo tnm eleetio sacerdolum quam acclagantur,

sanautur

Vers

in suis

forte cuipiam scelerato facinorum et correptionem fraob detestationem Mortuorum suscitntor ternam Tu autem Resp magnificus , surdorum et cfficorum libemtor fuit mirificus, mutos et claudos Rogerius Sanctissimus

vel

animo durus

erat, nisi

stetit matio populorum utriusque aetatis et sexus adeo ut cives acfirmasuper Sanctum Rogerium, Sanctus currerent omnes ad locum, ubi morabatur

liberavit et sanavit suis sanctis precibus

Vers Multos a languoribus ad ipsum accurrentes, va: \

riisque infirmitatibus
et sanavit

dum
:

erant flentes

liberavit
';'""'
Uuiui,,,,

pastoribus, et videns ipse prffiRogerinscurn tam sncerdotum qunm reliqui populi, et sentiam
illis

1.

Domini prsecipue voluntatem acceptavit. Tu autera. Resp Aquila desnper volans, dum pedester ambusolis, labat, umbram semper faciebat, nec ardorem Obediens ad dum claresceret, sentiebat Vers ecclesiam pergebat consecrandam Sancti Angeli
:
:

Lectio duodecima Cunctis beneficiis et exem 1 plis studebat ln Chnsto placere, tanta animi sinceritate ac rectitudine mentis erat, ut putares in eo
7

'

-g

oirtuli
bxts.

nec ardorem. Et factus simul sacerdos et 5 Lectio septima episcopusstatim mutatusest in alium virum, utpote sublimem humilitate et divitem paupertate; omnes enim de ecclesin mnjores et minores modesto vene\

fuissenaturam sinceram^voluntatem immaculatam, etoriginalemjustitiamreservatam,quodfaventeDeo non exiguo * extitit declaratum, fet sic virtutibus et miraculis clarus vitam finivit iu ^omino. Tu autem.
I

f
'

adde miri-

culo vclexpe-

Resp

Beatum Rogerium omnes rogemus

: \

pariter, n

rabatur affectu, ut inse videretur minimus de eccle>m, et quilibet minimus mnjor ipso. Tu autem.

utpiissuis meritisjuvemur. atque salutem utriusque vitffi nobis ipse acquirat Vers Et ejus sanctis precibus ab omnibus malis eripiamur atque salutem utriusque. Hymnus Te Deum laudamus.
: :

Secundum Marcum
discipulis suis
:

In

illo

tempore

dixit Jesus

Resp

Dum

Apulia
,

patria
et

semel

opprimeretur
de-

videte et vigilate et orate, nescitia

:

maxima

siccitate

arva cuncta et vineffi

enim quandotempussit
fectus reliquit

homo quidam

peregrepro-

struerentur,

atque spes colligendis fructibu^ Haberetur, orat pro populo Rogerius sanetissimus, ut
citnte liberetur
:

domum suam.et dedit

suis potestatem

cujusque operis,

et janitori praecepit, ut vigilet. Vi-

Yers

Exaudivit illum Do-

"-ilate igitur; nescitis

enim, quando Dominus veniet

:

minus propter suam

trrrffi

sanctitatem, et dedit
:

pluviam
asperi-

super siccitatem

orat pro populo. Lectio

ciliciis

sero an media nocte, an galli cnntu an mnne venerit repente, inveniet nos dormientes
, ,

cum
quod
\

'

octava : In tatem, iu cibo et potu durissimam sobrietatem, in penulecto observabat paupertatem, omniumque rias pio considerabat affectn,et ipsorum prassentiam magno venerabatur applausu, et cui non impeneonsolabatur caritatis dere poterat beneficium
,

vestibus vilitatem, in

Oratio vigilate. autem vobis omnibus dico sempiterne Deus, qui Beatum RogeOmnipotens rium confessorem tuum ntque pontificem de Cannarum civitate Barolum venire fecisti, tribue nobis quffisumus, ut qui ejus sacrum festum percolimus, peri- F suis sanctis meritis et virtutibus ab omnibus
culis

,re.

Tu autem. Resp

In diebus

suis placuit

Deo Beatissimus Rogerius, dum stetit semper coram desideeo humillimus, obediens et pius, quia non Placens Vers rabat nisi placita Deo, et amabat
:

Deo dilectus ejus

:

et vivens inter peccatores trans\

Adlaudes et eruamur, per Dominum. rector et guberBaroli corona, omnes horas Crucifixus et Salvator nator, pro oobis Deum ora Sanctitatera salvet et gubernet nostram per tuam Dominus regnavit Ant Ante
.
.
.

civitatem

Psalm

Dum orat Rogerius, latuo est quia. Ad cantica in virtutibus, qui meDeus exaudit, quia fulget ruit, ut per totam Apuliam Deus daret pluciam
Vers Tu es Beatus vir qui nlleluia Resp Secundum ordinem^ >rdos in aeternum
:

Psalm

suam diem surgebat Rugerius Beatus, carnem Jubilate domabat multoties flagellatus Psalm huraibs, Ant Dum pedester ambulabat obediens et calorem solis aquila refrigerabat ipsum propter Psalm Deus Deus meus.
:
:

(I
.

III

if

ioi

Melchisedech. Infirmorum domos visitabt, 6 Lectio nona vialflictos consolabatur, pupillorum causas, et neoessitates pietate pHterna suscipiebat, et duarum
:

ANNOTATA.
illam Locus hic celebris evasit post ingentem Carthaginensi Romastragem, quaab Hannibale * f^ e nos ibidem profligatos, Polibius lib.
a

statim ut pervenit ad apicem t;im perfeetaj virUitis, cubuit corubcare miraoulis, et prodigiis claresoere sanctitatis- Tu autem. Resp Claruit miractiiis jn
\

'

morte et in vita suis profundis meritis,

sibi

a Deo

adjaLiviuslib. xxn, aliique veteres memorant Barolum cet Aufido amni Canusium inter et appellaast hodie solo fere nomine notum vulgo
:

potentia attributa, et quia perseveravit usqn ad Yers : fluem, ideo loer-aU gloriam sublimem
:

fwrCanna
,

distrutta.

Multis diseipliuis

se

domabat, suisqne exemplis

populo prffidicabat : ideo. Leetio deeima t Nam quidam inter alios Paschalis nomine oculorum et

asperb De hac fabula,qua O/ficium hoc crebro sat superque disseruimus in Comment. gilur prxv. c Vide dicta num. 19 Comm. prsev. d Hujus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

77

preeter ejusd Hujus vici nulla amplius vestigia modi nomen in littore maris extare, scribit (a)

mum istius

Grimaldus.
e

civitatis episcopum, ut num. 8 Comment. prsev. preemonuimus. f Hic finitur Lectio quse sequuntur, ex apo:

Rinc
48.

colligere est,

non fuisse S. Rogerium

pri-

grapho Nazareno

et

Ughello addidi.

(..)l>.

DE

B.

GALTERO SEU GALTERIO

ABBATE ET MARTYRE ORDINIS CISTERCIENSIS

QUINCIACI IN GALLIA

SYLLOGE.
Akno ""

E
M. S.

TZtT- Unatu
ffifafcfnr,

uinciacum, inquiunt Gallix Christianee scriTanlayum in DecaI \ptores (a), B. Marise prope ab urbe S. Willeraerii, duabus leucis
/^v

inique ferens, variis eumtentationibus aggressus est, sed non praevaluit fortissimus enim Christi athleta
:

humilitatis clipeo et orationis g-ladio omnia iniraici

Tornodoro,

quoiqw Ordi. linea ,. CMvrden.

tl^ruit

Celebris eo in monasterio est memoria ccenobii abbatis horum in serie xn, ac ejusdem aut Gualteni, quem II, B. Galteri, Galterii

Ordinis Cisterciensis monastermm e 1133 p on tiniaci, fundatur xi kal. Maji anno

machinamenta superabat. Denique tam excellens virtutis specimen in omnibus ostendit, ut post
egreg-ia trophea, variasque de principe tenebrarum

nomine
sceculo

reportatas victorias, cum fama pietatis ejus longius cum admiratione vagaretur, ad episcopalis muneris

decimo

tertio

nondum medio
;

floruisse,

functionem comrauni populi Altissiodorensis

fragio fuerit electus.
3
vitse

suf-

quamvis de rebus ejus inter auctores convenit ut in decursu perspicuum fiet, paucissima,
gestis

Quam

dignitatem tam eximia man6uetudine et

$acril

(seclude iidem scripto mandarint, ac singula fere dignitatem, annum emortualem et abbatialem hunc percultum ecclesiasticum) qute ad Beatum ejusdem enim in terns de tinent, sint obscura parentibus, generis qualitate, ac rebus regi;

integritate adrainistravit, ut nec aemuli rai-

nimam

in eo labem depreheudere possent. Cumque omnes doctrinam hominis mirarentur, obstupe-

scerent miracula, et virtutes suspicerent, excitavit

ille, qui homicida est ab initio, animas iniquorum contra Virum Sanctum, a quibus tandem occisus martyrii palmam promeruit. Quo autem raortis F

monumenta minis sui tempore praeclare gestis, qux consului, silent, eumque solummodo omnia, justitiam adversus Ecclesise hostes strenue defenC disse, ac exin ab iisdem martyrio (licet, quibus in
ignorent) fuisse specie suppliciis extinctus fuerit, scribunt.Quxdam quidem huc pertinen-

ortu,

genere, quave occasioue fuerit extinctus, ignoro. In-

affectum

xque acprolixo de B. Galtero abbatialem tamen ejusdem dignitatem

tia in celebri

elogio,
silens,

exhibet Henriquesius

ast quanti ea, quae adfert,

illud

porro Barnabae de Montalvo, quibus Autissiodorensem prsesulem, Quinciaeumdem censis ccenobii abbatem, ac Martyrem habet, verbis, ita pergit Miror, quod hic Sanctus inter cseteros Antissiodorensis ecclesiae antistites (dequo nos modo) non recenseatur a Joanne Chenu Bituterjectis,
:

momenti

sint,

cum fontem, unde sua Henrique,

rico in sua Historia chronologica archiepiscoporum et episcoporum Galliae. Brevius eumdem in suo Martyrologio Gallicano hodie celebrat Saussayus Autissiodori, inquit et quidem primo loco,
:

lim

'iV../f"i itn

B. Gallcrus

abbnt nrdine
,

valeo ; sius hauserit, reticeat, definire non tamen, qualecumque sit hic visum fuit exhibere. Ordinis CisterI Ita id in Fasciculo Sanctorum habet De B.Gualteroepiscopo Antissio-

aensis

[b)

f">'

ab ipsa judorensi et martyre. Beatus Gualterus, desideno captus, utute sua iug-enti solitari vita3
iu Quiriaco Ordinis terrenas contemnens voluptates. eoenobio, cum admiranda quadam sanCisterciensis opinione monachus habitavit. Talisque ac
ctitatis

cum esset Quinabbas in territorio Lingonensi, moribus sanctissimis, etiamque miraculus pollens, excedente ab humano tramite Bernardo de Soliaco Autissiodorensi pontifice, eam ad sedem assumptus cum Vir in sancta religione strenuus justitiae tenorem
passio Sancti Galteri episcopi, qui
ciaci
:

tantus evasit, et

tam stupenda signorum ac miracu-

multi ex variis lorum extitit claritate iilustris, ut confluerent diversis infirmiad eum

adversus Ecclesiae hostes zelo sacerdotali assereret ab iis odio gratis habitus, et dire impetitus coro-

regionibus

nam

martyrii, pajtor pro grege occisus, gloriosam

taUbus

afflicti,

opem

et

remedium implorantes. Nec

recepit.

Altissimus frustra; illustraverat enim Servum suum segrotos quooumque coelesti quadam virtute, qua

4 Sauasayum describunt, eive consonant Buce- int/,,tu$e<t. linus in Menologio Cisterciensi, Antonius de He- Voumper-

morbo oppressos sublevabat, et sanitati desiderat hostis restltuebat. Que omnia humani generis
|

Barnabas de Montalvo, aliique, quorum proin verba non repeto ast omnibus his conctnredia,
:

J^JJ*^
dori eP i$eopu$,

.)

T. IV, col. 830.^('i) part.

II,

p. 4'26.

Tomus

vii

Octobris,

Pars Prior.

17

ntus

78
AOCTOM
M. S.
>

DE

B.

GALTERO SEU GALTERIO.

tantum electus, Autissiodor. fortasse fuit
in alia

quidem nius Castellanus hodie et habet ecciesiasticum, certo cultum

:

Quinciaa, ubi

quem certe D

Beatum

no-

scbeda abbatem

et

martyrem legimus tantum

Universah GaUice strum in suo Martyrologio Campania inter annuntiat his verbis QuiDciaci in

Cffiterura ipsiusRehquite anno 1244, non episcopum. sepulchrura quod iu ecclesia cernitur eleva-

1691in

(commuMplundam et Molismum Beatus Valterus eo in loco sepultus, nhis Galterus aut Galterius) episcopus, ac ut pro colitur et ut Autissiodorensis occisus. Seu, si defensione jurium ecclesiasticorum
rnavis, ut

tum auctoritate Lingonensis vicilVde Simiane, qui ab anno

episcopi

(nempe Ludo-

1671, ut

ndem

Martyr. Modo ad cultum

ecclesiasti-

usque 1695 Lingoscriptores tom. cit. (c) habent, translatse fuerunt. Similia nensi prxfuit ecclesix) serie episcoporum scriptores hi tom. XII (d) in
Autissiodorensium annotarunt. igitur hinc fit, haud satis esse 7 Consectarium fundamenti, quo B. Galteri episcopalus vero haberi queat similior, imo nec ipsi recentiores Ordinis Cisterciensis scriptores, quos quidem viderim,
"<*''teperhU
belur: <ufo u

assent, cum, Bealo huic Quinciaci, ut Castellanus converto indagandum veexhiberi solitum, me ratione rum mirabitur fortasse Lector, ac qua scriptores demum B. Galterum, quem pierique fuisse habent, ego xn

B- Guilterm
Quincfaoi

Autissiodorensem episcopum exhtbeam, inqmulohaccedi 9 Titulo hacce dignitate orbatum

n,^aum^e^

hunc Auussioa

^^SpeciaUa gesserit, qmndonam *sulatum, utpote Qutnoaci mortuus dmiserit, aliave expresserunt; imo nec ,psa D. Lebeuf, cui Saussayus prxivit, conjectura (uam tamen et
t

quo tempore Beatus noster Autissiodori episcopus

rel?As prxctpue D. Lebeuf

dienl,

TrZe?f?etunS^ .^.

^/^^rZSSiSSX. umaua Beatum

gmm
a
tum ab
U,
o
alii

Gallix e inaure,

nec extdisse przsulem, vero m.nus,

pse n

1"ZZn7non
:

sunt, ause eos, ut ita sen,

IH0 xui $*cu-

quae latina Historiae Eccles. Autissiod. gallica, Praeliminare hi(a) : facio, verba ita heec habent Recentiores mter Ordinis storije Renaldi de Saligny.

tiant

Zpellunt, rationes

audiamus D. Lebeuf

prxsul extitisse, quandoau.dcm fsemetBernar. dus Trinitariorum capelte^ laudalt Galhx Chr,
stianee scriptores tom.

^^ ^^
h

subsi stit

^^ ^.^^
;

non enim po^

XII

(e) rcos

docent, stipeu- E

dium auxerit anno 1244 mense Octobri, quo anno,

Septembris, seu xvi kal. teste ipsa schedula, xvi agere Beatus noster abbas modo Octobris, in vivis
desierat.

abbatem auctores opinio est, quae, R Cisterciensis prope Tornodorum Galquemdam Quinciacensem
terum (Gallice Gautier) dictum, sedesintegro episcopuum fuisse, babet verum cum alns sseculo ab episcopis a Galtero decimotertio Histona bacce in fuerit occupata, unicus, qui ei quod locus, intervallum illud est,
:

Cum ergo

nihil

unde

B. Galterum Autis-

Autissiodorensem

tribui posset,

probare queam, siodorensem occurrat, jure arbitror, me eumdem hac dignitate (quamvis forte, quod Gallias Christianx scriptores haud abnuuni, ut talis, sed ante Bernardi in episcopum, quse anno 1234 contigit, assumptionem,
extitisse prsesulem

Bernardi de Sully offert dimissio verumtamen nullam se sulum nostrorum coaevus biograpbus, babere notitiam, dilucide satis annotat, facti bujus medio, Renalac successorem Bernardo, nemine Certe perbonorificum sibi duceret
:

prae-

exhibuisse. Ast fuerit electus) seclusa in Titulo

ecclesiasticus certior ,Quinciaci ei deferri solitus, hunc enim evincunt ea, quae jam ex est cultus
:

dum

designat. Autissiodorensis ecclesia, sanctorum

sulum
ret.

crescentem

intueri

suorum pra?numerum, dummodo

fundamenti

satis esset,

bunc ut Galterum admitte-

Constat nobis plene, quod cultu is in ecclesia Quinciacensi bonoretur publico, quodque ad sinistrum cbori decussati latus ibidem in sepulcbro
tribus aut circa pedibus
elevato requiescat,

imo

quod

martyr ibidem babeatur, ac exuviae illius decain sepulchro per D. Bordes Tornodorensem episcopo delegatum, num, ad id a Lingonensi
et ut

Eistoria D. Lebeufnum. 5, uti et num. e Galiise eumChristianae continuatoribus vidimus, qui et horumque multos dem a febricitantibus invocari, schedula hacurare, e recenti itla, de qua supra, hujus Retiquiis conservandis mabent\ imo Beati seu elegnificum extructum fuisse mausoleum, in templo sepulchrum asseverant. vatum Archiepisco8 His accedit in Sytloge Historica Beaunierius, haec gallice, porum, etc. Galliae (f) in temlatine transfero, tradens Monstratur
quae
plo,
:

tce

u$mtf

^ udfJ

anno 1691 fuerint visitatae. Nova Gallia Christiana quidem hanc Reliquiarum ejusdem fuisse elevationem asseverat. Interjectis dein quibusdam, unde
B. opinio ea ortum habere potuerit, conjecturis,

neutiquam C Galterum Autissiodorensem episcopum extitisse, D. Lebeuf concludit.

quo Beatut
hic

abbatis, quem et (vernacule Gaultier) monasterii faciunt; episcopum Autissiodorensem et martyrem prajsulem verum hujus nominis Autissiodorensem hic vixisse haud reperio, ac eo terapore, quo Sanctus moderati praetraditur, alii cathedrara hanc fuere Benedicti rehgiosus sules. Ita et ipse Ordinis S. gaudetne B. Galterus Quin-

nempe Quinciacensi, sepulchrum

S. Galteri

Consonant

his Benedictini Galliae Christianae

in vtvis egit,

rpiicopulum
tllum tenuerint,

continuatores, ac recentis cujusdam scheduiae, nostrum quae unicum forte eorum, qui Beatum

episcopum
est,

extitisse contendunt, fundamentum verba exhibent en integram de B. Galtero, quem ipsi Galterium dicunt, periodum (b) XII (Quinciacensis abbas) S. Galterius II de quo baec babet scbedula recens apud Quinciacum Anno
:

Beaunierius. Verum Officio eccleciaci aut in suo Cisterciensi Ordine habeo quatuor siastico? Id unde stabiliam non uti et bina enim, quie coram habeo, Breviaria, Galten haua Ordinis Cisterciensis Directoria B. Quinciacenmeminerunt, nec specialia abbatiae monumenta assequi potui ua sis si quae sint, cultu ediuLquo speciatim Quinciaci honoretur
:

ii

ii

,,

Incarnationis Domiuicse 1244 xvikal. Octob. migravit a sseculo bonee meraorise venerabilis vir Galterius, divina quondam gratia Autissiodor. episcopus, hujus insignis abbatiae abbas, multa
Sanctitate splendidus. Obiit autem in boc inonaaltare hujus insisterio, jacetque ante magnum curat a febribus. Modo ecclesise, et multos

gnis disserunt .Nullus tamen de episcopatu ejusdem episcopus in vulgatis Catalogis extat eo nomine

sepulchrum cere haud valeam, licet interea illius num. 6 citata a febricitantibus , ut schedula hunc remehabet, cum frequenti contra morbum visitatum, facite mihi persuasum dio fuisse Lmgonense habeam. Haud meminit itidem illius excusum, Breviarium, anno 1604 Cathalauni Descars epistolam praefigit, cui illustrissimus episcopus, quam ita exorditur Carolus Descars
:

dux Lingonensis.

cesis nostra; viris, etc.

P 401.
.

omnibus ecclesiasticis diceNon meminit, inquam, Beati

.

HHut
(e)

deTEgl. d'Auxcrre,t.l.p col, 304. col,641 l(d)col.30S.

.

375.- -(6) T. IV, col. 831 Rec. de* Evecb. et Ab\f)

bayes de Fr. T.

II.

nostri

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. A

istud, ac proin Officium eccleea in dicecesi neutiquam videtur obtisiasticum

79
*OCTOf

nostri

Breviarium

10 Liquet hinc B. Galterumcuftw aliquo Aulis-

M. S

siodori

nuisse.
,ndt
mffue

Modo,

num

B.

Galterus, ut martyrologi in-

aut verosimilius (silet Aituliodor,, enim id, de cultu, quem Quinciaci Beatus habet, vivere disserens, D. Lebeuf hujus saeculi historiogra- V uinri
forte gaudere,

kabtl, aul ve-

roiimt'ms
buil

/<-

nuunt, honorealiquo Sanctis proprio Autissiodonec id definire, ri afpciatur est inquirendum ;

extitisse quidem B Galita sane in promptu est terum hujus civitatis praesulem, una cum Galliae D. Lebeuf, ac BeauChristianae scriptoribus minus conforme asseruimus, verum, nierio vero
:
,

phus) gavisum fuisse ast quali, haud facile *nMfaiti dixero prae manibus namque habeo triplex , 7 f aibuivttempio Autissiodorense Breviarium,duo quidem antiquiora anni, cum prioribus paginis sint mutila, P" ,tul futt
f
, :

'

utrum hacce

in dicecesi cultu eeclesiastico afficiaet

cumque B. quidem primo loco, saltem aliique Autissiodori annuntient, dubium num forte ibidem ecclesiasticus mihi injecerunt, nec leviquidam cultus eidem exhibeatur dubium hoc auxit, imopene illud sustulit, duter
tur, historiographi istinon indagant,

GaUerum Saussayus,

mihi ignoti, recentius autem terlium Parisiis anno 1736 est impressum, quae omnia ne verbo quidem (die xv Octobris ubique S. Leonardo sacra) de B. Galtero mentionem faciunt, uti nec anni 1520 Directorium ; ita ut, quo qualive cultu
honoratus Beatus noster Autissiodori fuerit, similiter assequi haud potuerim. Nec certior est ejusdem martyrii species, cum nemo singulatim, quibus suppliciis is extinctus fuerit, me inscium

**

plex in

MS.

nostro Codice, S. 19 signato, ea de re

Instrumentum: prius quidem (quod humanissime

Majoribus nostris D. Noet senior Autissiodorenanno 1662 vn Augusti sis ecclesice canonicus Kalendarium transmisit) hunc praefert Titulum Autis^iodorensis, illudque de ecclesise et dioecesis
, :

cum tamen plerosque inter auctores (quibus quidem Kalendarium num. praec. citatum refragatur) eumdem anno 1244 martyrium subiisse, conveniat, his certo, quamvis determinadoceat
;

haec habet Beato nostro ad xv Octobris

xv Octob.

tam mortis speciem nesciam, non est animus contraire verum Beatum nostrum aut hodie, aut, si recentiori schedulae num. 6 citatae fides
;

B GaUerus

Aliud autem Gallicum Latine reddo ,cujusque is est titulus (cujusverba Autissiodorensis ad Honor et felicitas piae civitatis meminit Beati nostri hodie normara martyrologi i) B.Galterus episcopus Autissiodorenhis verbis xv Quiciaci in Dioecesi Lingonensi [De S.
eps. conf.
: :

sis

sepultus

Galtero

silet

tamen

dorense jussu editum.]

Martyrologium AutissioCaroli de Caylus anno 1751

habenda sit, xvi Kalendas Octobris, seu xvi Septembris martyrio, cum iisdem arbitror, vitam finivisse, inque Quinciacensi templo fuisse sepul- ^ tum, cujus demum sacrae Reliquiae anno 1691, ut modo vidimus, auctoritate Lingonensis episcopi fuere elevatae, ac ante altare majus, si schedulae saepe dictae fides,aut ad sinistrum decussati chori latus, si D. Lebeuf credimus, honorifice fuere
collocatae.

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE

DE CAMPO-MILANO DICTA,

VIENN^:

ALLOBROGUM

IN

GALLIA
M.
S.

COMMLEIVTARITJS PR^VIUS.
%
I.

Paucis Virgo haec nota est Martyrologis

edenda.

binae iUius Vitae

una ex his

taw
MCCCCL1

ta*cE
vmati, s

-i:
**#dnurt

M - Martyrologos
n

Virgo Philippa omnibus fere,qui Viennensibus historiam texuerunt, I \de rebus UtWitis^ tempora subsecuti sunt notissima res habet apud sitscriptoribus, non ita tamen se enim impressis baussayt tribus

f^uamquam

Arturusautem
:

in Gynaecaeo Sacro hisverbis

depositio

eam

Beat Viennae Allobrogum celebrat etmiraculis gloriosae. In Notisvero, Philippaj vita Riexpressis perperam quibusdam nominibus,
scribit.His accenaldo infra citando consentanea Martyrologia prius dunt bina penes nos MSS. Sanct quidem, cujus titulus est Martyrologium
;

Unive rsali Castellani et Arturi Saussayus qutdem extatinscripta Martyrologiis exhibet eiosequens illius hodie in supplemento
:

tantum

Viennensis

ecclesiaB,

etc, his verbis

Beatam noPhi-

qium

Vienn

transitus Beataj Philippse de

vitae sanctissimae

pteliman.qusepost

Camdecursum ad

virgo stram annuntiat :Tiennm in Galliabeata vocata,Burgundina,qua3 pus lippade Campo-Milano

Sanctum Mauritium

in

claustro ad altare Sanct

operibus, ac

sexdecim morMariietumulata, intra annos decem

Piorum tantum Saussayus Castellanus Virginem hanc inserens, galhce, quae vero Beatis eamdem annumerans,
Ordini tuos suscitavit. Ita, ast
:

pauperum solicitudiuibus addicta, clara anno 1451 atatis miraculis migravit ad Sponsum Viennae Joanne de Nory archiepisedente
vero 50, ante fores capelheB. scopo lxxxvi, qme tumulata Marisdiu miraculis corruscavit. cujushic Titulusest Or&o e

latine reddo, habet sequentia

ViennaB insuper
i

lAliudvero,

est)

suprc actum (praemiseratS. Deodatum, de quo Campo-Telimano Virgmis. Beat* Philipp* de

riesSauctorumsanctieetantiquasViennenMS habet encormum^: etc, seauens, ac prolixius

.i.

eccie-

J^J^
u

80
AICTftfcfc

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

cujus tamen error, ut verosimilius amanuensi trtbueninfra dicemus, 39 contigisse, perpedus, anno xtatis B. Philippae ram, ut postea videbimus, annotamt. ex Rinaldo attulimus, 6 Quidquid porro jam Gauterio hausisse innuit ipse, se ex Jacobo sequentia enim notis prsedictis Rinaldus subjunEx Jacobo Gauterio in Tabulis Chronolog. 15 git

Virgo Philippa de Idibus Octobris obiit Vieiroa B.

1451, Campo-Milano nuncupata Burgundina anno Nicolao quinto Papa seaetatis suae 50 annorum, Quts claris e parentibus progenita, Vienn
dente.

Compendio

Vitse gallico,

M.

S.

dominee longo tempore deguit in obsequio nobilis Joannis de Annaede Nory sororis reverendissimi P. octuagesimi Nory tunc Viennensis archiepiecopi sua quotidie cultui divino sexti. llaec cum domina ad tantam mancipata, et operibus pietatis addicta esset recte sanctitatem, ut omnibus forma devenit sacro jubilegio mterac pie vivendi. Et cum Romae 1450 sub fuisset,cum domina sua pedibussuisanno
praefato Pontifice

rlK;

saeculo,

editionibus. Verum prae p 754 in postremis manibus habeo Tabulam Chronographicam status ad annum 1614 Ecclesi Catholicae a Christo nato Gaulterio Lugduni sumptibus Hoauthore Jacobo

maximo,

ipsa

rediens

domum

ratiiCardon anno 1616 typis vulgatam, uti

et alte-

miraculis ante et post plena pietatis operibus ac migravit ad Dominum, tumulata obitum, feliciter Viennensi, ante fores capellffi in aede sacra Majori cujus miracula post Maioris B. Mariae Virginis, in archivis mortem innumera a clericis excerpta custodita remanserunt. clausa et

ram

Colonias sumptibus

Petri

Iienningii

eodem

compendiosam Divione anno 1643 typis editis, Historiam parte altera eap.i{a) tradit Philippaj
B.
Rino/dt

Rinaldus, Marturologis annumerandus Jacobus Sanctse Liliis seu Floribus Gallise qui in suis

ipsius ecclesiss

anno impressam, in quarum tamen sseculo decimo quinto ne verbum quidem de B. Philippa Viennensi Virgine datur reperire hinc in posterioribus editionibus, quas inspicere modo non licet, auctiores apparuisse Gualterii lucubrationes, non est, cur ambigamus de industria enim Ri; i

naldus voces has in postremis editionihu & propterea videtur adjecisse. Utcumque se res habeat, si xtatis annum 39, qua B. Philippam obiiase scribit, secluseris,

utrique biographo, Miraculorum

hujusmodi. pedissequa noLilv 3 Beata Philippa de Chamteliman B bilis. Facit in hoc libello post mortem Philippa,

Prologo, aliisque, sat consona Rinaldus asseruit;

quod

nobilis ipsa, sed fecit in vita, sequitur nobiles

foeminae, archieancilla et pedissequa nobilissimae

miracula vero, quse is generatim astruit, infra E biographos, Actis subnectemus. Ad Beatse nostrse quse huc spectant, indagem, modo Vitasque, ut,

ancilladicenda piscopi Vienuensis sororis. Si tamen solo dedomina, quae morti sic imperavit, ut sit an
suscitavit, cennio sexdecim mortuos mortua potuit mortua, ut quid non potuit viva quffi tantam omnibus etiam potentissimis illi dominaretur, quae

me converto.
Insinuavimus jam supra duplicem penes nos harum una idiomate esse B. Philippee Vitam quam et Commentario gallico, altera vero latino,
6
:

tjntdem

'irji-

nit Vila pemi

heu

noi dupltx

eti,

gullica uno.
-

domiuatur regibus et quisquam stupeat, si caecis duobus oculos reddidit, foresque carceris thbus et feaperuit captivis? Nullo negotio fores aperit
!

huic subjungemus, est conscripta; submisitposteMuseo riorem nobis, ut in margine notatur, de

nostro benemeritusR. P. Chiffletius S. sequendos, estque ea e vetusto Codice descripta : Chiflleth MS. tia enim, cum de Miraculis agere vetustus exorditur, inhanc rem habet ldem ille deprompta est, Codex manuscriptus, unde Vita quam plurima fussissime percenset miracula anonyma quidem Vita hsec est ; verum ab sequali, Philippam qui ab anno setatis illius vigesimo B.
i

ib

nlieia

J. sacer-

periclinestras, qui eedificia ipsa restaurat. Si octo

earum tantibus in partu mulieribus adfuit, et vitae constitutos servavit fructus ; facile in limine ad vitam introducit, qui terminum transgressos
reducit.
restituit

quod rabie efferos quatuor pristinae sanitati, mulierem cum marito, capitali
At

dissidentem odio, conciliavit;

liberavitpresstigiis; et id

hominem

daemonum

genus

alia ediditmiracula;

benevolentia probe cognitam habuit,quemque illa est litteris familiari colloquio dignata fuit, ea an

potestate, et ex se morientem ascendisse loco et esse probavit, nec inaucilla late dominam factam
praeire, juria debuit enim potentia, et miraculis licet heram secuta sit passibus, virquae corporeis qui tutibus longe praecessit. De quibus, si abdidit,
:

exarata, quod num.

:

graphus testatur comperta locuti audito, certis tamen auctoribus Philippae usque ad vigesimum sumus, quae fuerit educatio atque virtus. Rehquorum
aetatis

luculenter his verbis bioHactenus, inquit, quamvis ex

5

annum

Philippae

Vitam

scripsit author, e tot tantisque mi-

triginta,

raculis satis conjicere

<U Flon&ui

possumus. enim summa non fuisset animi demissione, ad tantam non eveheretur gloriam ab eo, qui summus ima respicit, despicit summa mortuos haud quaquam suscitasset, nisi vividam sub pectore
4
Si
:

fuit,

tantarum quibus sancta civitas Vienna spectatm virtutum ingenti quasi theatro sitarum quod ea dictuhistoriam eo scribam lubentius,

et quamplunrus sim, quae et egomet oculis hausi, me quos illa juxta atque mis aliis sunt notissima, frequenti et benevolentia sua, familiari colloqui

nec caecislumen redderet, nisi viva tenebras amasset suas demum tautis a coelo non donaretur praemiis, aut laborum mercede, nisi ancilla optima divino numini bene servisset Hisce porro quadruplicem notam idem Rinaldus subnectit, prior quidem Beatam nostram, utrique
aluisset fidem
: :

apud Deum patrocinio dignata est. biographus meretw 7 Fidem ergo procul dubio quod geneintegram ast dolendum summopere, Beatam nostram ratim plerumque ea, quse ad qu% perstringat spectant, breviterque nimis nuiuoi fuerxt, vero qualisve latinus biographus
;
:

(a/inO

nrr
"''

i.ia, oi'
tv qi,ali

cuti-

itrip' a

conformis, e loco Changy oriundam continet, altera vero eamdem famularem operam prsestitisse dominse de Norry, tertia sexdecim mortuos B. Philippae patrocinio suscitatos ex monumentis ecclesise Viennensis Sancti
biogr^apho
aliisque

innuit

ut mo nse demoraretur, familiarem asserit, Viennensem illum, vidimus, extitisse, ex quo colligere J orie forte presbyterumfuisse, fas est ^
;

verumtamen

sese B. Philipp,

cum

Vien-

inquam, presbyterum

Mauritii, in cujus claustro ea sepulta fuit, asserit

probari verum in quarta Rinaldus, Compendio

:

Vitse gallico

quamquam
aliis

cule tamen ab

recedit

fere consonus, longiuslicet enim, ut et ;

obiisse

miraculorum enim proest, nec^ logo, qui Vitse latinse velut compendium sequens prsenisi in paucis ab eadem discrepat, Virfigitur exordium: Praeludium Miraculorum ecquodam presbytero Viennensis ginis Philippae a
:

scriptores reliqui

Beatam nostram diem

clesiffiantiquituseditum.ExMS.D.JoannisleLievre.

extremum anno
men, a
(o) p.

1451, xv Octobris annotet, id ta-

cseteris

omnibus discrepans, una cum

miracuta Hinc forte ab eodem biographo et mor (cum omnia, seclusis sex posterioribus, a

337.

Beatse

81 DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS. 10 Vitam porro eam, quam Compendii auctor contigerint) A neatxhuiusnondumelapsodecennio con,tct posse contraxit, latine fuisse exaratam ejusdem Com- ljUX goHic* ^um,comraxu, tacme /uisse exaraiam e/uaiMn/t haud imprudenter fltsse collecta, no$itM auc,.i pendii epilogus probare videtur, quem tatine Vitse notlrM aucfrt prxc. diximus wtam, et num. orte v r * u 'videlur nam, ut Gallicce scriptor in hunc modum eidem subnectit: ( vetustuscodexconttnebat. Ucummiracula idem Et pro coronide virtutum illius i vitae finis est. p' est btographus, et
;

'

synchronus aue sereshabeat,

wsimet

B.

Philipp* familiaris

rerumque ab

La prxclare gestarum ocularis, qum omma ad ftdem

, poucil

per triginta postertores

,,on>.

annos testis extitit conciliandam summopere faciunt ad%Oallici Vilm Compendti au8 Quod modo mihi ignotus est, ctoremattinel, ismagis eliam

Pergitque, ast indiomate latino Pretiosa vultu, blandaaspectu, oreplacida, patientia fortis, amica pacis a cunabulis noscitur totis visceribus Deum dilexisse, avide audiens ejus verbum super aurum et topasium, in hoc miro modo anima ejus reficiebatur, etutad amoremsuialiquandopertingeret
:

neminimumenim, unde utcumque

stt

sui

indiciumprmbet

dignosct possubjicitur quxdem apo-

arapho nostro hxc preeauotiesdeipsosermonem habeo, Leclorem nob.lis ejusJ. L. vir rnonitum volo) latine reddo sese
:

gallice nota,

quam

(quod,

Sponsi in jejuniis, vigiliis, ac orationibus suam exercuit vitam, omnibus horis canonicis, dempta aliquando nona propter refectionem, intererat inter aganda mensa contemplatione, ling-ua ab oratione,

manus a bono opere numquam

omnia bona

cessabat.

dem

cum V.roctodecim anuorum tempore bibisse ac comed.sse j conversatum, R ine hacfuisse propr.a lingua gallica tempori latl fs ipse veteri conversationem ejusdem scr.pto vitam, mores ac id, quod prxmamandavit. Verum Compendium lingua galhca. saltem antiqua nibus habeo, nec redoleat, nec ab decimum quintum sxculum de facte novtt,est confamiliar.ter

ac Virgo

loci,

cujus

nomen

latel, asseru.t,

Loquendi modestia. agendi cautela,

nitate vigebat, et licet

silentii tacitur-

in ea florerent,

tamquaminutilis, infima omnium, etindigna omni bouo vivebat, et ut concludam, data est in exemplum non solum adolescentulis, sed etiam viris constitutis. Sequitur et mulieribus in vita activa
hinc,

Le

loquiBeatam Virginem
scriptum
:

Compendium id gatlicum e prolixiori latigallice a Lieno, eo idiomate in epilogo servato, translatum ; id enim vreeo fuisse verosimilius
quoad miracula, quorum

dere secusac ne verbum enim hac CompendiiauctorfacU. PorlaTusbiographus, galhco exarala TdeVitahac antiquo idiomate

maximam partem non E

Conclusio Joannis

nisigallicehabemus,is,quihaec nobis submisit, miraculis aut annotavit, autabalio notatum, his

subjunctis transcripsit verbis
cula, gallice reddidit.
:

nisi quod eademut uUerius mihinihil innotuil, auctaexMe-

todokam, Patrum
rit

citatiombus

et forte haec, id est le Lievre, ut videtur, qui

miraex eudenl roi B .

-

eliamnum exislat disGallicum tnler etbtoerimen vero Compendium qux infra de xtatts anno nZLm, attentis iis,
aut

me

inscio forte

VlmortiBeata

est nostra succubutt, dtcemus,

ZSlsordoperperam
ac hinc
inde

exordium exTouum, ac utriusque quandoque tnverMur,

et ComlasTadremfacerevidebuntur, hoccetn

fere stbt stmtle:

Diversam vero anostra Vitam hanclatinam quem numero supefuisse, luculenter conficit is, prteterquam enim, quod riore vidimus, epilogus apographo nostro ne verbum quidem illius in amanuensis insatia reperiatur, egregia est, ni
11
:

eitur,anoun

qu*dam occurrunt

dtscrepanttm

contigerit, in tetate,

cum

morti Beata nostra sucdiscrepantia

:

cumberet, assignanda

rem

ita

chronologtco menario, servato ordine modo Vitam hanc, latine quamvts Zusunde ut necessum nequatypis divulgem,

propone-

^me redditam,

Compendium Vitse galticum, tatine tamen confilnearnationis mccccli at Demum anno Dominicee morbo epidemiae detenta aetate in mense Octobris ut propria * alimenta Spintuah-

et ter

quamdtwi
lam, Pati

''"

"TjIZeroqu.dam

de Vitailla ,qu* Patrum

Jatmbus
disseramus

ciialioiii6iia

anctam

eam, aut forte ettamnum Tsere,luculentersatisViUGaUicm,quamcoram e enimvtrumnobtlem, de Tabeo subnotatur; cum moresque B. Ph.l.ppa, scnpto ouosuP> Vtiam
:

aucta, ut siatim
extitisse

*j
is forte.

xl vel circa, ita quo felicius in Dommo bus * tota junior appareret, Maageret, ante fores ccenacuh B. diem extremum Mauritn per intra claustrum S.
riae

|n i-ipier

spirilualia

de capella

dominos

dictaB ecclesia3 deportata,

hononfice

extitit

VitaedendaB. Phihppam tumulata. Contra vero

.

manllseapographi auctor, aut subnectt Z7dembJnevotesubmisit, indicasse, antiquo tdtomate galVita sequenttu, sequenlia Hac, nempe
.

qut no-

nonanna xtatis su<e circiter Avola t Zinquagesimo his verbis obiissetradU ru,

quadragesimo, ast

%?*
reveranosea

ta P trl quam qu* hic rec.tantur. Unde Liud n.hil continet, estextgua carere, jactura plane

ijoa nnes Ltevrams?) oUxioreJ.exui, et Sanctorum aubstanUam ionibus auxit, sed quoad
p

amplexus an. 1451 idibus Octob ad Sponsi beatos nata, quamvis ex viviquinquaginta circiter annos temperatura quivis longe natu Q a Hneamentorum Aliam ergo quamquam Y minorem pronuntiasset.

mZetforte eam, quam supra Patrum resecavUComlusautam dicebamus, quas is hinc consequaTendU Galliciauctoriprxluxtsse, Prxmissis modo hisce,
Turoportet.

cUatw

qu<e biogra-

conUngunt, ad rem phosB. PhiHpp* Vroprie Actorumque senem discutere ipsam properemus,

Trohxtorielt compendium, sequentta movent: tanslaum, quod ut opiner, edtdtt proqui Vitam hanc Galhcam

e latino tn galltcum

aggrediamur.

aucoris,

Ixorem sibi latinam nos est eo ,d,oZuiteamque ab Ma, qum penes modo dicemus dwersam. nt .nnscrivla ul
,
:

prxluxisse, aperte sas

II

Locus Beatae
:

natalis

illu-

gui tta habet, evincit Campom.lano defuncto v.en Virginis Philipp* de Octobr.s auno sta n* anno H5 decimaquiota manuscripto. 5. ergo Compensu8B 9 Extractum e habeo, e MS., quo careo,

O^^

stres parentes

pia pueritia:

cum

matre

castri

Changyacensis cu-

ram

gerit.
T?

"

tn P a 9 oF fe -rntaettB Virqo?hi\im

M.<yn*i SPU
,

XataettVirgo hicinloeo

d*matwdpr* manibus prohxtus futsse, ^UxtrTcZ, proculdubio MS.

consequens
sit,

dividitur; ast

num

Supertore,

num

>j

oportet.

82
AUCTORI

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

bo^xio ortam affirtnavit manifestumque fere fit, cur in Boiis B. Philippam biographus asserat quod eni^n per dxtcatxim Borbofuisse natam nixim Prologi auctor, id brevius per Boios biographus expressxim voluit.
; ;

M.

S.

orta sit, eorum, qui de illa agunt , diserte nullus expressit ; eamdem equidem Inferiore (quod A Foresium absolute vulgo le Forez dicitur) ortam
esse, haud livia suadent argumenta pr&terquam enim, quod nemo Superio7*is meminerit, juxta Crozetum Foresiensis tractus oppidum in arce Ch.mgy B. Philippam biographus, compendium Vitse Gallicum, Miraculorum Prologus, aliique nalam esse, unanimiter affirmant locus porro is, Crozetum nempe, GeographicV Blaevianse vo:

1)

luminis septimi

Inferioris

Foresii metropoli

fere milliariis communibus Septentrionem versus abest, totidemque fere eadem via Palicia, seu Palissa, uti biographus

Rodumna quinque

habet, Borbonensis
rio,

tractus oppido

ast

arcem
repe-

Changyacam prope Crozelum ibidem haud

pag. tamen 209 ubi Lugdunensis, Forensis-

14 Sxiadent enim hoc ea, qude 7nodo e Baxidrando vidimus, confirmatque Hadrianus Valesius, pluribus de Boiis gente Celtica disceptans, ac eosdem Notitise Galliarum ad verbum Boji, cum Plinio in Gallia Lugdunensi vl Celtica inter Carnutes et Senones ponit, nec difficulter, ut ait, accedit Coquillio, asserenti Hist. Nivernensis [a) Partem pagi Burboneusis, sed eam tantum, quam Boios veterum esse. Ligeret Elaver claudunt. Addit Coquillius Burbonensis pagi primum fuisse Burbonem modo, Muratam atque Cantiliam postea eum pagum sensum crevisse, et de Biturigibus, de
. . .

Bor(me mii,
opp,(' M,r
'<

que exhibetur tabula, eidem Crozeto duplexvicus, Changy dictus, parifere distantia Septentrionem sus irnus, Orientem versus alter adjacet, quoru7n uno procul dubio Philippa nostra extitit
Crozeto enitn, ut fortassis ab homonymis distinguatur, Changy vicixxxim esse, laudati scriptores indicarunt ; ast quidem utri e duobus mandionreliquerunt. Reperi similiter a^^cem

Avernis, de Forensibus

(xxota)

seu Seguisianis, et de

Nivernensibus multa sibi loca adjunxisse. His accedit D Abbevilleus in Opusculo, quod Animadverac Borbonensis provincia, etforte quaedam e vicinisloca. Adstipulantur et novissime Majores nostri Tom. III Octob. i7i Notis ad ActaS. Leopardini(b), ubi haecverba sunt Galliae provincia et urbs (nempe Niverxxensis pagus) Bituriges ad occa-mm, Borbonios seu Boioa
sequentia num. 44 habet
:

siones

in

Galliae

antiquae tabulas inscripsit,

Boii,

orhmda

B vicumve Changy {vernacule bourg)

Vosgie^i in gene7*alitate

in Dictiona^no

Lugdunensi, quse Fore,

sium utrumque

co^npleclitur

illiusque Electio

quarta (adi Dictionarium Martiniwe voc. Changy) Rodunvaam, ut dixi, Infermns ejusdem Foresii metropolim. [Changyacum, pat?ia B. Philippse videtur esse ille vicus qui medius jacct inter Rodumna^n (Roanne) et C7*osetum dicitur quidem
;

ad meridiem habet. Plura qui deForesio desiderat, adeat ejusdem Historiam universalem de la Mure, Lugdmii anno 1674 typis vulgatam, in cujus
tame^x StellaSancta, seu Historia ecclesiastica de
cis,

Lugdunensi Provincise accenseri apud Expilly

Dict. Geogr. de la Fr., sed totus Floresiensis tra-

ctus Luydunensibus adscribebatur

locus

Hodie

iste

ad dioecesim Lugdunensem, sub parochiali

ecclesia La Pacaudiere perti^iet, intra prsefectu7*am Ligeris (Dept. de la Loire) : Changyacum in

cum non xxiside personis ecclesiastiaut religiosis agat, mexxtio nulla habetur. 15 Ast nondum plane biographum inter et alios convenit Crozetum enim per io S in 7nedio bioaraphus, cseteri vero per io Z expresserunt dxscrimen quxdem leve, ac error facxle commxtti solitus verwn cwn et in ipso Foresio hxferiore (vide Geog. Blaev. volum. 7 tabulam LugdxmenB. Philippa,
;

;>'

*$ '

v no "y m| *-

" n ? ua '" r

Borbonensi tractu nixixium distat, scilicet leucis gallicis triginta, a Foresiensi provincia, quam ut eidem attribui possit cfr. mappam Cassinianam.Notare juverit indicatum supra Changyaci vicum ad Claromonta7iam ecclesia?7i spectare, ut
j

sem etForesiensemjvicus Crosetz dictusRodumna, Meridiem versus, uno et dimidio fere milliari ad Ligeris dextram dissitus, reperiatur, Lectori id indicandum duxi, licet pro Crozeto (cum Changy
juxta Crosetz irrito labore qusesierim) judicem concludendum, ac errorem prsedictum apographo nostx^o tribuendum. Insuper biographus, cui alii concordant, Crosetum oppidi nomine appellat nec tamen, quovis modo expresseris, unum aut aliud charactere, signove oppidis proprio in ta-

dicit

Maupertuys

n.

18

citatus

Changyacum

Foruierui*
troctut, gui

Burbonesii in episcopatu Bituricensi censeri.] \\)Nataest, igitur B. Philippa in pago Forensi

ac arce changyaca ast lite?n quamdam movere Miraculorum Prologus videntur biographus acsup. cit. MSS. Martyrologia trifariam enim dividuntur; Martyrologia namque illam Burgun;
,

par$
<ul

ttl

duca-

verum id non ideo, quod striBurgundise ducatu extiterit oriunda sed r cte e quod Foresium quondam (adi Martiniere ad verbum Forez) Burgundis principibus paruerit, id 7nartyrologos scripsisse,non ambigo conira vero miracul07*um Prologus eam e ducatu Borbonio ortam, et biographus ea?n in Boiis natam habent: ast qua ratione miraculorum Prologus eam e Borbonio ortam dicat, e Baudrando accipe, qui sequentia ad verba Borbonensis proviucia in hanc
dina^n appellant
; ;
:

modo citata insignitum reperitur quamvis signum hoc oppidulis proprium Geog. Blaev. volum. VII Crozeto, quod modo dicta stabilit, adbula
;

jectum videatur. Alterutro ergo e Crozeto

vici-

nis locis, de quibus num. 13, B. Philippam, salva aliter sentientium opinione, arbitror oriundam ; quamquatyi forte illud Martixxiere per io S (vide

eumdem adverbumRoanne)duxerit exprimendum.

Hxc

rem

tradit

Borbonensis provincia.

ducatus
:

de loco natali B. Philippae sufficiant, ad prseclaros illius parentes gressum faciamus. 16 lllustribus Virginem hanc e progenitoribus biographo fuisse natam, communis est opi7xio,a Nata est in exordio asserta ipsum audiatnxis
;
:

Parenl

titulo, inquit, iusignita, ubi alias Boii propuli

ejus

termini a Septentrione Nivernensis provincia, ab Oriente Burgundia, ab Occidente Bituricensis provincia

Meridie Alvernia, queis Foresium interjacet luculentius etiam in hunc 7nodum idin suoDict. Univ. Corneillius co^xficit,

cum Marchia

et a
;

PhilippainBoiisinarcecuiChangyaco nomenjuxta Crosetum Forisiensis tractus oppidum, qua Palissam itur. Claro ex utriusque parentibus satu nam pater Joannes de Campotemilano, mater Joanna de Verniaco natalium splendorem christiana virtute nobilitarant. His similia num7ix. 2 et 3, eamdem a
;

e7\

verba illius Rodumna urbs Franciae sita in acin dioecesi Claromontana ad Ligerim fluvium,
:

nobilitate ac stirpis claritudine laudans, biogra-

phus

habet, cui

Compendium
:

Vitse

Gallicum,

vnt-

Forensi, qui pars est ducatus

tatu. Jta

Horbonensis, comi-

jure
(-i)

adverbwn Roanne gallice Corneillius igitur Beatam nost7*am Prologi auctor e Bordu N.verDois,
p.

raculorumPrologus,aliique,Maupertuyodempto, adstipulantur ast pauca de patre Joanne inxxotuerunt Ille enim, uti biographus pergit, secun;

Hist.

302.

('')

Ad diem

tii

Octobris, p.

917 nota oo.

dum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

extinguitur. EumA dum filise ortum paucis diebus dem tamen, quem devotum et plane religiosum
:

83
jcto
rj

basilic administrand provinciara habebat nihil igitur hic famulatus, cui quidem prsccipue

Compendii auctor appellat, famularem archiepiscopo Viennensi, utique in primariis officiis, prxstitisse operam, idem Compendii auctor, uti en biographi num. 4 et biographus asseruerunt verba Boiorum finibus egressa, nata viginti annos Viennam Allobrogum accersita est, ut illustri loco
:

Maupertuyus innititur, contra Virginis, parentumve illius generis claritudinem evincit, nec id exemplis, cum obviasint, arbitror confirmandum.
19 Rem totam ipse conficit biographus, ac qualem tam B.Philippa, quam fratria, ac pater prsestiterint operam, explicat verbis supra num. 16 adductis, Beatamque hanc uti et fratriam in nobilium puellarum comitatu famularem operam Viennensis episcopi prsestitisse, patremque in
Uhuiru
extilere ' acPhi,i -

pam/T ' ,am

matronas dominae CastellanaB in nobilium puellarum

comitatu famularem operam praestaret: quod jam in eodem ministerio fratris ejus uxor Margareta nomine versaretur, quodque alias Philippae parens Joannes de Champslemilan in fratris domina; du Chatel, Joannis deNorry, qui tum ad Viennensis ecclesia? gubernacula sedebat, domestica familia
liberales operas locatas habuisset.
ilHiu ticvlat
<

domestica
asseverat
:

farailia liberales operas locatas

liquet ergo

habuisse hasce operas ingenuam

nobilemquepuellamneutiquamdedecuisse,cumque eamdem cseteri omnes a nobilitate commendent,

his uiique prse Maupertuyo hujus sevi historiographo adhserendum existimo.Parentum, ipsius-

nobUUate,U-

11 Ad matrem vero Joannam de Verniaco n acule de Vernay) quod attinet, quam religiosam matronam merito biographus dicit, quse qualisve illa fuerit, et in ipso pariter exordio idem biographus explicat: narrata enim mariti illius morte,

(ver-

que

B.

in terris natalis annus

Philipp generis stabilita claritudine ,illius modo est inquirendus

in

huncmodumpergit Haec, maternempe, tollendam eam, atque domestica disciplina educandam cum suscepisset, facile teneros mores verse pietatis
:

rudimento imbuit:
cultus,

inter casterasreligiosa?

dotes eluxisse fertur

matrou praecipuus adversus Deiparam

quam

variis corporis afflictationibus, preci-

bus, etad ejus Aniciense

signum

frequenti pere-

grinatione, et cujusquemodi

venerationis genere

studebatdemereri. Necobstabat ei imposita totius Changyacensis basilic administrandae provincia,

dependet is partim ab eo, quo mortem obierit, anno, partim ab eo, quo in vivis egerit tempore; quamquam porro inter auctores de priore, quem 1451 statuunt, salis conveniat, disparia tamen de altcro, ut videbimus, iidem sentiunt Rinaldus enim (adi supra num. 4.) in suis Gallix Sanctse E Liliis B. Philippam xtatis suse 30, Christi vero 1451 e viventium numero esse desiisse asserit, et consequenter illius in terris ortum anno 1412 innectendum contendit verum, ut mox dicam, Beatse hujus nativitatis annum plus justo Rinaldus distulit, utiet in novissimis editionibus Gaul;
;

quam

magnis

incorrupta fide obiit.quominus caram sobolem heroicas virtutis incrementis ad perfectam

terius,

Rinaldo

id,

qui

eumdem

fortasse descri-

psit,atlestante: utriusque prseluxisse potuit illud,

sanctimoniaa laudem informaret.

Tam

prseclaris

parentibus degener nequaquam extitit Philippa filia ast priusquam de his enucleatius disseram, investigandum paucis est, num vere Virgo hsec illiusque progenitores fuerint ssecutari nobilitate illustres quamquam enim hanc ut indubitatam Compendium Vitse Gallicum, eis biographus, miraculorum prologus, Rinaldus, ac promiscue alii tribuant, refragatur tamen Maupertuyus hujus sseculi scriptor in ea, quam de Viennensi
; ;

ecclesia scripsit, Historia,

eamque

honestse quifamilise

quod prse manibus habeo, Gallicum Vitse Compendium, ab eorum opinione parum remotum. Demum 20 En ejusdem epilogi verba latina anno Dominica3 Incarnationis mccccli in mense Octobrisdiexv morbo epiderai detenta a3tate xl annorum vel circa in Domino obdormivit. Titulus vero eidem Compendio prsefixus Beatam nostram Viennse anno 1451 die xv Octobris 39 annis natam obiisse tradit ;verum, prseterquam, ut ad hujus Commentarii calcem dicani, quod verba hsec Compendii corrupta amanuensis vitio suspicer,
:

>* cul

dem, sed neutiquam

affirmat.
limficiai

nobilis

extitisse

prsevalet

multum sane

his biographi aequalis

auctoritas, qui B.

Philippam

18 Gatlica Maupertuyi in hanc rem (a) verba, Mauperiuyu* ux \ a n na facio, accipe Celebmbimus hie,inquit, ^ una cum Vienneusi ecclesia memoriam Sanct cup jusdam Virgiuis, qua3 conditionis quamvis medio:

ineunte ssecuio decimo quinto, ac circa

1401
(licet

mundo exortam annum

hunc

diserle

non exprimat) luculenter

satis asseruit et probavit -asseruit hiscesub finem

cris (vulgo

peu relevee) virtutibus sublimis

hajc Philippa de

extitit

ilicebatur

Chante-Milan, (Cauteut

verbis Avolavit ad Sponsi beatos amplexus anno 1451 Idibus Octobns quinquaginta circiter annos nata. Probavit vero, cum profitetur, sese B. Phi:

Liman,awChampde Milan,

admarginemnotat)

nata hasc est deciino quinto ineunte sa^culo, iu loco Chaugy dicto, inque Foresio ac Claromontana dioacesi. Patri Joannes de Chante-Milan, matri Joanna de Vernay nomen erat, honests quidem uterque familia3, ast fortun bonis modice dotat, quapropter mater illius, pauco a morte conjugis sui, ac
tilise

Yipyninvigesimum setatis suse annum agentem, per alios triginta annosprobe cognitam habuisse ipsummet biographum num. 3 loquentem audiamus: Hactenus, inquit, quamvis ex audito,
fuerit Philippoe

nativitate elapso tempore, famulitio archiepi-

certistamen auctoribus compei ta locuti sumus, qua3 usque ad vicesimum tatis aunum educatio atque virtus reliquorum tnginta, quibus sancta civita* Vienna tantarum virtutum ingenti
:

scopi nostri sororis, vicique,

minffi,

quem

incolebat, dodicti

ac nobilis Foresiensis

de 1'Espiuace

quasi theatro sitarum spectatrix fuit, historiam eo scribam lubentius, quod ea dicturus sim, qua3 et

vidua3, sese addicere fuit coacta./ia

Maupertuyus

verumprseterquam quod is hujus suse singularis opinionis testimonium nullum adferat, aliique
omnes, quos inspexi, B. Philippam a nobilitate ac plerique a divitiis commendent, nihilplane obesse
videtur, quo

egomet [utiqueper triginta annos) oculis hausi. Consequens igitur hincfit, anno 1401 Beatsehujus ortum esse innectendum eamdem powo setatis suse vigesimo anno civitatem accessisse Viennensem, et ipsum confirmat Gallicum Vitse Compen;

minus

nobiles quantumvis divites,

.

dium.

nobilioribus in primariis deserviant officns in primariis porro Beatse matrem famulatam scriptor diserte biographus fuisse ojficiis Totius enim Changyacensis sequalis testatur
, :
(<)

enim illud in hanc rem num. 3 habet: Vigesimum cum ageret retatis annum, in manibus
21 Ita
celebris theologi Prioris Kochetensis
virginitatis

genueiunc

votum

emisit,

quod donec

viveret, inviolatum con-

Ilist.

de

l'Egl.

de Vienne, p. 267.

servavit.

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

OCTOBt

servavit.

Eodem tempore

M.

S.

adjectis,

accessvt. sanctam Viennensem c.v.tatem vigxnt, annxs trxgxnta, quxbus inde Virgo nostra colloquxo ^ographumdxgna^ quxnquagenarxam eam, cum morix suc

^<.nt..n_rv e C * n

d PTiens ad

*P

c*rrt. /..
satis apparet.

Biographo consonant Lxevrseusac

- ^0

Maupertuyus

..* W B.

affirmat anuo 1+51 xv

^^llZnllZte Maupertuyus vero eamdem mundo na ac denatam xv Octobns sseculo decimo quinto (,

oh

W-~ ^ (w^
?
Martyrologia
:

HOl

g ^'^

Changyacensis caslri procurationem, sed D proKMmerf Zandarum,imtruendarum q uetantum ^mandatam fuisse asserat provinciam, illius in hunc modu i prim0 rdia celebrat Et parvnla
to.tws
:

Philinpa inquit gallice,

quod

latine reddo, fatmli*

^Lrdia admirabiUa ea Orbata

c

chan gyacensis toparchse annumerata

fnerunt, ac talia

sanctornm extiterunt.

matre

fuit

Verum, in quo illius primordia miranda extiterint, Mauperluyus non

n^ulndecl

annis nata

perperam Compendium, Rinaldus, iqitur Gallicum Viiae tar QallicumVit* tenipus e Arturus ac forte Gaultenus vitae

1451 annotamt; quibus et

1 et 2

MSS. numm.

c/^a

^I^^^E
^JZujcZ^ J* em*. f
l

bina concordant

ndicaviL " " 6 1 24 Ad biographum ergo regredior, qui cum '""""<*> hanc apietate ac solitudinxs amorecomBeatam communi convictu, vnendnre inccevisset qualis in
'

/.k/ks

*>*m*o^^
;

ZSlZSX ^
^rem

a liarum nobilium puettarum hortatu

;

2Z
(velut *. fte
"'"''"'

ortum distulerunt

cum
,

nec quisquam eorum qux expressts verbts naUvitat

1401
itliget,

^^^
1

non

rendum puto, utts a id haud contigisse potuertt, cujus prxcipue fidem sequor, non
quagenariam,

^^''^JZ ^J^^J^T^ w

\^ ^'
ii
,

aUero a

adigeretur, ut caneret, quidem gerebat ast quantocyus adpietaid enim Compendium tis opera regrediebatur ac oiographus asserunt, eamque a cantus suavitate dUaudant Angelicanamque (verbasunt Compendii) voce modulabatur btographus vero

viarf^ Compendium)

absolute quui-

* sequentO tffoj verbis eodem 5

annos sed quinquagmta circ te r nativita s dies L.mscmbatobiisse, hinc cum ommno nos lateat, si anno 1402 tnter mortales esse

Undes
t

cor^,
^ut<
vlx nafa
JO /UT'
|

rum,cum ^ntereosdemessedeszneret, a
annotart.
l

i^ **W^? "/*^ bxographo

auspico/a
Phi nT a /ii^ ^Uippa

J^ ^
persc

num.lrem ita um nobiUum

suavitate vocis

confi-

quam F *

ffra vitatemet

multitudinem

"-

or6a.it?-. ae

curae quum patre Joanne orbata, ac matris unius domestica eam relicta, qu<e tamen, Cum
fuerit
disciplina

22

Fttan

w Ftr^
r<J0

aut divini colloquii ca u It^ adTabores domesticos, sese reo ipiebat.^ parcissima quantum Virgo hsec etiam in tenera illa

"^^^ ^ Wnc ^J
de Deo, et

matri educaniin
'iii

rellnqui.

qu

suscepisset, inquit num. 1 veraepietatisrudibiographus, facile teneros mores

edueandam

a rerumdivinarumcont emplatiom nec iia ^amen sohtudmem dini fuerit addicta ut humanis interesse colloquiis, ut deperibat, modo dixi, penitus respueret; quinimo iis quant

acsolitu-

annis ruentoimbuit De prioribus porro vitee illius biographus,nec Gallicum Vitae Comspecialianec pendium indicarunt, eamdem tantum ad perfeinformatam ctx sanctimoniaa laudem a matre fructuoptatosedula fuisseasserit biographus nec pergit enim in hunc 'hxc matris cura caruit biographus Respondit eodem num. 1
;

iis doque interesse, nihit jucundius ipsi erat ast cit. habet, Quibus tantum, uti biographus num.
:

hominum sempiterna

salute agebatur.

Hiuc fiebat, ut de christiana re concionem.quautum sineret, divina re licebat, nullam inauditam abire
obeunda, Christoque
rando,
in

Eucharistiae latebris adoVitae Galticum,

modum
sic

numquam

explebatur.

cultur aeges

Philippam recti honestique amor ut cum annis pariter probitas adolesincendit,

:
:

25 Hisce narratis

Compendium

fomt

i,,

ceret, et indies confirmaretur

vix

emenso

pueritia
in

indolis maturitas) flexu (quajfuitsupra aetatem

ab quod biographo hactenus sat fuerat conforme, non quidem quod ; eodem discrepare exorditur (ea referat Compendium, ac alia biographus
alia
huic, enim,ut num. praemonui, Commentario ratione, innehabita quantum licuerit temporis ac chronoctam) sed quod, omni despecto ordine
8

'^^
,.,, qiloJ

cooptata, maternae procurationis ac rauneris partem cnra ac praeceptis oinnibus sese probavit, materna nusquam destituta. Eisce sat congruit Gallicum

modum Vitx Compendium; eamdem enim a matre Virgini deserviret, in tantum quo Deo, Beataeque corpore et asserit fuisse edoctam, ut quantum
omnisque

xtate cresceret, tantum fide, pietate, proficeret exercitio, ut C generis virtutum ita grandiusculajam effecta (matre eam oculo vigili, subsequente) si a recto quandoque deflecteret,

finem anhetans in ipso fere quaeque uno quasi obtutupraecipua ipsius gesta, conspectu Compendium y Yxennae contigerunt, in more nostro ponat pro specimine sit,prout ipse fere 2 pars posterior, quae haec divisi, numeri
logia, vetut
:

exordio.

domus curam
pnetitiM rm.i.i

egwn.

ei

."

';*;',',

,"'.;
,'!"

gererei. 23 Porro pueritix annis egressa, talem sese matris votis ilcvstitit B. Philippa, ut nihit pix j reliqui fuisse fatearis, necesse sit ; seduta enim erat in obeundis iis, quse ad munus suum spectabant, quibus expletis,
diaboti esse, probe ei

intercelebriora desigallice continet : Caetera porro principem locum deria, ac diversas affectiones aut de aliorum tenebat.de Deo colloquentes inaudire,

desidenum, neque ipsius Missam audiendi cumque fuit expletum eique assistendi, nmquam ornatum Christianam dedecere inaudisset, vanum enim appnme personam, omnem illum (antea
salute,
;

non

otio,

quod pulvinar
;

perspectum erat
;

sed

rerum

solito oracomptaincedebat)respuit,seseque plus semper intere^se tioni dedidit. Statuit et matitunali

audiamus divinarum contemptationi vacabat biographum,cui Compendium Gallicum apprime

consonat Jam tum, inquit num. 2, cum nempe in maternae procurationis partem cooptata esset, sensus.Familiarising-ularis in ea rerum divinarum mnniis perfuncta se iu sacellum abdebat, quo bus turba secretior coelestium mysteriorum
:

onlcio;

Deum, cum exorare modum namque

ac
:

alii

somno

iudulgerent,
i,

sine strepitu egredien

plerumque regrediendique excogitarat; vestibus pnmano induta capiebat somnum, ac secretum in Sacro, omnitemplo occupabat locum, ut principali quandoque busque horis genibus provoluta, et
prostrata interesset.
Virginib 26Preces vero fundebat hasce beatae lectionibus viOflBcium, defunctorum cum novem
:

posset a

commentationi inservire. Hisce similia Maupercompendium Vitas tuyus, qui ipse Beatx hujus is enim, licet contra ac biograedidit, [c) habet Gallicum Vitae Compendium matri, non
;

^ ^^
.

n ,-

ehronolog

ico,

gilias.sanctaeCrucis, ac Spiritus Sancti

Offlcium, hUrrot*
S.

phus

item illud de Passione Domini, prout a

Bona-

^m

et

(u) Hisl.

dc rAntiquite

et Saint.

de Viennc, p. 403.

(b) p.

263.

V+

'

ventura

DIK DECIMAQUINTA 0CT0BRIS.

85
JOCTOII M, Y

A ventura
tentis

est dispositum, septeraque Davidis pcenipsalmos cum litaniis, precesque alias innu-

in

tatis suae

merabiles. Consolationis, pergit

num.

3,

cum oraret,

medium proferam, indagandam prius, quo aeanno virginitatem suam Beata haec Deo D consecrarit inde enim inter alia luctarum cum
;

si

prout expers erat, graveraque molestiam sentiebat, affirmabat, quod his, qni sibi consilio esse poterant, quandoque Deus ei orationis dulcedine frui conce-

sui graviori onere videbantur libevero majorem partem post matris obitum, ac Viennoe contigisse, licet urbem hanc postea B. Philippam adiisse Compendii auctor referat, non ambigo id enim inter alia evincunt

deret,
rati.

humeri

daemone, ac castimoniae hostibus originem biographus deducit ipsum num. 2 loquentem audiamus Ilis artibus, inquit, munitara pudicitiam impurissimus virginum hostis non dubitavit. attentare.
:
.

Horum

Ingenua

Philippse comitas,

mornm

sua\

itas, virgi-

nea modestia,

tum

venustatis ornamenstirpis denique claritudo procorum turbam

magnum insitae

coneivit.

primarium, quod
interesset,

accessisse, ut horis

omnibus

magnopere

Ne consanguineis quidem et affinibus nuptiae improbabantur, unam virg-inem,

diciturtemplum, quod Changyaci, cum vicus castellumve (vernacule Bourg) fuerit, fruslra verosimilius quaesieris, ac sedula vigilantis-

utpote qua3 jara in seterni Sponsi raanus convenisset,

mortalia thalami poeniteb:it. 29 Ast quo oetatis suae anno Virgo haec in aeterni
I

giiod

simge matris cura, quae clandestinum illum, nocturnumve egressum, licet optimofine institutum, juniori suae fXiae proculdubio interdictum voluisset biographi ergo, qui et a vigesimo Virginis hujus anno eidem familiaris, ac ea, quae antea
;

Sponsi manus convenit

Reticet

annum hunv bio-

-i

i/.

ituoqvin

l(i

i/'iii>

UIOUI
IIHI0I

graphus

peregit, certis auctoribus comperta habuit, ordinem sequemur, illaque', quae porro B. Philippa
gessit, illo

duce enucleabimus.

tamen Compendium Vitae Gallicum, uti et Maupertuyus verum haud exi- annum gua hos inter est discrepantia en Compendii verba Vigesimum cum ag-eret aetatis annum in mauibus celebri.s theologi Prioris Rochetensis (vernacule Prieur de la Rochette) virginitatis votum emisit. Maupertuyus vero, qui, cum nonnisi decimum quintum B. Philippa complesset annum
;

expressit

S III.

Mortua matre, castitatem vo:

illius

matrem
:

subdit

Tum

vivere desiisse scribit, e vestigio illa in manibus Prioris Roehetensis

:

vet

varias

ab

indignis procis

illatas injurias

aequo animo tole-

votum virginitatis vovit ac id ipsum a morte matris haud notabili elapso tempore contigisse
luculenter satis innuit, atteniisque
serit
iis,

quae inter-

rat.
Defuncln. cui
uigiM /"
literat.
oar-

Sagaci malris curae subditam etiamnwn B. Phi;

priusquam illius e Changyaco Viennam commemoret egressum, votum aliquot certeannis vigesimum aetatis illius praecessisse debuit quod
;

viunr.

lippam reliquimus verum ad nubilem cum ea pervenisset aetatem, cura hac destituta ac matre orbata fuit quamquam enim hic sileant biogra;

et

phus et Gallicum Vitae Compendium, opportune tamen casum hunc Virgini nostrae summopere lugubrem his verbis Maupertuyus indicavit Ma:

vero arbitror similius, biographoque conformius is enim, cum B. Philippam tam eximiis corporis animique dotibus instructam, virginitatis servandae sibi legem imposuisse dixisset, varia itidem refert, quae ab indignis amatoribus,
;

tre, inquit, orbata est

:

quindecim nondum annis porro sensibilis ac dolorosa mors ea nnta quam caetera inter evincunt pietas B. Philippoe extiterit, specimen ac in charam genitricem reverentia; seque ac Compendii auunum, quod biographus exhictor ad calcem suarum lucubrationum hic proponatur, cum una et matris vigibent, ut
lantiam, ac
filiae

absque iis, qui nuptias illius anhelabant, sufterenda habuerit, qualiterque Beata haec ab iisdem,

amore in odium

verso, opprobriis, ac contumeliis

;

vexata fuerit, enuntiat

quae procul dubio anno-

rum quorumdam exigunt intercapedinem, ac tum demum illiuse Changyaco egressum (qui omnium
assensu, si
seris,

Miraculorum Prologum forte secluvigesimo ipsius aelatis anno est innecten</r//.-.rV

observantiam luculenter mani:

habet chronologicus festet, ordo postulat pietatis, verba sunt biographi Ejus in parentes
ita id
:

r num.

extat exemplura. Cum adolescentula Changyacensi castello penuariae cellae ouratrix in ei ex arundiesset, rogata a quodam e famulis, ut
9, illud

dus) biographus indicare exorditur. intra id t 30 Vovit ergo B. Philippa castitatem aetatis quod a decimoquinto ad usque vigesimum quo speciatim id annum defluxit, tempus, verum licet id a deciprcvstiterit anno, dicendo non sum,

tem-

Imt

I'>

ioiis

mihi ignoUtj
rnviC.

mbus, quarum
asservabat,

in

quodam
vis erat,

cubiculo, cujus clavim

moquintoob modo dicta haudmultojudicemremovendum.Ast quis celeber ille theologus acPrxor

vota excepit? Rochetensis, qui Virginis nostrae

magna

unam

donaret,

morem

mater, cungessit: conclave reserantem opprimit ingenictatur studiose, quid rerum gerat,- summa ut ita consternavit observantia puellam
tricem sed deprehensa in responso aspergeret vanitatem colaphis ab irata parente acerbe objurmendacio, dolorem posuit, ex dissig-ata, numquam exinde exacerbatae matris noxa conmulatae veritatis, et
,
:

equidem cujusdam monastem Chanhaudprocul dissiti Pnorem extitisseregugyaco determinatemonalarem,vix ambigo.cujus tamen quidem Jongesterii hactenusnoninvenueoohibet

Eumdem

linus

{a)

Ordinis Cisterciensis in diiecesi Autisio-

Virginitaiem

uaw Deo

tractum. resumamus post28 Modo biographi ordinem igitur is ab assiduitate rerum divinarum, quam earumque contemplatione B. Philippam laudavit, assultus, quos a daealio convertit orationem, ac Virgo jam nubilis sumone,procorumqueturba
;

Roches) dorensi abbatiam de Rupibus {vulgo de nuncupatam, ac amw 1130 fundatam, aliamque dioe(b)nomine aflincm, inque ipsa Claromontana Rouchet) dictam,a RobertoArcesi Bouchetum,(dn

stinuerit, ac

quomodo de
;

his ipsis

triumphant,

explanare exorditur invidebat namque calltdtsillum in Simus humani generis hostis eximium progressum, eumque omni omni virtutum genere ea molimine impedire institit verum antequam
;

veniaesiveClarimontis comiteannoWN erectam: verumtamen celebrem hunc theologum unam e prsedictisabbatiisincoluisscmonumentorumdefesuoDictionario ctu non affxrmo. AUum insuper in hocnomine insignitum Unudrandus Geographico Ictodurum assignat locum hoc modo

ad verbum

Narbonens.s, nuno Ictodurum, inquit, locus Galliae Delphinatus in Vapmcensi est la Rochette castrum eo et Vapmcum tractu, inter Chorges oppidtim
:

(,) Notil. Abl.atior.

Ord. CUl.,

p-

W-

-M

"-
P-

18

autem

Tomus

vi i

Oclobris, Pars Prior.

86
w.
s.

DE BEATA. PHILIPPA VIRGINE.

obteg-ens, et

aut existere autem in loco monasterium extitisse, labore indagavi; ^ctoremergo etiamnum, irrUo
ouis theologus

cum eanon

levi necessitnd.ms,

etami-

Varie m duc-

mone

ac

Priorque fuent, cum edocere nostram spenon valeam, ad ea, qux ad Beatam ant,prosequendaregredior. ctant, prosequenda regredior. Virgmis an^ 31 Ad labefactandum constantem
iste,

cnin vir&inei flons hostibus Oitis foedere conjuncta Virffinem flagitiosi cons.hi sociead expug-nandam gravissimis hisce pertcults Dotatem iniit. Ast e B. Pb.l.ppam qui novit, qui sunt ejus
,.

mum,quo

jam movisse dxmonis astutiam id artiquibus supra iytsinuavimus modo vero, ordoextgit, ul ad effectum deducere tentarit, bus e<e, quibus Vtrgo igitur

illibatam servare castitatem

decreverat,

minus, dxmonts impresri n ^. , immundis htsce deemoms tmvresUberavit,deque ivnvnundis hisce tioe?avu uet{t***"-' m reportare concessit non enim trophaeum sionibus trop h %u
.-j t
; ; :

omnem lapidem

omnes suas nequitias inermem eam,verum contra dsemon invenit id denuo biographum armatam sequentia emm, verbis explicantem audiamus; subjungit Qmbus eam exipso modo adductis,
:

exponamus excitarant
;

adulta jam

et

nubilis

mzque

facultates,

vr^eUebat,corportsanx^ procorum turbam tlhusque

voii sa

laqueis

Cbristus expedivit,

voluntarns doloribus

corpus assidue

vexantem,

et

sacrorum mysterio-

nuptias quam plurimi totis defuisse hos inter nobiUtate

,

^bantn^

rum
que

illustres, ac congruis

Mnltum quocogitationi perpetuo intentam. profnit illa, oujus erat egregium Bpeoimen,
oculorumque modestia,
et diligens in lo-

quamquam entm divitiis instructos ambigendum, Compendtum Vtt* nec biographus nec

vultus,

hujus tamen, hcet Gallicum meminerint, Maupertuyus (vide qux num.l* forte minus sibi cohxrens
hisce verbis: diximus) luculenter satis id innuit

queudo, si opus esset, altissimum silentium, et inertiuj, turpisque otii, quo plerumque generosaj puell* marcent, odiuiu accer-

cautio, ca?teris tem])oribus

(vernaculc plusieurs IllustriorespersonaB, inquih partisconsiderablesJqnasvenustas^virtusqneaiwB, incenderat, quc.sque, eam ut nuptias ejus ambirent, erat, esse, perspectum baud a?terno Sponso devotam voUs Procorum insuper votis conmultoties .ndtotta recusavit.

rimum. us laudandae VirB4 lnde aliam arripit biografh materiem; prseclaram nempe tnsufferenginis contumelns patienttam; cum dis opprobriis et

ae **< >"-

J a|
ral:

connubium, Virginem inatabant id B admitteret obscureposse enim e biographi nostri verbis non enim in hanc rem num. 2 erui sequentia
;

-*? rant hos

:

inter, qui

+TZ ttttSJZ
~.
i

.'..

M ^nv<^iv<

vipp npe-

ut prtepotentis

cujusdam

connubium ejus expefrustraricernerent, omnimolimine tierant, votis J homines eccistimationem amiiu /id n/Y"> c/ivi. /i/m..n.M 11 uTapId contendunt; ^ertZia^oscindere eontentunf, rem E vesana pervicacia proscindere verbis proponamus Tum vero, inquit bioqraphi exclusa cernerent eodem num. 3, cum se votis
enim

M"

sese omnes, quotquot

.

1.

foeda libidinis mancipia,

amore

in

furorem verso,

videtur inqutt, et habet Ne consanguineis quidem, nuptise improbabantur. bus magnopere

;

affini-

ejus existimationem maledictis et obtrectationibus etiam prflesenti audienadorta,

omni contentione

cannnonix
hotitbits, .

iioim hoc
infringal,
*<*

Specimen unum num. 8 biographus exhibet, num quod tamen num Changyaci, num Viennse, operaconticonsanguineorum, num externorum nequit ita id hagerit, ex ejusdem verbis colligi nubilis Deo virginitatem voto bet Jam adulta et
32
;
:

ingerebant. tique virulenta probra

;

Nec abs re v.ruspeciatim ea non expressent, lenta hsec, licet Maupertuyi in bioqraphus probra dixit en enim quse latina facio, verba Honogatlica,
hanc rem
:

consecravit.

dynastam, eam ad nuptias cum

Utroque parente orbata luculentum aliquo ineundas

indig-n.s .ps.us incurrit ris pericnlum, inquit, denigrare conasuis procis omni vi eam oalnmniis
;

tis,

numerum bortantem, et sponte magnum pecunia? aspernata est. de suo dicentera doti, coDstantissime restitit PbiHis aliisque assultibus generose
lippa Virgo,
vit
;

publice acousata, eaque prostituti pudoris yn.a, illos semper fnerat castiraonia, qua adversus vero Vita GaUicum ctam sumerent. Compendium illius dotibus, usque; narratis eximiis corporis

ut de

omnesque aeterno Sponso

fidelis spre-

enim Virginem, inquit biographus, ergo vamortalis tl.alami poenitebat. Conspicatus hostis castitatis, omniumque virtutum ferrimus nequicquam Virginis constantiam hisce machinis

Unam

matrimontt jugum ouas sprevit, ad subeundum sxptus ludibrta, casollicitatiombus, eam Scepe

lumnias

et

morusquemalorum

ast tmrneverbera perpessam assertt Virgo.et Bene sibi Philippa

;

concuti,

minusve expugnari,
illicitis

alio convertit

ani-

conturaelias sprevit et de conscia, ait biographus, inimicos, ne mm.rao iracund se pessirae meritos

mum,
diis,
,

ab

meac licitis aliunde, honestisque rehctis quxrit. Enira vero prxsidium

(J

repulsa acrius adolescentes ejus nuptias ambientes asserit biographus ; Mauperinflamraabat. Ut

arffumento laesit. i ml nw, Philippam an^ 35 B* sunt fere, aux B. vigesimum xtatis annum illa attigisse

y>/ii oitf

ftW

quam Ckangyaco Viennam

habuerit

accederet,

tuyus autem loco proxime citato rem ita confictt illa stimuYernra baud semper innocuos venustas
:

^devisunon leddiderevirlutes, quxque, hcet erdem < perspeclas biographus,

adiisse duct, Vtenna dixi ,Viennam aa

simplice Virgini labat ignes, irao vero plus vice vario impetebatur huic impuris amoribus, qnibus
artificio, Brtifioio

auclonbus; ait.cerlis compertie fuere sux vigesimo, ut ahquolxes enim hanc anno xlatis

Bealam

resistendum resistendura

fuit,

ast gratia t gra.ia

victi Dei viotrix

evaeit. Artificia

porro lechnasque, qutbus impura mancipia Beatam Virginem impetebant, Ubidinis hunc modum enareodern num. 2 biographus

quamquam M'\ per omma,

nio,

interauctoressatcon^

g.tor su in exordio verba:l lla

^ZZTvMeaZ^..^^SVde
d.
1

"2;Zproloous acul

obscurusfere en hujus BorbojQ

e

rare pergit

Ansi eiiam noonulli intemerato pudon domoliri infidias, preoibue oWatisqne iugentibns nihil moveretur, grayibna nis, et qnendo blanditiia illa interim c<b;is Vir uncn!am terrere conari ;
:

imo de Changy

oomitatu Forens, a domo quadra vU lan ortum trahens, mtati.

P^P""" ^^^ d

*j* ^

Mi-

circa

mi

nnorum

lesti

ope imploranda sper.nd.que c.cod ffi monum

ff

fraude, elusit
irriio
ttntatur,

"'"d.n! und , ddeliter serv.eudo, bab.tus fatna^ appl.cu.t c.v portans, in hanc V.enneusem
patre reverendiss.mo
in

1'

An

M^'

>

^J

.oni.

sed 33 Nec stetit hic da-monis vaframenlum, _ T/.'_.n.'v.'o /|/IK1V11/)M Prtv//IM. fortissimo Virginis eximiam constanariete vere sperandum tiam suscepit concutiendam, ac unde prxparare decreinde eidem
r> i
.

Virginiprzsidium,

vit

prxvisum;

quanto mtnus exitium, tanto formidabilius, ipsam videamus: vehement.ss.ma, rem

3,

verba sunt biographi num.

impressio ea

fuit,

cum

mulier specie probitatis

t.

impuram mentem

Joai pr^bac Viennae sede sanctissima Ann* fratre si Prologo sulante. Igitur anno Christi 1441, qw> accesstt credimus, Viennam B. Philippa utpote a anno procul dubio in vivis non erat, ac za sequente (vide Maupertuyum, 1437 aut prsesul; cumarthanos (a)) defunctus, Joannes aequatts, que et diserte biographus scriptor
,

() Gall. Chriit. Anliq.,

p.

808.

pendium

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

87
OCTOAf

A pendium
anno

Vitse Gallicum,
illius

Maupertuyus,

aliique,

pietatis dedisse eigna. Tribuit saltem Philippse de

vigesimo contigisse habeant, his id vXique prse Miraculorum Prologo, et alibi, ut incorrupto, adhserendum existimo. ergo ea, quse B. Philippa a vigesimo 86 Modo anno Viennse prsectare gessit , quorumque biographus testis ocularis extitit , hocce in Commentario illustranda veniunt prsevie tamen de iis, quibus famularem pra-stitit operam, matronis, qusedam, cum hos inter, qui de illis agunt, non conveniat, duxi prsemittenda ; Compendium enim Vitse Gal-

Campo Milano oranem

desiderabilem pietatis exer-

M.
,.

S.

fra videre
nnam, u

est,

cendae facultatem, eidem sacris interesse, utliberet, indulgens. Hsec Maupertuyus cumque nec ego
;

quidquam, quod matronse hujus memoriam labefactet, repererim, eamdem ab hac catumnia Maupertuyum (quem et pag. 262 vide) jure arbilror exemisse. Modo ad Beatam nostram, quam tantisper reliqueramus revertamur, quamque antequam Viennam accederet Maupertuyus c peregrinationibus sanctis, eo tempore institui solitis,
,

licum eam elapso setatis anno vigesimo domirue Annse de UEspinace fuisse famulatam his verbis contendit Eodem tempore (nempe viginti annis
:

hisce

(c)

verbis

commendat

Vigesimo
,

setatis suae

anno, inquit, Changyaco

exiit

ac loea sancta,
fere in
Ita
iuvisit.

secundum
nudis

istius temporis pietatem, quae

nata) Chtingynco exiens, Sanct.am Viennensera civitatemadiit, utdominae Anna. de L/Espinace, Joannis
deNorryarehi''|M-<-o|iiViennensissororifamularetnr.

sacris consistebat

peregrinationibus

Contra vero numAbiographus sequentem loquitur Boiorum rinibus egreasa, nata viginti in modum Viennara Allobrogum assersita est, llt illustri annos loco matronse Castellanae [vernacule, ut notat, du Chatel) in nohilium puellarum comitatu famularem operam pneMaret. Verwntamen in margine eamdem, quam dominam Castellanam dixit, alias
:

Changyaco ultra viginti leucas seu Annicium in Velaunis, ut celedistans Podium, brem inibi divae Virginis ieonera veueraretur, adilaerymarum vit. Tandem Viennam pervenit, ubi imbre tantorum martyrum, quo urbs haec diversis ecclesiae persecutionibus conspersa fuit, sanguinem
pedibus
venerata
uti et
est. Ita,

sed in antecessum, ut videtur,

;

de his disserit
tionibus his,

Compendium

vocari
j3

Annam de UEspinace adjecit.

Ast biogra-

biographus enim, Gallicum de peregrinapriusquam Viennam adiret,never-

Maupertuyus
Vitse

pho, ut et Compendio clarius Maupertuyus ; is enim binas eidem archiprsesuli Joanni de Norry Beatam nofuisse sorores, ac utriusque familise

bum quidem

expressere.

% IV. Viennse varias virtutes exercet

in
-r
:

stram quondam
Sequentia enim

fuisse
{a)

in

annumeratam observavit. hanc rem habet Quapro: ,

miseris

subvenit

illius

ut ipse autumat) pter (ob fortunse tenuitatem morte conjugis sui, ac filias mater illius pauco a archiepiscopi nativitate elapso tempore, famulitio dominae, ac sororis, vicique, quem incolebat,
nostri
dicti viduas, sese nobilis Foresiensis de L'Espinacc addicere fuit coacta. B. Philippam, gran37 Eidem porro familise esset, fuisse adscriptam, subnectit cum

precibus assiduitas.
suse

yigesimum setatis

annum cum jam B

Phiin

Yienn* exi<'.

lise

lippa complesset, civitatem Viennensem annumerata famiqressa, ac dominse Castellanse virtutum campum reperit exercendarum

rorporig

nllutn.

quem

in eoncione

r 9 aHm.u

dnmin* CtHtllnnr fa-

diuscula

mularet

Maupertuyus, nosque supra modo vidimus, eam cujuspenes una cum matre Changyacensis castri,

curam viduam de UEspinace dominium erat, priorem Beatte nostrse heqessisse. Hsec quoad
ut cujus mors, cum B. Philipnam sui juris, sequente Maupertuyus asserit, reddidispagina ____. _._.?.*#.- *v.-\- solitariam, austenoremQnHtnriam. austerioremset, vitam solito magis vero idem que agere exorsa est. De secunda sequentia (b) prolixe satis obserhistonographus

ram
.

spatiosissimum, omnique Deo serviendi a domina segniter, uti xn donata est facultate, qua haud Philippa est usa decursu perspicuum fiet, B. biographus, eamexorditur hsec numAenarrare commendare incipit a promptissima que impense m usque exhibuit, obedientia; argumentumad id usque teminde arr ipit, quod ornatiore
:

^ZZ

cum
_

vat

latine Familiie de Norry (inquxt gallice, quse fuerateducata, ubi tam christiane saneteque reddo)
:

forte mundum protinusB. Philippa abjecit ; ast sibi videbatur, biographi num. cit. verbis propo-

quem corporis cultu incedere consueverat, ..../,_ c/ro/^o r.ulnasset. auidauid ptus justo culpasset, quxdquid ptus ecclesiastes mundanamve vanitatem redolere

(
'

amittere haud valens, denuo annuraerari Norry archiepiscopi aeque petiit famulitio Annae de dominae de I/Espinace sororis ac prioiis hene tum allaboravit admissa porro fuit cum gaudio ac decurreret ut pleno gressu perfectionis strenue, vernacule du Chatel viam. Domina Castellana, erat) pietate excellebat; (id enim uovae heraenomen spinaliqui eam ut mulierem vafram,

memonani

rem integram civitatem sanctam namus ita habent Commodum exqu.sitiorem corin sacra concione inviserat, cum
: :

audivit taraquam superbiae poris cultum exagitari

ingratam Deoalieni amoris illeeebram nitorem et elegantiam adhuc comitum suarum more ut sensit a divini verbi praestudueratinvestitu;
:

fomitem,

et

quamquam

quajque plus pecuniam, tusque inquieti habuerint, est, adamaret, iu tautum, ut quam Christiano fas eammet discordias Vienneuses mter

quidquid erat lepidions cone culpari, continuo, modestoque vestitu eontenta. ornatus abjecit, tenui eamdem numm. 2 et '6 His consonat, iterato rem Vitse Compendium, cujus hsec

habens Gatlicum num S verba sunt

fama
et

fuerit,

archiprajsulem disseminasse, justo hasce ditos (quibus plus

statimque, ut subvendebat operas)

iuter-

domino reconciliaret, sese ouod pud fratrem valebat,

obtulisse; hac arte, et

et

nob.hum etiamnum vestita vanitas suadebat, istius temporis cor apponeret, sed ut dominae, erat non quod hisce honorem exhiberet; verum eo ipso, cui famulabatur, luec .uperfl. cathedra inaudierat, omnia
:

Philippa tum, ut

quam de sua

fiduciam, in lucessiou. cessione Viennenses conceperant

^
quo
,

iisque

D eum

offeud,.

omnem hanc

desennt
v<iKlcb .

vftni t a tem.

'TvTuZ
<'ptrot exliibe
tel acceitit.

est, subdit Maupertuyus. credendum traditionem, cui nenesse ,,auc non ni.i malignam namque est, eam tiquam est adha.rendnm certum
;

eTm"
(o) f.

varias

sacras fundationes instituentem

specxmtne Taiem porro qualem hocce promptitudinem titit ^edienti^ B phiUppft prxs ibere et in a(lis eam exh eoaem erit ab^,re .<?.< verbis ^erat Non his commemorare, .d eam .n

m
.

_,,

^^Sim

lttW . 4, hoc loco illnd

203.

(']

p-

M*.

1)

lbld -

cffiteria

88
AlLTOnt

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

tioni in episcopali sacello
a^tate et choreis

M.

S.

procwteris omnibus factitare solitam, ut virorum doctrinaque praestantium, pra^sertim quibus bitate

animum purgandum regendumque crediderat,

ceptis esset obsequentissima.

prffi-

Quaminsignis porro

fuerit in clericos probitate conspicuos venebiograratio, et quod caput est,, obedientia, idem pergit, eamque, si a recto quid phus enarrare

hxc

insistebat, ab ineunte D et tempus inutiliter indulgere trausigere summopere exhorrescens. lnterjectis porro iis, quse ex ipso num. 40 vidimus, pergit his verbis Quod si quandoque serio minus rei alicui vacaret, exotii timore, pedes sui in ignem velut
, :

fortasse dissonum admitteret, ut

asserit effiagitasse
clero,
; :

admonereh

en verba Unum aliquem de inquit, praclare novi sanct* Virgini perfa-

immissi videbantur; ita enim tempus perdere extimescebat, imo mensa3 cum accumberet, tempus protrahi nimium, sibi videbatur, ac finem tantum
ut mauuali spiritualive operi insisteret, anhelabat.

si miliarem, quem illa saepe numero rogavit, ut, reprehensioni obnoxium notasset, quid in se justae Viennse significare ne gravaretur. Ita biographus

Liquet hinc,

dominam Castellanam

B.

Philippae
;

heram ipsas inhabitasse sedes episcopales id enim et biographus,qui Beatam nostram in episcopalem adieulnm concedere consuevisse habet, ac

vitx ejus spectator

dium dum liic,

cui similia fere CompenNotanin hunc modum gallice expressit aut quivis vir eam illa, qua3 coufessarius,
: :

Compendium, quod eamdem

in episcopali sacello

prudens,

malum peccatumve

esse publice asserebat,

obedientiaj extemplo deseruisse, eximiam in hifl exhibens; imo vero deprecabatur promptitudiuem rectum crebro eos, quibus familiarifl erat, ut si quid

orationi institisse asseint, luculenter satisexpresserunt. 43 Postquam igitur biographus B. Philippam

"'iierhurdii

miDUS adverterent, id indicare, ne gravarentur, gratoque animo admonitiones illorum excipiebat. Liquet hinc perfectissimse obedientise eam non
specimina. B raro dedisse egregia corporis ille cultus, dequo supra, 41 Num vero licei i* Jitccmo revera fuerit peccato obnoxius, nec biographus, taltm gmvi non fuB' nec Compendium Vitse Gallicum, nec Miraculoril o''noxius,

ab obedieniicV promptitudine, ac otii fuga impense commendavit, non minus eam a misericor- jWii genern dise operibus, quibus inopes, infirmos et cujusvis generis miseros sublevavit, laudare aggreditur rem totidem ejusdem verbis proponamus Ad laxaodas, ait eodem num. 5, miserorum an^nstias miririce propensam fuisse, ex eo quivis intelligat, quod inopesomnes, imprimisa?re alieno implicitos, aut qui morbo, senectute, corporis vitio victum sibi
:

de$eruit,

rum Prologus diserte expresserunt quamquam eum lepidiorem venustioremque biographus ap;

parare prohibebantur, singulari miserationis sensu excipiebat ad se confugientes, solabatur allocutione,

cibo et potione rccreatos ad

pellel,

ac Compendium eam, ut nobilium istius temporis vanitas suadebat asserat incessisse; imo plusculum Miraculorum Prologus, cultum hunc fatuae mundanizationis indigitans nomine, licet enim in hac vestium pompa, ut adjiciat
, ;

heram deducebat,

ut

ejus ope archipraBsuli fratri commendareutur. Publicas custodias invisebat.ut eis aliquid opis impertiret.

/Kgrotos item et puerperas,

fraudans, et de

genium sa^pe dedemeuso suo comparcens aliquid,

tristi

plane experientia docemur, Deum ssepius offendi, inficias non eam, id tamen in B. Philippa, quam recli honeslique amor ad ipsis incunabulis incendit, quseque sedula matris cura ab ineunte setate ad omnem virtutem fuerat efjormata, lo-

quod egenis erogaret, quos ultro ubique vestigabat;

in ptochotrophiis et nosocomiis frequentissiraa, eo-

rum potissimum miseratione movebatur,

quos omni

ope aliena videbat esse destitutos. Pergit biographus, ac specimen unum, quamquam id circa
vitse illius

cum

habuisse, vero mihi minus videtur simile. Utcumque se res habeat, si defectus in his fuerit, levem equidem eum fuisse arbitroreo confdentius, quod Compendium Beatam hanc, hisce cor diserte abnuat, eamque ut domina? apposuisse suas, quam a pietate plerique commendant, quse,

finem contigerit, num.

:

subjungit,
profici-

quod

ita habet

Romam

solemni jubileo

scens, assidui moeroris materiam invenit, strati ad viara et spiritum passim elflantibus religiosorum

peregrinatorura quamplurirais; quid ei tunc anirni fuit in reditu, cum una muliere coraitata (reliquis

quO
,,,.

ii-i

jussisset excessum, honosimilium morem imitatam rem fuisse asseveret; licet ergo jure divini verbi prseco lubricum fortasse inordinatumquevestium usum sibi B. Philippa appliC culparit, illudque rigida cant, tevioris equidem culpse labeculam, quam sacra exomologesi statim expiavit, eam ad summum quandoque contraxisse, autumo. 42 Pergit porro biographus cseteras illius vir-

que hinc notabilem

exhiberet,

tolli

sibi

adcnranda corpora dilabentibus) ad aediculam orant quamvis ex imbre tionis causa se contulit iuadida et algore horrens,quotidianum precum pen,

sum

exsolveivt.

F
nifierii

44 Ibi tura forte jacentem mendicum, et animam agentem nacta, omissa reficiendarum cibo virium

nM-

vnndii '"',/ui-

addicta

memoria, solari, et omni subsidio levare institit, usque duiu, urgente coraitatu, ab opere pio ffigre si substantiam, avelleretur. Hisce sat congruit
,

fit,

,1

.lr< Ml

ibi imlic
I I

n-

,//!,
/

|(U,
/'/,

,,,

,''

ii

niiiut in/0n

ffi.infi

ac qualem sese Viennse B. Philippa in aula, ac inter domesticos prsestiterit, enarrare, Simul, inquit, ipsum num. 5 loquentem audi venustiorein comptum aspernata est, cajterasitidem oblectationes et Dugatorias aulicae vitae sibi delicias iuterdixit duruque, ut fit, sub ccenam expectatur, ut iuferautur dapes, et id spatium a basilicauis inepta confabulatione, mutuas irrisioni.s ludicro, et iuterdum protervia .salibn^, fallendae famia gratia,
tutes
,

Galhvimque verborum utrimque consideres misericordix specicum Vitse Compendium, ac men, quod modo e biographo attulimus, in oppido Sancti Laureutii dicto, adjicit contigisse verum
, ;

num

Italise
/lic

Galliteve
et
illic

oppidum

id

sit,

reticuit,

cumque

nominis hujus loca reperiantur, in quo horum id evenerit, non est mihi animus hcinare. Progreditur biographus ac qualem ulterius prscstiterit miseris opem, qua,

a cibo solutioribus jocis iDdulgeitem ut olim iu tur, in episcopalem adiculam Chauy -\ a< ru.sem concedere instituit, exercitandae in
ou.>uinitur,
,

dum

summi

usque adeo contemplatione menti accumbenti, nihil ignaviam exosa, ut ad meosam videretur longius, quam ut ad opus aliquod elaboboni
,

vitibus midiercusubceniret demisiis, in hunc finem conductis, magna animi ctaritudine sese sione ac contempta generis promiscue junxerit pergit enarrare. Decurnbentibus, inquit eodem num. 6, e\ morbo in xenoue
iiterque, ut
iis
, , ,

raudum, aut divina auimo volvenda revolaret. Paulo vero aliter ac brevius ea Compendium effert in

dapes propriis manibus parare et aponere, cum vilibus mulierculis, quas eadera inopum cura pto-

chiorum

raiuisterio addixerat,

hunc

modum

Decurrente refectionis hora,

loqui, obire templa, ergastula,

palam versari, colpauperum tu*ruriola

sollicita

tempus vauis sermonibus impendi solitum, quove

alter alterum ludibrio habere consuevit, ipsa ora-

non satis habens, etiam absentium egestate

Franciscanis mouialibus parthenonis Aniciensis cor-

rogatam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

89

A
magiique pro-

rog-atam a Delphinatibus matronis stipem missitabat.

dtue concupiblanda,!'

J* j

v raoah "

hic B. Philippse virtus ; sed et gradurioraque et agere, et perpeti, in votis v ^ ora

45

Nec stetit
:

quamvis, ut jam ante prmmonui, inverso chronologico ordine, num. 2 habet Secretum in primario D templooccupabatlocum, ut principali Sacro, omnibusque horis g-enibus provoluta, et quandoque pro:

^"

habebat His omnibus, inquitnum. 7 biographus, haud quaquam defessa, sexcenties tanto gravius laborum onus Sponsi causa tolerandum optabat offerri. Porro cum se actioni dedisset satis, de moderatorum sententia (en aliud insignis in moderatores venerationis ,ac eximige humilitatis specimen) ad fruendam divinre contemplationis quietem,
paulul
alios B. Philippa extitit
e

strata interesset

preces vero fundebat hasce

beale-

ta? Virg-inis Ofliciura,

defunctorum cura novera

ctionibusVig-ilias, sanctae Crucis, ac Spiritus Sancti

Officium
S.

item illud de Passione Domini, pront a

Bonaventuraest dispositum, septemque Davidis

po3nitentis psalraos

cum

litaniis,

precesque alias

innumerabiles.

Cum porro

viginti lectionibus in-

um se negotiorum turbae subduxit. Talis erga modo qualis sibi fuerit, biographo etiam videamus, ac quam aliis bene;

biographus, quem subjecto assere duraverat, et in quo vestibus semper obvolutum corpusculum ad breve spatium sternebat, placide erepens, intemplum se ante lucem praesentabat (adi supra num. 25, ubi eadem fere, ast ordine neglecto, in Compendio asserta reperies), nt canentium clericorum variis variarum horarum psalmis, deinde compluribus sacrificiis ad multum diei interesset. Ast speciales B quosdam modos insuper, quibus, ut carnem spiritui subjugar^et, Beata hxc usa est, Maupertuyum explicantem audi is nempe, cum catumnia, de quajam supra, B. Philippa? heram merito
:

et blandam, sibimet severam intueamur E lectulo, inquit num.

ficam

et

rigidam

cit.

tertextum defunctorum Officium, quale hic biographusasserit, haud repererim hactenus, potius Compendii, donec quale id Offxcium extiterit, edocear (ni forte illud pro sua privata pietate, ut innui videtur, habuerit descriptum) verbis videtur inhserendum. Ast quodnam id, quod vice versa a Compendio allegatur, de Passione Domini, a S. Bonaventura dispositum Officium ? Cxtera inter hujus sanctissimi Cardinalis opera habetur Vita Christi a beato Bonaventura contera:

plative composita.

Verum B.PhilippamPYfom hanc

contemplative compositam singula dieperlegisse, mihi vero planevidetur dissimile. [Inter Opuscula S.

Bonaventurx extat

Officiura

Domini per horas canonicas

singidcV singulos psalmos,

de Passione divisum, quarum

exemisset, sic fatur

Campo-Milano
beret,

omnem

Tribuit saltem Philippge de desiderabilem pietatis exersacris

interesse, nt
li-

cendae facultatem, eidern

indulgeus, qua indulg-entia parce nequaVirg-o

hymnum et orationem habent [a\ Aliud offxcium similis formae recensetur inter opuscula S. Francisci Assisiatis [b). Pergit porro Statsius.] 48 Prolixa enim ea est,et, proutopera et expen- Compendium sismagistriBertoldi Rembolt anno 1517, ut So- rnH " ,eran ^
liloquio fol. lxxvi subjicitur, typis data est, continet capitula 96, ac integra,charactere satis
v

quam
ssepius

saucta

utebatur

per

octo

enim

^^

'

horas continuas quotidie fere matutinali,

praesens assi-

com-

caeterisque principis templi Officiis

steb.it.
vtro uuit em<

presso, 49 folia inminori, ut vocant, quarto, quse a quopiam singulis diebus, prxcipue tot aliis adjectis,

^g

Haud
*

mediocriter austeritates suas adauxit,

7undend"'

non n
cilicio

s*

tabulae asserive in

cubiculo indormiens,

suo minores chordulas, quibus sibi brachia pedesque ligabat, superaddidit nequidquam vero his, quibuscorpus in servitutem redig"ebat, obstantibus rigoribus, quae sui erant muneris magna perficiebat agilitate, ita ut hera sociaeque eam plus
;

devote legi posse, nulti cordato persuasum hinc compendiosius Officium id ; fuisse, ac tate forte, quale promiscue exhibent libelli ascetici, suspicor. Utrumque se res Iiabeat,
iri

autumo

liquet hinc B.

Philippam in precibus fundendis

perquam
dinis

uno,

quam

alise

pluribus diebus, ultro asseruerint,

assiduam ,ast spiritualis dulce* plerumque expertem id enim et ipsa suis moderatoribus, ac iis, Qui in his sibi, ut Comfuisse
;

operis effectum dedisse,

quod et iis, quibus, quam frequens in templo versaretur, perspectum erat, quibusque nil operis de die dare videbatur, ma-

gnam admirationem

movit.

Hxc Maupertuyus,

cui in ipsis pene verbis, ad operis diligentiam quod spectat, biogy^aphus Compendiumque concordant adbiographum ergo regrcdior, quias:

pendium habet, consilio esse poterant, fatebatur. Quodvero a<J reliquas Beatx hufus r/rh<(cs spectat, eas solita brevitate num. 8 biographus commemorat en illius inhanc rem verba Aeerbitum et labrinim eximie patiens, honoris unius erat
:
:

intolerantissima, in bonis malisque rebus a?quabili

seraper vultus dig*nitate et comitate, oculis hurai

assidue dejectis, quos inter sacram meditationem,

serta B. Philippae in templo assiduitate, preces, quas omni die fundebat, indicare exorditnr
,

sunt autem hee satis

ait

numerosx

Utroque

interira,

eodem num.

7,

g"enu nixa Virg-ini

Deiparae,

uno eodemque loco defixos, nusquam dimovebat. Quantis vero ei paupertas in deliciis fuerit, quodis fortun& ut II docuimus, neque eain
t

Spiritui S&ncto, Crucis

etcruciatuum Christi honori

quaquam
habuerit,
:

extitisse, aperte satis conficit cotnpen

dicatos Psalmos et preces, septuplicem Davidis poenitentis hymnum, piis item manibus sublevandis descriptum, etviginti lectionibus iutertextum psalteriura, aliaque

diose biographus, e

Beatx fratribus, si plures unicum suppresso nomine laudans,

ullum internae non semel questa est) gustura atque solatiura ac si quo die in eo munere quaepiam a Deoconcedere:

nou pauca decurrebat fere citra suavitatis (quod ipsa apud virospios

enuntiat Portunasomnes, inquit, fratri concessit, nec ullo ejus ro<,r atu potuit umquam adduci, ut iis denuo potiretur, tenuissime victitabat, domandae
carnis studiosissiraa.

tur animi jucunditas, tum sibi veluting-ens molestiarum pondus abjecisse videbatur.
quaidivenimoitbtogra-.
{

47 Ast hic discrepantia queedam biographum n ter et Compendium exoritur ,isenim B. Philippam piis manibus sublevandis descnptum, et vig-inti lectionibus intertextum persolvissepeallerium asserit contra vero Compendium diserteid ipsum novem tantummodo fuisse lectionum ex;

Hisce sat consonat Compendium, fratrisque JJJLJ^. conjugem, quam num. 16 Margarilam dictam, </< ,,,,, , a /,. riptam orumque saiudomin.v Castellanx itidem famulit commemorat illius enim num. > luvc tuewnm ge$vidimus, verba sunt Hona sua, quorum fratn dominium M 1(/IU
1'.'
:

(/1(

transcripserat, recipere, (fratria aliisque ad id eam inducere frustra conantibus) detrectabat. Binc

itaquc
ta

cdictis

quantam
fit

su<r salutis Bea-

hxc gesserit curam,

conspicuum; qualem
v

pressit; ipsa

ea alibi
(u)

Compendii verba, prxsertim cum et biographo dissona sint, videamus ; ita,

Eilit.

vero satutis aliorum habuerit, quamque imptacabiti odio peccata ,caetei*oquiblanda Virgo acmitis,
fuerit

T. VI. Opp., p. 430.

RoDtT.,

un 15Ub'.

(b) p.

380.

90
DCTO

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

num.bidem
:

fuerit prosecuta

habet

Compendium,

teteque,

vasa

eximia,

Sanctorum

Sanctarumque

l)

M. S

erant sermoubi hxc leguntur Tanto ipsi horrori quandoque jurannes obsceni aut blaspherai, nt, si
tes

oblata icones, aliaque iramodici pretii dona,

inandiret,

quaraqnam

illustriores essent inter

ab his, hunc invisunt locum. De qui omni ex parte sacrum S. Claudio vero, utique episcopo Vesontionensi,

redargueret. nobiles, hos libere seque ac candide vero ita rem hanc conficit: Neminem Biographus

umquam
tamen

ait

ita

exemplo laesit, nec blanda. ut non perhumane adolescentum

num.

8, dicto,facto,

cujus incorruptas exuvias aliquoties venerabunda invisit, consule Opus nostrum ad vi Junii diem uti et de S. Antonio Magno abbate in The:

quorumdam petulantiam.et

ore in

Denm

sacrilegos,

autjurerurandotemer-' abutentes, tametsi potentioverbis castigaret Subjicit porro his

baide,cujus MiraculorumPrologus meminit, tom. II Januarii die xvn ast prse reliquis de tertia ejusdem sancti reliquiarum iranslatione(d) Sub;
.

reshomines, oiograpnus, quu* *u/jtu * _!_._=___, stmcti m vidimus sacras peregrinationes, easque exemplo suo more celebrat his verbisi Materno
rimamefflffiem,
8.

nectit his

biographus pietatis in matrem (adi

^^/kR

Philippae supremo morbo, mortisque annotatisB. Phil ummsunremo morbo. mortisaue tempore, coronidem imponit verum antequam
;

adlocarelig-ioneinclyta.An.ciensi.sY.r-iiiisceleberClaudii incorruptas

exuviasM

Antonii coenobiura) dit Micaculorum Prologus et S. venerabunda peregrinationem suscealiquoties

id hic fiat, qusedam e Compendio acMaupertuyo, quse biographus aut strictim nimis, aut intacta prseteriit, sunt adjungenda. 5 Ac imprimis eam ardentissimo erga Sacrol

ne s<,cr oa-

u V'
tUCIUt IMftlUll,

b0

Porro haud immeriio Aniaensis Vtrgtnis

--

Mariee celeberrima a biographo dicitur effigies, verius ad quam sacrse undique instituuntur (aut
[Dereeheu instituebantur olim) peregrinationes. sanctuarium Aniciense deplorabat auctor Uctum anno \lU,quando omnia inGalliis susdeque versa rediit erant. Verum postquam anno 1801 suus B Religioni honor, jure postliminii aris reddita
fuil

sanctum Eucharistiae Sacramentum fuisse affe- TJ^SHi ctamamore, ac imprayisam plerumque ccenam <n, ntum f expectasse num.S Compendium testatur: en hujus '/^ intm'.

rt

ea de re integrum, cum et conscientise teneritudinem Beatse hujus explicet, textum tatme versum. Cultui Sanctissimi Sacramenti summopere

'''"

imago B. Marise

mam

populi in Matrem optiCujus rei non ita pridem referbuiipietas.

et

omnibus in Missae imo martyrium divinae eo, quo hera e lecto velut subibat, cum rei surgebat, tempore interesset primum enim circa
erat

addicta,

Deumque

prae

sacrificio

adorare

concupiebat

horam septimam inchoabatur

reliqua, qneis singulis

sacrum,
in

et exinde

'

novum accepimus testimonium.Antiquum scilicet

ut quoties erat Ecciesise Aniciensis pnvilegium, Annuntiationis B. Marise incideret in Festum

assistere

votis

erat.

Verum cum
sui erga

sacrificio adesset,

seipsam ut muneris
;

heram arguebat negligentem

ast animo,
i

feriam

Parasceves, esset indulgentia plenaria jubilet omnibus fidelibus vere poenitenin forma tibus et confessis ac sacra communione refectis,
vi et

brevi Missa isthaec finietur, sibi itidem replicabat

Cathedralem Ecclesiam Aniciensem visitanticoncurrenbus. Cumveronuper.anno 1842, hxc Gregorius Papa XVI feliciter tia incidisset, regnans dictum privilegium littens in forma
Brevisdatis die vi Augusti\M\ confirmavit (a). Concessum privilegium solemniter promxdgavit Dominica infra octavam Epiphanise. ix Januarii anni sequentis hodiernus AniciensiumEpiscopus, Petrus Maria Josephus Darcimoles, qui pontifiordinationem cali ritu indutus praelegit primum omnes adhortabaturut sancte se ad indulgenqua tiam pararent, dein in signumreverentise ApostomiHcse Sedi ac RomanoPontifici debitse ,deposita prselegit Breve tra, assurgente populo universo

itaque pluribus invicem succedentibus intererat nemine, e lesacrificiis, adeo ut hera, famulante templumque accederet ; nec hinc ctulos urgeret,
equidera [en aliud pise matronse enconium) compellaPhilippye succensebat, quam riliae uomine domum porro regressa, cubiculo sese inclubat
Beatae
;

debat,

tumque

sibi

videbantur dicere omnes

;

com-

modefilia hasosuos dies ducit ast id hera) strenue iusistens.modicotempore (asseruit aliaB, effectum dabat. plus operis, quam protractiori eam, Cumque hora prandii appropinquaret, fratriae admonenti, actis gratiis, sese ad ut cibum caperet, expectatucoenam usque, ut plerumque faciebat, respondebat. ram num. 9 Com- ^ e -"''w52 Ab ultima confessione, pergit
instituebat. pendium, singulis annis generalem decursum confitert Verum quoties per anni

illa labori

tum

^aen.

apostolicum confirmationis (&;. Cum tandem illuxissent dies salutis,non solum ex Aniciensi dicepopuli cesi, sed e vicinis etiam provinciis ingens mxdtitudo ccepit affluere: alii supplicantium more agminatim, alii sparsim accurrebant. Centum quadraginta millia hominum numerata sunt, qui
veneintra duodecim dies Anwiense sanctuarium Civitas, quse ad rationis ergo frequentarunt
.

consueverit, nec biographus, nec

Vitse

Compendium

Gailicumexpresserunt,quamquam,tenerse
conscientise extitisse, ut

eam

mus, luculenter satis vitam exeque e divinis prseceptis accuratissime Qualem porro sese nisse,interomnes conveniat.

num. prseced. vidiCompendium insinuet, eam-

cum

ccelesti

desideraret ac Eucharistico refici

duodecim millia hominum censebatur, per continuos duodecim dies duplicatum videbat incola-

rum suorum numerum,

conversis e Christiana caritate privatorum sedibus in publica diversoria (c).] Audiamus de hoc sanctuario breviter loquentem in suo Dictionario Universali Corneillium is enim ad verbum le Puy, csetera inter
;

Compendium eputo, B. Philippa prsebuerit, hsec cnaut ipse distinxi, num. 6 reticuit, cujus, adjecta, veroa ractere minore ac postea forte epulo, vero Eucharistico fmi intenderet
:

haua

fastuosa cathedralis templi decora memoratcirca medium articuli sequenlia Princeps, inquit galara, quae quinquag-inta plus lice, hujus templi gradibus, a choro clathris altis, ut thesauro
:

sunt Dum jejumib, aocurata sese die auteceder.te confessioue, ac meditatione presparabat, poenitentise operibus rerum temreliquam autem diei partem (universa gratns, a poralium despecta massa) iu agendis
intra et extra
bat.

urbem

Rsecsunt

e.' s visitandis ecclesiis, tra " qusede B. rtufereprseciaragesta,

aditur

lippa,

prospiciatur,

enim lampades Virg-inis in ara caudelabraque argentea, quae Div iconem cingunt, uti et parvulum Jesum tenentis
disjungitur
;

praeter

auctores

ac vestes unioeoronas auro gemmisque fulg:entes, plures sunt cruces aures argennibus obductas,
()

ao quibusque ea Viennse modo lUa, anno cetatis suse vigesimo inclaruit vxtse annis quse alibi terrarum, postremisque aditlius gloriam posthumam prsestitit,acea, quse spectant, sequente sunt percensenda.
retulerunt,
;

priusquam Romanam accederet urbem,

118,

Ami dc la Relig., I. CXII, D. 25 DOm. 3637. ~MJ>>U-if fc (d) num. 3543. - I-) Ibid., I. tXIU, !> 13b, num. 3B85.

P'

^
V

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

91
ALCTORI

V.

Occasione

Jubilei

Romam

adiens,

ac inde rediens miseris

:

mire compatitur
tur, ac sepelitur
:

Viennsfi mori-

mensis dimidio, per arbitrium designato, in stuporem admirationeraque procederet, tantae uamque et tam magnae adventantium eatervse quotidic concurrebant, ut quasi sturnorum apumve et formicarura agmina, mirabile et incredibile dictu
viderentur.

S.

variis

ab

obitu
eccle-

claret

miraculis, ac cultu

siastieo gaudet.
Homatn, <
Jubileo onni

Tot tamque eximiis B. Philippa exomata virtuannis jam pturimis, uti viditibus,

1450,

maximo

Viennam

55 Hosinteret Virgo Phil ppa sacram peregrinationem, et forte, uti Lievraeus habet, nudis pedibus, unaque cum hera, ut Lievraeo consonans asserit num. 2 cit Martyrologium, suscepit, ac anno integro,imo ultra annum, ut infra dicemus, Romae est commorata rem gestam in hunc modum biographus commemorat Romara, inquit
i

proftela, mi-

rll

itidtm

tubwnit

mus,illustrarat,

dum divinae providentiae placuit

ille

num.

ut et alio suavissimus

virtutum odor diflunverbis Maupertuyus jam temporis Philippae

deretur
tradit
:

rem sequentibus

solemni Jubileo proficiscens, assidui raoeroris raateriara iuvenit, Btratia ad viara et apiritum passim efflantibus religiosorum peregrinatorum
6,

Vienna, inquit, sat

quamplurimis. Quae vero quatisve Romae

(ea,

qwB

virtutuiu testis extiterat, oportebatque, ut ad Dei

B gloriam, ac

in fidelium adificationem altius illa eelebriusque theatrum conscenderet. Ut igitur Romanam adiret urbem, Jubilei anno 1450 lucrandi

gratia, divinitus inspiratur; nec id zelo illius

cile
;

difli-

sanctum illud protractumque iter pedibus exorditur, totumque bouorum operum odore complet, ac integro anno sancto Romae commoratur,
secura Christi Jesu adstaret judicio, ibique, usque allaboravit. Prassagiura secretum, aut vera eam temporis forte instantis mortis revelatio
ut
,

hanc rem habet, vide num. 35,) B. Philippa extiterit, nec biographus, nec Compendium litteris mandarunt hic enim aeque ac illud, relato illius ad urbem Romanam accessu, E ejusdem e vestigio inde regressum, ne verbo interjecto, commemorant. En biographi, quaemodo citatis subnectit, quseque, qualem sese B. Philippa

Maupertuyus

in

in reditu prxstiterit, indicant num. 6 verba Quid ei tunc animi, inquit, fuit in reditu, cum
:

una muliere comitata

causa
reus,
se contulit,

(reliquis ad

curanda corpora
solemne
lbi

in diversoria dilabentibus)

ad diculam orationis
in itinere

etiamnum

residui reddidit observantissimam. Tan-

quod etalias

dem

Virgo sancta, ;iliquibus

postquam Viennam

habuit, ut quamvis ex imbre madida et algore hor-

redux esset mensibus, peste

infecta fuit,

iuibi grassante, etipsa

quotidianum precum pensum exsolveret.

forte jacentera

ac auni 1451 die xv Octobris obiit.

tum

mendicum,

et

animam agentem

Haec de extremis Beatae nostrae laboribus Maupertuyus, quae nec biographus nec Compendium, uti numm. 43 et 44 vidimus, intacta praeterierunt. PorroJubiteum istud annol450 fuisse celebratum, atque infxnito mortalium numero frequentatum,

nacta, omissa reficiendarum cibo virium memoria,

solari et

omni subsidio levare institit, usque dum urgente comitatu ab opere pio aegre avelleretur. 56 Caetera autem, quae hisce in itmeribusgessit,
tacentibus ea scriptoribus prorsus incerta sunt, ac quo circiter tempore Roma regressa sit, modo
breviter est indagandum ; vidimus namque Beatam harc ratione Jubilei anno 1449 promulgaii Urbem,procut Uubio eodem anno exeunte,adusse,
CfcnnamgiM

apud historiographos

in confesso est

audiamus

<j>

ttta prr-

popnloium

numtro
iri,

illu*-

eminentissinu cardinalis Baronii continuatoris Odorici Raynaldi ad annum prxdictum num. 1 verba ita haec hdbent. 54 Annohujussaeculi quinquagesimo, Indictione tertia decima, maxirai populorum coucursusextoto
;

tiota <n

con-

tpeclu

Domini

infereMef,

christianoorbe mirafrequentia,pietatisac religionis c studio in Urbem facti sunt, cum nnllae itinerum
difficultates, nullave pericula eas retardare potuerint,

ac anno integro, teste Maupertuyo, cui, tacentibus aliis, adhaerendum fuisse commoratam consequensigitur hinc /it, eam anno 1451 ineunte,
:

aut uno atterove ipsius mense elapso Roma Vienrciter eo anno namregredi coepisse, ac medio
<

fidelium coufluentium celebritatem miratusS. Antoninussubjectaverba historiaemandavit In anno mccccl, verba sunt p. lii, tit. 22 c. 12 3

quam

reducem

fuisse; id

enim ditucide

satis

Mauper1

tuyus insinuat,

cum eam

aliquibus a regressu

S. Anlonini, celebratus fuit Jubileus sub Nicolao Pontifice Urbis, priua pra-nuntiatus et publicatus soleraniter

cum

indulgentia plenaria visitantibus

mensibusanno 1451 die xv Oclobris, cuiemortuali diei, nemo, quod sciam, refragatur, morti affirmet succubuisse. Verum enim vero habuitne inNon stantis sibimortis B. Philippa rerelationem?
favor is Sancf/s haud sit insuetus, sine altero vade Maupertuyus mihi id persuasum faciet, prxcipue cum biographus, qui Beatxhuic ad ultimum usque spintum familiaris extitit, ne minimum quidem, unde id vero
ita

ecclesias Urbis quatuor, scilicetS. Joannis Latera-

sane

e facili,

licet

Pauli et S. Marise Majorifl determinatis,poBnitentibus et confeaaia certis diebus certo modo et forma, ad quam consequeudam convenerunt ex omni natione quae sub coelo est,
nensis,
S. Petri, et S.

fidelium plurimi mares et foeminae. Coufirmat haec,

pergit Raynaldus, Jannozius Manettus lib n in Vita Nicolai V. Ad hanc, inquit Mannettus, celeberrimamsanctissimaraque soleranitatem multitudo tota populorum omnium Christianorum
.
.

arbitrer simile, verbum insinuet, nonomissurus certo,si sibi de tali revelatione constitisset utcumque se res habeat, pretiosa in conspectu
;

concurrisse et confluxisse perhibetur,

Jubileis hactenus celebratis

ut

caeteris

numero

et copia

ho-

Virgo m\i\>p& Idibus mortatium numero eo die Octobris anni 1451, ac e audiamus biographi, cui omnes peste subtata adstipulantur, ad calcem in hanc rem verba.

Domini morle defuncta

est

minum

utriusque sexus non

immerito

praeferri

posse existimetur; tantse enim

Pannonum, Ger-

beatos amj.lexus 57 Avolavit, inquit, ad Sponsi Octobris quinquaginta circiter anno 1451 Idibus

u.fecta
1

iui

manorum, Cimbrorum, Britannorum, Gallorum,

Hispanorum, Celtiberorum, Portugalensium, Graecaeterorumque corum, Dalmatarum, Italorum Christianorum populorum, ut omnes uno verbo summatim comprehendaraus, catervae quotidie con,

temanuosuata, quamvis ex vivida lineamentorum quivis longe natu minorem prouuntiasperatura, marginem notatur set Grassata in plebe lues ad popularis) mortalium numero epidemia, seu morbus Btoeripuit, utadderet immortahbus.
{

S.

Virginem

cujuslibet fluebant, ut concurrentiuin congregatio

arapho,ad y r

supremum morbum quod spectatCompendtum,

92
AOCTORB

DE BEATA PHILIPPA VIRGINE.

modo visuri su- D mus ac imprimis apud laudatum supra Lievr&um sequentia in hanc rem gallice, quse latine
ut citata Martyrologia, aliaque,
:

w.

s.

Maupertuyus, pendium, miraculorum Prologus, indicatque ea, quxmiraadis, aliiqueconcordant,

illius

patrocinio patratis ,subnectitur Antiphona,

et

Oratione contra tremendum hunc morbum, utpatrona regni Gallise, ut infravisuri sohtos sumus, invocatur. Num vero progressus isthoc habuerit in Galhumani generis flagellum
in qua uti
lia,

Philippae scilicet, transfero, narrantur: ln hujus, meritorumque memoriam expensis suis

virtutum Matthaeus Tardyt ac Franciscus Boucher

annis nostrse presbyteri singulis

ecclesiae

commemorationem

reticent

Ast Romse Raynaldus satum ad eumdem annum xviii datis 111 Non. Semonstrat e litteris Nicolai V Urbe circa ptembris anniUbO,in quibus dicit se ab
festivitatem SS. Petri
et
et

Galli quos inspexi, historiographi. anno 1450 morbum hunc fuisse gras-

antiphona, Salve (vernacide remembrance) cum fit autem id, post majoris Regina, fieri instituerunt, pulsum in sacello divae Virginis Octobris

Pauli, peste compellente,

ad annum sequentem de Praabfuisse. Similia Raynatdushabet gensi urbe xi ex jEnea Sylvio 1482 D ast Galuti et de Mediolano ad annwn
;
;

campanaj decima quarta die. est, quse gallice 60 Hisce haud multum dissona annotatio, sequenitidem miraculis subnectitur tibusconcepta verbis Anno 1458 xv Octobris, obianniversaria die, statutum tus ejusdem Virginis
:

pf

vmtam

fuerunl >u< ' /,,e P ur

fuit,

ac in
ritii

S.

Afau-

prineipt

temjdo tcpvlta
fu\l:

insinuat cum liam peste fuisse infectam nullibi Philippam peste obnsse, tamen ad unum omnes B. his (non obstante qui de ea agunt, affirment, ab silentio) neutiquam videtur historiographorum recedendum. biographus, lllustns Corpus exnnime, pergit infra templi sui claustrum terrse S Mauritii clerus miraculorum Prologus, cui infodit. Pauloaliter (anno setatis, cum morti Virgo
et in

ut singulis annis, canentibus musicis ac sonantibus organis, in honorem Dei Genitricis , inque

solemois celebraretur missa, ac sepulclirum Vir^inis Philippae (expensas omnes benevole solventibus dominis Tarditi et Bouchety hujus ecillius sacello

clesiae presbyteris) floribus ornaretur,

quod

et obser-

vatur, et nsque hodie in raemoriam ejusdem Virginis continuatur. Ast quee huc haud parum facit, evincit, ipsa est illiusque legitimum cultum satis

miraculorum conclusio
paj

ita Gallice

habens

Par-

verbis fere

diximus, secluso) Philippa succumberet, ut supra consonat; en Prologi verba Demum Compendium mccccli in mense Octobn de anno Dominic Incarn. morbo epidemiae detenta aetatis quinquaginta die xv circa, quamvis alimentis roborata spi:

Virginis Philip- u tem dumtaxat miraculorum meritis descriptio continet, quorum patratorum hsec

regestum habuere majores nostri;

ast credere lubet,

notitiam fuisse numero, ea tanto praeter non potuerint. Insuper anno 1567 ut colligi omnia

hominum

annorum

vel

ritualibus

Domino

felices in tota junior appareret, suos ante fores coenacuh dies clausit, extremas

B. Mauritii Marise de Capellis infra claustrum

(ubi toties

dum

viveret, adjicit

Maupertuyus,

fer-

templum Viennense primarium (vide de his plura apud Lievrceum Antiq. Vienn. (b) ab hsereticis illius direpta, ac in fuit occupatum, et monumenta occasione majores loco publico fuere combusta. Hac
ncstri propeillius

dictae ecventissimas preces fuderat) per dominos Condeportata, honorifice extitit tumulata. clesise

sepulchrum

in

ejusdem Virginis

h.morem

altare erexerunt, ac
;

lampadem perpetuo

verba, ac num ea amanuenfer modo Compendii depravata,utnum.20 dixisis inscitianon sint

mus, perspice

ita haec

habent

Demum

anno

Octobris die Dominicai incarnat. mccccli in mense detenta aetate xl annornm vel xv morbo epidemiae spiritualibus tota circa, ita ut propria alimenta appareret, quo felicius in Domino diem exjuuior Mariae de treraum ageret, ante fores ccenaculi B.

fuit, nisi ardentem collocarunt nec interruptum id occupato. Ast quod maxime, templo ab haereticis altare, inque prseter nomini ipsius consecratum honorem (adi miraculum sextum, et quinipsius

quagesimum secundum, etc.) celebrata sacra, culcomprotum eidem ecclesiasticum fuisse delatum,
cujusvis ipsa sunt miracula beneficiaque Philippae perpetrata, de generis patrocinio B.
bat,

Capella intra claustrum

S.

Mauritii per dominos

extitit dictae ecclesiae deportata,honorifice

tumulata.

quibus paucis modo disserendum. inclaruisse miracults, 61 Cujusvis generis illam

Livrseusvero,qui in Antiquitatibus Viennensibus

ita in hanc breviter B. Philippae virtutes celebrat, Viennam Roma nempe regressa, (a)

modo

rem

Livrxo vidimus horum adMusxumnonumero strum, nostramque notitiam devenere (exctpeQ, et W) quinquaginta septem,eaque omnia
e
:

^^

?ufl>

scribit

C ac peste infecta sancte moritur, cum plura in vita (quorum ne unum quidem ad nostram devenit
notitiam) praeclara celebriaque ferventis morte vero ad ipsius tute perpetrassetmiracula a Viennensis ecclesiae innusepulchrum in claustro sunt miracula, quae litteris mandata, a
:

subscnptione publici notarii, ac pleraque testium numero ^

fidei vir-

sunt roborata; collecta hsec, quamvis reginx pauciora, fuere anno 1456 in gratiam subjecta diserte apographo nostro Gallix, quod
annotatio gallica edocet
:

Anno 1456

die iv

Januam

mera
59

facta

miraculorum Viginis Philippse ex archetypo

condi-

testibus ac notariis fuere confirmata.

7/111

tspul
>>
>

chrvtn

Quanta porro in veneratione Virginis hujus sepulchrum fuerit, idem Lievrgeus subjungit

tus fuit Catalogus, ac ecclesiae missus fuit petierat, a canonicis hujus

ip*a reginae Franciae, uti

,

Marixnempe

Ludovici II Andegavensis,

Manz

nere$ tacri

viderunt supra Plures, ait, e confratribus senioribus honore etrevesepulchrum clathros ferreos, ne pra3 pedibus reutia ob continua miracula illud incedendo

quisquam contingeret nec nisi prselatis nostris Sanctorum albo haud vitio dandum, eam solemniter die xv Octofuisse adscriptam. Obiit ea anno 1451 vero eo tempore in Sanbris, 50 aunis nata. Licet
;

temporum regis filix. ac Caroli VII, (adi Artem con)ugi. bum (c) [Gallise regis notas examinandi infra es porro potior miraculorum pars, uti iterato Catavidere, anno 1456 contigerit elapso, copiam logummiraculorum numero 57, cujus nos consequens sit opor:

ctorum numerumV. Philippa haud fuerit solemcontigisse repererim niter relata, nec id postea tocum tamen in Opere nostro suum jure hactenus, constet de legitimo ipsius cultu, cenobtinet,
et

habemus, confectum fuisse, miracula in arvidit porro tptidem numero tet Mauperchivo Viennensi,utiad marginemnotat, scribens bepuituyus, ita in hanc rem (d) gallice
:

chrum

anno amplius annis Urbani VIII Decretum, veneratione emissum, prx1625 de Sanctorum cultum enim hunc stabiliunt, in exordio
gresso
(o)

cum

modico Virginis Philipp, Nuraefit celebre. tempore ob praeclara miracula libeinter caeci illuminati, obsessi rantur57. Heec
illius,

id est

rati,

Verum prae reliquis formortui resuscitati obsessi, ac midabilis erat dsemonibus, pluresque
:

Vienne, p. 403. Anliq. et Sainl. dc

(b)

p. 479.

(c)

L' A.

de veril

lei

dates,

1.

1,

p.619.

(d)

Hist. de

Vienne,

P-.JJJ hornbiliDus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

93

A
cum abinfr

horribilibus visionibus implorantes, fuere liberati,

exagitati,

illius

auxilium

sit

abque his tetrisappari-

tionibus redditi

immunes.

62 Verum unde Maupertuyo constiterit, Beatamnostram praecipue dcemonibus extitisse formidabilem, non video, nec ipse indicavit; asserit

quidem, obsessos, ut supra vidimus, liberatos, ast

quot
ii

numero

fuerint, reticuit

cumque

mira-

culis infra

dandis

simile

quid erui nequeat,

prodixius clariusque, idipsum hic exhibere AUCTOm M. S. visum fuit. Cui et bina ex iis, quae Compendii Gallici auctor, latine tamen, exhibet, cum haud modice ab infra ordine 26 et 47 dandis discrepent, itidem hic proponam. 64. Ita id a biographo exaratum habet Claudia moHct d$crtJoannis Fournery Conjux in pagoS. Martini trans en Rodanum anno 1454 (gallicum habet 1450) mense Majo mortunm filiam peperit. Cum eam vita carere
:

'

'<

unumque solummodo a dsemone obsessum ac tetris apparitionibus exagitatum (adi miraculum 52) patrocinio suo liberasse legatur, Maupertuyo hic assenliendum, ni aliunde ea de re ipsi verius procul constiterit, nequaquam arbitror pericidose molesteque parientium, ac dubio fcetuum in partu extinctorum patrona singularis haberetur, cum in plerisque miraculis, ul infra perspicuum fiet, et matribus et prolibus subvenisse legatur porro miracula omnia idiomate
;
;

constaret, moesta obstetrix caeterajque mulieres silentio defodiendam censebant. Obstitere, qui forte

aderant,

Petrus Catoni et Petrus Bulues, ne pro-

fana terra teg:eretur;

sumtam

in

manus ad

Phi-

tumuloque .>uperponuut. Mirura dietu quo temporis puncto divinis altaribus adstans sacerdos Ludovicus Cialtheryus
lippae cineressacros deferunt,
!

sacro earraiue victimara imraortaleraDeo mactabat,

puella raultis spectantibus (qui hoc deinde
evang-elicis imposita
et caputraovit,

tabulis

manu jurati

arBrmarunt) labia

styloque simplice sunt conscripta, quo servato, eadem latine versa, Vitse subnectam, una
galtico,

cum

eo,

quod miraculis

prsefigitur, Prologo seu

:

alterum oculum aperuit, ore pituitam, naribus cruorem fudit, ad quem illisa anima non sine claro strepitu erumpebat. Eam illico

B Prxludio latine exarato qusedam quidem Compendium Vitde Gallicum, uti et Vita edenda latinc
exhibent miracula ast pauciora ea sunt, ac, chronologica serie servata, reliquis infra dandis ne inferas quidem, pauca hsec (uljunguntur solummodo biographo, ac Compendii auctori plura namque B. Philippaewefuisse perspecta ritis fuisse peracta, ambo dilucidc expresserunt en enim huc facientia, ac, binis miraculis infra ordine primo ac tertio dandis, subjunctaCuni; :

parochus sacro rore tinxit ad curiale lustralis aqua3 labrum, servato per otiura ecclesiasticarum ceremoniarum ritu. Post quinquehoras puella ad concessi muneris fructum percipiendum vita cessit. Ast et tertium biographus sub.s.

Ferreoli

jungit miraculum, illud

nempe quod

infra decir

mo

exhibetur loco, hoc solo discrimine, quod, quem biographus in vico, Sapando (vemacule forte Sapey prope Gratianopolim) captum asserit,

eumdem miraculorum
,

pendii verba

rairaculorum. lnfantes mortui ad vitam revocati sexdecim. Carceri inclusi liberati octo. Mulieres in puerperio labo:

Summa omnium

nmtesocto. Caeci, qui visum receperunt, duo. Ex agonia liberati duo. Dementes et in rabiem versi quatuor. Ignis sedatus semel. Herniosus semel.
Chiragra laborons mulier semel. Uxor et maritus ennriliati, qui per duodecim annos non se videmnt. Mulier lac perditum recuperavit. JJgri variis inlirmitatibusundecim. Ilomo pertrig-inta aunos rubea infirmitate [detentus) diebus novera sanatus est. 63 Ad calcem vero interjectis insuper, quamvis non sine levibus quibusdam discrepantiis, quinque miracidis, nempe, ut infra exhibentur, 4, 80, 11, 6, et 47, fontem, unde sua deprompscrit Compendii auctor his verbis assignat Ex MS.,
,

collector Rupefortii in Sabaudia apprehensumfuisse, affirmet; verum oscitantia describentis quaedam fuisse prsetermissa, manifeste apparet, solet enim biographus, ubique verbo, quo miracula in variorum generum summas conferre antea spoponderat, exacte stare hic autem, ex abruplo velut, is, qui nobis Vitam ,-ipsit, rniraculum de incarcerato isthoc interserit qusenam autem omissa sint, aut quot
; ;

numerat octo ( Compendium incarceratos prorsus liberatos biographus asseruerit

,

ignoro.

d*ndu haui

Quod ad ea spectat, quse Compendii auctor exhibet, ita primum, quod infra ordine est vigesimum sextum, se habet Anno Domini mcccclvi
66
:

/m

rhibere

antiquo clariss. viri D. Chorier in pnrC lamento Gratianopolitano causidici. Biographus axdem, cum Vitse coronidem imposuisset, ad miinquit, satis

Banettis asseruit, esse duodecim circiter annos, quibus non videraf Claudium filium suum, qui discesserat absque licentia, et dimiserat uxorem

suam, seque vovisse libram cerae beatae Virg-ini Philippae. Rediitque, antequam annus elapsus esset F
in

racula

quod

spectat,

sequentia

habet

Ccelo

Quadrag-esima

cum

uxore, cura antea nollent se

receptaPhilippa, quantum gratia apud Sponsum valeret, brevi varia prodig-ia testatum fecere. Idem unde Vitadeille vetustus Codex manuscriptus,

videre, aut possent corapati. Confer modo miraculumidem loc. cit. infra descriptum, ac eidem alterum,de Claudii filia mortua B. Philippaj me-

prompta

quamplurima fusissime percenset, confirmata multis testibus, quorum noraina singue.st,

lorum appellat, habetque adseriptum publici libelapprime lionis (quod et iis, quse infra dabimus, lectori convenit) archetypus chirographum. Satis omnibns, in aliquot variorum meo factura iri reor, si generum summns sublntis, pauca plenius edisseram, ex quibus caetera oon absimilia intellig-antur.
Mortuis infantibus, ut lustralibus nquis Christiano reddidit quatuordecim rit.u inaug-urarentnr, vitam

ntisadvitam revocata, additum ridebis. Aliud vero miracutum, quod infra est ordine quadragesimum septimum in hunc modum Compendii auctor enarrat Anno mcccclviii die xxvn Maji
:

mulier pluribus liberis onerata,

cum

doleret mulin tan-

tum, quod non haberet, unde eos educaret,

tam progressu temporis venit insaniam, ut

perationem incideret
ac

in des-

tamquara
seque per

vesana

per

campos
dejicere,

vellet

discurrere,

fenestram

(Compendium verosimilius ex codicum

discre-

pantia, quod et pro reliquis, si quse differant, adverte,habetsexdecim,ac infra, ut numcrum ineunti patebit, ad vitam revocantur septemdecim) in iis qnosdam concepto a pnrentibus voto
intradomesticosparietes, aliossepulchro suo impo/. sitos excitavit.Duo exempla referam apertius.

quod feeisset, ni mater cam detinuisset, audisset, Mater cum multa miracula B. Philippa? ad turaulum, vovit eam, quod, si sannretur, veniret

etnovem
:

libr.-.s oerffi

oflerret,

raederet, et

aquam pristinam votum quo facto statim amens rediit a.l matns convtctu et sanam mentem. Nihii ergode
biberet,
difficillima> morositate,

nec nisi j.anem codonec adimplevisset

quam

contra secus ac

tatoque miraculo hifraprimoloco dando,

subjicit,

ahud quadragesimum nonum; quodordine est

miraculorum

collectordilaudat, ac

votum ipsum
:

cumque id in quibusdam a gallico discrepet, ac eo Tomus vii Octobris, Pars Prior.

emisisse Compendium astruit. MTergit porro Biographus his

19

verbis

Mentis impotes

q4
ll'CTO*t

DE BEATA rnwu- VIRGINE V& BUAIA PHILIPPA

,,
,

,_. impotesinsanialiberatisex. Ex iue^illud potoi*i

i

M.

S.

dando pendio vidimus, quodque infra num. 47 ageotes ex conforme est. Cooclamati et animam Virmorbo recreati noonulli statim post invocatam Praeguantes adpariendum ginis opem, seui circiter.
Uniusmiraculum, quse est ejus admiramirabilitas, tacere religio est, narratoque
adjuta? totidem.

mum scitu

dignum duxi, nempe quod modo

tom-

exhiberentur Modopaucis etiam de Antiphona, agendum ita heec in cujus num. 57 meminimus, habet MS. nostro
.

^^^^
Ave

incn fere obitus tempore honores ecclesiastici rite

;

AO VlRGINEM

PHILIPPAM.

gemma castitatis,

culo

quod ordine undecimum

alia

est,

commemorem? decimum jam annum dissidentes, mutuoque

Quid
sexceuta

subjungit Coojuges duoi

Elos et decus puellarum ; Ave splendor nobilium.

Philippa Viennensium,

con-

Urbisalnue fortitudo,
Sorset propugnaculum,

spectu fugitando longissime divulsi, amariti in mamconcepto voto, repente conciliantur. Lac eadem dies extinctum, nutrix, mis, jam per aliquot afflicti terope accersita, recuperat. Variis morbis
sunt.

patre

Tu

quse

comeses Virginum,

nidem prajseutissimas Divse suppetias experti Adductoque miraculo tnfra postremo loco exhimiraculorum bito, quod anno 1462 Biographus, contigisse asserit, lucuvero collector anno 1472 modum: brationi sux coronidem imponit in hunc
inProdigiorum agmen claudet coelitus cohibitum Biocendium. Verumtamen, cum haud modica

Regis summi sponsaChristi, Sume precesservulorum, Tala frange adversantium,

Pestis tolle virus,

Et da salutis.solatium. Ora pro nobis Beata Virgo Philippa, Ut digni efficiamur promissionibus Christi.

Oratio.
Deus, qui filios Israel cruce signatos ab exterminio Angelico quondam liberasti, exaudi nos quae-

miraculorum Collectorem, uterque enim miraculum hoc exhibet, occurrat discrepantia, et illud hic proponere visum fuit, annum, quo miracuB prsemonito tamen Lectore, perperam verosimilius (antea lum hoccontigit, mim habebatur 1456) in apographo nostro fuisse ynutatum, ita ergo illud, quod apud miraculorum Collectorem ordine est trigesimum, Biographus

graphum

inter

et

sumus

in angustiis et miseriis positos, et interveniente Beata Philippa Virgine tua civitatem atque B dioecesim istam Viennensem, regnique totius Galmortifera liae ambitum et a morbo epidemiae eta peste corporis et animae eruere dignare. PerChri-

proponit.
iKviltiiUu /uil:

stum. 69

07

Auno 1454 Augusto mense, paulo ante menoctem in S. Genesii vico

:

diam partem flamma, incertum unde oborta, populan crepantis cymbali tinnitu excitati omnes coepit
incolae,

magnam

aedium

vero Antiphona hsec hymnusve talis sit, ut publice in Officio ecclesiastico, quo Beatam hanc Vienme aut alibi gaudere non reperi hactenus, cantetur, num vero quis pro privato suo in

Num

iium uuiem

in

rcclriia puMi-

re (umietitur,

undr eman,
n u Imhto.

B.

Philippam affectu

hymnum hunc
;

antipho-

prosiliunt lectulis
iu

attoniti spectaeulo, et

imminentis

sua etiam tecta pestis contagia reformidantes, consilii nihil explicabant vehemens nuctua omni remedio potentius malum longe lateque spargebat. Jam obvia quaeque depastus vapor
:

namve adornarit, dicendo non sum cum nemo, uti nec ipsemet miraculorum collector ea de re verbum faciat, meve insciuminstruat. Nec minus
in obscuro est, quo qualive cultus genere Virgo aut haec hisce posterioribus temporibus gaudeat, gravisa fuerit claihros istos ferreos, quibus sepulchrum B. Philippae fuerat cinctum, suo tem:

Goffredi Girini

religiosi sacerdotis
;

mum

exitium iutentabat cerdos nomine Stephanus,

domui celerriaderat quidem aliussastupefacti

:

ambo

malis,

pore Lievrseus {adi num.

extitisse,

50) scripsit

nonamplius

dooec admoniti Viennensem illam tot miraculis claram Virginem sibi patronam adsciscere, vovere ambo, Goffredus, se pia peregrinatione Beatae Reliquias aditurum,
cladis auae spectatores adstabant

eosdem quidem a senioribus confratn-

Stephanus, missurum se in donarium perexiguum

Viennensts bus, seu divi Mauritii cathedralisque asserit fuisse visos, cumtempli canonicis idem que Lievrdeana lucubratio, ut publica luce digna, anno 1623 fuerit approbata, clathri ii, saeculode-

(ut erat illorum

temporum locorumque

in assiduis

cimo sexto jam adulto

ignoto
ablati;

bellorum direptionibusteuuitas) pecuniae summam, scilicet tres solidos cum triente, seu denariosquadraginta, duosgrossos vocat manuscriptus Codex.
Placuit Philippae
Austri,

vel senescente, casu mihi haudimprobabiliterconjici possunt fuisse

promissum. Continuo posueie Boreas flammarum globos ad pagi partes aedificiis vacuas retorsit, et incendii vis tamquam affusa aqua resedit; si quid aura distulit, iunoxio casu lapsum est, ut torres, in villae cujusdam axiculis opertae tectum impulsi, nullo potuerint esse nocumento. Ha?c ille idem Goffredus
et excitatus

honores tamen de quibus num. 60 egimus, etiamnum continuari suo tempore, is, qui nobis miracula descripsit, annotavit aut in autographo notatum, ut num. proxime citato est videre, inveni, et adjecit. His plura de B. Philippa non proinhuic Commentario finem impono.

VITA
AUCTORE ANONYMO .EQUALL
[a\.

Viennam profectus, ut se peregrinatione confecta, socium munusculo exsoluto, voto liberaret, dato
jurejurando
asseveravit.
txtameiia fUiwi honortn
Anlifihuna
Orulio,
'

coram Vienuensibus aliquot civibus

quam

68 Conjiciet hinc fortasse non nemo, plura quee infra numero quinquaginta septem exhibentur, Biographo praeluxisse miracula, nec

Ex

Ms.

P.

Chiffletio Societatis
BPhilipP
"<"ia Bvut
< airlt

multum ipse reluctor; idenim Biographi verba modo relata luculenter satis innuunt, idque ea,
queenum. 60 vidimus, conficere nata sunt utul hsec porro se habeant, frequentibus B. Philippam
;

Jesu presbytero submisso.

patre

fit coruscasse miraculis, hinc plus quam manifestum, ac dignissimam eam fuisse, cui ab

satis

gyaco c nomen juxta Crosetum d tractus oppidum, qua Palissam e itur

utrisque parentibus
satu
;

Nata

est Philippa in

Boiis b, in arce cui ChanForisiensis

:

catr,*c'
b

claro ex

nam

pater Joannes de

Campotemilano

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A Campotemilano

mater Joanna de Verniaco g splendorem h Christiana virtute nobilitaDatalium ortum paucis diebus verant. Ille secundum filiae eam, atque domestica extinguitur; haec tollendam
f,

se

pessime meritos inimicos ne minimo quidem iracundiae arguraento laesit. Hactenus quamvis ex
certis

iCCTOH
A!ONTIIO.

audito
setatis

tamen auctoribus comperta

fuerit Philippae

locuti

sumus, quse

disciplina

educandam cum
pietatis

suscepisset, facilc tene-

annum

usque ad vigesiraum educatio atque virtus. Reliquorum

ros mores verze

caeteras

rudimento imbuit. Inter

triginta, quibus sancta civitas

pracipuus

fertur religiosae matronae dotes eluxisse Deiparam cultus, quam variis adversus

Vienna n tantarum virtutum ingenti quasi theatro .sitarum spectatrix fuit, historiam eo scribam lubentius, quod ea dicturus sim, quae et egomet oculis hausi 0, et quamplurimis aliis sunt notissima, quos illa juxta atque me benevolentia sua, familiari colloquio et fre-

ejus Anicorporis afflictationibus, precibus et ad signum i frequenti peregrinatione et cujusciense venerationis genere studebat demereri.

quemodi

Neque obstabat
fide

ei

iraposita totius

Changyacensis
incorrupta

quenti apud 4 Boiorum

basilicaeadministrandae provincia,

quam

Deum patrocinio dignata est. p finibus egressa, nata viginti

annos,

Viqtnli annit
t\a'(i

obiit, sanctimoniae roicae virtutis incrementis ad perfectae

quo minus caram sobolem magnis he:

Viennam Allobrogum

accersita est, ut illustri loco

Vicn-

Philaudem informaret. Respondit culturae seges incendit, ut cum lippam recti honestique amor sic
confirannis pariter probitas adolesceret, et indies Vix emenso pueritiae flexu (quae fuit supra maretur.

matronae dominae Castellanae q in nobilium rum comitatu famularem operam pruestaret quod jam in eodem ministerio fratris r ejus uxor Marga:

nam, ul domipuella- n* Catlellanr

fiimulciur,
adit, veiliutn

retasnomine versaretur, quodque

alias Philippae

pompam
ril,

deit-

procuratioms setatem indolis maturita-) in maternae sese probavit, ac muneris partem cooptata omnibus

B materna cura ac
misriti* annit
tgretti
tnatre

praeceptis

nusquam

destituta.

parens Joannes de Champs le Milan t in fratrisdominae du Chastel Joannis de Norryt*, qui tum ad Viennensisecclesiaegubernacula sedebat, domestica Commofamilia liberales operas locatas habuisset.

f
7

cumChan-

gynremil rn$li
i,

in ea singularis rerum divinarum senEamiliaribus muniis perfuncta se iu sacellum sus. coelestium abdebat, quo posset a turba secretior

Jam tum

piela'i

niirr

wldina

mysteriorum commentationi tranquilliusinservire. inUnde si quando sequalium puellarum nobilium

i

dum civitatem sanctam inviserat, cum in sacra concione exquisitiorem corporis cultum exagitari ingratam E audivit tamquam superbiae fomitem, et amoris illecebram adhuc comitura suaDeo alieni
:

rnm more nitorem atque elegantiam

vestitu
;

studnerat in

ct.raf7.9rr,.. curavt gtrit.

aduit.orcfr.-

vocis, quam perv i ta tu prodiret, nt eas suavitate moc era t) a tur, oblectaret, tantisper obsecuta, gcite
et multitudiconfestim occupationum gravitatem domesticos aut divini colnem causata, ad labores parcissima, se rec.piebat. loquii quietem boni otii

ut sensit a divini verbi praecone culpari, continuo, quidquid erat lepidiorisornatus, abjecit,
tenui modestoque cultu

contenta.
id

ZaZZZ
redtereotnet,
varie

hoc loco illud commemorare,

Non eam

erit

abs re

in caeteris

omnibus

factitare

solitam, ut virorum

probitate

Nihil

ei

jucundius

quam

de Deo et

hominum sem-

doctrinaque praestantium,

praesertim quibus anicrediderat, prae-

interresse; hinc fiebat, ut piterna salute serraonibus quantum licebat, nulde Christiana re concionem, obeunda, inauditam abire siueret divina re

mum

purgandum regenduraque

aliquem x de ceptis esset obsequentissima. perfamiliarem, Virgini clero praeclare novi Sanctae

Unum

lam

latebris adorando numChristoque in Eucharistia? His artibus munitam pudicitiam quam explebatur. Virginum hostis non dubitavit atten-

quem
justa?

illa

saepenumero rogavit,

ut,

si

quid inse

reprehensioni obnoxium

notasset, significnre
est, caeaceceterai au-

impurissimus
tare

Ingenua Philippae comitas,

morum

suavitas,

ne gravaretur. comptum aspernata 5 Simul venustiorem

:

hrx

vilx deli-

virgineamodestia, magnum insitae venustatis procorum turmentum, stirpis deniqne claritudo, consanguineis quidem etaffimbus bam concivit.Ne Unam Virgimagnopere nuptiae improbabantur. Sponsi manus conutpote quae jam in aetemi

orna-

et nugatorias aulirae vitae teras itidem oblectationes dumque, ut fit, sub coenam sibi delicias interdixit et id spatium a expectatur, ut inferantur dapes,

iiat tpe> nfl

miierti varie
lu'

vemi.

nem

pcenitebat. Enimvero venisset k mortalis thalami nuptias ambientes repulsa acnus adolescentes ejus

mutuae basilicanis inepta confabulatione, salibus, fallendae et interdum protervis ludicro, consumitur; dum a cibo solutionbus
irrisionis

famisgratia,
iocis

intemerato puinflammabat. Ausi etiam nonnulh oblatisque ingentibus dori moliri insidias, precibus
donis
conari

eum oppugnare
:

et

quando

blanditiis nihil

moveretur,
illa

gravibus minis Virgnnculam terrere interim ccelesti ope imploranda speelusit.

n da> ' 011 e

canimoniM
hoitihu, tenta-

randaque cacodaemonura fraudes ea fuit, cum mu3 Vehementissima impressio impuram mentera obtegens, probitatis
lier et
l

indulgetur.inepiscopalem aediculam y, item concedere instituit, ut olim in Changvacensem, contemplatione raenti, exercitandae in summi boni ut ad mensam accumusque adeo ignaviam exosa, longius, quam ut ad opus benti, nihil videretur aut divina anirao volvenda aliqnod elaborandum, miserorum anpust.ns minrevolaret. Ad laxandas

ficepropensam

specie

*."'
p<

tietvatur.
l

et amicit.ae ea non levi necessitudims cum virginei floris hostibus, ad expupnninncta. coniuncta, flagitiosi consiln socieatatem

cum

fcedere

quod aheno imphcitos. aut inopesomnes.imprimis victum sib. senectute, corporis v.tio,
intelligat, fuisse, ex eo quivis
aere

o-nandam Virginem,

iniit

expedivit, voquibus eam laqueis Christus corpus assidue vexantem, et luntariis doloribus mysteriorium cogitationi perpetuo inten-

sacrorum

tam Multum quoque profuit modestia, specimen vultus oculorumque ff ium

illa,

cujus erat egreet

oui raorbo, miseratioms sensu Lrare prohibebantur, singulari solabaturallocut.one excipiebatad se confugientes, ut recreatos ad heram deducebat cibo et potione Puarchiprsesnli fratri commendarentur. eius ope imperinvisebat, ut eis aliquid opis blicas custodias genmm sspe deitem et puerperas, tiret segrotos
al.quid.
:

diligens in loquendo,

si

opus esset, cautio

castens

suo comparcens fraudans, et de demenso vest.gaerogaret quos ultro ubique quodegenis

raovebatur, earumpotissimum miserat.one tis ma, videbat esse dest^tutos. nuos omni ope aliena or

temporibus queotii, quo odium accerrimum.

altissimumsilentium, et inertiae turpisplerumque generosae puellae marcent,

z et bat, in ptochotrophiis

nosocomns aa frequn

<11

Tum

vero,

cum

se votis exclusa

l\otnanx to-

mancipia, cernerent foeda libidinis exiet obtrectationibus ejus remverso, maledictis et.am pr*adorta stimationem omni contentione .ugerebaut audientique vimlenta probra seuti coutumel.as sprevit, et de et

amore

furo-

iemm

Juhilro

prificttrtn'.

tndequr rrgre-

*"" P 8

rnqP cum un

lurimis .Q u id ei

illa

bene

sibi conscia,

tuncanim.fn.tmred.tu miMa (reliquis ad curauda corpora

dieni iitdrm
rompitttttir. et

Viennx iuc-

w
ALCTOflt

AhonTUO.

pora in diversoria et alias iu itinere tionis causa se coutulit, quod et ut quamvis ex imbre madida solemne habuit, exsolpeusum algore horrens, quotidianum precum animam tum forte jacentem mendicum et veret. Ibi cibo vinum agentem nacte omissa reficiendarum
institit,

VITA BEAT.E PHILIPP/E VIRGINIS. unam donaret, morem dilabentibus) ad diculam ora;

gessit

conclave reseran,

cunctatur studiose quid tem opprimit mater rerum gerat summa in genitricem observantia puellam ita consternavit, ut responso aspergeret vanitatem sed deprehensa in mendacio, colaphis
,
:

hb

memoria, solari et omni subsidio levare pio a?gre usque dum urgeute comitatu ab opere Decumbentibus ex morbo m xenone avelleretur. apponere, cum dapes propriis manibus parare, et inopuin cura ptovilibus mulierculis, quas eadem vcrsari, chiorum cc ministerio addixerat, palam

ab irata pareute acerbe objurgata, numquam exinde dolorem posuit, ex dissimulatae veritatis et exacerbatse matris uoxa contractum. Avolavit ad Sponsi beatos araplexus anno 1451 Idibus Octobris, quinquaginta circiter annos nata, quamvis ex vivida lineamentorum temperatura quivis longe natu miplebe lues kk mortalium uumero S. Virginem eripuit, ut adderet immortalibu.s. Corpus exanime illustris S. Mauritii clerus infra sui templi claustrum terras infodit.
norera pronuntiasset.

Grassata

in

'

colloqui, obire templa, ergastula,

dd

pauperum tuguetiam absentium egestate riola non satis habens, monialibus dd parthenonis sollicita Franciscanis matronis corrogatam a Delphinatibus
Aniciensis stipem missitabat.
7

ANNOTATA.
a b
vio

iiittftlulioni

ne hun. r > i.-iIII

precei
fnndit.

defessa, sexcentie* His omnibus haudquaquam Sponsi causa tolerantanto gravius laborum onus dedisset dum optabatofferri ; porro cum se actioni sententia ad fruendam divinae demoderatorum
satis

De
Dc
ii.

Vitse scriptore i.
est

plura observavi in Comin

mentario pr&vio
liis

actum

Commentario
.

prae-

vestibus semper obvolutum placide B corpusculum ad breve spatium sternebat, lucem praeseutabat, ut erepens, in templum se ante duraverat, et in quo

turbe

negotiorum contemplationis quietem paululum se subjecto assere subduxit'. E lectulo, quem

Inmargine Vernacule Changy Adiprxdicti

12.
;

Comment. num.
hic
e

d Vulgo Croset, ut ad marginem additur

$
ast

mendum esse,

et loco rb s

scribendum

ro z,

vero

opinati

variarum horarum canentium compluribus sacrificiis ad multum psalmis, deinde

clericorum variis
diei interesset

ee

utroque interim genu nixa Virgini Crucis et cruciatuum Deiparue, preces, septuphChristi honori dicatos psalmos et piis item raanibus cem Davidis pceuitentis hymnum, intersublevandis descriptum,et viginti Lectionibus aliqua non pauca decurrebat psalterium ee
:

sumus Oppidulum non incelebre inBorbonensi tractu quinque leucis Varenna, novem vero Molinis dissitum, quod fluvius Besbria perluit. Vide Dictio15.

similius Commentarii

num.

Spiritui Sancto

textum

naria Corneiitiiet Baudrandi. iDe Philippse patrevide num. 16. In apographo nostro ad marginem additur de Champtemilan al.de Champdemilan, cumque promiscue auctovocabulo res de Campo Milano scribant, eopariter
:

(quod ipsa fere citraullum intemae suavitatis

viros pios
i

apud

et

non semel questa est) gustum atque solaacsiquodie in eo munere quaepiam a Deo tium mconcederetur animi jucunditas, tum sibi velut
gens molestiarum pondusabjecisse videbatur. congressus do8 Post bene longos cum superis

nos usi sumus. g Vernacule de Vernay. Plura, quue adeam spectant, videsisnum. 17. h De nobili ipsius genere consule Commenta-

,11

IIJ-

raum

r/

r vi> luliblll

plusmulto
erat

reversa, paucis horis de opera? diurnae penso effectum dabat, quam alice puella3 mul-

rium prsevium numm. 18 et 19. Adi iv num. 50, et ptura vide apud Jacobum Branche (a). num. 29 et k Hcec latius explicata habes
i

tis,quodejusillustrisherafceminisquisbusdamsolita affirmare. Acerbitatum et laborum eximie patiens, honoris

unius erat intolerantissima in bonis rebus aBquabili semper vultus dignitate et malisque inter comitate oculis humi assidue dejectis, quos
: :

sacram meditationem uno eodemque loco defixos nusquam dimovebat. Fortunas omnes fratri concespotuit umquam adduci, sit, neque ullo ejus rogatu potiretur tenuissime victitabat, dout iis denuo nubilis mandffi carnis studiosissima jam adultaet
:

servandx sequentibus, diximusque ibidem, eam id, quod a castitatis sibi legem imposuisse intra annum decimoquinto ad usque vigesimum eetatis ipsummet annum defluxit, tempus; et quamvis haudvaleamus assignare, hunc quidem adeciremomoquinto haud multo, arbitrati sumus,

vendum.
biogra- p \Quce qualisve ea mulier fuerit, tacente Philippa) B. pho, frustra divinavero ea tamen vinculo cohabitasse innuitur, ac eidem amicitise
;

99

Deo virginitatem /fvoto consecravit. Utroque paad nurente orbata luculentum dynastam gg, eam et sponte aliquo ineundas hortantem,
ptias

fuisse conjuncta asseritur.

m Horum specimen unum,

n Notior ea urbs
est,

num. 31.
ut iltius

cum

quam

ptunbus

magnum

pecuniae

numerum de
est.
;

suo dicentem doti,

coustantissime aspernata
dicto, facto,

Neminem unquam

meminisse debeam. o Synchronus ergo

exemplo laesit nec tamen ita blanda, perhumane adolescentum quorumdam peut non
tulantiam,
et ore in Deum sacrilegos, aut jurejurando temere abutentes, tametsi potentiores homines verbis castigaret. Materno exeraplo ad loca religione inclyta Aniciensis Virginis celeberrimam efflgiem hh, S. Claudii ii in'jorruptas exuvias ali-

biographus, et Beatx annotata tit. a. Virgini familiaris extitit.Redi ad

est
,
,

p Adi supralit. b. sororem dominam ae q Quce ad hanc iltiusque VEspinace spectant discussa habes nomine De fratre, quem nonnisi suppresso
,

biographus commemorat, infra iterato

agit, ei-

demque

Pliilippum

bonorum suorum transcn-

i,i,

ii

r//'i.

/lym,

quoties venerabunda peregrinationem suscepit. Ejus in parentes pietatis illud extat exem-

psisse notat

lir....* /if"iii/"

plum.

Cum adolescentula

in

Changyacensi

castello

rtn,

i/i

1*0-

ItimO o'/do
/

penuaria5 cellae curatrix esset, rogata a quodam e miin quodam famulis, ut ei ex arundinibus, quarum vis erat, cubiculo, cujus clavim asservabat, magna
Sainls (1'Auvergoc, p.

dominium, quod ut ipsareassumerei, induci a nemine potuit. adscnpta ae s Hxc eidem familix Castellanae ea spw ? Ccetero mihi fere ignota est, nec de ipsa, ut B. rnlreferuntur altaboravit tamen et eamque instante lippa fortunas suas reciperet,
1
;

(.i)

I.

prandio.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

97

b\) prandio, ut cibum caperet, crebrofadi num.

clesice

admonuit, t Redi ad Annotata lit. f. u Praefuit prsesul hic ecclesiae Viennensi testibus Sammarthanis fratribus (a) usque ad annum 1438, 0MO Bisuntinensis archiepiscopus creaintus, ante solemnem ingressum Qiaci obiit Pisano terfuit et is, ut iidem asserunt, Conciliis
uti
:

Compendium

Vitae

Gallicum habet.

antiquitus editufn.

Ex. MS.
D

AOCTORt ANOMTMO.

D. Joannis Le Lihre.
Spiritus

Illa

S.

gratia

irrorante

quae

simul

convocatis in die Pentecostes Apostolis claritatem infudit, atque in illis mirabiliterrefulsit, inhocquae

anno 1409 ac Constantiensi ab anno 1415 celebraarchiprsetis. Ast rectius Maupertuyus, qui non de Norry, verum hujus decessosulem Joannem rem Joannem deNante utrique Concitio, inquibus
prseter

gesta sunt hemispherio

ut Christi sequutoribus
illa,

liqueant, firraiterque foraite meliori virtus

sine

quahominem
sub

salvari fides nostra

non

patitur, stylo
,

breviori concesso hujus laudandae

ut facta

Joannes Viennensis (b) ac Joannes episcopus Viennensis, (c) nihil habetur, inierfuisse annotat quod et Sammarthanorum testimonio roboratur ii enim dum Parisiensium (d) sequentia prsesulum Catalogum exhibent
hsec

verba

sinunt, Virginis Philippae Vitam, partim

demon-

scribunt

Joannes de Nant, iv (vide ibidem illius ccenotaphium) ex illustri Gente de Nanto in Bur:

per eam demonstrata, non tacebo. Illa igitur sub ducatu de Borbonio.^ imo de Changy prope Crozetum c, quod est in comitatu Forensi d a domo nobili de Champ de Milan ortura trahens, aetatis quadraginta e vel
strando miracula
,

ut pie creditur

circiter

annorura nobili Annaede Nory /"dominaede

,

gundiae coraitatu oriundus, renuntiatur antistes die festo S. Dionysii ix Oct. 1423, quod constat ex veteri Diario manuscripto historiae Francor. in quo vocatur Viennensis. Liquet igitur praesulem hunc

Castro fideliter serviendo

zationis portans, in

habitus fatuae mundani-

utrique synodo ante annum 1423 celebratse, non vero hujus successorem interfuisse. Obiter hic adverte Martyrologii MS. num. 1 cit. errorem prsesulem enim hunc anno 1451, cum ultra annum 1438 in vivis haud fuerit, etiamnum super\

hanc Viennensem applicuit civitatem, patre reverendissimo Joanne de Nory g ejusdem Annae fratre in hac Viennae sede sanctissima E proesulante. Quae Virgo voluntarie ad supernam nondura citata dotem dictos habitus dereliquit
,

ipsius magistrae servitium renuendo, quinimo, quee non inventa est otiosa, obsequiis divinae propag-inis

non

defuit,

eodem

in

statu certo temporis spatio

stitem facit.
ille fuerit, divinare non lubet. Beatam nostram sedes inhabitasse archiepiy verum scopales et sup. num, 42 observavimus cum archiprsesulis mors B. Philippae obitum diu prsecesserit, ubinam illa et hera defuncto prsesule

exindesequutoeidemipsimagistraefuitpercunctata. Quae post solitariam (quamvis inter populares viveret)

x Quis

domicilium habuerunt

Iutactum id biographus,

vitam ducere conaretur, divinum ecclesiae servitum sub honorandissimo contectu saepissime reiterando, et semel in anno g-eneraliter a tempore ejusdem notitiae (ut a suis confessoribus elicitur) puraet integra confessione fatebatur viaticum re:

Compendium,
;

aliique prsetereunt, nec aliunde id

cordans humiliter assumendum reiterationibus properatisvisitavit.

eruitur attamen heram dominam Castellanam alias Viennse a morte fratris incoluisse sedes, suspicor, eique Beatam adextremum usque diem,

quantis

vicibus

incorruptae

Christi

Matris

quemcerto Viennae
z

obiit,

adfuisse autumo.
receptaculis.

Pauperum, mendicorumve
est,

amore saucia Anicium h, ccenobia SS. Antonii i, et Claudii k visitare non desinens, Romam quam pie ac devote hilari vultu, pede concusso in anno Jubileitatis

perrexit.

Numquam

se devotioni

corpore

aa Idest, vatetudinariis.

bb Id
cc
lit.

peregrinorum diversorio. Idemquod ptochotropium. Vide Annotata ad

ipsius cordulis alligato, illa seu cuncta peragens concordiam discordantibus, tractans infirmos hospitalium cum servitio visitando, consolando desolatos,

z.

dd Verosimilius Ordinis S. Clarae, quas primo loco alias inter monialium congregationes Corneillius

enumerat.
psal-

De hocce viginti Lectionibus intertexto terio vide Comment. praev. iv num. 47.
ee
ff

F de bonis sibi collatis pauperibus distribuendo cuncta misericordiae opera assidue adimplebat. Et qusecumque celebrarentur in Sancta Viennensi ecclesia ab hora matutinali usque ad Completorium inseinclusive, ac praedicantium verba aptissirae
,

Vide Annotata lit. h. g-g Quis ille fuerit mihi incompertum. hh Redi ad Annotata lit. i. Videdicta num. 50. ii kk Ad marginem additur: Epidemia seu morbus popularis. Ea, quae tatius huc spectant, habes v.

sed quens, non solum ibi vel locis circumvicinis,

etiamLugduniad audiendum

eos

diligenter

cum

in jejuniis et diversaaffectu currebat. Vexavit abstinentiarum, interiori vita frui rum generibus gratabili ad quaeque conabatur. Mores suos vultu anno Dominicae Incarnadivina aptavit. Demum de

tionis mccccli

in

mense Octobri

numm.

56 et 57.

demiae detenta
circa,

retatis

die xv morbo epiquinquaginta annorum vel

quamvis alimentis roborata spiritualibus

tota

PRyELUDIUM

juoiorappareret, suos felices in Dorainodies clausit, Capellis extremas ante fores coeuaculi B. Mari de

M IRAC

ULORUM
eccol.

dominos dictae ecinfra claustrum B. Mauritii per deportata, honorifice extitit turaulata, quae clesiae

cum

miradevote expostularetur, quae sequuntur,

cula edidit.

VIRGINIS PHILIPP^.

a quodam presbytero a Viennensis

( )

G.U. Cbri.t. antiq.,

1. 1,

Ubbe, P B08.-(*)
-

t.

X,, Conc.

17.-(c)

T. XII, col.

USO.-W

Christ. Anti q ..

t.

..

p.

7.

ANNOTATA

c ,

98
AOCTORI
ANONTIIO

MIRACULA
ANNOTATA.

BBAM
potui

PIIILIPP* VIRGINIS.
parochiaj S. Vidua Joannis Blein Antoniam, qua testati sunt dictam lium b

Andreae Moniaobstetri-

lnf Wl

*%
'

^
*

fuerit, scire haud a Quis presbyter ille prsevn hic spectantia Commentaru vide qusedam insigniter .obscurum xn7, et observa,

mum.

patre Carmehta infantem D cem recepisse praesente unius ac mediae horae tempore sine mortuum, qui simul ac Virgini permansit vitssigno verum
ullo
:

tegrum hoc esse Prseludium. b Adi Comm. prsev. num. 13. c Vide Comm. prsev. n. d Consule proxime citatum.
e Alii rectius id

anno setatis illius vigesimo conprsev.

ac super ejus sepulchrum Philippa3 devotus fuit, aperuit corpus movit, aliquoreclinatus, oculum refectus est baptizatus ergo fuit, ties nutricis lacte cumdimidia exspiravit. Contigerunt ac post horam fuitque oblatus in grahaec praesentibus testibus Philippae Virgini cereus. Erat si, :

tigisseasserunt.
i Redi ad Comm.

tiarum actionem

num.
lit.

36 et seq.
u.

gnatum. Perret
3

et Vital.

g Vide Annotata ad Vitam

h Adi
i

Anno H53

die

vm

Aprilis aliud miraculura ''";

iv

num.

50.

Ibidem. k Vide eumdem numerum.

1

Amanuensis oscitantia qumdam m Nec haec sibi recte cohxrent.

omxssa sunt.

Genitricis per merita et interin Sacello Sanctie Dei Virginis Mariae ac Virginis Pbilippae cessionem B. mensium puella Henrica contigit. Octo soluramodo Eyrieu notarii, et Aloysiasejus dictafilia.lacobide
dicecesis Viennensis conjugis loci de Maleval c ante bimestre conincolarum, ob gravem morbum erat; verum cum domi a tractum morti proxima parentibus utroque poplite flexo devoveretur PhiVirgini, ac pater insuper, si sauaretur filia,
lippae

" ox,m

''

MI
'

"

redd "" r

MIRACULA
PHILIPP^ PER INTERCESSIONEM VIRGINIS

promitteret, se oblaturum eidem Virgini unius a ponte Rodani ad indu- E librae cereum, itururaque usque nudum ad Virginis sepulchrum voto
siura
:

aliquo se levat filia, ac spirifacto, siue adminiculo ac si nullurn redditur tus miraculose corpori passa fuisset ; votum Virgioi incommodum
,

filia

PER

ETRATA
e

Philippee factum

coram testibus

fuit

impletum.

Erat signatum. miraculum contigit ^.->. 4 xn Augusti 1453 aliud Germanol'HardysCabilonensi d in Burgundia e
:

Vitalis.

Audore anonymo

MS.

gallico.

fuisse hic testatus est, sese incarceratum

castro

^.J^
d

PARS PRIMA.
Philippae Varia Viennae ad Beatae invocationem miracula eduntur.
c
McrtH B.
Pbilipps ""'lier

duabus fere leucis de Corbien f in turri quadam quem ipse ac complex Vapinco g dissita, ob equum, abstulerant Seguunus a quindeeim diebus furto inaudisset i. Hic porro cum sterone h in Provincia
,

^.

complicem a domino de sabbato sequente se uti et ac justituemiCorbien Segusteronem deducendos exiliumve mepericulum nistris tradendos, vitae sanctitatem Virgini Philippae, eo tempore ob tuens, sese comraendat, celebratae, ac miracula perquam periculum evadat, a vovetque, se nudum k, si vitae Virginis ejusdem sepulchrum dicto loco incessurum,
visitaturum.acnnius librae cereum oblatnrum librarum e cera factam imaginem
ut digitum
uti et
:

duarum
quo
i

penrnloie

Februarii. F. Guilielmus Gerry K nno 1452 die x asseruit - i XM-uramis Laiuicinoiuu. Aordinis Carmelitarum Viennge
,

relaxari in t^tiim, facto, statim percipit claustra

infirma ac parlvi prOXltna IOW

coram notario el testibus uxorem Petn Venu mulierem nomine Claudiam,

gravi narochiae S. Blasii a, quas

affirma vit, se pridie adiisse

,

possetinterponere;hincbacilloeadem

exinfirmitatemorti

hujui

filiuif

ifurm tno '"-

enixa

/'"-

rat, uilK realiiuitur.

preraebatur partus angueratproxima, ac insuper Deum ergo prsdictus F. GuilielBtiiB et doloribus : eadem muliere sufdeprecatur, pluraque pro

turris, ferreo ante reserat, evaditque per fenestram duarum lancearum, rejecto longurio, ac altitudine reperto sacco confecto fune ex detrito inibique

mus

fragia et preces recitat tempore enixa est filium

mortuum

hic infans delatus fuit factis a parentibus Deo, Philippa3,voto ac promissis Virgini Philippae, quod, gloriosai Virgini Mari* ac
si

matutino mortuus porro ad sepulchrum Virginis

quas tandem
;

quibus pedes conBtncn sese demisit, catenasque, quoa excitarent, spatio erant, elevatas, ne murmur por avit conficit balistae globus quater explosus

cumque

Viennam, voti solv eo^ m cereumque in gratia causa, nudus accessit testibu libertate coram actionem pro impetrata
et iis se expediisset,
,

obtulit. Erat

signatum. Perreti.
die

baptizareturque donaretur Philippae aequalis ac puer rent candelam Virgini momento tempons infanponderis. Extemplo ac in quem quater dexter oculus tis palpitare incipit quod advertens F. Guilielmus quiniesve aperit imposito eidem Carmelita baptizavit infantem in P e "*P* Joannisnomine: perstitit porro hora quod et abunde baptismate, una et dimidia Venut bapinfantis patre Petro
vita
,

puer

otter-

5 Aliud
tio-it.

parochiss de Argoir Joannestextor dictus Paf a

miraculum

xxm

Augusti Uofl

fn/!rmui

ofutorum f'

d^cesis Lugdunensis periculose morti proximus ex irgin^ fuit Philippm \ sorore sua Joanna devotus virtu hu et sperebat enim illa, eum meritis

deeum^s

_ prtoW .
,.iu
'

^^^^^^t^^^ini

*^

confirmatum

ab tismatiprassente. Actus sigoatus

fuit

erat. Vital

recuperaturm, ginishujus pristinam sanitatem perdiderat recepturum fculorum usum, quem fere Vieunam n si sanaretur, vovit ergo infirmum eyniagine dum ac discalceatum accessurum,
,

mus

Idem F. 2 Anno praedicto xi Februarii. domicella Gerry Carmelita, uti et

Guil.el-

oblaturum. Voto Deo reara duarura librarura

infirmus Viennam versus

Antoma

progredi incipit,

^.^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

conforpromisso. Liber ergo a malis, ac membris accessit, votumque tatis, gratus dictam Virginem praesentibus testibus explevit. Signatum. Chatar.
arlut

99
4N0NTM0.
j)

quae in ore reatricta fuerat, ad labra usque prodiit movit et infans brachium dextrum ab umbilico ad

pectus, velut lac desiderans.

color, ac ore

P yruximu* utt partum edere

bili

vm Septembris. 6 Aliud miraculum anno 1453, Nobilis queedam domina dicta Vicona, uxor nobilis
Odonis
Taillebois
districtus

Immutabatur faciei sanguinem emittebat, sufflcientiaque

signa
:

praebebat

vitae

hinc baptizatus

fuit,

ac po6tea

haud valiit,
Ubtrulur.

Mandement

de Chandien n ) praea quatuor tantummodo ac dimidio mensibus gnans, gravissimis concuti coBpit partus doloribus a die Jovis ad usque subsequentem Lunae diem. Deo
igitur Virginique PhilippaB sese devovens promisit, si infans prodiret sanus, baptismumque reciperet,

Chandiensis dioBcesis Lugdunensis,

(vulgo

praesentibus testibus obiit. Signatum. Perreti. 10 Anno 1454 die xiv Septembris. Jaquemundus ^Uauotxncar-

Quarat parochiae de Eclose x dioecesis Viennensis testatus est, se una cum sociis hoc anno, cum bel-

"*
.
y
-

lum Deiphinum

iuter et

ducem Sabaudiae

esset y,
fuisse,

Rupefortii z in ducatu Sabaudiae

aa captum

oblaturnm eidem Virgini amictum ac candelam longitudini infantis aequalem, curaturamque celeee

brandum unum sacrum

in

Virginis, ac insuper oblaturam

honorem Dei ac dictae unum quadrantem

deductumque ad majorem turrim castri Aigue-Bellette bb una cum Guilielmo Gay de Vauleserre cc Antonio Chapuys de Flachetes dd aliisque hi omnes sese Deo Virginique Philippae devovent, promitten:

66

dd

singulis annis, donec viveret, adjiciens etiam priiufantem, quem eniteretur, Philippae nomine

evaderent, carcereque sani exireut et incolumes, se Viennam adituros, ac unius librae cereum
tes, si

mum

oblaturos,

imo

se recta via

Viennam, antequam ad

donandum. Nec frustra; paucisenim elapsisdiebus domina haec filium euixaest, mox a parochiae rectore baptizatum, ac Philippae nomine donatum. Mater porro sanitati plene restituta, votum adimpletura Viennam accessit, secumque infantem deportavit, ac annuatim sepulchrum hujus Virginis B invisere et promissa offerre ad mortem usque grata
perseveravit.
/,.<

propria remeassent, accessuros.

Quo

facto praedictus

Jaquemundus ferreum

extrahit e

fenestra turris

longurium, ac carcere nona hujus exit; tum vero sine ulla laesione aut incommodo ejusdem turris

portam

adit,

eamque

facillime aperit; itaque prae-

dicti captivi evadunt omnes, ac a turre ad majorem (quam eadem facilitate reserant) arcis portam perve-

ubti (6ui

reiffrufrur,
/>

xxix Novembris die. Joauna de Moisseu p jurisdictionis Belligardiae q, dioecesis Viennensis lacte uberum suorum in tantum frustrata fuit, ut infanti suo a
7

Anni

praedicti

niunt, et nullo ab excubitoribus vigilibusve accepto abierunt statimque incommodo aut obstaculo
,
,

uxor Joannis Dueil

loci

Viennam
tis

ac Virginis sepulchrum petunt, cui explevotis,Deoque gratiis actis,ad propria praesentibus

testibus remearunt. Signatum. Boudet.

die Jovis usque ad Martis subsequentem diem nutrimeutum subministrare haud valuerit; tum vero Virgini Philippae se devovens, promisit, in usum lampadis Virginis ejusdem quatronem r olei ac a
,

11
retulit

Aliud

miraculum
et
S.

xxvm Novembris ,
,

1454 Mttrinfirmm
,
ii

nobilis

potens

dominus Leonardus a
in Jaresio ee dioe:

pai tui pro-

xima , analur
ufeiicUtr farti.

S. Projecto,

baro

Annemundi

cesis

In/irmus scnatur.

vino, donec adimpletum fuerit votum, abstinere. Quo facto, et lac recepit, et cum gratiarum actione domum regressa est. Signatum. Vitalis. 8 Anno 1454 ultima Junii fuerunt in sacello Divae Virginis Antonius Vidalon et Margarita conjux illius parochiae de Aneisien s prope Annoniacum l dioecesis Viennensis, uti et Bartholomaeus Pugnet ac Aloysia uxor ejus Annoniacenses, qui

Lugduneusis, asserens praeterito mense Augusto nobilem dominam Annam coujugem suam

praegnantem gravi fuisse morbo correptam, ita ut motus nullus in venarum pulsu aut aliis corporis
partibus sentiretur. Pluribus ea fuit Sanctis devota velut ast nullo accepto remedio, imo duabus horis mortua extitit, ita ut obstetrix cultellum, uteri rese:

candi infantique vitam conservandi gratia, modo verura soror ejus domina de Alpinato, teneret
:

vera esse testati sunt sequentia nempe praedictus Vidalon die Paschatis proxime elapso in Aneisiensi parochiali templo matutinali tempore concussus fuit gravi dolore lateris, uti et capitis ac crurium, in
:

cum

cellae

cor illiusetiamnum palpitare sensisset, vetuit, soror ne obstetrix uterum resecaret; dein dicta gratiam ejusdem domiDeo ac Virgini Philippae in ad extrema illa deductae votum vovit quo
:

tantum ut post sacram Communionem

latus, ac iu

domum

re-

lectulum reclinatus extremae Unctiouis Sacramento fuerit munitus, ac insequente Veneris c die in agoniam delapsus, sensibusque visus et auditus ac membrorum omnium usu ita destitutus
fuerit, ut a circumstantibus

recepit, pauco facto, integram subito sanitatem firmam elapso tempore infantem peperit, qui ob Philippae Vir- k fiduciam de meritis et intercessione praenomiginis Baptisrao donatus fuit, ad quam dominus, uxor illius cunctique domestici natus

mortuus judicaretur;

votum
tes.

reddituri accesserunt,

maximas Deo,

Divae

uxor, utroque poplite aliquoties flexo, Dei ac Philippae Virginis opem implorat, maritumque in torali Viennam superejusdem Virginis sacros cineres portari jubet, toto itineris tempore silentium servans. Quibus completis, duabusque a

quod videns

illius

gratias referenVirgini Mariae ac Virgiui Philipp

Signatum.

sanivoto reddito elapsis horis praedictus Antonius

tati restitutus fuit,

Foresio hh dioecesis parochi* de Gusney gg praesentes testati sunt, LauLugdunensis aliique de Pomiers n rentiam uxorem Benedicti Martin

Auno

Jo. Cahnety. Ufans r M u1454 die in Jauuarii ff Joannes du Pra

-j-jr-

iw
ir

viresque suas paulatim recepit.

prope

Lugdunum

peperisse
:

Signatum.
'n/an

Vitalis.

mortuum
miraculum

arbitrati sunt

mfantem quem vicini infantem porro hunc mox

,

99 hh

mor/u

vi<* roifj'ui/ur.

aliud 9 Anno 1454- die ix Augusti Berecht parocontigit, prout attestatur Stephanus dioecesis Lugdunensis. Asseruit chiae deBregnies u

devovit, qui a Philippee Virgini eadem Laurentia aliisque Vienuam delatus, ac super praedicto Pra sepulchrum Virginis hujus reclinatus, bis in testi-

enim

Joannam Claudiam Berecht die praecedente quem Deo Virginipeperisse infantem mortuum
is,
,

monium vitae labia movit, ac cum gratiarum actione fuit

Ca De
i3

a praesente presbytero
baptizatus. Signatum.

que Philippae devovit, promittens,

si

infans vitam
se infantem

, recuperaret, baptismumque ad sepulchrum ejusdem Virginis delaturam, eidemoblaturam. Deportatus ergo fuit infans

reciperet

Anno 1454
dicta

tonii Belly

xvn Novembris uxor AnGrangel de Maclas kk dicecesis

die
.

~
u

||i||||rj(w6flp-

que cereum usque ad ad sepulchrum, ac perstitit illic a die Jovis aeque ac Baptismatis sequentem Dominicam, vitse
gratiam expectans
;

mortuum, qui ad -- -"-. Viennensis infantem enixa est cmeres d latu mox viUe sacros Phi ppaa Vii gin^s

/i7wur.

tandem hodie

infantis lingua,

r signa edld t apenens ac hahtum ducens , Daptiz

^.

^^

itaque fuit 4
^

100
iucrong ANONYMO.

MIRACULA BEAT^E PHILIPP.E VIRGINIS.

lose,illisvotum implentibus,gratiasque coramtestibus agentibus, effectum est, Signatum. Chatard.

a domino Clemente de Commelle parocho de Revertim 11 in sacello Sanctae Dei Genitricis pluparentes porro infantis ribus cum aliis praesente
:

uti et unam cerae libram, obtulerunt sudarium curaruntque celebrari in eodem sacello duas Missas, ac in signum laetitiae de peracto miraculo ecolesiBB campanae fuerunt pulsatae. lnfans pauco a
,

ANNOTATA.
a Haud invenitur (ni forte fuerit in ipsa urbe Viennensi particularis parochia) hic locus i n Mappis Geographicis sed et alia deinceps loca occurrent, quse vel in Mappis Geographicis non
;

recepto baptismate tempore vivere desiit, ac prope Virginem fuit turaulatus. Signatum. Bourdeti.
Moriuafiliu

rcmtciniia
Baptisnmif

uc-

donala

etl

mm

14, Anno 1455 die xxvn Aprilis aliud miraculum contigit in claustro ecclesiae S. Mauritii. Georgio Galemet loci de Bregnes mm dicecesis Lugdunensis abortu nata est filia raortua haec ad sepulchrum Virginis delata vitam recepit, bapti:

signantur, vel
vitiose
ctis

expressa sunt

nomina mutarunt, de quorum

;

vel

admodum
ex
adje-

situ,

zata

Philippa vocata fuit; sale in os immisso sudaverat, brachia extenderat, linguam raoveratac
et

corillius palpitaverat. Signatum. Bourdeti.

Infunt mo>
i-

passim dioecesibus, in quibus sita sunt, judu cium ulcumque ferri poterit [Est vicus dictus St-Blaise-du Buis, Vienna non multum distans.] b Huic synonyma in Delphinatu varia sunt loca ast omnia sine addito Mouialum, les Moniales vernacule, nec dioecesis, in qua is locus situs est
;

6uirfii* viret

16 Aliud miraculum factum xxv Junii 1455 Joanna uxor Martini Bonis de Chavanay nn dioe:

exprimitur.
Oiientem Stephani dissitum prope Rodanum fluvium. Vosgien ad verbum Maleval. dCabillonum civitas est episcopalis ad Ararim /?wm*ttm.[Chalons-sur-Saone hodie cathedree Auguc

Oppidulum

iu Foresio sex fere leucis

recipn.

cesis

Viennensis

infantem

moribundum

peperit,

versus a Fano

S.

nn

qui devotus Philippse Virgini, et a matre ad turaulum ejusdem Virginis delatus vires suas recepit, ac a domino Joanne Fournier presbytero coram testibus

B
Aller mortuut ntutoiialur
el

fuit baptizatus.

Signatum. Bourdeti.
Julii

16 Die

vm

anni praedicti Claudia conjux

baplizu-

Claudii Grosiau parochiae S. Mauritii de

Reymions

stodunensi subjacet, Dcp'. de Saone-et-Loire.] E e Provincia Gallize satis nota. f Forte est locus is, qui in Mappis Blaevianis

tur.

oo

oo dioecesis Lugdunensis peperit filium mortuum, qui devotus, ac ad Virginis Philippae sepulchrum deportatus, remansit ibidem a die Veneris ad usque
diei

praesentes senserunt,

Dominicae matutinum tempus; tum domicellae infantis stomachum moveri,

ejicit,

Curbam dicitur, quatuor tamen fere leucis communibus Vapinco distans. g Civitate in Delphinatu episcopali, acejusdem nominispagimetropoli. [Gap. Dep des Ilautes1
.

Alpes.]

exinde infans vomit ac sanguiuem

admotus

deinceps ad ignem suspiravit; baptizatus ergo, ac

Ftlia

morlua

ad vilam re-

vocanu

PP

Joannes vocatus fuit; quo facto vivere praesentibus testibus desiit. Signatum. Bourdeti. 17 Anno 1455 die xx Julii parvula filia quindecim mensium Stephani Planchy et Catharinae uxoris ejus pagi de Seisseul pp prope Viennam postquam

h Urbs Galliae in Provincia, episcopalis sub archiepiscopo Aquensi, dicta fuit etiam a quibusdam Segusteronum caput, estque etiamnum ampla et probe
culta ad

Duentiam fluvium, ubi

in limine

recipit Beucli

flu-

violum
stero.
l

Delphinatus, 7 leucis a Vapinco

distaus in

M eridiem. Baudrandus ad verbumSegu-

omni humano solatio destituta luctasset, in cunis inventa est mortua vicini enim ploratum audientes domi haerebant; postea vero pater ac mater ex agro a fructibus pertica

multum

plorasset, ac

hodie in dicecesi Dinensi, Digne Dep. des Basses-Alpes.] i Notissima item Gallide regione.
[Sisteron,

k ldest,
1

fere

nudum.

decutiendis regressi
nientes, in

ac filiolam

mortuam

inve-

genua

sese provolvunt, adjutorium a

efflagitantes; statuunt

Domino ac Virgine Philippa

chrum,

deinde infantem deferre ad ejusdem Virginis sepulet statim respirare incipit puella, ad ignem sanitatemque pristinam admotae immutatur color recuperat.De quibus gratias Deo, eidemque Virgini coram testibus reddiderunt. Signatum. Vitello. 18 Anno 1455 penultima Novembris Antonius des Chevaulx et Antonia uxor Guillielrai des Chevaulx de Biel qq districtus Castri Villanensis rr
,

Vicus est Lugduno tribus fere leucis dissitus. m Vide Annotata ad lit. k. n Vicus hic in recentiori Delphinatus Tabula a Tillemontio disposita, ac a Joanne Homanno Norimbergse excusa,Lugduno sex fere leucis distat. [Forsitan Chandieu, vicus tribus et media
"

leucis

Vienna distans.]

o Gallice

Un

liard doblation.

Qusenam

hsecfuit

tentibut

aballenata fiim tanatut

.

77

"

dioecesis Viennen.sis

testati sunt,

Claudiam filiam

raente et sensibus fuisse destitutam, ac

n u

membrorum
:

privatara ab ineunte
S.

lustum
rurn
LippSB

Juliani ss

Quadragesima usque ad exeunte mense Augusto ve-

cum
esset

Virginis cineres,

devoto esset, ac deducta ad sacros Phicumque huic Virgini obla-

tum

sudarium cum cerea imagine, integrara

Signatum. Bourdeti.

monetce species ? Eum fuisse e nostratibus quadrantibus seu liardis unum, personse dignitas suspicari prohibet pluribus de re monetaria agit du Cange is porro monetas aureas ad verbum Moneta describens, statutum Caroli VIII xvi Feb. an. 485 de monetarum preiio emissum exhibet, quod ita habet Liars et llardispour rt den. piece. De monetis vero argenteis agens, pa?*vos liardos Delphinatus exhibet ast sub Ludovico XI cusos si igitur hujus nominis moneta extiterit aurea vel argentea, ex his annuatim nummum unutn
-.

recepitfilia haec sanitatem, ac mentis plane effecta

est corapos.
Bini pueri
>

iouloie !'/
tni'

mi

et

donunl'1'
11

uu
3X

Anno 1454 die i Februarii tt, Petrus Vallier Margarita conjux illius, loci de Chamond uu prope S. Theudericum xx dioecesis Viennensis duos habuere infantes gravi pedum morbo, qui Callus difi tur, ita detentos, ut pedibus sese haud possent sustentare, tandem vocis usu ac spe vitae fere sunt
19

nobilem hanc dominam obtulisse, ver^ius suspicor. p Sex leucis in citata proxime Tabula Belligareique vicus Moissieu dictus dia Vienna distat
,

adjacet.

q Vide Annotata
r

lit.

prsecedente.

Mensuree species est.Adi Gtossarium duCange

ad verba Quarteronus, Quartronus et Quartonus. s Locus is prope Annoniacum non occurrit m

consultis a

horum unus dicebatur Quinidius, alter tituti vero Alexius, ad extrema porro haec deducti pueri q parentibus Deo ac Virgini Philippae fuere devoti cum promisssione eidem Virgini offerendi dimidiae
:

librae

cereum ac partem quamdam telae, si placeret Deo infantes vita ac sanitate donare, quod miracu-

Tabulis.Ni forte issit qui in tabula Guil. de Isle prsefixallistorise Delphinatus Latine Audautia dicitur. tOppidum Galliae quibusdam etiam Annonseum dictum in provincia Vivariensi superiori ad radices montium et prope Deume amnem, qui duabus leucia

me

DIE DEClMAQUlNTA 0CT0BRI8.

exonerat, septem leucis Vienna in meridiem. Baudrandus ad verdiatat
cis infra in

101

Rodanum

se

qq Locus hic haud exprimitur in tabulis, sed Castrum Villanense vernacule Chateau-Villain ex-

ncTom
4N0WTM0.
j)

bum Annoniacum. u Locum hunc non

pressum invenio

in tabula Tillemontiana

jam

ali-

reperio

eidem occurrunt

tamen nomine afjinia in Mappis Blaevianis loca, Lugduno mendiem ut Bergna duabus fere leucis occidentem versus, la Bresle inde fere tribus in
distantia. [Occurrit etiam Brignais, succursahs districtu ecclesia sub parochiali S Genis-Laval, in

quoties citata, Vienna decem fere teucis distans. Meminit et ejusdem Vosgien ac septem solummodo leucis Vienna distare asserit. [Est fortassis
Biol,

succursalis ecclesia haud procul a Castro

Villanensi, in districtu la Tour-du-Pin.]

Lugdunensi.]

ad lit. x Verosimilius vicus est, qui in Tabula Vienna ad orientem n. cit. Eclauze dicitur, ac

Vide Notam prsccedentem. Nempe die xxvm Augusti S. Juliano Martyri Brivate in Arvemia sacra vide Opus nostrum ad
rr
83
:

dictam diem.
Vide notata ad litt. ff. uu In tabulis ad lit. n cit. septentrionem versus hic et sequens locus hocce in miraculo expressi,
tt

novem
bilur.]

leucis distat.

[Imo Eclose hodiedum

scri-

eminentissimi y De bello isthoc vide Raynaldum cardinalis Baronii continuatorem ad annum 1454. in Hist. Franciee vi, uti et prsecipue P. Daniel

pari fere distantia octo nempe leucis Viemm siti sunt posteriorque vulgo S. Chef, vet St. Theu;

ad annum

1455.
is,

dere appellatur.

z Rupefortium

pulo, locus

est,

qui in confisitus

xx Vide Notam antecedentem.

niis Bressiae et Sabaudise

est,

prope Rodanum

ac Camberiaco Sabaudix metropoli octo fere leucis versus occidentem distat. Camberiaco vicinus est locus Aiguebelette dictus, ac prout in
tabulis Blaevianis signatur, locus hic in monte situs apparet, in cujus castrum hi captivi conjecti

PARS SECUNDA.
Prodigia alia ope Beatae Philippae
Virginis patrata.
E
ano ac die, quibus snpra. a Bartholomaeus Christin supra dictse parochiae b filium habebat

fuisse videntur.

aa Ducatus
I<

apprime notus est. bb Vide Annotata ad lit. cc Locus est mihi incognitus. [Ecclesia succuris
/..

a;

ir<
It.

retiione

salis

sub parochia Pont de Beauvoisin, districtus laTour du-Pin.] rld Ignotus mihi locus iste. [Numquid Flacheres, sub parochia Lemps, in eodem districtu Turrensi?]
Galliae in ee .laresius ager Le Jarez, tractus provincia inter Pilam montem ad Lugdunensi ortum et Ligerim fluvium ad occasum in limine

unius anni Jacobum nomine; hic omne alimentum cotporale respuebat, ita ut visum modoquadam ex infirmitate perdidisset, verum ut primum ab eodem
Christin patre

Philipps

commendatus Deo ac Virgini Pliipromissione visitandi ejusdem sepullippae cum ohrum fuit devotus, plenam recuperavit intnns sanitatem dein pater filium Viennam detulit, ac eidem Virgini dimidiam libram cerae, parvamque
:

Forensis provinciae superioris infra Fanum S. Stephani, sed ejus veri yeTierelimites. Baudrandus ad

verba Jaresius ager

Abeodem porro

S.

Stephani

Fano oppidulum S. Chaumont seu S Aunemundus dictum meridiem inter et orientem vix ultra leu-

telam prsesentibus testibus cum g-ratiarum actione obtulit. Signatum. Chatardi. 21 Anno 1455 die xxvi Novembris. Qnidam dioecesis dictus Peronon parochiae de Edoche c Viennensis retulit, elapso proxime Sancto Joanni
nocte Baptistse sacro die filiam suam Peronettam de infantem mortuum, anticipato permensem peperisse
vovit Deo, glopartu, quod intuens idem Peronom, Philippss, se, si riosae Virgini Mariae ac Virg-ini visitaturum infans reviviscat ac baptismo donetur,

R/OJ

"i

;" "trt

<tni,,
,

ir ,,,,,,.

zamr.

cam
ff

recedit.

hic miraculorumcoldebuisset enim, si annus diesque lector neglexit recte notati sint, miraculum hoc exhiberi septimo

Ordinem chronologicum
;

loco

sc?Hpsit,

advertit et id forte is, qui nobis miracula decum dies et annus in apographo nostro sublineati sifit. Simitia et alibi lector observabit.
;

ejusdem virginissepulchrum, eiqueoblaturumunius argeuti grossum d exlibras cereum, ac medium

:

gg Parochia istheec Lugduno meridiem versus ad Rodanum fluvium duabus fere leucis distat. hh Adi Commentarium prxvium i.

In tabula Blaeviana exaratur Forniere, ac dimidia Lugduno leuca distat. kk Haud reperi in Tabulis geographicis locum istum. [Est in hodierna ducccsi Lugdunensi ecPelussin, clesia succursalis Maelas sub parochia
ii

templo infans signa vitee edit ac plorat baptizatna reddit. Voto ergo decimaquinta die aniraam Deo testibus praedictus Peronon satisfecit. f deinde coram Signatum.Chatardi. jnfant monu ,. Anno 1456 die xxvm Maji. Joanna Ouga;

22

de Rines mart uxor Antonii Michel parochiae Gratianopolitanae narravit, sese a dnobus
dicecesis

,,,

iu.

ae

b.tpiizttur.

in districtu Saint-Etienue.] [Num forte Reventin, 11 TSeque hunc inveni hodie succursalis ecclesia sub parochia S. Mauritii,

infantem raortuum; verum fere annis enixam fuisse devovit domicella Florena de Bessesel ejudem loci Philippffi, cum promissione infantem hunc Virgini infante ponofferendi Viennae candelam paris cura
deris.

Viennensi olim Cathedrali?] mm Forte vicus est, qui Brena dicitur in Tabuab oppido Quilis, situs in Bressia ad Rodanum, aut forte locus rievo tribus fere teucis distans, unus est ex supra ad lit. n visis. nn Oppidulum est duabus fere leucis Vienna et

Quo facto, parochus infantem, quem respibaptirantem spiritumque trahentem intuebatur. redditum ac adimplctum. zavit. Votura dein fuit
Signatum
23
Perretti.

una Condriaco dissitum. In tabula ad lit. s cit. Cavaneyum dicitur. oo Varia hoc nomine insignita in Delphinatu
sunt loca, sed adjuncto de Reymions carent. cilata Sospp Forte locus is in Tabxda ad lit. n leueis abest. auet dicitur, ac Vi&nna duabus fere [Est succursalis ecclesia sub nomine N.-D.-dediSeysseul sub parochia Saint Andre-le Bas, in strictu Viennensi.] Tomus vii Octobris, Pa?*s Prior.

Claudius Jognan et Bressien Catharina conjux illius parochiae castri de eamdera CathaViennensis te.stati sunt,

Uulitrtopar.
;

Anno 1456 xxix

Maji.

,,,,,,,,

dicecesis

rinam ineuute Quadragesima

gravioribus partus
;

verura, cum uterdoloribus die integro laborasse Deum ac Virginera Philippam confu-isset, que ad

promisissetque offerre ceraelibrara,

si

infans vitam

baptismnmque

reciperet, statira

infans in

lucem

fuit baptizatus. editus, ac festo Hilarii die

Votum

fuit adimpletum. Sidein ad sepulchrum Virginis

gnatum. Bourdeti.
20

24 Anno

102
oom-o.
,

VIRGINIS. MIKACULA BEATJS PHILIPP.E

pater pedibus D Petrodu Boisibidem praeseute; tum n oblationem suam eidem Virgini ac corpore nudus

A
T
I

uxorem
um
*

penultima Maji. Joannes Seguiet 24 Anno 1456 testatus est, Andream T Q prop e Viennam dolores persuam tribus mensibus * partus
*_ * ^
_

cum gratiarum

actione redditurus,

Viennam
frater

acces-

experxtut

9
an diebus?

'* v yr I ISSr f Philipp* plures'domicellffi videntes, eamdem S. promittentes, si divinobeneViennensi devoverunt ac baptizaretur, placito infans salvus pareretur, pra^d.cta gravitati .qualem. Tum ceram infantis qui baptizatus in enixa est sanum,
_.

_t

sit. Signatum. Bourdeti. superioris 30 Secunda Augusti anni

Gau- '9m ,. o sub "*"" fredusGiriupriorreligiosusS.Georgiid^Oste hac a Delphini votis testatus est, civitate
religionis

partu peri-

culote labo-

ran$ liberalur.

mulier infantem Antonius vocatus sanus ,oco Moncelles k dicto ao loco MonceHes h dicto, ac exwde fu.t ad.mpletum. agere perseveravU. Votum ._...._"Q..f_._-ti Signatum.Bourdeti. praedicto, Antonius Savojar 25 Anno 1456 die dictam est, uxorem suam de Movelles testatus tnbus noctibue parJaquemetam duobus diebus ac anms duobus et d midio turientis dolonbus abhinc porro mulier se Virgim u se detentam. Pradiota una hcra post nlium pepent, Philipp* devovit, ac Joannes templo baptizatus ac qui in parochiali Parentes ilhus in vivis egit. dictus, duobus mensibus
offerentes cera.

militibus capta
psisse
:

p ignem domuum partem absummediam noctem carapanarum

---

verum

circa

succurrerent, excitatis, ejusstrepitu oppidanis, ut i ..*; n npoorl ir>_nc r_rir_i Viroini uti et pnedictus prior Virgini --

Z^^^s, uem v
iuv-

puiu.uu-,
.

_>

se ipsius iuvisuros invisuros ie nnensi PhilippaB Viennensi voveruut, * ,.,, ,,,........ _. _ -Vl.*.,. n ii duos oblaturos argenti grossos q. sepulchrum, et
.

Extemplo ventus, qui ignem Btimulabat, cessavit, ac nobilis viri dicti nec ultra flamma progressa est, Jacobi de Fontaine vicinum horreum reliquit intactum. Praenominati ergo (uon obstantibus
iis,

votum dicta. Virgini reddiderunt, B nbram ac infantissudarium. Signatum. Bourdeti. MarUu$, qui ^ AnnQ 1456 die IV Aprilis. Gouvetus Recamier m*~* di ;tug p n a6 seruit, filium suum Claudium maannis suam Simonio 'unctum jam a duodecim ac regionem pervagatum esse uxorem, rwjBbi

periculis) Viennam quse a militibus immiuebant, votum eidem Virgini cum gratiarum sese conferunt, actioneperfioluturi. Signatum. Bourdeti. Octobris venerabilis hfinmu. 31 Anno 1456 penultima """ religiosus F. Arnoldus du Puis eques, magnus Al-

vemiae T Ordinis S. Joannis Hierosolymitani prior sub religionis votis testatus est, se spatio 32 au-

7EZ
morluui
vit (Wl
'"'

norum
s fuiase

totius corporis infirmitate, dicta de Diertes detentum ; e maculis porro rubris, quibus
reafflictabatur, infirmitas ea prodibat corporalibus in vanum applicatis deergo
:

deseruisse

ritWCV-

verum

vovit
si

is

IW.

cereum,

favente

Deo ac Virgini Philippae unius -~ ____-. V~^__ nnni.ata or Deo filius in bona samtate ac
libra.
___.

maxime
mediis

intra auprospererevertatur; hinc filius Claudius uxori estredditus. num regressus, ac bona in pace qui ex eadem uxor filium peperit mortuum,

Philippae, provoVit se Virgini Mariae ac Virgini Viennam se si a morbo suo liberaretur, mittens, eidemque VirgiDi cereum 25 iibrarum

Deinde

Philippae sepulchrum redevotione supra Virginis baptismum recepit. Quapositus, ter respiravit ac eidem Virgini gratias propter parentes Viennam, ut sacrum celebrari curarent, ac supra agerent, unum cereum offerreut, adierunt. Signatum.

accessurum, se oblaturum.

ergo flexo in vesperam die praenouna cum cereo, ac eodem modo se habens ecclesiae S. Mauritii ad minatus prior ante portam archiepiscopalis latus pervenit; at portam
lleri

palatii

occlusam

promissum
Bourdeti.

utrumque

flectit

cernens, manuque candelam tenens, poplitem, ac a Deo, Virgine Mana

Mutui loqueh
donatur.

parochiaeMouasteriiBessesel k dicecesis Viennensie

asseruit,

Joannes birond 27 Anno 1456 die xvn Junii.

sexennem suum

filium

Claudium dictum

Infirmut sanatur.
I

'

fuisse destitutum; hinc ex gravi infirmitate loquela devotus fuit, acsanitatem recupeVirgini Philippa> filio, ut offerret Virgini ravit ; pater porro una cum curaretque in graPhilippae e tela factum sudarium, testibus unum celetiarum actionem praesentibus Signatum Chatardi. brari sacrum Viennam accessit. xvmJunii. Benedictus Chave 2_ Anuo 1456 die testatus est, de Chatenay l dioscesis Viennensis circiter septimanis gravi fuisse polsese aquinque qui dolor ei, cum licis dextri dolore detentum, quamdam destrueret, obvenerat interea
,
.

Extemplo Sanctaque Philippa efflagitat adjutorium. aut aha cornec in facie se cemit a lnalo liberum, vestigiumve ruboris apporis parte ullum signum Virgims saccelparebat; reclusa igitur porta Diva3 sepulchrum VirginisPhihppa. iugressus, ac ad

lum

reddidit gratias. prostratus, pro recuperata sanitate

Signatum. Bourdeti. Petrus Regis 32 Anno prmdicto xxvn Decembris

pistrinarius loci S. Eustachii
asseruit, filium
t

H.

dicecesis Viennensis
die

suum Vitalem Regis

Lun*

JNa-

jumentafrumeuto p talitiumDomiui praecedente bina u Vallis aurea3^oppionusta deduxisse in Moras exagitatus, ac dum ast toto itiueris tempore ita redux moroo gravioribus pluviis obrutus fuit, ut
:

doraum

malum

indies

augebatur, in tantum ut

dextrum ac exinde latus aflVcerit, ita ut manu brachiove sibi prosibi victum parare, aut Deo Virginique desse haud valeret verum, cum se commendassetque, subsequente Philippae devovisset imaginem Martis die commode Virginis ejusdem unius librae, ac fusum filorum a sorore sua ceream virgine contextorum oblaturus,acceditsepulchrum,
:

humerum homo miser

hinc veheac febre phrenetica fuerit oppressus; ac contra mentes edebat clamores et ululatus, pater uti et uxorcm dicebat couvicia quie Petrus
:

mater cementes, simul

eumdem Deo commenda-

}'>

olei

vilK

-*n'ni-

curatque integra sanitate donatus celebrari unum sacrum. Signatum. Perreti. Joannes 29 Die Sabbati xvn Julii anni praidicti dioecesis Viennensis Baulme loci S. Theuderici de die Martis praeasseruit, Joannam conjugem suam

devoverunt; et verunt, ac Virgini PhilippaB plane praedictus Vitahs phrenesis cessavit, iuitque accessehinc Viennam n liber ac a malo sanatus persolverunt vota *ua eidem Virgiui ruut, ac argenteos y ueo facem ceream et tres grossos aflerente,. Virgini cum gratiarum actione
:

inox

eidemque Signatum.Bourdeti.

miraculum paStephanas uxori Fraucisci Bourgrand contigit

Anno 1457

die xi Januarii aliud

^.^^
w

pbft

mi^

prsedictus cedente peperisse filiam mortuam, quam Deo Virginique Philippa. devovit, Baulme exteraplo promissione Viennam accedendi, offerendique

Viennensis rochia. de -Kenel z dioecesis

cum

unius ac dimidiae librse cereum,

B)

vitam baptismumque infanti suae recepit ac vires, igitur hora post infans vigorem brachiis ad crura usque, os ocumotum edens a
losque aperiens ac plorans
:

Deo indulgere; una

placeret

mensibus valeret; nec levare se, nec pedibus sustentare Philippae devovit, promittens, ipsam hinc Virgiui

ha.e a sex ui affixa fuit, febre detenta, et lecto ita

:

si
-

sanaretur, ter trium annorum imaginem chrum ejusdem Virginis invisuram, ac

spatio sese sepu

baptizata igitur fuit a

oblaturam, qo ceream tribus grossis aa valentem extemplo Deo eidemque Virgini promissione facta, a morbo

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS

a raorbo liberata fuit, Virgini redditura accessit. Signatum. Bourdeti. 34 Aliud miraculura i Februarii anno 1457 contigit Antonio Topin parochiae Quirievensis bb dicecesis

103
iCCTO!

ac votum gratiasque eidem

AXNOTATA.
distinguuntur per partes miracula in apographo nostro, sed ordine sibi invicem omnia succedunt ipse vero more nostro in partes eadem
;

NOKTII*.

Infirmu
natur. 66

*<-

Haud

hic a tribus mensibus gravi nec ac in lectulo suo gemeris raorbo detentus hinc conjux illius nec surgere valebat loqui

Lugdunensis
,

divisi. Contigit

miraculum hoc anno 1454

Fe-

bruarii die.
b c Vicus

eumdem
sanetur,

Virgini Philippae devovet, ac promittit, si eum ipsum visitaturum ejusdem Virginis

Redi adknnotata parte pr&cedente ad litt.uu. decem fere leucis Vienna dissitus.

sepulchrum, ac eidem oblaturura unum toral, uti et sudarium. Derepente ergo sese sanatum sentiensde lecto surgis, vota ac gratiarum actiones redditurus
ac ea, quae supra, oblaturus venit, una cum duobus grossis monetae Papalis cc. Signatum. Bourdeti. 35 Aliud miraculum n Februarii anni praedicti
accidit Claudio Francisci Albi
filio loci S.

d Varios

Grossorum

species in suo tractatu de

Re monetaria exhibet le Blanc, uti et du Cange ad verbum Moneta; cujus vero speciei is, de quo hic
agitur, acii, dequibus infraagetur, fuerint ,non

habeo, unde definite pronunciem.

e

lnfirtnut tani
lati

Vicum

Rivel sexfere leucis in orientem Gra-

rUtitui

Laurentii
:

tianopoli distantem

verosimilws miraculorum
inter et Gratianopolit. s

lur.

di

Champ-Mosset dd
aetatis suae

dioecesis

Lugdunensis

hic anno

collector hic indicare voluit.

f

quinto in partibus nobilibus hernia, descendentibusilibusadmpdia usquefemora,afflictatus

fuit, partes porro praedictae apparebant quandoque rubrae, quandoque vero nigrae, erantque gravium

Media fere via Viennam

is situs est,
cit.

lim locus
prgeced.

ac in Tabula ad Bressiacum dicitur.

parte

Ita

dolorum clamorumque causa,

tantum ut nec bibere, nec comedere, nec quiescere posset tandem

in
:

h Locus
ter ei leucis
i

exaratum locum hunc non inveni. is, ita expressus, non occurrit, sed al~ affinis nomine Modieu dictus, ac tribus

eum

pater Virgini Philippaedevovit, ac,

si

sanaretur,

promisit, sese filium suura pietatis ergo Viennam deducturum.Extemplo infans ab infirmitate et ilium

Ita

Vienna dissitus. expressum nomen id non inveni.

relaxatione fuit sanatus, ac una cum patre modico post tempore Deo ac Virgini Philippae gratias ac-

k Eo modo exaratum non invenio. 1 Septem leucis Vienna meridiem versus distat m Adi Annotata parte prseced ad litt. uu.
n Id est fere nudus. o In apographo nostro
d'Osta
;

turus ac offerenda oblaturus accessit. Signatum.

Cahneti.
/n/arii nor/u

exaratum

est S

Goris

ui

vitauc

Btiptiiinute

donuiur.

36 Aliud miraculum anno 1457 xix Aprilis. Catharina uxor Antonii Charle loci de Renage ee districtus de Branc-Rossant /f,dioecesis Gratianopolitanae mortuum infantera abortu edidit ; hic, cum
a parentibus Virgini Philippae esset devotus,

ast attentis

iis,

quse de Delphini militibus

miraculorum collector asserit, scribendum arbitror d'A8te, quee urbs est in ducatu Montisferrati latine Aste dicta ; ad eam enim usque, teste P. Da-

ir

cum

promissioneofferendi.sivitam sacrumque Baptisma

reciperet,

ceram paris cum infante gravitatis, derepente oculos aperit, raovet manus, ac facies rubicundo colore donatur baptizatus ergo, et Claudius
;

ad annum 1455, Delphini militespervenerant. Cseterum haud modice in hujus miraculi descriptione inter se biographus ac miraculorum Colniel lector discrepant, ut

Comment.

prsev.

num.

67 esi

videre.

vocatus

nam

ac demum exspiravit. Pater vero Viengratias acturus Deo ac Virgini Philippae acest,

pariu di/p
iii

cili

ufta
<t<\-

tfilCI inirn

durtn libtmtur.

eidemque Virgini novjsm librarum cereum obtulit. Signatum. Bourdeti. 37 Aliud rairaculum anno 1457 die xxiv Aprilis relatum a domicella Maria nobilis viri Philippi Jobertalias de Vernac conjuge haec cum in puerperio esset, infans primo pedibus prodiit, reliquum autera corporis ita uterO inclusum hsesit, ut prodire neutiquam posset.Tum eadem domicella preces suas
cessit,
:

p Adi P. Daniel loco ad lit. o modo citato. q Vide Annotata hacparte ad tit. d. Tres solidos cum triente seu denarios quadraginta habet bio-

graphus. [Magnus r Provincia Franciae ampla et nota. tamen prioratus Alvemix latius patebat, utpote qui in utramque Burgundiam, Sabaudiam, Pictavienses, etc. excurreret.] dicii s Dartres vernacule, tatine Impetigo quadruplex morbi hujus apud medicos species est,

Deo Virginique Philippae obtulit, ita ut, si salva partum ederet, baptizareturque proles, ipsamet vecereum eidem niret, aut mitteret, qui Viennae caput
offerret Virgini.

de secunda autem (cseteras\apud ipsum vide) sequentiale Mascrier in Tabula infirmitatum gallice
quffi

habet

In secunda,

nempe

impetiginis specie, F

Continuo infans integre prodit, ac

sanguinem ob dolores oculis emittit, fuitque bainptizatus. Exinde eadem domicella suum secum stipatadomicellis Viennam fantem deferens.aliisque
accessit, ut devotioni

pejor priore est, pellis rudisacrubra magisest, irapetiginis ac pustulis elevatioribus operta est.Haec quam Dartres dicimus, graecis Lichen vocaspecies, vehementior est, et tur. Hocce in morbo corrosio

sana valensque satisfaceret.

raalumproserpit.parcutis scabra abitin squamas, occupat, disparet, et iterato certis tesque vicinas
teraporibus communiter prodit. t Locum hunc non reperi.
leucis disu Oppidulum Vienna septem circiter situm. Vallis aurea ob x Vallis in Delphinatu. Latinis oriente eximiam illius fertilitatem, extendit se ab quautuor infra Vienin occidentem ad Rodani latus,

Sighatum. Bourdeti.
38
Moni pmxifnui |iini'(i-

Anno ac

die praedictis Joannes Chanonier di-

iem reruperat.
99

dicecesis Viennensis ctus Bachas Annoniacensis gg Joannem oppressum fuisse asseruit, filium suum quodam' morbo, ita ut ore ejiceret vermes longitufuso quales, patremque, ut prae aegritudine ad

dine

lectum deferretur, rogaret; quo

instar

facto,
:

moribundi

singultus emittere ccepit

tum commisere-

scens genitor, filium

devovit,
librae
ris

suum Deo ac Virgini Philippae proraisitque Viennam se aditurum ac unius

nam
z

leucis. Corneille

ad verbum
lit.

Valoire.
d.

cereum oblaturum. Eiuabus porro elapsis hoinfans sanitatem recuperavit, vermes ejicerede:

TillemonVerosimilius locus is, qui in tabula quatuor leucis Vienna tiana Revel dicitur, ac
distat.

y Redi ad Annotata supra

siit,

vero ac comedere cum appetentia coepit quae promissa, ab eisdem et fuere persoluta. Signafuere

aa Vide Annotata supra lit. d. Lugduno septem bb Oppidum estin Delphinatu,

leucisdissitum.
cc Cujus
illi

tum. Bourdeti.

valoris sint, assequi

haud potui

Blaevianis S.Laurent de dd Locus hic in Tabulis Lugduno Orientem versus Chamolet diciter, ac

quxnque

104

MIKACULA BBAT B PHILIPP,E VIRGLNIS.

distat. [Rectius
S.

mum
hhmw.

quinque fere leucis

miraculorum

porro adveniens, ejusdem Virginis sepulchrum visitavit,

lit.

Laurent de Chamousset pain districtu Lugdunensi.] rochia loci hocce in ee Nomina verosimitius utriusque neutrumenim miraculo eocpressi immutaia sunt quidemin ita expressum reperire valui videntur prior Uriage, postenor Tabula Tillemontiana Bourg cl'Oisans dici in Tabulis vero Blaeviams
Collector
i

est

enim

ac tres florenos in gratiarum actionem obtu-

et Gui"ma" oppidi S. Aunemundi i dioecesis ''/luip,,. lielmus Masson Ttafui. Lugduuensis asseruerunt, Godonis coujugem praeterito Paschate partui proximam gravifuisse morbo

Signatum. Bourdeti. 42 Anni praedicti xxi Maji Godo Piney,

dicuntur Uriage et Bourg d'Oysau. ff Vide Notam prdsccleu gg Redi ad Annotala parte preecedente

oppressam, adeo ut per biduum seusibus plaue destitueretur, acposteapartu haud emisso moreretur; quod iutuentes praedicti, iufautem Deo ac Virgini
Philippa?, ut vitam

lit. t.

verunt

Baptismumque reciperet, devostatim ergo iidem uterum defunctae niatris rc>erant, infantemque vivum reperiunt, qui sacro
:

PARS TERTIA.
Beneficia alia B. Philippse precibus
prsestita.
K nno ac diequibussupraquidam x\.Benediotus Annoniacensisaobscurocarcenibidem fuit inclusus ob suspicionem, quam ministri
justitia?

Baptismate pcrcepto post horas duas animara Deo reddidit quo facto Viennam Deo ac Virgini Philippae
:

acturi gratias advenerunt, offerentes unius ac diuiidiae librae imaginem cereara, aliasque minores candelas.

Signatum Bourdeti.
'''A'uiih.
"'"(i

Carnrilncl,,

dictus Joannes

-r
'

/;

>'

"-

43 Anno ut supra die S. Joanni Baptistae sacro Joannes Petrus Boudilon et Joanna uxor ejus Faiard Monastcriolensis k etGabriela conjux illius
,

TnhU.

iur.

''ii

/,/

"""

dioecesis Podiensia asseruerunt prffldictum Joanneni

'""""

conceperant,
;

eumdem flumen

loci illius

quod falsum esse, JoannesBenedictusasserebat quononobstaute, ut factum fateB retur, bis poenis tortus fuit verum perseverabat factum ueg-are, seque innocentem dicere contigit
veneno infecisse
:

Faiard mense Majo tali fuisse sex septemve diebus faucium dolore detentum, ut nec bibere nec comedere, imonec loqui valeret nescius ergo quaeporro remedia adhibcret, interne sese Deo, Sanctis omnibus, praesertim taraen Viennensi Virgini Philippffl
:

BenedictaVirgini Philipinterea, devoveret, promitteretque Vienuam se accessupae ram ac unius quatroni b cereum oblaturam, si e loco
ut eumdem conjux

evadere, poenasquo salvus declinare posset; quod et factum est innocens enim declaratus, ao a rninidimisstris, quadam interveniente pecuniae surama,
:

commendavit, animo vovens, si sanaretur, iter' Viennam versus se ingressurum, ut Deo eidemque Virgini, venerabundus illius Reliquias visitans,gratias redderet. llisce ergo interne deliberatis ac proloqui missi.-, extemplo e lecto surgit infirmus, ac
incipit his verbis
:

Virgo

me

tibi

dono.

In festo

sus est; exinde ipse etuxor illius votum eidem Virgini reddiderunt. Sig-natum. Bourdeti. 40 Auni praedicti die penultima Aprilis domicella
(noi infautf

porro S. nus, ac a malo extitit liber, hodieque Viennam, grapraedictis tias actnrus Deo Sanctaeque Virgini, cum
accessit. Signatura. Choraardi. 44 Anno 155S (lege 1458) die

Crucis Majo

mense ab

infirmitate sua sa-

pai
ta.

e< t

'""" hm'<-

vivum

titur

Margarita uxor nobilis domini Antonii de Fogieres c loci ejusdem, ac Castri Dei (/ toparchae, dioecesis Lugdunensis asseruit, se jam quinies partum edidissemortuum; sedcum videretiteratosegravidam, foetum huncDeo, gloriosie Virgini Mariaeac Virgini
Philippae devovit, ea lege ut,
si

xx Martii Gerardus
,

Pilwla
h.n viin

wor>

Villery

deCharpen

et

dioecesis

Valentiensis

Claudius Tasnas de Alexiau conjugem retulerunt

llniititmo dO'

uulur,
l

salvus pareretur,

vivereque in eorum solamen perseveraret, deferret ipsainfantem Viennam ad cjusdem Virginis sepulchrum, offerretque in gratiarum actionem cereum pauco porro post tempore domicella haec filium enixa est j qui et Baptismate douatus fuit cumque
:

Claudii a tribus diebus filiara peperisse mortuam. Quapropter parentes .afructi eamdem Deo ac Virgini Philippaj devoverunt, sique vitam reciperet,

acsacroregeneraretur Baptismate, vota sua eidem Virgini redderent, infanteraque supra sepulchrum quadeferrent, offerentes iu gratiarura actionem
et vota tuor cerae libras. Iter ergo ingrediuntur,

postscx septiraanasmater eidem Virgini in gratiarum actionem cereum obtulisset, paracto SacrosanC cto Missae sacriticio, laeta ac sana ad propriaest regressa Signatum. Bourdeti. 41 Anno 1457 die v Maji domicella Antonia de la Vut ii* """ '"* Poniere conjux nobilis domini Francisci de Vandeienla iimilati ratiiuigence domini de Souvignan e in Sabaudia prope

complent, ac

filia

ginis reclinata, statimque baptizatur. Gratiarum

oculum

super sepiilchrum ejusdem Viraperit ac caput movet,

igitur actione ac

Burgum

in Bressia /'testata est, sese

aduobusannis

promissorura oblatione factis, praedicti gaudeni^ propria sunt rcgressi. Signatum. Bourdeti. Bertran45 Anno supradicto 1458 die xiv Aprilis de Cardarousse dus Dansou domicellae Susannae sexdecim testatus est ejusdem domicellae
_

circafestumS. Michaelis gravi pedum dolore, qui ad feraora usque pertingebat, fuisse detentam, ita ut se sustentare non valeret, insuper chiragra adeo laborabat, utdigitos incurvatoshaberet, neque eos
extendere posset,imo tanto capitistotiusque corporis dolore pemebatur, ut nec quiescere, nec adversus malahaec uilura potuerit huraannm invenire reme-

famulus octodecimve annorum * filiam ex pluribus

ore inensium

triduonec lac ulceribus ita fnisse aegrotam, ut jam a valuent necquodvis aliud nutrimentum sumere filiam hanc parentes ergo una cum loci pastore
si saVirgini PhilippaV devovent, promittuntque, Viennam mittendas et binas cerae libras netur
,

offerendas

dium
S.

statuit ergo tandem subsidium petere a Joanne Baptista <j, S. Romano h ac Virgine Phi:

lippa, promisitque,

si

sanaretur, se visitaturam sin-

ac extemplo filia haec lac sugit, vires ab plenam perfectamque sanitatem recipit. Votum persohoraiue ad id speciatim delegato debite fuit reddita?. lutum, ac gratiae eidem Virgini fuere
;

gulorum templa; sanatur igitur, visitatque in patria S. Joannis Baptistae ac S.Romani loca.ast Virgiuem Philippam accedere negligit quapropter priorem
:

Signatura. Bourdeti. Petrus 46 Anno 1458 die xix Aprilis dominus regius medicus ac Joanna conjux, fiua Plaisant

'"""

lfirma

relabitur in infirmitatem, ac perseverante ea summopere dolebat ; iter igitur Viennam versus, quan-

domini Stephaui Brinet de Villefranche n,modo

S.

loci

Boniti o incolae, asseruerunt

eamdem

Joannaro,

tumvis infirma, aggreditur

ast in

via meritis et
:

intercessione Virginis Philippae sanatur

Viennam

languore ac gravimorboex praegnationis formidine ac septem hebdomacontracto, fuisse detentam

,

dibus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBBIS.

dibus omni nutrimento (modico jusculo ac aqua rejecto j graviter igitur exinde seclusis) vixisse
debilitata, sese

105
ACCTOIB MTOKY-fk

Deo ac Virgini

Philippae, ut sana-

media, quibus adversarios vinceret, indagans, iterato indormit, ac post pusillum malignus apparet spiritus, qui et miserum invadit e lecto ergo sese
;

retur,

ac

infantem,

tingeretur,

qui sacro Baptismatis fonte posset eniti, devovit, quod et divina

:

proripiens,

ac furiis agitatns, sese

terrne

allisit,

claraores ululatusque tales emittens, ut doraestici

mater enim sanitati fuit favente gratia, contigit restituta, ac infans Baptismate donatus diu supervoto hinc hodie mater satisfecit, obtulitstes fuit binas cerae libras, ac unum celebrari curavit que
:

aeque ac vicini ad miseri hominis spectaculum accurrerent, eumdemque de terra elevantes, in lectu-

lum

reclinarent

(furiose

verum inibi eumdera detinere namque a daemone exagitabatur) haud va:

sacrum. Signatum. Averti.

ilulicr
fil

lentes,

eumdem

integri mensis tempore

:

vinculis

amcnt
cowpot

tui

Anno 1458 xxvn Majii Claudius Baulme de Mommet p dioecesis Valentiensis testatus est, conjugem suam Margaritam proxime praeterito
47

ligare,

necessum habuere

tandem conjux misel-

lique

filia

eumdem

Deo, Sanctae Philippae ac Sanctae

Cruci in

loci

templo cultaedevovent.promittunt.que,

Pentecostes

die

magna

fuisse moestitia

obrutam
fa-

euradem

sanitati restitutum illuc se deducturas, ac

ob liberorum multitudiuem (quibus alendis res

:

miliaris erat angustior) ac matris vetulae convictu augebatur porro in morositatem difficillimae

dimidiae librae cereum, similemque in honorem Sanctae Crucis oblaturas, si favente Deo his malis exi-

tantum moestitia haec, ut a rationis usu abalienata per fenestras sese misella praecipitare tentaret, ac

meretur. Extemplo miser hic suaviter indormit, sanitati restituitur, a maligno spiritu liberatur, ac

nuda per

plateas discurrere. Devovetur

marito

Philippaevirgini,etextemplomuliersensibus restituituret sanitati maritus hinc Viennam accessit et novem cerae libras in gratiarum actionem obtulit.
:

promissa adimplentur. Signatum. Molletti. 53 Aliud miraculum anno 1465 die xxvn Julii ab Hugone Billiot parochiae de Cuyzet prope in>ulam Carbo * Lugdunensis dicecesis relatum fuit
:

"/"

m r"'
J

,''"^"
|

"_

,,/,'/

, de-

asserebat

namque

is

conjugem

suam Antoniam

fen,,r.

L g -

Signatum. Bourdeti.
Morltproxi-

48

Anno

praedicto ix Augusti

Petrus Arnould,

ma

Ktniiate

donalur.

Charay parochiae de Calumbiere q districtus de Anthon r dioecesis Lugdunensis asserutt,filiam decidente, morti B suam, arbore casu in caput ejus fuisse proximam, ita ut tribus quatuorve diebus mortuae quam vivae fuerit similior, ac ea, quae ad sepulturamspectant, coeptamodo essentpraeparari:
dictus

abortu infantem perperisse masculum, cui eadem auniviiamae Antonia condolens, illum devovet Viennensi Vir- ^jJJJJ^JJJJ r< ''', obil, gini Philippae.promittitque, si vitam Baptismumiiue < ici>elitur t z recipiat, se oblaturam cereum paris ctira puero
-

(octo

autem libras puer sequabat) ponderis. lter ergo Viennam versus, bono stipati sodalitio, ac infantem secum deferentes, exordiuntur, ac dunum omnes perveniunt, dumque in templo
1

verum pater, eam Philippae

aliique, qui

de

cognatis aderant,

Fratrum Minorum moras trahunt, infans

spiritu

virgini

sanitati restituatur

filia,

devovent, promittuntque, si Deo eidemque Virgini ex

vitaedonatur, ac a Fratre Priore deTuyssia ejusdem Ordinis religioso baptizatur ; duabus porro
horis prseteritis vivere infans desiit, ac

devotione trium librarum cereum, ejusdem filiae sudarium, ac insuper omnibus diebus Veneris ac Mercurii, donec votum plene fuerit persolutum,

eodem

in

jejunium
Defuncta proIfi

quo

facto,

filia

sanatur, et

votum

so-

templo, trecentis et ultrapersonis miraculo praesentibus, sepelitur, cognati dein iter suum Viennam usque prosequuntur, gratias Deo Virginique Philippae referunt, cereum otferunt, ac in pace ad propria regrediuntur. Signatum. Molletti. Uortiproti54 Aliud miraculum anno 1465 die xxvn Se-

resuicila-

tur, ue

baptt-

lalur.

lemniter redditur. Sigraatum. Bourdeti. 49 Anno 1459 die ix Maji Joanni Fournier dicto Jaquemet loci S. Martini de Plaigne s dioecesis Lugdunensis abortu nata est filia mortua, quae
Virgini Philippae devota, ejusque sepulchro superposita vitam recepit, et a parocho S. Ferreoli baptizata, postquinque horas vivere desiit. 50 Anno 1458 die xix Aprilis Joanna filia Jacobi Alouette parochiae de Soleise
dioscesis
t Lugdunensis abortivum enixa est filium, qui Philippae devotus, ac sepulchro ejusdem superpo-

..,-,.,... _ Domenge domini Guihelrai Camyon Valentioe aa membranarum politoris famulo assertum aiebat namque is herae suoe tilium ubera sugere haud valentem, mortique proximura
,

mu lanatur.
ga

ptembris a Benedicto
:

Filiolui

tnor-

fuuf rfiimncif

eibulizatur.
t

c Virgini

Virgini Philippae fuisse devotum ; quo facto revi parentes viscere, etnutricis ubera sugere incipit igitur in honorem Virginis Sacrum Viennae celebrari curant, ac cereum sex argenti grossis valen- p
;

situs,meritis et

intercessione

illius

finito

Sacro

tem

offerunt.

Signatum. Molletti.

vita ac Baptismate donatus fuit.In gratiarum actionem paris ac puer ponderis fuit oblatus cereus.
Infani

moiOd-

Signatum. Bourdeti cum bono testium testimonio. 51 Anno pradicto xn Maji nobilis Joannes du
Puis patria Borbonius,
loci

fuui vitam recipiict

deNaucosset u

asseruit,

pdimum.

Margaritam conjugem suam peperisse infantem mortuum, quem devoverunt Philippae Virgini, ac ad parochialis templi altare detulerunt, cumque
plura
vitae signa dedisset, a deserviente illic presbytero baptizatus ac a parocho Sacro Oleo x inunctus fuit, quo peracto obiit. Parentes deinde vota

utab hominibus subsidmm ultra haud speanimadvertens, raret, quod conjux illius Coleta s'uum Virgini Philippae devovet, ac, si maritum sauatur, promittit, se uti et maritum Viennam accessuros, ut vota sua reddaut, Sacrum unum celefuit,

Infirmuei 55 Anno 1480 die xxni Junii Antonius Bonpar Podiensis bb laterum dolore ita triennio detentus |"~*J*"
,

llnitlllireddi _

tur.

bb

brari curent, ac

quinquaginta
:

cerae libras

eidem

Virgini offerant
ratur,

protinus a malis infirmus libe-

sua PhilippaeVirgini reddiderunt. Signatum.Bourdeti.

Viennam ergo quibusdam properat, ut vota reddat, ac Deo eidemque Virgini gratias agat, Signatum. Bourdeti.
ac sanitati plene restituitur.
sua, ac vicinis

cum conjuge

A itnaone
r 'u,

ub-

ac tni-

ttrt

vexatm

Ubtratur,

52 Anno 1465 die xxvn Aprilis Matthaeus Baret ratione loci S. Petri de Beufs y dioecesis Viennensis alio conlitis, a tribus in festo S. Antonii annis ab cumque tra se motae, gravi tristitia tenebatur
;

56

Anno

morbo ac die praedictis Joannes Michelat Po- Eod-m

modo dicto Antomo eodem plane laterum Viennam versus prasbuerat, ast Viennam regressus, ac dolore oppressus fuit
diensis cc, qui

comitem
;

sese

'""
"
'

nocte

graviter hinc affligeretur, vocem Patientiam habe, et adsibi dicentem audivit versarios tuos vinces. Somno ergo emersus, lumen clarissimum in cubiculo intuetur, quod ex-

quadam

devoad Virginis Philippae sepulchrura prostratus, dolore exemptus fidei virtute sanatus, et
tionis ac
fuit,

obtulitque iu gratiarum actionem ea,

qu

rei

templo evanuit. Visionem porro hanc meditans, ac

indulgebat.Signatum.Bourdeti familiaris angustia 57Anno 1472 die xiv Aprilis Guilielmus Sollessart

106
AUCTOItt

DE

B.

THEODOIUCO ALEM. PRESB. CONF.

oculo-

lessart

MontisFerrandensis dd in Alvernia quin-

AKONTMO.

quag-inta annis natus, pluribus

jam annis

Cmcum Virginit tej>ul-

rum lumine
litteras

chrum
luv.

viti-

tant illumina-

scere

nec colores, nec nec ullum de facie posset cognoaudita porro Viennensis Virginis Philippae
ita

fuit destitutus, ut

videre,

p Forte locus is in Tabula Tillemontiana Monvendre dicitur, ac Valentiae adjacet. q Burgus est ad fluvium Pin septem leucis Lugduno distayis a Collumbiere vero Anthon duabus
;

dd

virtutum miraculorumque celebritate, divina fretus A misericordia, Viennam versusiter haudsine comite instituit precibus igitur,ad ejusdemVirginis sepul:

fere leucis abest ac Rodano adjacet. r Vide notam priecedentem.

Lugduno meridiem versus quatuorfere leucis distat,ac vicusS.Aunemundo proximus est S.Mars

chrum procumbens,intentus visum integre recupeac de percepto beneticio Deo, gloriosae Virgini Philippae gratias reddit, et cum gaudio ad propria regreditur. Signatum. Bourdeti.
rat,

tinus dictus.

ANNOTATA.

Ignotus hic mihi Jocws. [Solaise ecclesia succursub parochia S Symphorien-d'Ozon, inhodierna dioecesiGratianopolitana, Dcpt. de Tlsere.] u Similia huic in Borbonio, ut Cousaget, Cressaget, Ecou3aio, occurrunt nomina hinc fortasse perperam locus hic in apographo nostro exprimit

salis

tur.

t. a Vide notata parteprima ad lit. part. i lit. r. b Redi ad Annotata non inveni, ni is c Locum hunc ita expressum qui inTabulis Blaevianis Fonge dicitur, sit forte,

x Conflrmationis, ut videtur, id enim, Sacrapresbytero (adi theologos Scholasticos de hujus Sacramenti ministro) prseeunte Pontiflcis licentia valide et licite conferri potest quamquam forte et de alia quadam unctione id intel-

mentum a

ac Condriaco fere adjacet. haud multum did Ignotus mihi locus iste prsecedente ita remotus est vicus screpat, nec a Chau vieux dictus. [Chnmpdieu succursalis eccleMontis Brisonis, in dicecesi sia sub parochia
;

ligi possit, uti

et

Lugdunensi.] e Aliquot hujus fere nominis loca in Sabaudia

existunt
velut

ut Savona, Savery, Sarbies, Salauce

ast

in apographo nostro exprimitur, locum

hunc non inveni. Matiscof Metropolim Bressise sex fere leucis ne orientem versus dissitam. g De S. Joanne Baptisiaper universum orbem catholicum culto, consule Opus nostrum ad diem
xxiv Junii ibidem caput
;

de simili recte Menardus in Notis Observationibus inLibrum Sacramentorum S. Gregorii Papze (a)observat in hunc modum: Sed ii, inquit, nonmediocriterhallucinantur, qui scribunt ejusdem esse virtutis chrismari seu ungi in vertice K a presbytero, ac chrismari in fronte ab episcopo. Haec enim chrismatio verticis non est Sacramentura, nec gratiam ex opere operato conferre, nec Spiritum Sanctum donare valet sed datur, ut intelligat baptizatus, se ab eo die Christo capiti tamqnara membrura conjunctum esse, atque ejus corpori insitum, et ex ea re Christianum a Christo, Chri:

ast prse reliquis cap. iv iv, uti et

vi.

stum vero a chrismateappellari, etc. y Vienna trans Rodanum quinque leucis vicus hic, ac in Tabula i parte ad lit. s S. Petrus de Bove dicitur.
z

<Hstat

citata

h De S. Romano, utique abbate Jurensismonasterii in Burgundia, videsis apud nos xxviii

Februarii.
i

Insula hdec

Lugduno

adjacet

ast parochia

luvc in tabulis Blaevianis, ni illa sit,quse la Ciere

dicitur,

Quinque fere

leucis

Lugduno meridiem versus

i

non reperiiur. aa Civitas episcopalis est in Delphinatu ad Rofluvium.

Galliae

distat.

danum
est in Velau-

k Monistrol vernacule oppidulum nisprope Ligerim fluvium.

bb Urbs

ampla

et

perculta in colle in

ac in Tabula 1 Quatuor leucis Valentia distat, Tillemontiana Charpey dicitur. m Tribus fere leucis Valentia distat, ac in Tabula modo citata Alissan vocatur. n Forte indicatur hic Francopolis [Villefranche], venustum oppidum septem circiter leucis Lugdu-

Occitania,Velauniae provinciae caput prope Ligerim fluvium, episcopalissub arohiepiscopo Bituricensi,

sed ab ejusdem jurisdictione
dicitur aliter haec urbs Anicium.

immunis Baudrandus ad

verbum Podium. Vide plura apud eumdem ad verbum Anicium, et queedem in Commentario prsevio 111 num. 50.
Annotata lit. preeced. F dd Urbs Galliae in Alvernia provincia vix uno milliari a Claromonte urbe distans in ortum, unde etiam sub ipsa saepius comprehenditur.et aliquando
cc Vide
dicta fuit Clerraont-Ferrand, sed revera separatur.

no dissitum.
Foresio media fere via S. Aunemundum inter et Montem Brisonis situm. q [Duplex est vicus S. Bonniti, uterque in districtu Francopolitano S^Bonnet-le-Troncy e$'-Bonneto

Burgus

est in

des-Bruyeres.]
Opp.
58G. edit. Paris. an. 1708

Baudrandus ad verbum Mons-Ferrandus.

I,

(u)

T.

III.

part.

col.

DE

B.

THEODORICO
IX 1TALIA

ALEMANNO PRESBYTERO CONFESSORE

EX ORDINE CARMELITARUM VENETIIS

SYLLOOE.
c. G.
ClRC* ANNIM

MCCCIAXMl

Ob defecium Actorum, forir

runif g U {

sacrum Ordinem B. Marise Virginis de Monte Carmelo prseclaris virtutum suarum

uod aliquoties doluerunt Majores nostn, nempe suas ad manus plurimorum virorum
illustrium, Sanctisque aut Beatis adscripto-

exemplis illustrarunt, Acta non devenisse i'L nobis pariter non immerito dolendum esset de

Theodorici

testari ait

Vita, si hsec uti Segerum Pauh Lezana in Annatibus Carmelitarum ad

annum

1377,

reipsa conscripta foret a Joanne Grossi

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A Grossi Tolosano In Opusculo de Sanctis Ordinis Carmelitani cum enim hic scriptor, utpole quiab anno 1389 usque adannum 1430 generale Ordmis et proinde Carmelitani magisterium gessit
: , ,

107
*" CT j)

propriam provinciam deserendi peregrinationis causa Romam pervenit, ubi multa fecit mirarula. Quandam enim generosam puellam , graviter a daemonio vexatam, praesente urbis Roraan* senatore
ravit.

^"

B. Theodorico, circa

annum
t

1377, ut ajunt, de-

functo,supparextitit pleraque hujus gesta optime perspecta habere potuerit quemadmodum elucubrata ab eodem Beati nostri Viia non posset non summe xstimari, et ut auctoris maximaaucjoritale prsediti fcetus nostro de Actis Sanctorum Operiinseri, ita quoque ejusdem jacturanon
,

comitibus diversis, misericorditer libegloriam muodi fugiens venit ad civitatem Senarum, ubi primo in praesentia multorum cuidam surdo auditum restituit secundo

cum

Demum

posset

non segre

ferri.

Verum num

illud reipsa

prolixam, ut apte Vita dici potuerit, gestorum B. Theodorici historiam exararit laudatus Joannes Grossi, dubium facit, quod idem Segerus Pauli conscriptam Beati nostri Vipraestiterit, seu sat

quacdam mulier ejus interfuit praedicationi, et Sancti Viri aliquod desiderans videre miraculum, iu elevatione Corporis Christi viditTrinitntera in confirmationem sui desiderii. Postea veniens Florentiam, quamdam puellam claudam, nullum habentem rectum membrum in toto sanavit. In conventu veroVenetiarum,
vero,
vitae,

dum

populo praedicabat verbum

numquam
,cr>iorum,
cxhvielur '"

tHm

tamcitans,pauca admodum in mediumprofi> qme in gestorum ejusdem Compendio, ab eodem magistro generali part. n Viridarii Ordinis Carmelitani concinnato, non tegantur. ZEtenim, testante Lezana, Segerus Pauli in ^ Mechliniense Kalendarium varios ex Ordine Carmetitano sanctos sanctitatisve fama Observationibus ex illustres viros complexum citata ase Vita nihil aliud collegit, quam B. Theo,
,

ubi ejus Corpus gloriose quiescit multis clarens miraculis, xix die mensis Octobris ab hac luce migravit.

Quaedam autem mulier

caeca

cum cappa

Viri

Sancti oculos suos tangendo atque tergendo visum recepit. Multa crebra miracula meritis istiusSancti

Confessoris fiunt ad

laudem
,

et

gloriam Conditoris

omnium

in

ipsa ecclesia

in

qua ejus gloriosum

Corpus quiescit, quae ibidem multum pulchre depicta sunt.

doricum ex

B presbyterum

Converso factum esse clericum et miracula; jam vero heec miracula, unico excepto, leguntur pariter in dicto jam exhibitoque (a) Speculo Carmelitano a R. P. Daniele a Virgine Maria gestorum Beati
fratre
et sex patrasse

Compendio seu Elogio

spicor
ait,

qua de causa modo

su-

Segerum

Pauii,

dum B. Theodorici Vitam a

conscriptam fuisse

laudato magistro generali

nihii aliud,

quam ipsummet gestorum Com-

Simile Elogium, sed paulo magis contra- Ahaquxdam q*dttod** ctum, habet Joannes Patceonydorus Hollandus "a r io Scvc. xvi defunctus, in Fasciculo tripartito parte itidem n Speculi Carmelitani (o) edito, Palseonydorumque secuti sunt Didacus Coria in Chronico Carmelitarum, Biscarretus in Palmitibus Vinece Carmeli, aliique passim ex ordine Carmelitano scriptores; at singularia quaedam tradit Philippus Metius apud Lezanam tom. IV Annatium (c) his verbis Beatus Theodoricus,
1
' :

pendium seu Elogium, ab eodem Joanne Grossi concinnatum, desigyiasse. Fateor quidem ex hoc
Elogio nullatenus erui B. Theodoricum priusquam clericus sacerdosque fieret, extitisse, ut Segerus Pauli ex citata a se Vita collegit,fratrem laicum seu conversum, atque hinc etiam aliquatenus innui, dictum gestorum Compendium a citata a Segero Pauli Vita esse diversum at vetusta Viridarii Joannis Grossi, in quo Compendium illud exstat, MSS. exemplaria, ejusdemque, quee anno 1507 procurata est, editionem Venetam inter se non convenire monet in Notatione prsevia ejusdem Viridarii editor R. P. Daquid itaque si alia exemniel a Virgine Maria
,

Germaniae quondam pro-vincialis, cum reverendiss. priorem generalem inTerra Sancta residentem visitasset,rediens terraet mari tanta(intercedente divina
gratia)ediditmiracula,ut omnium ore apostolusTerrae Sanctae diceretur. Mirabilis fuit suaecarnisdomitor; super nudum etenim corpus ferream quotidie

portabat loricam. Charitate infratreset pietate in Deum fuit insigni. Qui cum magistratu suo fuisset

beue perfunctus, taudera in conventu Venetiarum diem clausit extremum anno 1310 miraculis et vineti his
5

vus et raortuus excellens. Ejus intercessionibus Veetiamtemporibus nostris gaudent.

Quam

""< hsBC sunt magnifica, ita vellem anti-

f*bulna.

plaria aliis extiterint auctiora, unoque tati au(

exemplari Segerus Pauli quod in aliis exemplaribus non habebatur, B. Theodorieum in religiosce sunevittr initio extitisse fratrem laicum seu conversum legerit ? Utut sit,
ctiori
eo,

usus fuerit, et in

quiorem aliquem auctorem produci, qui eadem confirmaret verum id neque preestare potuit laudatus Lezana, <jui in Annalibus ad annum Quis fuerit hic Generalis, quem 1377 ita loquitur
;
.

cum
'

citata ab hoc auctore Beati Vita, si

hxc a

concinnato per Joannem Grossi Actorum Compendio distincta ponatur, a RR. PP. Daniele a Virgine Maria, et Lezana, qui ambo scriptores

B. Theodoricus) visitavit , et dicatur obiisse anno 1310, cum PaMunos et Biscarretus, imo Coria laeonytlorus Jacobo in Catal. Vir.illust. Ord.-circa Philippus a S.
in Terra

Sancta

quomodo

hoc tempus

(annum

videlicel 1377J obiisse dicat,

pronunciira;terniittimus,donecclariorainnotescant,

antiqua Ordinis sui monumenta ditigentissime inquisierunt, in lucem protrahi nequiverit, terisque etiam omnibus, quos considui, ejuSi
Ordinis scriptoribus ignota fuerit,

neque a quoquam prxstitum iri puto anno enim mccxxxviii, xdi Papebrochius tom III Maji {d)
:

eamdem

quo-

docet, decreta cceptaque fuit Ordinis Carmelitani ex Oriente in Occidentem transmigratio et

,

queanobis minime repertum

iri

e.cistimamus,

ejusque loco exJoannis Grossi Viridario, part. u Tom. 1 specidi Carmelitani edito, 'gestorum Beati Compendium, seu ejusdem Elogium hic

seu anno 1245 generalis septem annis post Sijria et Terra Sancta, pro prior Alanus ex majori parte a Turcis occupata, in Europam
,

exhibemus, 3S. Theodoncus natione Alemannus. Hic domans

irnem suam quotidie, supra
'tavit loricam.

nudum

ferream por-

Unde

Carnetenus ferrum portans diu, vanaque sprevit

Cordetenus, Sanctum tandem lux coelica plevit. Iste Sanctus, petita et obtenta licentia superiorum
(u)T
p.
I,

transiens exceptus fuit in Alysfordiensi Angiise patribus conventu, ibique abdicanti Alano a congregatis suffectus fuit B. Simon in Capitulo Capitulo decreStoh, qui deinceps, uti in dicto semper in Occidente remansit, neque tum fuit, in Oriente demoullus postea prior generalis quem proinde B. Theodoncus, st ratus fuit, vero aliis scripto^Hbus Metio, anno 1310, si
dicmxviMoji,
p.

part. II. p

iui,
(6) v-

730, aum. 2880.

aum. 805, p. 288, num. 1099 20, onm. 932.- 1<) p. 695.

it.
(<*)

ll

m,

num.

i.

Ad

credimus,

10S
4DCTOBB G.

DE

B.

THEODORICO ALEM. PRESB. CONF.

S.

credimus, circa annum 1377 defunctus, in Tetram Sanctam visitatum ire nequiit. Dubitari etiampotest, an reipsa Beatus noster Carmelita-

Martinv anno 1564 congregato, cujus jussu D Kalendario Breviarii, eodem anno editi, ad xv
Octobris diem haec inserta sunt Theodorici confessoris ordinis nostri, Duplex. Sane Beaii nostri cultum ex hoc capituli generatis decreto non
:

rum per Germaniam

quandoquidem inter

provincialis extiterit, eosdem neque (a) laudato

Palceonydoro, lib. iii cap. xm quosdam Germaniae provinciales recensente, neque a Lezana, quiex ab anno 1348 usque ad Capitulis Ge?\eralibus annum 1373 habitis, tom. IV Annalium (a) plures
,

su?npsisse initium, sed

eumdem jamdudum

ante

enumerat, referatur sane sola Hetii auctoritas illud nobis indubitatum reddere nequit, tacentibus Ccvtens ex eodem Carmelitano Ordine scriploribus, quibus etiam quoad tempus Beati emortuale potius adhderemus, quam soli Metio
;

habitum dictum capitulwn ge?ierale viguisse, suadet Kalendarium antiquum MS. Conventus Mechliniensis, ante annu?n 1500, imo verosimiliecg?*aphum ad Majo?$s ter, ut observat, qui ejus transmisit, circa mediu?n saec. xv exara?wstros
rici

PluribuM rlaruit Bentut

nin unilit.

omnibus refraganti. Etsi vero ex dictis Philippi Metii narratiofaex bulosa quxdam adjuncta habere videatur supra Joanne Grossi et Palaeonylaudatis tamen
aliis
<; ,

tum, in quo ad xix Octobris ita legitur Theodoconfessoris non episcopi ordinis nostri suadet id pariter codex MS. sat antiquus ex bibliotheca ducis Altemps de origine 0?rti?iis Montis Carmeli, a Lezana laudatus, qui Theodoricura ho:
:

strum

inter Sanctos seu BeatosOrdinis cappisalbis

\

doro certum est, Beatum nostrum a jactis religiosx vitcV fundameyxtis (fecit id, ut in Notis MMSS. ad Aciem bene ordinatam Philippi Visitanlini Gelenio lego, et a Carmelitis Coloniensibus, teste 43 de Coloniae Agrippinensis lib. iii Syntagmate Magnitudine, creditur, in conventu Coloniensi) austeram admodum vitae rationem tenuisse, cujus indicium est ferrea lorica, a monachis CamalduR
lensibus, ut in Vita B. Dominici Loricati ad diem praecedentem edita legere est frequenter etiam
,

deping-endos reponit neque etiam congregati in capitulo generali an?io 15G4 praecipui ex sacro Car??xetitarum Ordine Patres tam solemnem B.

Theodorico per universum Ordinem cultum decreturi fuisse vide?itur, nisi ad id ccepta jam dudum Venetiis, conti?\uataque ejusdem publica
veneratio eos incitasset. 9"" '>*, 8 Porro desierunt ja?n pridem idipsum decrefd()cmw quo Patres RonicV i?\ Capitulo congregati tum, omp u, Festum Beati nostri ritu duplici celebrandum J g", sanxerunt, Carmelitae observa?*e, officiumque de E
'

usurpata, quam super nudam carnem suam gerebat, talemque etiam evasisse advilae sanctitatem, quam Deus invitacvque ac postobitummundo testatam facere dignatus fuerit crebris miraculorum signis,indatosupranum .ZElogioexparte,recensitis; ex parte, inquam, recensitis, quia plura
alia post ejus

eo ecclesiasticum recitare : postquam nimirum po?itificio G?^egorii\\uprsecepto obstricti fue?^unt ad recitandum Breviarium ad norma?n Breviarii

Romani, a Concilio Tridentino eme?xdati, correctum, in quo nullum de B. Theodorico offcium exstat; verum dicti Breviarii correctio hac solum-

obitum moxasseruntur fuissesubsecuta, a Marco Antonio Alegre de Casanate inParadiso CarmeliticiDecoris generatim etiamperstriCta hisceverbis Venetiis tandem (B. Theodorieus) spiritum immaculatum reddiditChristo. Ibi incorrupto Corporis exuvio manens, magna veneratione
:

modo

de causa facta fuit, ut illud remotis inde

incertis et apocryphis scripturis (verba sunt laudati indecreto approbationis Breviarii cor-

Pontificis
recii)

recultus, a morte miraculis clarus, caeci ab eo visum,

surdi auditum recipiunt,

et debilis quisque sospes

a sepulchro regreditur ejus, et vel levissimo pallii

ejusattactu multa mira operantur a Deo. Similia habet Philippus a Sanctissima Trinitate Ristoriae

Carmetitanse cap. v et Petrus Wemmersin Qlironico ejusdem Ordinis (b), qui et addit eumdem ob crebra, quae ad ejus sepidchrum facta fuerunt, miracula semper pro Sancto fuisse habitum, quod quam verum sit vel ex eo liquet, quod uti a laudatis
et Palaeonydoro, in Speculo quoque Carmelitano, anno 1507 Venetiis typis antiquo C edito, Sanctus nuncupetur, et a caeteris omnibus, quos consului, ex Ordine Carme\itano scriptori-

minusque probatis Patrum sermonibus expunctis, Antiphonis quoque et Responsoriis juxta Scripturge ordinem collocatis, cu??i B?wiario Romano conveniret et proinde ide?n Pontifex correctum hoc modo Breviarium Carmelitis praescribens, omnem cultu??i Beato impendi solitum ?iullatenus voluit abrogar e.Itaqueque?nadmodum praefatum Pontificis praeceptum non obstat, quominus sacrae B. Theodorici Exuviae deinceps
;
y

etiam in veneratio?ie haberipotuerint, ita quoque nos impedire non debuit, quo?ninus eidem, cum Beati tamen potius, quam Saucti titulo, quod ejus cidtus extra sacrum Carmelitanum Ordinem non
videatur fuisse propagatus, in Opere nostro locum dare?nus, Vellem nunc particularia qusedam depubtica veneratione, hodieque verosimiliterBeato Viro exhibita proferre, ideoque ad R. PPriorem Carmetitaru??i Venetonmi litteras dedi, rogans ab illo desuper edoceri; at hactenus responsum non accepimus, quapropter hic cogimur finem facere, plura prolaturi in hxqus tomi

Joanne Grossi

puliUcogw
cudii gavi$ut
fuit.

bus Sancti aut Beati titulo insigniatur. 7 Scriptoribus Carmelitanis accedunt Miraeus in opusculo de Origine et Incrementis Ord. Car?i(elit., Gelenius in Sacris et Piis Fastis Agrippiwensibus, et Molanus, qui in Usuardi apud Sollerium Auctariis ad hanc diem ita habet tpso die vSancti Theodorici Confessoris Ordinis Carmeli. Nec dubitandum est, quin mox ab obitu crebrescentibus ad Beati Viri tumulum miracutis , coepta
:

Appendice,

etiam
tiis

mox

fuerit in

ecclesia publica

Carmelitarum saltem Veneejusdem veneratio, et dein,

opportune fuerimus edocti. cum litteras Venetns Hactenus scripseram recipio omni humanitate plenas, quibv.s R. admodum Pater J. Augustinus Barcella exprovinnos cialis et prior conventus Veneti dig?iatus est praeter expectationem docere, nulla ibide?n susi haec
,

peresse
detatae.

ceps

tantopere fuerit aucta

ut lianc

demum

oltm pubticae Theodorico certe, ut ex praecede?\tibus liquet, B.

vestigia
ve?\erationis
,

ad totum Ordinem Carmelitanum extendere visu?n fuerit Capitulo Generali, Romae in ccenobio
()p,

091.-

[b)

p.

ti I 5

s.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

109

OE

S.

TERESIA VIRGINE,
CARMELITARUM

STRICTIORIS OBSERVANTIiE PARENTE

A.BULA.K
IJV

HISPANIA
PR^EVITJS.
vitae fontes.
V. D. M

COMMENTARIUS

B
AlfflO

I.

Sanctse biographi, aliique scribendae ejus

S.

Virgine Teresia

Ordinis B. M. V. de

lium

HDLXXXll.
S.

Monte Carmeloreformati Conditrice, eximium In

prorsusque admirandum cum animi dotum rerumque gestarum etscriptarum, tum virtutum

Tcresia
pi -

?iac''i e*t

fundationes describens, pretiosam ex sua componatur, materiam suppeditet, qua vita sed incohserentem struem magis quam structum ordinem. Quapropter ex his Fundationibus ea
15,

claroi biograp/jo;

omnigensc sanctimonise prseberi complexum, orbi universo notissimum est ut adeo hanc omnium pene linguis celebratam fuisse mirum videri nemini debeat. Longum sane foret singulos
et
;

desumam qux ad pangendam hisloriam faciunt, una cum excerpendis e reliquis B. Virginis operibus, ac prse ccrteris ex 329 ejus editis epistolis, epistolarumque 87 fragmentis qux omnia Commentario prasvio verbotenus, quantum fteri pote;

recensere qui ejus facta virtutesque persecuti sv.nt siquidem hactenus vix utlus in album Sanctorum existat relatus qui tot ac tam prseclaros
;

nactus

fuerit vitse suse scriptores. Satis

habuero

ex

illis

prsecipuos

commemorare

rerum abs

infer (jnas,

prttcr San-

gestarum notitia, antiquitate et auctoritate commendatissimos. Hi enim sunt ad instar fontium e quibus posteriores ceu rivuli quidam dimanaverunt et e quibus potissimum, prsescripta ab initio bollandiani operis norma, pleniore haustu ego quoque staturabor, aditurus tum dumtaxat juniores S. Virginis biographos, cum fuerit disceptandum explicandave gloria SancLv posthuma. 2 Atque imprimis quidem ipsamet S. Teresia, quse jussu moderatorum conscientise suse vitam
S. Virgine
,

toties interseram quoties ea non retuterit vita hispanica P. Franciscus Ribera S. J. quam de S. Teresia Satmanticse anno 1500 edidit. Hujus enim teretem non minus quam fidetem plerumque versionem latinam, quam Matthias
rit,

Martinez Coloniseanno 1620 vulgavit,prse cseteris dandam selegi, posteaquam eam iterum accurate
contulero

cum prototypa hispanicaeditione, quam

e bibliotheca Universitatis Lovaniensis humanissime mutuo prsebxtam prse oculis prius habui, et

rinm r/U* plura de

ipia

suam hispanice
diceretur.

Mctipiit,
(

agmen ducere posset, si Vitam inscripserunt Vita recte liber cui posteri
scripsit,
,

dein Madrito dono accepi. Eamdem quoque a prsedecessore meo, P. Jacobo Bueo, selectam fuisse novi ex unico, et nequidem integro, superstite de S. Teresia folio. Longa itaque hsec de S. Teresia texenda proprio marte elucubratio prima sunt stipendia quse rvcens redivivse hagiographise adscripto mihi sunt merenda, opitulante, ut conet deprecor, gratia Savatoris nostri Jesu
fido

Sed annum

itlic

1562 non excedens,

et

proin 20 postremos vitse suse annos non attingens, Sancta non tantum nullum fere ordinem chronologicum servat, nulliusque, si demas S. Franciscum Borgiam et S. Petrum de Alcantara, ex iis
viris citat
et

Christi, qui est benedictus Ueus in saecula, et cui

nomen qui sibi consultores, hortatores adjutores fuerunt in exstruendo utroque fastigioso sedificio el proprise sanctitatis et reformati Ordinis Carmelitici. Adhsec S. Virgo imbi magis
dona
sibi divinitus

Regi saculorum immortali ei invisibili, soli Deo, sit honoret yloria. 4 Neque sine causa a Bueo prselatus est Yepe- ,, ,,,,.< cseterisque S. Teresiae viri dote, dosio, P. Joanni a Jesu Maria rtnam *cilibiographis P. Franciscus Ribera S.J., sacnv
vir TheologicV Doctor. Scripsit enim ante atios, et exceltenti, judicio acri, tenaci mefuit ingenio SS. Patrum lectione atque observatione
"

communicata quam

virtutes

moria,

suas rerumque a se gestarum seriem enarrat. Neque aliud ei erat in mandatis, utipsadicit Jussa sura scribere c. xxvn, n. 6 Vitae suse
:

ervhtionisspeciinstructus, qui exquisiLv sxue libris de templo et iis quae ad mina edidit quinque

modum et viamqua duxitme Dominus. Vitam igimagis tur suam internam et supernaturalem
pandit quamnarrat actionessuasmerehumanas. Equidem, cum spiritualis vita eminenter vita homims a Deo dicipossil, quia actiones spectat sed ducti, hanc quoque vitam referam, moti et ratio compendio, eo quod supernaturalis vivendi

templum pertinent, ac Commentanis in S. Euangelium secundum Joannem, iu Epistolam ad lleS. Joannis, acprsecipue in minores. Postrcmi hi comduodecim 1'roplietas Colonise mentarii pluries recusi fuerunt Romse,

br.eos, in

Apocalypsin

superetcaptumetgustummajonspartistectorr
prirfei

Duaci Ob prsestantem suam eruditionem anno 1586 gnus fuit Ribera qui a Societate Jesu, cum undectm ahts Ronicv adunata, deputaretur adformulam Rationis studiorum S. J. conftcienet

imnj

Verum quidem

est

quod, proeter Abulensis

Vitae

dam

(Instit.

S. J.

Congr.

Ribri-nm

primi sui monasterii annexam

i

sux fundaet

tionem, 17 aliorum, 2 scilicet Tomus vi Octobns, Pars Prior.

virorum,

moma-

Benedicto XlV(deSynod. I. Atque laretur gravissimus S. J. theologus. b

i\

Decr. '6\J,ctuta xm, c. u, n. 1) appeliv,

tpsa

quoque

,,

110
ACCTOM V. D. M.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
deinde do ve haudqnaquani facere possit
;

quoque Hispania, optimorum cum theologorum xui tum S. Scripturse interpretum saeculis xvi et
interpres et tamferace, habitus fuit prsecellens et (vide Memorialia Trivoltiana, anno 1710, theologus

cum

natura D

pag. 19 bis,et an. 1721, p. S80). in Deum 5 TanLv insuper erat Ribera pietatis vdadmtracucumulatus ut vwus et $ c03iestibus donis adeo
ianr/i'a'f"
,

quod commentitium esse novi, atque a viro sapiente alienissimum eoque indig-nissimum censeam dubia pro veris obtrudere quidquid non certissimum erit, oraittam quaeque dioturussum, cum veritate ipsa usquequaque constabunt. Atque hanc ob causam personarum singillatim
ipse detester orane id
;

'"

u,q " e

'

Narmortuus miraculis mdaruisseperhibeatur. in inter alia Ven. Ludovicus de Ponte rat scilicet

ad minutias saepe descendo liquido utconstetqua in veritatem reiquecertitudi-

nomina adscribo,

et

Riberam Vita P. Balthasaris Atvarcz, c. xxxi, radiante aliquando in conaoyie visum fuisse
t

quod etiam et a Christo sibi adstantc inspiratum Script. Soc.Jesu, P. Phil. Alegambe in Biblioth. tamen, ut recte art. Francisco Ribern, repetit. Nec (lntroduct. ad /' Fredericus a S. Antonio monet adstiTeresue, p. xli, edit. Rom. 1837J, Vitam S. putandum videturP. Josepho Tournemine(Pr3ef. Sotwel ad Comm. Menochii) et P. Nathanaeh
:

iis etiain quoe exigrui ponderis videbantur, inquisirrim. llinc fixossemper alioquin habebo, quae ab ipMs in uarrationis veritatem oculos

nem

diligvntia, iu

etiam ethnicia soriptoribus prima et potissima esse

riae

Editum

pars semper fuit judioata. illud Riberae opus inclyti idoneique

" I,ut

" muiff,
(

testes magnis encomiis dilaudarunt. De quo imprimis Dulacum Yepes in Proccmio ad atteram S. Teresia vitam, quam et ipse, nova miracula

"""'""m
''em

au .

iMrunU

(Contin. Btbl. Script. S.

S. Teresia hzec

J) asserentibus ab

ipsa

Riberx prodigia visa et audita esse,

in libro Societas
imitatrix
(/>.

utnecP. Matthiee Tanner, qui

850) tabula xri Jesu Apostolornm exhibet. Ratio dubitandi est quod anterior P. de Ponte, reliquis allatis scriptoribus Riberse illuct fons cteterorum, ctelestem hanc strationem referens, nomen taceat matrbnse cui

ind\t$ttnii.

quod sane noncelasprodigium id ex Teresiae nomine set, sipotuisset magis et auctoritate nobititare et confirmare, eo quod hoc Ubro s;rpe memoret S. Teresiam. Verum prxterea ratio, non jam dubitandi, sed et pernegandi est quod P. de Ponte dicat Riberam ab illa ipsa matrona, qu& hanc visionem habuit, tertia amorte sua die visum fuisse gloria cwlesti perfruentem. Atqui hoc S. Teresiae minime quadrat quee nono ante Riberam anno vita cessit. 6 Porro diligens non minus quam pius et doctus scriptor Ribera fuit oratione studium adjuvabat consecrabatque, lumen identidem a Deo

communicata

ea visiofiiit;

(onplioraque argumenta consecidus, conscripsit, Pne easteris S. Matris Tere.^ loquentem audi Jesu sauctimoniam divulgat et celebratdocti^siiiins Pateret Dootor Pranoiscus Ribera, qui cum mag-no omnium plausu in duodecim Prophetas minores, ad llebraeos Epistolam et Apocalyp-ni S. Pauli S. Joannis Coraraentarium edidit; cumque aliis mag^ni momenti rebus occuparetur, tanto tamen devotionis affeetu et aestimatione erga adrairabilem
:

V,

Matris sanctimoniam et virtutes raotus est, ut, nullo alio certe sibi scopo prasfixo quam unica Dei gloria, utque tanta sanctitas illius in Ecclesia inS.

notesceret, et ut ob particulares quasdam gratias, quasejus intercessione a Domino ipse receper.it,

gratum illi se exhiberet (qnod ipsemet fatetur), ut, inquam, jam senior et annis gravis de illius vita et miraculis integrum librum conscripserit in quo,
:

licet tara alta et heroica de

sancta hac Virgine

rei dignitas

referat, seraper

tamen pauciora quam

existiexigit atque infra ejus digmitatem se loqui accedat auctontas, mat. Ut vero major scripto illius

exposcens accurata prece, et, si quid diffwilioris nodi incurreret, addens interdum jejunium et asperam corporis vexationem. Valebat itaque qui iis dotibus eaque solertia instructus erat recta ac critica historiam scribendi ratione, quidquid contradicant D. Boucher (prsef.p. v; ac DD. Collombet et Grcgoire (prsef. p. xvn), eum arguentes non sat exquisi/.< scriptionis et minoris critices. Neutrum enim nequimus admittere, nisi forte, quodcriticen attinet, respiciatur ad caput i libri I,
,

tametsi ipsa scribentis auctoritas per se

suffieeret,

quod

rum

magnoe vir sit religionis et virtutura plurimaip&e in testimonio quod dat in informatione

qua; de

jurisjuejus cauonizatione facta est, sub sacramento confirmat quidquid a se libro illo randi descriptumest, verissimura esse. Quin imo quaecumomniaque que scripsit, serio et accurate inquisivit, uniquam potuit fidelissime scripto commisit ut
;

ubi Ribera, revelationes Sanctorum ex antiquis pluribus scriptoribus prolixe sanciens, nonnulla atlegat qxwe respuit exercita magis hodie crisis.

testimonium ad tam singulari et adNon mirabili virtuti fidem adjung-endam sufflciat. compendiosiore, suffragio minus luculento, licet Baromus, hoc Riberx opus approbavit Cardinalis versioni subscribens has quse sequunitaticse ejus

cum hoc

ejus

j*

c Cxterum, hoc dempto capite

vita, ut

in tota S. Teresiae

ac linccriitl-

irm

Lyrici effato utar, lecta potenter ei est res, nec facundia deserit hunc nec lucidus ordo. 7 Demum ad titterarum culturam, ad judicii perspicacitatem rerumque spiritualium experientiam binas eas adjunctas habebat dotes quibus inslructo historiographo plena conciliari debet fides nempe perspectam rcrum quas narrat notitiam ut possit dicere verum,' atque ingenuam
:

Existimo opus tur voces Caesar Card. Baronius. Religioni impressione dignissimum et christianae pluries itludproproficuum. Neque solum italice
:

dnt,sed

cl

latine, gallice, belgice.etc.

atquexn
;

vulgo fiat, optatis mihi est ut denuo copia ejus politioribus linguis recudendo hodiernis idjam plurimosiquidem exjudicio Baronii aliorumque maximeesi rum, opus id christianx Religioni

sinceritatem et candorem ut velit. Ipsum enim in narratis non fuisse falsum constat ex eo, quod, familiariter cum S. Matre conversatus, rerum illius plurimarum conscius fuit, cseterasque diliqenter et diu ante inquisivit quam eas , quinto dumtaxat ab ejus morte anno, in titteras misit

quam profcuum. Pro exemplo sit versio betgica Belgium Colonia a anno 1620, latina vixdum in
&

Beign vecta,Archiducissa Isabella Clara Eugenia, confinubernatrix, Trognesio civi Antverpiensi

ciendam sim ul et typis edendam cmmd 9 Latius exphcuimus laudes Riberx, exiguo inepti delectus in reproducendo non
.

,*!// nint.

**'
j
>

ne
r,cU

quinimoquodejusconfessionibusaliquandopreescriptorum fuit uti videre est tum in Bibliothcca in Bibliotheca Hispana nova Societatis Jesu, tum Nicolai Antonii. Quantopere vero a fallendis aliis ita scribens abfuerit, testatur ipse in Prologo
:

fcetu

habeamur rei,tum ut maculam aoste j quam nuperi quidam perperam ejus ja mus insperserunt. Reliquos jam indxgxtemus f
'

ex quibus hausimus. Alter vitee S. Tere ! A. ptor fuit Didacus sive Jacobus Yepes e
<

1{E

Cum

quilibet qui

Deum

glorificare rairabilium, quae

Sanctorumsuorumoperaederedignatusest,commemoratione desiderat, idipsum mentiendo fingen-

nymi familia rehgiosus Phxtxppo II aj> confessionibus et Episcopus T rias0 Cataiau Aragonia (non vero Tarraconensis in
,

"^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

ut plures itali et galli scripserunt, similitudine in patrii nominis decepti). Magis quam Ribera commentationes pias excurritYepes,et quarta fereparte, si non res, sed verba spectes, ipso ambi-

111
ACCTOftl

Paulo V, anno 1609, eo fine ut eum permoveret ad S. Teresiam inter Beatos referendam. Opportune autem plures advertunt, minime esse verosimile, ut ille Matris sucV historiam obtulerit
Pontifici qucV potuisset falsitatis argui. Porronon est quod fuvc vita opella habeatur, quia breris sed opiime et presse elaborata est, ac summa fui,

V. D. M. -q

quare perperam dicitur T. II p. 677 Speculi Carmelitani, Yepesium scripsisse Fitam compendiosiorem. Iisdem ac Ribera dicitur a D. Boucher ac a DD. Collombet et Gregoire laborare defectibus sed et hic dissentimus ab eis.
tiosior
: ;

get latini

Na77i sibi nota vir veridicus et cordatus conscripsit,diligensinsuper et sanctitate vitcV conspicuus.Nequeenim cum midtis hodiernis prcVterito
cvvo illico vertere vitio

possumus quod multa

;

et

sermonis gratia. Perlegere totum id scriptum dignatus estPontifex, et sinedubio magni ponderis fuit tanti scriptoris testimonium ad beatificationem S. Teresiae accelerandam nam rerum quas scribebat, optime habebatur conscius atque adeo doctus erat ut Card. Bellarminus in
;

magna miracula proavi nostri

justis sibi

admiserint, si ea

ejus operibus lectitandis sibi complacerct,

et ut

cvvo id jwtius

argumentis constabant at in nostro carpendum ducimus quod in sanctis Dei amicis operationes divini amoris divinseque omnipotenticV non ob aliam causam plures negant quam quia mulUv sunt aut valde prodigioscV
,

ab ilt.Bossuet (in

nova quwst.

tract.

i.

c.\b)

nomi;

netur suramus theologus et sumraus mysticus laudalus etiam a S. Francisco Salesio in praefatione ad tractatumde Araore Dei. Germanice versa
fuit

negleclis

intcra

testimoniis

hominum

hxc vita, et piuries latine recusa. Jam anno 1610 revulgata vulgo dicitur Bruxetiis typis Ro-

perspicacium et veracium, qui eas ex visu aut ut Yepesium cerlo auditu asseverant. Ergo minus rerum quas memorat conscium non ipsum in Epistola quam sincerum judices
,

licet quxrenti mihi obviam. Ast prorsus atiud non contigit habere Teresiantv vitx arctius adhuc compendium penes

gerii Velpii,

quam editionem

me habeo,

a binis iisdem auctoribus, PP. Joanne

dedicatoria

tem audi

ad Paulum V. P. M. loquenQuod vidimua inquit quod perspe,

ximus, quod, ut

cum

Apostolo

Joanne

loquar,

manus

contre ctaverunt, id in hoc opere annuntiamus; reliqua quae propriis non intniti surans oculis pro-

nostraede vita

et Banctitate Teresiae

priisve ex ea

non audiviraus auribua, de>iirapsimus

a Jesu Maria et Joanne a S. Hieronymo co)/>otum, et cura P. Hieronymi Gratiani apud Roge'>us rium Velpium eo quoque anno prii editum. Hoc opusculum, quod nnn alit.cr qu.nm forte confuderunt 105 paragraphis dimditur cum altero priore romano, quod, quinque libris diremptum, constat capitibus 71. Neutra interim
,

ex authenticis fideque dignis instrumentis .... Plus quam 14 annis ei a confessionibus fui, mihique

animam suam dirigendam tum

cramentale tribunal
sauros,

intra

tum

extra sa-

concredidit.

Spirituales theresera-

quosDeus inanima sua deposuerat,

et

bat milii, sperans id

revera,

mihi profectui

fore.

Ac

ejusmeminit, sive IHbliotheca Carmelitana, Ivol. infol.annilVoZ.siveBibliotheca Ord. Carm.Exc, Teresia agentes in 4 anni 1730, nec alii libri de S. volvi. Arbitror manuscriptum hujus liquos ego Maria eum rebri, priusquam P. Joannes a Jesu funderet, ad manus Gratiani venisse atque id
;

dum

vixit in terris,

maxiraos raihi favores

conciliavit; et ex quo in coelis regnat,

adhuc raulto

majores.
facta,

Insua quoque depositione subjuramento non minus docte quam pie et fidetiter, ut

edendum curasse Gratianum(Januario 1610, cum nondum noscebat amplius opusculum romanum. Quamvisautem romanum duplo fere sit tatius,
ptura non habet qucV in illo sunt quare usui mihi Vitaet subinde veniet hic libellus, cui titulus esl
: :

dicitur in Actis Beatifcationis, Teresiam ejusque spiritum divinum laudavit et approbavit. Ante-

DeiTheresa; mores, spiritus, zeluset doctrinaserva-

quam hanc viiam

scriberet

Yepes, panegyrin

Teresiee 1565, id est tertio a

morte ejus anno, ad C. Excalmunificentia Philippi II Madriti reccatorum cens erecto, dixerat coram aula; acprolixa etiam epistola anno 1587 ad Ludovicum Legionensem (quomodo Nicolaus Antonius aliique eum nomiS. Hermenegildi, in novo conventu

deJesu; eo magis quod Gratianus quem diu S. sequeslrum et Teresia prse omnibus aliis animcv habuif. veracem omactionum suarum rectorem sua dedicanino librum testetur csse, in Epistola Cardinatem Bentivoglium ita loquens toria ad
,
:

E\

(editis et conscriptis purissima veritate et ride

Joannes a Jesu ineditis) tractatibus FF.

Mariaet

nant, licet hispanum ei

nomen esset

Luis de Leon,

nonapatriaLegione, Granatensis enim erat, sed cognomento) data laudes Teresiae prcvlibac avito verat. Monasterium quoquc monialium Excalcea-

tituJoannes a S. Joseph (per TheS. Hieronymo) Excalceati lus habet Joannesa quamdam centum et F resara nostram in sumraam relut m ep.tomen

mendam

credo,

nam

quinqueartioulisdistinotam,ao

tarum
et

in civitate sua episcopali posfea fundavit, voluit in hujus monasteni ecctesia tumulari:
sibi contigit, defunctO

eorumquajfusepervarioa libros aparaa sunt leg-i, perque decem g-erunt. Oraneshos ferelibroa
re.le-

quodpro votissuis
1613
et

\uMaji

prcvmonito a S. Terosia de instanti sua Antonio in morte, ut narrat P. Fredericus a S. italica {l. m, c. xvm) ex Chronico Teresiae
vita S.

audivi,arcana sui annos ipsiuaThereaae confeesiones mihi non ahacondit; quid pectorisetsecreta spiritus
eo-erit et

Edita pluries est hxcS. tom. III, Ubr. xi, c m. versa. Prodiit vita, ac in plures linguas Tere-ije L606, 1614, 1615, 1776; v g in Hispania annis opera JuliH Ulyssipone anno 1610; italice, annis 1623, 1628, rfc, ac de noro, opera Braccini, P Josephi de Castra S. J., sub anagrammate annis 17:50 ct 1733; abbatis Josephi de Trosca, Cypriani a Nativitate a\ versione P.
gallice

ergo iatud, cum htsce auribushausi. Compendium commihi arriserit.typis idem Bubjicere et perquam visum fuit. muni lucesubtua protectioncdonare his biographis accensert 1] Demumprcvclaris Teresia scriptamonumenpossentplura aliadeS. dumtaxat alterumve sed potissimum unum
ta

quomodo

vixerit,

1.

oculia vidi,

Aifyntert*

-* i

nominare juvat. NempeZ.

Vi.^inis Teresiaavit,

Domino Nostro virtutum ac morura relationea 8S. auditores deputatos racta<l Paulo P V. per S.Kotae

ex

solemnemcanoni Z ationem,5ar(n ?
aucto post Canonizationem,

tertiam
Jotinnr
(i

'

'fli

Uai

1643: etc.,etc. Joannes a Jesu iii Tertio venii loco Ven. P. Exc. Congregatioms Generalis 0. C. Maria
,

n^l621jir^i Pansw 625, etVen1

vi,

/uirfupta
Ttrttiam
''

vl-

eompmdthabetur.

""

compen italicce, qui egregium adjutrices manus prxbendium composuit, te P Joanne a S. Hieronymo Procuratore
vitcv S.

Teresias

ncVinAustria 1628, subtitulo ordine, AtUverpm ac, mutatoaliquantum SpeculiCarmetita, T II

lenterconstat quanti
illius

ActnL^ou^U^
680,

sitponderisjudmum sacm
prie-

Tribunalis.acjurediat Gravina Cath.

generali Congregationis hispanicse

et id obtulit

m
ItCTOKI

DE

TERESIA VIRGINE.
et

script

V. D. M.

examinatos in Actis Canoffraves, multos, distriete infirmare nititur eorum testinizationis repellit et
tribunalia

IV, p. 333

Quicunque ergo

testes lstos

excusi fuerunt Antoni a S. Josepho hispanice duo Operum tomi de quibus eodem tempore ac

I)

pugnat, omnia monium, cum ipsa natura etiam evertit,liierarehicumordinem pessumaat,

^AcTa

canonizationis citantur

ex editione Vindo-

prxterea humannmque commercium tollit. Sed Actorum affir. cumauctore prxfationis illorum pentio-

marenondubitamus: Ajnnt renim Cnnm

res et

Apostolici

assecte, quoil.

nna tantummodo
sit

nUUaali8

excellentior

adhuc visa

hac qme de

bonensi anni 1628. Vitam S.Teresue Ribera ubi adducitur intelhge sub titulo La vida de la Maab ipso conscriptam Salmanticae anno 1590, dreTeresa de Jesus, editam excusam Colonise cujus latinam versionem, in-4 -4, hicnon sineemendaAgrippinx anno 1620 in recudemus, mutata nonnihil capitum di,

tionibus

it. Beraphics nostra Teresia a?

na hauriri possunt e primo

tomo Mana, S. Teresiae auos P. Pranciscus a S. Ftc aSane^apronepos,ac quarto tantunr anno
graviter conscripsit. Res gestas
evollit
et

^fgJ.^J^

^"?
accurate
ille

Commentamo ad one-.unde, quoties in hoc caput remittimus,quxrcndumid quoddam Riber.v

Alias S.Teresije vitas p erit in nostraeditione.

designabo, nempe: ratione per auctorum nomina Yepes,topam'cf.\id;.,virtudesymilagrosdelaB.

Virg, n

*eratqueinqu*rendovero tam dihgens

exigeret ab
iis
t

ZSirandum
Zapha

aspexerunt ilh Anasservantur. IHspanice lucem Descalzos de nue nales sub titulo Reforma de los translati fuerunt m straSenora del Carmen, ac
;

aui Matrxs, ahquid s^bi S. actionum sive gratiarum perscrutatus autoreerebant, bis etiam attente in Bibliotheca Escuriah Teresianaquce

<

B operum

,,-adeJesus, Madriti,Vt~i^, l tom.in-i. Compeudium vito Joann. aJ au Maria, latine : Jesu, quod reperire est tomo III V Teresiae n ejus Florentix editorum annis 1771, 1772
l

et 1774, 3

tom. in-folio. Frederiousa 8. Antonio, italice Vita di Santa p 1837, 4 tom. m-8o. Teresa di Gesu, Romse, hispanice Histonade P JoannesaS. Lndovico, Teresa de Jesus, Valenla vida y muerte... de S.
: :

fi

sed, quoad galtiidiomata italicum et gallicum, neque satis accurate. cum saltem, multo Uberius, produxerunt histonam O. G.

tix f

imet

lSli,2<om. m-4
:

Villefore, gallice

La
:

vie de S. 'lherese, Parisns,

.

Quinquealiitomi

Exc usqueadannum

1057.

Supersedeo enume-

1756, 2 tom. in-1l" Boucher, gallice

Vie de S. Therese, Pansns,

.

..

qui ad manum randis recentioribus scriptoribus pro multis potuit mihicssePmihisunt. Unus exactus et eloFredericus a S. Antonio, scriptor qui Venetns Quens, prudensque rerumindagator, vol. m-4 dedicatus

1810eU828,
Emery,
1779 zn-8.

2 tom. in-12. Therese, gallice: L'Esprit de S.

Lugdunt,

aeneralemseuAnnalesOrd. Carm Excquibus

hispanice tilulus esl Keforma tomus proN S del Carm. Primus hujus operis in-fot,,aepartim ulam diitMadriti anno 1641, ,ut linguam galUcam translatum
:

Chronicum brevitatis

causa voco Histonam

de 103 Uescalzos de

primumannomiprodiin

Benedicto xiv, et hcet suspisum defectu prioris editionis usurpo,

quem Romae anno 1837 recu-

citationibus,quas passim cer ex alterius editionis imrnuinvenio, nonnusquam tacite in aliis libris prxter P. Fredencum, crebro

iLus,
sub
sez

in
:

txtulo

tatum. Ivi

tamen
alio
:

consultum

v.

g.

ad D. Boucher, Vie de S.The-

in*,etadR.P.Fr.M. rese,Parisl810 im,%vol. Emmanuelem de Tragde T i. e. Manuelem seu meditada de S. Teresa aia, La muger grraude, vida
m-4 quamquam de Jesns, Madrid 1807, 3 vol. mapaucis secutus sum, utpote solerlam hunc in
;

Ano Teresnmo, A U .m, Teresmuus, hispanice compositum, omu est a P. Anlonio a S. Joachim excusis duodecimconstans tomis in-i; Madnti
:

Carmes deschau.Histo.re geoerale des 1666, itom. in-fol. Parisiis, 1655, et

nbanno ITASad U66.

gis in

promovenda

pietate

quam

in disquirenda

veritate.

ad seriem historicam contexendam, Mgnantuvin supplendaque ea quw in Ribera desiderantur, hUeecommen- mu u a e posterioribus Ribera Sanctae biographis, , W iU modo a Jesu xsertim ex Yepesio huic et eP. Joanne rrff " Ui u '' prxvio huic Commentariointerc Maria,desumpsi unde ea quie calanda. Nec tamen necesse duco, continuis extra controversiam sunt, hauserim,
liceo

Aureliams anno Tbliothec, Carmelitana, qux lom. in-fol^cnptore^ i 17 o2 in lucemdatafuit, Cartnehlu, tm enumerat utrmsque Ordinis ab hac quam Excalceatos; adeoque
Calcealos

nn

UErgo

probe distinguenda V
Ord.

est sequens.

'

Carm. Ezc. seu Bibliotheca ct sex utriusque cougrept.oms scriptorum Joaune BanU.ta, , a S. Carm. Bxc. perP. Ma.tialem

auctorum

citationibus et locorum quotiescumque disceptandum fuerit, invocandaeorum que auctoritas scriptorum quos adhibeo,

indicare. At

nem ejusdem SocietaUs pseudongmo Giacinto Hoyom.n nomen G.oachnu conlinetur verun ejus
su/ll

ah

ub

(V"W^
'w r ^ m R^
.

tiee

nomina

ct loca allego sollicite

et

accurate. Inte-

longiore titulo rim, ut brevitati consulatur, nec sexcenties sint libri quos cito, hic pono

enon mai
de Gesft,

Uicm,

lnterrottotrab. ler. ^a e 4. 1794, 8 tom. in ut

indicandi

quomodo

eos qui frequentius hocce in

:

Commenta-

S. Tereriooccurrunt,designem. Scilicet nominibus passim appello, pula stesuis quaeque

Opera

ilaque in procinctu sto 13 prxmo hoc Commentano str* Vitam aggrediar, d^gnaqux passim exhibLrus relatu

Nunc

Castellnm Vitam, Fundationes, Viam perfectionis, 1793, etc, exeditione factaMadriti anno auimce, ab anteriori tomis tn-4o, quae non differt

auW duxi qwdqutd desunt Illismterserendum

histomcum habent. Lubuissetsanexmilmipr*

Uber Fnuda^ S. Vrrginis Vi.a et

duobus

cditione anni 1778. Latina, quam Scrpius adduco,

eorum operum
anno
1626,
;

versio edita fuit Colonix Agrippinse

;

1711,2 tom. inA 2 tom. in-\" belgica, Gandavi, Z tom. aermanica, Augusta? Vindelicorum, 1756, 1683, 3 tom. tn-12<> galtica, Antverpiae,
fn-4oj

in-4o. anglica, loco incerlo, 1675, 2 tom. quatuor tomis EpistolK S. Teresiae allegantur e

inA% qui Madriti cum annotationibus Palafoxn

cessoresmeos qui Augustini vo vriores Ubros Confesalonum S. appfsuermtmenlariis non inseruerunt, sed occurrunt prohxa ae in libris Teresianis pluia orandi el conlemplandi spirituaha quantumvis egregia el < qwe cumenla ne inslUuti mei non sunt dignissima opensP" moreMajorum ad rationem hujus scripta nenl.Heecproin cumresectafuerint,
, ,

advm

^f^Jcom-

^
,

**

[n ,

DIE DECIMAQUINTA. OCTOBIUS.

K/I^^S^

^nnmrntaabeunt

quse ex ejusdem

Mar-

cxteris consului pro hac tractatione

suo quxque loco Commentarioaffigere.Sanctam nexu frustrahuic ejus quoties citavero, verbotenus excerpta autem fuerint. Enimvero etiam cum brevia

lat^mfecU, malui quammulta ista sine intercalare

mumChronici mum unromci

;

^armeu nv/urrnut,*, D aP. FranciscoaS. Maria, SancteeMatriscognato

{#...

C^Jie^,

=^
primumto-

ll3

evww

in.TOii V. D M.

adferam, lemerarius eqo temerarius ego sim,

CUiqutu, tti.M<A,.~,

la atque coxvo itemque lectionem preeviam libri Muger grande, auctore R. P. Fr. M. de T. (id est, Thoma ut aliunde accepimus, Emmanuele a S.

si

in

S. Teresiae scnptis
>

. alaZmutare, nedum

emendare,

prxsumam

ibi smt, trlnia ad amussim exacta zbi sint, nec quidcum omnia

quam profana
tiva

antiquitas suppetat scitum et nasimplicitate eloquens magis. ld ausi fuerant

,

c,, - Aquinate, e nobili in Aragonia et S. Teresiaj, uti opere mdetur affim fam^Ua Traggta ex ipso prsevia satis prxma saUs amplam de orto). Continet ea lectio S. Teresias tractationem, cui conjungistemmate
novi cujusdam scuti tur elucidatio quarteriorum quod auctor, schemate a veteriori norgentilitii, diverso, ordinandum curaverat a

noHm^^o.

cum libri SanctcV adhuc manuscripti primumcircumferebantur. Sed Ludovicus Legiosua nensis, ea anno 1587 ederejussus, in epistola Nimis quam dedicatoria ita invehitur in illos
quidam
:

ma

nonmhil

armorum regulo MadriD. Emmanuele Medina,

tensz
15

magna fuit audacia mutare quae S. Virgo scripsit, iDeujuspectoreDeushabit:ibal,etquamipsaDivina Majestas (ut quidem verisiraile est) hasc ut scriberet movebat. Quin et stupor intolerabilis est vel sola quod ejus verba corrigere velle, etc. Unum doleo, lingua qua scripsit, non detur in hoc primigenia
opere Teresiam citare. Quippe Sancta nostra ita tersescribit, ut nactasit verum linguse suoe atticismum. Ast de stylo et mascula Sanctas hujus B mulieris eloquentia, ut et de adjutorio ei ad scribendum ccelitus coltato, postea ex professo latius. Exhibeamus modo ea quse conferre possint ad

hunc laAdhuibuit autem P. Emmanuel ad solum Historiam P. Franasa, sed borem non priorem P. Hieronymi a etiam illam tempore placebat domestiS Josepho, qux, quoniam non est scilicet typis dari permissa
cis

noitro

qnidtm

J
%

s<

TUoma

Aquinaie,

nunquam

(Biblioth.

se viHisp. nova). Prxterea testatur

disse in Madritensi

Excalceatarum monasterio Sanctx genealo- G a S Anna nuncupato, arborem Beatncia Jesu, qicam quam anno 1618 Matri
ejusdem monasterii priorissce, qux Laurentius a materteram habuit, descripsit P Hieronymi Gratiani sed Matre Dei, rogatu P.
: <-

S. leresiam

Sanctam itlustrandam.

^ m $11. S. TereSiae genUS, proavi, pa

esse affirmat, hanc arborem patenter mendosam -nonnulla nomina vitiose recitet tum nunrtuuu ./* quoa tum quod assignandis S. Teresis fratnbus ac

etiamouod

Zibcs,quorLnumerumsupraveruma<
rationem Inspexit nullam habeat diversi tori idem P. Emmanuel arborem cordubcv Leon Atagenealogicam D. Didaci Antonii de , Uliiuetaraiii mw ^^-^-^ --,-layuelarum marchionis, cujus im y Valclivia inter majores Teresia de Navarette y Valdivia Ferdinandum de Ahumada, S. Tesuos numeral germanum. Aslygis quoque vulit resiffl fralrem Valhermoso, arborem genealogicam ill. comitis de

ieilltJb, renteS

fratreS 11*1

aC

SOroreS.

^^

...

De

T?sse
e

Tercsiae 9 r

lt

t.

inter S. Teresiam e nobili genere ortam convenit, atque idem tjomnes ejus biographos

>

pro/fe..o reex
tractarunt

quod supra ostium e scuto qentititio ostenditur paterna? lapidi inscutptum visebatur, domus ejus
et

etiamnum
aspexit,

visitur

tum

sacelli constructi in loco ubi

in superliminaribus Sancta lucem pri-

mum
cello

tum
;

cohxrentis

in fronte ecclesine eidem saea salicet forma qua illud hic

ligno incisum

tectori pr^oponimus.

de MendozaLope cuiusitem uxor D. Petronilla prsesertim cum Sancta de Avilaper Ahumadios Cordubeasi quxnenushabel commune. Alquein Sanchez, Cepeda, dem arbore, prxter agmmina quzomnia S. Teresiae genetwa
Davila
et

Atmmada,

P. Emmanuele, fuere, ce-nxuntur, teste de Claros, Coronado, Guerrero Ximeuez, Soria de los Orta, Espinosa Castro y Almagro, Escudero, Gabaldon y p Ruiz de Valdivia, Guzman, Moateros, quibus, mquit tlle, tum Vera Traggia, Merlo, elc, surpi per maternam lineam oer paternam tum Teresice consanguinitate V*''*?
1

nomma

"
,

S.

copulantnr.i quosdixi

(mnnrum

deLeonetD. Maria

D. DulacusAnL Teresia e,us conjux; ac nu-

de los Dolores. rn.rch.onM rus eorum D. Maria >*rep* I Astygvxiautemarb Guardia, BagalU, Peralta Arella, o Tabauntur nomrna Pareja, Zun.ga, Ponce de Eeon, Carabajal, Torres res
,

Cas'tillo

Narvaes, et marehio y PaJ.Ha, Villalon, est eo & uome..tum Amarillarum, cujns primarium , ,.., Ahumada y Giron. postremo loco adducta rm,,. >P 16 Hxc equidem nobilium f , ut quie domesluis ,. ,obavero,
,

.,

a,nUiarumfuU:anmonumenUs
,

.,,-

S.

M.

Matris Tereshe consangu, bus sane uli magnx summo decori est Ua quoque tasiaut affinitas ad omnesnrtutes sancMa^ejus memoria ingens ac modebel esse. Qu.v vero ap.o

Zamentum
desZsimo

nobilitatts origtne At vero in dwnonstranda ejus

et

scnptorum majorum nominisententia idem de quibusdam dicendum est. Prx prmertim matemorum,
insignibus explicandis non una
:

est

inslrumentu nV ,., cunturvel ex antiguiorilw fateor nonom,, probabdibus ei con je ctur,s el ha accipienda ncc plane lu vu ue nulu visa swe prxfect, armorum 9 ,n sententia reguli Ktutttor* ere, uiia raUone
,
:

oper,s su, scriptore in decursu

TJleraSu,<leced ZHquarteria.utfactumesl.esu.squvque

bus,

114
AllCTOR

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Cuevas filia fuit Beatrix, S. Teresiae mater. D Pro hac serie penes P. Emmanuelem fides D, ""u, " esto mihi enim fere nemo alius est auctor qui urt0re <u 9* suppeditet. Solum notabo aliquid in hanc ren maternam a P. Ribera (lib. c.m), aviam S. Teresiae P. Frederico {in nota ad lib. i c. xxix) aliisque, non Teresiam de las Cuevas, sed Joannam de Tapia vocari. Alicubi etiam P. Emmanuel de las Casas pro de las Cuevas scriptum vidit, in arbore auteni genealogica Madritensi et Chronico P. Francisci (non designat quo loco) Teresiam de las Cuevas vel de Tipia. Ut vero ostendat pro nomine Teresia de las Cuevas unice standum esse, in hunc modum Joannes Blasquez Davila de Cordovilla loquitur praeter avum S. Teresise filiam procreavit Mariam de Ahumada. Nupsit hasc Didaco de Tapia, viro nolas

V.

1)

tocw disiracta voluissem. Aperio autem hic meam sententiam eo liberius quod ipse auctor ingenue A asseruerit se nequaquam sibi blandiri de inventa ubique veritate; atque, uteam assequeretur, etiam a ductu PP. Hieronymiac Francisci supra nominatorum aliquoties recessisse. Porro P. Franciscus de genere S. Teresiae affert satis accurata, ut iur; preecipue de Cepediis, quorum e stirpe
ipsa P. Francisci mater fuit tum etiam ita concinne atque eleganter , ut gratum fore lectori exislimem nonnulla ex ejus enarratione a mead verbum latine reddi. Quid vero ex aliis auctori.

20

Ull(

$.

J^

busatque exvoluminibus Epistolarum S. Teresiae intcrdum amplioris elucidationiscausa hauserim, aggredior, pso commentationis quam nunc
Patet S.Teresiae

Alplh ruui

Sanchez de Cepeda

contextu apparebit. ejus Panegyn, in 17 S Teresia, ait de la Ruein habebat Jacob,duodecim fxtiorum patrealterum parentem, quos exemplo preeibat et monitis diriRacheli gebat; in matremulierem fortem, similem Lise in fcecunditate, utrisque in in pulch patrem habuit Alet modestia. Scilicet
*
.

bilissimo, qui reg-i a rationibus fuit. Ilinc cequivocatio P. Francisci a S. Maria et arboris genealog-ici

xte

filium Joannis Agnetis de Cepeda. Joanni Sanchez de Toledo et parentes fuere Alphonsus Sanchez de Toledo et Teresia Sanchcz Agneti autem pater (nam manomen ignotum est) Ludovicus de Cepeda,

phonsum Sanchez de Cepeda

quasi S. Teresiae Excalceatarum Madritensium fuerit Didacus de Tapia et avia Teresia de proavus Tapia, Didaci filia. Majua autem fundamentum habet id quodasserit P. Hieronymus, aviam dicens Teresiam de las Cuevas e vicinia Ulmeti quippe qui de Sanctae majoribus curiosius inquisivit, ac
,
:

difficultates

omnes enodavit allegans etiam

;

instru-

mentum

Jacobi. B Tordesillanus, eques S.

!'.

Hxc desumpta

quibus nihil, quod sciam, apud cseteros scriptores contrarium est. Tribuit autem Joanni Sanchez de Toledo et Agneti de Cepeda, prseter patrem S. Teresise, quinque alios liberos, e quibus duo nominantur a biographis aciscus videlicet Alvarez de Cepeda et Petrus Sanchez de Cepeda. Equidem tertium quoque ab

Emmanuele

Alphousi Cepedii cum codice successionum qui Philippi IV tempore exstabat penes arraorum reg-ulos, atque addens se scriptaac E testimonia authentica pro hac genealogia vidisse. Sed contra est quod P. Ribera, postquam aviam S. Teresiae nominavit Joannam de Tapia, nonminus asseveranter dicit Quae de Teresiae nostrae avis et proavis huc attulimus e priscis de illorum
nobilitatis
:

nobilitate fastis ac

ipsa Sancta assignari

patruum putem nomine Rodericum, cum in quadam. ad sororem suam

,

tabulis deprompta suntj quae evidens erat ac manifesta ut licet adeo quidem Alphonsus Sanchez de Toledo Abulensis non fuerit,
,

sed advena, suas

tamen proles

nobilissimis ac pri(lib.
i,

Joannam epistola
duoderim sneerm
but:
ftperoi
'

dicat

Diiestro tio

Ruiz Sanchez

mariis urbis illius matrimonio elocarit

c.

m).
Hi-

(tom. IV,epist. 42, not.

15).

Suggerit quoque P.

Emmanuel rationem qua diet

18 Porro Alphonsus Sanchez de Cepeda binas

ctam arborem monialium Madritensium

:

dtiubus uxori-

nuptias iniit, Prior Peso y Enao, e qua suscepit filiam Mariam de Cepeda et duos filios, quorum natu major a quibusdam Joannes, ab aliis Hieronymus dicitur, et fors recte diceretur Joannes Hieronymus ut P. Emmanuel censet natu vero minorem idem hic scriptor ex P. Hieronymo Petrum appellat, alios dicat de ejus nomine ambigere et licet
ei fuit
, ;

uxor Calharina

del

storiam P. Francisci errore, quem iis tribuit, at fuerit videlicet (ejus liberari posse autumat Tapia secundaria appellatio verba sunt) Didaco de Cuevas ; quo casu credibile foret Teresiam de las cognatam S. Teresiae avo Cuevas conjugi suo fuisse ex parte Didaci, quem matrimonio, ait, junctum diximus Mariae Ahumadiae, uni de filiabus
,
,

P. Franciscus

[lib. l, c.

m,

n. 3) absolute scribat

ignolum esse. Altera Alphonsi conjux fuit Beatrix

Davila y Ahumada, felix S. Teresiae et octo aliarum prolium mater, quarum hsec nomina Fer<h,iandus, Rodericus, Laurentius, Antonius, PeHieronymus Augustinus ac Joanna. Ac trus tinandum quidem et Rodericum constatante Sanctam germanam editos fuisse; Joannam vero
; ,
,

Joannis Blasquez Davila. 21 Hanc iqitur controversiam ego rei gnaris dirimendam relinquo. Ne vero de iis qux inquirenti mihi occurrerunt quidquam diligentem lectorem lateat, addam illis qusejam allegata sunt

et

quibwdam

aliam etiam perplexitatis mese causam. Scilicet Agnes et Anna de Tapia, quee postmodum S. MaInstitutum professse atque Agnes a Jesu et Anna ab lncarnatione appellatse fuerunt, dicuntur a scriptoribus pene omnibus fuisse S. Teresiae, auut hispanice ajunt, primas hermanas, latine patrueles seu consobrinae seu amitinffi. tem seu Matthias quidem Martinez insua Riberoeversione quia patrueles scripsit: sed hoc nihil probat ab interaliunde patet vocis hujus significationem latiprete illo latius extendi quam genuina ferat ex lib. n, c. n, ubi patrueles S Teresi nitas (v. g. scribit Mariam Ocampiam ac Mariam de Avila, quas sobrinas suo idiomate Ribera vocat). P. Antonius a S. Josepho implicat rem etiam magis. Nam tomo II Epistolarum S. Teresia?., nota 12 ad epist. 53, Agnetem de Tapia asserit patrui filiam esse Krancisci Alvarez de Cepeda, epist. 78, S. Teresiae et in eodem tomo, nota 1 ad
tris
; ;

esse
Caf/ta ino
('</

omnium natu postremam.

Pf"
rr

;/

Beaii

(e<

di

AUunwd'.

De genere ac majoribus Catharime del Peso uao vix quidquam reperi. Dicit P. Joseph a S. Teresia (Chron. Carm. Exc. tom. III, lib. w, yiescio quo fundamento, Henaos (sic scribebatur) ab Hannonia appellari unde in olim Eispaniam migraverint in gratiam Henrici II conj, nntea comitis Transtamarani (de quo Uispanix), circiter medium ScECuli side historias luarti. Quod ad Beatricis Davila y Ahuproavos pertinet, de quorum nobilitate pomada sermo erit, eorum seriem ila texit P Em19
,
i

nm./

s " "':' us

EstebanDomingofiliamMariam
:

nuptui collocavit Velse Nunez hispanatus Ferdinandus Btasquez Nunez Yitibus cm filius Joannes Blasquez Davilade Cordovilla. Joannesautem uxorem duxit Beatricem de Ahuex qua natus Matthxus (quibusdam Joanet forsan recte Joannes Matthxus) Blasquez de Ahumada. Huic Matthseo ac Teresise de
izalez
,

ejus sororem gerdeTapiact Mariye de manam Almraada; ac rursum tomo III nota 20 ad epist. 25, Petrum Alvarez Cimbron dicit fitium Francisci Alvarez de Cepeda et Mariae de Ahumada.

eamdem Agnetem
,

et

Annam,

filias dicit Didaci

Interirn

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Interim apud Riberam occurrit (lib. n, c. iu)Vincentius cognomento de Ahumada, frater Agnetis curio oppidi et Annx de Tapia supra dictarum, et apud itl.Palafoxium VillanovcV de Azerale atque (nota 1 ad epist. 35 tomi I) Hieronyma cognomento de Tapia, /ilia Francisci Alvarez de Cepeda. Num forte Maria de Ahumada, de qua P. Antonius loquitur, S. Teresiae martertera est, soror videlicct matris ejus Beatricis ac proin distinguenda ab itlaMaria deAhumada quam paulo ante {num. 20) a P. Emmanuete memorari vidimus ? An junior
; ;

115
acctom

quissimis temporibus inhabitasse locum Castellae

vocatum Herrera de Rio Pisuerga, prope Aguilariam (Aguila de Campos) ac post Hispanise vastationem in montana Burgorum cessisse, ubi sedera fixerint circa Vallem Obregoniam etCaBtanedam, in loco qui dicitur Sautivanez. Ex hac
Veteris,
;

V D
"

"

familiaprodiereinsignes equites; qui, quod essent multo tempore de regibus Castellae ac Legiouis egregie meriti, pro rebus gestis consecuti sunt
trophaea atqueinsignia quibus a caeteris distinguuntur nempe scutum rubrum, cujus in medio turris
:

illa

Maria deAhumada

bis nupsit, ita ut alter ei

argentea

est, in

capite stellae aureae tres. Pot etiam

et

maritus Didacus de Tapia (item distinguendus a seniore Didaco), alter Franciscus Alvarez de Ce-

appictus sub turre fluvius

supra turrim ramale

cum panno
rum
id

peda fuerit ? An

ipsi

Marix prxter agnomen

de

liliis. Tesseraillarum causas obruerunt oblivione aaecula

;

caeruleo tribus decorato

S.Tercsiffi

qua-

tuor prtcipuu

Athuniada etiam alterum deTapia tribuitur,quemadmodum Beatrici quoque duo agnomina sunt Davila et de Ahumada? An vero vel P. Antonius vel P. Emmanuel vel uterque erravit ? aut typothetae oscitantia aliquo in libro mendum quodpiam admissum est ? Hx totidem sunt qusestiones quibus non habeo quid respondeam. 22 Iis igitur in medio relictis, quid de quatuor
S.Teresiae

quod aliis innumeris illustrium stirpium insignibus temporis inclementia obtigit. Solum hoc
generatim
dici potest, a capto Toleto

rum

distinctiones adhiberi coepisse;

reges et equites non aliter

quam

ejusmodi tescum antea crucibus forma

aia vero, i^ue
'" ?' $
'* ,

atque colorediversisalii ab aliisdignoscerentur. 2i Altt-rn ejusdem cognomenti familia, quae

quidem videtur

esse

prfficipua

ac

de

qua

scriillo-

"

'

agnomina

\.Sunches.

Da

ila et

agnominibus, nimirum Sanchez.Cepeda, Ahuraada, ab historicis traditum sit,

pturae libri|ue lucidiora qua?dam perhibent,

rum

B quam

clarissime potero, nunc exponam, citato prxcipue P. Francisco, qui res, licet fors non undequaque probatas, stylo certe non invenusto

Primum igitur Sanctse cognomen Sanpatronymicum apud Hispanos est, a Sancho formatum uti Alvarez ab Alvaro, Hernandez ab
depinxit.

chez

Cepediorum qui Cepeda;. in Legiouensis regni montibus, sedem cum Loci dominio retinuerunt id domiuium hodie penes Asturicae marchiones est, ex eo, ut creditur, quod Cepedio de sanguine siut. Porro Cepedii de quibus hic sermo est, ob collatam dynastis suis operam in restauratione regni Legionensis itemque Castellani, leone
est
:

-p

Hernando, Martinez a Martin, Perez a Pedro, Rodriguez a Rodrigo, etc. Vellem de hoc agnomine S. Teresiae allata fuisseaP.Francisco paulo plura
quamattulit. Tantum enim deeo hxc habet De agnomine Sanchez non ago, quia multis coramune
\

pro tessera gentilitia donati suut, insigni scilicet

regio; absque castello tamen,
ut
esset a

tessera discrimen. Leoni circumpositae

in

regum postmodum

est

domibus, quae per id illustrantur genere, ut fertur, unius e Sanciis Castellae vel Legionis regibus Uib. i, c. iv, w. 4). Pater vero Emmanuel: Cognomeutum Sanchez, inquit, nobile est in Aragonia ac

limbo octo cruces decussatae seu Andreanae, ob gestaad Biatiam seu Baezam, die festo S. Andreae Apostoli {anno 1227) Mauris ereptam. Tunc enim
temporis nonnullis praeclaris arraatorura ducibus cruces ejusmodi vario numero atque colore a re-

Navarra, et magis etiam Abulae; in qua civitate Sancius aliquis aut Sanchezius illis equitibus annumeratur qui circa annum 1083 ejus restaurationematqueincremeutum potissimum procuraverunt, uti constat ex Abulensium historia nominatur enim illic Sancius Sanchez Zurraquines,origineCantaber, et patruelis Petri Sanchez Zurraquines, episcopi Abulensis. Alter Sanchez, ejusdem forte prosapiae, celeberrimus fuitin insignibus illis Abulae quadrilhic nominatur etiam Blascus Ximenus vel Xilis menus Blascus, atque originem repetit a Nunnio C Rasura, Castellae olim judice (Ariza, Hist. Abul.
: :

gibus attributae sunt, in perennem coelestis auxilii tali die obtenti memoriam [Vide e. g. insignia familiarum de Avellaneda, Ayala, Azevedo, Bazan, la Cueva, Hinestrosa, Miraval, Saavedra,
Vera, etc.) 25 Praedictae domus et vici Cepedae dominus cum ** C u/o xit TorduMu esset {sxcuto xiv)Vascus Vasquez de Cepeda, dissidia ei intercessere

cum Henrico Transtamarano

:

l"'""

part. iv), e

quo domus marchionis de Velada, Hi-

spaniae magnatis (grande de Espana). Quxdamex possint de Teresia his, si cui placuerit, valere proavia paterna S. Teresise, fortassis Sanchez, sed non idem putem de ejus marito Al-

quamobrem universae domus ac negotiorum suorum sedem Tordesillas, in insigne Castellae Veteris op- f pidum, transtulit. Genus ob eo equite ducuntpraestantes viri plurimi, inter quos nominare juvat Joannem Vasquez de Cepeda, S^govise episcopum, qua in civitate a loco nataliura Joannes de TordeHist. sillas dictus fuit {De eo vide J. de Ferreras 1100 et 1123). Sic etiam cognomiHisp. ad an.
coraite postea rege Castellae ac Legionis

Abidensi

phonso Sanchez de Toledo, siquidem hic, Ribera sed advena, imo Toletateste, Abulensis non fuerit, ipse P. Emmanuel affirmat. Omitto num fuisse subnehic quse idem Pater verbis modo relatis quippe posthac, cum de cognomine Davila ctit
;

natus est de Tordesillas Joannis frater Rodericus Vasquez de Cepeda, administer mensoe (maestreprosapia ejus sala) re^is Henrici IV; atque exiude sub hoc coguoinento, non omisso claruit Scgoviae

tamennomine Cepediorum, per quod

S.

Teresoe co-

dicemus, aptius discutienda.

gnationedecoratur. Joauni ac Roderico fratres fuere Martinus Vasquez de Cepeda, miree fortitudims

Cepeda, no
lori exi
-

n *cn

ni; rx quo
loco

quidam

Ctpedii antiquitu in

P. Franciscus {L. i. In regno Legionensi, prope Astu3, 4) c. iv, n. 2, ricam eivitatera, parvus, atantiquus, est locus cui noraen Cepeda. Hinc ortos esse constat primos hu23

De Cepediis hxcedisserit
:

postquam eques, et alius cujus excidit nomen, qui Alvaro de Luna a secretis majorque domagistro .liguitatem fuerat, ad episcopalem etiam ipse
is quem evectus fuit. Hos habuit quatuor uepotes Ab hao igitur nobili famidixi Vascus Vasquez. ac deinceps translata lia, Cepedaj promitus orta, S M. N. TereTordesillas, descendunt progenitores proavus paternus Joannes siie a Jesu. Namque ejus counexuit, mito Sanchez de Cepeda illi se trunco Tordes.llana. matrimonio cum Agnete de Cepeda

mus

mon

'ana Burgo-

ipsis jus cognomenti equites, sive a loco ipsi sive ab appellationem acceperit. Inde porroderivatae locus

inter se plurimie familia?, eo nomine eaque origine aliae ab aliis longe didevinctae; quanquam nuuc Ex iis duae versee sunt temporum vicissitudinibus. ferunt anticaeteris notae. Prior illa est quam
pree

Argumento

; ;

116
40CT0ft>

DE

S.

TKRESIA VIRGINE.
munera (de donde eran ubi praecipua gerebant deinceps auAdalides y Governadores) Caudillos, littera, Davila factum ex de Avila, abjecta una tem Ex uuade iis doraibus Davila fuit Joannes est Davila de Cordovilla, S Teresiaj proavus,
tate,
i . .

V. D.

Ar<nimcnto sunt insignia gentilitia Ex eoenirn quod chez de Cepeda, patris S. Teresiffi. cernitur octo crucibus in uno quarteriorum leo
Andreanis cinctus, sequitur Alphonsum matrem soantiquis descendere, non per Ag-netem cui nimilum, verum etiam per patrem Joannem, ue pnscum rum id quarterium competebat. Ideo, primoffenitum Vasci Vasquezii cog-nomen interiret, Joannem Vasquez de appellavit
a Cepediis

Alplionsi San-

Blasquez

{Blasquez et Daper duo illa priora cognomenta descendeus ab origine Navalmorquendia, cujus vila) splendore lucet prog-enies masculina hodie summo
in

suum Alphonsus
Cepeda. Adde,

domo de Velada
,

et

San Koman. Unde

ill.

D. San-

probabiliter ob causam in Teresi duos scuto gentilitio domus paterrue S. cruabus cinCepediorum leones cerni, alterum ctum, alterum absque crucibus.

eamdem

Giennii, Palentise ac Secius Davila Carthagenae, domus Veladiae rilius saepe episcopus
g-untia*
,

indtdem orli

26

mulnnobilei

Bupani;

item e stirpe Cepedia comites de Mora et Vtllamena, dicitprocessisse Sirgadas, Villecamarchiones de la Torre de las denique ex atavis lisdem stel, Salar aliosque domum de Toledo, ortum duxisse nobilissimam duces de Alva ac marchiones comites de Oropesa, Pulgares quidem, domini de de Villafranca.Ac connexi fuennt docet Salar, quomodo Cepcdtis

Agnomen de Tordesillas hodiedum, secundum et Emmanuelum, servant comites de Alcolea

:

Excalceatis colloquens de sua Patribus Teresiae cognatione gloriabatur. Tertium coS. gnomentum de Cordovilla sibi assumpsit Joaunes
nostris

marchiones de Sanfelices

Blasqueza loco natalium, ut ab aliis dig-nosceretur Davilis et Blasqueziis. Comprobantur autem ea quse cernebantur in tessera dixi, per sex illa liba qu eresiae.ac propria sunt domui deVelada. materua S.T 29 Hic igitur aperte sibi apponuntur P. Franalter quidem, ut ciscus et P. Emmanuel dum
:

'"' ?

^.

pr
9l

^'u,tra

modo

teetor animadverterit, matemo S. Teresiae qeneri Davila scutum illud aureum sex libris cse-

P
id

propalare. Itaque, ex mandato B dem aliquando imperandum Fransui Generalis (quem ad id

cisci fratres dicit

famiha,jussus Franciscus, e Pulgarium ipse vulgo tanquod modestix causa diu celaverat,

ruleis instructum claris verbis adjudicat, alter vero id ipsum scutum suo e loco ab armorum re- ^ dimoveri fecit, et in primo omniwn quarte-

gulo
rio

cxterique cognati solhataverant),

insigne collocari, rationes quas hic disserendas esse supra propter annuntiavi. Nempe post verba quae num 22 ex eo

tamquam Sancheziorum

mapatrem suum Ferdinandum del Pulgar cum Eieronyma de Cepeda, trimonium iniisse deCepeda,nepte Marxse Gonzalvx f,lia Cnt harina* Cathannse de Cede la Torre y Cepeda, abnepte nominavi Capeda Hxc vero quam ultimo loco
tharina promatertera fuit S. Sanctae aviam soror Agnetis de Cepeda, quam
Teresiae,

adduxi, ita pergit

filius

Ejus

{scilicet

domus

Veladise)

natu maximus Gomezius

Davila, secundus

utpote

Davila episcopi, Veiadae marchio, frater erat Sancii scripsit S. Teresia epistolas (6 et 7 cui ut cog-nato habuit tomi I); et vero pro insig-nibus g-entilitiis csrulea in aureo scuto, prouta Martino de sexliba

a*.

ueundum

fuisse supra docui. Teresia in 27 Insuper P. Ludovicus a S.

,

qu0 >dam.

O- uhus Carm Exc Qall. {Prxfat.

ptdiiQaiU.

Annanum. 4) ex vn, ad Noslradami Historia Provinciae {part.

c. iv,

AnualibusGiennensibus. Cum et proavus insigniantur ig-itur Sanctas pater, avus uti cognomento Sanchez ac simul altero de Toledo, est cognationem inconsequens supra expositum

Ximena ponuntur

in

tercedere inter

ejusdomum
:

ac domus Veladiorum,

annum

in Gallia de 1613) asserit nobiles illos qui

,

et quoCepedes aut de la Cepede agnominantur xiv in histoms rum frequenter inde a sseculo avitatum fit Provincix ac prsecipuarum ejus ongiillis Cepediis Hispanis mentio, ab antiquis Hinc secundum D. Boucher stirpi nem traxisse. agnatus fuit ill. C. F. Daviau Dubois-

in unam Toletorum Sancheziorumque, quae omnes quamvis non voluerimus aboliredeunt

stirpem

Teresia,

archiepiscopus, de-Sanzay, nuper Burdigalensis prodefunctus, cujus acta virtutesque

in sene tum hoc proprium Sanchez, quod nempe conspicitur cum majorum paternorum S. Teresia? Veladiorum ac lopotius id agnomen primitivum prout indicant sex Hla letorum esse reputemus, deinceps ea3 tamiscuti liba quae tamen auxeruut d.xi vel amplius. Sex quae liss usque ad tredecim
; :

anno 1826

liba prostant

quoquein scuto

lapidi insculptosupra
:

Ephemeride lixe dilaudatas invenies in pag. 209, 241, 273, 384 la Relig-ion {tom. LVIIl,

UAmi

de

r tom. LX, pag.

213, 214) et cujus soror

anno 1792

hoc nihilominus ostium domus patern S. Teresi obcausam mfenus discrimine quod ibi nescioquara in novo autem occupant a sinistris quarterium
,

Excalceataprxerat conventui Carmelitanarum Atquehxc quidem deagnominirum Pictaviensi. ferenda duxiTeresiae paternis in medium

ea in dextro superion scuto D. Emmanuel Medina scilicet paterna msigmui, collocavit; quo loco quum nquod tam illistria sint, reponi

maxime
e

bus S.

mus.
o. Davtla,

H
P

cognomenium
tiobiliiiKna-

Materna vero FranciSQUS {loc

umii

inquit S. Teresiae nobilitas , 6 etl) non minus clara cit.n.

fj

..

rum

/iimi/ia-

rxtm.

paterna /Lgnomen Davila viget apud Castell* magnates (grandes) qui hodie nonnullos cognationein snmmo honori sibi dueunt
jt83
,,t

de

variis adeoneoessesil paucia contrahere quae iu reperire rst. Continentur tractatibus

nobilitftte

maternis itasane, ut paterna insignia proponantur verum contendo nihil obse,va minushancregulam in vetusto tapide con Quidquid enim sd de tam esse pronuntietur Sanchezios, nexione inter Veladios, Totetos ac aguw non dilucide ostendit, id de quo

MSU

qttibul

oManj jj-*

certe haec

Velasii eo atfnomine Blasquezii, Nune/ii, Solaoriundi, item una ex ditisnmis aliique Abula Castellanos rarum domibus quee sunt apud
H,e
,

Atque hodie quidem illustrissimis las Navas, dumibus de Velada, de San lloraan, dc et de Villafranca id cognode Nftvalmorquende quae a celebribus est itum Davila proprium Abulensibus, de Blaseo Ximeno videillis familiis Ximeno Blasquez, et de Esteban Dottatissimsa.
;

esse pottus quarterium Sancheziorum dicendum Davm ep quam Davilarum. Quod vero Sancius marchiones Veiaa*, scopus, frater Gomezii Davila nau gentilitia gesserit, tale scutum pro tessera potius p fr c . scio an inde eruatur sententix len " quam P. Emmanuelis adhserendum esse. Davila futsse primo, manifestum est agnomen negari ne(i u ladiis maxime proprium licet * majoribus insuper 9 ess% quosdam ex eorum agnot Sanchez, sicut alii quoque ex ns
-

aqnomen

licet

sive

enim mingo, derivantur. liorum

posteri, ut a sibi

nati sunt Blasquez, Ximenez,

homonymis

illud de Avila

disting-uerentur, reliquis tituhs suis adjecerunt, ab Abula videlicet civi-

patronymico. nobiez MonarquiaEspanola, blason de su nicum

dam nomine

vel * lt0 ?' Secundo, opus nisp

Gomez

DIE DECIMAQU IXTA OCTOBIUS.

auctore J. F. F. de Rivarola y Pineda {Madrid 1736) lomi II capite xxxix {in quo de Navalmorquendiis agitur, et in cujus num. 12 Blascus Ximenus tertius dominus de Navalmorquende dicitur stirpis Davila caput etsummus parens) pro inscriptione sic habet Insip-nia ot arma de Davila
,
,

117
:

Abulensium Apostolo ac Patrono quod siinde

raadiorum appellatio dicenda e^t.
sit,

Ahti-

4CCT0H8

tnrre

Ahumadia

antiquior

D M

III. Parlicularia
ctae

quaedam de

Sari-

marchionis de Navalmorquende (nempe antea, non marchiones, sed domini de Navalmorquende extiterant), quem Rex Philippus IV conet titulus cessit

fratribus,

sororibus aliisque

cognatis.

D. Didaco Davila Coelio

in scuto
;

campus

Gessit

aureuSj tredeoim liba ceerulea, etc.

dc quoties eo

in opere sex aut tredecim liba hujusmodi ceerutea

apud Hispanos more hoc matris cognomentum de Ahumada; donec, fundato Reformationis sute primo monasterio,
S. Teresia usitato

S. Tcresiae,
IKClllO dictx

in

de

Ahumada, mdteim numrraniiir fratrti

occurrunt, toties cognomento Davila adscribuntur (Videt. I,p. 125, Astorga; p. 128, Veladaj p. 276, Santi-Esteban ; p. 386, [Jzeda; p 341, las Navas, Risoo, Villafranoa). Tertio, videtur ipse P. Emmanuelin nostram plane transire sententiam, initio
hSBO sui Davila plurimaa familias contineri, quae illam adhi:

pro sseculari
Jesu

illa

nomen

substituit.

appellatione sacralissimum Idem cognomentum de

ac toro-

vn

scnbens

Docuimus appellatione

buerunt, ut, ;ib aliis ad Abulensem quadrillam non pertinentibus discernerentur; ex iisque genue ducere ssepe dictum Joannem Blasquez Davila, proainde assumpta liba S. TeresiaVeladiorum aliorumque. Verum est mox hisce ab R Similiter eidera competunt ac g-enieo subjungi

vum maternnm
:

Ahurnada gesserunt, non sotum ejus soror Joanna, sed etiam quatuor fratres Ferdinandus, Antonius, Petrus et Augustinus cxteri fratres {nisi forte excipiendus sit secundus ex Catherina del Peso natus, de quo nihil constat), itemque soror Maria, de Cepeda dicti sunt, et quidem omnium natu maximus Vasquez de Cepeda, ut supra ex P. Francisco fuit expositum. Agam, credo, rcrn non inutilem nec omnino a nosfro instituto alienam, si prxcipua congessero quae de S. Teresiae fratribus ac sororibus eoy^umque progenie, cum E
;

tei;

nempc:

tivre
,,,,:.
,,1

sunt tres

fascia^ (caeruleee in

lapide

domu

8 T< re

scuto argenteo) quarterium inferius

in ittius epistolis cxterisque

tum etiam apud

scriptores

dexteram constituunt. Sunt qui has fasciasTolid eBtpatemo Sanctse geueri, censent tribuenMunoaiis quoque ea? congruunt, Gothis equiti-

tis,

laudatos reperi. Id eo ciendum judicavi quod ea

quibusdam operibus, pmmo paragrapho nimirum potissimum fa-

qux de

itlorum vita ac

bus, e quibus progeniti Blasci Munozii parentem.

marehiones de
d

las

Navas,

quadrillas Abulensis caput pei

Pomingo,
S. Teresiae

Deniqueetiam

moribus afferenda sunt, s&pead ipsius S. Teresise honorem conferunt, et interdum quoque ad elucidandam ejus historiam facem prseferunt non inuqua eos tilem. De parentum egregia pielate
,

conveniunt per Davila et Blasco Munoz, etc. Sed

Ahumada, desoendenti a

hm

quid innuant quidve

probent, non omnino perspicio. Id solum inde mihiassumo, esse mecum alios qui haa f.iscias patemo Sauctae greneri rmseant tnbueudas. Itaque quarteria erunt antiquioris scuti duo superiora de inferiori dextro non Cepediis a<tscnbenda ausim plane decernere Toletis an Sancheziis an

eeternam salutem adeptos esse divina revelatione S. Teresia certior facta fuit, consullo, ne scilicet bis idem efferatur, hic dicere prxtermitto. Prae-

clarum enim eorum encomium, ipso SancLv flHx calamo exaratum, sequenti paragrapho aptius
proponetur.
CepB dii fuit, ut diximus, Joannes sive Joannes Hieronijmus Vasquez de Cepeda. Id unum deeo scitur,
'66

Filius igiturnatu

maximus Alphonsi

pnmui Jnnn

/ucr

d- Cepeda;
>ei

cuidam agnomini debeatur inferius sinistrum vix dubito quin sit unice proprium cognomento Pavila. Restat de Abnmadiis dicendum,
alii
;

UTldtll in-

i.

Ahumada,
ird ori-

quibuscongn>i/ aroi seu turris in veteri lapide supra scutv.m collocata. et no31 Genus Ahumadiorum, ait P. Ribera,
bilitate
.

itcm iio'iJii-

mnm,
ginii

antiquitateinter AbuleuseBfamiliasfacile principem locumtenet. P. vero Franciscus, prinincert*. deducipio alludens ad vocem Ahumaila {quippe c ctam ab ahumar. i. e. fumare) Tempus, inquit, in furaum vertit originem cog-nomeuti de Ahnmada.
t
:

ex Chronico {lib. i, cap. m, u. fc)j fuisse duccm pedtlum in hispanico exercitu. De ejus fratte germano natu minore adeo nilnl constat ut vel ipswn ejus nomen incertum ne dicam plane <'da, cui ignotum sit. Horum soror Maria quamque a singuh S. Teresia percara fuit honestate ac probitate commendat, nupsit Mar,

rrrti

nominit:
M

litin

dc C'i>eda,

multer cgrctjia,

tino de Guzryian

y Barnentos, viro virtute opibus

et

que spectabili,
CasteUanis de la

cum

eo

habitavit in

//<

Canada. IUic apud Marim

:

hominum v< ld quod de ejus mysteriis per ora non admittit. Sic se tum fuit, Elistori83 gravitas habetquodtraditione magrisquaffl seripto reliqnum
est.

Nempe

dicitur quidara eques,

nomine

Ferdi-

nandu-', una

cum

tribus

filiis

Bliis,

eertam turrim
;

ea vero a de!>ndisse aut arcem adversus Mauros rlammis per fumi obscuritatera se Mauris incen?a, e hioc assumptnm cognoraen de Ahumada,
eripuisse
,,,
:

prohonoristessera aregibus donatam Ferdinando

quod scitur,S. Teresia versala est pnmo antesumptam Carmetiveslem ab agritudim <onmonastcrio Incarnavalescebat iterum quando e professwne, Beza<ls tionis Abutensi, jam emissa curanda; tertio deadiit a nocrs infirmitatibus ob annos ante mortem M<i<<:e mum quinque rationem mox allegandam. Apparel autem ex quadam Sanct3P epistola ad fratrem suutn Laurentium{Tom. l,epist fc9) rem familiarem Mar; ,

flammae erumpeturrim, cujus e portis ;ic fenestria apposita ess^ insignia per turri varia dehinc una familiasea stirpe oriundm Harum fanriliarum
raoutibus consedit in valle ac ditione Antezame, in AlmBurg-nnuii; alia lisdem in montibus, iu vico infra Didaci ^Villa-Diego) raad^a, ditionis V.llse Pena Damaya). A quanota illarum Are-iam
,

tini

labente ac Marrr, iniHo satis copiosam nonnihil fuisse afflidam; ac de\ tempore Martino inopina morte sublato, optimam Ma
,

Rupem

Amepenuria laborasse, itautLaurentu tum in Divinitus, rica degentiwopeindipueril morttw S Teresia-JlfatfiiWH sifniliter subito eam mnscndam <le consilioconfessani ad Quare
ccclica ciswnc, profecta est; ac, celata Itcct ut de rebus animmsumq airrei inculcavit vero Maria maxima posset cura disponeret. Et transegit tam sancte guinque residuos vitxannos

desceudant cquitcs Ahumadii Abulenses, adeoque fieri Beatnx S Tere>i# mater, iguotum est. Quin <m Fumada nomine, utprodierint e vi situs noscequi tempore Luitprandi juxta Abulam
.

Hunc nunc vero nulla hnbet reliqua vestigaa locum S. Secundo Luitprandus tribuit Martyrii
batur,

in purgatoobitum octo non amplius dies mensa euchapermanserit, prout S. Teresi* a rio r nstica, ut post

22

Tomus vn

Octobris,

Pars Prior.

118
tr.cTOR

DE
Ribera
et

S.

TEBESIA VIRGINE.
ciae prasfuit.

V, D M.

ristica recedenti innotuisse P.

P. Fran-

a S. Maria A ciscus
34

perhibent.
fortassis

iim cohorti ac dein aerario Quitoanas provinDuxit in iis terris uxorem spectabili
;

yttaier

P. Jo-

Nominantur duo Mariae Cepediae fitii, JoanDidacas

;

annis a Je$u Ord. Mtn. ur

nes

et

Magdalena ea de qua

quoque ejus S. Teresia toquitur inepi-

filia est

Didaci ie

Guzman;

habitum stola 38 tomi III. Joannes assumpsit Arenensi,ac S. Francisci Assisiensis inconventu
Sanctae materterae exemplum imitatus F. Joannesa Jesu dici voluit. ItaP. Antonius a S. Josepho, commentans epistolam, in qua Sancta de Segura, dicto F. Joanne agit cum P. Antonio de

loco natam, Joannam de Fuentes y Guzman ac genuisse videtur septem liberos, e quibus quatuor infantiam non excesserint de caeteris tribus Francisco, Laurentio ac Teresia, set*mo mihi postea habendus quam de eorum parentis Lau:

Franciscano Excalceato [tom. II, cpist. 15). In legitur,Joannotis ad hanc epistolam praeterea interioris exercitio multa nem in vitse prxsertim
inter pericula
/ )l

rentii vita dixero. Maria, uxor Laurentii, ad finem awni 1567 Quitoae vivere desiit, uti memorat qusedam scheda a Laurentio hispanice conscripta; ex qua juvat in commendationem utriusque conjugis scquentia latina facere Tam sancte
:

urimum profecisse

et

suum

per-

defuncta estut optemDeus mihi tribual eadem.si sil.i plaouerit, morte quescere. Amen. Prfficlarum exemplum, quo toto vita? suag tempore mihi praeluxit, in

curriculum beata morte conccelo fruentem, clusisse, in qua materteramjam Joannis, Didasibi assislere conspexerit. Frater
fectionis religiosae

obitu quoque dedit.

et

nuit
:

eamdem viam
si illic

Ac me bis quideraadmomihi post se fore ingredieuhoi

dam quod

cuperem cum ea conjun^i,

et

cus de Guzman, uxorem duxit Hieronymam de tllustrisTapia, quam patruelem S. Teresiae dicit {Tom. I, epist. 35, not. 1), utpote si?7ius Palafox Alvarez de Cepeda filiam patrui ejus Francisci idem confirmat P Antonius a S. Josepho {Tom. III, epist. 88, not. 1), qui addit dispensationem secundi ac tertii gradus pro hoc matrimonio datam fuisse Abutse anno 1564-, nominans etiam
.

vitam obsequio Dei irapenSepulta est in monasterio B. Mariae de derera. quod ideo Mercede, hujus Ordinis iuduta habitu voluerat fortunata mulier ut concessas ei loco indulgentias consequeretur {Confer tom. IV epist.
batur ut bonus essem
;

42, not. 6, 7 et 8).

isorem et notarium. Habemus duas S. Terescriptas siae ad Didacum epistolas [modo citatas), utraque consolato>ler annum 1670 aut 1677 de morte uxoris ac filiolae. Quaedam ria est Didaci filia conjugem accepit AbuLv Joannem del Aguila, eique peperit Constantiam del Aguila, matrem Nunnii Ordonez del Aguila equitis S. Jacobi, qui tempore Pala foxii vixit. Fuisse
:

Fuit Laurentius splendide rebus fortunae instructus qua in parle ceeteros plerosque ac fortasse omnes propinquos sibi consanguineos longe
37
;

"> diw$,

'nmanlt

superavit. At,
sauris

nequaquam prospera

sorte elatus,

post aurum non

;

abiit nec speravitin pecunia etthe-

honoravit

sed praeceplo Sapientis obtemperans Dominum de substantia sua. Namque caritate, quam S. Teresia plurima laude munifica acgratiarum actione prosecuta est, e regionibus
subsidia in recensreforpatriam tr-ansmisit, tum fundandis mati Carmeli conventibus, tum sublevandas coillis

longinquis copiosa identidem

quarlu$ Fer-

dinandut

>te

Ahumada;
quintu$ Bodrricu$ de Ce/w-

Constantiai ejusque viro Josepho Ordonez Orejon alias insuper proles, ac nominatim ftlias duas, Euphemiam et Teresiam, ex Mss.refert P. Antonius. 35 Progredimur nunc ad S. Teresiae fratres germanos, quorum primus est Ferdinandus de Ahumada. Fuit hic intcr Pizarrorum comites in

da;

expedilione Peruviana: fertur exceiluisse virtute bellica, atque obtinuisse portionem terrarum bello Hispanis in America comparatarum. Indicat, secundum testimonium P. Emmanuelis a S. Thoma Aquinate, arbor genealogica marchionis Atalayuelarum (id quod nuspiam alibi a me

gnatorum nonnxdiorum inopiae impendenda. Jam tunc Laurentium in partem suae sollicitudinis Teresia vocdbat labores quos ad Dei gtoriam obisingulari Dei bat, per litteras ei communicans, ac providentise acceptum referens quod tantum tali tempore (moliebatur enim primam fundatio;

nacta esset fratris auxilium mortua [tom. I, epist. 29). Cceperat interea hic, Europam cogitare, ubi se toium pietati uxore, in Proet prolium provideret educationi.

nem Abulensem)

traderet
bavit

Ferdinando Ahumadio conjugem Eleonoram de Xeres Abidensem, et ex ea fuisse filiam Eleonoram de Ahumada cujus progenies ad nostrum usque tempus perdurarit, deducta scilicet ad D. Mariam Teresiam de Navarretey Valdivia, praedicti marchionis uxorem. Ferdinandum consequitur Rodericus de Cepeda, aTereperitur)
, ;

vehementer id consilium S. Teresia, scnptts alanno 1570 litteris quo autem magis fratrem patriam a pietate, liceret, universam civitatem puecollegium societatis Jesu Abulense a proba schoiam PP. Praedicatorum rorum institutione non ab altioribus studiis egregie dilaudavit nec adjecit sub finem suae scriptionis dulcissima haec si tua verba Magnae credolevationi mihi futurum
:

qui resia puella prae caeteris fratribus dilectus tenera aetate una cum Teresia egerit, hanc quid in initio vitae suae narrantem sequenti paragrapho audiemus. Fratris vestigia secutus Rodericus ipse quoque in Novum Orbem navigavit, hierede
;

fruar praesentia.

Tam parum

solaminis a rebus

ter-

paternorum bonorum,
Teresia instituta
;

si

moreretur improles

atque in fiuvio Argentino, ad

reposirenisaccipio utexistimem hancmihi a Deo tecum scilicet ut conjungar, tam esse voluptatera, aliquantum quo houori et gloriae Creatoris atque animarum saluti procurandaB una allaboreetiam angi mus. Hoc enim est quod omnium maxime me sane exitantam animarum numerum perire nec
,

quem cohortem

ducebat, mersus interiit, letho quidem specie miserabili, at ipsa re felicissimo, quod nempe S. Teresia non dubitavit martyrio comparare id quo sensu Sancta facere potuerit,
:

guum
gna

Indi tuae mihi neg-otium facessunt; istic maquas, opto, Deus illuminet etenim hic et
istas
:

miseria est {tom.

I, epist. 30).

texlui Laurentiut de Ce

pedo,

exponetur in annotationibus ad Riberam. 36 Hi quos modo laudavi fratres S. Teresiam proximus post ordine natalium praecesserunt eam, quatuor fere annorum intervallo, natus est Laurentius de Cepeda de quo el ad quem cum ipsa Sancta soror plurima scripserit, amplior et certior nobis suppeditat de eo notitia. In Ameri:

notum 38 Appulit Laurentius in San-Lucar, fratre, exAmtri** Hispaniae portum, cum prolibus ac Petro "' ac r atnam P ad medium annum 1575 {tom IV, epist. 42)
1

(um

">*'"*

mense Augusto S. Teresiara Hispali convenit. m lnde mense Octobri se contutit Madritum quo aulam regiam, aliquid negotiorum acturus
;

ItfllUfj

cam profectus
34-

est circa

annum

1540, ibique ultra

annos permansit, uti constat ex libro Fundationum S. Teresise {cap. xxxv, num. 3). Teste P. Francisco a S. Maria , Laurentius in Indiis

interim tempore Hispalim cum liberis suis concesserunt Joanna de Ahumada hujusque visendum fratrem jux Joannes de Ovalle, quos ad 1 Teresia advocarat [tom. IV, epist. 47), q^
'

ac-

S.

busque exin cum

r Laurentio intercessit P ulch Ji

III, epist. 61)-

rima conjunctio animorum {t.

\ Ma-

DIE hKCIMAQUINTA OCTOBRIS.

119
est alius

drito hic post aliquot dies redux, S. Fundatricem, Hispali a se adjutam,comitatus est Toletum usque

monachus aut monialis vel siquis

ad Dei

utriusque voluptate ac solatio uti ipsa Sancta P. Gratiano testata fuit [tom. IV, epist. 20). Toleto Abulam, ubi habitare constituerat, cum duobus pueris adiit, manente apud Sanctam amitam Teresia filiola. Brevi post litteras
;

cum magna

cultum specialiter ordinatus, sed quivis christia' nus etiam qui Deo se penitus manciparit et quse*
ei placita

V. D. M.

sunt studiose exquisierit.

fieri poterat ut

40

Neque adeo

Deum

tam ardens

in

mrttale et zelo

pietas intra meros affectus internosque

consisteret.

cnmpicuui,

animi motus

adfratrem suum dedit

Imo quam

effxcaciter in

urgens ut pueros, nc pravorum consortio corruptelam paterentur, illico ad collegium Societatis Jesu mitteret, quamvis pedissequum, quem iis conquisierat
S. Teresia,

nondum domi haberet,

opusprodierit,plurimse paginse epislolarum S.Teresias testantur. Cognatis indigentioribusnonpaucis facultatum suarum partem generose Laurentius subministrabat quales erant prsc c<vteris
:

ac simulmonens abslineret

Laurentius a nimio fastu, quin tamen omitteret Jwnori atque eestimationi suae ex eequo consulere
(tom. II, epist. 49) et

Joanna Ahumadia soror, cujus familise ssepe missis muneribus succurrit Petrus item Ahumadius frater, qui, ex quo in patriam rediit, fere
;

domum

decenter, ut in se-

quenti atiqua jubet epistola, pro dignitate ordinare modo, inquit, curaveris istiusmodi reculas
:

unius Laurentii sumptibus vtxit duse aliorum fratrum Hieronymi atque Augustiai filige quibus, attributa congrua dote, honestas procuravit
; t

parvi facere iisque non adhaereseere (tom.

33).

I, epist.

Quantum pro se Lnurentius a mundi negoliis

abhorreret, inde patet, quod, testante S. Tere aliquandiu de religiosa vita amplectenda deliberaverit Itom. III, epist. 61) quin imo, cum dein villam aliquam, la Serna dictam, non longe ab Abula distantem, emissetpretio]4>,()i)Q aureorum, quo fortwise suse ac famitise inposterum dignitati prospiceret (tom. II, epist. 82; tom. III, epist. 66
:
.

nuptias [tom. II, epist. 52). Ad hsec variis S. Teresiae monasteriis, dum penuria laborabant, prxsens erat ad Laurentiwn refugium. Pro Hispalensi prsecipue monasterio quantum non solum pecunise expenderit sedetiam quam gravia passus
,

haec res, quasi de nimis operosa ac pietati nociva famae ac lucri cura, ita eum anxium habuit, ut

libro m, cap. m. et apud Teresiam ipsam, libro Fundationum, cap. xxv. En quid admirabunda super Laurentii in iis rerum adjunctis magnanimitate S. Mater ad filiam suam Mariam a S. Baptista scripserit Ni
sit,

legere est

apud Riberam,

hic nffuisset frater meu.s,

numquam
ille

necesse fuerit Sanctae sorori ejus super his scrupulos validis rationibus explodere (tom. I, epist.
31). Idem quoque accidit de argenta supellectile ac tapetibus, quse vir timoratus non est ausus usurpare, nisi accepto Teresiae responso isthsec, modo ne animum a Deo abstraherent, ad rem nihil

quid effectum

foret.

Tanta

temporuin alipassus est ac tam

ut

magno animo
sit

opes expendit et labores Bustinuit ut

unde

Deum

laudemus. /Kquum certo est

illae

eum

ament

sorores

nostrae;quia nec aliuude juva-

men

aderat, et ingvns oobis erat prae

manibus mo-

lestia.

ln prassentia hinc recessit; neque enim metus

orulioni

nr

contingere, adeoque patienter, ut ait, fratripuerorum gratia esse ferenda [tom. I, epist. 33). 39 Proi^sus autem mirabile est ad quantam vitse

abfuit ne in carcerem, qui hic est inferno similis,

raperetur. Nihili

fit

mus

repetuntur a nobis

hoc loco justitia quae non debeet a fratre meo, utpote .spon:

5^j'

M(l * de '

perfectionem Laurentius sub S. Teresiee ductu brevi temporis spatio ascenderit. Totum se ei, tanquam matri ac magistrx, dirigendum in via Domini commiserat, paratus ei quibuscumque in rebus obedire quod tamen consilium illa non admodum approbavit, nec nisi segre pro rato habuit, expressa conditione cavens ne cuiquam speciatim voluntatem suam voto obstringeret. Ccepit igitur S. Mater spirituatium rerum commercium cum Laurentio instituere (tom. I, epist. 31 32, 33; tom. II, epist. 40; tom. IV, epist. 39 et 40). Docuit quo modo orationi in$istendum quid prsestandum ubi impetus divini amoris, id quod non raro contingebat, vir piissimus persentisceret quid q rursum, dum aresceret aut ab inferno hoste turbaretur animus, procurandum esset. Mensuram quoque pcenitentise prsestituit : quoties flagrum adhibendum carni quo tempore et quamdiu induendum cilicium, quod ipsa ad fratrem miserat, Inijusmodi dono, ut facete loquitur, munuscula ac medicamina, quse ab eo tegrotans acceperat, remetiens. Habebat autem in iis quse ad carnem
:
,

sore. Finiri ista non possuut nisi supremam curiam appellemus res isthaec non habet modnm. Ille autem bonus libenti animo Dei causa vexationes sustinuit. Modo cum Patre nostro apud Carmelitas
:

versatur

et

quse

in

illum incidit pluvia aerum-

narum graudiuis instar est. Quidni ergo etiam ego animum sustollam cum interea vir hic nostro dolore magis afficiatur quam suo ? (Tom. I, epist. 47). Testamentum Laurentii et ipsum insignis
;

pietatis ejus

monumentum

est

prseter

enim ea

quse ad dividendam inter

ciscus

t7*es

liberos h<eredita-

tem pertinebant, quorum tunc duo, 7iempe Franet Te7-esia, Ot-dinem Car^nelitarum '.>, <>/

ceatorum ingrediveiie videbantur, desig^iabautvr illic a Laurentio pecuniarum summ<V7tonspernendse quas cupiebat tum 77ionasteriis S. Teresiae tribui, tum ad pias fundationes adhiberi. Exstrui curarat Laurentius sacellum in ho7ioS. Amxse, cui e7*at singulariter devotus [tom. I, epist. 34). Item sedificari teslai7iento suo jussit sacellu7n S. Laurentii, pati^oni sui, ubi

rem

post

mortem

conde7'etur,

z?i

conventu S. Josepln

affticiandam pertinent non stimulo Laurentivs, sed frceno opus. Frequenter item narravit ei Teresia de divinis operationibus quas ipsa patiebatur contemplationis suse gradus et quse huc spectabant ei tamquam rerum ejusmodi inteltigenti exposuit scripturas suas spirituales ei
, ; ;

Abulensi. Foirnix majoris oratorii eidem ventui annexi fabricanda erat c relictis a Laurentio opibus quod si contingerct ftlium suum
:

Laurentiwn sincprote 7nori, statutum e7-at, ad integrwn

extendebatrr.

id

quodde

fornice

oratorii aedifi

communicavit

tanti denique ejus in scientia

Dei

41 lta stabilitis bonis suis in

Domino, Lav

/ioif

felicen

aestimavit peritiam, ut

eum cum

eximia spirituatium rerum S. Joanne a Ct^uce, Juliano de Avila sacerdote ac Francisco Salcedio equite, ad quoddam quasicertamen provocarit ad inlerprctanda verba haec mystica quse ex ore divini Sponsi audierat Quaere te in me quo rcfcrtur bellissima illa epistola ad Alvarum <le Mendoza, Abulensem episcopum (tom. I, epist. 5). Est adeo prxclaro documento homo ille militaris atque opulentus quo evehi Sancti Spiritus gratia possit, non tantum
.-

tribus aliis viris cognitione prseditis,

tius Cepedius, plane dignus cujus eleemosynas enarret omnis Ecclesia Sanctornm, inopinato e vita discessit xxvi Junii L580. Legi meretur quod super fratris obitu S. Teresia sci-ipsit ad Matre7ii Maria^n a S. Josepho, prioi*issam Hi-

v<rem

spalensem

Spiriius

Sanctus tecum

sit,

M;tter

carissima. Videtur velle tempus quo non aliquid

Deus

nullum fere Bil habeam patiendum. Nout

veris ei placuisse ut ad se tolleret devotum sibi servum Laurentium de Cepeda. Afflixit eum sanintra sex horas, "uinis ejectione tam prsecipiti ut

intercluso

120
UCTORE

DE

S.

TERESIA VIUGINE.
segit, uti

V D

M.

fuerit. Accesserat ad intercluso spiritu, extinctus praesenti epulas ante biduum, ac moriens sacras

ex

aliis ejus epistolis

perspicuum

est.

commenusque ad extremum animo sese Domiuo conlido Laudabat. Equidem divime misericordiaj enim vixit rentium ad fruendum Deo abiisse ea qute divini erant obsequn mente ut alias res quam villa extra jam ferre non posset. Quare etiam sua scihcet Abulam sita multum delectabatur quod requiem sibi diceret illic ab urbanis saiutationibus quoniam semper concedi. Assidua erat ejus oratio, ac tantis a suprema gradiebatur;
:

Adde demum inscriptionem lapidis sepidchralis Laurentii, quam hoc tenore fuisserefert D. AntoXII, carta_ 10): nius Ponz (Viage de Espana, [tom. 2s de Junio ano de Faliesci LoreDcio de Cepeda a
E* fundator de esta capilla, y hermano de la Sauta fundadora dc esta casa y de tod;is las Descalzas Carmelitas. Id est Obiit Laurentius de Cepeda
L580.
:

fc8Juniianni L580. Pundatoresthujussacelli,etfra-

in Dei praesentia

aliquando stupon m Majestate donabatur gratiis ut mihiiDJecerint.PoenitentiiBerataddictisMmus.atque ego voluissem. adeo ea in re plura praastabat quam fuit, ac Mamque mihi omnia communicare solitus amore, plurimi faciebat pro eo quem mihi addixerat

terSancta fundatricis hujusdomus et omniuxnCarmelitanarumExcalceatarum. Notalumen Ponzium Junii scripsisse 28 Junii; hic per mendum pro quandoquidem S. Teresia empresse wfflrmal Laurentium decessisse post biduum a festo S. Joannis dos dias despues de Sau Juan. Prsrterea mendum
'

i;

quajcunque

ei

dicerem. Pro boc amore

jam ego

ei

missa nuper Abula illa inscriptione, quceadditaexn scutoLaurentii gentilitio.Scutum

esse novi e

vitam hanc redhibeo gaudium meum, quod nempe secuntate. miscrabilem cum aiterua permutant quoties ea Non haec dicendi formula est; sed vere recrean me menti ine* obversatur, toties
cogitatio
sentio.

hoccirculare

est, et tertio

quarterio differt a scuto

num. 14 exhibito, nec turrim sibi habet impositam prseterea notandum est in primo quarte
:

De filiisequidem angor; sed propter patl scnpsi miserebitur eorum Deus. Tam multa B credo, isthac euim morte prsevideo tui consolandffi causa; doleatis quanium dolitura sis et sane aequum est ut molestiis quantum s. rores mese, quarum
;

leonem sinistrorsum versum esse, dum in S. Teest versus. resisB aliorumque scuto dextrorsum incisorem scuti Laurentiani, legum Suspicor, heratdicarum ignarum, id
vii/i sibi

permisisseob
leone

formam

scuti circularem.

Quarterium id

tu et isttt

illeafficeretur,quantumqueeasdiligeret,inciedibile

Nunc adcst tempus ut debitum caritatis persolconditione vaiis, commendando illum Domino; hac
est.

OCtoque crucibus decussatis omatum gestant illu- E stres antiquseque omnes famiiise civitatis AbuienAvila de los Casis, quse jure cognomento gaudet
balleros.

crediderim non indicogitare licet) nostra jam ope anima illius fuerit cedat in levamen geat, id quod pie factum
ut,
si

(quod ego

quodque per fidem

animarum earum qu
habent opus. Paucis
derat
;

nosttfs suifragiis

ante

maxime mortem suam diebus

litteras

"""* 48 Franciscus, Laurentii filius natu prior, a *! teneris annis pietati deditus, et post suum advend( tum in Europam Sanctse amitse pturimum dilectus, eo anno quo mortuus esl ejus pater, ardenter
(/fl)

Segoviam, ubi etiamnum cousisto,

in

ad

rum

scribcbat ut videretur sibi vivendum superesset praesagire

quibus

ita

me quam
:

de-

ad religiosum statum aspirabat, ut adeojam nullum de ejus consilio dubium superfuisse ex qua-

pa-

dam

S. Teresi epistola appareat. Id consilium

id

quod
|

me
brtvi in

nonnihil attonitam habuit [iom.

I, episl. 64

reapse demum executurus, fine ejusdem annijam appropinquante, cum P. Hieronymo Gratiano

calnm

admimit.

eodem 42 Hactenus S. Mater; quaenondiu post Laurentium defuncti filium fere modo scripsit ad tunc in America degentem adjicit vero in postequoriore hac epistola esse qusedam particularia, ipsa quidem esset conscia, sed quse chartse rum committere non posset. Sunt hsec fortassis ea quse
:

Pastranam adiit, novse vitse quam cogitabat periculum faciendi gratia at exdu.n qmsperabaiur experes ea non hubuit et Franciscus, vix ulto
: ;

rimento facto, post paucos dies e conventu Pastraest nensi domum reversus est. Neque obscurum Histona senserit S. Teresia quid super ea re
:

Francisco narraJosephoex vit, ut constare dicit P. Antonius a S. prsedicti Francisci testimonio quod Orofrisia,
S. Teresia alteri Laurentii
filio

Francisci, sic scribit

perculit.

ad Gratianum, nos

omnefl

Appant

uihil

aliud istos egisse, nisi ut

mentem
'

ejus in varias partes distrahereDt.

pro uxor, postea reddidit in informationibus

not. 10) TeresiaB beatificatione {tom. II, epist. bb,
scilicet

pertinet ad ejus cognatos, uon

me

Quod movet; sed hoo

ea hora qua Laurentius vivere desnt Segoviie cum suis monialibus opus S. moaliquod manuale peragentem, divino accepto orandum pro nitu, omnes filias suas statim ad paulo post fratre defuncto in chorum evocasse

Matrem

seryire movet, Deum ita reliquisse, civaturam sibi -") (t. III, epist cupieutem. Alta sunt judicia ejua sponsa nobihsstPauto post invenitur Francisco yCamo loco nalu, nomine Orofrisia de Mendoza Francisd de Mendoza et Beatriasde
stilla, filia

post brecertiorem factam fuisse de Laurentii moram in coslum ingressu ac vem in purgatorio
;

demum, cum quadam

prsepararet, S.
esse visos

die ad sacram Synaxin se Josephum ac Laurentium ab ea mediam habentes Sanctissimam Eucha

F Castilla,amitinamatris ducis Albuquercii,ducem primariis titulis quoque del Infantado aliosque contingens quo nobiies arcla consanguinitate marchiones de
;

ristiam quse a saccrdote deferebatur.

cap.
lii,

Hanc visioFranciscus aS.Maria [lib. i, nem etiam allegat P.

n. Q);sed errat hic

AbuUv numerabantur con/ux, Navas et de Velada, nec non hujus apu fitiusLudovicus, clarte maximeMosis Rubin dasqUl Erat Orofrisise tota
inter

'

Galtos originis.

auctor in eo quod mor-

decim annorwn, prudeni quater miiie aureorum, mater eximxa

et rei

ao gratia et discretio instgnis,

tem Laureniii Cepedii dicit contigisse anno 1579, I, deceptus proculdubio leetione epistolse 64- tomi aliena manu annus 1579 quam supra ciiavi, et cui appositus est. ld aliena manu factum fuisse colveteris scriligitur ex examine juridico quod a pturseperitis institui jussit ad medium sseculi xvn Bustamantius, Vallisoletanus III. Isidorus Joseph Petrus episcopus imo jam antea affirmarat P. testis oculatus, anni notam pnab Annuntiatione, Prsemitus in epistola de qua agitur non adfuisse. dixi, ad conslat S. Teresi epistolam, de qua
;

tinto domesticse regendse idonea, frater deessec cui fratri si proles majoratu gaudens, item Orofrisix tota cederet hsereditas soro r sponeaque monialis (iom. II, epist. 55). Celebrala
,

concepw salia fuere festa die Virginis sine labe 1580 ; PranC% *\ anno eodem quem supra scripsi
conventec autem optime cum uxore ac socru ordinaria sors non obtemperanttu At, quse est rerum a Deo ad religiosum statum vocanti,
>

terea

bene, ut videbatur, fiuentium brevi dolebat S. factaest. Anno enim sequenti L581
resia

commuM^
rue
,

Laurentium juniorem scriptam esse VaUisoleli mense Decembri quod fieri non potuit anno 1579, quando eum mensem S. Mater Malagone tran;

rem familiarem Francisci in pejus Deo nai adeo ut verum ilta dixerit esse juvenem
non curandis rebus
anno terrenis. Fuit etiam

Dlfc

DECIMAQUINTA OCTOURIS.
bris 1610,

121
.IfTDRg V. I) M.

A negotium S. Teresiae
;

Bealrice socru Franageneri sui mederetur, testasci quse, ut penurise mento Laurentii Cepedii suum contendebat valoadimere, eratque in eo ut S. Matrem in jus

cum

narratur a citato scriptore (Ibul n. 9) conspiciendam se obtulisse amicissimse sibi Venerabiti Dei Servse Annse a S. Barthotomxo ,degenti

rem

advocaret, nisi hsec, non minus fortiter suaviter, ad eam rescripsisset (tom. IV, epist. L6), Demum Franciscus,rebus pene desperatis, pietate tamen ac S. Teresiaj amicitia nunquam amissa,
in

quam

in Gallia. 46 Satis prolixe egimus de Laurentio Cepedio nprimui AnfOfliui 'le Almejusque liberis. De Antonio Ahumadio, cui quar- vuid'1, relitus locus inter S. Teresia? fratres

germanos assig-

(jiomt

Americam

navigavit

et Quitose,

nutta relicta

ry i

progenie, anno 1017 decessit. 44 Feticius egit Francisci frater Laurentius, cui inscriptae sunt epistotx duse S. Teresiae (tom. II, epis. 55, et tom. IV, epist. 48). Profectus est hic in Americam ante Laurentii patris mortem, munus gesturus quod ei pater reliquerat hac lege ut suo juri tegitimse portionis cederet in

natur, non tam multa dicenda sunt. Antonium ia eo adduxit, ut quo die hsec in ordinem Carmelitarum ingrederetur ille quoque in reti,

giosam domum, nempe PP. Prsedicatorum Abulensium, sese reciperet. Varise autem sunt in hanc rem auctorum sententicr, quas sic exponit (in
nota ad cap.
iv, lib.
i

vit& italicse S. Teresiae) P.

:

gratiam fratris

sui, cui

majoratus obtinendus eo

Fredericus a S. Antonio Scribit, inquit, P. Ribera, lib. i, cap. vi, Antouinm Abumadiura ab incarnationis ccenobio, quo sopor* m deduxerat, recta ad
S.

pacto sperabatur. Contraxit Laurentius matrimonium cum Maria de Hinojosa, nata in insula Hispaniola (vulgo S. Doming-o vel Baiti) ex Petro de Hinojosa et Anna de Esteves y Santistevan;
s atque adeo prospere rem gessit, ut jam anno K> l copioso reditu frueretur. Fuerat socerejus antea auditor,ut vocant,in audientia prsedictse insulseet tunc audientise Quitoanse prseerat atque mortuo
,

Tbomae Ordinis D. Domiuici contendisse, ut admis^ioncm postularet scd ea admissioue dilata ab

:

ejus

domus
iu

Palribus, qui antea vellent

parentis,
e.xplorare,

quiin
at,

familiariter

noverant,

mentem

Antonium

Ordinem D.

llieronyrni se recepisse;

per tiro<-imi tempus in morbum incidisset, cceptum vitse institutum tenere non potuisse. Alii sunt sciiptoies qni nibil omuino de Antonio memo-

cum

prorege,
1 1

Peruvianam provin<siam

icarius ad/mir

riaj

prodiderc.
i.

Denique

P. Ifranciscus B S. Maria,

mstrabat.Laurentio deinceps munus honorificum commissum a rege est, cum amplissimo proventu. Exemplum secutus optimi patris quem ei S.
,

lib.

cap. vn, et Thilippus Lopez, cap. n, adducti

ut

Teresia

rentius

imitandum identidem proponebat, Lausuarum iuiimrumpartemsuccurrendo

crederent Antonium reip.-a habitu S. E indutum fuisse ac prior quidcm, alleprata Dominici licet sententia eorum qui apud monuehos S. Hieronymi illum degisse opinantur, ^cribit tnmen ju-

fueruut

pauperioribus consanguineis aliaque bona opera procurando impendit. Peperit ei Maria de Hinojosa /Uios quatuor et duas filias unde propagatum nobile Cepediorum genus in America. Anno 1666, uti narrat P. Antonius a S. Josepho (lom. II, epist. 49, not. 15), unus ex Laurtmn nepotibus in Hispaniam venit ad petendam prsebendam Ecclesise Quitoanse; eamdemque, quia
;

veuem, vita
acta,
obiisse.

in Instituto

PP. Praedicatorum egregie

necdum

facta

profe.ssioue,

diem supremum
oriavui PtCru$
ile

57

Antonium de Ahumada ordine natalium

consequitur Petrus, item de Ahumada dictus, ac beltica virtute in expeditionibus transmarinis non minus quam tres qui itlum prsecesserant

Ahu</ui

.piniin.

ei

Atnet ira rediii

|

pauper

erat e S. Teresiae fratre oriundus, suffragio Conobtinuit silii Indici prse multis se antiquioribus S. munifica postea etiam canonicatu donatus,
:

Petrum ex fratres spectabilis. Reversum esse Laurentio, antea docui. America cum fratre suo suorum mercedem, quam reposcere
Meritorum
non videturpro in Ilispaniam rediens intenderat, ut spe fuisse consecutus qua repulsa e/Jectum
;

hvl

Teresiara retigione reginse

ti

Te,

/'" ""

Hispaniarum. /', ancisco ac Laurentio felicior eorum soror Teresia fuit. Natatem annum habuit Quitose 15G8. Eam, Toleti apud serelictam, anno 1576 S. Teresia,

suavissimis ejus moribus et indole eximia et loquialiis ad Deo ancillandum dotibus, ut Ribera tur, plurimum delectata, in spiritualem filiam adoptavit ac monialibus suis Abidensibus educan-

per totam reliquam vitam animi segritudine et molesta laborant. sibi et cognatis suis non parum Laurentius frater generosissime Ejus necessitati um, subvenit, omma ei tnbuens quibus propriam ac res domesticas indigebat.ac
vestitum

domum cum fratre, quamdiu hic votuit, commuvellet, gaudenicans. Eadem hospitalitate, modo

dam atqueadsanctitatem efformandam comr

tantum fecit in omni virtutum genere, potissimum in humilitate, progressum, utperet virgines, fectissimx ULv a quibus educabatur ratxone, rubore suffundi se conspecta ejus agendi Jesu sponsa testarentur. Sic prseparata Domino Carmelitanarum Excalceatarum m habitum
Ibi puelta

repotuitPetrus sive apud Joannam Ahumadiam sororem siveapudsorons Marise filiumDidacum. Sanctseautem Teresi* ut multum curarum s\ \isericOi t cantas, sic etiam tavit sua in 1 qua inspiravil doquentissimam epistolam; scriptionis ahquid puldubitoan in hoc genere
'

chrius atque ad pers*

m movendumque

anno

tem Deus
scriptis

ac dn In novitiatu vers inceps futt TeresiaaJesu. atque xnmultis argumentis probacit

1581

eodem in conventu Abutensi

III, epist. :35). Mortuo aptius inveniri possit (tom. FranciLaurentio fratre, habitavit Petrus apud

quam interea ferno hosti tentandam permisit hortationibus S. admirandis consiliiset

.

Sancta Fundatnx Teresia sustentabat. Optabat fdise solemnem professionem ,/dectisswuv fratris est quam voti sui ipsa excipere; sed ante ynortua potuerit. Hanc igitur professionem
suse exitum Teresia post felicissimum materterse atque detnv Novembris 1582 iunior emisit die nUv suse tempus Abulce transegit, ceps totum mortem proutjussisse S. Matrem in quadam post Josephus a S. Terenarrat P.
;

Mendozia pro parte cum ejus socru Beatrice postea administravit cui administrationi paulo
:

domesticam, scum Laurentiifitium; ejusque rem initum ab eo matnmonium, tum ante tum post

compos

fieri

Petrum Abulse immortuum conjicio. Laurenttum ac 48 Ferdinandum, Rodericum, sunt atn duo de quibus nunc Petrum eemutati Hieronymus de S. Teresiae fratres, dice, Cotligitur ex Cepedaet Augustinus de Ahumada. Hieronymum in Amencanas
t

;/i.-ro-

nyniul

<le

Cedeei-

uiui

dugwiil/iu-

,u to, uierquc
in America toMle mor-

epistotis S.

Matris

1562 (tom expeditiones profectum fuisse anno

1.

epist 29),

apparatione

n.tom

III, Ub. xin, cap. xxn,

num.

7).

iniisdem acpost duodecim prope annos fraires nimirum <i<> exactos, sub id tempus utpatrxampara-

(uui;

Puncta fuit aliquando Teresia offlcio csetens cdx novitiarum; inquo officio sicut in
enituit (Ibid. suce actionibus prseclara sanctitate hora qua mortua cst, die x Septcmn. 8).

magtstrm

OanL mortuum

esse

in

nomine Domini

sanctum (Tom. IV,

epist. 42)

Eadem

annoVonapudproregem

Augustmum vero Peruvice fuisse versa^

:

>

122
AUCTUH

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
conjuge lector apud Riberam offendet quseproin superfluum erat a me hoc loco describi. Referam ergo de prolibus eorum Gonzalvo ac Beatrice ea quse Ribera vel omnino non habet vel paucis tan;

tum (tom. II, epist. 52) Hieronymo filia fuit Joanna nomine, huguslino item filia Eleonora quas ambas a patruo suo Laurentio nuptui collocatas earum quse matres esse supra retuli (num. 40)
; :

quot alios liberos parentes earum genuerint, nusquam a me compertum est. Porro de Augustino Ahumadio sequentia prodit
fuerint, item

an

et

tum
50

verbis perstringit.

Ac de Gonzalvo quidem

exstat relatio

memo-

n<Uer
'

P.Franciscus a S. Maria(lib. , cap. in, num. 8): Fuit Augustinus militum praefectus fortissimus in Chile et septemdecim e pneliis victor evasit. Cum autem esset rejrendo alicui Peruvige loco prrcpositus,
litteras a

praefecturae et loco cedere,

Sancta sorore accepit quibus jubebatur ni vitam animamque

ratu digna Matris Marize a S. Francisco, Carmelitissx Excatceatx ccenobii Albani. Ex hac relatione huc traducam quse ex ea desumpsit P. Antonius a S. Josepho in suis notis ad epist. 51 et 108 tomi secundi epistolarum S. Tcresi;e. Scilicet cum quadam die Sancta Fundatrix Albas consisteret, illam Gonzalvus puer sic compellavit:

v de 0va "f

<W

pcrditam

Obedivit vir timoratus, neg-lecto ditissimo muneris sui prnventu nec vero diu post accessit illuc hostis,et gubernatorem Aug-ustinosufvcllct.
;

fectum cum omnibus deiude alterum munus in ea terra Aug-ustinus at denuo ad illum S. TereBia litteras misit, in quibua frater, prseter alia haec scribebat Ne assumas, mi a Domino te, in Indiis ullum munus; accepi enim
loci incolis trucidavit.
; :

Ambiit

Mater ac matertcra mea carissima, commenda me Deo et ora, amabo te, ut eum numquam offendam acsalvus fiarn tibi enim omnium maximc incumbit boc facere, quae prohibuisti ne in tenera aetate mater, exclamabat, quot modo coelo fruerer.
:

//

//

si

eo assumpto mortuus
ille
,

fueris,
,

damnatum
abjecto
,

iri.

conspectu Dei stetissem, nisi tu mc inde Vide i<ritur quid mihi eripueris; vide quanto debito mihi obstringaris quod mihi nt per tuas preues solvatur postulo atque spero. Obtinuit

annos

in

disturbasse.-*

Tum

veritus
consilio
,

periculum
in

muneris
afferens

Gonzalvus, nec dubium quin S. Teresia interce-

ambiendi scripta rerum egreg-ie a se g-estarum testimonia, et meritorum suorum expetiturus praemium. Quod

Hispaniam venit

tamque tenero affectu sux circiter postulabat beatissimum vitse finem accepit. Cumesset in 28,
dente, id

quod tam
;

sollicite

nempe anno

1587, mtatis

B cum

videret alibi

quam

in Indiis

consequi se non

eo ut in

posse, aures voci conscientiae occlusit,

mortua jam

sorore

atque praefecturam in provincia Tucumana gerendam admisit. Jam mare iterum remensus erat. et in Civitatem Regum (alias Limam) perve;

extremum veniret discrimen, peracta ge- nerali confessione, morientium Sacramentis cum magno pietalis affectu munitus est nec deinceps, donec vitse usura superfuit, Deum suaviter alloqui desiit aut invisentes se equites de mundana;

nerat,

cum

ecce morbo ad extremum discrimen

rum rerum
apud

deductus, agnito misericordia? divinffl flagello, omnem ambitionem ex animo expulit, seque ad mortem paravit. In vitae exitu assistentem sibi habuit Sanctam sororem et ab ea in conspectum Dei

vanitate admonere. Queri aliquando medicum audiebatur nimis tarde advenien:

tem mortis horam quam non prse tcedio suorum dolorum advocari a se dicebat, sed pro ea qua
pellebatur videndi

adductus est uti in informationibus pro Teresiae canonizatione testatum fecit P. Ludovicus de Valdivia, Societatis Jesu sacerdos, qui Aug-ustinum peccata confitentem audierat. Eadem hsec constant
;

Deum cupidine. Misit etiam quipeterent a Beatrice sorore, tunc sanctimoniali habitum Carmelitanum. Quo indutus postquam sacras Litanias pro se recitari jussisset ad quas
, ,

Sume manuscripto de prophetise dono S. Teresiae in quo P. Ludovicus designatur ut 38 testis mario; examinatus Madriti. Restat idtimo loco nata inter Alphonsi Cepei'.i

ipse Ora pro me respondebat placide exspiravit, sparso suavi per cubiculum odore, qualem S.
;

Teresiae exuvise olim diffuderant.

primam lucem

dr> Joanna

dr Ahumaiia.

bona

boiii

ii

Ahumadita appellanti reposuisse Domina Bcatrix Joanna honestissimum matrimonium awwol553Ahumada eg-o vocor et gloriolse amorem, quem cum Joanne de Ovalle Godinez, nobili viro Sal- de postea exemplari humilitate reparavit, per pueQuinC manticensi, qui per pluresannos sub Caroli riles illos annos plurimum in se fovisse. Musicx Feruntur progeti veocillis cum laude meruerat. quoque, profanis narratiunculis foliis lusorhs niti ex hoc matrimonio duo filii ac filise tres hujusmodi quisquiliis erat immodenempe Gonzalvus quem Sancta martertera a cxterisque qua re non parum exercitavit dedita ratius morte suscitavisse narratur apud Riberam lib. i, eam pii patris acSanctse materterse zelum talibus
: ;
, : ,

soror S. Teresiae dii Uberos Joanna de Ahumada, multo sejuniorem, mortua carissima; quam hsec, matre, adoptarat in filiam atque in monasterio Incarnationis summa cum cura educarat. Iniit

Beatrix de Ovalle, postea Beatrix a Jesu, et quinquennis aspexit Albse Benedictinarum cjuspuellula curse monialium dem civitatis, quas inter habebat duas amitas, commissa a parentibus fuit. Narratur har monialum uni eam nomine Hispanis diminutivo
51
;

cap. viii

Josephus, quem eadem, suis in brachiis mortuum, vidit comitantibus Angelis in ccelum ascendere, uti ibidem Ribera memorat Beatrix, quam S. Tercsia non sine labore sensim ad sui Constantia Instituti lanam induendam allexit demum et Eleonora, quarum nihil aliud qua n nomina, eaque apud unum P. Emmanuelem a S. Hieronymo, continuatorem Chronici, notata in;

senextricare miseriis satagentium. Cessit his W adolescentem filiam sim pro voto labor sic etiam ut gratia ac prudentia Joannes T.-resia aidcm jam crescere virtutibus indies
. ,
,

tunc

'

venio (tom. V, lib. xxi, cap. xxxi, num 4). Erat conjugii sui initio res Joannis Ovallii satis copioanni partem in civitate sa. Habitabat per alteram Alba,per alteram in villa sibi hsereditaria prope elargiebatur Albam, nomine Galandustre. Multa gaudebatque summa sestimatione pauperibus aula filius ejus apud Duces Albanos quorum in prius inter pueros honorarios, dein
:
;

Gonzalvus

inter nobiles

non semper duo Laurentn Cepedn, tet quod illius familise suis opibus succurrerunt. Tntli^t Mius de Ovallio ejusqu e Multa eaqueprJlara de Jolnne
;

ministros, versatus fuit. Sed sua prout ex eo stetit Joanni fortuna

monasticse vitse aliquando addictum in Beatricem prsedixit ad quam tamen vitam hsec, proba licet et modesta, ne minimum quidem eo tempore afficiebatur. Anno setalis sux decimo quinto zelotypse mxdieris calumniis in discrimen famse adducta, ex eoque a Deo innocentise vindice erepta, ccepit Beatrix se dare ferventius pwid tati, et eam quam soli vestium elegantise ad impenderat, ingenii ac manuum dr.rimtempus tatem sacris imagnibus altaribusque ornandis nec non linteis sacrificalibus affabre conficiendts adhibere; recusatis interea qui eam procabant non solum Albse,sedAbulse quoque ac Salmantia', nobilibus equitibus neque hoc tamen quod jam teneretur amore vitse monasticse, a quo scilicet
: :

adhuc longe aberat ; sed potius quia

metueM

SCHEMA GENEALOGICIJM
5-*-<5

Vascus Vasquez de Cepeda e cujus stirpe ortus

Alphonsus Sanchez
de Toledo.

fuit

Teresia Sanchez.

Ludovicus de Cepeda.

Alphonsus Sanchez de Toledo, qui posteros habuit Granatse.

Joannes Sanchez
de Toledo.

Agnes
de Cepeda.

CatharinadeCepeda, cujus abneptis erat mater P. Francisci a

SM&vi&,Carm.Exc.
Alphonsus Sanchez
Catharina =p del Peso y Enao.
de Cepeda

Rodericus Sanchez Franciscus Alvarez Petrus Sanchez de Cepeda de Cepeda Cepeda. de

iHieronyma Franciscus
de Tapia, de Cepeda. quse etinfra.
=

Maria
de Ocampo.

Didacus de Cepeda

Beatrix de laCruz

Joannes Petrus(? Vasquez Martin .r Q l^o de Guzman deCepeda ^fin^man y Barrientos. y Ocampo.
I I

aea.eres.

Eleonora Maria Eleonora| 'Ludovi- Isabella Beatrix 'aS.Joanne deCepeda, aS.Paulo, a Jesu,Joannes^ deCepeda cus de Baptista, Carm.Calc. Cepeda. Carm. Carm. Perez de
I '

| |

Joannes

Didacus Magdalena(?).|

Eleonora

a Jesu, deGuzman Ord.Min. yCepeda.=Hieronyma

deAhumada, e qua nonnulli hodie-

Franciscus de Cepeda.= =Or de*

Exc.

Exc.

Ribadeneira.

Carm.Exc.

deTapia,
\quse supra.

y(

dum

in Hispania nobiles orti esse

Joannes. del Aguila.

Catharina de Guzman.

dicuntur.

Maria de Ribadeneira

y Cepeda.

Joseph Ordonez
Orejon.

|Constantia delAiguila.

|Nunnius, Euphemia, Teresia,

etc.i

Pag.

122-

S.

TERESI^E A JESU.

Sancius Esteban

Domingo.

=f

Maria Gonzalez
Velas Nunez. ==

Ferdinandus Blasquez Nunez.

=
|

Joannes Blasquez DaviladeCordovilla.

Beatrix de

Ahumada.

Joannes Matthseus Maria de Ahumada Blasquez de Ahumada.

Cuevas = Teresia de tas rw,

,

Joanna de Tapia.
iBeatrix Davila|

y Adhumada.

iii

Pitrus"

ffiironymus

r=Joannade
Fuentesy Guzman.

A J E rdeinumada, Ord praed. vel Hieron.

deAhumada.

deCepeda.= de

\upstinus Ahumada.

Joanna
Joannes de Ovalle.
:

de

Ahumada.

Laurentius
ofrisia

deCepeda. Mariade Hinojosa. Carm. Aendoza Exc. ^astilla. Progenies in America.

T
1

Teresia a Jesu.

Joanna.

lEleonora.l

Gonzalvus. Joseph. Beattix

Carm.Exc.

Alii propinqui

S.

Teresle cognati,

assignare nequivimus. quibus certum in hoc schemate locum

Vincentius de Ahumada, presbyter.

Agnes a Jesu, Carm. Exc. Anna ab Incarnatione, Carm. Exc.

!C

ejusdem Vincentii sorores.

,

lAlphonsus Alvarez Davilla

J

MariaaS.Hieronymo,Oirm^a .,cuipariAiere

^^ ^^
et

DIE DECIMAQUIOTA OCTOBRIS.

prxverteret. ne Dei de se consilium importune persuasit S. Teresia sux ac sororis Anno 1581 marito ut Beatricem per aliquod temporis spatium Abulx habitare sinerentapud Petrum Alvarcz Cimbron, quem Joannis Ovallii fratrem dicit P Emmanuel a S. Hieronymo; et pro se videtur
hsereticus, sed esse insolens
:

123
* rc

tunc enim, quod prius privatira, publice concionatur et disputat. Atque t ut

dicit

v
j)

J*u

habere fragmentum epistolx alicujus S. Terr ad Beatricem, in quo legitur Peralvarez su tio, Petrus Alvarez tuus patruus vult tamen P. Antonius a S. Joscpho histoynogy-aphum erravisse, et Petrum Alvarez patruetem facit S, reresi [vide tom. III, epist. 30, not. 19). Verum hoc per transennam dictum esto. Ad Beatricem ut redeam, versata hxc est Abulx usque post mortemSanctx
:

auctor anonymus Annalium Torgaviensium (apud Menckenium t. II Rer. Germanicarum, p. Hoc anno (1516) Lutherus fratres suos a Te583) zelii mercibus (sic Lutheri sectator Indulgentias nominat) dehortari coepit et porro sequenti anno
:
:

positionrs suas contra eura publice effinxit.

tione,

Ea

ra-

materterx. Tum Albam reversa, cum ad Sanctx seputchrum, per novemdiales preces ibi a Maria de Toledo ducissa Albana institutas, sxpiusoravisset, tandem aliquando detiberare de religiosa atque in eo proposito a vita amplectenda ccepit S. Teresia per somnium sibi apparente roborata,
;

post aliquam adhuc

rat hoc Ribera

moram demum

feliciter in
:

Luthero destruente et Teresia xdificante, factum est quod Isaias c. lv, c. 13, dicit l'ro saliunca ascendct abies,etpro urtica crescet myrtus. Non est tamen quod sola Teresia illo xvo damnum quodEcclesia subibat.eximiasanctitate et miraculis aut parto etiam religioso Ordine compensarit: nam pluribus vel in sola Hispania iltustrissimis viris canoni Sanctorum jam adscriptis coxva, imononpaucis amica etfamiliaris Sancta nostra extitit quos inter nominasse satis sit SS. Joannem a Cruce, Franciscum Borgiam, Petrum de Alcantara, Ludovicum Bertrandum, Thomam a Villanova, etc, de quibus post frequens sermo
;

narest bene exinde S. Teresiae vestigiis institerit, qua laude functa B sit variis Instituti sui muniis, quibus a Deofavoribus et ante et post pretiosam in ejus conspectu mortem iltustrata, prolixe conscriptum est in

portum Religionis Carmelitanx devecta

libr. v, cap. n.

Quam

recurret. Teresia? primordia jam pertractemus. 54 Dies qux eam protulit, fuit xxvm Martii, ditxvmi ^*''"' ''^ S. Bertholdi, primi inter Latinos Generalis O.C.,

non, ut Yepesio excidit, festum, sed profestum, ac neutiquayn-i.i\ Martii, sicul prxfracte Helyot et Nicolaus Antonius ac dubitanter Baillet affir-

Multa coniangti"
rereii

Chronico, tom. V. I. xxi, cap. xxxn et xx\m. 52 Probe distinguenda est hxc Beatrix a Jesu,
fiiia

aleifueront.

Joannx Ahumadix, ab altera S. Teresiae cognata qux prorsus idem nomen in religione
gessit.

Suspicatur P. Antonius a S. Josepho hanc alteram Beatricem sororem esselsabellx a S.Paulo, cjus qux prima omnium in primo reformationis Teresianx monasterio professionem fecit utriusque autem patrem fuisse Franciscum de Cepedn, filium Francisci Alvarez de Cepeda,patrui S. Teresias. Alter ejusdem patrui filius Didacus similiter duas filias monachas habuit nempe Mariam de Ocampo sive a S. Joanne Baptista, Carmelitanam Excalceatam, et Eleonoram de Cepeda, cujus putchram in monasterio Incarnationisrmortem Ribera narrat lib. iv, cap. in Fuerunt et alix inter Carmelitanas Excalceatas S.Teresiae consanguinex, uti Agnes a Jesu, Anna ab lncarnatione, Maria a S. Hieroni/mo de quibus pervitamS. Teresiae mentio non infrequens oc currit. Ut autem ea qux hactenus de Sanctx
; ;

mant, neque xxn Martii, ut hxrens scribit Richard in Dictionario Scientiarum Eccl., art. S. Therese. Constat de die illo natati e Ribera aliisque quin P. Emmanuel a S. Thoma, quod alibi non reperi, asserit Pastranx in monasterio 0. C. suo tempore (1807) etiam tunc extitisse memorialem notam patris S. Teresiae, qux pro;

pria

itlius

manuexarata

sic sonat
fllia

Die Mercurii,
Teresia cir-

xxviii Martii 1510 nascebatur

mea

citer media hora 5 matutina, id est illucescente die. Susceptor ejus in baptismo fuit Vela Nunez, et

susceptrix D. Mariadel Aguila,

jares. Illo ipso die sacris

filia

Francisci Pa-

undis ab originali peccato expiata fuit in parochia S. Joannis, ubi, ut perhibent, antiqui fontes baptismales perdurant.
P. Emmanuel a S. Thoma ait eam vi Apritis baptizatam. Ast hic et alibi passim, ubi sine vade rem ille asseverat aut antiquis contradicit, tacitus imposterum eum prxteribo v. g. cum erronee
\

nostrx genere

et

consanguinitate disserui, uno

quasi obtutu videas, illius schema genealogicum tibiprxsto est.

una eademque pagina dicit, unius Teresias natalem diem a patre annotatam baptizatam Teresiam in ecclesia S. Bartholomxi soto paternx domus ejus inxdificatam ecclesiam monialium Ordinis sui Riberam derivasse nomen Teresia a Thyrsus, etc. Quam etymologiam novi quidem
; ;
;

*'

IV.

S.Teresiae nativitas, et
exordia.

vitae

esse indicatam a Francisco Villegaset Alphonso

Bivario, sed non a Ribera, gui dumtaxat dicit

Teresa
subin,

Teresia, et (sive, utnuncpassmi scribitur, prxsertim a Galtis, Tlu-resia) hispanicum

Orta
10
Itfltf

est S. Teresia

civitate,

Abulx, in Castellx Veteris episcopalem sedem medio sxcujus

nomen potius esse quam grxcum aut latinum. Utrum autem Sancta nostra patronam habuerit
S. Teresiam, Alphonsi

culo

xv insignivit orbi notissimus ei, ut eum Emin. Card. Bellarminus appellat, mundi mira-

rem (quam

Eminet prxterea incolarum suorum piehxc civitas antiquitate et late et bellica fortitudine, Abula Santos y cantos
cutum, Alphonsus
Tostatus.

V Legionensis regis soroauctores Tarasiam scripsere), utrum Teresiam Lucitanicam, vulgo Sanctam Reginam nuncupatam, Alphonsi IX Legionensis
latini

proverbio dicta, quasinihil illic nisi Sancti sint etpetrx, fertili licet in solo. Non degenerem a proavis et civibus suis edidit Abula Teresiara, matrem innumerabilis spiritualis famitix, et reformatricem non solum monialium, sed etOrdinis religiosorum virorum. Lucem primo aspexit

item regis primam uxorem, utrum denique aliam forte Sanctam synonymam, me prxterit. Nomen id, in vetustis Hispanorum Annalibus
canonizatioaliquoties obvium, post S. Teresiaj

nem quam phwimis communeevasit, ac famihare parentibus etiam imperatricibus et reginis, qux a
et

anno 1515, quo, ut notant historici, Lutherus in pectore virus coquebat quodpostea erat evomiturus. Etenim, ut recteait Caramuel in Vita Ven.
P. Dominici a Jesu Maria (l. m, c. m, n. 210) Biennio post nou occepit Martinus Lutherus esse

patrinis sub potentis patronx baptismo pie positx fuerant.

55

illius tutela in

Neque solum

ctum sacrum

S. Teresia? nomen celebre fain lucem edita est, est sed et in loco ubi ipsa monumentum fuit exactum. 'et perenne
litte-

M 0nU menium
in nataii tfui loco

er^m.

recentius hic Nihil de hoc accuratius neque

ris

AlCtORB

D.M

W7? P Ianaignur risconsignarepossum, quam quod h. f. aut trHsdacumentis

A

124

DE

S.

TERESIA YIKGIM.

dum

qu&

ipseconspeocertit,
t|

'^. , infJMi fi**^

scnpsit, adhuc vir ; sed paulo post acci-

bere dignatus degebat ofpciosissimus

est.

Madriti,
ille

cum

tus

Romam

est, ut assistentis

munere apud A.H.

bic

et plenam po , fj superiores mihi presceperunt, "< -W, llt e t orationis raodum et quas fpceruntf aDomino recepi gratias B ori Pto coraraitterem V * ea peceata ad enormia 9iw qratm, aiu caiuutui 'vwwet clanssime ape- D vitam sceleratam sigiUatim et Permagnse hoc mihi, fateor, fuissetcon-

riendam.
solationi

Prcepositum Generalem S. J. fungeretur. De looo, ubi ea primam lucem autem ille scribit ipsum esse, ubi postea vidit, optime scitur, illum conventue, ab ejua nnmine
:

aedificata fuit

ecclesia

Exoaloeatorum nunoupati, Patrum Carmelitapum non ulem spatium domnra tamen Teresia? natalera tantum quod uecclesiam occupasse, sed illud
;

dare faonltatem sed hanc ipsi mibi valde rae hac iu re restrictam noluerunt. qnitnmo pcr De. amorem essejusserunt. Hanc ob causam quincumque hunc vit mere disoursum rogo, ut, ponat, hano ita improbam leget, sibi op ooulos
,-

fuisee,

ut ex omnibus, qui ad

Deum

se converte-

ac

sacnexstruote brachio et parvula atereiinfecrucis stiaadjaoente oppletur. In eo de Monte sunt, unum B. Yirguu riorisacelladuo dicatum. A tergo Carmelo, alterum ipsi B,Teresi Mariie sacrum et praeigitnrprimiillius, quod B.
nistro crucis

omnino invenerim, qui runt, Sanctis, nullum esse solatio possit. Videoenim suo mihi cxemplo vocati sunt, exinde ad eum eos, ex quo a Domino ego vero non offendendum non rediiBse pecoatis etiam gratiis, quas solum facta sum pejor, verum
:

b divina ejus
ra

cipuura

muri facie, occasum respidecemve ulnis hispan.cis supra ciente, cernitur octo raarmoreu>, poUtus taraen, terram lapifl albue, non ipsa dificii struct.one acin quadro sectus, qui in characteribus omibicollocatusvidetur,- in eoque
est, in exteriori

majestate accipiebam, studio et data magis ei servisa sum resistere quod me ad

,-

viendum cernerem non posse et debere me minus

persolvere.
Sit in

obligari, et reipsa intelligerem

qn.-.m

debcbam,

aeternum ipse benedictus, quod

exspectarit
:

tanto

metempore
meas

quem

ex toto corde

qu infra hic expnrainibus maiusoulis inscriptio, Ammadvertit D. Valeninus tur Legenda patet. plures laminashabes Carderera, a quo delineatas quique et ipseparticipes invitahac Teresiana, inscriptionis hanc nos/ecithujusase exaraUv ac notat, eam, si altztudznem legibilem esse

meoobsecro, mihi ut gratiam concedat, ad hanc narrationem (quara et raei mihi confeavitse earii

ut

quidem

injunxerunt, et ipseraet Dominus jam pridem, sed quam >-go scio, conscribi voluit,

sum) ea qua parest hactenus aggredi ausa non deinde ut h83C m glofi.le faciendam claritate et
;

respondere altan. specles introrsum

riara et

laudem ejus

ccdat,

tum

ut confessarii.poBt-

INHOCDHPARiraCaTO-SACELLOEXmREQUOlJAM
FOELiciASATiNCUN\BULA.-iN QUBITS ER-PRaE-

habentes, imbecilhtatem hac mel.us me perspectam adjuvent, quo eorum, qua? ac debilitatem meam prajstare possim, Domino debeo plurima, aliquid jugiter laudent ac benedicant. orania creata

quem
"

CLARraRGO-S-TERESLAABESUIPSiuSCARTSSI-

MA SPOfl SA- AUSPKATO NATAPIEQUEEDUCATA FaTREPARATKARMELI MKER AUGUSTA- EREC-

N.siego tam raala et improba fuiserga mc mvore, satia <em ccedenteetiamdivino capessendum fuisset, pios et ihi ad virtutis iter
57

Cap.

I.

^^

^-

TRTX- D

CTRIZ *<4^

Pater bonot.moratos a Deo parentes accepisse. deditus erat, hinc et rnm librorum lectioni mire domi noi tales lingua vcrnacula conscriptOS

ab ea muri parte ubi est pradictus inter et caput crucis lapis. in angulo brachium hoc spatium non amplum est. jedificii interjacente, omnino C muroquodam altitndinis ulnarum quatuor absque ullo prorsus introitu, nisi e supeclausum rioriparte,qunullotectocooperta est: nulli locus dicitur tamen idem ipseesse, in hic usui inservit

Non

long-e

habebat, quo illorum lectioni et cura matris, qua curabat ut lloc, acccdente etiam Deum quotidie oraremus et pio erga Deifilii

assu.-sce.ent.

omnes param Matrein

pereraur,

me

mihi quidem mihi hic adjumenti

Sanotorum nonnullos afPectu rajam sexennem vel septennem [ul parum videtur) coepit excitare. Non
et

nullum

ouiquam

quo hortulua
simul
quasi

consitus erat, ubi

cellulis

infantuia Teresia
oblectabatur.

nbi virtute promeruisset,

cultores essent. Pater

parentes erat, qnod viderem 4'iem favorem impertiri, mn eximu oum illiuB et ipse

cum

fratre

eremiticis construendis,

namque erga pauperes quos-

vocationi futurae

proludens,

obtiHactenus R. P. Lerdo. Nimirum anno 1629 episconuerat III. Franciscus Marquez Gazetta, in votis erat, pus Abulensis, ut, quod adeo Riberx sanctuarium verterenatalis S. Teresiae locus in ae uacucomes de Olivaerat tur, et ut D. Gaspar de Guzman, V habu t quam San-Lucar, inclytus PhMpp reset dux de !, :ti non l quoU non P o s pietate aiebal se ,.. minister, exstrueret ibipulchram ex archttectucujus restitueretur. Veritatis adhaec rceregulisecctesiam, dicatam S. Teresi*, au.l,y juran Gregom Her- primia amans, hinc numquam eum affabre celata statua praeclarum tem,autalicuidetrahentem;quinethonestussupr nandezopus, stat in proprio Sanctx sacello A.ino modum.Materquoquepermultisprffidicta fuit parentum in sacras 1640 ossa felicium Tere>iaj morme vix.i estcum tutibus, et gravibus quoad Francisci traneas natte sua> eedes ex sedibus S. et quamhonestate, conflictata Adhtecsumma fuit grandis hujus inperenslala fuerunt. Duplicem srenusta,numquam lam vis forma esset utounfque excitati monumenti magn nem S. Teresia? honorem efterre ao ubi de gloob eam se visa vel audita est conspectum exhibebo in paragraphis tngin nisi iniin licet, dum moreretur, non quam spectat ratione ^ eria Sanctie posthuma, ad esset annorum, vestitu8'tameneju*itamo redeamusad trium fuit constructum. At tempons quo lenis apquasexore &tuserat,ut vetulam deceretj Placida ac Teresiie infantiam et adolescentiam, Magoos, dum ppime fuit, et ingenio valde sagaoi. candore et humilitate narraejus xncomparabili hanc ipsa

q<i> etiam tmirifice afficiebatur, i>> ssgrotos, numquam ut env famulos suos tanta crat pietate, ilUs vaiae voluerit, quod ptitios servos habere quodam tempore qoodr .pateretur. Unde cura domi nostri dam muliebre patrui mei mancipium benigne laut. .- ~ i versarctur, versarcuux, non rainus i(l pater

V^&
,

^^

tas hic accipe.

Sanctu tipn-

vixit, labores ct

eqnidem, ut, quemadrao56 Procemium. Vellem

ierumnas pertulit, ct. Christianamorte conclusit. vitam tandera

^^

DiB DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

prohi '/""/"
fratrct tlto-

115
tura

roret.

"
'"

numero eramus sorores, et fratres novem et omnes (quae Dei bonitas) virtutum studio una me excepta, et exercitio parentes referebant,
58 Tres
;

dignaretur.

Quod quamvis
;

ex simplicitate
I)

quadam

pU< Bodericm,
cuffl

>"'

conioelaiu*-

patri essem taraetsi alioquin pra? aliis prolibus chara.-et sane antequam Deum inciperem ofFenA dere, aliquam ad me amandam habere videbatur

rationem.

Nam

non parum jam doleo, dum

illas

Domino tum acad bonum propensiones, quas a ceperara,ad mentem revoco, quamquam male iis utipotuerim. Adheec nullum omnino mihi fratres,
quo rainus Deo servirem, impedimentum adfereaetatis bant. Unus eorum ejusdem prope mecura (quamquam et erat, qai etiam mihi pra3 aliis charus
caeteros

tamen postea non param videtur profuisse manifestam enim et apertam Virginis hujus clementiesiraae opem experta snm. quoties et in quantumejus me tutelae concredidi. Undeet tandem me ad se pertraxit. Quamobrem mire mecruciat, dum considero et cogito, ecquid in causa fuerit, quod in bonis desideriis et propositis, quae tunc concepi et incepi, non perseverapuerili feci, mihi

kOCMRI V I. M

rim.

Cum,

Domine Deus,

.statuisse

videaris, ut

ad salutem pervenirem, placeat, obsecro, Majestati tuae, ut id fiat, et tot mihi gratias concedere, quot

summopere diligebam,
Sanctorum
et cruciatus,

et

illi

me). Ipse et

ego

sa-pe simul

vitas percurrebaraus

mihi olim concessisti. Vellem equidem, ut non permisisses,uon quidem in rem et utilitatem meam, sed ob tui reverentiam et respectum, ut habita-

cumque martyria

quos ex Dei amore sancti horainespassierant, legerem.vilissimo etiam pretio coelum eos ac Dei fruitionem mercatos esse ceusebam, indeque et mihi ardens quoddam similiter

culum,
ipsura

in

quo

ita

ita foede

inquinaretur.

continenter habitaturus erafl, Crux mihi est, Doraine,

:

etiain dicendo referre

id culpae

uuius

scio quippe meae adscribendum esse; eteuim a tua

moriendi dcsnlcrium innascebatur; non quidera ex ingentiamore, quo me in Deum ferri pum, sed ut tam brevium cruciatuum pretio

parte nihil, quod prseterea faceres,

superfuisse

vi-

detur, quo minus jam tum ab illa setate tota tua esse potuerim. De parentibus meis si velim conqueri, etiam non

sumraorum illorum bonorum,

.servari

quae in Ccelo

re-

legebam,

particeps rcddereT.

Cum

hocce

fraterculo saepe conveniebam, ut simul conferremus, quanam potissimum via et ratione hoc

meo

possum non enim in illis videbam, uisi omne bonum, et insignera de meo in bono profectu curam. ltaque cum hanc aetatem
:

assequi possemus. Convenit inter nos ut siinul ad Maurorum regna concederemus, stipem Dei no-

excessissem, et naturae, quae a Domino acceperam, quaeque (ut aiebant) erant plurima, dona agnoscere

E2

inciperem

adto non pro iisdem (ut quidem teneut

pervenissemus, ipsi mine nobiscaput praeciderent. Et (ut quidem mihi jam apparet) satis nobis animorura io tam tenera aetate ad hoc ipsum periiciendum Dominus suggerebat,
petentes, ut,
illuc
si

cum

bar) gratias datori

eum offendendum,
perim.
60 Caput
ii.

agebam, ut etiara singulis ad jam comraemorabo, uti incereferam,

Ifd n,
i

commoditatera at maximum nobis impediraentum vidissemus haberemus. esse videbatur, quod domi parentes movebat, inl vero in iis, quae legebamus, raagis gloria ccelestis semquam quod pcena infernalis et piterua esse diceretur. Hinc saepe hac ipsa de re

modoaliquam
:

illuc proficiscendi

non mediocre meo judicio mihi damnum adferre coepit unde subinde mecum ipsa considero, quam male pareutes agant, quinon procurant, ut liberi sui semper et
:

Quod modo

hono

myuei rcitohh oitim,

t,ef;tdium

satis diu

simul agebamus, et volupe nobis erat idenInaeternum.aeternum.aeternum ; quod autem hoc saepius mecura repeterem, placuit Domino, ut mihi jam tum, in puerili illa aetate, veritatis via impressa maneret. Ut vero vidi impossibile mihi esse ad ea me loca conferre, in quibus
tidera repetere:

ubique videantea quae virtutem omnimodis redoleant uam esto mater mea, uti retuli, virtutum studio adeo addicta foret, ego taraen, ubi ad rationis usum perveni, non tantum illius e bouitate hausi, quautum quidem oporteret, imo vix aliquid
:

malum

contra,

quod
et

illa

habebat,

suraraopere

mihi nocuit. Generosa quippe priscorum equitum

facinora ipsa avide
ei nocuit,

cura voluptate identidem

legebat; sed isthoc recreationis genus non tantum

sario

pro Dei nomine

mortem mihi

inferrent,

statuimus

eremiticam vitam ducere, et in horto quodam domestico cellulasquasdam ereraiticas, omniquoper ccepimus, C puerilesannospotuimusmodo,construere parvos quosdam lapides iuvicem superstruendo,qui
illico

quantum raihi, quod ipsa, qus ei necesagenda eraut, propterea nou negligeret, sed

concidebant,

adeo ut nulla nobis desiderio

excitor,

nobis haecce legendi et terapus et facultatem daret. ut Ideo forsitan huic ipsa lectioui incnmbebat, mao-nas quas habebat molestias et arHictiones hoc ne, pacto oblivisceretur, et liberos suos occuparet,
si

nostro adimplendo ratio suppeteret.

fmial
reiitE
i

aliisrebus se dederent, depravarentur.Ita quidem

rj

Te-

59

Undeetiamnum ad devotionem
reputo,
id

cum

nd bo
iipi
ii

mecnm

quam

tempestive et cito Deus tum

num
410.

I"

quod postea culpa et demerito raeo prout dcperdidi. Eleemosynas egenis erogabam, autem minimum. Solitndinem poteram; poteram quas hacaptabam, ut solitas meas precatiunculas,
mihi daret

grave hoc patri meo accidit, utfurtim et clam illo nos haec legere oportuerit. Unde ipsa quamdam librorum illorum legendorura consuetudiuem indui, matre vidi, dcfectus bonis et tenuis ille, qut-in iu
piisque meis desideriis velut frigidam coepit injicere,
fuit, ut etiam in rebus CEeteris cceperim deficere; neque etiam male me putarem agere, tametsi multas tam diei quara uoctis horas tam vano exercitio, quaravis inscio patre, irapenderem. Adeo

atque in causa

bebam plurimas,

decurrerem,

atque

imprimis

Rosarium Deiparae Virginis, cujus recitationi termeamaximopereaddictaerat, et ut nos addicti aequalibus essemus procurabat. Si quando cum colludebam, voluptati mihi eral monastepuellis moniales essemus riola construere, perinde ac si monialis esse velle, quamq u.ii etegomihi videbar quam hoc non tam ardenter volebam, atque alia Dum mater mea ex illa quae jam comraemoravi.
;

ma

nisi vero haec rae lectio delectabat ac detineb.it, ut, librum, nullatenus mihi novum aliquem haberem

satisfactum videretur. Exindc elegantias et ornatum

sectari ccepi,et iiulchritudine

mea

aliis

placere, et

et manus liabere talis videri velle sollicitecurans, scitestriKtnm.eto.loramenta nitidas, et capillitium

decederet, duodeciraum, aut circiter.aetatis annum (quantura recordor) expleram utque ccepi jacturam fecisscm. intelligere, quantam illius obitu mcerens coram quadam Bcatissimae Matris afflicta et cum lacryMaria iroagine me abjeci, multisque eam deinceps esse rogavi,meaut,Materetcuratrix
ita
:

habere oblectantia, et reliquas quos hoc in gcncre quae sane non erant paucae, vanitates; poteram hujusmodi nugarum esscm curiosissima

quod

mia

nullatamensinistra ad haec me impellebatmtcniio et occaneque enim voluissem, ut aliquis mei cwusa offendisset. Unde nimia qusedam nitoris sione Deura et 23
;

Tomus vn

Octobris,

Pars Prior.

^
;

12(> 126
,,

DB
u-

S.
'

TERESU VIRGINE.
oflfl . tlim

AOCTOKB

v D M
-

eteleganti.etrerumquiBnullummihi peccatum multosmihi annoe involverevidebantur, aollicitudo

adlue.it: sed

M
, .

ffiore ferebant,

atque identidem de eo
*
iU am

>

at
ffi

'

q
m1ilBt

domo

me reprehenarcere et ejus
commode non

modo

video, quanto ea

cum

peccato

ca 8ionem ***

mi

prJEcidere

conjunctaessent.
61

tttodaiuais

""""" m

Cousobrini quidam patrueie*> saspe nam alns P ersoms paternam frequentabant u,a iHa m aaitus n o n patebat q Ut.nam vero sione illa olronmBpeotUS erat.
:

uum
.

r^

s,am.

qua m adhibebant. diligentia incassum recidebat. Eram quippe ad quidquid maum est sa gacissima. Subinde mecum ipsa nonsine ndo et nisi id ipsa essem experta,
'

stupore

pe^.

uepravatialicujnscom .

to^-^^i3X2 cum P' ^

video,

inm damni pare re queat.ac prssertira in adole-

cu t quanto conjunctum snnt c aoienda tate, qua vwtntum aemina nondnm pe hominibus habere commerc.nn qu, mnndus Mt vanu

em^tonoquippe.quodindeprovenitd.mnnm.
jug8H
tet .

UtlnMn
edocti
,

in fortunio et
rei

exemplo

^P

omes
;

spectumbabentquam.ns
aiiis

contra .uc.tamento sunt

tnr. Ejusdera h.

prope

me

euma m rt. era^

u
,

^^
nl .

tem ..on mul.o mc proveot .or agebamus et convera._b.mur. nr,etv,c,ss.mqu,cumque affi cieb a n
1

| **,,
o.p

m >emp oc

mM
*

^^

bon!e Mtnrle

immutavit, ut vix nUum anim sanct.ons vest.gina, relinquere t, et tum cognata snas condinecessitu do
et

^ ^ ^ .^ ^^ ^
m
eagdem

huic maxime advi-

suas et recrea tion e s consectans,

esse noveram, de

.ll.s

sffectionum.psorumetpuer.l.um.neptm.ump quod bonarum suocesene cx .ps.s and.eb.m appheaba .... q deterius fuit. anima ultro se
eonomnieeimalimeruntoceas.o.S, raeura eeset eonenlerem nt n bao B snlere, eqnidem parent.bus

; %??* parum

^^ ^ ^ ^ ^^
eflerut

^^

^.^

mihi penitus im-

quantum boui q
et

ta

oom>nerc> om

cum pio aliquo f.miliarita. bom inibus .anctis et piisg.

habu
Q

^ J^ ^^ ^ ^
enim

^^"^^^^^JS
agU nt nam multum
j

collegisset, nt a lapsu

,n e o

oatura nostra in m.ium prop cnd e at ac cratur. Ita plan

P^ ^*^ ^ *
,

mah

s.tum

est,

eo quou

JTm prJrvaeset.Sedcnm f P
,

m.b.

nus enimsororem haberem aetate me m.jorem ea s.ngul.r.s honestatcm et probitatem, qu* .n cognat* vero cojuserat. nihildnm snm imitato;

ta

dam

m,

levitatem ct
erat iu

mat er exclndere mam .Uaborant u eam donto nost r a jam tnm presegire v.dere ur m.lum. scd ta arn ,11. mi hi conversa.io eseet al a.ura habeb.t et domus nostr frequentandm causam
ut
=

qn in domo malnm omne mox ,mb,b oonversaUone et monbus lev .s

P J^tal
.

^ ^'^^
t

postea hic Dei timor

e7anuisset solus mihi honoris amitITmansit, qui me. in omui eo qnod . g eetlancinil but. Ilinc

qnod cogiP

em

ea

u hominum

notitiam non pcrventura.

Principio q uidem
videtur, pereS to hoc non t.m

non verebar

amh.ec

earum q "s jam q ^

dixi,

qu.ntum mihi

^^
,
;

mibi q ' et quippe nequitia mea postea s.tis m.gna q ? u { taceam babuisse me pra^tcre. ffiden s fu t sum
.

nocuerunt; adscribendnm es3e t: ad

'

nd mne

malum perpe t r andm

ab_ea exclud* e on omn.s m.h, volupt.s a cipsa ergo p tuerit.Cnmh omne meum cum ips. erat colloqu.um re
occasionen., nt

commode ipsam

Lt a & e
et

Us .m.s com snlm set, t qu.tua ct wnm

^^ q^ ^ ^^
^J
m

para-

con .

unicnm oomiuercium

eo qncjd

omb .

b^

esset et noita vanis et recreat.v.8 m.h. et aux.l.o colovelut pro m.gi.tra. suorumque me ento. ac faceret. qniorum ae vanitatum et.am p.rt.e.pem decimo qu.rtc se. icet .tat.s^me an ,o

4^ redoleret tatemjedole

^
em

P ^P

meus me
^

im (eo quod quldqui d inhoneturaliter abhorrerem, ac dumna

t.xat cont aou

ad

Usq edum.
et

commercium

mag.s nt am.c.Uam mecum sn.rum me faceret p.rt.cpcm coleret et rerum qnam ali. ex cauee Denm (ut m.h. qu.dem v.detuO ^cejuedem per culpam mortalem non deserue.am magis ullaten.is nmiseram, quamquem timorem f.cerem honons mei jacturam ti me r em ne aliqu.m
ceep..
,

aliquantum, ut credo, ultra,

CUffl
i

ipsa habere

^^JJ^T^, evltarem
8>.re

ultro me sed in vcrsabar peripraMen tissimo lapsus

,

captarem ), tamcnquod p P

cm

^bTm
f 8

X ^^ V ^
'

expone bam

Deu

Max. immunem

prmstitit.

um

at>

^"olunt.temme.m. co.nu.

Timorbicbonone perdend,

in

causa

fu.t

ut

eum

*f^ w
u
.

penitus non perdiderim

tum qn.dem comut nulla proreue mundi poratafuiseemibivideor,

;

et ,ta

m
Ji sn.pmMe
v.^r
dederam
b

etiam me invita, et procnra.se ne prorsus me

eum

itasecret0

fieri

non potuerunt,

-*,

t.m inde infamiai nn

meussinistri liquiddem,

,,.

nec .te ullum res me quoad hoc hominem .mabam, nt ab hoc prapos.to iu mundo
inflcctcre potu.sset,

nam quant um equidem *

pvopterillnm me pess.eseem d.vel .. UUn.m v e ro De. honor m tale mihi robur et conetant.afmseet ad meaet.ndolc. nonviolandnm, qunlem m.h, natura ad nihil amittendum eorum in qn.bus m.h.

no
no
'

qn
nt
.

J^ ^
, ,

rccordor

vanitatib ,.s et nugts

monagte .
puellm,
ete.

e(

ffitatis

.^

dcpravationis, iutecte aodis.mnl.n.

educaban-

dabant honormund.nusvidebatnrooo.istere: .nter.mtamen me jecturam uon videbem, plurimie aliis mod.s ejus De eo no emittendo appr.me solUcte eram faoere.
et (quie

'

mc
,

vanitas)

n.m.um qu.ntum

eftuse et

***** B(mil | Iia em m ^ac J ej. PP

I

ejus rei pi ffiter

,

1 meis, fnerit

etquemconscius; nam,

me

offender et, commod.m t.m exspe ctarun..

reqn reextrema qna, t.men ad eum eervandum .dh.beb.m. m boo unnm dumbantur.medieuulla ne me pl.ne perd.tum toxat mexime intenta,

r>
rj

mol P r tftur,
,

irem /r. r> 02 Pater meus et soror (D. cum cognata mater) hoc meum
-

^^

^f^^
i

^ ^ J^ ^
^derc o

p^

'

me

qulp pej.mnupt. matre>d omi maner et amore proseque b.tur,

diss mulati0; ut

tantum

ipse de

me

in

hin

commercmm

u J malum credere nonposset; itaque factum, temvero parvo Quod gratia nuuiq ti a numquam exoiderim. p0ie

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

pore hujusmodi vanitatibus vacavi,hinc,etsi aliquid me spargeretur inserto tamen orania rumore
,

127
AUCTOAB V. I). M.

de ferebantur; quod enim de honore nimiopere sollicita

essem, quo poteram modo procurabam utomniasecretissime peragerentur, non cogitans interim, nihil clam illo fieri posse qui intuetur omnia. Quantum, Deus meus, in mundo hinu damnum sequitur, quod isthocparvi fiat, sibique persuadcant homines
aliquid absconditum

derare. Atque hic plus proestitit quam narrat, aiunt Ribera (l. 1, c. m) et Yepes (l. 1, c. 11) neque enim gesta sua narrare jussa erat, sed motiones gratix. Scilicet reipsa Teresia et fraterculus, ad iter accincti et qualicunque viatico muniti, porta civilatis erant egressi, Maurorum terras et mar:

manere

posse,

quod

in te cora-

mittitur! Sane ita mihi persuadeo fore 11 1 multa mala non committeremus, si intelligeremus ipsum rei cardinem non tam in eo versari, ne ab horainibus videamur, quam in non agendo quod Majestatem

tyrium petentes, cum cohibiti sunt et reducti a patruo.Illud hymnus SancUv proprius in Romano Breviario canit Regis superni nuntia,
:

Domum

paternara deseris,

Terris Teresia barbaris

tuam
iibi

offendat.

Christum datura aut sanguinem. Sed te raanet suavior

Mors, poena poscit dulcior, Divini amoris cuspide
In vulnus icta concides.
loci in processu Canonizationis, Canonizationis Bulta, lectiones Romani Breipsa viarii, P. Antonius a S. Josepho (tom. II, epist.SO, not. 7 tom. III, epist. 36, not. 4) ac P. Fredericus (t. 1, c. 1) dicunt eos in Africam fuisse traje cturos Ribera vero, Yepas, P. Joannes a Jesu Maria, Vitlefore, Boucher, Butler, etc. solummodo

od

/'

"9 cm

ionam
npit

>e

r-

Primo octiduo mihi monasteriura grave fuit molestura, sed magis quod subdubitarem meam ac jam vanitatem aliis innotuisse, quam quod eo loci
64.

reclusa essem
perat; ac, licet

jam enim me

taedere vanitatis ince-

66

Quidam

polll

m ,i

Deum

peccando offenderem, nihiloet

C umadv<ei>>ot

minus magno ejus timore concutiebar,

quam

Nanrot Uura
f"' 1 -

citissime ad confessionem accedebam. Initio inquieta fui, sed ante octo dies, atque etiam citius

majorem quietem quam in sedibus paternis experia sum. Omnes quoque mo(ut

quidem

credo),

meo valde reficiebantur nam sinB niales consortio gularem illam a Domino acceperam gratiam, ut
:

placerem et grata essem omnibus, apud quos comraorabar; unde fiebat ut omnibus monialibus
accepta es.sem. Et quamvis tum quidem a statu monastico valde abhorrerem, volupe tamen mihi erat, et regulaeseriuter tam bonas, honestas, religiosas

vantes moniales, quales hae ipsaeerant, commorari. Diabolus nihilominus a me teutando non cessabat, continuis suis comet simul externos excitabat, qui
pellationibus ac nuntiis quietem meam interpellased quod nulla ad heec esset coramoditas, rent
:

remora haec diuturna non fuit; unde mox anima bona priraa? aetatis meae exercitia, hactenus intermissa, postliminio repetere ccepit ac vidi, quantum Deus boni praestet ei
:

tum deraura quem inter

facit.

bonos commorari

et

cum
et

bonis conversari

ponunt eos ad Maurorum terras ire voluisse ad quas ut accederent, ait Boucher, Hispania non videtur fuisse excedendum. Nam Mauri tum in pluribus Hispaniae tr^actibus adhuc degebant, expugnata licet a 30 annis, idest a H9, Granata, praecipua eorum sede. Atque ex Mauris videtur fuisse muliebre id mancipium in paterna Sanctx domo, de quo supra. Adi P. Guitielmi Btedse 0. P. opus cui titulus Coronica de los Moros, versus finem. Ast, fateor, nulli constat quid in animo pusillorum latuerit. Interea, tot inter S. Matris praeclara facinora, non erat quod magis miraretur Gregorius PP. XV. Sic enim in publico Consistorio ad postulatum de B. Teresia canonizanda secretarius ejus, Joannes Ciampolo, reSpectaculum Deo sponsum suum exorsus est gralissimum atque hominibus admirandum prae: : :

Omnem jam tum

viam

modum

ejus Majestas

buit

Hispanae

Virginis

fortitudo,

in

ipso

vitae

excogitare et exquirere videbatur, quo me ad se pertraheret. Benedictus sis, Doraine, qui ita me
patienter sustinuiati.

Amen. Unum

erat

quod

me

omniura iraperatorum semper supergressa. Atque in id mentis oculos laudes libentissirae couvertit S. D. N. Qua aatate vel
militantis tirocinio

aliquo modo excusare posse videbatur, nisi tot alios defectus et culpas habuissera, scilicet conversationem hanc et commercium cum eo fuisse cum

ipsas materni

cubiculi

teuebras

plerique formi-

damus, puella septennis, jam micans splendoribus Sanctorura, a parentum complexu divellitur, monstrorum feracem Africam petitura, deducente pietate ac

quo per viam matrimonii honestari et bonum hacumque et confessarium et bere exitum posset id genus alios super hoc consuluissem, in multis non offendere. Quaedam rebus me Deum dicebant
:

invitantibus, ubi ferox amore tyrannorum sasvitiam provocaret, clamimartyrii

periculis

dorvero de monialibus inter nos puellas saeculares mihi miebat, cujus opera et adminiculo aliquod

tans "plaudente Coelo: Quis nos separabit a caritate an Christi? Tribulatio, an angustia, an periculum,
//
//

gladius?

Compeudianura
raperet
->epsit

lila

quidem

lter insti-

Dens lumen
pere voluit.
drgnmenln
pittuti* plui
i

inci(ut videtur) dare, uti raox dicara,

terat,

ut violenta

regnum Dei;

verum

opportunisid
Pater,

lmpedimentis misericordiarura

elluh.

ergo non trem juventutem suam enarrare. Pws erat parentes et ipsa, minus quam nobiles nacta ad virtutem pietaut qux exemplo suo plurimos aliquando attractura,naturae dotibus temque esset ad id idoneis divinae Providentix munere cumuteneris unguiculis late erat ornata, ac facile a
;

sivimus S. 65 Ractenus sine interruptione

Ma-

quo tauta virtns orbi profutura per longiores divinornm mandatorum ac consiliorum seraitas ad Maraeternitatis palmara properaret. Puella, ait P.
tialis

a S. Joanne Baptista in Bibl. Carm. Exc, ut viam; gigas exultabat, ad currendam perfectionis
et ibi

non puerilipietati virtutique se dedit, jam tum atque quisquiliis dedita, sed ardua bus nugis animo volvens. Sexennis aut septennis,
seriaque

inchoabat, ubi meta et coraplementum chriterminatur. stianae et heroica? fortitudinis obiter adverlo, D. Boucher erravisse, CorrigUvr 67 Hic /> Bou.her. capitis primi vocabula libros de Ko-

parentum cura et exemplo orare quotidie ac pio ferri in Deiparam Matrem Sanctosque nonnullos eorumque vitas percurrere, medianimo ccepit,
precibus vacatari eeterna, solitudinem quserere,
re,

hispanica des hvres mance vertentem per hxc gallica romances, sorte de poesie en petits qui avaient des anciennes histoires; ac vers, contenant quelques
:

potissimum vero Rosarium Deiparx Virginis

volvere, construere monasteriola, in pauperes, prout facultas suppeteret, esse munifica, marty-

rium, excitata lectione vitarum Sanctorum,desi-

parens hujusmodi libros habuisset, dum Sancta filiisque suis legendos praebuisset Ubros dicit quam eum habuisse bonos nil aliud Nam lhspani vullingua vernacula conscriptos. Romance quod, qare suum idioma appetlant ac italicum, a romano seu latino ut et aallicum sumit
si S. Teresise
: ,

128
AUCTOM V. D M.
;V

DE

S.

TEKKSIA VlllGINE.

, ut Nempe Romanorum ui sumit suam originem. ), c. (de Ctv. Dei L xix, ait S. Augustinus verum ei jugum, imperiosa civitas non solum

AeGntM nuncupatum^inhabitatumqueaquadra

dum

per pace m BooieHnguam suam, domitis gentibus cessante eorum potesiaie tatis imponebat. At retinens solu Ungua, ditione, degenerabat et I Aragoni* Romanum nomen. Sic ait Jacobus MS!S. f n0 Komanuni numen. uo .... -~ (anno i r\~t ~in>nnim CatalaumxMSS.{ann

^ V1I

1508 secunmonialibuSi e t fundatum anno Augustiniams.sednw Torellum in Sxculis dum Arizium in Historia cwitatis AbulenflM(rfor C/iromc ; &1) Thomam a Villanova quodam 2)5.
,

^,
.

wwm

cwm

iawrfe

sermone illius domus ^ Eucharistia idfprius addit (aundet ;^ nn

wemtnisse ac ultenus
;

(quod

et

rmtn
1M1)
,

ConsMutimibus

St.tuiniusne.liquisbbro, Veteri h.be.t, et Testaraenti in Romancio

ve
;

Noei
a'
!

opere paulo ante allegato, refertur a Torello in 1508 num H et 42, repetiturque a po-

ad annum

>

episcopo habeat,... tradat eoe loci la.c uer.t fuen s.ve iamus. feccrit, sive clericus fecerit, nisi uisi

quod habe.tur Vta taraquam suspectus de hmresi Romanciuu,).Qa> "* arium Ducange,art.

combuwndo*

biographis) eam domum sterioribus S. Tertsiae S. Thomam in confessarium habuisse aliquando it^ nns htiitus Sanrfi vifa. aimtn e x hujus Sancti vita, quam

iuc oi <posi(iw est id verbum n ".. est illud P rxclP"* srt, fatendum tamen v , gal ttce ro ac plurali idem aliquando sonare fnvolas ei ut plurimum, irf est ficttlias.ac, speciem quam historias.Alias etiam sonat cas

f
s

Wci poto' n mw { fe eompegermt. g mnnMS otf-si quandoquidem anno 1517 sacerTheologtam pr.vlegit, dolio initialus Salmanlicx
;

m ^ em Verum ^^
,

/0 ,.

arf

XV1II

sp<mris accwra-

^^ ^ ^^ am
.

1&lg

a(J

534

^^

con<! , luo au(

versuum hispanorum.
SanefO,
dif-r

mrdtm '"
rwono-

virimr, fu0-

(uf

iii

68 Ex quo vero pia puella eum tenuit voto adeundi marlyrii, modum, usque ad paulo ante descripsi

frustralam ev

Salmantiese jam Burgis egit. aut prioi em j Castellanx provincix, el exinde archiepiprx uit

fJ "

le

ifeno ^wgliniei'"-

xtatis

sua fuit

quo mair suw duodecimum, Chnsti 1527, mwrore P*f' orbata. Gravi inde

DeiparamVirginemnonsinelacyrmisobsecravu, matrem amtserat.ipsa sun ut, quoniam in terris e ccelts. Quam matris loco esse non gravaretur reltqua Terestanx oralionem non inutilem fuisse,
vitxseriesdeclaravtt.Hxcigiturfuereprtnctpta
perfectxonts unde exorsa ad summum /deinde evastt Ast ta apicem fastigiumque - * , xn tenetta vtrgtne cia in tenella virgine j y~*r~, tueb aliquando derivanda alios bona f.f*m a Ergo ut tllama potutt. nis invidia ferre non

scopus factus Nihil lamen inlerdum e pulpito Sanc(us [Mc in e0 conve nlu aliquamdiu sii commoralus. dixerit> aut elia m labente tempore Monasterii illius .vdificium immutatum confessionale tamen adolescentula Teresiasa l ariaque supellex qua 18 fuit u( indg igilur futt domus, ibi asservatur Ea

imphcat quommus

^ fM
^

^^ ^.^
^

mM

***
l

^ J
Q

P*^ **"%

^ rfa

^^ pristin um fervorem esl revocata, montrtim Marix Briceno zelostsstmx puellis invigtlando pr^eerat. x sxcu i arib us fustus narrand sequenti | Sanctam nostram

Zto

vivendi abducat tramite,

Teresia

descripta fictitiorum

heroum factnora amorestanto boms etpurts leciio plerumque q Z. quorum quanto *na,orecwn est

vixdum

erat,

quem tngressa primam machtnam adhtbet

Sancta Virgine \ V. Renascitur in religiosum, inclinatio ad statum atque hunc ingreditur.

Ttostquam Sancta narravit lomonasterio primumquesu L lieta, primumque suum in laudato monast
animi habilum,
sic

lombus

r C

a ,uventute devovoluptate istius farin* Ubelh hu)Usmodi y.gas rantur. Ccepit itaque puella clam patreut tpsa et ocllis terere, sed Porro non solum veroapite . vitm sux fatelur. xmmorabasmidoistiiwnodiquisquilias Teresia

perniciosior

w juventutis suw

IJonorHW

'"'-

de-

irttirfa

illi

'

Znu

Zem

erai 90,C0*pxt tur; ast, ut factli felicique heroum laudes tpsa etiam odas in ficiitiorum

Uujus eonversa et sanctam monial.s m.ta Jurt gustare coepi, voluptat et farailiaritatem div.n.s loquento. Uam bene et ardenter de rebus U apprirae di.creta etsancta
audire; erat

deinde cap

m pergtl

Ut ergo

leuuuHiito"
tletM,

enim

fructu? Ipsa fatecomponere. El quo hcec omnia turminus sibi profuisse bonorum Vtdens tlaque ctationem quam nocuisse malorum. caruisse structam hanc

wwj

datmon non omni

machtnam machmam machtTeresiara adversus Teresiam machinam, unxit.consortiaprava.Consobr l ntpatmnse adi nX aajunj.it, ^uriou, ^^ fUerWt cognata quxdam, vas fuerunt (e*, e< prxcipue quotncaula propinavtt, a quo dxmon et venenum brevt ^detertus satis abslinuit. Quare puella non postea cum Rtbe a prolapsa est, non tamen, sicut aquo prxter demonstrabo, in grave crimen allero veluli frxno retenla nalurx honestatem, cujus servandt cupidtsstma fuil, honoris cura,
j

effectu

raihi videtur S U unquara (ut quidera na.rore loquentem aud.re. Imtio semper suave illam verbu m sola lectione illorura raSi ccep.t, quoraodo pauc. vero el t. . Mult, sunt vocati, SngeUi eonversa, monasticam qu propter pliE paravit Deus hs

^ **

^
iuter

MW
t>

-v"**

mores, p.ul.u cP quoo mal- mihi InrtUtaMt ^rnarura des.der . d. eUminare, et rerum
raenti impriraere,

^,

Bona

hffic

fem.Uarrts.

raagnamque

me quB sanc monastica alieuationem, vero .ej^io.mrainuere. Si qu.ra fuit, uouuibil lacrymanUm
orandum videbam non perum ba quespiam virtutes habere, ej. re tanta cord.s dcbam hac enim in
. ,
:

'"r"^ um m

erat.Conservationtbus islis irretila futt quarlum cum annum explerat decimum quo elapso dwtn* tantum spalio
trimeslri
;

S. reres.a,

sed

Pro-

videntix,

placuU. Prudens a dzmone laqueos dissolvere "'* enim et consultus pater e)us
,

eam ad majora

desttnantt.

^ectosjlh

PaBOioms Oora ties, nt, otsi umvoroum era i. .* ne vel lacrymulara perlegissera,
Se.qui.nn. pvofecto raire rae cruciabat vi.i, nons.ne rn.ff.ia lu raon.s.crio eraendatione. Iucep

vitii

ex hoc a "n "?" sex fere menses ultra <l><'>><^>\ conventu, ^hbjraleerat eollocavit in Abulensi ingenux adolescentulm a conluberntum in quo edueabantur monialibus probe ionta(t s proue ..

^? germinepumlareposset.filtamsuam

suetudinum meamra

m ult.s
q uo
illi

doraesticam daret, ut ad
i<>ham

rtW orationes vocales deouriiae^ preccs rog.re ut Ueo per

P^^e ^
m
.

^o *

Uiud, anttquu^n 69 Monasterium

. m ,^,,^i,<, Mahum^s

^^ dign. eum rae statura vocare .ttaraen moua.Uc inservire possera eum deo ut. vellem Deo placerei
,

^
.

^.

,|r giin dtni

htc \itura.

monio me applicare. ad moDasticum ibidem versata sum, magis jaro assumendum propeDdebam, tametsi dod m statum quadam exercitia, hoc monasterio quod saucta
;

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS. capessendum Ad finemautem temporisquo eum

hocin

r29
inferre.

Trimestri et

amplius

V.

D M.

conflictu hajsi,

hac

me

ratione incitans et

qua3 postea intellexi

illic

a mooialibus usurpan,

mihi Dimis gravia videbantur

;

de junioribus, quae in hac me sententiee fuisfirmabant nam si ejusdem oranes id mihi profuisset. lluc sent, non sane mediocriter monasterio sodaaccedebat, quod alio quodam in erat, charissimam habebam, et hoc in causa

eterantnonnullffi opinione etiam coni

cohortans, nimirum vit monasticse labores et mala cum poenis purgatorii majora esse non posse, ac, esdelictis ipsa meis infermales poenas promerita vitae velut non multnm esse, si quod restabat

sem,
io

purgatorium

traosigerem

postea

me

recta

ccelospetituram, siderHbum: atque in hac status deligendi anxietate, videbar. timore servili magis quam amore moveri

Damhocuuum

spectabam ac de-

Hoc

volveuti mihi

dsmon
raolli

proponebat

fore,

ut,

lem quod

si

demum

religiosa
in

fieri

vellem, non alio

fie-

rem

in loco,

quam

quo

isthasc sodalis

mea comspecta-

morabatur. Magis

scilicet sensualitatis

mese consoingre-

lationem et vaoitatis,

quam anima? bonura

assuevissem, Religiouis quoddeliciisetvita* cui contra et labores ferre non possem onera opponebam labores et dolores quos Redemptor proinde non mulnoster Jesu vivens passus est, et
:

bam.Bona3illa3 cogitationes monasterium sed stadiendi subinde quidem mihi occurrebant, impetrare poteram, tim abibant ; nec a me ipsa ipso templane ut animum ad hoc inducerem. Hoc qua3 ego a parte mea non negligerem illa pore, etsi

tum

mealiquos ipsiusnomine amore subire ipsum mihi in iis ferendis auxilio futurum atque sed anhoc postrecogitare quidera hoc debebam, recordor. Hifl ipsis diemnm cogitarim, non recte
esse,
; ;

mihi bona
esset
qu* dem cre-

et salutaria

ipse contendit ad

eum

erant,magis tamen Dominus me statum disponere,qui mihi

incidi infirmitatem, reduci oportuerit : confir-

71

maxime salutaris. Ingravem tunctemporis

bus plurimas passa sum teDtationes, animi accesimisvexata febribus, ad quas longa nam nunquam firraa valetudine deliquia debant Maxime vero me tura juvit, quod
:

et

gravis-

sura

nsa.

ouni < <*"""' ut pwrui lectio-e

jiiorum libru-

rum,

et,si quidem B serem, quod mire me ipsa diligeret numquam auscultassem moremque gessissem, ei
:

ad paternas a*des in pag-o mata vero valetudine, ad sororem, qme conducta sum, quo eam mviquodam habitabat,

me

erga bonorum maoserim.

librorum lectionera mire affecta

lta

E
q U0 <i

pmri nii

Unde motasum,
73

lectis S. Hieronyrai epistolis

com-

llllllllf(l(aL

creverim

ut tandem patrimeo id significare dequod prope idem erat ac sacrum habi:

tum

suscipere

nam

ita

geuerosa erara,

ut,

cum

acceptissima inderediissem.Conjugi quoque ejus magna mihi benevolentue eram exterius saltera peramplas Deo sigua exhibebat. Quo etiam nomine fui, debeo, quod, quocuraque loco meo gratias ipsatamen, semper benevolos sumhomines experta; rependi. ln via, qua nos pro eaac sum, male id ei noster, oportebat, commorabatur patruus
;

quoad hoc voluntatem aperuissera,ob semel fuisse videar. nullam prorsus rera, eara immutatura amore prosequebatur, ut Tanto porro me pater potuerim uti nec duIIo id ab eo pacto impetrare

meam

ad illum raisi, aliorum, quos pro me iotercessores quod tum quidem preces et compellatio summum
:

ab eo obtineri
hic

potuit, fuit ut,

cum

ipse

jam

vita

transire

ac virprudens et virtutum perstudiosus, Dominus sibi paulatim di.ponebat quem etiam rehctis omninam jam tate grandis et maturus, statum suscep.t bus qua3 possidebat, religiosum ut divina inquoitalaudabiliter vitam terminavit, Hic me ad dies perfrui credam enm visione jam quo a apud se commorari voluit tempus,
;
.

viduus,

cuperera. Verum functus esset, facerem quidquid ccepi, mihimetipsi meseque imbecillitati timere

mihi videbatur ue scilicet retro respicerem unde id alia ab eo via hoc mihi parum expedire, ideoque
;

obtiuere
ipsis

sum

conata,

ut jara referam. Cap.

IV.

lis

isthoc proposito diebus, quibus ipsa mecura de

aliquot

negotiis vacabat,

librorum piorum patria lmgua omnis autem ejus conscriptorum lectioni dabat Deo mundique hujus vanitate plurimum de
:

ut vitae se relideliberabam, uni de fratribus meis, vanitate ei ob oculos giosa3 daret, mundi hujus statuimus quadam posita, persuaseram. Uude simul ad illud monasterium accedere
die
iu

sermo ut
erat

ut vero et legere jussit stillaret.eosmelibros, se prasente, afficerer, simulabam eos e t licet non raultum erga aliis complacere, tamen, quo ei satisfacerem nam raorem gerere studui seraper et alienaB voluntati mihi ipsi raolequam maxime, etiamsi propterea
; : ;

amorem mihi rerum divinarum

in-

singuh.n quodam F quo illa amica, quam ego Nara ex hac prosequebar affectu, commorabatur. mea ita affecta eram, ut, ultima determinatione posse serv.re ubicumque magis me Deo putassem
ct

summo mane

adeo quidem ut, quoa stiam creassem ac tcedium meruisset, in me reprehenin aliis virtutis noraen fuent, quod in sionem meruerit et ingens vitium exoederem. Quot, o limites

quod jam magis ingressa monasterium fuissem . salutem, quara ad sat l!5 ad anima3 raea3 bonum et jam unde hanc attenderera factionera internara
;
:

quodcumque pater me

voluisset ingred., illud

hoc stepe discretionis

Deus bone,

quo mea uti opera paulatim disponebat statum, in vim tavoluit,ut,etiamsinollem, me mihimetipsi
!

raodis et viis tua

me

Majestas ad

eum

qmtuor adolescentix
fere letatis suse

sumannos(\W-lbii),ao
decimoquano v>,> Umiato,

^^
A , dutur,

diluci _

Va
,

...

,r,

ternum beuedictus. Araen. cere cogeret Sit ipse in pattois egenm aieEst0 vero ibidem nonnisi

anno cohabitavit, usque nuo primum monialibus 0. A. dimtdio.quo adannum decimum octavum cum
religiosum slatum eam fuisse eo tempore esMerehujus stabilielur. Experta prmerti, in juventute so.mtum sia hominem vero mahs fiert mabonis fieri bonum, sociatum oplimi licet sub parentts

amplexam adf

'"<"'"'""
"

rf " ,;

bus

quam verba Dei tam lecta P er eam tamen exseruere vim, simul et quam audita in corde meo intelligcre ccepi veperbonura coraraercium, eam primapueritiaintellexerara olim in
ritatera,

quam

lum IUa enim anlea,

nirnirumquidquid in mundo est, atque ipsum Disi merara vanitatera,

tiraere, ne, si

nihil esse, et
in

non

momento
exi

pervertereture sola disciplina.in eafuerat ut SeU exlraneorum fam.ltarUate

quorumdam
nuem
Tel

pra,terire;simulque detruderer. Ac 1 icet ne contingeret, ad infernum ui ipsa possem, ut sta tura quidem a me impetrare atatum videns tamcn monastico me applicarem paulatim raeliorem esse et secunorem, illum et quamdam mihi vim au constitui
;
.

vita

me

lidtt, ut ipsa ait,

inter

quantum Deu* bom pr.es<e bou.s conver bonos oommorari et cum

apud meraetipsam

sari facit.

Nam inter sanctasjam

est, et

modicam eam vanitatem,

quam

versans montae swculo

hauserat execrata

Uerum

affecta fuit.

Religionisamore, quem Non tamen Augustt^

130
AUCTORB

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
B. Virgini de Monte Carmelo sacrum. Ad hujus ccenobii delectum faciendum multum alliciebatur necessitudine qua affxciebatur erga quamdam monialem, nomine Joannam uvi.t*r &*, admirabili fllU/llUtcrri, iiuruiim uuu,nitu,iii> Suarez, uuriiii UUr.il Dei Providentia disponente ut adolescens nostra monasterium Ordinis Carmelitici, quem aliquando reformaret, prseponeret monasterio Ordinis S. Augustini, quamquam hoc super majori perfectione fundatum erat. Cum S. Mater 32 annos eam domum inhabitarit, 29 qua monialis (15331562), et 3 qua priorissa (1571-1574.), congruit ut qusedam de hoc ejus domicilio referantur. 76 Anno 1513, ut ait Lezana tomo IV Annalium Carmelitarum, est specialissima actum Dei Provi-

V. D. M.

fieri voluit, ut male asserit Hippolytus Helyot in sua Historia religiosorum Ordinum. A Nec etiam adeo tunc desideravit religiosum statum quantum affirmat parum fidus interpres qui

niana

Chronicum gallice vertit, sequo liberius sm>e ronicum qallice Sc&pe recedens a prototypo hispanico, quod generatim
non minus accuratum est quam eleganti stylo conscriptum. At redeamus ad Sanctam nostram. Inte?mis hsec se spiritualis vitaeexercitiis, quamvis ct cogitatiotiibus importunis et donis extrin-

secus missis tentaretur, magisac magis se devovebat, uctvuo^Ht;, gravi morbo intercepta, domum 1/cc/u.t, quousque, yr i*c/t uikji i/i/ *&& \s\jfitw/ -w
,

paternam

Postquam autem e morbo convaluit,cum in oppidulum,ubi morabatur ejus soror Maria de Cepeda, deduceretur, obiter patruum suumPetrum Sanchez de Cepeda inoppido cui nomen Hortigosa, quod duodecim milliaribus
repetivit.

d ' qua

dom
'

acpura

dentia,

uteoenobium mouialium Abulense, de Incarnatione nuucupatum, nostro Ordini adderetur.

Euit etenim domus in quo puloherrimi
ista inatar paradisi viridarium,
flores,

quatuor leucis Abula dissitum est, invisit et librorum piorum lectionem, non tam sibi quam patruo audienti, qui eo studio magnopere
sive

virgines

nempe

plurimae,

Deo

detectabatur, qratificatura frequentavit Argumento iterura hic est Teresia, hominem evadere similem libro seu auctori quem legit, ac facile, qualis sit persona, dignosci posse vice e sua bibtiotheca sive e tectionis suae diario ; siquidem
.

odorem suavissimum efflantes, orbi effulserunt. Ipsarum parens et primiceria jure censetur nostra seraphica Virgo S. Teresia, Hispani
et Ecclesiae et Religionis splendidissimuin jubar. Auspicia ha-

buit ex pietate D. Elvirge de Medina, domus fuudatriois, iu iundo majoratus S. Michaelis de Arroyo
dicti,

quibuscum B libri genus quoddam conversamur. Libri qui eam, convivimus et adhuc impuberem, meliorem reddiderunt, fuere Martyrum qui deteriov,/~ Sanctorum et Marturum VitcV Knnrtnrum rem, fictitia heroum gesta narrantes, romaus gallice dicti qui iterum meliorem fecerunt, ut brevi videbimus,Epistotse S. Hieronymi liber de
sodatium sunt,
: ;
;

extra civitatem septentriouem versus non valde dissito. Crevit temporis cursu in valde nobifabricam, tempium !xceiien S| ciausTruming-eni lem fabncam, templum excellens,claustrum ingens singulariter, hortum et viridarium spatiosum, offi 1550 cinas et cameras tot ac tales, ut circa anuum 155(
i

-^

posset 190 moniales capere.

Ac revera

tot
{t.

cepisse
II, ep.

asseverat

Chronicum

et

ipsaSancta

modo

orandi, inscnptus /lertium Abecedarium S.Aulibri morales S. Gregorii M.; Confessiones Sanctorum, similesque quibus in gustini Vitse suavita suis passim scriptis fatetur se fuisse tota magnopere delectatam et adjutam. Namque ut equesemet dedocta fuit vanissimam librorum (utinam in qualectionem, optimo consilio
; : ;

48, n. 2) ait se 25 annis vixisse in domo ubi erant moniales 180. Verum, ut mihi inde scriptum est

anno

1840,
et

numerus non

excedit

jam duodena-

Ordinario sunt pro more subjectx. Licet rium domus esset erectaanno 1513, tamen biennio tan-

tum

post,

et

quidem

ilta

ipsa

die

qua Teresia

baptizata fuit, celebratum

est id ejus sedibus pri-

strium omnes que scientiarum specie id magno bono suo

et lectiimitentur!) sprevit inferioris notne tibros, in suogenere optimum est, volvens tavit quidquid congruos sibi tractatus e tantis doctoribus quales

mum
cit

id

Sacrum. Quod autem Yepes (l. i, c. iv) diex spectabitioribus ob antiquitalem suam

Magnus,Augusunt SS. Hieronymus, Gregorius quo eam sanum stinus etc. Ex quo cernimus, et Sancti ferretjudicium, et quosub ductu Spiritus sublimem locum inter gressum ipsa faceret, mysticne scriptores olim occupatura.
theotogicv
75

AbutcV coenobiis esse, id intelligendum videtur de gedinota antiquitate fundi aut de vetustate partis exstantium. Chronicum ficiorum suo tempore emiplures enumerat conventus illius moniales sanctitatis, quee eo prsesertim enituit itlic nentis

tempore quo S.Joannes a Cruce

vita excolebat.

illas in spirituali

Laudem

illius

monasterii texit

gprcialim

quoad ingre*-

ium

tju* in

Cttnobiuin In-

carnalionnt

Incertum temporis spatium est quo apud atque etiam cum resororem mansit secl et tunc salubernmo pise versafuit indomumpaternam, veritatem illam in puentia exercitio
;

S. Mater c. vn dixisse ejus ditionibus ait divinam Majeslatem a se pro sororibus haberi, et jussisse ut moniales vitx suse priorissse munus assumeret. Toto
Vitse suee, et
ibi

in suis

ad hanc Ad-

Ord. Curm,-

intermissam, penxtus conceptam, sed aliquamdiu mundibonaevanescere c inteUexit,omnia videticet luctata et per tres menses xert Uemaper nonjam sensualitatis secum, statum reUgiosum,

lectionis

tempore Tereeia eam domum ut divertebat, quando, erecto F et aliquando eo vit conventu, ob fundandas novas doJosephi

matrem adama-

cum apudmoniasuceconsolationem, sieut ante habitabat, sed animev suo3 bonum les S Auqustini
svectans, tandem
vrevit.
sibi persuasit et

iam S Morata tunc ibi semel mos itinerandum sibi erat. mirabantur undecim dies est, et cum moniates Matrevisitatas, respondit 8itam qrate sea S. ad vos, et amo hoc mona8terium,et cut uiatrem colo
:

arnpere

de-

Causas quse eam moverunt, a se exponit. trutina prudentissimeponderatas,supra SciticetexpeyidUcudum,mfernum,vurgatorium,

Christi labores
o.l

in rationis

diverto.H*c de quse sorores mese estis, adhxrere Lezanse, Incarnationis referens, malui

monasleno

,/nlores, in raliyios*

7iou!> u// ribus afluturam szbi

gratiam l vost tnmestre ,/nripr done residucc suse vitse, etc. R ronmw S. Hieronymo animus, quod watium ei stetit
Dei
.

mtse onebrevitatem
-

P. Fredenco, qui, Artizio et Chronico, quam illius monasteni memomaha, secutus, ut fatetur, ab aliis scnptonbus. in nonnutlis recedit memoria iocorum quge Sancta occupavit, 77 perennat, et leguntur adhuc hodxe

iupliei M>hti>l"

Pm

^J^ m

T^Tad hplS ,"

(

HeUod)

legerat, vet

percalcaumper-

dhr etiamnum Communionis quam ad tam supra craticulam in locis inscriptiones crales locutonorum aliisque
vlures, qucx

,11,11

UHO

Cceotndvexiltum Crucis evolare.

pll

ergoparente

^ eros omnes ab eotenermagnammitate ad

y
res arduas
;

aggredi, ut

qux rTufou*

obeundas
a

pr**^**,^*

reliclo cog itavit

germanum ?2nscio prxler Antonium

^J

simitestaniur raptus, ecstases, accepta dona. RcmlectongraUaqueibi ab ea id monastenum sub ocutam me facturum ratus, quam duplici incisa xri tabula, Carderera, SOCIUS renVperrL D. ValenUnus accuhistori* et S. Ferdmandi, gict.^uuK, Q Z\cademix ... i j Ahulensi emscom

Teuspono

mane>
versus, J>2 ZTtam refert domum Abulam
szve

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

partem. Ecclesia, plante septemtrionalem sediflcii quxrexdiflcataest et recentioris est structurse ipsa domus, architectonem non prodit inet

131
V
ACCTORI D. M.

opem feratiisqui, quo ipsi serviant, sibimet vim inferunt. At hanc vim nerao in me notavit, sed

quam

omnes propensissimara quamdam ad hoc voluntatem. ln ipso habitus assumpti moraento,

sumptuosum, pictusignem. Atcontra grande et decoratum non spernendis, sacellum haberisque

summum

ecctesise alam e tur ad extremam transversam horto, antequam latere euangelii. In ultimo fere binasarbores pertingas, spectare est sediculam octogonam, quse in loco fertur esse in quo olim

mihiex assumptohoc statu gaudium exortum est, quod exinde usque in praesens numquam a me recessit, et ariditatem, qua anima mea laborabat, in

summam

affectus teneritudinem coramutavit, adeo

ut quidquid ad Religionem spectaret,

jucundum

quando monialium rectorem S. Joannes a Cruce, diciturque exstructa e aqebat, diu habitavit qua de ligno quo illa ejus domus compacta erat suo sine pictura colore id lignum causa in nativo
: ;

conservatur. Supra ecclesise portam lapidi insculptaest Annuntiatio, probe saHs,etmanu, ut

judicat

mihi esset ac delectabile. Interdum, fateor, iis ipsis horis, quas olira corporis recreationi et ornatui solequibns dum bara impendere, doraum everrebara animura revocarem, esse mejam ab illis liberam, novum quoildam inmente mihi gaudium suborie;

batur, ut et ipsa rairarer,

et

D. Carderera, sseculum decimum sextum

:

prorsus haud intellig-erem.

recurrit, nihil est, tametsi

undenam id oriretur Quod dum menti meae

referente

tt

olttro tx

pllcctur.

atque in templi foribus duplex exstat marmoreum gentilitium scutum, quod fundat riidemque reperitur cis est D. Elvirse de Medina in claustro et exteriore porticu. 78 Altera tabula faciem ccenobii exteriorem exhibet. Ea domus pars quse signata est littera murus est exterior sacelli quod occupat spa;

gravissimum etdurissi8imum, quod, si mihi proponatur, non dubitem ag-gredi. Multorum namqne usu et experientia jam
novi,
si

initio

me

ipsa, in firmiter

statuendo aliquid

X,

tium destructse S. Virginis cellee. Nux autem prope fontem, quee vegetos hodieque late ramos
pandit, ipsius,

manibus quondam
illius

ut fert prisca traditio, Sanctse terree insertafuit fructusque

;

juvem (nam ubi aliquid ex puro Dei intuitu initio perterreri, donec fit, vult animam hocmetu ipsum aggrediatur, ut sie majus nostrum sit raeritum etquo hic metus major est, eo etiam, si nilulominus rera aggrediatur, majori praemio donatur, et postea majorem inde suavitatem ac voluptatcm
exequi,
;

sentit),

arboris

devote

distribuuntur,

et

tribus

abhinc annis vel in Belgium, ad Carmelitanas Tornacenas, carptseexeanuces fuereperlatse. In orientali domus ala ostenditur exigua camera in qua Sanctse cor ab Angelo transfossum fuisse
perhibent, aliaque vitse Teresianse monumenta indicantur, excisis nonnumquam inde ligni lapidumque particulis pro pietate fldelium, v. g. a

Majestatem ejus etiara in hac vita id mihi certisquibusdam modis remunerari, quos illesolus intelligitqui idreipsajam experitur. Hoc, uti dixi,
plurirais in

gnovi

unde

rebus magni momenti experientia coeonsilium si essem quae aliis dare

deberem,numquam consulerem ut,cumbonaaliqua inspiratio saepius alicui occurrit, eam ob metum

initio

nam

si

incidentem executioni mandare negligeret pure simpliciterque solo Dei nomioe susci:

porta quse
ducit, e

domo

in

supramemoratum oratorium

piatnr, non est

TirribUU
c(a

lu-

natur

anle fju$ in

qua multa recisa fuere segmina, ita ut totajanua non modice Isesa appareat. De duplice in eadem area constructo oratorio, inferiore et superiore, plura dicemus postmodum. 79 Ergo rem grandem adorsa est S. Virgo; et proterens honorem, opulentiam voluptalemque,
quibus certe bonis in sseculo targe frui poterat, flrmo pede ad claustrum recta perrexit. Nihilominus in ipsomet egressu incredibilem animi dolorem ac talem sensus pugnam persensit, ut singula corporis ossa eluxari ac membra dissolvi viderentur. Ob hoc certamen forte, suique victoriam, P. Pinamonti S J in opusculo suo cui
titulus
:

quod timeat ne non feliciter sibi succedat, quia Deus ad omnia potens est. Sit ipse in

nonaKerfum
fnfroifum:

aetemum benedictus. Amen. purachrmo81 Amarispostea verbis quse sequenti citabo, logica & pn _ exaggerat Sancta suum gratiarum in religiosa m it sanct* ""' vita neglectum, cujus se reamfacit pro eo prseciut postea videbimus, orationi se pue tempore quo, non satis vacasse deplorat, idest usque ad annum xtatis sux trigesimum octavum, Christi vero 1553. Demptis enim viginti de quibus hic loquitur annis, habemus annum 153.^, quo B. Virginem
religiosam vitam amplexam fuisse probabilibus argumentis ostendam, postquam alia qusedam chronologica de anteriori Sanctse vila prsemissa
fuerint, ut

Vocatio victoriosa

(c. ix)

Sanctam nostram

proponit ut patronam ad obtinendam perseverantiam in vocatione, et, de hac strenuse nostrse adolescentidse luctatione loquens, ait Quis novit
:

an insignishgecdehuraano amore reportata victo-

primus non fuerit le.pis exeelsi illiusaediqnod per Sanctam nostrara divinus araor in Ecclesia excitavit ? Illud autem terribite certamen partamque ex sui ipsius victoria pacem audi qui
ria forsan
ficii

jam prsecocem puellam se.renneyn vel septennem quo inducta fuit ad F vitas Sanctorum volvisse, posteterras Maurorum petendum tempore vix
riori;

omnia quseadjuventutis ejus tempora Natam spectant, uno tractu hic supputentur. Sanctam nostram xxwuMarta anni 1315; fuisse

eam a septimo ad duodecimum

(1522- 1527) legendis et

setatis

annum

ipsa S. Teresia graphice enarret

c. iv

Vitse suse

Quautum quidem
miui saue

raihi videtur (et vere itaest),

me-

paterna jam exirem, ita atfectam fuisse, ut non putem majorera me dolorissensum experturam, quando moriar, quam tunc

me

tum,

cum domo

fuisse delectatam ; vix erat egressa, malum matrisexe->u[dv<,t fuisse imitatam; delibasse primum futiles flctorum heroum libros, acpostmodum vorasse fuvc omnia
:

agendis rebus piis deinde, cum infantise annis

in

me seusi sing-ula quippe corporis ossa a sua mihi divelli sede ac compagine videbantnr. Nara qnia non is Dei amor in me erat qui me amorera
:

exallatis supra locis extra ronfrom-siamsunt. Pariter constat malesuadam quamdam suam cognatam, jam ante mortem matris S. Teresia?, \0 his hujus domum frequentasse sed absq post biennium a initiis Teresioe nocumento, donec
,

er^a

patrein et consauguineos

faceret oblivisci,

morte matris,quando quatuordecu onnosnumeconrabat, arctiorem cum ista familiaritatem quam continuavit altero biennio (1529traxit, conventu 1531), usqnedumtresantesonm in vanitofi, quam ab ea sodali menses,

hinc talem in meadversus memetipsam repugnantiam seusi, ut, nisi me Dominus adjuvisset, omnes meae considerationes et rationes satispotentes nou
fuissent ad hoc a

me impetrandum.

Sed ipse

raihi

secessum

* ed

"'" tatn

'ciam ,(,._
Juffur

pai

et

memetipsam dedit, ut, quod proposuerara, opere tandem exequerer. 80 Ut autem habitum sacrum assumpsi, statim, Deo me illuminante, intellexi, quomodo ipse adsit
talem

animum

contra

propiore anni 1531. cimosexto anno fereexpleto, sive initio cur tam serus ponatur Sanctse in illud mo~ Ratio nasterium

indulgens,in didicerat, in veste et capillamento fuent versata, deperversionis pericuto

'udium.

132
V>

D M

nasterium 0. A. recessus,
'

esl

DE S.TERESIA VIRGINE. num nondum quod P. Franciscus

l)asserat i, c. vn, n. a S Maria (Chronico lib. coram notario conventum quo ecctitissepactum pater, Alphonsus de texi Januarii 1531 Sanctx nuptunentt peda, sese obligabat ad prxbendam

maravefilixsuxnatu maximcV dotem 600,000 consequitur Teresiam, quam non diorum. Ex quo abiisse, intrasse nisi nupta sorore constat domo decimumsextum puellarum contubernium, cum 1531. lUxc prope attigerat annum, seu initio decxsesquianno, id est usque ad autem mansit
ivtatis suse

hanc etxam senten- D Butler, Boutiamsecutisunt Villefore, etc, quantumvis graves sxnt cher, Collombet, Ribera, Acta canonxzaauctores contra, v. g. Chronicum P.Fredetionis, Rom. Breviarium, Josepho (not. 21 adep. 12 ricus P. Antonxus a S atqueipsaquodammodoTeTes\a,sxxnxtxum III)
explesse. At

Emery,

epistolxsuxsecundx adP. Rod. AlvarezS J

Vxdelxcet (tom II epist.Yd)adlitteramsumatur.

ibiMannos se dicit monialem.etpaulopostaxt annos a fundatxone tredecim tum elapsos esse

:

annum, sive aonec mumseptimum autumnum. inae annusVo'62 inclinabatur jam in quamdiu sive apud paegressa
ob xqritudinem

mansent, tncertrem sive apud Mariam sororem loco moras non tum est. Has lamen in utroque eo conficxtur ex eo multum durasseultra annum, in monasterxum nuod ii Novembris anm 1533 quod brevi dxscptaIncarnationis sereceperit quidem essecertum, tione modo ostendam non proin a me deinceps sed probabile magis, ac praecipuorum biotenendum. Pnvmitto varias
,

Abutensi S. Josephi ita monasterxum fundatum Auqusti anni 1562 hoc scripta ferme ad finem annx esse) illa epistola sit induta fuerit sacro habxtu 40 1575, ac proin, si anno 1535. annos ante, religionem sit ingressa utxque Teresia Teresiae opponatur, ille Ast cum dccretorius est. qui minus inflecti locus debet xn posteAtqui annorum numerum rotundasse magis videtur, ubi se dicit 40 annos riore hoc toco quam errasse in altero, ubi diserte

ut

(cum

constet xxiv

monialem,
asserit se

oraphorum
<ic

assertiones.
i,

pr* rxierit
r*t

de anno q<>

amplsaa

tlatum rdi-

Yepes monasterium ingressam esse n Nov. 1535 sumpstsseu Nov verolib i,c. iv, eam habitum
;

82 Riberalib.

c.

ni, simplicitur dicit

Sanctam

necdum annos natam viginti, postquam duos vel tres Incarnationis monasterium jam fere est cur quis mxreturme annos intrarat. Neque canonxzarecederea Breviario Romano Actxsque
tionisMi et recessi, ubi de puellutiv enim mxnxme xmad Maurosagebatur Ecctesia similia ad moderatam probat quominus hxc et siquxdem vel de S. critices trutxnam revocentur, chronologicis quibusdam locxs Ixcxte ScriptucB hic Ixcuxt, quod disputetur. Atque id eo magis
:

Teresiretto

ploium

nondum completos anni 1533, quando viginti ait, cum, tam ipse Yepes (Ixb i, B habebat annos. Sed, dicant natam xxv.n Martxx c ii) quam alii passim clameliussibi constitisset, autsaltem anni 1515, Yepes,siscripsisseteamctauriuslocutus fuisset nono ivtatxs su3e strum subiisseanno 1 533, decimo potissimum ex manco utcunque et Quidquid sit, inducta suinterpretato hoc Yepesii dicto
,

male

canonizationis,lectxonesque spicor Acta et Bullam etiam recentiores, ad Breviarii Romani, et plures

auctores auctoribus opponantur, memoravx, mxttensv g. taxat preecipuos supra qui in Historia civxtatxs AbulenLud Arizium, 1532 ;P*rv (part. i, pag. 49) habet annum
sis

quorum dum-

affiqendum anno

in 3etatis ejus vigesimo xllxus Incarnationis introitum. Sed ipse monasterium finecapxtis sextx,ubx Yepes clare sese explicat in loquens scribit deoratxone et tvgritudxne ejus habebat, et quinque Tumvig-intilresannosaetatis
:

aP t reaeChronicum Monasterii Incarnatxonxs, Biblxothecas Carrico citatum, quod 1535; duas ut quod Bremelitanas, quev 1535 et 1686 ita canonizationis habent,verum viarium et Acta probabile mihi vxdeatur. fortassissit, Ixcet minus
.

sequitur eam, e mente \epesxx, nono anno religiosam factam xtatis decimo xn loco ab nuod et apwte dicit P. Petrus Ibanez cxtato. tnrocitato. chro? octavx v'- nH /;*m camtis octavi ipso Yepesioadfinemcapxtis vm, n. 5) tenet Sanctam nostram
Religionis.

Exquo

^. Sanctae *

o in io.

/Rcrra iEgra rus

nOVitiatUS et proteSu,w.tur et sacer sacerabducitur Pt sarer:

nicum

(Ixb.i, c.

subtxsse et bxduo xxxi Octobris 1536 monasterium sacram vestem assumpsisse, post n Novembris, suam opinionem super duplxci

aegra ad dotem convertit magis demonasterium reportatur, ac

fundatque hanc suo,tempore, manuscripta conventione qucV Albee

ut ait,
'

mum
Smus

ope S. Josephi sanatur.

Tamelti Soncta exngqerel

existebat

in

archivo

notarxx

publxcx.

Utramqueconfeclamessedicxtxxxi

Oct- 1536, et

ato-aTeresiam cedere omni jure suo, xn dotem 25 patrem astringere se ad annuatim hordex momensuras, dimidiatim frumenti et

alteravero

aflectam peniUssima

XZobZatum
nom^atum
Sed
emxserxt.

d 'f""" uoi>

nasteriosuppeditandas, aut, inharum defectu, Pro eodem dte et 200 annuatim ducatos aureos. Fredericus, binis quoque nxtens anno stat P. existere certxorem pactis scriptis, qua> Madriti prxore seindefactum asserit, quorum unum a Chronico non abludxt Ast aue.

S" B tVeius
7
Lit

auomoa-o
vota

wlemniaaue

Zo more suo multum exaggerare. sum sux, magna. pasaa

CaTno! rnquit c.
na re?uaines
v

In .pso nov.t.a
in

Wm

supra memorato e conlrarium est rum posterxori supra allato potius non msx quam conforme, siquidem juxta hoc Sanctx xnteret xxiu Oct. anni 1537 monasteriwn

et molestias, et

quidem
in
:

rebus

;?

patremde

dote convenit.

Quare alterutra
illa

ha>c

quibua fpar" momenti reprehendebar ferebnm .d quitamets^ innocens, imperfectio erat (permole.U dem tsi (qu* mea ^ essem, conerant, sed

mJ

qu*

towmagiiBiHa.qnodrelijrtoajam
soratroomnia

prxtensa conventio, aut

imo omnes

Chronicx, autxlia Sed et utraqu*, Frederici, falsaesse cernxtur. conventxones vxdentres illse

addicendusque anno tur ut spuriee rejxcxendx, ingressus non tan1533 Sanctx in monasterium

prxfatx

ToTeZ
.

a,quanimiter tolerare me sectar e sodales me* solitudincm deplorare v.derent, statu prxteritasculpas subinde exist.mabant quod me meo non csse contentam verebnntur. Omn.a quse

me

fac.ebat

lum

ex sententia Yepesix, sed

3)

rumTeresiance

num.

Vitee locum, cum asseveratse post professxonem vxgesxmumangratia, ruspetivisset curatxonis

*" Sion xnquo xpsa (capxte

et

ob

ll m dicere non ea tamen "ant miritice mihi p.acebant, mm.me includere, ^econtemptum mei videban.ur U quippe ab omn.bus magm ?e *e poterZ. Gaudebam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

a

133
;

fieri

et in oraui eo

quod faciebara, curiosa

et exacta

erara. Hoc ipsum porro mihi quaedara esse videbatur virtus, quamquara hoc me a culpa non eximet, quod, quae ad recreationem et commoditatem meara spectabant, optirae sectari scirem. Ac proinde ipsa me jgnorantia hic a culpa non excusat, Aliqualem quidem exeusationem meretur, quod hoc

mihi cor prae dolore disrumpi qui quidem doloris sensus etiam nimis quam exiguus esset, si intuear
quoties et quam graviter exinde divinam tuam Majestatem peccando offenderim. Kt sane (ut quidem

v
rj

'^ 0,
,5

nunc

raihi videtur) non sine magna ratione tantara mihi habere dignitatera nolebam, quod illa essem

monasteriura non esset super

magnam
mea

perft-ctio-

nem fundatum

at ipsa (quae

improbitas) se-

ArmnMriflnov> ' mtn tgn

iitt

quebar qnod vidcbam bonum non esse, et quod bonum erat non sequebar. sk HtVC sunt humilis Sanctse de se testimonia. s e d certum est eam Deo faventi non ita male respondisse. Generose secum statuebat observare,

quanto fervore poterat, religiosse vitse exercitia, ac res magnas pro Deo moliri. In orationem, cujus olim magistra futuraerat, plurimum incumquem in finem multifariam dispertita bebat tempus ac multas horas impendebat atque, erat utposset magis recollectionem promovere, recipiebat se in locum a strepitu domestico remotum. Rosarium ssepe precando discurrebat, interrupta ut mysteria meditando interdum recitatione pensitaret. Movebatur prsesertim ad conjunctioB nem et amorem considerando pericula steculi et illan qua inde eruta fuerat Dei in se misericordiam. Hisprofundis meditationibus ita in ejus corde divinus amor accendebatur, ut consequere: ;
,

abusura; sed tu, Doraine, viginti circiter annis, quibus hac tua gratia male usa suro, injuriam pati voluisti, ut hoc ego pacto ad emendationem pervenirera. Ita plane, Domine, mehic g-essi (ut quidem apparet) ac si promisissem nihil eorum, quae tibi vovendo proraiseram, servare quamvis tune quidem tali3 mea intentio non fuerit sed video opera mea postea hujusmodi fuisse, prorsus ut nesciam qualem tum intentionem habuerim ut soilicet raa;
:

gis pateatquis tu, sponse mi,

qualis ego. Et sane mag-norum vitiorum meorum sensum ea saepenuraero consolatio in me minuit ac temperat, quae mihi provenit ex eo quod misericordiarum tuarum multitudo hoc pacto innotescat. 86 Inter alia pia exercitia qusc Sancta in Relisis, et

7"" d
f

t,ele

'

qionis tirocinio ultro subierat, cura fuerat infir

v u
.

mjr ? r*

marum quas maximo amore et sollicita cnantate prosequebatur quin ipsa Deo se devoverat ad
:

tf

omne morborum
et

tur exinde a

Deo donum lacrymarum. Cum exsit

perta esset quanta

libus utilitas,

in legendis libris spiritua-

genus, setemse felicitatis studio c, v, ita inquiens Quaedam tunc tempori.smonialis gravi ex morbo de- e cumbebat, eratque servieutibus permolesta plura namque in ventre habebat foramina, quae nimia oppilatio alvi forraarat, perqu quidquid raandudesiderio, sicut exponit
.

majori semper fervore in eam lecincumbebat et praesertim in historias tionem vitarum Sanctorum. In regulari disciplina observanda erat plurimum diligens, et speciatim
,

cabat, egerebat.
sit.

Unde etiam non multo post decesVidebam quidem omnes quae domi erant istud morbi genus exhorrescere ego vero, illius invidens patientiae, Dominum rogabam ut cum eadem
:

cseremoniis chori. Quod si quandoque in his errabat, demittebat sese atquealiquam sibi psenam exposcebat. Psenitentise quoque se dabat quantum licebat per obedientiam ac valetudinem,
in

patientia eos mihi daret

morbos quos placeret. Nul:

eo tempore debilis esse videbatur Eminebat vero supra cseteras Sanctse novitise virtutes sollicila acprompta in proximum caritas. Omnibus quse se offerebant caritatis et humilitatis ofji-

qu&jam

lum (ut mihi videtur) tunc morbi genus metuebam eo namque bonorum aeternorum acquirendorum tenebar desiderio, ut quocumque demum pretio et medioeacoraparare mecum statuerem. Quod ipsum nunc summopere miror quod nondum eo Dei amore taota essem quo postea, cum jam orationem
,

frequentare caepi, mihi videbar tacta fuisse

aliud

etenim
et co-

moniales adjuvabat. Horis ut sic dicam, furtivis se conferebat in chorum relictas ibi a monialibus cappas ordinatura ac nitide plicatura. lis autem temporibus quse somno et quieti moniales concedebant, domum verrebat Teresia velalio hujusmodi abjecto alterius officio fungebatur quem usum postea feliciter in suam Reformationem transtulit. Noctu quoque volebat ex C sancta ambitione monialibus prsebere lumen, iis se sociam adjungere ad loca obscura adeunda, ac
ciis
,
,

non habebam quam lucem quamdara

;

g-nitionem, qua, quidquid transit et finem habet, parvi faciendnm videbam et contra bona, quas per

hoc comparari possunt, permag*ni ducenda, cum aeterna sint. Divina Majestas hocce meum votum audivit nam, antequam duo effluxissent anni, ita morbida effecta sum, ut, licet malum quod triennio
;

ipso pertuli, uti

illius

monialis, non

jam referam, tale non fuerit quale minus tamen molestum milii F
ip*a

ac grave fuisse credam.

ipso novitiatus tempore, ait c. iv, mutatio directe contran vitae et ciborum valetudini meaB perfunder- r fuerat nam esto summa consolatione inde tamen raelius non rae habu et contenta essem,

""''

"

'"
"'

demum etiam eas in suas cellulas reducere. 85 Ea ratione, licet varie exercita, fervidapie'"
,.

87

Jam
:

dem

JJHJPJJJ
'.

r ""

Virgo novitiatus spatium complevit, gratissimasemper erga Deum de sua ad stalum monasticum vocatione, sed simul anxia de neglectis
tate

1/l0

<( ,

10 e

forte in spirituali eo stadio

mum Bonum,
iv,

et unica requies raea

a se gratiis. O sumexclamal c.
!

Deliquia quippe et animi defectus quotidie magis accedebat cordis et magis increscebant, tantusque languor, ut quotquot me viderent obstupescerent
:

abrepta, ut crebro, in Dei alloquium, sufficere debuissent gratiae eatenus raihi tum collatae, quod

mox

et

alii

morbi

sequebantur
tirma

lta

primuin
:

tirocinii

annum parnm
tempore

valetudine peregi

me

tot deviis

singulari tua pietate et magnitudine, e anfractibus adstatum ita securura, et ad locum inquo plurirnae tuas famulae commorabantur,
scilicet,

verum

toto illo

Deum non multum

mihi

videor offendisse.

Quoniam autem malum adeo

perduxeris, a quibus virtutum exempla mutuari possem, quibus excitata, in dies in tuo famulatu

magis

et

debuissent.

magis proficerem illa, inquam, sufficere Verum quomodo hinc ulterius progre:

grave erat ut me semper fere sensu privaret, imo subinde eum etiam omnera mihi penitus eriperet, valetuhinc parens meus omnimodis allaborabat ut hujus loci medfois dini possem restitui etquia ab in quo nullam opem sentiebam. ad alium me locum,
;

diar nescio,

dum

nirairura professionis

me

formu-

lam, et quanta resolutione et consolatione eara fecerim, nec

non sponsalia quee tecum tunc

revoco.

inivi, in

mentem

Queeomnia

sine lacrymis exponere

nequeo, quae et sanguineee esse deberent, et ipsum Tomus vii Octobris, Pars Prior.

multos variis morbis affectos persanari illic sanifama erat, meconduci jussit, quod et me Amica illa mea, tati restituendaraomnes censerent. qme quam in hac domo me habuisse ante dixi, et est veteranarum erat numero, mecum profecta de nam 24
:

constans

^
134

DE u

S
'

TKRESIA VIRGINE.
legebat, excitabatur illico
;

-OCTOM

P. M.

claustri voto nam isthoc in monasterio JEstate ineunte se non obligabant...

moniales
in

animus, ac

se colhge-

pnmum

me-

dicorum raanus tradenda eram

hyerae eo

me

contuli

dio in sororis

attamen incipiente autem terapore intermemese, quam in pago commorari dixi,

; ;

toto

autem demittebat, illico dibat in oratione imaginationem et per varias quae vagabaturper cogitaliones. ei bellum movebant qux vitae suum 89 Audiamus iterum Sanctam,
ubi

Lo ^n trtio

domo
jam
in

expectans, qui et in_ __ . n .nm "\_iV_ Mini toties ultro citroque commearem. stabat. et ne ante dixi patruus (quem e monasteriodigressse
hajsi.

mensem Aprilem

._-.

-- _-- ---r--, ita proseyu"' v ua prosequitur Cura jara tempus, _ S_n AUA rll V OVTM_Atn sororem meam in loco quo dixi expectaquod apud magna me et pabam, venisset, ut medico traderer

cursum

c.

!..'_/-

JJgJ* owrdol|
.

_.,

Tertium

Et licet pnmo sanctosque hbros tirocinii mei anno varios pios pios legere volelegissem ( neque euim alios quam ab aliis illis paBsa eram dumnorum quas
et meutalis

cui Abecedanum via habitasse) librum dedit, quique orationis recollectivaj nomeu est,

ter et sororet amica

rat,

illa

qu_eque

magno me

monialis qua_ mecum veneamore prosequebatur, sollinihil mihi anim_e meae quietem in-

methodum

tradit.

lllo

citudiue, uti bene in

via haberer et
liic

deesset, conduxerunt.

inde boni terturbare diabolus ccepit, etsi multum gratia Dcus elicuerit. Erat in loco, quem curandi

bam

sciebam quomodo probe gnara), quia tamen nondum debegerere ac mentem recolligere me iu oratiune fuit, lpsiusque mihi rem, hic liber gratissimus tum contentione sequi viam ac methodum omni animi douura jam tum a Domiuo statui. Lacrymarum
acceperam, atque ipsa lectione multum trequenhincsolitudinem .-.ubindeadtempuscolere, hanc ipsam viam et tius Confessionem instituere loco magistn et ingredi incipiebam, hocce libro
:

atpote

adieram, sacerdos quidam non contemnendis natanonnisi melibus et ingenio, doctus quoque, sed llunc ergo mihi iu confessarium delegi, diocriter.
esto quia virorum litteratorum semper amans fui, darani attulerint confessores multum animse mese non enim poteram qui tantum semidocti erant doctos seraper reperire ac quidera voluissem.
:

recrcabar

tara

directoris utens.
epe bonoru

ss

librorum

itliludmii

bat

Ergo Sancta, sicut hic fatetur, jam gaudeduplici ad dono lacrymarum utebaturque
,

perfectionem adminiculo, solitudinis

orationis
;

scilicet et

infrmior autem

erat

quam

ut multas

beneque morati sint, nullas habere litteras, quam non nisi modicas: nam indocti, cum sibi non fidant, neque necesse habent alios doctiores consulere fiderem. Vir bene doctus numquam etiam ego iis me decepit; neque etiam indocti illi me volebant Utergo decipere, sedpluranou sciebant.
;
. .

Jam usu

ipso didici satius esse, eos, raodo boni

oraadhiberet corporis pcenitentias. Incedebat in quam indicabat praefatus liber contione illa via Min.,et scriptus a P Francisco de Osuna Ord. Christum animae suae intime praesentem
.

huic,
affici

quem

dico, confiteri ccepi,

;

is

mirifice

erga

me

incepit

etenim tunc non tam multum hanec

bebam quod confiterer atque habui postea, uti fueram. habueram ab eo tempore quo religiosa
Hujus
affectus

Jesum
sibi

proponebat in atiquo passionis suae momento sui, constitutum. Intrans cum eo in cubile cordis rerum obtita, amanter ac tenere alcxterarum
loquebatur
lectionis

non erat malus, sed quia nnnius degeueravit. Is de me pererat, hinc in non bonum pretio quid suasum sibihabebat, me nullo omnino

eum

conspiciebatque

quod quidem

recolorationis genus a mysticis theologis oratio Teresioe solitum orationis dicitur. Fuit

offenderem ; idpm agere velle quo Deum graviter inter ipse affirmabat ; hinc magnura quoque de se
nos esse ccepit commercium
:

sed ego ita quidem

ut,

principium inspicere in vitam ac virtutes Christi prosecutus est et considerare amorem quo nos neque enim intellectu discurrere atque ope< adeo ex usu ei erat. Hanc ob rem passim bonis quod sane ad orandum atque libris ulebatur oratione perseverandum magnum adjumenin
: ;

tunc constituta eram in mea familiantate, uihil cedente illa Dei quam habebam quam de rebus divinis loqui. mihi esset jucundius
conversatione,

ac-

Hincille,

cum

ita

juvenem me
;

esse cerneret,

non

tum

scriptis suis

adeoque unum e praecipuis quae Sancti commendarunt. Adhibuit ergo Deus illum Osunae librum pro instrumento suae misericordiae ac Teresia per ejus doctrinam aliaque
est,
;

quae a

Deo accipiebat adminicula, sic profecit, ut exinde summa Majestas caeperit talibus eam ditare donis, ut post novem menses in hac solitudine transactos ad orationem guietis perveneril. Quin imo aUuuoties ascendit ad altissimum et perfec
tissimum contemplalioms gradum, uniowm, mtransformationem inDeum q uam, et animx suum, non tamen ea qua poslea pleniludme ac perfectione. His gratiis adducebatur ad mundum pedibus calcandum ac tanti auanti valet xstimandum. Miserebatur eorum guos terrena sec tari videbat, quamo.s in rebus Ucitis. Nec vero

adeo ut e nimio illo mediocriter confundebatur propensione suam mihi msuo erga rae affectu et sane parva non dicare perditionem coeperit, qua pene annis in periculosissimo nam septem erat cum quadam loci statu, ob infame et inhonestum hseserat et in eo statu huius muliere commercium, celebrare non verebatur interea tamen
:

cum

esset,

Ues erat

ita

passim nota
:

et celebns, ut et udvi neU

*
.

..nmn
V

t...imp.n

...,.i

eum hujus
e,us

cItmeratm qma^eu

m <*> a ^
'

r Moc quvpe e b d virtutem qU amdam tem redo len '' abeba^' ^ ama re e esse, et MCeM esse ceu.erem gra tum

^^
'

_ ili(feb __.

^^
.

me

^ maledmta s,t .llaobl & a ""J -'en '^ ^/telit tiam ejus quod Deo d bemuf
debere
i
,

eum qu me

uatur

At gnan .

Krt hoc

magnares

erat

mundi

vilitatem atque exiguita-

._..._-

dement qn-dam cnjus mund me dementat. Deo quippe ueu-m

omne
tamen
le-

etiam

temdespiciab ea quaejam inceperat Dei magnitudinem in oratione contemplari. In ea nempe spiritum renovabat ac se ardenti fervidoque amore Sponso suo uniebat. Quanquam autem tantus esset cceti favor, tanta Dei misericordia, tam altum orationis genus quo sponsam suam Dominus sublevabat adeo tamen conlinua haec non erant, ut Deus non privaret illam interdum hujusmodi voluptate, et sua deretictione atque
;

bonum quod

nobis ab hominibus amiciti virtutem esse putamus hanc human

fit
; !

et

adversetur. gem non violare. tametsi directe Deo Utinam, DoO intolerabilem mundi caecitatem ne ingratissima essem, tibi vero

mine,
vel

conpropter peccata mea plane domesticis trarium factum est. Exactius ergo e inquirere; e quibus illius de facti veritate coepi
!

mundo minimum Sed

toti

, JlllUS J/_I_t*>- _-__---illius perditionem intellexi,

.

et

non tam ipsum

-

in

autem iLta absentia multoties exercitaret. Cum discurrere jam non posset, neque inteintellectu Dei praesentia esset tam ordinaria quam deinceps fuit , accidebat ut arida ac distracta

culpaesse ac putabatur nam cula imagunculae cuidara aereae,

.
. :

i-___ _--_.. miilierscelesta hsec mulier

quam

illum roga-

nm

gestaret, veneverat ut de collo in sui gratiam autem hanc ei tollere ficium incluserat; nemo

valde esset.

Tum

usu veniebant

libri

quos ubi

ejusmodi hactenus potuerat. Equidem quod de

in-

cantationibus

DIE DECLMA.QUINTA OCTOBRIS.

cautationibus

135
CCTOt

non statim dicam tamen quae vidi, ut sibi esse persuadeo fcerainarura, quae id genus commerviri ab illarum habere voluut, usu caveant. Sibi persuadeant cia foemin (quae magis semper ad velim, quod, cum honestatem servandam obligantur quam viri) omdicitur
;

mihi verum

sacerdotem Deo lucratur, qui totumjam septen-

nium non
lico

V
jy

sine vulgi scandalo immersus fuerat cceno sacritegse impuritatis, maleficioque diabo-

D. M.

mulieri alligatus; atque

effxcit

ut

Dei gratia

ad mortem usque perseverel in castitate et pietale. At medias has inter res, quae S. Virgini tanto
decori sunt, carpere oportet in
Villeforio ini-

nem
in re
et

Dei
illis

possint fidere

pudorem amiserint, nequaquam et nulla nam, ut suam eupiditatem

:

quam versionem hispanicorum

serta, nata sunt

aliquot verborum,
illius.

libidinem,

quam cacodaemon

illia

suggerit, ad

quce, gallice vit3e ejus Teresianse licet obiter in-

pensi habent. effectum cogant et expleant, nihil ego scelesta fuerim et iraproba. numEsto vero tamen simili in genere deliqui, nec umquam

labem inspergere famse

tali in

Quippe Sanctam
rest

quam

quam

re vindicare pluris inteemendare chronologiam aut claudam

facti
,

aliquem iuduxi ad male faciendum potuissem voluntatem alicujus violenter,

; , :
;

nec, siquidem
ut

aliquam restituere narrationem

in

quo
eo-

me

Isesa forte est historia, sed illsesa Sancta.

En

sua amore prosequeretur, cogere voluissem nam Deus ab hac re praeservavit sed si me deme gratia fuissem quam seruisset, non minus in hoc prolapsa
in

rum verborum contextum

Vi que

el

pobre no

tenia tautaculpa, porque la desventurada de la mugerle tenia puestos hechizoseo un idolillode cobre,

reliquis deliqui

nam non

est

quod de me quis
ei

que

le
;

habia rogado

le

traxesse por

amor

della al

fidat.
alqu(

cut-llo

este nadie habia sido poderoso de poder-

anl
J''

91

Ut ergo hoc de ipso iutellexi, majorem

coepi ostendere. Intentic
:

quidem mca bona enim bonum aliquod, quamtumvis maximum, facerem, ne vel miniraum Ut plurimum cum illo g facere malum me oportebat. loquebar, et hoc quidem aliquo modo eum de Deo

amorem
erat,

sed non res ipsa

ut

juvare debebat; taraetsi nihil

credara,

quam quod erga me

afficeretur

eum magisjuvisse nam ut

:

mihi tradidit, mihi gratificaretur, icunculam illam acceptam statim in profluentem abjici jussi. quam Hac oblata, quasi qui e profundo somno excitatur, illis continue ccepit exacte singulorum quae annis obstupescens, commiserat recordari unde se ipse suamque perniciem dolenter deplorans, mnliercu;

Vo no creo es verdad esto de hechizos deterrainadamente, masdireesto que yo vi. Lector prsecipue attendat velim ad yo no creo es verdad esto de hechizos determinadameute; quod latine sonat Non leviter, non indistincte, non sine di- g squisitione et discretione credo ego quae de sortile giis sive incantationibus passim narrautur. Atque eo fere sensu vertunt plurimi quos vidi latine, belgice, anglice, gallice, etc. Sed Villeforius ore rotundo pronunciat Therese n'ajoutait pas foi a
quitar.
: :

ces sortes de choses

quse gallica phrasis, hispa,

nica verba male reddens

innuit Teresiam pro

more hodiernorumincredulorum omnem magiam

pernegasse ubi e contrario prudens Sancta, conformans se menti theologorum ac ipsius Cathoexcipere ticse Ecclesix, solum dicit diffidenter se singula hujusmodi quse vulgantur malefwia, mi;

lam illam Virginem hac

paulatim
in re
illi

repudiare ccepit

Deiparam

subsidio fuisse, satis liquet

nam

Conceptioni singulari quadam ratione quotannisrecurafficiebatur, et, cum festum illius

illius reret,

nime vero afjirmat

extaret, judicare
esse.

se,

non secus ac magia non

eis

msigni

id

solemnitate recolebat.

Tandem mu-

omnem semper

fidem dene-

lierem illam ne videre

ejus sibi
iuterdixit,

quidem sustinuit, et aspectu quod mentem illuDeoque non minare dignatus esset, gratiis agendis satiari praecise eo ipso poterat. Qui deinde evoluto anno, vita decessit. die quo eum primum vidi, ex hac
,

Atque hic non tam corrigendus fuit gandam Teresianne Vitae male traductus locus, quam vindicandus recte sentiendi ejus modus in re qua

insignis Deo jara multura et sedulo servierat nam quo crga me ferebatur uumquam ille affectus esse mihi visus est fuisse malus, esto is aliquanto etiam peccandi purior potuerit. Huc accedit quod
:

on.iimerecedendumesta spiritu Catholicx EcExorcistarum Ordinem clesic-e. Quippe cum hsec sinatque exorcismos, ubi de magia epihabeat,

magix malescopis constiterit, adhibere aperte id in quod ipse Neque profecto ficia agnoscit.
;

C occasiones habucriraus,
prse

quae,

uisi

Deum

raaxirae

mlerDeus {Deuteron c. xvm.u. 10 et 11) vitam quod Judaei seque ac Ethnici adstruunt F minatur;
;

ad graviter contra eum tunc nos perduxissent sed itaquidem peccaudum (uti jam dixi) animata eram, ut numquam aliquid Et fecissem quod peccatum mortale esse scissem.
oculis habuisseraus,
;

sunt, quod SS. Patres innumeris locis abominati quod docti Conciliaque anathemate confixerunt etiam capilah seque ac justi innumeri judices
;

crediderim illum, quod hanc in me cautelamobservaret magis inde ad me amaudam permotum

,

sententia millies puniverunt ecclesiasticee tot leges divinse et humanse,

,

prohibueruntque
et civi-

les

tribunalia sacra acprofana non

;
,

id,

inquan

fuisse
in eas

existimo fceminas

namque
ferri

viros

omnes magis

affectu

quas in virtutem propeudere hoc obtinendum id quod videut; et etiam ad plus illas apud hos per virtumundo prastcndunt,

nedum S. Teresia, infxciabitur cordatus ullus Vitx susb dicit malle se oppetere quce c xxxu.
mitlies

mortem quam

vel

minimam

Ecclesuv
tnterim Sanetatn mngis

ostentum viam quam vitiorum proficere, uti postea via illum dam. ltaque certissime mihi persuadeo

salutis esse.
illa

Valde christiane mortuus

perveniret,

est,
;

et

ab

Ccvremoniam violare nostram, quse c v 9'6At redeamus ad Sanctam (Becedas) gravisitapergit Trimestri in pago illo acriora et dunora cruciatus: nara
:

ao

magit

rgram

peccandi occasione penitus liberatus

ratione
voluisse.
fl, f

ad salutem

et uthac Dominus videtur

retuiitfi.

92
et

Sanctam non interrupimus tanta humilitate

,

WKgL^
Vtaavidur
ntgnrt

eloquentiaprsebentem nobis in his zeli sui priearum mitiis nobilissimum specimen magnarum rerum quas olim patratura erat ut jure dixeris, exungueleonem. Quce vixdum septennis persuaserat fraterculo Roderico martyrium, abductura eum secum ad communis suppticii locum, et quse sseculo SSBCUIO dein alteri fratri animum indiderat ut
renunciaret ; jam grandior facta, 21 virgo, audet tentare majora : lascivum

simos sustiuui quam mea ierret mihi medicamenta adhibebantur, mense medicamentorura acncomplexio. Secundo extreraum vitae redacta raonia ac vi pene ad quod tollendum illuc eram et cordisdeliquium, ad cor erat intensius, adeo ut missa fueram, factum videcommorden mihi subinde denti bus acutissimis morbus potissimum vererentur omnes ne retur ac
:

Ob ingentem i furoreindegeoeraret. (nihil qu.ppe ctum et debilitatera

omn.a oTnt surapta evomerem
u
<J gro

virmm
.

defe]>

demittere poteram quou nraterliQuidaet sorbilia ;nec non febris oontjnua

*^

annorum nempe

ac

dDur _ singuhs
i

ationes> qu ia

menseprope

inte-

eb us posim I

me sumere

medici jusserant,

136
serant, corpus
v.
i).

DE
plane

S.

TERESIA VIRGINE.
de iis exserit judicium. Rei veritatem confirmat D etiam Yepes [t. 1, c. vi), dicens ea omnia sibi constare.eventusque, ail, demonstravit illa non fuisse somnia vana aut phantasiae lusum, sed a Deo venisse. Atque Chronicum (t 1, c. xn, n. 4-) dicit

m.

exhauserant) ita introrsum incipeut jam mibi nervi contrabi arefacta eram,
rent, tanto

quidem cum dolore

et cruciatu,

ut nul-

quietem mvenire lam tam de die quam de nocte, profundissima qusdam ad quod etiam pusseiu coustitutam animi aecedebat tristitia. Pater ita me uude veneram ubi, cuin medici reduxitin locum
:

Sanctam

medenuo

iuviserent, de

mea

valetudine despera-

in decursu vitse suae haec eadem aperuisse pluribus e (itiabus suis, quee id in beatificationis processu testaUe sunt. Ribera segre eam

bant; quinimo me, praster eus quos habebaxn asserebaut. Parum bos, etiam bectico malo laborare judicium curabam sed lpsi aut uibil istud illorum pedes usque, me dolores vexabant ; nam a capite ad erant. Et sane, ut ubique seque graves et intensi dolores nervorum sunt ipsimet medici affirmabant, magis quod omnefl omnino idque eo
:

mor-

maxime visionem
strata fuerunt

admittit qua Sanctae praemonse monasteria;

fundanda a

quia

postea,erectojamAbulaeprimo monasterio, ignorantia videtur laborasse reliquorum a se erigendorum. Res tamen tota bene explicatur, conciUantwque inter se Ribera, Yepes ac caeteri, si
utur reprmentationem fuisse ccelitus sane ei immissam, quam Sancta norat certo se habuisse,
///

intolerabiles,

contraherentur

quod

certe,

nifli

culpifl id

ipsameis
erat

ingem paroyimui oci iipat:

tormentum promerita essem, grravissimum hoccruciatu Nou amplius tr.mestri me in extremo autem videbatur, tot mala fuisse puto impOBBibile posse ferre. et tormeuta juuctim me Dei benehcram m.ror, et velutsiugulare 94 Nunc quam illiUfl Majestas agnoscu patientiam illam patebat illam non mihi elargita est nam liquide eam babendam non parum me nisi ab illo dari. Ad S. Gregorii Morajuvit, vitam et historiain Job in tum per banc lectiolibus descriptam legisse, ut cui jam dare me nem, tum per orationis studium, Dominus videatur, ad me
:

nescia tamen unde

illa sibi

provenisset; ita ut

non

mentiretur sive rem referens sive imputans eam morbi delirio, cum humititas ejus refugeret cretanta quae repraesentata sibi fuerant, coelitus esse revelata, et ad tanta se esse a Deo destinatam. Et ea ratione de eo quatriduo loquens hue

milis

semper Virgo

ita ait:

Non usque

adeo,

si

tunc de

me mori contigisset (ut quidem ipsa arbitror), salute mea secura certaque fuissem, tum quod
mei parum
litterati

confessarii

essent,

tum quud

cosperara,

pra^venisse

tanta

cum voluutatis conformitate cruciatus eraht cum illo, ferendos. Umnia colloquia mea
:

bosce
et

ipsa ipsa adeo improba forem. Et- sane cum boc mecum perpendo, et quomodo me Dominus (ntquidem mihi videtur) velut a morte excitarit, tautus me stupor occupat, ut toto corpore contremiscam.

Si bona Buseepimus pene semper haec verba Job quare nou suscipiamus t . de manu Domiui, mala ore habebam hoc aut mente revolvebam, aut in videbatur addere et robur. lnter enim mihi et animos B. VirginiB occurrit festum Assumptioms hffic eruciatas eatenus jam inde a mense Aprih
:

Par et aequum, meo judicio,fuissette, oanimamea, cogitare quanto e periculo te Dominus eripuisset offendere, ex et esto ex amore eum non desivisses aliis mille vicitimore saltem id omisisses, eo quod
bus, pejore in statu eras, occidere te potuisset, si ueque multum me credo de meo adjuugere qui me in peccatis vices dixero, etsi bis mille

cum

(nam
ille

durarat,

quamquam tnbus

ultimifl

inensibus

adeo tamen iguorantia ld fecisse dici nequeat, permultum Hac lpsa nocte, talis me ipse mihi nocere potuisset. quatriduo me sensus C paroxy^musoccupavit, ut pene expertem reddiderit: quo durante, Sacra omnis ad meuto extrema Unctionis sum communita, et me spintum credebant singulas horas aut momenta
,

peccatorum meorum intensior fuit), quo festinavi instituere; siquidem semper irequenConfe^sionem Putabant id me tioris Oonfessionis amantissima fui. ne atque ideo parens prae mortis metu facere appiehensio molestiam quam mihi haec cogitatio aut nou peimisit. crearet, Confessionem me instituere nimium carnifl et sanguinis amosupertluum ac vinque rem uam tametsi is patns taiu. cathohci, lta ut ex prudeutis qualis ipse erat, esset,
; ,
!

jussit, me meis referendis moderationem adhibere insignita et illuet sane satis illa objurgaret rogo, uibil ut strata sunt. Quem ex Dei amore quod hac ratione ipsa de peccatis meis demat
:

et quautum Dei magniticentia magis elucescat, animam aliquam supportet sit ipse in aeteripse enixe num benedictus eju.que Majestati ut placeat
:

rogo, aute ut annihiler,

quam umquam eum

plus

amare desinam.

paroxysmo ita male 96Cap. vi. Ex illo quatriduano quos m ut incomparabiles dulores, affecta mansi,

^.^
feclllf:

Porom/imi
tf
.

me

possit. Lingua praj tuuc sensi, solus Deus nosse iauces, tum l*sa erat continuo raorsu hinc inde
:

quod tanto tempore

nihil

ciborum

transinisissent,

tum

emissuram

hmc

fideiChristiauajarticuliidentidem

quid intellexismihi praelegebantur, perinde ac si etiam iuterdum ita me emortuam esse sem; quin guttas in credebant, ut deinde etiam residuaj ceraa patrem nou parum, oculis reperenm Torquebat quod me tunc nou permiBiflset conflteri hinc plurimas ad Deum pro me preces et pios clamores qui eos effuudebat. llle proiude sit benedictus
:

suftocontinuadebilitate, perinde erantacsi possem. quidem transmittere carer ut ne aquam viossium compages loco mota3
e

Omnes quoque

ita turbatura fuisse ut debantur, ut taceara caput Adhaac toto corpore instar eraofce raentis viderer. erara, quia in hoc diegloraeris aut pila3 contracta

ut non mag.s brachium ruraillorura dolor desivit, aut caput per rae raovere aut pedem aut raanura mortua essem nisi alns possera quam si revera
,
:

medio exaudire est dignatus. Nam cum jamdie et apertum fuisset sepulchrum in mouasterio meo meum in horas cadaver monialibus expectantibus, quod quiu imo iu alio Ordinis nostri monaflterio, Fratnbus pro me extra hunc locura est, exequi a

dextrae manus digitum moventibus: unum dumtaxat conmovere posse ut etiam quis rae mihi videbar

ratio ; ita quippe toto tingeret, vix ulla apparebat nullius ut contactum ferre corpore affecta eram,

possem. H.nc

me

in

quodam

linteo,

tx

7110 >vig*

tamquum demortua celebratae essent, placuit mino me mibimetipsi ac sensibus restituere. refert, memo95 Prxter hxc qxue Sancta hic

Do-

de loco in altero aliud latus tenente,

uno unum, locum moveri

ad Dominicam Paioportebat. Duravit hoc usque solatii habebam, quoa, marum Hoc porro unum

lam pluru
pratagit.

eatum ntRibera, Yepes aliique visionem ab Ut evigilavit, kabitam et prophetias protatas.

excitata, yrotutit se aiunt, querens quod fuisset quoque vidisse ; atiaque in ccetis fuisse, tartarum (tibro 1, plura vatianataestquae infra in Ribera
c.
iv)

me
vel
l

nemotangeret.doloressspemitigarentur; utque me bene modicum quietis mihi darent, subinde

fingebam, quod vererer ne

gaudebam, cum dolores deficeret. Hinc summopere nec tam continuos^esse meos nec tam intensos

ia bere

me P^ ieQtia

legi possunt, ubi et

suum sanus

ille

auctor

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

.

137
V
L)

cernerem, quamquam vehementi duplicis quartanse et diuturnam habui, frigore febris, quam maximan
edente, eos etiam paterer iutolerabiles, uti et magnamstornackiuauseamistatimergoitafestinavi redire, ut me, ita licet ad monasterium meum
affectam, eo etiam delerri fecerim. Quam igitur mortuam exspectarant, anima tenus dumtaxat moniales receperunt corpus quippe habebam mort.uo deterius, ut horrorem et dolorem videntibus move:

ejuscapiebat poenitentia ac dolor, ut meminerim saepe me non ausam orationem instituere, quod maximam illam pcenam, quam ex eo offenso sensuram me noram, periudeac gravemdelicti castigatio-

I.

nem metuerem. Hicque

increvit et euormis

cruciatus deinde ita mihi

ut, cui

fviit,

eum comparem,
juvenera, plane
recogiudhibclqw pn-

prorsns nesciam 99 Ubi ergo me, et quidem

ita

ret.Cujus

summaet extrcma debilit&s

nullis exprimi

membrorum usu destitutam vidi, simulque tare coepi quam male me medici terrestres
berent, coufugere
:

Ironum S. Joe/i/ium

habuis*

verbis potest, ut solis constare vidcrer ossibus 07 lloc in statu, plus octo (uti jam dixi) haesi
f<rl.

sent, ad coelesies statui, quo sanitatem mihi redhi-

nam magnosanitatis quocunque

desiderio tenebar, esto alioquin

mensibus; trienuio vero prope toto, omni membrorum usu carui, etsi is quotidie magis et magis mihi restitueretur. Ut primum ligneis fulcris niti
coepi,

modo recuperandae
cruciatus hos

magno animi gaudio

tolerarem, et

Deo gratias

egi.

Omncs
illis

porro

has

infir-

mitates

magna cum

Dei voluntate conformitate

primis,

sustinui, quin et, exceptis

lsetitia.

summa animi

Omnia quippe

nonnisi

ludus mihi esse

subinde apudmecogitarem,sisanitati jam restitut;i, damnatioui aeternae addici deberem, meiius louge fore hoc in statu permanere oihilominus tamen putabam me in sanitate Deo melius ct ferveniius servire posse. Male ergo facimus, etfallimur, quod
;

videbantur, cnm illis collata doloribus quos initio tuleram. ln omnibus divinae me voluntati per omnia eonformabam, tametsi me etiam perpetuo

in

omuibus quae de nobis Deus statuere vult, nos non resignemus, cum ipse melius uovit quam uos
quid utilius nobis
sit et

convenicntius. Incepi ergo

hoc in cruciatu agere passus fuisset. Nulla alia de ^ causa,ut mihi videtur,desiderabam sanitati restitui, quam ut in solitudine orationi, sicutiustructaeram,
valetudinario uulla ad hoc comFrequenterConfessionem instituebam; moditaserat.

devotioues aliquas exercere circa Missarum sacrifi cia, et alias quasdam maxime approbatas circa
orationes
:

numquam euim

aliae illse

mihi devotiones

me darem

nam in

placuere, quas nouuulli, ac praesertira mulierculae,

certis

quibusdam

adhibitis caeremouiis, usurpant,

:

saepe item de

Deo sermonem miscebam,

quar- et

ita ut

om-

nes domesticas aedificarem,

vicissim patienvide-

quas ferre plane non poteram quibus tametsi ipsae ad devotionem excitabautur, tameu postea patuit
eas ineptas etparum propiias esse; quia superstiIu patronum vero et dominum selegi gloriosum virum S. Josephum, ejusque me patrociuio unice commcndabam. Liquidodeindeperspexi, sanctum hunc Patrem et Dominum meum tam ab hac me necessitate quam aliis majoribus, in quibus de
tio.>a3.

tiam,
nisi

quam mihi Dominus

dabat, obstupescebant
illis

enim eam ipse

dedisset, impossibile

batur tantos cruciatus tauta animi hilaritate pati posse. Gratia quoque bene orandi, quam mihi dederat,

permagni ad hoc momeuti

fuit

haec

namque

mtelligere

me

faciebat quid essct

illud

eum

diligere. Ete-

uim intra exiguum

tempus

vidi virtutes illas in

satis validas
.-

me
quia
98

velut inuovatas, esto

nondum

me

in justitiae statu

firmam tenere non

po-

animae meae et honore et perditione agebatur, libeidque majori meo bono quam eum rogare rasse potuissem. Non memiui me aliquid ab eo hactenus
;

tucrunt.
"'<l

petiissc, cujus

perf-

iio/.t

De nullo male, ne minimum quidem, loquebar, sed ut plurimum omne detractionum et murmuratiouum genus impediebam nam valde mihi impresseram, non debere me velle aut dicere de alio quopiam, quod de me alios dicere nollem. Hoc
:

100

me compotem non reddid< rit. Antequam finem huic paiagrapho impo(r

nam, congruit exhibere chronologicum sohema

quadriennii quod prsesens paragraphus co* nam et hic in quibusdam dissentuud hendit auctores. En qui, attente collatis etperpensis tum
:

ICM

chi onofi

ergo

malum imprimis cavebam, quod

aliis

saepius detra-

Teresiae

tum Yepesii

textibus,

ordinanda spatia

hendi

occasiones occurrerent; tametsi non tam

plene ac perfecte, quin subinde, dum mihi se praegnans offerebatoccasio, aliqua in re impingerem
:

sed ordinarie

non impingebam hinc

;

et iis quae

mihi

censeam Sanctaetunc temporis sive itinerumsive morborum. Elapso recens anno ab ejus in monasterium ingressu, solemnia vota\professa est anno 1534,m Novembris [non iii Decembris,ut mendose
scnbit Helyot).
dicit c. iv,

serviebant, ac
C
-iiasi,

mecum tractabaut, idipsum ita perutquamdam jam non detrahendi consuetudi-

Anno

1535, incipientc, ut

induerint, et eam servarint. Unde faotum est vulgo scirent omnes, ubicumque praesens ego essem, tutos se a detractoria lingua esse, et ut idem quoque sentirent de iis quae ad me spectabant,

nem
ut

hyeme, c.g.Novembn, ssgra se set ad sororem contulit in Castellanos de la Canada. Boucher(p. 38 et 42) tenet eam abiisse anno votisvixdumonissis. Scd cum nit obstet si\ qnomivita autographa sive in Ribera vel Yepes,

ratione amicitiae vel sanguinis, vel a

me

doce-

bautur.

Quamquam
exemplo

alia

me Deo reddere rationem

malo
illis

multa habcam ob quae oportebit, quod iu his

Illius
:

nus Chronicum sequar reliquosque fcrc omnes hodiemos, judico rusiicationem eam in nnnum sequentem,idestlMb, quando biennium in moid nasterio traduxerat, rejiciendam esse atque quidem eo magis quod Sancta c. viii Vitx siue numeret 2S annos ab incepta oratione. Atq<< demptis abanno 1563 quo eam vitx partem wde>
.-

fuerim.
fui, etsi

Majestas

ut

mihi ignoscat supplex rogo

malorum ego causa

multorum namque non tam prava mea

opus et effectus qui exinde sequebantur. Ingens solitudinis captandae desiderium mihi mansit et tam gratum mihi fuit de Deo
intentio fuerit, ac fuit
;

quo tur secundo scripsisse, habemus annnm 1535, patruum orare didicit In domo sororis sux apud
.

loqui et tractare, ut,

id

si

quem invenirem quocum

majorem voluptaconver-

moras

traxit usque

ad vernum anni

1536.

Dein

facere possem, longe id mihi

et recreationera afferret,

tem

quam omnis

curationis loco, ivit Becedas seu Bezadas, in quo supplicii theatrum dixeris, trimesquem melius
utvidetur, trem carnificinam subiit. MenseJulio, ubi spasmo reportata fuit ad domum patemam, quodam immani et in quatriduum protracto corsepidcro, repta est, effbsso jam in monasterio claustro cadavere, etexpectato in Incarnationis Chro imo ut P. Joannes a Jesu Maria et inquiunt,

sationis

mundanae

civilitas,

aut (ut melius dicam)

saepius solito confiteri

stupiditas. Adhosc
et

gaudebam
:

Sacram Communionem recipere, quin etiam id lectio quoque bonosummopere desiderabam rum librorum permultum medelectabat denique,
:

cum peccando Deum

offendissem,

mox

tanta

me

188
AUCTONR

inquiunt,

V. D.

comidaver extrahendum aut saltem feretrum Verum experrecta Teresia est, atque, tandum. paternis aedibus dolores acerrimos exantlans in anni 1537 Dominicam Palmapermansit usque ad Nec solum Teresia innuit, sed et Ribera ac
,

emortuae, ut

DE S TERESIA ViKGlNE temporeinter alia occurrunt intepescens ex con D aliquot e monialibus jamjam domum versatione cum profanis hominibus Teresiae ferputabant sodalis, suae gressis ad ca:

pater, suae vor, et omissio orationis mentalis usum sublimioris orationis fllim discipulus, ad magnamque sanctitatem evectus, atque adjutus
:
.

rum.

ei

maU

cx-

pntitinr enC'"-

mitat morbi
ejus.

verbis dicunt, P. Joannes a Jesu Maria apertis hneam tamdiu apud patrem moratam; quare Chronici,P. Frederquendos hic censeo auctorem monastenum icum a S. Ant.aliosque, qui eam in scribunt paulo post paroxysmum. revertisse illum extremae 101 Porro, cum Sancta scribat statum durasse octo debilitatis tormentorumque tempore 153/ rednl menses, videtur, ut paschali paulatim convaluisse. Attamen in monasterium, <nosduparalysis,sicutipsa dicit, tres ferme anno 1536 ad a medio ravit id est, ut autumo, Josephi samedium annum 1539, quando ope S. annum cum ?am su^erabat natam se fatetur, et Rehgionis agebat

abilla in lethali suo morbo, piaque ejus mors reversa quidem Sancta, consilio P Vincentii Varonii, cujus ductui moriente patre se crediderat, exercitium orationis mentalis sed distracta

ad adhuc anima

ejus et

quodammodo

in contrarias

xtatisvigesimumquartum, mihi serAum. Neque hic contrarius

dicens finem camtis sexti
23 xtatis
scribit
et 5

est

\epes, ad

eam
;

attigisse

Religionis

nam

distincte

annos non

H gisse

attiSanctam, quandoeos attigerat annos, dicit vage tantum et finem eegntudinis, sed

partes divulsa, sive quando ad vestibulicancetlos, cum saecularibus tempus terens, neglecti Dei queribundam intra se vocem inaudiebat, sive quando in oratorio cum Deo agentis mens et cor ad profanas confabulationes et affectiones aberrabant; unde ariditas luctaque interior.nec correcta Teresia monitis probae consodalis, nec victa visu Christi severa facie negatam sibi cordis integritatem exprobrantis, repraesentantisque immensos suos dolores ac discerptas in ffagetlatione carnes, nec revulsa ab iis congressibus visu monstrificae bestise hos interturbantis ita claudicans in duas partes septemdecim et amplius annis, donec imaginem, quam in oratorio suo habebat, Christi E patientis vulneribusque confossi aspiciendo emota
:

eam

id xtatis fuisse,

cum ad magnam jam patienAbsti-

pervenerat. tiam sensumque gratitudinis allegandis argumentis ad tuennebo tamen variis damhancquam profero sententiam et ad ostencontradendum Yepesium (in fincc. vi) mihi non minonbus his tncis dicere; nam non vacat ut immorer Simichronologicis longa disputatione de junioris Teresue morbis hunc
.

(quodpiarum imaginum vim ostendit), ferventissimeDeum deprecata fuerit, ut totam se uni itli devinctam admitteret Deo jam devota ex integro,
:

solidataque in proposito lectis S. Augustini Confessionibus,

ex quo supernis deliciis perfundi ac spirituatium virorum ductu C(vpit, tunc, ut ipsa loquitur c. xxni, nova prorsusque
recta
:

alia caepit vita

;

liter post

longum vita sermonem, quem totum fere ex ipsa ejus refutare, non dico hausi, supervacaneum judico, a S. Ant. vel referre id quod P. Fredericus sed ex Discursu tngein Preefalione pag. xliv citat
Patavini, simotertio J.B. Campadelli, sacerdotis videtur, depromit penu commenqui ex sua, ut octennio Teresiae morbos et adhibita toto
titios S.

quam enim, ait, eatenus vi\pram, mea erat vita quam vero vixi exinde, vita fuit, ut mihi quidera videbatur, quara in me Deus vivebat.
:

Quao felix commutatio materia erit sequentium paragraphorum. qM diP ,aam* 103 Sinam iterum S. Virginem incomparabih '^
r r

humilitateet eloquentia eaevolvere, addens quas

ln , rr

mmu

dam tantum

commentationes, tum majoris dilu-

oraMOMfm

cidationis gratia,

quaedam e P^ remedia. Satius judico hic adferre opens sui quod Elia a S Teresia in Praefatione ad minuncupavit Leg-atio Ecclesiae triuiuphantis liberandis purgatorio animabus, ubi pro
:

tum ad vindicandam Teresiam exaggeratis male a quibusdam scriptoribus ab potuent defectibus, tum denique ut, meliore quo
biomodo, figatur chronologia, in qua Sanctae factorum seriemplus mmusve graphi, prxfatam

litantem
refert

inter alia dicit

M. Teresia (Vitae suffi capite vi) miraculose sanatam se a vehementissimis ac

:

se ipsis, intervertentes, inter se, et aliquando a

S.

dissentiunt.

Ergo Sancta, tempus miraculosam

cum di periculosissimis morbis quibus annis tribus medicis desperata jacuerat. raidio divexata atque a tantum gravissimi, sed et plurimi,
Erant
bi

capite suam sanationem secutumpercurrens, ita ex una recreatioue in vu fatur Incepi itaque,
:

non

utpotequorum novem autdecem per se singulisufC Occasione recuficerent ut ei mortem adferrent. inclytum effundit enperatae valetudinis Sancta

comium S Josephi c

vi Vitae suae.

unaoccasione m aliam, ex una vanitate in aliara, ex peccand: aliam prolabeus, itame in praesentissimas multarum vauioccasiones intricare, et anima mea paderet tatum illecebris itase implicare, ut jam me g-enus(uti est, per ora peradeo siDgulare amicitise

tionem

% VII. Quid Sanctde evenerit a recuperata miraculose

sanitateus-

cum eo loqui) ad Deum reverti et quod, sicuti vero ad hocmag-is me juvit, quam Nihil gufltusspiritualis, peccata mea increscebant, ita me capere solebam, et ea quara e rebus piifl ac virtuosis Vi.lebam clanssime, M.luptas deficere inciperet.
Domine mi,
meis erga quibus me

revolare.

que ad pleniorera ejus ad Deum conversionem, sive ab anno 1539 ad annum 1555. Plurium rerum,
pro
illo

quod ego ideo hanc mihi deficere, partibus deessera. Ha?c oranium te fraudiabolus circumvenire poterat
sub
specie
ita

temporis spatio,

figitur

dum dam

fuit

nocentissima, idque

quades-

humilitatis; quod scilicet,

cum me

chronologia.
Subirqui
n
'

timere peratam ac perditam viderem, inceperira videbatur satius multoque mihi orationi me dare multorum in mundo vivendi rationem
:

comraunera
imitari,

um um

B 'itinO"
>''<r

S Jo. Post annorum igitur trium excursum,ope caepit coyitractione soluta,

sephi a

eique

me

conformare
leg-ere

(eo
illa

quod

inter

membrorum

malos essem pe.ssima) ac

ad quae ex

o'

(||f

Teresia incedere, anno ut supputavimus 1539, quando aliquot supra Uannos aetas ejus attigerat menses. Uno conspectu nunc 16 annorum examinabo spatium, id est ad initium usque anni 1555,
et

proin ad

aetatis ejus

quadragesimum Hxc

eo

vocaliter, Ordinis prescripto obligabar, et quidem orationem instituere tantumque quam mentalem cum Dei commercium frequentare quippe quae atque daemoniis conversationem habere dignaeram, eo adeo hominibus qui me noverant imponebam,
;

quod

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

k

139
:

quod exterius tantum

praeferrem.

probitatis et pietatis speciem

tritim

'

culpanda sunt

hiibu9

Nec tamen locus et domus in qua agebam curabam namque (quae mea et inbonam de me opidustria et calliditas) ut omnes
104
:

omnis religiosa disciplinaexactissimeservatur sed de aliis loquor coenobiis, quae et novi et vidi. Quorum incolas non inscite cum miserandis haereticis comparare posse videor, in quantum hi seipsos
excaecare volunt, et aliis persuadere bonum id esse quod ipsi sectantur, et ipsum etiam credunt, ut

tiCTOII

M.

nionem baberent quamquam id non expresse et professo mentiendo. data opera, pietatem seilicet ex Nam, quantum ad bypochsim et vanam gloriam, numquam me, quod quidem sciam, in Deum (illi ad primum vanae laus sit) memini offendisse quippe glorias motum et suggestionem tantam in me sen;
:

tamen non credant

quia intra semetipsos habent aliquem, qui identidem suggerat, et aggerat, hoc
:

ipsum malum esse. 106 Ut ergo familiaritates has mundanas frequentare coepi, non existimabam tale inde animam

Deut conatur

ram ablterrem

tiebam molestiam et aversionem, ut etdaemou non sine jaotura discederet, ego vero inde lucrum aliquod facerem proinde non uisi rarissime boc iu g-enere me tentavit. Si illi Deus permisisset ut bac in re tam graviter me tentaret ac in aliis rebusten;

(quod viderem eas vulgo ab aliis usurpari) reav " na fa miliaritate, detrimentum et distractionem passuram quale immiiio une postea ab iisdera proveniresolereintellexi.Putabam rem adeo obviam et communem (qualis est frequeus

meam

illa

amicorura

visitatio, quae in

multis monasteriis

tavit, fors

non minus in eo cecidissem sed ipsi me Majestas bactenus quoad boc tutata est et indemnem praestitit unde sit in aeternum benedictus. Imo vero non parum me cruciabat quod vulgo
;
:

bonam de me opinionem baberent, ut mei intima pernossem. Quod autem non

quae cordis
ita

vulgo baberer, inde fiebat quod me ita ,t in tot peccandi occasionibus constitutam, viderent saepe reliquarum coramercia declinare, quo intra solitudinera rae abdens orarem, multa legere, ac de Deo frequenter agere quod item viderentme
;

improba juvenem,

curare ut raultis in locis illius imago depingeretur, oratorium secretum babere, inque illo ea babere

locum babet) mihi non plus allaturam dainni quam aliis, quas videbam esse bonas; etnon advertebam eas multo me meliores esse, et quod mihi periculosum fuit et damno, id aliis posse ita damnosum non esse quia non dubito quin saltem aliquod in eo malum situm sit, esto aliud id non foret quam quod tempus hoc modo inutiliter ac male impendatur. Cum raihi cujusdam personae commercium placeret, voluit Dominus mihi, jam inde a principio E quo eam noc?se et tractare coepi, signilicare ac velut praemonere, id genus amicitias mihi non expedire, tantaque in caliginealiquodmihilunieu dare. Unde Christus Dominus se tunc mihi visendum multo
.

satagere quae devotionem provocarent; quod deet oique famae nullius detrabentem me audirent alia id genus, quae virtutis quamdam baberent spe,

cum

rigore et severitate objecit, significans mihi

in re sibi displiceret.

quidnam hac
clarius

Animae oculis

eum
esto

et intimius vidi

quam

corporeis videre

interim tamen (qnae mea vanitas) iis in rebus meipsam noveram magni facere, quae in raundo magni tieri solent.

ciem

potuissem; itaque mihi

sit, ut,

Dolel

iuod

m-

205

Hinc fiebat ut tanta, quin

et

major mibi

illius figura impressa manjam viginti sex anui ab hac visione praeterierint, eum tamen etiam nunc praesentem habere me credam. Valde autem ex bac visione perculsa et

monaittri
tlauio
vtitrit

non

concederetur libertasquam aliis maxime veteranis, multumque mihi confiderent. Utautem talem libertatem sponte et ultro mihi assumerem, aut aliquid sine licentia facerem, nimirum per clancularia
quaedara foramina vel parietes, vel etiam de nocte cum aliquo loquerer, numquam adduci potuissera
(uti raibi videtur) ut illud in

neque etiam

sic

umquam

monasterio facerem, nam sua locuta sum

:

conturbata mansi, atque persouam illam, cum qua familiariusegerara, exinde amplius videre nolui. 107 Multum vero hic mihi nocuit, quod nesci- etaUeroviu ; rem fieri posse ut quid aliter quam oculis corporeis videatur; diabolo impellente me scilicet, ut id mihique persuaderem ita se habere crederem prorsusid fieri non posse, meque in visione illa de,

manu me Dominus

a lapsu boc praeservavit.

Qnod

mature multa mecum expenderem, pessime sane mihi factum videbatur, mea unius improbitate tot sanctarum monialium bonorem in aliquod discrimen vocari quasi reliqua, ut verum fatear, quas faciebam, bora fuissent raalum quod faciebam, esto magnum id esset, non tanta tamen fiebat cum advertentia, nec tanta erat raalitia quanta fuisset hoc. Hac de causa permultum mihi censeo nocuisse quod in clauso monasterio non essem quia libertas, qua, quae bonae erant, bene ac jure uti poterant (quia ad amplius obligatae non erant, eo quod claustrum Deo non promisissent), me, quae improba sum, haud dubie ad infernum pertraxisset, nisi tot remediis ac rationibus Dominuse singularissimagratia sua hoc mepericulo
autera prudenter ac
;
:
:

ceptam fuisse, neve a Deo illam venisse, et fortasse cacodaemonem ipsum mihi apparuisse, et alia ejusmodi.Semperquidem visum mihi fuit,etimpressum mansit, id a Deo, non vero imaginarium aliquod spectrum fuisse; sed quia illa reprehensio mihi displicebat, hincmemetipsam meudacii arguebam et, quoniam hanc visionem nulli aperire audebam,
:

magnajcum importunitate a nounullis ad idem commercium invitabar, asserentibus nullum

ae deuuo
in eo esse malura,

quod cum tali persona agerem, adeoque me nullam isthoc commercio honoris jacturam facere, uteum etiam iliustriorem facerem; ad eamdem cum ipsa farailianatein, et postea in annos alias eum aliis devoluta sum, quia permultos
pestilentemhancconversationumdelectationemsum secuta, quam, quia adeo profuude in ea haerebam, non tam mihi damnosam esse credebam ac revera mierat, tametsi interdum mauifeste viderem eam nime bonam esse. Ac nullius mihi notitia tot distra-

eripuiflset.

Inter quas longe

maximum

mihi videtur

monasterium mulierum gaudens libertate, adeo ut, quod bujusmodi est, iis quae malae esse
ease

volent, via potius esse videatur ad inferos recta de-

ducens,

quam aliquod infirmitatibus quas babent curandis remedium. Nolim autem boc de meo monasterio dictum intelligi quia totin eo sunt sorores quae sincerissime summaque cum perfectione Domino deserviunt, ut non possit Majestas ejus, pro
:

ctionum causa fuit, sicut illius persouae quam Cum dixi, quod eam peculiari affectu prosequerer. cum hac ipsa loquerer, vialio quodam tempore
aderant, (uti et aliae personae, quae praesentes habens, viderunt) aliquid ingentis bufonis formam idque majore quadam celeversus nos contendere,

demus

ritate

quam bufones proserpere solent. Non possum

quomodo
talis bestia in illo loco,

sua bonitate et misericorcia, sua ipsis gratia non adesse; ut ipsum non sit inter ccenobia quae

intelligere

quo

maxime

libera

sunt numerandum,

utpote in quo

procurrebat, reperin posset, numquam tale quid illic visum fuent; et pro ea
q iiHUj

idque m meridie

cum

140
.1
1

DE
in

S.

TERESIA VIRGINE.
etiamnumconflictor; tametsi ab hinc pauco teraporeillarumserigornonnihil intermiserit, penitus tamenomnimodisme non deserunt. Imprimis nnmquotidie mane obnoxia fui que viginti ipsis annis, nihil ciborum usque ad meridiera, voraitui, adeo ut sumere, verum ex quo subinde etiam serius, possem

rtM

quam
A

V. D. M.

operatione, mysterio id minime umquara me oepit caruisse, unde nec ejus videtur immensa Dei magnitudo oblivio Quanta me, o

me

fecit

diversimode sollicitudine et pietate inde profeci vero parum ipsa

commonebas

Ouam
108

ted in

Habebam Ulio inter moniales quamdam sed sanguineam meam, senio quidem gravem,

confer-

ventem Dei ancillam, magnffique ego vero non tanetiam non raro me admonebat; succensebara inditum ei non credebam, sed etiam
gnans, putabaraque
illara sine ulla

rehgioms. Ha?c

Communionera coepi, jam frequentius sacram adire vesperam, antequam cubitum jam non nisi circa redeunt, et quidem maconcedam, vomitiones illas
jori

causa scandalireferre volui, ut hinc de rae zari. Idcirco autera ha^c bonitas innotescat, mea raalitia, inde vero raira Dei gehennam, propter tara inet quot ipsa nominibus promeruenra; tum tolerabilera ingratitudinem, Dominus ita disposuent et veht, etiara, ut, si forte scnptura post futuris teraporibus ut aH ua, moniales fiant qua* ipsa> raeo cantiores hoc legant, periculo volo ut id ego ex amore Dei rogatas Divma ejus Iaje>tas remis velisque fugiant. tiones quas crrare fee. al.qua illarum faxit ut de numero dicendonamopella mea revocetur iu viam salutis periculo et tanto ipsas in
:

cum dolore uam pennis aliisque id genus rebus si enim eas contineo, maeas me provocare oportet lum quod sentio maximum est. Et sane, numquam
:

mihi quidem videtur) sine multis sum doloetiam gravisribuset cruciatibus, qui et aliquando licet deliquium sunt, ac praesertim circa cor simi solebat continuura et pene orillud, quod mihi esse
fere (ut
:

dinarium, jam valde se intermiserit; magna quoque aliaque morborura genera, illa paralysis, febres,

&?Z

quibus esse solebam obnoxia, jara rarius me impesim. Jam octo continuo tant, et ssepc ab iisexempta aunis, hisce morbis laboravi quos jam tara parvi
;

facio, ut sjepe etiara iis

gaudeam, propterea quod

certas et securas reddendo ner raeara caBcitatem opera au decipere noex professo et data B fnara quod iis dedi exemplo (uti siraul et raalo

queidmalum non

in

esse,

|ii/rif

poWi

causa fui, iam dixi) pluriraorum malornra raalura facere non crederem. tantum in hoc rae ante primis illis diebus grotarem
-

Luissem),

esto

Deus aliquo modo complacere videatur. Pater ergo hanc intermissae orationis causam esse ^ credidit, ratus me, sicut ipse ab omni erat mendaalienus ac sincerus, mentiri sibi, pro eo quod cio eo tractabam, non debere. illi debebam et cura
hoc
sibi

Addebam, quo melius

r;n. '/'?'"

ipia

ad

01 "'

i.nM ad

juvare possem, ardenti quoscilicet quara me ipsa juvandorum desideno dam aliorum ad salutem primum incipientiumtentenebar ; quse ordinaria successent tametsi mihi eadem bene
tatio
est,

109

Cum

id crederet (videbara namque negligentiara nullatenus posse excume quoad hanc choro servire possem. sari), satis me facere, quod Quaraquam nec hoc ipsum suflfciens causa erat ad

diligerem, simile quod enim patrem meum maxime quod mihi ipsa habere videbar, ei optabam bonum nullum eo, in hac orationis scilicet donum nam
:

quidpiam omittendum, quod ad orationem peragendam non robore corporali. sed amore et conopportusuetudine sola opus est semper namque ad eam Dominus offert, si modo nitatem nobis
:

quidem
potui,

vita,

videbatur mihi haberi posse melius

de longe, pro eo ac adeo ut per anfractus, et velut daret. eum inducere coi.ata sim ut ei se

Hinc dedi quod esset

ei libros

de orandi
(uti

vir

probus

modo tractantes, et jam supra dixi), ita hoc

quinque vel sex

velimus de me habe 111 Porro pater ob bonam quam quo me prosebat opinionem, et ob amorem quinimo mihi quebatur, in omnibus raihi credebat, quod jam tum in adeo eminencompatiebatur; sed exinde tam perfectionis gradum pervenisset,

morbo corripi
rui

tem

orationis exercitium illi fecent profeannorum circiter spatio tantos in eo

etus,
et

placuit, ut

diu apud

me non
;

haesit,

sed simul ac

me

vidisset,

utetDeum summopere

propterea laudavenm,

colloquiis inutiliter inde abiit, tempus vanis hisce aliia vanitatibus perdi dicen sed quod ego ipsum

C passus

Magnas is maximae id mihi esset consolationi. etquidemomest adversitates et molestias,

;

impenderem patri, verum

parum

id

cnrabam. Nec vero soh

exercitium
p

et aliis suasi, ut orationis

uigenas
venit,

in omnibus taraen

indivinam

magna se voluntatis suee gessit. Saepius visitatum me resignatione

diviuis colloquia

vanitates praefrequentarent, etiameo tempore quo vocah delect, quod eos oratione dictas sectabar
:

quod de rebus

raagnam

ei

ctari

cumdistractionivoluptatem afferrent. Postea vero, orationem intermisisita locum dedissem, et

existimare esse me eamsera, viderem porro illum continere me ipsa non potui, dem quse solebam,

nem
et

bue

quin veritatem

anno namque toto et majoris hoc humihamplius orationem intermisi, postea commemorabo) Et hsec (uti tat is esse opinata. maxima fuit omnium quas habui teutationum actione in totalem ruinam, ao perditiohac quippe
ei

aperirem

etiam aln Deo nara hoc desiderium, ut scilicet jam inde abeo famularentur, seraper mihi mansit ccepi, sicut ante tempore quo exercere orationem ipsa ita Deo non dictum est. Videbar quippe, cum intelligebam,saltem servirem uti medebere servire quod divina debere, ne pessum iret id procurare atquealiimeo locoill ipsiUS Majestas me docuerat,
servirent.

hanc

viderem, docebam ipsos quomodo sine profectu), instituere possent (et sane non suppeditabam; illis libros necessarios
in

med.tatio-

rem

nem tendebam
forte

hoc die

nam per orationis exercitium, si Deum offendissem, sequentibus denuo

:

Hoc eo

dico, ut ingens illa in

qua versa-

barcscitas appareat,

dum me ipsam

in inten tum

rf r/ul

OMIM-

iam

itein "''

ea oraftonem val*'n '""

e;ui i"'| o-

magis ac me recolligebam, peccandique occasiones studebam. magis evitare hac cum persuasione 110 Cum ergo vir bonus ita graviter me visitaret, ferre non poteram illum putando me pro eo ac decipi et falli,
circa

studeo. Circa hxt ruere sino, et alios lucrifacere est morbo e tempora parens meus illo correptus aliquot hic duravit. demortuus est ; diebus

quo

Uude

ipsa ad

ra

hinc ilh aperui me solebam adhuc orationi vacare incumbere ei, prout consueveram, non amplius conejus rei causam non declararem
;
:

me

standa abii,

pra3ei serviendum necessanaque sedquaemagis anima laborabam.quam

esto

veram

dicens, tinuis iufirmitatibusmeisfieri

quo minus

ei

me

licet a magna illa, quam ante hactesanata essem, semper tamen dixi, infirmitaie

dare

possem.Nam

vanitatibus implicita; ipse corpore, utpote plurimis poteram, toto UIO ita tamen ut, quantum intelligere perdita eram (de quo loquorj. terapore, quo maxime qua fuerim nam si in peocati mortalis statu non quampriscivissem, in re id me admlssuram fuisse morbo subduxissera. Magnas in ejus
;

mum ab ea me
nassa "

uus

cum magnis

infirmitatibus

sum

confliotata, et

sum

molestlas

aliquatenus

illi

rependiwe
videor

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

videor illas quas ipse, me aegrotante, subierat; ac, licet alioquin ipsa satisdebilis essem, 6edulo tamen et quamvis, ipsoablato, exindeomne ei ministravi
;

141

114 Suasit ergo ut illam neutiquam intermiticcroai V. terem, quod per illara non possem non proficere. Ra D. U orranone lllam itaque reassuraere incepi, non tamen vani- S. Virgo reiu-

mihi bonum et solamen auferendum esset, (nam continuo et ubique mihi consolationi erat), tam

tatum occasiones penitus prsescindere

inde

unde
:

ex-

mit orandt-

numquam eam
et

parum tamen me morbo ejus commoveri

ostendi (ne

et dolere

laboriosam

amplius intermisi. Maxime pcenosam tunc vitam vixi nam in

utum.

molestiam adderem, et donec ei adessem)ac si nihil penitus sensissem, moreretur cum tamen, dum eum exspirantem viderem.animam mihi violenter e corpore avelli etextrahipuei

quam

oratione defectus

meos

et apertius et liquidius per-

apiciebam. Ex una quippe parte me vocitabat Deus, --., et ex altera mundum ego sequebar. Quidquid erat Dei et Divinum, magnae quidem mihi voluptati

,..,

ac.

pwriciui

morlif, P'''-

tarem, quod eum multnm diligerem. ardensque 112 Erat sane mors quam obivit moriendi quod habebat desiderium, insignis quse,

quae mundi erant, arcte me colligatam ; sed tenebant. Videbar scilicet duo hcec adeo ab invicem dissona et inimica, vitam videlicet spiritualem,
erat

dam Uei illa qn

[,,t.r

laudandi occasio, uti etiam fuit, salutaria nobis, postquam jam extremse inunctionis
esset, dabat, audire consilia.

Sacramento munitus
:ilia

nobis injnngebat ut

eum jam

vita fun-

ctum Deo per preees commendaremus, divinam ipei semper Deo servimisericordiam deposceremus remus denique consideraremus cuncta quae in mundo sunt. moroentanea esse et pertransire simulque nobis multis cum lacrymis, ingentem quem sentiebat dolorem, eo quod illi non prout
,
,

ac delectatioues, consolationes et recreationes sensuales, ad quamdam velle concordiam redigere, et mutuo reoonciliare. ln oratione summas passa sum molestias et difficultates spiritus quippe non dominus erat, sed mancipiura unde fiebat ut me in: ;

tra

memetipsam recolligere ac recludere uon poesem (qui tamen erat orandi raodus quem praeticare

oportebat servisset, testabatur volebatque fuisse religiosus et quidem ex iis qui strictissimum vitee
:

solebam) quin simul mille intra me vanitates concluderem. Per multos annos sic in oratione feci, ut modo mirer quomodo id aniraa alicujus ferre potuerit, ita ut alterutrum horum extremorum non E
deseruerit. Scio in

manu

et potestate

mea tum nou

o-euus profitentur. Velut certum

et

indubitatum

fuisse orationem penitus intermittere, quod, qui

me

quiudecim antequam exspirahabeo, ret diebue prsesignificasse, ipsum brevi demoriturum esse nam, licet ante satis mala esset valetumorbum tamen eum drne, et segerrime valeret

Dominum
:

ei

amabat, quo majores mihi adhuc gratias conferret,

sua

me manu

teneret.
Ou*n'ur
'/ti

Eatenus Sancta. Post longum hunc ejus sermonem, straturus ante omnia hoc commenta115
tionis loco

mdonam
p-

Chrittiu ei

mortalem esse non credebat; verum a quinto decimo illo die, esto etiam paulo meliuscule se haberet, et idipsum quoque medici aseererent, eorum judiciuin nihil moratus, animae suk prospectum ante omnia cupiebat, dequeejusbonostatu omnis sua rura erat. Praecipuus ejus morbus fuit
gravissimus scapularum dolor, qui numquam eum ,1* .serebat, et per intervalla ita eum torquebat ut
intensiesimGB cruciatus sentiret. Unde ipsa ei euasi, ut, quoniam mysterium bajulationis Crucis Domini

fundamentum

Teresianse chronologiae

vero vuliu
paruerit

pro sexdedm his annis, necesse habeo prxmittere quandonam Sancla mihi videatur scripsisse Vitam suam. Scripsit autem bis nempe prius, e
:

jusso sibi anno 1561 dato, quam scriptionem finiit mense Junio 1562 posterius vero, anno 1563 vel 1564, aut, si obmultas in recens inchoato conven;

tu occupationes ei

adhuc continuandum

fuerit

magno animi sensu semper recoluisset, cogitaret aliquid ejus doloris ipsitie Majestatem jam velle ut sentiret, quem ipee in Cruoe humeris bajulanda
nlim sensisset. Quae
ut

numquam
ll'i

eum verba ita consolabantur exinde ampliuseum dedolore conque-

anno 1565, saltem caput xxxvu absolverat ante xxvm Martii illius anni, cum ad illius capitis finem dicat se nondum quinquaginta annos habere. Plura de hoc vide eo quo speciatim agam de libro Vitee a S. Matre conscriptcc. lnterim ad annum 1563 referri posse videtur seriptio loco-

rumqusee
ctent

rentem amlisse videar.

Viln

ad priorem partem

Vita Teresiana hic citavi, cum spelibri, cujus scribendi

cert<

defnngi-

Tribus continuis diebus omnis expers sen,:us fuit sed eo quo defunctus est die ita sensibus omnibus redditus est ut omnes miraremur, quo: (.

initium obedientissima Virgo non diu

crastinavit post jussum
sibi

anno 1562 datum.

quo plerseque
spatio evenerint.

Hocprgemisso, tempus
Teresice res

figi potest

rurausum habuit iutegrnm, donec in media symboli Apostolici recitatione, quod ipsemet clare deeurrebat,

horum annorum

spiritum reddidit.

Jam

defuncti

facies

Atque imprimis conjicidatur eamjam anno 1537, reporviccdum in monasierium e domo paterna
tatam, colloquiis

angelica

quadam

gelus quidam.ut
si

specie resplenduit, et revera Anita dicam, mihi fuisse visus est,

cum

nimis indulsissc. Capite enim scptimo

v lvs

visentibus se s;ccularibus d/cit se a

animam ejusque dispositionem intueamur. Ne; :

iuem in finem ha?c retulerim nisi fortasse, ut meas ipsa nequitiashinc magis sngillem nam visa tam sancta morte, et tam pia iutellecta vita, meam mc, quo talem parentem aliquatenue imitaudo referrem, in melius
sarius ipsius,

commutare

oportuisset, Confes-

egregie doctus, ex ordine IMvi Dominici, non dubitare se aiebat, quin recta annis coelos anima ejus peteret, quod jam ab hinc
vir sane

aliquot

confessionibus fuisset, et insignem conejuspuritatemcommendabat.IdemDominitiffi canus, qui vir apprime bonus erat ac Deum timene
ci a
,

26 annis visionem habuisse, qua a severovultu increpabatur profanx husto in anjiismodi amiciticP qua> visio proin mc{dU num 1537, cujus vere, juxta sententiam quam parahjlica supra amplea)USSum,inmonasterium Ipsaque Sancta, de hoc iegntudinis revecta fuit. licet stutempore c. vn agens, virtuti et orationi non jam tum pemtus deret, dolet confessarios amovisseistaruw conversationum periculaquirecurrenipsaseobjiciebat. Quamobrem nec

quam

bus dumessejudico,proutrecurrit P. Fredcrtcusa quo positus esset c. ix) ad mendum Ant (l

mihinon raediocriter profuit (quod animam meam serio juvare, etquo in periculo perlitionis versarer, raihi aperire propositum habuit.
Jussit hic ut

ei confiterer), et

annorum nwnerus
oyuctor,

B6,

lcvpsum *>iTeresia, qui visionem

quod vensmnle

eam

loco 20, nec ad dicit Chrontci anneetit anno 154.

f

memonr

singulisquatuordecim diebus 6aorara Eucharistiae mensam adirem, et paulatim magis et magis cura eo de rebue meis agere incipiens, tandem de meo orandi modo cum eo locuta sum.

nonnumquam hmxtare sis etiam annis ponendis astnimius, quamid imoetiam errare subinde probabiUs ndeatur, hic
;

Fateorquidem Sanctam

in diebus

menstbus ac ip-

^nemor^

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

W^
DE
S.

142
ACCTOui V. D M.

TERESIA VIRGINE. sibi eonfessamum D pium et litteratum.quem etiam exposuisset se orandi usum adhibuit. Huic cum
jamdiu interrupisse, quia ille prxposteram huase Deo agere, improbavit permota consilioejus, stuet Teresia, militatem resumpsit, numquam amplius remit;

verebatur cum neglecto

( 6/ <\^; * can . querecentiores hanc rxgtdi a ca contxgxsse ad ctoum visionem dicant tus ^cxtur ,quo vulgo locutonum cellos in loco qui

'

dium

illud

^mbrisreperenonvaU^ trgo captaommbus altera emm hanc visionem cum

confundunt nua lanialum

tendum, quin tamen abstineret

vicissim
et

satis a noxiafaclaudicabat in duas partes Deo miliaritate, sed

Tat
nec

(:fz a sU rum dubilal Ribera, unane ^J^mHelyot J eas cum diffileormepropensum ad

aliisque disUnguendas

Sm>

cut vidit Salvatorem,

pendutum

*****

%Z'. cumob^ r

adrel

d euncei/ui,
fut efiam

nunr exmuut. mpprnsain us

vifioni* /ii'j"

picfura.

"
Ctr/o

monstrum Zenonemeldaretur, postea vidit habens. Ecce B ouoddam ingentis bufonis formam contracte leguntur Tuxsubexarata illic pictura eliam versa exhxbeo. \Lanice et qu<e latine Jesus en

Tereshe .pore e*ft to ^^ inquoetiamlocutorio.cum prxore e

hominibus se commodans, neutn se autemquoto xtatis sua> totam dedens.Dignoscitur omisent e cap. xix Vit* anno Teresia orationem annos tuncelaejus.Ibimim dicit, plus quam 21 tempore quo delusa a daemone id samos fuisse a reliquerat. Atqui si demasll lulare exercitium patet xnfaustum illud annos et quid ultra a 1563, Christi circiter 1541 et xtatempus fuisse annum Yepes ergo non recte tissuce vigesimum sextum. orationem i,C. ^)Sanctam,cum dicere videtur{l. vel 25 annos natam fuisse. tantum resumpsit, cogor ab auciore 118 Quamobrem hicrecedere a S. Ant., a Boucher, Chronici, a P. Frederico quorum miror duos priores, contra clara etc
,

oua
m'9

in rt opi-

pfurium

<iirri(ur,car-

jiifurque Ker-

citata loca, Yepesii et ipsius Teresiae

patremmor-

bekiw.

iO

Madre o nnestru Sante persona d vida en visita con un. elprineipio de sn repreentoU ato la Santa, se la las nrendas que diee ve dandola^a ^uchorigor en la fortna que se
. ,

Teresa de

cou no se agradaba; y aunentender lo qne de aqnella mncho, 1. parecio, como su que la Santl se turbo tojo y ofender a Dios, sena an fntencion o era de creer as. con que que diee se lo hac.a el demon.o. misma persona, v.6 en este r,erseverandu eu ver la volvieudola avisar, esta sabanCtoio, otrodia en el cap.tulo VH de u lo dice la Santa
; :

abstinentem velle tuum Teresiamque oratione E Boucher scilicet, binahxc anno 1545, ac tertium, protendere. His ita opifactavel in annum 1550 nandioccasiovideturfuisse,quodSanctaVitcesuse confessariorum suorum, qui eam c v dicat se vitio gravitate peccati (aut venon sat instruebant de graviler peccandi), plus quam rius depericulo donec in ahquibus sepiemdecim annos cxcuiiisse, fuerit a P. Dominicano (P. rebus meliora docta peccandi penculis Varoniolet tandem omnibus S. J. Sed cum etuim absterrita fuerit a Patribus Teresia et Yepesio dluex stent quee supra attuli iv locus ita znterpretan cidaloca, objectus e cap. TeTesi* pnmis ns dequidusest ulintelligatur Varonio dedocta fuisse

tZ%uluranni*.aP.

Zil como

t
.

sua gr:

Jesu, Cnm nostra qual.tat.bus viseretur a persona relrqiosce),

S.

M. Teresia a

irtonto

Jesus Chnstus 'quarum meminit prsdita

dmagnocum
erat ut

sese obtulit, s et Saucta. t melsi

ign.6cans

h.c v.detur, r.gore, eo vul.u qual.s placere : ei id minime s,b>

mnltum

turbaretnr,

quw mens

falsxhumilitatis principium temporePa^esS. J.sar seruerat, sed multo post ut quamib e tmah lutari incusso timore effecisse occasionem abhorreret.Inte^n vei etiam periculi transennam oculum^ non abs re erit hic per quam F .AnUonius jicerein infidelem versxonem
>

^oorationemde-

non

id offenderet, phantasi* luduni ei persuasisse ut .d .timabat; dieitque damonem

Deum

novojnon.to sitatione ffiiu personte C vid.tbufooem nium.sicut Sanctacapitev.i Vit B u*

,

fta iudicaret.

Ut autem pergebat

>n exc.p.euda

.-

alia die, pro

anno Kerbekius Mogunti* vulgamt e et cum hunc hispanice e Teresia ete e creo mas de diez y Dure en esta ce^uedad gran letiado Dominico, anos bastaque uu Padre de

** M%**

Specia'i>.
giiOii aMll"-'

~um
"

nfjj/ec'ai

m--

enarrat intercessu sa5. dein 117 Cumdein Teresia S. Josephi ad crates recuperasset, et

los de la Compama "e desengano en cosas, y agravandome tanto temer, del todo me hicieron

(a'"fue

<>><"-

mtatem p0 sset exc^re,

istis

^entes^m
artes

nem,

fempttl

implicuit sese.
isle

rSLZTJSZZSSL dsemoms Nimirum,

quee

tan ma o 6 Pu Pater Uruims

Jesu

mi hi m h quadum declaravcrit

^^^^;/ O^m
o.

P *.
uuuum^,
,

donec quidam

-.,- doctiss.mus alioquin q m .: etote Sou P tate aliqui e Soc.e

et^ aliqu.

ingufrifui

sunt,naUva
tiam,
et

abutens Teves^propensionead

conciliandam sibi

honunum

affectionem

el

cwaci-

prxcipue ad gratiftcandum cuicunque prgestita, eam pro obseqmis ac benevolenlia sibi terendum m faversipellis inipeltebat ad tempus eam vencolloquio cum extraneis qui ad
miliari ingenio,

Abrupaque ag^avando mea principia. instnuat viho Ihrasis Erqo Kerbekius

magnum

et mihi incutiendo t.morem.

mu tum
/

ie,len

usum, repetendum esse oratioms ^^nificaquod diserte et magna efficaca *". S.J., quo op
rint

tUabant, allecti prcestabili ejus His Laqueis que comxtate et sermonis lepore. suasit ei ut cum semel eam hostis compediverat,

morum-

quorsum lenderet id commentum cum ba tur cum Deosimul et

Kerbehiusvapulabilposlea.
119

homm^famm
Ac
rfemi""
<('"' ,>K.<I<J

servire se posse. riter agere el utrisque

orandi exeratium inLermiLteret, loreprcetenso,nefasessedicens ut adChristum non recederet hrgo accederet qux ab hominibus insidianti qui mendax est improvide ausculLaas
qui, irretitam

indignitatis co-

Unum inquirendum
,

...ndaiti,amrestat ouodat

net hanc Sanctx xtatem

,

nempe

V%*

qU umd<"
r ,.r.'
,(

''"-

primum commercxo ab initio et removerat a familiari cumDeo r>rofanorum,dein

autem Uonis exerciLnua. Resumpsit trahebat in domopatns sui morxquam

commercio, Teresia tn eo erat in oratione mentali orapessumiisset, nisi resumpsxsset ut aliquando

manseri o human* consuetudinis laquets reapse diversu ^ Specietenus quidem sed nil jam 18, ) am ipsa dicit, cum jam 17, cumpede annos id durasse narrat. Nam

""'9

uor

uridit'"

^'T

rjUS.

fam

tenlim

ei

se

consuetudim

^pUcue^t.neq
exphcueri l. P

occaswne
huic

nossecceptt confessamorxturo assistens. Ibi enim Vincentium Varonium 0. P., virum

uno anno ex ilta se penitus minusve eztendi id tempus quonon dixems de spatto test. Idem fere
se

^^'^ l

rium ejus, P.

futsse querttur, a confessariis instructam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Interea hi stequo ariditate in orando laboravit.
rilitatis

143
;

sem, videri ac

anni passim numerantur oclodecim, v.

:

g.

Breviario Romano, in Bulla canonizationis et in Perduodevigintiannos gravissimis quodsic habet

morbis et variis tentationibus vexata, constantispoenitentiae, nullo sirae raeruit in castris Christian
refecta pabulo

Dominus autem mala mea tegebat, et virtutem aliquam tenuem (si quam q etiam haberem) palam manifestam reddebat, etomnium oculis magnam eam videri faciebat, adeo ut semper magni ab nmniKiw floMm . . majMri*h omnibus fierem nam taraetsi va*:.
eolligi poterat
*
:

40CTOM d m.
'

ccelestium
in

earum consolationura,

nitates meae interdum apparerent, quod taraen viderent alia, quae ipsis bona esse videbantur, nihil

abundare. vin Vitie, ubi Sancta Idque conforme exercidicit se a 2S annis inchoasse orationis <ittwi,interquos, inquit, praeter unum semel annum
quibus Boiet

etiam

terris sanctitas

hujusmodi de

est capiti

veniebat, quod

me credebant. Hoc autem inde proomnium cognitor rerum Deus jam

tum

menses (cum seriam magis operam virtuti navarat) plus quam 18 annis luctandum
et aliquot pluries

providisset id ita expediens esse, quo iis in rebus quas postea de ejus famulatu locuta sum, aliquam apud eas auctoritatem haberem, et summa
ejus liberalitas non
cata,

mihi

fuit, volenti

cum Deo

et

cura

mundo promisoue

quam
;

quse

ei

serviendi saepenumero

tam gravia mea intuebaturpechabebam

tractare. Reliquis vero aunis

(nempe extra brevia

1

desideria

ea fervoris spatia) causa interioris illius belli, tametsi hoc leve non fuerit, alia extitit sed quia tuuc (ut quidem existimo] in Dei eram servitio et muudi vanitatera perspectam habebam, mihi omniasuavia
fuernnt. Ut
rilitatis,

quod
sent.

vires mihi

nec non dolorem quem sentiebam ex eo ad ea opere ipso exequenda dees-

autem distinguantur a prioribus

ste-

121 Quomodo, animae meae Deus, digne illas Acerb,oret expendam gratias quas mihi tuto illo tempore cou- !"" a Deo**tulisti, et quomodo illo ipso tempore, quo te magis n P t bai. ouam
,

posteriores hi ubertatis anni quibus non amplius cum mundo, sed, uti olim Jacob, cum Deo

peccando offendebam, tu

me

quara

citissirae,

per
Et,

$-

maximam quamdam

pcenitudinem, disponeres, quo

?

'

luctata dici potest, inter alia Sanctx ac biographorum ejus loca unus est qui rem conficit, adeo B ut csetera negligi posse videantur. Nimirum in
epistola

tuas consolationes et gratias percipere possem

ut verum fatear, Rex meus, usus es ad hoc ea castigatione qua mihi aut suavior aut pcenosior nulla
esse posset, ut qui intelligeres et scires quid mihi

ad Rod. Alvarez
:

S. J.

(t.

I,

ep. 19) ita lo-

quitur Sancta Abhinc octodecim prope annis actum fuit de fundatione primi raonasterii Excalcea-

futurum esset acerbissiraum

ribus ac bonis

tarum Abula?. Duobus tribusve ante annis (credo tres fuisse) coepit (in hac conscientise suse relatione
Sancta utitur tertia persona)
et

me
dura
in

adeo ut magnis fsvoNec credo quid insanum aut stultum hic dicere, tametsi
:

mea

castigares peccata.

par foret

me jam

insanire ac
et

mentem

amittere,

sibi videri

audire

meam

ingratitudinem

raalitiamjamdenovo

interduminternasvocesethaberealiquotiesvisiones
revelationes.

Cum

itaque conjici possit anno

memoriam revoco. Longe raihi, pro meae naturae conditione, gravius erat gratias a te recipere tum,

1559 cwptum esse agi de fundatione S. Josephi, supernaturalium donorum primitix referendee videntur ad annum \5b6,etadannum anteriorem, sive 1555, magna ea in Teresia motio ex conspectu

cum

graves culpas incidissem, quam flagellari et nam revera magis mihi per unicam, quam accipiebam, gratiara, confundi videbar et annihilari, quam per multas infirmitates et plurimas alias
iu
affligi
:

imaginis Jesu Christi et ex lectione Confessionum S. Augustini.Nequeprobahilesmihi veniunt rationes excogitatx ab interprete epistolarum Teresianarum (t. IV, ad ep. seu scriptum 7fi), quibus ille perhibet Sanctam jam anno 1551 gustasse ea supernaturalia dona.

molestias simul junctas. Afflictionem namque me videbam mereri, credebamque aliquid patiendo molestiarum, aliquatenus rae pro peccatis meissatisfacere : esto id nimis quam parum esset respectu

Has autem

afferre,

nedum

horum, quae numero erant plurima. Sed dum novis identidem me beneficiis affici viderem, esto tam

refutare. inutile judico, re sufflcienter stabilita

male pro prioribus quae receperam satisfacerem,

crux hoc mihi erat omnium gravissima, uti etiam futurum credo omnibus qui vel aliquam Dei coguiperspici tionem vel amorem habebunt. Et hoc satis naturaliter prohic potest in eis qui ad virtutem indignabar, pendent. Ideo scilicet lacrymabar et nam me in id quod seutiebam nimirum

ex claro supra citato

Teresise loco.

^ V 111. PrnQPPiitinnaraaranhinraeceFrOSeCUtlO paragrapni pr*te $

dentis. TotO eO tempore peCCata Qua ejus gravia non fuerunt.

VMT

v.^

.-

omnes generose tandem

ratione
S. Jif-jo

virtutis

obices

potentia constipl0 xima, ut ita dicam, relapsus et desidena mea tutam cernebam, esto proposita satis firma essent. tunc, illo, inquam, tempore, aniraasola inter tot tan-

Maguum malum

est,

dum

superarit.

mu aei <xcipiamus ex ore Teresiae Excipiamus cx o^Teresiae reliqua qux ei longis illisannisaccitlerunt, quibus, leves interdum nllisannis acciderunt, q

si quem taque pericula versatur. Sane potuissem, quocum de oranibus his rebus conferre auxilio me cohibendam fuisse, credo equidem ejus

habuissem

'ur r iiinjn,

"">'M

fum f.

fam.

culpas adynittens, crebrius autem inculpatissime agens, modo arens, modo solatiis perfusa divinis, vitam contexuit. Mox dispiciemus, quantumvis Teresia accusatrix sit sui, nihil ab ea turpe seu grave commissum, et paucissimos dies interca
latos qui

saltem e quadam ne rursus ac de novo relaberer, Qterim nuUa Dei ve recundia mopossum, Equidem hoc de me ipsa fateri V erer Dorainus veritatem aperuisset, mTnisi hanc mihi iis qui in orandi mediaque dedisset ad saepe cura

modo lapsaumodo versati erant agendum, dubie in infernum haud tem ac modo resurgentem,
arte et

Sancta

modo referam occasiones quas pore Deus amovebat, etquomodo me

ipsa in

easdem

quibus famae rursus praecipitem darem, nec nou a periculis me custodierit? meajpenitus amittendse

solo non semper ta lapsu decanto, quia p e misericordiam taserim Deique resurgeudum porrex.t. Ipse soTua mibi mauum ad

^^quomodo
:

affixa

Ego

enira ea faciebam opera e quibus,

quaenam

es-

sit in

ffiternum benedictus.

Amen.

Nk

14*
11'CTOfcft

V.

Mnon

totfuud Deotn
ati.ore

Nec immerito hocce vit quod videam nullum ponderavi et excussi

122
;

TERESIA VIRGINE. me tempus ita ricordia et mea erga

DE

S.

fu-

re$j>ondtre
libi v\dt reiut

adeo malse et improbse sane ut, qui hsec usu voluptatem capiat. Vellem videntes animam legent, mei nauseam conciperent, ingratam erga eum a quo tot adeo pertinacem et

turum qui aliquam

rei

illum ingratitudo (uti jam magnum illud ante dixi) appareat deinde ut omnes prwstat animae Deus, cum bonum intelligant quod
:

cordialiter et bona illam disponit ut se in oratione esto non tam beue ac voluntate exerceat cum
,

facultatem gratias et favores accepit, cuperemque tempore, mihi fieri declarandi quoties, illo durante eo quod forti illi contra Deum meum offenderim, inniterer. Procelet solidue orationis columnse non

quidem oportetipsa per se dispositasit; et quoraodo Dominus illam, si modo in ea perseveret, nou obstautibus peccatis, tentationibus et diversia lapsitandem u\ quidem bus, quos diabolus causabitur,
{

losum

et

tempeetuosum hoc mare

viginti

prope

annis navigavi, alternis modo labendo, eoquodpost resurgendo, sed imperfecteadmodum, redirem et vitam ita rectionem ad vomitum mox veniaha prope imperfectam ducerem, ut peccata ea metuerem, facerem, mortalia vero, esto
nihili

modo

resur-

mihi ipsa certo persuadeo) ad salutis portum persicut me (ut mihi quidem jam videtur) trahat per suam gratiam eo pertraxit. Divina ejus Majestas faxit ne posthac deuuo ad rae perdendam
:

revertar

non taraen

ita

timebam

uti

quidem

oportebat,

cum

124 Non intelligo saue quid tandem timeant qui meutali orationi sese applicare timent ; et vere cur metuaut uescio ; cousulto autem damon hunc

'"""
Hlt

"*

rrpugnanadibut.

liu

Hoc dicere scio, eorum occasiones non declinarem. ita acerbum et difflcilem isthunc vivendi modum
:

metum

causatur, ut per

eum

vere nobia uoceatac

malefaciat,

videatur posee dimesse, ut nullus eo fingi darive ullam e neque enim fruebar Deo, neque cilior enim in munmundo voluptatem capiebam. Cum mihi in mentem dauis recreatiouibus eram, mox ut quamdam in iis amanredibat quid Deo deberem,

cum scilicet per hunc me irapedit quo miuus recogitem, quoties et quam graviter Deum offenderim, quantum illi debeam, esse infernum ac
ccBlestem

quamdam gloriam, denique

illos

ne cogitem
caufifl

ingentes subiit. Circa hsec omnis

versata est

cruciatus et labores quos mei

mea

oratio versabatur, et

tudinem sentiebam

cum

vero

sabar, affectus et desideria

cum Deo convermundana me intertur-

pcenosa et babant. Ha;cque pugna ita quidem quomodo eam vel ad permolesta est, ut nesciam In mensem ferre potuerim, nedum ad tot annos. Dei erga me misericordiam hoc taraen magnam
liquideperspicio.quod, tametsicum mundanisagen-

qamdiu in illis periculis coustituta fui identidem rumiuabam et haec, quando poteram, saepius magis laboravi ut imo per aliquot annos, horam quam ad orandum raihi praefixeram cito
:

dum

et iu

mundo vivendum mihi

;

esset,

animum
:

nihilominus haberem ad orationem exercendam animum, inquam nescio enim quamnam ad rem, opus sit ex omnibus quce in mundo suut, magis quam ut quis de rege suo prodendo tractet, animo, et nuninterim sciat hoc illum minime latere,
et

tantransactain viderem, attendens auxie quando signum ejus elapsae daretur quara ut aliis dem quautumlibet rebus bonis me darem ; et non raro subiissem, quam me gravem pcenitentiam libentius orandum recollegissem. Vis porro quam mihi
,

ad

faciebat, ut diabolus aut perversa mea consuetudo intermitterem, et tristitia quaj me, dum orationem

intra oratorium

quam

ejus praeseutiam ex oculis amittat.

Nam

licet

tanta occupabat conatu et omni me erat, ut, quo mihi vim facerem, conniti oporteret (quem tamen animum nou

me abderem

semper coram Deo simus quotquot sumus, longe qui tamen alio modo ei prajsentes esse videntur ii
orationem exerceut
videri,

cum

vident enim assidue se ab eo fortasse alii ad multos etiam dies ne vel

:

cogitaut quidem Deo se praesentes esse.

Tandroi tatnen fervorem
ei

animo exiguum habere dicor, et ad oculum videre fuit, esse, eum mihi plusquam muliebrem a Deo datum male cum impendi) sed Deus taudein nisi quod vero hanc mihi auxilio suo mihi aderat. Postquam sensi et convim fecissem majorem longe quietem
; ,

123

Verum quidem

est,

quod

toto

hoc tempore

solationem,

quam

aliquoties,

dum

in libropio legere
ita

rednr\t frr-

per per multos aliquando menses, et credo etiam auuum rategrum, mihi caverim ne Deum unum

quen* \denn~

peccando offenderem,
bi

et orationi

multum

institerim,

dem

oratio

variasquediversimodedilligentias adhibuerim necu-

quidquid scribo, cum verissimum est, ideo de hac re jam ago); sed bonorum illorum dierum perexigua mihi est memoria unde quam paucissimi fuerint oportet, mali vero numero plurimi. Vix abibat dies, quiu multas ejus horas oratioui impenderem, nisi

eum offenderem

(et quia,

veritate coincidit et

nefariam tanto gestiebam. Si hac sustinuit, et evidenter quoque pateat, tempore esse, adhibitum via omnibus malis meis remedium timeat? Nemo sane quantumlibet malus quis, annis malus non D am esto sit pessimus, tot saltem Domino gratias acceptas aut quis F erit, post tot a tempore sustidinidere poterit, cum ipse me tanto commodum aliquem nuerit? idque dumtaxat, quod quo ipse locum et tempus quairerem et ambirera, invita ; quod magageret ; et hoc ssepe me

ergo Dominus me

me

aut infirma impediret valetudo, aut de foris in-

gruentia negotia. Cum corpus Eegrum esset, animus ad Deum divinaque valentior erat, dabamque operara, ut qui mecum tuuc tractabant, etiam bene

mecum faceret. nam mihi vel ego vel Dominus ipse vim veluti oratione addam,nempe eam Hoc unum hic de
. .

portam

fuisse

qua magnffi

illae

gratiaB quas

Dominus

quoad

valerent; quod ipsum etiam a Deo iuter oraudum efllagitabara, ac saepius cum iis de ipso loquebar. Ita ut (excepto fortasse illo anno

Deum

ingens bonum lndc mihi preestitit, venerunt, atque orationem et lectionem piam mihi obtigisse, quod

numquam

iutermiserim.

quem

dixi) e viginti octo

annis

(tot

enim sunt, ex
et

quo in oratione me exercere coepi) octodecim amplius hac in pugna et conflictu, quod modo
Deo,

me

modo mundo
:

alternatim applicarem, transe-

vero annis qui mihi jam commemorandi restant, pugnae, tametsi ea parva non fuerit,

gerim

in iis

qua tum 125 Vellem equidem captivitatem, aliquo moUo poris anima mea captiva detiuebatur, describere-.quiasciebametvidebamcaptipossem vinvam quidem illam esse quo tamen coustncta poteram, uti culo teneretur, intelligere plane non non itfl exflguec credere id quod confessarii mihi animfl gerabaut, tam esse malum quam id ego in
:

tem-

11'

'

rausamutataest;sedquiatuuc(utquidemexistimo) perin Dei servitio eram et mundanara vanitatem spectam habebam, mihi omnia, ut postea referam, ita suavia fuere. Causa igitur ob quam ha-c omuia est, primo ut et Dei miseparticulatim deduxi, hsec

oum.sorupulia esse sentiebam. Q.uidam ex illis, et auxilii causa ipsum adiissem, pressa, consilii

mea

summuin mihi dicere veritus nou est mihi, esto ad id genusoccacontemplationis genus evecta essem,
siones
et

conversationes minime

posse

nocere.

Erat

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A,

145
_OCTO_ V. D M.
r>

quaDdo scilicet, divina Erat hoc jam circa finem, ______ _ ___ r-M-n *x _i M _______* iuvante gratia, jam meamagnispeccandi periculis njagis cavebam,tainetsi ipsara occaeionem peccandi nondum penitus declinarem. Quod autem omnes
_
'

__

_>

f-

-_. __

_- -__-

_-_

me desideria bona habere et orationi subinde insi8tere viderent, multum sane iis agere videbar anima autem mea facile intelligebat, non esse id
;

abdueti,non sat sibi canerunt a proprio sectse n _ __ illius habitu, quo ornnia exaggerantur et con\Uia in prsecepta vertuntur ac male etiam de bonis sentitur. Diceres profecto pro more quem inter incautos durus invexit Jansenismus, solitus caritatem buccis crepantibus continuo ventilare, om nesque humanas e puro in Deum amore, ni pec/f
-.

_K _"

_"- *_

_*_**_-_

_%__.. _.-_.__.

_ __.

_l

*-

_.

I _*

._

facere

ad quod obligata erat ei cui tantum Miseret sane me jam anima. meae, quod debebat. tam multa tunc sustinuerit, quodque eitam parum ab omnibus praeterquam a Deo venerit subsidii,
illud

catum

sint, actiones proficisci volens,et

earatione

e prsepostera

humanum genus fere totum ceu massam quamdam damnatam repro*

sua caritate
bans, diceres, inquam, nonnullos scriptores videri sibi tanto meliores se esse sanctitatis sectat07'es justitiseque sestimatores , quanto magis in acriusque carpant vel aliis extenuent virtutes ipsis Sanctis levissimas etiam noxas. Quod
,

deiude quod tanta ei daretur libertas ad recreationes et consolationes suas sectandas, dicendo
eas licitas esse. Quam deinde in concionibus sensi, poena non erat exigua, et itaeisdem audiendis afficiebar,

bene concionantem viderem, particulari quodam erga eum amore ferrer, ita tamen ut eum ipsa non procurarem, et unde is mihi oboriretur prorsus ignorarem. Pene numquam aliqua mihi concio tam inepta et ineongrua visa est, ut non eam libenter audirera etsi aliornm qui eam audissent judicio concionator nou bene esset concionatus si autem
ut,
si

quem oum

spiritu et

quam falsum
127

sit et

evangelicse
videt.

caritati

quam
y _
,

contrarium, nemo non

mp -__

ratione in pluribus Teresiae scriptis operumve ejusversionibus quse hoc vel proximo sseculo prodierunt, non raro qusedam in Sanctam dicta reperire est quse nata sunt non levem macu-

Ea

viitexeiiU
palri Bel
"

" tque

"

lam sanctitati ejus inspergere, etsi id ex professo non fiat, nec etiam intendatur. Qua ratione
Helyot inscitedicit, Sanctam. cura duodennis erat, sensum timoris Dei amisisse, quem eousque conservarat. Benignse utique interpretationi locus esset, intelligique posset eam non amisisse gratiam
sanctificantem, sedtantum divinse gratise fervorem ; quemadmodum inlelligi debet Ven. P. Joan-

bona essetconcio, particularera quamdam inde voluptatem hauriebam. Numquam pene, ex quo orationi vacare coepi, taedio mihi fuit de Deo etloqui B et alios loquentes audire. Conciones porro, quas audiebam, aliquando summa3 mihi erant consolationi, aliquando vero valde me cruciabaut, quod in illis intelligerem multum me distare ab eo quod
esse

debebam. Kogabam
:

itaque

Dominum

ut

me

adjuvaret
in eo

sed (prout mihi nunc quidem videtur)

debui tunc errasse quod fiduciam non penitus in divina ejus Majestate ponerem, nullam vero penitus in meraetipsa. Quaeritabam itaque

nes a Jesu Maria, quando l. i,c. vi scribit Hiuc Dei timoris oblivio, vani atfectus, et aliorum nimia Quamvis, familiaritas. Slatim enim subjungit quod ipsa scripto consignavit, nuroquam grave peccatum appetierit. Clementissiraus enim Deus. necontagio ullo sacrarium illudsuum pollueretur,
: :

conatum adhibebam quem poteram sed verisimile est non intellexisse me, omnia parumautnihil juvare, nisi de nobis ipsis penitus in Deo ponamus. diffidentes, fiduciam omnem Volebam scilicet vivere intelligebam namque me neutiquam vivere, sed cum quadam umbra mortis certare et nemo erat qui mihi vitam daret, hanc tamen a memetipsa capere non poteram.qui autem eam raihi dare poterat, non sine ratione mihi non succurrebat, cum jam toties me ad se reduxisset et
remedium,
et
:

armatura

duplici, hoc est nativo libidinis odio et honoris virtute,virginem sepsit, ut omnes vitiorum ictus elideret. Ast hujusmodi interpretatio Patri Helyot concedi nequit, cum postea dicta non

leniat,sedadhuc aggravetdefectus ejus, inquiens, Teresiam aliquandc laxiori vitae se permisi.sse, ac sivisse ut saeculi spiritus in animo suo dominaretur

(quam postremam phrasis partem in editione Parisiensi 1792 amputatam invenio). Taceo hunc
scriptorem paulo post, inaccepta catholicis theologis formula, exprimere Teresiam naturali correductam. Nec dis pronitate iterura ad Deura absimili modo scriptores quidam de Teresia. conversione crudius loquuntur. Recte utique dici

eum
littdni

ipsa turpiter deseruissem.

MWjj.roii.
'i-ijiriii (if-

r.i
(

Eatenus a Sancta hanc in religione laxioperiodum delineatam habes. Tantum omisi hic, utpassim, cum historici parteshabeam et non ascetse, multa spiritualis vitse placita, quse ab omnibus in ipso Teresiae libro lectitari velim. Conatus in proximo paragrapho chronologica prsecipue dubia excutere, in prsesente vix aliquid habeo quod Teresianse narrationi adjiciam, cum ipsa evolvat ample et simpliciter cunctas actio126
ris vitse

quando ex ad/unctis lector non ad credendum eam ante fuisse a Deo p inducitur aversam, sed quando solum id sonat pleniorem Ribera ejus ad Deum conversionem, prout in habet ins^ riptio paragraphi sonat, et mea quoque prsecedentis. Ast apud quosdam, sicut verba
potest conversa,
jacent,

nes suas, aperiatque intima animse suse arcana. Interea tamen unum occurrit quod hic agitem, licet id in Ribera late et docte pro suo tempore, quo non omnia explorata erant argumenta, prsestitum invenias. Nempe aliqui, ad litteram su-

non obscure innuitur cam aliquando Dei amicitia per lethalia peccata fv.isse privatam. 128 Verum hsec quse proborum scriptorum calamo improvide exciderunt, levia sunt,si conferantur rerum contextui quem tum super Teresiae prioriin sseculo transacta juventute, tum super

'

'
,

odo

ono '^ '^"\^

t

,,,-_,,,

mentes ea omnia quse humilis Teresia de gravitate

peccatorum suorum proloquitur, nec pensantes

orationis ejus frequentiam, et caritatis multa-

rumque aliarum virtutum exercitium, atque immunitatem in ea illorum nsevorum quibus virginea corporis animseque castitas vel levissime maculatur, illam multo pejorem finxerunt quam reverafuit.Jam Ribera et Yepes Sanctam a gravibus criminibus vindicarant ; at post prseclaros hos biographos, occasione processus canonizationis,luculentius adhuc perennis ejus ab omni mor1 fero peccato puritas demonstrata fuit. Nihilominus tamen posteriores quidam eam ut gravem viaeniur. &ienu,c ,./._.-* peccatncem peccatricem traducere videntur. Etenim catholici
1

busejusin religione annis fabricavit Villeforius ingallica Sanctse Vita. Me pudet hic repetere amatorias levitates quas honestissimx et pudicissimx usque Virgini imponere non veretur.

Totum triennium, cumadhuc

tali

insseculoerat,

eam

celet

pernicie versatam, ut, emollito exhibet in divxnse amoribus corde et extincto penitus in ea blanditiarumgratix lumine et fervore, comptus in ommbus que magistra evaserit dum tamen Sanctx biographis, atque adeo in ipsius ejus rerto on scnptisjicetprw humilitatis spiritu defectus, minuatve, sed magis augeat suos
:

etiam scriptores, Jansenistarum exemplo

et stylo

niltalereperiatur, ,* -r versatam se confitetur,

et

dum

vanitates in quibus

non tres a s utmentilur

f

>J^

H6
fcUCTUftl

V. D. M.

Villeforius.sedneveltres idem auctor, cumS. Sancta c. ... durarint. Pein adstmctaque vZgosacra ,am induta eral veste,
turpi

DE S.TERESIA VIRGINE. quam tamen fuisse adductam ut vel menses, ut assevet-at

culievidentiapronuntiaret vel se
aqnosceret ream. Quod
si

de illius perimajorts culpm

solemni castitatisvolo, qui irrelilumteneeam ab amasio frequentatam castisapage injuriam ,n mores bal eius cor. Asl h,stor,cam Deoque dJot* V,rginis etin cerebro hxc extu verilatem ! Nam primus ex suo quod Sincta^n eo derit Villeforius, qui ex ctu se pecu har, affe Vitx su,v) s,mplicUer narret ulhoe visitant, adhxs,sse. alicui crebro eam texlus hoc vel quin hispanicus ,n momal, affeccomminiscitur inhonestum fu,sse

calumma

fabulatu,

^T^SA

magnitudinem, mlateproveclioreperspectam fuisse; a Teresia jam juven, certa, eaque attameneidem Teresise adhuc excusatio ignorantta fu,t. Crimen eremptoria, ascendere, quam prmnon est inpuerulo rupem atqui idem de Sancta noslra cipilem esse nesciat non per se judicandum est prsesertim cum sedsecum in errore consenttentes solam erraret, negabant scihcetea quse haberel confessarios, qui prout ex Vitx ejus capitibus aqeretesse illicita

quis credidertt periculi qualiscumque ea demum fuerit,

ZZrnonmerumnimuvhumanitatisobsequ,um
h,c oporlutt VMefoCastioare autem eo magis ,n

iii

et

vm

liquel.

Dum sic hallucinabantur ,11,

quis,

tpsi

Zmpropterea
:

quod recentiores plureseum

ejus

ZTZlal sunt, novos etiam

T
h erfe*e
in

commentoad-

<*"** sicut facit auctor Znles colores Par,s,,s excuso 1839 Dictionario
ZsBelin et Mandar,
Kversetion
et

sub

titulo

Dict.onna.rede

de laleeture.

Abnttamenut,

quibus se verterit recti tra puellx imperit, gravi crimini Quis bona fide Teresiam mitis fuisse insciam ? egissenonexistimaverit, si attendatur ad caput aliis moniavn Viteeab ipsa scriptx ubi refert se decipiendi consilio, sed recta mente, libus, non mali? persuasisse nihil in suis illis colloquiis esse
;

regendam commiserat,

quxso,

Sancta temper immunis

fuit.

JT VMeforium in his negeminmuUisaliisessecommendabtlem stylum ad mehora etut 129 Sed convertamus Sanctam dtcterta Vtllesolum gravia hsec in
:

reprehens,b,lem d,co,

Nemoullus.credo.eritquicenseat S. Virginem non sibi unipeccarel, sed eo devenisse malilix ut deslinato animo prxberet ansam aliis
etiam
peccandi. hsec sufficunt ut ab 131 Satis quidem superque immunem fuisse Teres.am omni impudicilix labe negemus eam aut asseveremus, prorsusque adeo cogitatione ulla angelicam hanc vtrtufacto aut graIxsisse. Quid vero restat in quo
,

non

Zi

laxitas,

ab ah,s v,t*e,us sed Ixaggerata quoque prxtensaqueconversio, ac ,sta quee affiy

^.
E

itll omnt

Zturaquibusdam divini ,n Teresia ^isalsentia.promeritoexplodanturpr^

auctore prxctpueP. FredeRibene argumenta, h,c conge"coaS.Antoniod.n,, c. xxv), aha noslram numSanctam ram e quibus patebit tol re labe maculasse d

ahquando

tem

umquam

viler peccasse perhibeatur? proscideril proximorum? An

An quod famam

\uam

posse et debere subl,baptismalis, sed ei attribui

gravi

f*

XremeamgloriamquvprxpcenitenhbussplenZlntinnocentes

stmum

referat ad ma.orem Ergo qua, rogo, spece sZctx mstimationem. Sanclamnostram? leTcatrum turpalam dieas R,beram,qu,d,lu,thoc Ast, ultra ?
est,

d,gn,squod sane demonstratu

tanti

quod monasttcas pnetergressa stl ? An quod leqes cum scandalo sorduent? Exhauinvidia aliisve id genus viliis om(verbis fere utor P. Frederm) riat qui volet tnvemet de quid peccatorum sentinam

nium

quum

Zpulciti*
crimen
(lib.

cap. iv). audi grav,ss,m,s aperBulla canonizationis P qu, in solum corpor,s, sed et lissimisque verbis non purUalem. ordis.angelicam Teresi* .asser,t qu.bus quas. inquit, ejus vir.utes, Jntercsteras, exceiluit, -^err.ma a Deo ornata mir.fiee J osa eolu.t, ut non
.,

Gregormm

XV

S.

equidem Sanctam quo Teresiam accusel ? Scio commiserit dehcta sco plorasse enormia qux sib, dtctadxmoostensum ei locum fuissequem humtfuisse paratum sed illas nibus in inferno sensu accepems. htatisformulas cave slrictiori ipsivilisstma, plang,t Planqit Sancta Virgo.sibi deflet rehctum alque abominatur defectus suos exerctttum, oralionis mentalis
: ;

asealiquamdiu confabulahombus; pessumdatum tempus levibus

effulsitcastitas.quamadeoexim.e servandse a puer.t.a solum propositum virginitat.s mortem perduxerit, sed omn.s coneepUim osquead iu corde et corpore serexpertem macula, an^el.cam Sacra Congregatto vaverit pu.itatem. lnsuper qux reclalur Rituum approbavit orationem e,us tn ^versoOrTransfixionis Cordis
festo

a narral reprehensiones sibi factas mtnutas quasque Redemptore, qui dignabatur eatenus corrigere et vtU ejus imperfecliones sponsam ei ostendere, quo TansaLvanitalem exctarct: sea ad generositatem in suo amore

W"

seams^ t tantum abest ut usquam ipsa referat ^cusatam Dommo a

gratixsanctificantis fuisse VttB suxa^r Itimo disertis verbis capite vil v,tx suee tempore mel se nullum perditissimo Unde Tethaledehctum commisisse.

dine CarmelUico
:

plumbusqueperorbemecclesns declaratur ab omntprofano et in qua immunis precordi. B V.rg.n. amore Deus, qui illibata et
ignito Teresiae sponsse tuee

fit,

jaculo transfix.st,,

ilum a

Bharitatisvictimaniconseerasti.ete. aut opere leges pud,\hdlo igitur cogitatu

L80

Uixuri",

JJumquam

riofa^S. Teresia. Restatutv,deaimputandum s,t quod mus numei pro gravi noxa
fuerit in peccandipericulo JesuMarxa (b. Respondcnl PP. Joannes a [Chron. l,b. S. Maria a
.,
.

^^.*?" cap.
cap.

Za Francscus [num.Dduobusamisericorde
v,

Deo frxmad-

queecumque ipsaediss^ Patres p xquiparanda esse tts quee SS. emen peccatorum vemahum tiantin homines * dandorumincurios. Nimirum, ut, Veccataesseexg reticum est aslruere omma est neresuo mortalia, at nequaquam peccata pro 9 v indignum veniaha eliam reputare;quodperea summum /u,l * i Bonumoffenditur. lnfemum vero ^ruisseteocU^j ostensum, non quod jam

J^JJ*
ff''
1

"fff

^"f\
^ecss

^K**m

a
.

vrsus peccatum ,nstructam cura et <>rrore nempe sollicita famse tuendee turpitud,n,s, ut, ,psade Zjusvis immodestixaut secundo; unde forsJteslalur Vitte su* capite fuisse ill, . re de qua non tasse concludere liceat delinquend, pemculum

,u,sse

Ter^

pmstmos sed quia rncrUa fuisset, ni levioribus lapsibus mores-.quippea secu sensim majorum lapsuum horrore, spe.n : Qu. illud Spiritus Sancti eloquium
x.x, 1), ad dica, paulatim decidet (Eccli. rolra fuissel miserrime P dam ruinam
1

um ^

omn,mo

aqturtam proximum "XmalnsZnnuUis fuisset.

terea Yepesius, S.

vehementer prosua suis ,ll,s conversahoetiam innuere videalur in nummortahs periculum lalmsse, nibuspeccati

Virgmem, hcet culpas suas humihtate exaggerethcet

^f^TZs

u' b " s " guslissima adjungere testimonia, 9 uUlllW *- Teresiam numquam D conspicuum fial
l

32 Juvat

f, tisa uargumentis hactenus a meadducu

finesuo.gravibuspeccalisseeongasse^an
auditores,incorrupti acrigtdtsstmt

mse

^ammoio

DIE DECIMAQUiNTA OCTOBRIS.

k

147

omniurn Operum S.

in Relationis suse de virtutibus articulo vn, ubi agiturde perfecejus pronuntiant Secundo, tissima ejus justitia, ita timore filiali, quo illa semper idem desuinitur ex Dei transgressionem exhorruit: legis et mandatorum verum est, ut, quamvis ipsa culpas suas
Teresiffl,
:

perfectiones nostras

attingere. Illa culpse sibi vertebat

quod adeo

4CCT0M non V. D. M non semper D ardere divina caritate Seraphinorum instar nostra virtus aliquot carilatis actibus interdum eticitis continetur* ilta criminosum putabat non semper fecisse id quod optimum erat nos si quid

ad

ejus imperfectiones

vitae su exaggerarit (quod profundam in relatione peccatum humilitatem arguit), uumquam tamen commisisse, sed nuptiulem gratise vestem lethale susceptam fidelissime custodisse cre-

boni agimus,prgeclare de nostra virtute sentimus.

Talis igitur Teresia fuit
illo

dam

in

Baptismo

;jam quid fervida tibus videndum,

credidit

tempore quo se tepiegerit, insequen-

datur.

Idem

se sentire

Urbanus VIII Pontifex

ostendit,
teste

Maximus tuculentissime

Philippo

uttimo. Nempe lopez Vitte sux Teresianx capite quod excusum fuit S. Teresiaj officio sub inprimo Eam divinis dicebatur finem lectionis sextx locupletabat Dominus, charismatibustam liberaliter
:

IX.

Ex

aspectu pise imaginis provitae perfectioris concipit

positum

sublimibus Dei donis in oratione

in se divinis utscepius exclamans peteret beneficiis nec tam celeri oblivione scelerum modum imponi,

cumulatur: confessarium
tate

e Socie-

suorum mcmoriam aboleri

qux verba

auctor

offx-

Jesu

eligit.
Vi$a imagine

P. Ludovicus a S. Josepho cii, qui creditur fuisse Florentinus e nobili Magalottorum familia,prop-

Sanctse locutioniterea adornarat quia humitibus

at Pontifex Urbanus, catamo, ne ab indoctis reputaretur S. sumpto B Teresia umquam scelesta fuisse, propria manu culparum pro vocibus sceleruin suorum substituit etiamnum in Breviario Romano suarum, quas memoratu legimus; atque in hxc verba prorupit peccadignissima: S. Teresia numquam commisit convenit, ut qua> ipsa pr quare non

bus conformia videbantur

adperfectiora Teresiae nostree a minus perfectis cceperit, ex ipso ejus conversio quomodo

Ghrtiiiwhura "-

catamo intellige Erat igitur, ait Vitse suae capite et licet quiesix, anima mea jam iassa et exhausta, qnoshabebat cere ipsapaululum vellet, mali tamen
:

habitus et consuetudines nullam

est

ei

requiem indul-

tum

raortale

occasio sushumilitate sibi attribuebat, vulgo fiant gravium delictorum arguendam umpicandi eam

autem, ut, cura quadam die gebant. Factum oratorium intrassem, aliquam in eo viderim imaginem quse ibidem custodire causa reposita et ob festum quoddam in monasterio nostro celebrandum

mutuo accepta

erat.

Depictus in ea erat Redemptor

quam
imofi... Jmo tximiis
n umguom no>.
iptairfuit

vir-

Teresia quam a narratas attente vel CQ3etaneis ui ius biographis tegamus, jiy.nt.n. vet fidpii versione leqamus, in originali lingua vpL in fideli Fredericus)vir(ut recte advertit P. inveniemus justitutum complexum, quem Sacrse Scripturse speryiendum in ea fuisse non tiae nomine decorant, tantum preipso etiam illo tempore quo vocatibus per erroneam animi demissionem cibus, relicta mentati, vacare solita fuit.In locis supra
133

fuisse.

Quod

si res

tam ab ipsa

undequaque noster Christus, vulneribus et plagis comdeformatus, ita aspicientes ad compassionem oculos conjeci, tota ut statim atque in eam
movens,
interius turbata sim,
;

quod

tali

eum

in

schemate

et

oratione

passim a

ingeniosa itta sui accusatnx prsedita cercuique oculato lectori tanta virtute communi retigiosam vitam pronitur, uU si eam

me citatis

forma viderera quidera quid pro nobis is passus esset. Talem ob acceptas hasce animo meo dolorem sensi, quodilli ut cor mihi m plagas tam parum grata exstitissem, partes videretur,- undeipsame multis duas diflindi rogans, cum lacrymis corameo abjeci,ex animoeum atqueanimi talem mihi simul etsemel constantiara eum non offenderobur daret, ut posthac amplius

namque ad vivum repnesentabat

rem Singulari

porroaffectu

S.

Mariam Magdalenam

fitentium

numero compares, fervida acpropemoesse videatur. Solhcita erat

dum perfectadicenda

pertinens ne quid ad monasticam observantiam in obedientise leges; omitteret, neu impingeret C suidespicientia ac suavissimis moribus se faciequas sibi concessa bat omnibus commendabilem aliiscedebatliberatissime horre;

saepe mecum prosequebar, ejusque conversionem mensam Eucharecolebam, et maxime dum ad Nam quod certo certiusscirem

risticam accedebam.

Dominum Jesum
lacrymaB

intra

me

esse, ad pedes ejus

me

me*

non repellerentur.
satis

tunc realiter prfflsentera F collocabam, sperans fore u Et nesciebam quid

faciebat
is

ac discordias sodalibus qua frequenpoterat industriasuccurrebat secedebat autpascendamspiritualilectwne ter ad orandum animam; de Deo Ubenter loquebatur et, quammentalis orationis vis ipsa, ut supra vidimus, omitteret, tamen pro suo exercitium eo tempore quos Jtciniobsequii zelo alios no?inultos, inter eidem se darent parens ejus Alphonsus fuit, ut vero virexercitio, sedulo adhortabatur. Quantx morbos acerbissimos,quod tutis indiaum est quod juvaminis angustias animi, quod omnis externi insectationes ac solatii absentiam, quodplurimas
bat oblocutiones
; ;

ad usum erant,

dicerem: nam plusquam causa me eas effundere

qui sui

patiebatur,

cum

sensus

caperet oblivio; ct hujus etaffectus tam commendebam, ut suffragio

cito

me

Saictehuicseriome
postremus
ille,

veni;,m impetraret Sed ipsa suo raihi coraraissorum im.guil hnju> cou-

Videturj quod jam snectusmagis mihi profuisse omnem fiduc.am mihi ipse diffiderem et Videor porro raihi collocarem.

quem

dico,

LaminsoloDeo
tunc
ei

iude rae non ante certa cura fiducia dixisse, me ejus quod ab eo petebam urrecturara, quam
redderet:

compotem

dxmonis tam

patienter,

tam

constanter,

tam

for-

raihi profuisse; nam emendare ccepi.

persnadeo id et certo mihi exeotemporenotabihtervitam

.

loquenti titer sustinuerit ! Licet sane de Teresia Job scribebat otim S. Greusurpare quod de B. invirtugorius Videatur vir iste cuilibet magnus apparet etiam in pectibus suis, mihi certe sublimis audeo catis suis (Moral. lib. xxn, cap. xv). Quin et peccata P. Antonio a S. Josepho fere dicere cum virtutes, Tereeise plus vatuisse quam nostras
:

to discurrere non po.sem, quod per intellectum reprcntare

.

cpr _ ftlmm servabam. nam 135Huncporro orandi modum

me demptoremnostrura Jesum intra

conabar, et in iliorum

plusgustus
SuTbi.

eum
:

mihi invemre Mdebar deser^um vimagis solum et ab aliis

et affectus
ita

W^"*^
solum
et affl^tum.

^ ^^ ^^

Saiwraiottw

in

Lam

credebamque eum

HS
AtJCTORt

DE

S.

TERESIA. VIRGINE.
sunt mihi libri Confes137 Hoc ipso tempore dati (ut quidem sionumSancti Augustini, disponente n " "on lm/ eas ipsa nec procuraram, 'crymii nam apparet) Domino u. singulari erga S. Aunec umquam videram. Porro monasterium in D gustinum affectu sum, tum quod quo etiamnum ssecularis habitaram, Ordinis Auipse dum viveret, gustiniani esset, tum quod et Nam Sancti quos Dominus, postpeccator fuisset. tandem ad se vocavit, in peccatis vixissent,
;

tamquam
A
;

V D M.

meadmissurum. Domini habebam praecipue vero me movebat ipsa Gethsemani oratio, ubi ei soli me comitem
in horto
ibi sensit adjungebara. Hicsudorem ejus.et quam et, si mihi lianimi angustiam mecum recolebam,

haud segre qui in necessitate positus est, paucasid genus simplicitates Non

cuisset,

hunctam poenosum

et

amarum sudorem

sed, quantum recordor, ei detergere voluissem: quod pecid ausa fui proponere aggredi, numqnam ob oculos vermihi cata mea tam gravia idontidem imaginationem sarentur: hictamdiu cura eo per

quam

permagnaB mihi semper consolationi fuerunt, quod me crederem, aliquam in iis opera inveniredebere
et

manebara, quantura id raihi cogitationes mentem non mediobant nam eae plurimaB numero annos plensque noccriter lancinabant. Permultos cumme jam ante somtium, antequam dorjnirem, commendarem, semperaiipreces

permitte-

Dominum, quemadmodum

ceperat, ita et
dixi,

me unum hoc me

in

illos in gratiam regratiam recepturum. Sed, ut dejiciebat et angebat, scilicet

vocatos esse, eos nonnisi semel a Doraino

et exinde

numDeoper

; B ^nntaraenquidipsa ut non mihi familmri^ jam fieb:it oratio,

oratione in horto quanto temporis spatio de hac religiosa forera ; quoa meditabar, etiam antequam recolentibuspromissre esse araphe hocce raysterium anidicerenturIndulgentia>.Credoautem firmiter pactonon contemnendura qusestum mam meam hoc occasione orationi vacare coepi, feeis^e qnod hac quinimo ita esset nescirem

non amplius recidisse, me vero toties vocatam, semsane summopere rae per ad vomitum rediisse. Quod Attamen cum amoreraejus, quo me proseangebat. quebatur, considerabam, rursus animum resume-

bam numquamenimdeejus misericordia bam, de me ipsa vero saepissime. Quam,

:

diffideo

bone

magiseam

pervicaciam demiror, Deus, animee mese duritiem et tamque praeelara ab ipso subsidia cum tamen tot acceperit Non possum non metuere ac pavere,dura
!

piiif nc cogila-

signoCrucis comomitterem quam me omittebam addormiendum me componerem. mnnire, dum 136Utergoadtormentum, quod a cogitatiom-

cogito

quam parum

in

meipsa potuerim, ac quam

velut constricta fuerim, ne

mecum

ipsa statuerera

totam me Deo dare. Ut ergo

illas Sancti

Augustini

twntbui de
Chrnli fiumanita/?.

bus occurrentibus rae passam orandi modo ordinarinm et proprium esse huic
dixi,
:

revertam,

dico

multum siueintellectusdiseursu, ut in eo anima omissa, inquam, considevol lncretur vel amittat multum proficit, eo quod ratione, is qui sic proficit,

ipsiusin iis imaginem Confessiones legere ccepi.mei sum, serioque me et ex animo huic videre visa Dumque jam ad glorioso Patri commendare ccepi. pervenissem,et quomodo illa ad
illius

conversionem

pertintotusinamandoversetur. Nerao autem huc srae raagno <ritnisipostmagnum laborem, ac non Dominus quam .uosumptu, praeterquam illi quos orationem quietis perducere brevissimo tempore ad autem tales enim nonnullos novi. Qui

aliter commota eum vox in horto facta esset, non a Domino voce corapellarer: imde sum ac si eadem spatio tota me in lacrymas, etiam magno temporis

introrsum,

intra

memetipsam

flens,
et

effundebara,

amaritudine non sine raagna animi

angorc.
liin ninorr Dl

dignatur:

librum in manus accipere, talea sunt, iis expedit recolhgant. lectionis adminiculo statim ee cujus

Piurimum quoque me juvabat videre ipsius aquam flores his quippe in rebus Creatoris hae, inquam,me excitabant memoriam inveniebam
: :

campos,

188Quantura,Deus bone, patitur anima, ut haberedeberet.amittat, bertatem, quam uti domina tormentorum tolerat Jam mecum insa et quantum mirorquomodotaotoincruciatu vivere potuenm.
!

librique alicnjus vicem et recollectam faciebant, etiam in ingratitudine etpcccatismeis. praestabant, autem ac sublimia numquam intellectus
Coelestia

mihi dedit, ut e Benedictus sit Deus, qui vitara emergerem. Magpas tum morte adeo mortifera accepisse. animarameama divina Majestate vires .ameos exaudire tantarumque et Deum clamores verisimile est. misereri debuisse, mihi

imaginari, donec raeus (qui ejus eratstupor) potuit Dominus illa repraesentavit via et modo
alia
(

mihi per nam adeo parura habilis eram ad aliquid mihi abimaginaintpllectum repra-sentandum, ut nihil dumtaxat in recotione mea subsidii haberem, nisi ipsa meis intuebar, cum gitando eo quod omlis
facere postaraenalii quaslibet reprsesentationes Christo, se recolligant. Ego eolum de sint, in quibus
in

crymarum crescere crnprt, Unde animus et desjderium mihi agendi, et peccancii diutius cum ipso in oratione

enim reoccasionesaboculismeisamovendi; lllis Majestatem ipsius amanmotis et ablatis, statim ad

daradenuoconvertebar: nam etsi, tellig^rem. quidemvidebatur. meillum diligere intelhgere debebam) non intelligebam tamen (uti id d
cordialiter

quantum mihi

quantum homo est, cogitare poteram, nuraquam quantumcurat.men eum mihi repraesentare potui,
qne
de ejus pulchritudine legerem, aut tantum quantaslibet illius iraagiues viderem, nisi aut ejus qui in tenebris sine instarcsecialicujus, loquaaliquo lumineagit, qui tametsi cum aliquo (quod oertissime tur, sciatque se apud illum esse

inquositumessetDeum sincere et posse ut lic4re.Nonvidebarame ipsa impetrare disponerera cum meadeiservirecnpiendum tunc
gustibus recreare illiusme Majestas novis surarao cumlabore mcipiebat: quinimo, quod alii
sibicorapararestudent,
rursu.

demum

idDommus l*

norit

ipsum praesentem adesse, soiat, inquam. et videt. credat illum coram esse), eum tamen non

quodam modo dare voluisse videtur, ut sci ieet accipere vellera; adeo tenderetut ipsum gustus et cons abundanter postrerais hisce annis r suppeditavit. Eum vero
a
;

me

Eodem

prorpu^ raodo mihi fiebat, dum de Salvatore imagines Jesu cogitabam. llanc obcansam itaerga afficiebar. Vse autem illis infelicibus qui et picturas clare culpa suh hujusmodi bono excidunt; unde
colligere est illos

lationesspiritus mihi aliquam gare ut eas mihi daret, aut

devouon^
t D * uro

teneritudinem.numqnamausafui; hoc

no daret enra posthac eopetii, gratiara ut raihi mea mim offendendi, et enormia peccata
donaret.

Dominum neutiquam

diligere:

ejus haud dubie imagine si enimeumdilig-erent, qnemadraodum etiam inter amicos delectarentur mundanos juvat et volupe est imaginem videre ejus
;

H9Quee numquam

quia

ita

ide0 enormia esse videbam,

consolatio-

ei

compu*

ex professo et advertenter sum t vide nes gustusverogarceum ausa el mihiuimisquammultumejuspietas agere \

:

quem unice

diligimus.

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

vera

149
AIICTORf

magna mecum-est
:

misericordia usus)

quod

m e coram

se esse permitteret,

meque

sibi praesennisi tan-

tem habere sustineret

topere ipsi institisset,

videbam quippe,

numquam futurum

fuisse ut

venirem. Semel tantum in vita, gustus spiritualesabeo petii, quod tunc magnam mentis ariditatem sentirem, cumque, quidagerem, mansi, ut adverterem, ita inde apud me confusa

quantum memini,

tionem mentalem faceret deserere, et de passione dominica meditari aut intellectu meo uti non possem quod railii, utpote non intelligenti, major longe jactura etdamnum esse videbatur. Sed quia Majestas ejus jam mihi dare lumen volebat, ad scilicet ipsam non offendendam, et quantum ei debe:

V.
jj

i).

M.

rem agnoscendum, hiucita bat, ut is me viros quosdam

quirere compelleret.
141
_,

in rae timor hic crescespirituales,

quibuscum

ex haec ipsa erubescentia,

eo orta quod

me tam

de hisce rebus conferrem, quara diligentissime con-

parum humilem viderem,

;

mihi dederit id quod Soiebam quidem licitnm et petere ausa fueram. sed illorum tantum hoc fas esse gustus petere putabam qui huc rite dispositi sunt, eorum esse

Jam tum
-,

nonnullis intellexeram Patres

i

".

p""

'

s" m

Societatis Jesu

huc nupernme venisse (nempe jam

uetaitt Jeiu

aliquatenus anno 1553, sed dein stabilius anno

nimirum, qui, quae verae devotionis sunt (qualia sunt Deum peccando non offendere, et ad omue bonorum genus egregie dispositum ac resolutum procurare 6tuduerunt. esse), totis semper viribus autem mihi hae lac:ymae meae mulieVidebantur bres esse et impotentes, cum per eas non obtinerem id quod desiderabam nihiiominusaliquateuus eas credo mihi profuisse, quia speciatim postduas magnam animi illas quas dixi vices, quibus iu illis et afflictionem sensi, magis me ora(ompunctionem B tioni dare coepi, et minus tractare ea quae mihi
;

Abulam rogatu civium invectos, hospitio quodam segrotorum cum adjacente S. JEgidiisede in collegii usum iis a pia quadam sodalitate concesso, uti referunt P. Nicolaus Orlandinus, Hist.
et Cardinalis CienfueFrancisciBorgiaelib. i, c. vm) erga gos, VitcvS. quos ipsa, tametsi neminem eorum in particulari nossem, mirifice affecta eram, solum quodeorum et

Soc. Jesulib. xui,num. 43,

vivendi etorandi

modum

intellexissem,

sed indi-

noxia et damnosa esse possent ac tametsi nondum penitus illa relinquerem, Deus tamen, uti dico, in iispaulatim abdicandis me adjuvabat. Quia autem
:

gnam me reputabam g dam satis ad illis obediendum. Atque hoc magis me timere faciebat; nam gravemihi et durum erat, talis ego cum essem, illos alloqui et cum ipsis conferre.
Inhac ergo contentione
et conflictu ad tempus aliquodhaesi,quoauusquenonsinemaguarepugnatione
in me sensi et timoribus, mecum ipsa statui cura viro aliquo spirituali de rebus meis conferre,ut ex ipso sciscitando scirem quale orandi genus ipsa

quae eos alloquerer, nec vali-

ejusMajestasnihil aliud exspectabat,quamaliquem videre, ad hoc in me apparatum ao disposiUonem

in me hinc spirituales gratiae, eo quo dicam modo, quod tamen ejusmodi est, ut crescere coeperunt nisi iisqui mundiore id non soleat Dominus dare,
j

quam

conscientia sunt.
Ob lublime
orndonti
">

140 Post hanc narrationem incipit Sa?icta exponere singulares favores quos sibi in oratione

haberem ; utque is me, si qua in re errarem, edoceret facere quidquid possem ad Deum roborisdefenon offendendum. Nam fortitudinis et meipsa notabam, ita me, uti dixi, ctus, quem in
sectarer et

. uiJ

Deus impertiebatur, ac theologixmysticsealtissima tradere documenta ; qude cum pro meo incapitis ix transtituto hujus locinonsint, a fine historiae silio ad caput xxm, quodiuinterruptum monet, resumit. Jam, inS. Mater, ut ipsa

timidam reddebat.
gravis et intolerabilis, Deus bone, abono rae subduerror erat, quod, ut bona essem, dubie diabolus hanc in rem in ipso cebam Haud

142

Quam
!

arf.v*

< u-

<*""

virtutis principio

fUum

quit, narrationis vitae

meae filum, quod abruperam,

quam maxime debet incumbere neque enim impetrare hoc a meipsa poteram no;
:

vereor enim ne in praecedentibus ea quae subaequo fuerim prolixior, quo possent Sequentia ergo velut juogentur melius intelligi.

resumere volo

vit ipse

namque omne animse bonum ac salutem

in eo

consistere ut
;

cum

communicet

itaque

viris bonis et amicis Dei uullatenus ad hoc faciendum

novus futura sunt liber, nova, inquam, et alia vita:

quamenim hactenus
vero vixi

vixi,

mea

vita fuit

quam

me poteram animura inducere. Exspectabam donec feceram tum cum priu* emendassem, uti et alias
orationem iutermiseram,
:

jam

inde ab eo quo hauc orationis mate-

et forsitan

id

numquam

riam coepi declarare, est illa quam in me Deus credo enim vivebat C (ut mihi quidera videbatur) fuisse, tam brevi tempore impossibile plane mihi tam pravas consuetudines et opera ita deserare.Benedictus sit Deus, quod me a meipsaliberavit. Mox
:

orationi ergo ut occasiones peccandi relinquere et etiam mihi suas inmagis me dare coepi, Dominus qurerere cipiebat gratias dare, utquinihil aliud utego eas vellem suscipere. Ccepit \idebatur quam ergo Majestasejus valde frequenter mihi orationem
quietis dare ac saepe etiam

fecissem mihiinsidebant, ut f consuetudines, tametsi exiguae, esse, adeo ut alios vix possem credere lpsas malas resurgerem, pornme iuvare et manum mihi quo Benedictus sit Domiuus, qui pngere necesse esset. mihi manum porrexit. Ut vero vidi

jam enim tam profuude quaedam mala3

mus tandem

timorem hunc

meum

ita increscere

(quod

indies

iam tum enim

mihi hic aut magnum cresceret oratio), videbatur maximum malura dehtescere ; aliquod bouum aut intelligebam id quod habebam, quid
supernaturale esse resistere, uti nec in
habere. llinc mei juvendae
tati

unionis
illa

durabat.

Ego

vero quoniam

quae satis diu tempestate multae

;

variis a diabolo defcerainaj turpiter illusionibus

nam subinde ei non poteram mea manuerat ul cum vellem, me cogitabam nullum ommno apud
:

ceptje erant, et in

fraudem

pertractae, timere ccepi,

quod ea quamsentiebam voluptas et suavitasnimis quam raagna esset, et saepe tanta ut eam ipsa impeintra dire non possem. Verum ex aiia parte raagnam securitatem sentiebam, haec non nisi a memetipsam Deo venire (praesertim cum jam orationi incumbebam);et magnam inde in vitam ea emendatiouem sequi, meque in spiritu magis corroborari videbam.At
si

remedium esse, nisi conscientiae puncujuse-umque studerem, meque ab omnibus

:

venialis, avocarem popeccati occasionibus, etiam esse, evidens erat inde mihi Dei
sito

non

enim spiritum nisi bonum venturum

at

si

id a

mahgno

veni-

Domino placere eumque nequaret me procurante raihi poterat nocere. quam offendere.nou multura is detrimentura cessurum certum
imo potius
er
id in ejus

bat. rursus

quando velmodicame distractio subinde abripiemetuere et cogitare incipiebam, an non suspenderet, forte daemon sic intellectum meum esse, quo me sic oramihi persuadendo id bonum

mihi op^ ua numque identidem obsecraus sedulo hoc ad dies aliquid praesto esset, atque
ut
>

HS

Hoc

itaque

apud

me

constituto

Domi-

26

observans,

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

150
AOCTORI

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
non habebam non statim adimplendas satis virium coepi, quod illum animaB meae contristari
;

Y. D.M.

sat virium non observans, comperi animam meam tantam perfectionem habere, ut ipsa sola per se ad quasdam erga aliqua pertingeret, idque ob nimias valde mala non affectiones, qua quamvis ex se

parum

negotium

ita

respicere

viderem tamquam rem

tamen erant ad omnia impedienda. perdocto hac Audivi itaque de sacerdote quodam sanctitatem ac hoin civitate commorante, cujus patefacere innestam vitam Dominus jam populo Dazais erat qui, uti refertVen. cipiebat. Gaspar
essent, satis
;

quam unica vice semel consequi et perficere posopus habere sem, cum tamen longiore me curatione
cernerem.
ipse mihi quod suggerebatmedia, nullatenus adjuvandara animse perfectiori mngis illa quadrarent ego enim, provecta essem, taraen in Dei gratiis utcunque

146

Videbam itaque me per ea quee

"<*<:

&.

Balthasans P. Ludovicus de Ponte in vitaVen.P. non extAlvarez {cap. ix), probos sibi sacerdotes ut in aliorum hominum guonumero adjunxerat,
suprocuranda satute inopumque difficultalibus sed non intra urbis dumtaxat marnia, blevandis, secum operam navarent; et in omni dioecesi, una prxditus erat hw quos postmodum, pro ea qua Alvarez tradidit dirigenmilitate, P. Balthasan
tuatuet operu
Francisci Salctdii,

etsi

valdein ipsis virtutum et mortificationis principiis haerebam. Et sane, si cum nullo alio quam cum hoc tractassem, numquam aliquem anima mea iu virtu-

tum
in

studio, credo,

me

sensi, afflictio,

facere (ut mihi faciendapraescribebat, nimis

progressum fecisset; quam enim quod me nec facere nec posse mihi quidem videbatur) viderem ea quae

quam

satiserat

jus civitatis
vitae

dos perficiendosque. prosequitur Sancta, 144 Hujns mihi sacerdotis quidam nobilis etiam hunotitiam et accessum vir conciliavit. Vir hic (nomen ei erat
duxit, sed Franciscus de Salcedo) uxorem quidem adeo honestas, itaque orationi et openbus
est perfectio charitatis deditus. ut illiusbonitaset

ad desperandum de progressu faciendo et quae coeperam omnia abrumpenda. Subinde mecum ipsa
miror cur, cum singulari vir hic ad animas ad Deum pertrahendas praeditus esset gratia, Domino

non placuent ut
in se susciperet
;

meam
at

pernosset et
id

illius

curam
ut

jam video
factura
et

omue

ad majus
esse,

omni

animae meae

bonum

directum

nec immerito, ejus enim adminicumultae sunt auiinae in salutis semitam lo et opera Deo accepit revocatae, idque ob singularia quae a talenta;quae eum, quamtumvis ratione status hoc
in re elucescat,

itasanetoscilicet sic in notitiam venirem virorum cum illis uti suut religiosi Societatis Jesu, et rum,

facere iinpediatur, non operari non

sinunt.Nam

prae-

erga omnes ; claro et praestanti est ingenio et comis ejus minime gravis et molesta, sed tam conversatio
suavis et
cta) ut

omnibus grata (eo quod et recta sit et sanomnibus quibuscum tractat, mirifice placeat, omnia vero ad majus animarum quibuscum tractat
bonumdirigit,etomni suostudio etoperaaliud nihil spectare videtur, quam ut omnibus quibus aliquo modo potest, placeat et gratificetur. Hic ergo bo-

de rebus meis couferrem. n " Saictdm, 147 Cum ex eo tempore virum illum nobilem aliquoties ad me visitationis causa vm[a ^ rogassem ut insiexcurreret, id ipse se facturum promiMt. Hic relucebat humilitas, quod cum persona gnis ejus improba, qualisego eram, volebatagere.lncepit
ita

animans dicere, ergo me subinde visitare meque me die uno siraul omnia non debere me cogitare facturum posse relinquere, sed Deum id paulatim levibus, ad in rebus quibusdam valde se,
:

nam

et

nus

et

sanctus vir industria sua in causa et initium

salutis iniret.

annos aliquot conatu adhibito

haesitasse,

nec
iis

eas

etiam

reliuquere potuisse.
in

omni quautum
habitas,

anima mea viam Non possum humilitatem illius non summopere cum mirari, quod ipse me adire et visitare voluerit, ipse jam (quantum quidem memiui) quadratamen gintaannis (an duo tresve minus sint nesdo) orafuisse videtur ut
tiouis btudio

boni pra^tas, humilitas,

!

quibus

nec non omuibus ad Sanctus hic vir (hoc quippe nomine currentibus mihi donare posse videor) quasdam eum merito
eos
e suis

qui te

possideut ac-

incubueiit, et

omnem

vitae perfectio-

nem, quam status ejus permittere et pati videtur, semper sectatus sit. Uxorem namque habet ita
addictam et caritatis studiosam, ut haec ei in perfectioue sectanda nullo sit impedimento; talem, iuquam, mulierem, ut eam Deus ei, quera tam singularem et indefessum servum suum noverat C futurum, in uxorem selegisse visus sit. Quidam de ejus consaguineis cura meis connubia coutraxepietati

quae spiritualibus infirmitatibus uarrabat, esse videbautur quidem ei.qua erat humilitate, tales malo ipse meo me(ut earum scilicet narratione, tamen status ipsius, nec defederetur) ; ratione

ctus erant nec imperfectio

ratione

juxta meum tamen ; sine gravissima fuisset eas habere. Nou statum,

autem

illa

huc adfero, esto minutiis

;

refe-

rendis plus aequo videar iuhaerere aliqna in spiritu eae momenti sunt, quo anima
proficere
citur)
nisi

tanti quippe

iocipiat, et volare
est,

discat,

dum
id

(uti

di-

rant.

contuiil

Habebam praeterea notitiam et nonnumquam tractabam cum alio quodam iusigni Dei famulo, qui uuam de cognatis meis in uxorem duxerat. 145 Per hos itaque procuravi, ut is quem dixi
sacerdos,

adhuc inplumis

ut

nemo

crederet,

qui reipsa id est V. alns me cum Dei gratia spes tenet, fore ut R. prosit,idcirco ea hic adferrevisum plurimis per haec
est
;

expertus. Et quoniam

certa

magnus, inquam, ille Dei servus, meaccederet (nam erat hic lpsis perfamiliaris et uotus),
statueus illum mihi et iu confessarium et in spiritus negotiis directorem deligere. Cum ergo is venit ut me alloqueretur, magno me rubore perfundi
sensi,

tum quod sita'fuisse, quod is me juvare sciverit, mecum manenhumilitatem simul et caritatem ad quod dum, nec non patientiam ad me tolerandam, penitus non rescinderem,haimperfectiones adhuc
148*Procedebat hic paulatim cum discretione, modos mihi et media ad daemonem expugnandum
n

scilicetomne

meumbonum

ac salutem

eo

quod coram viro adeo sancto apparerem ei animae meac et orationis rationem redporro confessarius meus esse nolebat, quod se didi aliis negotiis plunmis disteutum, ei vacare non posse diceret revera occupatissimus erat. Hic ergo me sancta aliqua et generosa resolutione conducere
ac

mox
;

^J

f-

suggerens. Unde ita eum diligere coepi.ut quo is major mihi esset consolatio quam die illo ad me me visitatum veniebat sed raro admodum
;

nunquam

coBpit tanquam si fortissima fuissem (et sane talis quidem esse debuissem, pro modo orationis quam

me tenere videbat), ut scilicetnullatenus etnulla re Deum offendere proponerem. Ut ergo firmam

in

et

rebus festinam ejus resolutionem etiam parvis in quas tamen, ut dixi, tam perfecte ut volebat vidi, ad

visitationem excurrebat. Cum aliquanto diutius eum statim non modiceanligebar, idcirco differret, nimisquam ad menon excurrere existimans quod lta improba forem. Ut ergo meas imperfectiones nihilominus, ex erant peccata

graves

(et

forsitan

quo cum eo agere ^

coepi,

magna

vitae

meae secuta
erat

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

erat eraendatio) nec non gratias quas Dominus mihi conferebat, rae referente, quo aliquam mihi ipse hic lucem adferret, intellexit; duo haec simul

151

mihi

contulisti, tibi destruere

Domine mi, robur

allaborabam. Tu

eis,

ACCTOIt

bene convenire posse negabat has quippe gratias iis solum dari qui jam longius proconsistere et
:

D lta turbidam, limpidam redde, saltem ne cui occasionem dem judicandi (uti mihi id
occasio fuit) et cogitandi, quare, o Domine, viros quosdam sanctissimos, qui semper tibi servierunt, seraper pro te laborarunt, quique in Religione edncati, et de facto veri religiosi sunt, non quales ego, quae nureligiosae

et valorem adde,

aquam hanc

V D.M.

gressi
rent.

essent et passiones oranes subjectas habe:

Unde non potuit non valde mihi timere in nonnullis enim rebus diabolica id ei videbatur esse
illusio et

velle aiebat.

simum

impostura; se taraen non plane id asserere Haec Salcedii hallucinatio ex eo potisorta videtur quod cerneret vias Deiplane

dum dumtaxat
gas;

nomen habebam,
,

negli-

cum

facere,

diversas in Maria Diaz, provectioris aetatis virgine, cujus praeclara virtutibus vita, guam describit

P. de Ponte

(op. cit.

c.

x),

toti civitati

ranltm Dti
tenqffi i"

Abulae admirationi erat. 149 Porro ad internam Teresiae anxietatem hoc probabiliter tempore accesserunt variee illae in ipoblocutiones, quasifaeda hypocrisi res novas moliens, ut quaedam Magdalena a Cruce fecerat, famam sanctitatis aucuparetur. Quapropter non

futurum reservare, quo iis id totum simul retribuas, imbecillitatem autem meam hoc gratiarum adminiculo opus habere. Illi ceu fortes et generosi serviunt tibi sine illo, et
illis in

meum, tepraemium

aperte videam eas te illis gratias non quas prajstitisti mihi. Video o Bonum

tu

sam

velut robustos et valentes ac sine ullo proprio compendio tibi servientes tractas; verumtamen nosti,
illos

immerito huc refertur prima Domini ad sponsam locutio quam exlra factorum ordinem capite xix Vitae suae Sancta refert in hunc modum Cacodaemon mngnum mihi hac in re cercertamen movit, raultumque sum passa ex eo B quod parvam humilitatem esse crederem me ita iraprobam orationi incumbere adeo ut ipsam

suam

bonitate sustinebas et retinebas, ne toties teoffenderem, et cura jam a parte mea paulatim subducere

Domine, saepe me ad te clamasse,eos qui mihi detrahebant, et adversum me loquebantur, apud te excusando, quod bona ratione ad hoc eos moveri crederem. Hoc tum erat, Domine, postquam tua

me

me

inciperem ab omni eo quo

supra dixi) sesquianno, a ut saltem anno toto (nam de raedio anno usque adeo certo non sum) intermiserim. In quo si perrexissem , recta rae
(uti

putarem offendi posse et exacerbari. Mox enim ut hoc ego faciebara, tu tuos, Domine, thesauros illico reserare incipiebas, quo ancillae tuae eos communicares. Et prout quite

dem quamprimum

infernum deturbassem (imo jam revera me deturbabam), ita ut daemonibus, qui me eo conducerent, minime opus esset. Quanta haec, Deus bone,
ipsa in

et statim incipiebas, non solum E eos mihi dare, sed etiam velle ut omnibus innotesceret illos a te mihi dari, aliud sane exspectasse

satagit Novit quippe sacrilegus hic impostor, se in animam quae in oratione constanter perseverat, nihil posse, deque ea subvertenda se prope desperare debere, et om!

quam bene diabolus cum tam effiictim eam impedire

caecitas est
!

non videris, quam utaliquam ipsa ad eosrecipiendos voluntatem et dispositionem adferrem. 151 Hoc ergo cum vulgo viderent omnes, bo-

et

obtrectatio-

et

novit quid agat,

nam opinionem
improba
bitas
esset

habere coeperunt de ea quse quam

nibui impeti'
tiim.

nondum

intellexerant, esto impro-

mea
et,
:

satis forinsecus appareret.

pente acris adversum

gitatio,

me

Unde dereexorta detractio et exa-

nem quem
quio

causatur lapsum et ruinam, postea illam adjuvare, ut, per Dei gratiara, in divinoobseei

ratioue

prout quidem raihi videtur, non sine unde etiam erga nullum eorum odium
te

aut inimicitiam concepi, sed

rogabara ut quibus

ferventius currat

et

ulterius

provehatur

magni ergo hoc illiua interest. Quid est, Jesu bone, animam quae huc pervenit, in peccatum aliquod prolap.sam videre, quando tua tu misericordiadenuo

manum porrigis et eam sublevas Quomodo tunc magnitndinis et misericordiarura tuarum multitudinem, propriamque miseriam agnoscit! Tuncscilicet
ei
!

movebantur, rationes intuereris. Dicebant ergo quod haberi vellem Sancta, et novitates quasdam adinvenirem cum tamen tunc temporis nondum magna ex parte adimplerem ea quas regula mea
;

facienda praescribebat, nec ad

et

quarumdam bonarum

annihilat.tuamque magnitndinem agnoscit: tunc non aliter eos C attollit quam ut videat quantum tibi debeat tunc ardentem erga Coelorum Reginam affectum induit, quo ipsa te propitium reddat tunc Sanctorum qui, postquam a te vocati essent, lapsi sunt, opem invoserio se

sanctarum sororum, quae domi erant, perfectionem pervenissem, imo nec ad illara quidem me perventuram puto, nisi sua Deus bonitate totum
ex parte sua agat. Sed contra noveram tollere id qnod bonum erat, et ejus loco consuetudines non bonas introducere eas saltem pro posse meo indu;

tunc oculos attollere non audet

cat, ut eos auxiliatores habeat tunc nimis quam superfluum pro se putat omne id quod ei das; videt enim se ne terram quidem, quam calcat, prome:

malo enim satis potens et valida eram. Quocirca merito ac nulla sua culpa me culpabant; nec solum moniales domesticae, sedexterni,
cere satagebam
:

in

te

nimirum

perraittente, raihi quae vera erant dete-

gebant.
152 Quadara
haec
vice,

reri

qu83 hic ei
ipsis
te

tunc fide viva ad Sacramenta accedit, utpote manet ad vim et virtutem quam in sitam esse voluisti agnoscendara tuncdeuique
:

cum

horas canonicas (dum

recitarem, et

Snlvator privice allo-

me tentatio subinde capiebat)

:

laudat, quod talem pro vulneribus nostris mediciet

nam
u'6i

perficie
Oiifrj,,

unguentum reliqueris,quae ea non tantum sutenus sanant, verum etiam penitus auferunt.
:

150 Hoc itaque anima demiratur et quis, o Deus animae meae, taniam misericordiam ac tam excessivam gratiam, post proditionem tam foedara et abominabilem, non admiretur? ut nesciam quomodo cor meum mihi haec scribenti non disrumpaur, quod ita scelesta et improba sum. Videor tibi per has lacrymas quas hic fundo, quasque ipse mihi das (quae sunt velut tam raale olentis putei, quantura e st ex parte mea, aqua), pro tam foedis quas admisi proditionibus satisfacere semper quippe malura
l

ad illum versiculum Justus es, judiciura tuum, pervenissem, cogitare mecum ipsa ccepi quara hoc verum esset nam qttoad hoc numquam satis daemon virium habuit ut me tentaret, ut scilicet ambigerera num omnia bonorum genera in te, Domine, complectereris, aut de aliquo fidei articulo subdubitarera quin potius, quo res credendae comraunes naturae limites magis excedebaut, eo fidem habere videbar firmiorem, et magnam in me devotiouem excitabat quod omnipotentem te esse cogitarem per hanc enim cogitationem omnia magnalia, quae faciebas, in me coraprehendebam, et quoad hoc (uti dixi) numquam vel
:

jam ma Domine, etrectum

committebam

et gratias ac beneficia

quae ipse

minimum dubitavi. Cogitanti ergo mihi quomodo (non sine justitia tamen) multis ancillis tuis, quae
(uti

"

W
.,.

\1 *Q tibi Bineere Untur ilhrs

qU
S

et

r^^
DB
S.
fuit

TERESU VIRGINE.
ab occurens periculum
iis

D PO : dUi
eSs

S
wwm

oS

SSTSlS ^ l Servi^ primum

n
"

A?2S.ta. *
verbum quod

St

nol. mihi, de cae.ero

Uoc
;

te audivi

unde etiam

me *.

ut secreta sua lom filiU pt secreto commonendae, ita confessarii faoere debent quoa et ipsi hac m Hoc dico et moneo, qu.a quippe et expedit passa, qod q.dam, qu.buscum re satis multo sm tacere non potuernnt nam de oratione meaoontuli, consulendo, adeo non m.hi modo huno, modo illum magnopere nocuermt. Hac en.m
, :

^^

WJje

protaere i potius

sunt, qu* sat.us fu.sset ta?atione multa divulgata hc non sint omn.um et quorumceri et celari.cum evulgare videbar. Cred.denm equ, Ubet et ego illa uulla ipsorum cm culpa,

dem'Dominum

ld,

e Lateao,

w\

/A n al

Min. ad

pat.end. rn.ten.rn h.benermisisse.quo egoaliquid revelasse ea quto eos aperuisse aut ?em Non dico sed quia erant qu.bus

taConfessioneaccceperant;

habebam, omnia mea aper.ebam ob timorem quem pneferrent et bene consulerent, quo facem mihi debere

De H jf..e Sun-

15.5

i?m Z^>"
v/

~
auo

""

" rcumstenfcw
n ,. nrf

sraitoirfi

quidquid ad orationem ?iTnebat porro ut

^&Utoi-adhuc ae zaictuiv a prosequitur,

*

cte ^/7/

camte 5MO

XXIII,

meam

eos audita tacere par mihi esse videbatur qum m.hi occurnihil omnino eorum taterim tamen taleshominescelareaudebam. Moneo.taque rebant magna cum discret.one cum ut circumspecte et semper ,11.8 an.mando, et mulieribus procedant,
:

sS&tjJcssksssS

fempns cxspectando

quo.dusque

eas

Dom.no,

nam alioqnm, prout qu.dem tavet uti me juvit er.m, max.mopere .d m.h. meticulosa et subtimida pr^sertim illo ordmar.o meo nocuKset, accedente me non plus adhuc dciiquio unde et miror
:

animi'

de inde damni accepisse. librum Uli tr.d.d., s.mul et 155 Postquam ego genere, qu.m ac peccata mea in vitffi mes rationem quod confiterer; erat (nou poterTm optime, aperui tamen ei deolarav, quam
.

,i

M m,n

ou poc laicus

satis

ut^eipsanon
ciens libros, t

intelligerem. Varios itaque

em-

famuli improba), dno hi Dei es considerabant et cantate et amore

em

viderem num quem

orand.

modum
eum

habebam
i

expressum viderem, et lta exponere, tandem sciscitantibus possem tum Ascensus in Montem, quan ea cui nomen cst omn.a rtlaJeg, Deo spectat, ad unionem anim* cum un.one notabam, quod in me ipsa in illa signa qua qu.ppe erot penitus cogitarem; hoc

S:

in

iis

esset. nu d mihV faeto opus (quod ego responsum mihi responderent ?unt quid exspectabam, cn per * magna cum anxietate meum per preces ptarimis, ut negot.um
,

magna cum exammabant Ut ergo secum statue.

dies etiam

ssasassssas
interfuturum,
sitatem
si e,

scUice? nihil

nim.rum me eum hunc quod semper dic.ebam, are nihi) omnmo cog orandi modum tenerem subduct.s Quamobrem, lineie qu.busdam
,

posse.

taca

De.qo dixi, sacerdos p. pse t alius ilie quem qu.d inspicerent meque docerent fcmulus. ipsm propos.t .... ita cum animo et facto mihi opus esset, mterm.torationis studium pen.tus ipsius videretur, pencula conj.cerem illa tendi.Ad quid enim me in annorum spat.o, qu.bus viginti aut cireiter cum commousurpavi,nllm aliud ,nde hanc orationem saUns quam illusiones diabolicas?
.

illa in libro

ttadidi, ut et notavi, eique librum

meam

dum

tulissem

pro^nde esse eam prorsus grave mihi videbatur eram quis anim* me* essesoteretstatus; adeo

omittere,
:

qu.mquam

et

sine

jam tum qu.ppe exper te or.tum

partem

vite me<e poterem redderem, idque quam virtume cerissime n.m per uoig daret; D lu M. Deus p tem sperare se fore nt Hlt Patres in rebus illosquippe hBllDi q ut ,n ommbus simos Monehat prmtere. que e .ggereret out consu lere^ , quod , ms, habere q
:

et status

^'^ffl., m
rat.onem
jrenerart

quem

r.tr.Dus

, .

^ f 2^
S

""^_. q

^.
.Fransed
lensts

morem gererem
geret, in

M*J ngotf "**

m ev e rterem. m

undique. et quamcumque in r.p.d.ss.m. flu qu. quietem non viderem sicut ad quamcumque ems minis medio constitutus, meju. et evidenuus pencutam accedit,
,

eum

offendit qui

nossel: ciscus Borgias,

spiritu

partem

V^^T^^S^elatis^ animo >lZaum S nempe Joannem r^^" xtate ^J^ZaZo proveclum.cum P. Fer Abu
ei (ut
:

^
.

Alvarez

tacurrere ti.net,

absorbeudus est. ut. plur.mas ipsa sum pa*aa nmni-tia et id genu* referre v.deascire etsi parum post a dicam quod sc.endum quousu venire poterit ad ?ur forsitan
,

aquarum .mpetu et janvjam ab ingens qumtem orux rt B.1 bmc

delAguila

collegii deslinaral. Bic,

f annoWiad f^l^lconfessioaudUa rere.w W /

referu^ V**
S

ne generali, ac traditis
tatis Jesn)

Im.go Cienfuegos, ac posl eos

quibusdam
S.

^t
*

ETcerte

retu

ritualibus, meditationem

ertTngustia quam homo

u^- * tsssrss
1Utl

nl dic

htec

d^mone

auctore in ipsis
et

^
ibi

pense

ei

m oran^ commendamt gustumveroquen

:

cej> t lauriebat, respuere et ad *.<* aus jungeret; est.Obsecia Larumexercuerat, hortalus

J** J^, '^ n ^ ^ pr* ^em.quam -f"^%^

,,.

liis

spi

do

%it

SVerr\tiSexao,inspiciendaes,

omne

9' s prxtergredt non potuit fines non

,

S. Virgo: sed

oraUom

**

c et,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

reluctabatur A qu0 magis
divinis consolationibus

153
vitae
AVCTOnt

universumque
ei

perfundebatur. Simul eo majori ubertate iisdem carnis se ex animo dedidit, cilicium afftictationi scobinse induens e ferreis laminis in radutas seu frequenter vel urticaperforatis, ac sese

mese statum et animae interiora autem, utpote hisce in rebus versatissimus, liquido mihi declaravit quidnam de me rei esset, meque ad ulterius pergendum animavit,
patefeci
;

ipse

V. D. H. f. Padranot
cnismt

Deum

in eu operari;

modum rum manipulis

sita sibi

vel clavibus diverberans, propo-

dicens spiritum Dei evidenter hic operari ; sed debere me ad orationis studium denuo reverti,

plagarum dolores passione Jesu Christi. Ita magis stabilita ac firmiori fundamento innixa sua oratione, mirum quantum in
inter

quod bene fundata nonessem, et necdum

incepissem quid esset mortificatio

intelligere
;

(et ita erat

uam

sui cognitione proficere ccepit atque a rebus superfiuis abstrahi ut vere pronuntiaverit Cien:

fuegos

(lib.

i,

c.

xvn)

P.

Padranosium quasi
puta
S.

ignem Santelmi fuisse quo oceanus ille, Teresiae animus, antea procellosus, totus confiagrare visus sit. In eo vero, ut monet Ven.Joannes a Jesu Maria, Patris illius prudentia praesertim enituit quod non confestim Virginem severis
legibus obstrinxit ; sedcunctatus Dei opus observavit, nativos mores inspexit, et sensim, prae^

ne nomen quidem ejus mihi videbar iutelligere), ac proiude orationem nullatenus intermitterem, sed animum sumerem, cum tam singulares mihi Deus gratias faceret quis euim, inquiebat, novit an multas opera tua animas Deus juvari velit ? Et alia ita ut velut Propheta id genus addebat plurima mihi praedixerit ea quae Dominus postea mecum egit. Adhaec magnae me culpae ream fore, si acceptis a Deo gratiis haud responderem. Visus est itaque mihi ipseSpiritus Sanctusper omniaejus ore loqui,
:

eunte Deo, ad ulteriora promovit.

sui xxiii et initio capitis xxiv.

Idjam ipsam
capitis

Sanctam narrantem audiamus ad finem

animam meam curandam ita quidem is se cordi meo insinuabat et imprimebat. Magno hic igitur me rubore suffudit, et per eam viam conduxit, ut me E in aliura plane hominem commuta\e videretur. Quam magnum porro bonum est animam pernosse
ad
:

et intelligere

rationem me-

| X. A novo conscientiae arbitro mire in virtutum studio promovetur. Agit cum S. Francisco Borgia,

159 Monebatis me, ut quotidie aliquoddominicae dirandieipmpassionis mysterium meditando percurrerem, et per icriptil;

hoc

Christi

qui ejus spiritum approbat.

Valedicit
amicitiis
:

humanis timore daemonum una

ex
integro

ipsa juvarem, ac non nisi de humanitate illis autem recollectior.ibus cogitarem internis ac gustibus , quod ejus fieri poterat resisterem, nullumque penitus iis locum darem, quoadusque ipse aliud moneret. Is ergo plane me
,

me

consolatam

Salvatoris locutione liberatur.

AndiiaTcretiS CoiifrtttOnr aentrnli,

et ad majora animatam reliquit; et ita Dominus cum me, tum illum mire juvit, ut et conditionem meam acstatum, et quomodo me dirigeret, intelligeret: firmiter autem apud memetipsam statui,

TyostquamigiturS. Teresia dixit se a magistro Daza et Francisco de Salcedo remissam fuisse ad sacerdotem quempiam Societatis Jesu Tanangorera, ut tura, ait, inde concepi timorem et quid factura essem plane nescirem unde ubertim
:
:

dem unguem

ab oranibus quae mihi injunxerat, ne latum quivel in minimo recedere atque ita ad
;

hoc usque tempus illud observavi. Benedictus sit Dorainus, qui mihi confessariis meis obediendi, tahi pene metsi satis imperfecte, gratiam dedit. Et

semper fuere e benedictis

ccepijcumque in oratorio sederem, incerta quid mihi futurum esset, libroquodam (quem mihi Dominus haud dubie in manus C tradidisse videtur) sumpto, in eo legi, Apostolum Paulum scribere, Deum fidelem essequammaxime,
flere

meo admodum afflicta

illis Patribus Societatis imperfecte admoJesu; esto eis, sicuti jam dixi, factum est ut notabiliter dum obsecuta sim. Quare jam melior animae meae status redditus, sit, uti

ita ut

eosqui ipsum serio etsincere

adiabolo decipi sinat et illudi. mihi consolationi fuit. Itaque de generali Confessione instituenda cogitare coepi, etomnia meamala quam et bona, nec non universam vitaemeae seriem, clarissime, nihil ut nosse et intelligere poteram autem illius omitterem, scripto tradere. Memini quae scripseram relegi, tot scihcet

amant,numquam Hoc autem maximae

referam. anima 160 Post generalem illam Confessionem, mausit, ut nihil mea ita serenata et tranquillata

ritmqtte.bivietIrt

*palio

guitibui internli

mihi

objici

et

aggrediendum me

proponi posse visum sit, ad quod nonquamlibentissimedisposuis-

obedienter

rrluctantem,

sem

F unde multis in rebus me ipsa mutare ccepi, non urgeret, confessarius et fui alia, quamvis me parvi facere videreimo vero ipse omnia illa etiam maxime me movebat, eo quod juxta hoc
:

tur.

Et

me, postquim

normam etregulam

caritatis Dei

me

ducebat, et ut

mala

nullum prope bonum summo mcerore quoque me et afflictione oppressam fuisse. Valde cum hominibus tam torsit, quod me domesticae agentem sanctis, quales Societatis Jesu Patres erant,
et
,

prcemium, vocaret, qui ad libertatem, nonautem ad amorem promererem. Bimenisi hoc ipsa mihi per
stri

pene toto

ita

me

gessi,

omnimodis allaborans

visurae essent
et

verebar quippe
sic

meam improbitatem

et gratiis resisterem ut divinis consolationibus apparebat quoad exteriora vero, notabilis in me

magis obligata manerem ad eamdem deponendam et omnibus recreationibus majora meis valedicendum, et nisi hoc facerem,inde Unde aedituam et janitncem sequi mala possent.
videbatnr mihi quod

mutatio

incipiebat mihi jam Dominus robur ad quaedam superanda, quae iis qui et animos dare extrema esse me noveraut, atque etiam domesticis, prout quidem erat videbantur. Et, ut verum fatear,
:

nam

mihi rogavi nemini id significarent, sed parum hoc est, ut, cum ad profuit nam forte fortuna factum esset quae Patres alloquendos evocarer, ad januam mox id divulgavit. Ah, quot monasterium per
;
!

totum dsemon remoras,impedimenta et timendi occasiones oggerit ad Deum venire cupientibus (nam 158 ltaque cum magno hoc servo Dei
talis

esse quod ante faciebam, bene judicabautextrema profesid ad quod ratione habitus et sed secundum aequo praestabara. Per sionis meie tenebar, minus reluctanhanc gustuum et suavitatum interiorum quod a Domino ratiam hoc saltem assequebar mihi, ad id gemi, struerer. Ante namque mira opus esse videbatur in oratione sentiendos,
;

ff ustus

revera erat, et

magnae

vir prudentiae) tractavi,

ita ut solitudine et abstractione,

me vixjovere

154
AOCTOM
V. D.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
163 S. F?wnciscus Borgias,pro rebus Societalis Jesu in Hispania commissainus a S. lgnatio constitutus anno 1554, et a decessu S. FundatoAh u l an
1S87

auderem; sed postea adverti quam parum hoc ad rem faceret: nara quo plus me satagebam distrahere
et in alia divertere, eo

me

illa

suavitate

Dominus et
illa cir-

gloria abundantius perpluebat; adeo ui ab

cuincingi et obrui.et nullo eam modo effugereposse viderer. Et revera ita erat, tametsi a parte mea in

tantum in contrarium obniterer, ut mihi etiam id poenosum esset. Dominus contra hoc bimestri, in gratiis mihi subministrandis et sese patefaciendo, magis effundere visus est quam antea, ut hac ratione melius iutelligerem non ampliusin potestate

qui anno 1556 contigit, eodem in munere confirmatus, e coenobio S. Justi Placentinae diceceseos, ubiapud Carolum Quintum, abdicato i^egno illic degentem, triduum exegerat, verno tempore
ris,

anni 1557 Abulam

livit

in

venit; prout Bueus noster stabiCommentario praevio ad ejus Vitam (tom V

.

mea
in morlificati-

esse illis resistere. 161 Ccepi ergo novo

quodam erga sacratissimam

onii iludio

Christi
promovil:

humanitatem

affectu affici, et oratio

mea

magis stabilin, perinde ac domus aut fabrica cujus jam fundamentum positum est, nec non majori
erga austeritatem
et afflictionem corporis,

Octobris,pag.W\ .Signandus hic errorVilleforii, quipro commissario provincialem scripsit,et pr&cipue anachronismus in quem prolapsisunt Yepes et Joannes a Jesu Maria, jam tum S. Francisco Borgiae titulum Generalis Societatis Jesu assignantes quem tamen ille titulum non ante annum 1565, defuncto. P. Jacobo Laynez, adeptus est.
:

quam ob

morborum meorum gravitatem hactenus neglexeram, studio ferri. Aiebat sanctus ille vir qui Confessionem meam excipiebat, quaedam mihi nullum
prorsus detrimentum allatura, ac Deum ideo fortasse tantas mihi infirmitates ac morbos iramittere quod austerius corpus meum non tractarem, ac

est, ut patet annus 1558 quem huic Borgiae itinen a<h<)'ipsere PP. Franciscus a S. Maria et Fredericus a S. Antonio licet tamen et eo anno Abulam iterum venisse San-

Neque probayidus

ctus potuerit.
collegio

Hac autemprima

vice in S. ^Egidii

proinde Majestatem ejus,

me

in eo deficiente, illud

Quasdam ergo me mortificationes jubebat subire, quae mihi parum gratae, nihilominus eas omnes exactisirao molestae erant sime implebam, quod et mihi a Domino injunctas,
castigare et affligere velle.
:

ab illo ad illas mihi praescribendas gratiam dari existimarem, ut hac ratione ei obsequens forem. Jam ergo anima et conscieutia mea aDgi scrupulis
et ei

incipiebat,

si

quod, quantumlibet exiguum, adver;

sus

Denm peccatum admitterem

haberem
,

adeo

ut, si

quid

moratus est dies quindecim. >!>tritum San164 Porro auctores sunt Yepes (Prologi J ujj cf planeapet Joannes a Jesu Maria (lib. i, cap. \) Borgiam, jirobavil. Teresia agere co'j>it mgcntibus sanex quo cum E ctimoniam ejus extulisse laudibus ac perennem cum ea per litteras (quse utinam superarent !) amicitiam coluisse. Idem in Relatione de virtutibus S. Teresiae coram Paulo V, Summo PonliP. Franciscum Borgiam, fice, enuntiatum fuit Societatis Jesu Generalem, et prius ducem Gandiae, genere clarissimum, tantoque magis rarum exemplum mundi contemptus, orationis et contempla,

superflui

non

prius

me

in

oratione

recolligere et attentionem habere possem,

quam

ipsum a me abdicassem. Saepius quoque tnnc ad hoc orationem meam direxi, ut in sua me Dominus
protectioue habere dignaretur, nec me, quandoqui-

tionis magnum magistrum, vita?que sanctitate conspicuum, non modo spiritum B. Teresiae absqneulla exceptione probasse verum adeo illam veneratum
;

fuisse

ut freqnonti litterarum

officio

devotissime

salutaverit (part. n, art. n,

est

\).

Specialius etiam

dem cum
crimeu

servis ejus

communicabam,
et

retroflectere

sineret; hoc

enim mihi raagnum

intolerabile

fore, et illos insignem, mea occasione, boni, quod apud omnes habebant, nominis jacturam fa-

Cienfuegos (loco citato) S. de suis fundationibus Divi Borgice consilium per litteras expetivisse, et ab eo respon-

quod meminit

Matrem

cturos arbitrabar.
donec tandem
S.

162 Hoc ipso tempore ad hoc oppidum appulit

p. Franciscus,
j

Francnais

qui,

Gandiae dux

cum

fuisset, ab-

Borgmt,

liuc

anms

aliquot,

ctis,

Societati
ille

Jesu se

confessarius

omnibus quae possidebat relidedicarat. Operam dedit meus ut hic me semel alloquere-

~ tur (et vir ille nobilis quem dixi, hac etiani de causa ad me venit), ut orationis quem habebam modum illi declararem sciebat enim multas illum a Deo
:

gratias et singulares favores

accepisse,

ut qui,

quoniam multa propter eum reliquerat, jam tum iu hac vita aliqualem ab eo propterea corapensationem accipiebat. Is ergo postquani me loquentem audivit, Dei spiritum hunc esse dicere non dubitavit, sibique uefas videri jam diutius et magis ei obluctari, qnamvis in ei hactenus resistendo non peccassem nec male egis.sem. 8uadebat autem ut orationem meam semper ab aliquo passionis mysterio inchoarem, ac, si deinde Dominus mentrra meam su^penderet aut raperet, ei neutiquam
resisterem, sed Majestetem ejus illam su=tollere sinerem, sic ut ipsa raptum minirne procurarem.

sum tulisse quo vir Dei ejus molimina non approbaret tantum, verum etiam urgeret. Quod vero in opusculo Vita et mores etc. Sancta nostra dicitur (art. \1) Borgiie confessa fuisse interventu P Balthasaris Alvarez, idquidem hoc de quo agimus tempore fieri potuisse non videtur, quando nondum erat ei cum Alvarezio rerum spiritualium commercium; contingere autem potuit uno e sequentibus annis, fors anno 1558, per aliud quoddam Borgiae inter. Namque ipsa Teresia scripsit anno 1576 ad P. Rodericum Alvarez (tom. I, epist. 19J se bis cum Borgia
,

egisse

quod haud

scio

an non de duobus tantum

intra quindecim hos dies colloquiis intelligendum sit an potius sic ut dicatur S. Franciscus bis venisse Abulam et utraque vice saepius S. Virgi;

nem
105

visitasse,

prout de alterutra saltem

(lib.
i,

vice
Pdrfin^<

Chronicum habet

cap. xx,
S.

num.

4-).

Hic itaque salutare mihi cousilium et remedium suggessit, utpote qui hac in re versatissimus erat. Multum quippe hic facit experientia. Addebat
praeterea,

gravissime

me

delicturam,

si

posthac

Franciscus Borgias, P. Padranos etiam, qui jam bimeslrem S. Teresiae habuerat curam, indidem avocatus fuit quod illam non parum afflixit, ratam vix alium confessarium ex sententia successurum. Invenit tamen, ope cujusdam cognatae su v et alterius matronae, nomine Guiomarae de Ulloa, alterum non minus idoneum ex eadem Societate virum a quo ad majorem etiam perfectionem ccepit incitari et
liquit
( ;

Dum Abulam

Abula
10.

^ca-

amplius
in

spiritui Dei refragarer. Unde magnam animo meo consolationem sensi, uti et vir ille nobilis ; qui etiam magnopere laetabatur, audito Spiritum Dei hic operari, mihique semper qua poterat (poterat autem plurimum) tum verbis tum re

quibusdam amicitiis acnecessitudinibus effcacius

subdici.

Non

videtur confessarius
;

illi

fuisse P.

subsidio fuit.

Balthasar Alvarez quanquam id crediderint PP. Ludovicus de Ponte, Franciscus aS. Maria, Fredericus a S. Antonio, Montoya aliique. Etenim primo, ut monet Boucher ex Ludovico de

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

rfe Ponte, Sacchino ac Nierembergio, non fuit p. Balthasar anteannum 1558 sacerdotum ordini adscriptus. Secundo, Ribera non obscure significat alium quemdam Patrem inter Joannem

155

tune ingratitudinis nota videbatur, easdem amici*wctii * tias rescindere. Quare ab eo petebam cnr cum j/ Deum per eas non offenderem, ingrata esse vellem ? Suasit ergo raihi ut ad aliquot dies negotium hoc
,

Padranos
praesertim

et

Balthasarem Alvarez intercessisse

i,

Deo commendarem, hymnumque

Veni Creator

ubi dicit Alius ex eodem collegio (nempe Abulensi) Pater, qui antea illam direxerat et jam etiam interdum illius p. Balthasare aliorsum impedito, confitentis excilib.

cap.

vi,

Spiritus,

etc. recitarem,
,

illuminare dignaretur
esset,

mentem meam quo quid factu optimum

ut
is

possem perspicere. 168 Cum ergo die quadam frequentius

penitus placendo

et

arden- "
in

Chritti ,n
l

piebat peccata, etc. Tertio, in

eumdem senswn

io-

tius orationi institissem,

illi

Dominumque, ut me
,
,

r" p ' u

" quen ~
'

qui videtur S.

Mater

Unus, inqviens, illorum

adjuvaret

" ;u" u

(PP. Societatis Jesu), qui antea me adjuvabat, is cui subinde, P. Ministro (Balthasare Alvarez) impedito, confitebar, incipiebatdicere, etc. [Vitae suae

mnum

praedictum recitare ccspi

rogassem hyin quo cum ali-

quousque progressa e>sem, tam subitus

me

raptus

oJium

Socie-

cap. xxix). 166 Mihi incertum de quo

Patre hic sermo

sit

occupavit ut prope tota extra me ipsa essem, ita ut de eo nullatenus dubitare possem; nam nimis quam manifesta res erat. Hic primus fuit raptus

\M Jeiu

sed apud Cienfuegosium (lib. iv, c viii, i) legitur P. Ferdinandus Alvarez, qui Francisco Salcedio a Confessionibus erat, aliquoties S. Teresiam

quem Dorainus mihi dedit, in quo aperte verba haec ex eo audivi Nolo posthac cum hominibuscon:

verseris,

sed
-.

pro sacro Tribunali audivisse. Boucher anceps hseret inter P. Ferdinandum huncet P. Antonium Araoz, S. Ignatii consanguineum. Cum Araozio rem sibi fuisse ip&a, ait, Sancta testatur. Recte id quidem; sed valde dubium an anno 1557 aut 1558. Sanctae enim de se sub tertia persona scribentis adP. Rodericum Alvarez (tom. I, epist. 19) Tractare coepit cum viris spirihaec sunt verba tualibus Societatis Jesu; quosinter fuere P. Araoz, quieratcomraissariusSocietatis, quemcontigitilluc accedere, etc. Jam vero commissarii munus Arao:

consternavit

cum Angelis. Maximopere hoc me magna quippeanimas meae erat turUnde magnus me timor

batio et commotio, et verba haec mihi valde pro-

funde

in spiritu dicebantur.

incessit, sed ex alia parte mirabili

sum

consolatione
~~

perfiisa

zius suscepit
lib. vi,

anno 1562

(Hist. Soc. Jesu,part. n,

n. 65), et fuit

antea Castellanae provinciae

(Ibid. part.
i,

quem, ut quidem ceuseo, ipsa rei novitas causabat) jam abiisset, accessit et intra me mausit. Quod autem ad me tuuc ore dictum est, exinde re ipsa completum est: ex eo enim tempore numquam amplius firmam cum quopiam necessitudinem contrahere, consolationem ex eo capere, aut amore prosequi aliquem in particulari potui, nisi eos quos Deum amare ac serio velle ei servire novi. Nec in manu aut pote:

quas,

postquam

tiraor

(utpote

praepositus db

anno 1554

lib. xiv,

ctnfe>w

iuin

TreS)a r/i/l

ergo non est probabile eum unquam S. Teresiae stabilem confessarium fuisse quod si illam aliquando audierit confitentem, id tantum fecerit pro data occasione in casu atiquo particulari. Haec ad supplendas guasdam S. Teresi omissiones a me disseri oportuit ipsam nunc iterum audiamus. 167 Hoc autem tempore jussus est confessarius meus ex hac civitate in aliam commigrare; quod sane pro eo ac debuit, mihi permolestum accidit et grave fuit verebar enim ne rursus retrospicerem, et ad pravas meas consuetudines redirem, mihique impossibile videbatur huic parem invenire. Unde anima, velut in deserta quadam solitudine sola relicta, valde anxia et timida mansit; ut quid mihi facerem plane iguorarem. Quocirca quaedam de cognatis meis tantum fecit, ut me domum suam abduxerit, ubi ego me quamprimum ad Patres Societatis contuli, ut alium mihi ex illis confessarium deligerem. Placuit autem hic Domino ut necessitudinem et familiaritatem cum

num.

5?)

mea fuit secus agere ; nec plus moveor, sint consauguinei aut amici, nec ne, nisi hoc quod dixi jam de eo intelligam, aut nisi sit aliquisqui sein oratione exercet alioquin gravissimum mihi est cum alio quopiam agere. Vere hoc ita est, ut mihi
state
:

.-

nullum de eo dubium est. eo tempore ita ad omnia ex amore Dei, nW***man ~*~ ene ' ut cui ancillam suam unico momento (neque enim x

quidem
169

videtur, et

Ab

ro$e deiertt.

diutius id mihi visum est durasse) in

ahum hominem

commutare

placuit, relinquenda

animata mansi, ut

necesse non fuerit mihi id amplius speciali aliquo praecepto injungere. Quod enim confessarius ita me
his

implicatam videret et affixam, hinc non fuit ausus hoc mihi aperte et expresse injungere. Exscilicet

spectare
fore ut a

debebat, ut Dominus ipse in

est,

me

operaretur, uti et operatus

nec ipsa putaram

aliquoties hoc

me impetrarem

nam jam

conata fueram; sed ita id mihi grave et permole-

stum fuit, ut id quamprimum, tamquam rem in qua non multum momenti situm esset, omitterem p
et penitus abjicerem
:

hoc vero robur mihi, etpleliberta-

nam

illius

quod volebam opero esequendi

vidua
Hffic

quadam
suo

nobili sanctaeque

vitae,

quae

cum

Patribifc illis saepe tractabat, contrahere inciperem.

me

confessario fecit coutiteri, et ad dies

aliquot illius iu a?dibus egi.

Pergratum mihi erat quod non procul ab eorum collegio habitaret, quo major esset cum ipsis ideutidem agendi occasio
:

tem, Dominus dedit; quare hoc confessario meo aperui, et prout quidem is mihi iujunxerat, omnia quantocius reliqui. Unde qui mccum continuo agebaut, hanc in me resolutionem et generositatem

raeae etiam e nuda sanomni conversatione sua praBferebant, fama et commemoratioue comraodura accedebat. Hic porro Pater ad majorem coepit me promovere perfectionem aiebat enim nihii omuino me praetennittere debere, quo Deo penitus et per omnia placerem quam etiam in rem magna >atis industria ctsuavitate utebatur: vix enim auima niea utcumque fortis erat et valens, sed admodum tenella, praesertim ad particulares quosdam erga
ctitatis,

magnum

siquidem animae
in

parum inde fructus retulerunt. BeneDeus in aeternum, qui unico in momento illam mihi libertatem dedit, quam omni diligentia
videntes, non

dictus sit

quam

me

etconatu meo, etiam per tot annos adhibito, per ipsa consequi non potui ; tametsi tantam mihi
:

subinde violentiam inferrem ut sanitati id meaenon parum nocuerit sed quia opus fuit ejus qui potens est et verus absolutusque omnium Dominus, hinc

nullam
170

jara

ineo poanam aut molestiam

Teresiae
;

sensi.

Raptum hunc S

primum

fuisse

s'9 e " *'

nonnullas personas aflfectus exuendos

ulos

Deum minime

ofFenderem
;

nam etsi per magnus tamen

:

clare patet e proprio ejus testimonio sed verba quee in eodem audivit non fuereprima qweDominus ei diocit. Liquet id e fragmento quodpaulo ante(num 152) e Vitse ejus capite xix desumpsi.
Iltic

meuserga eas

erat aflfectus

unde insignis mihi

fu-

enim, postquam retutit has voces

Servi tu

mihi

156
AUCTOM
V. D.

DE
;

S.

TERESIA VIRGINE.
scrupulum sensi, quod ld ex humili- D putarem omnes quippe incompatatis defectu fieri quam ego, et multo sanctioris erant vitae rabiliter eminebant cur ego eis insuper doctrina et litteris quam poteram maxime, non crederem ? Conabar
conscientiae
: ;

M
1

Hoc primum fuit verbum compellans etiam me satis quod te loquentem audivi unde omnino notatu diconstematam reddidit Est id Teresi gnum, eo maxime quod gravissimos S. Riberam, Yepesium et Joannem a biographos, scihcet DoJesu Maria praeteriit qui affxrmant minum in pnmo illo raptu prima vice sponsam sibi suam fuisse allocutum. Auctor vero Ckronia suorum errore pro sua solertia ab eo decessorum sit Dei ad animam cavit. Cujus autem naturse Mater explicat initio capitis sui xxv; locutio S intellectus appreprobe eam distinguens a mera sermocinatione cum seipsa, hensione et ab animse qua ea qua> desursum ac simul aperiens rationem accl c.r r<sionesa fraudibus satanse sunt verba capitis iltius diqnosci queant. Dein per reliquam xxvi varias congent partem et per totum caput biennii ad se factas. Dei locutiones, tempore fere referendam ptenque putant

sollicita mihi de cactero noli esse

mox subjungit,

Dominum

credere, et simul sceleraetiam vi mihi facta, illis meam recogitabam, itaque illos verede tam vitam me judicare, cum sic judicarent. Quare sicanxiaet me e templo contuli in oratorium quoddam;
afflicta

cum jam ad

dies multos Sacra

Communione

absti-

cavissem, in qua tamen nuissem, et solitudinem

ut omnis mea sita erat consolatio et haberem, cum quo conferre possem; nam nullum omnes ad unum mihi adversabantur. agerem, me 173 Nonnulli, dum his de rebus ridere, tamquam si tantum imaginavidebantur alii confessarium monetio et phantasma fuisset
:

recreatio, ita

mn ^V**
-on/v

alii certo et indubibant, sibi ut a me caveret solus diabolum in me operari tanter asserebaut (esto cum aliis conspiraret ; at coufessarius meus
:
:

Ad idem tempus
illam

celebrem

mferni visionem quam capite inde ad annum suo xxxii S Virgo describit cum exaravit sexennium suam iterato
;

dumtaxat, ut me, sicut postea intellexi, probaret) semper me consolabatur, dicebatque, tametsi etiam
diabolus foret, modo Deum Optimum Maximum peccando non offenderem, nihil penitus mihi damni a me discessuillum inferre posse ; ipsum tandem ipsam a Domino instanter per unde hoc

quo

vitam

Verumtamen quia visionis ilusque ad caput suum xxxii dilius narrationem lapsu quam stulit,non tam, ut videtur memorise
efjiuxisse testetur
,

rum

b illius

divinitus

connexionem potius cum immissa sibi Ordinis sui reformandiidea; ego quoque

ipse, tum omnes E preces deposcerem, id quod tum dabat, nec non alii ille in confessione aures quibus

Sancta rehic omittam, et servatam ab ipsa religiose sequar. rum seriem supenus legigravu aliqwl 171 Relatis itaque iis quse paulo

eam

plurimi

serio praestabant.

Omnis quoque
,

oratio

viri

exponendo mus, Teresia nostracaput xxv orditur locutio, quae sine strequomodo Dei ad animam
pitu
et

quasi tacite

fit,

intelligenda

sit

dein quee;

mea hunc ad scopum dirigebatur; quin et univerorabam , ut Deum sos Dei servos, quos nossem Majestas illius via conducere rogarent, alia ut me ego Deo rem diguaretur. Biennio pene toto hanc continuo commendavi, identidemhoc ab per preces
eo petens. 174 Nihil

nam

illusiones in ea materia latere possint

ac

tandem undenam cognosci possit locutionem taprosequitur lem vere divinam esse. Post quae ita
vitaesux historiam
sidias struere
:

autem me

consolari poterat,

cum me-

Sanot*ivr

Varias diabolus technas

et in-

cum mecum

cogitabam fierine posset ut

loqueretur.

Nam

cacodamon toties quod nullum arapliusmei

recolligendae tempus

potest,

adeoque nihil hac

in

re ita

per orationem
aliis

in solitudine

ticertum est, quin semper tutius ac securius sit cautela et magna cum circumspectione et mere ac peprocedere, ac directorem quemdam doctum

cum haberem,Domiuusmihidabat, utinterim dum possem recollime introrsum conversabar

,

ego cum sola mores quos nonnulli habent. Semel inter alia id poteram vel orare alloquio me ipsa solarer, non mihi contigit, cum scilicet multi de quibusbonam tantam tribulationem et sedob vel in libro legere opinionem,ut par erat, habebam, unum in locum illuderet, tota timorem, ne forte mihi cacodaemon tunc nonnisi cum uno congregati erant (nam esto quid tandem de inquieta et afflicta, plane nesciens alio nullo loquerer, in particulari agerem, et cum angustiam alime factura essem (et hanc quidem ssepe innisi dum hic id mihi praeciperet, illitamen numquam meo judicio quoties, imosaepe sensi, sed et me valde au f ter se de me juvanda agebant, quia ac tunc), quatuor ita gravem et excessivam mihi et metuebant ne forte diabolus diligebant manebam, u C J in hoc statu dum extra orationem quinquehorascontinuo illuderet; quin et egomet solatium veniret terra mihi ullum, nec e ccelo nec a eram, non mediocriter timebam nam statim atque me, milfe inter autaffulgeret; nisi quodDominus eidrm me applicabam, et aliquam mihi Dominus pati cerneirt. '* periculorum timores constitutam, ,ed tienign gratiam dare incipiebat quamprimum omnis a verus amicus es tu tmui 1* 175 Quam, o Domine Jesu, me timor recedebat et secura reddebar) quinque potes, et nun,

habere ita ritum, qui errantem audacter corripiat, damnum incurrat esto enim fiet ut nullum prorsus seepissime valde sim passa, ob nimios illosti; ;

reluctante, gere ; quin et ipse, frustra me ei videbantur , egoque , batur mihi quaecumque molestissimum quantumvis idmihi gravissimum ac bed eum tunc loquentem audire cogebar. esset, habens, cujus nullum amicum essem

loque-

vel sex eosfuisse crediderim, et affirroabat zelosos Dei servos

:

omnes insignes et autem tunc mihi

sibi

et

quam potens Quando enim vis, Omma qu quam non vis, si modo nos te veliraus *the*e
!

confessarius

meus

omnes
;

illos

persuadere a

condita sunt,

diabolomihi
videri,
ristiae'

i-mptereaque illud consultum illu.li ne toties .sacramentum Venerabilis Eucha,

orDem wdicant! Utinam plena per universum tu amici^ rarum voce promulgare possem quam
tuis fidelis sis
!

te,

mundi Domine, l deni

susciperem

meque

in

externorum nego-

,.,upuio*

e<

timorem ./.6oi,c, Muiio-

tiorum tractatione distraherem ac solitudinem <averem. timore et 172 Equidem, ut dixi, in magno tunc ad quam augendam non parum aDX e a t e versubar;
j

pertranseunt

quam

confert bat
.

01lt

inuum

meum

cordis deliquiura
loco sola agere

ita

ut ssepe per diem aliquo in

et anderem. Cumque viderem tales tamen animum inducere penitus mihi dicere, et gravissimum non possem ut hoc de me crederem
;

non tam multosid

aut pertransis. oo quodpati siniseumqui te diligit. Quam, est suaviter tuoa mine mi, tenere, civiliter, blande et O si quis nunquam ai tractare et habere nosti VideriN quem, praeterunum te, amareprocurasset! ama , probare eum qui te o Domine, virga et rigore
deficis
!

deficiunt ei Omnia, Domine, creata Dominus, nuntu, illorum omnium Nimis quam exiguum

utjamin extrema

afflictione constitutus,

mn ) 0T *

amoris tui extremitatem et immensitatera

intellig*

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BBIS.

Deus meus, ingenium simul et doctrinam, nec non nova verba haberet, ad opera tua magnificanda et extollenda, ut qtiidem ea anima mea intelsi

157

quis,

lig-it

Omnia me deserunt

et deficiunt,

Domine mi,

sed si tu deficiam.

me non
Omnes

et ignavi videntur esse, ut, quamprimum se contemni vident, omne robur etpotentiam suam amittant. Nerainem hi hostes de facto oppugnare noruut, nisi quem

178 Ita porro

illi

mihi meticulosi

V. D. M.

lo^ D

derelinquas, ego a te nullatenus

viri

docti contra

impugnent, omnes

me

insurgant et creaturae persequantur, om-

me

nes me daemones exagitent, tu solus noli a rae recedere experientia qnippe novi quantum sit lucrum quod referunt ii qui in te solo confidunt.
:

ultro semetipsum trndeutem conspiciunt, aut quando suos Deus servos, ad majus ipsorum bonum, tentari vexarique perroittit. Utinam vero timeremus eum quem vere timere dos oportet, nobisque persuade-

(nttrnu '""'-

lionetam
roboruvtt

ita

176 Cum ergo in magoa illa anxietate constituta essem (nondum enim aliqua mihi visio hactenus
oblata erat), haec sola verba nimis
fuere ad illam auferendam,
ni

quam sufficientia
timere:

remus plus nobis damni ab uno peccato veninli quam ab omni infernali multitudine simnl juncta posse advenire cum hoc revera ita sit. Quantum porro nos hi maligni spiritus in metu et pavore detinent, eo quod per nostros honoris, auri ac volu:

mentemque raeam, om Filia, noli

ptatura appetitus

ipsi
!

nubilo discusso, serenandam:

reddere volumus

Nam

nosmetipsos pavidos et timidos illi tunc nobiseum cod-

eg-o

enim sum,

et

non deseram

te, noli

timere.

dispositam vidi) valde longo tempore opus esse ad mihi persuadendum ut mentem ego meam ad quietem componerem,
et

Putabam sane

(ut quidera

me

juncti et velut collatis viribus (nam nobismetipsis hostes et inimici sumus quando diligiraus et sectaraur ea quae odisse deberemus) permultum
,

haud dubie nobis nocebunt

ipsi

enim

in

causa

neminem

genium

sufficientem ad hoc eloquentiam et inadferre posse ; et ecce sola verba haec ita me

serenant, corroborant, animant, securam reddunt, quietant et illumiuant, ut animam raeam in mo-

sumus cur nostris propriis armis illi nos oppugnent, ipsis quodammodo illa in manus dantes, quibus nosipsos contra eorum vim et impetum defendere deberemus; quod sane deplorandum est. Sed si propter Deum omnia repudiemus, crucem amplectentes, eique sincere et ex corde servire satagamus tunc E noD secus has cacodaemoo veritates fugit, quam uos pestem viruleotissimam.
;

mento plane immutatam viderem et alia et contra universum mundnm disputando, rationibus evicissem Deum esse qui in me operaretur. Quara Deus bonus est, quam bonus et potens Dominus est Nam non modo bonura consilium suggerit, sed
,
!

179

Nam

diligit
;

remediura

verbaque ejus sunt opera.

!

Quam,

meodacium

raeDdacium, iiuo ipsummet est "meniaeu oec oullum cum eo qui iu veritateam- "''"'"'"'

Deus bone, fide hominem corroborat et per.eam amor adaugetur Ut verum fate.ir, sa^pe ad mentem et memoriam revocabam, quomodo Dominus olim,
orta in mari tempestate, ventis iraperasset ut cessa-

bulat, ioibit pactura aut

commercium

sed,

cum

etintellectumalicujus obnubilatum cernit omnimodis collaborat ut et oculos ei eruat et plane

mentem

unde ita mecum ipsa dicebam Quis est hic, cui omnes potentiae mese ita obediunt et qui unico momento tam spissis in tenebris lucem serenitateraque adfert qui cor quod saxeum et marmoreum qui suavium lacrvmarum esse videbatur emollit
rent;
:

caecum reddat. Si quem enim jam ita raecum videat, ut is se in rebus vanis quietem inventurum putet (nam omnes mundi hujus res ita vanae sunt, ut non nisi puerilia crepuodia et ougae esse videaotur), quamprimum advertit hujusmodi hominem merum
esse

ibi

fluenta laxat, ubi ariditas

dudum

et

longo tem-

puerum, cum nimirum puerorum raore vivat; unde mox audaciam et animos concipit, ad cum eo,

pore
intra

futura esse videbatur? Quis haec desideria

subministrat? Quis hos suggerit animos? ut saspe

w d*mane$
onne /,,,

tar 'sit autn.

me ipsa cogitarem Quid est quod timeo ? Quid hoc? Huic ego Domino famulari cupio aliud nolo quam ei soli placere aliam recreationem quietem, bonum non cupio quam illius voluntatem facere (nam de eo, prout mihi quidem videtur, plane certa eram, ut id hic possim referre). Si ergo Dominus tam potens sit, atque eum esse video et 6cio, et dasmones ejus sint mancipia, deque eo nefas sit dubitare (cum sit de fidei articulis), ego autem hujus Domini et Regis ancilla sim, ecquod illi mihi malum inferre possunt? Cur non satis virium habeam, adcum universis inferorum cohortibusdecertandum? 177 Crucem itaque in manus sumpsi et videbatur sane mihi Dominus robur et animura inspirare; nam brevi tempore ita me immutatam vidi ut cum omnibus daemouibus etiam manus conferre et luctari non vererer: videbar quippe cruce illa haud difficulter eos in fugam agere ac debellare posse. Unde apud memetipsara provocando dicebam Venite jam omnes quotquot estis videre volo quid
:

est

non jam semel, sed saephiR luctandum. Eaxit Deus horum numero ipsa non sim, sed gratiam Majestas ipsius, quaeso, mihi det, qua mediante, id quietem esseexistimen quod verequiesest; id honorem,
de

quod vere honor

est; hoc delectabile,

:

quod vere

delectabile est, et non vice versa

ac

tum dsemones

omnes explodam

et flocci faciam;

me

timebunt.

Non

intelligo

imo potius ipsi hunc timeudi modum,

ut dicamus,

diabolus, diabolus;
,

cum

dicerepos-

timorem incute- re scimus euim jam tum, illum, nisi Dominusid ei permittat, se ne movere quidem posse. Quid sibi vult hoc? Quod scilicet jam plus metuara eos qui daemonem itametuunt, quam ipsummet verear: nam ipse nullum prorsus inferre mihi damnum potest; at hi, pro3sertim si confessarii sint, hominem mire turbiut et inquietant. Equidem per multosannos tantas hac
simus,
:

Deus, Deus

atque

ita ei

in re pertuli

molestias, ut

etiamuum mecum

ipsa

mirer quomodo eas ferre potuerim. Beuedictus sit Dominus, qui ita rae reipsa fortem reddidit. Amen.

Hsec Sancta, capite xxv.

mihi, ancilla Dei

cum

sim, facere universi possitis.

:

XI.

P. Balthasare Alvarez conuti incipit.

nam ex eo temilli me timere pore quieta et sine timore mansi, et ita illos, quotEt sane videbantur
quot sunt, formidaredesii, ut omnis

fessario
sti

Saepe Chri:

quem hactenus
tamen jam

alloquio et visionibus fruitur

habueram, timor

cessarit:

nam

taraetsi eos, ut postea

premitur

anxietatibus et

homi-

referam, interdura adhuc viderem, non

amplius eos timebara, quin imo rae

esse
:

ipsis terribilem

num

oblocutionibus.

putabam et quoddam mihi, Deo dante, in illos omnes mansit dominium, utjam non magis eos ti-

meam quam
Tomus

si

muscae forent.

Sequiturcaputxxvi,inquoadhuc de Dei
27

locu- *;'" -

vii Octobris,

Pars Prior.

tionibus

168
IVCTOftt
:

DE

S.

TERESIA VIBGINE
queat colligi an Deus sit qui loquitur, ut neminem id ignorare posse putem. 182 Omnium vero tut.ssimum est, sicuti S8e pe mihi Dominus sigmficavit, ut totam animam et omnes quas a Deo accipimus gratias, confessario aperire non vereamur: is autem doctus sit oporvero est in omnibus morem gerere. Hoc autem ipsa facio, etnisi facerem. quietem non haberem neque enim consultum est nos raulieres
tet; nostrura
;

tionibussermo est Unam de primariis ac maximis quas a Deo accepi gratiis hanc esse puto, generocuritntem feruni verua. sitatem et animos quos mihi contra cacodsmones Dei am0r y dedit. Damnosissimum quippe maximeque imperA tinens est, aniraam ignavam et meticulosam esse et aliud quid pneterquam Dei offensam vereri. Nam cum omnipotentem Regem et Dominum ita raagnnm habearaus, ut omnia possit et omnes sibi subjiciat, nnllam omnino timendi occasionem haV. D. M.
-</"-

et

Prtcipm

c^eiiariun,.

beraus,
jestate

si

modo

(uti dixi) in veritate et sincere et

magna cum

conscienti puritate coram ejus Maambulemus. Ad hoc vellem (sicuti dixi)

omnera quicunque
aliquain re

timorem habere, ne videlicet offendara illuraqui hoc ipso momento

est
:

plena quiete frui, cum et indoctaa simus, et nullnm at ingens sequatur omnino hinc incommodum commodum. Et hoc vakle frequenter mihi contingit. Confessarium habebam qui vanis me mortificationibus exercebat, et subinde etiam afflige.

Dos ilestruere.et ad nihilnm redigere potest

nam

si

bat, et

mirum

Majestatem ejns amicam et propitiam habeamus, omnes adversarii nostri manibns junctis velut supplices corarn nobis se humiliabnnt. Dicet ad hoc quis, id ita quidem esse, sed quaenam anima ita recte et sincere vivet utDeo placeat in omnibus, et nihil omnino metuat? propterea facta securior
,

nullam
hic

in modum me identidem divexabat: quippe mihi quietem indnlgebat. Atque

meo

judicio

fuit
;

qui
et
,

plus
licet

quam

alii

me

in

via spritus adjuvit

magnopere eum

diligerem, subinde tamen ad eum relinquendum tentabar; credebam namque eas quas mihi oausa-

bat molestias et afflictiones impedimento esse, quo

monmea; nam nimisquam

iraprobaetinntilis
:

at est, ac mille raiseriis et infirmitatibus obnoxia Maximus non ita se erga reos gerit Deus Optimus

minus orationi possem insiatere. Quotiescunque autem hoc facere proponebara, statim iuterius Domino loquente monebar id ne facerem, idque tam
aspera et acri

novit quippe imbecillitatem homines solent nostram. Sed anima evidentibus e signis et conjecturis colligere in seipsa potest an ipsum sincere
uti
,

cum

reprehensioue, ut

illius

verba

magis cor

meum

discinderent

quam

oranes quas

vereque diligat amor enim in iilis quae ad hunc statum pervenerunt, non est dissimulatus ettectus, uti in principio, sed admodum impetuosus; et ardens
:

mihi confessarius inferebat molestiae. Aliquando grave mihi erat, quod hinc quidem interrogarer, illinc vero repreheuder. Et sane sic mecum fieri
oportebat, proutquidera voluntas
et

mea parum

flexa

hae Dei videndi desiderium in se sentiunt, uti infra

uberius ostendam, aut jam supra commeraoravi.

Hinc orania hominem cruciant, affligunt, torquent, nisi aut cum Deo aut propter Deum ferantur omnis quoque quies eum inquietat, quod se a vera
;

et propria sua quiete abesse

sentiat. Proinde
est,

res

manifesta
181

est et qure, sicuti

dictum

dissimulate
tribula-

morigera erat. Semel Dorainus mihi dixit me vere obedientem non esse, quamdiu non proponerera et parata essera pati sed oculos coujicerem in id quod ipse nostri causa passus esset, et tunc mihi omnia quam facillima visum iri. is scilicet qui in 183 Alius porro confessarius initio Confessionem meam exceperat, mihi quodam
;
,

Qnapmpier
lllllUII SllWll.

apiritbtu pi<i,it

tecteque non procedit.

modn*
t/uo

terapore consuluit, ut,

quandoquidem jam

notissi-

Quodam

tempore,
variis

cum me magnis

mum

Dfu* animam
increpnt,

tionibus atqne

aliorum oblocutionibus, certo

quodam in negotio, quod postea referam, in quo tum uuiversam civitatem iu qua imprassentiarum tum universum Ordinem repngnantes et ago adversantes habui, oppressam cernerem, et magna
,

erat spiritum bonum in me operari, id ipsa posthac tacerem, et nemini quidquam de eo dicerem, quod melius esset id genus res silentio premere et celare. Non displicebat hoc consilium mihi: nam quoties confessario meo hisce de rebus loquebar, tam mihi id grave erat et tanto me rubore

sane in angustia, nec iramerito, versarer, factum est ut liis me Dominus vocibus corapellaret Quid
:

suffundebat, ut
randis,

majorem aliquando

in hisce decla-

ii

times
tibi

An

nescis

me Omnipotentem

esse

Quod
etiam

gravibus peccatis aperiendis, difiicultatem sentirera , et raaxime cum singulares

in

quam

ii

promisi,

reipsa praestabo.

Et est

id

quaedam
illos

gratiae declarandae erant

putabam enim

Statim vero tantum in me robur ortum est, ut, quo ei possem servire, etiam ad alias perdifficiles res de novo aggrediendas animata fuerim, esto etiam major mihi inde sequi molestia, et novam illae patiendi materiam mibi dare debuissent. Hoc vero accidit mihi toties ut numepostea adimpletum.

mihi non credituros, meque audientibus ludi- F brio fore. Hoc autem male me habebat, quod magnalium et mirabilium Dei quaadam mihi hoc videretur esse irreverentia et vilipendium
:

ideoque haec

rum
vit,

dicere non

possem

saepe

quoque me increpa-

quin etiam

modo

increpat,

cum

in aliquas

im-

perfectiones incido; et
ut satis ea sint ad

quidem verbis

tara acribus,
in

silentio involvere maluissem. Tunc demum intellexi valde raihi male confessarium illum meum in hoc consuluisse, nec ullatenus debere me quidquam celare eum quo ut confessario utor; hoc namque louge tutissimum esse, et secus si agerem, fieri

animam quamdam
:

nihilum

redigendam

potentia, ut ipsa se corrigat

tam nam, sicut supra dixi,Majestasejus consilium dat juxtaacremedium.

;

tantae saltem sunt efficaciffi et

posse ut illuderer aliqnando et deciperer. Quotiescunque Dominus mihi in oratione aliquid facieu-

dum

raandabat, confessarius autem id fieri nolebat, Dominus, cum ad eum postea recurrerem, jubebat
ut obedirem confessario
:

Alias praeterita peccata mihi in

memoriam

reducit,

ac Majestas ejus lpsius

ac

tum praesertim cum singularem aliqnam mihi gratiamdare vult, adeoutsejam anima vere coram veritas quippe tam illiu.s tribunali consistere putet clare et liquido ei ob oculos ibi ponitur, utquosese referat, prorsus ignoret. Subinde pericula qutedam tum mihi, tum aliis impendentia, nec non alias res futuras, tribus aut quatuor antequam contingerent annis mihi prcesignificavit qua? omnia exacte et ordiue evenerunt; quorum nonnulla postea fortasse referam Adeo ut tam multa signa sint e quibus
:

deinde mentem immutabat, ut jam id mihi injungequodara ret quod Dominus ante fieri jusserat. Cum Superiotempore multi libri hispanici nobisjussu

rum

auferrentur

legique
est,

vetarentur,
afficiebar, et

satis

hoc

mihi grave visum

quod essent nonnulli erga

quos jain
latine eos
:

quorum lectionem raaxime

amplius legere vetitum
legere fas esset.
te cruciet
;

erat,

quod solum
ait

Unde mihi Dominus

tibi

Ne hoc
;

nam ego dabo

Nesciebam cur aut quo

fine

librum viventem. nonhoc diceretur

dura

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. 159 Aocroai dum enim ullas tunc visiones habueram at non P. Ludovicus de Ponte insigni volumine proseV. D. M. cutus est, quod adire potest quisquis verim peniraulto post, quid sibi id vellet facile intellexi. Nam D tius nosse cupierit. tantam recogitandi et ea quas coram videbam menfn-nen fun<? ditandi materiam habui, et tantum mihi Dominus, 185 Est tamen adhuc aliquid quod hic omittere iempori$$ubnon possum.Nempe paulo ante tegimus S. Teresi- au$lero. in me omnimodis erudienda, araoiem exhibuit, ut am satis severe a confessario habitam fuisse, miaut valde parum aut prope nihil opus habuerim
:

libris.

veritates legi

Majestas ipsius verus ille liber fuit, in quo benedictus autem sit ille liber, qui
:

rum

quae legenda et facienda sunt ita

p.

fl,i/</in'

Aharez, tgre-

raemoriae imprimit ut ea nulla eradere possit oblivio. 184 Confessarium quem modo laudari videbamus fu j sse C redo P. Balthasarem Alvarez, quijam

in modum aliquando cruciatam, ad dies multos (viginti habet P. de Ponte) non admissam ad Sacram Synaxin, etc. Hujus autem austeritatis ct

cujusdam quasi hallucinationis causam humilis P. Balthasar ipse assignat, seu verius dixerim exaggerat,in relatione quam de suospi-

r.17

annolbW, quo nos Sancta perduxit. Sacerdotio

erat iniliatus
sciplinis sub
;

postquam

videlicet theologicis di-

magisterio PP. Dominicanorum

Abulensium biennium impendisset. Namque exhinc computando usque ad initium anni 1566, quando Abula Methymnam Campi missus fuit P. Balthasar, magisti um tironum acturus, annos habemus omnino sex; quot annos illo se confessa%

ritumisitad P.Everardum Mercurianum, Generalem S.J. Praepositum. Sexdecim, inquit, annos (puta ab anno 1551 ad 1567, uti numerat P. de Ponte) exercitus labore sum, arantis instar et non colligentis animo certe pusillo tunc eram; angebarque maxime quod iis caeterorum dotibus cassus
:

erara quibus aestimationera mihi conciliarem ab aliisetamorem.hac modo,modoilla cura discerptus,

rio
la

usam

scripsit S. Teresia in saepe citata episto-

ad P. Rodericum Alvarez. Toto

:

eo sexennio

minister collegii Abulensis S. JEgidii P. Balthasar fuit atque interim diu omnimodam, sine rectoris titulo tamen, ejusdem collegii admini-

vacandi precationi percupidus; quiete illic ubi oportuit, nequecollocata scilicet nec reperta Eodem hoc tempore raeas animi mendas amarori potius
. .

quam

submissioni raihi esse cognovi bantur raihi divina praepediri consilia

iisque vide-

proque ani-

B strationem

quandoquidem per id omne temporisspatium duo dumtaxat rectores,alter sesquianno, allernovem tantum mensibus prsefuere regimini. Praeterea externorum animos assidue juvit quo in munere persuaserat sibi primarium operario Societatis studium esse ut arctissime se Deo conjungat dein pertinere ad ejusdem Sociegessit
;
,

mimeiangustiiscruciabaretiam vitiisaliorum quorum ad me cura spectabat; rebarque rationem e.<se

reg-endi

optimam submissos

illos

amictosque habere,

dum

se ipsi corrig-erent
:

Amantior eram mei,

videbatur euirn mihi

animo simul eram aegerrimo

foreut virtutura perfectionem assequerer idque eo quia divina largitas non ita mihi s^se impertiebat ut caeteris.
.
. .

nunquam

inslitutum (verba Sacchini sunt) non ad quemvis virtutis gradum, sed ad quam liceret excelsissiraura horoines perducere; nequeesse quemquem ullo in ordine, qui non posset suo in statu magis ac magis perfici proinde non curandum
tatis
:

Pusilli

angustique animi

mei causa sapientiores homines sanctioresque verebar; quibus sistere me non audebara, quod exsu-

ctum efflictumque me cernerem,

ore litterisque carentem
:

inter illos meute,

quam
cos
res
:

raultos quis

numeret poeniteutes; sed

vel pau-

conandum perpetuis incrementis reddere

melio-

quippe et graviter vindicaturum Deum in spiritualis vitae raagistris, non culpas modo a quibus non averterint quos instituebant, sed etiam praeter-

neque vitae munera obire mihi posse videbar nisi geminos inter viros raedius, alium hinc virtutibus, alium inde negotiis gerendis idoneum.... Sentioque intolerantiae meae fuisse
illosaccepisse

tam asperequos
c.

ferre sit npns, i.btutu

minimum

in

illos,plurimum in

Deum

defixo

(Apud
'iim

missam perfectionem ad quam non evexerint

Lud. de Ponte,

xm,

i).

Deinde securim quodammodo ad radicem applicans, operam dabat ut a rebus creatis paulatim abstraheret; praesertim ab otiosis ac supervacuis familiC aritatibus, quas in Societate quoque plurimun
detestabatur
:

vix intelligi affirmans

quantum

ani-

morum cursum
impediant.

ad

Deum

et illapsum Dei in eos

Ac ne erga seipsum quidem volebat humanitus affici, munuscula et omnes amoris privati illecebras respuens, profitensque gratum etiara
sibi fore
si

186 Jam ut ad historia? Teresianae seriem redeamus, locutiones internas, quae pene biennium expleverant, subsecutae sunt per duos annos cum dimidio,nempe ab anno 559 in annum usque 1561 plurimae eaeque insignissimae visiones. Eanon prima, in qua, quia nec imaginaria nec sensibilis esset, Christum non tam vidit quam sibi adesse miris modis novit, contigit ei festo quodam S. Petri die, posteaquam enixe Deum oraverat ut
1 ,

diu

De.nm

precnl'i(ui$$et

interdum

alios confes.sarios pro voluntate

adirent.

Hac libertate utens, inque sui victoriam non molliter exercens, ad orationis studiura pertrahebat. Super omnia legem sibi prnefixerat ne cum poenitentibus nisi de rebus divinis loqueretur; ut ne ipsi quidem dynastse cura quibus ageret alios auderentsermonesinjicere. Ille autem, ut ex pleno
verba fundebat, tanta vi, tanta sublimitate disserebat utvel unico sermone sapientiae coelestis amore audientem succenderet. Haec
et ardenti pectore

vet alia se via duceret vel saltem de internoi verborum veritate plane securam faceret advocato eum in finem multorum Sancton-m jmlroci;

nio, praesertim S. Hilarionis et Beatissimi

Mi-

chaelis Archangeli, quos

rilu colit.
visio

CarmeliOrdo solem
post paucos dies excepit
:

Hanc visionem

imaginaria triplcx

primo manuumJesu
totius

Christi, dein faciei, ac

demum

Sacrosansepulcro

ctcB ejus Humanitatis, qualiter gloriosa e

surrexit.

En quae de

iis

Sancta nostra memorise

;

Sacchinus {Hist. Soc. Jesu, part. iv, lib. vm, num. 216, 217 et 218J quae citatu digna ideo duxi quia Balthasarem talem depingunt qualem stu:

diosus lector passim in S. Teresiae scriptis deprehendet; atque ut ex magistro discipulam agnoscas, et

prodidit, Vitae suae capitibus xxvn et xxvni. 187 In afflietione et anxietate erara et variae pro me ad Deura orationes passim fundebantur, ut me per aliam viara, quae securior foret, ducere dignaretur,

, ,, n /ia

vU

<iuceret,

quod eam per quam ambulabam BUSpectam

supplieiter peterera et

ilice-

viam

scias

quam a

directore suo indigi-

rent, ac periculis plenam.Fateor tamen, quaravis

id

tatam obediens Virgo secuta est, ac quasi effectum ex causa, Caeterum plura de Venerabili hoc Dei Servo jam non dicam tum quia frequenter ejus mentio in reliqua S. Teresiae vita occurret, et nominatim de eo, qua S. Virginis confessario, alibi disputabo lum etiam quia ejus res gestas Ven.
: ;

a Domino indesiderium in mesentire ad aliam quamdam viam meam ita melioratam eundam, quia tamen animam videbam (nisi forte interdura, cum ob ea qu mihi incutiedicebantur, nec non ob timores, quos mihi
bant, mire angebar), in potestate

summopere vellem

omnino non

fuisse

mea

160
liCTOR

DE
serio id desiderare, esto

S.

TERESIA VIRGINE.
autera etdocti melius eas exponent. Si enim dixero me neccorporeis nec interioribus animae oculis eum
conspicere, quia imaginaria visionon est; quomodo ergo scio et majore cum claritate et certitudine
I>

mea

V. D. M.

Deo peterem. Quod enim me quam me tatom, hunc aliud facere non poteram resignare, quod ipse sciret totarain Dei manus ipsumque ideo rogabam quid mihi conveniret suam in in omnibus sanctissimam voluntatem ut hanc viam me adimpleret. Videbam porro quod per
;

identidem ipsum a prorsns viderem mu-

inferos recta in ccelum tenderem, ante vero recta ad a me ipsa impetrare non poproperassera; unde

teram ut aut hoc ipsum desiderarem aut daemoniacam id illusionem esse crederem, estoquantamcunillud que possem, cum ad hoc credendum, tum ad adhiberem sed nequadilligentiam
desideranduin,
;

mihi persuadeo eum apud me esse, quam si oculis eum meisintuererPSi enim dicovideri perinde esse ac dum quis, quia in tenebris est vel ceecus, alium hominem apud se consistentem non videt, non satis hoc convenit;aliquam quidem similitudinem habet, sed ea satis parva est ibi namque sensibus suis quis homiuem praeseutein sentit, vel eum loquentcm iu:

cedentemve audit vel tangit

; at hic nihil tale est nec videtur obscuritas, sed per notitiam quanulla hic

quam hoc in manu mea situm erat.Quidquid agebam facerem) hunc m (si modo bonum aliquod opus
Sanfinem Domino offerebam ; adhaec pios quosdam ut me hi ab illuctos mihi in patroncs deligebam, quoque pesione diabolica eriperent; novemdiales serio regrinationes hac intentione suscipiebam
;

dam, quoe
seutat.

sole

e.st

clarior,

Nou dico solein

ulla

Dominus animoe se repraeaut claritatem hic videri, sed

lucem quae siue

tameu lucis visione iutellectum bonoanima fruatur. Magna hoc praeterea bona secum adfert. " 190 Non est autem velut quaedam Dei praesentia,
illurainat, ut tanta

" prwen.

pncterea

S.

Hilarioni et S. Michaeli Archangelo

me

commendabam ; quem hac potissiraum de causa jam recenter mihi in patronum delegeram, serioque quin et alios non paucos invocare inceperam
:

qualis saepe in oratione sentitur, praesertim ab iis qui orationem uuionis ac quietis habent; sed hic

statim atque orare incipimus,

invenire

videmur

quicum loquaraur,

et

etiam intelligere quod lpse g

Sauctos iraportunius invocabam, ut per illorum iutercessionem veritatem Dominus ostendere dignaretur et hoc suis ipsi precibus a divina Majestate
exposcerent.
188 Postquam ergo per biennium tam ego quam Dominus vel alii plurimi instantissirae orassent, ut peralinm me viam conduceret, aut rei veritatem decli raret,

nos audit, idque ex effectibus et spiritualibus ardentis amoris ac fidei et aliorum propositorum

cum quadam

cordis tcneritudine, affectibus sensiest.

busque colligere
faciat oportet
:

Est haec singularis et

magnu

Jetut Chrittnt

Dei gratia, undequi

est

eam
;

coelitus accepit,

permagni

quippe valde sublimis orandi

ut scilicet quis intelligat

modus, sed non

est visio

alloqueretur

dam

eo quod rae Dominus eo quo dixi modo saepe hoc tandem mihi contigit. Cum quoApostoli Petri die fe6to in oratione gloriosi
;

Deum

ibi

per effectus quos, sicut dixi, in aniraa

:

operatur, adesse

nam

per talem
:

modum

se

Mavi-

jestas ejus nobis patefacere vult

hinc liquido

versarer, videbam, aut ut melius dicam, sentiebam (oculis enira corporis aut animae nihil penitus vide-

dere est

Jesum Christum

purissimae Virginis Mariae

filium hic praesentem adesse. In alio illo orandi

modo

bam),seumagis videbaturipseSalvator noster Jesus penes rae consistere, et videbam (ut mihi quidem apparebat) ipsum esse qui mihi loquebatur. Ego, ut quae penitus ignorabam similera visionera fieri posse,
iuitio

quaedam dumtaxatDivinitatis
at hic praeter illas influentias

influentiae se exerunt;

etiam sacratissimam

Humanitatem nos comitari

et benefacere nobis velle

:

magno
:

concuti timore coepi et indesinenter

lacrymabar ut primum tamen ad me reddendam securam coepit loqui, pro more quieta, serenata et gaudio plena raansi, et omnis mox timor evanuit. Videbatur Dominus semper ad latus meum incedere, sed quia non erat visio iraaginaria, hinc non videbam qua esset forraa nihilominus valde notabiliter percepi et sensi illum semper ad dextrum meum
:

videmus. Petiitergo a me confessarius Quis tibi dixit id Jesura Christum fuisse? Respondi Ipsemet saepe id mihi dixit; imo vero, etiam an tequam id ipse roihi diceret, raenti meae impressura fuit quod ipse esset quiu etiam ante hauc
.

//

latus adstare ac testem oculatura esse

omnium

quae

C agerem

et

quamdiu

vel

minimum

recollecta eram,

impressionem ipse id mihi significabat, et taraen Quippe tara evidens eum non videbam non videndo, raenti notitia impri ac certa, etiam mitur ut nullum superesse dubium queat. Vult siquidem Dominus id tam firmiter menti insculpi ut non magis de eo dubitare possimus, imo etiara

$ubhmi
genere

</ii-.

vel non multura aliorsum distracta, ignorare non poterara quod apud me esset. 189 Sine mora valde afflicta et turbata confessa-

dani viiionit

riurameumadii,uthancipsi visionemreferrem.Isme rogavit quaillum forma viderem:respondi me illum non videre. Intulit unde ergo scirem quod essetSalvator .lesus dixi nescire me nihilorainus non posse me non scire et intelligere quod apud me esset, et me hoc clare videre et sentire, eo quod animae recolLectio in oratione quietis multo major essetetvalde continua.et effectus longe alii quara habere solebam,adeo ut res esset evidentissima. Unde alias snper alias similitudines adferebam, ad rae ipsam declarandura sed ;id hoc visionura genus declarandum, nullam sane dari posse putem quae satis quadret vel apta sit. Nara cum hsec de maxime sublimium visionum genere sit, sicut mihi postea sanctus quidam vir magnique spiritus, F. Petrus de Alcantara appellatus (de quo postea uberius loquar), aliique viri doctissimi dixerunt, nec non de numero earum in quas se daemon minus ingerere et imraiscere potest, hinc nobis indoctis verba non suppetunt et occur:

minus, quara de eo quod oculis videmus 191 Paucos aliquot dies in illa quam dixi visione mihi haesi, quae valde continua fuit, tantumque profuit, ut ab oratione non discederem, imo omnon nia quaeagebam, sic facere allaborarem, ut
displicerem ei quem eorum testem et inspectorem et esto subinde apud esse tam aperte videbam diipsa timerem, quod tara multa mihi in dies memet erat, quod cerentur, timor tamen hic diuturnus non me Uominus securam redderet. Cum ergo quadam suas dumin oratione versarer, placuit Domino
:

dei

" am

';

die

taxat

quae sane tam excelexlentis puhhritudinis erant ut eam verbis satis

manus mihi

ostendere

primere non possim. Unde coepi metuere omms quippe novitas semper me initio valde timidam 81
:

pavidam

reddit,

quamcumque

deraura supernatu-

runt ad

illas

hic in terra

declarandas

litterati

post ralem gratiam mihi Dominus praestet. Paucis cujus diebus, vidi quoque divinam ejus faciem; aspectus plane me, ut quidera mihi videtur, absorbuit. Intelligere non poteram cur se Dominu3 quasi per partes et paulatim magis ac magis osteuderet, cum postea gratiara mihi facturus esset, ut eum totum viderem quoadusque postea intellexi,
:

Dominum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

161
AUCTOKB V. D. M.

DomiDum in
masse
ctus
:

eo se naturali meaB imbecillitati conforSit ipse in

meum

et adaptasse.

nam tam malum

et vile

aeternum benedisubjectum tantam

quam mecum

lpsa stuporemacsiraplicitatem posteanimis aperte perspexi. Nam etsi ad multos annos

ipsa

gloriam simul se exerentem ferre non potuisset et Dominus, utpote qui id bene noverat, pro sua bonitate id ita disponebat. Videbor fortasse R. Vestrae magno, ad manus et faciem ita formosam aspised noverit ciendam, robore opus non habuisse oportet corpora gloriosa ita pulchra esse, tantam:

imaginando cogitarem quomodo rem tam speciosam effingerem, hoc tamen facere penitus nec possem nec scirem longe quippe ea excedit omne id quod hic imaginatione cogitandove
;

potest effingi.

193 Equidem declarare velim quo se Dominus modo

ine/fabi-

modo

in hisce visionibus

spectandum det

nondico

''

que undequaque gloriam spirare, ut rei tam supernaturalis et ita eminenter pulchrae aspectus hominera velut extra se rapiat, et velut dementem reddat. Hinc fiebat ut ita timerem, ut prae timore turbarer
et consternarer
;

me

ostensuram qua ratione in interiori sensu tam vehemens acforte lumen, et in intellectu tam clara imago ut vere ipse illic praesens adesse videatur,
possit constitui
:

haec

rer et certa, et
aedtmum
laiem
to-

paulo post plane secura reddeejusmodi in me sentirem effectus ut

etsi

ctat tractatio. Et noluit mihi

id fiat declare
;

namque ad viros doctos speDominus modum quo

adhaec adeo ipsa ignara et tam

lam Bumoni-

uam

et

oitndit

omnis raox timor abscederet. 192 Quodam die S. Paulo Apostolo sacro, dum Missam audirem, sacratissima illa Christi Domini Humauitas totam se mihi videndam exhibuit ea
prorsus in forraa

ut hactenus id intelligere non potuerim, quantumlibet id mihi alii expouere sint

conati.

obtusi ingenii

sum

Certum autem
:

id est,

quamvis R. V.

me

qua

e sepulchro gloriosus

resur-

felicietacutoesse ingenio opinetur, stupido tamen et obtuso me esse nam quemadmodura multis in

gens depingi

solet,

talem pulchritudinem et Maje-

statem praeferens qualem tunc in particulari R. Vestrae descripsi, dum id mihi exacte injungeret:

rebus experta jam sum, ipsum non aliud aut plus comprehendit quara quod (uti dici vuigo solet) ei

comedendum
erat,

quod sane

satis

mihi grave fuit; neque enim quis

H id dicere potest nisi

magnam
,

sibi

poenam

inferat

porro tunc id quod potui

optime et clarissime descripsi; quamobrem necesse non est hoc loco quae alias dicta sunt repetere hoc solum dico quod, esto in coelo non aliud oculorum oblectamentum foret quam sumraa gloriosorum corporum pulchritudo, nimis quam magna ea gloria sit, prassertim ipsam Humanitatem Salvatoris nostri Jesu Christi videre locum hoc habet quoque etiam cum se Majestas ejus hic in terranonnisisecundum imbecillitatis nostrae capacitatem spectandam dat quid ergo erit in coelo, ubi tanto bono simul et semel frui datur? Sed licet visio haec imaginaria
:

prsebetur. Qui raihi a Confessionibus subinde meas mirabatur ignorantias, nec umquam vel is mihi aperiebat vel ego scire cupiebam quo Deus hoc vel illud modo fecisset, aut hoc illudve esse potuerit nec etiam id umquam interro:

gavi, esto, uti supra dixisse memini,

jam

a raultis

annis

cum

viris doctissimis

Hoc porro rogabam, num

ne
;

agere consuevissem. quid peccatum esset, nec

opus non erat quam ; ac videbam me nullam admirandi, sed magnam ejus magnificandi ac laudandi occasionem habere ; imo ad devotioat de reliquo aliud raihi

cogitare

Deum omnia

condidisse

nem
et

potius
illae

me movebant
erant

res difficiles etsublimes,

sit,

numquam tamen
uti

corporeis

eam

oculis intuita

eo movebar magis. 194 Utinam vero, mi Jesu, indicare verbis pos- i?Mnae%tatt sim quanta cum majestate te spectandum praebeas i

quo

difficiliores,

sum,
mae.

nec ullam aliam, sed dumtaxat oculis ani-

Qui vero majorem harum rerum peritiam habent quam ego, dicunt visionem de qua ante locuta sum perfectiorem esse hac, et hanc perfectiorem esse iis quae corporeis oculis videntur tradunt enim hoc visionum genus inter visiones infimum esse et plus illusionibus diabolicis obnoxium quaraquam id tunc quidem mihi persuadere non poteram sed volebam quam maxime ut, quouiam hujusmodi mihi gratia fiebat, corporeis eam oculis possem intueri, ne confessarius raihi diceret oculos meos fascino detineri et illudi. Quin imo, cum illa jam praiteriisset, quaedam incidebat mihi cogitatio (et illud quidem statim) num forte oculi mei delusi fuissent; et me torquebat et angebat quod id
; , :
;

quam universi orbis terrarum, ccelorum et aliorum mille raundorum et infinitorura mundorum ac
et

ccelorura quos

creare posses, Dorainum

te

esse

quos omnes anima, pro majestatequidem qua te videndum das, indignos et nihil prorsus esse intellisrit, ut tu illorum Dominus sis et dicaris. Hic quoque clare apparet, mi Jesu, quam exigua etenerostendas
:

vis

diabolorum

omnium

sit

potentia,

si

cum

lua

conferatur, et quomodo, qui te

amicum

habet, uni-

versam tartari vira et nequitiam possit proterere. Hinc quoque colligitur quam raerito cacodaemones, te ad limbura patrum descendente, metuerint et
mille alios infernos profundiores optarint in quos se abderent, ne tantam majestatem coram aspicerent

meo significassem, mecum cogitans an non fortasse eum decepissem. Erat itaque hoc nova lacrymarum ac doloris materia; quare me ad eum
confessario

Rogabat

conferebam et doloris mei occasionem narrabam. is me an id tantum raihi ita videretur, an

voluissem.
:

vero dato studio ipsum decipere

sincere ei
,

Ego
;

nam, meo quod reipsa erat, dicebam judicio non mentiebar neu mentiri volueram imo ne quidem propteromnia quae in mundo sunt, unum pro alio narrassem. Noverat hoc ipse atque me ad quietem reducere conabatur. Ita etiam a parte raea mihi grave et permolestum erat cum id genus nugis ipsum adire plane ut nesciam quo,

acsimul ipsa video, declarar* te animae velle quam magna sit sacratissima illa Humanitas, Divinitati conjuncta, et quanta ejus poteutia. Hic item apparet quid erit, iujudicii extremi die hanc Regis hujus Majestatem, ejusque erga damnatos et reprobos severitatem intueri. Hic quoque vera est humilitas, quam in anima relinquit, quod scilicet suam ipsa miseriam intueatur nam non potest eam non in:

tueri.

Hic deuique confusio et verus de comraissis uam, quaravis amice peccatis dolor ac pcenitentia se anima a Domino haberi videat, ubi se tamen ab eo abscondat nescit atque inde est quod tota an:

nihiletur.

195 Hffic autera visio permagni facienda est et

(ut

qu ad*mon
apyattre
i<

modo suggerere mihi diabolus

potuisset ut illud

mihi quidem videtur) nulli obnoxiaest periculo;

fingerem, quo me ipsa excruciarem et torquerem sed Dominns ipse in hac gratia mihi praestanda et veritate hac declaranda ita festinabat, ut quantocius haec a
nisi

exeffectibus quippecolligi potest, nihil oiumuohic diabolum posse. Ter quaterve (quantum memini) ipsum Salvatorem Christum hoc ille modomihi repraesentare voluit, iu falsa ac raendaci repra?*enassumit, at tatione formam quidem carnalem tunc
;

qu

'

me

anxietas, et scrupulus an hoc nonillusio esset,

mera oculorum

abscederet; ac

gloriam

162
Aocroft*

DE
,
:

S.

TERESIA VIBGINE.
adeo mihi damnosum, ut anima mea propterea in praesentissimo pereundi periculo versaretur. 198 Sed, postquam indicibilem Domini pulchritudinera aspexi, neminem omnino exinde vidi qui cum illo collatus mihi pulcher videretur, vel memoriam meam occupatam teneret ita enim quoad
:

V. D. M.

gloriam illam quae formam hanc sequitur cum autem a Deo visio haec venit, imitari nequit facit ut veram visionem quam reprffisentationes has
,

I)

resistit, aniraa habuit destruat; sed ipsa ita illis fit et inquieta, ut itaque turbatur et nauseabunda omnera quam antea habebat devotionem et suavi-

'"""^umiB
ret:

tatis

gustura araittat, itaque prorsus sine oratione maneat. Hoc raihi ter aut quater in principio, sicuti
dixi, contigit.

Hoc ergoargumentum,

uti etalia id

genus, opponebam, me adeemone (quod sane perfrequenter mihi objiciebatur) dicenpotibus, nec non similitudines quasdam, prout teram et prout eas mihi Dominus suggerebat, adferebam sed parum per haec omnia evincere poteram
;

illudi et fascinari

hoc jam reddita sum libera, ut, cum vel solum mentis et considerationis oculos in imaginem quam animae insculptam gero conjicio, ex eo tempore cunctaquae videomihi abominabiliaet fastidio esse

cum excellentiiset gratiisquas inDomino hoccouspexicomparata. Nullaquoque est scientia, nullum item voluptatum genus, quod ilhus compavideantur,
ratione, hoc est
prolati auditu

cum vel

unici verbi a divino

illo

ore

nam quod hoc in oppido multi viri sancti essent, et quibus egocollata non nisi mera corruptio eram quos Deus tamen per hanc viam non conputredo, ducebat, statim ipsi mali quid de me suspicabantur;
etpeccata mea in causa fuisse videntur, ut haec de me fama et suspicio, velut in orbem, ab uno ad

comparatum, aliqua apud me

sitloco:

quanto vero magis, cum totieseum loquentem audiverim ? lmo, nisi ob peccata mea dominus faciat ut
sui ipsius
fieri
si

memoriam penitus amittam,minime posse memoriam meam occupet,quin, modo vel paululum de Domino hoc cogitem,statim
puto,ut quisita

alium obambularet;

ita ut, esto

soli,

id
iis

quam

confessario

meo

aut

nemini praeterquibus id ipse

abillius imagine atque impressione fiam libera

B passim
Sancia tndt
vtriuiibui aucia.

me declarare jubebat, aperirem, omnibus tamen

res haec innotesceret.

iis dixi, si qui de me hoc dimihi jamjam ab alloquio cujuspiam quem cebnnt, optime nossem venienti dixissent, hunc ipsum non esse revera illum quem putarem, sed id mihi dumtaxat ita videri et hoc ipsis sole meridiano clarius e6se, me hoc handdubie potius credituram fuisse quam id quod videram ad si hic amicus praeterea quaedam mihi monilia, volut amoris sui pignora, in manus consignasset quae ante non habuissem, meqne jam divitem viderem, cum ante paupercula

196 lnter alia semel

Majorem ergo hunc Dominum amorem et fiduciam concipiebam, postquam illum vidissem, utpotequae tantam cum eo familiaritatem habebam et tam E assiduo cum eo conversabar. Videbam illura, etsi
esset Deus, etiam

hominem

esse atque

hominum

imbecillitatem non horrere utpote qui fragilem ac miseram nostram conditionem, quas per primum

peccatum (quod ipse curaturus in mundum venit) ad lapsum valde prona est et facilis, probe perspectam habet. Esto meus sit Dominus, possum nihilominus cum illo agere tanquam cum amico. Satis namque intelligo eum non esse sicut illos quos hic in terra pro dominis habemus, qui omnem domina-

fuissem ,non posse

me

id,

tametsi forte vellem, cre-

monilia etiamnum dere. Addebam autem ostendere quotquot enim me noverant, ad posse
haec

me

tum et magnificentiam suam in affectata et ascititia quadam auctoritate constituunt. 199 Et hunc quidem caelerosque visionum sua-

inlerta

tamm.

oculnm videbantanimam meam penitusimmutatam esse ut taceam idem quoque mei confessarii de me fuisse judicium. Haec quippe mei mutatio omnibus
:

rum effectus Sancta adversus contradicentes afferebat, ut ostenderet Dei esse opus

quod in seage-

in rebus ita manifesta et evidenserat, ut

omnium

in oculos passim ineurreret. Dicebam namque, cum initio ita improba et peccatis assueta fuissem, me

retur. Confessarius quoque meus,uti modo dicebam, inquitad finem capitis xxvin, qui erat vir apprime Sanctus e Societate Jesu {nempe P. Balthasar Alva-

credere plane non posse daemonem, si hoc ad decipiendam et postea in tartara deturbandam
ceret,

me
fa-

tam contrarium ad hoc medium et usurpaturum, uti erat meas a me imperfectiones C auferre et earum loco virtutes et robur spiritus suggerere videbam namquesolemeridianoclarius,
;

viam

idem atque ego, prout postea intellexi, respondebat.Erat namque homo mire discretus magnaeque humilitatis haec autem magna ejushumilitas mulesto enim tarum mihi molestiarum causa fuit
rez),
:

orationi esset addictissimus et satis doctum, sibi ipsi

tamen non confidebat, quod se Dominus per hanc unde ipse mea causa satis per viam non duceret
:

me
amore creaiu-

rarum

te

ma-

momento hisce rebus in plane alium hominem mutatam esse. 197 lnler mirabiles autem effectus quos visio de qua hic sermo est in anima Teresiae producebat,
in

omnem modum
itaque dictum
ret,

angebatur et torquebatur.

Intellexi

aquoquamesseutsibiamecavene adaemone, si quid eorum quae ei dicebam

illi
:

crederet, deciperetur

atferebant

ei

ad hocaliorum

gtt eiuif.

valde notandus,uti apposite hoclocomonet Yepes, illeest quem ipsa \itse suse capite xxxvn descriEx Christi Domini nostri aspectu bit his verbis eximiu illius puehritudo mihi impressa mansit, eaque etiaiiinum hodie viva et integra memoriae meue
:

exempla

quod
;

cruciabat

omnia maximopere me adeo ut vererer ne tandem inveDire non

uti et alia
vel:

possem aliquem qui mihi confitenti auresdare

:

inhaeret

spexisse

ad hoe, enim satis est eum vel semel conquanto vero magis, cum toties hanc mihi gratiam Dominus facere dignatus sit P Ingens porro inde mihi mansit commodum quod jam referam. Eram gravi.ssimocuidamerrori,equo non parva mihi quod scilicet mox damna sequebantur obnoxia utmeab aliqno vel aliqua, qui mire ad gustum meum faceret, diligi videbam.quamprimum ita erga
;

itaque let, sed omnes a me velut profana fugereDt sed Dei providentia in iacrymas tota resolvebar aures conita eum permovit ut me patienter ferre et
fitenti

dare voluerit erat quippe tam zelosus Dei lpse servus ut ejus causa nihil non tentasset quare offenderera, nec mihi consuluit ne Deum peccando
:

ab iis quae mihi suggerebat monitis et consiliis vel latum unguem deflecterem et hoc si facerem, non esse quod vererer ne ab ipso desererer 200 Semper is me animabat et quietabat nec
;

toloUrtl fotn

ipsum

afficerer, ut

memoria meo

mirabili

quodam

modo ad cogitandum
;

de eo compelleretur ac velut

traheretur, esto nullam per hoc

Deum

offendendi

intcntionem haberem attamen Jibenter eum aspiciebam, ac de illo deque bonis quae in eo notabam, cogitare mihi erat quam suavissimum. Erat hoc

non mandabat utnihil eorum quae raihi acoidebanl ipsum celarem :quodet exacte observabam. Dicebat autem me, si haec facerem, quamvis dsemonis haec esset illusio, nullum ab ea damnum accepturam quod quin imo fore ut Dominus e malo esse animaemeaeis intentare vellet, bonum ingens eli,
,

rttut
, t,rlut

""'"

ceret

DIE DECIMAQUINTA OOTOBRIS.

168
AUCTOlt V. D. M.

ceret

unde eam ipse omni qua poterat ratione

perficere allaborabat.

Ego

vero, quia valde anxia et

timida eram, ei in omnibus, quamvis imperfecte, obsequebar. Triennio et amplius, quo mihi, durantibus illis anxieiatibus, confitenti aures dedit, satis molestiarum mea causa et per me passus est nam in summis perseCutionibus quashabui, etaliis plu:

visiones contigerunt, ac de festis SS. Apostolorum Petriet Pauliin quae inciderunt

descriptse

modo

earum prima
sententia.
c.

et quarta, non una est auctorum Yepes de prima visione loquens{lib. i,

B*
<>b

viiiona

anno

V,\,

ribus in

rebus, in quibus, permittente

Domino,

sentiebant et judicabant (in quarum plerisque innoxia eram), semper ad ipsum recurrebatur; unde ipse, nulla sua culpa, mea causa diversimode insimuiabatur. Et sane, nisi tantse vir
sinistre de
sanctitatifl

me

Virginem,dum eadem frueretur, quasi fere annum trasegisse valde contentam ; quia non posset tam bona societas ac tam ordinaria non esse ei magno proventui. Cum tamen idem Praesul mox hisce subjungat secundam visionem, illam inquam manuum Salvatoris, paulo postea fuisse ostensatn, non videtur integri
aliquot dies
et

xin) refert S.

fuisset et

eum Dominus

corroborasset,

tantis molestiis etobloquiis perferendiis

set
:

impar

fuis-

respondere debebat iis qui me in interitum ruere censebant, eique secus dicenti rainime credebaut illinc vero me securam
j

hinc quippe pro

me

reddere, et qua laborabam anxietatem et timorem,

prope anni intervallum ponere inler utrasque sed potius innuit breviores et interstites per idem tempus fuisse alias imaginarias visiones, priorem vero illam, qux imaginaria non erat, diuturniorem fuisse et magis continue menli Teresiae obversatam. Cseterum festa de quibus movi quxstionem, hic scriptor non indigitat. Auctor Chro(lib. \,cap. xxin, num. 1), cui consentit P. Fredericus a S. Antonio, laudatas visiones tamquam anno \bWhabitas perhibct, eosque inlra octo

mihi injecto, simul etiam quietando dispellere.

alio inajori tiraore

me

nici

tnurwanxieiammain

201 Nara post singulas visiones,

maxime cum
Domi:

qnid novi in

iis

intercurreret, perraittebat

"

dierum spatium

concludit,

autumans primam

nus ut mag-nis timoribus et anxietatibus ang-erer g quod haud dubie inde procedebat quod tot peccata coraraitterem etalias commisissem. lpse autem quara cordialissime et piissime me consolabatur
:

incidisse in festum Cathedrae S. Petri Romse,quod celebramus die xvm Januarii, et qua)'tam in

diem ejusdem mensis xxv, memoriee Conversionis S. Pauli sacrum atque hanc opinionem suam ex
;

et, si sibi

ipse credere voluisset, equidera

non tam

dabat enim ei Deus ut veri: tatem in oranibus cognosceret nara et Sacramentum ipsum, quantum credo, ei lucem suggeiebat.
;

multa passa essem

ipsius S. Teresiae narratione confirmare nititur. Ac re quidem vera tres priores visiones, si verba

Servi Dei quibus suspecta eram,

bant;

et,

sape mecum ag-equoniam ego quffldam simpliciteret inconhfflc

Teresiana attendas, commode ad unam videntur hebdomadam reduciposse. Dicit namque Sancta se inprima visione paucos aliquot dies (Martine-

siderate effutiebam, hinc

illa

ipsa, secus

quam

eg"0

zium correxi,qui scripserat m\i\to$)ha>sisse: Pase algunos dias, pocos, con esta vision muy contina
:

protuleram, interpretabantur. Erg-a horum unum mire afficiebar; multis quippe nominibus

dein, narrata visione

mat

Salvatoris, affirse paucis post diebus divinum ejus vultum

:

manuum

anima mea
ctimonia
:

ei

oblig^ata erat.eratque

mag"na

vitae

san-

conspexisse

desde a pocos dias vi tambien ;iquel

unde summopere rae torquebat, quod ab ipso me viderem non intelligi; ipse autem de profectu meo valde sollicitus erat, et ut Dominus me illuminare dig-naretur. Atque ita fiebat ut quod (uti jam dixi) inadvertenter et sine reflexione dicebam, id ex humilitatisdefectu proficisci arbitrarentur; et mox ut aliquam in me imperfectionem notabant (qua3 sane non paucae erant), quamprimum omnia mea utmala interpretarentur.
tthominum
obioquiapaiHbotur.

Verum quod meritissimus Chronici scriptor subjungit, paucos item dies inter ostensionem vultus et totius Sacrosanctee Christi lludivino rostro.

manitatis exhibitionem intercessisse, id non ita expresse a Sancta dicitur; ac prun/ mhil prohi-

quominus festa SS. Apostolorum niajori interalterum ab altero dissita admittamus, prgesertim cum festum Romanae S. Petri Cathedrae illo ipso tantum anno 1558, per litteras Pauli IV
bet

vallo

202 Proinde nonnulla

simpliciter
et

me rogabant
reflexione

sine

ulla

statim

me putabant ipsos docere velle, ut doctam et versatam reputare. Quffl

ad quffl cum responderem, meque ipsam

apostolicas octavo idus Januarii datas (Bultar. Rom. tom. l,pag. 832 edit. Luxemb.J, fuerit Urbi
possit,
nisi forte oUendere quis quod equidem nusquam reperi, id ipsum festum, quodjam tum, teste eodem Paulo IV, in E

Orbique restitutum

omnia mox

ad confessarium meum referebantur; nam revera de bono et progressu meo illorum nemo non laborabat
:

diversis

orbis Christiani, et

prassertim Galliffl

et

ipse

autem quamprimum

rae objurg-abat. Et

Hispaniae partibus, celebrabatur,

Abulx quoque

hocsatisdiu duravit, ut multis ex partibusafflicta essem; verum gratiis quas mihi Dominus faciebat, corroborata, omnia pervincebam. Hoc ideo refero, ut pateat quara difficile et molestum sit, cum homo neminem habet qui in hac via spiritussitversatus nisi enim suo me Dominus auxilio in tantum suffulsisset, nescio profecto quid mihi futurum fuisset. Erant sane nonnulla quae nimis quara satis erant ad me ad insaniam redigrndam imo subinde eo me redactam sensi, ut quid ag-erem penitus ignorarem,
: :

vel in Ordine Carmelitano pridem cetebrari consuevisse. Praeterea, ut biennium, de quo s<vpius Sancta loquitur,quodque a discessu S. Francisci

Borgiw ac P. Padranosii
videtur inchoandum,
1558, sed

(vide prsecedentem)

quam oculos meos ad Dominum sustollere nam bonorum virorum contradictio in improbam et imbe* cillem mulierculam (qualisegosum)etmeticulosam uihil (ut ita dicam) esse videtur interomnes tamen
:

non ad annum ad annum 1559 referendas puto viswnes de quibus agimus. Quod etiam ante me censuit D. Boucher, qui easinnectit anno L569 media cu-unde adoptandum esset citer sui parte elapso vel primarium S. Petn festum \\\\ Junii vel festum S. Petri ad Vincida Kalend.Augusti, ac pro festo S. Paidi recurrendum vel ad diem Conversionis xxv Januarii vel ad diem Commemoratioconfici queat,
;

afflictiones

ac molestias, quas in vita

mea habui
:

nis xxx Junii 1560. 204 Porro visionem

S. Petri vidit,etsi

maximas, hanc sane reputo gravissimam faxit Deus ut majestati ejusaliquod hac in reobsequium
praBstiterim
:

quam S. Teresia die festo omnium ejus visionum proprie

numeru interdum

1/4

ilrlNUm UJ-

,ut 1061 <fu-

laiutH.

non fuit prima,

in preecedenti

certa quippe

sum

eos,

qui

me

con-

primam

hac in re ei ob.sequium praestitisse, omnemque hanc operam ad utilitatem et bonum meura assumpsisse et direxiss*.
et adversabantur,

demnabant

insig-ne

vocavi, tum ut eam a tribus sequentibus brevi vocabuto distinguerem, tum etiamquiaex
intelle

mente Yepesiiprima fuitquam Sancta

;

203 Hactenus S. Teresia.

De anno autem quo

Deo processisse quia scilicet dum antea Jesion conspexit (ut num. 1 00, 116 et 116 vidimus), hoc ostensum

1 64)
AOCTOkl

DB

S.

TERESIA VIRGINE.
ipsam Christi Humanitatem nobis reprffisentare et eximiam ejus pulchritudinem per imaginationem concipere possemus ? Multo sane tempore opus foret, etiam ad imaginandum aliquid
intellectus
,

V. D. M.

tensum, utpote talium rerum adhuc ignara, quemadmodum ipsa testatur, pro visione non habuerat. Quod pertinet ad visionum speciem de qua hic agitur, et cujus descriptionem Sancta separatim directori miserat, non fuit haec semel ostensa, sed
sxpius, ut capite xxix mox afferendo dicet, per duos annos cum dimidio, i. e. usque ad finem anni 1561 ; et quidem non raro in Sacra Bostia. Passim

quod ei aliquatenus assirailetur.... Duobus annis et medio duravitquod hanc mihi Dominus gratiam ut plurimum praestitit; sed jam adhinc triennio et amplius, illam mihi hoc modo, per aliam longe
sublimiorem
retur, et
(uti fortasse infra
:

conspiciendum sponsae suae dabat Deushomo in illa forma qua e sepidchro surrexit attamen interdum etiam vulneratum, coronatum spinis, cruce onustum vel eidem appensum, in agonia positum, etc, prout S. Teresiae stalus exigebat. Atque hic quidem, nisi tractationem de oratione S. Virginis ad remotiorem paragraphum remisissem, attentionem lectoris advocarem ad miram solertiam qua illico usurpatam a daemone formam Salvatoris et falsas maligni illius spiritus consolationes e cauda sua serpentina Virgo vere prudens dignovit et ostenderem quam pulchre inler se de regulis discretionis spirituum SS. Ignatius ac Teresia consentiant. Sed, iis omissis, urgebo saltem aliquatenus fortissimum argumentum quo B in hanc \rem apud confessarium suum aliosque usa est nempe morum suorum emendationem et talem in virlutibus solidis progressum qualis e diabolicis machinationibus progigni minime potuisset. Ni^nirum, quod hic tantum generatim allegat, tam manifestam fuisse, teste P. Balthasare Alvarez, vitae suae immutationem ut in omse
:

dicam), valde ordi-

narie abstulit

et licet

viderem quod

me

alloque-

ego summam illam pulchritudinem, et qua suavitate verba illa ore illo pulcherrimo et divino eloquatur (etsi interdiun etiam rigorem praeferat), considerarem, ac summopere desiderarem scire qualis oculorum ejus esset color, quae eorum magnitudo, uthocaliis possem referrejnuraquamtamenid videre merui, et, quomodocumque id coner, semper
frustrata
deperit.

sum

in eo ipsa visio potius penitus raihi

Interdum quidem, fateor, video quod me blande et amice intueatur; sed aspectus hic tam est potenset efficax ut eum anima perferre nequeat,

tamque repentinus mox eum raptus sequitur, ut, quo ipso toto ea fruatur, pulchrum hunc aspectum amittat. Adeo ut velle et nolle locum hic prorsus
nonhabeat, etliquidoappareat Dominum aliud non
velle

quam

ut hurailitatem ac nostri ipsorura con-

fusionemhicexercearaus, etfruamureo quod nobis

datur, et laudemus

eum

qui id dat.

Dominusmihi spectandura dabat,

per forma apparebat
gloriosus resurrexit
:

in ea

Quoties se pene semsepulchro

quam habuit dum

oculos incurreret, id in epistola sua, jam ssepe citata, ad P. Rodericum Alvarez {tom. I, epist. 19) distinclius et per partes evolvit : ingen-

nium

quoque in Sacra Hostia se spectandum exhibebat; nisi quod interdum, ad me

sic

in aliqua tribulatione

positam animandam

et corro-

tem se concepisse offendendi \Dei timorem et generosam summae ejus Majestati serviendi voluntatem confessariis integre et prompte in omnibus rebus obedivisse ex quo donis supernaturalibus frui ccepit, tetendisse semper ad res maxime perfectas, et vehemens fovisse patiendi desiderium cum amore paupertatis, unde in omni tribulatione abundasse gaudio, et speciali dilectione erga persecutores fuisse affectam; vana gloria non amplius laboravisse, quia, licet Dei gratias non oblivisceretur, culparum tamen prae; ;

borandam,suo mihi exhibebat vulnera,modo quidem

in

cruce positus,

modo

in horto constitutus, raro

spineam coronam gestans, aliquando etiam crucem bajulans, idque (uti dixi) ob meas et aliorum necessitates, at semper corpus et carnem glorificatam praeferens. In hoc autem aliis declarando multa saepe opprobria, iufamiam et molestias pertuli etiam propterea mihimetipsi timui, et ab aliis exagitata sum. Tam enim certo me putabant a daemone
;

incessam, ut nonnulli
a

teritarum potius retineret memoriam demum laudem et honorem Dei atque animarum salutem, spretis rebus terrestribus, assidue concupivisse. XJtique his signis, gaudio et ad Denm fiducia atque ineffabili caritate, ex doctrina magni Antonii (c. vin Vitae ejus, auctore S. Athanasio, apud
;

etiam exorcismis pellere cseterum viderem confessarios raeos a grave mihi erat quod mea Confessione audienda deterreri, ut cum aliquid de me ad eos delatum sciebam. Caeteroquin

eum

me

vellent

sed

parum

haec morabar

numquam me

Bollandum adxvnJanuarii), non

nae,

infestatio sata:

quod ccelestes has visiones viderim, et ne unam quidem illarum cum omnibus mundi hujus bonis et deliciis commutassem semper quippe id ut singularem et mapcenitere
poterit
;

sed cceleste venisse scitur auxilium quia securitasanimae praesentis Majestatis indicium est ;at hostis infernus nec refovere novit, et usque adprofnndam impietatis foveam, ut sibi homines prosternantur, impHlit. Patientiae vero et obedientiae suae insigne specimen S. Teresia exhibebit ad initium
ejus qui

gnam
mus

Dei gratiam interpretabar et sane quidam thesaurus mihi esse videtur

:

id
;

maxi- y

Dominus

ipse saepe
in eo

me

quin et jubebat. Videsecuram esse

:

bam me

amando plurimum proficere unde has omnes afflictiones meas illi queritabunda in oratione exponebam neve ab ea umquam surgebam,
;

nunc sequitur paragraphi.

consolatione ac novis viribus acceptis. IlUs autem me opponere non audebam. quia videbam
nisi

Xll. Varia
S. Teresise

confessariorum

de

spiritu judicia, occa-

contradictionem meam adeo non prodesse, ut obessetpotius; nam illamex humilitatis defectu onn sed cum confessario meo tractabam, censebant
:

qui,

sione illius qui contumelioso gestu

apparitionem abigere jussit.

Contmuaei
famiiiari$ De\

dum me afflictam et moestam videret, identidem me consolabatur. 206 Cum autem visiones increscerent, unus ilP Mi lorum qui antea me juvabat (is cui subinde, r- nnistro impedito, confitebar)

" rn "

fl

bf .

7"'""
i/ur e0lllum
,

incipiebat dicere cer- lw

T ev riU

fl-y

quo lougius, sic

pergit Sancta

Vitae suae
;

tum

et evidens esse illusionem

diabolicam

esse. Is

apudTeres.am apparuw

XXIX> a p r0 posita mihi via deflexi decrevi q uippe rat on es tradere e quibus colligi posset "* M .. visionem lllam pnorem lmaginationem non esse
j ,
.

x\2j Ct

me

jubebat,

cum jam

nulla resistendi esset ratio aut

quomodo enim

ipsi

per operationem et conatum

modus, quoties aliquam visionem viderem, crucis signum formare, daemonemque pollicem ostendendo irridere, quod certo crederet daemonis illusionem
esse,

esse, itaque

fore

ut

DIE DECIMAQUIN TA OCTOBRIS. non amplius ad me veniret; vice puniatur et condemnetur

165
;

mibi auxilio futurum, et ab illusione liberaturum. Grave boc mihi erat et peracerbum qnod enim credere non possem quin esset Deus, idcirco boc facere mibi
cseterum non timerem,
:

Deum enim

litteris

in libris quinque et e remissorialibusan. 1449 in Reg. 180 Char-

V.

toph. reg. ch. xlvii

Dictus de

Remato cum am-

horrendnin et impium erat; nec, uti dixi, desiderare aut velle poteram ut hoc a me auferretur nihilo:

Sermes, eum despectando, dicendo sibi Je t'en fau la figua et t'eu despiege. Apud Anglos eamdem dictionem
fecit ficus dicto

babus

suis

manibus

non

reperi

sed

ei forte

propinqua hsec

est

minus facirbam quod faciendum jusserat. Deum itaque instanter orabam, utme, ne a daemone decieonservaret. Hoc identidem et assidue orapi ri bam, idque multiscuni Iacrymis; nec non SS. Apostolorum Petri et Pauli (quos Dominus, cum ipsorum dir feato primum se mihi spectandum daret, me promisit servaturos et protecturos, ne a daemone
i

do not

care a fig for him, non

ficha seu ficus

tumeliosum
Sanctas
u<Jrc7\sus

tici illum facio. Est autem signum manus ex se perquam conunde satis intelligitur quam grave

accident

mandatum signa hujusmodi

deciperer)

opem

efflagitabam.

Unde

eos saepe

quam

Jesum Christum edendi; et videbitur minus mirum, id quod quidam ejus biographi memorant, eam subter scaputari suo manum in hunc gestum compositam abscondisse.
208 Relato hocfacto, taudataque S. MatrisobeTheologice in-

meura sinistrum adstantes conspexi, ctsi non per visionem imaginariam. Erant ergo hi gloriosi Sancti singulares mei doraini ac
clarissime ad latus
patroni. Illa autera pollicis ostensio raihi erat

ipmm
:

visionem videbam quando enim eura praesentem videbam, nullatenus raihi persuadere potuissera hunc esse daemonium, esto me in frusta concidissent. Itaque erat hoc mihi
poenosissima,
<>rave

cum hanc Domini

tormentum

et mortificatio;

ac ne

me

toties

signo crucis consignarem, crucitixum aliquem in manus sumebam. Hoc prope semper agebam sed in convicii signum non tam frequenter usurpabam
; :

erat hoc quippe mihi grave

et

perraolestum. In

mentem mihi veniebant

Judeei
illi

injuriae et sannae

quas olim

orabamque supplex utfactam ei a me illam iujuriam ignosceret, cum eam non aliter usurparem quara ut obedirem ei quem in illius locura delegeram, mihique eam ad culpam
irrogarant,

non imputaret, cum hi ipsius essent ministri quos suain Ecclesia constituisset. Ipse autem aiebat ut parum hoc morarer, adeo enim id culpam nou esse, ut bene agerem illis obediendo se vero efFecturum
;

cquidem omni disputationi super eo confessarii prxcepto supersederem, nisimidti, midta hac occasione disserentes ,fatsa non raro protutissent, ut in decursu hujus patebit Quare necesse duxi certa quaedam principia ponere, factique circumstantias dilucidare. Mandatum prxtereo quodeidedit confessarius faciendi signum crucis velcrucem in manu gestandi nil enim ibi est quod carpatur, quia dsemoni id quidem exosum est, sed Christo Salvatori non injuriosum. Atque huc pertinet quod narrat Ven. MaLer Anna a S. Augustino Carm. Exc. (Vitx suas c. \\\\ consitium sibi fuisse datum a S. Fundatrice ut Sanctis sibi apparentibus crucem rosario suo appensam porrigeret osculandam; id quo Dei Set^va reapse executioni mandavit etiam erga S. Teresiam, cum hxcamorte sua gloriosa ei apparuit, atque erga ipsummet Satvalorem Jesum Chridientia,
.

ve$iigmur, qui
hotno se gerere
deb'd( erga
<ipi>arenlcm
tibi

CUrisli
:

tmaginem

ut rei veritas

tandem palara
:

pateret.

Dum

orationem mihi inhibebant, videbatur id proinde dicebat responderera iis id tulisse m esse uranuidem. Adhaec, argumenta et rationes inihi .>uggerebat, e quibus intelligerem non essediabolicam illusioucm quarum aliquas postea
:

autem ipse mo-

stum. 209 Imago extraordinariis talibus modis menti objecta, aut certo judicatur a Deo provenire, adhibitis, ut suppono, prudentix regulis,quales sunt
attenta consideratio, fusx ad Deum preccs, quaesitumque e doctis viris consilium. Ac tunc utique talem imaginem conviciarinefasest; fas vero eam in honore habere. Autcerto aestimatur istiusmodi

primo
dein

II

con-

nei ette a Deo;

ti

cona dia
-.

ftel ette

imago a diabolo immissa. Et tum,

eLsi

ChrisLus

referara.
'a contumcli
tptCll.
'/iiiii/i

,,.,_

"</"

'U

a traductoribus eocpressum fuit genus inir.;f <>uo Sancla jussa fuit in Dominum Jesum sibi apparentem tanquam si diabotus illudere. Martinezius hic utitur vocibus esset
2U 7 Varie
, ,

aut S. Eucharistia aut qutdlibet aliud reprtcsentetur, abhorrendus est hallucinator diabolus eL
conficta ab eo figura, sive angelus tenebrarum semetipsum transfguret in angelum. lucis I>

'""

ssibilatio et

pcr sanuas explosio, et in versione

C Riberae adhibet phrasin sannis nasoque suspenso apparrntem excipere. Arnauld d'Andilly scripsit paroles de racpns, verba conteinptus Chanut raoquerie, irrisio, et etiam, quod melius est, signes P. Cyprianus a irrisionis signa de moquerie inversione galtica Yepesn Nativitate Carm. Exc. habet faire la uique, quod generalim significat
;
, ;

ve,sivealioquocumquc mddo hdrum speciem rat. Ac certe ageret ille pessime et a peccato latrix immunis non foret q><i. abhorrens
i

refe-

licet

subsannare, speciatim vero, secundum Dictionarinm Trivottiense, contumeliose mentum interpres Anporrigere, mentum alicui projiccre
illudere,
;

glus S. TeresiaB bene adhibuit phrases some exte

rioraction ofscorn^signsofscornjSignsofcontempt.

ejus biographi Hispani non aliam phrasin usurpant quam dar higas, quam interpres ejus Flander, P. Elias a S. Teresia, exacte expi^essit per de vyge geven, de vyge toonen, Ger-

reprxsentantem, tatem imaginem actu venerarevl tur ob objectum reprxsentatum Thonur et Patris Scaramellit numero doctrina S. omni sequenti afferendam. Qui vero abstineret contemptuob reverenlii erga figuram repraesentatam, sed et omni cultu ob horro scrupulum, sentante, excusan forte posset ob quamvis inanem, quo falsam Chrtsh nnaginem, adiaMoutmediumetinstrumentwm ad hominis iiionemproductan'. disbinguere non audeta ab homtne sculpta pictaque Christi imagine, quse ex se ita loquar, in termino est, sivequ

Sanctaautem

et

non

facLa, ut tendit

habet,

inmalum,sed qua? suw ipsa r phantasia qui est Chnstum depingere in

et

hominis. Agit vero recte

prudenh

<ernt-

manus per

die Eeigeu zeigen, Itali

;

tichi, far le fiche

prout

gallice etiam stylo

la

lan interdum dicitur

faire

itemper far poputiguc. Medio aevo

usitata fuit dictio nVhain facere seu ficus facere,uf

ostenditD .Carpentier O.B.in supplemento ad Cangii Glossarium, allegans sequentia eStat.Pallavic. Ub. n, c. x, pag. 85 Ordinatum est quodsi aliqua persoua contra Dominum nostrum vel Dominam S. Mariam Matrem vel aliquem ex Sanctis per
:

abruptuciosum omne cum diabolo commercium contumclia af/icif eo rus istiusmodi formam lolerc dxaboquod sciat, aut substantmhtrr sud ea \ue ab immimdo saltem eam quomodr> lum.aut contaminetur homo eospiritu ideoesseeffctam ut Centeni memorantur Sanctx quiearapi se sinit. speciem contempsequi diabolum oblalamve ab eo tametst ferebat persorunt contemnivejusserunt,
,

nam

vel Lhristi, aui Sancti, Beatx Virginis

'

ejus

Ecclesiam vencratis ficham fecerit, pro qualibet Tomus vii Octobris, Pars Prior.

ducrat

formam Specierum Euchamstiea

28

Unum

lg6
tOCTOM V. D M.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
corrigendus hic venit P. Fredericus a S. Antonio, qui l. i, c. xvi dicit Sanctam fuisse opinatam infallibiter tenendum esse Deum sibi apparere L'opinionedellaSantaedel Bagnez era infallibilmente
:

Unum alterumve dumtaxat exemplum citabo. S Philippus Nenius censuit figuram B. V. Mariae,
ab inferno hoste prassentatam, contumelia affici Franciso Ferrariensi licite posse, discipulo suo
dicens
:

Non

tibi

Sanctissima Dei Mater, ut putas,

oVabbracciarsi nelle circonstanze

sed daemon ejus forma sese que cum tibi ea visio denuo se objiciet, faciem ejus qui apparet, conspuere jubeo (in ejus Vita, auctore

videndum

obtulit. Ita-

interna certezza, che chi

le

sl gravi di morale appariva, era Dio. Qui

autem Deo adscribenda primis

iis

temporibus

Gallonio, cap. iv). Neque aliter S. Pachomius, noqui, ut videre est in Actis ejus apud Majores (iium.Sb), cum diabolum sibi stros adxiv Maji adstare seyisit, quamvis Christum se esse assereret,

censerent ea quae Sancla in se experiebatur, vix alii memorantur quam S. Franciscus de Borgia

non verilus est eam qualemcumque Salvatoris

ac duo e Societate Jesu confessarii, quorum alter S. Francisco in eo apud Teresiam munere prsecessit, alter successit. Cxteri prope omnes suspicabantur technis eam irretitam esse diabolicis
j

speciem; sed
oe

manum

exlendit, quasi illum appre-

hensurus, atque
demum
$i

in faciera ejus insufflavit.

ipsa timeret nelandem deesset sacerdos qui sibipeccata confxtmti aures praebere vellet. Atque
ila ut

dubilelur

210 Aut tandem dubium est a Deone sit, an a an a diabolo, illa Dei Sanctive figura. Sanchez et Azor

Dto, mn m diatofe.

aperte docent nefas esse imagini

quamquam

hoc quibusdam eousque persuasum erat, ut exorcismis in eam agendum esse decernerent, et ut quidam, sicut narrat Perottus (apud P. Frederi-

Deum re/erat, cultum tribuere, quoties ambigimus sitne dap.mon necne, qui perimaginem loquitur.
tunc usuvenit regula quam dat P. Scaramelli J. in Directorio mystico {tract. iv, n. 68). Non S. sinat, ait, animse moderator, ut is qui visionem habuit Jesu Christi, B. V. Mariae vel Sanctorum, eis

cum loc cit.), stola humeris injecta, ad solemnem eum actum jam properaret. Nominatim quinque
vel sexviri Abulenses, ducibus Daza et Salcedio, postquam pluries ad detiberandum super Teresiae statu convenissent, tandem pronuntiarunt prasstigiis eam ludi diabolicis. Non tamen inter devios

Ac

prius venerationem cultumvepraestet quamperpenderit ipse moderator diligenter dictam visionem

rationesquequibusnitatur. QuaeritS.Thomas liceatne in apparitionibus aut visionibus Redemptorem aut ejus Matrem vel Sanctos adorare in actu quo

exhibent oculis, phantasiae vel intellectui; ac respondot, si apparitio ista sit diabolica, ac vene Si tu ratio exhibeatur cum expressa conditione n es Christns, etc, nil ibi mali videri. At, si haec conditio abfuerit, censet venerationem istara eximi
ipsi sese
:

hos consiliarios numerandi sunt Sanctas tunc temporis confessarii, sicut perperam affirmatur a P. Petro ab Annuntiatione (in notis 3, 4 et 5 ad ep. 11 tom. II edit. Bruxell. 1742). Saltem de P. Balthasare Alvarez, quo tunc praecipuo, ne dicam unico, Sancta usa videtur fuisse confessario,

contrarium prorsus ipsa refert

Vita? suae

cap. xxvin.

212 Operae pretium est paucis hic referre quale ejus fuerit de Sanctae spiritu judicium : ex quo
videbitur, sin primae, sdltem tertias, dubitantium scilicet, classi esse annumerandus. Initio quidem

ttc

tpeeiutima

P. Balthaian

Ahuret.

non po>se peccato et culpa, quaraquam habitualis semper subsitconditio qua reverentia non praestaretur, si sciretur daemon latere sub eafigura Dicenn dum, quod non potest diabolus in specie Christi
: /-

apparens sine peccato adorari,

nisi sit conditio

:

ii

ii

ii

actu explicita. Non enim sufficit solo habitu quia illa novitas rei insolitae considerationem et attentionem requirit; sicut dicitur de B. Virgine,

judicium ejus erat omnino Sanctae favorabile, atque eam ex hac lege regebat. Postmodum vero, cum illud, de quo supra, sextumvirale tr*ibunal severum suum decretum protidisset, et cum suas
absentis vices confessarius
ille

qui Teresiam jus-

quod cogitabat qualis esset

i,

illa salutatio.

{in

Atque hanc S. Thomas doctrinam non deserendam dicit Bene3 Sent. dist. ix, qusest.
art.

n).

sitapparitionem cumprobro repellere.supplesset; P. Balthasar, qui junior sacerdos erat, pro sua humititate ausus non est opinioni contraire tantorum virorum quos ipsa Sancta zelosos do
, ,

Canoniz. I. in, c. li, dictus XIV n. b) quam etiam confirmat e S. Bonaventura. At, si honorare dubiam eam imaginem non licet, ita nec fas eam contumelia afficere; quemadmodum quidam ex Ordine Carmelitico theologus, a Absolute, nisi P. Frederico citatus, recte dicit habeatur moralis certitudo daemonis delitescentis, non sunt facienda illa signa irrisionis et contumeliarum. Aliud est injuriari Christi imaginem, aliud
{de Beatif. et
; :

ctos, spirituales,

insignesque Dei servos appellat.

;

Interne quidem favebat Teresiae sed, judicium suum quodammodo suspendens, ad speciem dingebat illam e mente adversariorum, solitudinem ei dissuadens (quod fere cum illusis fieri solet),

removensque eam aliquamdiu (ad viginti dies, dicitur in vita P. Ballhasaris) a S. Communione,
ac sinens etiam ut antecessoris sui prasceptum, repellendi nempe contumeliose visionem, executimitioni mandaretur. Ea ratione P. Balthasar
dior forte fuit quam asquum erat ; immerens tamen est durae castigationis quam P. Petrus ab Annuntiatione locojam citato in Sanctas confessarios exaggerat.Atqueeadem viaperrexit humtPetri de lis Pater, donec meliora consilia S. auctontatem Alcantara evicerint in animo ejus Teresiae Salcedii et aliorum quibus visus fuerat
spiritus reprobandus. sunt 21 3 Nec in unum P. Balthasarem acriores plures exceAristarchi quidam, sed et modum
et

cultum suspendere. Primum imprudentiaeest, apparentem amicum, nondum inimicum probatum, conspuere. Secundum prndentise est, probare an amicus
El
tnquirilur
hutartrc, qua1$

sit,
1

vel inimicus, qui apparet.

de Teresie

vnttmibu ctr-

colKbO judieiumftrrttur.

His positis, priusquam bina super hoc argumento aMmaam Teresiae loca quasprimo intuitu perperam interpretanda cuidam forte videntur, oportet inquirere ad quam e tribus iis classibus
21

singuli, qui Sanctas conscientiam circa 1560 (quod

dem

o*>

"

notandum est) moderabantur, miras sive illas in anima ejus operationes referrent quinam existimarent Deum esse earum auctorem, quinam diabolum, quinam denique dubii haererent Deumne dicerent an diabolum. Imprimis quod ipsam Sanctam attinet, ipsa multis librorum epistolarumque suarum locis fatetur sibi, quamdiu visio durabat, intime persuasum fuisse a Deo cuncta hsec profiuere; ubi vero modice mens distrahebatur, angoribus se fuisse opplelemjjus bene
,

,ofrH" ri0 qai Teresi

v i,ine*cM v

dunt in confessarium qui Teresiae male injunxit visionem arcere cum contumelia, victus, ut opinor, auctoritate aliorum, aut nescio quibus argumentis persuasus. Improbent, per me ticet, properum ejusjudicium ; eis assentiar, si solummodo dixerint ambigendi locum fuisse, et proin suspendendi judicii, tum ob Sanctae humilitatem crescentemque in dies ejus virtutem, tum ob contrariam ante, a S. Francisco Borgia praecipue,

robro&* H

juttil:

tam, ac timuisse ne a diabolo luderetur : quemadmodum aperte de se vel decies affirmat a capite

prolatam sententiam. Ast

xxm ad caput

xxx

Vitas suae.

Ergo pinmus

recte ut judicetur, oportet

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

167

oportet circumstantias perpendere. Scilicet audierant confessarii ex ipsius Sanctae ore, daemo-

stra propterea irarainuatur devotio.

Bonum siquidem
in ipso vidente
I)

aut

malum non tam

in visione
si

qnam

V. D. M.

nem
(c.

aliquoties se ejus
;

xxx et xxxi Vitce) judicium aliorum virorum valde spiritualium (quorum aliqui volebant vel ad exorcismos dcveniri), ac nominatim sancti equitis Salcedii, qui quadraginta annos orationi institerat et ad magnam pervenerat perfectionem ac negotiorum spiritualium peritiam videbant ipsam Teresiam, licet diceret se visionum tempore valde securam esse de Christi praesentia (id quod decepti quoque a daemohe homines non raro dicere consueve;

visionibus immiscuisse habebant consentiens sibi

consistit, raalum,

nullura inde cum humilitate fructura collig-at. Haec enim si adfuerit, nullum adferre visio, quamvis ipse appareret caco-

inquam,

daemon, damnum potest; si autem abfuerit, esto etiam a Deo sit, nullum afferet fructum. Si enim quod ad nos humiliandos conducere debet (cum nimirum hanc nos gratiam rainime promereri videmus), vice versa nobis sit superbiendi occasio,
araneae adinstar erimus, quae quidquid comedit, in venenum convertit, non adinstar apiculae, quae in

runt),
et

tamen post eas visiones valde anxiam

esse

timidam, maxime cum quid novi in eis incurprout modo ipsam narrantem audivimus, etiam narravit anno 1560 in sua epistola ad et S. Petrum. de Alcantara (t.II,ep.\\). Haec et alia, quae suspicionem diabolicae fraudis non injuria consideret diligenter certe movere poterant velim quicunque de confessario illo, a quibusdam
risset,
,

mel cuncta transire facit. Dein exemptis id Sancta amplius declarat, suadens quam maxime obedientiam erga confessarium. Alter vero ejus locus e Castello animae (loc. cit.) itasonat Vir quidara apprirae doctus dicere solebat, egregium pingrendi artificem diabolura esse addebatque, si is Dominum Jesum maxirae ad vivum sibi repraesentaret, minirae id sibi molestum fore, ut silicet per illam
.-

scriptoribus tam graviter accusato, aequam cupit ferre sententiam. Exaggeravit utique nimium

quantum culpam confessariorum. S. Virginis is qui (nota 2 ad ep. 11 tomi II) eorum consilium
acerbum,
et

figuram devotionis spiritum in se excitaret et propriis daemonem armis impeteret ac jug-ularet. Nara, qnantumlibet imperitus et ineptussit pictor, non propterea minus honorari et coli debere imagi,

nem quam

ping-it,

duraraodo

sit illius

qui est

unicum
E

probationem quam de Sanctae spiritu

:

B instituerunt,cvude\em appellavit.Ac falso asseruit

Innocentia vindicata, P. Joannes ab Annuntiatione, Generalis Carm. Exc, valdetur-

bonura nostrum, scilicet Jesu Christi. Unde non poterat non suramopere displicere illi, quod faciencontumeliose repeldicebatenim, nos, ubicunqne Regem nostrum depictum videremus, ei debere reverentiam. Et sane merito eum sic censere video nam etiam hoc in
lant
: :

inopere suo

dum nonnulli suis consulunt, quam vident visionera, illam

ut scilicet,

cum

ali-

batum fnisse ab imprudenti confessario serenum

S. Teresiae dum ex ipsis S. Matris testimoniis decies et amplius repetitis luce clarius est praetensam illam serenitatem longe ab ejus animo per id temporis exulasse nec solum tunc, sed eliam postquam S. Petrus de Alcantara eam quietam reddere studuerat. Atquc idem Pater paulo post in eodem suo opere non minus falso affirmat Sanctam in edendis jussu confessarii istis contumeliosis signis tamdiu perrexisse, donec P. Dominicus Banez id eam dedocuerit id est ad annum usque 156-2. Etenim haec assertio cum subsequenti S. Teresiae narratione subsistere nequaquam potest siquidem jam anno 1560 S. Petrus de Alcantara ei dixerat Dei spiritum esse qui agebat in ea. iujutagtndi 214 Declarandajam duo veniunt S. Matris loca rauonem Sa2n q U i ous fe famoso confessarii jussu agit. Lector,s ocu ^ s h*c ea subjicio, alterum e Fundationum om'iTr capitewu, alterum e Mansionis sextae capite ix. uorum /om. Novi, ait ibi, tertia persona utens, quamdam quam C confessarii ob hujusmodi visiones rairum in modum angustiabant et lancinabant; quae tamen (ut videre

animum

mundo quis indignaretur, quem amicum haberet, id

juriis affectam sciret.

si

imag-inem suam ab eo

g-enus contumeliis etineffigiem, aut aliam

Quanto ergo potius ac majori

jure ipsam Domini crucifixi

quamcumque

Imperatoris nostri imaginem semper

nos revereri par est ? Esto hac de re alio in loco scripserim ; volupe tamen et jucundura mihi fuit ipsum
hic repetere eo quod quamdara, cum hoc reraedium sumere jussa esset, permultum inde afflictam vidi. Nescio quis hunc primo modum adinvenerit, adeo ad torquendum proprium et aptura, et quidem illam
;

quae nil aliud facere valet

quam

obedire,

si

tale

quid

confessarius faciendum suadeat, etquaese perditum

'

suadenti morem g-erat. At meum consilium est,quamvis ipsi quid tale suadeant, hanc illiscum modestia et humilitate rationem depromaire putet, nisi ei
tis,

etreraediumid non sumatis. Summopere vero

postea

fuit,

et patui

singnlaribus effectibus et

bonis operibus quae hinc

consecuta sunt) a Deo

mihi quadrarunt bonae illae rationes quas mihi >\iggessit is qui de hac re mecum tractavit. 215 Diffxcultates horum locorum enucleaturus Ex iii (amen nnn depraemitto nonnullos esse qui sequentem sustinent toHl rre conrludi ego existimo vix esse probabisententiam, quam
i

Sanclam
uC

vellt,

proveniebant. Hsec erg"o dum ejus imaginem aliqua in visione videbat, identidem secrucissigno iterato communiebat, apparenteraque contumeliosis sig-nis
repellebat
,

lem ac practice judico esse periculosam, et quam, ut mihi videtur, mens humana refugit amplecti,

adoreiur

ClniHi imago
rjnr notrilur

absonamque judicat.
interpretes
logi qui

quod

id facere jussa esset.

Ad

postea

quidam S. Teresiae biographi, nec non quidam theoac

Scilicet

tixmone exhibiim.

cum
fieri,

viro

quodam comprimis
neminem
id

docto, scilicet Fratre

id

Dominico Banezio, communicans, ex eo male

ac
facere debere,
audiit.

Nam

ubicumque Redemptoris nostn iraag-inem videmus, bonum ept nos illi imagini reverentiam et honorem exhibere, tametsi ab ipso cacodaeraone efformata
e8set aut picta
;

crude nimis S. Matris verba intelligunt ac ita intellecta perperam propugnant, praefracte affirmant ab ipsa doceri imaginem Christi, etiam quaesit ac sciatur a daemone esse efformala, semper esse reverendam Unde consequens est ut, si cui ipse daemon appareat protentamque teneat
.

ipse

namqne
si

egregrius est pictor, et

compendium nobis

facit potius

quam dispendium,

quando crucifixum aliquem autaliam quampiam imag"inem nobis ita ad vivum

obessa putat,

dum

Christi figuram aut eam delineet in pariete, recte illi cui appariiio fit eam adoret, imo adorare debeat, non moratus malignum spiritum qui eam effingit atque exhibet, guia ubicumque Reg-em

exprimit ut cordi eam nostro insculptam relinquat. Haec porro ratio mirifice mihi placuit: quandoenim
egreg-iam et praestantem aliquam imag*inem conspicimus, esto eam ab improbo quopiam depictam

nostrum depictum videmus,

tiam. P. Fredericus
(l. i, c.

sciamus, mag-ni tamen ipsam facere non negrligemus, de pictore autem parum laborabimus, ne no-

i, p. 189) patet S. TeresisB verbis reperire se putant, ut quae indicatis a me locis bini illi auaperte ex iis ctores disserunt. Neque disputatione opus foret,si

debemus reverenMontoya (Dtss. aliique plures eum sensum in praefntis

ei

xvi),

tantum

T6S

DE
,

S.

TERESIA. VIBGINE.
dens, imaginem veneretur cum habituali saltem ea conditione Si tu es Christus ; ac munmc censebitur loqui de imagine certe a diabolo objecta,
:

wm v D w

imaginem tantum sustinerent a Sancla doceri immissa judicatur cohposse nam de qu<e a Deo A cum hac sola hoc inter omnes Lheologos convenit, discrepantia, quod accidentaliin eorum sententus
;

aliiactualem conditionem (Si tu es Christus) velint pr&mitti, dum alii conienti sunt habituali. Igitur, quod apprime notari debet, illi scriptores tenent Sanctam non solum prohibere quominus

diceret imo non invenietur ipsa affirmare, in positivo dubio (id est in quo ibi homo, post tentatum conscientite dictamen, est

quam colendam

adhuc perplexus, hxretque, ambigens a Deone

credat

imaginem anadiabolo)
posse.

diabolicum phantasma explodatur neque solum tradunt eam non sinere ut abstineatur, ut acontumclia, ita et a cultu quamquam ipsa Ecclesia prxceptum sacras imagines venerandi notale
;
;

ginem

Primum

ticite adorari imaautem, quod solum mihi

contra plures S. Teresioe interprctes probandum est (nempe eam non docere Dei honorandam esse
quae noscitur a daemone esse efformata), sequentibus stabilio argumentiS, notans praevie pliues traduclores non ubivis id omnino reddere quod textus hispanus habet. 1 Exp?*essis verbis Sancta eam opinionem nullibi itaprofert, ad ut benignior interpretatio recusari possit quod facit initium citati prioris capitis, ubi liqueteam loqui dedubia visione quam aDeo venisse

imaginem

bis proponat dumtaasat, ut theologi loquuntur,

negativum,idest non inferendi iis injuriam aut irrevercittam, et tantum praeceptum affirmativum,id est tribuendi iis debitum cultum, pro temporibus neccssariis, ita ut nemo sit obligatus ad cultum si?igutis imaginibus exhibendum sedprae terea contendunt ipsam cupere utactu istwsmodi phantasma honoretur, quia Regi nostro debemus venerationem ubicuraque eum depictum videmus,
:

.-

postea

co?istitit.

2"

Quod

si S. Teresia

imaginem
;

Christi menti in visionibus objectam comparet

non attendendoadimprobum pictorera. Ast isthaec opinio ob plures gravesque rationes rejicienda videiur etproin illa, siper congruam interpre;

cum imaginc amici

/uvc, ut

tationem ullatenus liceat, eximi S. Terrsia debet, cum illumin tissima mysticae theologiae magistra fuerit, nec quidquam in scriptis ejus censores, qui ante beatificationis processum ea examinarunt, perstrinxerint. Ecce

qui hac spreta indignatur quaecwnque alia comparatio, claudicat. Irmoxia eni?u est illa amici imago quae ab amico spernitur, et in qua se spretum juste ille indigna- tur. At pseudoimago Dei, quam infernalis ejus

summatim aliquot

quae

contra militant argumenla. 1 Mens humana, ut dixi, insitum sentit honnorem a tali in rebus praesertim sacris cum daemone commercio. Quae
conveutio Christi ad Belial? 2 Sancti, v. g.Philip-

adversarius effingit ut hominem perdat et ut Deum aemuletur divinosque honores captet, noxia est, saltem in inte?itio?ie daemonis illam usur^antis. Quar-e, contra ac fit cum amico illo, non est sa?ie cur Deus offendatur illi qui falsam suam talem imaginem temnit, et ita ar^tes maligni spiritus eludit. Sic ipse Christus pluries in Novi
Testame?iti libris etia?n tu?\c

pus Nerius et Pachomius de quibus supra S. Martinus Turonensis (apud Sulpicium Severum, in Vita ejus n. 25), aliique quam plurimi daemonem semper abominati sunt, quacumque eis
,

daemonem

cu?n pro-

bro repulisse illiusque os obturasse legitur, quando impurum illud monstrum ejus laudes depraedicdbat.Porro, quando Sancta loquitur de Christi
imagi?ie ab homine picta sculptave, attendendum est aliam pla?ie hujus habendam esse rationem,

apparuerit forma, sive sacra sive profana. 3 S. Thomas, S. Bonaventura, Benedictus XIV, et summa, quotquot sunt, theologicae disciplinae lumina tam procul absunt ab illo opinionis, monstrone dicam an commento, ut etiam in iis apparitionibus quse Deum videntur habere auctorem, vel sub reatu peccati appositam expresse velint conditionem Si tu es Christus. 4 Periculum inde seductionis maximum. Unde S. Athanasius, exponens illud Lucae IV, 35 Increpavit illum dicens Obmutesce, sic ait Quamvis vera fateretur dae:
: :

quam quum

a diabolo phantas??iatis ibi agatur de imagine mortua, hic vero de viva quae loqui valet ac seducere, et quie a diabolo ea mente, ut hominem seducat, usurpatur et exhiCum frebetur dicentibus Salmanticensibus anim.im alloquenter per talera imaginem daemon
istius e?nentiti
.

quatur,

si

ejus

verbis credat, facile deceptionem

:

mon
(;

tamen Christus

ejus

sermonem increpa-

ne simul cum veritate etiam suam iniquitatem promulgaret, et ut nos assuefaciat talibus nevit,

gligendis, etsi vera loqui videatur. 5

Omne cum

daemone consortium superstitio est, dicente S. Augustino (lib. n de Doctr. Christ.) Quidquid procedit ex societate daemonum ethominum, superstitiosum est; nec verente Gersonio scribere, (prop. xvin Tritogii Ashologiae theologizataej Kou est
: :

patitur {Theol. Mor. t. v, c. vi, n. 21) quod patet ex historia Secundelli, apud S. Greg. Tur. (de vita Patrum, c. x), et Valentis, apud Palladium (inhist. SS.Patrum). M217 3 In illa tandem phrasi, quae praecipue aif- no /)( Ubicumque p ficultalem movere posse videtur Redemptoris nostri imagiuem videmus, bouum est nos ei reverentiam et houorem exhibere, taraetsi ab
;

tir.
,

licitum participare

cum

eis

(angelis malis), tam-

quum excommunicatis
juvare
"
:

a Deo et Ecclesia tota, et quia fallaces sunt, fallere seraper cupientes, uon unde, juxta proverbium vulgi, luduntad
falsnni .-oeietatera.

cacodaemone efforinata esset aut picta ultimae voces duplicem interpretationem ferunt. Nempe sonare possunt Tametsi per accidens, et eo qui ipsam colit mscio, ab ipso daemone formata esset; aut Tametsi certo sciretur ab ipso daeraone formata. Prior autem praeferenda est, non solum quia sinceris theologicis principiis confomus est (dum altera eis est difformis), sed et quia pnor
ipso
;
: :

unoetaiiero
argumenio,

216 Ileec igitur

lerter est

cum

ita sint,

indagandum

so-

an S. Mater istam opinionem ita profiteatur, ut nuttam aliam justam interpretationem verba ejus ferant. Atqui hujusmodi repeririposse,
ac proin admitti debere, conficietur ex iis quae dicturus sum. Sancta, fateor, primo quidem intuitu videtur dicere se rationibus Banezii indu-

sensus, e circumslantiis quas modo explicabo, naturaliter judicari potest continere doctrma?n
q\ua

Sancta a Banezio instruenda

hausit
,

fuit,

ac proin

eam quam Sancta

et

quam exponere

hic etiam voluit, siquidem

non aliam ipsa htc

quam Banezii doctrinam profitetur, nec ahum quam ipsum dictorum suorurn vadem citat.Hujus
autem doctrina non
e litterali

ctam fuisse ut autumaret numquam esse licitum imagini Christi itludere, etiamsi sit a diabolo immissa, sed eam semper esse reverendam, etiam quando sit atque sciatur a maligno spirituesseefficta.At scrutanti pcutius seasum iltorum locorum Sancta censebitur loqui de talibus solum visionibus in quibus vage dubitari fortepossit sintne aDeo an a diabolo, et in quibus homo, bona fide proce-

dumtaxat

S.

Ma-

tris narratione cottigi debet, verum e circwnstanSancta tiis quoque in quibus tum Banezius tum versabantur. Ergo finge, aut magis recorda/re, rerum adjuncta in quibus anno 1562 et ab ip* resjion titu?n et a Banezio datu?n id consilium seu Quxnam autem illa erant ? Quod S-Masum fuit.
1

trem

attinet. eo

jam tempore ex

ejus in virtutibus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS.

A
tibus ac speciatim in humilitate progressu, alque
sitiones,

169
>,

sanctissimorum et perspicacissimovirorum, plane constabat bono eam regi spirum ritu. Nec tamen ipsius ita sedata erat mens ut non
e testimonio

hac mea convenire sententia scilicet, L quod S. Matri.s (hoc paulo anteego re/utavi) ac Baneziiopiniofuerit infullibilitir in tara ^iavibua moralis certitudinis circumstantiis esse

kCCTOBB V. D M.

tenendum
7' "upr

frequenter adhuc agitaretur, sive ob contraria sibi data olim a Salcedio aliisque consilia et prxcepta, sive ob profundam suam humilitatem, qua niens ejus refugiebat credere tantis sese ccelitus donatam esse charismatibus. Quoad Banezium vero, cui utrumque hoc exploratum erat, nempe Deum in ipsa operari et nihilominus eam crebro ac graviter adhuc conturbari, partes ejus erant, non prselerita disserere, sed prsesens prxbere consilium, ac remedium suppeditare componendorum animi ejus motuum. Indubie Sancta ei aper^uerat ab altero sibi olim declaratum fuisse confessario dsemonem esse qui eam vexaret, ac sibi fuisse injunctum ut apparentem propulsaret infami gestu. Hsec igitur cum ita essent, Banezius, ut e tota S. Matris narratione colligilnr, non minus sagaciter quam prudenter idprsestitit
,

Deum

fuisse qui ei apparebat, etc.

218 P. Fredericus in hac sua propositione male confundit tempora. Judicium enim Banezii, la-

tum anno

1562 (siquidem ipsemet Banezius testatus est in processu canonizationis se non nooisse aut wctoeTeresiam ante annum 1562), perperam
applicat ad annum 55S (huic nempe anno memoratum confessarii jussum ipse innectit), quo alia omnino quam anno 1502 erat judicandi ratio. Ilto namque temporis nilervallo, ut notat P. Montoya
1

'

resia
ii /i -ii

""'"-" T judc ium

''
'

H6J

to-

le

relorqtirl

ud

iiiiiuim

1538.

(Biss.

i,

pag.

192),

Seraphinus transverberarat
t.
\,

S. Virginis cor (anno 1559, e P. Frederico

c.

wi, iiijuschronologiam haec citandosequor), mirabilesque id prodigium in anima ejus reliquerat

quod prsestare oportebat.

colloquio

Scilicet in eo

oum

ipsa

ponerenon

voluit theologicasde appari,

Sancta arduum, consciis confessa?-iis votum faciendi semper quod perfectius erat (anno 1559 autsequenti, ibid. c. xvm); S. Petr^us de Alcantara singulariter approbarat spiritum quo Sancta agebatur (anno 15C0, ibai.
effectus
;

suis, emiserat

tionibus theses*, singulis quibusque

sint a ddemone, sive
;

sive illusi

c.

xx)

dsemones, qui

visibili

eam forma

invade;

a Deo inspirati, promiscue applicandas sed protulit sua sensa oratoris more B (nam etiam in privata confabulatione eloquentue
artes, intra limites veri, valent ac licent), atque

bant, expugnarat (anno 1560, ibid. c. xxi) S. Petrus de Alcantara et S. Ludovicus Bertrandus
consilio ejus de

anxioe ejus menti omnia illa quae ufroque citato S. Virginis loco supra legere est, suggessit, ut eam pacatam redderet omnino sane aliter locu;

reformando Carmelo apptauseranl (anno lodO, ibid. c. \xm) P. Petrus lbanez illius spiritum examinarat et probarat (anno
;

1560, etc.,ibid. c xxiv)

ac, ut pleraque alia

argu.

menta omittam, Sancta sororis

vitam revocarat (anno
1561, ibid.

suse fitium
c.

ad

infernalemque hostem sub specie Christi illi se exhibere novisset. Neque profecto secus ac Banez, sagax quisque conscientiarum moderator agit qui veritatis licet observantissimus, aliter tamen scrupuloso
ludi,
;
,

turus, si a dsemone

eam

xxv). At, si

ad anteriora prodigiis iis tempora te vertas, ad annum, inquam, quo P. Balthasar Alvarez explorabat quati Teresia mota esset spiritu, et quo substitutus ei confessarius suadebat improbata ista signa edere, quis neget tempora illapro confessariis fuisse molestiarum et incertitudinis plenissima? Scilicet dsemon, indutus formam Clwisti, pluries Teresiam seducere conabatur
(Vitse c. xxv, n.
les viri, fide
6,

toquitur, aliter dissoluto,

tacens quse

ergo est verba Oportet, tranquilla

:

apud unum argumenta apud alterum exaggerat. Consequens posse Banezii consilium ad hsec reduci
sis,

etiamsi

a daeraone

effieta esset ima-o.

Atque naturali hac explicacui, utpote doctissimo

,

et c.

xxvm,

n. 9)

tot

spiritua-

tione
i

Banezius vindicatur,

dignissimi, declarabant a diabolo

:

ticlytoque theologo

nefas est sine aperta causa

affricare
luisset

absurdam istam opinionem, ac si voChristi imaginem etiam tunc coli debere

quando constat diaboli in ea

latere substantiam, aut saltem fascinationem dolosque a diabolo ad

hominis ruinam structos ei subesse.

Ifa uf lnr
i

e<

dindui/i

iii

"

inlerjii eiui.t

ne multoi

ii

ii

218 Atqueetiam ut S. Teresiam in prsefatis binis iislocis rite intelligamus acjuste interprete"tur, e;e rationes atque circumstantise ante ocu-

f. Pratleric

Ad quod quia non satis attenderunt aliqui qui crude nimis S. Matris verba exceperunt, principia theologica protuterunt a Banezii atque adeo ab ipsius S.Matris mente aliena, et opposita iis p?nncipiis quse supra stabilivimus auctoritate nixi S. Thomse aliorumque insignium theologorwn. Quinidcirco ipse P. Frelosversari debent.
dericus, accuratus cseteroquin scriptor ac Matri suie devotissimus filius, non sat recte nec sat favorabiliter cernitur htcc loca

cuncta procedere Sancta, quse nondum inteilexerat qualis sua esset oratio, neque ejus explicandse donum acceperat (ibid. c. xxin, n. 5), prse humilitate confessarios suos serio monebat, caverent sibi, ne, qua?itumvis invita et nolens, eis forte imponeret (ibid. c. xxx, n. 9). Ex his igitur evidens est aliamplane judicandi rationem fuisse anno 1558, aliam vero 1562. Constat posteriore hoc tempore P. Balthasarem Alvarez dudumjam omnem hsesitationem excussisse atque probabile y valde est itlum alterum confessarium, quiSanctse auctor fuerat repellendi apparitiones cum pro;

bro, et

ipsum non jamtuman.idius condemnasse

Quin probibiliter suspectant
\,

SanctcV spiritum.

P. Fredericus

(l,

c. xvi) et

Montoya

(Diss.

i,

p. 202) confessario huic ipsi, oel si forte non ei, cuidam alteri e Sanctse nostrse censoribus, acci-

disse

rem quam modo,

ei nocte

ut

a multis traditur, narincussit.

commentatus

esse

rabo.Apparuit
et

quadamRedemptor noster,

atque insuper e tribus propositionibus quas interpretaiioni suse subnectit, prima prorsus est ronea. Enqui post citata a se bina S. Matns loca ipse ratiocinetur Non omnes forte approba1

sui ostensione

magnum stuporem
,

Mane

facto convenit vir bonus Teresiam et quid factum sit docet, Mi Pater ait, ne credideris.

Numquid

Christus

volet

tibi

apparere

Cave

Sunctaj ac Bauezii arg-uraentationem, 'lieentque aliud esse honorare picturam quas sine

bunt

eam

ope existit et conservatur, aliud venerari niternum phantasma quod a diabolo efformatur et u diabolo, ut ita loquar, in sua essentia et in sua conservatione dependet, neque tendit ad alium fi'" ui quara ad damuum ruinamque hominum. Interira opinio S. Matris propugnatur a gravibus et
iiaboli
laris iheologis, ipsius filiis.

argumenta adducit sibi persuadeat Christum vere a se visum. quibus Tum Sancta lntelligas ig-itur velim, quomodo tu
quieso, credideris. Instat
ille,
:

credis tuas visioues esse certas, sic alios quoque qui teconsulunt, suas visiones pro certis habere. Qua

responsione Patrts illiusde Teresia sestimatio fuit immuiata, Domino salicet ita promissionem (mfderc ntci/uenle qiiam \pons<r siuv feccrat, efjecturum se ut rei ventas tandem paiam pateret.

Quod

si

rnihi licuerit

raeura promere sensum, dicam videri mihi theoloffos, inter oppositas apparenter quas tuentur propo-

Eat his Kjitur om?iibus quas conglobavi rationibus sequitur , opinionem Banezii invocari

non

170

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Aliud est injuriis afflcere Christi imaginem, aliarf cultum suspendere primura imprudentise est, ap:

P.

confesnon posse, quando agitur de anterioribus sariorum opinionibus explicandis aut conciltannotari potest et dis. Interim tamen illud probe superius Banezii dictum memoratum debet strictosensu sumptum (quo sensu etiam a S. Te,

parentem amicum, nondum inimicum probatum

conspuere; secundum vero viri prudentis est, probare an amicus sit vel iniraicus qui apparet.

resia

sumptum
:

spicere ut

imaginem solummodo resignum qua signum quod patet e Sanfuit),

:

ctx verbis

Duramodo

sit illius

qui est

unicum

bo-

num nostrum,scilicet Jesu Christi. Atque hoc sensu dxmon tantum habetur ut pictor utque materialiter solummodo et extrinsece concurrens pactocultus nullatenusin imaginis suppositum
;

XIII. Videt Sancta adamantes

cruce sua, et

in

eoque

quod theologi communi calculo damnant. Sed tempus esf paragraphum hunc claurefertur,

Angelum qui cor ejus transfodit. Votum nuncupat faciendi semper quae Deo gratiora
viderentur.

quia dere quem paulo prolixiorem sivi evadere, errores erant corplures graviorum scriptorum condurigendi, et quia hxc dispulatio plurimum S. Virginis in longa hac incet ad explicandum
habiteriorilucta statum,totumque animae ejus ei affHgetum; multo autem maxime quia absona baturopinio, qua, si congrua interpretatio admittatur, liberari potuit. 220. Hic a me absolutus eratparagraphus,
.

devenimus charismata Ad majora nunc Deus sua eodem tempore

in ancilla
.

qu&

.u<ima ntei

operari dignatus est. Cum aliquando, ait Sancta capite xxix Vitxsuae, crucem quaede rosario pendebat, in manu baberem, sua ipse manu eam meae eripuit;

' iwit
''"

Sawta>

Dicla eovfir

cum

mantur ex V

Liberio aJetu.

(edit. Meincidi in tomum VIII Controversiarum Liberii a Jesu, qui p. \0Uet diolanensis, 1757) tuitus B seq. hanc quaestionem tractans, eam quam sequitur. Interalia enim sicdicit: sum sententiam imagiStatus controversiae non est an liceat adorare

cumque eam mihi deinde redderet, e quatuor ingentibus compacta erat gemmis, quae multo, siue
ulla comparatione,
et,

nem Christi vel

augustissimae coelornm Reginae, sub

si

qua delitescat daemon,

hoc certo sciatur

:

nulli

pravum sed sensus est an, an imago elaborata sit a daemone, quando ignoratur
enira dubiura est hoc esse

adamantibus erant pretiosiores, imo est, pene supernaturales adamantes fictitium et imperfectum quid esse videntur, comparaticum gemmis in cruce illa apparentibus praeferebant autem hae quinque Domini vulnera quam scitissime expressa. Aiebat autem deincepsme crucem hanc ut gemmeam visurara et ita revera factum est, ut scilicet non lignura e

quantum videre

possint

imagines absolute adorari, seu nullo absolnte, hoc est sine examine praeraisso. Dico examine, non est deferenda adoratio imagini sub qua delitescit daemon, et graviter peccat qui aliter hgit.ldquepostquamprobavit e S. Scriptura, e S. Thoma et e S. Bonaventura; hanc sibi objectioillae
:

quo confecta erat, sed hasce gemmas viderem at illas nullusvidebatquamego. Ut Ribera, Chroni:

aliique tradunt, Joanna de Ahumada,magni valoris hujus crucis conscia (non autem ignara, sicut Chronici gallica versio habet), multis precibus hanc asorore dissimulanter extorsit. Et addit

cum

nem facit

imaginem Christi elaboratam a pessimo sculptore ad finem pravum ergo licetadorare imaginem (sine ulla conditione) a
et solvit
i

Licet adorare

Chronicum eam crucem apud Carmelitanas

lisoletanas (contra ac P. Fredericus dicit
;

Val-

apud

daemone daemon se habet ut pictor efformans imaginem; sed in adoratio autera non fertur in artificem exemplar oppositura. Certe non videtur major ratio
:

efformatara interius anirao decipiendi

nam

Madritenses) in ditissima thecaargenteacontineri, ac multorum miraculorum esse operatricem, quo-

rum unum
apud Yepes

legesis
lib.

apud Riberam
c.

lib

i,

c.

vi, et

n,

xxxix.
<;ro.
;>>"!

222 Gratiae indies, ita pergit Sancta, mihi ube-

nd-

de imagine iuterius elaborata,

:

quam
;

exterius in

hanc secundam liceret adorare tela vel argilla absolute, etsi a daemone fabrefactam ergo et primam. Hanc doctrinam approbat Mater nostra
at

riusetcopiosiusdabantur; cumque me conarer, nullatenus me poteram ab oratione aiverdistrahere

tere,

rer

C Mansione

reprehenditque imperitos jubentes his imaginibus conturaelias fieri. Resp. Neg. Conseq. Quia in causa iraaginum interiorum, quarum fieri, esse et conservari depeudet ab opere diaboli, daemon non se habet pure extrinvi
,

cap. ix

cum

adeo ut etiam inter dormiendum orare vide- F mea hic quippe amoris erat incrementura, et Domino expostulatio, et quod id ferre non
et
:

possem nec in mea manu erat (etsi id et vellem cogitare ad hoc maxime conniterer) de eo non poteram, obtemperabam nihilominus, quantum
;

sed in hoc

parum aut

certe prorsus nihil poteram.

;

sece velutpictor et artifex, sed ibidem delitescit et praesens est; ideo adoratio non solum fertur in

exemplar, sed virtualiter in ipsum daemonem utentem imagine boni ad decipiendura est enim haec species quaedam societatis cum nostro hoste. sed etiam maPorro, nednm societas formalis terialis ut accidit in aliis rebus susperstitioBis, illicita est. Adde quod argumentum probaret licere adorationem etiam quando certo sciretur delitescere daemonem, sicut licet quando constat ab
,
-.

sed, Et dominusipse numquam hoc a me abstulit parte esto ut id facerem suaderet, ab alia tamen rereddebat me seouram, docebatque quid ipsis

sponderem

(uti et modo facit), taraque sufficientes me praegnantes mihi dabat rationes, Ut plane et multo convincerent et securam redderent. Non post incepit Majestas ejus (ut mihi promiserat) evidentius ostendere se esse qui mihi apparebat etenim tam ingens et ardens Dei amor in me crescebat, ut quis eura mihi inderet prorsus ignora:

infami pictore certo elaboratara fuisse imaginera. Secundum exeraplum imaginis permanentis a dse-

rem

erat

is

namque quam maxime

supernaturalis,

nec ego ad

eum

ullateuus connitebar

Emoriebar

mone factae recte quadrat cum exemplo pictoris et tunc conceditur licere adorationem, quia pure exstrinsece se habet et hoc sentit N. S Mater ducta exemplo pictoris. Caeterum absolute, nisi habeatur certitudo moralis daeraonis delitescentis, non sunt
: ;

prae desiderio videndi

facienda

illi

signa

irrisiouis et

contumeliarum.

nesciebam quonam ad hauc vitam raodo pervenirem, nisi permortem. Magni itaque quidam hujus amoris impetus me qui quamvis adeo intolerabiles non occupabant easent atque ii de quibus alias locuta sum, nec tam potentes, nesciebam tamenquid mihi ipsa facerem

Deum,

et

nibil

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

nihil

171
OCTM V V. D M.

jam

delectabat aut recreabat ; sed anima inde ab intimis fibris mihi evelli vere vide-

enim

me

batur.

Osummum et
1

eximium Domini

munire opportunum videbatur, supervacaneum visum est posteriori, cum vulgatissima in Teresia prodigia sensato cuique
et

tali dissertatione

artificiumt

Quam

subtili et suavi,

cum

misella ancillatua.ute-

hoc

Faciem tuam abscondebas a me, et interim tuo me amore urgebas, tamque dulcem mihi mortem inferebas, ut anima perpetuo in ea
baris industria
Anjelum iitl

tranever-

k anlem nbi
ier-

agere et numquam ea carere voluisset. 223 Voluit autem Dominus ut aliquoties viderem mihi ad latna sinistrum corporea in forma adstantem Angelum quemdam quod nomnisi ad:

prodigium credibile magis reddidissent. Ad citatum autem S. Teresiaj locum qusedam habeo quse h\c subjungam. Imprimis carpendi sunt plerique qui locum huncgalliceverterunt, decepti hispana voce largo, quse non latitudinem, sed longitudinem sonat. Sic Channut perperam ponit un
.

modum

raro videre soleo, etsi alioqui saspe mihi Angeli appareant; sed cum hi apparent, eos non

large dard (largum jaculum) ; Amaldus un dard dont la pointe etait fort large (jaculum cujus cuspis valde larga erat) Boucher et Villefore un large
: ;
:

video nisi adinstar superioris illius visionis de qua primolocuta sum. In hac vero visione voluit Do-

miuus eum sic viderem non erat is raagnus, sed parvus formaque pulcherrima, ac vultu ita ardenti
:

dardqui me paraissait etre d'or (largum jaculum cujus cuspis mihi aurea videbatur); l.D.B. P. auctor versionis editse anno 1601 un dard qui
;

etflagranti ut de supremis ac primariis esse Angelis videretur, qui toti ardere videutur hoccredo
:

esse eos qui Seraphini dicuntur; sua

mihi nondeclarant

quippenomina videotamen tantum in ccelis

interunum Angelum et alium, et inter hos etillos discrimenesse, ut ipsum non possem verbis exponere. Videbam illum longum quoddam jaculum auB reum, sed ad ferri cuspidem pauxilloigneinflammatum,in manuhabere; hocipsoillecormeumsubinde
ad intimas usquefibras transverberare,
lud rursus educeret, quaedam
:

quod ex auro erat et largum). Nec pauci quoque pictores calami errorem penicilto suo imitati sunt, etjacutum quod Sancta longum fuissescribit, breve exhibuerunt. Recte hunc locum versum invenio a D. Collombet, atque etiam in Anglis, Belgis,Germanis et Italis qui mihi ad manum sunt scriptoribus. Feriret

estoitd'or et large (spiculum

hicme

Bailletii silentium,

non dignati unummu]g

super prodigiosa hac visione, ni per spectus esset viri sensus, qui, ubi de miraculis visionibusque agitur, ssepe est multo difjicilior
tire iota

et,

dumil-

ac severior

quam

sensus

est

Ecctesise, et

quam

earum

frusta simul

educere videbatur quo facto, ingenti Dei amore me totam aestuantem et inflammatam reliquit. Tam vehemens porro haec poena erat, utin hos me gemitus et expostulationes faceretprorumpere; sed suavitas

sana prudentium scriptorum fert judicandi ratio. Alterum quod notem super eo loco est ubi Sancta dicit se vidisse Angelum corj,o/alispecie
:

quse verba, licet obvio sensu aliter sonare videantur, intelligenda tamen sunt de visione imagi-

quam summus hic dolor mihi adfert, tam excessiva estuteum mihi auferri prorsus nolim, nec anima minorem voluptatem ac delectationem quserat quam ip8ummet Denm. Non est autem haec pcena corporalis, sed spiritualis, etsi corpus

naria. Sancta enim libro Castelli animse (Mansione vi, c. ix), quem librum composuit decimo

ab ea plane imsentiat.

mune non
Est haec

sit,

sed

eam nimis quam multum

inter aniraam et

tam suavis

reciprocatio, utejus

amoris ego bonitatem rogera, eam ut

Deum

gustare faciat illum qui me forte censebit mentiri. Oranibus diebus quibus hoc duravit, erara quasi

mentis inops; voluissem

qui,

neminem

videre aut allo-

atdumtaxat meipsamcum pcenamea amplecti; quam ego majorem esse gloriam putabam quam esse posset omnis quae a rebus creatis venire posset. Hocinterdum mihi etiara contingebat, cura volebat Dominus ut hi tam magni raptus mihi superveC nirent, ut etiam, cum inter homines versabar, iis resistere non possem unde magno meo cum dolore, et invita me, in hominum notitiam hi venire et divulgari ccepere sed, ex quo hosce raptus habere incepi, hanc pcenam tam intensam non sentio, sed aliam illam de qua ante quodam in loco (capitis enim uou raeraini) locuta sum quae sane multis in
;
:

a scripta Vita sua anno, diserte affirmat se numquam habuisse visiones corporali specie reprsesentatas. Tandem, adverto tertio, ex ipsis ejus verbis et ex Annalibus monasterii Incarnationis, dilecta Christi Sponsa, non semel, sedpturies tali divini amoris cuspide, ut canit Ecclesia, in vulnus icta concidit. 225 De prodigiosa hac cordis sui vulneratione Sanaa mper carmen a Sancta compositum fuisse et teni voce e vulner * i0 '" rotwt cantari solitum. jampridem sciebatur; et eius carmims sensum P. Antomus Perottus 0. C, %n Vita Teresiana, Augustse Taurinorum anno\\\
tertio
ccelicas

edita, his versibus,

italico

sermone exhibuerat
f

(part.

i,

c. vii):

Camor celeste
Con

son con morte e vita,

ferro, fuoco, con

amor

ferita

muoja, e viva insieme D'amor, che con amor il cuor mi preme. Ccelestisamor me morti 6ociat et vitae lcta sum ferro, igne et amore Icta, ut moriar vivamque simul
Ferita, perch'io

rehus diversa et longe dignior est. Imo cum haec pcena, de qua jam ago, me occupare incipit, tum

Dominus animam

sustollere et in ecstasin collocare videtur; atque iia nulla est aut pcenab sentiendiae aut aliquid patiendi occasio nam statim ipsa sequitur fruitio. Sit ipse in aeternum benedictus, qui
:

tot

tauiasque gratias praestat ei quae tantis beneficiis

lpsius

tam male respondet. Qui divinas hujusmodi

operationes,
est,

quantum humanse

scientise

datum

nossecupit, adeat ipsa S. Teresiae opera,atque etiam Directorium mysticum Patris Scaramelli,

potissimumtract. iii, cap. xxvn, (edit. Neapolit. 1768), ubi plura habet de spirituati vulnere quali
frW
'"

gavisa fuit
not<,i Ur

Teresia.

Pkrii ue 9

Saf|

Zl^Ribera eadem prope refert (l i, c. vi) quse Yepes quoque iisdem fere verbis ac Ribera, coztestem hanc largitionem enarrat [l.\,c. xiv); sed omittit argumentationem qua Ribera sacri hujus visi veritatem tuetur. Scilicet, quod priori Sonctse biographo primis iis temporibus
Teresia.

Amore, cor qui meura amore premit. uti dixi, non verba hujus cantilense P. Perottus tradidit ; fatetur enim ipse, S. Matrem (quam tunc hoc vulnerea Deo dignatam ait, quando gloriam contemplabatur quam Sanctiex ardentissima charitate acquisierant) susurrando tantum, ne intelligerent moniales, cantasse; adeo ut aliquem cantilense intellectum quidem percipere illse potuerint, non vero articutatas voces. Revera exhibita a Perotto stropha differt quoad verba a Teresiano carmine, etsi cum eo concordet quoad sensum. 226 Hoc canticum anno 1700 in monasterio 7**oklbrtur .. . h ipante* et S. Josephi Hispah repertum est manu scrtptum /i[mr carmine hispanico quodcredunt originalem esse

Sensum,

Snactse opeltam. En tibi ittud, quale typis vulgatum prostat nam scrtptum exemplar anno 1806 frustra quSBSttum dolet in opere suo La Murer grande, ad xxix Apritis, P. Emmanuel a S.
:

Thoma.
Enlas

172
AMTORE

DE
En
entranas Senti un golpe repentino El blason eradivino, Porqae obro grandes hazanas.
las internas
;

S.

TERESIA VIRGINE.
ille. Ast toto prope D pictam ab Alphonso tabulam, quam vano commento ansam prxbuisse auctor perhibet, ipsa Sancta in Vitae suae libro narrarat relaiam superius visionem Angeli cor suum jaculo transfigentis, omnesque ejus biographi diu anteAlphonsum eamdem visionem memorarant. Insuper in processu beatificationis hac de re fuerat actum, testatumque ab oculatis testibus perforatum materialiter fuisse cor. Ergo male fingit auctor Alphonsum Cano, qui tantum post Sanctae beatificationem penicillum tractare coepit, occasionem vulgo praebuisse habendipro vero facto quodallegorico pictor luserat artificio. Certe pcenitendum laborem operose scribendo exantlavit D. Maury.

fuisse sag-itta confectam. Ita

V D M

saeculo ante

Con

el

golpe

fui

herida;

Y aunque la herida es mortal, Y es un dolor desigual,

Si

Es muerte que causa vida. mata, corao da vida ?

si

vida,

como

rauerte

Como sana cuando hiere? Y se ve con el unida ?

Tienetan divinas mauas, Que en un tan acerbo trance
Sale triunfando dc lance

Obrando grandes hazanas.

lntimiscordis penetralibus

Ictum repentinum persensi.

Erat divinns
ille

Non enim tam sccernit in Sanctorum Vitis vile figmentorum plumbum a pretioso veritatis auro, quam omne aurum in scoriam vertit, vilipendio
est.

ictns

Mag-na namque in me operatus Cum ictu vulnusmjhi fuit

: i

temerans facta etiam certissima et sanctissima. Suasor proinde sum viro illi, si res historicas, et

maxime
alium

licet

vulnus

sit

mortale,

Ac dolor sit incomparabilis, Mors estquae vitara gignit.

prorsus fabulas quae in Sanctorum Vitas forteirrepserint, redarguat, ut perstent sua veritatijura Porro a se
si
,
,

sacras

tractare voluerit

sibi praefigat

scopum, atque

ita

Si nocet, qui

vitam dat? Si vitam dat, qui necat? Quomodo affligit simul etsanat? Et qui vita statcum tali vulnere?

ipso vulgatae

jam

scriptionis rationem exposcat, r

Prohatur
pufotii

id

futue

corporaU

Nob Dei hae sunt artes, Qui per acerba adeo discrimiua Triumphator lucta ex Tanta-que operetur res. 227 Errat qui haec allegorice et cle spirituali solum charitatis vulnere intellexerit. Vera fuit et ut adeo, ex corporalis cordis transverberatio scissurae cum labiis semiusutraque illius parte,
;

ac poplite flexo deprecatusque Dei lumen, secum consideret quam infelix sit operis sui summa. Quippe res sacraveritas qua laesa, laeditur Deus, qui se essentialem esse veritatem pronunciavit
: :

Ego sum.

veritas (Joan. xiv,

6).
'

229 Sic igitur sauciata ac toto pectore exaestuans Teresia ccepit agitare secum ipsa quid Domino retribueret pro omnibus quae sibi retribuisset ;
atque, ut verbis utar Auditorum sacrae Rotee in Actis Canon. [Rel. n, art. 5), efficax sibi formavit

f"

/Wb*

J^jJJJj
,,

lltmxmtl

ndimpUi:

tispost Seraphicx Virginis obitum conspectae fuerint, et, sicut Abula anno ISM certior factussum,

etiamnum

clare

et

distincte conspiciantur

Kleo-

propositum, curamque gessit continuam sui ipsius suarumqueactionum et cogitationom, qua ambulabat, de non orTendendo Deum sibi adeo dilcctum, oedom culpa veninli etlevi, verura nec actu aliquo
minorisperfectioni.>.

razon de la Santa, ait

D. Robustianus Boada, qui

illud delineavit, se halla intacto, viendosebien clara Ita y distintamrnte la herida de la transverberacion.

r.irum ac notatu

Ex qno processit illud votum dignum quod emisit nempe sem:

etiam

dicit

P. Scaramelli in suo Directorio my111.

per agendi quod inter multa quae illi occurrerent, gratius et acceptius Deo sibi videretur. Ita ut per

stico {tract.

cap.

xxvm)

.-

Lctus

ille

mirabilis

quem

S.

Teresia

manu

Seraphini ploriea accepit, in

talem voti emissionem non solum voluerit qood quod amoris adimplere placitum esset Deo
, ,

ad hunc usque cernitur. Adhaec, priusquam anno 1726 Cardiem r melus Excalceatus a Benedicto XIII fesium transverberationis cordis S. suae Matris impetraret,
corde ejus cicatricem reliquit quae
poatulatores, ut ait Benedictus XIV (de Beatif. I. proiv, p. n, c. vni, n. 3), judicialibus congestis

istius

magnum signum
xiv
:

fuisset,

joxta illud Joan-

nis cap.

Si
;

quis diligit rae,

meum

servabit

sed etiam,

sermonem F tanqoam illa quae

batiouibus, vulneris irapressionem adhuc extantem biennio ef visibilem in corde ostenderunt. Et cum

interistasamorisflammas ardebat, voloeril et quod illud perfectios et qood Deo acoeptioa jodicaret, Deo et. id voto se obstringere. Qood exeqoi et ad propter tideliter reddidit prae nimio amore quo illum

seipsom proseqoebator ot totios

:

vitas ipsio!

coreoa

post

idem Pontifex lectiones festi illius proprias concederet, sextam lectionem sic claudi permisit Cum autem illius corincorroptom, actransverbera:

probat.
testes

Namque,

ut

memorat

Yepesius,jurati

tion

.-entt-m

hristi ridele.s in praeuYroratum, u^que diem venerentur iis omnibus perspectis, Benedictus XIII 1\ M. solemnitatem hanc in ad recolendam insignis prodigii raemoriam
. . .

<

innumeri in informationibus ad S canonizationem publice afflrmarunt, nunquam fuisse aliquid a se, quamdiu ei convixissent, in ea saperet animadversum quod imperfectionem voti Unde, prosequitur idem scriptor, vel ipse non fructus atque successus perspicue demonstrat
concesine speciali Dei consitio et inspiratione deputan ptum quare prudentiee ac sapientiae attnresestquae secus ineptiae aut arrogantiae
: .

eodera

omnia agam,
ae
jj

ootannia celebrari concessit. Qum latius tunc exponam, cu/m de Reliquiis ubi sculpta in aere tabula sacrum Virginis

cor exhibebit. vapuhu u. 22S Ast sine censura tacito mihi hic prasl< * dffMu> fas non est L. F. Alfredum Maury, qui in gallica

porro buenda videri potuisset Et mihi quidem,

subjungit Yepes,

maximum

hoc argumentum

est
i-

sua scriptione quam Tentamen vocat Boper

:

piifl

Parisits medii vi Legendis, quamque anno 1843 lucem dedit, sic habet Ceieber pictor Alphonsus in
:

admirandae ad quam abea moniae persolutum scilicet per tot annos oefuisse votum tam excellens tamque difficile, viribus acraphinorum magis quam hominum
-.

evecta Teresia fuit, sant

Quoniam Cano, qui secundum psalmum xxxvn mihi , pingere voluit di sagitta^tuae infixtesunt
Teresiae vini araoris .^agittas quibus S.
fixa erat, ejos cor exhibuit jaoolo

commodatum.
vere haec ab Yepesio dicta sint, obiintelliget quisquis voti illius naturam vel
230

tfljUl

votiV r

'~

Quam

KanHfl de.

anima con-

ionM

confos.^um.

Exm

ter inspexerit.
dat,
et

volgos ad litteram cepil emblema, et fabricatores Leg-endarum fabulati sunt S. Teresiam martyrem

Quidquid enim et Deus manOrdinis pr&scribunt regulSB, et ratio

et
,

dictat, et exigit justitia,

temperantia metitur

et

ordinat cardas, et patientia suadet , e

commonstrat

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A commonstrat ardwum fortitudo
,

173

humititas et quaecunque sunt virtutes caeterae ordinant totum hoc quantumcunatque praescribunt que est, nec communi ratione quadam, sed quatenus undequaque perfectissimum sit, uno illo voto continebatur, Sane non aliunde quam de
,

et

tua, prout requirit P. Provincialis, et quia intellig-o id ad pacem ac quietem animi tui,

"*"
D M
r?' '
' '

necnon, quod hoc incasn juuctum it,c Q ufes 8 ariorum tuoruro,opportunum esse, ego dissolvo et extinguo votum a te fa-

quid incorS. Teresige potuit descendere, nec sine Omnipotentis adjutorio in actum effectcmque deduci. Id quod ego jam rationibus arQUerp uint aontendam, postquam supremo in Ecclesia oraculo, eloquio, inquam, Gregorii PP. in Bulla Canonizationis, pronuntiatum est iam roaxime arduuin votum a Deo edoctam
caito tale

ctum. ln nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Modus autem quo mihi videtur votum hujusmodi denuo a te fieri posse, hic est nimirum ut
voveaste, cum confessario rem in Sacro Tribunali exposuerio, quidquid ille declaraverit majoris esse perfectionis id executioni esse mandaturain.
,
:

XV

emisisse, sive, ut dicitur, in lectione Breviarii

Ad quod triasunt necessaria primum, ut cnnlVs-.inus sciat te hoc votum fecisse,- alterum ut ejus sententiam exquiras, et non aliter; tertium ut ipse discernat quid mag-is perfectum
ditionibus
sit.

Quare pius quidam scriptor recte notat id votum vinculum fuisse quo Deo uniebatur quam arctissime, obsfringebaturque ad virtutem in qualibet actione exercendam \n madu heroico, et quo ut ait Cornetius a Lapide (Comment. in Matth. c. m, v. 16.', eam Satvatoris ad Joannem Baptistam adimplevil vo,

Romani

Deo

Cum
;

hisce tribus con-

ccnsilaijte.

votum validum esto sed non alia ratione.nam votum prius a te factum maximo erat scru]>ulo, tum tibi ipsi, tum confessario cui delicata ac
sul.tilis

vam hanc

fueritconscientia. Fr.GarciasdeToledo.iVovoti fomiam, qua scruputi levabantur

cem: Decet nos implere

dit, sic

omuem justitiam Nam,ad-

quidem,sed non ipsa voli obtigatio.Sancta deinde subjecit approbationi R. P. Joannis BaptisUv Rubei,

Generalis Carmelitarum

et

ea approbatione

B.Teresia

fjacji

bftt

qualibet refaciebat
ctius et

id

ompemjUSti.tiam, quia in quod justiuSj sanctius, perfe-

erat. Et quidem eo voto ita se obstrinxit (sicut advertit auctor Specuti Camielitani t. U, p. 731), ut non teneretur sotum quoad

Deo gratins

accepta, diplomati provinciatis sua manu adjecit: Dedit mihi iieverendissimus P. Generalis licentiam

men rnuorir
PftHlll

verum etiam quoad modum sive circumstantias, et praesertim quoad mtentKmem, ad agenda omnia ad majorem Dei gtoriam. Votum profecto, exctamabatJ. B. MUhnus, consistorialis Aulae advocatus, inpuhhcti coram Gregorio XV consistorio ad eum usque diem inauditum, quod generosa haec Virgo prima cmisit ! Sanctusque Alphonsus de Ligorio (in sua noremdiuh ad S. Teresiam Devotione) Votum ihkmI JSauctos etiain vir.09 stuporeadimplevit! lo\ Jd qt",u/ nunc dicturus sum, ait P. Frede, ,

subsiantiam aperum seu actionum

hoc votum faciendi, etc. Teresia a Jesu. Dicit P. Antonius a S. Josepho originale folium, quo provincialis, confessarii et Sanctae ipsius scripturae continentur, apud Carmetitanas Catagurritanas K
existere (tom. III, epist. 74, not.
16).

Quod autem

Ribera

Yepes asserunt,Sanctam petivisse etiam licentiam a P. Petro Hernandez Ord. Prxd., viet

potest
ris

sitatore apostolico Ordinis Carmeli, componi non cum recta chronoiogia, siquidem visitato-

post annis,

munus non accepit Hemandeziusnisi quatuor nempe anno 1569. Ne tamen gravissimos scriptores temere negligentiae incuriaeque

ricus

(l.

i,

c.

xi x),

cujus fere

jam utar
at

verbis,

arguam, mihi videturdici posse, Teresiam visitatoris postulasse consensum ,non jam ad faciendum votum, sed ad pergendum in eo. Sotent enim religiosae

quoniam ad argumentum dequo modo egimus, omnino perlispeotat

net
,

quidem ad annum 1565;

ac sotertes animae

quamquam
,

permissio-

opportunius videtv.r hoc loco id annolar^e.

1560 votum fideliter 'IVresia impleverninlttmen non deerant scruputi quibus tumejos ip$iu& anipms tum animi confessariorum, in tanta operationum vametate ac muttituilntc, aftfiipites lurrerent quid magis aut minus
bat
:

Factum anno

nealiquajam dudum gaudeant tamen ejus confirmationem a novis ac plumbus superioribus petere, quo majom cum merxto, utpote magis obedieniuv subjectie, actiones suas peragere possint.
233

Jam

si voti

tum foret. Quibus ut mederentur, P. Gar cias de Toledo Ord. Praed. et P. Antonius de Hepcrfci

redia, prior CarmeliAbulensis, Sanctse suaserunt

a provinciali suo voti sui disolutionem peteret C ac facuttatem illud atio modo magis opportuno emillenili. Obsecuia hum ilis atque obediens Virgo
ut

mus, patebit nihil ejus excettentue fuisse detractum. Neque enim per aiteram hanc voti formam c,i miebatur Sancta ab obligatione faciendi quulquid esset perfectius; imo haec obiigatio aperte supponitur hoc tantum cum diso-imiuc quod /)r/" S exequi debebat quaecumque proprio suoju,

conditiones attente considere- Nov*e*fom* "" m nu "

voli
' ' P' r ta,(

*""

dicio pe)-fectiora eccistimaret, deinceps vero ea

j"

suo)-Km consitus, litteras ea de re Toleti versantem, a quo scquots obttctut tt/ptoma: F. Ang-elus de S&lazar, Praapositus Provjncip Casjqlljp Ord. B. \ de mpnte Carjnejo. ll.irnin litterarum tenore nostram damus ac comnnttimus auctoritatem R. 1'. Priori Conventius nostjy Abulensis ac K. P. Gar. uf de T<>1< il<> Oid. Pried., qna possit utervis eorum, 1'cenitentiae Sacramentuui admiuistrans cadirec(o)-ui),

misit

ad provinciatem, tum

quaeahorc.m /udicio perfectiora viderentur: quod imo multo magis ac perfectius jure dici potest. Aliorum opmioui Sancta suberat, adeoque agere

ahquando debebat quae ignotus quis aul indoctus aut ine.vpertus perfectiora judicasset. Quam rara
\i/ /olis

proprn

judicti sub)nissio

quamque

diffi-

cilis,

in

hommibus praesertim

cordatis, hi ipsi

rissimae uostrie sorori Jeresia? a Jesu, Priorissae

nialium

S.

Joseplii,

dis>olvere

Movotum quodvis ab

ojitnuc norunt. Deeral, ni fallor, voto Teresiano aliquid quod ad augendum ejus perfectionem 'm.rtme conducebat, nimirum propmi ac perspicacissnni iiitctlectus in actione quacumque ccecitas.

Hanc autem eidem coltluht

vocare
ticet,

facta a P. Garcia,

Ulud inimutare, prout ipsi.s ad Dei oljsequium et ad quietem animi praidictae sororis nostrie ma^is expedire videbitur. Quam ad rem,
ipsa lactuin vel

si ila

ejus reformatio.

diximus, lacultatem atque auetoritatem, quam otficio, u^dcm Pratnbus co^ceduuus. Datum Toleti, die n Martu 1560. P. Angelus
uti

habemua ex uu&tro
tsalazijr.

% XIV. Visitur et solamen accipit a S. Petro de Alcantara. Magnas

patitur corporis animique

de
c ncedit

angudaemon
s

vr

"'4au.

diptomati P. Garcias de Totedo propria manu haec adscripsit: Audita Coufessione Tomus vu Octobris, Pars Prior.
igitio-

toZ

huic

stias

Dei benignitatem

et
29

DE
Arrrnm V. D. M.

S.

TERESIA VIRGINE.
..

expentur: nis rabiem multifanam orrrPains farit in humilitate Dtt)egreglOS iaCH IU uuuxu ?
gressus.

rebus dubiis terent et innotescerent; in

suspecti8 eg0 contra
tiones

quoque

et

memetipsam argumenta
ita

et ra-

producebam) declaravi

ut sine ulla duei

plicitate , nihilque celando, plicitate,

anims

meae statura

patefecerim, jam inde pene ab

initio intellcxi et vidi

eum me per experientiam

:

intelligere;

quod im primis

S. Pttrui

dc

Exscribam modo capita

xxx

et

xxxi Vitx Tere-

Alcanlara

histonca non sianx, resectis tamen iis quse Sancta, quam paswit. Cum ergo viderem, inquit illos quos rum aut nihil impedire possem ingentes quod vereri coepi illoa habere; sentiebara impetus, et gaupcena siinul intelligere non possera quoraodo sciebam uno in subjecto esse possent nam dium spirituale gaudium et quidem corporalem pceuam et sed haud cadelectationem simul consistere posse me mentis pene reddebat, quopiebam, etimpotem pcena spiritualis cum tam ex:

qnippe ipsa me, sicut mihi erat necessarium tunc etjam.intelligerenon poteram,ad illnddeclarandura (postea enim gratiam mihi Deus dedit intelligendi et expotfendi gratias quas ejus Majestas mihi elargitur) quod ut quis bene intelligeret.et quid sit, exponere
posset,opus sane foret uthoc reipsaexpertusesset.Is me non parum illustravit et enubilavit; nara saltena

modo

tara

immensa

possent cessiva suavitate consistere

et

quamvis

non eraut, omnino non poteram quid hoc esse posset quin et in iis quas anima? oculis intuebar, aeque parum mihi videbar intelligere quomodo hoc fieri jiosset; sed dumtaxat eas qua3 corporeis oculis videntur, uti dixi, magni rae facere debere putabam, et has ipsa
in visiouibus quae imaginaria?

intelligere

omnimodis ei resistere ergoCruproficiebam utsubinde defatigarer.Armis meque ea tueri volebam adverme defendebam,
cis

Jaborabam,tam parum tamen

non habebam. Sauctus hic vir magnam mihi in omnibus lucem dabat, singulaque declarabat, acne

me

sus

eum

qui nos
\

omnes per eamdem

liberavit et
:

i.lebam porroa nemineme intelligi ego B sed nemini id vei o id quam clarissime intelligebam, confessario meo indicnre audebam pneterquam
defendit.
:

affligerem et torquerem monebat, sed Deum laudarem, tamque certa essem spiritum illius hic operari, ut, uua excepta fide, nihil majoris
i

nam hoc aliis indicaudo me carere. Placuit autem Domino raagnam laborum meorum p;.rtem ac tum quidem omnem penitus raihi
auferre. benedictura

satis ostendissera humilitate

posset veritatis, aut quod certius credere possem. Ma gnopere porro is se mecum oblectabat, et omnem quem poterat favorem et opem mihi exhibebat,

virum

F.

Petrum de Alcantara

atque ex eo tempore sempersingularem mei curam gcssit, meque rerum etiam suarum ac negotiorura participem reddidit et quia me mire desiderare vi:

hoc ad oppidum affirmatum est

perducendo. Inter alia mihi certo

debatea qua?
mihi dabat)
et

ipse jara de facto et reipsa possidebat

viginti ipsis annis continuo albi ferri lamellis contextum gestasse. cilicium ex lingua Ipse quorumdam libellorum de oratione in
,

eum

(n;im desiderium

libentissime

Dominus valde firmura etsolidum simul tam bene auimatam, hinc quam mecum tractabat. Quippe ei quem
nulla voluptas

manibus patria conscriptorum, qui jam omnium teruntur.auctor est: nara quia eam bene exercuerat
et optirae in ea versatns
erat,

Dominus ad hunc statum perduxit,

aut
consolatio

accidere major

potest

quam

in

hinc de ea scripsit
exercent.

quam

utilissime

iis

qui

eamdem

Primam

Abulum

vrntt

et in rigore servaS. Francisci regulam ad unguem vit, et alia permulta praestitit. 235 Ut ergo vidua illa, magna Dei ancilla, meaqne amica, de qna supra egi, virum tam eximium huc venisse intellexit, sciretque quantis in neces^i-

aliquam incidere cui aliquahujusrei principia communicasse Dominus videtur nam tunc temporisquidem (quautum mihi videtur) non multo plus habere poteram faxit autem Deus, ut id vel modo habeam. 237 Magnopere autem is mihi compatiebatur; dicebatque id quod passa eram, de raaximis qui
:
:

,/r

e.ii

eum

fenariu
,

'/ui

esse, terrahaberi possuut laboribuset afflictionibus

cuffl
l0

Snkt'

,i

loquiw,

tatibus versarer (ut que mearum afflictionum et aerumnarum testis et conscia erat, et identidem me

t;

consolabatur tanta namque ejus erat fides, ut aliud sibi persuadere non posset quam quod spiritus esset Dei, quem cseteri omnes malignum et diabolicum
:

multa coutradictionem scilicet bonorum et adhuc (semper quippe opus hamihi subeunda restare bebam aliquo quocum conferrera, et hoc in oppido
;

nulluseratqui
confessario

me

intelligeret),sed
et

meo,

acturum se cura cum aliquo eorum qui me

qualis erat
vir
ille
is,

esse aiebaut; et,quia boni iugenii mirequetaciturna solita est, et multas a Domino in oratioue gratias erat aceipere, hinc ipsius Majestas eara illuminare dignata est in eo quod viri docti intelligere non va-

maxime

affligebaut,

nobilw
quia

conjugatus, de quo jam egi supra; nam

me
:

lebant

hinc mihi confessarii mei copiam faciebant

ut nonnullis quffi ipsa mihi diceret, acquiescerem nam multas ob causas satis eorum erat capax in:

movebat mirifice diligebat, mihi omne bellum sanctus; sed quia est porro vir Deum timens et videme non ita pridem ita sceleratam et improbam meque ut suspeotam rat, nou poterat non timere
sic et reipsa tenere. Sanctus vir Petrus, uti promisit, apud eos prastitit, et ambos convenit, multasque ab omui eos ratioues et causas protulit, quibus

terdum quoque gratiarum quas Dominus mihi concedebat, particeps reddebatur, accedentibus quibusdam monitis et consihis, in magnam animse ejus
utilitatem tendentibus), ut, inquam, hoc iutellexit, quo melius cum eo et liberius agere possem, me
inscia, a proviuciali

meo

licentiam mihi impetravit

:

ut ad octiduum illius in domo agere liceret ubi, sicut et in quibusdam templis, saepius eum conveni, pro prima vice qua hic fuit; uam postea diversis
vicibus ac temporibus
S. Tcresiae <r

me posthac timore liberaret et securos redderet, ne confessarius mouitioue amplius inquietarent. Porro vir ille nohac non valde opus habebat; sed bene satisfecit, bilis.cui tametsi ea satisnon fuit nec plaue tautum non ex parte tamen juvit ut me posthac in perscriberem intimidaret. Pactum iniimus,mt ego ei in geinde ab hoc tempore mihi hoc quidquid jam
per preccs nere accideret, utque alter alterum Deo erathumilitas commendaremus tanta scilicet ejus
:

cum

eo de meis rebus
et

com-

cuntulenli

municavi. 23G Ut ergo ei tione procedendi

perspicuitate
fuit,

vitae

meae seriem

meum

in ora-

modum summatim
quibus

muUum
lnmini;

dut

(hoc
iis

ea qua potui quippe semper mihi solemne

loco, ut mei miserabilis orationes aliquo haberet sane non mediocris mea fuit confusio. quod e 238 Discedens ergo, magna me consolatione

,amfu?
iur

m/o-

ut

cum

animam meam

declaro et

gaudio p.^rfusam
sed

reliquit,

monens ut

sine timore,

aperio,

omni qua possum claritate et veritate agam; imo vellem ut et motus mei primo primi illis pa-

summa cum

securitate in oratione

mea

per-

operafferem, neu dubitarem quin Dei Spiritu3 hic

retur;

retur

orane vero

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. id de quo aliquo modo dubitabam, faciat, cum hac se poena
veniat
;

175
affligi sinit,et

quam

quin et (ad majorem meam securitatera et quietem) quidquid demum mihi eveniret, ad confeasarium meum referrem, et sic posthac quiete viverem. Ad hanc taraen ego securitatem pervenire prorsus non potui. Dominus namque me per viam timoris deducebat, uti erat credere diabolum in rae operari, cum eum alii in me operari dicebant adeo ut nec timor nec secnritas ab nllo homine mihi comparari
:

ea bene
V. D. M.

hinc dolet quod Deum offendent, ex alia autem parte ipsius misericordia ipsara dilatat et

consolatnr
ejus quod

accedit

ipsiue confusionem excitandam,

etlumen quoddam, tum ad sui tum ad M.ijc>tatem

tam diu ae sustinuerit, depraedicandam. At in alia illa humanitate, quee a diabolo provenit, nullum horaini ad aliquod bonum faciendum lu-

men
ei

possent, ita ut

illis

non possem ulterius credere,

inspiraret et cordi

datur, adeo ut Deus omnia ferro et igne devastaturus videatur haec namque solara justiti:tm
:

quam quantum Dominus mihi

tarit,

immitteret.Unde, etsi ipseme consolatussit et quietamen non tantum ei credidi ut omni prorsus timore vacarem et plane secura essem, praesertim cum me Dorainus in illis spiritus angustiis quas jam cornraemorabo, adhuc agere volebat: nihilominus, uti dixi,

ob oculos ponit et, esto etiam mi-ericordiam credat(neque enim tanta daemonis potentia est ut
;

fidem ipsi auferat), haec tamen fides et consideratio nullam ei adfert consolationem ; quin imo tantam misericordiam videns, magis inde cruciatur etaffligitur,

quod propterea
Haec

se ad plura

bona praestanda
ei

Non
S.

consolatione delibata mansi. poterara proinde Deo et glorioso Patri meo

magna

teneri putet.

2A&
alias

Josepho gratiis agendis satiari, qui, nt mihi videbatur, bonum hunc Patrem ad me destinarat erat hic qnippe coraraissarius generalis eustodise S. Jose:

quas

in eo notavi, et

deemonis techna et artificiura, inter ^ravissima estctsubtitexta

:

arofiatn,

lissima et
strae

maxime

ideoque Reverentia.'

phi, cui S.mcto, uti et gloriosissimse

Matri Mariae,

me
luternu ex(tniitque n"

assidue comraendabam.
(uti

239 Aliquando tura

frequeuter)

et

raodo,

ing-entibus animae

jwtiif.

etsi non tam opprimebar angu-

stiis

etpre>suris;p.d quas praeterea excessivi

quidam

corporis cruciatuset tormenta accedebant, ita quidem graves ut iis ferendis par vix essera. Ioterdum

hanc indicare et aperire mihi visum fuit, ut, si forte te hac machina daemon oppugnet, aliquod ad eara dignoscendara lumen habeas, si raodo tibi intellectum adeam intelligendam etperspiciendam relinquat. Cogites enim velim, non omnia in doctriua et scientia sita esse nam etsi mihi desint omnia, tamen, cum hoc jam praetenit, id nonnisi meras esse inanias ac stultitiam intelligo. Hoc au:

vero dolor ipse corporalis inten^ior erat

a pressura Bpiritus libera

quia tunc

tera iutellexi, nirairura

Dominum Deum

id velle et

eram, aequissimo ethilari

permittere, diaboloque velut potestatem facere, uti

animo perferebam
erat ut

sed cum et corpoiis et spiritus m:ilasiraul ingruebant.tam gravis poeuaetpressura

:

olim
esto

ei

dedit

utJobvirum
quae
ita

sanctissimura tentaret,

opprimeret. Uude omnes quas a Deo acceperam gratias prorsusobliviscebar, ita ut

veJut
rei cujusdam quam per vidcram, mihi maneret, quod mihi in poenam cedebat iutellectus quippeita torpidus et

me

sola

earum memoria, velut

:

sorauiura

sopomtus redditur ut mille mihi dubitationes et suspiciones suboriri faceret, meque id non bene intelligere potuisse, et forsitan ita dumtaxat mihi visum fuisee etvelut somniasse putarem: acproinde satis esse di bere quod ego sola deciperer, quin
bonos iu errorem pertraherem. Ita porro me malam et sceleratam es&e putabam ut universa mala, et etiam haereses quae exortae erant, ob mea peccata
enaia esse crcderem.
il

et improba sum, tam immaniter non agat. Contigit hoc mihi, et, quantum recordor, pridie vigiliae fasti Ven. Sacramenti (erga quod festum mire, esto non pro eo ac quidem oporteret, afficior) et tunc quidem id mihi nonuisi usque ad festum duravit: nam alias integra id hebdomada, aut duabus, et iuterdum etiam tribus, et nescio an etiam diutius, ac praesertim circa hebdomadassanctas, cum me magis in devotionem et pietatem effundere solebam, durabat. Videturergo

mecum,
et

misera

dure

is

in

momento
;

intellectum occupare, et aliquando

hifHilitadi

&40 Est kaec falsa

idcirco in

quaedam

humilitas,

quam

ipnte faha.

excitare diabolus conabatur, ut me turbaret et inquietaret, et videret num sic in desperationis abyssum animam meam posset pertrahere.
nisi a diabolo

me

ob res ita leves et exiguas utalias eas riderem et exploderem ipsumque tunc, quocumque allubuerit, rotat et versat et anima tunc ceu compedibus ferreis ita constricta est ut suiipsius compos etdomina nou sit, et, prseter nugas et inanias quas ipse ei oggerit, nihil omuino cogitare possit, et ita quidem vanas ut vix ullius sint moraenti, et ad F nihil prosint quam ut aniraam ita constringant et
,

Equidem jam tantam experientiam habeo illud non provenire, ut quoad hoc jam tuties me non oppngnet ac solebat videt enim me jam artes suas et techuas percallere. Colligere autem
;

suffocentut ipsa sibi nimis quam angusta sit. Ita porro me subinde constitutam sensi ut mihi dae-

mones animam ceu piiam

jactare, versare et rever-

hoc

elare

est

initio

adfert,

ex inquiete et perturbatione quam nec non ex tuiuultu quem iu anima,

in

sare viderentur. ipsaque interim ita lmpotens esse ut ex illorum manibus sese eximere non posset. Tere243 Dici non potest aut exponi ecquid anima animui

quamdiu
afflictione
tate, et

id durat, excitat

quam

adhaecex obscuritateet ipsa cperatur denique ex aridi; ; :

ad orandum et

dioe et ind<>nositione

omne bonum opus ineptituadeo ut animam praefocare

quidem juvari, at, Deo permittente, fit ut juvantem uon inveniat solum liberi arbitrii lumen semper ei adest; idtamen non usque adeo clarum est sed perinde ac si
hoc ln genere patiatur
:

vellet

six

imerdum nur- turtui.

etcorpus veint constring"ere videatur, quo ad nihil

oculi ei velati essent, vel

sicut aliquis qui saepius

omnino
P* r 9Mom noio

sit ntile.

241 Vera

enim humilitas

(esto

anima

se impro-

bam

agnoscat, nobisque grave

sit

videre id quod

per certum aliquem locum transivit, qui quamvis de nocte et in tenebris per eum ambulet, novit tamen per frequentem anteriorem rerlexioncm ad
quae offendicula cespitare posset, eoquoddedie illa notavit, itaqueab eosibi penculo cavet ita quoque
;

improbitatem nimium quaneo modo quo dixi, et id vere de nobis ipsis sentiamus) non venit cum perturbatione, animam non inquietat, nec obscuram aut aridaiu reddit quin imo plane e contrario, mira
suraus, nostramque

tum extollamus,

se res hic habet,

in

deo non offendendo, quod

fieri

id

tum exconsuetudine quadam

nos conservare et tueri
ita

videatur
hic est)

ut ta-

ceam interim (quodsane praecipuum

solere.

Deum
tum

eam

quiete, suavitate et luce recreat ac

perfundit.

Eides quoque

Haec autem paena

animam

alia ex parte consolatur,

sibi

dum nimirum

videt

quantam

Deus gratiam

soporata videtur, simul et reliquacredir virtutes, tametsi non omnino perdita (nam

emortua

et

quidem

m
v

DE

S.

TEREStA VIRC.INK.
Hi n o te 246 Hoc aliquoties, imo pene semper, me ma0,0 gnopere consolabatur tunc saltem ut pluritnum [ '*w* cum a Saera t/"" aliquod alleviamentum sentiebam Communione surgebam et interdum etiam, cum
:

* M

proponit quideraanimaquod Ecclesia credendum quid ore exter.us piovelut ac docet, sedtantum

velut urgeri premi ac nunt.atum). ut ab alia parte nosse et Deum non al.ter torpida reddi videatur, longe tantum et a quam velut rem [quam emiuus tepidus et vapidus audivit. Amor quoque ejus ita loqui audit, non secus est ut, si quando de eo esse id ad rem quam crcdat auscultet quam quasi doceat credendum quod CSt, quod Eccles.a id ita
sed

ad eam aecedebam, itt detfepente iu anima et corpore vegetabar et serenabar, ut satis id ncqueam perinde ac si omnes animaj mea3 teadmirari
:

nebrae in
orto,

momento

dispellerentur
quie

et sole

jam

ex-

perspiciebam

me

fatuitas

et

stoliditas

non meminit ejus quod

:

alias in

se ipsa ex-

perta est

si

applicare veht, aut se orationi vocali

intra solitudinem abdere, nemet pressuram sentit

majorem adhuc afflictioquod enim m se senti e.t ejus nesc.at tormentum, ut tamen causam infernal.um tormentorum pene intolerabile, et ct typus v.deturesse.Et rnihi quodammodo imogo Dominus ipse in quadam verum dico, ut mihi ardet, anima enim in se ipsa vis.one deelaravit
: :

occupasset. Alia vel unico Domini verbo audito, Noli te excruciare, nec meuti cnm mihi dixit tuas (uti jam ante dixi), vel aliquam visionem
:

ri

n stituebar ac si nullum aute malum habuissem. Eecreabam me in Deo, et apud illum de.malo meo expostulabam, petens cur
vidcndo,
ita sanitati tota

ignis quin sciata quo autundenam

s.bi

subdatur,

autquomodo tam gravibus me malis premisineret. Sed mihi haec mox quam abundantiBsitne compensabantur, cum fere semper rxinde me magna in copia ecelestes gratias circumflnerent. Unde talis
anima velut reccnter
e

nvinptalec,l0He

aut quomodo eum evitet, tione exstinguafc remedium aliquod 244 Yelle autera a lectione non est acsi legere omnino invenire, tantumdem

aut denique qua

eum

ra-

conflatoria fornace prodire

videtur; utpote quae adinstar auri purior et clarior reddita est ad Dominum in seipsa contemplandum. Unde fit ut hi labores demum velut exigui habeantur, etsi

semel inihi contigit, ut, cum H possct: num illam posSancti legere inciperem, ut viderem eo quod ille passus sem imbibere, meque consolarer lejamque quater aut quinies totidem lineas
erat,

vitam alicujus

letque eos

antea intolerabiles esse viderentur, velhomo de novo subire, si id majus l> beneplacitum foret. Et licet tribulatioi.es ac persecutiones adhuc crebriores sint,

dummodo

sine ulla

fine gissem, minustamen lecta intelligerem in materna illa conscripta essent: initio,tametsi lingua

quam

Dei offensione, sed et gaudenter ac libeuter piopter eum illas ferat, illas in inajus ejus commodum et
utilitatem cedent; etsi ego eas non prout opoitet,

mihiconitaque lectionem abrupi. Id quidem sa?pe particulariusretigit, sed illius quam dixi vices cum aliquo cordor. Deterius etiam multo est tam amarulentum daemon quippe colli qui velle
:

sed

magna cum

imperfectioue feram.

247 Alias aliquo

modo

ille in

me

ing.uebant,

-^

et fastidiosum

spiritum homini infundit, ut is etiam velle videatur, quin id impeomnes devorare

irae

dire valeat,

quamquam

sibi aliquid facere videtur,

obluctatur et contra pugnat, vel potius ipse Domimis facit, dum eum qui hoc in statu est, protegitet defendit, ne quid proximo damnosum ac

(lum

ei

noxium, vel per quod

aut
neeinrtci

Deum

ipsemet offendat, dicat

faciat.

aliquid bom vel uti et modo ingruunt, ita ut omnis mihi vel facere volendi potestas plane cogitandi animam auferri fideatur, sed prorsus tam quoad quam corpus inepta, torpida et gravis maneam at non tunc alias illas tentationes et inquietudines quoddam, ut quid mihi sentio; sed tantum tsdium omnino animse mese sit prorsus nesciam, et nihil openbus satisfaeiat aut arrideat. Bonis quibusdam et ex parte exterioribus meipsam tunc occupare,
:

245 vat
:

ad confma-

confessarium autem recurrere nihil juquod autem jam dicam, certum est id mihi

Ad

quam an.ma invita, connitebar; sed facile intelligo sed Dei sese abscondeute: parum ex se possit, gratia
;

"""

ssepius contigisse

scilicet illos,

esto

tam

sancti

essent ac sunt modo, tam ii quos tunc habui quam quos modo habeo, talia tamen mihi verba
dixisse, atque ita aspere

quod en.m me hoc m.hi grave aut molestum erat viderem, al.quo ita vilem, miseram et abjectam

modomeidrecreabat.

me

objurgasse, ut ipsimet,

apud eos deinde verba repeterem, mirarentur, dicerentque in sua potestate non fuisse mitius loqui nam quautumvis firmum ab iis ver-

cum

hsec

bis abstinendi propositum facerent,

stea,

imoetiampo-

comper.o ui B 248 Alias ita me constitutam esse aut ulla re bona rnuufin ne unam quidem formalem de Deo habere, nec p constauter firmiterque ccgitationem in solitudine orationem instituere possim, esto etiam nosse. Quantun. sim; sentiam tamen me eum

^^

/,atii.ttB*-

miseratione tacti, tum conscientiae scrupulis compuucti, apud se statuerunt, suaviter

cum mei

quidem

intelligo
:

m.hi nocent

nic intellectus et imag.nat.o omue quippe bona et ad voluntas

,

tum animi me, cum in hujusmodi consolari, impossibile tamen pressura degerem, illis erat ahter facere. Non dicebant quidemverba
tura

corporis

bonum

disposita

ita distractus et

intellectus mihi esse videtur, at nullare mel u & perditusest, ut eum

tu-

eum
ne

aliqua mala, quibus scilicet

Deum

offenderent, ea

quodam conferre possim quam cum stulto constr.ngere imo potest rioso, qnem nemo vinculis
;

tamen tam amaruleuta et aspera ut acerbiora a confessario aliquo proferri non possent. Erat, credo, illis propositum me mortificare et humiliare et, quamvis alias talibus gauderem et omnia ferre parata es8em, hoc tamen tempore omnia mihi crux erant et tormentum. Videbatur adhaec mihi quod illos deciperem unde eos adibam, serioque illos praemonebam sibi ut a me caverent; iieri enim posset ut illos deciperem videbam quidem quod sponte et data opera eos non deciperem aut illis mentirer, in om;
: :

quidem spatio quo svmbolum . esse jubere p rum deeurri posset, eum quietum *eamque mi^_ sum. Aliquando mecum ipsa rideo, ac .
tantillo

Ap^toi

riam agnosco, et eum curiosius Deo permitto, ut videam quid agat et,
;

inspecto,

quam

(quod

mirum

laus, nun applicat, se est) rei malaB se

indifferentibus,

num

scilicet hic

aut

illic

aut

quid faciendura sit. Ac tum mam illam gratiam quam m.hi stultum hunc in perfecta contemplationev

ma melius intell.go Dominus pricsta

dum

nibus tamen erat quod timerem. Unus illorum, auquod dita mea tentatione, semel mihi dixit nonesse

ctum

me

etsi enim propterea cruciarem aut affligerem satis se iugenii habere ad se ipsum decipere vellem,
;

intuentur, me tun quid esset, si, qui me ut bonam versor, viderent. hoc dehrio et errore

detinet, Considero

quoque apud memetip^au

cnm

in

249 Miseret

non sinendum

decipi.

cum

sociis

videam tam improbis vivere debere

me quam maxime

animas, quod e

^ m f rfiw*'

vellem

DIE DECIMAQUINTA OCTOBlUb

vellem eam liberam
et in libertate videre

177

subinde sic Dominum compello: meus, erit illud terapus, quo animam meam totam in te laudando unitam videbo, ita ut omnes ejus potentiaj te perfruantur? Ne permittas, Domine,

unde Quando, o DeuR

:

in iis

quibus

illos

Deuselargiri dignatur.

Xon

secos
L)

AI'CTOli

se res habet ac in nonnullis, quos mananic- vidi, fonticulis in quibus arena lusitans continuo in
,

D. M.

amplius velut per partcs distracta sit. suam quseque finem et intentum ferri videntur. Et frequenter hoc ipsa patior sed aliquando video indispositionera et invaletudinem corporis non parum huc conferre. Quocirca sa?pe mecum ipsa ingens illud damnum quod
.,

ut posthac

altum effertur et ascendit quae similitudo etexemplum ad vivum repraesentare mihi videtur statum auimarura quae huc perveniunt. Amor quippe sem;

Nam

singulae ejuspartes ad

per effervescit, et continuo excogitat quid facturus

sit,

necseipsum

capit; ac sicutiterra

aquam

illam

in se continere et capere

eamdem

foras ejicit et

non posse videtur, sed expellit, ita et anima ut pluriut nec in se quieta
sit, nec durare queat, ac proinde

mum

sic constituta est,

a prirao

peccato nobis provenit

inepti

recogito

inde

obamorem qucm

sentit,

namque

venisse nobis videtur quod ad tanto bono

:

ab eodem velut imbibita,

iu

cum

ejus ipsa plus

,

quam
ill.im

fruendum

etiucapacessumus quin imo meis propriis peccatis id merito imputare possum nisi cunn mea tam multa fuisseut, haud dubie in bouo
;

satis h;ibeat, vellet et alios

de eo bibere

ut

Deo laudando adjuvent.

Ah

quoties mihi

iu

mentem
tanse

venit aquae illius viventis de

qua Samari-

mltrdum
rtreput"

if

louge fuissem constantior. 2.">U Habui ct aliam satis magnain afflictionem

q UO j

humiiuair cu,

nempe me omnes
su fg c en t Pr q ej
j

libros qui de oratione agunt,

^. g

um

eos legebam, intelligeie

putarem et Dominura mihi gratiam illam dedisse hinc fiebat ut illos ut illis jam opus uon haberem nou amplius legerem, sed solas vitas Sanctorum evolvercm nam quod videam me eos in Deo diliH geudo servieudoque tam parum imitari, hinc mihi
,
;
:

mulieri Hedemptor Jesus locutus est! Ideo erga illud Euaugelium maxime afficior; et certe, jam inde a prima pueritia, licet bonum illud noudum tam bene intelligerem sicutjam iutelligo, erga id mire affecta fui, atqueideo saepe Domino suppli-

cabam

ut hanc aquam mihi daret et, ubicumque agebam, mulieris hujus imaginem una cum illis verbis, quibus Sulvatorem ad puteum veuientcm compellavit Domine, da mihi aquam , semper
;
:

E2

seraper aliquod ex

illa

lectione

bonum

provenire,

raeque aniraari uon mediocriter existimo. Insignis

tamen mihi humilitatis defectus esse videbatur, cogitare adhujusmodi orationisgradum me j;im tum
pervenisse
:

quia vero

id

mihi prorsus

ita

videbatur,

nec hanc a

me

repellere ipsa eogitationem poteram,

et;iffligebar; donec quiille

circumferebam. 253 Videntur quoque hujusmodi animae similes esse maguo cuidam igni, qui, quo uon exstiug-uatur, novo semper alimento et materia fovendus est nam vellent hae, etiam magno suo dispendio et labore, uudequaque ligua et materiam congerere
et afferre,

ri

igm

timilia

t/ficitw

magnopere contristabar

ne ignis hic exstingueretur. Ego autem

dam

viri docti

et

inter caeteros beuedictus

de Alcantara, mihi dicerent hanc ut cogitationem parvi facerem et nihil morarer. Equidem satis video, me ne incepissequidem Deosincereservire, tametsi mihi Majestas ejus uon minores nec
F. Petrus

pauciores gratias fecerit

stitit,

quam

multis

aliis

bonis prae-

cum tameu
:

ipsa nou nisi

mera sim imperfe-

hujusmodi sum, ut oontenta essem si vel stramen et sarmeuta haberem, quae igui illi fovendo injicerem; et hoc mihi subinde, imo ssepe, accidit unde aliquaudo propterea mecum ipsa rideo, aliquando mirum iu modum affligor. Nam interuus motus me excitat ut ei in aliquo serviam, nimirum, cum quid majus pra?stare non possum, imagines ramusculis
:

quod bona qujedam habeam desideria, et eum amcm novi namque Dominum hoc in genere aliquid mihi didisse quo ei saltem aliqua in reservire possem. Videor quidem mihi ipsum araare; sed opera mea et frequentes imperfectiones, quas in
ctio, nisi

et flosculis convestieudo,

aut verreudo, aut orato,

aut alia id genus rium quoddam concinnando ita quidem exigua et parvi ministeria obeundo momenti, ut pudoresuffunderer. Siquam austerita,

tem aut
parva
et

poenitenti.im subirem, ea erat nimis

quam

me
C irmper
ftrvorem
iuin
ftlllt'

adverto,

251 Alias

me contristant. me quaedam animae

:

occupat simplici-

modica, adeo ut omnia illa nulliusesse momenti viderem, nisi Dominus voluntatem meam
in

it-

tas et vclut stupida stoliditas

simplicitas,

inquam;
facere,

bonam partem

accepisset

imo memetipsa

irri-

videor quippe nec

bonum nec malum quid

,

sed alios praeeuutes

et

communem plurimorum
;

debam. 251 Quandoquidem hactenus de nonnuUis

inter-

DiaboUt

modo

dici solet) sequor, neve ullam animaque nec vitam gloriam poenam sentio vel curat nec mortem, nec voluptas eam afficit nec

agendi

modum

(ut

nis et occultis tentationibus ac perturbationibus, quas mihi diabolus causabat, locuta sum, ideo uunc

minalui' Ttc
>'m.

tristitia,

sed nihil prorsus sentire videtur, at instar qui pascitur et alitur eo pabulo quod ei porrigitur, et comedit quodamraodo nihil sentiens
aselli esse,
:

quasdam, quas pene inspcctantibus aliis mihi e^set dubium ita manifeste ut millum loqui propouo. Quoquin ab ipso ha3 provenireut, dam tempore mihi in oratorio agenti ipse ad latus
alias

inferebat, et

neque enim dubium est quin anima hoc in statu aliquod singularium quarumdam Dei gratiarum alimentum percipiat cura eam non pigeat aut taedeat tara amaram vitam vivere, et quidem summa
,

meura smistrura, tetra ctandum dedit et quia

:

et

me

hornbili figura, se spealloquebatur, hinc par-

ticulatim os ejus intuita sum, quod valde ternbilc corpore ingens et immane habebat. Illius autem e
et prodire videbatur flamma, eaque tota ritulans horribili quasine ulla fumosa fuligine. Mox ergo

cura patientia et aniraaequitate

verum

nullos pror-

sus in se sentit motus vel effectus, per quos se ipsa

possit intelligere.
V" WeiJi

dam
suas

voce

"!"* Vivn

mihi jam esse videtur ac si quis leni quadam inter navigandum aura uteretur, cujus adminiculo multum quidem vi coufieiat, nesciat tamen unde hoc fiat. Nam in aliis illis modis effe252 Perinde
id

me

alloqueus, aiebat in praesens quidem manus evasisse, sed fore ut in sua mepo-

me

testate
criter,

ctus et operationes

tam

sunt evidentes,

ut

anima

advertat se proficere et meliorem desideria ebulliunt et statim se efferunt, et, nunquam sibi aniraa satisfacit, quidquid demum facit; hoc quippe ingentes illi araoris irapetus, de quibus supra locuta sum, operari solent

quamprimum

fieri,

eo quod bona

aquam ethocsecundo. Et ego ignara quid agerem, illum quai eo in loco erat, versuslocum benedictam, rediit. nec exinde ad me tunc jeci continuo tam intensis 265 Alias quinque horas
:

bam

denuohaberet. Unde conterrita non medioconsignasigno crucis me, prout poteram, disparuit, sed illico rednt quo ille viso, mox

ii

vt-

me

vexavitdoloribus, et

pressura tum intenontum

ferre possemed.ffiderera.

exteriori,

utamplius eam

mua^

178
4UCTOBH

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
et

V. V.

Quffi

apud me erant sbdales valde constematae

omuiuo causam mentirentur) cubiculum ingrevs ;e D

sunt, tetrum
olfecerunt.

pavidee erant, et quid agerent nesciebant, uti nec ego quomodo me juvarem. Pro more habeo, cum

quemdam odorem,

quasi sulfureum,
;

pcena corporaliset pressura valde intensaest, internosspiritus actusintra memetipsam, prout quidem

possum, facere, Dominum rogans, ut, si illius beneplacitum sit, tantura mihi patientiam det, caeterum in hac me pressura ad usque saeculi finem sinat manere. Ut ergo pressuram tunc tara vehementem et intensam esse vidi, per internos illos actus et proposita concepta me juvare satagebam. Dignatus

Ego vero eum non sensi tara diu tamen is in loco mansit ut commode percipi posset. Alio terapore cnm in choro agerera, magnum quemdam mentis recolligenda? impetum ac desiderium sensi unde me quamprimum inde subduxi, ne id aliee
adverterent
eo in loco
in
;

quae

tamen non procul

me

erant,

magnum quemdam verberum

juxta

inflictorum strepitura

quo ipsa eram, percipiebant; ego vero

velut quid inter se sta-

me vocem quaradam
;

estautem Dominus
vexatio
esset
:

raihi declarare

videbara

quod id diabolica quippe ad Iatus raeum

tuentium audiebam, esto intelligere non possem quidnam dicerent nam ita in oratione mea eram
attenta, nihil ut intelligerera et nihil oranino time-

nigelluni quemdara aethiopom, horribili valde aspectu, dentibus iustar cujusdam desperantis frenden-

rem. Pene semper hoc mihi eveniebat,

cum

mihi

tem

et ringentera

quod unde luerura sperabat,

inde jacturam referret. Eteum vidi, risi uec quidquam timui; erantenim apud rae quasdam, quae et
viribusdeficiebant, et

mea ut persuasione anima aliqua ad raeliorem frugem rediret. 259 Quod autem jam commeraorabo certum

Dominus gratiam

faciebat

'/'"

ob iar.
'

quomodo tautum
:

dispellerent

est mihi accidisse, ac multi ejus sunt testes, et inter

prej.

l>*

tormentum
(

neseiebant

nam

corpore toto, capite

tam vehementes, illo impellente, dabam motus, ut me retinere non possem, et (quod detert

brachiis,

modo confessarius meus est, quia id in quadam scriptum vidit et licet ei non dicerem cujusnam ea esset epistola, ipse tamen eum
alios is qui

Tcrwij

fonuenum

epistola

ninum

erat) iuterna inquietudo tanta erat ut nullo

:

ad quietem pacto perveuire valerem non audibam tamen aquara lustralem poseere ne illas perterreB facerem, ipsaeque intelligerent quid rerum circame
,

et

ageretur.
teri

ifux bene-

256 Saepe probavi et vidi

uiliil

esse

quod diabolos

d\fix

apmm-

fugam compellat ad amplius non reverteudum, quam aqua lustralis a cruce quidem fugiunt, sed qu-imprimum redeunt. Unde efficio magnam haud dubie aquae lustralis virtutem esse debere
magis
in
: :

mihi saltem singularie et patentiasima quaedam animae consolatio est, eam Mimere hoc certum est, mecommuniter etut plurimum ex illius sumptione eam recreationem sentire quam verbis uon possem
-.

expouere, nec non internam

quamdam

delectatioet recreat.

nem, quae totam auimam meam vegetat

Non

hoc somnium aut res quae mihi non nisi semel accidit, sed quae frequenter, et ad quam serio reflexi etdiligenteranimura adverti dico id perinde
est
:

me quidam, qui duobusannis medio in peccati mortalis, et quidem talis ut E nullum eo abominabilius unquam audieriin, reatu haeserat et toto illo tempore nec ipsum confitebatnr nec vitam in melius commutabat, nihilominus Sacrum frequeutercelebrabat.Et quamvis alia peccata sua confitebatur, de hoc tamen ita dicebat < Quomodo scelus tam fcedum et abominabile possem coufiteri ? Magnopere quidem ab eo liberari desiderabat, quoad hoc tamen seipsum expugnare non poterat. Miserebat me ejus qnam maxime, ac valde cruciabat quod hac ratione Dei Majestas violaretur. Promisi illi, Deo me supplicaturam quo eum ab hoc malo curaret, meque operam daturam, ut et alii, qui me esseut meliores, idem praestarent. Scripsi ad quem me litteras mittere ille ergo cuidam permisit. Et ecce factum est ut prima Confessione crimen illud confiteretur visum quippe fuit Deo, quem multi homines vere sancti, quibus id ipsa
noverat. Veniebat ad
;
: ,

esseacsi quis, valdeaestuansetsitiensjaquaafrigidsa

serio

commendaram
:

ferventibus

precibus

suis

haustum
tur.

biberet, iinde totus

homo

refrigerari vide-

flexerant, misericordiam

hanc erga auimam illam

Mecum ipsa subinde perpendo quam magni facienda sint omnia quae ab Ecclesia instituta et ordinata sunt; et summopere gaudeo, cum tantam verba haec vim habere video, uteam etiam aquse affricent
c
eUitw

exlnbere

et ego, tametsi miserabilis, quidquid po-

teram a parte mea, magna animi contentione praestabam. Ipse autem mihi scripsit, se jam ita in melius mutatum esse nt jam ad dies aliquot ab eo
peccato abstiuuisset, sed tam se acriter a tentante

quo tantum sit inter id quod benedictum etquod benedictum non est, discrimen. 257 fced quia tormentum id nondum cessabat, dicebam ad socias, me, nisi timerem ne me riderent, aquam lustralem petituram esse. Ergo sine mora
et indant, est

daemone oppugnari, ut

se

in

inferno (adeo scilicet

torquebatur) esse putaret;

quare instanter eum

niqnt itnta''""

Domino commendarem.
260

itaque

denuo eum sororum mearum pre

et de:

limibul

illam

ineque ea resperserunt; sed incassum. Ego hoc videns versus eara partem illam jeci in qua diabolus erat ; qui in momento disparuit:
attulere,

cibus commendavi ; quibus Dominum fiexum liuitum, hancmihi gratiam praestitisse credo

intum,

nam

rem

cordi habentes :erio

is talis,

eum Deo commendaruut.

ego autera mox ab omni malo planc liberata fui, non aliterquam si quis mnnu id a me defricuisset excepto quod ita delumbata et enervis mansi acsi
;

Fuit autem

jectura assequi

nemo aut conpossetantdivinare. Kogabam autem

ut quisnam esset,

Majestatem
tentationes,

ejus, ut quae in patiebatur tormenta et

longam et duram toto corpore fustigationem passa essem. Magnopere mihi profuit quod hoc viso cogitarem intra me, si homini in quem nec quo;d animam nec quoad corpus aliquod habet jus, tantum diabolus malum Domino id ei perraittente, inferat, quantum illaturus sit, quando eum ut proprium possidet? Hoc novum quoddam in me exci,

paululum mitigarentur, quique illum vexabant tentatores, me oppugnatum venirent et

cruciatum, ea tameu conditionc ne Dominum ullatenus offeaderem. Unde factum estut raenseintegro gravissiraa tormenta et vcxaiiones pertulerim, ac tunc mihi illa duo quae ante narravi contigerunt
ut ipsum tentationes desererent (uti mihi postea perscriptum est) quia vito hinc ei uarrabam quid toto illo mense paterer

Placuit autem

Domino

tabat desiderium meipsara a tain infido contubernio

liberandi.
fetidiu ilie

258

Non

diu praeteriit,

cum hoc ipsum

rursus

anima

ejus vigorabatur

exinde autem penitus a

itrepitator;

mihi contigit, etsinon tam diu durarit. Eram autem sola in loco; petebamque mihi aquam lustralem adferri quae autem post illius abitum (fuerunt autem duae moniales fide dignae, ut quae ob nullam
:

vexationibus diabolicis immuuis fuit: unde Deo identidem gratias quam poterat maximas agebat, nec non mihi, tamquam si ego aliquid huc contulissem; nisi forte opinio quam habebat, quod Dominus mihi
aliquas

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

179
AUCTOIt

aliquas gTatias daret,

eum

aliquo

dicebatque se meas litteras legere tatione acriter impeti videbat, ac

modo juvaret tum cum se a tenearum

se lectione

illi

possint

(si
:

Deura iniraicum non habeam), ut vix

sunt, nisi
et raeticu-

eos

timeam nam prorsus impotentes animas qnasdara ultro se ipsis dedentes

losas videant
:

D.M.

ab ea

mirabaturque non mediocriter, tum qu ego propterea passa eram, tum quod ipse a malo suo liberatus esset quin et ego mirabar; et abhuc ad multos annos, quo animam hanc immunem et liberam videre possem, illa pati voluissera. Sit
liberari,
:

adversus hujusmodi namque vires suas et potentiam exerunt. Interdum quidem in

tentationibus qu;is jam
dixi,

omnes superiorum
iterura
ita

temporum

vanitates et infirraitates

in

me

reviviscere et repullulare videbantur,

Deus
$dium " ixeriii tam

in

omnibu.s benedictus.
potentiae et efficaciae est oratio

261

Magnae sane

Deo me quara enixissime commendare opus haberem. Mox autem haec me pressura vexabat, quod putarem,
ut

eorum qui Domino

serviunt,

uti

ei

servire credo

quandoquidem

hujus ioci moniales; sed quia has ego preces procuraram, mirum sane non erat in me potissimum daemones saevisse ob peccata quoque mea Dominus id permittebat. Hoc eodem tempore quadam nocte
:

ob

ipsis

me putabam

suffocari

unde cum

aqu.-i

mihi cogitationes ingruerent, diabolicum esse, quoadusque confessarius mentem meam serenaret etad quietem componeret. Putabara namque me, quae tam multas a Deo gratias recipiebam, ne priraura quidem malae cujusdam cogitationis motum sentire et habere
hae
,

quidquid agerera

plurima me conspergerent, magnam illorum multitndinem promiscue quam celerrime, perinde ac si de rupe aliqua praecipitasseut, a me fugere
lustrali

debere.
264

Alias non mediocriter

cruciat)

me
in

cruciabat

(uti et

Dolet le n
/i

modo me
matione

quod aliquo

numero

et existi-

nnmbui ma

conspexi. Toties porro scelesti ac maledicti hi spiritus me infestant, tamque parum eos timeo (eo

me
:

esse viderem, pitesertim hominibus qui

yi fitri

quod eos, uisi id Dominus permittat, ne movere quidem se posse videara), ut, si quotieshoc factum sit enarrare vellera, et R Vestram defatigarem et

magni sunt nominis, quodque multa boua de me hac in re multa passa Bum et etiamnum referrent patior. Uude statim ad Redemptoris Christi et Sanctorura vitam oculos converto, videorque mihi plane alia quam ipsi via incedere, cuiu ipsi nun nisi per

B meipsam

recrearera.

Quod

autera dixi, usui esse

poterit, ut verus Dei servus,

qu

illi

ad nos perter-

conteraptus, opprobrii et gravium injuriarum viam

Berint
:

rendos pouuut et concitant terriculamenta, contemnat et parvi faciat noriutenira, quotiescunque eos ridemus et minas ipsorum parum curamus, cum vires ipsorum imrainui, tum animam vege:

et

hoc

me

facit

cum metu

et tremore

incedere, ac quasi caput meura attollere non au-

tiorem

fieri.

Semper porro magnum inde bonum

dentem, vellemque a nemine omnino videri. Hoc autem in me seutio tum cura persecutionibus exagitor tum quippe anima ita potens et magistra est,
:

sequitur, quod, ne aequo sim prolixor, hic omitto referre hoc unum uarrabo, quod mihi in uocte festum commemorationis animarum fidelium prae:

corpus in pressura sit, et ipsa alia ex parte afflictionem sentiam, ut quomodo hoc tieri possit penitus nesciam. Nihiloraiuus ita, uti dixi, fit tunc
e.sto
:

cedeute, in oratorio quodara agenti contigit. Cum enim primum Matutiuarura nocturuum recitassem,
et

namque auima suo in regno esse videtur, et quidquid in mundo est, pedibus premere. Hoc subinde
mihi eveniebat, et ad multos etiam dies durabat; et quaedarn id mihi virtus atque humilitas esse videbatur; at jam liquido perspicio id meram tentationem fuisse, ut vir quidam apprirae doctus ex Ordine
Prffidicatorum bene mihi declaravit.

pias

quasdam

orationes, quae ad finem ejusdem

in Breviario uostro coutinentur,

jam legerem,

libro

meo

iusedit,

crucis

me

ue orationem perticerein. Ego signo communiebam, ipse vero se in fugam

dabat. Iterum

me

legere iucipiente, iterum ipse se

(et tertio

spectandum dedit

eum

id fecisse credo)

265

Cum autem

cogitarem, quas mihi Dominus

ttgratio
a

nec ante recessit quam aqua benedicta ipsum conspergerem et simul videbam aniraasquasdam,hoc ipso temporis instanti, e poenis purgatorii egredi,
;

confert gratias, in publicum propalandas et passim

Vidtt

Sancta

quibus non multura expiandum restare debebat, et cogitabam an hoc ipse fortitau impedire voluerit. 262 Raro eum in assumpta forma vidi, sed
saepius sine

omnibus notas fore, tam intolerabile excessivum iu me tormentum sentiebam ut raeara id auimam non parum affligeret et inquietaret: quin imo eo visa sirn res proceflsit, ut, cum hoc cousiderarem,
maluisse viva sepeliri

^J^"

quam
ut
iis

ut eae innotescerent.

tertamen d*-

monum

conttn

omni prorsus forma, adinstar

visionis;

injfJoi,

nam etiam sine forma clara perspicitur eum praesentera esse, uti jam dixi. Volo porro et illud hic
referre,
cussit.

Unde cum me maguae primum ita occupareut

possem, post eos
ita

hae recollectiones vel raptus

publice resistere non

erubui

et ine j-u.luit, ut libenter

quia

magnam
in
festo

id

mihi admirationem

in-

Cum

SS. Trinitatis in

cujusdam

monasterii choro agerem, et in ecstasi rapta essem, maguum daemouum contra Angelos certamen et

nemo videret. aliquo concedere voluissem ubi me quadam vice summopere Cum ergo hac de causa ecquid timerem, contristarer, rogabat rae Dominus

cum

contentionem perspexi : equidera intelligere non poteram quid sibi haec visio vellet ; sed ante quiudecim dies facile id quadam iuter quosdam orationi addictos et alios plurimos ab eadem alieniores cou-

posset, aut

sequi ex hac re nonnisi horum duorum alterum quodhomiues adversus me murmurarent

et obloquerentur,

autquod ipsnm laudarent; signi-

ipsum dilaudaficans eos qui hoc credituri esscnt, qui vero uon credituri, nulla me mea culpa turos,
et merito

qua domui iu qua res illa contigit, non mediocre damnum enatum est. Contentio autcm et decertatio haec diuturna magnarumque turbarum
tentione patuit
;

condemnaturos, et utrumque in bonum affligeineum cesserum, ac proinde non esse ut me me valde serenavit, quin etiam, quoties rem. Hoc
illius

t"ont$ ab
wi.

ac molestiarum exstititoccasio. 263 Alio tempore ingentem illorum multitudinem circumcirca me vidi sed ingenti quadam clantate
:

adhuc recordor, mire

me consolatur.

undequaque circumdata esse videbar, quae illos propius ad me accedere non siuebat unde intellexi
;

Deum me

custodire et protegere, ne mihi sic

illi

ap-

propinquarent ut me ad eum offendendum provocarent. Et juxta id quod subinde in meipsa experta sum, facile intellexi veram id visionem fuisse. Quocirca

jam tam aperte

intelligo et video

quam parum

tentatio fuit, ut 266 lta porro vehemens hffic quo aliud me monastenum, hiuc abscedere et ad in quo arctius servabatur quam in eo claustrum commendan aumodo versabar, quodque valde erat cujus id in quo diebam, et ejnsdem Ordinis magnae mihi conagebam, procul hinc situm (nam in quo prorsus fuisset eo in loco agere solationi animus fuent ; sed conignota fuissem), transferre permittere uoluit. Hi timores spi-

-Jj-^
|(frl||m irt

coaital ,

fessarius id mihi

ritus

180
4i

DE

S.

TERESU VIRGINE.
:

CTOM

D M

nam mihi libertatem valde imminuerunt humilitatem hanc non esse bonam, postea intellexi quod adeo me inquietaret; hanc porro veritatem me Dominus edocuit, scilicetcum certissime scirem
ritus

mihi, in bene agendo eo in quo honorem meumsi- D esse arbitrabar (quisque enim eum collocat in eo quo vult),impediraento fuisse: per has nihilitates,

tum

quae nullius sane

momenti sunt

(et

revera merito
ita raihi

nihil boni

meum

esse, sed a

Deo omnia provenire,

nihilo comparari ipsa possum,

cum hoc

quemadmodum
audire, quin

mihi grave non erat aliorum laudes

magnae

id in

Deum
01

imo summopere eo gaudebam, et pererat, quod viderem illis se ostendere, ita nec molestum nec
mihi consolationi
et in

frequens rerum parvarum (quales hae sunt) exercitium, paulatim quis ad majores actus ascendit cum enim hi propter Deura exercentur

grave

esset), et

grave mihi fore quod

ataut
'

me

opera sua ostenderet.

"i"

firn nla

quo-

qne

iixnotf'

$canl

$67 Incidi et in aliud extremura, quod nimirum Deum orarera, et quidera orationem sigillatiro ad hoc diripendo, ut, si qnando quis aliquid boni in

peccata Majestasejus declaquam mihi immerenti ipse gratias conferret nam hoc identidem quam enixissime ab eo peto. Confessarius autem me mo-

me

notaret, ut

raret,

mea nempe

illi

tunc ipse illis robur et valorem addit, et Majestas ejus adjuvat ut ad ea quee majora et altiora sunt, paulatim gradum faciat. Atque ita id raihi in rebus ad humilitatem spectantibus contingebat videns enim oranes religiosas in via virtutum, una me excepta (numquam enim ad aliquid utilis fui), pro:

is

videret
:

nuit ne id araplius facerem

sed usque ad hunc

pene diem,
opinionera

quem bene de me sentire et bonara habere videbam, mea mox ei peccata

si

per anfractus et circumlocutiones, vel quomodocuinqne possem, declaraham; et per hoc raihi serenaii et quietari videbar. Sed hac quoque in re

illis e choro jam digressis, oranium pallia complicabam in quo officio videbar mihi Angelis Dorainum illis laudantibus, obsequium praestare, quoadusque id ipsse nescio undenam intellexerunt quod sane magno me rubore coraplevit neque enim tam perfecta raea erat virtus ut hsec sciri vellem idque non (ut verisimile est) e pura et sincera quadam humilitate, sed quod vererer ne me irriderent, eo quod hsec parva et nullius moraenti

gredi,

magnum

raihi

scrupulum moverunt,

et hoc

mihi

vi-

essent.

debatur non ex humilitate, sed tentatione quadam provenire. Multi ad me veniebant, et hos oranes eg"o decipere et in errore detinere mihi videbar et, esto fallantur in eo quod aliquid in rae boni esse

neminem tamen umquam ex professo decipere volui, nec umquam ea mea fuit intentio, sed id Dominus interdum certam ob causam permittit. Unde ne quidem cum confessariis meis de aliqua re
putent,

XV. Ex
in

visione inferni

nascitur

animo Sanctae Ordinis sui reformandi consilium quod ipsa,

;

umquam
pulus

contulissem, nisi id

mihi pernecessMrium
id

probantibus
in

piis sanctisque viris,

incipit.

esse vidissem;
fuisset.

nam alioquin rcaguus Omnes hosce pueriles

mihi scruaf-

timores et

opus deducere

flictiones et

nimiamhumilitatem videojam
:

magnam

imperfectionem fuisse, et inde manasse quod non anima naraque qnae se s:itis mortiticata essem

Gradum facimus ad
Teresiae,
;

totam

in

Dei

manus

consignavit, non curat

ei

utrum
in-

alteram epocham vitx S. eamque sane quam notabilem. Ha-

//i uiiionfl

in-

ferni

bona an mala de
telligat,

se dicantur,

duramodo bene

cum Dominus aliquam

gratiam conferre

vult, nihil prorsus se a seipsa habere.

Additttt d

2Gs Inter alias

erat haec,

quas habebam imperfectiom

ctenus enim vitae contemplativx fere unice dedita sed deinceps Marthee. solticitudinem cum fuit sacro Mariae otio sociabit, utpote Ordinis Carmelitici Reformatrix et pturimarum utriusque
,

medo
dl ho> ai
-

quod

in lectione

tiin

essem, et quid in modo in eo me gerere deberem, vix scirem, idque

horarum parum versata choro mihi agendum, aut quo-

ex mera negligentia et quod aliis vanitatibus distinerer; adco ut et novitias viderem quae me docere potuissent at saepe cas int<Mrogare nolebam, ne meam ipsis proderem inscitiam ; ac statim mihi in mentem veniebat me illis bono exemplo praelucere
:

sexus protium in Domino Mater. Quam variis mirisque modis ad prgeclay^um Reformationis sude opus aggrediendum ab Altissimo permota fuerit, declarat Vitge sute capite xxxn et per sequentia aliquot capita primi a se fundati monasterii exordia narratione satis ampla prosequitur cui si Riberaenarrationem adjiciasfa quahic repetenda,
; :

debere.
nihil

Verum ex quo mihi Dominus oculos nonaperuit, cum rein aliquam ex parte scirem,
illa dubitarem, interrogaetiam puellas; nec propterea vel mij

quoad fieri poterit, cavebo), pauca admodum a me supplementa desiderabis. Sic igitur S. Virgo scribit, a visione inferni, de qua pr&monui num.
\H),ordiens,X)'ui postquam mihi Dorainus permultas illarum gratiarum qnascommemoravi, necnoualia^-

nonnihil tamen adhuc de

bam nimam

id alios,

honoris auctoritatis |uc m< 8e jactnram feci, imo vero (quantum inihi quii ew videtur) placuit exinde Domino tenaciorem inihi memoriam dare. cumqne praescriptura IS on bene noram cantare mihi cantum non satis bene didicissem, valde solidque non quod in conspectu licita et auxia eram Doraini errare vererer (hoc quippe virtutis fuiss* sed quod plures me cantantem audiebant quod enim puro honoris desiderio tenerer, hinc inde ita turbabar, ut etiara valde minus dicerem quam scirem. Quocirca mecura statui, cum non satis bene
;

singulares coutulis-ct, cum quadam die in oratione versarer, repente ac velut in moraento ita rae totascirem quoliter constitutam sensi (quin tamen putarem. Statim intelmodo) ut rae iu inferno agere

Dominura ut quem daemones mihi ijlic paraverant, et peccatis ipsa meis promerita eram, locum oculis meis conspicerem. Pauxillo quidem tempore illic hsesi sed etiarasi adhuc ad raultos annos vitam protenderem, nunquara illius (ut mihi
lexi velle
;

quidem videtur) potero

oblivisci.

271 Illius introitus raihi videbaturesse adinstar

longissimae et angustissimae cujusdam semitse, perinde ac demissus, obscurus et arctus caminus

pornai verbu-

simai

scirem, dicere
et

me

plane nescire.
initio

plieandii
/i.i.mi-

S69

Hoc quidem

pcracerbum mihi

fuit;

pallu*

at postea longe fuitauavissimum. Et revera adverti

lilatem exe t
ee.

ex eo tempore longe melius rae dicere solitam, ex quo parvi ducere coepi quod ignorantia raea et inscitia aliis innotesceret ; et fatuura honorera magno

fnndus autem, velut aquae lutulentae et sordida?, quae et tetram mephitim exhalabat, et virulentis illius ad extremum, in muro bestiis repleta erat quodam, foramen erat, adinstar arraarii. intra quod me,
:

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A me, anguste admodum, compingi videbam. Ethaec omnia visu jucunda et delectabilia erant, si cum iis quae ibi sensi comparentur; cura tamen quae dixi, non satis prout quidem oporteret, exag-g-eraverim. Sed ad secundum illud, prout oporteret et
gicuti est,

181
et hic ardere
40CTOKK V. D. II.

nempictnmet ipsammet veritatem;

exig-uum quid et puerile
nalia.
est,

respectu ignie infer-

D
et

declarandnm, ne principium quidera pos-

274 Ita autem inde consternata fui, et adhuc sum modo, dum haec scribo (esto jam sexennium ab hac
visione effluxerit), ut calor naturalis me pras tiraore ubi hic sum, destituere videatur. Atque inde est] ut in tribulatione et angoreet doloribus constituta,

$rpe dein-

cept

eum fm-

/turec'dulur.

sim invenire, et in quomodo sit, nemo intelligere queat talem autem in anima mea ig-nem sensi, ut intellig-ere plane nequeam quomodo eg-o qua ratione
:

id fiat,

exponam. Intolerabiles
in

illi

corporis dolores

quos alias
paralyei et

vita

mea

nunquam hujus meminerim, quin statim mihi omne quodcumque deraum hic homo pati possit, merum
nihil

pertuli, praesertim

cum
quos

esse videatur

nervorum omnium contractione laboraprout medici

censent, inter eos
gravissiraus

frustra de doloribus

itaque ex parte iramerito et quos hic patimur conqueri

rem

(qui,

homo

hic pati potest dolores, facile

taceam alios plurimos diversi g-eneris, quos passa sura, quoruin etiam nonnullos (uti dicere
est), ut.
si

memini) dialiolus mihi intulit, nihil omnino sunt, comparentur cum iis quae ibi pertuli, maximeeo quod viderem dolores illos finem non habituros nec
ullo aevo cessaturos.

Saneln trffritnr.

272 Omnia haec adhue nihii sunt, collata cum ag-one animae, cura ang-ore, cura suffocatione, cura

tam

sensibili angustia,

cum tam desperabunda

qno pacto
:

et

videmur. Unde iterum dico, hoc de maximis quae Dominus in me contulit donis et gratiis unum fuisse; hoc namque mirifice rae juvit, tum ad tribulationum et adversitatum vitae hujustimorem dispellendum, tum ad me animandum ut illas aequanimiter perferam, simul etiam ad gratias Domino ag-endas, quod (uti mihi quidem nunc videtur) a tam seternis et horrendis rae malis liberarit. Ex illo tempore, uti jara dixi, cmnia mihi nimis quam facilia videntur, si vel cum momento pcenarum quas illic ipsa pertuli, comparentur. Unde etiam mirabar, quod, cum
saepius libros de pcenis

angustiante

afflictione, ut

id satis

com-

infernalibus

aliquatenus

modeexponam,

prorsus nesciara

si

enim

id con-

agentes legissem, ipsas tamen nou perhorrescerem,

tinuam quamdam animae eradicationem

et evulsio;

neu

tanti quanti

quidem
tali

oportet, illas facerera

et

nem

esse dixero, nimis

quam parum
et,

dixero

nam

quomodo

ego, in

statu constituta, aliquapiam

tunc ab alio

tibi vita tolli

eripi

videtur; sed hic

anima seipsam consumit et destruit. Adeo ut prorsus nesciam quomodo internum illum ig-nem et
rationem,

quam

prreter intolerabiles illoscru-

ciatuset tormenta ibi passa sum, sufficienter satis exprimam. Non videbam quisnam mihi tormenta sentiebara tamen me aduri et in illa infligeret frusta comminui et commoli, prout mihi quidem videtur dico autem ignem et desperationem illam internam omniurn teterrimam esse. In illo autem pestilentiali loco, in quo nulla prorsus consolationisrecipienda? spes est, agentem impossibile est aut sedere aut jacere, imo nec ullus ibi est locus se;
:

ex re quae ad tam horrendum me locum tandem deductura esset, voluptatem possem capere. Tu esto iu aeternum, Domine mi, benedietu.>. 275 Ad tremendam hanc visionem, qua Sancta nostra aliquo modo experta fuit illius Terlulliani de inferno loquentis effati veritatem Illic tota
:

Alleg<tnlur

de

hne vitiune
verba Ntcelii,

Divinitatis

quadam

epistola

dextera percutiuntur, ipsa alludit in adPetrum de Castro, canonicum

.

Abulensem, ac postea Segoviensem episcopum Quanta res est, inquiens, misericoidia Dei!... Extra infernum me vidi, quem jam dudum merueram.
Quare
loco
libro

meo

[Vitse scilicet) titulum dedi

8).

De

misericordiis Domini (tom. 1 V,epist.

viri utique in tali

Neque hoc

dendi aut jacendi esto ipsa ibi, velut pariete facto, constituta essem nara
;
:

in

foramine

in

illi

ipsi parie;

tes,

qui \i u liorribiles sunt, coangnstiant

ibi

et quid-

obsre fueritinmediumproferre Petri Nicolii, visionum argumento haudquagravissima de modo relata visione quam suspecti,
verba Illnd, inquit, non dubito affirraare, si quis adhancnarrationem non pavescat, eamque ut imaginationis monstrum spernat, absurdissima illum
:

quid

deraura

est, snffoeat et

constipat.

Adhasc

nnlla ibi lux est, sed spississima ubique et obscurissima caligo. Et sane iutellig-ere non valeo quo-

modo
C
rumvJrt

fieri possit ut, cum ibi nullum prorsus sit lumen, videri tamen possit quidquid visum excru-

ciare potest.

^^

Nolebat

me Dominus
:

tunc plus videre quatn

auimi fortitudine praeditum esse. Etenim, ut justam haberemus spernendi rationem.certi esse deberemus deceptam phantasia sua fuisse Teresiara. Jara vero multnra abest ut hanc circe visiones ab ipsa rel.itas
certitudinem habeamus. Quin potius cum duie sint resquas merito, dum de visionibus ag-itur, in dubium vocare licet, altera an sincerus sit is qui eas altera an idem illusioni phantasiae sitob-

ipsnm iufVrnum
idque de rebus
scilicet

sed postea aliam visionem habui,

horrendis, de
:

maxime

quorumdam
quoad visum

vitiorum castig-ationibus

hae,

quidem, multo mihi horribiliores esse videbantur; quod tamen pcenam illam minime sentirem, hinc nam in tautum mihi timorem non incusserunt
:

refert,

noxius; a?quissimus quisque rerum aestimator,

scripta
illustris
illius

si

priori

illa

visione

voluit
et.

me Dominus

reipsa in

spiritn illos cruciatus

angustias sentire, perinde

Sanctae exarainaverit, non poteritinteg-errimam ejus sinceritatem non penitus exploratam, nec nisi difficulter sibi persua-

habere

ac si eorpus illos revera pateretur. Quomodo id factum sit Qeeoio; hoc scio, sing-ularem quaradam id Dei gratiam -'sse, ii^suraque voluisse ut ad oculum velut intuerer a quibus ipsa malis ac cruciatibus per illius misericordiam liberata essem. Quidquid enim alios de diversis tormentorum g-eneribus dicmtes audivi et uonnunquam etiam meeum ipsa

debitfieri posse ut ope imaginationis

ctum illum

ac divinum statum evehatur

auima adsanin quo

meditata

sum

(esto

non ssepejanima quippe mea

Teresiam per has visiones a Deo positam fuisse tot cernimus, vel ut Deus illusionibui phantasticie effectus attribuere voluent. tamque' miraculosos i, liv. n, ch. x). (Essais de morale, tom. IV, traitc homines 276 Rxc velim serio perpendant, ium intendunt ut cum fanu QU i omnes ingenii vires

el
<

moniin LanII

ad CU-

timoris fra*no regi nolebat), quomodo seilieet inferni tortorcs candentibus forcipibusdamnatos lancinent,

mos is CentunatoribusMagdeburgensibus

omnem

luie

etaliadiversatormentorum g-enera, quaeapudalios descripi gi, cum hac pcena collata, nihil omnino sunt nam quid longe aliud ost tantum denique
i

I.

inter utraque

Tomus

discrimen est quai.tum inter imagivn Octobris, Pars Prior.

nostravide eripiant,tum etiam vanissimi,quos admiratores qux ni/u xtas .Seraphicee Virginis consueverunt quam a liud scUicet in ea landare taam ac s l eestrum nescio quod poetwum
;

catholic,r supernaturalem revelatioyiem Ecclesix

P^

DE
riwoii

S.

TEKESIA VIRGINE.
ipsse

M
a

de Deo in regii monitu, laudando ne Sancta sua, ex Psaltx mentem cogitantquidem.lt vero qui secundum legunt ut Teresiam atque adeo verba Ecclesise, S. pabulo nutriantur et pne
ipsi

loquuntur, imaginationem
,

at

coelestis ejus doctrinae devotionis erudiantur affectu,

animum

advertant,

tamen moniales ob necessitatem, qua tum opprimebantur, saepe ad ea loca foras concedebaut et Dei obsequio agere in quibus in summa honestate enim in primaevo regulae rigore poteramus : neque locus hic fundatus erat, sed ita ea ibi servabatur per totum Ordinem, sieuti passim tuuc servabatur
nimirum juxta privilegia et Bullas relaxationis; ut taceam et alia inconvenientia, inter quae unum ibi me agere et erat, quod plus aequo commode habere putabam. Sed illa commoditates corporis foras egressio, quamvis ipsam frequenter usurparem, valde mihi noxia erat quod inde fiebat quod
:

prxlauquxso, ad salutares consequentias quas e Quarum pius deducit Lancicius. data visione
altera

quidem omni promiscue hominum

ordini,

Si ergo juvenibus prxsertim, utilissima, hsec est r peccato mortali inquiS. Teresia nullo unquam unquam infesfata, nata, nulla impura cogitatione impugnata, nullis fcedis tentationibus ac proinde choreis, lusiex se non malam,

per conversationem tactibus manuum bus alearum aut chartarum, aut sexus hominum, aut curiosis aspectibus alterius maculatam, si in ea couversanon
osculis urbanis,

penes se habere satagerent, quibus id superiores mei negare non audebant atque ideo mihi injungebant ut illis hac in re, ad omnem a se avertendam molestiam, morem gererem. Hac ergo
multi

me

Dei judicio ad infernum non amans, qui erit tam vecors et suae animae quis saepius in peccata cum expertus sit se prolapsum
tione durasset, ivisset

consuetudine semel indueta, raro domi et iu monacrediderim et cacodaemonem sterio esse potui
:

aliquo
extra

modo ad hoe

collaborare potuisse,

ut foris et

conventum agerem. Tamen, ut verum

fatear,

mortalia,

vel

saltam se

obnoxium tentationibus
tales

impuris

et iracundis,

velit

conversationes

B
t

tantum volenti inire quales dixi vitandas esse non Religionem, sed multo magis volenti vivere ingredi recte saeculari et in eo mori ? (Opusc. i De
in statu

quod traderem aliis ea quse mei me directores docebant, hinc non parum iude boni sequebatur. 280 Contigit vero quadam die, quemdam tum
mihi tum aliis praesentibus dicere, si Excalceatanun Clarissarum ritu et modo vivere vellemus, non defore fortasse ad tale nobis monasterium erigendum facultates. Cumque hoc votum ac desiderium
identidem animo agitarem, cum nobili illa vidua, coepi; eui sodali mea, quam dixi, haece de re agere

MamR/br.

'"ationUm
'"""'"'

traducenda adolescentia, cap. xm).

oc rtUgioto

^ AUera
:

vero re iigiosis potissimum accomo-

nimirum pius scriptor, ubi ostendit data est Teresiam nunquam graviter peccasse, sed unice S.
culpabilem fuisse in eo quod admilteret ot{osas

quasdam

et leetas

conversationes cum
:

aliis

imma-

idem desiderium jam dudum insederat. .Cogitare exinde illa coepit quo id paeto redditibus perpetuis
stabilire posset. Sed, uti

Si ergo hffic, turse xtatis et virtutis, ita disserit superioribus, adeoque levia ut quipermissa illi a dam confessarii dieerent non esse peecata, illam

perduxisbent ad iufernum
apertis peccatis

quid dicendum murmurationum, seminantium

;

est de
dis-

viamnoninibamus, ergahancrem desiderio, nobis secus videretur sed agebam, ex alia parte, quod in monasterio in quo
;

esto id

jam video, bonam ambae tum quidem, pro nostro

magnam

quietem

et

jucunditatem sentirera

(erat id

cordias, diffidentias, aversiones, et de aliis periculosioribus? Sunt enim peccata velut annuli quidam

tandem perducit ad perdeudam gratiam per peecatum mortale, et postea tandem ad perdeudam vocationem. Nam, ut ait
catenae
:

unum

trahit aliud, et

quippe ad gustum et mentem meam, me incolebam, satis mihi commoda erat), hinc adhuc suspensam inter nos quietam tenebam et tamen convenit ut rem serio per preces Deo coraet cella
:

quam

mendaremus.
281

B. Laurentius Justinianus lib. in una malignitatis catena confoederata suut vitia in animarum ruiuam, ab immundis spiritibusfa>

de vita

solit.,

cap. iv,

Quadam

die,

post

sumptam Sacram Com-

nujus munionem, divina mihi Majestas mjunxit ut maxima qua poteram conmonasterii erectionem
feliciter ad tentione urgerem, pollicitus fore ut ea serviexitum perduceretur ac bene sibi in eo loco

'^ ^,
.

bricata atque contexta.

Ideo fere

nunquam

perdi-

tur vocatio, nisi, uti bene dicebat P. Petrus Ximenez, post multa peccata venialia et ex his orta

retur, eique a S.

Josepho nomen iinponerem :et

inde s.
aia,

r peccata mortalia contra vota in Religione commissa Te.c- (Opusc. xvi. De fuga pecc. ven. cap. iv). 278 Sedjam videamus quosin ipsa Teresia fructus inferniostensioproduxerit. Postquam ergo, ait, haec aliaque magna secreta, quae Dominus mihi

latus, acDeiaddebat, S. Josephum ad unum portae p velut custodes futuros, param Matrem ad alterum,

et

Christum

Dominum

in

omnibus nobiscum

fore

exsuamisericordiaostendere dignatus est,gloriam,

velut stellam fore, quae lucis diffusura. Addebat, suse radios quaquaversus esset reeiReligiones a primsevo flore et vigore

adhaeclocum hunc
quamvis
dissent,

inquam, quae beatos, et suppiicia quae damnatos et improbos manent, vidissem; modum rationemque
aliquam exquirens, tum poenitentise faciendae ne tantum malum incurrerem, tum aliquid boni faciendi quo tantum bonum promererer, magnam in me, ad me ab hominibus subducendam et mundum penitus deserendum, inclinatiouem sensi. Nullam spiritus raeus quietem habebat haec tamen non molesta aut affligens, sed dulcis. quaedam erat inquietudo; faeile ut apparerethoc aDeo solo venire, ac Majestatem ejus calorem animae indere ad alios cibos rudiores,quamquos ordinarie comedebat.dige:

ex iis non propterea cogitarem parum se mundo recipere quid enim de obsequii et cultus Quare confessi religiosi nulli in eo essent?
;

esset,

sario

meo indicarem hoc quodeumque

iniungeret.seque illum rogare ne rei ita efficax, et aut impedimento foret. Erat haec visio hujusmo.li, plane ut dubitare Domini allocutio
haec

ipse mihi hic huic contrairet

non possem quin ipsemet esset qni me cum Ego vero non parum angebar et affligebar, versabantur ingentes quod mihi ex parte ante oculos
mihi res inquietudines, molestiae ac labores, quibus
haec constitura esset,
:

alloquebatur.

tum quod

in

conventu

illo li-

rendos. Cogitabam ergo ipsa

mecum quiduam

potis-

simum ad amorem Dei possem facere, putabamque inter haec primum esse,si vocationemMajestatis ejus, qua me ad Religionem vocarat, sequerer, regulam meam quam poteram maxima perfectione servando.
uhiique
Miiff,

etsi enim jam benter habitabam tanquam egissem, tamen non ita fidenter et certo, prfutura esset. llic autem aliquod si res certo quod mium et mercedem recipere mihi videbar negotium quod multarum mo;

antea de re

llla

279 Etlicjet in monasterio in quo agebam, multae

j) e i

ancillaB essent, ipsique ibi satis

bene serviretur,

autem me viderem suscipere, lestiarum seminarium futurum esset, aggrederer, anxia dubitabamauidtandem

282 Porro

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

nntuqw
provinciali,

183
AUCTOBK

282 Poito

Dominus idipsum

diversis vicibus iden-

tidem mihi repetebat, tam evidentibus mihi causis, -nonS.Pe- ra tjonibus et demonstrationibus propositis, plane n lrideAl'i ut appareret id ejus voluntatem esse unde non
:

referendse quoque videntur S. Matris ad S. Borgiam litterx, de quibus supra ex Cienfuegosio memini (num. 164).

284

Ad eadem tempora

V.

M.

tara

a udebam id confessario meo non aperire, illi totum rei successum in scripto tradens. Hic quidem plane
et

Utrum vero ad S. Ludovicum Bertrandum scripseni,

sHSLi
Bor' . eonm gir
firmatur.

prompte

raihi dicerc
:

posito desisterem
raliter

non audebat ut ab hoc proaperte tamen videbat rem, natuprorsus impossibilem

esse;

loquendo

eo

hujus sit responsionem prsestolata, priusquam suum superiorem, P. Angelum de Salazar, Castellae provinciae Ord. Carm. moderatorem, per Guiomaram de Ulloa consuluit mihi, tum ob incertum annum scriptse a S. Ludovico episet
;

quod socia raea quam oportebat id exequi, valde exiguas, imo prope nullas facultates ad hoc exequendum haberet. ls autem dicebat ut cum superiore meo hac de re agerem, et quodcunque ille suaderet facicndum, id exequi satagerem. Visiones quidem has superiori non indicabam at domina illa, quae hoc monasterium construere volebat, cum eo
;

tum etiam ob trimestrem quadrimestremve Sancti hujus in respondendo moram, nimis dubium videtur quam ut id cum auctore Chronici et P. Frederico a S. Antonio affirmem. Potius adtolse,

miserimex Yepesio,S. Virginem, mente

sarii, superioris ac S.

confes-

agebat. Placuit ea res provinciali

utpote qui erga

tum spectat, opem et favorem spondebat, id se monasterium, si quando paratum esset, admissurum asserens. Agi
quoque inter eos coepit de necessario ad annuos sumptus et alimoniam censu nos autem non plures
:

mirum in modum, omne quod Dei obsequium et culmire afficitur; hinc quam poterat, ei

Petri de Alcantara jam explorata et nota, prgeterea adhuc S. Ludovici per litteras qusesiisse sententiam. Parvi sane id refert ; sed tamen indigitare volui, diligentise historicse sectandse gratia. 285 Pergit Sancta : Mox vero ut in urbe sciri qma in dvires coepta est et omnium ad aures pervenit, gravis tcue obioquiu, in nos adversantium et obloquentium tempestas insurrexit, utomnesoblocutiones, ludibria, scoramata
et irrisiones

quam tredecim

in id adraitti moniales

volebamus,

B idque ob varias rationes. Antequam vero de hocneg-otio quidquam tractare inciperemus, F. Petro de
Alcantara, quidqnid in ejus tractatione
scribebaraus.
ls
fieret,

aiebant

per-

paucis perstringere non possem. Me in coenobio bene ac quiete esse, ac proinde non nisi ex levitate transire velle socia porro mea ita exagitabatur ut quo se verteret ig-no- E

meo

S btdovii
Btrtrandt,

porro suadebat ut coeptum neurgeremus, suamque de omnibus sententiam nobis rescribebat. Quare merito Bulla Canonizationis S. lllius viri ait eum itaS. Teresiae fuisse auxilio, ut susceptae db illa Reformationis prsecipuus promotor sit habendus. 283 5. Petro de Alcantara jungendus est S. Lulucidum inclyti Ordinis dovicus Bertrandus Preedicatorum sidus, quianno 1560 Valentix magistrum tironum agebat. De hoc biographus ejus P. Bai^tholomseus Avignonus (apud Majores nostros tom. V Octobris, pag. 413) hsec Sanctam nos-

raret

gotinm

acriter

ego quid ag-erem nesciebam, et exparte illos merito sic loqui et bene fundatos videri censebam.
:

Hac

in

angustia agens, Dei opemimploravi, qui

est, et

me
illi

statim consolatus

aDimum

addidit

dixitque

jam viderem
fundarunt
:

quae obloquia et persecutiones

passi sint Sancti qui

primum Religionem aliquam

tram spectantia tradit

Carmelitarum
annis

S.

Teresia, Ordinis PP.

Discalceatorum

Fundatrix, prinris

addebat plures mihi persecutionessubeundas quam possem mente concipere, at flocci eas faceremus. Indicabat et quaedam quae sodali meae tum quod declararem. Maxime porro mirabar statim, quoad ea quae jam praeterierant, magnam in nobis ipsis consolatiouem sentiremus, tum quod egregie adomuibus obsistentibus resistendum animatae essemus. Et sane vix erat ex omnibus oratio,

instituere, super boc p*oposito suo diversas spirituales personas consuluit ac peculiariter scripsit ad B. Bertrandum, exponens desiderium suum et rationes quibusinducebatur ad rcm tanti momenti, quaeque tot difficultatibus turbisque obnoxia erat, aggrediendum. Ac-

dum

ccepit

eum Ordinem

nem

exercentibus,

etpropemodum

in universa civi-

nostrumque inceptum velut summe insanum exploderet quinimo ipsius monasterii mei tanta erat oblocutio
tate ullus, quin nobis tunc adversaretur,
et turbatio, ut provinciali nostro nimis

quam

diffi-

cillimum

et

gravissimum videretur omnium menti

cepta hac epistola, Beatus hoc negotium Deo commendavit et post tres quatuorve menses responso;

ac voluntati velle refragari.

ret, et

riam
" "
"

"
"

" "

Mater Teresia, litteras tuas accepi et quia negotium de quo rae consuluisti, ad Dei cultum plurimum attinet, volui illud prius meis tepidis precibus et Sacrificiis divinae Majestati commendare eaque causa est cur respondere tardaverim. Modo in nomine ejusdem Domini dico tibi, ut sumas animum ad tantum opus aggrediendum, Deum te adjuturum tibique fauturum et illius nomine te facio certiorem non elapsuros quinquaginta annos quin vestra Religio
ei

misit sequentem
;

286 Unde factum est ut et alterius opinionis fiejam monasterium nollet admittere aiebat
:

,nitr,uiam
mutat,!

censum incertum esse ac nimis quam oblocutionem multam. Et sane non male censere is videbatur, ut rem coeptam intermitteret etadmittere monasterium penitus nollet. Erat hoc nobis, quae jam primos ictus recepisse videbamur, ac mihi imprimis perraolestum, quod ipse provincialis

namque

et

tenuem,

et

futura

sit

una ex

illustrioribus quas

clesia Dei, qui, etc. Valentia, etc.

habet EcTestatur Avi-

gnonus hanc epistolam se accepisse e S. Ludovici Vita, auctore Joanne Roca; ubi illa extat sermone,
quo scripta fuit, hispanico (tract. i, c. xxn), uti quoque in Chronico {lib. i, c. xxxvi, n. 3). Versionem latinam verbis tantum diversam, csetera similem ei quam exhibui, dat Ven. P. Joannes a Jesu Maria in Vita S. Teresise (lib. i, c. i.). Abest ubique annus scriptionis sed fuisse unum e tribus annis 1560, 1561, 1562, loci designatio importat anno enim 1560 Sanctus rediit Valentiam,
;
:

nobis adversaretur illo enim id volente et urgente, ego omnis apud universos culpae expers habebar sodali quoque meae confessarii non ante absolutionem sacramentalem dare volebant, quam coeptum negotium urgere desineret quod eam ad scandali occasiouem auferendam teneri dicercin. 2S7 Adibat ea doctum quemdam ex Ordine S. Do- K ^ cum Pm minici virum, insignem Dei servum, ut cum illo de p e t,ut ibaTue idque antequam Ord. p,*d., re hac universa communicaret jam seposuisset in uniprovincialis hoc negotium versa quippe civitate neminem inveniebamus qui hac in re nobis consulere et quid facto opus esset
: :

unde tres annos abfuerat, ricam trajecit.

et

biennio post in

Ame-

atque haec erat causa cur hoc nos e comminisci discerent. Matrona secerebro nostro reddebat, simul creto illi viro rationem de omnibus suohabebat, indicabat censum quera de patrimonio nobis ut adesset ; erat is enixeque eum rogabat quippe
indicare vellet
:

184
V

DE
illa

S.

TERESIA VIRGINE.
et proraovere incipiebat. Rebus ergo ita constitutis, nos identidem orationi insistentes, doraum loco satis

MtT"H D H.

quippe

tempestate totius oivitatis doctissimus, ipsius Oret erant illo quam paucissimi in universo

illi dine doctiores. Quidquid facere decreveramus addebam etquasdam facti mei ratiosignifieabam, nes nullara porro apud eum visionem aut revelationem divinam, sed dumtaxat naturales quae ad
:

commodo emimus, esto parvam sed parum id curabam Domiuus quippe raihi dixerat, ut, quomodocumque possem, eam ingrederer visuram quippe
:

meposteaqni.l Majestas jns factara

.

BSBet. Et

sane
vide-

id

faciendum

me

movebant rationes proferebam

et

quomodo
ter

id vidi et

experta
esae-,

smn

Ac tametsi
alia

rt malur deliteraia.

nou alias, nobis mentem et opinionem suam, etquid opus facto esset, indicaret, eum rogabam. 288 Octiduum ille ad deliberandum et respondendura petiit simulque quaerebat num facere pa-

utsecundum

illas, et

rem, reditum tenuem

ipBB tainen

mihi firmi-

persuadebam

fore ut

Dominus

rem

via et
Cmif OVfrttf^

mediis promoveret nosque adjuvaret. 2!)1 Franciscum Satcediwn, quemsancli equitis appellatione Teresia decorat, item pium ma-

"""' Z&inetio
Ull *< ribi ie-

rataeessemusquidquidillenobisconsuleret. Pacatas

nos fore spondebam sed, esto id sponderem, et, prout raihi videtur, etiam fecissem, semper taroen quaedam in me certitudo mansit, nec eam uuquam
:

deposui, rem hauddubie ad exitum perducendam. Majorem porro sodalis mea fidem habebat nam,
;

quodcunque

demum

illi
:

dicebatur,

nunquam rem

ego vero, etsi mihi impossibile videretur, rem plane non posse confici, in tantum tamen revelationem veram esse credo, in
plane abjicere volebat
Sacra Scriptura traditis aut Ecclesiae praeceptis, quae servare obligati sumus, non B adversatur. Nam, esto plane et vere mihi videretur

gistrum Dazam jam novit lector. Praesentatus vero, de quo modo mentio incidit, fuit, non P. Dominicus Banez, ut putavit P. Touron tn suo opere de Viris Ulustribus Ordinis S.Dominioi (tom. IV,lib \\\\\),sed P. Petrus Ibanez, quem inter scriptores sui Ordinis P. Jacobus Echardus ad annum 1565 hoc encomio dilaudat F. Petrus lbanez Hispanus Salmanticae Ordinem profes.Mis,
:

btHJUt

virvitaeinuocentianecminuseruditioneconspicuus,

quantum rebus

in

theologiam Pinciae profe-sus est apud suos, sed et ejus quam mysticara vocant, iusignis et expertns magister fuit, ceu qui orationi assidue coelestiumque rerum meditationi totus incumberet. Hinc a S. E
Virgine Teresia, perfectiorem vitara aggressa, conscientiae arcanorum arbiter et raystagogus allectus,

reshsc a Deo venire, nihilominus,

si

doctus

ille

vir

id nos sine Dei offensione et peccati reatu facere non posse asseruisset, quamprimum (ut mihi quidem

non parum ad eam

Sancl* conti-

aliam ejus verum aliam exequendi rationem excogitassem quam hauc ipsam, mihi Dominus non suggerebat. 289 Hic porro Dei famulus postea mihi retulit,
videtur) id de
et
:

manibus abjecitsem,

in proposito confirmandam et ad vicissimque ipse sublimiora evehendam contulit ex eminentiore illius animte consortio acnecessitu:

lium approkauti,

firmiter se

apud semetipsum

statuisse

nosab

isthoc propositoetccepto dehortari(jam

omnimodis enim

dine non exigunm percepit spiriius emolumentum. Apud Trianos sodalium priorem agens, ad ea ad quae se semper extenderat anteriora, felici morte transiit anno moi.xv. De quo legendus Lopez, Ilist.

ad aures ejus vox et obloquia populi pervenerant; quin etiam ipsi, uti et aliis omnibus, stultum omnino id esse videbatur et vir quidam nobilis, audito nos ad illura consulendi ergo abiisse illi significarat, videret etiam atque etiam quidnam ageret,
:

gen. part. iv, pag. 44-7 et seqq. Gravina, Voce turturis, p. 169; Altaraura ad 1565. Scriptusabeo relictus est Tractatus de regulis ad di.-cernendos spiad quae ritus, in xi capita divisus, lingua Hispana Virginis Teresiae, tum vitam spiritualem scilicet
; ;

necnos aliqua

in re audiret vel juvaret); nihilomi-

aggressae, mores expenderat. Cujus tractatus quas-

nuscum secum

cogitarequid nobis responderet, et rem ipsam, intentionemque ac scopum nostrura, quin et vivendi modum, ac Religionis genus quod
illi

dam fragmenta episcopus TuriasonenMS initiooperum Sanctae prof.-rt, addens integrum MS. servari
in monasterio Abulensi

sanctimonialium Teresiana

proposueramus, examinare apud se inciperet,

id sibi

rum.
292

visum

ad honorem Dei mirifice futurum et

:

Ex hac postrema phrasi

P. Echardi eruit

7)7

artiiuli de

.pi.ifuS.Te-

certissime ad exitum perductum iri unde et nobis in responsione suusit ut in illo perficiendo urgen-

doque festinaremus, simul

et

modum

rationemque

quam
ruit.

in ejus

executione nos servareoporteret, apetenuera non debere in causa

Censum autem
:

esse cur res omitteretur, sed debere nos Deo in aliquo fidere si quis autem refragari aut resistere

nobis vellet, ac se hunc mitteremus, se illius argu-

emitur lun-

dem

aliqut

domunru'o

mentis et objectionibus facturum satis. Atque ita illenosin oranibus ac semper adjuvit, uti postea suoloco commemorabo. 290 Hoc autem nos rairifice recreavit, uti etiam quod quidam viri sancti, quos hactenus adversarios senseramus, jam pro nobis ex parte sentirent, nonnulli quoque nos re auxilioque suo adjuvarent inter quosnon postremus fuitsanctus ille eqnes de quo antepaulo locuta sum qui cum coeptum hoc commodissimam ad tantam perfectionem viam esse nam omne nostrum funda(ut etiam revera est
:

Boucher, id quod evidenter inibi non continetur, exaratum a P. Ibanezio fuisse scriptum triginta spnilu, et tnbus constans articulis de S.Teresift ViUvsuas Teresianse inseruit Ld> i\\ quod Ribera cap. iv, et Yepes itemsusetib. i, cap. xxi. Scilicet Boucherio articuli illi nihil aliud esse videntur quamcompendiumemajoriTractatu deregulisad discernendos spiritus ab Ibanezio ipsoextractum ad S. Teresiam missum pro responsione
.

rcMS,

et

quamdam ab ea acceptam epistotam dlam nempe quam Ribera exscripsit lib. iv, cap. xin,
;

ad

Yepeslib.

m,

cap. xxxi, et

tib. i, cap. xxvin, auctor Chronici subnectitur cui apud hos tres auctores

Verum altera epislola ejusdem fere argumenti. quam gratis hoc a Boucherio asseritur Yepegratis etiam negari potest eo magis quod P.Ibanezii autosius, qui tractatum majorem e
,

t\

grapho

legit, et

aliqua ejus fragmenta recitat in

illnsti ni"i

ter diversa virorum doctrina et sanctitate

fientum oratione nititur) cerneret cessit, dicens eri posse rem hanc a Deo esse, etsi media et viae ad eam perficiendam perdiffieiles ei et incommodae viderentur. Dominus hauddubie cor ejus moverat,
,

de S. Teresia testiraouia n, ab eo Patre Pnedi<" catoreprobe distinguit (in Sanctx Vita tib. i> rt P xxi) auctorem 38 articutorum ; quem suspicatur fuisse Patrem Societatis Jesu, a quo ad Ven. Joan-

uti et

magistri

illius,

famuli Dei ac sacerdotis,quem,

nem de Avila directi fuerint

in

hanc suspicionem
.

sicut di xi, primo sum allocuta, qui universae civitati mstar speculi est, quemque illic Dominus ad multarum auimarum bonum ac jnvamen commorari
voluit
;

eo forsitan inductusquod speciatim nominariarticulis 21 et 27 Patres Sociatatis Jesu cerneret qua

atque

is

jam tum negotium nostrum juvare

ex circumstantia prorsus contrarium, videticet non esse aPatre Societatis sc7*iptos,concludendum

arbitratur

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BRI8.

arbitratur Boucher. Ribera hanc in rem nihil nos docet cum rescire se non potuisse fateatur a quo esset illud scriptum auctore contextum. 293 Chronicum vero, collectorem Epistolarum S. Teresiae cceterosque recentiores si consulamus, in tertiam sentenliam incidimus, nou jamcuiquam ex Ordine S. Dominici aut S. Ignalii, sed S. Petro de Alcantara articulos adscnbentem. Plura quidem ad sentenliam hanc probandam argumenta, neque ea tamen inexpugnabilia, afferunt auctor'Chronici (lib. 1, cap. xxxn) et P.
;

185
V
D.

XVI.

PltrodiAl-

Coeptum opus, impedita Teresia, promovet P. Petrus Ibanez Ord. Praed.: ipsa Sanctaeidem rursus allaborans, coelicis visioni-

bus animatur, Frater ejus pecuniam operam soror et sororius

,

Fredericus a S. Antonio (lib. i, cap. xx) verum hisce discutiendis supersedere possumus, siquidem prorsus rem perficit, modo in allegando vade suo non fallatur, P. Joannes a S. Ludovico, qui in nola quadam ad S. Teresiae Vitam (lib. u, cap.
;

conferunt. Mittitur Toletum.

Pervenimusjam adcaput xxxni, quod sequentis tenoris est Cum hoc in statu res versaretur, et
:

Provinr%alt$,

ix) ita

loquitur

Duo

haec scripta,

nempe

reiatio-

ita

prope

j;iin

confectu esset ut postera die

et

litterse

nem

de Alcantara, genuina esse constatexantiquis Ordiuis nostri doeumentiset e proce6sibus beatificationis utriusque
S. Petri

Sanctae et approbationera

cen6uura conficiendae

Sancti proutse vidisse testatur R. P. Fr. Joannes a S. Bernardo, Ordinissui in Curia Romana procurator, et postulator causae illustris Patris sui Petri

confirm;mda3 essent, mentem suam raox provincialis noster mutavit. Divino illuin nutu, ut postea liquido patuit, perraotum fuisse, mihi verisimile fit quod euira orationes
:

intensae essent et frequentes, placuit

Domino rem

B de Alcantara, cujus ipse Vitam ex actis beatiticationisextractam typisNeapolitauis anno 1067 edidit, hortante ]>. Fiancisco Fabes, Sacrae Rituum
Contfregationis
secretario.
et Francisci Cardinalis

paulatim et alio longe modo ad exitum perduci. Cum ergo is monasterium nollet admittere, statira
confessarius

meus mihi

inhibuit ne de hoc negotio

ulterius agerem, tametsi, quas me, ut ad huncsta-

Barberini

tum

laudatam S. Petri Vitam non habeamus, diligentius in hanc rem inquirere non potui; sed facere id forsitan poterit ille ex nobis qui ejusdem Sancti acta iltustraturus est ad diem
xix Octobris.
P. lban*i\

Cum

et hacteuus id pnducerem, Dominus pertulisse novit, molestiae et difficultutes ingentes essent. Quod

ergo res intermitteretur nec ulterius promoveretur, hinc longe magis homines in ea opinione qua
id nonnisi

mulierum inventum
et

et

comraeutum esse

dixerant, confirmabantur,
e quibus in

crescebat adversura

291-

Porro ad laudes P. Ibanezii,

tioaium es

1611
resi

STe-

hanc digressionem devenimus, paulisper redire

easque anrpli/icare juvat luculento testimonio quod de ejus sanctitate reddit S. Teresia Vitaesux capite \\x\m,hisce verbis Quodam tempore vidi, quomodo Beata Virgo Patri illi praesentato Praedicatorum Ordinis, de quo jam supra aliquoties memini, candidissimain cappam circumdaret; dixitque mihi
:

me oblocutio et murmurutio, etsi quidquid usque ad illud tempus factum erat, provincialis jussu et venia factum esset. 296 Non rectis oculis sorores meae me aspiciebant, maleque erga rae animatoe erant, eo quod aliud monasterium, cujus clautura esset arctior, fundare molirer dicebant namque me ipsis hoc pacto infamije natam inurere, et teque me ibi atque
:

moniaUi ctnobil

Inearnn

nonit

se in illius
licet

quod

sibi praestitisset, obsequii,

dum

sci-

alio

strenue allaboravit ut
ei

domus

haec fundaretur,

aliae

compensatiouem

hanc candidam vestem dare,

illius

Deo servire posse, cum in eo essent raeliores; non videri me bene erga monasterium in quo hactenus egeram, affectam
in

loco

longe

me

idque in signum quod

animam

ipsa posthac

etab omni peccato mortali immuuem. Id quin ita factum sit minime dubito paucis enim exinde post annis demortuus est reliquo autem vitae tempore et in morte tantam austeritatem etsanctitatem praetulit, ut, quantum e conjecturis assequi possum, nullus sit de eo ambigendi locus. Quidam autem monachus, quieum morientem viderat, certo mihi affirmavit se ex eo, paulo antequamspiritum in Dei manus traderet, audi^se, S. Thomam sibi visum assistere. Mortuus est autem summo cum gaudio et ardentissimo ex hoc SBrumnoso exilii loco emigrandi desiderio. Postea subinde mihi magna in gloria apparuit, et nonnulla
servaret,
:

mundam

denique longe satius esse huic reditura annuum quam cuilibet alteri procurare. Unde consulebant nonnullae ut in carcerem compingerer; alias vero (quae perpaucae erant) meam causam propuguabant. Videbam multis quidem in rebus jure meritoque illas de me conqueri (hinc etiam subinde me

apud

illas

purgabam)

quia tamen qnod in hoc

id

negotio preecipuum erat (nimirum

me

notinisi

Domino jubente

suscipere) dici non oportebat, hinc

;

nesciebam quid agerem atque adeo tacebam. Alio tempore illam mihi Domiuu> gratiam praestabat quod haec me remora nihil oinniuo gravaret, ac coeptum negotium non minori facilitate et lubentia
intermitterem quam si nullo prorsus labore aut molestia mihi constitis^et. Sed hoc ut crederent, vix ullus in auimum inducere poterat, ne quidem piiilli orationisque amantes viri quos assidue tra-

secreta aperuit. Orationi

ut

porro ita addictus erat,

etiam in mortis hora, cum ob nimiam corporis debilitatem ab ea abstinere vellet, planenonpotuerit, ob frequentes quos tum patiebatur raptus. Paulo antequam exhac vitadecederet, litteras mihi
consuluit quomodo se in raptistatim post Missae celebrationem incidebant ac satisdiu durabant, ita ut eos ipse impedire
misit, iu

quibusme

ctabam quin imo magnopere me propterea dolere et non parum indignari putabaut. 297 Ipse quoque confessarius raeus non aliter
:

bus, qui

ei

non posset, gereret sed Deus tandem ei omnium quos toto vitae tempore sat multos subiit, laborum atque obsequiorum reddidit.
:

persuadere poterat. Sed quia feceram quidquid a parte mea potueram (uti quidem mihi videbatur), hincme ulterius ad Domini jussa adimpleudu teeibi

us \itnci*

atque ita domi me continui, neri uon putabam pacata et quieta; mihi tamen plane persuadere non poteram ipsum adimpletura non iri, et, licet nullam ejus adimplendi rationem aut modum vide:

rem, aut quomodo aut quando id foret, firmissime tamen ipaum perfectum iri credebam. Nihil vero magis me movit quam missa quaedam a eonfessario

186
AQClOfl*

DE
epistola,

S.

TERESIA VIRGINE.
set, si

riomeo

tanquam

si

aliquid illo invito et

V. D. M.

egissem (voluit fortassis Dominus ab illaetiam parte mihi molestiam creari, a qua illa veniens me maxime affligeret), qua ille me in hac multiplici afflictione et persecutione mea adeo non est eonsolatus (uti quidem exspectabam)
praeter voluntatem ejus

metuerent. Vere quippe miserum animae mete fuisquid in ea fuisset ob quod, ne in Inquisitorum manus inciderem, timere debuissem nam si
:

ut etiam

scriberet

me jam

facile ex iisquae conti-

deprehendissem, ultro ad eos ipsa concessissem, et si quid mihi falso imponeretur confidebam foreut Dominus non solum me ab illa calumnia eriperet, verum etiam proventum ex illa
quid tale in
concederet.

me

gerant, posse videre,

nia; quare

omnia nonnisi mera

esse

som-

viderem ne posthac amplius inanem operam et laborem snmerem, et hac de re non ampliusagerem, cum scandaluin, quod inde secutum erat, jam liquido perspicerem. Addebat et alia, sed quae aliorsum non tendebant quam ad me affli-

300
hinc

Rem hanc cum

:

ferebara
iis

Patre illo Dominicano con- ', rf?n quod enim tam doctus esset, uti dixi "WP.ib*.
niti,

quae dicturus esset, tuto

:

consiliaque

"'*""

gendam
obniiuntur
.

et

contristandam.

ejus indubitate sequi poteram simul etiam visiones meas et modum orandi quem servabam, nec non ingentes quas mihi Dominus faceret gratias

hoc gravius me affligebat quam ometiam simul juncta; examinabamque num aliqua forsan in re occasionem dedissem, aut in

298

Unum

quam poteram

clarissime liquidissimeque

ei

tunc

nia

ali.i

patefeci, illum rogans ut exacte singula excuteret

etnum

quid

in iis Sacrae Scripturae

repugnans ad-

culpa fuissem, cur Deus offenderetur; et cogitabam,

si

ha3 visiones

diabolicae fuissent illusiones, fieri

posse ut etiam omnis oratio

esset,

mea mera impostura

itaque turpissime deciperer et in pereundi

periculo versarer. Ita

autem vehementer et extreme

iu

hoc me affecit, ut tota essem turbata et gravissima angustia versarer sed Dominus (qui me in om:

simul etiam suum de singnlis judicium opinionemquedeclararet. Isme certam securamque jubebat; ego vero, ut quidein judico, non parum hoc pacto illi profui esto enim valde bonus esset, ex eo tamen terapore multo magis sestudio orationisdedit, intraque aliud sui Ordinis monasterium, in quo major erat quies et solitudo, sese
verteret,
:

nibus illisquaenarravi gravaminibus et afflictionibus nunqnam dereliquit, sed saepe me solabatur et

animum suggerebat, quod commemorare

hic lon-

gum

nimis

foret)

propterea dejiciar aut

magnum me
nullo autem

tunc mihi dixit non esse quod me contristem etenim Deo in hoc negotio obsequium praestitisse,
;

melius commodiusque exerceret in quo duos ipsos annos egit, donec eum superiores (quod illi grave fuit) alio commigrare juberent quod euim tantus ac talis vir esset, ejus opera alio in loco indigebant. Mihi sane illius hinc discessus etiam ex parte obfuit; eum taraen,
abdidit,
se
ibi

quo
:

in ea

offendisse; ad uuguem exequerer quod mihi confessarius injungeret, scilicetmodo et in pra?sensdehocnegotio penitus tacerem, quoadusque commodum de eo denuo agendi tempus foret. Ita porro hocce dicto contenta fui et consolatione perfusa, ut omnisquam

modo ipsum

etsi insigni ejus

opera jam carere deberem, impesciens

autem

et praecise

dire nolui, utpote

hunc

in

utilitatem ejus

cessurum. Mihi ergo ob ejus discessum vehementer

afflictae, dixit

Dominus

tristitiam et

angorem depo-

nerem, ac mentem ad quietem componerera, eo quod bene comitatus abiret. Anima enim illius ita
meliorata et profectu spirituali aucta inde
rediit, ut

ejus causa experta

nihil
qux dum
dienter
ohe

eram, persecutio et raolestia omnino esse videretur. 299 Hic simul mihi Dominus ostendit quam sin-

jam reversus mihi

esse cariuset

diceret nihil sibi hoc discessu

aea-

gulare

piodeiiiiit,

molestias, difficultates et persecutiones illius noraine perferre amor quippe Dei

sit
:

bonum
in

nullam prseeorem malle. Idem quoque ego e parte mea dicere possem nam, cum antea solum sua doctrina securam me redderet et
:

tantum

sicutetalia multa, ut non

atque haec

anima mea ex hoc incrementum fecit, paium obstupescerem est causa cur non possim non semper
:

solaretnr,

jam

reversus,

rientiam, utpote

quam jam

tribulationes

et adversitates

postulare. Alii vero

;

putabant

me propterea maximopere indignari et revera indignata fuissem, nisi Dominus tanta me gratia iu tautumpraevenisset. Tunc temporis autem
ingruere in

me

coeperunt majores
et

illi

amoris divini
etsi

supernaturalium autem tempore eum Deus Opt. Max. huc redire fecit, quo eum Majestas ipsius requiri et opus esse E sciebat, ad huic suo operi (monasterii, inquam, hujus promotioni) quod Majestas eadem perfici et ad exitum perduci volebat, opportune cooperan-

etiam per spiritus expesibi sat magnam rerum compararat, me solabatur. Eo

impetus quos
ipsa tacerem,

dixi, et sublimiores raptus,

eos

dum.
301 Quinque igitur aut sex mensibus sic tacui, de hoc negotio nec tractans nec verbum ullum neque etiam Dominus ipse aliquid mihi faciens quoad illud amplius imperabat quamvis autem ignoraremnecintelligerem quaenam hujus rei esset causa, in animum tamen meum inducere plane non
;

nullum de

spirituali

hoc lucro

Novuidtmum

apud ullum verbum facerem. Sanctus quoque ille Dominicanus tam certus erat rem hanc confectum iri quam ego, et quamvis ego de ea agere intermitterem, ne videlicet confessarii mei praecepto adversarer, ipse

" c< or
5.

, "Jj J ,Gaipar

de

isalazar,

tamen una cum

:

sodali

mea rem

acer-

rime perurgebat

hinc

Romam

litteras scribebant,

poteram ipsum non perficiendum. Ad finem hujus

atque inter se quid facto opus esset, deliberabant et consultabant. Diabolo quoque cooperante et se intromittente, factum est ut
in re

unus ex alio sciverithac revelationem aliquam habuisse : unde magno cum tremore et anxietate ad me veniebant, dicentesetpericulosaesse tempora in quibus ageremus.etfieri posse ut apud luquisitores me quis

me

deferret et insimuluret.
id mihi videbatur

Ineptum plane et ridiculum (nunquam enim hac in realiquid

timui; sciebam quippe me, in rebus ad fidem spectantibus, potius millies etiam pro minima S.Ecclesiae ceeremonia aut aliqua S. Scripturae veritate

cum collegii Societatis Jesu recior hinc aliojam discessisset, alium ejus loco divina Majestas huc adduxit, virum mire spiritualem, magno animo et ingenio praeditum, simul et insigniter doctum idque eo tempore quo in magna anxietate constituta eram etenim quod is quo tunc confessario utebar, sub rectore esset, et Societatis hominibussancta et inviolata ea virtussit, nihil omnino ut agant quam prout vult ipsorum superior, tametsiille spiritum meumoptime intelligeret, sumtemporis,
;
:

mortem subituram fuisse, quam me quis contra eam peccantem aut delinquentem vidisset) unde
dicebam non esse quod quoad hanc partem de

meque ut rem perficerem expeteret, in nonnullis tamen rebus nihil certi determinare audebat, idque
ob plurimas quibusad id movebatur rationes. Porro spiritus meustunctemporis tanto impetu propellebatur, ut permolestum mihi esset eum ita vinctum
tenere

me

cump'

-co ""

/tiiarium.

DIK DECIMAQUINTA OCTOBHIS. 187 attamen ne latum quidem unguem ab ejus tam molestiarum raolem in caput meura accerserem, tenere; tum quod prorsus sola essem tum quod valde jussis declinabam. parum possem. Inter nos ergo convenit ut rem 302 Quadam die cum in summa angustia verquam fieriposset secretissime ageremus; unde dedi sarer, eo quod confessarium minime mihi credere operam ut una de sororibus meis, quae alio in loco putabam, dixitmihi Dominus ne me affligerem aut
,

V.
I)

M.

torquerem, hauc quippe angustiam et pressuram brevi finem habituram. Unde mire fui exhilarata, quod per hoc brevi me morituram siguificari putarem et quoties hoc mihi in mentem veniebat, magnam in aniraa mea laetitiam sentiebam sed
;
:

commorabatur,
si

domum

coemeret, et earn tanquam

e.sset

ipsius usibus cessura

adaptaret, idque ea

postea
dixi,

liquido

perspexi, de illius rectoris,

:

quem

adventu Dominum loqui voluisse exinde enim nulla mihi ampliushujusafflictionis sentiendae data fuit occasio, quod nuperus et novusille rector
Patri ministro, qui

meus

confessarius erat, neutiei

quam

refragaretur, sed

ut

me

consolaretur inoccasio-

jungeret, nullum hic periculum metusve

nem

dicens subesse, nec

me tam angusta

arctave

pecunia quam Dominus certisquibusdam mediisad eam coemendam procurabat. Nimis quippe lougum foret referre quibus eam Dominus viis modisve nobis procuraret: maxime naraque cavebam ne qua in re contra obedientiam peccarem sciebam tamen me, si superioribus meis rem aperuissem, omnem, uti alias, operam perdituram fuisse, imo etiarn pejore loco negotium futurum quam antea. Sajpe vero magnam in pecunia procuranda, in domo comparanda, disponendaac concinnanda molestiam et laborem pertuli; et quidem interdum sola, esto
;

Domini prout vellet operari sineret: interdum quippe, ob vehementes illos spiritus impetus, nec halitui attrahendo anima
via duceret, spiritum denique
sufficiens futura videbatur.
tum ptr
*ri-

socia

mea

faceret id

poterat; imo

303 Rector hic

me

venit invisum

confessarius

j)ium Tcre-

autem meus mihi injunxit ut omni libertate et clainni foialur; B ritate cum eo de rebus meis communicarem et
:

lum quod id reliquum vero laboris in me tara diversimode ingruebat,*ut jam non parum mirer quomodo illi ferendo paresse potuerim. Unde interdum afflicta et moerens dicebam Quomodo fieri potest, Do- E
:

quod poterat sed parum in eo tam parura ut prope nihil esset, etsoillius nomine et illa annuente fieret
:

quanquam magnam

hujusmodi rebus divulgandis repugnantiam sentiresolebam, ubi tamen tuncconin

"
"

mine mi,

ut talia mihi tute praecipias, qua? prorsus

fessionalem sedem intravi, nescio quid in spiritu meo sensi, quod nec ante nec postea unquam apud

"

ullum alium sensisse

me memini
:

quod quale

et

quid fuerit, dicere non possem, imo nec per simili-

impossibilia videnturPSi essem libera, quamvis sim mulier, bene quidem sed cura uudequaque diversis vinculis constricta sim et sine ulla pecunia ac nesciam etiam undenam eam comparem tum ad litterarum expeditionis Roma
; , ,

tudinem aliquam exprimere

tuale

erat

namque

spiri-

mittendarum, tum ad

alios

sumptus uecessarios

quoddam gaudium etocculta quaedam notitia atque intelligentia, qua se anima mea a rectoris anima intelligendam meque ei conformem esse intelligebat, esto quomodo id fieret, uti dixi, non
intelligerem
;

sustinendos necessariam, quomodo aliquid pneDcintloquio

nam

si

illum antea allocuta fuissem

illo

aut mira quasdam de

fuisset

ab

aliis

inaudissem, non

mirum me gavisam

fuisse,

quod me ab

illo

intelligendam scirem; sed nullum is mihi, nec ego illi hactenus verbum locuta eram, nec erat is cujus autea aliquam habere potueram notitiam. Exinde porro liquido percepi spiritum meum in illo minime

stem aut exequar r 305 Cum semel in magna necessitate constituta vel undenam essem, nesciremque quid agerem operariis nonnullis mercedera persolverem, Sanctus Josephus, verus meus Pater et Dominus, mihi apparuit, spondens pecuniam mihi nequaquam defuturam, ac proiude cum operis de stipendio convenirem quod etfeci, neobolum quidem in promptu habeus. Dominus porro iis mihi modis de pecuuia
,
:

deceptum fuisse siquidem omnimodis et mihi et animae meae profuit, cum illo communicare etloqui: illius namque communicatio maxime conducibilis est iis quosDominusjamlougius provexisse videtur; ipse euim eis stimulos subdit ut celeriter currant et nou pedetentim incedant, atque id potissimum spectat ut eos ab omnibus rebus creatis abstrahat et mortificet ad hoc quippe ei Dominus, uti et ad aliaplurima,singularem gratiamactalentum dedit.
: :

necessaria providit, ut quicumque audirent, summopere obstupescereut. Domus mihi nimis quam

parva videbatur, et erat revera ita parva, ut, quo monasterium fieret, prorsus inepta videretur. Volebam quidem et aliam domum coemere, sed non suppetebant nummi, nec ulla ejus emendaj apparebat ratio ut quo me verterem nescirem ; vicina quippe ei erat alia domuncula, templo concinnando idonea. Cum autem quodam tempore a Sacra Communioue surgerem, ait Dorainusad me Dixi tibi
,
:

Ut

cum
et

eo agere coepi,

modum
;

ejus agendi, spiri-

ut inillam te conferas,

quomodocumque

poseis.
:

tum

genium statim perspexi ac illum puram et sanctam animam esse, et ad disceruendos spiritus miram quamdam a Deo gratiam vidi accepisse
tiaur auctor

Et velut per

modum
?

exclamationis addebat

ge-

neris

humani

cupiditas, cur times ne tibi etiam

Ut

\u

manum

ipseque mihi magnam consolationem attulit. 304 Non multo postquam cum illo agere coepe-

Quoties ego sub d:o, quod tecto etdomo His anditis valde consternata mansi, ac vidi illum jure de nobis queri. Conterra desit

"carerem, dormivi

ifimm idmo
wajoperi.

ram, instare denuo et urgere Dominus

coufessario

me

coepit ut

cessi itaque in

domunculam

illam,

monasterii negotium rursus in manus suraerem, et meo et rectori huic multis rationibus et
in

partes dispertiens, comperi perfectum

eamque in certas quoddam mo-

argumentis ostenderem, ne quod mihi

hoc impe-

nasterium esse, tametsi perexgiuum et angustum; nec exinde de majore area aut fundo coeraendo la-

dimentum adferrent; quorum

nonnulla ipsis

ea erat vis ut etiam

:

metum

incuterent

rector hic quippe

;

operam tantum dedi ut in eo quem jam habebam, aedificium habitatioui commodum adaptaboravi
;

nunquam

dubitavit quin esset Spiritus Dei

nam

retur, idque rudi

modo

et sine

ulla arte et ornatu,

omnes ejus effectus sollicite admodum et mature secum examiuando perpendebat. Itaque, postquam aliapermultaintervenisseut, nullum mihi sunt ausi impedimentum in hocce negotio aut remoram objicere sed ipse confessarius meus iterum plenam mihi potestatem fecit omni qua possem contentione etstudio in id connitendi. Videbam equidem quan;

addendo quam quantura, ne sanitas inhabitantium detrimentum pateretur, necessarium etenim semper primo sanitatis ratio haerat
nihil aliud ei
:

306

Cum

in

festo S. Clarce ad

Sacram Commu-

ttS. Clar*
<t]>iuirt(wne

ipsa niouem accederem, magno cum splendore Diva opere caepto apparuit, bono me animo esse et mihi

onJmtKur,

progredi

188
AOCTORB

DE
suamque mihi

S.

TERESIA VIRGINE.
eo tamen visionum modo ibi quas dixi non videri videbatur illura adesse vidi, vero mihi Virgo Mater valde juvenis. Cum sic aliquantisper raihi adfuissent, et ego in maxiraa gloqua (ut quidem raihi ria ac jucunditate essem
clare aperteque vidi
;
:

progredi jubens,

in eo opera et fa-

V.

D M.

nasterium,

exinde erga eara devovorera pollicens. Magnum quod mihi tum dixit, ita tionis affectnm concepi, et Ordinis illius mocomperi verura esse ut quoddam quod non procul hinc distat, nos suo

Et, tenui censu aliquatenus sustentet. ad tantam fuit, meura hoc desideriura

quod majus
ipsa perfe-

et qua? ita apparet) majorem numquam sensi eingularis erat ut nuraquara ea carere vellem
, ;

ctionem paulatim perdnxit. etiam Sancta illa Virgo suo in coenobio servabat, servetur, et ex eleemosynis vivaraus: hocinloco

ut paupertas

quam

videbar illos cum magno Angelorura comitatu in ccelos ascendentes videre. Casterum ego valde deserta et sola mansi, oihilominus ita recreata, elevata et in orationem recollecta et interius commota, ut ad aliquod tempus nec movere rae nec loqui possem, imo propemodum extra meipsam essem.

ut videquod sane mihi non parvo labore constitit, PontificisauctoSummi licet cum omui firmitate et
ritate fieret, ac nihil
illi

a.lversum contrar.umve

eensnsa.lraittecomraitteretur, neve ullus umquam plura Dominus pra?stat (forsan beretur. Quin et Virginis precibns et intercessione),

nedict* hnjus M-.jestas ejus quod nobis, etiam non petentibus, necessarium estproabunde de omni eo quod nobis beSitipse deomnibus in sa?cula sa?culorum
videt.

Mansit exiude mihi tantus impetus ad raeipsam pro Dei nomine annihilandam et consuraendam, nec non tales etfectus, oraniaque eo fiebant modo
,

prorsus ut dubitare non possem (esto ad id ips& non medioeriter conniterer) quin a Deo visio illa
veniret. Coelorum Regina valde me consolatim et mire contentam reliquit ob ea quae mihi de obe,

nedictus.
$eque $plendi-

du vette
qve BUI

el

lor-

Amen 307Cumeodem

peneterapore, in festo videlicet

dientia dixerat.

Dorainicanorum Assumptiouis Deipanc Matris, in perpenderem peccata templo agerera, mecumqne

illanumeroplurimaquae olira eo in loco confessa raeara improbam essera, nec non alia quse ad vitara tam veliomens me raptns occupavit ut spectabant, Subsidebam in montis deliquium inciderim.
prope
in terra, et,

Grave scilicet mihi erat eam Ordixerat autem dinis superioribus non praestare mihi Dominus consultum non esse illam ipsis prrestare, et rationes ob quas id me facere nullatenus
:

expediret, adferebat
litteras
illic
,

at

Romam

certa

quadam

via

&

quod majus

est,

non

poterara (ut

mihi

est.

effecturum se dicens ut omnia mitterem quo<l et f.n-tum felicem successum haberent mihi Dorainus sugPostquam enim ea quara
:

quidem

Domini in Sacro adeo ut hoc postea audire elevatum, aut Missaro statu conmihi scrupnlum moverit, Hoc quidem in
vi.letnr)

videre Corpns
;

gesserat via litteras Romara misisseraus , laetum optatumque responsum inde transmissum est, cum

antea

numquam

expeditionem

aliquara accipere

stituta,

videbar alba et splendida valde

quadam

mihi illam investe indui. lnitio non videbam quis dextrum vidi jiceret; at postea ad latus meum

potuissemus. Porro ob ea quae postea facta sunt, convenientissimum maximeque expediens fuit, ut
episcopo obedientia praestaretur
;

esto

tum quidem

adstantem Sanctissimam Virginem Mariam

:

et

ad

qui sinistrum Patrera ac Tutorem meum Josephum, mihi vestera circumdarent simnl quoque mihi hanc dabaturintelligijara me a peccatis meis mundatam

eum minirae nossem, nec qualis pnelatus futurus essetscirem, Domino autem volente factum est ut enm nobis ita propitium domuique huic ita faventem senserimus, ac quidem ob magnam illam, quae contra eampostea insurrexit, contradictionera oporstatu in tuit (uti postea referam), et ut illam eo in Bencdictus sit ipse, qui est, constitueret.

raagnaque esse. Postquara vero j;im induta essem, statira mihi visum est jucunditateetgloriaperfusa, quod Deipara Mater, manibus meis apprehensis,
mihidiceret rera

gratissimam facere, quod certo gloriosi Confessoris Josephi cultrix essem quod quoad mihi persuaderem illud ipsum

me

sibi

quo modo sic omnia promovit ac direxit. Amen. 309 Per quinque aut sex illos menses, quibus a

/VriirHim o
/,

proinde monasterii erectionem conceperam, perfectum

iri

('

cum addebat quoque Dominum Jesum et se, una Josepho, maxime in eo colendos; ne sponso suo metuerem fore ut id decretnm umquam imrautagustum retur (etsi obedientia, qnara piiEStabam, ad

sumus coepto negotio Teresia destitit, traducti annum 1561. Quo anno P. Dionysio Vasquez, in homini egregie docto ac rebus gestis claro, sed
in
liquet, subditos, ut ex Historia Societatis Jesu est ad regendum collegium valde immiti, suffectus

mif Lnwen'
Pcruvia

i, f

uecipUt

S.

meum

non

esset),

qnod ambo nos cuslodirent

jam

enim filium suum nostrum fore, seque in hnjus rei veritatis signura torquem hoc mihi monile tradere. Atque hoc dicto, ex auro pulcherrimo, de quo pretiosissimaquaedam
crnx dependebat, collo

nobis pollicitum esse se in medio

Mgidii Abulense P. Gaspar de Salazar; magno, solatio. Sub uti vidimus, S. Teresiffi gaudio ac scilicet 1561 cxeunte, idem quoque tempus, anno non advenit S. Virgini subsidium pecuniarium

modicum,

meo videbatur
ab auro
et

injicere

sed
ter-

aurum etgemmae
renis differuut
,

illius ita

gemmis

ut nulla inter

utrumque
;

sit simili-

regno Peruano a fratre ejus Laurenfundatioms adtio de Cepeda, novse quae instabat transmissum, ut td huc inscio, tam opportune novcmiraculi instar haberent quotquot secretum f profusissimas dile rant. Gratias illa
e
egit,

"
,

tudo

pulchritudo quippe ejue longe discrepat ab omn eo quod hic imaginari possumus imo nec inmaterm potox tellectus concipere ullatenus potest ex qua materia

vit scripta

totumque ei negotium aperuit nj addiem xxx Decembns epistola [to jam aw* ~~ epis. 29). Hanc, ut indidem discimus, efji*. *j.

f " e

vestis illa confecta e B set, uti nec albedincm quam in earelucere Dominus vuli, iraaginari nam quidquid
;

epistolae plures praecesserant

:

hic videtur,
videtur.
Deipnrn ae
S. Jo>epho or

eo collatura, uonnisi rudis qusedam delineatio carbone expressa , ut ita dicam , esse

cum

t alix on exstarent secuturx quae si omnes etiamnum histomultum fortasse lucis nostrae affunderent
,
,

rix. Sed Deo aliter visum. 310 Plurimo item aicxilio

,,ji,vai<' r

"

tian

vid>'i

Pulchritudo autem quam in Sanctis>im:i Matre notabam, eminentissima erat et summa, et

308

esto in

figuris

variis ea sita esset,

nuiiam xamen nullam tamen

..nllatim, scd universara faciei formam et efformalionem simul a^piciebara. Can.lida veste amicta fulgoremque emittebat quam maximura, qui erat,

per id temporis Joanna ae S. Fundatrici fuerunt soror sua Ahumada hujusque conjux Joannes de Ovalle vene^ rom Alba num. ' qui hanc unam ob rem ~ Abulam domum propno suo nomine ^erent rant ul

,rore Joa*<>

,j<qV '
jug$.

sed taraen oculos rutilantia sua non P r*stingueret, Gloriosura Josephum non ita suavitate fulgidura.

'J monasterii usibus aptari cwa exig Cujus ilh cantatis mercedem non l e Teres.a mtercedente 'slncta eorum Gonzalvum^ sertim quando filiolum

et

novi

M 'Z

A matertera

vitae restituit, et

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. dlteri ebrum infanti utaliquod inde mihi malum
rescriberem.

189
et perier.lnm erearetur
-PetnKir

sua prece obtinuit ut tres tantum natus hebdomadas in coelum inter Angelorum choros reciperetur.

quapropter provineiali raentem

meam

in

contrarium
iis

Verum

Equidem
refert

latius

hm narrarenon debeo, quoniam

(lib.
i,

P. rectori obedivi, et

qus in

optime id fecit Ribera

cap

viii);

qui etiam

qua magnanimitate

orationecoelitusinaudieram, animata,sine ullo prorsus timore in viara me dedi sed non sine magna
;

S. Teresia passa sit

confusione et pudore,
cantes
in

dum videbam quo

quam
graviter

titulo et

tum se publice a concionatore quodamperstringi, tum murum monasterii sui a dsemonibus dejici.
Ipsa interim, pro ingeniosa humilitate sua, hasce res sibi perhonori/icas alto premit silentio ac
t

prsetextu illuc evocarer, et

advoboc deciperentur. Atque hoe in eausa erat cur sollieitius et instantius ad Dominum clamarem, ne me ipse desereret.
'13

me

quasi etirum imynemor, stylum iliico transfert capite suo xxxiv ad iter Totetanum a sesusceptum

Mirum

in

quod

in civitate

ad

modum taraeu rae consolabatur quam me conferebam, collegium

;

nd

Imiendum

diiln>

Januarii 1562, et ad semestrem commorationem suam apud nobilem viduam Aloisiam de ia Cerda, ducis Methymnae Cceli sororem.
inilio
4bu!o Tolt

viduM Alonir de la

Societatis Jesu esset

quod vero essem

in

omnibus Odra

qua? mihi iujungerent, uti et hic eram, parere paratissima, hinc aliquo raodo secura futura esse mihi

tum

Quaraquam, inquit summo stndio conniclam omnibus fieret, ita tamen secreto eam peragere non potui quin ad multorum notitiam perveniret, quorum aliqui eam credebant,
311
,

videbar. Placuit autem

Domino nobilem
ita

illara

ma-

terer ut res ha?c

tronam per consolationes

et dolore pulso, quotidie

paulatim dolorera suum pellere, ut evidenter statim melius habere inciperet,

aliqui

rainime.

Maxime

vero

tiinebain

ne,

cum

provinoialis noster venisset et ex aliis aliquid de

isthoc
vetaret

negotio inaudisset, in eodem me progredi illo euiin jubente, penitus id de manibus

;
:

magis et magis consolatioMagni porro hoc omnes faciebant quia, uti dixi, tristitia et dolor quam mixime eam lancinabaut. Etsane verisimile est, Dominum, plurimornm bonorum quos novi precibus, quas pro
nera admitteret.
rae, ut

deposuissem, neoin eoquidquam 'gissem

R D

sed huic timori alia Dens via prospexit; quod scilicet in civi_*

tate

...____,..__ quadam

.11..*...

illustri,

1... ^, plusquam

:..___ viginti leucis hinc

___t__:_t_ 1

distante, nobilis qiiiedam

matnma ob

mariti Bui

mortem ita eonstristabatur et afflicta erat,ut, ne mortem ei dolorhic afferret, oranes metuerent. Contigit porro Ulam in peccatrioulse hujua notitiam venire; Deo enim disponente, factum est ut varii varia de

me apud

illam loquerentur, idque ob alia quse hinc

bene mihi res hsec succederet, fundebant, perraotum hoc ei beneficium contulisse. Adheec B _____._. t\ _. Denra :_ _. quam maxirae timebat, tantceque erat ipsa pietatis ut raagna illiua pietas et virtus suppleret id quod mihi deerat. Magno ipsa erga me amore affici coepit, uti et ego erga illam, quod magnam in ea bonitatem notarem. Sed orania pene ibi me cruciabant: nam quod laute splendideque ab ea alerer. valde me affligebat; et, quod tanto in pretio habe,

oonsecuta sunt bona.

provinciali
bcb.it:

Magnam matrona

ha?c

cum

rer, in

aostro notitiam ac familiaritatera ha-

losa

anima

magno me mea

timore continebat, et

ita

meticu-

erat ut se ipsa negligere

non
ihiqur nulicr VitM

quod autem illustri esset farailia oriunda, et tali me in monasterio agere sciret unde egredi licebat, hinc magnum illi mei videnda? desiderium Dominus iujeeit (utpote quae persuasum habebat mea me prsesentia consolationem aliquam afferre sibi possejj quod aliter fieri non poterat, nisi, me quamprimum ad se evocando, omnera quara poterat ad hoc indue iam et media adhiberet. Hanc ergo ob rem litteras ad provincialem longius distantem scripsit: qui mihi sub praecepto obedientiae inil
i

auderet.

junxit ut
J"iu provinefafil

qnamprimum me

cura alia

quadam

socia

ad ipsam conferrem.
dnredi

312 Niocte Xatalis Domini nuntium hoc accepi; qnod sane me aliquantulum turbavit et valde af^ flixit, quod viderem ii.leo illos me evocare quod aliquod in mebonum esae orederent quia enim me ita improbara et nequara videbam, hinc male me habebat talem de me vulgo opinionem haberi. Cum ergo me serio Deo per preces commendarcm, contigit me in eestasin rapi, quae toto matutinarum horarum tempore aut magna saltem earum parte duravit. Monuit rae Dominus ut illuc concedere non negligerem, nullie autem aliorum consiliis opi:

314 Ipse quoque Dominus me non negligebat toto illo tempore quo illic egi,perinsignes mihi gratias contulit, quse et tantam mihi libertatem dabant, et quidquid videbam, ita me contemnere faciebnnt (ac quo plura videbam, eo magis omnia parvi faciebam) ut cum id genus nobilibus matronis identidem ea libertate agerem ac si iis qualis exstitisaem. quibus tamen servire summo mihi honori ducere potuissem. Porro non contemnendum ibi lucrum feci, quodetiam ipsi indicare non dubitavi. Videbam illam, tametsi tam potentem, infirmitatibus et passionibus non minus subjeetam esse quam

nam

moUilt.ii

expetiiur

me, quamque omnis potentia parvi facienda sit, et, quo illa major est, eo etiam plus sollieitudinem et laborum includat. Magnates namque semper solliciti sunt ut se juxta statum suum in omnibus gerant et de modo quo uictoritatem suam tueantur.
quod nullam ipsis quietcm indulget; adhzec extra tempus et praescriptara regulam prandent et eoenant (omnia namque pro status ratione fiant oportet non vero prout natura? complexio et indoles exsaepe etiam eibos magis statui suo ennforposcit) quam qui appetitui faciant satis, debent eomemes,
:

nionibusque ausoultarem, quia pene omnes temere mihi Consulturi erant; et, licetaliquam in hoc difficultatem et laborem sentirem, fore tamen ut id in mag inm Dei obsequiuin cederet, et ad monasterii
esse ut

dere.

bonum piogaessumque expedire et necesse ad tempus hine diseederem quoadusque Bnlla Roma mitteretur j do.monem quippe magoas
erigendi
,

315 Unde factum ut ille nobilium status plane mihi nauseam moverit Dominus me a tali raoleatia liberet et protegat. Licet autem h_ec de illustri.-simis regni hujus sit, ita taraen humilis est,
:

<)Hqur ftnidtt.

mihi

m
;

provineialis

adventum

iusidias prteparasse:

ego vero constanter agerera, nec ullatenus timerem se enim illo in loco mihi adfuturum. Ego his verbis egregie animata et excitata, rectorera collegii Soc.etatis Jesu ue omnibns certiorem reddidi. Is monuit me, ne ullam ob causam profeotionem banc omitterem alii vero illam penitue dissuade;

paucas esse credam quae quare sortem eju< hac in parte eam uti etiamnum miseror, quod illam saepe^ miserabar,
et ita teres ac rotunda, ut

anteeant

contra
q>

quam

naturalis inelinatio d.etat et suadet,

statum et auctoritatem suam tueatur, agere et videam. Ut taceam interim quam parum fumul.s haDeret. fldere oporteat, ets,, quotquot .psa ancillis
boni et probi essent
;

non plus unl quam

aiier.

bant, daBraonis astu et dolo

Tomus

vii

Octobris,

eam adornari Pars Prior.

dicentes,

loquendum

est.

imo

is

quem

lore

J[

^'^

190

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Referre
illi incipiebam, vitam jerumnis plenissimam fuisse:

T. D.

II.

exterins est prosequendus. Talis autem ha?c ervitus et subjectio est, ut boc unum de mendaciis sit quae mundusloquitur, dum id genus horaines dominos vocat, cum revera (uti mihi qui-

quodammodo

meam
i

111

miseriis ao vero instanter a

illi

me
a

petenti ut

quaraam

hae

afflictiones essent,

aperirem, respondi eas nesciri a quoquara, nec

dici

sexcentarum rerum sint mancipia. Placuit Domino ut toto illo quo illic egi tempore domestici oranes mire iu Dei obsequio et cultu proticerent efficere tamen non potui ut non aliquae me difficultates exciperent, quae e nonnullorum,

dem

videtur)

me oportere. Ait ille, cum Dominicanus de quo apud eum mentionem feceram, illas sciret, se, quia illo amico utebatur, haud difficulter ex illo scire
eas posse; quare nullam me in illis sibi apericndis difficultatem faccre debere. Tam parum vero n
i

matronain illam nobilem mirifice erga me affici videntiura, odio et invidia ortum habebant. Putabant fortasse lucellum rae aliquod captare et forsan Dominopermittente factum ut nonuullae mihi rao:

potestate ejus fuit id instanter ex

me non

petere
id
ei

quam

in

mea
:

fuit (ut

raihi

quidera apparet)

non aperire

nam

etsi

lestia?

tam hac

iu

re

quam

aliis id

genus exhibe-

rentur, ne a lautae illius tractationis,

quam

ibi alia

ex parte experiebar, illiciis in profundum voluptatum demergercr. Placuit autem Domino rae ex

omnibus cum animae

educere.

nieae lucro et

emendatione

rectore quera dixi, gnantia et rubore hisce de rebus tractarem tunc taraen nullam omuino in hoc difricultatem, i|uin imo magnam consolationem sensi. Retuli id ei sub sigillo Confcssionis atqueis tum quidem discretior et prudcntior niihi esse videbatur quam umquam
;
:

cum

semper tum cutn ipso, tum non nisi summa cum repu-

ante fuerat, esto

eum semper

ut

magni

ingenii prueidem,
tenti,

dentiaeque virum suspexcrim.

818 Respiciebam ad pra?clara ejus talenta et dona naturae, quorum ope, si se penitus Dei obsej XVII. lOletl aglt Clim VirO lnSlgni Ordinis Pr<dicatOrum quae:

id

p.

Qam

ii

IUtura

prsenOSClt
j.

'

nUllOS
_,

quio dedicaflRet, mnguum in virtutum >st u lio profectum facere potuisset. Hoc enitn jam abhinc aliperfamiliare est, mmirum quod Q uot unis mihi

monasterio suo reditus admittere

StatUlt.

Abulam

redlt;

qUO

ei aiie-

runtur

litterae apostolicae.

neniinemqui raihi ob donanaturae maxime placeat, videam * u m statim vi,le,e vellem ut si se tot,im ad Dci obsequium apphcaret; idque tam ardenti desiclerio et impetu ut interdum me retinere nequeam et quamquam omnes quotquot sunt hocum tamen illos qui mihi raines ei servire optem
'

quae aliis placeaut,

ei

servire desidero,

hinc hocce
:

desiderium
Cuidawt tx

summo

in

me impetu

ingruit

unde

0>dint Prmdiemlorvin

Hic narrationi suae Sancta intertexit encomium insignis cujusdam virieS. Dominici
familia.

Fueritne is, ut Yepes asseverat (lib. n, cap. vn), P. Vincentius Var*on, de quo supra [num 117) actum est, an vero P. Garcias de Toledo, e domo Oropesia ortus ac prafdarum Ordinis sui lumen, ambigit auctor Chronici {lib. i, cap. xli, n. 2) et cum eo P. Fredericus a S. Antonio (lib. i, cap. xxvi). Modo nominatus P. Garcias, et aliquoties adhuc in retiqua vita Teresiana cum laudenominandus, S. Virgini ad finem anni 15G2 auctor fuit suam ut Vitam iterato exararet. Prima autem hujus Vitx scriptio, jussu P. Petri Ibanez
suscepta, islhoc ipso anno,
,

quam instantissime et ferventissime pro iis ad Dominum clamo. Ita prorsus cum hoc quem dico reorabat quippe is me ut ligioso mihi factum est
:

Deum

pro ipso ferventer rogarem (quod tamen non

:

opus erat mihi dicere nam ita jam tum disposita eram ut non possem pro eo non orare) unde ad locum in quo orationi sola in quiete insistere con6ueveram, mc conferens incepi cum Doraino in
;
,

summa

mentis recollectione modo quodam simplici et puerili (quod mihi valde frequens est, ut quid dicam prorsus nesciam) agere amor quippe lo:

mense Junio, Toleti ad finemjperducta fuit eamque illico S. Teresia ad Ibanezium portandam curavit una cum
,

anima itaalienala et quodammodo extra se est, ut nou advertat quantum sit inter ipsam et Deum discrimen nam amor quo se ab illius Maquitur, et
:

jestate diligi novit, in causa est cur ipsa sui obhvi-

scatur; imo vero putat se in

si

illo csse, et,

tamquam

epistola [tom.

I,

ep.

15),

quam

alibi dabo.

His
re-

breviter praenotatis,

ad Sanctae narrationem
Toleti

deamus.
Srnneia re$
rnnimi ui aperit:

317 Interea, ait,

forte

dum

agerem, venit

illuc

quocum ante

fortuna honestus ac pius quidara religiosus, aliquot annos interdum egerara. Cum

Deus quoddam propriura et indivisnm illiufl bonum esset, stolida quaedam proloquitur. Hoc illi tum temporis dixisse mcmini posiquam multis cum lacrymis ab eo quam enixissime postulassem ut animam hanc totaliter ac revera inter servos
,

suos cooptaret.

Nam

esto

eum
id

ut bouura virum

ergo in Ordinis cujus ipse erat monasterio, quod non procul a domo in qua agebam distabat, Sacrum audirem, quoddam mihi venit dcsiderium sciendi
quis esset

mihi non erat; sed volebam ut perfectus et optimus esset unde sic ad Dominum clamavi Hanc mihi gratiam negare
existimarem, satis tamen
: :

anim

horainis illius

(quem
:

magnum

Dei servum esse cupiebam) status quare surrexi de loco, ut eum allocutum pergerem. Sed quod in
oratione jam recollecta essem, hinc postea id mihi visura est merum temporis dispendiura fore si
,

eam ob causam huic me ncgotio imraiscere vellem. Unde iterum ad orandum me composui. Quantum
memini, tertio sic resedi et surrexi sed tandem plus bonus Angelus potuit qnam malus. Illum ergo
:

non debes, Domine respice illura, obsecro aptus est enim et ccnveniens ut inter amicos coopte* tur. " ingentem Dei bonitatem et huraanitatera, qui uon tam verba quam desideria et voluntatem qua illa proferuntur, intuetur quique non indignatur antsuccenset, quod talis qualis egosum, Majcstatem ejus tam audacter alloquitur! Sit ipse
/<
:

"

jussi advocari

qui

me

in

quadam

sede confessio-

aeternum benedictus. 319 Memini me ea ipsa hora qua noctu illarn oratiouem fundebam, magna angustia et pressura
in
,

1M
,

^cM
#**

D<*

mutuo de vitae nostr ratione coepimus: jam enim multum temporis effluxerat ex quo invicem non videramus.
nali est allocutns. Interrogare nos

spiritus

oppressam

fui68e, inde

orta

quod cogitacerto

rem num
scire

in Dei amicitia essem.

Quod autem

non possem

num

in ejus gratia essem nec ne

(non

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

191

A (non quod hoc

mori quippe maluissem quam talem vitara ducere, in qua non ponulla teram certa esse mortuane essera an non qnippe mors tam mihi gravis esse poterat quam
scire
;
:

volebam

reputarenum forte Deum offendissem) et me hoc D on parum angeret, rogabam ipsum ne hoc ulla
ratione

ut se ipae quodammodo vix norit et ei corooral e robur quo ante caruit, ad austeritates subeunda. da8 dedit ; cumque antea debilis esset ad omue quod bonum est vegetus et animatus factus
est

V D V

ut nlia

permitteret, idque

mag-na quadara

cum

Miavitateetlacrymarum copia. Tum vero iutellexi non esse quod me propterea torquerem, sed posse
coutid<re
potest ut
tales

plurima tace.tm. Unde liquido paret hanc valde singularem Dei vocationem fuisse sit ipse in s ter nurn benedictus. Omne porro bonum hocei credi" derim promanare a donis quae Dominus
:

illi

in

me in illiufl gratia esse fieri enim non animaqu tali Deum amore prosequitur,
:

oratione contulit. quod haec ei non leviter ac velut in surama cute adhaereant nam aliquibus in rebus
:

quoque ab eo gratias

et experieutias recipit,

sinatur in mortalis peeoatJ statum

incidepe. Certa

mihi idindubitate concessurum quod illi homini ab eo postulabam. Aiebat ut quaedam illi verbadicerem sed hoc raihi permolestum erat, quod quomodo
:

me

spes et fiduoia exin.le tenuit

Dominum

ad oculum videri jam voluit etenim ipse, velut vi facta, omnio perrumpit, tamquam qui jam penitus et intime cognovit quantum meriti in persecutionum tolerantia situm sit. Ipsa (quae Dei
id

Dominus

potentia est) confido fore utejus ope ing-ens tum nonnulli fratres Ordinis cujus ipse est, tum etiam

Ordo universus bonum cousequatur. Hocjara tum

ea

illi

dicerem neseirem. Hoc quippe, aliquid videtertio sig-niticare, praesertim ig-norante

in

lioet alicui

quasdam
dixi

mequ::rn

partem

is

hoc

me

acceptnrus esset,

et

Eg-o quippe notabiles quibus raihi Dominus nonnulla tam de ipso quam de rectore illo quem

ad oeulura apparere

incipit.

visiones habui, in

explosuius, mihi semper durissimum etg-ravissimum videtur. Valde quidem quoad hoc anxia eram nihilorainus tandem ita apud me
:

uum

forsitan

me

firmiter statui, ut (prout mihi

pollicita
sirn

quidem

videtur)
;

Deo

B
trandi ifdii.m.

ea dieturam sed quia valde erubescebam, scriptoverba illacommisi, eique tradidi.

illi

omnimodis

me

Societatis Jesu, declaravit, quas sane admirationem merentur; nec non de aliis duobus Ordinis Praedicatorum viris, ac sing-illatim de uno, cui Dominus jam in suo progressu etiam quaedam ostendit quae ante de eo e Domino intellexeram. At de illo de quo in praesens loquor, plurima mihi in visione

revelata sunt.

lumina

tpiritualia,

Liquido apparebat hane rem a Deo venire, ex jjj s q U jg n eo operabatur valde enim is serio apud se proposuit totum se orationi dedere, etsi
520
j
:

322

Unam tantum rem modo

B
referre hic volo
iandltitfm
:

cum quodam tempore

sensit, ut

cura eo certo quodara in loco

fju inttrttrC
1-i'nine

locutioni destinato agrerem, anirna

amorem
:

a>*-

aestuare

'pieil;

hoc propositum quampriraum executioni non mandarit. Sed cum Dominus eum ad se allieere cupequae
ei verita-tes per me sig-nificari voluit, etiam inscia me, ita conducibiles fuere ut ipsemet non parum miraretur. Crediderim Domiret,
ei,

quasdam

prope a me ipsa deficerem nara Dei potentiam considerabara. videns quoraodo in tam brevi tempore aniraara quaradam ad tam sublimem statum
evexisset.
cussit,

Mag-num sane is mihi tum pudorem inquod viderera illum magna cum humilitate
:

num
sibi
et,

sic

eura paulatim disposuisse, ut hocpacto

is

me

persuaderet, has ab ipsius Majestate provenire esto ego raiserrima essem, ardentissime tamen

de rebus nonnullis ad orationem spectantibus ag-entem audire sed quia illa in me perexig-ua
erat,

Domiuura rog-abam, ut eum penitus ad se attrahere, eique voluptatum atque omninm vitae hujus rerum contemptnm indere diguaretur quod ille ita re ipsa est executus (quo nomine sit Dominus in aeternum beuedictus) ut, quotiescumque me alloquitur, velut perculsa obstupeseam nisi et oculis ip.sa meis vidii-sera, credere vix possera, Dominum sic ei suastam brevi tempore gratias ad: ;
,

quod nempe ita libere cum id g:enus horainibus ag-erem, hanc sane libertatem meara Dominus beuig"ne tolerasse debuit, ob ardens meura, quo
illura

magnos

in

rebus spiritus progressus facere

Ita porro illius raihi conver-

cupiebam, desiderium.
satio et coramerciura

anxisse, et sic eura ad se attraxisse, ut jam ad nul-

q lam omuino mundi hujus rem vivere videatur. Dominus eum corroboret si euim hoc pacto perg*at
;

(ut

eum perrecturum

in

Domino spero

nam

in

is novnm quemanima raea ig-nem indidisse videatur, qui me inflammaret, ad Dumino velut de uovo scrviendum. Ing"ens sane in animo meo g^audium sensi cum animara illam viderem (nam videbatur Dominus velle ut ego ing^entes illos thesauros quos ei communicaverat, cernerem) dein cum viderem gratiam quam mihi contnlerat, quod nimirum id

profuit, ut

dam

in

sui
est),

ipsius cognitione insig-niter et solide fundatus

haud dubie de selectissimis ipsius famulis, et ad multarum animarum utilitatem futurus est. Brevissimo enim tempore perraag-nara rerum ad
spiritum spectantium experientiam est cousecutus
haec
et
:

adminiculo et ope mea fieri voluent, ad quod me prorsus indiguam agraoscebam atque hoc in causa
:

Deo Opt iVJax. gratias majori ipsa in pretio haberem, ac plus ob eas ei me debere crederera, quam si mihi factae essent, rnaximasque
erat cur datas ei a

quippe snnt dona, quae Dorainus,

!

et

cum

vult,

Domino ag-erem
voto et desiderio
et

gratias, videns Majestatem

ejus

quomodocuraque vult

dare solet; neque hoc in

meo jam

tura incipere satisfaeere,

"guawir/u-

obsequiorum praestitorum magnitudine situm est. 821 Hic erg-o religiosus, hacce humilitatis virtute a Domino multis in rebus accepta, in hacse, quantum siSi possibile fuit, materia perficere studuit; qula doctrina valet, et quod non habet per experieutiam, hoc diflcit ab illara habentibus Dorainus quoque eum juvat, magmara illi fidem dando itaque tam sibi quam aliis nonnullis (inter quos et eg-o sum) rairifice profuit. Cum enim Dominus nosset
ipsa temporis diuturnitate aut
:

preces meas exaudisse, quibus uimirum ab eo

cuttu/u/afS

petieram ut hujusmodi viros excitaret. 'M'6 Cum ergo anima mea sic constituta esset, et tantum in se gaudiura amplius ferre non posset, extra seipsam egrediebatur. seque perdebat ut amplius lucraretur; illas item considerationes araittebat, nec nou divinae illius linguae qua Spiritus San-

An

grlii elevtri

videf

ctusloqui videbatur, auditum statim vero magrna me ecstasis et raptus, qui mihi omnem pene sensum
;

adimebat,

etsi

iddiu non duraret, occupavit. Videin

quc mihi difficultates instarent, et aliquos ex illis qui me regerent, ad se rapere vellet, providit (ut

bam namque Redemptorera nostrum Christum maxima majeatate et g-loria, raagrna g-estientis
g-audentis animi, ob id

et

quidem apparet) ut
profuerunt.

alii reliqui essent qui me in multis difficultatibus adjuvarunt, et mirifice mihi

quod

ibi contingrebat, sigrna

dantem; et hoc ipse

raihi

etiam indicabat. volebatque

Dominus penitus eum immutavit. adeo

meadoculum

videre,se in hujusmodi colloquiis et conversationibus

m
V
M.
eibi iui

DB
graturrratum
sit
.

S.

TERESIA VIKGINE.

deant Alio etai tunc tempoAngeii magna in gloria elevarent, ageret, dissita essem : ipse ris longe a loco in quo insignes progresvisione eollegi auimam ejus
e

quod hommes ,ta de >pso loqu gaotempore videbam quomodo hunc ipsui

""* JJV Onliuis contigit quamdam

ciente
;

,, liuis

Lostri monialem, ,,. nostri m0Ili |!"**j

ab hac civitate quse plusquam Beptuaginta leucas mei notitiam distabat {nomen ei erat Maria a Jesu), huc ad me excurrere, accipere quare non ilubitavit

cum illi quidam, sus facere. Et revera ita erat nam contulerat (ejus oui ipse ante beneticium insigne maxime consulueqnippe honori et animae quam
:

qua

rat),

enorme crimen, ob quod

nonor ejus honor non

perielitabatur, etiam productis hanc ipse tamen ca umn.am

rim,
et

gra tante

parum non^ ^ J
Iffitoque

non verita aliquantulum de via deflectere quo Movcrat illam Domiuua in mei colloquium veuiret. quoddam Ordinis noatri monasterium eriut aliud mense quo me ad hoc geret, idque eodem anno et * hoc autem desiderio et fa ; iendum exciiaiat
,

animo sustinuerat, Ut taceam , u0

bona

maudaret
:

^ ^
:

^^teet^o.
in Dei famulatu anteilla

euncta qu* pos.deconfirmatorias liUera8

ea novit), postea referri poterunt.

fr*noici<

illa

ad Dei honorem et

glonam

tanto porro

me

currebat intervallo ut

coram

comparere erube'MImiwib,

hactenus retuli de isthoc 324 Omnes porro quas nec non et eie quas adhuc tnufa d f*umonasterio priedictiones, sum commemoraluro *" "'"" tam de illo quam de aliis rebus nofci i". < nonexacte adimpletai suut; inter quas mihi 6'iwm .11 tnra, minus,anetiam nulne triennio, aliae amplius, aliae *u* Marir. dictae sunt. tequam vulgo innotescerent, a Domino confessario meo, nec non amicffl B Semper autem eas
(uti dixi), meae viduae, quacum loqui poteram hanc autem sciebam eas aliis aperire declaravi Et hi norunt me neutiquam mentiri.
illi
:

scerem 326 Ostendit mihi litteras confirmatorias quas Roma attulerat, et quindecim dierum illorum quibus apud me fuit spatio inter nos deliberavimua quomodohaecmonastcria nostra conden-mus. Antcquain autem illam conveuissem, uunquam hacteuu inaudierara regula nostra, priusquam relaxata eemoniales habercnt set, vetari ne quid proprium hinc etiam intentio mea non fnerat ut isthaec mona:

steria sine

solitam; et

Deum
nedum

venerana precor ne

me umquam

de ulla

re,

de tanti momenti loqui sinat. Cum de veritas loquendum suadeat, quidam subita morte sublatus esset, sororiis meis

negotiis, aliter

quam

ipga

ullocensu fuudarenturjhocenimspectabam, ut nulla reruin ad vitam ducendam necessariarura sollicitudine distinereraur atnon advertebam quantum sollicitudinis curaruraque haec bouorum
:

quod valde
instituendi

me

angebat, eo quod Confessiouem

ei

tempus

non

fuisset, inter

orandum

temporalium possessio ac proprietas secum traheret. Sed sancta illa mulier, utpote a Dominn edocta, id valde bene intelligebat (esto legendi artem nou calleret)

raeam repenmihi revelatum fuit etiam sororem utque me ad illam confetina mortc moriturain,
ut ad mortem rem, ac qua poteram operam darem

quod ego
dixisset,

lectis et relectis toties Coustitutio-

nibus nostris,

adhuc ignorabara. Quod cum

illa

meo; sed quod se disponeret. Dixi id confeasario idcirco idem mihi et deuuo ille me abire vetaret,
:

quod ille audiens suasit eo me siguincatum fuit secuconferrem, uullum quippe inde mihi damnum quidem m pago commorabatur. turum. llla tum ergo cum venissem, nec itiueris tamen mei
Illuc

mire id mihi placuit; licet aliqnanmihi tulum metuerem ue superiores in mihi non perdicturi mitterent, sed me stulte inepteque agere quid agrffiederer quo aliis essent, ac vetituri ne
occasioscandali etcrucises.-em.Si ego sola fuissem, quiu rem statim sine mora executioni maudassem magiue volnptati mihi erat de Domini DOBtri imo
;

causam

aperirem, qua potui illam in omnibus auctor ei fui ut edocere et illustrare conata sum, et
ei

saraius confiteretur

exactamqne animte su
praestitit,

ratio-

nem
(j

haberet

et pia erat.

quod etiam Quatuor aulem

:

quia per se boua

ejus Jesu Christi consiliis exacte servandis cogitare servandae d< mquippe Majestas ingens paupertatis ut(quantum derium jam tum mihi inspirarat; adeo spectabat) minime dubitarem quin quidem ad me
:

vel

quiuque annis post-

quam

illam saepius confitendi et snper conscientiam aaaumpsit, suara serio advigilandi consuetudinem Confessione instituta, neraiue prteseute, nec etiam cecmi^uuu ^ uia ceciditquod (quia uene ta ex hac vita abrepta est. Bene ei nounisi oetiduum aut eireiter OOnsJLt)

consultissimuin. hoc longe optiraum eseet ac ut mena y euim abhinc multo tempore desideraveram omnia necessana mihi status permitteret victum et imo uec propter Dei nomen meudicare,

Jam

ostiatim

domum aut w
re.iqu,
si

aliud

quid habere ^

iditajam esset ; de quo ab ultima ejus Coufessione elapsnra gavisa sum, audiens illam ex hac vita plurimum in purdecessisse. Caeterum valde parvo tempore
gatorio
fuit.

forte

Do

hoc iuspiraret, propterea turbarentur, et

nis alicujus
illis

=
^
;

sed verebar ne
-

ta.

...

**
i

pria>

non

distractio

occasio foret.

Videbam uamque

Vix enim

octiduum prajterierat

(ut

carentia parum etiam nonnulla monasteria censu cousiderabam pauet quieta esse ; at non
recollecta

mihi videtur), cum mihi, statim a sumpta Commuvoluit quonione, Domiuus apparuit, meque videre inae au eo L-celos dednceret. modo eam ad ccelos deduceret. Jam inde ab cj

pertatem

inquie ipsam in causa non esse cur in causa essent, sed vice versa inquietudiuem
i

ci

tempore quo m.hi Dorainus id declaravit, usque dum insa moreretur nunqnam quod mihi dictum eraToblt, um utinec sodalis raea, qua3 raox ut lam ob isse "omperit, ad rae venit, rairata quod
orania
quffi

paupertate vive-> cur necessariis destituerentur et in - .. nt ne c uietu nc nam nec per rent
:

umquam
dilig.t.

f ^ desent Deuseum qui se bwio et Demum fides raea exigua e tdebili,

Dei

d ver

erat,

vero

vidit. dicta erant ita exacte adirapleta

SitDomiuus

ST^rSJSS "ce
m

^^^' ^tZ
P e d a,

dua

T^^^^^ *

^^ T^ ^^^
M
Sed,

iliius faraula,

mgens

et valida

cum

ipsa

m omni

re^semper

^^

.*

^.

P aupertatem'aO

ipsamet reguia prffiscnbi, eamqu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A
Bervare roajoris perfectionis esse, plane inducere inaniroum meum non poteram ut annuos census
reditibus annuissitara esse confusionem
alia
;

193

nec non
V
.

A0CTOKI

multa

in paupertatis laudera afferebat, e!

erto

assumerem. Et
ferebam
et

lioet

subinde suis

me

arguraentis

convincerent, raox tamen ut ad

Christum in et nndum mtuebar, divitiarurn possessiouem sequa menie admittere non poterara multis ergo cum lacryrais illum identidera rogabain ita rem disponeret
:

orandum me concruce positum ita pauperem

mihi continnabat, ei qui ipsi ex toto coide serviret, rerum ad vitam necessariarum nihil unquam defu-

turum

unde
raihi

et ipsa (uti dixi)

nunquara verita sum

Patris illius

ne quid
certis

deesset.

Quin

et postera

Doroinieani,

quera

aute

mihi,

ne sine cen9ibus

utsimulcum

ipso

me pauperem

et

egenam viderem.

Tantce autera in redituum possefi&iotfti difficultates et incoramoda inihi occurrebant, quin imo tantain

monasterium fumlarem, dixi srripsisse, cor His ergo auditis, nec non taliuin virorum in hoc negotio opinionibus mihi suffragautibus, ita jam tum in animo meo gestii, ut

Dominus immutavit.

inquietudinum ncc non distractionum causameos esse videbam, ut assidue cum viris doctis de illorura admissione concertando disputarem. Unde super hoc negotio ad Dominicanura illum scripsi qui rem nostram agebat qui litteris meis respoudens, suam de hoc negotio opinionem, qua meam refutabat, aperuit, earaque argumentis et rationibus theologicis confirmavit, quibus duo chartse folia reple\ it
;

omnes

totius

viderer.

cum

inutidi npes sola tura possidere mihi eleemosynis et mundicato vivere iu

Permittentr
provtnciali.

animum
laxavit a

induxi.

330 lloc ipso tempore provincialis meus

prsecepto et obedientia,
illam ad

me requo me apud

matronam
que

tempus esse jusserat, liberumaut inde abire, si vellem, aut ad certura adhuc spatiura ibidem mauere. Iloc autem
raihi reliquit,

etquomihi

raelius

eam

persuaderet, serio se

rem

intra terapus in ccenobio raeo novae praepositae faiutellcxi autera multas mihi hoc onus imponere statuisse. Adeo porro vel de eo cogitare erat mihi grave, ut, quaravis oranigena tormenta et martyria propter Deum quam g libentissime perferre haud difficulter in animum meum inducerem, tameu, ut isthoc munussusciperem, nullatenus a me ipsa impetrare possera. Nam ut uihil deonereet labore quem raunus hoc

hancexcussi.SM et raaturo judieio aiebat expendisse.

cienda erat electio

Cui rursus respondi, me, ad vocatiouem meam, et votum paupertatis quodprofessa eram, nec non ad
Christi

Domini consilia ea qua oportet perfectione nou sequeuda, uolle theologiea scientia uti, nec petere ut hoc in casu per

ficeturet juvet.

doctrinam suam mihi gratiSummopere verogaudebam.si quem

invenirem qui mihi hac in causa patrocinaretur. In quo peregregiam mihi operam praestitit nobilis illa

secum
aut

afferebat (eraut

enim

iuulta? moniales)

di-

matrona apud quaracommorabar.Multi quidem initio opinioni meae sutfragabantur, raeque bene facturam aiebant; at postea, cum eam penitus ex.nninarent, tanta in ea notabant incommoda, ut eam jam dissuadere et contrarium suadere omnimodis conniterentur. Quibus ego replicabam,cnra ipsi tam
cito a sua sententia discederent et aliam jara propuguareut, ine priori velle adhaerere.
htrtatu iiem
S. Pttri

cara, et alia raulta

ob quae nuuquara diguitatem

lesideravi,
;

munns

aliquod

sed

eemper qua

potui subterfngi, omittam

scientiae offendeudte

evidens in eo mihi con

unde Deo gratias egi quod

periculum contineri videbatur: ibi tunc praesens non

ades-em. Scripsi adhiee sodalibus et charrissimis meis, ue quod pro me suffragium in hac electione
darent.

328 5. Matris in hoc proposito constantiam mire roboravit S. Petrus de Alcantara, ftagrans et ipse amator euangeticx paupertatis et primitivae

331

Cum

itaque mihimetipsi congratulans gau- cwfewrin

/'"""".

Ae

Alctntem

Seraphici Francisci regulx exactus observator. Primo namque, ubi accepit Teresiara a Gonzalvo de Aranda , sacerdote Abulensi,scripto postulasse

derem quod extra illum strepitura jam in tuto essem.ait mihi Dominus nullatenus omitterem nluc me conferre; et, cum erucem desiderarem.insignem mihi illic parari hanc proinde ex humeris non excuterem, sed animose illuc pergerem, et quidem
j

"
t

lkn

pro se consuleret, sine qua mora epistolam ad eam epistota, qute extatapud Yepesium (tib. n, c. vn) et in Chronico (lib. i, c. \u),admoneba( ne litteratorum rationibus hac in re nimium ftderet. Dein Toletum usque excurrit, Teresiae animum magis etiam obfirmaturus uti modo, ipsa narrante,audiemus. lnterea, ait, disponente scilicet Domino,
ut hic doctos aliquot viros

quaui citissime

se vero

mihi praesto

et subsidio fu-

dedit die xiv Aprilis

turum. Ilis ego auditis, valde rae afflixi, lacrymis ideutidem meconficieus; per crucera siquidem hanc regimen ac prwposituram putabam deuotari:quam, uti jam dixi, nullo raodo raihi persuadere poteram
aniraaj

me

utilem aut consentaneara fore, nec

1

factum ut Petrus de Alcantara, sanctus ille vir, rogatu meoadadesmatronaBhnjusveniret (nnnquara quippeipsasanctum virum viderat). Quod autem hic, utpote insign.s panpertatis amator et ad multos
annos indefessus cultor, quantus
in ea

argumentum invenire quo a eam suscipiendam possem induci. Confessano proinde meo p rem totam aperui, qui, ut quantocius illuc abirem, mihi injunxit, liquido enim patere majorem in hoc perfectionem contiuen. Sed, ouod mtens. per eos
aliquod

thesaurus

adcssem cum facienda esset

ilectio,

suasltut ad

praecepit ut in paupertatispat

daanimose pergerem, nec uuquam deficerem. Hac audita sententia et patrocinio, putaejusqui, quod

mandari oportebat :uam inquietudo quam

in

auiraa

magnara rei.hujus habebat eam nosse poterat, mecum

amplius de ea opiuionem
"
Saftatorii

experientiara, optirae
statui

eentiebam.tanta erat ut orationivacarenon possem: quin irao refragari et reluctari mihi videbar rei

nullius exinde

sciscitari.

321)

;">u. mona,-

Cum autem
iu oratione

Ittrium ub$-

miuo

quadam hocce negotium Domea enixe commendarem, ipse

die

quara mihi Dominus tam manifeste injuuxerat, et nolle, quod ibi quiete agerem lauteque haberer, uon labori me offerre ; adha?coraniamea cum Deo verbaesse deinde, cur,cum in loco esse possem nisi
:

*iHMuu.

^''uu/un- mihi appareus mandavit, nullatenus ut omitterem monasteriura sine omni censu et in paupertate fun-

occasio, eo ubi majuris perfectionis habendas esset mori me conme conferre negligerem ; et, si ibi

dare

hanc nempe

et Patris sui eoelestiset

suam vo-

luntatem esse, seqne mihi auxilio suo adfuturum. Factum hoc est in raptu, tantis tamque poteutibua cum effecubus.ut ambigere neutiquam possem quin

omuem quam

gravissimam in angustiamsentiebam: Dominusquoquemihi anima suavi^ iuter oraudum seoUre . b.m ^^ua
tingeret, parvi id referre. lnsuper

hoc a Deo proviuiret. Alio tempore mihi dicebat in

CODSt ,n tatem gustumque ademeraL ut mtrorsum tormcntum eram. tantumquc

ft^
.

^,

194
4UCT0M V.

DE
illam rogarem. boua ut lllius

S.

TERESIA VIRGINE.
venia

DH.

dominam

cum

nesciam quomodo negotium hoc ex voto ac

confici potuisset.

felicite

D
A<><->r,
(t(t

mihi doraura abire liceret ; quia jam etiam confessarius meus, visa mea araaritudine, ut abirera me

SMEtenim diploma apostolicum eS.Pcenitentia-

monuerat eodera enira modo eum movebat quo me.

:

Deus interne

$ed dolenie
Aloi-i* de la

Cerdm,

3:{2 Cseterum raatrona illa, andito me abitum adornare velle, ita propterea est contristata ut hoc nam magno illi ei velut torraentum et crux fuerit haecmea apud ipsam comraoratio labore et impor:

riamissum, qao condendi novi monasterii copia ^,I*W*P* S concedebatur, propediem, uti mox ex ipsa Sancta r,^, J"" apportandum erat Illud e Bul discemus, Abulam
lario Carmelitano hic transcribo : Rauutius, mi ratione divina tituli S. Angeli presbytcr Cardinalis.
Dilectis
et
in

tunis apud proviDcialera prccibus constiterat.Equidera ut singulare beneficium sum interpretata (ita

Domnae

Christo Domnae Aldoncae de Guzman Guiomar de Ulloa, mulicribus ill u

-

Btribus, viduis,
in

incolis

Abulensis

civitatis,

salutem
petitio

discessum meura aegre ferebat) quod diseedeudi mihi copiam faceret sed, quia Deum timebat, ac discessura meum ad magnam ejus gloriam tendcre
:

Domino. Ex parte vestra Nobis oblata

continebat, quod vos zelo devotionis accensae, ad Dei laudemet honorem, desideratisin dicta civitate

posse dicebam, nec non alia id genus, spemque illi faciebam fiori forsan posse ut denuo i:>sam invieerem, tandera in abitum, licet non sine magna
difficultate, consensit.
;

Abnlensi
vocatione
tia et

unum monasterium numero

vobis

et

sub

in-

bene

Beatae Mariae de

monte

regulae et Ordinis Carmeh, ac sub obedienvisis,

At ego nullam prorsus, ab ea

correctione venerabilis inChristo Patris Dei

etenim majoris id perfectionis discedendo, sensi opus et ,id Dei honorem tendens esse cum vider^m (eoquod ei placere ejusque voluntatem per omnia
facereinihilongegratiss;mumsit),ill im quaeaparte

gratia episcopi Abulensis pro tempore existentis,

cum

ecelesia, campanili,

campanis, claustro,

refe-

ctorio, dormitorio, horto et aliis necessariis officinis

matrona hac (qnam abitum raeum tam moleste ferre videbam) nec non aliis plurimis, quibns praesertim g permultis nominibus obstrieta eram, ac qui de Societate Jesu et ad geconfessario meo, niumetgustum menm erat, deserendo, esse poterat, acerbitatem ac molestinm facile snperavi.Sed

mea

in

construere et aedificare, nec non in eadcra ecclesia unam seu plures cappellaniam seu cappcllauias
erigere, ac

monasterium
id

et cappellaniara seu cap-

pellanias hnjusmodi ex propriis vestris boniscom-

petenter dotare

tameu vobis

licere

dubitatis,

^ <J

absque sedis apostolicae speciali

licentia.

Quare

supplicari fecistis humiliter, verbis super his per

quo plus consolationis propter

Domiuum

rae vide-

dictam Sedem de opportuno remedio misericorditer

provideri.

bam
Abulum
tttur.

dimittere, eo plus gaudii ex ejus

fieret,

dimissione

sentiebam.
revei
-

333 Hoc quomodo

iutelligere

plane non

divini cultus

335 Nos igitur attendentes, quod in his quae in P'$"r un a augmentum tendunt, favorabiles esse A(
'
.

nivfiMftfrffj

manifeste duo haec contrariantia iu rae notab;im, gaudium, inquam, solatium etjucunditatem ex eo quod me in anima torquebat et

poteram

etiam

debemus, atque benigne

cruciabat

eramquippe apud matronam illam bene

;

acquiete, iusignemc>ue ad multas horas orationem meam extendendi commoditatera habebam inde

hac partesupplicationibus inclinati, auctoritate Domini Papae, cujus Poenitentiarias curam gerimus, et de ejus speciali mandato, super hoc vivae vocis oraculo Nobis facto, vobis ut unum monasterium monialium numero et sub invocatione vobis bene visis,
vestris in

autem descendendo, velutin ignem accensum nltro proruere mihi videbar: jam ante enim mihi dixerat Dominus me ad crucem ingentem abire (esto eam tantam fore numquam pntavi quautara postea
Nihilominns hilariter iter suscepi, tam diu certameu ac crux ad hanc a Domino evodifferetur, cum tameu carer atque idcirco Majestas ejus mihi vires et
fuisse comperi).

regulae et Ordinis BeataeMariae de

scopi Abulensis pro tempore
clesia,

monte Carmelo,

ac sub obedientia et correctione dicti Domini epiexistentis, cura eccampanili, campanis, claustro, refectorio, horto et aliis necessariis officinis in aliquo locoseu situ, intra aut extra muros dictae civitatis Abulensis

indoluique quod etiam

vobis bene viso, sine

construere et aedificare

tamen alicujus praejudicio, ac in eadem ecclesia unam

.

robur suggerebat, mcamqce infinnitatem corroborabat. Hoc, ioquam, qui fieret, penitus intelligere C nou valebam, sed haee similitndo mihi hic in mentem veniebat si videlicet mihi pretiosum aliquod
:

seu plures cappellaniam seu cappellanias erigere, et monasterium et cappellaniam seu crppellanias hnjusmodi ex propriis vestris bouiscempetenterdotare
;

j(

et

postquammonasterium prasdictum constru

monialespro

mouile, autaliud quidlibet quod mihi giatissimum

esset,

ctum

et erectura fuerit, illud illiusque

possidenti

diceretur,

aliquempiam,

quem

majore quam meipsam amore proscquercr, et cui complacere longe mihi carius esset quam meaipsius recreatio ac voluptas, illud ambire ac desiderare, longe inihi haud dubie jucundius esset jam quo amico illo carere quam ante er.it possidere, illi gratificarer; et quia haeo ei gratifica.Ji voluptas meam in possidendo voluptatem longe excedit, hinc est qnod monili aut alia illa re quam diligo, carere, aut voluptate quam inde percipiebam frustrari, mihi haud grave sit. Itaque, etsi etiam voluissem aegre et dolenter ferre quod eos deserere debebam quibus discessus meus tantuin doloris
aflferebat

tempore existentes omnibuset singulis privilegiis, lmmunitatibus, exemptionibus, praerogativis, libertatibus, concessionibus et indultis, quibus alia dieti Ordinis Beatae Mariae de monte Carmelo mona.steria et illorum moniales de jure, usu, consuetudine vei alias in genere utuntur, potiuntur et gaudunt, ac uti potiri et gaudere poterunt quomodolibet m futurum, uti, potiri et gaudere libere et licite possint et valeant, tenore praesentium coucedimus et indulgemus Vobisque super fundatione et dotatioue hujusmodi, ac priorissae et monialibus dicti monasterii

^ ^'^
fi<fi

rn

(cum alioquin

ipsa

ex

grata et beneficiorum memor solum alio tempore nimis quam satis fuisset ad me veheraentissime dejiciendam et affligendam),
in praesenti

natura mea ita sim, ut hoc ipsum

pro tempore existentibus super his quae fehx regimenet gubernium ejusdem monasterii concernent, quaecumque statuta et ordinationes licita et honesta et juri canonico non contraria condeudi, et postquam condita et ordinata fuerint, ill* m
qualitaiem in meliua mutandi, reformandi, alterandi, etetiam in totum tollendi, eaque abrogandi, ac alia similiter condendi licentiam et liberam facultatem impartitoto vel in parte juxta teraporum

tamen casu aut tristari autaffligereme Tantum porro benedicti hujus monasterii interfuit me vel ad diem unum iter non distulisse, ut. si diutius illic haesissem, plane
prorsus non poteram.

mur

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

mur.

195

Ac tam

condita

quam mutanda

refor-

mand;i, alteranda et de novo condenda statuta et ordinationes hujusmodi apostolica auctoritate ex nunc pro tunc et e contraconfirmata faisseet esse
ac iuviolnbiliter observari debere
;

subsigillo Pcenitentiariae, septirao Idus IVbruarii, Pontificntus Domiui Pii Papae quarti anno tertio, ". J Mirum forlasse nonnemini videbitur Ranu-

tUCTOU D. M.

D
Diiqnuilw 4$
liiulo
lilio

sicque per quos-

cumque

judices et personas, quavis, etiam aposto-

tium Farnesium, e presbyterorum Ordine S. R. E.Cardinalem, titulo insignitum fuisse S Angeli (i. e. S. Archangeli Michaelis) in foro Piscario,
qui alias a priscis temporibus, perinde ac hodie, inter diaconias annumerari consuevit. Quam in

cmrdina-

ftmWu

Parnrtti, P*
'iiitntiarii

Kca, auctoritate fungentes, sublata eia eorumque cuilibet quavis aliter judicandi, interpretandi et
diffinieudi facultate et auctoritatejudicari.iuterpretari et diffiniri

Majorit.

rem

debere:irritum quoque

et inane.si se-

CU8 Miper his a

Jddttur $an3:57

quoquam

quavisauctoritate scienter
inhibentes in vir-

vcl ig-noranter contig-erit attentari, decernimus.

occurrit mihi apud Mabillonium, Commentario preevio in Ordinem Romanum (Mus. Ital. tom. II, pay. xv 11), c Torrtgn dc Cryptis Vaticanis opere, theodatua Pater diaconiue S. Angeli in
Piscinasfcft Gregorio II ad saeculi vm initium eidemque diaconise, secundum P. Fulvii Carduli conjecturam a Majoribus nostris retatam tom. IV Julii (pag. 857), pr&fuisse videtur Stephanus, factus anno 752 e diacono Summus Pontifex. Quodsi postvriorum temporum monumenta ade;

Mandantes

et districtius
et

sub suspensione a divinis quoad episcopos vel aliosmajoresprajlatos, quo vero ad alios excommuuicationis majoris latae sententiae
tute sanctae obedientiae,
pOBiia,

quam

volumus, eta qua non 8tolicam, praeterquam

siasticis

eoutra facientes ipso facto incurrere nisi per nos aut Sedern apoiu raortis

articulo,

absolvi
eccle-

as, v. g.

antiquos Codices Vaticanos apud Baro-

possint, quibusvis judicibus et personis

tam

nium

[ad

quara saecularibus, quavia, etiam apostolica, anctoritate fungentibus, ne vos et pro tempore existentes dicti monasterii moniales dirccte vel indirecte quovis qnaesito colore seu ingeuio quoraodolibet indebitemolestare,perturbare vel inquietareaudeaut sive praesumant:ac deoernentes irritum ue, si secus super his a quoqnara quavis auotoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari.
<

ante portam Latin. lib. v, cap. i), librum Petri Mallii ad Atexandrum III apud Mabillonium [Mus. Itat. lom. II,pag 160),

(Hist. Eccl.

annum 1057 S Joannis

sxi) et

Crescimbenium

Vitam Anastasianam Leonis III apud BtanchiVitis Rom.Pontif. sect. nu), acdemum Ciaconii Vitas Pontificum a tempore Urbani II, reperies adsaeculum \w usque se?nper Cardina-

F,

nium [De

les S.

iqmlantur imcviuif,

conventus de Magacela nullius dioecesis, et cappellano majori Toletan. ac arehidiacono Segobien. Ecclesiarum, et
viris
,

338 Quocirca discretis

priori

teros.

Angeli diaconos fuisse, numquam presbyAtque ad hanc etiam normam Jutius Pa,

pa

II

ctum
vit

Matlhxum Langium ab Wellenburg, elesed nondum consecratum Gurcensem

eorum

cuilibet,

auctoritate et

mandato

praedictis

comraittimus et mandamus, quatenus vobis et dicti monasterii monialibus pro tempore existentibus,
iu prteinis.Ms efficacis

defensionis prassidio assi

etquilibet

eorum

faciat vos et moniales preedictas

concessione,

indulto, licentia et facultate hujuspacifice

episcopum, diaconum Cardinatem S. Angelicreaanno 1511. Verum, cum Langius biennio post aMaximiliano Csesare de rebus imperii missus fuisset ad Leonem X, hic Pontifex, ut legitur in Ciaconio Otdoini (tom. III, col. 804), S. Angeli in foro piscium ecelesiain ad diacouum spectantem,
qui S Angeli Cardinalis

modi, omnibusque et siogulis praemissis

frui et iuviolabiliter

gaudere; non permittentes vos

dicti Ordinis B. Mariae de

Gurcensipostulante,interpresbyterales, quoadipse, renuntiatus fuerat,

:

et eas

desnper dictas per

et
praelatos,

superstcs fuis^et, esse jussit

unde ratio patet ob

1519

monte Carmelo
superiores,

aliorura

quoruravis Ordinum
reforraatores
viai-

quam Lang ius ,infulisSalisburgensibiis anno

priores,

tatores et fratres, aut alios

cujuscumque

diguitatis,

decoratust seipseanno 1522 tituliS AngeliSacrosanctae Roraanae Ecclesiae presbyterum Cardinalem inscripsit in
est

Btatus, gradus, ordinis vel couditionis fuerint, et

quacumque etiam
vel auctoritate

pontiticali prgefulgeautdiguitate,

mandato ad clerum suum, quod apud Ftorianum Dalham in Conciliis

legere
Salis-

etiam apostolica fungantur, publice vel occulte, Jiiecte vel indirecte, quovis quaesito colore seu ingenio quomodolibet indebite inoleatari,
perturbari vel inquietari
juris

fontradictores quoslibet et rebelles per censuram ecclesiasticam et alia

:

opportuna remedia appellatione postposita compescendo invocato etiam ad hoc, si opus fue:

rit,
< dtrogalm

auxilio brachii saeeularis.

339

Non

obstantibus

fel

rec

Bonifacii Papae

tHWnque.

octavi de

una

et Concilii generalis de

duabus

dietis,

dummodo uon

ultra tres, aliisque constitutionibus

et ordinationibus apostolicis, ac B.Mariae de monte Carmelo hujusmodi, et illius monasteriorum, etiam juramento confirmatione apostolica vel quavis
,

burgensibus ipag. 281), et S. R. E. cum eodem titulo aichipresbyter vocatur a Ciaconio in conclavi anni 1534. (tom. III, col. 533). Porro post Langium proximus cardinalalum S Angetitenuit Alexander Farnesius ut diaconus post hunc Ennius Philonardus ut presbyter tum Ranutius Famesius, primum ut diaconus, deinde utpresbyter rursum variis deinceps annis et vicibus alii plures, modo presbyteri, .nodo diaconi Neque uni S. Angeli diaconix SSeculo illo convnutationes ejusmodi obtigerunt, sed pturibus atiis, puta S. Marise in Aquiro, S. Maria? in Cosmedin, S. Agathx, etc; quemadmodion vicissim, prout
, ,

Ciaconium

vel obiter pervolvvnti facile liquebit,

tituli S.

firraitate alia roboratis statutis, et

consuetudinibus,

presbyterales

Onuphrii, S. Marcelti

alii-

quoque, indultis et litteris apostolicis eisdem Ordini et monasteriis, illorumque Superioribus

privileg-iis
et

quelocodiaconiarum fuerunt habiti: donecSixtus V anno 1587 per litteras aposlolicas, consentientibus
et

Generali, sub quibusvis verborum formis et clau-

subscribentibus Cardinalibus, congrua, ut

sulis, et

derogatonarum

derog*atoriis,

fortioribus-

que et efficacioribus ac

insolitis, irritantibusque, et

ipse ait, distinctioue coufnsionem perpetuo tollere decrevit, titulos et diaconias proprios cujusque Ordinis certos et distinctos assignando; ita ut nunquam in posterum .... presbyteris diaconiae, nec

aliisdecretisconcessis, confirmatis et etiara iteratis vicibus innovatis,etiamMari magno,Bulla aurea vel

alias

ac

si

nuncupatis; quibus omnibus, illorum tenores de verbo ad verbum insererentur praesentibus,

diaconis

tituli

presbyterales

jierturbato

ordine

propleneetsufficienterexpressishabentes.illisalias in sno robore permansuris, hac vice dumtaxat specialiter et

riia

aut promiscue conceilantur [Bullar. Roman. tom. Exinde vero di//, pag. 621, edit. Luxemb.
inter pi*esbyterales titulos et diaconias , facta anno 1602 a Clemente VIII nova designatione, quam Paulus V anno 1618 confirstinctio

expresse derog-amus, caeterisque contraS.

quibuscumque. Datum Romae apud

Petrum

mavit,

196
PCTOAB V. D M

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
qui aliquid suspicando subolfacerent, sed plane ut D id crederent, in aniraum inducere non poterant. Adrniratione sane non caret
aegrotaverit

mavit, prout refertur in Bibliotheca P. Lucii Ferraris (wjceCardinales, art. i, num. 44), adhodiernum usgue tempus perseverat.

quam quantum
;

ciendo expediens erat

illura sanitati

quod diutius non huic negotio confistatim vero ac necesse fuit

,

restitui,

quo
illa

et

ego ab eo curando
sanitatem

virnr t^ J * al XVIII. Fundatio Abulensis monainteriuS Sand8B Sterii S. Joseplli

(!

liberarer et ipse dorao

re stituit,

excederet,

certamen
:

contradictiones exter-

j.

adeo ut et i P se miraretur. jin Dominu8 Eg-o autem interim modo hos modo illos ndibarn, idque raag-no cum labore, ut domus admissionem M.iibnm et^rotum sororium, etiam efflaffitarem
:

D9e P. Dominici Banez Ord. ,, _^ A' t rraed. erga banctam stuaium.

,

DeUS illam Der visioneS roborat. *

operas et fabros, apudillosBolIieiteinstans^utqnajn citissime eatenus domus aptaretur ut monasterii formam haben p08 set; muitum quippe adhuc in ea faciendum restabat. Socia quoque mea tum
.

teraporis

urbe

aberat
illa

expedientius enim esse

et

nobis

videbatur.

quo res secretius

occultius

perageretur, ut

tantisper urbe excederet. Et

medio annoVrfd,quo tempore Toleto Abulam J\ rever tit S Teresin, in quadragesimales inse,p,ic..po Abuouen tj sann i dies prxsensdecurrctparographus, lenti ndmit" gui Yitse ejus capite xxxvi magnam ad partem B constabit. Cum jam ex illa urbe discessissem, ait, mag-nam per totnm hoc iter l:etitiara sensi, firmiter apud meraetipsam statuens, quidquid tandem mihi Dominus impooere decrevisset, gmtanteret sumran cum animi lubentia suscipere. Ea ipsa vespera qua
Innovummol

videbam plnne rem

quam

celerrime suramaque

naverium, nb-

cum
,
.

festinatione perag-i oporten-, idque ob rari

\

quas haec una erat, quod singulis .*! ...1. .,,.. reverti unde veneram, ju" porro undique molestiis atque angustiis berer. Ita circumdata et oppressa eram, utcogitare inciperem haeccine crux illa esset quam mihi Dorainus indirationes
horis
inter
__ ne metuerem _ eo
.

cnrat

civitatem hanc
terae

sum

Ingressa, rcdditae mihi sunt

lit-

quaraquam hoc mihi nirais quam parvum magnani illam intelligi crucem posset quam Dominus mihi impendere praezno;

videbatur, ut per
nuerat.

etBreve apostolicum, qnibus monasterii fun-

datio

ego,
iter

cum nrapla potestate concedebatur. Uude tum tum omnes qni quantopere me Dominus ad

diocriter

hoc suscipiendum ursisset, noverant, non mesuraus mirati ; videntes quam tunc me
in

343 Kebus itaque omnibus utcumque dispositis doraino ut ipso S Bartholomaei festo uonnullae habitum sncrum assumerent, et Vener. Sacramentum Eucharistiae plena cum
et constitutis, placuit

uumuor "*dinutur
ntwi-

tix. gaudentt

Sancl,

viam dare, et quara etiara opportuno commodoque temporc Dominushuc me duxisset. Illic quippe reperi episcopum loci et sanctum virum P. Petrnm de Alcantara, nec non equitem illum nobilem, egregium Dei famulura, in cujus aedibussanctus ille vir hospitabntur; cratisnamque communis hominura sanctorum curator, patronus et hospes.Uterque ita serio apud episcopum promonasterii admissione institerunt, utintandem facuitatem dedcnt quod sane pnrvi momenti non est, eo quod sine censu ullo id fundandum erat. Sed ipse erga homines quos ad Deo serviendum ita animatos
necesse fucrit
;

auctoritate et potestate in altari collocaretur;

ita-

que anno Domini millesimo quingentesimo sexag-esimo secundo gloriosissimi Patris uostri S. Jo-

videbat, tantonere affieiebatur ut

illis

subsidio suo

adesse
1

et

patrocjnium illorum susciperein

fuit

animum
causa senex

statim induceret Qui autem omnia

fuit ut

fecit, et in
ille

Cum autem illae vestem sacram assumerent, ego simul et alise diue conventus uostri proprii moniales, qnae forte fortuna tum foras egressaa erant, illam iis dedimus. Quod vero monastcrium in sororii mei domo pararetur (nara, uti supra dictum est, ipse eam, quo res occultior foret, coeraerat), hinc facultatem asupenihil porro rioribus meis acceperam illic agendi faciebara non consultis ante viris doctis, v.e vei in miuimo contra obedientiam delinquerem. tli, quia id universo Ordini, varias ob causas, mirum in modum videbant prodesse, hinc id mihi licitnm
sephi monasteriura perfectum est
:

ipsum ."idmiUeretur,

sauctus

esse dicebant, esto id non nisi

,

quam

occultissime

F.

Alcantnra, qui modo hunc modo illum compellabat, nobis ut auxilium et favorem
Petrus de
praestareut. Bt sane, nisi

daremque operam ne res ad praelaperagerem torum meorum aures deveniret. Si enim vel mi-

eo quo dixi tempore op-

nimam hac

in re imperfectionera

latere dixissent,

portuno advenissem, nescio quo rem

cere potui>sem
:

nam

sanctus

ille

vir

modo confiquam minimo

tempore hic substitit (etenim vix ad octiduum hic

eum eum
sane

haesisse,

existimo), et

quidem valciudine parum firma, paucis exind e post diebus Dominus

et

ne ob mille quidem monasteria, nedum ob unum, eam, meojudicio, facere voluissera.Certissiraumhoc etsi enim ab orani re creata magis me sequeest strare et professionem ac vocationem meam majore
:

perfectioue et

clausura
gratius
id

servare firmissime mihi

ex hoc mortali corpore ad se evocavit.Eatenus

piopositura esset, taliter taraen id

intellexissem

volebam,

ut,

si

Majestas in vita conservasse videtur, quoadusque ncgotium hoc plane conficeretur jam dudmu 'nim (imo nescio an plus biennio) patts
illius
:

eum

Deo

fore si

ipsum penitus

(quod et alias feceram) quam libentissime et maxima animi serenitate ac quiete

iutermitterem,
intermisissem.
prxurit***
_,,,<,,>.
} olrV hi

debili
t

etlanguida

fuit valetudine.
fieri

qunm

pote-

842

Omnia porro ouam

;

poterat

secretis-

rai tecreiitti-

mecura

Tere*

9m

paraium.

sime peragebantur nam alioquin, prout quidem populus propterea commotus est (uti postea apparuit, numquam res confici potuisset. Disponente vero Domino factum ut sororius meus, uxore perequi ad eas gre profecta. in morburu inciderit prae morbi vi redactus est angustias, ut apud eum manendi conia mihi data sit liiucque factum ut quamquam non deerant res non ita innotuerit
; ; ;

Itaque summa quasi in gloria mini esse videbar, cum Veuer. Saeramentura in altari collocari, et quatuor pauperculas filias parentibus
:

1**-

r<m

"'*

orbas (sine ulla enim dote admittebantur), sed insignes Dei anoillas, juvari et in monasterium admitti

viderem (nam

in

principo

maxime

propo-

situm

fuit ut tales admitterentnr, quae

bono suo

exeroplo tamquam fuudamentum essent, in q qui nobis propositug erat, magn perfeotionis et
frequentis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

frequentis orationis finis ac scopus effectum habere
posset),

197

temporis sic iu

me

suspensae erant, ut ne vel

unam

AUCTOBt

tum vero quod adimpletum jam viderem

opus quod ad obsequium Domini et Ordinis a gloriosissima ejus Matre cognominati bonorem (boc quippe solura ipsa spectabam) tendere videbam. Praeterea magnae mihi consolationi fuit adimplesse id quod tam instanter mihi Dominus injunxerat, et quodhocin oppido unura teraplum amplius esset quam hactenus fuerat, idque in gloriosi Patris mei Josephi honorem erectura. Verisimile est, ut anivertit

quidem earum opere exercere, aut earum alicujus ope hosce adversariorum impetus possem retundere.
Suggerebatmihiprsetereadiaboluscurtamangustae

me domuncuhe

vellem includere
;

et

quidem

tot

morbis oppressam quo item pacto tantam austeritatem perferre possera, et cur domum ita amplam
et
ris

amoenam,
vixeram

in

qua hactenus

tara contenta et hila,-

et tot

habebam amica

em

for-

Emery

in Vita brevi S. Funclatricis

Bitan fore ut qusB hic essent moniales raihi displicerent, nec ad genium essent d< uci

meum

(quam prsemisit operisuo cle Spiritu S. Teresise), templum hoc omnium primum fuisse quod in honorem S. Josephi dedicatum vidit orbis calholicus. Certe prsedecessorcs nostri in Commentario
suo historico de gloriosissimi Dei Genitricis sponsi vita ad diem xix Martii (num. 56 et 57) sacellorum ei sacrorum meminerunt illi quidem (nominatim Avenione sseculo xv in ecclesia S.

utcoraplectar, nirais grave

me
;

in

humeros onus

devocasse, quod in
tionis

le

posset cur in desperaet

abyssum praeceps ruerem

daemonem

ideo

Romse anno 1518 in S. Marige ad sed temptorum ante Sanctse nostrse tempora eidcm erectorum nultum videntur reperisse vestigium. Ergo sicuti Carmclilano Ordini rjloria competit quod omnium primus S.
Agricotse, et

Martyres)

ad hoc me impulisse, ut mihi paeem et quietem mentis eriperet, ut sic, ob hanc inquietem, orationi insistere non possem itaque fore ut animam meara perderem. Maec aliaquc ejusmodi diabolus conglobatim mihi ob oculos ponebat, prorsus ut mihi impossibile foret de ulla re quam hac cogitationem suscipere idque ea mentis angustia, caligtfne atque obscuritate, ut verbis id eloqui nequeam.
forsitan
; ;

Unde me ita constitutam advertens, Ven. Altaris Sacramentum adivi sed orationem aliquam insti;

Josephi cultum ex Oriente in Occidentalem Ecclesiam traduxit, uti probabiti conjectura iidem nostri prsedecessores autumant (num. 11 et 15) ita S. Teresiae imprimis accepta referri debet ingens ille templorum numerus quem hodiedum in S Josephi honorem prostare ubique terrarum
aus. At.que hscc

tuere neutiquam valebara.

assequi possum,
tali
e't

Quantum conjecturando
in

tum

quali agonizantes

morti

angon jam proximi

ar,
:

in

oemini

quidem per transennam

hic

quoque eum patcfacere ausa fueram, quod noudum certum aliquem confessarium delegissem. 3-1*7 Deus bone Quam aerumnosa et misera est haec vita Nulla secura hic voluptas datur, et nihil
! !

"' "'"'*

dicta sunto ; crga Christi

Sueeeiunt
yiiiniio

cum de tenerrima Sanctee nostrse Nutritium pietate latius postea sit

itla,

agendum. 345Gaudebam autem, pergit

enim id mihi visum fiiit, semperquippe agnosco et
uti

non quod mihi

estquodnon variuin aut inconstans sit. Pauloante, meum ego gaudium cum ullo mundi gaudio non videbar commutatura, et modo ob eamdem omniuo causam ita cruciabaret angebar, ut quid mihi factura essem,plaDe ignorarem. Si attente vitae nostrae res expenderemus , nemo non per experientiara

cerla-

men
nuffli

inter-

aliquid in hoe a parte raea fecisse viderer(nunquam

nec

modo

videtur

profiteor,

Dominum

esse

qui hoc faceret ; et quidquid a parte mea erat, tantis scatebat imperfectionibus, ut culpari me propterea potius debere et reprehendi, quam ut gratiae mihi ab aliis agantur, videam), sed quod me, esio inepta et misera, Majestas illius a& opus hoc adeo praestans peragendum uti voluerit tanta porro haec mea voluptas fuit ut velut extra meipsam, per profundam orationem, abrepta essem. Rebus
ita
:

omnibus jam

peractis, tres circiter aut quatuor post

quam parvi omnis quam hic habere pussimus, voluptas aut molestia dolorve facienda sit. Nullum sane mihi, toto quo vixi tempore, vehementiuscertamen aut impetum adversarii, quam hoc fuit, tulisse videor; et videtur mihi raens gravem illam qua? mihi adhuc restabat, passionem praesagiisse, quamquam illa non tara gravis fuit atque haBC, si quidem diuturnior fuisset. Sed miseram ancillara suam Dominus pati non patieb ttur semper enim is mihi in tribulationibus adfuit sic et in
videret
\

horasperacre mihi diabolus quoad spiritum certamen movit, uti jamdicam. Dubitationem mihi injecit, qua dubitare coepi rectene factum esset idquod

hac mihi

est auxiliatus;

quia pauxillum mihi lucis

aspiravit, ut viderem daemoncra esse qui raeaffligebat, et veritatem iutueri possera,et perspicerem uil

jam factum
et

erat, et

num in

obedientiam peccassem,

aliud illum quaerere

quam

ut mendaciisquibusdara
l

quod, provinciali non jubente,

rem hanc aggressa executa essem (nam nondubitabam quin ille ali-

me perterreret.
348 Unde firmorum meorum, quae alias conceperam, Deo serviendi propositorum, nec non intenn/fl
i

De-

Teresia,

quatenus aegre ferret, quod monasterium, illo non praemonito nec cousulto, Ordinario loci supposuis-

>li$pelluntur.

sorum, quae habueram, pro

illo

patiendi desiderio,

sem

quia tamen id ipse admittere noluerat, meque

rum

recordari caepi

mecum

reputans

non esse

ac subjectioni non omnino subtrahebam, hinc videbatur ipse mihi hoc parum curaturus) num item filiae illae, quae hic admissae erant,
illius obedientiae
;

adimplere vellem, ullatenus quaerendam, et, si quae mihi interdum adquietem versitates occurrerent, in iis meritum situm esse, et,
mihi, siquidera
illa si

tanta vitae austeritate et rigore contentae essent vivere ; an item victus et res ad vitam necessariae
in

loco id raihi fore

ad Dei honorera patientcr illas ferrem, purgatorii proinde non esse quod tiinerem
:

4yctio

finiiii,

f < Onalelo;

ad haec, an non rem stulaggressa essem, et quid ad illam suscipiendam me movisset, cum proprium monasterium haberem. 346 Caeterum, omnia quae mihi Dominus injunxerat, omnes sententiae aliorum quas audiveram,
illisnon essent defuturae
tarn
;

nam, quandoquidem derabam, jara me iis oblatis debere gaudere, quod haec nimis quam magnaetgraviaesseut etenimin
:

raolestias et gravaraina desi-

maxima oppugnatione

et contradictione

lucrum
ei

consistere. Petebarn ergo a meipsa, cur mihi ad

orationes quas ipsa fuderam

ita e

(uam pius bienno rem hanc per preces Deo pene assidue commendaram),

pulta, ac

memoria mea effugerant, velut oblivione sesi nihil horum unquam circa me factum

cui tantum debebam, serviendum auimus deesset. His et aliis id genus considerationibus magnam mihiraetipsi vim faciens, coram Ven. Sacramento spopondi me omni qua poteram contentione alla-

esset; sola

mea ipsius opinio memoriae obversabatur;

virtutes,

boraturam,ut
clausuraeque,

in ilio
si

monasterio habitatum veniendi,

id facere

omnesquoque

imoipsa etiam

fides,

tum

quando salva conscientia

32

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

possem,

: :

19S
UXTORK
V. D. M.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
id

possem, vovendaefacultatem impetrarem. Hocdicto, quietam in momento diabolus a me recessit, meque itaque quieta mansi, et et in pace mentis reliquit
;

ut quam maxima fieri poterat adimpleretur. Venit hic mihi in perfectione regula mentem judicii illius quo Redemptor noster Chri-

unum cupiebam,

semper exindequieta fui et quidquid in hacdomo quoad clausuram, austeritatem et reliqua observatur, mihi quam suavissimum et nimis quam exi:

stus dijudicatus est

videbaraque quod

meum, illius

respectu, nihil esset. Culpara hic agnoscebam, tanquam si valde culpabilis fuissem ; et certe talis
iis qui omnes facti mei rationes non sciebant. Postquam ergo is me acriter reprehendisset (esto non eo cum rigore quo delictum coargui merebatur, et coargui debuisse multi provinciali dice-

guum

videtur

et

quam

sentio voluptatem,

tam

videbar

eminenter magna est, ut subinde mecum ipsa cogitem ecquid in terra seligere et optare possem dulcius. Nescio sane an hoc ex parte in causa sit curmeliore jam sim valetudine quam fuerim hactenus, vel an ideo hoc mihi Dominus dare solatium velit, ut, quod aliae omnes implent, ego quoque
implere possim cum ita me facere et oporteat et rationi sit consentaneum, esto id mihi quam molestissimum sit nihilorainus omnes quibus mea invaletudo nota est, id praestare meposse mirantur. Ille
;
:

bant), penitus

me purgare
statueram)

noluissern (hoc quippe

:

plane apud me mihi peccanti ignosceret,

unde eum rogavi ut

et citra iracundiara poe-

nam

infligeret. In nonnullis
;

quidem immerito me

videbam damnari
ut aliquod mihi
alia id

dicebant enim ideo id

et

me

fecisse
et

uomen

famam acquirerem,
cseteris

genus
dieere,

at in aliis clarissime

sit

benedictus,

qui omnia dat, et cujus potentia

verum

quod videlicet

videbam eas omnibus essem

orania possumus.
Saneta
in I-

349 Iioc

me certamen

tarnaiionii

eomobmtn revoeatur.

interim tamen daeinonem

valde dejecit et attrivit nam manifeste viderisi

;

religiosam disciplinara, prout oportet servare quaj apud se servabatur non potuerim, me tameu alio in loco majuri cum
deterior, et,
.

cum bonam

has technas et moliraina esse. Credo equidem Domino permittente haec omnia facta esse (duodetriginta enim annis et amplius, quibus vitam

bam

illius

rigore servare

eam

posse crederem, adhasc populo

scandalum crearem,

monasticam egi, nunquam, ne ad momentum quiB dem, expertaeram quid essetob vitam monasticam
ut scilicet intelligerem assumptam contristari) quantum ipse mihi in hoc beneficium contulisset,
,

et novitates juasdam iutroducerem. Nihil horum me turbabat aut augebat, esto me et turbari et angi propterea ostenderem, ne, quae mihi dicebantur et objieiebantur, parvi facere

et explodere viderer.

Demum

provincialis mihi in,

junxit ut coram mouialibus

facti

tormento eripuisset, simul etiam, quam hac in angustia constitutam cernerem, non mirarer, sed ei compaterer et eam solari possem.His
et quaiito

me

si

jam

transactis,

cum

post prandium quietis aiiquid

me defenderem ac mei rationem redderem quod et facere me oportuit. Cum autem et interius quieta essem, et Dominus mejuvaret, ita meam causam egi ut nec provincialis nec quae aderaut moniales ullara me
;

capere vellem (nam tota superiore nocte vix quietem habueram, quin et aliis quibusdam praecedentibus noctibus a labore etcura

damnandi causam invenirent. Postea vero, cum apud illum solum essem, multosum clarius locuta
:

nunquam vacaram,

quibus ipse auditis mitiorem se prsebuit

totus in partes

et ita

diem summopere defaquod tum in civitate, tum in monasterio meo, quid factum esset, jam innotuisset, magnae in hoc turba? et concitatio, ob eas quas supra commemoravi rationes, quae aliquam verisimilitudinis umbram habere videbantur, exorta est. Statim ergo me praeposita ad se evocavit, ut, nulla data mora, sibi me sisterem. Ego autem mox ut illius maudatum vidi, illuc quamprimum me, novas moniales meas tristea admodumet afflictas relinquens, contuli. Permultum mihi molestice impendere facile perspexi sed, quoniam opus jam peractum et confectum erat, hinc me res ea non magnopere raovit.
ut taceam quod quotidie per
tigarer), ecce,
;

meas

concessit, ut,

si

res progres-

haberet et civitatis oblocutio jam cessaret, mihi se facultatem daturum promitteret in monasteriura illud ingrediendi. Nam, uti jam referam,

sum

magnas ea res in civitate turbas 351 Duobus nempe aut tribus

nulli de rectoribus civitatis,

excitavit.

post diebus, non-

Apud
i

infemoi

maoiitratui

una cum preetore, et iu,nii Teiru 9 u p.Doquidam de capitulo, in unum convenientes, nullatenus rem hanc a se tolerari debere dixerunt (evi- mmim Bonei densenim detrimentumrenjpublieamindeaceipere), Sanctissimum Eucharistias Sacramentum inde ausi.-e

^ Orationi ergo me

dedi,

Dominum

precata ut mihi

adesset, et gloriosura

Patrem meum Josephura, ut ad suum me monasterium reduceret, eique quae passura eram obtuli. Gaudens autem et exultans, aliquam mihi pro ejus nomine patiendi, etin quoei
servire possem,

ferendum, ac nulla ratioue se toleraturos ut ea res progressum haberet. Omnes proinde religiosos Ordines convenire jusserunt duos e singulis viros doctos evocantes ut suam de monasterii hujus erectione sententiam dicerent.Quorum alii tacebant,
, ,

j,

alii

ipsum damnabant

demum

in id plerique con:

ubi prioriuam
t-i

pt

,,i

'Ki.i-

li ii,

/il

\OUt.

occasionem dari, illucabii,credens fore ut quamprimum in carcerem compingerer sed fuisset hoc (ut quidem apparet) mihi longe gratissimum, quod hoc pacto nullius alloqueudi et in solitudine aliquantisper requiescendi (quod mihi sane imprimis necessariura erat eram quippe ob assiduam cum hominibus conversationem prope exhausta et molita) occasionem haberem. 350 Ut igitur in prsepositae conspectum veni, et facti raei rationes apud eam deposui, aliquantum placata mitius agere coepit omnes autem ad provincialem causam hanc amandarunt. Ea tunc indequi ut advenit, cisa mansit, ut ab eo judicaretur illius judicio me stiti, gaudens quod aliquid pro Dei nomine me pati cernerem non enim coraperiebam in hoc facto me aut contra illius Majestatem aut contra regulam peccasse, sed omni studio
; : :

sed unus dumtaxat prsesentatus Ordinis S. Dominici (esto ei displiceret, non tam mon;isterium quam quod certo censu careret) sese opponeus, uon videri sibi dixit hancrem ejusmodi qme tam cito dissolveretur, sed mature eam expendendam disserendamque, et satis ad hoc temporis esse, nec fibtinato opus videri,quod ad episcopum negotium hoc spectaret; et alia ejus generis argumenta attulit, adeo ut hoc dicendo multum profuerit alioquin enim parum aberat (ita vehemens erat concitatio et furor) quin quod subito decretum erat, illico exccutioni maudaretur. Sed ita id fieri oportebat Dominus enim sic volebat neque omnes simul juncti potentes satis

venerunt,

quamprimum

ut dissolveretur

erant ad ejus voluntatem irapediendam. Suas

:

ipsi

ratiouesdepromebant et, quia bono eos zelo agi videbam, hincetmesine Dei oftensa pati faciebant,
et

contendere ut Ordinem adaugerem quin et libentissime vitam meam hujus causa obtulissem ; nam
:

qui

omnes illos qui negotio huic patrocinabantur, utcumque multi erant et persecutionibus variis exagitabantur Illeex OrdineS .DominiciPater qui
in

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

in iis Abulensibus motibus strenue adeo,et
solus contra

199
Al'f.TOI\K

quidem
est

omnisque
da), quem

omnes

fut

etiam ipsemet testatus

,

in processu canonizationis)

partes S. Teresiae suscepit, eamque dein consiliis jugiter adjuvit, est celeberrimus theologus Banez, qui aliquando

munus visitatoris apostolici apud Car?7ielum Excalceatum obivit, P. Petro Hernandezio eum sibi vicarium substitucnte xx Augusti]bG9. Neque solum AbuUe, sed, secundum idem ejus testimonium, Sanctse quoque adstitit in fundationibus Methymnensi, Vallisoletana, Toletanaet Salmanticensi.

(Gonzalvus de Aransemper mihi faventera et auxiliatorem senseram, ad aulam concessit, rem auctoritate sua promoturus; et sane impigre in ea laboravit. Sic etiam sanctus ille eques (Franciscus de Salcedo), cujus ante saapius memini, tota in rem nostram contentione et studio incubuit, eique oranimodis favebat, multumque laboris et graves pereecutiones iu ea

perfectionis cultor

V.

I).

M.

proraovenda subiit quem proinde semper ut patrem habui, et etiamnum habeo. Tantura porro omnibus rei hujus jiromotoribus et auxiliatoribus fervorem
:

Insuper sex annis

illi

ait

Sancta

(t. I,

ep. 19,

Dominus
beret

inspirabat, ut
si

num.

13)
illo

cum
Qeui illam "lqnendo ronlolatur.
'

se fuisse peccata confessam, ct sibi fuisse continua commercia episto-

tamquam

eam quisque ita cordi hapropria fuisset, et vitae honorisve

proprii periculum in ea verteretur;

alio

larum. Prosequitur Sancta

ita

Populus autem omnia

et

cum tamen non ad eos titulo spectaret quam quod Dei cultum houorem ea jtromotum iii crederent. Nemo non
illius

concitatuset turbatus erat, ut de uulla re

de hac vulgo serrao esset, et

vitio
,

quam nemo non mihi eam

facile videbat

M;ijestatem sacerdoti
fui

gistro de

quo locuta
:

illi ma(Gaspari Dazx) ope sua

et culpae verteret plurimique ad provincialem ac conventum nostrum venirent. Quidquid

de

spargebant et causabantur, non magis me movebat quam si dictum non esset; sed solum timor quem habebam ne forte monasterium cceptum
dissolveretur, rae

me

adesse (qui etiam de illis fuit, qui me insigniter adjuverunt) quem dein episcopus jussit magno cuidam conventui, qui mouasterii causa indictus
erat,

sno nomine interesse; in quo ipse solus uni-

summopere

lancinabat, idqi

susceperant,

inagis quod viderem fore ut illi qui mei patrocinium auetoritate sua exciderent, et quod

tandem jam aliquanto miquaedam media, quibus confici res posset, proposuit quod sane tum quidem satis fuit ad judieium suspendendum et ulterius non proceversis se oppouens, ipsis

tioribus ceria

j>

raagnis hi molestiis ac persecutionibus exagitarentur nam ex ii.s quae di* me spargebantur ca:

dendum
diciturj

sed nullius tanta dicendi vis fuit qui impedire eos potuerit quominus post paulo vitara (ut
;

milii plus quara doloris hausisse videor; etsane,si vel aliquid fidei habuissem.nullam

lumniis gaudii

omnino perturbationem motumve passa essem :sed

vel unius virtutis defectus plus

exponere cuperent, ut posset monasterium quo loquor, Dei famulus erat ipse qui monialibus sacrum habitum dederat et Veueradestrui. Hic, de
bile

etiam

caeterEe, veluti

quam satis est ut sopore oppressas, vim suam

Sacramentum

in altari statuerat

quo nomine
:

non exerant. Unde biduo illo, quo duplex illa congregatio in populo habebatur,valde turbata et anxia
fui
.

raultorum invidiam incurrit et multa passus est. 355 Semianno fere haecce duravit persecutio
caeterum
,

?"* S
torr "'"

<<i><"''' IU

si

omnes

et

singulas quibus jactabamur

sed

maximopere me
:

afflictam

Dominus

lnsce

molestias et dillicultates graves siugillatim vellem

Dum

rei in

eonnilio

regio

ngilatur,

An me potentem esse ignoras? Quid ergo metuis? mihique certo certius asseverabat monasterium hoc minirae dissolutura iri; quod mihi maximae consolationi fuit. 85S Lnterim illi informationem rei totius ad consilium regium transmisere; quod, quomodo ipsum erectum et constitutum esset, exacte a capite ad calcem scripto committi rescribendo petiit. Jam ecce magna coepta erat lis a parte enim civitatis quidam delecti ad concilium adibant; uude et a

verbisestallocutus

//

commemorare, aequo essem diffusior. Porro mirabar quid esset quod diabolus tantam adversus mulierculas aliquot vim exereret; et cur adversarii omnes intolerabile quoddam reipublica? damnura a duodecim dumtaxat mulieribus cum sua praeposita (plures enim numero esse non possunt) crederent imminere. De illis autem loquor quibus ii sese tum opponebant, qujeque tam austeram vitam ducunt, ut, si
quid in eo jacturae aut erroris situm esset, hoc in illarummet caput recideret ; dicere autem civitati ingens inde damuum accessurum, prorsus verisimile

quosdam delegari oportebat deerat tameu ad sumptus tolerandos pecuuia, et ipsa quo me verterem nesciebam. lta porro Domiuus rem est
parte monasterii
:

moderatus ut

itionem de

numquam me proviucialis mouasterii manu jusserit deponere; tantus

enim ipse virtutum omnium est cultor, ut, esto causae meae non omnino patrociuaretur, illi tamen
se totaliter nollet opponere vel refragari
:

non est, et cum ratione videtur pugnare. Plures tamen hic invenire erat qui bona cum eonscientia huic negotio adversabantur. Porro eo tandem ve- p neruut, ut tunc monasterium se admissuros et ejus erectioni suffragaturos dicerent, cum censum stabilem assumeret. Ita vero me gravabat quod amicos et patronos meos traduci ac pati videbam imo plus quam meiipsius afflictioet oppressio) ut malura non fore putarem, si tamdiu monasterium admitteret reditus quoadusque populus tumultuans placaretur;
(

sed ante

facultatem mihi facere nolebat huc redeundi quam appareret quis rei futurus esset exitus. 11 Dei ancillae solae

et desertae erant,

plusque suis

illae

pre-

cibus,
etsi

quam ego omni mea instantia, alioqui summa ad negotium hoc quam

efficiebant;

contentioue

opus esset. luterdum videbatur res tota penitus

concidere, praesertim pridie
pelleret
:

provincialis ap-

me
GonzalvM de
Aranda,

tunc enim praeposita mihi imperabat ne ullatenus huic negotio immiscerem; et hoc erat

atque, illo placato, eos rursus posse dimitti imo etiam mihi, utpote improbae et imperfectae, aliquando videbatur Domiuum forsitan id ita velle, quod censu non admisso monasterii admissionem nullatenus impetrarepossemus; et jam ipsa in hanc propendere partem et ad contractum hunc ineun:

"onciieuj de
So/ferfo tt

Gotpar /). Iwani \,_

conceptum hunc penitus evanescere. Domus 354 Ergo ad Deum me contuli, dicens " haec, Domiue, non est mea; propter te constructa et parata est cum ergo jam nullus sit qui curam ejus gerat, aequum est Majestatem tuam illam in se suscipere. Ilis dictis ita illustrata et curarum expers mansi, tauquam si omnes qui in mundo sunt homines mihi patrociuari et favere volentes habuissem; atque adeo negotium velutjam coufeetum reputabam. Sacerdos quidam, egregius Dei famulus,
:
:

dum

incipiebam. Sed

cum

nocte

illa

quae contractus
iu

illius,

jam

iniri coepti,

tirmandi diem praecessit,

oratione agerem, apparuit mihi Dominus, eumque me iuire vetuit,- si enim semel reditus possidereiu-

ii

ciperemus,fore ut eos relinquere non permitteremur: et alia nonnulla. 356 Eadem quoque nocte apparuit raihi S. F. Pe- necnonas. Mtrus de Alcantara, qui jam ex hac vita decesserat;

addebat his

qui etiam, antequam ad Dorainura abiret, magna oblocutione et persecutione quam patiebamur intellecta,

^'J^

al
recep(0t

"

200
MJOTOll

DE
se

S.

TERESIA VIRGINE.
quaundequaque circumcingebar, constitutam vidi D omnes autem arma manibus praeferre ad me laedendum videbantur, hi quidem lanceas.illi gladios,
:

V. D. M.

mibi per epistolam et obluctantibus omnibus, hujus fundatio monasterii fieret hanc quippe

summopere gaudere scripserat, quod, tam iuvitis

lecta,

sig-num esse Dorainum insigniter in eo honorandum et colendum, cum tanta opum vi diabolus ipsam

impedire satageret. Preeterea raonuerat ut nullatenus perraittercm ceusum stabilem illuc induci; quin imo hoc ipsum monitum secundo aut tertio hisce in litteris iterarat, omuia raihi ex voto in ejus

pugiones, alii sicas admodum lougas unde nulla parte perrumpere valebam, nisi me in certissimum vitae periculum conjicerem ego autem
alii
:
;

eram
tuto,

sola,

nullus ut ad

opem mihi fereudam

esset. Spiritu itaque

meo hac

adin afrlictione consti-

conMlium fundatione cessura assereus, si de censu tollendo sequerer. Jam aute adhuc bis ipsum a inorte, in inagna ill.i gloria quam habebat, ni'xerara; atque ita uequaquam, illo conspecto, perterrita fui, sed mire recreata ^emper quippe se
hoc ipsius
:

ut quid factura mihi essem nescirem, oculos ad ccelum sustuli, vidique Redemptorera Christum (non quidem in ipso ccelo, sed longe subliznem a me, in aere) manum ^uam versus me extendentem indeque ita mihi auxiliantem ut jam ex omni illa inimicorum raultitudiue neminem omniuo timerem
et ipsi,

velut in corpore glorioso

ctandum dabat, qure

magna etiam in me

gloria amicto spe-

quantumvis percuperent, nullam mihi

possent.

ad-

ex

illius

conspectu

ferre

noxam

quam ubundantissime redundabat. Prima vice qua mihi apparuit, raeraini illura, cum inihi de magna qua fruebaturgloria multareferret,iuteraliadixisse
pasnitentiam et austeritatem

359 Visio haec, quamvis inutilis et infruetuosa quam

\,.,

mihi fructum attulit postea namqne declaratum mihi est quid per lJlarn
videatur,

magnum tamen

''

mlea Tcresiae
oitendcnn,

quam

in vita egerat,

quam felicissiraam fuisse, utpote quae tanto jam donata esset pnemio sed quia (uti puto) jara ante aliquid liac de re dixi, hinc ab ea repetenda hic abstineo; hoe tantum addeus, illum iu hac visione
:

repraesentaretur; et post paulo in pari prope discri* mine et conflietu me constitutam vidi, intellexique

visionem hanc mundi hujus typum etfiguram esse: quidquid enim in illo est, arraa praeferre ad aniraam

au.^tmiin vultum prtetulisse, et aliud non dixisse

quam ne
rem

ullatenus censum admitterera, et

quamobdictis,

illius

cousilium sequi abnuerem

quibus

mox
di'ii
ii

disparuit.
,

it

veta-

357 His visis et auditis

Stupuij

non mediocriter obilli

int ne
adiniitat.

cumquejam

dies illuxisset, viro

nobili

(omnia quippe ad hunc referebantur, velut ad eum qui rem maxime urgebat) narravi quidquid mihi coutigisset, plane me nolle dieens ut de censu fir-

ofFendendam videtur. Ut enim nihil loquar de iis qui non multum Domino serviunt, nihil de hononbus, divitiis, delieiis, aliisque id ^enus rebus, quibus anima, cum non caute et diligenter, advigilat, haud dubie irretitur atque intricatur, aut qua? omnia eam saltem irretire conantur; ipsi amici, consanguinei et (quod maxime miror) etiam viri boni bellum illi movent. Ab his ergo omnibus ita me postea oppugnatam vidi, cum interim ipsi bene se et laudabiliter hoc agere
afflictam et desolatam

mando

ageretur, sed in lite urgenda procederetur. Erat autem ipse hoc in genere longe me animosior et fortior, ac proinde haec audiens niagnopere gavisus est; postea vero mihi retulit quam invite et
illubenter ad conventionem aliquam ineundam descenderet. Re porro jam ad optatiorera statum

putarent, ut,

ignorarem.
(etiam post

Si dicerem,

quomodo me tuerer, aut quid agerem, Domine mi, quam multitempore labores subierim
quae supra retuli),

plices et varios toto illo

illa

quam

insigne id

perducta, surrexit alius quidam insignis Dei servus qui bono quodam zelo actus suadebat ut
,

monitio foret ad omnia quae sunt penitus deserenda Fuit haec omnium quas uraquam passa sum, ut mihi apparet, persecutionum gravissima et maxima. lta, inquam, me suhinde
et
!

documentum

doctorum virorum judicio res committeretur. Magnae sane inquietudinis hoc raihi fuit occasio nonnulli quippe de fautoribus meis non omnino ab hoc erant alieni atque haec ex omnibus quas mihi diabolus umquam posuit insidiis ac technis longe fuit ad digerendum durissiraa. In omnibus
:

undequaqueabinimicisangustiatametoppugnatam vidi, nullum ut aliqua in re mihi affulgeret remedium, quam in oculos ad coelum sustollendo Deique opem implorando simulqne mihi in mentem veniebat quid iu hac visione vidissem, quod me salubriter velut monuit ne multum in hominibus fidu;

tamen me Dominus
tira diota sintj

adjuvit. Haec

quidem summa-

m-que enim ita paucis satis potest declarari quidquid biennii spatio, jam inde' ab mouasterii initio ad usque ejus perfectionem, indies contingebat Duo vero medii anni, videlicet hic postremus et priraus, nobis fuere gravissimi et
pcenosissimi.

collocarem etenim nullus constans et stabilis praaterquam Deus. Iu omnibus his alllictiouibus * et pressuris semper mihi Dominus (prout mihi praesiguificavit) aliquem a parte sua submisitqui mihi auxiliarem manum praeberet (uti mihi in visione
ciae
:

est

illa

superiori
,

ostenderat), ut scilicet nulla re ni;

terer

sed soli
et

ad parvam
servire

Domino placere satagerem quod exiguam hanc virtutem, quam in illi cupiendo habebara, alendam et susteutanfuit.

XIX. TurbaeAbulenses componuntur. Sancta ad suum monasterium

redit
:

dara satis

360

Et quidem idprsesertim commodum Sanctx

>ub'i

Bullam apostolicam
accipit.

Pii

PP. IV
Po/(/i<
;/

quod mediis istis turbis intervenere alterie litterx apostolicce ad eamperscriptce, quibus omnis de reditibus controversia dirimebatur.Earum etiam ipsa meminit eodem, quod modo citabam,
accidit
contigit ut,

>

m
ifii.

Vehementem
leli

hancce procellam

OCi

II.,

superioris paragraphi legimus,

quam ad finem sibi, dum To.

versaretur,ccclilus portentam fuisse S. Mater declarat Vitse suse capite xxxix hisce verbis Cnm aliquaudo orationi insisterem, solara me patenti

quodain in campo, circum me autem magnam hominum diversis moribus praeditorum multitudinem, a

cum dicit Jam nuperrime quibus concedebatur ut sine certo censu monasterium hoc erigiet fundari posset, Roma allatas essent, ipsum plene perfectum sit, idque, ut quidem videtur, non sine aliquo labore. Ergo cum de ejus perfectione apud meipsain gauderera, nec uon mecum revolverem quantum laborum hac de causa subiissem, Dominoque gratias agerem quod aliqua saltem in re opera mea uti
Vitce suie capite xxxix,
:

cum

litterse

voluisset.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A
voluisset, recog-itare

201
u CTOU
V. D. M.

mecum

coepi ecquae pro ipso

hic passa essem. In singulis autem quae feceram (qua3 aliquid esse videbantur) plurimos defectus et imperfectiones et subinde etiam pusillaniraitatem,
saepe etiam valde

quibusdam viis et rationibus apud provincialem rem egit, ut hic mihi absolutam cum aliis quibusdam ad hocce monasterium transeundi
fa-

sus, ita

cultatem daret;
videretur ut
is

parvam fidem, inveniebam. Nam ad hoc usque tempus, quo jam omnia adimpleta et perfecta esse video, numquam plene etperfecte credere potui quidquid de monasterio hoc perficiendo Domiuus mihi diceret; nihilominus non poteram de
: quod quomodo fieret, nescio ut saepe mihi ex una parte sua penitus videretur irapossibile, ex alia vero nullatenus de eo possem ambi-

prope impossibile mihi hanc tam cito concederet.

cum tamen

eo dubitare

id

364 Hanc Sancta laudem Ibanezio tribuens, veritatem utigue dicit attamen pro suo humilitatis studio unam omittit circumstantiam, quam postmodum in processu canonizationis testatam is de quo hic sermo fit, provincialis P. Angelus de Salazar. Nempe postquam Ibanezii argu:

w,a,
""'"'

,,

" en,a P r "-

mentis

jam persuasum

grere, id est,

plane crederem ipsum ad exitum per-

habebat non esse sibi

ducendum. Reperiebam tandera, Domiuura a parte sua omne bonum, et me a mea omne malura fe:

diutius obsistendum quominus Teresia ex lncarnationis cumobio ad S. Josephi transiret; fluctuabat tamen adhue, et ticentiam a S. Virgine tantopere desideratam remorabatur in dies, quippe metuens ne sopitx tantum, non penitus exstinctx,
essent illx

illius

itaque de re illa cog-itare destiti, et amplius recordari nolui, ne ob tantam defectuum et

imperfectionum mearum copiam usquara impingerem. Sit ipse benedictus, qui, cum libuerit, etiam exoranibus utilitatem novit efficere. Amen.
quibui
i

vidimus.

multorum in ipsam irx quas supra Hoc itaque animo cum esset vir bonus,

verna dr cen-

litterarum verba Ranutius, raiseratione divina tituli S. Angeli presbyter Car:

361

En mOdoipsa

dinalis. Dilectis in Christo abbatissae et raonialibus

: Vide, mi Pater, ne Spiritui Sancto resistamus, repente ita se mutatum sensit ut non ei tantum, sed insuper quatuor aliis monialibus, abitum ad novam domum concesseril.

una hac Teresi voce

Joseph Abulensis, Ordiuis Beat Marias de Monte Carmelo salutem in Doraino.

monasterii
S.
,

Ex

parte vestra nobis oblata petitio continebat, quod, licet vos ex indulto speciali Sedis apostolicse,
in vira

Contendit auctor Chronici (Ub. i, c. xi quem secuti sunt P. Fredemcus et P. Joannes a S. Ludovico, co7itra ac docent Ribera, Yepes,

'-'

^" r "

litterarura apostolicarum per offieium Sacrae Pcenitentiariae expeditarum, fundatricibus

dicti

quarumdam

Joannes a Jesu Maria aliique e primis Sanctte biographis, hxc contigisse mense Decembri anni
1562;
libri

acsuam sententiam stabilire

Fundationum, ubi Sancta
S.
;

nititur prologo
.

raonasterii
in

nuper

erecti

concesso

ait

Cum anno
.

quaecumque bona
et

habere pcssidere valeatis, nihilominus ob meliorem vitae

et particulari

commuui

frugem cupitis bona aliqua

culari

in corarauni aut parti-

Josephi mouasterio Abulensi (quo anno et ipsum fundatum est) agerem P. Garcias deToledo. mihi injunxitut illius raonasterii fundationem cum
'

1562 in

fonnam
tare,

habere seu possidere minime posse, juxta reg-ulae dicti Ordinis, sed ex eleemosynis
aliae

vobis per Christi fideles pie elargiendis vos susten-

multis rebus.... scripto comraitterem. Negat laudatus Chronici auctor P. Garciam id injungere potuissepriusquamSancta revoca?etur
aliis

scilicet

prout

moniales

dicti

Ordinis in

illis

par-

tibus degunt; id

tamen vobis

licere dubitatis

absque

Sedis apostolicae licentia speciali.

fecistis

humiliter, vobis super his per

Quare supplicari Sedem eam-

dirimtbaiur.

dem deopportuno remedio misericorditer provideri. Nos igitur vestris in hac parte supplicationibus inclinati, auctoritate Domini
Poeuitentiarias

ad ccenobium Incarnationis siquidem /j>s<i tunc ne unum quidem integrum diem in S. Josephi perstare potuerit. Ergone, quxso, integro die P. Gay^cias opus habebat ad dandum hujusmodi mandatum ? Quin imo nonne id dare potuit vel
;

Papae,

cujus

anlequam penitus eflecta esset monasterii S. Josephi fundatio, id est, ante festum S. Bartholomxi, quando ex licentia superiorum Sancta
iltic,

curam gerimus, et de ejus speciali mandato super hoc vivae vocis oraculo nobis facto, vobis, ut bona aliqua in communi aut in particulari
habere seu possidere minirae
possitis,

juxta

formam

prima3

regulae dicti

Ordinis,

sed eleemosynis et

charitatis subsidiis vobis per Christi fideles pie elargiendis vos sustentare libere valeatis, tenore prae-

sentium concedimus et indulg-emus ; non obstantibus coustitutionibus et ordinationibus apostolicis,

casterisque contrariis

quibuscumque. Datum Romse

apud
Quarti
*>l| Ittpif;

S.

Petrura sub sigillo onlcii Poenitentiariae, Decombris, Pontificatus Domini Pii Papae

anno

tertio.

suadente petierit S. Mater, quo intercedente obtinuerit, non clare compertum est. Sed optimum P. Petrum lbanez nonnihil operse huccontulisse conjecturare licet,ut advertit P. Fredericus (lib. i, c. xxxij, e proxime sequenlitteras quo
tibus verbis capitis xxxvi, quod nunc pergam exscribere Civitate erg-o jara nonnihil pacata et a, Pater ille praesentatus Ordinis S.Dominici qui
:

Has

quasi in sororii sui domo, frequenter agebat ? Me quidem certo argumentatio Chronici didUitenus pervincit; utinec pervicisse videtur diligentem scriptorem Boucher, qui ex Ribera affirmat noS. Josephi ccenobium a S. Fundatrice incoli p i<m fuisse media quadragesima seu circiter diem xvm Martii anni 1563. 066 Porro Sancta, ut e sche<' s manu inpaupnem s Jo,e ih d scripta ac nomine subsignata constare affirmat auctor Chronici (loc. cit.), e ccenobio Incamationis nihil secum detulil prseter stramentitiam quamdam stoream, vestem attritam et assutis panniculis interpotatam, fiagrum denique et fectum e ferreis calenis cilicium, Quae qv.i reculse optime congruebant cum tenuis^
i
'
i

munculse ad

quam se

recipiebat, supellc<

ijuvabat, ita
sens,
iu

rem

cordi habuit, ut,

etiam ab;

suo nobis patrocinio et subsidio adesset

ac

tali

tempore et tam opportune eum Dominus huc adduxit, ut nobis ope sua maxime profuerit : neque e nim alium ob finem huc eum illius Majestas evocasse raihi visa est; etenim ipsemet mihi postea retulit nullam omnino se huc venieudi causam habuisse, sed casu id tantum intellexisse. Tamdiu porro hic mansit quamdiu opus fuit etiam rever:

nia enim inibi paupertatem qua rabant, non in cellulis solummodo et offlcinis, sed imo in ipsa ecclesiola. Operie pretium est Chronici auctorem de hac loquentemaudire Ordn. Sancta, inquit, in parva illa casula ecclesiam perexiguam, etminutara e ligno craticulam, duplicem, densam et nonnisi ang-ustissimis patentem rimis, perquas Sacrum audire mouiales possent. Ad haec vestibulum fecit sane quam angustum iu quo tura
:

ecclesiae

tum monasterii

porta erat. Et

di
.1
1

1superposuit imagunculas, alteram B. Virg'inis, S. Domini nostri sephialteram, ut uterque, secundum

promissionem, custos monialium

foret: quae

quidem

imagunculae

: ;

202
&UCTORR

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
intelliguntur,

V. D. M.

jmagunculaehodiedum apud Patres nostros Madriteuses in oratorio sacristiae extant. Signo autem ad divinum officium dando inserviebat campanula,
trium librarum non amplius pondere, suspensa in quodam parietis cavo; quo nulla ex parte non esset
paupertatis indicium.

quam ab illo qui hac

lingua loquatur.

i)

Eamdem campanulam, quam

merito S. Matris reliquiis annumeraveris, ad annum usque 1634 servatam, K. P. Stephanus a

Josepho, tunc ordinis nostri ex Abulensi monialium coenobio ad Pastranenses nostros, apud quos Congregationes geneS. ralis,

Servamus et profitemur regulam B. Virginis de monte Carmelo, ab Alberto patriarcha Jerosolymitano datam, eamque puram, primaevam et sine ulla relaxatione, et qualem eam confirmavit et approbavit Innocentius IV anno Pontificatus sui V, post Christum uatum MCCXLVIII. Omnes porro qnos
subiimus labores et molestiae amplum mihi opera? pretium futuri videntur, et, licet regulajam aliquantulum stricta sit (numquam enim vescimur carnibus, nisi id suadeat necessitas, et octimestre jejunium servamus, nec non alia id genus, uti in primaeva regula videre est), multis tamen sororibus rigor hic nimis quam parvus et tolerabilis videtur hinc etiam alia non pauca observantur, quoe, quo
:

Praepositus Gene-

rales fieri solent,

traustulit.

Ac mos

est

inde ad

hodiernam servatus diem

ut illaCapitulares

ad ses-

siones suas convocenturj

nimirum ut primitivo

trum

animi Paqoc sonitu, pauperi adeo atque humili, excitentur ad recordationem ac Ordinis nostri

prima regula majore cum perfectione

et sinceritate
in

continuationem observantiae illius etdisciplinaemoKeformanasticaa qnae primis temporibus in nostra

tione viguerunt. Haec
Deo
tetn:
et

servetur, nobis visa sunt esse necessaria; et

Do-

ille (lib.

i,

cap. xliv).
liuc ad sacra

mino futurum confido, ut, quod coeptum est opus, insignem habeatprogressumet augmentum, quem-

homim-

367

Eo

ipso die,

Sancta

ait,

quod

but plaoen-

officia celebranda, eteas quae hic eraut, instituendas venimus, summa me sensi in animo voluptate p^r-

admodum mihi Majestas iilius significavit. 369 Pro coronide hic partem afleram

capitis

Dei erga

,f

fundi.
in

Cum, priusquam monasterium ingrederer,

vidi,

templo orarera,

pene

in

raptu constituta,

Salvatorem nostrum Jesum, qui me magno cum affectu videbatur suscipere, coronamque capiti meo imponere, gratias mihi velut agens pro eo quod in Matris suae gratiam praestiteram. Alio tempore, cum simul omnes in choro post Completorium ora-

vin Yiae perfectionis, in quo pro sua ad sanctum eum locum vocatione grata ment.is suee sensa, Deum compellans, Sancta effundit. Quando, exclamat, o Creator et Domine mi, tantam dignitatem promerui ? Multos circuitus, flexus et reflexus fecisse videris, quaeritans
:

"nierifordlom
et

bonilaitm

fxtolUm,

quomodo

te nobis reddere

Deiparam Virginem summa in qua nos omnes contivelu protegere videbatur, amictam vidi nere et simul etiam agnovi quam Dominus sublimem glotioni insisteremus,

posses viciniorem misericordia tua faxit ne nostra nos culpa id amittamus. Intelligite, quaesoex amore Dei, carissimae, magnam illam misericordiam etgra-

gloria, et cyclade alba, sub

tiam

quam Dominus
:

praestitit illis

cere est dignatus

et

quas huc perduunaquaeque vestrum serio id

Majestas ejus, e
solis

apud

se expendat,

cum

duodemelio-

riae

graduin monasterii hujus monialibus daturus

cim quae hic sumus, ipsam

unam

esse voluerit. Et

esset. Statim

autem ac sacra Missarum officia hic celebrari coepere, mire erga domum hanc populus plures quoque mouiales adraittebanaffici coepit quin et Dominus animos illorum permovere tur
:

quot sunt, imo quanta multitudine sunt,

me

incipiebat qui prius nobis maxirae adversati erant, quo et nobis faverent et eleemosyuis suis succurrerent

itaque probare se ostendebant id quod ante adeo erant aversati, ac paulatim a lite prosequenda cessabant, jam se ad oculum videre dicentes, opUs
:

res,quashunc locum quam libentissimesuscepturas scio Sed dedit eum Dorainus mihi adeo male eum promeritae. Benedictus sis, Domine, et confiteantur et laudent te Angeli omnes, atque adeo quidquid creatum est hoc namque beneficium vix ullo potest obsequio compensari, ut nec alia plurima quae mihi contulisti. Quod enim primo me ad vitam monasti!
:

id esse dextrte Excelsi,

cum

Majestas illius id per

cam et religiosam vocaveris, summum et singulare quoddam beneficium fuit sed quia tam male me
:

tantas oblocutiones ac repugnantias promoveri ac perfici voluerit ; adeo ut hoc tempore nullus sit qui consultius putetipsum non fuisse constructum unde ita universi nobis de eleemosynis prospiciunt, illas, nobis non rogantibus aut quidc ut Dominus ad quam ab aliquo efflagitautibus, submittendas eos excitet, et ita bene simus ut rerum necessariarum prorsus nulla nobis desit id quod semper futurum, quod enim sorores numero in Domino confido sint, si quod debent faciant (.sicuti per Dei paucae gratiam jam faciunt), certa sum fore ut nihil illis unquam desit, aut ipsae cuiquam petendo importunaj sint aut molestae at Dominus ipsarum curam
:

gerebam, Domine, hinc ulterius mihi noluisti nam in tam multarum bonarum ibi fidere congregatarum multitudine, nequitia mea non apin eo statu
;

paruisset, nisi
:

cum jam ad vitae extremum

pervenis-

sem eam enim celassem et occultassem, sicut ad multos annos eam celavi. Sed ad talem me, Domine,
locum deduxisti,
in

quo ob tantam monialium quae

hicsunt, paucitatem, aliquidcelariposseimpossibile videatur ; utque majori cautela et circumspectione occasiones super meipsam advigilem, omnes mihi fateri necesse est, Domine, non prsescindis. Quare posse

me jam ullum ad me excusandam argumen;

tum

adferre

unde magis tua opus habeo misericor-

geret, sicut hactenus gessit. ltaque

summae

raihi

dia, ut

cousolationi estinter

animas

ita

ab omnibus rebus

u6i monialet

euai

u>l

prt-

denudatas et sequestratas degere. 368 Omue illarum exercitium est sedulo curare quomodo in Dei famulatu seraper aliquem progres-

mxv* reguU
obiet vnnttam

sum
tium

faoiant
est
;

informat,

nisi forte

unicum earum solade aliquo autem homine videudo cogitare, ut sic ad Sponsum suum magis amandum
:

solitudo porro

indulta, a data est, qua bina Sacrae Poenitentiarix CardinaliS. Angelijam pridem Abulam Ranutio et missa,a Pio 1 VSummo Pontifice confirmantur; denuo pro omnia vi horum indultorum peracta Dei. ratis habentur Pius episcopus Ser vus servoruin

quod delinquam, mihi ignoscas. 1565 1565 Anno 370 Denique subnexa Bulla apostolica anno PtoPP.t*
indulla pri'

dem

concctt*

de erigendo
monatlerio,

excitentur,

summa

illis

crux et molestia

est,

estois

Hinc etiam etiam sit nullus huc venit qui isthoc intentum non habeat
sanguine conjunctissimus.
et qui quid aliud spectant, nec satisfactionem ipsis adferunt, nec eam in ipsis inveniunt Adhaec non

forDilectisin Christo filiauus priorissae, seu matri monialium san nuncupatae, etconventui monasterii et GuioS. Josephi Abulensis, et Aldoncae Guzraan mulieribus viduis, incolis Abulenmari de Ulloa,

sibus,

salutem,
est,

etc.

Cum

a nobis

petitur

quod

justum

tam

vigor aequitatis quara ordo exigit

officii

alia illarum est lingua quam ut de Deo loquantur hinc est quod neminem intelligunt, nec ab ullo

rationis, ut id

per sollicitudinem

nostri ad

debitum perducatur effectum. Sane pro parte vestra nobis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRlb.

nobis nuper exhibita petitio continebat; quod alias, postquam vos inChristo filiae Aldonca et Guiomara,
quse, ut asseritis, illustres et viduse estis, pia devotione motae, cupientes terrena pro ccelestibus et

203
in

tempore existentibus

prsemissis efficacis defen-

*>cto..

transitoria pro aeternis

tare,

felici

commercio comrauad

ac de bonis vestris vobis a Deo collatis pro

salute

sionispraesidioassisterent^facerentque^euquilibet eorum faceret, vos et moniales praefatas concessis indulto,licentiaacfacultaiehujusmodi,omnibusque et smg-ulis praemissis pacifice frui
et inviolabiliter

DM

animarum vestrarum

unum monasterium

Dei Omnipotentis laudem et honorem, sub vocabulo et invocatioue vobis bene visis, construere, erig-ere
et aedificare proposueratis et desideraretis,

g-audere; non permittentes vos et eas desuper per praedictis Ordinis Beatae Mariaa de raonte Carmelo
et

aliorum quorumvis Ordinum superiores, prae

priores,

latos,

idque

absque

Sedis apostolicae speciali

aut alios quoscumque tam ecclesiasticos

culares judices et personas,

reformatores, visitatores et fratres

posse dubitaretis, quasdam expressa a Sede apostolica seu

tentiaria, et inter alia ut

indulto facere sub certa forma tunc

illius

quam

sie

cujuscumque

status

Sacra Poeni-

nialinra,

in

numero

et

unum monasteriura raosub invocatione vobis bene

gradus, ordinis et conditionis fuerint, et quacum que, etiam pontificali, dig-nitate vel auctoritate
apostolica, fungantur, publice vel occulte directe vel indirecte, quovis quaesito colore vel in genio, quomodolibet indebiie molestari, perturbari vel inquietari contradictores quoslibet et rebelles
:

etiam

visis, Reg-ulae

et Ordinis Beatae Rfaria >[de monte Carmelo, ac sub obedientia et correctione pro tem-

pore existentis episcopi Abulensis, cum ecclesia, campanili, carapanis, claustro, refectorio, dorraitorio,

percensumm

ecclesiasticam et alia juris remedia

horto et aliis necessariis oflicinis construere et

npcnon in eadem ecclesia unam seu plures cappellaniam seu cappellanias erig-ere, ac monasterium et cappellaniara seu cappellanias hujusmodi ex vestris propriis bonis competenter dotare
aedificare,
,

opportuna, appellatione postposita, compescendo ; invocato etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii saecularis,

cum

aliis clausulis et

dero^ationibus

tuncexpressis.

et

foret,

postquara sic constructum et erectum ac dotatum illius moniales in eo pro tempore existentes
et sing-ulis privileg-iis, gratiis, imranni-

omnibus

374 Vosque in Chri.sto filiae priorissa et con- deV***ru* n adm,Uen " ventus per alias etiam, ab eadem Sede seu Sacra ? Pcenitentiaria praefata, alias etiam sub certa forma e' tunc expressa, etiam per quas ob melioris vitae
frug-era

inter alia, ut

bona aliqua

tatibus, exemptionibus, praerog-ativis, libertatibus,

in

communi aut
possitis,

particulari

de condendii

concessionibus etindultis, quibus aliadicti Ordinis monasteriadejure, usu et consuetudine vel aliasin g-enere utuntur et potiuntur et gaudent, uti, potiri et gaudere vobis concedi et indulg^eri.
vos et moniales dicti monasterii pro tempore existentes, pro illius felici reg-imine et

habere seu possidere rainime

reg-ulae dicti

juxta

formam primae

Ordinis, sed ex

eleemosynis et charitativis subsidiis vobis per Christi fideles pieelargiendis, vos sustentare libere
et
licite valeatis,

comtitutionibui.

371

Quodque

litteras,

concedi et indulg:eri, obtinuistis prout in sing-ulis litteris praedictis desuper

contineri.

confectis dicitur plenius

sing-ula pro

gubernio ac directione, quaecumque statuta et ordinationes licita et honesta ac juri canonico non contraria condere et ordinare, et postquam condita
et ordinata forent,
illa

Quaeomniaet
nobis
rutahubuit ac
c0 "fi rmavil
-

illorum subsistentia tirmiori a

apostolico petiistis

munimine

roborari.

iu

toto vel

in parte juxta

temporum qualitatem
alterare ac in

375 Nos ig-itur vestris justis postulationibus grato concurrentes assensu, erectionem raonaste-

in melius mutare, reformare,

totum

tollere, abrog-are, et alia sirailia

tam condita quam mutanda, reformanda, alteranda ac denuo condenda statuta etordinationes hujusmodi apostolicaauctoritate, ex tunc prout ex nunc et e contra, confirmata fuisse
et esse,

condere, impartiri, et

indultum, voluntatem, statuta obedientiam eidem Ordinario ex indulto praedicto super dicto monasterio ac dilectis in Christo filiabus Theresa de Jesu, nunc moderna abbatissa, seu matre forsan
rii
, ,

ac inviolabiliter observari debere

sicque

nuncupata, Maria Elisabeth et Annade Angelis, olim in monasterio mouialium Incarnationis extra muros Abulenses, nunc vero in dicto monasterio S. Josephi deg-entibus,
rii

perquoscumque judices
apostolica,

et personas quavis,

etiam

eorum

auctoritate fung-entes, sublata eis et cuilibet quavis aliter judicandi interpre,

ac aliis dicti monastemonialibus pro tempore existentibus, debitam

,

dandam
in

et

decreta,

ac

omnia

et

sing-ula alia
ff

tandi et definiendi facultate et auctoritate, judicari ei interpretari et definiri debere ; irritum quoque et

eisdem
,

litteris

coutenta, et inde sequuta quag,

inane,

si

secus super his a quoquara quavis auctori-

curaque licita tamen et honesta sicut rite et provide g-esta sunt, rata et grata habentes, illa apostolica auctoritate
pti patrocinio

tate scienter vel ig-noranter contig:erit attemptari,

confirmamus

et praesentis scri-

decerni et mandari.

372 Et districtius in virtute sanctae obedientiae, ac sub suspensione a divinis quoad episcopos vel
alios majores praelatos, quo vero ad alios nicationis majoris latse seutentiae pcena,

excommuquam conqua non

erg*o omniuo hanc pag-inam nostrae confirmationis et communitionis infriug"ere vel ei ausu temerario contraire; si quis autem etc. Datum Romae apud S. Marcum anno lncarnationis Domi-

communimus.

Nulli

hominum

liceat

tra facientes ipso

faclo incurrere

et a

nicae 1565, xvi

Kal. Aug-usti

Pontificatus nostri

msi perSedem apostolicam, praeterquam in mortis articulo, absolvi possint, decerni ac quibusvis ju;
dicibus et personis
iaribus, quavis,

anno

sexto.

tam

ecclesiasticis

quam

siecu-

etiam apostolica, auctoritate fun-

gentibus, ne vos et pro tempore existentes dicti monasterii raouiales directe vel indirecte, quovis quaesito colore vel ing-enio, quomodolibet indebite molestare, perturbare et inquietare auderent seu

XX. Primas moniales suas ad sanctimoniam et animarum zelum

informat
:

Vitam suam

iterato de-

praesumerent, inhiberi; ac, si secussuper iisa quoquam quavis auctoritate scienter vel ig-noranter contigerit attemptari, etiam irritum et inane etiam
decerni.
I.

scribit, ac

librum componit de Via

Perfectionis.

373 Necnon quibusdam judicibus tunc expressis, quatenus vobis et dicti monasterii monialibus pro

Qiuv restant in libro S. Teresia? de

Vita

sua

ca-

pita quatuor res varias continent nullo pas-

sim

204
APCTont
N
-

DE
hislorico ordine digestas.
:

S.

TERESIA VIRGINE.
posse
tia

5im

Ex iis pauca jam

semen
ei

ejus sic siccari, sed, quia ex obedien-

delibavimus

S.Rtfbrma-

rum

reliqua autem usuvenient in postemax {me quando de visionibus ac prophetiis

hoc

injungebatur, rationem

suam naturalem

X ejus dicemus. Nunc vero ut biographicam seriem prosequamur, apte sese nobis offert liber Fundationum qui liber prae illo de Vita, quo haclenus utebamur, id etiam majoris habet commoditatis quod plerasque in eo laudatae personae propriis appellentur nominibus, et anni diesque rcrum unde gestarum passim accuratius signentur iis apud diversos scriptores inquiren<lis mihi jam minus insudandum erit. Alteram praeterea actis suis illustrandis prxferet Teresia facem nempe plurimas epistolas ab anno 1568 ad annum usque 1582, qui postremus vitae ejus fuit, ad va; ; :
.

captivavit in obsequium Christi ; quod id valde deliberate et rite sibi injunctum esse crederet. Al-

tericuidam sex aut septem negotia valde inter se repugnantia peragenda injunxi quae tamen illa
;

tacens omnia suscepit

quod

sibi

quam

maxirne

possibile crederetomnia illa simul exequi.

380 Erat apud nos puteus aquam (ut dicobant " d vdi<,, unx qui ipsius periculum fecerant) satis insipidam con- ,a?w%. tinens, et impossibile videbatur eam alio derivare

quod admodum profundus

esset.

Vocavi ergo
:

fa-

brosquirem
gere vellem,
videretur.
//

executioni raandarcnt
petii a

qui

cum me

ridereut, peterentque cur

pecunias frustra prodisororibus quid ipsis hac de re

liei

lios va?iis de negotiis conscriplas. ZllLibrum igitur Fundationum suarum itaorAbul.r moi a

ad

Quarum una ait: Dominum enim spectat

, ;

periculum

fiat

curare ut nobis de

cur

Quinquennio toto postfundatuin conventum S. Jo?ephi Abuhe, in eodem sum commorata, quos annos(ut mihi quidem modo videtur) omnium quos
ditur
:

adhuc h;ibebo, existimo fore quietissimos, ad quorum quietem et tranquillitatem anima mea
in vita

aqua provideatur atque ut ea, habeamus quaa et cum Majestas ad victum sunt neccssaria ejus minore sumptu nobis dare aquam domi possit, haud dubie id factura est. Videns ergo magnam qua id dicebat fidem, ipsum ut certo futu//
//

//

saepe

adhuc

aspirat.

Hoc

ipso

tempore

puellag quae-

B dam pietate praestantes ct juvenculae, quas jam tum mundus (uti quidem videbatur) ut suas possidebat,
prout quidem exterius veste et spleudido eleganReligionera hanc intique oruatu praeferebant
,

rum mihi persuasi nem rem fieri jussi

et

contra aquilegis opinio-

et placuit

Domino

inde nos

satis sufficientem et aquae potabilis canalem, uti

citissime valedicere faciens, ad

quashisce vanitatibus Dominusquam suam domum conduxit, tantaibi singulasperfectione donans uthocipsa videns non parum confunderer. Cumjam tredecim numero essent qui erat is quem statutum erat non transcendere\ ego inter animas tam sanctas ac mundas agens, non mediocrem in meipsa voluptatem sentiebam; quarum omnium ea erat cura et studium,
gressae suut
:

eum modo habemus, educere. Ego hoc intermiracula non reputo, cum alia id genus multa dicere possem, sed ut fidem quam sorores illae habebant, ostendam, cum id ita ac dixi contigerit qmiuiam
:

primarius meus scopus non est liorum monasterio-

rum monialium

elogia conscribere

eo quod, quas

Dei bonitas est, omnes usque in huuc diem eamdem vivendi rationem servant, et quia de his aliisque plurimis scribere longum foret, esto id nonsine
fructu fieret

quomodo Domino
inter

servirent

eumque
illius

laudarent.

momu?
'

37^ j D i
stravit

quoque Majestas

nobis ea quae
,

'"

eV/afii'

necessaria erant, etiam nou petentibus

;

submini-

uam subinde fit ut posteaad Ordinem accedentes ad similia facienda animentur. At, si Domino visum fuerit ut h-aec sciantur et in populum innotescant, poterunt praelati priorissis injungere
:

cumque ea aliquando deessent (quod certe erat quam rarissimum), tum magis laetabantur. EquidemDominum laudabam et gratias ei agebam,
eximias in ipsis viderem, atque imprimis quemdam rerum omnium, praeterquam

ut haec scripto committant.

381

Cum

ergo

inter hasce

angelicas animas
videbantur,

7 an,m

an 9'-

agerem

quod

tot virtutes

(veri enim Angeli mihi e.sse .'^J^J quod nullam iraperfectionem, tametsi interiorem, ammarm m

me

celarent

adhaec gratiae et ardentia desideria

et a

uiilat,

quomodo
riorem
ibi

ei

servirent, negleetum. Ego, quoe supe,

rebus creatis divulsio,

de rebus necessariis me sollicitam fuisse aut laborasse memini etenim certissime mihi impressum erat, Dominum minime defuturum iis quae de nulla alia re quam quomodo ei placerent, sollicitae erant aut anxiae. Ac si inter;

agebam

numquam

summa
quam se mentum

erant

solatia erat

quam Dominus ipsis dabat, omnes quoque earnm deliciae et solitudo; unde mihi asseverabant num:
:

solitudine satiari
esset

itaque fiebat ut

illis tor-

quod ab

externis, tametsi fratribus et

l!

sororibus, visitarentur; quae vero

dum quod datum

erat, pro

omuibus non

sufficiebat,

dum

ipsaque hoc distribuendum ac dandum iis dicerem quae plus opus haberent, unaquaeque se eam non
essearbitrabatur; itaqueipsum intactum manebat,

majorem ad agencommoditatem habebat, sese etiam beatiorem reputabat) cumque harum aniin eremitorio

usquedum Dominus

sufficientem pro

omnibus

elee-

mosynam
c*c*i ueobc-

submitteret.

afficior, esto

De obedientiae virtute (erga quam ego mire eam exercere non scirem, usquedum

hae Dei ancillae

me
si

rare nequirem,
dicere, quae

ejus usum ita docuere ut ignovirtutem haberem) multa possem

liic in ipsis
:

mentem

venit

uotavi. Unum mihi hic in nimirum, cum quadam die mensae

,

valorem ac pretium considerarem, nec non ipsis ad patiendum eique serviendum dabat, qui certe muliebris non erat, saepe mihi videbaturfore utquos Dominusin ipsis collocabat, thesauri ad magnum aliquem finem aliquando tenderent; quamquam id quodpostea contigit, mihi tuncin mentem non veniret tunc namque id impossibile mihi esse videbatur, quod nullum viderem principium aut fundamentum e quo hoc iraaginan

marum

animum quem Deus

in refectorio assideremus

portioque nostra essent

fuit parvulus, at

aut colligere quis potuisset. Itaque cum siraul cum tempore desideria mea increscerent, et indics atque
indies ardentius desiderarem animae

cucumeres, datus mihi cucumis

interne
putris.

cuipiam pro-

Equidem
ex

dissimulatione
iis

utens

desse

quamdam

e sororibus,

quae plus ingenii et

majores naturse dotes habere videbantur, quo obedientiae illius periculum facerem, ad me vocavi,

ejusque bonum procurare quoquo modo posse , saepenumero mihi esse videbar instar vin magnum aliquem thesaurum possidentis qnem
,
,

huncque cucumerem

in hortulo,

ut plantaret injunxi.

Petit illa

quem habebamus, rectumne eum an

transversum terree indi oporteret. Medicente transversum ut plantaret, abiit et quod jussum erat adimplevit, nullatenus ut
ei in

mentem

veniret non

quidem is in omnes effusum et dispertitum vellet, at cui manus, quo minus eum distribuat, alligatae sunt. Videbatur ergo mihi anima mea velut ligata: gratia enim quas ei Dominus hisce annis faciebat, maximae erant; omnia vero male mihi et inutiliter existimabam impendi. Servicbam quippe Domino
per

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

per miscras et tenues orationes meas, et apud sorores, idem ut facerent, utque erga animarum salutem et Ecclesiae ipsius augmentura, atque omnium
qui

205

384

Eumdem finem suum

at Sancta, ila

P. Roderico Alvrez
V
:

*ocrot

de se scribens

Oratio ejus ac

M
'J*.'

',

cum
;

ipsis tractarent, asdificationem et

bonum

moniahura quas mstituit, eo potissimura spectat ut ad catholicae fidei augmentura, quem etiam ob finem
,

,,

ua r-

exemplum, mirifice afficerentur, identidem procurabam et in hoc intensa mea desideria impendere
satagebam.
ut v Uk

sanrti</"-

monia
Deo 06

rent iiiyi"'"
li

" '

Hci$i!latai.

382 Imo non desideria solum atqueopera, sed etiam scribendi laborem. Nam, prseter iteratam ViLv sucV scriptionem, stylum impendit concinnando prcvstantissimo illi Commentario qui Via Pcrfectionis inscribitur. Notabile est Commentarii iltiusinitium, quo docemur quam prxsertim ob causam S. Fundatri.r, statuerit tam arctse paupertati ac tam severis legibus novum suum monasterium obstringere. Principio, inquit, cum monasterium hoc, ob eas quae in prsenominato libro (quem,
uti

primum suum mona.^terium inchoavit nec non D ad Ordinis sui bonum referatur {tora. I, ep. 19, num. 1G). Scilicet religiosas domos, si vigeat in iis disciplina, fidei pietatisque arces quasdam et munimenta sestimabat quod ipsa pidcherrime
:

exprimit capite

hunc modum ob quem potissimum hac

gregavit,et

ejusdem Vise Perfectionis, in loquens: Ut erg-o ad primarium finem

111

in domo nos Dorainus conetiam ego maxiraopere vellem ut aliquid essemus,quo Majestati ejus placere possi-

adquem

jam

dictura est, conscripsi) allatse sunt rationes,

nec non ob qusedam Domini raagnalia, quibus ostendebat quantopere hac in dorao nomen suum glorifi.

mus, revertar, quandoquidem videmus mala saeculi hujus tam enormia esse, ut multa? huraanne viresad hocce haereticorum, quod ita passira gliscit, incendium restinguendum satisnon sint, idem mihi facto opus videtur quod tempore belli fieri consuevit. IIostibus namque universum provincisealicujusagrum
depraedantibus, princeps ipse
intra

candum

esset, fundaretur,

propositum aut intentum

in id aspe-

jam

in arcto positus,
recipit,
:

meum
:

non erat ut tanta quoad exteriora

aliquam se arcem aut civitatem

arte et praesidio

quam
unde

aut ut sine censu stabili fundaretur imo vero voluissem sufficientes reditus habuisset, nihil ut ei aliquando deesset. Sed id volebam ut imbecillis etimproba, tametsi multaebonse rationes
ritas induceretur,

undequaque omni
illius praesidiarii

communit

quam propria commoditas Hoc ipso in tempore certorumore intellexi immensa Galliae damna, et quanta illi regno mala haeretici intulissent, quam denique longe latead hoc faciendum potius

me

impellerent.

subinde in hostiles copias er n ptionem faciunt, et, quia hi soli plus possunt (13 lecti omnes) quara plurimi milites meticulosi possent, hinc saepe contingiteos victoria potiri, aut, si eam aliquando non referant, saltem non succumbere nam, quia nullus inter eos est proditor, hinc
:

-^

que scelera illa secta se dififunderet Qui sane rumor incredibili animum
oppressit:
et,

et proserperet.

meum

angustia

tanquam

si

aliquid potuissem, aut

alicujus etiara raomenti fuissem, flens ad Dominum clamabam, utque tanto malo mederetur, enixissime

eum sum

precata. Mille mihi vitas, pro vel unius

ibi

expugnari omnino nequeunt, nisi forte fame qua? tamen hoc in loco non potest esse tanta, ut eos sese hosti dedere cogat ea quidem facere posset ut morerentur, non autem ut victi dicerentur. 385 Quorsum autem ego haec attuli? Vt nempe intelligeretis, carissimse, hoc nos incessanter a Deo petere debere, ut, qu lllius misencordia est, ex
;
:

advertusfio't

"*P irtlua -

animae de tanta

pereuntiura multitudine, libe-

hac bouorum Christianorum arce quse hodie reperitur,

ratione et salute ponere paratissima videbar. Sed, cum me et foerainara, et quidera imbecillem, et ad aliquid

voluissem,

eorum quae ad Dei cultum spectantia exequi exequendum prorsus ineptam esse viderem, omnia quoque desideria mea id spectarent (uti et raodo spectant) ut, cum Dominus tam multos
habent inimicos, amicos autcra paucos, hi saltem pauculij boni essent; firmiter apud memetipsam
statui,

ad hostes transfugiat, duces vero arcis aut civitatis, concionatores, inquam, et theohujus logos, in via Domini animosos et quam maxime strenuos efficere dignetur quod autem maxima illorum pars in monasteriis etKeligionibus agat, has ipsas Religiones in sua perfectione et vocatione ma-

nemo

gnos facere profectus

:

velit;

quod sane perquam ne-

exiguum

illud

quod in

me

erat, praestare,

euangelica

scilicet consilia

quam maxima possem

illoe

q perfectione sequi,
et ;>o
>'i>

et operara dare ut pauculoe

ii

quae hic sunt moniales, idem facerent. 383 Hoc equidem futurum confido in eminentis-

cessarium est etenira eajam sunttemporaut (sicut dixi) non jam tam saeculare quam spirituale nos brachium defendat necesse sit. Quod autem nos foemina? nec in temporalibus nec in spiritualibus Kegem F nostrum adjuvare possumus, tales saltem e>?e studeamus, ut preces nostra?, ad hosce Dei famulos,
qui tanto seipsos labore

sima Dei misericordia, utpote qui auxilium suum nunquam denegat 111 qui propter ipsum orania deserere proponit ac spero fore ut (cum ipsse sint tales quales ego eas in meis desideriis depingebam) defectus et imperfcctiones meae inter virtutes illarum
i ;

per

tumper doctrinam, tum bonam vitam communierunt, et, ut Domino

in necessitate subsidio forent,

hac

omnimodis

ela-

idoneae repeborarunt, adjuvandos convenientes et

riantur.

vires nullas habeant, et aiiqua saltem in re ipsa Do-

mino possim placere adhaec ut, cum omnes ita assidue pro defensoribus Ecclesise, pro conciouatoribus, oremus, aliisque viris doctis ipsam propugnantibus, hunc ipsum Dominum meum, qui ita opprimitur et beneficia angustiatur ab iliffl quibus tam multa adjuvemus, dum hi piiestitit, pro eo ac possumus quidem proditores iterum illum cruci affigere, ac ne
:

ego rem magnofervo386 Petetis ex me fortasse cur hancce " juvari a nobis velim eos tanti faciam et aestimem, et

quod scilicet qui nobis meliores sunt. Respondeo vos satis intelligere credam quam multum nondum quod ad hanc vos doraum conDomino in qua ab omnibus negotiis, occasionibus
:
,

duxerit,
et

rerum saecularium impedimentis ita sequestratae beneficium, quo vivitis. Est autem singulare hoc
Quocirca de quibus loquor sed sane maximo, ad hoc credatis velim, non parvo, subsidio. quod illi suspiciunt certamen, opus esse impetremus, duo illa quoe dicam, a Deo Ut ergo obtinendis d.gnae rogo vos,tales esse studeatis ut his primum est, ut inter tam inveniamur. Quorum qui hodie vivunt, multos doctos et religiosos viros ad id quod dixi multos reperire sit qui necessarias qui non satis ad hoc eos autem dotes habeant lpsum 00

quo caput suum reclinet illi relinquere velle viChristo dentur.... Juvate me, quseso, carissimae in hac pro re orando sorores, identidem Dominum hanc enim ob causam vos huc adduxit et conjunxit; negoheec est vocatio vestra haec vestra esse debet
in
:

nou fruuntur

ii

tiatio et

studium, hoe vestrum desiderium huic rei vestras dedicare lacrymas, huc vestra? tendere debent postulationes et preces, non pro mundi hujus
;

negotiis, carissim.

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

206
AscTOKB
'

DE
:

.y

ipsura apti vel dispositi sunt, Dominus dignetur unus quippe perfectus plus hac in re efficiet

TERESU VIRGINE. mum Eucharistiae disponere

S.

utpote cui,

dum templa demoliuntur

unquam

Sacramentum hodie vilipendunt D

et destruunt,
si

quam
in

imperfecti multi. Alterum

(quod, uti dixi,

e6t, ut, post-

ejushabitaculaeripiunt. Bene quidem,

adtibi complacendum

quid ipse
;

quam

certamine

est) et in

acie constituti fuerint,

non sane exiguum sua eos Dominus

praetermisisse

sed

jam omnia quam consummatissime

adimplevit.

An

protegere et tueri dignetur, ut et magna illa quffi in mundo sunt pericula queant evadere, et adversus illicem sirenum cantum, in parum tuto hoo mari, aures obturare. Qua quidem in re si quid

manu

non, dilectissime Pater, satis erat, quod, dum viveret, non habuerit ubi capui suum reclinaret, et quod semper continuo gravissimis in laboribus egerit nisi etiam ei sua, quae ad amicos suos invitandos et
excipiendos (quod infirmos nos videat, et eos qui

clusae, pro illo

Deo obtinere possimus, non segniter, esto hic redepugnamus; atque ita fiet ut omnem

quem hoc

in angello construendo laborem subii, optime me putem impendisse: inquo etiam scopus et propositum meum fuit ut haec B. Virginis, Dominae et Imperatricis nostrse, rcgula eadem in perfectione qua primum inducta est, observaretur.

laborem suscipere debent, hujusmodi cibo sustentari debere norit) in terra habet, habitacula jam eripiantur? An non plusquam saiis ac sufficientissime pro Adami peccato satisfecit ? An, quotiescunque in novum aliquod crimen incidimus, suavis-

simus hic Agnus luat et exsolvat oportebit? Ne

permittasid, obsecro, clementissime Imperator; at tua se Majestas placari ac repropitiari sinat ne
:

etquasiiu*
utiliiatit
,jr

obU-

887 Nolite vero existimare inutilem vos operam sume re, dum identidem et assidue hoc ipsum a Deo
petitis
sit
:

reperire

enim non paucos

est quibus

grave

respicias, quaeso, peccata nostra;

non posse multum pro sua ipsorum anima Deum oratio hac melior est? An forsan grave vobis est quod hac oratione nihil de pceua vobis in purgatorio debita minuatur? Certae estote, per aequissimam et convenientissimam hanc
rogare. At quaenam
or.itionem promerituras vos ut haec allevietur ac miuuatur. De eaetero, quod ad ulteriorem ejus remissionem deerit, desit in nomine Domini. Quid enim refert, me etiam ad diem usque judicii in pur-

mum
tum

sed in SanctissiFiliuin tuum, qui nos redemit, et tum in illius,

in gloriosissimae Matris ejus atque tot Sancto-

rum

ac Martyrum, qui pro nomine tuo mortem non dubitarunt oppetere, meritaoculos conjice. 390 Sed hem! quaenam, obsecro, ego sum, Do- n.gcqm^ mine quae te hic nomine omnium ausa fuerim /*/afoi deprecari et compellare ? Quam, o carissimae, ine- '"''"""t0 "' m,n ptam et balbutientem advocatam habetis, ut me me- V
,
<'

"

ouf,

diatrice exaudiamini, et quae

!

hanc nomine

vestro

gatorio detineri,

si

vel

orationem

meam salutis
cum

una dumtaxat auima per compos reddi queai? Quanto

vero magis,

de tot

animarum commodo ac

orationem depromat Quid , si supremum hunc judicem, ubi hanc meam audaciam viderit, magis irritem et ad indignandum provocem ? nec immerito.

bono, atque honore Dei Opt. Max. agatur? Tor-

menta quae semel finem habent, parvi facite, cum majus aliquod illi praestare obsequium licebit qui tam multa pro nobis passus est. Semper videte et respicite ad id quod majoris sit perfectionis dein quod quam studiosissime a vobis petere volo, et
:

Deum

Sed momento, obsecro, Domine, esse te jam misericordiae hanc, quaeso, in me miseram peccatriculam et vermiculum, quae tam audacter
:

cujus etiam postea rationes adferam, est ut semper

Patrem miiericordiarum
vrent

cum viris litteratis et doctis agere studeatis. ^8 ^ er amorem eT S ^ei vos obsecro, Majestati
ejus supplicetis ut hac in re preces nostras exaudiat-

tecum ago, ostende. Respice, amantissime Deus, desideria et lacrymas meas, quibus hanc ego rem a te deposco ne memineris, quaeso, operum meorum, pro eo qui es, sed tot animarum pereuntium te tangat compassio; Ecclesiam tuam propitius respice, nec ulla posthaec amplius mala damnave, Domine, super orbem Christianum veniant deni:
:

Equidem, quantumvis miserabilis, hoc ipsum Majestatem ejus identidem rogo,

cum

et in illius glo-

riam et Ecclesiae ipsius utilitatem cedat. Hic enim votorum et desideriorum meorum scopus est. Prae-

sumptuosum autem videtur cogitare aliquid me ad hoc impetrandum posse aut valere. Sed fiduciam C quas
habeo, Domine, in hisce ancillis tuis quae hic sunt; aliud non cupere, non spectare scio quam tibi complacere propter te deseruere modicum illud quod habebant, et plura certe habere voluissent ad tibi serviendum. Scio autem, Creator mi, non esse
:

teingratum, ut te postulata ipsarum adimplere neglecturum putem; neque enim umquam, Domine,

que tenebras hasce quara citissime illumina. Per amorem Dei vos obsecro, carissimae, ut hanc pauperculam et audaculam sororculam divinae ejus Majestati commendetis eumque rogetis ut mihi humilitatem elargiri dignetur et hoc si feceritis, facietis quod facere tenemini. Pro regibus ac praelatis ecclesiasticis, acspeciatim pro episcopo urbis f hujus, ut oretis, singulariter hic vobis non praecipio; omnes enim, quotquot modo hic estis, ita in hac re diligentes video, ut id mihi jam vobis injungere opus esse non videatur. Sed veniant huc post vos quaecunque volent, quamdiu sanctum aliquem
, ;

praelatum habebunt, sanctae etiam subditas

erunt.

illius

dum

mulierem preces et postulationesrejecisti, sed semper iis te magna cum pietate faventem ac benignum exhibuisti. Si quando honores,reditus aut pecuniam.aut quid aliud mundum
iu terra vivebas,

redolens, a te nos petere continget, ne exaudias nos; sed cur, propter Filii tui honorem, Pater aeterne,

rem, tanti utpote momenti, Domino identidem per preces commendabitis et, si orationes, desideria, disciplinas et jejuuia ad eum quem dixi scopum non dirigatis, certae estote et cogitate non facere vos nec adimplere finem ad quem hoc in

Quam

loco vos

Dominus coadunavit.

non exaudies eum qui

fermerita
jeiu Chriiu
et

honorem et vitam millies pro te exponere paratus essetV Non nostri causa, Domiue (ueque enim id promeremur), sed propter Filii tui sanguinem et merita. 389 Considera, o Pater aeterne, multa illa flagra,
et

XXI. A. R. P. Rubeo,

Generali

illusiones et gravissima quae pertulit

tormenta

obli-

Ord. Carm., facultatem impetrat plura virginum et duo virorum

suae Reformationis monasteria en-

Sanctorvm.

vioni tradenda et negligenda non esse. ergo,

sint, ferre

Quomodo

mi Creator, tam amantia viscera qualia tua queant, ut, quod a Filio tuo tam ardenti amore et ad magis tibi placendum (jusseras enim ei
ut nos diligeret) institutum est, ita vilipendatur et
ludibrio habeatur, ac

gendi.

quidem

haeretici

illi

Sanctissi-

erumtameninter illos limitesnon stetit Virgin is

Seraphicse

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Sermonibw
P. Aiphoni*

o^TwnSancia mojnri , t io incendi/ur.

Seraphiae zelus sedpaulatim eo devenit ut plurib USi necjam fceminarum tantum, verum etiam virorum monasteriis exstruendis operam navaverit id quod nunc ex reliqua parte capitis i et
; ;

207 convocato Hispalim in diem xx Septembris ducentorum Patrum coetu, provincialique AndatusisecreatoP. Joanne de la Cuadra, leges tulit

V. D. U

capite

ii

Fundationum videbimus.

Post quadrien-

autpaulo amplius, ut mihi quidem videanno 1567), invisit me religiosus quidem Franciscanus, F. Alphonsus Maldonatus dictus, insignis Dei famulus eodem animarum juvandarum ardens desiderio quo ego quod vero illud ipse executioni mandare poterat, hinc ei non parum invidebam. Venerat is non ita pridem ex Indiis; ac commemorare mihi coepit quot animarum milliones ibidem defectu docentium perierint habitaque ad nos concione ad poenitentiam et austeritatem
nium,
ait,

reformando Ordini perquam accommodatas quod vero reliquum erat anni tempus eidem pro:

tur (proin

anno

vtnciae lustrandse insumpsit. Tum crepto jam 1567, Madritum reversus, subinfensum sibi
,

animum Philippi, quippe prxoccupatum Andalusiorum adversus se calumniis. Quamobrem, nec ad regium altoquium admissus, Abulam decessit ad cogendum Casteltanac quoque proinvenit
vinciae

capitutum eique tunc provincix pro Angelo de Salazar praefecit P. Alphonsum Gon:

zalez

et in

institutae notitiam

subeundam nos est adhortatus, atque ita recessit. Ego vero tot animarum pereuntium jacturam ita
miserata
tis

S. Teresiae ac Reformationis ab ea ibidem venit, uti jamjam vide-

sum

bimus. Prius tamen adhuc monitum lectorem velim, Generales Carmeli qui Rubeum praecesserunt

ut

me

ipsa vix

possem retinere

intra eremitoriura

quoddam me

abdidi, ibique

unde mul-

non

ita

semper Romae residere

solitos ut

non

dtio

cum lacrymis ad Dominum clamavi, eum rogans mihi medium suggereret, ut vel unam animam ad illius obsequium possem traducere, cum cacodsemon tam multa ad se traheret millia, utque orationes meae aliquid hac in parte efficerent, quod amplius quid praestare non valerem. Unde et maximopere invidebam iis qui ex Dei amore huic rei
totos se poterant impendere, etiamsi mille mortes

hic eos subire oporteret. Hinc

dum

in vitis Sancto-

rum
erga

lego
illos

illos

animas Deo
et

lucrifecisse,

majorem

teneritudinem concipio, magisque hoc illis invideo quam omniaquae passi sunt martyria hanc namque inclinationem mihi Dominus dedit, quod unam animam, quam nostris ora:

amorem

tionibus, mediante ejus misericordia, lucrifacimus, pluris eum facere putem quam quaecumque ei im4t

Deus ret
ei

magnas

prmunffaf,

pendere possumus obsequia. 392 Ergo ingentem hanc poenam identidem in me sentienti, ac quadam nocte in oratione agenti, apparuit mihi Dominus eo modo quo solet, magnumque

frequenter dbirent, praesertim ad capitula generalia ; quae nulli tunc certo loco erant addicta, sed prout tempus ferebat, nunc hac, nunc itla in regione celebrabantur. Quin ex iis saltem duo apud Catalanos habita fuere : Barcinone alterum nnno 1324, sub Generali Joanne Alerio alterum Per- jg piniani (quee civitas hodie Francorum regibus paret) anno 1354 sub P. Raymundo de Grassa. Hinc quod Sancta dicit Generales Ordinis sui nunquam in Hispaniam venisse, non de tota, ut nunc est, Hispania intellige, sed potius de regno CastelLv tantum. 394 Equidem, prosequituripsa, cum priraum de udi,i "i ue s; Teresiae ram /i i . .... 7 beneralis adventu cognovi, nonnihil turbata et m&w, commota fuisse videor, eo quod (uti in S. Josephi monasterii fundatione dixisse memini) conventus ille, ob causam quam ibi dixi, Fratribus subjectus non erat. Quare hic duo timebam primum, ne mihi succenseret nam quod nesciret quomodo res
; i . ;

<

contigisset, merito id facturus videbatur

alterum,

amorem
mihi
ii

praeferens,
:

tamquam

si

me consolari
filia,

vellet,

ait

Paulisper exspecta,
hasc ita cordi

et

magna

videbis.

Verba

sere, nulla ut ratione

meo impressa manea e cogitatione possem evel-

et, quamvis colligere et eruere non valerem (quaniumlibet apud me de hoc cogitarem) quidnam hoc futurum esset, nec etiam viderem undenam hoc possem imaginatione consequi nihilominus non vulgarem in me consolationem sensi, simulque

lere

spem quam maximam concepi, verba

certissime habitura

haec effectum

at quo id modo fieri posset, mihi in mentem aut imaginationem venit. Medius ergo annus interim .(quantum mihi videtur) elapsus est, ac deinde id quod modo refe-

numquam

ram
" P-

contigit.

fln6eu.

Oenerali$

0r d. Carm.,
Abulatn vcnl>-

393 Generales nostri Romae semper resident et nunquam eorum ullus in Hispaniara venerat

ne me ad monasterium Incarnationis, in quo regula mitigata et laxata servabatur, redire juberet; quod me varias ob causas, quas hic referre necesse non est, non raediocriter afflixisset. Una haec plusquam satis erat, quod illo in conventu primigeniae regulse rigorem servare non potuissem, tum quod plusquam centum quinquaginta ibi moniales essent, cum, ubi pauciores numero sunt, major habeatur conformitas et quies. At melius quam putabam, Dominus rem disposuit Generalis enim, cum insignis Dei esset famulus ac discretione ac scientia praestans, opus bonum esse vidit, nullaraque mihi de caetero indignationem aut animi aiienationem ostendit. Nomen illi F. Joannes Baptista Rubeus, Ravennas, vir admodum illustris in Ordine, et merito quidem. Ilic cum Abulam venisset, dedi operam ut S. Josephi domum inviseret. Episcopus
:

porro

e re nostra fore putavit ut eisdera

illum bene-

unde impossibile videbatur eum qui modo nobis praeest, venturum esse verum, quia ad ea quae Deus fieri vult, nihil impossibile est, hinc Majestas illius statuit et effecit ut quod hactenus factum non erat, jam fieret. Videlicet ut narrat auctor Chronici(lib. n, cap. n), Joannes Baptista Rossi seu Rubeus, Generalis Ordinis Carmeli Prsepositus, invitatu Philppi II, regis Catholici, et ex potestate sibi facta per Breve S. Pii V, datum xxiv Februarii 1566, quod in Monsignani Bullario Carmelitano legere est, eodem illo anno 1566 in Hispaniam venit, ut subditas sibi in eo regno domus religiosas juxta statuta Ordinis et Concilii Tridentini decreta corrigeret emendaretque Ex aula Madritensi, ubi iis honoribus qux Hispanide magnatibus tribui solebant, a rege fuerat exceptus, primum se contulit in Baeticam seu (ut nomine utar jam magis vulgato) Andalusiam, et.
;
,
.

volentiae et amoris signis reciperemus

quibus ip-

summet. Equidem ei magna cum veritate, candore et claritate omnia aperui, ac singulorum ratiouem dedi sic namquc, prout naturalis mea inclinatio
:

est,

cum

praelatis

tractare gaudeo, eveniat quod-

cumque demum
vicarii,

cum ipsi Dei sint cum confessariis. Id nisi sic facerem, anima mea secura non fore videbatur. Quare tam hujus rei quam pene totius vitae meas, tametsi
evenire potest,

nec non

ea

satis

improba

sit, ei

rationem dedi.
est

me non parum tamque me reddidit fore ut me

395 Ipse vero

solatus, cer- p?r inttrai

'*"*'

fl inde digredi non ^''

juberet. Quin et ipse a parte sua non parum gavisus est, nostrum vivendi modum nec non exem(tametsi imperfectum) primaevi in Ordine nostro servari soliti vigoris videus tum quodprima regula ad litteram in summo rigore

plar

quoddam

hic servaretur, id quod in nullo per universum

Ordinem

208
jkCCTOn

DE
fiebat.

S.

TERESIA VIRGINE.
Ordiuis gloriosissimae semper Virginis Mariae de monte Carmelo, Reverendse Matri Teresiae a Jesu,

Ordinem conventu
derarct,

Quod autem tenue hoc

T. D. M.

principium lorigius se diffuudere et crescere desiamplissimas mihi dedit litteras, quibus potestatcm mihi fecit plura ad eamdem formam et exemplum monasteria erigendi additis insuper censuris et poenis adversus provinciales qui mihi
,

religiosarum monialium ad S. Josephi Abulce ejusdem Ordinis, professae ac sacro velo ornatae in nostro Iucarnationis monasterio, animi
priorissae

obstare et impedimento esse vellent. Has ab ipso non petii j verum ipse e meo orandi
satis intellexit, ardentia illa

vero ego

puritatem et fervorem ardentis caritatis. Nullus est bonus mercator aut agricola aut miles aut litteratus, qui

modo

non curet

et videat et

omnem

adhibeat

meadesideria alio non

et

spectare

quam ut adminiculum possem ut aliqua auima ad esse

instrumentum
propius ac-

diligentiam magnosque laboresperferatutdomum, rem familiarem, nominis existimationem, omnia

faciunt, demum sua amplificet. Quod si haec multo sane magis ii qui Deo serviunt, curare debent
i

Deum

1 1 i

cederet ac converteretur. Hsec porro minime procurabam, quin imo vesania et stoliditas tam id mihi videbatur ; quod tam imbecillem, et

media ipsa

ut loca acquirant, excitent ecclesias ac monasteria

paucarum virium atque ego eram, mulierculam

nihil hic posse intelligerem.

emolumentum

At quando hujusmodi
illius

dcsideria

animam
in

occupant, non est aut avertere

ei
:

manu

illa a se repellere

sed,

quod ipsa Deo,

gestiat,

etfideiquam

ipsum habet, satisfacere

si hinc Majestas illius rationem intueamur, possibile non est. humanam Itaque insignem R. P. nostri Generalis propensio-

reddit possibile, quod,

quidquid possunt impetrent ad animarum et gloriam divinae Majestatis. Huc intenda Reverenda Mater Teresia a Jesu, assidue Carmelitissa, filia et humilis subdita nostra, nuuc cum nostra licentia reverendi monasterii S. Josephi priorissa, supplicavit nobis ut, ad honorem ac gloriam Dei et Sanctissimae ejus Matris nec non ad
et

voluntatem, ut plura hujus regulae monasterii erigerentur,videns,illa jam tum erecta videre et memor verborum quae mihi Dominus ar vidi

nem

et

profectum devotarum animarum facultatem demus ac potestatem faciendi in quocumque loco regni Castellae cuenobia sacri Ordinis nostri monialium, quae vivant secundum primam regulam cum E vestitus forma aliisque sanctis usibus quos tenent
,

antca dixerat, jam lum aliquod'initium videbam ejus quod antea quomodo effectui mandaretur intelligere non poteram. Videns vero P. Generalem Romam reversionem parare, non mediocriter con,

ac servant in
:

S.

Josephi, caeterisque qui ordinati

fuerint ettotum quidem sub nostra atque aliorum Generalium successorum nostrorum obedientia.

398

Quod votum cum nobis perquam

religiosum

9"* Gc '* raf

tristata fni, quod singulari eum amore prosequerer; unde me omni ope per illius discessum destituen-

ac sanctum videatur, non possumus illud rejicere, sed potius fovere, amplecti atque adaugere. Quare

fumim di

dam

credebam, quam ipse mihi

summam

ac singu-

larem, uti et permagnum favorem,ostendit.Quoties vero ei per occupationes integrum erat, ad nos excurrebat de spiritualibus rebus nobiscum acturus, utpote cui hoc in genere magnas Dominus gratias
contulisse videtur
copiam
cit
ti
;

ex generalis officii nostri auctoritate concedimus ac damus Reverendae Matri Teresiae a Jesu, Carmelitissae et hodie priorissae in S. Josephi, ac sub nostra
obedientiaviventi, liberam facultatem assumendi ac recipiendi domos, ecclesias, sedes etlocaiuomni
parte Castellae, nomine Ordinis nostri, ad faciendum

de his vero

eum agentem audire

mirificae nobis consolationi erat.

/a-

coenobia monialium Carmelitanarum

396 Interest, credo, Rubei litteras quas modo Sancta memorabat, legendas hic exhiberi. Quare ease Chronico, ubi {lib. n, cap. iii) hispanice extant (transcripUe, ut auctor monet, ex originalibus chartisa P. Hieronymo Gratiano post S. Teresiae mortem dono datis Beatrici Ramirez de .Mendoza, comitissee Castellarensi, et ab hac matrona transmissis ad Madritense monialium Ordinis S. Hieronymi ccenobium cui a Corpor e Christi nomen), latinitate donabo. Ne autem tector miretur quod videbit in iis aRubeo diciTeresiam obedientias suae subjacere ac suo cum consensu ?nonasterio S. Josephiprseesse, pnemittendam ex Yepesio duxi sequentem asserti hujus explicationem Monasterium S. Josephi tunc temporis Ordinario suberat secundum litteras apostolicas quarum supra meminimus. ltidem S. Mater et
y

immediata obedientia.
;

sub nostra Vestibus autem utantur e

panno sargineo fusco vitamque quoad omnia primaB

regulae conforment. Nulli provinciali, vicario aut priori hujus provinciae liceat eas quidquara ju-

bere

sed solum nobis vel ei qui ex nostra commis-

sione ad id destinatus fuerit. Numerus monialium in unoquoque coenobio sit viginti quinque non amplius. Ante vero quam accipientur domus ac raonasteriafient, curetur ut benedictio obtineatur 111vel ac Rev. Ordinarii, episcopi sive archiepiscopi,

ejusdem vicariorum, prout mandat Sacrosanctum Concilium. Atqueutomnia cum effectu fiant, permittimus ei {nempe Teresiae) secum ut adducat singulumquoderigi contigerit monasteriura duas moniales nostri Incarnationis coenobii Abulensis

m
;

eas lrapriorissa quae pro pedire poterit provincialis, nec

nimirnm quae
iis

voluerint, et

non

alias.

Nec

moniales, ex Incarnationis coenobio cum ea egressae, pro copia sibi a Sancta Sede facta, quia id tum novae Reformationi expediebat, renuntiantes
duae
alia3

tempore

praefuerit,

nec

alia

persona quaecunque

obedientiae Ordinis, episcopo sese submiserant. Ni-

hilominus die xxix {forte legendum, ut in litteris Rubei, xxvu) Aprilis 1567, haetres virgines, consentiente episcopo, ad Generalis obedientiam redierunt: interim tamen jurisdictione in novum coenobium et moniales recenter in eo Religioni adscriptas penes

subdita nobis , sub poena privationis ofEciorum stent sub aliisque gravibus censuris. Ac monasteria nostrae connostra obedientia ; secus quippe huic Quando cessioni nullum esse valorem intendimus. assusargia inveniri non poterit, pannus grossus vicanos matur. Nos autem qui illas guberneut,

episcopum manente, donec

S.

Materex divina reve-

piura monia -

Zium canobw,

latione curavit ut hae etiam Ordini subjicerentur; ouomodo postea dicemus. Pluribus idem evolvit **.-_.... .^__\. . Chronicon ; sed quoniam dubito num satis accurate id preestet, malui Yepesii verba adducere. 397 Enjamipsas litteras F. Joannes Baptista Rubeus Ravennas, Prior et Magister Generalis et
. .

commissariosve dabimus. Factum Abulae xxvii GeneraAprilis 15G7. Fr. Joannes Baptista Rubeus, Carmelitarum. lis 399 Cum autem de nomine Castella concertatw
.1 r> T__.I. -_..,_,__ peret P. Rubeus, mense
.

'."'/"'

Cai(eHai

fieripossevideretur,huicomnemutansamprderiTL/T^A^ A^^l^^nHnYiPm seMajo declarationem SC' quentem edidit Nos Fr. Joannes Baptista Rubeus,
:

ue Generalis et servus universi Ordinis B. Marias

monte Carmelo, dicimus

Cum

litteras

patentes

Dei gratia servus

omnium Fratrum

et

Monialium

confecerfmus ac tradiderimus

Reverendae

Matn
Teresiae

A.

Teresiae a Jesu, prioriss in S. nostri Oraccipcre, fundare ac facere monasteria

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. rem omnem tum Josephi, ut possit

obibat,
arbitrio

209
provincialis qui

tunc

id

monns
fa<
1

tum ejusqui
:

eo nuperrirae defunctus

iurroni V. D. M.

posset de partibus dinis iu regno Castellae ; dubitari utrum de Veteri an de Nova Castella illius regni,

agatur. Ut igitur mentem nostram declaremus, diNova cimus uostram licentiam de tota Castella, tam

commisit quod sane arduum erat et < obtineudura difficile. At cum quod erat gravissimura ex voto confectum vidi, spem concepi Dominum
quae reliqua erant effecturum. Et ita etiam factum
est
;

quam Veteri, intelligendam. Atque iterum ex officii nostri Generalis auctoritate concedimus fucultatem
et libertatem dictae

nam

episcopo, qui negotium hoc plane ut

suum

cordi habebat, adjuvante, arabo

tandem assensum
fC a ' a l uam ,,,L"" a ope
"izt, conce-

Reverendae Matri,

fllias

nostr,

Teresiae a Jesu, recipiendi, acceptandi, assumendi, erigendi atquc fuudandi in loco quocunque regno-

pntbuerunt. 402 Etsi vero ex hac accepta facultate mirificam

rum

Castellae

(modo

sit

extra Andalusiam) coenobia

monialium, qua3 sint sub nostra regulari obedientia, et non aliter: illa autem ac moniales ejus teneantur ad vivendum secuudum primam regulam et constitutiones nostras. Sivero voluerit secum adducere filias nostras pluriraum dilectas sororem Annam ab
Angelis et sororem Mariam Isabellam, eaeque ire voluerint, tieri id omnino licebit. Item, si quaealiae moniales socias se adjungere filiae nostrae Teresiae voluerint, erit id eis integrum. Nec quispiam ex inferioribusnostris sivefratribussivemonialibusbanc nostram voluntatem irritam faxit, sub poena rebellionis graviumque censurarum. Factuni Madriti

animo cousolationera sentirem, mea tamen anxie... tas et solhcitudo magis ccepit mcrescere, quod nul lum ex omnibus totius provinciae Fratribus quos quidem ipsa nossem, invenirem, qui, utad novum
in
.
.

hunc rigorem
vellet adjicere,

a mitiore transiret regula,

animum
tali

nullum etiam saecularem qui

operi principium dare statueret.

Unde assidue Dominura rogabam ut vel unum hominem ad hoc opus inchoandum excitaret. Non habebam adhuc domum, nec undenam haberem sciebam. Ecce tibi ergo pauperculam mouialem Excalceatam omni
,

humana ope destitutam , sed solius Dei auxilio ni\am, litteris sui Generulis et bonis desideriis
tantum iustructam, eadem tamen executioni man- dare prorsus impoteutem nec taraen me vel animus vel spes deficiebat sperabam namque Domiuum, cum dedisset unura, daturum et alte: uin unde
:

B
Poilia

xvi Maji 1567. Fr. Joanues Baptista Rubeus, Generalis

Carmelitarum.

eam

100

Aulam Madritensem,

ut hinc vides,

denuo

apud rtgem
laudal
;

et

quodtpiscopo
Abulenti ab-

Generalis repetiit mense Majo. Asserit Chronicon P. Rubeumhac occasione apud Philippum regem, quocumtandem in gratiam redierat, ingenticum

nuerat,

laude de rebus Teresianis fuisse locutum unde in admirationem raptum religiosissimum principem a Rubea postulasse utse suaque regnapre;

cibus Sanctce ac monialium ejus per litteras com-

omnia jam possibilia admodum videbantur quare eadem opere exequi incepi. Quomodo o divina Magnitudo, potentiam tuam ostendis, dum formiQuomodo, o Deus culas quidam audaciam suggeris meus, per te non stat quominus magnaetheroica opera patrent ii qui te amant sed per noslram inertiam etpusillanimitatem,quod nimirumfirmam
; ,
!

mendaret quod cum Rubeus prxstitisset, Sanctam easdem litteras fdiabus suis prxlegisse et hinc exordium sumpsisse consuetudinem oro pro rege, quse secutis dein temporibus in reformato Carmelo Hispanico semper speciali modo viguit, imo inlegem etiam transiit. Anteautem quam Generalis Abula Madritum abiret, Abu; ;

solidamque resolutionein nou faciamus, sed identidem mille timoribus natemus, et humana pruAtque inde est Deus dentia uimium uitamur quod mirabilia et magnalia tua miuirae opemeus, tu, si esset reris. Quis enim magisdare gaudet quam servitia et obsequia ita suo qui vellet accipere? Quis
!
,

sumptu admittit? Det Majestas

tibi

tuas, aliquod ipsa

tibi

lensis episcopus

Alvarus Meudozius (verba sunt Sanctce), pro singulari suo erga omnes quos Deo majore cum perfectione servire velle videt, studio, eum rogavit ut licentiam daret ad aliquot in sua
dicecesi

umquam

praestiterim, et

non adhucplus

beneficiis. debeara pro innuraeris qua3 a te accepi capite n. Hactenus Sancta, Fundationum

403 Ldlerie autem quibus Rubeus camobia

ci-

nrmpc

ut,

ad

conventus Fratrum Excalceatorum primam regulam servantium fundandos,quod et alii dein ab ipsopetivere. Ipse quidem Generalis ab hoc alienus non erat, sed quod aliquam propterea in Ordine C uuiverso repugnantiam sentiret, hinc, ne provinciam turbaret,in praesens quidem concedere noluit.
Teresise per-

rorum fundan permtsU, hunc habent tenorc

***-

Kavennas, Prior "^" Nos, Fr. Joannes Baptistu Rubeus Fratrum ac Monialium Generalis ethumilis servus p monte Carraelo, DeJ ISacri Ordinis B. Virginis de
Geuitricis,

omnibus has

litteras et patentes nostras

tpiitolam (la
Sitanll,

Paucispost "diebus, cum mecum ipsa perpenderem quam necessarium esset, ut, cum monialium ccenobia erigeuda essent, etiam virorum eamdem regulam servantium fundarentur videremque illos tam paucos isthac in provineia esse ut jam defecturi et paulatim emorituri esse viderentur; re per orationem Deo intensius commenduta, ad P. N. Generalem scripsi, eum quam potui demississime rem hanc rogans, simul et causas ob quas e Dei obsequio illud futurum credebam proponens, et incommodu quae indesequi poterant tantanon esse
401
,

inspirationes apprelecturis dulces Spiritus Sancti veritate dicere possumus Diciraus et cum

camur

et profectus religiosorum ac tara antiqui atque a hujus Ordinifl religiosarum amati, assidue serenissima Cceli Regina tantopere et ad soilicitudiuem spiriviscera nostra comedit dolemus quando tualem exstimulat quodque valde Carmeh, fructus non cernimus in vinea iugentes et aqua ac sanguiue atque rigata lacrymis

quod zelus honoris Dei

plantata

Lateris Christi

imo vero omui sanguine Sacra-

asserens ut opus
intermitteretur
,

tam bonura ac
deniqne
in

salutare propterea
ei

raentem

revocans

quam

id esset

cujus ipse
perduxit

honorem Beutissimae Virginis Matris, promoturum. Ipsa perstudiosus erat

,

amarituuinibusque issimi Corporis ejus ac poenis Mortis ejus ac Passionis. Cuperemus Sacrosanctae Ordiuis filii clara essent ut omnes religiosi hujus incensae faces et splenspecula, lampadesardentes, illuminandum juvandumque eos
descentes
qui in
stella3

ad

hauddubie Virgo rem

:

omnem optatum
ei Valentias

ad exitum

agenti litterae meae traditae essent, inde mihi per epistolam potestatem fecit duo mouasteria viris fundandi, utpote

etenim

cum

peregrinantur. Et ideo praecipue ac famiharem optaraus ut totos se in continuam impendant; atque per oracum Deo tractationem contemplationibustionem, sanctis meditationibus u ei unire conentur

mundo hoc

qui

majorem Ordinis religionem ac bonura

deside-

oriretur, rubat; ac, ne quacontradictioac difficultas

carne irapeditus jam spintus suus, quamvis adhuc ad meram necessimccelo vivat et corpori tantum tatem
,,

nue inteutos, tam arcte se

, ;

210
iccTOHi

DE
servint, eique illas

S.

TERESIA VIRGINE.
autem Medina del Campo (nam nomen Medina, quod arabice oppidum signiftcat, multis per Hispaniam locis commune est
stris dicitur, hispanice
.

v D M
-

solum procuret vires quae multitusufficiant ut impleatursanctorum operum A abundantia atque dine, non vero fictitiis titulis, apparatu victus, vestitus aliorumve temporalium
^atem

commodorum

sed in spiritu et veritate,

cum

ser:

pentium prudentia et simplicitate columbarum quo vivant immunes ab omni eo quod destruere possit atque ex anima evellere sanctum candorem sui ac puritatem ardentis amoris et caritatis Dei,
obliti

Medina Celi, Medina Sidonia, Medina del Pomar, Medina del Rio seco, Medina de las Torres), est, inquam, Methymna Caynpestris vetusta urbs regni olim Legionensis in limite Castellae Veteris, media inter Salmanticam ac Vallisoletum via pro
:

r ofo,

atque in frequentes altasque elevationes abadveniunt sorpti; quae quidem, quia ordinaria non
via, explicari

recentiori vero Hispaniarum divisione ipsi Veteri Castellx addicitur. Splendida antiquitus ac multo

nequeunt.

Quarum

lux nunc transit

velociter,

nunc

trum, nunc bujus dere atque descendere (quin possit mens vitae maximejperitaeamassequi), relinquens lacrymas atque in oculis, in corde vero rorem suavissimum
Diropum pri-

inhaeret ac circumducitur animae, cenrecedit et sese reducit in ejus intimum discurrere, volare, ascenvidetur etiam

nunc

m*vam

Car-

meli regulam
profiteniium

utilissimum. 404 His itaque moti desideriis quae pro augmento videmur nostrae Keligionis fovemus, debere nobis

justis quorumdam postulatiouibus annuere, quo erigamur petitur ut permittamus ac licentiam demus
canobia.

quibus
ut pos-

hodie populosior mercatibus ac soli fertiopulenta ; ad hsec tantis dotata privilegiis ut scuto suo non dubitaverint cives inscribere Ni el Papa beneficio ni el Rei oficio, id est Nec Papa beneficium nec Rex officium clarademum, natalitiis Ferdiut cxtera decora pr&teream nandi I regis krragoniae et Ferdinandi I imperatoris nuncetiamcvdiftciorumelegantia alioque ornatu fulget. Collegium Societatis Jesu inchoatum inibi fuit anno 1551 munificentia Roderici Duena, civis pii ac divitis atque illud dein reditibus, domo ampliori ac templo auxit Petrus Quadratus mercator, prorsus uti eidem Petro

quam
litate

gint fieri

et

acC jpi quaedam

domus religiosorum

Fratrum
vinis,

nostri Ordinis, in

quibus occupentur celeorationi, meditationi

brandis Sacris et recitandis canendisque Officiis di-

prsedixerat olim Antverpuv S. Ignatius. Hujus itaque collegii Patres in auxilium advocare S. Teresia in animum induxit. Erant enim, inquit capite

vacando horis congruis

aliisque exercitiis spiritualibus, ita ut vocentur et

sint

Patres illi Methymnensibus perquam accepti et grati, ipsisque ego (uti in primi monasterii
iii,

domus ac monasteria Carmelitarum Contem;

:

f undatione scripsisse

plativorum item ut juvent proximos, si qui se offerant vivendo secundum constitutiones antiquas, forma a nobis ordinanda sub obedientia Reverendi Provincialis pro tempore existentis vel extituri. Quare, sancto zelo permoti, ex auctoritate tenore praesentium faculnostri Generalis officii tatem damus ac potestatem Reverendis Patribus Magistris Fr. Alphonso Gonzalez, provinciali Castellae, et Fr. Angelo de Salazar, priori conventus
,
,

mae mesestatum

multum quodam erga

basc

memini) ad multos anuos aninegotia credideram, et, quoniam per eos boni acceperat, hinc particulari
et

Ergo

collegii hic erat is P. N. Generalis mihi mandasset. Rector multos annos confessario usa eram, uti alias quo ad

amore Methymnensis
ipsos

et

affectu semper fui.

rectori perscripsi, quid

nostri Abulensis, recipiendi nostri Ordinis nomine duas domus cum ecclesiis nostrae professionis
,

dictum, esto eum non nominarim nomen ei est Balthasar Alvarez , qui modo provincialem agit. Is re ergo et reliqui socii dixere facturos se hac in non segniter in eam quodcumque possent et certe
:
:

nostrae obedientiae

nostrique habitus

sub forma

incubuere, ut tum a populo, tum a praesule facultatem impetrarent ; quod enim monasterium mendicato victurum esset,

magnae undequaque
;

in eo

contenta et per extensum declarata in nostris Actis

ac statuendi in dictis domibus Priorem et Fratres qui voluerint vivere in omni reformatione et progredi in perfectione vitae regularis Carmelitanae, de

admittendo difficultates suboriebantur

unde ad
et pia

aliquot dies negotii persecutio dilata est. 406 Ad hunc ergo misi sacerdotem quemdam,

quadut

qua vere

dicere Hcet

non inveniri aliam ea

perfe-

ctiorem, uti in regula primitiva videri potest. Atque ut omnia cum humilitate et obedientia fiant, ordi-

quam insignem Dei famulum, amundihujusrebus alienissimum, et orationi mire deditum. Sacellanum
is

virgine pecu-

niam

confe-

renie,

namus
)

fuerit

ut nulla domus accipiatur nisi ante obtenta beuedictio Reverendissimi Ordinarii. Nulli

monasterio in quo ipsa agebam. Eadem eodemhuic Dominus desideria inspirabatquae mihi, unde etiam insignem hac que ambo collineabamus ;

agebat

in

veroex nostris iuferioribus liceat impedire id quod facient dicti Reverendi Patres, ambo in hoc opere juncti,secundum formam nostris litteriscontentam, sub poenaprivationis lociacvocis, et exilii ex nostra
provincia Castellae.
conscribi jussimus,

in re mihi

operam

(uti postea

videbitur) navavit.

funVocabatur autem Julianus de Avila. Etsi vero et obodandi facultatem haberem, domum tamen fidejussolum ad eam coemendam non habebam,

Quorum in fideni praesentes nostra manu firmatas et Ordinis

rem vero et fidem nisi eam Dominus

(ut in

dedisset)

nulla omnino re fiderem, quomodo habere posset

nostri sigillo munitas. Valentiae, xiv

Augusti 1567. Ita observari praecipimus. Fr. Joannes Baptista Rubeus, Generalis Carmelitarum.

ergo Domiperegrina, qualis lpsa eram? Providit ornata, nus ut virgo quaedam virtutibus comprirais admittendae locus cui in S. Josephi monasterium

non

fuerat, audito

novam domum
,

parari,

me

acces-

XXII.
strem,

It

Methymnam Campealterum fundat vir-

Habebat serit, rogansut ipsam in hanc admitterem. copiosa aliquantum pecunioe quae tamen tam hsec noneratutdomusexeaemi, sed conduci tautum
posset.

ubi

ginum monasterium.
Vespere illius
Methymnam
diei

Unde etiam quamdam couduximus, debebat. argenti in viae commeatum cedere quum subsidio 407 Siue ullo igitur, praBterquam hoc, Josephi, ego Abula egressae sumus, duae moniales S.
et

et reli-

Sanct* prAciscitur

cun

qua ultimse quas

retuli Ge-

neralis Rubei litterx scriptx fuere, S.

Mater

Campestrem novi monasterii fun-

dandi ergo advenit. Est Methymna quse Campe-

est m quatuor e conventu Incarnationis(locus is in quo quo regula mitigata et laxata servabatur, et erigereipsa agebam antequam S. Josephi domus de Avila. tur), comitante nostro sacellano Juliano

jex

ioci(i&>'"

Ut primum

ea res

in

civitate Abulensi innotmt,

maxima

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

211
;

maxima
alii

concitata est commotio et murmuratio

quippe me stultam esse dicebant, alii temerarii et inepti hujus ccepti finem exspectandum censebant. Episcopo vero (prout post ipsemet mihi retulit)

que omnia mea agebam ipse vero id quod Rfrgrediebar opus, non existimabat arduum atque laboriosum ut caeteri, imo facilem ejus eventum apoudebat quod enim quis Deum magis cognoscit,
:

AOCTOdt V. D. M.
rj

maxima
id

id stoliditas dixerit,

videbatur, esto

tum

qui-

eo etiam illius opera

dem

impedire voluerit (quod me plurimum diligeret) neque me contristari. Amici mei satis id mihi praedixerant. At ego parum
;

mibi non

nec

me

tum ob

ei faciliora redduntur. Hinc, gratias nonnullas quas sciebat Majestatem ipsius mihi fecisse, tum ob ea quae in S. Josephi fundatione evenisse mira viderat, omnia ei quam ma-

juai

(Wj

empta domut
ttncinnatur,

omnia morabar quod adeo raihi facile et expeditum videretur id quod ipsi ut incertum et anceps habebant, utpersuadere mihi non possem fore ut ld non bene succederet. dum 408 Abula priusquam digrederemur, cuidam
hfiec

xime possibilia videbantur. Ut illum ergo conveni, non parum recreata sum ; illius enim judicio directionequeomniaquam felicissimum mihi exitumhabitura persuadebara. Is

cum me
:

adiisset,

quid

re-

Ordinis nostri Patri, cui

dia (qui
nis

nomen Antonius de Here-

Fratrum monasterio quod ibi OrdiCarmelitani erat, a S. Anna cognominatum,

in

tum

priorem agebat), scripsi ut domum mihi emeret. Hac super emptione is cum quadam matrona sibi devota egit, quae domum, sed pene prae vetustate collapsam, quarta parte excepta, habebat, at loco

mihi fecit brevi ac facile cum PP. Augustinianis negotiura confectum iri. At mihi moraoranis nimis quam longa videbatur, quod nescirem quid de tot monialibus, quas mecum duxeram, agerem. Unde omnes
ipse

rum

ageretur,

illico

aperui

spem vero

magnis

in angustiis

et anxietatibus

noctem illam

traduximus, quod jam tum oranibus

innotuisset. 41

in

domoea

res
ad em P tam

commodissimo sitam. Tam vero ipsa

fuit,

faciiis
;

etbona

ut eam illi se vendituram sponderet atque etiam inter eos de pretio convenit, nullo qui fidejuberet, aut alia certitudinequam ipsius promisso, et sane, si fidejussorem exacto sponsionemve aliquam petiisset, nullam dare potuissemus. Sed
:

Ecce autem postridie mane Antonius de Heredia,Carmelitarum ibidem agendium superior, appulit, dicensdomnm illam quam coemerat, utcumque commodam videri, et vestibulum sacelloadaptando,
additis peristromatis

mum

nonnullis, satis idoneum ha-

-g

bere.

Dominus omnia
nosa
tur(erant

ita

disponebat.

et confracta erat, ut,

interim

Domus haec ita ruidum restaurarealiara illam

Hoc ergo consilium placuit omuibus; mihi saltem quam optimum esse videbatur nam, quod minimam habebatmoram et minus requirebattem:

autem

ibi

multa instauranda),

poris,

ipsum

erat

quod nobis convenientissimum

nos conducere opus fuerit. Cum ergo prima die vesperi, et ob incommoda quae in via habueramus

Arevalum intraremus, sacerdos quidam, amicus noster, nobis obviam processit, qui nobis
defatigati,

tum quod extra monasteria nostra essemus, tum quod jam aliqua excitata esset comraotio et contradictio, qualem in prioris monasterii fundatione experta eram. Itaque quam maxime voleerat
j

apud devotas aliquot mulieres hospitium pararat dixitque mihi secreto non habere nos domum, quod quam habere putabamus, Augustinianorum monasterio vicina esset, et hos omnimodis obstare ne ibi habitaremus unde necesse esset lite nos rem diri:

bam,

ut,

priusquam
;

in

populo res iunotesceret, pos-

sessio caperetur

omnes operam dedimus et valuimus cujus opinionis quoque fuit K. P. Dominicus Banez.
et,

ut ea caperetur,
;

412 Pridie

festi

mere.
in

Methymnam duodecima
bone, quando tu,

assumptae in eoelum Virginis noctis hora appulimus, et

ipta adventu$

,w '" e '*

coniuclitia
nli-

domo

quamdiucollocure inlendtrat.

Domine, animum das, quam parum omnes adversantium contradictiones efficere possunt Imo vero magis hoc animasse videtur, quod jara tum cacodaemon turbas conciere incipiebat, eo quod Dominum monasterii hujus opera uti velle videbat. Dixi tamen sacerdoti taceret, ne socias meas turbaret, et maxime duas
!

409 Deus

Annae primum divertimus, ut omnis sine ullo strepitu res perageretur; indemox pedibus ad doinum designatam perreximus. Magnum porro et evidens divinae misericordiae argu-

ad monasterium

S.

" m ^ rl;

mentum

fuit,

quod in

aliquem

non inciderimus
:

eorum qui tauros postridie festi agitandos cunabulis eadem hora inclusum ibant nam quod rei
quara moliebamur, usque adeo intentae essemus et in eam velut absorptae, hinc ad nihil pene reflecte-

ex monialibus conventus Incarnationis reliquae enim, quicumque demum occurrerent labores, mei causa libenter subiturae fuissent. Illarum duarum altera subpriorissam tum in lncarnationisagebat, et multimodis ei, ne inde digrederetur, varii persuadere conati erant ambae vero primarios quos: :

Verum, ut lilem cum PP,

^9*tiniani$ Wtt,

que in civitate sanguine et genere attingebant, illisque omnibusinvitis me secutae erant nullusenim non stolide et inconsiderate eas agere censebat. Deinceps vero vidi merito illos sic sentire. Verum cumDominus aliquod monasterium me vult fundare nihil mihi spiritus meus cogitare aut admittere posse videtur, quod me, quominus ipsum fundem et opus exequar, irapediat, nisi postquam resjam confecta est tunc quippe omnes difficultates simul et semel esse raihi repraesentant, uti postea suo loco referam. 410 Ut vero in prreparatum locum veni, intellexi fratrem quemdam ex ordine D. Dominici eo in loco agere, insignem certe Dei famulum, quoconfessario usa fuerum dum in S. Josephi Abulae agerem quia vero, illius domus fundationem describens, multa de ipsius virtutibus locuta sum, hinc aliud de eo hic non dicam quam ejus nomen, quod est P. F. Dominicus Banez. Virest apprime doctus, singularisque discretionis, cujus e judicio directione;
:

bamus. At Dominus, qui curam gerit eorum qui F unicum illius honorem et obsequium propositum nam certe habent, ab omni nos periculo liberavit alium scopum et intentionem hoc in opere non habebamus. Ut ergo in designatum locum ventum est, in patentem quamdam aream admissae sumus,
;

cujus parietes
rebat

hinc
;

inde collapsos
die.

et

admodum

luxatos conspexi
voluisse ut bonus

sed tunc lou tantum id appa-

quantum de

Videtur

porro Domiuus

ille

Frater caecutiret,

dum locum

Sacramento collocando admodura importunum et inconveuientem esse non vidit. Vestibulum namque cum vidissemus, comperimus ipsum terra oppletum esse, eamillum Sanctissimo Eucharistiae

que ante egerendam; dein tectumcoeli

injuriis peret """" eaulcunque

vium

et parietes ejus
m
.

minirae incrustatos esse.

tres)

413 Breve erat quod restabat noctis, et nonnisi

pauculos (credo quam vestibulum habebat

fuisse

.x

omni

lii

llli

vastitati,

**

adornal

circumcirca,
;

conve-

qui certe velut nihil habebamus erant. Equidem quid agerem nesciebam, quod locum illum altari erigendo minime idoneum viderem. Contigit vero (Deo, qui rem quampristiendae tapetes

mum

confici cupiebat, dante) matronoe illiusoeco-

nomum

212
AUCT0R8

DE
multos
et lecti
illius

S.

TERESIA VIRGIXE.
410 Hanc autera pressuram, quam certe non vulme cruciabat ac lancinabat, apud sodales measdissimulabam, ne, nova hac ad priorem desogariter
latione accedente, ipsas
rtyfw

nomum
re,

tapetes in

domo hac

asserva-

V. D.

quin injunxerat autem haec illi opus haberemus, nobis subministraret eratquippe admodum pia. TJt ergo tnm bonum vidi apparatum, Dominum dilaudavi, uti et comites meas eum laused carebamus clavis, nec tempus ad dasse credo sed eos hinc eos emendos jam erat, utpote nox Taninde per parietes conquisitos extrahebamus. erat, magno cum dem omne quod necessarium inlabore inventum. Hinc certatim omnes operi viri suspendunt tapetes, nos
leo
:

strangula

e serico

Damasceno caeruut quibuscumque

;

^
!

a(/a>

opprimerem et dolorern l !l?' Duravit autem ruec usque ad ve- **u. dolori adderera. speram, cum quidam a rectore collegii Societatis ^
Jesu submissus Pater mentem prostratara verbis erexit, et animum moerentem est consolatus. Huic tamen omnes, quibus tunc premebar, angustias non aperui, sed eam tantum quam sentiebam inde quod velut iu publico et propatulo comraoraremur. Petii itaque ut laxiores,ad quas transireraus interea dum hffi restaurarentur, aedes nobis conquireret ac conduceret, de pretio nihildum sollicitus esset.Inde

^mia^ Soc;"u " *

ft

10

cumbere incipiunt

vero terram egerentes locum mundamus. Adeo altare jam non segnes fuimus, ut, cum illuxisset, in adornatum et instructum esset, et campanula porticu quodam suspen-a
rtii

mane

in

fertuvss. Euchari,tu.

possessio414 Hoc quidem satis ad capiendam Sanctisse ^ hic non hsesimus, verum et erat nem Eucharisti8e Sacramentum intulimus,atque
.
.

mum

mea nonnihil anxietas coepit, quod sedem uostram confluere, eorum vero nullum teraeritatem et stoliditatem nostram sugilquod non sine singulari Dei provilare cernerem dentia factum est nam si nobis Sanctissimum Euvero dispelli

multos ad

rimas, perjanuae cujusdara, quae ex oppositoerat, neque enim alia ad Sacrum Missas audiebamus commoditas. Magnae id mihi laetitire occa:

charistiae

Sacramentemabstulissent,

id juremerito-

que fecissent. .Tam vero

meam

considero inconsideet

hoc erat
sio

rantiam et stuporem, nec non omniura caecitatem

etiam pergaudebamque plurimum erat, magnsemihi consolationi est unum amplius teraquo Sanctissimum Eucharistia? B plum videre, in Sacramentum habeatur. Sed perbrevis ea mihi
:

inadvertentiam, quod ipsum inibi tolerarint. Ego autem mihi persuadebam, illo nobis ablato, omnia

quodamraodo

etenim cura, Sacro jara peracto, perfenestram locis in aream subjectam despexissem, aliquibua ln parietes ejus penitus in terram ollapsos et ita
fuit
:

prostratos

vidi,

ut

nonnisi complurium dierum

nihilum recidere, et coepta omnia disturbari. Magno quidem sunt studio hujusmodi aedes conductitiae conquisitae, sed non invent unde me noctu et interdiu ingens sollicitudo tenebat verebar enim ne, custodibus qui identidem de nocte actis excubiis hierothecam custodiebant,
in
:

opera erigi posse viderentur. Ah,

cum

divinissi-

dormitantibus, quis

eam

surriperet.

Unde

saepius

atqueipsam Dei Majeexpositum vidi, statem pene sub temporibus hisce periculosis ob nefapraesertim riamhaereticorum perditorum audaciam ac licen-

mum

Alteris Sacraraentum

dio et in platea

tiam, qualis
afflictio
!

cor

meum

occupavit

angustia et

per noctem surgebam, per fenestram exploratura uum vigiles essent quod facile, fulgente luna, vinos dere poteram. Per omues illos dies multi ad confluebant, quibus non solum non malura appaquod rebat, sed etiam ad devotionem excitabat,
;

isthoc in

vestibulo

iterum
;

M*,iu$ dein anxiutque Tcicsiae aninnt,<

415 His accedebant omnes illae difficultates et illi CO ntradictioncs, quas contra opponere poterant qui multum operihuic adversati et oblocuti erant
:

mentum

collocatum esset

et

divinissimum Sacrasane videbatur Main se nostri causa

jestas illius (utpote qui

numquam

humiliando defatigatur) inde nolle discedere.

417

quin adeo persuasura habui,

et liquido

intellexi,

Jam

octo

transierant dies,

cum

mercator

non

sine ratione illos ad

opponendum

se moveri.

Adhaec penitus impossibile mihi videbatur ea quae jamcoepta erant, ulterius prosequi et promovere
:

nam,

omnia raihi nimis quam facilia et expedita videbantur, quod propter Deum res omnis fieret, ita nunc ejus potentiam tentatio ista imrainuebat, nullum prorsus ut abeo gratiani recepisse ac vilitas et impotentia mea solum mihi viderer
sicut initio
;

ut quidam, angustias domus nostrae videus, dixit ipse satis comin snperiorem domus suse (quam modam et amplam habebat) partem transiremus; Habebat hsec in ea nos ut in propria agere posse.

JjJJJJ^
|(ep(um

cumque re tam assidue ob oculos vcrsabantur fragili et imbecilli me niti vieerem, quem bonum successum sperare poteram ? Videbnr porro mihi, si
:

sola fuissem, quietior ettranquilior futura

at

verebar ne

sociae

meae, ob

magnam

illam

quod quam,

quod proprio egressae essent monasterio, ab aliis perpessae erant oppugnationera, retro unde venerant reverterentur, non raediocriter in animo sum anxiata. Videbatur quoque mihi, gravi hoc sub
initium errore admisso, quidquid antea Dominum facturum intellexeram, nihil futurum et in auras abiturum. Ex quo etiam mox ille subua>cebatur timor ne illusio esset quidquid hactenus in oratione
didicissem

nobisin atrium spatiosum et deauratum, quod ille quaedam, cui et matrona templi usum cessit ancilla, noraen Helena de Quiroga, insignis Dei suppeditaturam dixit, ut ex lis ^ mihi se pecunias quamprimum sacellum SanctissimoEucharistiffiSanec non cramento decenter collocando excitaretur, ut ab populo alia domus nostra sic restauraretur satis abunsequestratffi essemus. Alii quidem multi nobis suis victui necessana danter eleemosynis nos fui suppeditabant, at nullus hac muliere in quietem profusior. Tum demum majorem habere
:

coepi

nuod iu domo ad quam transieramus, officl im gauderemus solitudine et claustro, et jam ^ aedibu Horarum dicere inciperemus. In aliis autem
;

majore

quod pressurarum omnium, certe non maximus enira me ocminima, sed maxima erat cupabat timor ne suis me diabolus praestigii9 et technis deciperet. Quid est, Deus meus, videre
;
:

celentate mira Lnstaurandisbonus prior lleredius perurger , usus est;at, licet rem assidue laborando * aur V. nihilominus ante biraestre necessaria in8 utcumque fuent, ta coufici non potuit. Sed ea, toleraDiuie tamen fuit ut ad annos aliquot satis Domino su illic simus commoratse; postea vero,

ministrante, in meliorem omnia

sunt.

formam

redac a
.

animam quam tu affligi et angustiari sinis Sane cum hujus afflictionis, nec non aliarum nonnullarum quas in horum monasteriorum fundationibus
!

pfintgv

experta sum, memini.omnes poenae corporales (tametsi eas etiam passa sim gravissimas) nihil mihi esse videntur, si cura hisce conferantur.

ftrmetfjjj! 418 Tametsi haec tum quidem agitarem, virorum /.^ terim tamen priorem illam de monasteriis versabam, p An(0 excitandis cogitationem identidem animo sci- A t B*n id paratum et, quod nullum prorsus animo ad V rem (uti dictum est), quid agerem nesciebam.

cre v *

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

crevi itaque priorem
nire, et

Heredium hac super re conveexplorare quidnam is in ea mihi consuleret.

213

Quod cum feci, incredibili is perfundi ccepit gaudio, ac primum qui institutum hoc auspicaretur, fore se
respondit. Ejus ego verba parvi pendi, nec curavi
:

hxrere; conjunchm

mpotius alibi deiis traclalurus

V
J)

*t'c-Mie

quod momtum

D M.

qux subsequentur

simililer leclorem

voloZcZeris

quamquam enim eum

et studio ac solitudine

et

bonum virum

et religione

monastica singularem hactenus fuisse non ignorabam ; mihi tamen delicatioris natura,, nec ad austeritates factus, et ei qui

NecmuUus quoque ero in explicandis iis quvdeSJolZa Crucemodooccurrebant, etplrro

nemdear partes ejus usurpare Novembns vitam illius Sancti n
renl,

fundalio,ubus.

adhucoZqui
,i

adZv
,

mentabitur. Proin,
tensi,

subenndus erat rigori severitatique vite ad finem usque continenter ferend impar videbatur. Is coutra m.h, jam dndum se, Deo suggerente, ad
v.tm auster.orem asp.rasse, etpropterea Carthusmnum Institutum amplect. (ad quod ab ipsis etiam

omissoZnJVr quod a SanciaZs MeZZ

'

n'

C0W

"

tionem susceptum Ribera stylum transferamusMal

narraTaTTTI^'

P '"'

adm.ssumjamerat)inanimohabuissedixit. Verum satis haec verba mihi non erant.esto viri generositas
propositum mire mihi placerent. Unde eum rog-aviutaliquantisperneg-otiumhocmanudeponeret, etinterimprivatim, et velut in umbra, periculum faceret ejus quod promissurus erat voto. Antonius
et

agonem acVa UisoZum ann ,1568 Tmsfecit Tn dationes, quas capitibus ixetx desTibt ""'
His nimirum in
locis
'

XXIII. Eriffit (ertium monialiilii<! UKJUlal '" ui>

? suis ccenobium
eil :

i Malagone

scho-

anno integro tirocinium illud subiit. In quo tantis malevolorumcalumniis etpersecutionibus, ac tot tamque frequentibus laboribus
g-essit, et

morem

lam puellarum ibidem creandam

curat.

ut illum Dominus probare voluisse B videatur. Ipse vero ita viriliter omnia sustinuit, et
est exagitatus,

Librum Vitae suaj mittit ad Ven. Joannem de Avila. Vallisoleti

tantum inde

in spiritu profecit,
;

ut

Dominum

ipsa

initium dat quarto suo

mo-

acS. Jounues a Cruce.

laudarim ut jam tum illum Majestas ipsius ad hoc disponere videretur. 419 Non multo post, alium ejusdem Instituti religiosum, aetate juvenem, Salmanticae tum litteris
in

mirum

modum

nasterio.

T\e fundatione

quidem

operamdantem.unacumsocio huc
tigit.

appellere con-

Socius mihi multa de ejusdem probitate et nomen vero huic erat Joannes a Cruce. Ego Domino propterea quam potui
religione narravit
:

-LJcaptum est quam de Malagonensi; verum hxc anteillamin opus deducta est, etideopriori
:

Vallisoletana prius aai Atouia

de ia

Cerdareditum

annuumoff( renUy

maximasegigratias;cumque eumcoramconvenissem, mire mihi placuit, etex eo intellexi ipsum de Carthusiano Instituto assumendo cogitare. Illico ego mentem meam aperui, rogavique non ante ad novum illud Institutum capessendum animum adjiceret, quam nobis aliquod Dominus monasterium dedisset longeque utilius et ad majorem Dei gloriam futurura ostendi, siquidem ad majorem perfe;

locoa S, Teresia describitur his verbis Agebat tum Toleti ducisMethymnaBCelisororYA/ozsearfeia Cerda), cujus in aedibus superiorum iraperio (uti pluribus in fundatione Abulensi declaravi) ad dies aliquot egeram, Ha3c, cognito mihi alia fundandi monasteria factam a superioribus copiam esse

summis me precibus urgere

ccepit

ut suo item in

oppidoMalagonecaenobium constituerem. Initioid detrectavi, nec admittere volui, quod oppidura id tam esset exiguum ut necessario domicilium id
annuis stabiliendum esset proventibus, quo vita? subsidia necessaria moniales haberent; a quo ipsa

ctionem aspiraret,

eam

in

Ordine exerceret ad quera

dedit,

prirno vocatus esset.

Fidem Joannes

modo
pu-

aequo diutius istius monasterii erectio non differretur.

quam maximeadhorrebam. Unde cum

ratis,
:

viris litte-

Jam tum ego rem totam confectam habere

tabam, quod duos Fratres ad fundamenta jacienda et ad incipiendum haberem.etsi Antonius mihi usquequaque non satisfaceret itaque rem aliquantulum distuli, eo imprimis quod deesset locus in quo eam
:

etimprimis quodam e confessariis meis, rem p contuli qui male me agere asserebant ; cura enim Sacri Concilii Tridentini auctoritate annui reditus
monasteriis concederentur, minime videri fundationem monasterii, in quo Deo tantum (ut mihi
prrcstari obsequium poterat, omittendam. Adhasc accedebant frequentes importunaeque matronae illius preces uude non potui ipsum non admittere. Attribuit ha?c quam liberalissime quaecumque annuatim neces.saria eraut. Ejusnamque semperopinionis sum, ut vel moua;

auspicarer.
Uonialium
Teretianarum
'./,,,,
"/'iiii

quidem videbatur)

4:20Crescebat porro indies monialium apud Me-

thymnenses aestimatio
in lpsas

et

nomen, acsingularem
ostendebant
:

hi

Meihy-

amorem

et affectum

et,

prout

"inentcs.

mihi quidem videtur, merito neque enim aliud pro spectabant quam qua ratione Domino magis servire possent. Eamdem vero vivendi ratiose quaeque

steria uostra plane censibus careant, vel.si habeant,

nem sequebantur quam quae in S. Josephi Abuloe agebant, quod eamdem utraeque regulara et constitutiones haberent. Unde etiam Dominus virgines nonnullas ad habitum nostrum assumendum perquibus tam singulares et eximias faciebat gratias, utmecum ipsa mirarer. Sit is in ceternum benedictus Amen. Videtur quippe aliud non spectare et intendere quam amari ut amet. Quod hic generatim Sancta enunciat de sanctis moribus monialium Methymnensium, id ipsum, pluribus adductis exemplis, specialius demonstrat auctor Chronici (lib. n, cap. vi et vn). Rgec tamen, licet
raovit
;

adeo
saria

illi

sint uberes ut a quoquam vita* suae necesemendicaremonialesnon cogantur.

422 Equidrin uinnibus quibus potui viribus con- Sancm Maiaquid proprium 90ne monatu r, " m %n " uu possideret, sed ut coustitutioues per omnia, sicut in paupertatem profitentibus servaaliis monasteriis
tendi efficere ne qua monialium
'1

jam

bantur, unaquaeque servaret. Fundationis tabulis confectis, moniales aliquot, quae hujus initia
ponerent, evocavi
;

quibuscum una cum praadicta matrona Malagonem concessimus. Quo cum perventum esset, octiduo eoque amplius in quadam castelli illius parte egimus, quod nondum esset
designata domushabitationis religiosae usibus parata.

non parum S.Teresiae, talium prolium Matris,gloriam amplificent, in campum nimis latum et ope-

Dominica

igitur

Palmarum
34

anno DomiDi

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

MDLXVIII

m
fcCCTOtB

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
muliebres labores
;

MDLXVIII,

praeeunte oppidanorum supplicatione,

atque sub eo praetextu doctrina D

V. D. M.

palliisnostrisalbisindutae et velis faciem opertae, postquam ad teinplum loci deducta3 sumus ; inde,

Christiana ac pietate, quse res est

maximi momenti,

habita

fuit concio, Sanctissimum AltarisSacramenquod ad monasterium nostrum perlatum est, tum

erudiat. Insuper puerum et pupillam aliquam quae Carlevalius, ipse quoiis famuletur, conquiri jussit

magnum

in

omnibus

pietatis
;

sensummovit. Aliquot

autem diebus hic hsesi et sumpta Sacra Communione,

cum quodam tempore,

que cum parochodoctrinam Christianamtraditurus. Spero in Domino fore ut prosperum successum ree habeat. Ut autem summatim omnia complectar,
plaudo mihi laborem isthunc tu vicissim et tibi plaudas velim, nec vereare ne meo abitu de domus illiusreligione quidquam detrahatur. Equidemsic mihi in Deo persuadeo, et pietate monialium, quae
:

Domino in domoobsequium
illic haesisse

orationi insisterem, revelante didici fore utmagnum ipsi isthac praestaretur. Vix bimestri toto

Cui, priui-

mibi videur, quod me spiritus urgeret etquodammodo compelleret ut ad conventum Vallisoletanum fuudandum abirem. 423 Nempe Malagonem Teresia reliquit xix
illiusdiei ad Maji, uti patet e litteris quas pridie scripsit Aloisiam, tunc in Andalusia versantem, uti ostendunt ahse (tom. III, epist. 4). Biduopost, eamdem matronam litterse(tom IV, epist. 11),

plurima est, etopera confessarii juxta ac parochi, qui illarumnon obliviscetur, effectum iri ut raagis indies ac magis progrediantur. Hsec Sancta(t. IV,
epist. 11).

fuam
mbU,

inde

ad

advenit, comite parocho Malagonensi Toletum valeludine ut bis a/fecta adeo graviter mstu solis veruv incisione, semel catharica potione segram sublevari oportuerit. Postridie Ascensionis Do-

426 Aliud insuper quod e citatishoc paragrapho " 'i6rum Vilt "t ferendum litteris eruitur, est itlud quod jam dicam. Aloisise ad Ven. Joande la Cerda proficiscenti in Andalusiam commi- nemde Avila, serat S. Teresia Vitse suse relationem, aJoanne de

Avila examinandam. Ut celebrem hunc

ritualis

vitte spi-

magistrum Sancta consideret, hortator Franciscus de Soto y Salazar, Fidei Infuerat

quisitor (videsis epistolam 19 tomi I,quam fere integram Riberarefert lib. iv, cap. iv). Mandati exe-

mini,

quxeo anno

in xxvit

Maji incidebat, Toleto

Transacta
ibi

se contulit, quo a marchionissa de B Escalonam

Villena y Escalona invitabatur.

die Dominica,

feriaquarta, (tom. IV, epist. 12); inde Petri et Pauli, ut scripsit die post feslum SS. Cerda [tom. illius mensis xxm ad Aloisiam de la lnII, epist. 10), Vallisoleium petere intendens. tereavero quam Abulse consistebat, eam convenit

demum
attigit

die scilicet

Junii.Abulam

Raphael Magia Velasquez de conventu virorum

Durveli excitando, uti alibi

exponendum

erit.

vera hac certaque chronologia erravit auctorChronici, quippe multarum liiterarum Teresianarum quas modo habemus, ope ac lumine destitutus, atqueadeo ad rem conjectura prosequendam coactus.Iisdem ex litteris plura alia facta innotescunt nobis, quee vetustos S. Virginis biographos vel partim vel omnino fugerunt. Quare prsccipua hic annotabo, quxdam etiam aliunde hausta adbonum
riutn .
a$$i-

cutionem Aloisia remorabatur,pr cvstolans nescio qua de causa P. Gasparem de Salazar S. J., rectorem anteaAbulensis,tunc vero Mancenensis in Andalusia collegii.{Hist.Soc.Jesu,part. m,lib m, n .194) .Monepertxsa Teresia hcvc toiidem verba ad Aloisiam ea super re scripsit (iom. III, epist. 4), e quibus cernas quanti Joannis de Avila judicium ac sententiam faceret Intelligere nequeo quid adhuc differas commentarium hunc meum ad magistrum Avilam destinare. Nae, per Dei carita:

tem, hac ipsa hora tabularium mitte audio enim Salazarium si diei non amplius esse illuc iter. exspectas, perperam facis quoniam ne te quidem, si rector est, nedum P. Avilam adire poterit. Ergo,
:

si

adhuc facta missio non

obsecro.

Nam

revera dolui

sit, quam primum fiat rem infectam hactenus

juncturus. 424 Ac primo quidem quoadfundationem Mala-

fuisse,astufortassediaboli. Dominum licentiatum (erat is 'quidam Aloisiee sacellanus) monueram ut, daemoni, si quando iret, libellum eo asportaret : sed

fnal confe$$a-

gonensem. In hac egregiam S. Teresice operam navaverunt tum loci parochus,cuiconfessa fuisse dicitur in Chronico (lib. n, c. xi, n. 3), tum administer Aloisiae Cerdise, tum denique Alphonsus et Antonius de Cabria, necnon Carlevalius quidam, cujus fratrem Teresia proficiscens reliquit Malagone, ut novo monasterio esset a confessionibus. sanctitate C Valde laudatur hic confessarius a vitse atque eximia rerum spiritualium experientia quas ob dotes meruit ut a S. Virgine appellaretur homo Dei, ac suo in munere nulli quam P. Paulo Hernandez S. J. secundus diceretur. Moniales sua ex parie talem se nactas directorem gratulabantur atque uti numero, sic religiosa perfectione brevi tempore mire crescebant ut adeo niliil esse S. Mater testetur quod xdtra desiderare potuisset. Credibile est aliquid etiam operce spiritualis iis collatum fuisse ab eo quem statim nominabam, P. Hemandezio, quem Toleti arbitrum conscientise adhibere Teresia consueverrat, quique etiam ad eam Malagone laborantem sed plura de eo dicenda excurrit aliquando Toletanam. erunt ad fundationem Curat puella 425 Porro Sancta nostra municipium Malagorum $chlam nem non tantum ornavit monasterio; verum tbidem triaen etiam utili quodam instituto dotavit,de quo haec datn
; ; :
:

molestum est sancti viri oculis eum subjici. Iterum proin atque iterum insto, negotium hoc meum expedias, et facias id quod te Toleti rogavecredo,

ram. Pluris quippe interest quam putas. Etdenuo postpaucos dies Timeo, ait {tom. IV, epist. 11), nediaboli artibus meum illud scriptum numquam
:

videat magister Avila, imo ne ante moriatur

videre possit
;

quam
IJIt
i

quod foret plane dolendum. magistri 427 Devenit tandem libellus in manus

eum op*

excusso, Joannis; qui, eo diligenter perlecto atque per litteras, datas Montillse affirmavit S. Matri esse xn Sepiembris 1568, negotium omne a Deo ac quare formidaret nihil, sed prorsus secura ut exemplo tranquilla viveret. Has ego litteras, Granatensis verbis utar Ven. Ludovici
:

lirub"t.

simul

et

i, cap. i", in Vita R. P. M. Joannis Avilne (part. tractant prolixiores sunt, et argumenta n), quia capiendis admodum spiritualia ac delicata, quibus

Legitur et quivis non est, hic ponere praetermitto. viri ad S. Teresiam epistolade altera Venerabilis

eodemargumento, quam

scripsit

xn Aprihs

1569,

Namque paucis anteobilum suum hebdomadibus.

vitaemimensis Maji insequentis die x ex hac
gravit.

428

Redeundummodo ad librum Fundationum,

fundaretur,

Uijuvtnt*
olle<<
</"'

ipsa

memorat Deliberatum habemus accersere mulierem valde Theatinam (id est imbutam spirituali PatrumS. J. disciplina; nam hi tunc temporis in Hispania vulgo Theatini audiebant), quae sumptibus domusvictitans, gratis puellulas doceat
:

historia. in quo se offert fundationis Vallisoletanx ante aut quinque circiter Quatuor, inquit Sancta,

{fomum

*-*"

mensibusquam Malagonensis domus

egerat mecum adolescens quidam
nobilis,

,ono

"'<""'

equestri dignitate
si

paratissimum sese dicene,

Vallisoleti funillic

dare conventum vellem,

domum quam

habebat,

necnon

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A necnon bonum magnumque
qui
ei

215

contiguum hortum,

habebat viueam, mihi eidem fundando offerre. Ejus ut possessionem quamprimum caperem, indentidem me urgebat. Magni certe ea

amplam

satis

AOCTOM in templi formam paraveramus loco V. D. M. offerendum nobis concessa fuit; quod et factum est. 430 Multum vero aberat ut putarem per hanc juvenem Ulum

Sacrum eoquem

Missam adimpletum

pretii erat.

Ego

porro illam acceptavi, esto ad fun-

dandum

illo in loco monasterium non admodum propenderem, quod quarta prope leucae parte urbe at putabam nos haud aegre inde in uris abesset bem commigrare posse, semel illic possessione accepta. Quod ergo is tam gratanter et libenter dona:

iri ea quse de anima illa a Doraino dicta mihi erant nam, quaravis dictum mihi esset animam illam per primam in domo illa oblatam Hostiara liberatum iri, credebam tamen
:

videl

CklMit

ad,cri P tum -

id eo

demura Sacro futurum cum simul Sacramen-

tum Venerabile
in

teinplo primum inferretur. Sacerdote ergo sacrosanctum cceli ferculum ad locum

tionem illam offerret, non potui tam bonum ejus opus non admittere, aut deyotionem ejus perturbare. Exinde duo propemodum effluxerant menses, cumrepente acri symptomate is opprimitur, etadeo

quo communicaturae agebamus deferente,

et

me

jam

ejus participem facere parante, ecce eques ille quera dixi, ore decoro et vultu splendido ac laeto,

complicatisque raanibus, juxta sacerdotem, mihi

sese

quidem praecipiti, ut omni linguae privatus usu, peccatorum iustituere Confessionem commode non
plurima interni ob offensum Deum argumenta. Igitur celeriter admodum et raptira, procul tamen a loco ubi ipsa agebam, hac e vita abripitur. Dominus porro per visum
potuerit, etsi
doloris daret

spectandum

dedit,

et

immensas ob acceptum
illa

opera

mea

liberationis e purgatorii pcenis benefiin

cium gratias agebat. Itaque mox anima

superna habitacula evolavit. Et
intellexi

certe, ut

primum
potui, et

illum in via salutis versari,

esse, vix

deque ea
vitae

certum

ipsum mihi persuadere

anxia
fui
;

mihi indicavit salutem ejus summo in discrimine versatam fuisse, at se ejus misertum ob praestitum Matri suae, hanc illi offerendo domum, in qua Or-

admodum

iutra

me

quod, pro

quam

dinis

dedicati sodalibus monasterium construeobsequium atque eum nou ante igne purgatorio liberandum quam in eodem prima Deo ad ea autem oblata, inde altare Hostia offerretur
illi

duxerat ratione, aliud is mortis genus, quo salutem consequi posset, obire debere mihi videretur. Nam (ut alia taceam) mundi vanitatibus totus immersus

retur,

quamquam (ut verum fatear) mortis se identidera, dum viveret, memoriam prae oculis habere, comitibus meis dixit. Mirum certe et notabile
fuerat;
est,

properat Sancta Vallisole-

rum/ubi, faeln
quantociu*
undalione,

egressurum. 429 Quae autem anima illa ibidem patiebatur tormenta acerbissima, mihi adeopraesentiaet velut ante oculos erant, ut, tametsi Toletanam domum prius fundare summopere desiderarem, tunc tamen

Domino placere et gratum esse quodcumque Matri suae exhibetur obsequium. Sane immensa
ejus est misericordia. Sit ipse pro
et benedictus,

quod vita
ita

et gloria aeterna

omnibus laudatus operum

nostrorum vilitatem
rexigui sint valoris,

compenset, cumque ea pereddat et pretiosa.

Ere tamen

eam curam intermiserim, mequead Vallisoletanam, quomodocumque possum, fundandam urserim et exstimularim. Non tam cito taraen ac quidem volebam, Vallisoletum abire potui, quod ad aliquot dies in conventu Abulensi, qui meae curae concreditus erat, ac deinde in Methvmnensi (nam et eo concessi),

magna

ergo festum assumptae in coelos Virdomu$ poitea. ginis Deiparae, die videlicet Augusti quintadecima, cum meliori
431

Cum

vero

Methymnae Dominus me monuit ut abitum maturarem, quod anima illa plurimum pateretur. Unde, licet ad hoc parum instructa essem, opere ipso rem sum executa et
uecessario

me manere

oportuerit.

cum agerem,

et orationi insisterem,

anno Domini MDLXVIII ageretur, domus illius rite adita posscssio est. Sed non diu illo in loco commoratae* sumus, quod pene omnes in morbum incidimus. Quo perspecto, Maria de Mendoza, illustri genere mulier, commendatoris Cobos uxor et marchionis Camarasensis mater, pietate, religione et
caritate

commutalur.

(quam

cffusae in

egenos eleemosynae
praestans,

satis

frequentes

aperte declarabant)
familiariter

eadem
Illam

ipsis B.

Martyri Laurentio sacris

feriis

Vallisoletum
inspexi,

quae prius caritatis officia mihi

tum
:

praestitit.

ingressa.

Ut primum domum coram

ma-

namque noveram

est

enim Abulensis

gnopere turbari atque angustiari coepi, quod viderem non sine ingentibus intolerabilibusque suraptibus ibidem moniales posse commorari et licet C animi relaxationi accommoda forct, quod peramcenum annexum haberet hortum, non poterat tamen non esse insalubris, quod propter tiumen praeterlabens sita esset. Esto jam de via defessa essem, ad quoddam Ordinis nostri coenobium quod sub
:

episcopi soror, et in primi

monasterii fundatione

insignem nobis operam praestiterat, nec uon in omnibus ad Ordinem universum spectantibus. Quod ergo esset caritate et affectu plena, videretque nonnisi difficillime illic nos posse habitare, tum quod ad eleemosynas accipiendas locus ab urbe satis esset
remotus,
erat,

tum
sibi

quia insalubris et morbis obnoxius

hanc

domum

ut

cederemus rogavit, aliam

ipsum urbis ingressum situm erat, Sacri audiendi causa abii. Tam procul autem a domo distabat ut

ejus loco se

coempturam dicens. Ut dixit, fecit. Quam autem nobis dedit, multo pluris valuit,

meam

pcenam adauxerit; sed nullum ea de re apud comites meas verbum faciebam, ne eas contristarem, quod spem haberem ac fiduciam (esto
id
satis

quod simul cuncta quaa nobis necessaria essent daret, quin et usque nunc det, et quoad vivet datura
sit. S.

Blasii festo, solemni

ritu supplicantis

tenuem) Dominum,

qui priora

illa

mihi dixerat

et significarat,

omuibus prospecturum. Unde fabros

clanculo evocavi, murosque hinc inde ut construereut, quibus claustro et solitudini nostrae consuleretur, aliaque necessaria ut incipere pararent, praecepi.

populi beneque in nos affecti, illuc migravimus. Hunc porro is affectum semper in nos conservat, quod magna erga conventum hunc misericordia

Dominus

utatur, et tales ad

eumdem

virgines vo-

Venerant nobiscum

is

quem

dixi sacerdos,

caverit, illarum ut vitae sanctitas suo tempore aliquando describenda sit, quo Dominus ipse laudetur

Julianus de Avila, et e duobus illis Fratribus qui Excalceatorum Ordinem volebantordiri, alteruter ; qui interea de vivendi modo quem hisce in domibus servabamus, inquirebat. Julianus porro in facultate ab Ordiuario loci, qui jam tum, antequam illuc conce-

ac glorificetur, qui per hujusmodi media et instrumenta opera sua extollere et creaturis suis gratifi-

derem, bonam ejus spem dederat, impetranda serio allaborabat. At non tam cito ea potuit impetrari,quin Dominica dies jam adesset nihilominus facultas ad
:

Ad hanc narrationem nihil habeo quod siquidem ea quse S. Mater non integre addam ex Ribevel non satis clare expressit, facile lector autem litteris quas multis ra supplere poiest. Sanctahoc anno lb68Vallisoletiscripsit, binxtancari vult.
;

tum

nobis sunt reliqux

alterx videlicet

adpium
equitern

21<i
AICTOHI V. D. M.

DE

S.

TEKESIA VIRGINE
pertransire debere, ac

Franciscum de Salcedo maepist. 56) ; alterse ad saepe laudatam II, A {tom. epist. 10). tronam Aloisiam de la Cerda {tom. 1, Priorum lator fuisse videtur S. Joannes a Cruce,
equitem Abulensem,
quique cujus pucherrimum ese continent elogium, vertente Vallisoleto Abulam mense Septembri n. 2). ivisse narratur in Chronico [lib. n, cap. xix,

tum ipsam

posse inspi^cere. D

facturam, uti et feci; etenim mense Junio Abula, una cum socia et Juliano de Avila (qui erat is sacerdos quem dixi, quique mihi his in itiDixi

me

tri

neribus operam sedulam prsestabat, monasterii nosAbulensis sacellanus) discessi. 434 Summo mane itineri nos dedimus, cumque

g XXIV. Coenobii virorum Durvelensis, S. Teresiae curis compa* '*; ^.,* Q TnQnnPi a rati, mitia ponunt b. Joannes a
*

qua eundum esset ignoraremus, hinc a via erravimus; quodque pagus hic parum notus et obscurus esset, non multum de illius situ intelligere potuimus unde toto illo die magnum laborem et molestiam ineundosubiimus, quodvehemens etintensus
:

'ptetum
ro(.

solis esset aestus.

Cum

vero

jam prope pagum

nos

Cruce

et

P. Antonius a

Jesu.

Idem ccenobium postea Manceram transfertur.

Teresi^K^ii,oUtum proftc,ur *'

esse putabamus, tantum abeo abfuimus,uttantumconficere adhuc oportucrit quftntum jam confeceramus. Molestiaa autem, defatigationis et erroris quam hac in via subiimus, memoria sempnr

^j^ ^

et capita xiacxn ^osteriorem capitis x partem etcapita xi ac xn \osteriorem monialium VallisoJ-> s Mater impen dit trium Briandx de Acuna,CaD letanarum elogiis nempe B de Padilla et Beatricis Onez qux, sumpto sikLv
:
;

reUgioso habitu, vocatae fuerunt Teresia a Jesu, Casilda a Conceptione et Beatrix ab Incarnatione. Dein, duobus insequentibus capitibus, pandit historiam erecti primi conventus virorum Ordinis CarmeliExcalceatorum quam erectionem, quip:

mihi ob oculos praesens versatur. Paulo ante noctem ad locum illum pervenimus ut vero domum ingressi sumus, ita eam constitutam invenimus ut nocte illa ibi diversari ausi non simus, tum ob iuquious scaieua. soruc*, uuu quou numeras quibus scatebat sordes, tum quod magna illic messorum copia diversaretur. Habebat haec atrium utcumque spatiosum, nec non duplex cubi- E culum cum suo spatio intermedio, demum parvam culinam. Haec erat tota mouasteni nostn structura et sedificium. Ex atrio statuebam templum concinnari posse, ex spatio intermedio chorum, arcte quidem; duplex autem cubiculum dormitorio et refectorio aptari posse. Socia mea, esto multo me
:

pe a se in maximis Dei beneficiis semper habitam, prge grati animi fervore tam luculenta tamque proclivioratione celebrat ut adeam vix quidquam a me annotandum sit. Ante, inquit, quam ad Vallisoletanum monasterium fundandum abirem, jam tum cum P. F. Antonio a Jesu (qui tum in S. AnnaB
coenobio Ordinis Carmelitani priorem

esset melior et pcenitentiae

perquam

studiosa, ferre

non poterat quod illo e loco adaptare monasterium vellem unde mihi dixit Certe, mater, nullus est amn spiritus, quantumvis bonus, qui hoc ferat
;
: :

plius igitur de eo ne tractes rogo.

Caeterum

Methymnae

sacerdos qui viaecomes erat, tametsi ejusdem esset opinionis cujus comes mea, ut tamen intentionem
et propositum

agebat (et cum F. Joanne a Cruce (uti antea dixi) conveneram, ut, si quod Fratrum primam Excalceatorum regulam sectantium monasterium fundaretur, primi essent qui

fragatus. In
tia

meum audivit, minime mihi est retemplum vicinum somni capiendi grade nocte concessimus; nam, quod usque eo defaessemus eundo, eam vigilando
,

ipsam profitereutur. Quod

ta-

tigati et exhausti

men
;

nescirem undenam habere

domum

possem,

identidem Deo id negotium in oratione commeudabam quia (sicutijam supra monui) duo illiPatres jam tum mihi placebant. Etenim P. Antonium a

transigere noluissemus. 435 Methymnam ut appulimus

P. Antonio locuta

statim

cum
ei

iv,

jiixmom-

rj| Palriliui ilu

sum,
si

et quid

rerum ageretur,

eam

inco'

aperui, spopondique,
illic

C Jesu Dominus ipse varios per labores, quos is magna cum perfectione pertulerat, anno integro (nam tantum pene temporis jam effluxerat ab eodie quo primum de hac re cum illo egi) mire exercuerat at Joannem a Cruce minime opus erat probari nam
:

modo animum haberet ad aliquosque habitandum, Deum quamprimum

:

opus auxilio etremedio futurum iuceptodumtaxat F enim omnem difficultatem consistere. esse ; in eo

Calceatorum Carmelitarum Ordinem professus esset) semper ille vitam valde exemplarem et
(esto

religiosam duxerat.

domum Durveiemem obtuleml Wiyhmi

J/ejio;

433 Placuit tandem Domino, cum mihi quod prajcipuum erat, fratres, inquam, qui fundamenta rei ponerent, dedisset, etiam reliquum dare. Etenim vir quidam nobilis Abulensis, Raphael cognominatus, quicum uumquam hactenus egeram, cum nescio unde (neque enim recordor) de quodam Excalceatorum mouasterio exstmendo agi intellexisset, ultro me accessit, domumque quam in pago quodam paucissimorum incolarum (nam vix viginti mihi fuisse videntur, non enim jam rite recordor) ir in Mciim Piuudam viiHoi ftni friitYipntnm quod usum cujusdam villici, qui frumentum, nnnd
ipsi singulis

habere Videbar mihi tam ante oculos et praesens adeoque cerquod Dominus postea est operatus, et tum (ut ita dicamj quam modo id video, quin facta vidi. Nam hoc plura mulio quam hucusque Dei bomipso quo hajc scribotempore, decem (qu* conventus. Adest) Excalceatorum numerantur tas persuaderet, provinciales, tam
didi praiterea, sibi

eum
modo

erat quam qui nuperrime officio deiunctus ad hoc nobis licentiam praesidentem, minime

daturos (nam, uti jam supra initio dixi, domo rum cum venia res" peragi debebat) si nos in auspicari videreut quadam ampla capacique rem nobis nou ut interim taceam, melius quid tunc pago et domo cum ageoccurrisse
rent,
:

bona

lllo-

at in vili illo

minime

fore ut quis ipsis

impedimeuto

/rtlQT .

lore

annis ibi e censibus cedebat,

illius

no-

mine

colligeret, habebat, sponte

mihi

obtulit.

Ego

vero, etsi

viderem qualis esse domus

illa posset,

autem Campi petentes pagum hunc transire Methymnam aiebat meque Vallisoletum ad fuiadandam abeuntem illac necessario (esse enim hanc rectam viam)

Domino
;

benedixi, eique

gratias egi. llle

Phis illi animi certe Deus dederat Plus paraunde, non solum ibi, sed et in hara porcina commorari. Ejusdem quoque fortitutum sese ait adeo dinis et propositi erat F. Joannes a Cruce; duoruin reliquum non esset, quam
.

mim quam mihi

ut aliud nobis

illorum, quos dixi,

:

Patrum provincialium

faculta-

tem obtinere hac namque ad hoc exequendum mihi P. N. Generalis

conditione potestatem
dederat.

Equidein

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRtS.

217

A Equidem

in Domino sperabam hanc nobis facultatem minime denegatum iri. Unde P. Antoniodixi ut quamcumque, quomodocumque posset, domui necessariara supellectilem conquirere interim omni ope satageret ego autem una cum F. Joanne a
:

AOCTOII tonius nonnullam ad usum necessarium supelleV. D. M. ctilem collegerat ; quem et nos a parte nostra, prout potuimus (potuimus autem parum), adju-

timpore Vallitolttan* fundationi*

Cruce ad Valisoletanara, quae jam descripta est, fundationem conficiendam perrexi. 436 Quod autem ad aliquot dies inter operas, domum, quae sine claustro erat, claustro adaptantes, ageremus, commodum interea P. Joannes a

Cruce de omni nostra vivendi ratione inquirendi locum ac terapus habebat, ut sic omnem nostram regulara bene perspectam teneret, tam quoad mortificationem

quam

inutuas confraternitatis

modum

et recreationem,
tur.

quae inter nos aliquando habe-

creatio conceditur, ut

Omnis namque tanta cum moderatione redumtaxatad imperfectiones

Mox autem ad me conveniendam Vallisoletum magno animi cum jubilo excurrit, mihique quidnam rerum collegisset, significavit, quod certe nimis quam exiguum erat ab horologiissolum bene instructus erat nam quinque sibi compararat unde mihi insignem ridendi occasionem dedit. Ad horas bene dispositas habendas ea sese comparasse dixit, quod a tempore praeoccupari et non ordinato tempore sua agere nollet. Credo sana eura ne quidem tunc habuisse super quo somnum caperet. ln domo usui nostro adaptauda aliquantulum lente procedebatur,quod deesset ad fabricandum pecunia, tametsi multa alioquin fieri vellent. Re tandem peracta, P. Antonius prioratui suo insigni cum animi
vimus.
:

sororum tali in occasione cognoscendas, et aliquantulum relaxationis, ad regulae rigorem melius ferendum, capiendum concessa intelligatur. Is autem adeo probae vitae erat, ut plus egoab ipso quam ipse a me, discere possem at non hoc erat quod spectabam, sed duiutaxat ut hac ipse ratione modum for:

quam lubentissime reuuntiaus, ad primam regulam servandam voto se obligavit imo

promptitudineet
;

ne quidem aliquod ejus periculum, id me suadente, prius facere in umbra voluit; unde mox summo animi gaudio et lsetitia ad tugurium suum novum sese recepit. Joannes autem a Cruce jam tum ibi
8 ebat
.

mamque
B
iieiuum provinciali* et

vivendi

quam

sorores servarent, perspi-

ceret.

prioni Abuleniit

437 Deo porro disponente, factum ut illuc tum appelleret Ordinis nostri provincialis, cujus bene-

439 Hic porro Antonius mihi posteaasseruit, ut primura in vici illius conspectum venit, maximum
se

curniqmdem , nrommodum

interne

gaudium

sensisse

ac visuiu
,

sibi

jam

oblmue-

rat.

placitum Gonzalez, vir senex optimaequeindolis, et omnis malitiae expers. Tanta autem ei dixi, cum ab ipso ad opus hoc auspicandum facultatem peterem, deque
ratione
diret, redditurus

et facultas

requirebatur, P. Alphonsus

mundum plane se debellasse omnem jam desereret, intraque

sese abderet.

quod

eum

penitus

solitudinem illam

tam bonum opus impeillius Majestate, quod hoc ipsum executioni mandari volebat, illum dis-

quam Deo judici,

esset,

si

ut,

Unde nec huic nec Joanui domuncula illa displicuit; sed in summis se maximisque deliciis agere putabant. Quam, o Deus bone, haec aedificia et deliciae ac recreationes exteriores ad pacem interiorem parum conducunt! Unde per ejus amorem
vos obseero, carissimae, etvos, Patres, ut in domibus

poneute, valde moderate placideque mihi responderit. At cum deinde D. Maria Mendozia et episcopus Abulensis,qui illius est frater,quique semper nobis et favit et auxiliatus
facile
P.
est,

magis et pretiosis semper omnem quam potestis moderationem adhibeatis. "Versentur nobis ante
oculos veri nostri fundatores, qui sunt sancti illi Patres a quibus descendimus, quos per hanc paupertatis et humilitatis

eum

convenissent,

cum ipso negotium confecere, nec non cum Augelo de Salazar, provinciali defuncto, a quo plus imminere difficultatis et repugnantiae formidabam. At occurrit tum forte fortuna casus in quo
D. Mariae Mendozise is favore auxilioque opus habuit et hoc non mediocriter ad facultatis praedictee impetrationem conduxisse mihi persuadeo ut taceam, etiam hac occasione non oblata, futurum ut Dominus hanc menti ejus voluntatem inspiraret,
;
:

viam ad Dei fruitionem

per-

venisse novimus.

440Etsane, ut fatear quod res est, semperplus spiritus nec non|gaudii interioris vigere vidi,quando corporibus suae deesse commoditates et recreationes
videntur,

"fjg^
lrliriir

quam

postea

cum jam domum amplam

illa

habent suasque commoditates. Quantumlibet

etP. N. Generalis, qui nimium quantum alienus mentem mutavit. ab hoc proposito videbatur Deus bone, hisce in negotiis, quae Quam multa, prorsus impossibilia videbantur, feliciter a divina
uti
,

magna sit, quid nobis inde boni aut fructus sequitur, cum unius dumtaxat cellae usum coutinuo habeaquid p mus ? Si illa capacissima sit et bene constructa, et consinostra interest, cum parietes nos respicere derareminime oporteat? Si item consideremus non

Majestate, omnibus difficultatibus exsuperatis, ad exitum deducta vidi Ah, quanta mea confusio est
!

vidisse

me

quse vidi, et uon esse

sum

Certe modo,

dum

me meliorem quam hoc scribo, etiamnum obin

quam

domum qua) inperpetuum nobis durare debeat, nostra solum ad tam modicum tempus ;ic vita sed sit), omuia nobis durat (quantumlibet illa longa pausuavissima videbuntur, scientibus, quo
esse

stupesco, ac velim ut
patefaciat nihil

Domiuus omnibus
:

mundo

prope esse quod hisce in funda-

ipse namque tionibus nos creaturae praestitimus Dominus universa solus disposuit idque per
,

plura uos iu illa ciora hic in terra habebimus, eo nobis habitacula et aeternitate possessuros, in qua dantur pro amoris quo boni nostri Jesu

initia et

fundamenta quaedam tam tenuia, ut sola Majestas ejus ad illum in quo modo sunt, statum

eadem evehere
dictus.
Notmm v (jo
liot

potuerit. Sit ipse in aeternum bene-

mansiones vitam imitati fuerimus, parvitate autmagnitudine. ad regulam B. YirSi haec esse principia dixerimus Dominae ac Patronae nostrae, ginis, ejus Matris infeilli, quaeso, injuriam non renovandam, hanc
,

ceenobium .

438 Ut ergo hasce duas toluntates in potestate mea habui, nihil mihi ulterius deesse videbatur. Decrevimus itaque ut P. Joannes a Cruce in domum

nos preeramus, neve sanctis nostris Patribus qui nolimus:et, cesserunt, ut illorum vitam imitari illos quamvis ob lmbecillitatem nostram in omuibus vitu* possimus, in iis saltem qua3 ad non
imitari

quam
tari

dixi concederet,

cinnaret, ut,

eamque quomodocumque

ita adaptaret et conliceret, in ipsa habi-

magna cum sustentationem nec prosunt uec obsunt, est ; cum omcircumspectione procedamus necesse
labor, isque sapidus nia nonnisi modicus quidam habebant illi Patres initio

opus censebam, enim quoadusque res jam ccepta foret non parum nobis obstaculum timebam ne quod inexspectato Anlgitur et res peracta est. Jam P.
posset
:

nam tamdiu

festinato

qualem eum duo statuiinus cumquesemel generoseapud nosmetipsos exsuperare, omnisjam expuet proponimus illum
sit

suboriretur.

218
4ocTot

DE
cum omnis
sit.

S.

TERESIA VIRGINE.
ob hanc causam gavisa sum domum illam ibidem constitutam esse, quod videlicet intellexi, nec ibi in vicinia monasterium ullum esse, nec ejus habendi

g-natadifficultasest,

poena nonnisi mo-

V. D. M.
fundaiur die
br,$ 1568.

cum

qyi^j

n principio

441 Prima aut secunda Dominica Adventus anni xxvmNovem- hujus MDLXVIII (neque enim satis recordor utra
harura Dominicarum fuerit)

spem ullam apparere. Quod

randa
erat.

certe res vere deplo-

primum Sacrum
enim
id

in
illo

atriolo illo Bethlehemitico (uihilo

mihi

pretiosius fuisse vi&eturfeelebT&tumest.] gnoscenda

utique S. Virgini sua oblivio ; sed resarcienda tamen ubi possumus. Dicere debuerat prima Dominica Adventus, uti patet ex libro memoriali conventus Durvelensis; in cujus libri capite, teste auctore Chronici, haec consignata fuerunt : Anno MDLXVIII die xxviii Novembris, in loco cui nomen Durvelo fundatum est hocce B. V. de monte Carmelo monasterium in eoque regula primitiva
;

444 Tantam autem brevi tempore sibi apud $t **** <*,. " rurales auctoritatem corapararant, ut, cum primum 0/,cum *** id cognovi, maximae mihi id consolationis fuerit
occasio. lbant, ut

jam

dixi,

ad

sesquileucam, vel etiam

ad conciones habendas, duas, nudipedes (nam

tunc non gestabantcelonesaut sandalia, quospostea primum jussi sunt induere) per densas nives et

summo

in frigore

et,

postquam die

toto concioni-

bus habendis
sent, nonnisi

et Confessionibus excipiendis vacas-

cum suo rig-ore observari coepit, qualem nobis reliqueruntprimiPatresnostri,cumSpiritusSanctifavore etgratia. Provinciam hanc moderante admodum Reverendo P. M. Fr. Alphonso Gonzalez, inceperunt vitam ex rigore regulae cum gratia Dei agere FF. Antonius a Jesu, Joannes a Cruce et Joseph a Christo. Domum ac sedem nobis attribuit vir illustris Raphael Megia Velasquez, dicti municipii dominus. Erectioni autem dictae domus ac monasterii conB
Trantient u-

ad vesperam domum, cibura aliquem sumpturi, revertebantur. Quod autem inde sentiebant gaudium ac voluptas omnia illis parva et modica videri faciebat. Victui necessaria satis
iis

sup-

petebant: nam e locis circumcirca positis plus eis ciborum adferebatur quam opus haberent; quin et viri nonnulli nobiles, in locis et pagis illis agentes,
Confessionis gratia eos accedebant; qui simul jam

tum commodiores domos

bant.

et

melius

sitas iis offere-

Dominus Alvarus de Mendoza, episcopus Abulensis. Hxc ibi. Redeamus adtextum

sensitlllustrissimus

445 Inter alios fuit quidam Ludovicus, quinque oppidorum toparcha. /Edificarat hic sacellum imagini

Trantmigrant
ln

Uen-

'tram.

Sancia

nuratur pauptrtatem,

Teresianum. 44,2 Quadragesima post sequente, cum ad Toletanam f QI1 dationem illac transirem, et summo mane """ locura illum inviserem, repen P. Antomum templi

tione et honore

januam scopis everrentem,facie ad hilaritatem quam maxime composita, qualem is semper praefert. Cui ego Quid hoc est, mi Pater? Ubinam jam est honor? n Qui mox subintulit, simul mirum gaudium quod identidem sentiebat, mihi significans Maledico tempori quo eum aliquando magni feci. n Templum autem ingrediens, mirata sum spiritus et devotionis copiam quam ei loco Dominus indiderat neque ego solum, sed et duo mercatores, qui jam
:

cuidam Beatissimae Virginis, quae certe venera- E omni quam dignissima erat, quamque pater ejus e Belgio ad illius aviam aut matrem (neque enim satis recordor) per quemdam mercatorem miserat. Usque adeo porro is erga eam affectus fuit nt multis eam annis domi suae asservarit,
quin et postea in hora mortis ad se deferri jusserit. Est majrna quaedam tabella, qua, mea vita, nihil vidi aut melius aut elegantius ; quod et alii permulti mecum testantur. Porro P. Antonius a Jesu, cum,

inde a

Methymna me

illuc

usque comitati erant,

:

Ludovico petente, ad locum praedictum coneessisset et imaginem illam coram vidisset, ita erga eam affici coepit (et non sine ratione) ut non abnuerit monasterium illuc transferre (loco nomen Mancera), esto aquae putealis

meique fautores erant, identidem plorabant omnia quippe undique crucibus et craniis mortuorum plena erant. Numquam vero mihi memoria excidit parva quaedam crux e lig:no sculpta, juxta aqus benedictae vasculum, cui chartacea quaedam imago Christi crucifixi annexa erit, quod majorem exspirare devotionem videbatur

laboraret penuria, nec

videretur.
eis (pro ratione.vocatio-

ulla

ejus ibi habendae ratio suppetere

Ludovicus autem parvum

nis et professionis ipsorum)

monasterium condidit;

quin et templo ornamenta addidit, omniaque bene

perfecit.

quam

si e re

pretiosa et

artificiosissime confecta fuisset.

illud
erat,

Chorus erat spatium intermedium quod in medio utcumque altum ut in eo Horas recitare possent sed ingre;

446Nolo vero hic omittere referrequa Dominus JJ^JJJJj,. ratione aquam ipsis dederit, quia pro miraculo res veniunL habita fuit. Cum enim quadam die P. Antonius, qui p
priorem agebat,

Sacrum audituros valde sese inclinare oportebat. Duo ibi habebant in angellis versus templum porrectis eremitoriola, in quibus nonnisi sedentes aut humi abjecti agere poterant,
dientes atque in eo
foeno repleta;

cum Fratribus suispostcoenam in claustro loqueretur, ac de aquae quo laborabant defectu sermonem misceret, ecce tibi subito exsurgens, eo

quem in manibus habebat scipione quadam in parte areae signura crucis efformavit (ut mihi
quidem videtur; nam modononsatis bene recordor an eo crucem fecerit saltem baculo ipso signavit
:

namque

et locus

admodum

eratfrigi-

dus et tectum capiti pene imminebat. Duas inibi altare respicientes habebant fenestellas, et duo saxa
in
pietatim

locum) dicens

Jam

hic effodito.

'

Vix aliquan-

usum

cervicalis

suas quoque
dictis

illic

habebant cruusque ad
;

ces et crania.

443 Intellexi

illos,

Matutinis,

tulum terrae effoderant, cum tautum aquae subito prorupit, utnequidem ad emundandum puteum jam est autem haec aqua sapiejus vis queat inhiberi
:

Primam inde non discedere, sed illic in oratione, quam satis prolixam instituebant, permanere et nonnumquam factum ut, quando ad Primam ibant,
per altam nivem

dissima et potui accoraraodatissima; nam toto eo tempore quo aedificatum est, inde aqua petita fuit, et numquam (uti dixi) puteus evacuatur. Postea-

cum

vestibus suis incederent, nec

tamen eam

senserint.

Horas suas cum

alio

quodam

Patre Ordinis mitigati, qui, ut

illuc concesserat (esto

cum

illis

habitaret,

quam vero hortum quemdam muro inclusissent aquam in eo habere conati sunt ac varias scrobes et in eo fecerunt, multum pecuniae impendentes,
tamen hactenus (postomnem operam) eara invenire non potuerunt. 447 Ut ergo domunculam illam, in qua paulo
ante vix habitari poterat
,

non mutasset habitum, quod

esset valetudinis satis imbecillis), et alio quodam fratre juvene, qui Ordinibus sacris initiatus non-

At(amen

D*r-

uiil>

dum
Ad

erat,

quippe etiam ibidem agebat, recitabant.

talem spirare devotio-

multa loca vicina, quae doctoribus et doctrina

;

nem

destituta erant, praedicatum excurrebant

unde

et

quocumque meos oculos converterem, viderem quae me aedificabant, simul et audivi quam
vidi, ut,

primi

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS.

219

primi

11

vivendi

normam

tenerent, neo

non quo-

omnem

modo mortificationi et orationi insisterent, etquam bonum omnibus exemplum darent (ibi namque me
invisum venere vir quidam nobilis ejusque uxor, quos noveram, quique vicino quodam in pago commorabantur; ac multa de illorum sanctitate, nec non de fructu eximio quem inter homines pagi illius faciebant, mihi referebant), gratiis Domino agendis

AOCIOIB controversiam S. Virgini insignem V D. M. hanc gloriam competere. Equidem sic censeo D S. Teresiam Ordinis Carmeli, tam virorum quam mulierum, Instauratricem dici posse ac debere S. Joannem a Cruce prsecipuum comitem S. Ma-

est

tri divinitus fuisse

datum,

ut

quam

ipsa (Brevia-

rii

sunt) inter Sorores primaevam Carraeli Ordinis observantiara instauraverat, eam-

Romani verba

vitam

'"'

ftrvide

oui/-

tarant.

minime satiabar; idque cum maximoquodam cordis gaudio, quod jam tum initia quaedam data viderem rei quae ad incrementum Ordiuis nostri et insigne Domini obsequium mirifice faceret. 448 Digneturillius Majestas eam, prout quidem jam procedit, ulterius semper promovere nam tunc cogitatio et conceptus meus verissimus erit. Qui
:

dem

et inter Pratres,

eumdem

Joanne adjutore, restitueret; item S. Joannem primum Carmelitam

mecum
mundo

venerant mercatores dicebant quod pro toto

nollent

est virtus, ut

non venisse mecum. Quanta res magis illis placeret haec paupertas
divitiae, et

fuisse, siquidem anle alios omnes Durvelense ccenobium incolere coepit ac regulam primitivam ibi observare Patrem denique Antonium de Heredia sive a Jesu, quod primus S. Teresiae se obtulit (p? out legimus num. 418), non immerito virorum sui ordinis npaToxfatrov dici, quo titulo Grseci S. Andream inter Apostolos
;
y

Excalceatum

distinguunt.

quam omnes quas ipsi possidebant quoque animum eorum satiarit et

Postquam autem Patres
lis
illi

haec
sit!

consoiata

ergo de rebus nonnultiactassemus, eos imprimis quam studiosissirae

et

XXV. Ad quintum

virginum sua-

rog"avi (prout quidera ipsa

sum

debilis et

improba)

ut in austeritatibus subeundis tam in se rigidi non metuebara enim ne quod tot essent quam erant
:

inihi votis etorationibus

set,

apud Domrnum

rummonasterium Toleti stabiliendum, Sancta amplius annum cum omnimodis difficultatibus luctatur:

constitis-

aliquem

scilicet ut

mihi ipse daret qui rera

illos

demum

victrix inde abit.

e

auspicaretur, quodque
ciendi et subvertendi
ipsa

jam tam bene procedebat,

aute confi-

penitus concideret, cacodaemone

SequiturnuncfundatioconventusmonialiumTo- Cum
occasionem refert Sancta initio capitis sui xv, his verbis Commorabatur Toleti mercator quidam honorabilis atque egregius Dei famulus, qui hactenus inire matrimonium noluerat, sed vitam Christiano cumprimis dignam agebat, veritatis et honestatis cultor acerrimus, et nullum nisi licitum commercium inire volens. Propositum hic habebat non alio scopo aut intentione opes coacervare quam ut ex iis quoddam Deo gratissimum opus excitaret. Nomen vero illi erat Martinus Ramirez. Hunc ergo morti jam vicinum Paulus Ileruandez, Societatis Jesu sacerdos (quo eg;o confessario, cum Toleti agerem, ad Malag-onensem fundationem properans, usa eram), ubi hoc intellexit, invisit et, quod Toleti Excalceatis mouialibus erig-i condique coenobium cumprimis cuperet, ei quantum hoc ad divinum obsequium
letani; cujus
:
:

Marti-

medium

quaerente

quam quod

niRamirezii
dtfuncli volunlatc,

conceperam et sperabam, ad exitum perduceretur sed, quod imperfecta et parvae essem ridei, non cogitabam id esse opus Dei, ejusque Majestatem id promoturam. At illi (quod haberentea quas mihi deerant) mea verba, ad exercitia sua intermitter.da, parum raorabantur. Unde maxiraa cum
:

animi consolatione inde discessi, tametsi pares, et eas quas tam ingens opus proraerebatur, Deo gratias non agerem. Det Majestas ejus (quae illius est bonitas) ut aliquod ei e multis illis quae ei debeo, obsequium rependere digna sim. Amen. Etenim
satis

intelligebam hanc multo majorem gratiam

esse
poumcdum
repeiierunt S.

quam

illam,

quam, ut mouialium conventus

praestitit.

erigerentur, mihi

449
sis

A quibusdam

scriptoribus creditur Gonzaalii

AfainiTereii/W.

lezius provincialis initium conventus Durveten-

sua prsesentia cohonestasse

;

vero tradunt

futurum

esset, ostendit; addidit

praeterea eos quos

eum, factajam ab aliquanto tempore fundatione, illucprimum accessisse atque, impertita ingenti cum animi gaudio novse habitationi paterna benedictione, prioratum P. Antonio a Jesu, subprioratum cum magisterio novitiorum S. Joanni a Cruce, rei domesticse curam F. Josepho a Christo (illi qui postea ad mitigatam Carmeli regulam rediit) commisisse. Quod vero pertinet ad transmigrationem e Durvelensi in Manceranum conventum quae contigit xi Junii 1570 (Chron. lib. n, c. xxxix), ea satis ample pro nostro institulo a S. Teresia modo per transennam narrata est, et porro a Ribera narrabitur (lib. m,
,

fundare decreverat sacellanos et cappellauias in isthoc monasterio fundari posse, ibidemque certas

quasdam

solemnitates, et reliqua
illiirs

omnia quae

cui-

dam

urbis

paroeciae legare et fundare consticelebrari.

sibi

tuerat,

haud incommode posse

ipsius fuit aegritudo, ut,

cum

Ea porro tempus ad haec

deret

constituenda necessarium minime suffecturum cre, rem omnem fratri suo Alphouso Alvarez

egeuos profuso,
sequenti (quae

Karairez, viro prudenti, religiuso, sincero atque in et rationis praescriptuin in omnibus

c. n).

Altera transitio quse Mancera

Abulam facta

anno 1000 (Chron. lib. x, c. xxxi), item redintegratio primi conventus Durvelensis anno 1637 (Ibid. lib. n, c. \i< et lib. xx, c. xxxiv), prorsus extra limitis hujus nostri Commentarii sitse sunt; et opportunius, si ita videbitur, adVitam S.Joannis a Cruce poterunt afferri. Hinc tamen cave deduxe? is a me innui S. Joanni a Cruce polius quam S. Teresiae reformationem virorum sui Ordinis primario adscribendam esse quandoquidem, vel per ea quse hactenus vidimus, extra
est
% :

ei dare elogia merito et vere possum, utpote testis oculata, quod saepius cum eodem egerim), commiserit. Martino porro ex hac vita decedente, adhuc Vallisoletana in fundatioue occupata ubi mihi Tatris Pauli Hernandez et Aleram
:

phonsi Alvurez

litterae

sunt redditae, quibus

me

omnium quae peracta erant certiorem reddebant, et, vellem, Tolesi fundationem acceptare Toletanam
tum ut me quam primum couferrem, invitarunt quamobrem post paulo quam domus Vallisoletana
concinnata esset, illuc excurri. 451 Binse de quibus loquitur litterse S. Fundaineunte trici redditse sunt exeunte Novembri vel anni 1568. Sed, cum esset eo tempore Decembri
Valtisoleti
.

iovi
e

Aauhu*

Soc.

JttU Patiibut,

220
i
"

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Paulus Hernandez, eum te virum esse cuju n s amicitia valde mihi proficua futura sit. Equidem quod hactenus me sustinuerim, id aliorum precibus quare per Deum te obsecro ne mei in debeo
P.
:

uctom

D
'

Vallisoleti

m ultis distenta negotiis et insuperfebri

ad P. Paulum Hemandez,

laboraret, illico Toletum ire non potuit. Hancob rem procurationem destinavit ad rectorem collegii S. J. Toletani et

tuis

Dico ego Teresia a Jesu, priorissa ad S. Joseph Abulae, quandoquidem Reverendissimus Generalis Magister Fr. Joannes Baptista Rubeus concessit mihi amplissimam facultatem fundandi
in hsec verba
:

precibus obliviscare.

Spem habeo,

ni

Deus

aliter

ordinaverit, fore ut istuc

veniam cum tardissime

admittendique monasteria primitivi hujus ac sacri Ordinis B. V. de monte Carmelo cum acceperim esse in urbe Toleto qui, movente divina gratia atque adjuvante Sacratissima Virgine Patrona nostra, largiri cupiunt dicto Ordini domum cum ecclesia et quatuor sacellanis rebusque ad ecclesi hujusmodi usum necessariis cumque intelligam spectare hoc
:

Quadragesimae. Cum enim obeunda mihi sint monasteria quae ultimis hisce annis, Deo propitio, fundata sunt, quamquam ex iis quam citissime me expediam, tamenaliquot diesin iis me agere necesse est. Erunt tamen dies illi quoad

secunda

hebdomade

fieri

poterit paucissimi,

tum quia

tu id cupis,

tum

ad Domini nostri obsequium ac laudem ideo, subscripto nomine meo, dico me eam oblationem accipere, utpote caritatis tantae et eleemosynse opus. Dum vero oportebit aliquam, utassolet, de hoc ne:

etiam quia monasteria illa tam bene ordinata et composita jam sunt ut vix quidquam habeam quod illicagam, nisi ut admirer et Deum Dominum nostrum laudem. Ducat tesupernadexterainomnibus viis tuis, et vitam tibi praestet et salutem cum gratiae

augmento quod

tibi

exopto.
et

quidem voluerint P. PraepoBitus et P. Paulus Hernandez pro sua in me caritate rei curam in se suscipere, jam nunc me obstringo ad exequendum quidquid statuerint illi Patres, vel, si ipsi noluerlnt, quicumque alii ad hoc per illos B fuerint deputati ne longiorem moram negotium patiatur, donec Deo placebit ut ego ipsa illuc me
gotio pactionem
fieri, si
;

454 His litteris subnectenda videtur pars aliarum litterarum quas xix Febr. Sancta scripsit ad Alphonsum Ramirez-. Spiritus Ssnctus sit tecum ac tibi remuneretur consolationem quam tua mihi dedisti epistola. Tabularius tuus peropportune mihi adfuit, sollicite nimirum quaerenti viam aliquam adte scribendi de rebus meis quo equidem in oflieio non
:

AlP ,l0n

Rmirezi'

facile patior

meam

a te solertiam desiderari

....
con-

mea est voluntas ideo, meo nomine, spondo me rem perfecturam Factum Vallisoleti die vii mensis Decembris
conferam. Et quia haec
subscripto
,

Quaeso autem ne de
stituas

domo emenda quidquam

;

1568. Teresia a Jesu, priorissa ad S. Joseph Abulae,

Carmelitana.

donec ego venero. Vellem enim ut nostro proposito esset aptissima siquidem tu et beatus ille, qui cceli gloria jam gaudet, tali nos eleemosyna dignati fuistis. Quod ad licentias attinet, regis

TtTcJ" "L
tribuendum
e$et,

452 Sext0 P ost die nemP e fest0 s Lucix, litteras Toletum scripsit (ut modo memoravi num. 431) ad Aloisiam de la Cerda, quibus inter csetera petebat ut nobilis ea matrona apud magistratum pro se intercederet. Interim Patribus S. J. convenerat cum Alphonso Ramirez ut jus patronatus novi monasterii cederet cuidam ejus nepoti, filio Didaci Ortiz et FrancisccB Ramirez. Quod ubi Sanctaex P Hernandezio didicit, die ix Januarii 1569 litteras ad Ortizium dedit perquam comes atque urbanas (tom.I, epist. 37), quas integras legerenon erit abs re nec injucundum Spiritus S. sit semper in anima tua*ac tibi sanctum amorem et timorem
> .-

quidem licentiam
adipiscar
;

cum Deo bene

juvante

facile

tametsi non sine aliquo labore. Etenim experientia novi quam aegre cacodaemon domos hu-

jusmodi patiatur, quantumque propter eas

saeviat
:

in nos

cum Deum habeamus qui omnia potest, nequam ille hostis cum probro et ignominia recesed,

dere cogitur. Pertulimus in haccivitate vexationem

gravissimam, eamque a viris summatibus verum ea jam omnis depulsa est. Tu interim cave existimes Deum nil aliud a te requisiturum praeter id quod
:

nunc cogitas. Jmo vero mulia plura requiret solet enim hanc pro bonis operibus mercedem reddere,
:

exigendo

scilicet ut

majora faciamus. Quippe dare

:

suum

impertiatur.

Amen.

Scripsit mihi P. Doctor

Paulus Hernandez de gratia atque eleemosyna qua me dignaris, nempe paratum iri a te sacrato huic Ordiui domum. Equidem pro certo habeo animum C tuum a Domino nostro et gloriosa eju.s Matre, Patrona mea ac Domina, permotum fuisse ad opus tam sanctum; ex quo spero fore ut multum summae Majestati obsequium, tibi vero ingvns bonorum spiritualium lucrura redundet. FaxitDeus idquod ego et omnes sorores meas pro te petimus atque universus deinceps Ordo petet. Magnam sane ex ista recepi voluptatem
;

pecuniam parvum quid est et parum laboriosum sed quaudo et tu et gener tuus et nos omnes, quotlapidibus quot operam dabimus itsi fundationi obruemur (id quod parum abfuit quin Abulae fieret, dum S. Josephi coenobium exstruximus); tum de- P nique praeclare nobiscum agetur, et nedum damni aliquid, imo potius multum lucri monasterio et
,

nobis ipsis inde obveniet. Caeterum negotium isthoc eo modo dirigat Deus quo scit fore optimum tu
:

vero ne sissollicitus.

unde summopere cupio

tibi

te

coram

agnoscere,

utme

praesens ancillam,

quomodo
:

455 Doleo Patrem illum meum (Paulum Hernandez) istinc abiisse si opus fuerit, curabimus ut revertatur. Denique manum operi jam admovit
:

*pi

nitr *

nunc absens

facio, offeram.

diabolus. Sint laudes Deo, qui utique. non deerit

MtowDtL
ce

onizio

453 Di S natus est ^ominus febres a me discutere et jam qua possum diligentia huic domui apte disponendae allaboro ; adeoque puto, Deo adjuvante, brevi id finiendum. Spondeo autem tibi me ne vel minimum temporis punctum esse cunctaturam, sed
protinus Toletum venturam, neglecta imo valetudine,
ut,
si

modo nos ei ne desimus. Sane magna tui videndi cupiditate teneor, non solum quia spero ld mihi plurimo solatio fore, sed ut humanissimis tuis litteris coram respondere queam. Faxit Deus ut te et generum tuum omni ex parte salvos inveniam. Commendo me utriusque vestrum precibus quibus
nobis,
:

forte febres redierint.

dum

tu nihil non facis,

^Equum est enim ego vice mea aliquan;

vide quantopere necesse

habeam ad

iter istudsusci-

tillum saltem operae ac laboris conferam

quando-

quidem nobis aliud procurandum non

est

quam

ut

aliquid patiamur, nobis, inquam, illum imitari cu-

pientibus qui totam vitam in doloribus, licet im-

merens; transegit. Dein neque hanc solam utilitatem ex isthoc negotio capiam. Scripsit enim ad me

piendum, pessima hac qua utor valetudine; quanquam in febrim non amplius recidi. Caeterum cura mihi erit, imo jam est, de rebus quas mihi mandas eadem etiam his sororibus meis erit, quae quidem omnes volunt se tibi coramendatas. Teneat te Pominus semper dextera sua. Amen. (tom. I, epist. 38). 456 Duobus post diebus quam has litteras scri:

pserat,

v o$t

i>revrs

pserat,

nimirum

die xxi Februarii, quae erat fe-

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. non cum ejus genero

tiae suae

221

Didaco Ortizio

qui, tametsi

AfCTOtf

tiiquot in aiiu
loca exeurtut

r ^ a secun da Quinquagesimae, S. Mater, VallisoQ re n c t 0f primum Methxjmnam Campestrem petiil dein, inchoato jam Quadragesimali jeju-

vitae probae esset et in theologicis versatus,

senten-

D. M.

erat multo

quam Alphonsus

Alvarezius te-

vidimus num. 442) posthac nio, Abulam, ubiper dies aliquot morata est in primo suo conventu S. Josephi. Inde profecta Toletum est ad medium mensem Martium, comitibus Gonzalvo de Aranda, presbytero Abulensi, et duabus sororibus professis, Isabella a S. Dominico et Isabella a S. Paulo. Iter illis eratper urbem Madritum ubi jam antea (nempe cum Methymna Complutum iret, ut narrat Ribera lib. n, c. v) integrum pene Novembrem anni 1567 transegerat, duplici illic usa hospitio, primo nimirum aula

Durvelum

(ut

tam cito, atque ille, rationi cedebat. Quare multas raihi conditiones proposuerunt, in quas consentire mihi parum aequum videbatur. Interim dum pacisci pergimua et aliam domum connacior, nec

ducibilem quaerimus, ut sic aliquatenus possessionem adiremus, nullam post diligentem inquisitionem
exormonasterii excitandi facultatem impetrare non potui (neque ta$ advertut fundalionem enim ea terapestate archiepiscopum ea urbs habe- 'ttffirultatei. bat), esto eam quam studiosissime efflag-itarent hinc Aloisia de la Cerda, hinc vir nobilitate insignis

aptam convenientemque invenimus. 459 Adhsec ab urbis g-ubernatore

propler

Eleonorae Mascareniae, dein regio monasteriovir-

Toletana? ecclesiae canonicus Petrus Manrique, suprerai Castellae praefecti filius,

ginum

S. Clarae Excalceatarum, fundato a serenissima prihcipe Joanna. sorore Philippi Ilregis.

qui excellens Dei

in vivis

faraulus erat et
ag"it) et,

etiamnum

est

(adhuc enim

Atque ea quidem occasione, dum apud Mascareniam ageret, opinionem de sua sanctitate, a primariis regni matronis praeconceptam, singulari
humilitatis industria eludere tentaverat.

esto valetudinisparum firmae esset, aliquot

Nempe,

cum

alicB

tanquam rerum spiritualium

,

peritissi-

multa rogarent aliae dubia proponerent B solvenda, aliae etiam urgerent ut futura prsediceret; fertur Teresia,m77 has morata quaestiones,
post acceptas redditasque summa urbanitate saluQuam pulchras Madritum tationes, exclamasse
:

mam

postquam conventushic fundatus essetannis, Societati Jesu sese dicavit, in qua etiaranum agrit. Hoc certe illo in loco permultum fuit, quod judicio is valeret et auctoritate nulla tamen impetrari licentia potuit nam, tametsi gubernator jam nonnihil
:

mitig-atus esset ac lenius ageret, curiae archiepiscopalis assessores se summa contentione oppone-

V.

mox exspectationem curiosarum fceminarum fefellisse sermonibus tam vulgaris argumenti ut nonnullae, quippe minus perspicogitare apud se cceperint forsan satis caces bonam esse monialem, sed Sanctam esse certo non
plateas habet ac
!

cum Alphonso Alvaimpediente genero ( cui ille rem totam commiserat), transig-ere non potui quare a conveniendo paciscendoque tandem penitus abstinui. Nesciebam erg-o quid ag-erem aut quo me verterem, quod aliam ob causam illuc non venissem ac videbant. Praeterea alia ex parte
rezio
,
:

bam

insig-ni

mihi futurum probro,

si

re infecta iude

posse, quae sic et talibus de rebus fabularelur.

Mairito Tole-

abirera.

457

Non perinde

deceperat S. Mater moniales

460 Nihil vero

me

affligebat
:

magis quam dene-

iiimenlre pene

tum advenit:

S.Claraeearumque abbatissam,Joannam S.Francisci Borgiae ex eodem patre sororem. Haenempe, postquam rogatu regiae principis Joannem quindecim dies apud eas Teresia transegerat, gratias ingentes reddiderant Deo quod sibi talem Sanctam, qualem omnes imitari possent, ostendisset quippe quae vesceretur et dormiret et loqueretur ut caeterae, neque affectatione aut artificiis ute;

hac namque habita et possessione adita, Deo freta, reliqua ex voto mihi
gata superiorum facultas
ura sperabara
cesserant.
,

spatium exigit:

quemadmodum
quoddam

aliis

in locis
;

Quare

loci

praefectum convenire statui

hacque de causa

in

aedibus illius vicinum

retur

fiunc esse plane

sincei*us esset ac candidus,

Domini spiritum, quia qualem ipse Jesus,

templura concedens, misso nuntio illum, ne ad mecum colloquendum illuc venire gravaretur, invitavi. Jam duo et amplius menses in rei confectione transactioneque effluxerant, et quotidie res in deterius
cedebat. Ut erg-o
illura

ii

is

constituto adfuit loco, in haec

dum

in terris ageret, prae se ferre consuesset.

1567, occasione

verba compellavi

Durissimura videri

et

Porro quam anno

Teresia contraxerat

quam

dixi

indig-num, raulieres
solius Dei causa

quasdam

illuc venisse, quae

eamdem

cum regis sorore amiciUam, hoc anno 1569, quando iterum Madritum venit, uti modo dicere ccepi, arctius constrinxit. Quin etiam, testante Chronico (lib. n, c. xxiii, n. 7), monita instinctu Dei scripta Joannae tradidit, ad regem Philippum deferenda. Quae cum religiosissimus princeps cum intimis animi sui sensibus plane congruere deprehenVirginem videre ac coram alloqui vehementer desideravit. Sed illa jam Madrito excesquo pervenit xxiv serat, Toletum properans
disset,
:

summum vitae rig-orem,

et

perfectioet

nem, solitudinem
qui

clausuram sectaivntur,

eos

ii

horum

nihil praestarent, sed potius vitaedeli-

n cias

affectarentur, opus g-loriae Dei in tantum proaliis-

raovendae institutum subvertere conari. His

id g*enus verbis, quae raira

que

quadara libertate ao fidentia, quantam quidem Dominus mihi indebat, in medium attuli, ita praefectura permovi, ut is, ante-

Martii, uti indicat in litteris paulo post missis ad Mariam de Mendoza (tom. IV, epist. 13), et in capite xv Fundationum, quodnunc pergam exscribere.
,t(

quam templo digrederetur, facultatem concesserit. autem me haec exhilaravit ut jam tum omnia meconsecutam arbitrarer, curatamen nihil omnino haberem nam quara possidebara pecuuiam, tribus
Ita
:

ea quatuorve

"

''

Alom,

Cerdis dtfrut,

458 Pridie autem festi Annuntiationis Deiparae Virginis Toletum veniens.ad D. Aloisiam de la Cerda
diverti, uti et diverti nlias,

eum ad Malagonensem

constabat aureis; quibus imagines (nam nullam, quara in altari ponerem, habebam imag-inem), duas item culcitras stramineas ac lodicem coemi. De domo invenienda nulla omnino spes erat et quae cum Alphonso Alvarezio ineunda erat conventio, jam pror-

adsummum

duas

in tela pictas

fundationem abirem. Perhumaniter et hilariter ab illa excepta fui quam maxime enim erga me affieitur. Duas mecum comites e conventu Abulensi, eximias Dei ancillas, duxeram ; quibus mox secretum ac privatum de more attributum cubiculum, in quo nostris prout in monasterio solebamus , itiis sine turba vacaremus. Ergo nihil cunctandum rata, cum Alphonso Alvarez quamprimum de rebus ob quas illuc veneram, tractare coBpi, nec Tomus vii Octobris, Pars Prior.
; ,

sus conciderat. 461 Habitabat per idem tempus Toleti mercator

oprra
li

juvenii,

quidam mihi peramicus

et coelebs, officiis caritatis

nomme Aniliadu.

erga carcere clausos etaliosegrenc * exercendffi addictissimus, Alphonsus de Avilacog-uomtnto.IIic mihi dixerat de domo ut minime laborarem, se enim de ea mihi prospecturum. Sed is mox in ffigritudinem incidit. Paucis ante diebus Toletum Frater quidam ex Ordine Minorum, Martinus a Cruce appellatus, vir
35
singularis

22a
10CT0RE
:

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
parum id curavit; nam qui hanc illi volunta- D tem dabat, eam etiam in eo ulterius promoturus et adaucturus erat, quoadusque opus suum ad exitum
dius

V. D. M.

singularis sanctitatis, appulerat aliquot autem illic diebus haesit, cumque jam discessurus esset, juve-

nem quemdam,

cui

is

a Confessionibus erat, nomine

Andradium, nullarum opum, imo satis pauperem, ad me misit, huicque in mandatis dedit ut faceret quaecumque ego ei facienda praescriberem. Quadam
die
sibi

perductum esset. Et vere ita fuit nam adeo se navum sedulumque praestitit, domum concinnando et
:

Sacro interessem, me est allocutus, et quae a viro illo sancto referre injuncta erant, ex ordine retulit scilicet certa essem se quaecumque posset meo nomine facturum, quamquam non ali-

cum

operas fabriles adducendo, ut nihil in eo nobis concedere videretur. 465 Oinamenta Sacro dicendo necessaria mutuo flWHffe*
petiissimus, post solis occasum cum quodam officiali, praesonante nola, quarum est ad elevatio-

cum
nem

'"'

ter

quam
ego
:

semetipso solo nobis favere

illi

et opitulari

posset.

Equidem

hocnomine gratias

egi

verum

ridere

meae coepimus, videntes quem nobis sanctus vir adjutorem et auxiliatorem destinasset etenim ueque ob exteriorem vestitum ac
et sociae

salutaris ilostise in Missa usus (quod aliam non haberemus), domum adivimus, ejusdem primum possessionem capturae. Cumque magno cum timore tota nocte eam instaurassemus et accominodassemus, locum sacrario parando commodum non ha-

schema accommodus videbatur

ut

cum

Excalceatis

buimus,
nisi per

uisi forte

atrium quoddam,

in

quod nonmulieres
lo-

monialibus ageret. Ergo, cum me quidem facultatem habere cernerem, sed non hominem qui mihi opitularetur, nesciebam quid ultra agerem aut cui

aliam

domunculam vicinam, quam

aliquot iucolebant et quae nobis etiam fuerat

cata,

patebat aditus.

Omnibus ergo jam

autem
illis
illae

paratis,

me commendarem.
a P. Marlino

cum priinum

diesceret (nihil

mulieribus
proderent),

a Cruce Ord.
Uin. submisi.

462 Venit igitur mihi in mentem adolescentis illius quem F. Martinus a Cruce ad me aliasdestinarat; et hoc comitibus meis consilium aperui.

indicare ausce eramus, ne forte uos portam aperire ccepimus, quae erat

parietis cujus-

dam

lutei,

per

quem

in

parvum quoddam atrium

Be
et

ncn parum risere, et ne id facerem dissuaserunt; neque enim id aliud fore quam rem omnilllae

rae

ibatur.

Ut vero illae audierefragores, illicostrato (nam dormiebant adhuc) cousternatae proripiunt,

vix verbis raultis placari potuere. At, Sacri dicendi jam advenisset, esto nobis

bus
illo

patefacere et divulgare.

Equidem
enim

illis

auscul-

cum

hora

tare in hocnolui; confidebam

fore ut (quod

ab
ad

initio ad-

viro Dei missus esset) saltem aliquid praesta-

versarentur

illae,

nullum tamen tunc uobis

facessi-

ret,

neque

id siue

mysterio factum esse

unde

ei

me

evocato (rem ut celaret,

quam maxime
;

injun-

vere uegotium: cumque vidissent quanara de causa id factum esset, Domino eas placante, mitiores se
praebuere.

gens) quidquid rerum ageretur aperui ac propterea eum rogavi domum mihi conquireret, lidejussorem pro pretio elocationis me procuraturam. Cui rei bo-

quam male fecissemus nam ob mentis absorptiouem quam primum Deus

466 Postea
vero vidi
immitit, ut opus executioni illico mandetur, non advertimus ad incommoda quae subinde proveniunt.

non nne

novii

tibttaculit

num Alphonsum de Avila,quem

in

morbum

incidisse

paulo aute commemoravi, destinabam. Valde facile id illi visum est, seque domum diligentissime con-

Cum
in

quisiturum spopondit. domum tan463 Ecce autem postridie mane, cum apud Padem $ati$ comtres Societatis Jesu Sacrum Missae Sacrificium aumodam direm, is me venit allocutum, seque jam domum invenisse nuntiat, ejusque claves peues se habere, illamque non admodum procul hinc abesse, quare eam visum abiremus; quod et fecimus: adeo autem ea bona et commoda fuit utauno prope toto in ea habitaverimus. Saepenurnero apud memetipsam , cum fundationis hujus recordor, divinae providentiae arcana demiror; quod pene trimestri spatio (saltem plus quam bimestri ; neque enim satis reC cordor) tota passim assiduoque quaeritantes urbe
viri

ergo aedium domina intellesit domum suam teraplum transisse (utpote vidua viri qui majoratum habebat), majus nobis obortum est negotium.

Quippe omnimodis rem impedire et obstare conata placeret, est. Sed quod putaret nos eam, siquidem empturas, tandem, Domino volente, turbare caro desiit. Postquam vero curiae archiepiscopalis oonsiante ipsi liarii rescivere monasterium cujus condendi pernegarant potestatem, reipsa jam coaluisse, maxi-

mopere indignati sunt,

et

frementes ad quemdam

propositi e primariis ecclesiasticis (quem mei ipsa participem consciumque reddideram) abieclanculo
re,

esset

consulturi quid sibi faciendura et statuendum etenim praefectus post datam mihi faeultateni
:

tam opulenti
fuissent)

(quasi nullae

usquam

in

urbe

domus
et ecce

numquam eam
volente,

invenire potuerint
in-

mox

ut venit adolescens hic satis tenuis et

inops,

venit

Domino cumque
quidem

quumprimum aliquam

Utergo urbe tunc temporis, suscepto itinere, aberat. tantam mulierculae ad eum quem dixi virum venere, inviaudaciam apud illum exaggerantes, quae ipsis construetis et refragantibus novum monasterium
ret, is se

sine ullo labore fundatio peragi posfierit

gessitquasi nihil

horum

sciret; et,
aliis

quam

set, uti

rez couveuissemus,
fieri

poterat, si cum Alphouso Alvahanc Deus transactionem non

isthaec fundatio

optime potuit,

illos placavit,

me fecisse asserens;
necessariis litteris
scio

voluit,

verum ut

cum

pauper-

idipsum sine nec vero credibile viden me (neopus hoc inchoasse. Hi vero

etiam locis

tate et laboribus perageretur.

.

ondut

>iio

naneitei-

lur,

461. Ut ergo placuit mihi domus, quamprimum operam dediutejus caperetur possessio, antequam in illa quid adaptaretur, ne quod postea obstaculum aut remora intercurreret. Et non multo post An-

anathead quot dies) sub excommunicatiouis vetuerunt,quoadmateSacra in templo nostro peragi Equi usque factae potestatis litterae exhiberentur. dicens eisrespondi, illorum me jussis dem benigne in re parituram etsi ipsis alioqui morem gerere hac
;

dradius praedictus mihi significatum venit, eo die domum vacuam a couductoribus fore itaque nostram eo supellectilem transferremus. Dixi ei non
;

minime

Ergo Petrum Manrique (illum, inquam, quem dixi, virum nobilem) obsecravi, conobligarer.
siliarios

multum

etenim aliud nos non habere quam duas culcitras et lodicem unam. Quod ille audiens, hauddubie miratusest; unde et sodalibus meis grave fuit hoc me illi aperuisse rogabant enim cur id dixisscm nam fore ut is, viso nos ita pauperes esse, nos amplius adjuvare nollet. Ego ad hoc non attendi ipse quoque Andra;
:

nobis transferendum fore

ut adiret, et quas habebam litteras deprojam meret. Is vero eos placavit, eo potissimum quod
res confecta esset
;

alioquin nou

parum

nobis labori
ei

subeundum

fuisset.

ha467 Aliquot diebus non aliam supellectilem e buimus quam duas illas culcitras et lodicem, quantum primo etiam die ne tantum quidem ligni

mr'

'"

sardae aut haleculae assandae sufficeret

et nescio

quemnara

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

223
ACCTOftl

A quemnam

deinde Dominus emoverit ut in templo

sane

rei

ligni fascem poneret, quo necessitati nostrae succurreret. Noctu aliquantulum frigoris sentiebamus,

enira ad

uumquam me exinde poenituit. Vidimus oculumquam alioqui difficile nobis fuisset

emere. Illius quippe subsidio et suppetiis

V.

D. M.

esto illa lodice et spissioribus qnae gestamus palliis nos tegeremus, quae non raro nobis ad hoc usui

domum domum

cuiquam videatur, quod, cura opulenta Aloisiae, quae tam amice me habebat, domo egissemus, tanta tamen in paupertate viveremns. Quid in causa sit nescio; nisi forte quod vosunt. Incredibile forte
in

illam emimus in qua modo agiraus, oui paucas Toletum pares habet, ut quae duodenis aureorum steterit millibus. Quod autem is plurimas quotannis apud nos celebrandas fundavit Missas,

luerit nos

Dominus

reipsa ibi experiri

sit.

quantum
nihil

in

virtute hac boni situm

petivi
:

Equidem

ab ipsa

ab omni enim molestia inferenda ulloque gravando alieuissima sum. Forsitan hoc ipsa non
animadvertit plus namque quam nobis dare posset, ei debeo. Nobis certe id quam praeclarissime cessit
:

tum etiam populo permagnae autem ad vanas mundi opiniones attendissemus, numquam (uti quidem intelligere possumus) tam bonam nancisci commoditatem potuissemus; gravem quoque intulissemus injuriam illi qui uobis tam libenter et grato animo beneficium etcaritatem hanc contulit. 471 In alteram hanc domurn, sitam e conspeclu
ipsis,

tum monialibus

est consolationi. Si

SoBrtfl .ffl -

et in

lucrum

nam quod

in

animo sentiebamus gau-

officinse monetalis, in

ea urbis regione cui a S.Ni-

^^" n "*"

dium, alacritatem et consolationem, tam erat inteusum, saepe ut raecum ipsa revolvam et recorder

colao
1570.

vocabulum

est,

migraverunt moniales anno

quosnam Dominus
reclusos habeat.
cu i tamtn bre-

in

ipsis

virtutibus thesauros

liciviumKberalitaiiuccurr "*

46K Haec quam patiebamur indigentia suavem U amdam in nobis (ut mihi quidem apparet) conq tem pi a t.jonem producebat. At haec diuturna non

Tj

enim tam ipse Alphonsus Alvarez longe in nos pluraquam quidem optabamus, erogarunt. Hoc porro certum est, tantam tunc animi mei tristitiam fuisse, ut non alia esse videretur quam si multa aurea monilia habuissem, ethaec
fuit
:

statim
alii

qnam

omnia mihi repente ablata essent, meque omnibus destitutam viderem. Adeo scilicet grave mihi meisque sodalibus fuit paupertatem nostram jam finem habere cum enim eas vultu subtristiore viderem et dolentes, insolitas tristitiae causam ab iis sciscitata sum, et illae dixere Quidnam habeamus, Mater, cum jam non amplius pauperes esse videamur ? Jam inde ab illo tempore paupertatis magnaehabendae desiderium in me crevit; simul quoque quoddam mihidominium mansit ad omnia temporalia
: :

e duplici fundatione Pastranensi (de qua sequenti paragrapho dicetur) Toletum redux fuit die xxi Julii 1569, et ibi ut plurimum sedem fixit usque ad Augustum mensem anni sequentis. Liquet hocprimo ex epistola Limam missa xvn Januarii 1570 ad Laurentium Cepedium, inqua dicit Nunc sum Toleti, quo veni abhinc fere anno ad pervigiliura festi Deiparae men- E sis Martii. Digressa taraen sum ad vicum queradam Roderici Gomez, Eboli principis; ubi fundata sunt monasteria duo, alterum Fratrum, Monialium alterum quae quidem se habent optime. Exinde huc redii, ut ultimam manura apponam conquae ita assurgit ut valde cinnandae huic domui Ac valetudine quidem praeclara fore videatur meliori usa praesenti hieme sum, quia admirabile est

Nimirum

S.

Mater

hujusce regionis ccelum, etc. (tom I, epist. 30). Secundo ex pactionibus mense Majo 1570 factis Teresiam inter et Alphonsum Ramirez ac Dida-

parvi facienda

cum illorum defectus et carentia bonum iuterius mire adaugeat et crescere faciat,quod is
;

quasex Anno Teresiano(\vmMartii, (memorat P. Antonius a S. Josepho [tom. num. 3 II, epist. 68, not. 2 et tom III, epist. 53, not. 6). Tertio ex syngrapha quadam S. Teresiae circa res

cum

Ortiz,

Dimum. variUvariaconlulentibui,

certelongealiamsecumsaturitatemetquietemferat. 469 Porro iis ipsis diebus quibus cum Alphonso

Alvarez de fundatione conventus agebam, plures
fuere quibus ea res di S pii C uit, mihique id significabant, quod ipsum et familiam ejus illustrem et equestri esse dignitate negarent (alioque, uti dixi, suo in statu honesti et optimi erant) ; addebantque,
in civitate

temporales Joannae a Spiritu Sancto et Agnetis a S. Joanne Baptista, fitiarum Didaci de San Pedro de Palma; cui syngraphae (quam vide tom. IV, epist. 54, not. 3) subscribitur Facta in S. Joseph Toleti xi Augusti anno MDLXX. Quarto ex testimonio P. Angeli Manrique in Vita Ven. Dei
:

Ancillse
2)

tam frequenti
mihi

et copiosa

acToletum

est,

Annae a Jesu, ubi asserit (lib. n, c. n, n. F S. Teresiam post Annse ingy^essum in monasteS. Josephi Abulense litteras Toleto misisse,

comraoditatem minime defuturam. Ego vero parum id curabam, quia (Deo laus) pluris semper virtutem quam genus et famifundatoris illustris

rium

quibus juberet assumptojam ab ea nomini Annae a S. Petro substitui alterum Annam a Jesu eam;

liam existimavi. Sedjam tum quoadhoc tam multa gubernatori dicta erant, ut non aliter is mihi hic

demque Sanctam paucos post

venisse
i

dies Toleto

Abulam

fundaudi licentiam dederit

quam

prout

aliis in locis

alqui ex libro professionum monasterii Salmanticensis aliisque documentis constat Ven.

jam fundaram. Ego nesciebam quid agerem, quia, monasterio jam fundato, rursus de hac re agere ccepere: verum, quia jam peracta res erat, priraarium illis sacellura assignare statui, quoad monasterium vero nihil sibi ut vindicarent, uti quidem

Annam professam fuisse xn

tis

Octobris \bl\,explein tirocinio, morbi cujusdam causa, duobus

circiter

supra annum mensibus,

;

Chronici (lib. n, c. xliv, n. 5)

teste auctore proin ingressa in

modo
itd

est.

Dn, n-K-

Arniattfe,

Jam vir quidam nobilis sese obtulerat, pricumque marium sibi sacellum attribui petens hac re essent sententiae, et variae amicorum super ipsa cui accederem nescirem, Dominus ipse hac in re me illuminare dignatus est unde quadam die
470
:
:

Ordinem Anna fuerit mense Augusto 1570. quanqwm 472 Attamen intra illud intervallum quod ab 1569 in Augustum usque \oiQpro- commoralMt exeunte Juho tenditur, Toleto aliorsum quandoque excurnt iterum Teresia Methymnam Campestrem,Albam,
:

Methymnam,ut Ribera

habet

lib. \\, c.

vm

;dein,

mihi ait quam hi stirpium et familiarum tituli in Dei judicio parum prodessent; maximeque me reprehendit. quod auscultarem iis qui mihi de id genus rebus loquerentur neque enim haec esse ejusmodi
:

eodem teste, Agnetem Nieto, xxvm Decembris 1569 (tom. 11, Julio mense epist. 70) postea Pastranam, ubi
;

Vallisoletum, unde misit Utteras ad

1570 interfuit professioni FF. perhtbet e t Joannis de Miseria, prout

(tib.

A^sti.n^|

^
m

'

l,

ques decerent nos quae

jam mundum omnem

de-

n,

c. xliii, n.

et c. xliv, n. 7)
,

speximus. His confusa fui, et quod de sacello Alvarezio suisque assignando agitari,cceperat, perficere decrevi cujus
aliisque id
:

genus argumentis mire

His ad c/l?on l f funaanotatis redeamus ad eaqiue ae figendam tione Toletana dicenda supersunt.
tertio

Methymnam
,

etc.

l^

onwo '1

472 Atphonsus

224
Aucioat

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
plurimum
si

i>.

M.

dedomoytc-

473 Alphonsus Ramirez ac gener ejus Didacus ut Q r ti Zt a d asquiorem tandem reversi mentem, Teresiana vidimus, nov^e domui exn arratione cum ecclesia excitandae duodecies mille aureos e convenit defuncti Martini opibus contulere; et Generalts iis Sancta (ex licentia R. P. Rubei

Domino. Bene faceret Quaudo non interdum ad me

diligo in
scriberet.

Ortizius,
voiet, tu

U-ciou

V.D.u

praecipito ut faciat. Exosculor

cisca3 tuae, et

manus
et

tuas et Fran-

me commendo
,

vestris. Servet illos

Dominus,

cum

num

nostrum

ae te

Carmelitarum, postea confirmata a visitatore apostolico P. Petro Hemandez Ord. Praed.) ut in eadem ecclesia quaedam fundarentur capellaniae ad plurima quotannis Sacra solemni ritu celebranda. Plura hac super re dicuntur in vanis S. epistolis e Teresise ad Alphonsum ac Didacum vertam, tam ut elucidenquibus hic aliqua latine Virtur ea quae modo memoravi, tum etiam ut S.
;

omne quod

supplico

manu bonum

istis angelis praecipue patrosua susteutet, et vobis

parvulis

largiatur.

Amen.

Est

hodie v Februarii. Joannes de Ovalle, quod obliviscebar, plurimum vos valere jubet; nec tinem merita quidni ego fafacit proedicandi tua iu se ciam ? Quod vero Isabellam a S. Paulo tam comiter
;

excepisti,

ginis dexteritatem,

maternam de

suis

curam

servandarum constitutionum sollicitudinem et gratum in benefactores animum nativis suis coloI capeUaniin
ecclriir

erga te venda committere. Sit ipse de tauta tua eleemosyna benedictus. Didaco Ortiz dicas velim ne ultra obliviscatur statuam S. Josephi adfores ecclesi;e ponere (tom.H, epist. 6S.) Hactenus Sancta cujus etiam
;

quod memorem tanta enim habeo debita ut ea non possim quam Deo persol-

nou

est

onn(-

ctendii

ribus depicta conspicias. 474 Mense Augusto 1570, quando in procinctu suam stabat ut Abula?n peteret, sic aperit Ortizio quoad capellanias intentionem Volui ut ipsi capellani tenerenturcautarediebusfestivis; siquidem
:

epistolae tres

(tom. II.

ad Didacum Ortiz postea missx epistt. 65, 66 et 67) non minus lectu

dignee sunt et pro styli epistolaris exemplis me~ rito habendge. 47 fi Cum autem successu temporis plurima mo-

Attamtn

pon.

e nostra est constitutione ut non obligentur moniales, quippe quae per regulam suam vel cantare quamvis cantus e constitupossunt vel ncn.

Nam

tioue

sit,

non

est

tamen quod eas sub

vide

ullo peccato

nialibus generarent incommoda institutae in sua monoirtni ecclesia capellanise et festorum dierum celebritates, actum fuit anno 1594 de mutanda kabitatione. Res sic confecta est cum Didaco Martino de E
'iii.

u-

obstringat.

Tu ergo

num

fuerint a
id

me

obli-

ego unquam gandae. Imo nulla causa est id tu me rogasti, nec quisquam faxim neque vero hominum; sed tantum ut pro nostra id commoditate ita prasciperem. Quod si errorem scribendo commisi, non sunt illae ideo per vim cogendae ad
ob quam
:

Zayas, hserede Ramirezii et Ortizii, ut oratorium penes capellanos maneret, moniales vero inde transirent in domum Alphonsi Franco, sitam in Miforo Sancii Minaya prope nosocomium cui a
sericordia

nomen est(Chron.

lib.

n,

c.

xxiv, n.

5).

Verum
licuit
:

neque hic optata quiete frui Dei ancillis

rem quae penes liberem est earum arbitrium quandoquidem paratce sunt ad obsequendum

et

tibi

et ad Sucris passim intercinendum, boni etiam, quaeso, consulas si sua, dum necesse erit, libertate
fruantur.
:

tum quia tantummodo tres in universvm habebant, quas adeo a pluribus simul monicellas etiam alibus per diem incoli erat necesse tum quaternae per noctem qaiadormitoriola, in quibus
;

Excusatam me habe quod aliena manu debilitor enim venae iucisione, nec caput scripsi mihi ad plura sufricit. Dominus noster te custodiat
(tom. III, ep. 53 .)
176

quiescebant, tam contiguae erant vicinorum saecularium habitationi, ut non possent horum confa*

cum

Rawirt-

Aliquamdiu

post,

dum

Albanae incumbebat

zio et Oriisio

amiriisime
paciicitur.

fundationi, v Februarii 1071 ad Alphonsum Ramirez haec scripsit Jesus sit tecum. Si tautum otii
:

bulationes non audire. Quare Beatrix a Jesu, filia Joannx de Ahumada, sororis S. Teresiaj, monaalteram sierio illi praeposita priorissa anno 160":, ad Fet coemit domum, quae olim pertinuerat

mihi foret ad scribendum quantum tibi, essem te in hac parte diligentior. Interim Deo te commendare minime negligo. Quoniam tamen aliunde accepi de
tua valetudine, minus aegre fero nihil a te dari litterarum. Faxit Deus pro sua potentia ut valeas quomodo ego opto, et ut cum Ortizio nostro et
carissima Domina Francisca Ramirez plurimum
perfruaris aedificio
pellanis,
isto,

ame de la Cerda, fratrem Aloisiae saepe avum materum secundi comitis de nominatae, et Montalvan, Joannis de Pacheco y Toledo (Chron.
nandum
loc. cit. et lib. xxi, c.

xxxm,

n. 18.) Sila erat do-

mus

celebrem haec in parochia S. Leocadiae ad del Cambron. Eccleurbis portam vulgo dictam

ecclesia,

inquam, cum ca-

quam

dicunt fore bellissimam. Laudetur

Sanctorum siamei domui adstructam ob decoras qux inibi visuntur, passim nec immeimagines Itinere suo rito laudari dicit Antonius Ponz in brevemeaHispanico [tom. I, carta 4, n. 19), ubi

Dominus

mum

Gaudeo apud ReverendissiPatrem nostrum Generalem fuisse rem tam

in saeculum.
:

rumdem

datnotitiam. Celebratidemauctor(loia.

bene gestam. Sapiens plane estac sanctus servet illum Deus. Novit summa ejus Majestas quam sed ex quo libenter in ista vestra domo essem ietinc meavi, nulla dies abiit non valde operosa mihi. Duo, gloria Domino sit, fundata stant monasteria, quorum hoc (Albanum intelligit) minus est. Concedat Deus Optimus ut alicui sit usui. Non capio quare non transferantur (in novam eeclesiam) corpus Martini Ramirez, cui gloriam aeternam apprecor
:

S.Jocartab,n.%1) elegantem faciem oratorii Ramirez sephi, quod vulgo oratorium Martini appellabatur vel capellanorum Martini Ramirez
lib. i-C. (Franc. de Pisa, Description de Toledo, Toletana satis xxviii, n.24). Verumdefundatione nos vertamulta: ad Pastranenses fundationes Julti lo^ mus, quarum altera adix, altera ad xin

perfecta fuit.

atque a Deo deposco. Scribe mihi, amabo te, quae sit omifisionis causa etnum res ea de qua deliberatumhabebas, uti me aliquando docuisti, effectum sortita sit. O quoties in pactionibus quae hic offerunturmihi, recordata sum vestri, vobisque benedixi, quia quaecunque semel dixeratis, ad exitum perducebantur, etiamsi per jocum dixissetis! Det Deus ut multos annos vobis fruar, utpote quos

yvyi PootrQncfi A-AYl.^l astranse,

ctos,

nnqf trPS Hienposi uea

ses paciscendo et patiendo transa-

secundum virorum etsextum monialium coenobium excitat. Inchoatur

cum

visitatoris apostolici
venia

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

225
'.

Venia COllegilim Carm. EXC.

.
,

Com-

plUtenSe.

naaterium h oc venerant, nullatenus exp^ re cen. sebant ut domura illam taracito desererein. I',nque coram Sanctissimo EucharistiaeSacramento supplex me adjeci, ea mihi in.spirari petens, quae, cum principissae perscripta essent,

4CCT0M
V. D.

M.

Princepi Fo-

odericus Gomez de Silva, Eboli princeps, pri(Uricut Gomc* mus Pastranae dux, prsefectus aerarii Hisejuique conpanice atque Indiarum, regi Philippo II a consiliis rei civilis ac bellicx, etc, jam abanno 1568,

eam minime offenderent. enim favor nobis tunc utilis fore videbatur, quod Fratrum mouasteria tuuc primum fundari
lllius

inciperent; quin et Koderici qui magna apud regem et

ritate,

Gomez conjugis ejus, omnes valebat aucto-

uti discimus ex epistola quadam S. Teresiae ad Franciscum de Salcedo (tom. II, epist. 56), deliberatum habebat cum conjuge sua Anna de Mendoza y la Cerda, filia Didaci Hurtado de Men-

benevolentiam

et

veniebat.

Non

satis

memiui an
scio,

aubsidium noshabereconillius tunc rei recor-

datasim; sed hoc

me

ei displicere noluisse.

doza, principis de Melito et Francavillae ducis, ut monasterium Teresianue Reformationi, de qua ex Generali Rubeo multa praeclara audierat, in
et mox inde principissa rem hanc apud S. Fundatricem urserat, sed frustraneo conatu; forte propterea quod illustris matrona itla, ut erat genio mobiti atque imperioso, conditiones non satis aequas praestituisset. Itaque tunc quidem dissolutus omnino tractatus fuerat, nec brevi tempore renovandus videbatur. Ecce autem post atiquot menses, medio vertente anno 15G9, intermissum negotiura subitoprincipissarepetiit; et S. Teresia?, nitjam tale exspectanti, augendi insigniter Ordi-

Hsec agitanti mihi subito a Domino dictum est " Illuc me conferrc uon negligerem nam ob plura " me illuc, quam hancce fundationem, negotia evocari; quare regulam et constitutiones mecum
:

suo municipio Pastrana excitaret

Anna

ferrem. Ilis ego auilitis, e^to praegnantes ad non eundum rationes viderem, non tamen ausa sum quidquam statuere sed, quod mihi hujusmodi in rebus et perplexitatibus solemne est, confcssarii mei consilium mentemque inquirere statui. Unde eum mox evocavi, nuullatenus tamen ei quod
;

iutellexeram significans. Sic namque melius mihi semper batisfit, et couteuta maneo, Domiuum rogans ut eos illuminare dignetur, juxta
in oratione id

cum

nis sui,

B ansam pulcherrimam

tam virorum quam virginum numero, dedit miranda sane Dei

:

S.

Tcresiam

ateertunl Pa-

ilranam

providentia ; uti inficias ire nuitus poterit qui rei historiam leget, quam sic texit Sancta capite xv ji 478 A Toletana domo jam fuudata dies deciraus quiniusagebatur (erat is xxvm Maji), qui in vigi.-

quodnaturaliterquidem intelligere possunt; et, Majestas illius quid tieri vult, hoc illistunc inspirare solet. Saepius autem hoc mihi contigit, tam hac iu re quam in aliis. Illi ergo visum utilluc me conferrem quare in viam me dare statui.
:

4s(J

Toleto itaque

altero

Pentecostes

die

dis-

*"*"'<#*,i

illo porro intervallo temporis aedicula? conciunandae, cancellis ferreis adaptandi*, aliisque id genus operibus (quae agenda

liam Pentecostes iucidebat;

erant plurima) perficiendis

derara
:

multum

operae impen-

nam

(sicuti ante

commemoravi) anno prope

totoindornoilla egimus.

Cumque

illis

ipsisdiebus

ob a.-isiduam cum operis fabrilibus discursationem mire defatigata essem ; ecce, omuibus rebus jam
confectis,

Madritum vero transire bos oportuit, ubi una cum comitibus raeis in quodam Franciscanarum monasterio, apudD. Eleonoram Mascareniam, quae ipsum construxerat et in eodem agebat, diversata sum. Fuerat haec infantiae regis nutrix, iusignis Dei ancilla apud quam et alias hospitata eram, dum, quibusdam negotiis exigentibus, illac me transire oportuit; semper autem eam mire benevolam et amicam experta sum. tfcec summopere se gaudere affirmabat, quod tam opportuno tempore illuc venissem esse enim ibidem eremicessi.
:
:

Hm

Mar a
i

cum mane

illo

ad

mensam communi

in

ccenaculo prandii causa accumberem, mihi tanta

subito oborta est cousolatio atque pia animi voluptas, quod omnia perfecta jam cernerem, nihilque

colam, qui raaximopere me nosse cuperet, sibique videri vitae rationem quam tum ipse tum collega^ ejus instituerent, cum regula nostra optime convenire et couformem esse. Ego vero, quod duos dumtaxat monachos Excalceatos haberem, cogitare mecum coepi maguum quid facturam me, si efficere po^sem ut hic illis sese aggregaret. Habi-

amplius curandum restaret, et mihi curis oranibus

jain solutae hisce Pentecostes feriis

Domino paulo
perfrui liceret,

diutius vacare eoque ad satietatem

ut prae gaudii animo insidentis raagnitudine omnis edendi appetitus quasi evanesceret. Non diu vero haec consolatio duravit
:

tabat hic in

consignarat,

domo quam praedicta Eleonora illi unacum socio suo, Joaune a Miseria F

nam

inter hasc adesse

nun-

tiatur missus a principissa Ebolensi, Roderici Gomezii Silvii coujuge, famulus. Erg-o ad illiloqueudum
abii

vulgo appellato, qui, esto aetate juvenis, iusiguis Dei famulus erat, rerumque terreuarum quam maxime inscius. Ut vero anathoreta ille me convenit, narravitmihi

nuntiavit autem is me adominasua evocari. Jam dudum euim ipsaet ego inter nos de conventu quodam Pastranae erigendo egeramus, tametsi id
:

Romam

s*-

vellepetere. AntePatre, cui Mariani

?in*r
'"'

quam autem
a
S.

ulteriusiu hac uarratioue progrediur,

illo

dicere statui quidquid de

non tum cito perticiendum existimarem. Valde id mihi grave fuit; minime enim consultum mihi videbatur, nec periculo vacare, monasterium tam recenter et tantis cum adversantium contradictionibus fundatum desercre unde statui illuc modo non proficisci, idque famulo significavi. Is excusationem mcam minirae admittebat, quod principissa
:

Benedicto nomen erat, scio aut comperi. 481 Erat hic genere ltalus, juris doctor, inii i.-4 genio expenentiaque rerum praestans. Mabitarat
i.

um

'

I" * Itanli inrr

olim in reginse Poloni* (cujus primarius fuerat oeconomus) aula; camque a matrimonio ineuudo semper abhorruisset, adhaecinter equites Melitenses accensus esset, perpulit illum tandem Dominus,
ut,

jam

idqueobhanc solamcausam, eique me non obsequi in magnum ejus probrum cederet. Nihiiominus mens mihi non erat eo proficisci itaque dixi me, iuterim dum cibumsumeret,
illuc concessisset,
:

QUSB possidebat

quo salutem suam melius operaretur, omnibus nuntiura remitteret. Postquam

multis

vero

cum

aerumnis

conflixisset et
caedi

varie
inter-

ad principissam scnpturam,
illum abire posse. Erat
bilis; et,
9o

et

cum

litteris

meis

dum Dei

""Pnyfciicitur.

is vircumprimis honoraquamvis grave ei esset menoncomitari, auditis tamen rationibus meis, visus est acquiescere. 479 Moniales, quae nuperrime primum in mo-

exagitatus esset, eo quod proptereaque ad biennium in carcere tamquam cdis reus gemuisset, nollet taraen ut quis jurisconsultus aut alius quislibet sui patrociuium
fuisset,

cujusdam

susciperet, sed

Deo ejusque

justitiee

causa?

suae

aquitatem committeret, esto etiam

testes adversus

ipsnm

226
iUCIIIH*

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
sequestratum ab
recitabant, sed
aliis; Officium vero divinum non quoddam, in quoad Sacra audienda conveniebant omnes, habebant oratorium nullos quoque habebant reditus, ac ne quidem eleemosynis vivere volebant, unde etiam oblatas non ad-

V.

M.
a

ipsum jurejurando afflrmarent se ab illo ad caedem patrandam vocatosetcouductos esse; factum est ut (quemadmodum duobus senibusS. Susannae
delatoribus contigit),

dum

a judice seorsim et ab

invicem disjuncti interrogarentur, ubinam fuisset, cum hane illiscaedem praeciperet, unus responderit lecto eum tunc insedisse, alius vero per fenestram prospexisse. Tandem vero confessi sunt se supplantare ipsum conatos, ac falsum adversus ipsum testimonium dixisse. Ipse vero multo se illorum liberationem, ne a judice falsi testimonii daranareutur, auro redemisse mihi affirmavit; adhaecillum

mittebant,- sed labore

manuumsuarum

quisquesibi

ipsum qui hanc

illi

litem

intent.-irat,

suas in

manus

victum comparabat, quem etiam privatim soli sumebant, eumque satistenuem. Haec ego audiens, primorum Patrum nostrorum ritura ac normam vivendi abillis repraesentari censebam. Hocporroille at, quoniam omne anachoreritu octennium vixit tarum genusalicui religiosae familiae sese subdere Sacrosanctae Tridentinae Synodi auctoritate jube:

postea incidisse, ac sibi potestatem fuisse in illius atque eamdem ob causam omni acta inquirendi se qua potuerat ope ac dispendio elaborasse ne quod is propterea damnum pateretur. Ob has
;

batur,

Romam

petere constituerat, ejus

quam

hac-

tenus ipse et socii duxerant, vitae prosequendae facultatem a suprema Sede petiturus; et in hoc proposito versabatur tum cum primum ipsum conveni.

aliasque virtutes (est enim vir mire castus et mundus, etab omni cura fceminis consortio valde alienus)

hauddubie apud

Dominum

promeritus

est

484 Postquam ergo suam vivendi formulam is mihi indicasset, primigeniam nostram regulam vicissim ei ipsa

cum
t

"6io

" r,ru '" c*-

lucem ab eo impetrare cognoscendi quanta rerum raundanarum sit vanitas, quo sese ab illis expeiliret.

doeirina

el

in-

duitriavirum:

4S2 Liceat mihi hic aliquantisper S. Teresiae sermonem intercipere, ut alia quaedam de Ambrosio Marianobreviter referam. Natus erat Bitonti in regno Neapolitano, parentibus genere, opibus
ac pietate conspicuis. Studiorum curriculum (in quo condiscipulum habuit Hugonem Boncompagni, qui fuit postmodum Gregorius PP. XIII,
et

legendam dedi, siue tanto labore universa haec ipsum servare posse asserens, cum eadem esset vivendi utrorumque ratio praesertim quod labore manuum victiiare (erga quem ipse plurimum afficiebatur, mundum dicens rerum concupiscentia corruptum esse, et hanc in causaesse E cur religiosa vita passim apud mundanos vilesceerat. Cum ret) nobis quoque solemne ejusdem
;

muant,

cum

ipso sententiae etopinionis essem, statimquoad

hoc, uti et quoad

reliqua

omnia,

convenimus

memoriam Mariani semper

laude emensus,et

retinuit)

multa

cum

laweam

doctoris utriusque

juris adeptus, adfuit aliquo tempore Sacrosancto Concilio Tridentino ; et de ejus actis ac decisioni-

bus librum eleganti sermone conscripsit, quem xcalceatorum ccenoin Seritano Carmelitarum bio asservatum fuisse asserit Bibliotheca Carmelitana. Missus dein a Concilii Patribus in Bet-

persuadere diversimode conarer quantum hoc in habitu Deo praestare obsequium posset, ea sese nocte de illo dixit deliberaturum. Jam tum illum huc pene propendere videbara et hoc demum esse intelligebam quod in oratione a
quare,
ipsi
;

cum

gium, Germaniam et alia regna septemtrionalia, adtractanda quaedam Catholicae Religionisnegotia, his peractis, in Polonia mansit apud Catharinam Austynacam, Sigismundi II regis conjugem, summus rei domesticse praefectus. Inde digressus, sacrae Melitensium equitum militiae nomen dedit et anno 1557 interfuit celebri ad oppidum S. Quintini in Veromanduis pugnse. Quoinoppido, cum post relatam de Gallis victoriam honestae cujusdam viduae tecto cum altero milite uteretur, duas virgines, dictae viduae filias, a socii C impudicitia tutatus fuit, stricto gladio et ad scelus morte plectendum parato. Non diupostcarceri innocens fuit inclusus, prouti Sancta nostra jam enarravit. Unde in libertatem pristinam restitutus, ex Italia, quo redierat, juniorem principem Sulmonensem, suae curae commissum,
;

scilicet ad longe plura quam ad monasterii monialium fundationem me abire. Summae mihi id consolationi fuit, quod in maximum Domini obsequium cessurum mihi videretur, Majestas ejus, qui si isOrdini nostro nomen daret.

Domino didiceram,

idipsum volebat, illa nocte ita illum permovit, ut jam plane certus, ad se me evocaverit, non parum miratus, quod se tam cito, et praesertim per mulierem (quod et modo subinde mihi dicere
postridie,
solet),

mutatum

cerneret,

tamquam

si

ipsa sola in

jussu regis Philippi in Hispaniam duxit. Demum abeodem rege Cordubam missus ad explorandum num inde Hispalim versus navigabilis reddi posset fiuvius Baetis seu Guadalquivir apud Cordubenses Societatis Jesu Patres spiritualibus S.
,

qui
in

eremum
ucto

qua

animum excoluit. Quid deinceps egerit, jam ipsa Sancta persequetur, cujus verba exscribere rursum incipio. 483 Secum, inquit, cogitare Marianus coepit, cuinani potissimum religioso Ordini se dedicaret;
Ignatii exercitiis

causa fuissem, et non potius Dominus, qui corda hominum immutare potest. Pmlranr mn 485 Mag-na sane ejus sunt judicia, uti apparet exeo quod, cum tot annis ipse apud se deliberasset, ^ nesciens cui sese Religioni potissimum applicaret (nam illa in qua ipse tum agebat, Religio proprie non erat; quod vota ibi non emitterent, nec aliquid quod obligationera includeret, observarent, escepto duntaxat quod ibi a populo sequestrati agerent), tam cito tamen Dominus illum emoverit, eique declararit quantum hoc in statu ipsi serviturus esad set, Majestatemque suam opera ejus uti velle promovendum id quod jam cceptum erat. Etcerte egregiam is huc a parte sua operam contulit hactenus enim Ordinis causa ingentes et plurimos labores subiit, quin et adhuc subiturus est, usquedum

resipsa confecta

sit,

ut poteste

magnis obloquiis

et

contradictionibus, quibus priraigenia haec regula modooppugnaturet exagitatur, intelligi.QuipP eoU

vixeral annoi,

naturae dotes, ingenium,

quaresingulos eorum examinans

et oonferens, in

omnibus pro conditione status sui ac naturffi (ut mihi ipse dixit) quoddam quod displiceret, inveniebat. Intelligens autem haud procul Hispali, in eremicolas solitudiue quam Tardoniam dicunt, quosdam, superiore ac directore P. Matthaeo, egregiae sanctitatis viro, siraul

vitaeque sanctimoniam, qui nobis favent et nostra tuentur, auctoritate pollet. Narravit is ergo mihi,

raagnaapud plurimos,

Rodericum Gomeziura Pastranae

(qui

is

ipse erat

locus ad quera jam proficiscebar) comraodura sibi olim locum dedisse, in quo suis anachoretis sedem
figeret; se vero Ordini huic illum attribuere,

gavit.

agere, illis sese aggrellorum singuli suum habebant tugurium

eoque illius habitum velle assumere. 486 Egoingentes ei propterea gratiasegi, Dominuraque

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tommuture
ttalutt.

227
kOCTOH
V. D. M.

nam, cum duorum erigendorum conventuura a R. P. N. Generali facultatem impetrassem, hactenus tamen nonnisi unus fundatus erat. Quare jam inde ex hoc loco, per litteras a duobus provincialibus, eo videlicet qui modo eo munere fungebatur, et eo qui nuperrime

numque ex

toto corde laudavi

quando,

functus erat, ad hoc faciendum facultatem petii (bona enim illorum sine venia fieri non poterat),

prxtensa jure injuriave principum offensione, largiendarum eleemosynarum fioret finis), exemplum allegavit Aloisix de la Cerda, quse erectum in suo prgedio Malagone conventum congruo dolaverat reditu. Eo exemplo et quibusdam concessionibus exparte Teresiae, qux, niside excitando Pastranx virorum ccenobio spes sibi affulsisset, re infecta Totetum remeare cogitabat,

simul et ad episcopum Abulensem, Alvarum Mendozium, qui nobis rairifice favebat, scripsi, ut auctoritate sua ad hanc facultatem concedendam ip.sos
perraoveret. Placuit

ad xquiorem mentem sunt demum

lesconjuges
:

revocati nobi-

autem Deo

ut hi in alla conce;

denda sese haud

Lpsis

difficiles

praebueriut

forsan quod

videretur, quia locus hic adeo dissitus esset,

sibi suisque sequi

parum inde

posse dispendium.

Mox ergo

ut proviucialium facultatera obtiunissem,

nostris
.-

accessurum mihi spopondit itaque magno cum gaudio iter quod cceperam, perficere aggressa sum. 487 Pastranam ut appuli inveni Rodericum Verutn nonniii pH tftl Gomezium principem ejusque conjugem, qui me tnentti. amice benevoleque excepere, et secretum, nobis a reliqua familia conclave attribuerunt, in quo opinato diutius haesimus. Domus enim quam principissa nobis assignarat, perangusta erat; hinc multas B ipsa ejus partes demoliri, non tamen muros aut parietes, easque novas instaurari jussit. Trimestri et amplius Pastranae sum morata, esto non sine oiagnis difficultatibus, quod tales mihi principissa
Marianus se
,

Rodericus (juidem non difficulter, quia, ut Sancta loquitur, rationis ductum sequebatur Anna vero xgerrime, tum propter iras de repudiata Catharina Machuca, tum quoque aliam ob causam, quam modo aperiam. 490 Audierat ab incauto nescio quo narratore S. Matrem attutisse scriptum de Vita sua mentarium unde, ut fit, cunosx fceminex menti cupido legendi itlius incesserat. Institit itaque primum apud Teresiam ipsam, sibi ut librum cederet. Hac vero modeste adductisque rationibus
; :

r/uo

etitm tem-

por "h
iit.v

VUm

likrum

recusante,

virum dein statuitadhibere

intercesso:

rem. Diu hic etiam conatus frustra fuit sed victas denique manus dat Sancta, et oplato curiositatis alimento principissa potitur. Ealege composita res ut soli Rodericus ejusque uxor scriptionem illam inspiciant gy^avia cxteroquin incommoda securata. At paucos post dics en tibi, qui molestissimus Teresiae fuit, nuntius librum tota aulapermanus ancittarum vagari, omnium irri: .

proponeret conditioues quae a Religione et Instituto nostro admodum alienae erant imo maluissem re
:

sione ludi, ac proscindi dicteriis\; insuper princi-

infecta

ipse princeps

Toletum reverti quam in illas consentire. At Gomezius sua, qua plurimum pollebat, prudentia, quippe ratiouis ductum sequebatur, tantum apud uxorem etfecit ut ipsa jam mitius se gereret. Ego quoque a parte mea in nonnullis ipsi obsecuudavi; quod ibi Fratribus, quam monialibus, erigi conventum mallem, scieus quantopere id ex-

pissam asseruisse esse omnes Teresianas visiones nihil aliud quam malas artes, artibus famosx Marix Magdalenx a Cruce quam simillimas. 491 Quam esset atrox hujusmodi sarcasmus,
satis inteltigere est (ne plures auctores afferam) e

alnmniii ab

eadem tmpei

ii

fuitj

91101
(ii
(i

proponp< ini
i-

pina eonditio'
nibui

compertum est. 488 HxcSancta; quibuspro moreaddam necessaria supplemenla et elucidationes e biogy^aphis ejus et aliis haustas auctoribus. Itaque quod perpediret, uti

postea

Ribadineira ac Bartolo, S. Ignatii biographis quorum ille Mariam Magdalenam a Cruce ita describit {Vitx S. Ignatii l.x, c. \, vel in Actis Sanctoi^um tom. VII Julii,pag. 167) Illa quaeab ipsa infantia Deo sacrata fuerat, qua? pcenitentise
,

asperitate praeclara, orationis assiduitate excellens

credebatur,

prudentiae

laude

singularis

qua

tinet adconditiones ab Anna Mendoziapropositas, feruntur ex fuisse potissimum dux attera, ut in suum ccenobium Teresia admitteret sanctimonialem quamdam, nomine Catharinam Machuca, e Segoviensi Humilitatis conventu Ordinis Eremitarum S. Augustini, quam principissa Ma:

(tamquam futura proesentiret, et conscia divinae voluntatis mente praesaga ventura praediceret) responsa multi petebant; quse denique omnium virtutuiu opinione florebat, et veluti de coelo lapsa virgo colebatur certis vestigiis deprehensa tandem est,
;

cognitumque
posuisse,

est

omnibus ac compertum, fraude

Pastranam adduxerat monasterium virginum suarum Teresia vellet esse sine reditu, quomodo alibi, prxterquam Malagone, fecerat. Respuit priorem conditionem S. Virgo, quia oblatw sibi seupotius per vim obtrusx Catharinae nec mores nec genium noverat, imo ne horum quidem periculum facere sinebatur;
drito
;

altera, ut

novum

diaboli atque artificio egregie illam hominibus im-

opinione,errore

eamque deceptricem et levem, et falsa homiuum,a pueritiacommendatam,

animum
causam,

vultu, vitam parietibus. rla^itia captiosis

artibus daemouis prae^tigiisque texisse.

teste

Quam
lib.

ob
iv,

Bartolo (Vitx Ignatianx

deinde, et potius etiam, quia sapienter judicabat minime expedire inconsultas illas ac tumultuarias

accepit a 36), saga ill.i ac diaboli miuistra sacro Inquisitionis Tribuuali dignam suae vauitatis raercedem. Porro, sicut ejusmodi inre fieriasso-

num.

ex una Religione in alteram transitiones.

let,

brevi

rumor de Teresiano

libro,

Pastranen-

fulciret,

4iipellend,t

Sancta impendit,

Ut vero suas rationes gravi quadam auctoritate de re tota consuluit P. Dominicum Banez; quo Teresiae assentiente, principissa desiit conditionts huius executionem urgere. 489 Ihfficitior refutatu erat altera conditio, utpote qux Teresiam tanquam suis ipsam armis adoriebatur. Objiciebant nempe principes, cum cxteros passim conventussux Reformationis sine

sium superatis finibus, Madritum usque pervasit; adeoque convicia Annx de Mendoza regiam
aulam, per ora mutiebria prxsertim, personuerunt. Quam rem potissimum in causa fuisse quidam dicunt curanno 1575 Vitam Teresia? exami-

nandam censuere Inquisitores.Sed hocalibi latius

exponendum nunc prosequenda hujus paragra;

phi materia.
492 Dictas igitur difficuttates, Deo adjuvante, eluctata Teresia Pastranensis ccenobii monialibus
destinati possessionem adiit, illato illuc Sancttstemsimo D.N.J.C. Corpore, die i^Julii 1569. Hoc Pastrauam venere Marianus pore. sic ipsa pergit,
inilimn dno-

censu esse Sancta expressejussisset, ad majorem haud dubie id pertinere perfectionem se vero ne quid soywibus unquam deforet, sollicite curaturos. Verum prudens Virgo, considerans hinc incotas Pastranenses etpauperes satis esse et parum liberales fore in monasterium quodtam opulentos habebat fautores, illinc vero moniatibus
:

ejusque socius supra memini)

(illi
;

ipsi,

inquam, eremicohe quorum

et acceptis

jam

litteris facultatis

suis

ab Anna Mendozia metuens (ne

scilicet

ali-

provincialium,

228
4

DE
principibus
illis

S.

TERESIA VIRGINE.
locum
exuisset et domi suae

v nM

provincialium,

visum

est

jam ageret, identidem

ipsis

D
' eil

illum et desertum quem ei in anachoretarura habitationen alias concesserant, in Fratrum Excalceatorum usum convertere. Cumque P. Antonium a

primus fuit et Maucerae adhuc ag-ebat, evocassem ut hujus conventus initia poneret, ipsa interea vestes illis et cappas paravi, et quidquid poteram faciebam, ut illi quam citissime habitum
Jesu, qui

molestiam exhiberet et ab ipsis dissideret. 495 Unde mi^erae religiosae tantum ab ipsa inquietudinis patiebantur.ut.quibuscumque modis potui, efficere conata sim, superiores id quam maxime
rogando, ut monasterium inde auferretur. Segoviam ig-itar (uti postea commemorabitur) sorores
illae

<uic*

0n

diu

^o/uro,
*

a ' ur

demum

abierum, omnibus quae principissae

assumerent. Interim plures Methymnensi e conventu moniales evocaveram neque enim plures
;

quam duas mecum duxeram. Agebat tum Methymnae quidam Carraelita satis provectae aetatis. qui juuior non erat nec senior, sed egregius erat
concionator, F.

Pastranse relictis, quin et aliquot moniales, quas principissa sine ulla prorsus dote adraitti rogarat, secum ducendo. Lectos
liberalitate acceperant,

vero et reliquas quas ipsse moniales secum attulerant reculas et minutias inde avexere, non sine

Balthasar a Jesu vocitatus

qui,

cognito recens hoc Pastranae domicilium fundari, una cum monialibus evocatis huc appulit, in animo habens Excalceatis sese ag-gregare, uti etiam, post-

magno incolarum loci dolore et amaritudine, meo autera summo cum gaudio, quod illas jam quiete
optata frui viderem. Etenim mihi notissimum erat

quam

venit,

reipsa fecit

quod

cum

ipse

raihi

nullam ipsas,ut alienatior ab ipsis principissa fieret et stomacharetur, causam dedisse, quin imo, interim

signifieasset,

Domino suramas egi gratias. Hic porro Marianum ejusque soeium sacra veste induit,
:

dum
ei

inter eas in veste religiosa ageret, non secus

:

etenim P. sed ea qua Fratres nostri laici utuntur Marianus Sacerdotio destinari nolebat, sed ea Ordi-

nem
B

intentione ingrediebatur ut omniura esset mi-

quam ante eam sumptam unde patet eam solam quam dixi, alicnationis causam fuisse, nec non nimium quem ob mariti mortem ipsamet conceperat dolorem Omnis vero cau^a (uti quidem
serviisse

nor: neque aliud tura ullis ab eo rationibus impetrare poterara

:

postea intellig-ere

at postea,

R. P. Generalis acce-

fuit) cuidam illius ancillge quam E secum duxerat, adscribenda est ln sumraa, Domino,

viroruin ulleri.

dente jussu, Sacris se Ordinibus initiari passus est. 493 Facta est haec vestium assumptio in sacello

qui ipsura permittebat, visum fuit illud monasterium huic loco minirae convenire roag-na quippo et
:

domestico Roderici Gomez, ad eam solemnitatem tanquam ad festi diei celebrationem splendidissime ornato. Assistebat uterque princeps, comitantibus aulicis et domesticorum ac vicinorum caterva. Orationem ea occasione habuit P. Balthasar a Jesu qua vehementer commoti omnes auditores, sed prae caeteris juvenis quidam nobili loco natus, qui postea se Carmelitis Excalceatis adjunxit, sumpto nomine Gabrielis ab Assumptione .Paucos post dies, nempemu Julii, solemni
;

alta ejus sunt judicia, et longe alia atque omnis

ing^enii nostri perspicacitas intelligere potest
:

ego

vero, solo

meo ingenio

nixa,

numquam

id

facere

ausa fuissera, sed virorum tum doctrina tura sanctimonia excellentium in hoc judicium sura secutn. De hac re plura ad fundationem Segoviensem sed hicpauca adhuc de virorum ccenobio Pastranensi et de domo iisdetn hoc ipso anno 1570 Comi

plutiacquisita.
496 Cum lustratio provinciarum Hispaniensium Ordinis Carmeli, a R. P. Rubeo (ut ante dictumest) effecta, non eum habuisset exitum qui

supplicatione in novum conventum religiosi introducti fuerunt. Sed Sanctissimae Eucharistide illationem in adventum usque P. Antonii a Jesu
S. Mater judicavit esse diffcrendam, honorandi causa Patris illius,tam bene de suo Ordine meriti. Postquam vero, prosequitur illa, utroque monasterio jam fundato,P. Antonius advenisset, tales mox in Ordinem novitii cooptati sunt utde illorum nonnullis postea queedam dictura sim. Simul hi Domino

J^.
milalor

,,,/,

speratus fuerat, rex prudentissimus Philippus II, pro eo quoftagrabat Religionis zelo, institerat

denuo apud

S.

Pium

V,

Romanum

Pontificem,

novam

faciendam curaret. Ergo Sanctus e suo Prxdicatorum Ordine viros idoneos per diplomata apostolica jussit esse Carmeut visitationem

valde sincere et serio servire cceperunt

placebit, describet
:

sicuti, si ei

quam ego id prsestare poterit ad hoc enim, ut verum fatear, nimis C ineptaet imperitasum. Jdquidem quod, imperita
is

qui melius

sibi,

prsestitit,

nobis peritissima, Teresia hoc loco omisit, quantum Chronici sui ratio patiebatur, P. Franciscus a S. Maria ; quem consulere potes, si libet, lib. u, a capite xxxi ad caput xxxvn inclusive.
ait Sancta, ad monialium coeipsum cum singulan pnncipum benevolentia propensioneque ibidem erectum est; ipsa porro principissa non cessabat illas omnimodis curare, atque omnem nobis benevolentiam ostendere, beneque nos habebat, quoadusque princeps Gomezius ex bac vita decederet tunc quippe

litarum Hispanorum visitatores nimirum pro Castella P. Petrum Hernandez, pro Andalusia P. Franciscum de Vargas, hunc conventus S. Pauli Cordubas, illum Conventus Talaverae Reginae priorem. P. Petrus Hernandez, accepto ad Martium mensem anni 1570 vel jam antea F
:

jlren monia.

494

Q uod

vero

nobium

spectat.

Brevi Pontificio, muneris sui exsequemh initium accesfecit a conventu Pastranensi. Pedes illttc socio sit tempore Quadragesimse bonus senex cum jumento et Fratre et uno ad pallia vehendum hanc paupertatem humilitatemque mirantibus ei dixit non esse saecularium more itinerandum
;

qui Sanctos invisum

egit,

iret.

Quamdiu Pastranse
si

non

aliter

vixitquam

unus de Teresianis

Excalceatis fuisset, observans

omnem

disciph-

nam
tutis

domesticam et quadragesimales austentales,

sedificatione et insigni adeo vir-

magna omnium
exemplo
:

ipsa, aut diabolica tentatione

premente, aut forsitan Deo permittente (Majestas illius rationem novit), prsecipiti doloris passione ob mortem illius
concepta, monialis illic esse voluit, et habitum suscepit at, quod dolore nimium quantum preme:

unde perlibenter tam Fratres

CiinneHti ,
Kxctilc(a ^
iivcl

retur, hinc ingens illa nostra solitndo et clausura,

cui

esse non poterant

minime assueverat, illi placere aut ad gustura quod autem per Sacrosanctum Concilium Tridentinum omnes qnas quidem ipsa
;

moniales Pastranenses se ejus obedientiae submisere. ... in 497 Hinc ergo primum enata Hernandeza tenera S. Teresiam ejusque Reformationem decur ilta benevolentia, cujus argumenta per sum histoinae nostrae non defcient. Sane, quam primum Madritum advenit visitator ,apud regem Philippum, apud Rodericum Gomez cwterosque

quam

desiderabat, concedere
retur, hinc
ccepit,
ita

ei

libertates

priorissa veta-

primarios
Instituti

tum ab

ipsa

tum

a reliquis alienari

ut etiam, postquam habitum

monasticum

Teresiani encomiasten insuper plurimum commendavit nuntio apostolico, Nicotao Ormaaulicos

:

egit

idemque

neto,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

neto, illi qui olim Cardinali Reginaldo Polo ad Anglicam legationem adjunctus, deinde deputatus ad Sacrosatictum Concilium Tridentinum, postaS. Carolo Borromgeo creatus vicarius generalis Mediolanensis, demum ad sedem episcopalem Patavinam evectus fuerat, ac propter suum

229 ptoribus bene muttis,prxsertim vero tum ePPe tri Possini de Vita et Morte P. Ignatii Azevedii et socwrum ejus e Soc. Jesu libris quatuor Romx

iccToai

D.

M.

anno 1079 eduis, tum maxime e.c informalionibus

)"<<<licisauctoritateSedis apostoticx rite peractis; ex his omnibus, inquam, notissimum
est

salutis

animarum zetum passim a Romanis,

lau-

quadragmta

nc

coll>-<n>

datoria ironia, re/ormHtor orbis dicebatur. 498 Interea, priore P. Batthasare a Jesu, crescebat Pastranse virorum ac juvenum sub regula
S. TereBi&vivereincipientium numerus. Quorum cura, eo quod P. Balthasar ssepe alio excurrere

Societatis nostrx viros, partim sacerdotes, partim scholasticos, coadjutores temporaies et novitios, navi Lusitana in Brasiliam

ten-

iandi

ad medium Octobrem 1570 5. Joanni a Crace commissaest; sed ad iempus perquam breve. Nempe per eosdem dies cogitan cosptum de creando Compluti coltegio, quod adirent religiosi tum doctrince sibi comparandie, tum plucogeretur,

Fortunalis seu Canariis insulam, diebus xv et xvi Jutii, a crudelissimo Joanne Soria, archipirata, quem rebellium in Galtia Calmnistarum coryphieus Colinius
e

denles, prope

Palmam, unam

rei

maritima

preefecerat,
et

mhumaniter inodium
,

Jesmtici Ordinis (ut ipse Soria disertis verbis jactabat quamquam hoc perfide dissimulat mendax Thuanus) interfecto-

Fidei Calholicas

riumjuvenum

e celebri ittius civilatis schota

ad

rum

quorum

Martvriura et

Martyrii

eausam

se alliciendorum causa.
attuli

Obstabat quod in con(q

Benedictus

XIV ita probari

declaravit ut tuto pro-

cessa S. Teresiae a R. P. Rubeo facultate

num.

404)

conventuum numerus ad duos,

.

non amptius, restringebatur quare neque provinciali Alphonso Gonzatez, quantumvis benevoto, integrumerat conventibus Emcalceatorum Mancerano ac Pastranensi tertium superaddi permittere. Prxterea simultas Observantes inter ac B Reformatos, brevi prseter modum excretura, pullulare paulatim
faeultalem
<i!)9
njnrcilit.

cedi possitjad ulteriora, nimirum ad diicu.ssionrm si^norum seumiraculorum; atque ad eorum prsecipue qui Cutholirte Fidei, qua plautandaB, qua

propa^andae,quadefendendaecausainteridolol;itras
aut pertidos hasreticos in assiduo vitae periculo wrBantur, >ulatium non minus qunm incitamentum,
et decus etiam insignc^Nationis ac Religionis quam prsdicti Servi D.-i sortiti ac professi sunt, de Sede
^*

jam

coeperat.

apostolica et

l'i

2VtAtl igitur consuttius

reformatis Patribus
:

quam

fu.->o

larg-iter

Je Catholica optime meritae. utpote non sudore modo, vcrum etiam,

fortitcr tuetur, hv.jus decla-

visum

qua)>i a visitatore

Hermandezio faciendx

ubiopusest,
rationis

myuine

novce hujus fundationis veniam petere

quam

ille

decretum {quodlegereesttom.

VI,pagM,
1

quidem, pro ampla sua jurisdu Hone suoque in E.ccalceatos amore, libenter aoncessit. Sic brevissime confecla res sumpttbus Roderici Gomezii et opera PP. Francisci a Conceptione atque Ambrosii Mariani coemptx Compluti Carmelitarum Observantium aedes, quas hi descrere jam cogitaverant. Initium sic collegio datum kate?idis Novembribus anni 1570 a P. Balthasare a Jesu; et pauio post S. Joannes a Cruce ittuc accersitus cum vicarii ac primi rectoris munere in ejus locum Pastranx suffectus P. Angelus a S. Gabriele. Primum Complulensi conventui vocabulum fuit a Beata Virgine de monte Carmelo sed anno 1581 a S. Cyrillo Hierosolymitano cogno: : :

editionis

VI,pag 1, editionis Venetse anni 1788 operum ejusdem Snnrnii Pontificis) in lucem edi ac publicari man.
1751, et tom.

Romanae anni

davit xxi Septcmbris 1742 501 Erat autem inter

Martyres

illos

quidam

r/iiorum

unui

S. Tcresias consanguineus, Turrigiis, e Toletanx r-ni " diceceseos oppido, oriundus, nomine Franciscus

innrtm

men accepit, quod festo ittius Sancti die ibi primum capitulum suum generale Reformati, postquam sui juris per separationem a Mitigatis
factierant, celebravere. Quae hic raptimnarravi, latius evolvuntur in Chronico (tib. n cap.
,

Perez Godoius, de cujus vocatione ad Societalem Jesuet vita in tirocinio Methymnensi perlaudabiliter acta tegi merenturP. Ludovicus de Ponte in Vita P. Balhasaris Alvarez (cap. xx) et P. Possinus in optere jam citato (lib. iv, cap. i, num. 23 etseqq.). Ego iilud unum hic referam nempe eum in extremo pro Fide agone subinde se ac socios, dum ab efferatis hgereticis necarentur, his adhortatumfuisseverbis, quae saepissime e suo tironum magistro P Balthasare Atvarez audive:

rat

Ne

tionibus filiorum Dei

deg-eueremus, fratres, a prascelsis cogitain iis sensibus ac verbis, ; et

ad diem wiv Novembris pro Commentario de S.JoanneaCruce resumenda

xxxviii, xlii et xliii), et

erunt.

XXVI I. Martyrium
tii

Ven. P. Igna-

de Azevedo
Jesu,

et

aliorum e
S.

Soin

consanguineo S. Teresiae dignis, confosswn fuisse y atque demersum. 502 Jam vero totum hoc cruentum spectacutum, /"" l)f '"""*' c '""'"eo ipso tempore quo in Attantico mari editum est, Sancta nostra in oratwne posila, mirabiti Dei revelatione cognovit, et iltos quadraginta viros vidit in ccetis coronis Martyrum decoratos deque re lota P. Balthasa?'e?n Alvarez certiorem fecit
;

cietate

Teresia

visione conspectum.

Iter Sanctae

priusquam ejus nuntii in Hispaniam affer?H potuissent. Probatur evide?%tissi?ne visio?iis hujus veritas tum ex Yepesii lib. m, cap. xvn, quod caput integrum i?isertum fuit Su??imario de singulari Prophetige do?\o S. Teresiae, cu??i gravissii auctor Deo teste affi^miarat ut atibi jam diwi, vera esse qucvcunque de Sanctae Vita scripsisset; tum ejurato testi?nonio P. JZgidii GonzaU-z de AvilaS. J. m iiifur??ialio?iibus de S. Teresia Madriti habitis ; tum denique, i?i ipsa pnedictorum Marlyrum causa, e depositione 36 testium de publica voce et fa??ia, quot^um aliqui etiam dixeriuit re?n illam fuisse manifeste notoria??i in Sacro 0?*di?ie S. Teresiae et Societate Jesu 503 Etucidationis g?'atia afferendus videtur locus ex opere P.Possini supra laudato,ubi doctus
,

Salmanticense.
Redeuntibus ad ipsam Sanctam,
P,

IgnaiU
,1,.

*:>f

,,

5g

um,

a qua sub finem superioris parngra/ihi pautisper recessimus, proxime nobis dicendum est de insigni

quadam
obtigit.

visione

qux
est

Notum

ei mense Jutio anni 1070 ex Historia Societatis Jesu

iii, lib. vi, num. 208 et seqq.), e tibris Ribadineiraeet Cienfuegosu </<' Vita S. Francisci Borgix, e Bueinostri in eamdem Vitam Commenta-

[part.

mo, ex Alegambii Mortibus illustribus S. Tanneri Societate Jesu militante, aliisque

J.,

aiquehancre*''* """

scri-

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

36

hic

230
AUCTORB

DE

S.

TERESIA VIRGINB.
demortui Baltbasaris locum subinde ad- D cuncta cffltera, declara 8S e. scivit, ea sinceritate qua suum snnm de quadraginta sociia sociis tura istud ipsum d

V. D. M.

professo

ex h,xrrintorde eo quod tractamus argumenlo postquam allegavit ssctiicei * disputat p *

quos

in
.

^^^X^ciUcet.
:

in Hispanicis dictaab Yepesioet Gonzalezio

inita

Rom deinde. cum loqui pergit Eadem revelatio a Sacras causa canonizationis pressius agitaretur, rigore diecussa, uti valide Rota? judicibus summo eaque gravissimus llle conprobata est adraissa, ex
Bessus judicavit constare S. Teresiam qui praepheti fuisse praeditam prout attestatur, tunc illius sens affuit, D. Coccinus, venerandi vocant, Sacrae RoConciliiprseses, quippe, ut vulgo ejus raanu exarato, quod Bcripto nota
;

formationibusdehac revelatione testimonia

visnm, tum ejusdem impertitam a se confessario tunc suo Balthaeari notitiara. Qua via id cognitum Yepeset /Egidius deinde Toleti apud delegatos a
Sede apostolica judices jurati protulerint. 507 Caeterum comprobatam Rotae Romanae, uti dictum est, judicio revelationem eamdem, major
''' n,,

""me

" 1 ""'

spiritu Pro-

denique auctoritas consecravit Summi Pontificis Gregorii XV, qui motus isto inter alia vatioinii oomperti eventu, et testimoniis a Sacra Rota judicatis idoneis probati, argumento, Teresiam Sanota-

tffidecanus, in

sapientissimos hodieque servatur. Movit nimirum gravinm duorura, quos Bupra nominavi, illos judices de Yepes et virorum consentiens assertio, Didaci adhibi Gonzalez, quem utrumqne norant
^Egidii

rum Virginum Alho

adsoripsit, Constitutione Romae

data anno Incarnatioui^ Pominicae idus Martii, cujus est initium

:

1621,

quarto

Oranipotens

tum ab
trum
;

manifestare experiri continafflatus aut visa mirabilia, qn illi qnin quod refegeret Unde non videtur dubinrn suis moderatorirunt, ex ipsa audiverint, fatente ingenuissime consueverat, se vidisse B bus, prout ccelo circamedium Julium annol570 coronatos in

arbireligiosissima Virgine con-cientiae constat solitam fuisse statim qualibus illam illustrationes divina-; omnes etecelestes
illa

Sermo Dei, indidemque excerptum insertnmque Breviario Romano, jussu Sacrae Rituum
ii

Congregationis, elogiumexeodem legitimis explorato

inquisitionibus
Prophetiae

Virginem
Quse
qui

documento Sauctam illam dono excelluisse profitetur.

vix
poterit,

aequus

reputarit,
S.

opinor,
iu
fa-

recusare, quin solemnera

Sanctarum

Teresi relationem fastos ecelesiasticos certissimum

teatur fuisse praejudiciura veri Martyrii ac gloria

laureisMartyrumquadragintasocios,

in

mari.dum

Brasiliam peterent, ab haereticis oceisos.

Alvarex

Azevedii et sociorum, prn-sertim postquam fama, de hoc ipso latissime diffusa, cunctarum idipsum

id 504 Nec obstat, quod ambo 1111 affirmaut, Alvarez suo tunc confessario ipsam P. Balthasari communicasse. Nam et illi quera tunc habuit praeexponere, sentem, quod recentissime gestnm erat conscios etaliis quos diversis locis et teraporibus

gentium unanimi persuasione

sex et
fectis

celebravit

prout

praeter evidentiam experientiae ubique hodiernae,

trig-inta grravissimorum testium juratae affirmationes adstruunt, excepta? Actis legitime con-

rerum intimarum

quae dudum ipsi fuissent postea potuit. Prudenter manifestata, declarare uterque in testimonio de hac re perhibendo,
fecit,

quaBStionum dehoc ipso nog-otio auctoritatc apostolica variis locis et teraporibus habitarum

tamen non sibi

Brac, Conimb., Ebor., Bayensis, Summ. et seq.) H<ec Possiadd. de Blgn. supernat. pag-.
(Process.
:5

posterius, sed looge aotea Balthasan Alvarezfactam ejus facti relationem allegavit, quoniam, cum hoc ipsi e S. Teresiae ore audiverunt, fama caidis Azevedii ac comitum, allatis tempestive Sanctas Virginis nuntiis, increbuerat. Quamobrera tunc vaticinii experimeuto canarratiomanifesto

nus (lib. iv, cap. ill, num. 56 et seqq.). Martytum 508 Quodvero inquadam eorumdem

^J^,
,.

{cap. mimiil H>storia Venetiis anno 17-15 edita asseritur in con erram xi v) Sancta hanc revelationem habuisse conventu suo Abulensi, guo tempore Alvarezio tametsi cum Vitse fessario utebatur id guidem,
;

a rebat quale habuit irrefragabile narratio eadem nullo Balthasare Alvarez eo tempore audita.quo procul indicio res in Oceano Atlautico
:

humano

taTeresianx serie non possit componi, nemini veritate cordato lectori de ipsa revelationis men s& dubium mjicere natum est quandoquidem
:

ttatim, jtecu-

pridie gestasciri poterat iu Hispania. 505 Nec videtur omittendum, praater

usitatam

lian de cautu,
annunliat;

causam manifestandi moderatoribus penitissimos

pius accidit ut in adventitiis rerum historiograpl"; referendis minus cauti fallantur recte animadvertit P. Fredencus ut non tantum
adjunctif

animisensus, peculiari motam fuisse ratioue S.TeAlvarez coelestem visiouem Bine c resiam ad hanc P. mora indicandamj officio videlicet communissibi etillicaritatisergaFranciscum Perezium Godoium, unum e quadragiuta visis in coelo Manyribus, qui, neut est dictum, S. Teresiae domestiea cognationis vero Alvarez conjunctus, Balthasari
cessitudine

Scambievole, a S.Antonio apud Montoyam (Amore ipse proprio j diss i, cap. vii, i. n. 19). sedetiam
dicit suo exemplo ostendit, quando perperam
iv,
(liO.

cap. vi) cum tamen occisos /uisse ab htereticis Hollandis, Equidemah'ab Hugonottis Gallis occisi sint.

Ven. DeiServos Azevedium

et socios

alumnus

in spiritu

ac

filius

fuerat,

nimirum BUb

Fred tam a Montoyanotam miror in nova Pcomparere, seap rici edilione Romananon
omissam
esse,

<

ejus diu cura in

Methymnensi

Societatis tirocinio

educatus: ut propterea pnesentera comraodura Alvarem, et jure sollicitum de oaripsimi discipuli, pauloante casibus longinquffl na^ igatioui fortuna,non potuent humanissima Virgo non confestim impertire certo sibi coelitus allato nui caelestem felicissimi ejus ex hac vita exitus, et. in
tio

partim tpso scriptons le textu alta tnsuperoccur terpositam. Quo observatio, neque ea /tic pratermittenda. Teresia 509 Nimirum cum P. /osephus a S. quo36) ex aliorum Floribus Carmeli ( \,num. serwo_ assertionibus referat hanc de qua

uuj<MA''
renlqu ao*

|crfpWrM
a

rumdam
est

prout e certis
letnmoniit

patriam appulMi^. uc .c cuan de re aliqnis, 506 Miretur fortasse aliquis, non citari tantatestimonium auritUm Balthasarl Ip ius. At id
Temirari desinet qui reputavrr.t, toto ante S. mortuum ^althasarem, evulresiae obitum biennio

Virgo sangarequffl arcano sibi commisisset illn ctissima, salva secreti tide, nequivisse. Tantum
credibile est,

postquam

giumafama

clam auditsc suffiapublica accessit, quibusdam illum

visioni

signineasse amicorum signiticasse

cognovisset. quaj quss tanto prius ognovibaei. ipsam, qua3 viderat, moderatoribus Deinde vero

u 1 revelationem contigisse Pastranx; ^ docuerit P- *> a possetquiS.Tereaia.de eadem tirotunn - e thasarem Alvarez, tunc Methymnensis tnusurvm a.w*****, **, * y el s Sovietatismoderatorem. suae fe dericus (aut qui forte ahus hunc P t reaer potuissc w cum interpolavit) Sanctam hoc facere statimperlitlerasvelatiqxotpostmensesvivavoce. valdeprooaQuoddicit: aliquot menses, mihi non congrut tur;quia tam longum intervallum non testimoniis, et <j<"" cum Yepesii ac Gonzalezii quadra, jam mense ~ y mm* Augusto fama iuterfectionis ' ccepera^ i'ri rajverat, Hispamamvulgari
'.

W f
.

gintaMarlyrumper

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

231
(et

Quare, sie duobus hisce P. Frederici responsis alterum ad42).

teste Possinoflib. iv, cap. u,

num.

mitti debeat, potius

admiserim Sanctam

scri-

psissead P. Alvarez. Sed et aliud responsum suggero. Pastranse utique fuit Sancla mense Julio
1570,

quando
et

interfuit pr^ofessioni
uti

riani

Joannis de Miseria,
.-

Ambrosii Majam antea ex

plana est. Porro.az* jam mihi reraconstitutara videre, jam monastenum fundatum, Ordinarii impetrata facultate (prout quidem id tum mihi facile apparebat), videbar. Unde quamprimura domum conducere studui,
a.irainiculo

512 Reliqua S. Virginis narratio per se sertim si Riberam simul adeas) satis

prsetl

AOCTORI V. D. M.

domojnm

empia,

Potihuc

(i-

wtm vtrivi

nni

1570.

Ghronico dixi {num 472) at, cum hsecprofessio, prout ex albo professiotium conventus virorum Pastranensis affirmat auclor Anni Teresiam, in diem xJidiiincide, //, impossibitenonest utquinto post die Sancta reapse Methymnae Compi fuerit. Impossibile, inqunm, non est, tametsi pro certo id asseverare non ausim et heec est ratio cur num. 427 conjectando dixenm ittam fortasse tertio Methymnam iw 510 Advocamur nunc in oppidum celeberrima academia clarum, Satmanticam ; ubi eo festo omnium Sanctorum quo aditaa Carmelitis Excalceatis collegii su\ Complutensis possessio,
:

quam matronaj cujusdam mihi notissimae mox inveni, etsi non sine diffieultate,

tum quod appellerem extra tempus quo domus elocn .-olebant, tum quod eadem ab acadrmieis nonnullis mcoleretur qui tameu inde se egressuros spopondere, cum qui eam incolerent, appulissent.
;

Non

sciebant
ipsa

111 i

cui illa usui

destinarttur
ne,

hoc

antequam adiretur possessio, res ulli innotesceret. jam tum qmppe per experientiam novi qua daemon contentione eiaboret ut horum monasteriorum unius
erectionrm impediat; esto ad hoc irapediendum uullam ei sub mitium Dominus potestatem concesserit,

namque

quam maxime curabam,

quod lpsum omnimodis fundari

et

exigi

vellet.

S. Teresia

novam

fecit suis virginibus fundatioet

Verum

postea tot

obortae sunt coutradictiones, et

nem. Huic quidem Ribera

Yepes assigumU

tot mnlestias

annum

nos pati oportuit, ut ne quidem modo,

(esto

15G9,-

sed erronee

uti patet

ex

slabilita

dum

ha3c

scnbo

jam

supra (num. 471) rerum a S. Teresia per octo B priores menses anru 1570 >/estarum chronologia /,/,. u item, teste auctoreCh/ <mn c xliv, n. 5), ex antiquis monastern s,,/,,,anticensis et prvn vi Complutensis capituli monumentis; et insuper ex eo quod inter fundationem hano et Albanam, quae contigit xxv Januarii 1571, non potuit amptius quam trium mensium spatium intercedere, id quod e contextu ipsius Sanctx, quando eo pervenerimus, deprehensu facile erit. Ortus probabititer dictorum biographorum error ex initio capitis xviii S. Teresiae, ubi tempora non omnino
;
i f
.

aliquot ab ejus fundaillae

tioneelapsisintanni), respenitus peractasit, et

evinci potuenut.
illo

Unde mihi persuadeo iusigne obseq^iium Domino praestari, cum diabolus

in id

nulla raiione ferre queat. 513 irapetrata ergo jam facultate, et habita, sola Dei nixa misericordia (quod

E
domo jam
illo iu

Utr

S.

Punda-

loco

neminem, qui
mibi opus

rae

aliqua in re juvaret, haberera,

cura tamen multis ad

domum

illam instaurandam

esset), illuc ivi

cum una solum

comite,

perspicue discernuntur.
Snlmanticnn.
contenlienie
tpitcopo.

En

tibi illud, adjectis a

.-

me explicandi causa

parenthesibus Hisce dimbus fundationibus \Pas~ tranensibus virorum ac virginum) jam peractis, Toletum mox redii (xxi Julii, vigilia S. Marise Magdatense) ubi etiam aliquot meoses hassi (imo plures quam duodecim, licet interdum alio excur;

quo occuitius res perageretur; quod certe longe tenebam satius ac cousultius quara multas mecum comites assumere, quoadusque perfecta caperetur posse.-sio quippe memineram et sciebam quomodo in Methymnensi fundatione mihi res successisset, in qua multas me subiredifficultates et tnbulationes oportuit: si quod enim obstaculum oriretur.hoc sola subire malebam cum una tantum socia, qua carere nou poteram. Pridie ergo festi omnium Sauctorum oppidum ingressae sumus, cum nocte prasterita po:

mis),quoadusque ea quam dixi domus (ex Martini Ramirezii defuncti pecunia) ccemeretur et omnia disposita essent. His ergo dum incumbo, collegii Societatis Jesu Salmanticensis rector (P. Martinus
Gutierrez) mihi scripsit operae pretium facturam me, si de conventu quodam Ordinis hujus nostri ibidem erigendo cogitarem ad quod faciendum multis etiam meest ratiombus cohortntu* (Scripsit
:

tissima itineris parte

summam

frigoris brumalisin-

clementiam passo?. essemus et satis incommode dormissemus, ego porro non recta valetudiue uterer. 514 Hactenus Sancta desua Salmanticam profectione. Tum, cuncta universim itinera sua uno quasi obtutucomptectens, subdit .Non coramemoro m harum fundationum descriptione ingentes via-

tnngna. uti in
rricrii

quoqu*

itmtribui.

rum

P.Gutierrez ante xvn Januarii 1570,- nam in epistola ejus diei ad Laurentium Cepedium, quae est 30 tomi I, mentio fit de oblata Salmanticx domo). Etsi vero, quod oppidum id non usque adeo opulentum foret, a monasterio sine ullis stabilibus reditibus ibi fundando animum jam pridem avocassem attamen, alia ex parte eonsiderans Abulam non minus pauperem esse, nectamen quid unquam ibi nostris defuisse (neque enim Deum credo defuturum illisqui ei sincere servient), statui tandem (post menses aliquot) illuc coloniam quaradam ducere praesertim cump&ucis opushabeamus, ntpote tenuiter victitantes ad hfflC numero paucae simus
;
:

labores et difficultates,quassubindeob frigus, aestum et nivem me subire oportuit. Contigit quippe subiude per integrum diem sine cessatione ningere;

subinde

me

a via aberrare; alias

magnis cum
:

in-

commodis

et febribus per

viam

luctari

nam

ordi-

narium mihi

est

(Deo laus) imbecilliori

uti v.iletu-

Dominum mihi robur et animum ad magna suppeditasse. Nonnunquam enim fiebat, ut, cum alicujus coenobii fundandi
dine; sed ad oculum video
occasio sese obtulisset, tantis tormentiset morbis

oppressa essem ut non parum affligerer; adeo ut nequidera iu cella manere posse mihi viderer, quin
in lecto jacerem
:

unde, ad

Dominum

conversa,

apud Majestatem

deniijue

manuum

nostrarum labore, ut possumus,

modo me

expostulabam, rogansquofarere vellet id quod exequi nullatenus

illius
(etsi

nos sustentemus. Toleto igitur

Abulam

profecta

poterara. Caaterum Majestas illius deinde

sine labore) mihi vires suppeditabat
:

non

(mense Augusto

1570),

jam inde ex

eo loco episcopi,

adeo ut per

qui tunc erat, Salmanticensis (Petri Gonzalezde Mendoza, fratris ducis del lnfantado et inter Patres Tridentinos cum honore nominandi) facultatem impetrare studui qui, quod eum P. Rector
:

fervorem, nec non anxiam sollicitudinem

quam

ipse mihi indebat, meiipsius viderer oblita. Certe,

multa de Ordinis hujus instituto, et quis inde in Deum honos redundaturus esset, coram edocuisset,

quantum quidem jam recordor, nuraquam ob aliquarum difficultatum metum ullam fuudationem omisi esto raagnam in proficiscendo (praesertim si
;

locus satis dissitus esset) repugnantiam et contra-

haud

difficulter

eam

concessit.

dictionem sentirem

verum,

cum me jam

in

viam
dare

232
MJCTOM.

DE S.TERESIA VIRGINE.
quam
brevissima et nihil

V. D. M.

5Sr
hffiretiei

dare ccepissem, ipsa mihi

pLertim

videnti cnjusnara illa no-

illam ergo traosimus. Ula autem fuit prima quam sine Sanctissimi Sacrament, illatione fundavi msi
:

.-* ni- i illa ln mine susciperetur, considerantique fore ut laudaretur et Sanctissimum Saoittdomo Dorainus mentum poneretur. Etenim singularis cnjusdam

ammihi consalationis est occasio unumtemplum multa plius videre, dum in mentera revoco quam
onimi
tne.

"

passim templa dejiciantet evertant. 515Nescio sanequem timeri laborem oporteat.

enim illud inferretur, plenam mihi domus possessionem adire non videbar; at jam tum didiceram parum id referre, quod certe maximae mihi conso lationem fuit. Etenim academici illi, quibus pro more est non esse nitidos, totam domum ita sordidam et inquinatara reliquere, utin illa emundanda
non parum ca nocte sudaverimus. 517 Mane in ea Sacrorum sunt celebratfe prihuc moniales, qure mitiffij quaudo et ipsa plures debebant, evocavi. Nocte ergo Methymna venire f.-stum Sanetorum omnium sequente, ego et socia
Bolffi
iii
1 iltnilt

quantumvis raagnum, si ad immensum, quod inde respectus iu Christianum orbem resultat, bonum habeatur etenim ma<rna nobis esse deberet consoreflectamus) latio (quamquam multi ad hoc non
:

Ni
1

rr " l/'"/'"

,.

/loaiur,

quodinmultislocisDorainusnoster Jesus Christus Sacr.iverus Deus et homo in Sanctissimo altaris

domo mansimus.

Porro

cum

timoris

quem

mento (uti revera est) praesens adsit. Certe in quoque sa^pe rciagnam in choro consolationera puras et raundas meipsa sentio, cum aniraas illas tara
Etenirn Dei laudibus decantandis occupatas video. nemo non potest colligere, cum hoc raultis erebus quod eas in obediendo promptissimas, tum in ar-

sic

socia mea, Maria a S Sacramento, ffitate me mojor et insignis Dei ancilla, tum habebat, jam recordor,

nou possum non

ridere.

Quod enim doraus

esset

Vasta et Batis hinc inde dissoluta, multas quoque haberet intermedias vacuitates, ideutidem illius anirao et cogitationi recnrrebat, fieri pcsse ut e
stndiosis
illis,

qnod

inviti

domum

illam de

hac clausura et solitudine mire hilares si qua se mortificationis exercend;e ofgaudentes vjiiiii cs ieiaiu^iu, maximopere e terat ferat occasio, max iuupere inuucuic:5 quin et, ubi i r 'u pnonssae adeasmhisce rebus mojuiciu maiorem Dominus
ctissiraa

coacti essent, aliquis

clam

et in abdito delitesceret.

videat, et,

Facile

quidem

id ipsis

fuisset,

quod locus
.

ille

ad

; :

major illarum apparet alacritas etgaudium. Undefit utmagis sese

exercitandas gratiam concedit,
ibi

comraodns. Sed ipsas nos intra E hoc satis conclave auoddam abdidunus, palea mvecta concont mve qu u ? in uainque et.P!Jtnm Btratum hanc nainoue priraam m fundandas domos supellectilem invehere pro more habeo et
esset
,
: ;

lassent et defatigent priorissge in

illis

exercendis,

quam

obediendo. Seraper enim nova ipsis mortificationis exercendffi oriuntur desideria et voipsa? in

illa vero hanc habentes, in ipsa dormiebamus habebamus lodices, mutuo acnocte duas insuper
:

eeptas.

luntates. Exhinc ad finem usque capitis xvni sequuntur sapientissima ad priorissa de monasleriorum regimine monita quae ego hic pro more omitto, de itineribus etiam 5Teresiae non acturus, cum Ribera librum suum n speciali de his capite
;

518 Postridie
esset)

religriosae

quffidam vicinae (quibus

vicinitas oneri et mo-

'' tl(u( lie

/lOiin-

tamen verebamur ne nostra

lestiffi

necessariam aliunde venturis sodalibua supellectilem, quin etiam cibum magma benignitatis significatione subministrarunt.Dictae sunt illae

claudat.

a S. Elisabeth, et toto illo quo in vicinia illarum habitavimus tempore, surama earum in nos eluxit munificentia et obsequium. Ut vero comes mea conclavi illo se

S XXVIII. Fundatio Septimi Virginnm monastern ^aimanticae. quam num mnnUQfprii ^almantirfP' nam
OperOSa hseC Sanct3e
fuerit.

occlusam vidit, timerequidem aliquantulumquoadstudiosorumterriculadesiit;attamen

circumspicere pavida hinc et illinc ccepit. Etcerte ge hic immisculsse videtur> qu8edam miu utsioper ttn imo et cogitationi pericula objiciens,

^^
n u
ii

eam me
Sulmnntirrnse

inquietaret

quod enim animi deliquio

et

monanetium
n ""

[m

jnitio capilis xix recipit se S.Materadigressione Xsuperiori capite instituta et ita pandit historiarii fundationis Salmanticensis Pridie ergo festi C omnium Sanctorum.eo quo ante dictum est anno,sub prandium Salmanticam ingressae sumus ete diversorio ad meevocavi Nicolaum Gutierrez, insignem Dei famulum, qui ea vitae quam duxerat
; :

languori obnoxia sim, quam minimum ad illud mihi adferendum satis esse solet. Percunctor ergo ecquid ideutidem respectaret, cum nemo illucmMater, u Agitabam animo, illa
trare posset.

Tum

ecqnid,

hoc me loco emori conting-eret, sola mihigraveet ipsa hicageres. ld enim si fieret,
si

perquam durum
510 Ha-.c

foret.
,,/ui tt

me

responsio cogitabundam et suspenin-

Uf
"""""

ratione insignem

suis

in

laboribus et aerumnis,

sam
mihi

quos subierat plurimos (etenim summa olim in prosperitate vixerat, et ad sumraam inopiam redactus deinde fuit, quam non minori animi ferebat ffiquitate, quam alias opulentiara), animi pacera et gaudiura ab illius Majestate acceperat ; cni in mandatis dederam nt doraum designatam mihi expediret. Hic porro huicfundationi peragendaeserio gnaviterque incubuit, idque magna cum devotione et animi promptitndine. Ut autem ad me venit, narravit domum nondum vacare; ueque enira se

jecit. Etsi

nonnihil reddit, et aliquem etiam timorem enim exsanguia corpora nullum timorem
incut.iant,

ihymna ah*'
niunt
(I.

aliquem tamen cordis languorem

raihi

et

imbecillitatem

cum
tota

semper non sum. Huc accedebat quod in omnibus civitate templis lugubris campanis excitaretur
afferunt,

etiam tUBQ

sola

sonus, quod

fidelium defunctohanc rnra ageretur commemoratio. Ergo daemon per inania hffic tern occasionem arripuit ad nos culamenta magis consternandas; videus naraquc
(uti dixi) j.ostridie

sese
et
ii

non

timeri, alias
quffirit.

ab acaderaicis irapetrare
derent.
llli

potuisse ut

illa

disce-

anfractus

timons mjiciendi Comiti ergo dixi

occasionet
:

Hoc

uoi

ergo dixi ])erraultnm referre

eam quan-

eveuerit, carissima,

tum demum quid

facto opu*

antequam in vulgus me appuliase innotesceret semper etenim metuebam (uti supra retuli) ne quod aliunde sujierveniret impedimentum. Adiit ergo domus dominnra, et ita apud eum rem gessit ut illa vespera, pene
tocius nobis

vacuam

reddi,
:

ii

miln

Bit,

obd.-liberaboj at iu praesens sine me,

to,

dormire.

Quod autem duabus

metura

superio-

ribus

noctibue
uobis

satis

male dormissemus, somnus

mox

obrepens

omnem

discussi

dum

tenebresceret,

6tudiosi inde eraigrarent.

Ad

quaPostridie vero appulere nova3 illffi moniales, rum adveutus quietas nos reddidet ac securas. 520 Triennio

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRib.

BMtriennio
ftrertn

233

520 Triennio prope toto in illo loco monasteiium fuit, imo nescio an etiam quadrienuio, nam hujus
rei

ut

memoriam parum retinui injunctum quippe mox mihi fuit inde ad primum meum Abulense mo:

die, tanta ceciderit pluvia, ut in rebusnecessariis transferendis maxime nos laborare et molestias subire varias oportuerit.

eoquo

vesperi

migravimus

AUCTOBf

V. D. M.

nasterium ab lncarnatione dictura reverti. Alias vero neutiquam aliquo digrederer monasterio (prout quidem mea voluntas e^t) quin ei domura propriam, constructam et per omnia accommodatam relinquam, neve umquam etiam digressa snra. lu hoc

Templum erectum erat novum, tamque male tectum ut aquam pluviam hinc inde transmitteret. Eatear vobis oportet, carissiina*, illo me die vidisse me satis
imperfectam esse quod enira res jam divulgata et proclamata esset, nesciebam quid agerem, sed meipsa ;.ffligens etcrucians, amice cum Deo velut
:

quippemihi Dominussingularem gratiam faciebat, quod in laboribus suscipiendis priraa esse gauderem, et quidquid ad sororum quietem et recollectio-

eum rogans ut aut mehujusmodi in openbus adjutricem ministramque non adhiberet,

expostuhtbara,

aut importunffi huic

prospiccret. Sed vir
BOlita

ipse

necessitati

auxiliando

nem necessarium videbatur, etiam quseque, serio procurarem, tamquam vitas tempore in domo illa vivendum

minutissiraa
si

raihi

toto

bonus Nicolaus Guiterrez, sua mentis *qualitate taraquam si nulla

ille
,

fuisset.

Uude

subfuisset difficultas, blaude mihi dixit,

minime

an-

etiam extremae mihi consolationi et gaudio erat

gerer aut torquerer;

Deum
:

quippe auxiliaturum.
nara, ut primura S Mi-

13

quod optime illis esset prospectum et omnia rite accommodata. Certe valde male me habuit quod sorores loci illius variis modis fuerint afflictus et mala passas, non tam quoad ea quas victui et usui erant necessaria (nam etiam e loco in quo ipsa agebam, ha3c illis ut sufficerent procurabam erat quippe monasterium hoc satis importuno ad eleemo^yuas submittendas loco situm) quam quoad Valetudinem, eo quod locus esset huraidus et satis frigidus quod enim domus esset ampla, hinc ab ea fngus satis arceri non poterat. Omnium vero gravissimuin erat quod Sanctissimum Altaris Sacrameutuui in 83de non haberent, cujus privatio monialibus ita reclusis magnas desolationis occasio est. Hanc illffi molestiam non sensere, sed eam unaquseque tali cum auimi voluptate et gaudio pertuJit ut etiam Dominum laudarent imo harum uounuliae raihi
: :

Atque
chaelis

ita

etiam factura est

illuxitdies, eo tempore

quo populus con-

fluere iucipiebat, inopinato coelo toto sol fulgore

nitere ecepit

excitavit; vidique ad

quod magnara in me devotionem oculum quam bonns ille vir

melius egisset in Domino confidendo, quara ipsa ln vanum me torquendo et cruciando. Magnus ergo omriium ordiuum factus est concursus, ac solerani E cantn et raagna pompa SS. Eucharistis Sacra-

mentum illuc illatum est. Quod autem optimo domus ha3C esset loco sita, celebrari frequentarique
Bffipius a

ipsam

affici ccepit;

multitudine, et populns solito magis erga imprirais autem Maria Pimentel

comitissa Monteregiensis, necnon aliaquredam matrona, M-iriana cognomine, cujus maritus loci illius prasfectus erat.

dixere, imperfectionem sibi

quamdam

videri

aham

quod ob receptura penes nosAltaris Sacramentum conceperamus, gaudium

52;^ Postridie

vero

(ut,

i uam,amen

domum
agere,
rent
in

desiderare; etenim mire se coutentas hic

Eucharistire habe-

aliquo

modo temperaretur)

appulit ipse

domus

pos-

dummode Diviuissimum

sessor et dominus, qui ita stomachari coepit, ut quo-

Sacramentum.

modo eum placarem nescirem

instigante, factum ut rationi

et,diabolo hauddubie
nollet acquiescere.

aliam do-

521 Superior ergo, visa monialium perfectione,

is

mum

necnon laborem afflictionemque quam sustinebant

miseratus,

me

ex Incarnationis

illuc

evocavit coenobili

nobio. Ipsa3 vero interea

cum

viro

quodam
:

de

aliis

asdibus sibi vendendis stipulata3 suut

sed

ea3

erant hujusmodi ut biuis aureorum millibus com-

modam
in
illas

in

formam

aptari vix possent. Adhasc erant

feudales. Ipse nihilominus

passurum

se

dixit

nos

commigrare

et

parietes altiores engere,

Quidquid enira cum ipso stipulata3 eramus, reipsa compleveramus; sed hoc ei tum quidem referre et in raentem revocare parum nobis conducebat. Verum, cum alii eum alloquerentur, paulo mitius agerecospit. At mox iterum mentem mutans, placari noluit. Dixi ei itaque paratara me domo empta quamprimum cedere verum ne hoc quidem voluit, sed pretium emptionis statim sibi prestari. Uxor
;

etiam

nondum

alienationis venia a rege impetr.ita.

ut Julianus de Avila

ejus (hujus

namque

erat doraus)

illam vendi pe-

Ergo procuravi
c

(quem me in

fundationibus istis comitari solitum jam ante dixi) hujus itineris mihi esset comet. Vidimus er'o domum, utquas in ea concinnanda erant, designaremus; etenim ipsa experientia faciebat ut jam ali-

duabns filiabus in matrimooium collocandis dotem pararet hoc namque F titulo licentia emptionisa rege (quod esset in matierat, ut e pretio ejus
:

haberem notitiam. Mense Augusto illuc abiimus, et (esto quam maxime rem urgerem) tamen ante S. Michaelis festum (quo tempore >alfabricas

quam

manticasdomuselocari solent) parari non potuit ac

omnia concinu.iri. Sed, quod eam in qua hactenus habitaveramus, in sequentem aunum non couduxisseraus, hmc alius eam
plane, prout res exigebat,

joratum data) postulata erat, et pretium in manus illiusconsignatum cui id ipse dari petierat. 524 Quamvis autem hoc jam abhinc triennio factum sit, nnndum tamen perfecta venditio est, nec scio ntrum illo in loco (id estin domo illa) ra.msurum sit monasterium (hac decausa enim bsc retuli) veJ quiduam tandem de illo futurum sit. Hoc autem scio. iu nullo omnium qua3 hactenus Dorainus hnjus priina3 regulas fundavit, monasteriorura, moniales
tantia laboribus et vexationibus exagitatas ut plu-

pot aliquot

""' w '

conduxerat, qui, ut inde eraigraremus, id^-utidem nos urgebat. Jam templum utcumque paratum et pene dealbatum erat vir nobilis qui iliam nobis
:

rimum

fuisse,

quantis exagitata3 sunt hujus

est,

sed,

qua; Dei misericordia

tam bona3

et patientes i!m

veudiderat, urbe aberat; quin et araici

no.stri

nnulli

commorautur ut maxima animi

indies

hilaritutline
in

omuia

,r

*n$euni;

male uos agere dicebaut, quod tam cito, nondum orauibus paratis, illuc migrare vellemus. At ubi urget necessitas, bouis consiliis non est loous, nisi simul remediumimpedimentis adlerant. 522 Ergo pridie dedicationis Archangvli Michaelis, summo maue huc trausiimus \u diem Vero sequentem iudicta erat jiro BUggestU \en. EucharistieB in locum Ulum illatio, et prima futura illic concio. Factum autem, Domino dispouente,
:

adversa perferant. Det Majestas ejus ut

hac ipsa

magis magisque proficiaut et crescant. Nam vel noD habenda, in domo coramoda habenda situm est imo vero volupe nobisessc debet, parum cum tah in domo habitamus e qua semper nos
, :

non

possunt expellere; si prjesertim recordemur ipsum mundi Dominum nullam domum propriam aut Btadomo bilem h.ibuisse. Quin hoc lpsum, nimirum in adhuc alias quidem nobis propria habitare,
contigit

'

234
iUCTORB V. D.

DE

S.

TERESIA. VIRGINE.
cipit.

M
A

fundationibus colligere contigit (uti ex his ipsis dicere possura, nuraquam tamen est) in veritate ferret aut me monialera vidisse qu*e hoc gravate Detillius Majestas, per mfiproptereaturbaretur.
utaiterna nitamsuam bonitatem et misericordiam, desint. Araen. nobis habitacula et domus non nec in 525 Existimavi non esse abrumpendam

Itlam S. Teresia capite suo xx sic enar-

!ncivi tVt

rat

Nondum duo

eflfluxerant a peracta

Salmanti- AU>*
festo fun-

censis conventus in

datione ducis Albani ejusque uxoris instantiBSiine sum rogata ut et Albffi conventum constituerem. Caeterum hanc ipsa sedem non usque adeo propendebam,
in

omnium Sanctorum menses, cum litteris et precibus

qua^storis

cum

lcrtia

domo,

narrattonem, duas partes scindendam S. Teresiae quamvistransitusmonialiumSalmanlniiiMumin annum secundam itlam domum spectetpropnvad incertus erat conQui vero Sancte adhuc exitus, nobisex tentionis cum Petro de la Vanda
i

quod,

cum oppidum perexiguum

;

sit,

certisilla redi-

Ribera et Yepesio certus est atio seannos virgines fuisse ad transferendam Rosario vocaa S. dem, nempead nosocomium propeconventum S. Stephani OrdimsPrx-

coactasposl aliquos

ergo vero malebam ut ullisomninoreditibus fundaretur. At P. Doraisine tumconfessarius erat, et cunicus Banez, qui meus principium mentionem jus sub harum fundatiouum Salinanticae agere contigerat, feci, quemque tunc reprehendit, dicens, cum Concilium Tndentitibus stabilienda videretur

me uum

reditus stabilea monasteriis possidere concede-

tum

idque stab dicatorum. Quartum demum, sunt anno 1614 uti docet habxtaculum nactx portan lib m, c. xx, .8) eastra

Chromcum

subnancircasecundcedomus emptionem y sa ipla Vanda n Augusti 1673 \tom. ticce ad Petrum de la

tatis

rpistota dictam de VUlamayor. Extat Sanctse

nefas esse cujusdam fundationem conventus ret me rem non intelillam ob causam intermiitere; et neque enim, etsi dotatus esset proventibus, ligere monachas et paupertaeo minus, quae in eo degunt, colere et ad perfectionem adspirare. posse
:

tem

52* Antequam vero ulterius prosequar, dicam quEenam et qualis ipsa fuerit fundatrix, et quibus

Tert,ia

IZZl^
in/emoi

Ad III epist. nius a S. Josepho,

1S).

hanc epistolam notat

>

Anto-

dicere,si aliee
certe

Sanctam solitam futsse Lepide domuseivanam gtoriam dedissent,

Salmanticensem hanc sibi fwsse demptufundaret; ram. Atio semel accedendum fuerat ut venerat, ac etiam moras ibk cum at huc ter cum
traxerat longiores quam alibi, filias suas Scihcet, quere cogebatur sine domo et sine censu. IL ep. 29, ut advertit idem P. Antonius [tom.
relin-

modis a Doraino ad conventum hunc fundandum hujus monasterii Albani inducta sit. Teresia Laizia, denominati fundatrix, ab AnnuutiationeB. Virginis prognata erat parentibus et sanguine illunobihbus Btri. lli.quodopes
et facultates

non responderent

generisdiguitati, habitabant per omnia sanguiuiset pagocuiTordillps nomen, duabuscirciter leucis in

,

nota

anno 1571, post fundaanno 1573, eum moderatam domum Abulensem; demum anbatur conventum Incarnationis; ac
9) itluc

itinerata est

quod, cum est Alba distante. Ues sane misera tantam iucludant vanitatem et mundi hujus res doctrinae et porapam, viri nobiles absentiam illam multarum rerum quarum adminiculo aliarum
parvis illispagis animae illuminari possunt, quas in pati malint, quam ut vel et oppidis habetur, quod ipsi honoapicera punctorum suorum, qua3 id fert, amittant. Cum ergo jam secum

wol579.
laboriotittime

acqumta, commutare.

hoc suo conatu, Salmantica aa 1579 scribens :0 mi P. Gratianum iv Octobris nobis lllius Pater, ait, quantis labonbus constitit
526

De

tertio

rem vocant,
quatuor

domusnegotiuralNamqueeo jam plune

cacodaemou effecit ut
tametsi nullam

confecto,
:

domum
sit

hacteuus illa careamus nobis aptiorem Salmantica

istis

lucem que adeo grata

nasci

Laiziain hi filias haberent, quandoTeresia prodivit,illiusnativitas pareutibus nou usfuit,

videntibus rursus sibi fiham

in rera vendihabeat, et emptio nostra cedat etiam

toris.

cum Misera sane et deploranda res, homines, (utpote qui Dei nonintelligantouidsibisitmelius

En quam non

Adaetiliis fidendum.

judicia ignorant, nesciietignari

magnorum

lllorum
et

Qui

nobis obtulerat, et sponte quidem sua, virestomnium judicio probus et integer de quo

domum

verbis ejus inesse hsec erat vox una vulgi, tantum quautum publicis scripturis sed imo fidem is fidei
:

advocato non tantum verbis dederat ; verura etiam, consignarat. Hinc scriba, eamdem coram testibus stupet civitas nec suspicio abest rautatam esse
tota
:

bonorum adferre ipsis poscontra malorum ingentium qua3 ei qui omnia sunt filii) nolle tamen id committere quodammodo enecare novit et creat imo vero sese gaudium,tamquam per id quod ipsis adferre deberet consiaut emortuam haberent; si fidem soporatam
, ;

quse sibi

per

filias

obtingere queunt,

ejus

mentem

a certia

propinquorum
cordatorum

utilitate

hominibus, omnia seu sua seu metientibus quorura sci;

licet auctoritate plus ille

moveatur quam ratiouibus

ipsius fratns sui,

hommum atque adeo

derationem quoque ulterius non omnia dispodenique recordari Deum esse qui ha3C eventus ac succesrerum nit et ordinat, quo omnes et hcet adeo sus ilhus dispositioni committant non non faciant, insignis tamen et ut hoc
, :

extendere

nec

ca^cutiant

qui magna nos caritate adjuvit et strura uobiscum dolet. (.aeterum

;

nunc casum nohanc rem Deo Domino nostro commendavimus quod hauddubie optimum factu fuit. Maxime autem ideo mgorquia aliasdomus, nisi pessimas, Salmanticae non mveni-

videant quam toleranda ignorantia est, quod non prosit. ^uam, ha3c ipsisanxietasetsollicitudoparum ignorantias inteimelius has o Deus bone, aliter et

ligemus

mus

{tom. II, epist. 29).

venqna omnium harum wrum Quot tunc patres ad JWtas patescet et scietur habuenni num se damnari videbunt, eo quod filios
in die illa
I

et

quot matres cobIo se

i

XXIX. Octavum
mesiae
biuni.

Alb* Tormonialium suarum coenoerigit

oim

lnde redit

Salmanticam,

ubi duas segrotas sanat. Praeficilncarnationis monasterio tur

hanc gessere, satis ita se parenteshi in puellam e laborare ostenderent parum se de ipsius vita llwm nim nonnisi tertio a nativitate die solam vesperam jam inde ab aurora in cunis vagientem curam nullus ut ejus memoriam aut
:

^^

donatas

per et propter

Darrationi8 filum resuffi

ut

^ff
placara(

reliquere,

haberet.

Hocquidem bene

fecere

quod eam

recen-

Abulensi.

Klbana fundatio

Salmanticensem proxime ex-

undis ablui jusseter editam a sacerdote Baptismi concredita mulier quaedam cui puella rint Ergo baberet^quam erat, circa vesperam, cum compertum

S-__ eautura esset

venerant, comitauantur,
jara referam. Ha_c
<

DIE DECIMAQTTITSTA OCTOBRIS.

conclave irmit, coram
exspirasset; q .m
et

2S5
sta-

in

uraquam tpmpus bene impendere negligentis,

tnm

considero, s*pe Dei dilaudandi

occasionem

D
'

quff rere ab ea

lamentamh c lcry

e^FP"^
qu*
H cciniens

duraret. et
nio suo

Sanctum Apostolum Andream

patroci-

es filia ? - de . Christianane conqnesta. ut Chr.s lanara quodmo.lo ipsa ac di*w. sublato capite, fan^ccep Infans illico, ampli. s Christiana sura. . Exiode vero nullnra

^J ^^
u

8a yacc

cmp

t.

fecundare inflammato erga

steriles uteros Qidicis9e t,

m iro
suam
mul-

eum 8tudio rapi>

id ntideni orbitatem
r

^ ^. ^

commendare

verbura protulit, donec reliqu.s astatem nacta ess

^t

Qotqnt

^^=
^^jjj^l
^
nc v
>c

-t

M
l

^
P

deBidmre de , iit quod

.

^^ ^ ^ ^ ^^
ccepit. Post

eique

con dcmnareris.

Ml
sibi

audiebant, snramo ctum ut ex illo tempore erga

repleti sunt

eam mater vehemen-

cariorera habere, dicerettius coeperit affici et eara exposcere , identidem unum hoc a Deo se

desideranda fine raovideretur, cum tam bono ideo damnanda unde ultenus ra minime
in ea

veretur.

que

cernere liceret eatenus ut se in vita servaret, quo puellaehuicfuturum esset. Unde eam parentes quid pium et quam honestissime educarunt, qnidquid
virtuti
ac post initai
nuptiai

etsingulari qnoprole s Deo petenda progressa est, dam cnltu Apostolum Andreara colere ccepit. Quare quadamvicecumhocipsumdes-deriumhaberet.il--,
oblata visio est: vigilantine an dorraienti incertum, tamen a Deo illam venisse novit ex eoqui secused quadam in dorao videtus est eventu. Versari sibi portieu puteura cernere se batur, sub eujus area. conputal.at ' haud procul inde vernantissimum

consentaneum esset.eam edocentmatrimonio dum 530 Jam nubilem collocare in et hune buscIrefragari Teresia initio volunt, oognito Franciscum nolle; donec statum nol>; doneo cognito pere
, , ,

TMasquez

etiam ntpote mtrrtu nuptias, arabire nu ptias, ________ ,..,.__+,.- exstitit) hujus fundator PT*t. t \\\ suas
(qui

^"" <W **! ad aa

contraheret,

'

matrimonium (dummodo
inviso)

cura

illo

id

adeo candidis perfusum floribns non sirailes vidisse se noo me. d e.n elegantibus nt similes quidera elegantibu. ut lu *> qu u , __ .. .,, -,i;_ explicam.msset, et quomodo elegantiam illorum
_
-

i'

f..

....______

4l/.n.knn

nrftjrv

raox applicmt. etsi nnteadefacie et convenire, ut expedire At vidit Dominus hoc ita opus, quod ambo ad ejus Mnjestatis

animum

Pet, nesciret.

b.mum hoc
obsequium
daretur.

pra^stitere,

hac ratione execntioni raanet

Puteo adstantem vidit Apostolum Anmagna illius dream, forma venerabili ac decora, ut e quo voluptate perfuderit aspectus videntem liberi quara quales LoDg-e alii hi sunt mox audiit hoc Voluisset qnidem ipss ut quam
;
:

Nam,

ut taceam quod vir opibns

sit, ita

virtute
afficitur

exposcis

commendabilis
ut
ei in
:

erga uxorem
in

is

suam

iu loco percipiebat,

omnibus coraplacere

studeat, et non lmraeet

rito

quidquid enira

conjugata desiderari

finem habuisset: facile taraen Banotus nomen non indicasset, rrM

i

voluptas dinturnior fuisset, nec sed longior non fuit. Esto appa-

optari potest, id ei
contulit.

peritia nihil dicam, sticam curaetfamilia.regend_e honestate, ut, cura maritus Albam, tanta enituit ducis Albam undeeratoriundus, ipsam duxisset, et cuidam eqmti doillius in dorao juveni metatores sit nul.gnata micilium assignassent, ita propterea oranes cceperit. Nam quod nt abhorrere Albanos

Nam,

Dominus quam abundanti^sime ut de raagna illius circa rem dme-

Apostolum Andream fuisse, adhac unde Deum velle ut monasterium coustitueret visionem hanc non minus intellectuacolligere est nec phantasma, nec lem quam iraaginariam fuisse, phantasma diabolicam exstitisse. Non
pga
intellexit
:

illusionem
liquet e

magno quem
illi

peperit effectu

nam

post

illamoranis
ut
illara

et ita certo sibi

ipaiuvenculaessetetforma
scens
ille

satis
:

liberah, adolenisi

ejus pudicitiam tentavit ilhus libidini assensissetj et casta fuisset, forsan cacod^mon hunc ad ilh.m

que

honesta

unde

coffitare

persuasithanc desiderant; exinde nec petierit amplius nec ccep.t quo Dei voluntatem

abnt, sobolis habendae desiderium Dei voluntatem esse,

secum

Non item illnsiomodo execut.oni mandare posset. ex effectu qui h.nc nem diabolicam, patet quoque
Becutus est
:

adeo scilicet vehemeuter comperto, manto sollicitandam impellebat Hoc illa eum instltit, inde tamen suonihil significans, apud morem fferens. balis ut sese alio transferret. Cui

profic.sc.tur, quod enim a cacodaBmone mo- F producere bonum, quale est n on potest tale constructura esse in qno tam

D aste,ium illnd jara

sinffulare

Domino obsequ.um

prsestatur.

Accedit

manticamcumsuafamiliacommigravit.ib.quevalde rerum temfeliciteracjucundevixit, ac plurimis namque illie muporalium commodis afflnens; tali ipsuro complecti et qua nere fungebatur ut oranes
po^sent gratificari
et

quod sexennio et

amplius antequam monastenura

:

contigerit fundaretur. ha3C visio

etemra futuros
ngeve

eventustalesdiabolusprcenossenequ.t.
B83

Hac
ne,,!ss

illa

visione

consternata,
sibi reruin

cum

UtrilU /> -

mamerat,

tamen suarum haredem tnrbabat quod fortunamm

351 Ilanc
,

fovere gestirent illorum quietem anxia

illa

cura
pro-

mantoccepit, cura prolera

.latorommum
d.gnura

^.^ ^^^

De

t,

ac videri opera. se prctium

Teresia s.immi. a Deo lem non haberent, quam undeetiam varns P^a^obse. precibuscontendit: assuraptis illum demulce e
quiis hane in causam ut satag-ebat. Sobolem vero

facultatibus moniaU. Seoonus factnros, si suis e erigerent. Nec abnuit ^s quibusdam raonasterium
pi

desideraret, non

etiam pius esset, egerere stnderet), et del.ber.re uxorl n^orem

Ljugis studiomaritus(quod
coepere

ut se vita defnncta eara irapellebat ratio quara loco suo nomine ac veluti h*res superesset qui M.jestatemilliuscontinenterlaudaret.Dun.mnam-

cnm

quonam potissimum

,.

cupiebat lllainnatal.suo solo id er.gi

^

,pse.variisallega v:: u

qne

ct

grave

videbatur quod
_.

psa stirps et

loco

ip.um

Act mf.rt.pm

coleret. haberet qui illius Maje.tatera retul.t, numquam se icuiii', e\imic ex^le
n. ni ni

snam non Unde et.ara

ii.

du

-.

almdquamqnoddixi.Bpeotasse.BtBaneso.o.n.m mnher wttta minime mentiri est namque v.nut.bu. ao Nligume

l^J^

*-

^^
i

^
sua

&

djjDdom

u t Albam

magistratn qnem sua

ti 8 8.ma,

et tot Christianie
(uti

adeo iusignia
et

,im.; Deo

ejus dixi) ut dnm 0|e,. stnd.os.ss.ma; et nnllnm placendi

jamj.m

"f^fJt&Z m
aula e

i^n;enuit,cstotamcoropend,

236

DE
illud

S.

TERESIA VIRGINE
opere perficerent, prorsus ignorarent. Illi namque D inspirare et suggerere videbatur id quod

V. D. M.

quo Salmantic* fungebatur contristata est, quod (uii dixi) Hoc coguito, conjux A at certior heta mil os ab onnido illo esset alienior

nonessetatque

Deus

nonu.h.l plaarapliusapud se postbac hospitaturos, contenta foret, quamvisnon usqueadeo,

cari cobpit;

quibus ipsa rem hodie peractum videmus ii vero monasterium vellet, describesigniticabat, et quale
:

bat, illam ridebant,

illara

quod qua3 ipsa

vellet,

nusquam

quod Salmanticaelibentiusetmagissecundum cnm a-des coederium habitaret. Velasqueziusergo

:

desi-

invitavit. misset, conjugera per litteraseo non libenter et invita m-gis vero quidem, esto marito ooemptaw. abhorruit, cum vidit domnm a

Wu.tilla

dicerent; et in primis contessarius habituram vir doctus et ex ordine Sancti Francisci, quidam unde ipsa non mediocriter est nominis

magni

oontristata.

jndirin

et satis ampla, Licet enim optimo sita esset loco, erat cubiculis; unde paucis tamen illa distincta prima nocte satis male contenta fuit. postera lucu primum in aream de-

vero contigisset sacerdotem hunc is coram de monastealio foras proficisci, et multa Virginis de monte Carmelo, quae hinc riis his B.

Cum

in.le

scendit,

634 Ut ergo conspexit, ac porticum et sub ea puteum ipsum sane esse lostatim auimo recurrebat hunc Andrca ApostolO cum quem per visum jam ante, conspexerat vidit, inquam, h.cum, sib. apparente, fl. res.esto tamen Apostolum, nec pratum, nec
:

fundabantur, inaudisset, omniaque eoaoourate per se ipse inquisisset, Albam reversus, eas ille se reperisse signilicatmonachas quas adeo sollicite qusereret; quarejam monasterinm quod volebat, et quomodocuraque vellet, conderet. (Junctaex ordine, qua3 audierat, ei retulit, ageret uti etiam et suasit ut mecum hac ipsa de re
tura

rum

instituta

fecit.

non et hunc

et

haec illa

imaginatiom

BU*B

optimeimV isifi

pressa tuuc haberet et etiam modo habeat. simul apud Be Biatuit non mediocriter obstupuit, et monasterium constituere. Atque cxinde eodem loco commoratio vdluptati es.^e et placere

his,

Multum vero laboris et molestiae in paciscendo cum ipsis et stipulando subiimus. Ejus nam537

S.Temi.oi
<

r,b <-

Ali.ma

ei

cmpit, ac

nunquam

inde recedere voluit, bnde et

asdes
,

que semper fui sententias, ut iis monasteriis quae piorum elecmosynis non victitarent, abnude necessaria omuia suppeditanda censerem, ne quid a consanguineis aut alio quopiam monacha?, necessitate premcnte, postulare cogerentur, sed ad victum et vestitutum necessaria omnia domi iis darentur,

eontiguas

usqueduui monatermini satis ampli et lati sterii quod moliebantur, identidem, atforent. Cogitabat autem secum ipsa animo versabat, cujusnam pot.ssimum que anxia cnim eas lnstituti moniales illnc induceret voleb.t

compararunt

iufirmae vero

necessariarum

et

numero pauciores esse et studiosissimas solitudiverdinisscctatrices. Hac ipsaderecum duobus communicavit, \iris bosorum Oidinum sodalibus
nis n^que doctis.
alia piie caritatis

aegrse bene haberentur. Nam e rerum defectu haud pauca sequi monasteria solent incommoda. Et certe ad multa annuis reditibus non dotata confacultatibus et nuraquam mihi animus aut fiducia in struenda et
,

Hi satius asserebant fore BUas in opera facultates impendere quod

;

mnjor

inonialium pars suo statu vix esset conQuod tenta, ei aliis ejus momenti rationibus allatis. habcret, ideo en.m cacodaemonera opus hoc raale unde, quae illnd disturbare omniraodis satagebat
:

Deura deest; certa quippe sum numquam ipsum daturum ut vero illis defuturum aut necessaria non et quidem modicos, assignari eisdem proventus eadem patiar, numquam animum habeo imo vero
: ,

mallem non

fundari.

Tandem

rationi et aequitati ac-

cedentes, sufiicientes pro

viri

illi

afferebant argumenta

et in

contranum

ratio-

numero monacharum redinomine plurimum illifl cederent, debeo) sua excessere domo, quo nobis eam
tus nobis assignarunt; et (quo
et ipsi in

nes,
permofa,

ei

ut placerent,

iste effecit. ei

aliam satis

incommodam commigrarunt.

opus hi dissuasissent, et diabolus adhuc magis in illo dissuadendo instaret, tiinerc et turbari ccepit, et a mouasteno fundando quem ipsa animum suum etiam malieri alienior
535 Quare
:

cum hoc

anno Die itaque Apostoli Pauli Conversioni sacro, gloriam Dei Sanctissimum Altaris MDLXXI, ad

Sacramentum huc illatum

quo
in

est, et

loco

optime divinae Majestati

peracta fundatio servitur. Det

:

communicavit. Visum proinde illis, cum hujusmodi viri id dissuaderent, ipsorumqne intentio q esset Deo gratissimum obsequium praestare, ab hoc
rito

ipse ut hocce ejus

jusfieri possit.

obsequium semper majus

,

et

ma.

proposito

animum

divertere.

Unde

eam venere

sententiam, ut potissimam fortuuarum partem impenderent in uuptias quas quidam Laizias cognatus, sororisei carissima? filius,

probus

et

aduiodnm

juvenis,

aliqua Velasquezii cognata erat iuiturus; reliquas vero opes in animarum Buarum post hanc vitam subsidium piis openbus dedienrent. ld

cum

quidera utriquc

summopere

placuit,

el

ipsum paii
Sed,

consensu efficere suo terapore decreverc Dominus longe aliu.i facere constitu.
propositura

cum
orum

parum

profuit et prorsus

evanuU

nam

vix quindecim erlluxere ab hoc. propo-ito d.es. cum cognatus ille in gravem adeo derepente incidit aegri-

Albx substitit SmCla s*i. Peracta fundatione est mnti*f+ Teresia ad tempus aliquantum uti videre S. v Februa- minm e litteris a me num. 475 recitatis, quas Ramtrcz. rii ex eo oppido scripsit ad Alphonsum Salmanticse ejus At vero brevi post desiderata molestiarum causa quibus tbi pnesentia fuit occasione moniales afflictari supra didicimus. Ea Azevedo, ficomes de Monterexj {Hieronymus de ejusque lius MaricB Pimentel, de qua num. 522) provincialem vellet juberetque uxor rogaverunt sua auia Teresiam Sabnanticae aliquamdiu in Virgo, nobidiversari. Cui mandato obediens S. tantum ac virtutum les kospites non consortio suo
538
;
, ,

exemplis solata

est

percuratque in via salutis

feor

tudiuem, ut ex ea nou raulto post exatinctus ad Dominum migrarit Mors haec ipsara cum non mediocri stupore ac timore complevisset, simul

renda adjuvit

verum eosdem etiam

duphcirtii-

animo

recogitare ccepit,

uti

Jonas Proplu :ta ulinccra Dei

manum

quod illius esset jussis obluctatus, Deo vlndicante, carissimum buuc coguatum raorte sublatum, quod divina exequi monita neglexisset, et illi dare velletquae Deoantedesensit,

non secus

sibi,

dicarc decreverat.
monanr.rimn

Ex illo tempore apud se statuit nulla de causa monasteni fundationem intermittere qusa et
5;iG
;

voluutas

manto

ejus insedit, etsi

quomodo

illam

raculo recreavit. Prostrata jacebat mahgna coMaria de Artiaga, conjux pgedagogi filiorum cum, mortis pervenerat mitis, jamque ad portas cubiculun patronis instanter petentibus, Teresia imposui xgrotantis ingressa manum vultui ejus simul ac persensi Conctactum purissimae manus rae Maria Quis me tangit? exclamat, sanatam vox non esse sentio. Adstantes non poterat hsec propercellere neque humili Sanctse quidquam ut segrota delifuit quod illico diceret fieri posse enim,stne rando proferret verba ejusmodi hxc r
; . ;

mora

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

287
*rCT0*l

mora e lecto assnrgens, lam mente sanam quam corpore nemini dubium reliquit.
ic fuella' ,(treddi(.
nt

se esse

Duminae, inquit Saneta, Matres et Sorores mea?, per obedientiam misit me Deus in isthanc
\

V. D.
,

*-

Narrant hanc sanationem Yepes (lib. iv c. i) auctor Chronici (lib. n, c. xlviii). Posterior vero alteram quoque addit, quaenon aliundeinno589
et

domum

/i

n(ii

ao mo,,&;_

tescere potuit

Banez.

quam e testimonio P. Dominici Nempe eodem tempore graviter item de-

ad fungendum hoc officio, quod nequaqnam nedum merui. Gravissima mihi ea electio accidit, tum quia onus mihi imposuit oui ferendo sum impar, tum quia vestris e manibus erepta fuit
ambivi,
elig-endi libertas

(l(l/e#

<,Q,,r.

ca^enit

l>

qua hactenus gaviste

eratis, et

ea
rui

cumbebat comitis filiola, Maria Pimentel de Fonseca, quse postmodum mater facta est viri per

vobis priorissa noleutibus invitisque data est res esset multae operae vel eo contendore ut ab

Hispaniam HUdis a Philippo IV rege decorati, Gasparis de Guzman, tertii comitis de Olivares. Pii igitur parentes pro ea rogavere Teresiam suas ad Deum preces, ut, modo ad gloriam summse Majestatis
celebratissimi
,

ac plurimis

honorum

omninm vestrum minima pluriraum quod illa habet boni addisceret. Equidem alia de causa huo non
venio

quam ut serviam vobis et me oranibus in rebus, quoad potuero, vobis comraodem spero autem
fore ut

hac

in re

plurimum me Dominus

ndjuvet;

id cederet, carissimae proli vitse terminus prorogaretur. Obsequenti votis tam xquis, intra suum cubiculum S. Virgini videndos se przebuere S.

nam

in eteteris

rebus nulla inter vos est quae docere

me

Dominicus ct S. Catharina Senensis nuntiaveruntque exauditam esse ejus orationem gratum autem fore Deo, si per unum annum parvula Maria veste sanctimonialium Ordinis Prsedicatorum uteretur. Quoniam vero non poterat hanc Coelitum voluntatem Sancta comiti indicare quin simul visionem quam habuerat aperiret, P. Banezium hac super re adiit; atque ejus interventione facile a religiosis gratisque hospitibus obtinuit o ut puellula vestem Dominicanam anno integro
, ;

ac reformare non possit. Quare videte, Dominae meae, quo ego pacto bene de vobis mereri qneam etiamsi sang"uinem ac vitam pro vobis profundere
:

meoporteat, libentissimoid faciam animo. Filia sum domus hujus, et omnium vestrum soror. Plera-

rumque,
quae

sin

minus omnium, ingenium novi ac nenon

est
est.

cessitates; ac proin

cur

sitis

alienae

ab ea
g-uber-

tam proprie vestra

Nec meam adeo

nationem timete. Licet enim hactenus Excaleeatfa convixi atque praefui, scio equidem per Dei bonitatem quomodo qua? non sint Excalceatae, regi debeant.

Unum

cupio

ut suaviter cunctae

Domino

gestaret.
ii

Abnl*

510 Tempus autem a S. Fundatrice Salmanticse hod anno 1571 exactum, partim apud comitem de Montcrey, partim in suo monasterio nuspiam accuratc definitur, Ante x\tk Martiiilluc venisse
,

demonstratur e litteris quas ea die Toletum dedit ad Didacum Ortizium (tom. H, epist. 65). Porro e.r dicto nppidoMelhymnam Campestrem iit,reductura /irinrissam Agnetem aJesu, quam inde ad /mdationem Albanam secum advexerat, et lites v iis forte diebus inter Isabeltam compos*
ab Angelis
viori
et

famulemur, et pauca illa regularum ac constitutionum nostrarum capita pro Deo, cui tanta debemus, observare satagamus. Non me fugfit quam magna sit nostra debilitas quod vero si operibus nostris ad culmen perfectionis non pertingimus, at pertingamnssaltem desideriis. Etenim Dominuspro
:

sua benignitate efficiet ut paulatim intentioni ac desiderio opera respondeant. 543 Juvat hic paucis describere oratiorium in

D'*ri6i'ur

ora(orium iup

ejus parentes erant exortce, eo gra-

momento quod, dum partem IsabelLv tuebatur Sancta cum suis monialibus, e parte parentum cum PP. Carntclriis staret Salazarius provincialis. Hic, suam suorumque opinionem S. Matri non probari videns, causatusque Agnetem a Jcsu

suo injussu a monasterio abfuisse, nilh.rr ,vgre ferens nunc ramdcm Agnetem dcnuo votis monialium in prinrissam eligi, et Teresvnn dc (jucsaila, quam ipse proponebat, recusari, ultra quam par erat commotus, sub acribus p/rnis Sanctam una cum Agnete jussit Mcilii/mnaillico excedere. Obtemperavere anih.v nrgincs, atque Albam prius, Albam c dein Abutam se receperunt; et quidem pervenere ut Chronicon refert duobus rrct.v asellis quos portitor carentibus commodiori itine, ,

quo Sancta tunc praesedit et quod etiamnum exiin adjecta hic stit, quale recens delineatum habes area duplex illud est, infetabula. Eadem super rius et superius. Superioris constructio a S Tealtari resiae repetenda est temporibus. In hujus Clementiae dicta, magnosculptilis stat S. Maria, que habetur imago haec in honore, utpote qwe a Series S. Teresia, cum velum sumpsit, allata fuU. quoque sellarum, e nitido ligno, probxque cxlaturx, venerationi sunt, eo quod Sancta toties iis insedit et ob eam causam a nemine occupantur, sed omnes moniales sedent in scabellis seu sediliimagibus inferioribus.dum superiora,piarum fiorum omata sunt, num loculamenta, sertis quaque moniali provinciam habente curandi et
;

decorandi unum eorum sedilium. ,M Inferius oratorium, stratum tectumque ligneis tignis, 7ninus habet ornamentorum Sed

tune vratedlt

tnonaiferli

ln

earnarjunii
prJorafuni|

randi ratione suppeditaverat. 541 Abulee tunc primum Teresiam de visu cognovit, qui rmH cam cognoverat e fama tantum, P. Petrus Hernandez, apostolicus Carmelitarum per Castellam nsdntnr. Cujus viri auctoritate

juxta altare e
veste qiicv

latere euangelii

lignea est S.
est

Teresiae statua, boni

scidptons opus. Induta

tum formatum

colore illum habitum

(quam Sancta, utpote a Summo Pontifice promanantem, et Generali Ordinis PrcVposito et capitido

Reformationem induta Speciem tamen habetchoro, qua prwrissae, erat. prxsidentis, signumque manu edentis ad inchoandum divinum Ofpciwn.Factumvideturid Si
refert quo ante institutam

genemh
sitafuit

/o-.cralere rerlc nssn-it.tom.IJ ,cpist. 66),

ptilcmultopost mortcin c/ns tempore.Sn/rir

mquo

Wicmimi monialium suffragio accedente, prsepomenseAugusto monasterioMethymnensi undeQuesadiajam dudum ultro excesserat.Mense vero Oclobri proxime sequente Sanctam indidem evoeavit Hernandezius, eamque prwesse jussil Jncarnationis coenobio Abulensi. Hujus illa coenobii prxfecturam, summopere difficitem, quomodb
y

invitis monialibusadierit,docebit teRibera(tib.ui, cap. i). Ad ea qux ipse habct, addam hic dumta-

xat S. Matris allocidionem, qua, summa simpheitatc, fam /> in medio eo <vstu demulcere coepit reluctantium animos. Ea oratio ad calcem poni solet primi voluminis Epistotarum, quinto
loco inlcr Monita.

prio sedct, id ipsum est quod occupant tempore ablatis ratus sui quare ejus columeUse, multis ex pietatis sensu recisamentis, valde male hal pateant, flon sunt, ideoque, ut sedis vulnera non sedes obteguntur, ac tota nunc cum statua bus includitur, quod tavitreo armario quadrdatero duamen undique apertri potcst. Ejus stylobates palmis supra solum est aliquanto bus ferme nam et hae inferiorquam scabella monialium; Excalceatarum, a sede humilitatem imitantur absttnentu qua Sancta earum Mater usa est, ut Sancta prorissa ad latus manet statu<v, ita ac videatur. In infenore hoc jugiter prxsidere choro foramen est oratorio medium intei* duas fenestras
;

87

sive

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

DE
238
II

S.
.

TEBESTA VIRGINE
, . j |

oco

multam mihi

fecere eleemo-

CTOftl

D M

qu *dam

Sc^ itZm
in

r TjrlTln/eZanZ[7esu
d
txd.s. duo adsunt Angeli cum aecensts talem e, graham a Deo eo ipso loco temtraditio. Cum autem a
attuli, oralionts,

Propemodum quidem desideraveram. Propemod?m neque /eque hunc auiden, de.ideraver.m. dedit Domina consumpta est eleemosyna quam
Magdalena
Ulloa)
:

(verisimiliter haec est Magdalena de hactenns prandium ex ea feceramus cui

;

collatam esse, pia fert

quam supra eveneusque fundationem plura ad Segoviensem ea ahunde, attingit, rinl qux Ribera nusquam paragraphum quantum polero , in sequentem
vore pronunliatx

accessit etiam illud

sonatam
libus.

larg-a

quod tu et quaedam aliae per manu paupernnns tnbmst.s mouia-

cerno has Incarnatioms monialea adeo mihi eat quod patiunjam sedatas et bonas, grave Deus, qui adeo eas imrautur. Laudandus plane

Dum

congera

tavit ut

illae

ipe*

qu maxime

rebellea

fuerunt,

nunc

sint contentissiraa et

XXX.

Incarnatio Utiles Sanctae in

Pra^senti

plurimum mei amantea. tempore quadragesimali neminem sive

raptUS; nis monasterio labores; vimv^fira CUmChristO SDOnsalia; mystica CUmuin i^ V Martine Lniuerrez sio de nece P.
>

huiopermolea tumaccidit,mag:nalaborentege8tate, Cunctasufferuntcum multapace. veriaaimesunthio quasiomnesinmeliusprofieximiDeiancilltB,et 1 trgtnem Priorissa mea [Beatissimam Virgmen Marissa pr
ciunt. ciimt
.

^^j^
snm

liq

1B ^od dwn

J.; epistolae

memorabiles.
epistola
.

riam

pateat ita

Quo.l utmeliua intelligit) facithaec mirabilia. Deo, tali affecta esse, ego, disponente

B
Motbn
eurii|iu opprena
S. Matti

valetudine

vn Martii yancta familiari quadam Sancia /'<"""<*' - if Mendoza data, non solum 1572 ad Mariam de

ut videar huc veniase tantum ad pcenitentiam et ad corpus curandum abhorrendam

pauperisque monastem Ininftrmse valetudini lepore descnbit; carnationis statum nativo suo patientiam atque uberem suee sed et heroicam regenda commtssa sibi caritatis ac suavitatis in

(tom. III, epist.

6).

longo tempore Sanctx opus wrtw colligendum. Viw enim fuit ad fructum hunc Ribera describit, pauci dies a turbulento illo quod ad Sanctam accurreneffiuxerant, cum
547

Non admodum

domo suam

elegantiusque prxter propalat quam longa id fieri intentionem

capitulo
tes

fructum

clarius

possil

Gratia

panvqyn. Quare gratum me lectori faJesus. cturum puto eas hic Utteras afferendo tecum. Amen. Sancti ait semper
:

Spiritua
tui

monialibus quae plurimum ei fueMater, inquiebant, si rant adversx Bene feceris, h.s et claves apud te retinueris, s.que locutoriorum gratas) comac TeresiflE his (nominabant optimas responmi^risdoraesticaofficia. Qiubus suaviter

quxdam

Multum

recordata

sum hac tempestate, ac

:

dit

Quando

id

qnidem

vobis, o Matres car.ss.raa?

noceret valetudini timui ue aer.s intemi>eries tuae videtur, nocuit non parum. Sit

sic videtur, fiat

meae sane, ut mihi

Deo

qnoniam aeternitatem videbimus tempovero ille ita nos rum vices non habentem faxit
laus,
:

tanto mereamur aliper temporalia transire ut quidem sic sapuit terra ut quan.lo frui bono. Mihi valetudine vix menvidear iu ea non esse nata. Bona me esse puto, idque initio; medio fruitam
sera

me licet. Hoc pactoad proposuerat.non tam sua quam exitum quem sibi pervem subditarum suarumvoluntaic oisa fuit fuerat,locu> inexpugnabitis et arcem qux eatenus sedperplande in torium dico, non visuperavit, eo ex temporecustodia deditionem accepit Itaque aliorumque locorum qmbus penutique, per
ostii,

sacristix

cum

culumsubessepoterat,fidelissimismomaUumcon.
credita.Quoties Sceculares

potuisse tuncsine quoniain riderit, credo, Deus non ego quidquara efflci. Hodie ipse omnia facit ea curare. Praeserenim aliud non scio quam corpus addidit ad quartim a tribus abhinc hebdoraadibus h.teris et anginam. Vel unum meas dolorera p tanas sufflceret, ai ex his malis ad raortem raihi dandam velle ut id placeret at non videtur hactenus Deo paululum conconsequar. Vena ter incisa,
: :

hominesad ^oqutum
:

8. Mater monialem unam alteramve evocabant, industria qua m*fiquadam eos dimittebat pia affecti, paulatimtam cati boni, mali vero fastidio destitefrequentando monasteno quam illi a

hi

rW

F
,i fortiier

bonum
valui.

Absce^re
:

quartanse, sed

non me reliquit

548 Erant tamen pauci aliqui victa Teres.aj co tiores, qui egregiam laudem, sibividebanlur. Unus P"?" relaturi
stantia,
ris,

juvenes obstina-

ugenio,
Cnl.

'""'

quare mane purgatione utor. Toefebris omnino intirmam me videre ut nequeam ex det me tam autem angulo prodire nisi ad Missaro. Maximus jam mensem afflictor est dolor maxillarum, quo

graviter ferens omni sibi moJaU quam turpiter amabat,

commercio cum

catamin locutorium pnonssam

Vroo^aXea
:

%*&
;

cum

medio.

Enumero
te

tibi haec

censeas qnod ad
qu-.ra quara

non

liberaliter

mihl mihi

semper ab
vid.-batur,

illo efflagito.

omnia, ne mihi sucutque videas quae Dorainus tnbuat Dominus tribuat ea quse Mihi certe rieri non posse
scripserira,

AuscvMavit quxete ctisqueomnibusest insectatus. Tereaia ac patienter injuriantem

nem

aicenui ** fecU, /"dicendi Ule /^", ipsa Victssim

,

suscipiens

quando huc accessi, ut debilis hac et iutirma uatura meatotesset laboribus perferendis.

Nam
sunt

prteter negotia ordinaria, quse sane

in his

plurima

' vu ltu animalo ne P pudico nebuloni prohibuit dere im SV si quxetem * ohio pe dem m/e/v^ -/<ccenobio peaem inferret quod t/l durbare una adhuc rum Jesu Christi vel conaretur, regia se auctontate
; ,

m ^J ^alw iionum gravique

Y.

**fi^ ^ver^
se esse jotts a

monasteriis, sollicitor rebus ^ravissimis qu uou spectant ad domum hanc ita ut vere quemadmodum pateat omnia nos posse in Deo Dat mihi Deus ut, exigua adeo valePaulus.
: ,

rarios

ausus esse usuram. rros" no nil conlra mutmt verborum fulmine

illos
,

impudens

sed e locutorio

celerrime

ait S.

tudine uten*, praestem orania. me esse 546 Aliquoties mecum ipsa risi, relictam tam solam ut non habeam cum i,a*?Zll sineconfessario et aliter agam quam aspectu. Intarmii qu0 s olanda3 mei gratia quod ad corporis levamen attinet, mi-

piens, socios fimta esse in ?eresiara locum luae conventu colloquia, alio iis qui adhuc dirigendos. Ita sensim lint, gressus esse SW mundanis abstractae rebus, ac Deo
,

admonitum

iit

non

^carna^

sensu

Quamquam

redditBe,

moniales Incarnationis orationtacm

internee

ac nime defuit magna erga me pietas

sollicitudo.

externseque tam l eiv Excalceata^ ut inter ipsas et vacare cceperunt,

tificationi

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

aliud discrimen non esset quam vestium. A Tanlo vero amoris affectu priorissam suam prosequebantur, ul cam, si per ipsas stetisset, num-

239
V
'O

jam

quam
/ja9 iteS.

nM

Cruee,

se avelli fuissent passae. 519 Interea temporis P. Angelus a S. Gabriele, Pastranensibus magistrum praeq Uem tironibus

multiplicem crasim impleas, hispanice haec est Siendo priora deste convento de la Encarnacion nnestra Santa Madre, y vicario de dieho convento S. Juan de la Cruz, estando en este locutorio hablando en el misterio de la Santissima Trinidad, se arrobarou entrarabos, y ei Santo subio llevaudo tras
si
:

AOCMI* D. M.

positum supra docui (num. 499J, zelo ductus ille quidem ,sed non secundum scientiam,faciem commissi sibi novitiatus insolito mortificationum genere immutaverat. Quod ut animadverterunt superiores, illuc e collegio Complutensi S. Joannem a Cruce ablegarunt, qui res collapsas sua industria restitueret. Tutit

si

la

silla,
:

como

se ve en la pintura.

sonat

Priorissa

cum

nationis N. S. Mater

Quod latine erat hujua conventus IncarTeresia, et cura vicarius erat

dicti conventus S Joannes aCruce, uterque ad hos cancellos inter colloquium de mysterio Sanctissimae

Trinitatis

animo non satis mortificato

cum

in altum rapti fuerunt, et Sanctus una sede elevabatur, ut cernitur in pictura.

P. Angelus adimi sibi potestatem et se et alios mortificandi et de hac immerenti, ut credebat, illata injuria conquestus est per litteras apud Teresiam tanquam communem omnium Matrem. Misit has Sancta litteras Salmanticam ad P. Dominicum Banez, cujus prudentiae ac religioni non minus quam doctrinae valde fidebat atque adeo
; , ;

552

oratio,

Et quoniam ad hanc materiam nos vexit Cum Jetu, rlavum $iU congeram hoc loco quaedamalia de divinis pomgente.

eum ortx

controversiae arbitrum constituit. Ad diem xxm Aprilis 1572 P. Banez respondit litteris quas integras in Chronicum suum assumpsit

P.

Frandscus
hcvc

a S.

Maria
erat,
:

(lib.

c.

\>),

et

qua-

B rum

menti S. Reformatricis prorsus conformis perperam egisse P. Angelum, recte S. Joannem a Cruce quia hic nimiru>n regulse Carmelitanse institerit, ille autem
;

summa

operationibus quas scitur Sancta hoc prioratus sui spatio in saepe dicto monasterio Incarnationis experta fuisse. Unam ejus visionem habitam pridie xx Januarii, qui dies SS. Fabiano ac Sebastiano sacer est, refert Ribera (lib. in, c. i) ipsis Teresiae verbis, ex schedis videlicet quas Ludovicus de Leon Vitae ab ipsa scriptcv adjecil. Idem Ribera narrat (lib. iv, c. m) quomodo Sancta hoc tempore corpus defunctae Eteonorae de Cepeda, consanguineae suae ab Angelis bajulai^ividerit. E S. Pius V ipsoobitus sui die, kalendis Maji 1572, SanclcV apparuit ; uti ex hujus ore se accepisse
t

cum juramento

Societatem Jesu. Attamen haud ita dudum Pastranae moratus est Sanctus sed mense Majo, ut videtur, a S. Teresia Abulam accersitus cum P. Germano aS. Matthia, magnae virtutis religioso, ut simul monialibus
deceptus
sit
;

studio imiiandi

fuorum
plum

n/i

f nand ra-

Jncarnationis a Sacris Confessionibus essent : quo ibi munere ultra quatuor annos summa cum laude ambo perfuncti sunt, casula quadam conventui vicina pro habitaculo utentes. Longior horum tractalio potius ad S. Joannis quam ad S. Teresne Vitam pertinet : utrique vero commune est id quod sequitur 550 Cum quadam die in locutorio monasterii Incarnationis attissimos ac pro more suo fervidissirnos de Sanctissim/e Trinitatis mysterio sermones miscere ccepissent, et Joannem sublime loquentem Teresia in genua provoluta per canceiadeo utriusque animus divino los avscvllaret igne inratuit, ut primum quidem Joannes una cum sede in qua requiescebat, tanquam cum suo curru Elias, mox vero etiam Teresia, genibus ut erat flexis, rapti fuerint sursum versus. Testem hujus rei habemus Beatricem a Jesu (fdiam Francisci Alvarez, patruelis S. Teresiae), tunc ad
,

testata est in informatiombus ad canonizationem Ven. Mater Anna a Jesu (apud Manrique, lib. n, c. vn). Maria a S. Joanne Baptista, soror germana modo nominatae Eleonorae, et una depnmis reformati Carmeli monialibus, itemtestata est esse penes se schedam manu Teresiae exaratam et haec inter dtia continentem Cum essem in Incarnationis monasterio, secundo anno mei in eodem prioratus, quadam die sacris Ne timueris, fiepulis refectae mihi Deus dixit quandoquidem nullus est qui queat te a me selia parare. Ac tum quidem imaginaria visione mihi
:

/'

sese, uti et alias facere solitus erat,

valde intime

spectandura dedit
:

dexteram suam inihi porrigens, ait Aspice clavum hunc, in sig-uum quod hacteuus id non " ab hoc die sponsa raea futura es merueras posthac vero honoris mei curam geres, non solum tamquam Creatoris, Reg-is ac Dei tui, honor meus " sed ut vera et g^ermana sponsa mea jam tuusest, et tuus meus. Haec gratia tales in me fecit effectus ut illara vix caperem et velut mendiceremque Domiuo ut vel tis impos manerem meam vilitatera propalaret aut talem gratiam mihi non concederet putabam narnque naturam raeam illi ferendae imparem esse. Unde tota dieabea velut
;

et

Incarnationis monacham, sed postea ad Excalceatas cum aliispluribus transgressam ; quae ipso ecstaseos tempore locutorium ingressa fuerat ad nuntium aliquod Sanctae ferendum, atque ex ea

imbibita et valde absorpta mansi. Mag-num inde posteafructum sensi acmajorem mei confusionem
et animi dolorem, ex eo quod nihil tantis gratiis donisque dig-num me facere viderem. 553 Sunt fuvc Christi Domini cum S. Teresia sponsalia, quorumRibera,allegatis iisdemverbis,

postmodum tam miri spectaculi causam et occasionem didicerat. Idem non semel contigisse censendum est tum ex fide historicoi^um tum
, ,

vtyttfa

init

tponioilia ttd

meminit

quod ferunt S. Matrem dictitare solitam, caute de Deo colloquendum esse cum P. Joanne a Cruce quippe quinon solumraperetur ipse, verum efficeret ut atii quoque raptus pate-

maxime ex

eo

rentur.
"> 'ocuiorio

PWur.

551 lllud

eodem hodieque

in statu locutorium

\,indicans insuper ea contigisse Martini, id est die xvm JSovembris in octava S. 1572. In additionibus cura Ludovici de Leon ad Vitam Teresianam factis eadem diesdesignatur, etreferuntur praeterea quaedam circumstantiae antecedentes nempesic ibi Sancta loquitur Cum iu Incarnationis monasterio agrrern, in secundo
lib. iv,c.
;
:

Eucharittt-

am mtnsam.

cum

cancellis in Incarnalionis monasterio conservatum est, qualiter a D. Boada recens in ipso

loco delineatum, serique in Belgio incisum, ad-

prioratus mei anno

die

jamjam Sacram Communionem

P.
,

et octava S. Martini perceptura essem,

,

juncta hic tabula exhibet. Diversi autem cancelli ab iis ad quos Sancta prius correpta fuerat austera apparentis Christi facie, quosque exaratos cernis in inferiore tabulae parte, et de quibusjam vn mentionem foci. Utrique hi cansunt hi
celli lati

duas F. Joannes a Cruce Sacram Hostiam iu quarum una niihi , altera alteri partes divisit facere sorori cederet. Equidem putabam id iilum

non tam quod

hostiie deficereut

quam

ut

me

raorti-

dum

sunt pedum circiter quinque, et alti pefere trium. Inscriptio picturae superioris,

ficaret,-quaudoquidem illi dixeram me libenter esto gnas in Sacra Communione Hostias accipere nihil referre et propterea non minus scirem id Dominum integrum et totum illic adesse, tametsi
;
,

ma-

particula

240
V
M.

DE
;

S.

TERESIA VLRGIXE.
P. Fredericus (tom. I, D Quadain die, obambulans S p. sibi obvium habuit Mater in monasterio, formosum quod is intn.gressus esset puerulum; miransque

I.

Dixit autem mihi particula etiam miuutissima sit. enimvero nullus est qui Deus Ne timueris filia indicans nullius id te a me separare
:

deprompserunt,

et

quam
:

xliii) sic refert

,/

queat

supra. Illa momenti es.-e. Ac tum quidem, etc, ut Cornmunionis mensa ubi hoc evenil, ipsa S.

eliamnum

existit et

magnam habet venerationeni:

juxtaque appensa pictura visionem eam exhibet, hoc ad qualiter a Sancta narrata est. Utrumque ex accurata delineaamussim expressum cernis Boada in tione, quam anno 1842 a D Robustiano lncarnationis monasterio faciendam cuipso ravimus. Loculamentum sacrae mensae extrinsequae cus latum est r6pollices, altum 26,- fenestella
in eo habetur, lata 12

cognatum esse opiuaclaustrum, monialis alicujus ergo ex eo quo vocaretur nomine. batur. QuJfisivit tuum mihi nomeu edic; Cui parvulus Prius, ait, deinde tibi designabo meum. Respondit ,.g
:

vocari. Ego vero, repoSancta Teresiam a Jesu se a Teresia. At nusquam, uti euit ille, vocor Jesu appositesubjungitP. Fredericus, sive apud S.

Teresiee biographos, sive

7-ibus

apud

alios

ex antiquio-

cum

dimidio, alta 15

cum

bome enarratum repereris. De quo

notae

historkos, fiwtum hujusmodi

et
,

alia itla occurrit

dimidio
lata H.

tabula vero fere alta est pedes

9,

et

scilicet hic vehementer. dubitandi dum et co?porati visione ageretur de externa sed intemas icl genus nullam, lamen visionem
;

ratio

quod

visiones tantum,

modo

intellectuales,

ginarias, se habuisse ipsa S. verbis declarat in suo Castello

:

modo ima* Mater perspu^s

animae (Mansione

alias memini (num. 224). vi, cap. \\),proutjam loquitur De iis visionibuB quaj Sic nimirum ibi

mhil omnino pos exteriori visu apprehenduutur, quandoquidem person qunm dixi dicere sum semet sub tertia persona desi(i. e. Sanctte ipsi, gnanti), et de qua hic tam particularitei possum nee quisquam loqui, nihil tale unquam contigit,
;

certam daia rationem polest

fuit.

rei

quam
est

expertus non

Satis autem verisimtle

S. Teresise

enn
Salvatoris

quemdam

suavissima

ilta

verba, qute

modo

attuli, ita

oratoria aliqua paraT< re.-iarn

leq\

diceret ph rasi interpretatum fuisse ut

'

sensim sine esse Jesu, et Jesum Ter< novis commentis, memosensu, additis deinceps

ratamfabetlammanasseinvulgus, qute de ylonam, tot tero ad Seraphicae Virginis

nominibus inclytissimam, perexigui sane
est

cm-

moSncia

menii. Su/n-lore 556 Porro mystica illa S. Teresiaecww

Jum

alterum adhuc sponsalia prxparatio fuerunt ad (matrimonium spintuale sublimiusorandigenus per ultimosviipsa Sancta appetlat) quo usa est Ribera (Ub. iv, cap i). Non tae suae annos, teste cum ipsa dicam hic de earum rerum natura, Castelto animae (Mansxone xn
Teresia id explicet
vii

l/rpiul nudll
.,'
i

luqutniitn

Corrir/Uny

r'or"tn *-

riem

5B4 In noxa, si factorum seriem spectes, est Lectio inserta in Breviario Ambrosiano (vi decreti Caesaris Cardinalis Montii, archiepiscopi Mediolanensis, anno 1647;, ubi haec habeniur (Teresiam) novo sponsalium ritu, suae scilicet pas:

cujusverba Maria informatoribus, ut a S Joanne Baptista coram viee, ait tbidem * paulo ante dixi,protulit. Alia collegissem cum soMater, cum intra memet me anima gero, vid< cietate illa quam semper in verborum ita ut recordarer esse mihi Deus in ea
c.

let

ii).

Ad schedam redeo

S Petri

Tu
in

vivi es Christus Filius Dei

quo-

sionisclavo, annuli vice, sibi Ohristus in

aceivit (quod contigit

sponsam
;

niam autem

et

anima mea Deus

haec visio similis aliis,

;

vivus erat. N. n .iquidem uttert v

xvin Novembris 1572)

et

cum

fide

sic ut dubitari

non possit quin

adsit

Sanctissi-

exinde tanto ipsa patiendi flagravit desiderio, ut identidem: Domine, aut pati, aut
mori.

ma

Trinitas

animabus

prffisentja,

essenua

NoudefuitBfltuanti Sponsus sed per Angelum i-rnto jaoulQ cor ipsi transverberavit (qux transverberatio totis duodecim annis sponsalia
;

pcweuu. * atque potentia. Maxime profieuuny^Cum vero paverem q^tan t veritatem. atemcernercmin vihssima hacanim quandoquidem ad im. * VUisnon est,

illaqueSpanso tanta charitate respondit,

ut insolitum et perdifficile

oiendi quidquid perfectius esse

votum semper efflet ad majorem Dei

^ qnam Deus animabus mag.s deleot u quis creaturis quai quidem tam
:

tacta

est. .

Praterea didici

lie

^, ^^
rrli
.

^ Maj e
1

l^

^
^
c

gloriam pertinere intelligeret, constantissime emiserit (quod pariter jam a duodecim annis, nempe statimpost cordis trans/ixionem, a Sancta fa-

em it Ucet ea cito intellectus deprehender reputans quam oi nesciat. Alia vice,

qua impedimur quommus
Sanctis.imae
'.

^
exeu.

se mper a

u iHa

^^

ctum

erat).

Exquocemis chronologicum
illic

facto-

rum ordinem
555 Nescio

interverti.

dicebam

verba
de p"f
i

autem utrum haec Dei ad Teresiam Honor meus jara tuus est, et tuus meus,

CUftl

Domine, da mihi aliquem modum Deus ad me ** tiendi vit hujus pondus. - Et cta * *'' vita gita, ait, filia mea, non posse te me et dorm pro
:

Teretio confa-

buiaaom

utrum vero itta quas referuntur c. xxxix Vitae ejus Jam tu meaes, etegotuus, ansam dederint quam quidam eoncionatores ratiunculae
:
,

servire uti

nunc
pro
u

facis.

Comede

pro
res
S.

me

sit

me quidquid

non jam
Paulus.

tu, sed ego,

quemadraodum
ipsius Tereswe

egeris, quasi vived <*

seriptoresque tibrorum asceticorum nescio unde

Ad hanc

conscrtptam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBIUS.

241
Jl
>

A conscriptam narrationem
S. Joanne Baptista
:

addit adhuc

Maria a

inter eas versaretur.

Nocte quadam festi Corporis Christi vidit Mater Teresia e Sacra Pyxide Dominum sanguine; qui ad se venire, fluente e toto capite

Pro specimine est apud eumdem scriptorem licentia quam Sancta dedit Mariae a S. Hieronymo tanquam vicariae suae
,

mrtk

I.

0'lntittendi

ad professionem die xxv Augusti 1572

tanquam fatigatus
capita
tali in

ei

dixit se etiam per Ecclesiae

statu esse.

Non
:

recordor utrum jusea

hausit.

fuerit haec iis

verba referre
inde

sed narravithaec alicui

qua?
Dt morte Nartmi GulilTY$2 S. i

magnurn

emolumentum

sua auctoritate ac nomine Ven. Annam modo nominatam. 5G0 Albani quoque ccenobii sui negotia Sanctam tum cordi habuisse liquet e binis ad Joan-

Mnriam
Meudoza

de

P-

557 Tandem consignanda hic venit visio quam Sancta anno 1573 habuit deP. Martino Gutierrez, suo nuper in fundatione Salmanticensi adjutore Francisci Borgiae et confessario. Hic dum post S.

nam Ahumadiam
epist
86),

litte?Hs,

iv

Februarii

et

xwu

Septembris datis [tom

II,

epist. 52,

tom. III,

obitum

acl electionem novi Generalis SoJesu proficiscebatur cum PP. JEgidio Gonzalez provinciali Castetlae et Joannes Suarez, comitante etiam F. Didaco de Rios coadjutor*e temporali, intercepius est in Gallia ab Hugonottis hdereticis qui, cum de nece quatuor insontibus iuferenda, nisi se magna pecuniae summa redimerent, jam delibe?*assent, et P. jEgidium graviter in femore sauciassent, interim plagis et contumeliis affectos duro carcere inctementer detinuerunt Cardalliaci, decem ab urbe Ruthenorum leucis. Unde ingenti laterum dolore cum febri contracto, P. Gutierrez quintum intra diem, xxi

Romam

cietatis

de Vattisoletanis soronbus ad Mariam de Mendoza, cujus exordium in prina/jio hujus et cujus prosecutionem jam modo allegavi
sotticitudinem promit epistola
,

Eamdem

quam monasteriorum suorum bono ac disciplinx fortiter, atque colendae benefactorum amicitiae prudenter S. Mater consuleret. Nunc, ait, ut nulla ex parte non patiar, scribit
exhibeo, ut constet

mihi priorissa

tui

illius

couventus (Vallisotetani)

velle te ut in eo monialis qufiedam cooptetur; atque

adeo te moleste tulisse quod tibi dixeiit noluisse me, pnstqiiam tu miseras recipiendi licentiam, eam ut nec alteram quam admissam cupit reeipere
,

P.

Kipalda.
si

Non

recte te instructam existimavi

dolorem,

vero nitereris. Potes

me

increpare et

exstinctus est, omH Februarii, in ipsa captivitate nibus morbi lenimentis et sotatiis deslitutus prout olim a Beatissima Virgine Maria, cujus eximius erat cultor, multa prece efjiagitaverat.
j

mihi prgecipere. Neque persuadere raihi possum potius esse te mihi infensam quin mihi id dicas crediderim iram a te simuiari, ut te istinc extrices. Quod si ita esset, valde reficerer. Novi enim quo:

Ecce autem, ubi de catholice tumulando ejus corpore in medio nationis pravae socii, jam tibertati ob promissos nummos redditi, frustra deliberant, adest repente matrona augusta ac verecunda specie; et

modo agendum

sit

cum

Patribus
;

istis Societatis,

ut

eos mihi assentientes faciam

quippe qui uec

ipsi

ad voluntati meae obsequendum, quempiam non

decessisset, cujus corpus prior iaterrogat. Quibus annuentibus, prolata sindone suis ipsa manibus cadaver decentissime involvit, et mox videri desiit: ut nihil d ubitarint Patres quin idbenigms-

num

quis

eorum

humanduhi

furct,

aptum suo Ordini admitterent. Si digueris decretam tuam voluntatem mihi perscribere, non erit et ista in domo quod verbulum ultra faciam
:

et

in

reliquis oranibus tu pra:cipere potes

erit.

mihi

obedieudum

simae cceli Reginae erga exuvias clientis sui benetaiiiui tur

-

mone-

ficium fuerit. 558 Omnes has mortis Martyrio proximae circumstantios paucis post diebus conscripsit ac saepe deinde narravit P. Joannes Suarez (consule Vitam P. Balthasaris Alvarez, auctore Lud. de Ponte, c. xxvii, et Hist. Soc. Jesu, part. iv, l. i,

Attamen exposcam hoc iu caflU namvel P. Visitatoris vel P. Gcneralis veniam iutegium que horum alterutri, sed non mihi eal virg-inem istam tnam inter moniales accipere constitutionibus siquidem defectus quo laborat adversatur. Oportet autem ut moniales bene d latine legere quoniam regula cautum est ue secus
:

recipiautur.

501 Meae interim conscientise exonerandae causa

/iii

Val-

num. 2 et seq.). Pater autem Barthotomaeus Perez de Nueros (alter duorum sociorum quos, ut narrat Ribera tib. n, c. vu, P. Gutierrez, prima nocte
fundationis Salmanticensis, ad S. Teresiae saceltum componendum et ornandum miserat) in
,

non pcsbiim quin iudicem tibi quid ego, re Domino commendata, his in adjuuctis factura essem. Omitto,
quod cupis me, ui velim tibi stumaad omnia tibi esse paratissimara uec chum super hoc mutiam amplius. Tautura supplico tibi ut mature ea quae mox scribam, consideres, et quidem in couventus tui gratiam, quem non umui ez parte perfectum esse sane non sine dolore cerneres.
ut

,on re-

modo

dixi,

facere,

informationibus pro Sanctae canonizatione Madnti habitis testatus est se audivisse qui pro certo narrarent gloriosam P.May^tini mortem S.Teresi divinitus revelatam fuisse eamdemque Sanctam dedisse litteras ad P. JEgidium Gonzatez, qui tunc Hispanix Assistentem Romae agebat, quibus certiorem eum faceret sibi P. Martinum ostensum
;

Ubi multaj cohabitaut inonial'

aliqui tolerari possuut;
i

s,

melius defectus
,

verum ti< ubi tampauca omues siutoportet. Ethauc quisunt, selectissimae dem tuam esse meutem semper mihi persuasi, in
tautum ut e mouialibus quae mihi ad officia qualiacunque suppetunt, nou ausa fuerim in tuum conventum quampiam mittere quoniam nulla scilicet quas tui coniis mihi dotibus elucere videbatur
:

esse a
Cwrat
eratnt
F.xr

Deo in

ccelesti

gloria conspicuum

et

Mar-

tyrii laurea
mat

decoratum.
,

Abuleiitei

559 Cave autem existimes tot inter visiones ac tantos inter corporis dolores spiritus delictas

quantos ipsa suis litteris supra memoratis meravit, inter laboriosissimos denique ad disoiplinam in monasterio Incarnationis instaurandam conatus immemorem S. Matrem fuisse filiarum quas Domino in suae Reformationis ccenobiis genuerat. Abulensis S. Josephi cu-aobu
,

judicio

ventus virginibus inesse cupiebam. Meo proinde neutraduarum puellarurn de quibusquaestio

uon satis sanctitatis aut virtutisnectantam discretionem iudustriarave ipsis igitur inesse video ut domui prodesse possint. Cura
est istic recipietur: nara

iis

bat,

temporibus, quando tam prope ab eo habitaspeciatem curam haud dubie gessit. Illius

futurum, cur, quaeso, vis ut recialia monasteria quo conuti dixi. fugiant, et ubi ob numerura monialium,

damnum

inde

sit

piantur? Abunde habeut

facilior est

priorissa, Maria a S. sulta Teresia unquam

Hieronymo,
ordinabat
:

nihil incon-

quarumdum rerum toleratio. Tuum

tales

vero

imo,

teste

P Chrysostomo Henriquez in Vita Ven. Dei Servae Annae a S. Bartholomaeo {lib. n,c. vi), regebat
S. Fuu.ioirtx et solabatur ac docebat

caras suas
si

aliud officmm quseque prioratum, seu quodcumque gerere valeat. Ergu pro quod sibi oblatum fuerit, velim, et amore Domini nostri bene rem iuspicias

in

monasterium

tautum adoptari debereut ut

Excalceatas Abulenses eodem modo ac

media

videas bono

communi semper magis quam

particulari

DE
OLTORI T. D. M.

S.

TERESIA VIRGINE.
vent
I t
.

istic se oecluserunt, .1,.j\ t univers* q.e ferant cnm c*.ens convirant et n>utuos defectns

efl

Ordiui. difficnltatibn.
enasceretur,
si

difflcn Itu

autem max.ma

Ihje .Ut t exnone .ceo

1

rem snam non bene gererent. 1U,

^ p^,, ^ ^
,

^ ^
^
;

,,,

hac tibi obstrictas habes qu8B tantia nos beneficiis faveas. Si ita in re monialibus tuis, oro,

quem in ipso animadverti, hujusce eum conscium facerem

vulgo notum
esset, et honor est quara gloria

zelus rae invitavit ut negotii quod, si

qui alius non
nostri,

quoque
acripsi,

placeat, mihi rera

commite: ego

enira,

ut supra

effectu orani

Domini

prorsus

Patribus istis facili persistas, faciendum Sin contra tuo in proposito

erit,

cum

negotio traos.gam.
in te

per
si

me

licet, id

quod mnndas:

autem

re-

cidet

Caeterum puella res raale evenerit.

quam

alii cuidam loco P Ripalda proponit, mihi videtur curandura est praenon male quadrare; sed nobis domura deformeinitio, ne nostrara istara

divina Majestas tot annos quot careret. Servef te exigit, cui tantas inter aerumnas status Christianus levaraini esttam strenuum ac persecutiones magno auxiliatorem , Ecclesias defensorem atque
Sancta?

Majestatemdicotuam, a Deoconcessum
xi

fuisse.

Ex

sertim raaxirae ad suam mus Ordinet haec Dominusprout det tibi lnmen quo quodoptigloriam pertinuerit, servet plunmos facias, et te nobis

mum

factu

sit

desmo ab ipso annos incolumen id quod nnraquam habpam. petere, quantnmvis male me
:

d P. Ordonf.'
,

SJ.toirigendopuriiarum
convicfUj

Eloquentissimis hisce Utteris fortasse q uas_S anc t a xxvn inferiores habendx sunt illse ju ift ^573 destinavit ad P. Ordonez, msignem
56-2

non

hac domo Incarnationis Abulensi, subdita, Teresia a Indigna Majestatis tua? serva ac ///, ep. 1). E contextu ipso Jesu, Carmelitana (/. rem quamdam Teliquet spectarehas litteras ad Instituti at qualis ea res fuerit, frustra, resiani puto,qUcesieris. Princeps de quo Sancta loquitur, Ferdinandus erat, Philippi II et Annse Austria1571, regni hseres cse filius, nalus iv Decembris anni 1573, sed prsematura juratus exeunte Majo
;

Junii 1073.

operanum. {tom. II, epist. 17). seorsim a de conviclu Methymnse. Campi, R Agunt instituendo ad juniores conventu monialium
Societatis Jesu
,

morte ad

coelos translatus xviii Octobris 1578.

disciplinis atque puellas muliebribus erudiendas

eum ad pietatem efformandas. Necessarios ad obtulerant nobilis vidua Helena de finem sumptus Quiroga ct filia ejus Hieronyma de Villarroel y Quiroga (quarum hsec xm Januarii Vbthsubnomine Hieronymse ab Incarnatione, illa exeunte OctobriW\ sub nomine Eelense a Jesu se Carmeadjunxerunt),^et propositi commiserant P Ordonezio simul et executionem suas P. Hernandezio visitatori. Visitator autem Teresiara partes in P. Dominicum Banez et S. transtulerat unde non mediocris labor in Sanct& humeros, aliis jam rebus valde oneratos, recidiligendit. Litteris igitur quasdixi, rem lotam pertractat de magistrarum nominatione a ter priorissa Methymnensi facienda, de earum nulitissis

XXXI.
lusia.

Carmelitae Excalceati qua-

tuor domicilia acquirunt in Anda-

Sancta Salmanticam mittitur* ubi Fundationes suas describere

incipit.

Excalceatis

est nobis S. -T) elinquenda paulisper

Mater
;

CarmtUtt B-

in
caleetti

c*m-

postu quantum hujus nostn Commentarii ratio ejus augmento ac de conlat de Excalceatorum Ibllincoli cojptis ventibus ab illis anno 1571 et narremus. Inter hos primum tenet summatim

A\suo regimine

monasterii Incarnationis

ut,

hia b.v.m.

*M*

mero, de numero item ac dotibus puellarum in de modo adminiconvictum admittendarum temporales novi inslituti, deque aliis strandi res id generis rebus, quid sibi videatur, docet pru,

denti cunctatione opus esse admonet, et petit ut P. Ordonez, re prius mature cum Banezio expensa, in consilium insuper vocet duos e Societate

Jesu sacerdotes, nimirum P. Joannem Suarez, Castellse provincialem, el P. Balthasarem Alvarez.

locum conventus Beatissimse Virginis qui Toletanam dio, montibus Altomirensibus dividunt, insedxficatusa provinciam a Conchensi del Castillo. pio clerico Huetensi, nomine Didaco quem Jesu, prior Pastranensis, P. Balthasar a fundatis Hernandezius visitator apostolicus confundandisque Carmelitarum Excalceatorum provincialem dederat, ventibus quasi vicarium Uobtenta prselatorum suorum
,

de Subsi-

destinavit illuc,
chensi,

episcopotoncentia, et a Francisco de Fresneda.

De

reliquo valde

dubium mihi
;

est

utrum con-

victus

ille

unquam

extiterit

vel certe, si extiterit,

ita brevi deletus fuit ut ne utlum quidem ejus vestigium superaret. Quibus id causis tribuendum
sit
(

memorati conventus donatione, P. Franciscum ciscum a Jesu (alio nomine dictum cum sex socus. Capela, et cognomine veterem) nempe possessio solito ntu,

rran-

ud regem
II

ignoratur. 563 Par fere ignoratio est de argumento littera-

Plnlifjpom

rum eodem anno adPhilippum regem scriptarum

in hsec verba: Jesus. Gratia Spiritus Saucti sit semper cum tua Majestate. Amen. Minime fallit, ut existirao, Majestatem tuamquara assidua raihi cura

de ua Ke/ormalione

Adita novse domus aa aiem Sacratissimi Corporis Christi illatione, populi turoa e xxiv Novembris 1571, concurrente vicinislocis (si tamenvicinosrectedixerim,quodistamje rum qui proximi sunt, integra leuca admirante q religiosissimos viros plurimum hl0 asperam adeo solitudinem montesque
vererentur. nive opertos habitatum ire non Deo s fortiter frigora tulerint, quam fervide atiquando Dei Genttt famulati, quam miram Chronict p opem experti fuerint, refert auctor triapostrema capita tibri sui secundi. Andalusn 565 Sub idem tempus nonnulli
t.
'

situt illam in exilibus precibus meis

Domino Deo
parte,

Qu

nostro

commendem. Quod quamvis mea ex

quippe qnaesum miserrima, parvum omnino sit obsequium, est taraen hoc aliquid quod ad idera faciendum horter moniales Excalceatas: nostri Ordinis, quas egregie Deo ancillari scio. Et hac quoque in

domo in qua hodie versor pio isto officio fungimur nou tantum erga Majestatem tuam, verura
,

etiam erga serenissiraam reginam et principem, quem longissiraa Deus ut vita donet precor. Peculiarem fecimus orationem ipsa die qua Celsitudini ejus solemne jusjurandum dictum est. Idem semper
fiet;

ut adeo, quo majus

Orbo

hic

incrementum ac-

qui Comptuti agebant sludiorum causa V ad specta Excalcealorum prseclara vita, Inler e ex Observanti Carmelo transxerunt. a prse cseteris nominandus est P Andreas prophetico jam ab annis > ctis, qui lumine prsenover ginta Reformationem Teresianam u~ transeundi pos et ex eo tempore ad illam
, .

''

larai

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

veniam. Hinc aliis tara* a provincialibus suis Francisco mullis Andalusiis el magis etiam P. apostolico, subortum desideVargas, visitatori in Anrium Excalceatos Carmelitas ex Castella dalusiam acciendi. Scripsit proin hunc in finem Vargasius ad P. Balthasarem a Jesu, quem non quoque Patres, sui tantum religiosi, sed Calceati perspectamotim, quando inter ittosvivebat, ob virtutem ejus alque doctrinam, plurimi faciebant: plurimas qui tum quidem P. Vargasio excusavit et alibi inCastella incumbebant qux sibi Pastranae occupationes attamen spem ostendit fore ut tam
;

248
,

Petrum a

S.

Angelo

Ordinis veste indutum,

AOCTO** V. D M

secum adduxit adloci Ordinarium, Franciscum D Delgado, episcopum Giennensem cujus impetranda erat ad fundationem faciendam licentia. Abnuit tum quidem preesut, assensurus tamen
,

postea, uti videbimus

vit

civitas vero Biatia donaeremitxs spatium augendae habitationi quare P. Gabrieli remeandum Madritum fuit, ut donationema rege firmandam curaret. Hacoccasione
:

Ordinis sui ampliandi occasione, quam primum per tempus liceret, uteretur. Haud diu post evenit ut P. Didacus Heredia y Rengifo, dictus tunc Rea S. Maria, ante Observantis Carmeli,
bella

jussu P. Balthasaris a Jesu, qui eo tempore principi Roderico Gomez aegrotanti curam dabat, Pastranse substitit per Quadragesimam anni Post Pascha princeps TUuatiam (vutgo 11lescas), votum pro rccuperata sanitate Deiparse
soluturus, se contulit cum P. Balthasare quem hinc, annuente provinciali Angeto de Salazar,
;

formati alumnus, patriam suam Granatam, comite Fr. Ambrosio a S. Petro, ex venia Hernanvidit dezii visitatoris repeteret. Quos ut Cordubse Vargas, subsistere jussit et paulo postea, P. pelito per lilteras collegse sui Hernandezii consedibus sensu, in suam receptos obedientiam novis conventu S. Joannis a Portu, donavit, nimirum Eleplam inter el Guelvam, jussis alio transmigrare Patribus Observantibus qui hunc locum
:

in

Andatusiam

dimisit,

tamquam adnegotium

nescio quod familise sniv Lomptmvnduni cum genero suo, duce Mcthyntu/v Sidonisp. Comes Bat-

thasari e Pastranensi conventu venit P. Gabriet

simut indidem et e conventu Altomirano accitis aliis Andalusiis mandatur ut clarn bini etbini Giennium partim, partim Biatiam eant,prsestotaturi fundationem seu Granatse sive in Rupecula
faciendam.

eatenus obtinuerant. Acta sunt hsec Octobri ac B Novembri mensibus anni 1572; ac mox Didaco Ambrosioque plurimi, partim ex Observanti Carmelo, partim e sseculo, se socios adjunxerunt. Vides jam prima semina dissensionum Calceatos

PP. Balthasar et Gabriet, postquam ex via in Rupecutam digressi fuissent et eremitaE rumunum, Garciam a S. Luca, sibi socium adjunxissent, venere Granatam et litteras commen568 Igitur
datitias principis Ebolensis comiti de Tendilla, Ludovico Hurtado de Mendoza, prsefecto celeber-

i-iiet

nantx-

Andalusia inter et Excalceatos Carmelitas, in deinceps vero per retiquas Hispanias, primum,
dttn.

PP.Gaa

britlit

Cnn-

tpfiorw

exortarum. __ 566 Interim P. Gabriel de la Penuela, monaexstructi insterii Carmelitici Granatse recens Ubedaoriundusatqueobnobilitatem generis cola, potissimum ob ac magis etiam ob virtutes suas, humilitatem, a primariis viris magno inhonore
Terehabitus, ut audivit extendi per Castellam S. volvere animo ccepit qua illud si;p Institutum, attenratione etiam in Andalusiam induceret. Re
te

rimse arcis quse Athambra dicitur, obtulerunt. Ab eo recepti hospitio, persolutis erga archiepiscopum et urbis prsesidem urbanitatis offcw<, stiterunt se P. Francisco Vargas visitatori. Qui

moribus Balthasaris mirum in

tus, suas
ei vices

modum

delecta-

diplomate legavit ad visitandum regendumque quotquot tota Andalusia forent Reformati Carmeli monasteria. Obstabant interim

perpensa, consilium communicavit cum Petro Gucrrero, archiepiscopo Granatensi, et Petro Daza, civxtatisprsetore; etutrumque hortatorem pnus habuit ut operi tam pio manum admoveret, ora vero Madritum iret, litteras regias, quibus

pleno rerum successui simidtaies qxcrdamquas ea forte tempestate comes Tendillensis cum magnatibus Granatenstl"^ gerebat. Nihilominus P. Balthasar summos infimosque sibi paulatim conciliavit, sacris prwsertim concionibus atque ut
;

esset

sua opera civibus uliiior,exarce Alhambm in domum descendit, mandante P. Vargasio

,

contradicentium claudere posset, petiturus. Itaexcalceaque, cum licentia visitatoris apostolici,

vit se

quam

Carmetitse Observa><

>

tenuerant.

P. Gabriel initio Septembris anni

157-2, ac,

sumpto a Conceptione B. Virginis cognomine, ad urbem regiam iter instituit. Eo in itinere obvium eCarforte habuitDidacum deLeon,Andalusium, in episcopalem sedem Sodorensem mvli Ordine diem m Julii, {de qua consule Majores nostros ad Camdeni Bntanniam, pag 667, et additiones ad iom. III, pag.n\,edit.Londin L789 evectum; Marianorum inone quo audivit esse in Rupecula Biatiensis (Penuela de Sierra Motium territorii nullo rena dicunt Hispani) quosdam eremitas

Alteram quidem domum obtulit archiepiscopus, propinquam parochiali S. Gregorii Magni U sed hanc P. Balthasar non accepit, quia pio
;

nimis

diffidilis

addebatur condit io
Ghristi conversis

videlicet ut

Mauris adfidem

Sacramenta

V Carmelitse administrarent comitis cura obtentum . mome Mar!9 Denique indefessa iyrmGr*n*egise capetUe Granatensis P.Baithaut clerici " sari cederent instgne eremitorium, quod reges n

Catholici

Ferdinandus

et

Isnbella, capta

anno

Jj^ to
,,,

adhuc Ordini retigioso adscriptos, qui vitam rent primitivie Carmeti regulse satis conformem, assounde non difficulter Excalceatis Teresianis pretium facturum quare operge ciari possent iret, atque ad esse, si tam hos quam itlos invisum Andase societatem adduceret ineundam inter Complutinon lusios Excalceatos qui Pastranse et exiguo numero essent,prsesertim P.Balthasarem a Jesu, tam bonse rei exequendse non defuturos.
, ;

cive-

curaiwant juxta Maurorumpalatium, in memoriam vetus regum innumerabilium Christianorum eo ipso i>i loco (cui propterea nomen Mons Martyrum inditur)ab impiis Mahumeti sectatoribus in odium Fidei
1492 urbe Granata, sedificarx
nostrSB interfectorum.

momium.

Visuntur

adhucdum

ibi

cavernse, nocturna captivorum ergastula, quas

'

8uli/iao

' 'u o/iern.

567 Hinc nova concepta spe, et re upud regem in silva Balsain prope Segoviam Comptutum ac negotio, P. Gabriela Conceptione Pastranam excurnt ; et proposito suo perfidendo modum cum P. Balthasare a Jesu prsestitutt. quos, cum Dein adivit eremicolas Rupeculse
:

confecto prospe-

suo Mauri idiomate mazmorras appellabant et quarum ichnographiam exhiljet Joannes Alvarez de Colmenar in suis Annalibus Hispania' ac Lusitanuv {fig. 112). Ecctesiola dicti eremxtoru dem titidare habuerat festum S. Pelriad VincuDamianum patronos la sed dein SS. Cosmam ac m Martyrum cum insigm horu acceperat a Paulo III Pontiet largis indulgentiis
\ ;

lipsano
fice

dtes statim petitioni consensisscnt, per aliquot regulares Ormethodum orandi et observantias unum, dinis Carmeli docuit ; atque inde eorum

Maximo concessis. Porro syngrapha die xix MajiYoTZ confecta, qua clerici regii usum eremiCarmelitis Teresiams torii Montis Martyrum tam molestas continebat leges, ut, nisi tribuebant,
aboierentur, spes affulsisset fore ut ese aliquando acceptari

DE
V. D. M-

TERE6IA VIRGINE.
illatio et

accevtariaP. Balthasare executione liZlutemvoris religiosi, earum im0 lapsu *P y endo pristinis redhih At ex anttquamt Pfuhppus II; Ua leaes anno 1597 precarw eatenus auotempore monastenum, quod augmento et vdificiorum

vix potuissent, utque

^XZ^
TarmeL incotuerant,
et

concio habenda a P. Estella (P. Didaco D Ordinis Minorum), clarissimo oratore, Estella, civium partera nostris c.ereunde spes eratmajorera

Tl

moniis interfore
cecidit.
ristia erat,

(nti

reapse interfuit)

tantns imber

acsacellumipsuminquo collocandaKnrha-

Tensi fundaUone, Capela sive a Jesu

populi concursu egregte prout dixi (xranafloruit. Peracta utcunque, FranCiSCO relictoque in ea P.
accessione sociorum
et

utpote vix ad culraen perductum nemaduit, ut timendum - tegulis opertum, ita icguno "r QUeaum quedum lntercluso, ornandis ne, introitu prorsus videretur illa ipsa nocte componere tribus altaribus, que non possemus. Invespeoportebat, manus adhibere
ra^cebat,
et Mater cum -audita jam hora octavn sacerdotibus (erant hi Julianus de Avila, ac uot>ua Nieto, monilium nostrarura Albanarum
;

Garcia a

profcctvs estad Petroab Angelis, Gienninm ftcujtatem^ga* pe tendam denuo ab episcopo Rupecuhr. Quam Ordinem suum eremitas di rn ad Rupeculam conlosteaquam impetravit, recta Carmeh vestem Zdens, eremiiis itlis peroptatam wcarta Petri ac Pauli die ac

S.

cum FF. Petro a Cruceet Luca, P. Balthasar a

^T*

licentiatus

de remedio, si quod capellanus) aliisque offlcialibus deliberabat lum interimegoet esset, adhibendo ecclesiolam ornare cupientes, amsorores,
:

cter

biguffi consilii

hierebamus. Itaque

cum duabua
Mater erat
;

so-

tZt

SS. ab Angelts Tis potestate P. Petrum integrum fu ultra P. Balthasari tunc Nec MadrMum Zdatusia permanere; quia Ebolensis rterata eaqueext,
festo
;

******

vocabat principis de tnbus ns ma mqrotatio. Atque h*C quidem

ad fui in quo roribus ingressa conclave Quandoquidem Revevalde audacter dixi quam sit hora et quantum nobis reatia tua uovit quota supersit, deberes a Deo nte mane lahoraudum cohibeat et nobis det spatiura
: ,

;l

e-

, dicta

amebreviter fundalionibus in Andalusia factis evolvuntur in Chromco sufficiant, qux late

(Ub.iu.acapiteiadxvminclusive.) M)Rrlci,vrnunc a PP. Carmelitis ExcalTeresinm mcnlione quae faceatis ad S. Matrem

petereutpluviam tam alte locomponendi ista altaria. Illa vero me severo vnltu intuita Tu ipsa, inqu.t, quentem videatur tam cito rem h;.nc ora Deum, si tibi facturusobmenspreces. Ut autem adverti mon
:

&

r,

le.teillamid ferre, statim exivi

at oculosattolleus,

Saneta ann*

1873

schcdaquadam pn certacienda hic se offert de operum provocatoria quam minis bonorumque moniales Incarnationis Abulenses
aliqui ex

descendissera, priusquam in aream propinquam raultis vidi ac tnm serenum ut a stellntura

S.Josepho mLrunt. Suspicatur P. Antonius a Pastranenses, ovocatores fuisse Excatcealos Gratiano seu a duce potissimum P. Hieronymo habitum ibi sumpsit xxv Martti qui

iis

ad

coBlum diebusnonpluissedixisses.Quarevestig-iarepetens, verbn audierant.locnta coram iisdem qui priora mea sane Reverentia tua hanc rem

sum
,

Potuisset
.-

ocius fecisse

ac

Matre

fecit xxnu Martn 2 et professionem Fundatrici adhuc prioratum Abulx Sanctoeque hoc titulo Arte de qerenti tractatum obtuUt cum Jesua y la V.rg-en, de^o-rima de los caballeros de Anastasu en el -artel de Anastasio, hoc
157.5,
:

Dei,

suam in mode paravimus, nec

relicta ecce enim operarii omnes, Bflfclt illa, cura, abierunt. nobisornandi sacolli com^ cellam aufu-it nos ecclesiolam
r,
:

intro penetravemt, ritu stive diapoaitia. soleranissirao

qus pluvia jam nec ipsa aqua omnibus tempeimpeditae. Sic,

diem festum
egpi-

mus JuratumhocVen.AnncVtesttmoniumu, in ejus Vita (hb. P. Angelus Manrique

refert

cap.
,,'

safiados

suumnomen nomine,utis<epiusfecit, proprium Dolendum est schedam de qua modo meteqens. hactenus latuisse vet interiisse vel saltem

"m Porro
Cume^o

mini schedam habemus sed responsoriam moniatium Teresianarum {script. 77), tomo IV epistolarum
Tere<ue scriptura, si lineas et quidem ex ipsius S. excipias qua> alia manu scmpLv videbanaliquot

ad mensem Fundationum suarum cipium dedtt scnbendo ^tatur: hujus libriprologo

;

substitit usque Teresia SalmanticcV prinMartium et interea tempons

pnndari

.,rril<eri!in-i-

,,M
,

libro, prouti ipsa in

quasque ea de causa P.Antonius a S. Josepho commatibus margint in editione Epistolarum

tur,

anno MDLXil io 8 Joaeph. fundntum est) nge Abul-nsi (quo anno et ipsura Domraicauus (quem rem )'. F. Garciaa de Toledo llm. mihi injunxii ut tunc confessarium habebam)
.
i

raonaster io

Abula

Snf-

munlicutn
pro/Ii iicitti

sub Sanctx muttiB inter moniales Incarnationis c nostrx regimine ascenderint. regimine menses cxr571 Postquam autem eo in unum, ab Octobri scilicet 1571 citer viginti et jussu P. Peusque ad fxnem Jutii 1573, exegisset,
tri

etiamsi appositisdistinxit. Vel sola hsec scheda, qux supra adduxi, deficerent, atia argumenta perfectionem luculentissime ostendit quantam ad

Du cum alns monasterii fundationera ,n tai quas qui iilam leffet (dummodo vero cun anno scripto comra.tterem. Jam videbit, 1 postanuis) (undecim scilicet
,

multi,m

^joj^

MDLXXIH
men

^
T

c,agam,etrec,or.collegiiSocietaU^^

pnm* Ripalda, confitear, is, ubi hoc Dom.ni nisscriptumle ff it,mire ad

fore putav.t,
si

et

rel.quorum

Hernandez
rebus

abiit

ret

priorissa

Anna ab IncarnaUone domum a Petro

affl t ctis

SalmanUcam u .. suarum momaUurn, quarum

promde-

De bon> utem
l

^ a^J^ J
f
,
'

W o^u_
dt .

Excal eato rnn_

***"
.t.

'"^^n Ort.n
.d nl
;

de ittnere rllo deguerede la Vanda emerat. a se gestis Sancta refert.egen.la bus Salmantic* R'bera de nsdem agU dedi paragrapho

Qum

fwerem,
a
'

^
d

iaetpr im ordialitteris rt
'

mandaretn^.ma
10U dubitt ob le videretnr,

V*

tib.

..

c.

v.

Unam

^m tamen
.

^^lll.ZLi m '"
P'" r
rio P erag en

im po9sibi

ctrcumstanUam,

Mam
bre-

nempe mutati ex improviso aeris, a Rrbera viJnarralam, kic latius audi ecoposUam a Ven SalAnna a Jesu in juridics tnformaUombus
manlicx pro canonizanda
1'eres.a

m um ^*"' 'w^ ^ ^~

^^S
^^)
7'

negotia, ta necewa aliarum oe cupa..nnra a.nperioribusm.h.

IW

rem

^.ecescommen^
ipsa affligerer qUJ

me
.

facUs

Int,

.um quantum multas oecasiones qnibus experta prece obttapud Deum valeret ae ena nostra Mater ntabU s. Cum m omnino neret, una se obtnlit Mtcbaebs perv, h ac civitate me D se Septembri in B. priorem eum domo quadam gilio domnm nostram
letri de la
esset in

^^Mtfn%
t,

essem

utilis

tenu habi , 1S) tam

ot etiam it.e .neuper va e ul n Qtt ' Pon, e mbecil\ , erat) dixit mibi ,/p,, vire 9 F. la, obed^e ad

heo laborem

^
a
.

^ ^"^^
st
,

mm.qn^ g
opo

MujeSt^ ^
g
Habe r.

Vanda commutassemus, cumqne md

cta

.ps.us, .ta ut

Sacramenti diem sequentem Sanct.ss.m.

quas ura.ni

contnU _ fund tionibu9

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

245

Haberi porro ut certum potest, omnia quam verissime, et sine ulla exaggeratione (quantum quidem ipsa novi), sed ita prout revera res contigit, hic narratum iri. Nam etiam in re quae longe minoris momenti est, ob quodcumque etiam mundi bonum, non mentirer; in iis vero quaB, utDeus perhaecipsa laudetur,scribo, mentiri mihi maximumscrupulum mihique persuaderem id non solum esse faceret tempus perdere, sed etiam per ea quse ad Deum spectant, aliis fucumfacere velle; et adeo non illum per haec laudandum, ut etiam offenderetur quod sane faeda quaedam proditio foret. Utinam Majestas ejus ita mei non obliviscatur, ut hoc umquam faciam In omnibus porro me submitto iis quae tradit et docet 8. Ecclesia RomaDa, et volo ut, priusquam
; : !

ut socios itineris sibi deligeret idoneos, non ex eorum numero qui ab Observantibus transissent ad Excalceatos, sed potius ex iis quos Reformatus Carmetus e saeculo recta venientes excepisset. JZquum putavit Ambrosius votis optimi visilaet de adducendo secum viro rebus gerendis apto cogitans, oculos conjecit in

wmii
v. D. M.

toris facere satis

P .Hieronymum
hic, ait

Gratianum seu a Matre Dei. Erat Sancta Fundationum capite xxin, vir apprime doctus, snmrao ingenio nec minori modestia; ac toto vitae suae tempore tam continuus virtutum

omnium
niae

cultor etamator, ut in renovatse primigeCarmelitarum regulae et Ordinis hujus bonura B. Virgo eum selegisse videatur. Hic Compluti habitans, ab Ordinis nostri habitu assumendo satis
erat alienus, esto
Etsi

in

manus

vestras, sorores et

filiae

meae, veniant, viri

ejus

litterati et spirituales

ea examinent. Incipio igitur

non a vita religiosa enim parentesipsius, quod gratia

et praeclara

profilenda.
et

benevofilii

in

nomine Domini, gloriosissimam cujus ego habitum (tametsi indigua)

lium
et

Matrem,

lentiaapud regem valerent,

indoles polliceretur,

omnia

gesto, in auxi-

aliud quid intenderent, ipse

meum

advocans, nec non gloriosum Patrem

S.

tamen

alia

longe spectabat. Pater ejus, qui regi a

Josephum, cujus in domo (nam ab ipso hoc Excalceatarum monasterium nomen habet) nunc ago, et cujus orationibus assidue adjuta fui. Anno Domini MDLXXIII, die festo B S. Ludovici, Francorum regis, id est xxiv Augusti. 573 Hacvice librwn produxit Sancta ad finem bamm 7' usque fundationis Albanx, quousque nos eum hactenus citavimus, et hac quasi epiloge conclusit. Particularia quaedam de uonnullis horum monasteriorura raonialibus referre quidem cosperam, tum
temporisrata,

Dominum meum

secretis erat, volebat ut

militiae assuesceret,
tarii officio

calamo rem ageret, eumque proinde sibi in

et

non

secre-

aetate

successorem designabat. At ipse, cum adhucessetjunior, adeo huc non propen l:t.

ut

theologiae sibi

vieffusa ab eo impetram ut operam dare liceret. 575 Animum is jam ad Societatem Jesu applicarat, quin etiam ad eamdem jam cooptatus erat, sed, nescio qua de causa, illius ingressum ad dies aliquot differendum censuere. Narravit is raihi, omnes quae

magnalacrymarum

E
qui,dum So-

nbMin _

cum

haec ipsa in aliorum

rent et passim legerentur, illas quae sunt moniales raortuas futuras, tum etiam ut quae post venturae sunt, ad bona haec principia ulterius

manus venimodo in vivis

sibi

producenda aniraarentur: at postea mihi visum est non defuturum aliquem qui melius et particularius, nec talicum metu qualem ipsa habui, id praestet

occurrebant delicias etrecreationes sempersibi graves et poenosas fuisse, quod haec sibi viaad coslum minime conducere neque tuta esse videretur.Semperautem statas suas orandi servabat horas etordinariam mentis recollectionem, eratque honestatis servandae per

omnia studiosissimus. Eodem

cum

illos

me horum
:

participem esse arbitraturos

unde etiam multa scribere omisi, quae qui vidit et coguovit, non potest ea ceu miraculosa (suntquippe admodum supernaturalia) non habere.
existimem
nulla hic referre volui, uti nec illorum quae ad oculum et manifeste patuit illarum per preces Dominum fecisse. Vereor sane et dubito, ne in anquibus monasteria hajc fundata sunt norum assignatione aliquando errem, tametsi omni qua possum diligentia eorum merainisse allaborem at, quia parum id refert, et postea facile is emendari

porro tempore summus quidam amicus ejus Pastranae Ordinis nostri habitum assumpsit, theologiae etiam doctor, F. Joannes a Jesu cognominatus. Nescio autem an banc ob causam, aut quod hic de
tate

Horum

Ordinis nostri magnitudine, excelleutia etantiquiad illum scripsisset, erga eumdem affici coepit. Etenim tam illi volupe erat omnia quae ad ipsum
testimoniis

spectant legere, et haec ipsa illustrium auctorum comprobare, ut saepe scrupulos con-

ponoeosquampossumproximeillorum recordari. Si quis veroin hisintercurrat error, modicumsanediscrimen id erit. Tertio autem post
errorpotest,

anno opus suum continuare instituit, incipiendo a fundatione ccenobii monialium Segoviensis. De sed prius Hispalim nosvocat illa brevi agemus monasterii initio anni 1574 in ea civitate effecta virorum fundatio.
;

quod alia majoris molectionem intermitteret, quia ab menti suae hisce avelli non posset, et omnes recreatioms F horas his solum impenderet. Quam pa- B. et potentiam Dei 576 O sapientiam na rum effugere et divertere possumus id quodipse opus hoc quantum fieri vult! Videbat Dominus
scientiae sensisse se diceret,

studia et

v.

viro quod Majestas ipsius inchoarat, hujusmodi Equidem frequenter ob gratiam et beneindigeret. ac celebro ficium in hoc nobisdatum eum laudo contentione etenixe Majeetenim, si sumraa cum Ordinivirum statem ejus rogare voluissem uttalem quae ad eum daret, qui, sub haec primordia, omnia tantum ab eo spectarent, disponeret ac dirigeret,
:

XXXII.

Hieronymi Gratiani ad Carmeli Ordinem vocatio, et

P. primi ejus labores. Dissidiorum Calceatos et Excalceatos inter
initia.

nobis petere virum ne?civissem quantum in isthoc benedictus. Sit ipse propterea in aeternum dedit.

(!um ergo nihil minus quam de Ordine hoc capescum sendo cogitaret, rogatus est ut Pastranam,
conventus nostri illic pra^posita (nondum acturus, ut conventus dissolutus et translatus erat) suam cooptavirginem quamdam illa in familiam divina Majestas media non ret, sese conferret. Quae ad habitum reliusurpat Forsitan enim, si illuc se giosumsumendumconferredecrevisset,tammultiei
is
!

enim

Bitront/.

PFranciscus
.

Vargas

datis xx Junii 1573

litte-

'UiGtvk,,,Rtlf,

ris Fr.

Ambrosium Marianum siveaS.

;

Be-

adversatifuissentutnumquam
est cultor et perstudiosus.

id perficerepotuisset.
ille

nedicto invitavit in Andalusiam, Reformationts Carmeliticx ibi propagandx studio una monens Tomus vii Octobris, Pars Prior.

SedBeatissima Virgo Maria, cujus

sibi

indefessus
e-

impensum ob

j >

:
1

246
IVC70RR V. D. M.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Gratianus conventum gratiam faceret. Ut enim P. ibidem vigere religionem Fratrumadiit,tantamque insignem Domino serviendi vidit, nec non tam ac materiam (atque imprimis quod occasionem ejus Matn, cui llle usque Ordo esset gloriosissimae dedicatus), cor illius ccepit adeofamulari avebat, adampliusinmundum non revertendum emoveri.
I

^suum quiumnonalitereiremunerari voluit quam Ipsam proinde mediatncem elargiendo. ei vestitum pra> ei Dominus gratiam
fuisseexistimo,quohanc causa fnisse ut ttaret, nec non in
et ipse hunc Ordinem ejus semper assumeretettambeneerga ut tam ardens ei seraffectus fuerit. Noluit enim ad ipsum opere exequenviendi desiderium habenti

dum
ruju$ rnrignit
ermt
eultir.

narium

sud auxilium praestare ilhs qui suum praesidium confugiunt. saepe quamdam 577 Madriti puer cum ageret, quodam erga quam pecuhan B. Virginis imaginem,
est

deesset occasio.

Illi

namque solemne

et oroi-

opem

et

cacodaemon difficultates et reEt quamvis multas ei imprimis quem ipse dolorem moras objiceret, atque parentibus, qui usque suis allaturus esset
et

eo

ubinam esset, non recordor), affectu ferebatur (qua3 dominam et amicam suam salutatum abibat, eamque

crucem liberis suis (quos ipsum diligebant, eumque sexu plurimos) ahquando conhabebant in utroque sperabant; sulturumetauxilio futurum certissime
cujus causa relinquebat attamen ipse hanc Deo, committens, Virgims esse reliqua omnia, curam ejusquehabitumassufamulus, cliensetreligiosus, constituit. Quare hunc mere apud se firmissime ac praesertim prtepositai etiam magno universorum, etmonialiumomnium.plausuac gaudio suscepit agebant gratias, quod unde hai Domino summas beneficium precibus et suis hoc Deum Opt. Max.
orationibus contulisse existimareut.

frequentissime visitauuncupare eolebat et quam castitatem quam semper, bat Munditiem illam et hauddubie Uh a 1 ilio vixit, is coluit, ipsa

usquedum

subinde impetravit. Dixit visam sibi

imaginem illam

plurimas quae adveroculoslaciymis suffusos, ob

offensas, habuisse. BusFilium suum committuntur eo impetus et desidenum Hinc magnus quidam in intensus ac veheanimarum juvandarum, nec non

mens, cum in animasensusnascebatur.Itaautem erga proximi labor, si ahquid rum bouum propendet, ut omnis ei causa pereumseseproficere posse speret, illarum videatur. Hoc ipsa per susceptusperexiguusesse laboribus quos experientiam et reipsa in multis
subiit, perspexi.

Deum

videret peccari,

ammi

doloret

eam humilitatem difJicuUtiiti 580 Toto tirocinii sui tempore praetulit quam novitiorum mini- forliltr iup. et abjectionem eluxit et probata mus Imprimis vero ejus virtus priore absente, Frater quidam E est, cum, illius loci paucissimis naadmodum juvenis, vix doctus, et regendum prudentia inad tura? dotibus nec ulla (etemm nonmsi et sine ulla experientia
structus,
ipsi m rectopauculisannisin Religione vixerat), datus est. Vix credat quis quam is rem et pra^sidem eos austeritatibus et suos rigide haberet, quibus

fl lirocinii

Tatiranam
adduclut,

namque ipse circumventum conduxisset (putabat vestem impetrandam illuc se ad moniali cuidam rem disposuit utvestem abire). ecce Dominus ita

578

Cum

ergo Beata Virgo Pastranam

eum

velut

mortificationibus attereret
recogito,

secreta judiciaDei! ipsemet ibidem sumpserit. nos disponit ut nobis gratiam Quomodo nolentes quae fecit opera, atque conferat, et animae illi bona exemquod semper dederat, virtutum

obstupesco quomodo

et quoties id mecum eas subditi ierre

viri; adeo ut spiritu possent, praBsertim similes Deus, ad illas sustinendas

flloquem

egregium

gloriosae ejus Matn plum, nec non intensum quo remuneretur Etemm famulari volebat, desiderium quibusdam muMajestas ejus hacsemper maximis neribusetpramiisindubiecompensaresolet.Pastravirginem nam ergo cum appulisset, praepositam, ut admitteret, allocutus illam-insuumcontubernium
I

est;imoverocum

precibus ingressum ilh data, Deo obtineret. Etenim, ex gratia a Deo plentamsuavisetblandaejus conversatio est ut unde etiam que qui cum eo agunt, eum diligant monialibus lpsi subditis ab omnibus religiosis ac Nam tametsi nullum dehctum summopere amatur. sinat (etenim de Religionis et Ordinis
:

ea egisse videtur ut ipsa suis illius in Ordinem nostrum a

dederat el1 tult saneopusesset. Unde etiam exinde Pa valde obnoxium sum illum melancholicaB passioni ubicumque agat, etiam fuisse, adeo quidem ut, molestus et gravis it subditus, fratribus suis nam malus alios regeret multoveromagiscum bonus dominatur. lpse quidem illi humor valde permittit ut tal religiosusest; sed Deus subinde homines gubererrorcommittatur, tales, inquam, ooequosipse amat, in naculis admoveantur, ut ii Ita wc ac perficiantur. dientia^ virtute exerceantur hujus rei est. Unde in factum fuisse verisimile ob lucem in rebus ad
illis

meritum maximam Deus

impune

esse

incremento semper sollicitus est quam moineoprocurandoassiduus), nihilominus eam praefert utnullusahrum suavitatem et lenitatem posse quam de ipso conquerendi occasionem habere igituridem huic priorissaeaccideret videatur. Cum desideravitut quodaliis omnibus, summopere ea desiderium Ordini ipse huic nomen daret. Hoc ergo viderent scilicet etiam monialibus suis patefecit, ut (tunc namque atque etiam quauti hoc sua interesset paucos, etpene nullum ei similem Ora"o admodum
et

maxime,

Hieronymo dientiam spectantibus P. m.ti ti ad suos postea subditos contulit, crce sese in ea pote qui tam bona habuit ad P omnibus pnnci P ia. Ut vero in
utqu^ pe aliquam haberet expenentiam, probatus foret, trimestri antequam P'
s

_aMat

exagitatus votorum emitteret, maximis

^^^ ^
10

^,^

^.

tationibus;ati P se, tamquam futurus, egregi^ B. Virginis Maria^ ductor ca evasit nam cum illum superavit et victor duce e S at et vehementissime
:
i

^ Btrenuusfi ho rn

mon maxime

precibus universus virum habebat) ac Dominum digredi pateretur, nisi inducerent ne illum inde

veo v r ipse, ; p o ; ut habitum assumptum exueret, re B dimissurum, et vo a tensseseillum non ludeo,. et potentiam e
:

fmit

nuncupans, illius vim deindetractatum quem durantibus

illis

habitu Carmelitano assumpto. insignis et fervens 579 Haec autem priorissa tam ibi CarmeiM* orationem a Deo Excaktatu ancilla est ut etiam ejus unius Dei quanto vero magis adjunxerut, Je exauQ i r i dignam fuisse censeam ; animarum, quae ibidem congregatae
tot

qui mB busconscripsit, legendum dedit, excitavit sim devotionis spiritum in me

:

sanctarum provinciam suscepit, erant? Nulla non hanc in se

tionibus divinam

et

hinc apparet quo eum Dominus nibus expugnandis corroborarit. vestrum 581 Videbitur fortasse cuiquam animae suae secr tum et absurdum quod tot
singillatim ipse mihi aperuerit. loco coomem permisit Dominus, ut hoc illa laudetur et rem, ut ipse suis in creaturis

modo

teni

eiiBm
[Qm

et ferventibus oraiejuniis, corporis castigationibus continenter fatigaMajestatem

^"^"o,.

bant

hanc nobis unde etiam eam induxere ut

^ ^

prottiov

mi*

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tur
:

247

quantum mihi eorum neu cuipiam alteri, tantum aliquam ad hoc faciendum hapatefecisse. Subinde tum ob provectiorem bebat occasionem, quod ei, me audiesetatem, tum ob ea quse ex aliis de meam viderer experientiam. bat, aliquam rerum habere
occasione haec Aliarum rerum de quibusagebamus, mihi aperiebat quae tamen non est opus aliaque longior. Et certe hoc loco describere, ne aequo sim
;

quidem suo, novi enim ipsum ne confessario

voluisset caverat
:

enim a nominando P.Gratiano.

.

&OCTORK

V. D. M.

adhuc multum me ipsa inhibui, ne, si forte quando in illius manus incidant, aliquam ei proptefacerenon potui, rea molestiam pariam.Revera minus
ali-

haec

putavi ejus qui huic primigeniae regulae anterenovationi tantopere contulit et profuit (cum, manus illius incidant, adhuc valde diu in
et nefas

Pastrana igitur ambo profecti ineunte Septem- D bri, Toletum primum digrediuntur Ea in civitate Mariano intimatur R P. Rubei Generalis jussio ut e laico statu transeat ad clericum unde manendum ibi fuit ad ferias usque quatuor temporum, per quas ferias ad Subdiaconatus Ordinem manibus archiepiscopi Toletani promoveretur. Expletis Sacris Ordinationibus, propediem in Rupeculam ad salutandos Fratres recens Carmelo adscriptos, dehinc Granatam feslinant. Amicissime exceptos P. Franciscus Vargas, qui id temporis in provincialem sui Prxdicatorum Ordinis electus fuerat, ad perficienda fortiter
:

quam
Etsi

hrec

futurum

sit) is

mentionem non facere aut

primus non
fuerit qui

recordari.

ac P. Hieronymo Gratiano , coepta animavit quantumvis invito apostolici commissarii sive

;
,

enim

eam

inchoavit,

visitatoris functiones vicaria delegatione

commi-

quod eaadvenit taraen tum cum male me habebat uisi tam magnam de Dei misedera esset inchoata, ricordia spem ac fiduciam habuissem.
a Dtodatini(Uf,

Salazarii sit. Apportabanturinterimprovincialis litterx,quibus Marianuset Gratianus Pastranam revocabantur sed has irritas fecit potior Varga;

Loquor autem de conventibus bonitas et etenim conventus monialium, quae ejus hactenus semper felicem progresbenignitas est, dosum et successum habuere ; quin et Fratrum
582
funmus non male procedebant, sed tale habebant ut propediem prolapsurse damentum ac principium sibi provinviderentur quod enim ipsa* proprium
:

Fratrum

sii potestas, jubentis

utrumque tuta conscientia Andalusiorum fines se continere. intra 584 Memini num. 565 Calceatos Carmehtas mandato Vargasii emigrasse econventu S J(-inis a Portu, ut locum darent Excalceatis. Offenderat eares

canobium S
Joannita
Por(u caieea^
'reiiii;

Calceatis regebancialem non haberent, a Patribus potuissent, qualis erat tur. Porro qui eas regere inquam, qui rem exorsus P. F. Antonius a Jesu (is,
erat),
;

Augustini Suarez, provincialis Carmeli Andalusii; unde huic cum priore Excalceato dicticonventus, P. Didaco a S Maria,

animum P

haud adeo bene conveniebat. Ansam discordise auferendam judicans Gratianus, provincialem
convenit
;

neque plena hac potestate non gaudebant staconstitutiones a R. P. N. Generali datas etiam conventibusFratres bilitasquehabebant. Insingulis videbaagebant id quod ipsis bonum et expediens
aliquo suae professionis tur; unde, usquedonec ab regerentur, maximas passi sunt difiiculet regulaj sequenhoc enim huic, illud illi placebat et
tates
:

ac, probato suo jure regendi Excalcea,

torum domos

domum

de qua disceptabatur

Facta redCalceatis reddidit die festo S. Lucx. calceari et ditione, voluit quosdam e suis denuo cxteros, eosque selectisapud Calceatos manere: hospitarensimos, secum abduxit Hispalim ubi Observantis sive Mitigati Carmeli ccenobio, turin
;

dum

videbatur; quod certe

cruciabat.

me non

raro

mirum

modum

Cum

rei et

incommodo Dominus

Dei succurrendum per P. Hieronymum a Matre apostolicus hic namque commissarius putavit
:

mox

est creatus,

plenamque
et in

et

absolutam auctonet

comparavisdonec propriam sibi habitationem fraterna animorum consent. Principio viguit vestimentireligiosos, dum junctio inter utriusque Gratianus ac Marianus, hic sanctissimis interea apostohco labore, ac suavissimis moribus, ille

Excalceatos tatem et potestatem super omnes

accepit,
tione* eondidit.

ExcaWatas
tum a

Fratrum usum constituQuod enim nos moniales eas jam

nullas pro noR. P. Generali accepissemus, ab illis, idque ex potestate bis confecit , sed pro naaccepta, nec non per praeclara apostolica Sede
turee talenta, quce, uti

C acceperat. num in ordinem

ret

jam supra retuli, a Domino boUt primumeos visitavit, omnia tam

et

faciebant cum oppidams summis gratiam. Ecce autem paulatim domeinfimisque intra Hispasticumbellum exarsit, non staturum sed longe lateque per lensia tantum mosnia Sparginitur Hispanias et aliorsum vagaturum. non Calceatorum quorumdam ora voces per non aliud aO istis eqere tempus reformatoribus fucumfieriscecularibus hominibus

bonam

sibi

ipsis

quam

statum redegit,

satis

ut appare-

eum

simaVirgine rogo ut apud gotia curaret.Ulam igitur ego supplex

assidue foveat, Filium efficere dignetur, ut is eum eique gratiara det ad seraper proraoveat,

a Beatisa divina Majestate adjuvari, ei Deipara delectum qui Ordinis ipsius ne-

ut antiquum Ordinem jam si restauranda dilexerint

:

vilipendant

quem

ante

foret, esse

quod

demumspectare

S. Alberti regula quisque laudaret ; sedquo merito venerabili regulce superadditas

novitates?quidsibivelleinsolitas

iormas

nudatosqueprxtervetcrem

Instituti

morempe-

juvet,
fil

ulterius in illius
Vargani
i

obsequio progrediendura. Araen.

Reverendisstmo Generah, des* displicere talia signi:

vuilalQrit

Andalimu vicoriui,-

laudibus quas ei A.ie583 Hunc ergo virum, tunc temporis dignissimum, Amve^impertiit, in Andalusiam medibrosius a S. Benedicto, iter
tans,

nupcr nuiimo subditis sibiprovincialibus non esse ipsum amplius ficarit ea tolerenda visitatorem, etsiantea moCastellanvprorincuv
litoribus

laborumconsortem delegit. Jesu, in comprobansvehementer P. Balthasar a

Quod consihum
;

Hieronymum

nam laicus (utpote sacerdotem 1573 Ambrosius), scripto iv Augusti adhuc erat regendi suorum modiplomate, detulit omne ejus
nasteria quod ipse a P. Vargasio

Mis novarum rerum connxvere nec adeo sinereut at resipiscere modo, fuerit, ergo cur visitaton Andalatiusmalum serpat iniquo ut tumidtuanx funlusio Uceat esse tam
;

visus

dationi faveatquee antiquo

.

ohm

acceperat

f ^'J allatura peltencivitate merito detrimentum

sxt
?

ie

M ho$piteSi

qm perm c,em
.-

struant

[num.WS).Quoniamautemabsqueprxlatialicu)US metus erat ne rts,venia proficisci non licebat, et par mrorum eCastella tator Hernandez tam utile P. Angelum exire non facile sineret, ilum est ad provincialem, a quo Ambrosius speae de Salazar facrhus quod negotiorum nescio quorum, et eo videretur, perm,ss,onem a laico nil timendum obtinuitpatriamrepetendicumsocoquemcunque

^ilendum
-

um

cibo ac teclo

utantur

omm industna

<^Jl V
1 J
1

Marianus, ?" "'* ne 6raHa usac ^s.toreseta, 'e magislrat um et rerum sibi amicos fecerint, allemm

dic(eria

audacius perslrepere.

dam serpereahqua^ mox claus vra prmum

&

M^J^ Z

c-

nurn fli,

, ipo (i accipit t

ia conducMtam

'

248

DE
usquedum
SCl *

S.

TERESIA VIRGINE.

. * ' A K

conductiham in
recipianl.

,.,;.. r. domum pauhsper ExeaUeattse

o,nt eivitati, uu^c

eo

UemGratiano.quodseverer, dieeretneimmauro secessu de sua innocenUa

diffidere viderelur

^'^liHsta. arehtprxsuh^Hispa phoro de Ro,as y Sandoval, partem palatii su, ^rerdt Graitanus
'lensi
,

Eamdem

*^>n ea ?ZaC> *%%

~^~
nenlm
hac de

quanquam

re

e parte Calceatorum Pa-

JJJ

citentur ad viti emendationem exc tentu

nd gean^

^
c

cntiones

Putavi

mo

00Xlis viris faveat

Majestatem tuam, ut, quotiesse quo et sanctum

;

tum

inC rementa accipiat, et

;

alii

Sanctitatis

pro&a&to /* *. .nter. datumissiMprocurand* opportumtatemanqui

,

.M ? M T. SS BehMmn

J^*J^

,U

in promptu erem,tor,um, quod

S

cKwtatar.

BtE.
munere
lali

posf S 'a<,< rcfoeWter Ji*ra<m a(?ere. Mn d,

W *ra:?3ss
. pojmfeto

^
nov
tii

^^ ^ ^J
eam
ordi ni s

qua quantopere Su!B uuntium perfidem

9 iatn s ic n 118

harum

litterarum lator, cui

Maoes ta tua
t

adjung^ ^* adiunffet qua dignum

faer

^ ^ J.J ^
esse jamdiu

,t2nun\

ksss- *
;

1H4

sXbat infimue Majestatis tua= subditus

dicatorum.

alterum, niwovus Gratiano largiri eremitonum

^ZZemiraculosaB.VirginisdeRemediis
decoratum.de quo litem Roderico de Castillo, Hispalensi
eo temporegerebatcum
clerico. Gavtsi

^ XXXIII. Fundat Sanda IlOnum virffinum &u<u Virginum SUarum mOnasterium

'

Palres Excalceati possessionem ejus

:

ervigihoEpiphamxanmw\adierunt,hcet i np adhuedum donalioms httens hasenim

*,W
iri.

non prius consignandas censebat quatn quibus sperabat advenissent diplomata apostolica
o.anem

infectis

SegOVl Pastranense VerO UlSSOluum sup ernaturalibus SeVH. D ^

.

=>

goviseclaret. lnde
IUI
,

ADUlam

revertl,.

a Castillio molam, composttum menses anceps pependit causa Sic aliquot

lilem, sibi
;

B
mU r m rati6.

cedente,publicisscr,plums donec, Castillio sponte definitafuit et Sanctissima Euchanstia res lota sotemnissime in eremitonum deportata.

^miauL
ayi
'

jam ex ordine temporis Segoviensis ccenobii fundatio. Jam supra com(Ucit

...</*

Cal!.;

pp
c

586 Opposilionem aliquantulo novx fundatiom Min imi fecerunl, allegantes hortorum eonlt-

Sancla Fundationum capitezv, Salmanticensem et Albanam domus stquam

*J*

IUU ^

et antequa

Salmanticte moniales a:des

guitalem, privxlegio quod

cannarum vocamus,

P r P

nirariam;verumauctoritatiprsesuhsetmagnx

temp

dedere Graliani erga se comilati facite victas Nempe manus. Non ita Carmelitx Observantes. quo loculus sum hi episcopum Sodorensem [de

m
>
:

naberent

a P. Petro Hernandez, qui ea commissarium apostolicum agebat comIncarnationis monas terio Abuls

.^

omodo me idem.
illis

visa Sal-

monialium necess itate, Salmanticam iam

nu m.

566) ac

subprioremsuumJoannem Euange-

ame *

domu m compararem.

dicerent offensos listam miserunt qui Gratiano gravissimos viros sui Ordims, quod unus esse tnvtto, homo , inconsulto provinciali Generah exhibita , ccenobium nulla suijuris probatione proderepente auspicatus esset , jiro. s,e 'ora haberet litterarum, quo vtderi ducereJ a,da,'rf ( ru, ^.-mp ito essent et quxd de exci-

mihi inter oran dum Dominus ait L monastem concederem , n ovum ibidem non posse penitus conditura Hoc mibi fieri " unl eo
'

'

^
q

ueat ee

Kt

pow ^

He dom.cJa uon^quo
>P .'
opoiteta
sus
-

nefas superior um injussu illinc me commis sarius apostolicus idem alia f undari per me

j "^

patere tur. Neque vero p

tatacontroversiaforetstatuendum.Modesttssvme ad , <e rn, ,.po S ,7 P. Gra,n S non ,* S vocenlur, de qutbus,am quxstionem sua jura pridem, quandode redhibilioneconventus S. Joan-

nisaPortuageretur.provincialisahiqueOrdtms I,r qux extgerentur map' S <W copnooer,^

:

non esse modo penes se sed penesarclaeptscoadire voluerml, dubnsex mtegro p M?n; 2c, pro satisfacturum esse. Ea responsxo claustt C c queritmtium ora tras vero alta mente temporc tmo staluennt repositas adeo non compescmt, ut aa, ^^a arfor< toerow
;

^ ^^ ^ ^ ^
mim v
eI

id

arbitrabar

am s alman ; ic a, tum perscripsi, cum cis hoc pistolio P d * ep ^ Reverendissim Patre B np locorum, p e3set ad ubivis
nce

IncarQ ationis agere agitanti rurexspira sset. Ha^c ab sigmficav it ut facultatem nauudu b.e hanc emm ab eo temporis agebam,

me

ostro

be

^ra

^s
W ca
me
r

et testos. e tTam

v.ens,

caiceotos invocare. 587 Edoctus Observantium ^a.,.

6,0..

*""

Carmehtarum ma-

chinationes P. Vargasius , qui eo ipso tempore Ordims Prtedicafl, sp ato,,enera < ut domiciha

torumquaprovincialisinspicerel.regempraemoSanctissinutt scrip(a in ftnc modm epistola mu. Pati uoster, istater petete Majestate tua, injunsit mibi ut per banc Andalusia, provinciam
,

^ ^ZTmTvTx,uTZ\iesoe *V
C

pose bborrerent, nou ab eo fun Jando ^o a jpsius oc un no B vero qu

i

^^ ^ ^^^
^

am commoda

alicujus in

cons tituenda civitate Segoloc,

po-

opport unitas, quod sim nl et respu-

^
,

consu ierem

iis

me par >Pe statuei securam et quietam me fore s.ss,m b ep.st , 589

Jtac
P

re

atque M.
njhil ,.
'

UHi Wedo_ec
,d

FP. Carmelitas visitarem. Equidem muuere isthoc per quadriennium quanta potui diligentia perfuBctus,

m,h, v,der, ad Dei

u,t

^^^ ^
uere

Facle v.dere

quoniam obsequii Dei

i

et Majestatis

tu
:

per-

^.^^'"'Sciento Pre P e u ,pse, lect.s httorij, p enam ml h,

Qnocrca

^^

1* un ulnm m,r

Jm ^turum.
e
.

sterea

eten im

m agi itererat,

eam

devei setetiam
iis

scilicet

nn um quo reformatio

isth^ec effici possit,

remedium

Ze

FP.Excalceatos ex

qui Pastrao degunt.

Igitur

me

iuvitati i

runt P Marianus, P. multa, mdificationi Patres qui sua v ita ac doctrina

oppidnm boc Hispalim veneHieronymns Gratianus aliique

en3u3 U U testatem ded,t. Mov.t n0 P ina ' u hlC haud ie ntem n nuhi stuporem, quod longe r P mnlto ante s,m,l ,n_eotu eum P lmant.ca curav, jam ,nde Sa

^ ^^^em.
port

omic m,h,

conducerent.

Stemm

Vallisoletan*

domomm

fundatmnem

^ ^

am

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

249
"!}|
|J

possessione, longe esse satius, nonnisi adita jara propriam conquirere ; idque multis de caudemum praecipua erat quod domibus sis, quarum ea sane

Truta haec, quam hodie ducissa ad me raisit, tam bon.i mihi visa fuit ut eam Patri isti meo Bartholomaeo de Medina destinarim. Quam si acceperiscirca

j)

vero emendis obolum non haberem possessione sede fundata,Dominus mox de pecunia jam capta et prteterea quod tum melius necessaria prospiceret conquirere liceret. sitas et commodiores per otium
; ;

comestionishoram, illico Michaeli cum litterishisce ad PP- Praedicatorum ccenobium ferendam da; sin tardius advenerit, ne tamen mittere differas, ut
videas

num Pater ille

forte velit aliquot

G'2,).

ad

me

lineas

flC

domo

i6>

590 Agebat tum SegoviaB honesta quaedara fcemina, Anna de Ximena cognominata, quae olim viri

scribere (tom. III, epist.

Nempe

P. Medina,

majoratuin habentis uxor fuerat. Haec Abulam eratque Dei serserael ad me visitandam excurrit ejusque vocatio semper vitio et cultui addictissima, hocce fuerat religiosara vitam protiteri. Unde, cum ccenobium erigeretur, ipsa simul et filia, quae sem;

clarus sacrse theologix inacademia Salmanticensi professor, posteaquam S. Teresiam, quam eatenus parvi fecerat, generaliter confitentem et atias sibi loquentem audisset, in tanto pretio eam cceperat habere ut ejus nomen nunquam pronuntiaret sine adjecta sanctitatis nota, et semel Ven.

per piam sanctumque duxerat vitam, derunt. Quam vero et in conjugali et in viduali vita
ei

nomina

de-

Annam
eadem

seuserat molestiam et taedium, illi Dominus eo quod ex religiosa postea percepit gaudio, duplicato re-

a Jesu graviter carpserit quod simplici appellatione Mater Teresia dixisset, et non potius Mater nostra Fundatrix vicissimque ipsum, teste
:

Ven. Dei Sey^va, S.

Mater plurimum

dili-

peudit

et

mater simul

et filia

semper admodum

re-

collectBe et insignes Dei ancillae fuerant.

Ipsa ergo

domum nobis conduxit, et rebus omnibus necesnon sariis illam instruxit et apparatu domestico, nec
suam sacrariosupellectilem
coraparavit
:

gebat ejusque consuetudinem vatde desiderabat, m 593 Porro, secundum relationem quamdeiti- .^ u/am<a c nere Segoviensi fecit Isabella a Jesu, ut refert dmum Sego-

P. Antonius a
3),

Josepho (tom. 111,

epist. 62, not.

Diam;u6./iin.

unde mihi

S. Fundatrix, adlecta

ad

tres priores socias

nullatenus hic laborandum fuit. At, ue qua sine lataceam bore et molestia fundatio perageretur, ut veheraentissimae febris ardoribus divexatam me tum insuper et stomacho imbecilliore aliisque
fuisse, et malis languisse, incredibili anima tura ariditate accedentibus adhaec pluspissa caligine laborabat,

Guiomara a

Jesu, ex Albano suo conventu

Me-

mm

>

thymnam Campestrem, et hinc post aliquot dies Abulam tetendit ubi postquam Quiteriam in mo:

ad rimis corporis doloribus, quorum vehementia metrimestre peneduravit. Quin etiam per annum qno illic egi, numquamdeindecommoda usa

nasterium Incamationis reduxisset ei e S.Josephi assumpsisset Isabellam a S. Paulo, Francisci Cepedii patruelis sui filiam, Segoviam cum hac et tribus aliis comitibus modo nominatis intravit xviii Martii 1574. Dico 1574, tumquia idsuadet
ordo epistolarum S. Teresiae, tum ob alias rationes peremptorias allegatas ab auctore Chronici adversus Riberam, (lib. iii, c. xxvn, num. 4) et primos editores Bruxellenses CseYepesium saraugustanos et Antverpienses operum Teresianorum, qui omnes scribunt 1573. Nempe primo,
,

dium,

sum
Sancla

Albam
petn,

valetudine. 591 Iter arripuit S.

et

frimum

niali Calceata,

Mater cum Quiteria, moduabus Excalceatis Segovia

oriundis,

cognata, ac

nempe Isabella a Jesu, Maria a Jesu, initio anni

devenit
:

Annx Ximemse

Albam primum

1574 ; et ubi vin Februarii, teste

Antonio a S. Josepho (tom. III, epist. 62, not. librorum suorum exemplar 4), transcriptum ac duos dies appositione nominis sui firmavit

in-, auctor Chronici anno 1641 suis ipsemet oculis in regia Escurialis bibliotheca ipsum spexit

Sanctx autographum, in quo

esse 1574.

asserit

notatum
habent P.

Secundo, eumdem annum

prouti
vi,

Albanam, illavice egisse videtur apud ducissam in Castello animse, Mansione ipsa refert
in regis ahcapite iv Credite, inquiens, vos rebus pretiosis cujus aut poteutis principis conclave infinita vasoasservandis accomodatum intrare, ubi figlinorum genera aliaque multa rum vitreorum et reposita ut eorum cimelia asservantur, eo ordine incurrant. intrantibus pene simul omnia in oculos
:

Ven. Angelus Manrique in Vitajam ssepe citata P. Michael Baptista de la Nuza in AnnxaJesu, VitaIsabellxaS.Dominico,etDidacus de Col-

in Seraelinauladucissae Albanse (ad quam, dum biduum me divertere ob viaessem, obedientia ad in locum inimportunas illius preces jussit) talem

maximopere troductafui. Hunc ergo ingrediens, quorsum et obstupui, coepique mecum considerare vanarum copia faceret. ad quid haec tanta rerum
veroinsignem Dei laudandi matenam imueri, et copiam intueri; rerum posse tantam rerura diversitatem quod hoc loco ad gratulor et nunc gaudeo ac raihi satisdm faciat. Quaravis autera
esse
Intellexi

Tertw, menares in Historiacivilatis Segoviensis. monialese dissoluto post mor- f ipse Ribera refert mox narrabo) contem Roderici Gomez (quomodo jam fundatum ventu Pastranensi in Segoviensem quarta feria Hebdomadee advenisse tertia vel 1573 factum esset Majoris jam vero si id anno Segoviam non post fundationem, sed venissent venissent tertio pridievelbiduo ante eam imo Gomezii.quod est mamfeste mense ante obitum
:

prooOSiiuiu ii^"i" propositura raeura

illo in

-w-

eiinde

tam multa ibi aspectanda adeo oranium statim oblita fuenm, occurrebant ut mihi mansent quidemut non majorrerura illarum vidissem, neque memoria quara si nuraquam eas esset forma, sed tantum dicere possem quae earum meminerim in genereillasme aliquandovidisse,^c. Sanctx epistolas Albx hac
loco hseserira.taraen

^W ^^^^
.

Ribera dici (lib.iv.c^) falsum. Adde ab ipso incubuisse Hexqrotam Teresiam Segovix lecto Josephi die, prosequitur bdomade Sancta. Ipso S. intuhmus. Ltenim, Sancta, SS. Sacramentum huc o, .*.et magistratus assensum

en

abhinc raulto tempore

nolui taraen nisi ejus diei pervivesperam doraura adire. Jara heec raihi facultas data erat

conventu agerem, et ed quod in Incarnationis quam Patrem nostmm alium superiorem l.aberem, hanc peragere non po-

jam

Generalem, fundationem adhsec ab episcopo, qui tueram

:

Eccles.ffl

Sego-

viensi

592 Habemus duas Abulmoccasionescriptas; alteram adepiscopum

sem de variis negotiis (tom. IV, epist. fecM Annam ab qua certiorem de suo adventu fecit adIncamatione, priorissam SalmanUcensem PP. Prxdxcatojeclo munusculo ad conventum rum portando, de quo sic non illep.de scr.bebat

6),alterarn

procurante houes o Bonnisi oretenus acceperam, lain Andrea Ximen.o, qu. de .1 equite Segoviensi q neque et.am parum .borabat, sc np. * :c ri P .is h^benda sed de* ncC essaria videbatur mOu taii jam 1 vicariu3 intellexlt
:
.

tum pr^erat cumid

civitasvoleba, l.cent

^;"^^,^
monastenum

.r. Uluo essc acri cruciatus

,

advemt>

250
AOCTOt*

V. D. M.

advenit, qui jamcelebrarat,

TERESIA VIRGINE. pie in Domino obdormierat Madriti die xxix D Sacrum ulterius celebrari vetuit, eumque Julii 1573. Casum hunc immoderate dolens vidua in carcerem comping-ere voluit,

DE

S.

(nempe Fratrem, inquam, quemdam Excalceatum Joannem a Cruce), qui una cum P. Juliano de S. AntoAvila et alio Dei famulo qui me comitabatur,
nio Gaitano dicto, illuc venerat. 594 Erat Gaitanus Albae equestri genere ortus, ipsumque jam abhinc annis aliquot Dominus a

temere consilium monastictv vitae in conventu a se fundato amplectendae Ergoinduta

ejus, arripit
.

sibi,

juvantibu*

Antonio

C,ai-

tmn el Juliano

de Avila,

mundi vanitatibus quibus olim satis immersus pessumdedeerat, avocarat. Has porro ipse ita jam quomodo Dorat et proculcarat, ut aliud quam non mino mag-is placeret et obsequeretur jam autem hsec de illo referre volui, spectaret. Idcirco aliquoties quod in iis qua? sequentur fundationibus quoniam insiguem in illius facienda erit mentio,
,
,

prudens dederat, omissisque, quas curare debuisveste Carmelitica, set,rebus domesticis, Madrito Pastranam cum matre sua avehitur. Nobiles matronas praeiverat Jesu, ac secunda horis aliquot P. Balthasar a adventu praemonitum venit noctis hora de earum Isabellam a S. Dominico priorissam. Obstupes-

quam Marianus non

satis

cens
rit

illa

monialis?

audito nuntio Uv gone, Domum perditamputo.

:

ait, ducissa erit

Quam

recte fue-

impigre laboravit; iisdemmihi operam texere catalogum et seriem cujus virtutum si hic
prasstitit et

quae vero vellem, non tam cito possem absolvere ita sit nobis maxime necessaria erat, est quod hic comitabantur, mortificatus, ut famulorum qui nos
:

nullus

suo officio in obsequendo et laborando atque ipse. Orain iis quffi opus erant, fungatur, mire deditus est, et tot ei Dominus grationi vero et labotias praestitit, ut, quidquid aliis molestum
ita

hoc dictum, eventus ostendit. 597 Adventantem cum matre Mendozi hora octava honorifice recepit Isabella vesti a P. Manitidiorem duas riano datae alteram substituit pedisequas in ipso locutorio novitiaprincipissae hujus vel potius jussu nam lui adscripsit rogatu consulere, quod dicevix IsabellcV licuit priorem conventui nihil rei esse cum ret principissa suo illis. Posthaec, paratas sibi ac matri in
: : ;

aRod^c
""'

*a

riosum videretur,
Talis
est

omnis

placeat, arrideat et facile sit. labor et molestia quam in hisce

illi

Fratribus menconclavi separatocarnesrespuens,commu7ii refectorio levis ingenii fcemina accumbere Scv in L sibi prope priorissam voluit atque ibi, non loco sed quodam ex infimis usa est non tam
;

parato,

fundationibus suscipit, adeo ut tam hunc quam Dominus P. Julianum de Avila, ad has peragendas
singillatim delegisse videatur; quamquam suam Julianus jam inde a primi monasterii intio operam navarit. Horum comitum pietati et sinceritati ad-

animi demissione quam obstinatione. habitationem, sejunctam amonialium cubiculis

in

Demum

admittere posset, dum simul haberet ad claustra regularia, quotiesostium se velle cunque liberet, ingredienda, admitlere

quam Scvculares

scribendum videtur quod omnia mihi bene succedere Deus voluerit. Sermones per viam habebant de rebus divinis, aut eos qui nostro in comitatu adeo erant aut in itinere occurrebant, edocebant
;

tumpriorissx tum

primx

matri suae negavit. Hx Postridie, solutis Rodenco diei misericV.

ipsi

exequiis, venisset

cum advisendam principissamviduam cum magnatibus pluribus episcopus

ut per

omnia

divinae

Majestati

famularentur.

est, carissimae, eam quae fundationum harum historiain legerit, agnoscere et scire quam ut, cum sine ullo commodo iis multum debeat suo tantum in hoc bono quo vos jam fruimini,

Quare par

violata lege dauSegoviensis, portae conventus, prionssa, non domistrariaacfrustra obnitente quoque innistantumpatuere, sed famulorum ccemt hcvc exigere Mendozia ad qenti catervx sinerentur duee ancillae saecuut secum habitare
:

quod hisce in monasteriis agatis, laboris suscepealirint, eos Deo in orationibus commendetis, et

lares

quam

piant. Sane

saltem e precibus vcstris ipsi utilitatem accisi nossetis quam multas noctes et dies
passi sint in-

litteras Teresm, manfcM 598 Haec edocta per Isabellcv discretione scripto viduam turbulentam solita sua ex monuerunt item priorissa ac duz

monuit

laboriosashabuerint, quse per viam commoda et difficultates, credo equidem libentisnon lneo6 a-

antiquissimis

monialium

dissolvendum

fore

p.iusoua. te.p.o cult$j>erfici'. excederet, lictorem, nescio qua de causa, ad ejus c aditum constituit. Terrorem id, fateor, aliquem
incussit
illic

sime id vos facturas. me 595 VicaHu, e rff o,

in quo virginious Teresias auctoritate ccenobium suis vivere jam '"" "' Deo sacris integrum /-" non esset eo

"

^.^^^^ZTZ^o
\
c

^".y,
:

^,,W ma s

tulit

praesentibus; ad

me

nihil,

quodcumque

demum post captam jam possessionem accideret, omnino turbabst si quid timebam, id erat ante:

eremitoriumhorto F mulier transiit e conventu in hberius \scvcularium colloquio incvdificatum, ubi famulaOus subtraxitque egenis Dei frui posset voluntaie conventui e defuncti mariti destinatam
;

quam

dam, quam

caperetur possessio. Itaque monialis cujusforte mecum duxeram, consanguineos,

veridtempusra eleemosynam. Contigit autem Catharinam de Caraona tranamvenire Ven. lvrYl quamnarrant Mendoziae, ofjicio n
p dixisse

vicano primarios civitatis illius, evocavi, ut cum vicario si.ninearent *e ad hoc fae.endu* aserent, ei q ue ab episcopo facultatem acccpisse. Is hoc non ignorabat, uti postea ipsemet dixit, sed a^gre ferebat
quodillura fecissemus
fuisset.
rei
;

pnan icvin cnu ,v , phanix in choro interesse cupientx, , pnncipissa, ueioiu y,w a ^L*^
monialium Matutinis
assistenti

^
,

\xA\*\
ae se de-

JTtfj!^.2SS "sendos d^endendum

mihi visendos
illas dere mixtiillis Angeli, strictis ad princ timens aliquantum gladiis. Hoc audito, ** pissa ex eremitorio suo se recepit

hujus certiorem et
certe,

parti.

ipem non

quod
:

meo

judicio, pcjua longe

Tandem
;

consensit,

Sacrorum dicendorum

Dein monialet

Pattranemet,

potestatem dans at Sanctissimi Sacramenti custodiam negavit id quod patienter ferebamus. 596 Quamprimum Teresia nostra obicem prse* cipuum sic removerat, Pastranam ablegavit Julianum de Avila et Antonium Gaitan, qui inde Segoviam moniales abducerent. Consilio huic causam dedit, uti ipsa breviter narravit supra (num 491), agendi ratio principisscv Ebolensis,

^onasticovesi cularemvicinam, retento adhuc commerciocum momall \ mento,sedrupto omni maxxme aua quas nihilominus ex eo tempore, palatium suu non diu post ad pristinas vestes ac ut S. redierat, adeo molestare reaierai, aaeo mo^ar, perrexit ad

pmusquam Sa
in

P. Dominicum Banez

" ^^
ica
:

^^'r^^rit

domum suam

Pastranenbe^ tanquarn principissa revertit,

etsi

inconsiderata primum, dein etiam iniqua. Nimirum princeps Rodericus Gomez, rite ad mortem prseparatus a PP. Balthasare a Jesu et Mariano initiatus), (fuerat hic haud diu ante Sacerdotio

{erat* tivffivivunt; ut adeo prior Atochensis nuperillic Ferdinandus del Castillo), quando
eas visere.

Nunc etiam cum X haud sit ausus mihi vi busnostrishabetillasimultatem. Non II, eP lSt '.' tur ea servitus diutius subeunda {tom. 599 Levamentum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

iituhtlo t-

251

rum

cotnobi*.

Levamentum rebus tantopere affliclis afferendum erat. Quare, consulto P. Angelo de Sala599

aliis

occasionibus,

dum nempe

perspectas habebat

*C

0,
jJ
jJ

zar provinciati, necnon e Dominicana familia PP. Petro Hernandez, Dominico Banez ac Ferdinando del Castillo statuit S. Mater aliquem Pastranam mittere qui principissam supplex ro,

talium personarum dotes, virtutes et prae caeteris humilitatem , perlibenter eas in suum Ordinem
recipiebat
uti enim damno sunt eae quae non ita bene proficiunt, sic prodesse communitati ac speculo exemploque cseteris esse solent illae quae, pristinorum oblitae honorum obsequio ac servituti Jesu id quod in Christi se penitus mancipare student
:

vellet garet ne necessario victu fraudatum ultra converttum. Subiit ingratam missionem P. Ferdinandus del Castillo, magni vir nominis et Phi-

sed lippo II regi percarus Non gessit felicius injurias.

;

repulsam

tulit

et

multis experientia ostendit. 602 Pro specimine exceptionis hac ultima epi-

"'" <*'" dfm

rem
,

provincialis

Salazarius, visitatoris Hernandezii auctoritale eodem directus quippe principissa segrotam se simulans, ne alloquio quidem virum dignata est.
:

scopi Turiasonensis phrasi indicatse esse potest S. Teresiae affectus in Casildam de Padiila, filiarn
et

Sic nequicquam tentatis ad

viis, ictu efpcaci

nodum solvendum
et

pacem componendam rata, S. FunAntonio Ga\tan, ami-

kseredem summi Castellseprsefecti, quse ineunte hocipso anno 1574 in Vailisoletanum monasterium se duodennis abdidit prout late narrat Sancta capite xi Fundationum dein, victis he,

dairix Juliano de Avila

cissimis viris,
Scgoviam abduccnio$ curat;

curam commendavit adducendi

roica constantia obstaculis plurimis, vota religiosa ibidem nuncupavit anno 1577 quadriennio
:

Segoviam quotquot erant Pastranse moniales. 600 Prsemonita de eo quod futurum erat, atque ad profectionem se suasque parans, Isabella a S. Dominico, ut erat apprime sagax, suppellectilem olim ab Anna Mendozia monialibus datam

autem
iit

post, nescio

quam

ob causam, a Carmeli-

prsetorem deposuit cum accurato catacuravitque super hac resignatione confilogo B ciendum a scriba publico chirographum coram prsetore eodem ac P. Gabriele ab Assumptione,

apud

vici

tanisvi Indutti apostolici ad Franciscanas transin Burgense S. Ludovici ccenobium. Siepius de Casilda sua tenerrime loquitur S. Fundatrix in suis ad diversas personas epistolis: dat quoque P. Ludovicus de Ponte litteras a P. Batthasare

qui tum Carmelitas Pastranenses vicaria poteHis ita state pro absente priore moderabatur. reliquse monasterii reculse vehicutis impoactis, nuntur ac, frendente principissa et abitumjam mevi impedire conante quem antea provocarat,
;

Alvarez ad Casildam scriptas katendis Augusti 1574 (Vitx P. Balth. Atvarez, cap. xxxiv, n). Consanguinitate aliqua Casiidam contingebat Beatrix Onez sive ab Incamatione quceomnium
;

Teresianarum Excalceatarum prima ad ccetos abiit e Vallisoletano conventu die v Maji 1573, ut kabet auctor Chroniei {lib. m, c. xix, num. 9) e
nota formulae professionis Beatricis adscripta,
vel 1574,

dia nocte Isabella cum virginibus suis Pastranam tinquit, ducibus Juliano, Antonio ac P. Gabriele. Factum iter summa cum decentia ac religione, Dum seu, ut verbo dicam, more vere Teresiano. quemdam transmittunautem vehicula fiuvium
tur, inprsesens vitSB

ut

ex

epistola

quadam

S. Tcresiae

ad

priorissam Vallisotetanam, diebus

xm et xiv Maji

scripta [tom. III, epist. 59), ostendere nititur P.Antonius a S.Josepho. EtogiumBeatricis Teresiano elaboratum calamo habes capite xn hbri

discrimen incidunt viatrices:

Fundationum,
603

uli suo

locoannotavi{num.

432).

tum suis, tam at divina ope ex eodem eripiuntur, Segoviensium sororum, tum maxime S. Teresiae precibus. Heec enim, casum eodem momento quo
accideret,co2litusdocta,virginesquseSegoviseapud utPastranense erant.anxio vultu hortata fuerat
ses suas periclitantes

1574 obiit Isabella ab Angelis (tom. IV, epist. 62); quae anno 1569 Methymnse Campi monasticam vitam felicibus exoi^sa auspi-

Hoc ipso anno

s MaUr ha , belu ab Ange .

/

ciis, uti

patruum

Deo commendarent. Quas demum adventantes v vel vi Aprilis in sinu complexuqne materno recepit et Isabellam a S. Dominico munere prioratus, quo Pastranx tam sa;

Sancta scribebat xviii Octobris 1569 ad ejus Simonem Ruiz (tom. IV, epist. 53), Saimanticsedein sub directione Ven. Annse aJesu, quse ibi erat subpriorissa, pene quadriennium vixerat. Salmantica proficiscens ad fundationem

pienter functa fuerat, Segovise statim honestavit.

necimpotic-

601
S.
;

rum

nobiltt

Casu illo Mater habuit,

suis in

aliisque
ait

similibus
{lib.

compertum
:

Segoviensem Teresia, Isabeilam liquerat intenso coryoris dolore et anxiis animi scrupidis segerdeclirimam. Exinde ad Junium usque mensem
ac narat indies in pejus bonse moniatis valetudo, ejus immutaverat ut tantopere vis morbi vultum illam F agnosci ab iis ipsis qui quondam optime xi Junu, noverant, vix posset. Dies advenerat monialibus cseterts ad S. Barmabse sacer, quo die, gravius se habebat Isabella Missam euntibus,

Yepes

n, cap. xxi), non

quae,

fxrninui

esse e facili recipiendas optimates matronas

cum

aedibus

dare, obedientiae se

mandata alns accommodant nec fere tarde

consueverint
;

non semper quasdam capessunt

libertates ac privi-

nociva. Unde, legia claustri legibus et humilitati scripsissem ut pnmacum ego aliquando ad illam

quamunquamantehabuerat.fuutoautemSacro,
en
tibi quse

ex his regnis foeminam, matur* conspicuam, opibus ac clientium numero tatis, (egerat namque meinter Carmelitanas admitteret Insticum matrona illa de amplectendo Teresiano ut pro se Sanctam de colloquio tuto, ac rogaverat multa cum commendatione quare postularem ingenio etmagnis scribens de ejus dotibus et bono maximam me a Saucta Deo serviendi desideriis bonam ei proeurainire gratiam puiabam qui tam sibi rem monialem), responsum ad me dedit summae

anxise accurrebant ad segrotantis

riam

quamdam

cubiie sorores,

mutatam

ejus faciem

micantes

non sme ocutos acpristinse redditos kilaritati conspiciunt. Benedictussit Deus, priorissa stupore
exctamat, quoniam melius valere, soror, elucet? Ad Ecquae ista laetitia est quse adeo in te Quia hodie, o Mater, miseriarum quam Isabella fruitum finis erit, et bonis quae concupivi,
! :

videris

harum
ibo.

Tum
qu
:

subprio?*issa

Quisnam,

ait

tibi

hoc

esse voluptati

animum hunc meum

et

curam qua

juvando mOrdini suo promovendo ac omni ope attamen petere se ut aliis potius rebus sisterem matronas; qu, sibi gratificarer quam ofFerendo
:

iterwn segrota: dixit, quod pro tam certo habes ? Et hoc Mater subpriorissa quseris? llla mihi Quid, cseterse relinHsec locutam
,

dixit

scire potest.

Anna vero a sciscitatur undenam

quunt
futurseprsescientiam.

Jesu sola manens idterius die kabeat illam morlis ea

,

suam semper facere voluntatem didicerunt, sint allatuiae. aliud quam detrimentum monasteriis Quoniam autem vix repereris regulam, quantumvis
uti

non

animumSal-

604 Ac tum quidem certiorem

sibi

me

fecit

(veroa

man(ltK agen .
ti

generalem, quaenon admittat exceptionem,

S.

Mater

ipsiusAnncesuntapudManriquiumJib.n.cap.i*) nostram letempore Missae adstitisse Matrem

r

resiam

252
AlCTnKE

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
tuam,mihi cognatam
esse; sed potissima ratio est

V. D. M.

sibi, blandientem ac resiam a Jesu , benedicentem Miavissime palpantem ; e cujus ore ba3C vultui suo Filia mea, ne insanias, nec istis audisset verba ; sed fiduciam tuam repone timoribus indulgeas te quae Sponsus tuus fecit et pertulit pro
:

in iis

magna enim

est gloria
illa

quam

tibi

Deus

paravit,

caritasobquamdomum hanc adjuvare debes. Perculsus his Sanctx verbis, Orozcius insignem se prxbere coepit monialibus Segovie?isibus fautorem etiam dignatus aliquamdiu capetlanum apud ipsas agere. Aliquanto post accidit ut
,

et

credo

te

hodie

fruituram esse.

Affirmabat

autem

videri sibi se gloria illa

jam

frui;

atque in-

nunquam credibilem intra se experiri pacera, quasi animi serenitate bellum gerendum babuisset. In ea
relictis

apud eam totum diem perstitit, usquedum, nostrum, caeterae ad Matutinum duabus tribusve undeciabscessimus. Utautem, absoluto ad horam mamcantu, disciplinae in choro (uam feria sexta est omnibus nobis, erat) initium dederamus, orta

nemine commonente, tam vivida praesensio de

bellse

Isa-

ad Deum ictum cessaverimus a verberando et cunctaesimul Ibi, posito in moin valetudinarium accurrerimus. Crucifixi imagine, ribundffi manibus cereo sacro cum

transitu, ut ad

primum flagrorum

Orozcius, propter gratiam quamdam sibi a rege concessam, patruum episcopum sibi offensum haberet de qua re cum anxius Sanctam consuleret, nec enim haec jussit illum quieto esse animo diuturnam fore episcopi iram et plurimam a Deo proventuram pro bono opere mercedem-. quam praedictionem eventus plane comprobavit. Altera vice ad Orozcium Sancta dixit Consideravi hodie mane, Domine Prior, omnes pene amicos meosa Deoprovehiad episcopatum vel archiepiscopaturo, ac te quoque eo dignitatis venturum ease. Nec fesiquidem post fellit dissimulata illa prophetia
: ;

S. Teresiae

tans,

Symboac nomine Jesu invocato, coepimus dicere cujus illa singulos articulos nolum apostolicum ; biscum pronuntiavit simul vero ac ultimum hunc
:

jam cogiGaditanx Ecclesiae infulis insignitus fuit. Constant hxc e quadam ipsius Orozcii epistola ad Generalem Carmelitarum, recognita dein et approbataper legitimos testes in juridicis de S. Tenihil tale
resia informationibus.

mortem Orozcius,

Vitam aeternam absolvimus, exspiravit et aeterB uam illam vitam adiit. Extemplo autem corpus ejus
//

tanta pulchritudine ac splendore perfundi c.oepit ut ac coeleclare apparuerit rem agi supernaturalem nostantum vidimus, quae in conventu stem. Neque id hoc eraraus moniales, sed plurimi quoque variorum Ordinum religiosi ac saeeulares homines, qui

defunctae exequiis interfuerunt,

Nempe

quia ob

nostram paupertatem aliaque incommoda publice extra claustrum funeranda fuit, tanta concurrit populi turba ut ad protegendum cadaver, dum Officium caneretur, feretro adstare debuerint comes de Fuentes et commendator Paezius. Hac Ven. Dei
se

607 Demum prxtereundae non sunt insignes """' ** duae visiones quas S. Teresia hoc anno 1574 habuit J' in templo PP. Praedicaiorum Segoviensium, et quarum testem habemus P. Didacum de Yanguas, ejus tunc temporis confessarium. Prior harum visionum ei obtigit ad diem vn Augusti, qua die S. Albertum Siculum, Ordinis sui Confessorem, solemni Officio venerantur Carmelitx. Nempe communicatura S. Mater dextrae sua? adstantem
sinistrae S. Albertum vero dbiens Jesus S. Alberpost tum apud ipsam reliquit, dicens Recrea te cum illo. Ac tum quidem Sanctus, inter alia multa quse non pervenere ad nostram notitiam, de rebus con-

conspexit

Salvatorem

Communionem

per tniracu-

*u*n praten

/em

sitiit

Serva sxpe nominata. 605 Eodem die quo lsabella ab Angelis obiit habent epi(festo nimirum S. Barnabx, uti recte et auctor Chronici, non scopus Turiasonensis S. Bartholomxi, uti P. Manriquius notat nam festum S. Bartholomxi anno 1574 non incidit in
;

ventuum Carmelitanorum, tum virorum tum virginum, cum Teresia locutus fuit atque ei per;

suasit adbonum successum

et

incrementum

novae

feriam sexlam, sicut S. Barnabx festum, sed in feriam tertiam), S. Teresia Segovia Salmanticam scripsit de duabus rebus quas scire nequibat nisi hic revera prxsens fuisset. Ipsa vero hora qua infirmam visitavit animadversum Segovix fuit
,

, 1

illam sic esse extra se raptam ut mortux similis videretur, et bis terve vocata nihil audiret. Cum autem Sanctam Segovienses suee super iis qux eludebat quxstionem reinterrogarent dixi sponso ambiguo ; verum anno sequenti rem om,

Reformationis expedire ut Excalceati ab Observantibus prorsus secernerentur, propriosque sibi haberent superiores, observationi regulx primiin tivae sedulo invigilaturos. Altera visio incidit Septembris, qua ipsa die Segovia Abudiem xxx lam profecta fuit S. Mater. Sed hanc egohicnon narrabo, cum Ribera eam describat adfinemcadescripitis vn libri sui iv Vitx Teresianae; qua
ptione jam usus est Cuperus, noster prxdecessor, Domi- F in Commentario suo prxvio ao\ Vitam S. ** nici (tom. I Augusti, pag.Alb. alque M< fundatio- mum 6i" 608 Restat ut ea absolvamus quae ad Segoviensem proprie pertinent. Sciltcetjam in dotno,

nem Annx a Jesu

sibi

aperte confessa fuit ostensam a Deo gloriam quam Isabella sua quinque illis annis quos in Religione egerat, promeruisset et hanc quidem tantam esse quantam alix multx per quinquaginta annos rectissime vivendo vix adi~
:
;

nem

supra vidimus Sanctam

cum

filiabus suis con-

piscantur.
Segovix pluret revelationet

custodiendx ductitia in domo habitasse, licentia ait Eucharisiix privatam. Ad aliquot menses, SS. usquedum ipsa, isthoc in statu res uostrae Xuere,
alias aedes

606

Nonunam

hanc Segovix habuit Sanctare-

velationem. Alias plures refert auctor Chronici (lib. iii, c. xsx); e quibus tamen, ne longior sim,

unamtantum

insignioremseligam. Spectat ea ad Joannem Orozco de Covarruvias, epicaeteris

coemimus, et una cum illis raagnasra ante ! caput nostrum lites accersivimus et jam ahas PP. Franciscanis habueramus ob litium cum ml ' sedes. erant
;

scopiSegoviensis cognatum et ecclesix cathedralis tunc temporis canonicum. Hic nempe, mane quodam juxtaecclesiolam Teresianimonasteriitrans-

quae prius in vicinia coemptae Avi a rum, ut rem ex ordine dicam, Julianus de pridem in quamdam^ et Antonius Gaitan oculos

domum conjecerant
nasticos usus

sed hanc

tam parum ad mocensue

accommodatam Sancta

munditia ejus ac religioso ornatu illectus fuerat ad Sanctissimum Missae Sacrificium in ea offerendum. Expleto Sacrificio in tocutorium advocavit S. Teresiam qux simulatque illuc inhuc a Deo iravit Scias, inquit, Domine, te esse
iens,
,

ut scriptis ad Gaitanum, qui Salmanticam quo rat , litteris omnino gavisam se lestetur possessor vendere detrectasset (tom. eam
epist. 57).

abie-

>

Dehinc S. Materde aliadomo,

,

sita

prx-

adductum, atque oportere ut raihi succurras;quanquam enim mundanam nobilitatem non magni rationi facio, tamen non omitto aestimare quidquid est congruum. Scias Mariam de Tapia, materterara

sibi comparanda cipuo civitatis loco oppositionem (Ibid.); sed ab hocproposito propter Patrum Ordinis Minorum desister vicinorum nardebuit, prout paucis abhinc lineis ipsam postrema hac rantem audiimus et etiam indicat phrasi

sategt

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

253
AOCTOAE

phrasi cujusdam epistolae suae ad Theotonium de Braganza {qui postea Eborensis archiepiscopus Sdtmanticse morantem Manfuit), tunc temporis des velim P. Rectori [Balthasari Alvarez) curare nos ut ejus sanationem a Deo petamus, et bene me convenire cum P. Santanderio, at non item cum nam de empta a nobis domo, ad religiosis vicinis
:
:

V. D. M.

XXXIV.

Sancta, prioratu suo in

a

Incarnationis coenobio abiens,

monialibus S. Josephi in prioris-

nostrum quidem propositum aptissima, sed aliquanto propius ad ipsos sita, in jus ierunt adversum nos; quae res quomodo finienda sit, non scio (tom. I,
epist.1).
inita

sam

eligitur.

Varia

instituit

iti-

nera.

Decimum virginum suarum

coenobium fundatVeasi.
ultimos dies Abulae, explerat s Teresia?. suum in lncar- ^ bultn,i>" oralujam OC~
-

cum

ca-

nonicii paction(.

609 Denique P. Ludovicus Santander, collegii Segoviensis S. J. rector, domum bene structam,

prope illam qua conductitio jure moniales utebande tur, pro Sancta coemit a quodam Didaco Porras (tom. III, ep. 60, tom. IV, ep. 8). Verum,
ait

Sancta, prxsens
ad
vi Octobris

1574 triennem

nationis monasterio

pnoratum quo postremos

;

(, inC (*,

ipsa

ad finem

capitis

xxi Fundationum,

ob posteriores

illas ffides litem nobis moverunt soquidam religiosi a Mercede cognominati, nec dales noncapitulum et canonici.quibus emphyteuseos jus

tredecim menses, jussa Salmanticx ac Segovige subsistere, absens functa fuerat, per frequentes litteras curam subditis suis impendens Multse ex
lncarnationis monialibus <percupi<>bi>,it id off\cium denuo ei deferre ; sed renitebatur provincialis, ac ipsa Teresia instabat ut repetere sibi
liceret

Jesu.difficile est in domum illam erat. Quam.o boue bominum opinionibus decertare et rem cum diversis habere! Cum enim rem jam confectam mihi habere

videbar, tura alia ex alia difficultas subnascebatur nam satis nou erat quae postulaverant, omnia ipsis concedere, quoniam statim aliud et aliud incom:

dictum, nihil modurn quidem esse videtur, at id ferre et subire nimis multum fuit. Quidara episcopi cognatus,
afierebant.
lloc

ipsum,

ita

suam S. Josephi domum IC.r, dolentes optimee Matris recessum, id saltem ab ea poposcerunt ut nuncuparet quae suas priorissse vices obiret. Ergo ad S. Josephi reversa est ubi sine mora, filiaruni suarunt suffragiis, illius domus E regimen ei fuit commissum. Mox vero accingere
.

quam

se debuit

ad

iter Vallisoletanum, ut obices re\

canonicus erat, qui in eadem poterat, nostri causa faciebat, nec non quidquid Instalicentiatus Heredius, insignis Dei famulus.
Ecclesia
prior
et

veret quos consanguinei Casildx de Padilla (de qua dixi num. 602) ingressui hujus in Ordinem

ne sine bant namque canonici apud episcopum convenlum esse sineret et tam fortiter reditibus
;

constans, instabant ut S. Teresia, quamtumlibet Vallisolepene victam se dederit, ac priorissam (tom. 111, epist. 60) in quirere jusserit

tanam

num

P. Dominicus Banez, pro potestate licenacceperat a P. Petro Hernandez visitatore, reditu tiam largiri posset fundandi cum aliquo monasterii Si id possit, inquit, dethanclicentiara
:

quam

scripto per

manus

eamque ad
ni velit

me me a

mittat

notarii cui sua jura probaverit quamprimum pro sua caritate,

:

Carmelitanum opponebant qui quidem labor prospere ex ipsius Sanciae ac Casildx voto cessit. Vallisoleto interim S. Mater lilteras dedit ad Annam Henriquez e famitia marchionum de Alcdnizes, continentes singularem laudem PP. Balthasaris Alvarez S. J. et Domimci Banez Ord. Prsed. (tom. I, epist. 12). Scripsit indidem die iv Januarii ad amicum suum Theotonium de Braganza (tom. IV, epist 4) de variis negotiis, ac nominatim de quatuor fundationibus tunc tempoin regno sibi propositis prima Zamora\
;

ris

canonicis prosterni
si

nam modo

do-

mum
illi

illam adiissemus,

non

obstitissent miseri

Legionensi altera Turrigiis,indi<jecesi Toletana; comitissa cujus notertia incerto loco, oblata a inepistola non exprimilur quarta demum
;

men

ter

mille maravediorum nummi.

:

Madriti.

Quarum cum
sibi

nulla non haberet sat

monialei
collocnt.

sum

mense Julio res se habebat nihilomiduobus post mensibus aliter pacla fuit et nus canonicis factum satis solutione sexcentorum aureorum, ojierose a S. Fundatrice collectorum
610 Ita
;

magnas diffcultates

annexas,atnbusquidem
:

ostendit prioribus se prorsus alienam Teresia Reformationi suae quartam vero, quam videbat

conclusione (tom.I, epist. 46). Caetera habes in hac Cum canonicis citati capitis xxi Fundationum : tandem multo rcre persoluto, res feliciter composita ut ergo illis de Mercede est, at non cum Patribus occultissirae illas anles trausiremus, quarn adnovas Ubi vero nos jam de facto (etenim
:

tamen F utilissimam fore, ita pro tempore rejicit ut de ea postmodum adhuc cogitaturam; ostendat se aci morlem prout ipsam revera fecisse, et quidem hujus Commentarn demonusque, in decursu
strabimus. ,. ante diem oc612 Profecta Vallisoleto S. Mater

idfieri oportuit.

uno atque altero ante festum Archangeli transiisse comperernnt, die migravimus) in illas et prasstapecunia accepta, nobiscum pacisci satius
vero bilius judicarunt. Imprirais
cultatibus

Michaelis

Campestrem attitavam Epiphanix Methymnam etiam Yepesio, Hieronyma git; qua die,prcesente deQuiroga,dequaaliasjamlocutusfui(numM),
Scecularem

^^
.
, .

'

omatum cum

vesteCarmeliticaibidem
;

cruciabat, quod,

me iu hisce difficum nonnisi septem

tnennio mihi octove a praefectur* Incarnationis

digredi necesexacto dies deessent, Abulam inde me Domino ergo dissario, muneris causa, oporteret. ponenteet dirigeute, factum ut omnia ita composita amplius exinde et ex voto constituta sint, nulla ut post ad Innobis lis fuerit unde biduo aut triduo Sit nomen ejus carnationis ccenobium digressa sum. benedictum, quod tales et tantas
:

in

perpetuum

mihi

illius creaturaj

numquam non gratias contulit, omnesque eum laudent et celebrent. Amen. Tomus vii Octobris, Pars Prior.

Sanct.v fuit commutavit. Abulam deinde iter moram brevissimam, Toleto et Malaunde post gone transiens, Veasum denique profecta fuit IV, epist novx fundationis inchoandx ergo (tom capite xxn describere incipit: \ not. 22), quam ita comraemoravi) e Eo ipso tempore quo (sicut supra Salmanticam proficisci monasterio lncarnationis honesta quaedam jussa fui, me ibidem versantem litteris. Vcasensis, misso nuntio, nec nou matrona nomrae. raconscripserat quas parochi aliorumque ccenobium conditum venivitavit, ut illo in oppido minime laborarem etemm rem et de domo emenda lpsam 39
;
'

11

2o4i

DE

S.

TBRBSIA. VIRGINE.
ostendet, auctorem.

,c v D M

ipsnmsejnmparatambaberc.utsola.omnibii.dis.

Dein,manu dextra humerum

:

qu* ipsam incolerent, pequiperepositia, monialium nuntium de oppidl situ, romtur prmsentia. Ergo aum percontata qui multa xmhi
:

ipsius testis Antonii contreclasse, atquekit usam fuisse ad eum verbis Sanctule, considera mnlta
tibi

patfentia opua
valle

fore,

quoniam maximos
ferendos hnbebis

iu
:

hac
quid

modi* et incolis nec injuna; est nameiindem bona coraraeraoravit, et coeli satis tempepatl. qe locus amoenus, salubris
et

lacrymarum

ictus

Sedcum videremqnantuminterillum mihi videbatur de ea oam esset inUTvallum.stnltuin commis:

Snlmanti-

mihi respondes? Cui cum reposuisset testis-.Quan. tam potero, paticntiam habebo ; iterum Teresiam
dixisse

quod fundatione cogitare atque imprimis bnjusmodi eoenosarium apostolicum (qui nov non fundationi, Bi non adversaretur.s.ltem biorum

Attende magnos es8e qui futuri sunt ictus: quidmihi respondes ? ac tum a <i<Hdisseverba hsec,
:

primo intuitunon

ita

perspicua

Tempua

docebit

unum

ex

octo liberis qui hic Btant,

quinto post

pnubere oporteret. fevehat) assensum ad illam momto, diinitio decrevi, illo non 613 Quare . d m^iico, posse runaawparat , m pr^ms nequaquam lllam

mortem suam anno tnlcm futuPUm esse qualis aute fuerit. H& autem tres pr.vilictioncs ad amussim implelee fuerunt Joannes Baptista Ordinem SS.
:

cne m

*""-

tionem admittere. At vereapetup) male factura, ipsl Salroantic* tunc monito pem hanc non bu Uloinconsultoetnoo

postea mibi viea

sum (quod

is si

Trinitatis feliciter reformavit (uti videre est apudP. Helyot, Hist. Ord. relig. parte u, cap.

nepem,eumaBev.P.N.QenepaUmibiessetinjunotumnullam^quiBcumqueee offerrct, fundationem

Bepudiape.lpseepgo.bialitteriBvisiB.uefaamibidixit virorum, quorum se pietate vui< -,-. piorum illorum aseepebat peoreatum, desideac beniguitate mirifice morein gerere quare, mlnta 0 non ii sfacere nec fore ut fundaillis significarem
;

XLvin, et proliocius in prima parte Chronic. Discalc. Ord. SS. Trinitatis, auctore P. Floriano a S. Josepho, Bohemo); Antonius, prout ipse testatusest, plurimas pertulit in vita sua aerumnas; corpus vero unius ex utriusque sororibus quin-

pertum

Veasum

litteris,

tiom,

potestate, aecepta ab Ordinario per ipsoa Verum addebat, indubitate credeppospiceretur.

integrumrequennio post cjns morU fuit. Hxc auctor Chronici (lib. m, cap. xx\ ni), qui etiam e jurato testimonio Ven. Annse a Jesu sequens factum re\
015

Ex Almodovar del Campo

profectie S.Tere-

Juupho

mn

rem hanc ipsam minime ab illis oppidum quia enim id equitnm S. Jacobi
alinnde

obtinendam

esset,

rum qnidem
B

multosibi id grenus facultates, ne annorum, ab aliis simili in Bpatio

i

sia? superandi eraut montei Mariani. In quibus mmimhimontibuserrore aurigarum a ra ta via deductus 'w. E currus tam angusto fragrosoqur in gurgile hsesit,

impetpari potuisse

pem omnem

attamen illis per literae meas ipsa non adimerem. Interdum hoc
:

ut nec progredi sine periculo posset nec regredi. Quod ubi advertit Sancia, hortata est comites ut rent ad obtinensecum Deum ac S. Josepi
i

meoum
fieri

perpendo, et quomodo id quod Dominus exitum vult (egto id ipsi etiam nolimus) ad
ut,

deducatur et perficiatur,

etiam ignari etne-

angustiis exitum Vudum dum felicem ex inceptx eranl, cum ecce vox, tanquam preces auribus senis cujusdam venerabilis, omnium
itlis
.

simustanquam instrumentaj Bcientes, in illiua mann Petrus Hernaudez. qui comsicnt. hac in re R. P. unde ipse, missarius erat, inBtrumentum fuit pace ac potestate jam irapetrata, enm a equitu... potuit, quominns hac parte BU8 denegare minime coenobinm, patione res pmgeretur. Hoc. Veasense festo apost.di Matthiffi inhonopem 8. Josephi, in autem anno domini MOLXXV fnudntum est. Hiec et initia, ad laudem et gloriam ejns mere prinoipia mirabilem DeiproDei. Dein fuse decribit Sancta mdentiam,qux duas sorores, Sancii Rodriguez
:

oam si pi rgatis, ex prmcitite,sistite inson ac sciscitantibus qua eundum piti devolvemini

;
:

esset, facilefi

r lunamque viam indicavit. miraculo attoniti, ircumspectant omneminparirivetem ac discurrunt, ut benefactori, sicubi viso meritas reddant grates sed nemine niant, sibi assiredeunt idquod 8am ta jam monialibus
<

Aungx,

dentibusprsedixerat
:

Non

est,

inquiens, quod eos

eo deduxit ut illam fundatiosimulque monialium habitum nem promoverent,

neque enim virum invenire sinamus disquirere PateP poterunt quippe cura alius non fuerit quam Demumpaulo antequam Veasum meusS. Joseph. prodigium. est, aliud adhuc contigit
;

deSandoval

perventum
Scilicet

filias,

cum

erat eo in loco quo transnutlendum

ineadomo

induerent.

Hxc cum

prolixiora sint

proxime spectent, matim leC neque ad Sanctam J Teresianarum lictorem ad ipsum Fundationum proposito longa hac remittere quam a meo

nullus,atque flumen Guadulimar,pons apparerei /umesset, proptereamonialibus ec\ y

ut

brum
"
I

narratione exspatiari.

equorumtergisadundaspcr meand insiderent inoptnate hac eas molestia Deus exemit, translato comita.u. in adversam fluminis ripam universo
i

wc

igitur

SnneM i.o tditamAtmoimtartproph,-

Eunti Veasum S. Matri iter erat per Almodovardel Campo, quoinloco non diu post PP. Garmelitarum Excatceatorum coenobium excilaHospUala l0l est apud Marcum Garcia tum
'

et

Isabellam Lopex, piissimos conjuges, parentes Conceptione, B. Joannis Baptistee Lopez seu a Reformatoris Ordinis SS Triyxitatis, a Pio VII, Pontifice Maximo, Beatorum fastis adscripti anno 1819. En quid Antonius Lopez, ipsius Beati
frater, in informationibus juridicis pro ejus beaBis in domo tificatione jurejurando afjfirmarit :

XXXV.Fundatiocoenobiivirorum Almodovarensis. P. Hieronymi

cum S. Teresia pnmus congressus. Undecimum virgmum

Gratiani

monasterium, Hispali a
erectum.

Sancta

parentum suorum diversatam fuisse S.Teresiam liberos, qui octo et quadam die Marci Garcise numero, omnes simul coram ea stetisse. erant
;

Die vn MartH 1575 inchoatus R. P. Rubei, Generalis Ord.

;

fuit,

ex Ucentia Carm., novM

,#***
J<
,,,,,,

Quos cum, subtato a facie

set

velo, singitlatim fuis:

intuita,

inter octo

earum genitrici dixisse Domina, sanctitatem iatos unum habes ad magnam

Excalceatorum conventus in Almodovar uer Campo, cum aajuncto onere docendi P v onere, utpote sux grammaticam quo tamen
calioni
se

non

perventurum, multarumque futurum adjutorem animarum, ac Reformationis insignis, uti tempus

Patres

anno congruo, post aliquot fundattone^ liberarunt. Hac vero

satis

quam per transennam

indicasse

sufficit

DIE DKCIMAQUINTA OCTOBRIS.

anni prxcedenA tabilius est id quod circa finem tum Romir tum in Hispania quoad tis 1574 Ordinem Carmeliticum actum legimus. Nempe R. P. Joannes Baptista Rubeus ad diem xm Augusti 1571 litteras apostolicas obtinuit a Gregorio XIII, quibus concessa a S. Pio V visitatoribus Heruanriszio ac Vargasio in Ordinem Carmeli
potestas revocabatur.
P.

255
<
, '

Mag. Gratiauus: quocum quantumvis multum egerira, dicoequidem me viri illiusmerita nondum
ex iutegro percepisse. Lectissimus mihi videtur, nobisque tam utilis ut quemquara eo melic-em ne

Harum quidem litterarum

sciremu- qnidem a Deo poscere. Quare a te eaeterisque omnibus orari Dominum velim, hunc ut nobis praelatum donet in quem, quandoquidem tantam perfectionem cum tanta suavitate conjunctam nus:

,, p. Gr.o'"

e/ui vitHa-

toriv*rgMO

publicationem Rubeus distulerat ad generale capitulum Ordinis sui, habendum Ptacenticc in Ilalia mense Majo insequenti sed rem ita nonoccuttaverat ut non ejus notitia diu ante in Hispaniam nuntii perveniret ad aures Nieolai Ormaneti apostotici ac TercsiaricV Reformationis fautoris. ///< igitur, ut animadvertit dictis apostolicis ntteris sua jura nultatenus restringi, non tantum ^ Vargasio suum visitatoris officium, dato die xxn Seplembris 1571- diplomate, restituit sed ei ad idem offxcium in solidum, ut dicunt,exercendum P. Hieronymum Gratianum socium arijunxit. Atque, ut omnem scrupubunt circa hanc
,

piam
tero.

vidi,

harum domorum

regirocn exeutere po

Deus illum sua ducat manu servetque nihil euim rerura omnium est quod uon ejus vi ->oni ao frequcnti per hos dies alloquio posthabuenm. F,xspectabat hoc in loco Marianum; qui ut quam tardissime adveniret, uos optabamus. Depereunt illum
Julianus de Avila et
caeteri.

c.

Concionatur vero admi-

inodum nee dubito quin, ex quo tu eum vidisti, plurimumprofecent gravibusquossu>tmuit laboribus. Porro ita Deus res ordiuavit ut ego proxima feria secunda hine proficiscar, Hispalim,
randura
in
;

Deojuvante, itineratura

prouti hitiusadPr. Dida-

cum

per^cripsi.
i

rem

sua conscienliu

certi us <!/>/,eUeret, consuluit

vineia? est

eui

Quippedomus haec Andalusias procum P. Gratiauu> praesit, huic me

adeoque mihi impe-

de mente Summi Pontificis intimum ejus secretarium, Pioiemivum Cardinalem Comensem qui litteris Romce datis \\\\\ Decembris respondit
:

subes.se iuopinato deprehendi,

randi JUB habuit. Accedit, nobis jam Caravacam ire cogitantibus, allatam esse commendatorum licen-

mente)' SuSB Sanctitatis

minime fuisse quidqnam

de facuWiie Ormarteti
latere,

qua nuntii et legati a reformationem Ordinum regulaquoad

,

tiam talis tcnoris nt nobis uon esset acceptabilis quare visum est npg-otium Hispalense prius confi:

ciendura [tom.

I,

epist. 40).

rium detrahere. Ari haec qticB dixi facienda stimulos etiam nuntio addiderant Philippus rex Catholicus et egregii quidam cjus consiliarii videlicet Didacus de <'ovarruvias, Castetlx prxses; Cardinalisde Quiroga, Toletanus archiepiscopus;
:

620

De

Hispalensi fundatione

mox

prolixius em

on

agentem Sanctam audiemus. Sed prius aliquu dicendum restat de scriptura quadam, quam pli catam et clausam, inscriptis hisceverbis Est res quam nemo legat, aniraae et couscientiae meae
,

s.Tercsiam
reo.Cimw.it;

Ludovicus Manrique et Gabrieide Zayas, quorum alter regi ab eleemosynis erat, atter a secretis nec non optimus vir Joannes de Padilla, de quo jam facta est mentio [num &68 ei &&7). monenle amico s Rebus ita se hnbentibus
;

etiarasi

obiero,

sed

detur P. Magistro Gratiano,

post mortem Sanctae repertam fuisse asserit Andreas del Marmol, regise curiae Madritensis advocatus, vel potius P. Chnstophorus Marquez

conmH g Uineo (ut vult auctor jubenle Ormaneto (ut habet Boiuher), Hispali Mariritum se recepit post festa Paschatia P. Hieronymus Gratianus
tit,

,;

Chronici) vel

Ord Carm. {videNic. Antonium, Bibliolh Hisp. nov. tom. I,pag. 79 et 217), in VUa P. Gratiani impressa Valtisoleti anno ltJiy {part. i, cap. xvn)
cujus Vitse hispanicum quidem exemplar nobis deest ; sed hujus defectum aliquatenus supplent tum ftandrica versio, quarn habemus manuscn ptam, tum etiam fragmenta qux ex ea Vita descripsit

etexitinere Veasumdivervidendiergo S. Tereei im, au.rurihucdumeo in oppido facultatem concitii commendatorum Ordinis equestris S Jacobi praestolabatur ad fun;

dationem Caravacx auspicandam Nondum, ait ipsa capile xxiv Fundationum, enm Patrcin de haetenu.- desifiicie videram, taraetsi ld sunimopere
.

P. Emmanuet a S. Thoma Aquinale {tom. III, pag. 17b' et seqq.). En igitur prsetau-

datx scripturcV a

S. Teresia confectce
.

summam

Mense Apriti
et
set,

derasseru
cuti
,

sed

mvicem

aliquoties per litteras allo-

Veasum venisse P Gratianura, Sanctam, postquam ei aliquoties confessa fuis1575

,

efamus.

Ut ergo cognovi
;

eum

illie

adesflfl

f "

maximopere sum g ivisa valde optabain, quod tam pSB0lara dc tpao et salutana inaudissem, at magis gavisa sum tunc, quando coram cum eo traciare coepi ita namque miln plaeuit, ut qui lllum apud rae dilau.larant, satifl adhue eum pewpexifiBe uon viderentur. Cura autem
:

euim enm

videre

Lfl

visionem habuisse, in quavideretJesum stantem medium inter se et Gratianum ac dextras p utrifsquemanus confungentem addita hortatione Gratianumque ut eoncorditer in omnibus agerent haberet tanquam Dei ricem erga se geresia rentem qua visione magnum tevamen Sanctse allatum fuisse, pr/rsertim cum postmodum Sal,

\c\ationibus npvidi, oraue pressa cssem, certc, ut illum primura venturura esset, bonum requod illius opera nobifl adeo ut ompracseiitare mihi Dorainus videbatur diebus tantam in animo meo consolambusillis Ulins tionem sentirem, ut EB6 ipsa revera stuperera.
ipsa tura variis afflicti..uil>ns
-t
(

vator adhuc bis sua dicta ei eonfirmasset : proin ipsam, cum magna animipace, votose obstrinxisse ad-obediewdum Gratiano omnibus in rebus quse

non forent Dei ac superiorum roluntati contraintegrum rtcv quodvotum {cujus etiam exemplar
:

r.rlnbet

commissanatus nonm-i BUpei eunventus Andalusi ad tunc qnidem extendcbatur at Vcasi versautem
;

senuntiusapostolicusevocavit.simulqueCastellaua?
provineiae Exealeeatnrum
vi-itatorera

esse

}UBfltft

wfaiimo cr " a "' mne i

Tanto porro spiritus meus tunc exultabat gaudio non ut Doraino giatiifl igeodifl per dies illos satiari et aliud quid facere nollera possem, 619 In eumdem sensum die festo Ascensioms Domini, quxerat \n Maji, ad priorissam Maiaoon nsem seribebat O Mater mea, quam voluis

P. Marquezius) riein feria secunda Penterenovatum costes post Sacri auditionem ab ipsa in sacristia cujusriam eremitorii. fuisse Astygis, fuisseluctanac tum quidem Sanctev aliquamritu dwm adversus animi repugnantiam, non abs< quam olim in transitu e domo paterna ad

lem

itii

monastenwm

senserat {confer huju.s nostTt Comseri

mentani num. VM:

hmc mox
{part.

successisse

ma-

gnam fiduciam et
quoqiie P.

tiberve mentis tranqudldatem.

i,

Marquez
:

cap.vm)se-

sem

nisce diebus raecura fuisses

Scito illos,

meo

quidem judicio, optiraos (sine exaggeratione loquor) vitwmca?fuisse. Substitithicdiesvigintietamplius

pnmo suo cum quens P. Gratianxtestimonrum de Teresiara primum vidi S. S. Matre congressu spiritum raeum anno 1575; quo terapore, postquam mensem integrum exarainasset, et ego viei.^im
ner 1
ejus

? DE
266

s S.

.
V- D. M.

ejus J

sequents.m.meo ju >u b us ob .-promov^, cum Andalusia prom ovt . And.lu.ua promov.i Hum dandi lium in AndriuBis hcentmra f undand nec hcentmm habuisset positum habui.set quoque embtue Lnnsteria. Tum
.

^issem ^r n ^CXdotione.^
tu

uteratinomnimooia-

TFRESIA VIRGINE. IJ-iuw * ri S sim*.quod.cM

et

guig currug ta intense

dHjugiter feriret, in

ini bi

.^.

^ ^
_

10videbamur. C ogitabant, subinde ex moMui. Duuiuuc A9<l s b , nae de '-- bw Suhiude ue^lnierno e pt, nati nrooonebant ^J'"" *,-,-,-_ et ti , )roponeban t l.q * ftce ,_,, uounditote amore j

^P rpvelatjo. merevelatio.
eomftta flpa/im >r ;*5*f.

rTT .*- ^Mta*

Sequitur 621 ___W

^fltfm

luit fco-ltM au pore subra.ssa fundanduni , sed

temBoc.pso, ait , B profectione et adventu.^ Ca/avac*

nunc

l^Zf^C ^^
j"

j sua Hi-., w_. , na>ra .0 Sanct^rratio de

_.-

oon-entum e. _,.__. P rpos.tum men m proposltum ot ad reg.am UD de denovo nuntwB

te mporeexspe
rtitali

_"^^
I-^JJ.

ad
i

erat
,

endus

ult fui t.

^^ ;::;:;Suf;sex ^ mqu* ^ .^ ^ " ^ ^^ ^ ^. ^ ^ ^^ H ^

et c cnm cceptum pr" H cmptum ."* h .ter iter f01 . nt.pa PTnt. nt erven tes erant ut me com itabnntur, Be coraitaban.u tam fi. jones Turc8rnm pro fi _ et.ara^adjeg.o mibj cnm mor tem pro dLi.1
, ,

m^

cjscl

ausura v.dear e P "'" pat.enaam v.res b nomine pat.endam eptu .pso dicam) eas .b
,

^ ^^ ^ ^
.

lt

(ut melius e

iUarum

._

toWio
ibussi
.

'''';?
Cit

;: et orationie e

cumpr.misexc,inoii m ortfiation.s studio

conveut.bus
deli-

tare
e,
,

m!

jum tnm ml llatenus eum

r

m
,

Fscranl)
,

n.8.

cerw q
oonceoeieiui
,

oomlmo
iunual lu, m

;nrfntr
Uni
ei

ffi

SSSS.

I-

^..c sedem
talefl

B.*2 sr -jjssvss
*.,..

,.ititi

deerat

'Z

et procellaInr t pro ratione difficultatum aliquot. et quarnm subiere in nuas rumqua, hocin oco om ittam. eo

Et ouadraturas existimabam.

certe eas

to

.iii.il

nine

eius

voluuwie un
,,,, '"^Htnteraliasipsarummolestias et me pridie festi Pente- , non ostrcmaquod tn t~ ad occnpant febr.s. Ularum coste ardenUssima fn.sse autnmo preces in cansa Denrn olamores et numqnam ulterins non increver.t ut malnm illud febris. qn.n semper talis occupavit e im me"n vita ex se malnm
1 :

vexat.oue.s

Uoc ipsum ab

illo

petiissent.

Ordinem eniscouus sinffulari

? _ l.unc studio comple

Adhmc

od
<

^.

ow

iUiSOSO faoturum .em lougo gratissimam est u

existimabat.
el

ratione

Iprioriss.
dosto

Unde statutum sed. monialibns quas Caravacens.

ob Andalusia fundandis, var.as

^Hispalimounooderom,tmetexammo
,us

in

ulieniore. causa, semper fuerim

lmo

vero,

si,

cum

int

:" im t i opp.dum et ager me deeep.t, qnod, qnamv.s tem quud non nis. qnatuor aut Audalusii iuris non sit,
.

m minime
,

illuc

'-

oucesslsse

m
.

'

1'

U ,1

ulSriuB ea progrederetnr mei ut, prout qu.dem S-net. Erat eu hnj.ismodi labora e lethargo et phrenes, UD f c mpoteus eram, me ipsm conmali lenimentum aqna riaerer. ln ardore ut solis lestuabat Ipergebant. Sed hmc ita Non pose ascntiremrefriger.um. commodnm qu.m vobis hic referam hospitinm ass,,uatum brinnecessimtenactasim parvum q U oddam oubl namque in eo nobis fuit nullnm prorsuB hahens sub teeto sitnm, cu aper.retnr, omn.s mox 'enestram; cujns si ostium opo,-

et alind

Sguumex
5STJS

rm

solis

tct

L
,,

.ndeleucisinitinmbabe.,abU otamen
1

Kanimi

Lvinoiadependeat. attamenvtuiBnperiorem ntenumesse iUiooejuBdemjudimo gratiam nainqne m.l.i Dom.nus ue aequievi (hanc bene manin ommbus Lit, ut Buperiore. semper et lunda,

solem longe intolerabiliorem colloos, lecto moniaies me Castella. Tali vero in malnissem ejus nemqueea ruD , Qt hnmi cubare altum tumer,t^ ut, cum hiuc in
: ,

antem eodem peuetrabat. Cred.tis

hic esse

qnam

tamcts. aliam dsreetrutione niti censeam); rationeB prmgnanbBmmaa molirer, ot

tionemjam

Mar xsobe Ribera inter .n. ijma S. C ,,, msmVita Tere annotacU dientix specimina
,,,-,

Uabercm quominu

?inUual.tas, ra depnmeretur ac U t,ss,m,s illincin profuudum videretur. saxis constratns r K a Nam '"' t" """" *** ,,, die . et morbu 625Quanta res est infirm.tas .urt. f.e.1. omnia toleratu f in oona vaietndine ' .nde e taudem dnxi hinc .nrge Qu are satius ier
i I

JuZjoto-

na abire

prastare 1

n Uidsibila^iest,studioseqmntum^tmt,retut. omma qu ad itei ou,uu. Statim ergo, r- Mu, B -, pergit

hoc

ast.vi caloreo

oomnusingruebant, et jam Pater ad nuntium abierat. Bariu.BpoBtoUouBQr.tiunuB de Aviia Cum BOlitiB eomitibus meiB, P. Juliano quodam Excalceato, et Autonio Gaitano ac fratee
;

nei

erant, prmparari cmpere,

m quomam

rrefsolare . aperto afflabat Q. mm vero augustum illud gurgust.um sunt, sois inferos damnat. misera illorum qui apud sedem ac situm mntare Tt H ei^m numqnam una pmna m !^nnt nara, quamvis nonnisi ex
,

namque m.h. v.debatur quam quos in campo excipere,

conteudi. Curru vealiuuot moniulibuB, llispalim bsec namque erat nostra fiebamur prorsus teotai eonsnetudo cum vero ... hospi er viaj incedendi cubieulnm aliquod, commodnm
:

a ius

me , mqne intensns et gravis hmc mutatiosolatiumetlen,meuafterrc N.h>l q uodm!hi

oppr.raere.

U-

tium veniBBemuB,

occupabamus, vel iucommodum, eollocabamus , qnffi q U ibus opu. habebasororem illi qu. nos comiferebat ; imo vero nec

etadejus januam

mihi factum e. ^. ^ideretur. Sic et hoc loco quod recordor) me crnciahat quidera vero (quantura q at raon, le , constituara viderera ; a[i instatu me a raajorera qn.m ego coraites raem, longe certe Dora.no ufp.a sentiebaut. Placuit autera
lore

mus

Omui qu.potuimus tabantur, Ulno ingredlebantnr. quinta ante Domiusi, llispalim feria
festiuatione appulimus, nicam SS. Trinitatis

intro

morbi vehementia

et intensio nonn.si

ad

unum

cum

inteusos per

sensissemus. viam estuset calores

Nam, quamquam

abstinebamus, dico vobis, cameridie ab itiuere

raretdiem. , ,. . ___.ait """ , iiiie biduo) aliud accioi 626 Paulo ante (uescio an no. ,, qnod certe aliquantulum ncbis iufortunium, Bmti. ua^ reddidit. Cum en.ra scllicita. et anxia.
/l

""""

hK

DIE DECIMAQUIOTA OCTOBRIS.

%

257
l.TOR*

v ;o-io

potmtrajicere cum curribus non fnuis ducebat, latus deflectere pontonem Dde obliquare et ad

transmitendus esset,

recta

illo

in loco ubi

bonus

tamen ut funis obliquantibus nonnihil oportuit ita modo uaui esset. Sed cum qui funera Te upc-r aliquo eum e mauibus dimisissent. aut ductilem tenebaut, ecoe secundo is iiiis elapsus esset; Seaoio quo casu aquarum impetu ponto, nullo reti;

theologus, illius opinioni omnes nos hic enim ni fuisset, et consentire oportuit parere secuti reliqui comites fortasse meam sententiam errassemus, in quo hauddubie gravius fuissent
esset
:

V
rj

D. M.

tametsi ne.,ciam an

meam

unius sententiam ipsa

essem secuta.
628 Prope templum exscensionem fecimus nam, liomtnwn turquamquam nostram nemo videre faciem posset bam cum oirani(eteuim longis eam velis semper cooperiebamus eiafnu
:

PCED it flumine

ciim curru nostro nente fune remis nullis, miserabar, ego vieem raagis multo
Wautffl

QU od eum tam ageremus discrimine. Oinues auod in pr^entissimo nOS vero ad trepidi vocem tollebant extemplo \iderat nos prccandum Deum convertebamur. submiseratque de ex arce sua vir nobilis,
efflictim
;

cum obnitentem viderem tum

et

tegebamus), satis tamen ad uovitatem porem spectautium cieudum erat, quod nos
et crassioribus
palliis albis,

et

stu-

\rt

cogttw

velatafl,

qualia nobis usitata

calceat;.s cernerent ; uti sunt, amictas, et sandaliis omnem certe revera fuit. liasc alteratio etturbati quae sane tum abstulit febrim pndiauam a me
;

emiuus
su is

qui nobis laborantibus opem ferret, at Iratres nondum ponto funem penitus amiserat,

quando

nrihi

tum

aliifl

omnibus nimis quam

vir

rat.

Porro mihi templum ingredienti

quidara probus

eum adhue in manu oui uos comitabantur sed is erat conati totis viribus retinere
:

habebaut,

impetus ac
terentur,

rapiditas, ut, licet

aquarum omnes junctim obuiprolaberetur.

prcebens, obviam procedeus, seque viaj ducem Quem etiam rogavi turbam lugruentem >ubniovit.

nonnemo tamen subinde

certe

sacellum nos ut in sequestratum a populi strepitu reccdens, is -e.-it, eoquc occluso conduceret.Morum
voluimUB, uos rursum inde, dum digredi templo Ilispalim venit, eduxit. Hic ipse non lta multo post g Ordinis nostri Patri retulit, credere
ct

devotionem mibi inspiravit ip Magnam numquam possum ouhnaut filius, quem etiam (ut mihi quidem videbatur) puer hic, qui rfBci laboB decem aut undecim habebat annos, ut adeo anxium patrem suum vidit, ita ,-antem et ut ipsa, hoc viso, Domisortem complorare ccepit, sioutnullum Majestas ilhus num laudaverim. Sed semper ips.us in eo se immittit infortunium quin etenim. factum est exerat pietas, ita et hoc loco quodam arenano subpontone se vertente et in vado parte modicum esset aqu* sistente, 4 uod ab una

cuidam
Bibi,

B e,

officium et

exhibitum hoc qualecumque nobis piam caritatem, nihil tale exspeotanti opimam obtigisse, Deo dante, hasreditatem. forsan vobis vobis dico, carissim, quamvia hoo

ob

uihil

esse videbitur, mihi hoc

ita

grave
et

et pceno-

sum visum ut vix

subiisse
;

pmnosius quid populus enim tanto impetu

me
si

meminenm
tumultu

potuere Prsrterea pePicUtantibuaaui auxilio esse jam nox esset) aberrashaud dubie a via (quod venerat in resemus, nisi qui proximo e castello Non cogitaram hisce de G-iam nos viam reduxisset. suut, hoc loco tractare, rebus, qum parvi momenti de incommodis alias permultas alibi

furibundi irruissent. huc ingruebat ac mihi accidere potuitOptatius quam inde Uude nihil excedere, etsi aliam diei transigend
tauri

quamprimum

commoditatem

unde non haberemus sub ponte quodam vicino apncaudo aestum ilUus nos
in viciuia
;

declinareoportuit.

629 Rispalim

cum

venissemus, in

domum quam

II i-

quod jara

et malis per viam

sucoeflsibus

commemoranm
in
llllfl

uude certa sum

legentibus
diffusior.
Cordubx, ud

tamium me horum commemoratioue

quod
83quo

adferre,

fuenm

adventus nostrijam factus erat concessimus. Equidem certior) nobis couduxerat, opijam tum ex voto confectum

ruenau

P Martianus

(qui

omne negotium
:

Sacrum audiendum,

priora haec magis me vexaPentecostes iesto novitetafflixitid quod ultimo celeritate tota nocte usm bis eonttgtt. Summa perveniremus et eramus, ut ante lucem Cordubam quin ab ullo morSaorificio Misssa interessemus,

627

Longe quam

nabar etenim, sicnt supra studio rapiebatur quin pus miro erga Excalceatos per litteras quam officios.ssirae etiam interdum me magnum rae hic laborem
;

indicavi,

archiepisco-

compellarat. INihilominus vexationem subire oportuit

et
ita videretur.

quod Dorarao

id

Archiepiscopus namque

a monialiurn

r C

Conducebamur ergo ad temtalium couspiceremur. pontem situm erat, ut occultius plum quod trans pontem transire purabamus in eo lateremus. Jam
sed frustra
:

constarent estcmnobiis qua, certis non maxime alienus, nec mmento bus, admittendis prOfuit, ad opufl autem obfuit, imo potius

proventi.

Hoc

etenim sine

facultate lUac pervcfo

erat
illa

istud perficiendum

et

exequendum

si

enim

rei

curribus nefas erat, et

ab urbis pnetecto impetraretur.du concedenda. Antequam homines nond.im etamplius hor* effluxere, quod

h*c

vero

eonsc us, huc appulissem, fuisset hulufl, antequam esset elarhaudq.iaquam facultatem ad hoc certe Mananus quomaraP. Ur.t,-:nuset P.

S"sed,
us

undequaque aurrexissentj parum hoc curabaviderent quales essemus sed

et multi
:

affluebaut

ut

pergratara illl se rem facertissirae opinabantur adrenhuc vemre fecissent (et certe oere, quodme iU, exstitit) patissimns et

erant ut nemo nos mus quia currus ita obducti fuit licentia, nonpotevidere posset. Ut vero allata per an.u.tam latiorefl essent,

meus

illi

quara

hmc

dehacrenihil aignifioarunt
forsitan,

; et,

fli

fligmficassent

rantcurrus, quod
pontis

portam

transire

unde

eos

serra decurtari et
satis

transitui

aptari.

nec quo

flfl

mt etmm

multum

spatii effluxit.

Tandem cum ad templenum

erat,

iquon m Etenira ra hocerrorem commifliflflent. omma^Ordraarn loante nTonasteriorum fundatione toheo.vto obtinere pro more liceutiara
re

bene se facturos sperantes

maximum

corum

plum venissemus,

et P.

Julianus de Avila bacrum

horainibus celebraturusesset, ipsum Sancto denominatus esset quod locufl a Spiritu erat supphcatio, unde de more solemnis hic futura quam nossolemacdein verbi divini pnedicatio,

connon soium eam ut jara pra^cipit in hac autem etiam (prout am dixi) verum ceflflam ducebamus,
:

Zn

Saoroflancta Tridentina

Synodus

ac,endum

nitatem ignorabamus. Haec

indolui,
et,

auditoSacro,

tam hominura

Verum raultitudinem nos dare. quod Juliauus de Avila, et, alteriusopinioniserat

maximopere non judicio, sano pra^stitisset, meo in tam conierinde discedere, quam

cum

et vere stare arbitrabaraur ; - etiara euwu postea mteltexKbe quemadmouum queraadmodura

re*.

vidi,

FW

t^

.:....

f. 1

r,,itiftnp.m

dm sinemagnomeoiauuolabonun
ita /acife

DE S.TBRESIA VIRGINE.
25S
AUCTORt
.

^nrlucta
in e recitare

venimus, statim

(uti facere sole-

crum primura

V D M

m.m "
rt

Zs
r "t

fc n

,,l.ne qnod lg eret et cor.trietaret, At, cnm ra onolebat, di.eimul.1... e at d"eere non sent, tat.m ?,,.. adferebat..ufflcie.,tes n i:; n u,,rm s

Ma 1 Offieimn possem.ie. At terg.ver.an, et illic erat, qni rem Inohoarat **. cur differend res MMt, eP* o .
.

me

ffl

Deo ofFerret unde liquido appa- D turbationem meam alio non rebat omnem hano nt me anxiam et sollicitam reddetendereqnam monialium Quamquara non tam mea aut ret quam quod Patrem commearnm cansa an^bar, scirem. Quoniam enim ipse me misBarium auxium maximopere an^ebatur, et, iusserat, h.e
hic.
:

illic
si

ire

intervenisset quod impediraentura

fct

quam

vehe-

sensisset mentissimara afflict.onem

certe raultas

nteUexiinqnositaes,etd.ffieu, ; nondediet quodliceotiam arehiepiscopus eenMhus Hqril 1 nnnn.s mihi et persuadere

:

UnM

dicere

mouasterium stabiliri ^o. non satis reeordor

mouiliu.m

d p.rmUterem, ...ts.m.M o

adhoctimendumhnbebatrationes. tempus aooesaew ad me Carme6"io Sub idem qua tandera auctoritate Calceati, 8cisc.tMi.tes
litse

'' 1'lacnt

Car.

"elitnt Cnl rf

ZiBnlationeditardiiepi propen monasterii funda.ionem

q..o

T.ndem v,ro s.ne ul Mopumnonn.queadeo

ere,

qnibus cnm acceptas monastcriura hoc fundassera ; Patre nostro Qenerall htteolimaReverendissimo
ras

afOi

tempore atque jam inde ab eo autem erat ad funetus ess,t (funrtus elcopali Cordub* es.que tum anuosplurimos, tum Hi.pali, ec.se; nuili aanc potesta.em V ensVi famulus) ? reditibu. ao po8.es..onibM

d.gmtate archi-

inquirere desierunt. Si ostendissem, ulterius parum arch.episcopus erga enim scivissent quam animatus, haud dubie Iub ad

hoccosnobiumesset
P U andoa omnes latebat
ill08
;

omertim

v.-ro

si

sine

Kndmmon.teriume..et.eumidm.mnemaodicere.paumplane eessumm.Quod perinde erat non fundandum.

impettato,
,;,;,

non Cuissent. Sed hocimo nemo nonpersuasum habebat cuncta hen. Eanbonaill.uscumvenia et assensu ut nos ipse visitatum venedera Deo daute, factum
litter* satis

rif cui eg-o

eam quara nobie faceret poBiiam qu.dqu.dstaAdcxtremumfacultatem mihi dedit,

tjuerajn.exequendijquiaetdeinceps^siquapoterat, benevo- B dabat occasio, aemper se et qumcumquese nostrarum fautorem decb.n.v.t nartium

exposui.

Mihi

cum
id

reditu

fundare

gim

erat
:

B (nuamquam primo. quod

in

volu.ssem) facere potuiSBem, si res agerettti civitate Llispalenai

i

lum ac

nam si in monasteriis nonnullis wsiui parvis oppid.s id fuit. ubi,

:

lmi,iD
n.lminerentur,

connexionem hamoravit de CarmelUis Calceatis,

bet

narrationisSancta commeQuod sub finem hujus

oliunde quo non potuissent, quod illa fundari dt-inde, quod post ea alenmtur, non suppeteret nbolus miln rehquus sumptus it.neris unus solum pr, nihi! nobi-GUm tulenunus, esset quin etiam

maximetempore cum inimicitiisquas illi hoc exercerecoeperunt, et dequibus cum Excalcealis erunt
paragraphis nonnulla mihi in sequentibus
dicenda.

terquam vestes quibus eramus

aliquot

indute, nec iion

alia

obtegendum usm dum curru veheremur. ad nos eo

tuuicas

et vela,

atque

qu

nob.s,

Bostfi po.^ent erant.Unde etiam, quo omitea mutuatierant reverti, peouniam unde profecti omifiUS quidwn tiam conqu.rere oportuit, quam nobis dedit quem Antonius Gaitanus iUto habebnt, demesticam compaquod vero ad supellectilein m-mdicato necessariura erat, I'. Mariaaus
s

XXXVI.

Capituli generalis

Ord.
decre-

Carm., Placentiae celebrati, Excalceatos. De his ta adversus Rubei, decretis, nec non de R. P.
agendi Generalis Carmelitarum, ferendum ratione, quale judicium

randam

quaesivit-

Adhseedomum propriam non habebamus

illio

adeoutimpossibile viderctur uonveotum dicti Patfis rog-atione dari. Quare non sine eumma factnm arbitror ut archiet velut importunitate
epix-opus tandem nos
festo celebrare

fun-

sit.

Sacrnn,

ipso

SS. Trimtatis
fuit.

permiserit: tdque

primum

Ve-

imttamen, ne a?re oampanc ad Sacra sigmumdasup.-nori suspeuderetur, etur, nec ipsum de loco
i

nisi forte
monaiferiuni

jam suspensum efl 632 Quindecim diebus et amplius

nostrsa fuere,

illo

in statu

vlrginnm s
nitll

res P.

adeo
et

ut

ipaa

statnerim,

nisi

seriem ommum capiOrdine Htulorum decretorum ab eisdem montc Garmelohabitorum et inad amium 1 emanatorum de anno 13tfl nsqne
ocutos Brevem TT abeo ante general.um In

B.J

u/iittt|uni

jr-

nate Ori.
Ctrm. P/,

rntfnunii

cmnti-

Comraissarius

P.

Marianns obatarent,

cum

fuif;

raonialibus meis, parva

tudine,

adm<dum cum

animi :egr>-

impressamRomxannoim. ^erumsub numero^n, ubr *9ii*f*V^J^^.

ive,

Vea*umreverti,quo -um illte CwavaeeBsem fundationem ordirer. Multo rm.jorera indieapre nn, ram habeb^m (curataraen felicifl memoria- 11013
non satis recordor quamdiu id durarit sed arbitroi uno plus mense duuaase) qoi., eumjam in vulgus innotesceret monasteni exwptum, disoessus magia ac magis difficilisnobisuVb.il. Ad arch.epi>copum vero nunquam me P. Marisnu permiait littera., sed ipse paulatim verbis blandioribua, scribere non litteris Mndrito a P. Commissario misnec Unum hoc me in conscientia sis, eum leuivit.
; ;

cenUnoanni X^.neverbulum
ceaUs reperire
est
:

ff"^*^~
eo

quamquam

sua Histona Marianus Ventimigha ait P Generalium Lattnorum Chronotogica Priorum

.,ne decretaconditasuntcontranovos
patcntales

^^f^

ExcalceatosCarraelitas.quicontraGener.l. pra^cepta extra Gwtellan

ft^J* om
ux

a^hYnverant. Decict. pPovinciB ftnes -ouv,,.us

nilHioseoius, inquit,
quae, etiamsi a

Uttmi

ac

qurbuBdam

consolabatur

quod primum

celebratum Officium diviuum recitab;imus. Subinde etiam me d.muntians per aliquem visitari jutwbat, simul
j

eam tranquillabat a Borupulie, Sacrum bona lllius cum venia choro Ln semper quoque es^et
et

pradicentur, alnld aD nimi.s scvcm atque n.ju^ta ^ ,ontiu.'ntqu iina;...stolicislitterisGreg:oniAii

non

rniss* sun obteraperationem, quoe ad capitulares tom. II referuntur Ita illeex quasque Bull. arm. credo papyris [ul ipse vocat) Ordinis, quas non

quin et semet propediem ad me .vmsurum domesticis sacerdotibue miserat, qui Bauuum e

;

unquam fuisseeditas. mQerte ad capitulum

mense Majo celebrandum,

' illud generale,Placenh<v ItturHOpo" 9 fregorius XIII titteras

pro data

*"'

hci*

dedit

259
l__ vyv ---'_'----. _1 DECIMAQUINTA OCTOBRIS. _.CTOl corapescant, V. D M. abscedant: et quosvis contradicentes Aprilis \W> Piscatoris die xv r.craona- D anobis citatos esse, ut *,_ sub annulo Cum ad cuoctorum graviter puniantet
;

S
TI Gl
;

Ztale erat initium Dom ni religiosorum

rfc

Ordinum

et

pr_c,pue
et De,

liter

appareant, intiment;

et,

prasentibus testibus,

glorios.ss.m_ ! Ordinis

semper Virgin.a

salobrem dMnrke de monte Carmelo,

't

pdmites vestrum.qui fruCuosos n eteus prodnxit, in ve.er, SSoSjST*--* Q Dei Om..t.rtdootrinaiuffiter versan cum

ou

m notra

e paatoralie aeptret intentio

enm-

pervicacia resiinnotescere faoiant, nisi ab eorum apostoItem judicarunt etiam auctoritate puerint. regul, qui primss lica amovendos esse Carroelitas conventibus obvulgo Discalceati Quncupantur, a provinciam Castellas; et etiam, si quos
tentis extra

SKflcatione
T.rnino

confrregatia

n cnpiamna, haa liweras vobie duximua deatwandasj ut tamen ex

contra patentes et instituin Castella ftccepissent exatfta Generalifi, ab eis tiones Reverendi visitentur.etdebitis insticludi et rejici. Item quod

tutiBJuxtaprioremregulamconBtpingantur.Siwo
BHquiexilli
ut recusaveriut, citamus eos

"rmanamnonfnbitamnsvosvestroomcioetiam
q

oopamnobiBCompareantinfraBpatium^^ummen.
Bium
con,
a

SSdeIectioni
c im.

defiituroe, mrttris li.teris uon fniaae 8 noBtra,addamn.calcarp.e-

dli

Chrontquoobedirerecusaverint. Vide
.

ourrentibua, Bt ispoute

et v
fia e
t

deReliffionia ferventina in atudio Sanc.ee

et

;;::

ao pariter hortamur, et paterni amoria etimuha ne ,n vestram _,n orgemua, vobieque etiam Slicaauctoritate
8

pr_mium

w* .r* r ^ o^ <* meream.n, devot.opervenire

:

cap. _ . Toslado m Hispa638 Ad hxc /'. Hieronymum Rubeus Generahs niam cum visilatoris potestate mni qua possit ope prodeleqat, ad urgv
lib. iii

w .<'*'9Mn(fa ,,,,. .. r..<".

r,

mandamna. ut in hac sauctae obedienti,n

cj

.-V 0len

sG

penituBextinotosperHispamam
snimadvertena

vestri

celebratione. 10 .eneralia capituli

cmtete
o-

n
B

p '",. provinoi-Lombardi* habenda ad veram observan iam feato Pentecoatea.

Exeal P cupiebat esseefflcaciasimnmadeam quam rege defensum reformalionem. eosque ab

="m

m e

J
.

m
et

d.n

nM

non ait, reatituendam ultraqnam citra montes, _ lr o tam

d H ,i's

in nn.verso

Odine

ve

partem^ in contrar.am n.t, D ra Sanctie orationes m .nesse apoatolicia non aliam deniqne Bullis ad Font.fi e mora reg.arum

efficacter mten-

nuam

ChriBUam

animarum vestrarum et popoli ut et salue De. ad landem Omuipotent.s

_d.fica.io

Uaximum

quie oriretur litterarumi

hoc, taquam,

an.mo
ortu

Geueralis elegit P.

Uierouymum Tostatum,

LuBttanum

-K

^TLtem

Ms

d.gna sunt notatu imprimis nTcont"aBtattageneraUaetoontraobed,ent,am ri iq vel convenrorum electi et aeaumpt,, p ioruu, vesl
,

Utteris contenta verba sequent.a fc

meKeimpavida,ad g erendane^aa^eU^ w
qui propl.et.cam > ad simnlanda natnm, propere

littena excnlto vTrum alto iugeuio et

Uispanm mitivam semeutem, tota

gem

^_

rnretlooaqnovieinlococontraeorumdemsnperio-

=
qnod para
al

cSSE
qua

itolnntSte

ceptaverint,

eUohab.

am p

Bxcalceatoa

omnesitem<iy.-i-"'""~"" omnes itera dyi coiob .,..,., p PC i e censuraa eccle quo^l.bet per r.p ns ira s ecclemoi e statores et rebelles opportuna p.ria remed.a

etpmnas alinque
->

anel

2
Z

ioneros,p.. S

ita.co,npesca.is;.nvoea.oe.iam

f^ a " xi,i0
;

braBW

-^r
ven,a

cum llZ Excalceatos GeneZstatorumaposloluo.^.allamencontra

qui, etsi lictle

C mus)pluribus

^Z
Tm
creta

ssuTmentem
Tundar,

(is

enim duo lantum mrorum

Permiserai^tnum.^
apud Andalustos prxser
hab.tare

in locis.

ceatorum transeunt, .u auim0 loquebatur, vei um in in s;ip nnidem lingna Bint. S.cqunnm ruina Ex- U t e scebat * inteaeriptiBCjusoolligitarJueum osciuaere am ltrt C "'^ q calceaue famil. tip lieare
i

ubi ie,orul

dre(u

eondi'

odwriui P.xcalctuti"

ord.naUonxmmTgiturmunili Pontificiie bZsPa^Placentix congregati

Lperant seorsim a CalceaUs

voleba, u

******

WosetfoZcjudieio pro

hujusmodi Keve duo contorserunt lenons

W""*ft

"'"""u, nve^irequiret. ... domic.lia ncc refugium p^ ter ei ,p^bo quidem angns ua Ac maxima.

'

Ug

mU

m provinoialea, e qu. rendi magistri eonventuum min,Bte* et vincarum vel

vatiouis voc.s et
ut

.jM
pati

ffi c, looo no=se

lndebi te

'."-; aumpto e ele

et
.

neque llhs obeihant rebeUes at M ue

et cantur, coutra natentes h bi ,arunt et habitnnt

^StdImaliqnot ^ .^.^ rttt^rrrn^tueretnr.idipsum '^^SSSS *w H

o^ ,
. .

a gene ^ ionem advorsus novnm adversus uovam Quointenmmeliusinte rit Hiapani """';" batnr quoque per

S^

prophetieam acoepe. tur> juDe pnlora.e.ur, jnbe-

i(

iant et a moveant,
_

1UOd

CapttU

Venetuu. anno 1524

refor-

qum

f%nl

vu

ff0 V o-

Ge_era,is

quam

Veterem d.cunt

-^oSS
Castell

C39

Rscauctor C

"Pf

P.

*f^

lllicu

_ atulnl .

_^ o faU

uu DE
ne .
40CTOR8
, ^Heri idem auctor Excalceahsdeber^maua

S.

TERESIA VIRGINE.

lib. iv,

cap.

^.

VOH,

* P^^emet p g
t

nt

auamvis vir esset

vitae

mte-

V D M

facnltatem dedisset ut omnes Abu , ensi qui

*?..^ f.lT amor.

amplse

qu iUe

v '

^tVomni , erectus ert), '

mo a
ri t r ia

^'im

SStSiS5S^=
.
.

annuente Pontifice Bnm.no contentione obstiterit ne plur. nam erg. a fun( lirenlur
,
: i

nmmatus m.nmonialium semperbene

.m

. nobis

exposcunt. verum

e t.nm

Quoninm vero illorum

,

P,U

w
:

e ccepere

es

animum

ejus a

nouM aUenww

^.eturbantdem^

u^srupe,^

montesconcntiunt.tamenpi

^
pr imum

(nrmentum tametsi alia torU quod ipsa na. Etenim ut opus rint p u " :tl ad Dei obsequium et Ordinis o^ulum vldebam tendere, promovere et ,uvare ntH inerementum patiebantr viri longe doct.ss.m., a e,inerem, non alia atem ex parte confitebar an buTip - tnm
,

lversum me stomachan fuit 'uuod ceTe m.ximum

ipee rebus prout poteram et ind.gnan

,

"

quod hisce

g
J
mif-irur.

3==s
,,,,5,

supetiorem meum velle videauver ari me iis qum gr.viue vidcbatur nam, proeDam m hi ila morte obligabar. eo quod 8UP eterlam quod eum amare etiam mirifice erga eum aliuude
;

Zr Z,s
ffieiXr

" ^

lectonbus suis LTJctcaTostati missionem

multominorismomenh

TlrTpAnlolus

a S. Josepho, verbis : Ven eMiseexaggeratis oux sequuntur taRoma i HispaniamTostatusfacul b t Saulus H eouustus, sicut,

debebatu, Ut antem gerere et in hoc ill. morem vfrnm fete.r, tametsi mm.me tamen quam maxime vellem,
8 .ue

esset,

hoc

i..i

3ri
vn<5

visitatoroshaherem potoam, quod

narere necesse

me

14nf,

Prodeat hoc

loco,

3.,..

,,bus cLtra Exc.lce.tOS .dvereue primitivo, Chnetl.osolyma Dnmaseum ^semper Hcet.nimo et inlentione; n.m

de q uibusag>mus
scrvpsu u

erat.

apostol.cos, qui-

g
,;, /,/,,.,,

tamquam egregius rerum

,,

^rfSES
15?5 JesuSi

glor.am cord. snppon.mus ei majorem Dei mandahs, veniebat cm chart.s ac \ttamen cnrto viros ac mulieres, ft s qos iveissethujsvi,e quemad;

fu.sse-

Ss" S^ss1t
XraUunii

::,pertecm.Hebdomade
verbis personpsi; et
.

mXm
bo,H

puiedos, . utiqe v mctos perduceret Agustis am revera eg.t

declarat S.
:

,,< n.arum suarum trad.t.onum lator existen6).Verba hxc sunt et voces Uom. III, epist. 9, not. enim Toslatus anno 1577 Tr.-etereaque nihil. Qux anno debent cred.jam hoc nim,s severe egit, non decreta fu*sRubeo ac capitulo generali
,

ille

Tostetus

taqam abundant.us mmu-

nroxmeelapsa nd te multis P litterarum exempbm. oum u dm b ino" earumdem tuas perven.rent. He cupiebam ut ea, iu manns
? enue optotissimm, egoo,rt ::uarioexaratQu,ctsinoniisqubn S

d.tm.untepmtoUB dies xvn.dua, mihi

etal.era altera Octobr, naense

;

imaP.

S.mcta

<i

Gc

nera/f, rr
/a/iii ielatio'ibi i/i-

lempora tempobu seSed conUgii P. Antonio loco suarum nolarum confundereeimaleuno in inlooo Zlducere iltos ipsos quos alio non solum traclat P. Hierony sime laudat. Sic Rubeum mumTostatum, sed etiam Generalem Patnbus. aliosque e suis Calceatis rerum xstimator GilLonge aliier agit xquus nec umversum qui non Rubeum ipsum

"d ne quam

ut

Deus

t.bi

proroget, .udes.nenter n

SSsfflsffS
*

/eniwi/i.

Ribera incusat verUs, capitulum generale lurgenlibus enuntiat mnx.me cruc.ntam sed simplici phrasi ac testimon.orum fisseSactam qod delntionum nonnulli Prsposit, Generahs velut instrumentouBi
avinn al^unos necno quc Atque con ella desgustado).
:

Scnpsi ad nnimo reminiscuntur.

te

ae

ci x ^.

nnccej. or deficiunt

,ojqu Ei-

Hispalim

r.alUOMh*9
,.l'IIM

sententiam ipsa S. fundatione jam condationum orditur Hispalensi per quadrienmum et amplius stabilita, a fundando magnee ac graves cessatum eat. Causa fuit quod exadversus Excalceatos et Excalceatas
derepente
ortae sint

eamdemprorsus Mater caput xxvin hbn Fun-

E^xit fundatum vener.m.

^us
An dalusi

ab

ipsis

ofienMone m

tum me
esset

oppidum

persecutionum

proccllffi

quamvis enim

insurrexissent, nul a permultae haetenus contia qob utpote qme tamen Lta fuil grayis atque baec ultima, lactum erat hactenus, ut quidquid
fuit

tZ:tZ7lT & uidem quia .uim. mihi

^ero potissimum
erat

^^~lJ
11
;

haoo^euim

g[on ern adire uequaterr*

est,

sed An-

hujusmodi

summo

suhverteretur esset in perioulo ne penitus quam diaholo sanconcideret. Satis ergo patuit et principium, quod Dominus inchoarat,

ctum hoc

quoque videret, !d opus molestum et exosum quandoquidem progressum et incremenillius esse,

esset,

cnpio. illud est

huc quod jam

n.re^
1
.

tum habebat. In
et

Excalceatos, ac pra-sertim supefalsorum testimomorum rioresipsorum, gravis hasc mitigata (quia omnes pene Patres

uempe te perscripsi, noLornm intelligas

t de negot.o
;

obloquiorum

reffulae illis se

oppouebant) procella desa^vut

Hi

Patrem nostrum Generalem ergo Reverendissimum

gem^os scio eos esse causam tuentur, atque ego tnmen offendere. non possom te tuoa fihos necvelle intell gere "videntur J.m nenitus a culpa libernre. Pe te uou tajj. fuisset satius si alia vi., multo
,

quos

hornm quamv.s suam P

Patr m

u am

inter nos contendimus ivissent. Multum quidem virest g t Msriauus qui Gratianus Angelo simihs contra
;

DIE DECIMAQUINTA OCTOBEIS. Quidam venerunt me iuvisum prsesertim

261
;

jHM
est.
,

et

nominatim prior

fcUCToai

V. D.

M.

Hic

si

bonus est) quaesivit a me quasnam ad fundanda monasteria patentes litteras. habeam

(qui vir valde

acta foret nec vero ITs fuisset, longe aliter resquia accersiverat eum quam venit b uc al a de causa temporis prior Pastranens.s.

am

Has quidem

P lssi virum cognosceres IHud dicere non vereor, ist.usmod, habeas, "bunuum te fore quod filium de Maq a"em

thasar,

tunc

monstravi ; sed ecgraphum postuveniretur. lanti nolui dare, ne ad lites aliquando videbat me fundare posse siquidem litteris Etenim patentibus quas latino idiomate post visitatorum
ei
;

eum

vere esse intelligo

vir

quod

Uem

adventum ad me misisti, licentiara raihi concedis, ubique locorum prout omnes litterati intelligunt, excitandi. Nullam enim excipis domum monasteria
aut regnum, nec limitem
.,

rionoiure dixerim.

quemquam

assignas; sed

Mari*i" tm

sui laude apud omnes ditus et ingenii quam zelo alia re motum fuisse ce to habe nou quanprosperitatis nostri Ord.n.s Dei et lezelus mea quidem sententia, immodicus ,

644 EstMarianus

probus ac pcen.tent,* de-

notus.Quem
:

ubique u uteris. Quin imo tale inibi praecevoce fuerit additur ut plus etiam mihi laborandum

ptum

t Ci*
fZm
eUnd

quam possum,
nec ipsa

cum sim et quidem fatiffatiu quam

vetula

fessa.

Quamquam
In-

in

monasteno

hom nem laborare scretus fuerit. Ambitione prouti d.cs, res .stas d*monem, uon censeo, sed amb.multa a Mariano proferr. quse
evaffitare, ct

accidit. Quotidie maoarnationis subii, gravis mihi omnibus prasstat Deus, cui sit in jora mihi beneficia
ffl

Interdum pessune me tionem sapere videantur. virtutem ejus habeo perspehabuit ; verum,quia quin, si
est patienter sustinui. Nec dubium c, a m, sibi gratiam conc.l.aret eum audires, tuam

quos 647 DeFratribus (CalceaUs) feci miserunt Excalceati, sermonem

inter suos ad-

cum Manano

*?

Nupe

mihi dixit

Te projecerit.

quietum donec ad pedes tuos non Geterum jam scripsi ad te rogatam

se fore

DixithicmihiPenuelamillumide3MOt?ideniim.566) vestem Excalceatorum. per fraudem assumpsisse esse a Pastranam venit, dictitans datam Nimirum
Var-asio,visitatore Andalusiffi.licentiara;
coo-nita,
ipsi sibi
se t ue,hac

ips.non ab utroque ut.quoniam ac suas apud te purgarem Z> lieras ad te darem repetendo long.or s.m, ea quare, ne idem culpas videor dicere debere. tantum dicam quffi mihi t8

auderent,

me

fuisse

illo Patre ajritur, et aliquot diebus de dimittendo {quemnam hic Sancia utique dimittetur. Alter vero

vestem eam induisse. Modo ab

indigitet,

tt

P.

Graliar
,ir

num, Mi
ffd(;

"

Excalcea os n.h.l me amorem, persuasum habe passuram nt vel vestem tuam

645

Primum

igitur obsecro

teperDom.muo.tn

Tcturam potius quam sum, ut adeo em qm angan Hoc prorsns animo per.nde s m fbfquamcunque dederit offensionem

apud^icalignoro)y*m non amplius est ad monastena attinet, sunt ceatos Quod autem auctontate visitatoris Vargasii, haec erecta mandato in his tems pra3quam habebat apostolica. Nempe a^stiraantin domibus Excalcipuam reformationem
esse ceatorum condendis sitam
:

am orummodo
hic

oculi mei Iss.sset Ep.stoabitura ac sipupillam Mar.ano viderunt nec visuri sunt. hanc ipsi nec
dixi scire

me, quandoquidem
;

.11.

s.nt

officio, tius pro suo reformatoris demandavit, licentiam eivisitatoris munus a Jesu monasteriorura tnbuit. Quod dem fundandorum te hoc rectius is fecisset, si antea

quando

quare etiam NunP. Antonio

tefore obed^ntes, misericordem

Grat.anus autem
de-

nihilorainus raulto

nec nec videre ampl.us vellem trectare cernerem, ego tibi tam tilia esse possum audire. At nunquam Dicam modo . 1 quod quam illi se filios exhibent. ve.nam da. De quod si inepta loquar, tn sentio /"Gratianus alicus
:

non

adest.

Quos ego

si

tuum .mpenum

affuisset Teresia a Jeau, orrogavisset. Sane, si hic circuraspectatura fuisset attentiu,. tassis id negotii erara ad audendura^ Neque enira ego tara projecta q quapjara bona tua venia de dorao ut a iiter quara
,

laudandu fuudandaegissera.Qua in re

Hernandez
de

excommunicatione f^"'f P. Gra tonium Gratianum, fratrem

Marianumscripsit
:

P Gratiano non excommunicationis v.nculo teneadmi.tere, quia su, doquamobrem Gratianum ad parent.s
,

Angelum prov.nc.alem d.x.^se domum suam sibi licere eum in

P.

<^ f

me m Htus.quod
H.rpt

adeo egreg e Castellee visitator, atque e semper cavit nc quid in

Andalusiae tot Contra vero visitator donav.t atque Patres
illos
est, ut, si
;

^^
e

raclacnttTbus
ad agendum bonosmos virosnon
hortatus

easdem .o.p.oe

admodum

in culpa esse jud,-

retur

Nuntium vero, ubi rem resc.v.sset, Angelum valide increpu.sse; accersitum ad se P.

mum

abivisse

ouod diceret se
is

puniendos esse. Unde mox talia dicerent, ibidemque recepu,m fuisse Gratianum sterium habere ."P udaulam habitare et couciones

non posse ut excommun.catus qu. jussu eo accessisset quare dicereturquisuo

ferre
:

mona65

e
S

nnnc

;Xs muonadeomalitiosegess,sse
a
re

:?u?am^oveant..undemihiv.dentur
m

oc

malai artes

quorumdam
Calctatorum,

tempusnon

Gratia, frater reg a eumdem grat.a "?' secretis ac multa apud al.enns est a Reformat.one u Uego qnidem accepi, non se assequ. an.mo Ouinet ipsi Calceati dicunt male habeas :ee probos tam n"sse qulre viros tam v.rContemplativis, quomm ibenter cum aem velle, uisi tu ista ?u tem videant, agere ,ant, Scilicet aliud t.b. nun catione obstitisses. adeunt ac profi Archiepiscopum hic profantur. eo quod^mox non audere poenas ,nfl,gere, tentur se profecto te sint adituri. Miri Deussc.t istnd v.deo, e t dem. Dominemi, et hoc et Excalceatos esse ac me Uradicere.dum existimo .st.c obedientiores. Non v,des fore eteris omnibus quo ea v.deo et d.co , ea qu hic fiunt ego autem amans. sanctus sis et ventat.s uiam novi quam Pnor. Tomus v.i Oclobris, Pars
fert.

646 Res

istas,

Pater
Est

ac

Dom.ne m.,
;

praesens ;

aiaMm

namque

ipsa consiuero ExcalcevoRiK Uum vero mecum 6ib num qu.bus se ,.,,( . tet posnitentias v a ,, lstil ueran sus ' nu unl laboresquos Dei ser vos, ot *.-

n on possum non

do^

>

^^

djvina .

^nn^

^^^^

cu, ,i culun >' studiorum suorum en,op ctissimismonbusacbonom

Hio

ver0 (scilicet ^^'''^f^ivideoraudivisse. miu plures esse quam jdve homiDe s qu,d , de his omnibu, De P apud quos

iW* fcngl

jamjudicaturismt,

EMalceat i S

'

262
ACCTOn

V. D. M.

too.lce.ti. omnes hujus

opinio
rei

.nnintelligo; nisi sfmus. Naraque 1 P *^* ** et archipraesuhs t

1

^^
p
s
t. t deserant

DE

S.

TERESIA VlRGltfE. .nntulumaeneraleVenetumMrtanle D

forte

<^ M
*
rat.

Idem P r0
f

^ W^^U*.

mC

*, /altor. visitatohacte-

Zrnnndez ac Vargas.Itaque

hujus J
ac

(Hispalensis))ntic o

veri raonach..

Erg* ^ oh. qu

^deseran pntia Reforraationem Eentia te parte^ p r omni ex

etiam .
cedere non potebt.

^. a n res, crede mihi,

Nam

nequ

^ W te^ ^ ^ -n^ ^
.

WM ,guidem
651 Ja wi

. ,

visitatorem m ulta */;"" lahsque wneeia q Generalisoffensionesuo cummodetationeeau CMmm0 /w a *ur am

.

tf

^^ue^^too/renei-oneeuo
.-

a.

quodbxcaitcaiu

iipseiis consenserat,in-

^^ ^ ^l

esse B. Virgtaie,

qo ne

*"

^
Kuo

^^
/iu/ mierimoniic sioncmaaig

coneiaeraiunw
Ruleui, rf/brmaliom' Ordinii iui

... ---

<.

lucum,
,.

*>>

est,
.

Jesu subdita, Teresia a

649 Vides
,

., 72
sit

quam excusabths

9^'Jfig^

h q uem

tis

qu p oonsulutsse.Emmvet oq id
-

mw
'

convent um S. Joann
ceatis

^^ ^_
illud

quod

rio

sinist ir ^darn **% ^seeritatem dem omni f dammt ZTcumex hac 8. Tere-

wmderunt

Enimvero rem,

f
J

f
t

ae rum, quod P. Gabrut Granalens, perf ventu suo

^/g&fift S.

J.^ (num

bG5)

Quid

ite .

ielicto con-

..._

assum ,,s,t,

Ordtnem suum candm toidertum^ -* B H, nnto Zongrua adplendll , r*Mh generalatus, anno

*f SSfr "" Excakeatts

'

Cnitius

inspiciamus. Erat

Ruoeo, V revo/WenliftW. sincerHm / i, frsemxm, ffBtar

^,m ^P
rlazar,

^ 12

prtnceps .Q*i& tertio, quoa auctoritate sua, colore negoMerposila Gome., > n tempora lium pro se gerendotiorum.<juorumaam Ange i um de Sa- B rum, Jesu, jam

^^TSSasarJa ^P"" Andalusiam

T

inmtatum,

po.*taw911 Le mpIWto*Carmrfar P " deM

*** TT?222TSiS-

;^.nnm nnosnJumoni
:

e oc<o,

^aiis P
Zcoos J
de

0e.l*

puniendos CementeVU concessx ad qai a reeta (lerba sunt Pontificum)

et piis abant'nec xnonitionibns

x nonnullos

l
>

TfessumsM Zamum P

va

Ca me

itarnm

mensibus reUgiosa vota substUuil quare nonac Calceatorum auctontatem

hortafou.bu^ a

mal is

resipiscebant. imo

illis

8,161 e 188). incorrigibilesfiebant(.6.d. pao.

-Jf?^ WC
f eamtula
,
t

KSm*
wli
"
y

ac

wtote.

4o t S ^,,. ,.:_, v

paslo-

c(

ex finimo

inicnlui,

thecaCarmelitanaCtomel pag. 786) e di RavenD. antica, auttouco Le sagre memorie Fabri (pag. 198). ctore Hieronymo Teresianam spe650 Quod ad Reformationem quantum ad co?nobia virginum ctat hanc Rubeus

opere

mus Gener(tm(e

mum,

si velis,

Rubei

nunquamnonapprobavit; quantum advirorum

mihi vxdetur) comobia, licet (nec immerito, ut be duo tamen jam parcior in danda facultate fuit, Verum Gene^Zn^ripermiserat (videnum. m),plura bat et quia *,.* vridemfundaripermiserat * gionts Oonumcorum ~ .;.* a* vnontp S Tcresue rationes ratione fortassepermissurus.siremexmene S.lcresise. perriunu/ o, o* v.. dissito, uti r<> disstlo utt foriasse ab longe ao Hispania ' rali, l^Tab Hispama Excalceaiisemper le,.7M amtrali suo. Excalceah semper _.i M 1inruw Coinempeconsulto Generali suo, querelx Or m aneliignotx eranl, sic^antacumquedemum universum ad Reforeaissent. Cxterum Ordinem obstrepebant et eeatorum Rubeo non erat " conslat tamen l* malionem Teresianam adigere fuerit nuntii poteslas, integrum quandonec ei plane fuisset generale ^erasjpos^Z animus, capitulum eiiamnum est, xdquod Lumet quarum vt decret auidem legitima erat, ul non ambigui tenoris fuisse, dubium vocare, approbata ab ne licet quidem in Zissevera adversus Excalceatos earum mttigatio.VoEuqenioIVlegum Carmelitanarum immerito videbanlur, utt ex

. nissimus nullus est Sed dieet f rtass sit autumaturus. 'J""'isd ictiosua netumvisitatoribus resUlmsse e Ormanetusd^ :et nem (num. 617). Hasane: POteetatem^ ne\uidem fecit, quia facend,

Jm *WP*** 0rma
enmen

in f01

m% * n atabso lutione

dig-

J%" %

^.to^ ^, ^Z^^^a^t. mv ^
:

^^mum

lebal

igiturbonus Generalis,laudabiliulxqueeon-

posse sibi

non

silio.subditossibiFralres

eum

in

modum

refor-

lectione liquido apparet

*^ ^ Non

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

"""

263 v y.
,c

MNonsat.sal <* m >psc P A cher, rigid^or etmm

.
i

!^S y^, J^^J^ Q****^^^Zw^*r.

*,

*in
<

ininexitD.Bou-

remaneret Ge\ege ut uterque Carmelus sub udo Keformationem nerali. Obniiens huic consilio et {quam scilicet n bene noscebat) evertere studens.

Kubens Nuntium, prope gnarum quam

,-roncua

Z t
j

possum llh en.m, cquidem idem facere non Ordinis Carme alumn., qu, cum Plerique fuerint loqueHan ur, causis, nbi de sno Gener.1.
.

h prLierunt

historici excusare

Rubeum

conat,

tTdam de

rMicere Teres.a .n tam cupiditatepandendoe virtntis a S. et Quasx vero, rnculpato ostens. ardui. adjunctis quidquam de eximia virtute S Teres.s

sed nos ver. tatem debuerunt ib ere calamum h.stor.ca; prohibemur et studio Btaoentet
;

adiomnlope fovendam reg-ique commenrlandam Hactenus Gallus S. Teresia3 biographus. gebat. Ejusne an mea de Rubeo sententia sequior sit, sonum recte asselers expendat lecior videatque tam Rubeumejusque Calcearam cum Palafoxio, fratrum suotos (exceptis tamen immitibusillis rum accusatoribus) quam nunlium et visitatores
;

deinde Boucher.vmdelractum iretur ! Vo.inquit

PRubeo,

mihi videtur. V.x conscenso tatem omnimodam, ut mtenderat rex II in id animum throno, Phihppns observantiam in Ordine. rel.g.osos re-ularem
t

videhcet bona intentione fuisse operatos vdum Reformatio non esset a Deo, movebat illos metus ne esse adcontradicendum, hos fiducia qua Dei opus atque lta, credebant, animabat ad protegendum
;

merentibus, ipsa Reneutris peccautibus, utrisquo et per ipsas contradictiones formatio proficiebat
stabiliebatur (tom.
I, cpist. 3,

reRnowm suorum
obrema
niam
Pio

cnraret
ibi

revocandam

Quamper-

not. 16).

impetraveratut P.

Rubeua.n H.spa-

veniret.

Dum

erat Generalis hic,

annolat P.hm656 Sicnimirum, ut sapienter (tom. III. pagMS), manuel a S-Thoma Aquinate
,

^^ ^
culpasallem
orut)
,

,c-.

fptft

Reformationi. ccenob.a v.rorum qnin etiam ut duo conventus conderet annuerat. Quod s. fierent, B e utdem observanti* limites a Rubeo po.ito.exce.deineep. Excalceati et ex auctoritatc PP. Hernendeau se untf id fecere .terato reg.s qnos summus Pontifex, Yar-asii fructum inatitut. per Rubeum ro-atu, ob exiguum Carmelitani visitatores apud visitationis, Ordini. Atque hi quidem, utpote aposto-

mi^erat S.

Tercsise,

imo
suse

injunxerat, ut

quam

lurima monialium
:

justos, sine utrorum- r*itadv.r oriuntur dissidia inter ipsos privatorum < si culpa quorumdam vel visculpa; scrutator est intenbominum adsit, Deus solus, qui fi de illis ac judicium ferre

tionum, cognoscere vias ad probandum certum potest...Hasee nimirum patientiam Deus adhibet, quos vult per servos suos perducere. Atque coronam et caritatem ad mihi sanctissimus hujusmodi, ait, controversiis is

C.U.S

crearat.

potestate, lioa munlti tenebantur ; adeofundationesficiendas petere non d.scnipsi auctoritatem oue eam petendo sum P

consensumGeneral.sadnovas

locum dedissent difficultat.bus rnen ddu xi.sent, et Rubei consensuopus non a Rubeo objiciendis.Sane verumtamen oplandum eral

estquiplurimapatituretminime amulura suum etiam audiendus dodiiudicat. Quo inargumento interpres, P.Cornectissimus SS. Scripturarum exponens luvc Angeli ad Daqui lius a Lapide Princeps autem regm nielem Prophelam verba uno diebus [Dan. Persarumrestitit mihi viginti et
;
.-

13)

iicet

summa

Angeli, vostquam demonstravit quomodo sumse invicem ament sintque caritate

in quibus
sihi

habebant visilatores; desiderabat magnopere, ul ahid auod S. Teresia de rationem Vargasius habmssetac

me

tamen inquibusdam rebus, patefecit suam voluntatera Deusnecdum

concordes,
,

mvi-

nuamRubei

Tebus Carmetiticis amice obpctendts a Rubeo dif auodaddit D. Boucher de

habet ficuUatibus, vixullum
otjue ouc/o/i-

cum

eo

e~M**
ait,
,

ceracontraria velle possint,

non abso lute

:

ilh qi

fundamentum.Verba
funnatione f indat j e s

ejuslatinafacerepergamus. qu.dem, 65. Non poterant

(otem luam,

tum quia hoc suo mueJu.modi non permittere, boousCarmel. proprium, tum qu.a neri^alde erat
!ptsus,
fecerat.

Andaiusiam Castel^mque feformaU odor.indik. per .pl.cand summam in ii. regnis mu

Xmetefficaciter, sed conditionate An^elorura irao principes si inter Angelos, os inter homiues sanc dissidia, quid rairura vel opinionum vel vohra.ubinde oriri dissensiones orta caritate ? Ita dissensio atum, salva utrinque lunbu. ftnt ut Paulum et Bamabam causa [Ac v 3fl gentibuspra^dicaretur Euangehura H). "* Petro dissensit (Gal. II, F S Paulus a S.

Moraliter,5i6-

S S

Sr

C Excalceatorum expectat.onem Carmel. Mlta U* domus nec provincialinm subducebantur sed Zt, nedum Generalis imperio obse;

X**

Augu S "ieronyraus a S. storaus a S. Bpiphmnio, et cum cantas una cuii Dec quos taraen stino
1
,

fiduciam erga Teresia ejusque filii Tereste ceHum assidue colebant. De S. unxversumdicx filiis >dem ,n est de ejus autem Andalustam profe^o in nequit. Clandesiina itta

illo.

atque

*g

HxcM*. vinctosque jungebat. seseinvicera nexos hactenus d^sseru qu* Itje ut demum videas iis depnmi adx nostrx sanctitatem
:

tlhilSTetesi*

7a\X idgenusartespotiUSCOntrar^marguu^ > dent r P c

necmultum Generali
fidisse

qut Grattanus, qui ne '%l Excalceati, Marianus ac

dem audebant
bona mf.n
u.ne,

rHSsrs
querelis

titteras

^JZo^
le

? Tn. terant

Mvidendo pr> enao

qnu e l cTioribus prmnt f t d regulam genii IV decreto cautnm, vam amplectendam qnempi.m
obstringerent
ibus
,

r.

TX

contradictiones contrad.ctoresdent. ffl t vel pru qui val.de ipsi. i-nit,

.^

cum bona tamen

snnt. intentione, adversat.

nentra in re

^J^^SXZ^

>^Vj

'

264
ACCTOftl

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
Castellam ccenobiorum : in quibus cum videret nondum esse unam vivendi formam, prout jam ante {num. 582) e S. Teresiae narratione legimus,
constitutiones
pi Andai^.
"' 0I

V. D. M.

Decretum capituli generalis PlaTeresiam centini adversus S.

hujus ad R. P.

^m,,

Rubeum

littera?.

omnibus Fratrnbus eodemque modo servandas (quas Excalceatis uno

condidit ab

legereest in Chronico, Ub. lii, cap. xli). Tres ci>consumpsit, certiocitur menses in ea visitatione
Nuntii opoiloUci juitu P.

Grutianui,

jnlerim dum Placentix capitulum Gralmelitarum celebrabatur, P.Hicronymus OrmanetoAndatusxx tianus jampridemanuntio
Teresiae provincix prxpositus, ut patet e S.
tttte-

generaleCar-

Andalusix, se cum res interea faciens Carmelitas munere illuc venturum. Spes aliqua visitatoris
ostendebatur fore ut omnia bene cederent, prout
colligitur e S. Teresiae

ad Gratianum

litteris

xxvn

ris scriptis xi

Maji 1575 ad episcopum Abutensem Madritum eodem mense Majo (tom IV necnon primarxxs mxadveniens, regi acnuntio
epist. 7),

archiepiscopo Toletano nistriis regiis,prxsertim sui ordxnxs xn CastelliB, quo loco res

vrxsidi Andalusia essent, exposuit.

et

tifS^ ZemlkleUce\
'*

Exhinc tmmestn

iniciebat P. Gratiani juventus),

e consilii re-

Septembris scriptis, in quarum initio hxc legimus Heri huc accessit P. Provincialis Observantium (P. Augustinus Suarez) cum quodam mamodo etiam venit Prior, et dein alter magistro pridie autem hic fuerat Fr. GasparNieto. gister Cunctos inveni paratos ad obediendum tibi teque cu que pec andum iu e quod ad tollenda ? cata pertinet, modo ne m alns rebus ad extreraa
:
:

^IJiPniAuausti Ormanetus,

eumdemque potestatem R Andalusios Calceatos Andalusixque universis, Excalceatis Castettse provinciahs virgiyiibus quam viris, cum
:

mrtswrires gerendas idoneo reperto, sum1 ~u~~M mam tribuit visitandi, reformandx ac castigandi
tam

tlt^

adigantur. Ego ilhs de te spopondi fore ut sua viter mihl Vldebantur e dix q sis p- cessurus ali
'

opportuna.

Non

,. hcmt raihi d,sp v

eorura responsto

Speroin Domino fore utomnia optimefiant. P. Elias valde quietusestet aniraatus.

circaNuntii
litteras.

auctoritate prxfecit.

* auo
rat,

658 Quam ad rem Sanca scnpta cumiaudead tulerit S. Teresi adregem Philippum Jesus. Gratia regcm icripicJulii, his verbis e pi s t la die xix
:

haud dubie non parum con-

Equidem, credo, modo sine strepitu suaviterque iri; quamvis non incipias, multum operae coufectum Re enim vera cordatos hic esse homines unadie. essent (Tom. judico qualesutinam istic quoque
! :

IIl,epist.S).

SpiritusSancti
tia

semper cum tua Majestate.Neg-omulta Sacri hujus Ordinis B. Mariffi Yirginis

sit

Novemorx 660 Confectis in Castetla negotxxs, mense Gratianus cum P. Antonio a Jesu tandem
in
las

.-.>ie.ufoa&

cum sollicitudineDomino comraendanti,et cogitanti quam necesse sit ut opus hoc a Deo coeptum non
collabatur, occurritmihi

nullum esse

efficaciusre-

bus nostris remedium quam ut tua Majestas id omne quod ad Eedificium hoc stabiliendum pertinet,probe Ordine intelligat. Anni sunt quadragrinta quos in et perspectis rebus omnibus, clare cohoc vixi
;

Andalusiam proficiscitur ubi Rupeculse incoomnium primos invisit et novarum constitutionum codice donal,secundum quas vitam, usque ad id tempus nimis austeram, imposterum more reliquorum E xcalceatorum ordinent. Dehinc
;

fj^ y. ^*"

gnosco, nisi Excalceati suum sibi mox habituri sint provincialem, damnum ingens fore, nec fieri posse ut ita perdurent. Quoniam vero hujusce rei
potestas penes te est,

Hispalim advehitur, gratissimus S. Teresiaj suismox que Excalceatis ibi degentxbus hospes.Initur consultatio. Lenitatem suadet, de modo visitandi utijam pridem per litteras fecerat, S. Mater
Teresia
;

at

Marianus

aliique severitate

utendum

pronuntiant. Posterius

quem

a B. Virgine nostro

Ordini fautorem

datum

video, arrogavi mihi ut id

a Majestate tua supplex petam per Domini nostri et gloriosae Deiparae amorem. ltaque jubeat Majestas tua

rem hanc fieri nam cacodaemon adeam disturbandam nullum non lapidem movet, quam:

hoc consilium capessit xxi P. Hieronymus Gratianus diemque condicit conferat in Mitigatorum Novembris, quo die se conventum, litteras Nuntii promulgaturus. Dictum factum. Ecceautem, ubi advenit P. Gratianus cum PP. Antonio et Bartholomeeo a Jesu, ac
;

quam

nihil inde mali metuendum, at potius quidsit.

in F legipublice coeperunt litterx, tantus oritur motus tantaque vociferatio ut iS.Teresiae conventu

quid boni sperandum

Agetur autem praeclare

de nobis, si in his operis nostri primordiis id munus deraandabitur P. Excalceato quem F. Hieronymum Gratianum vocant, viro mihi jam pridem noto,
juveniilli

nuntiatum fuerit monachos in armis stare, obseratas esse portas, occisum Gratianum (consule
tom. III, pag. 215). Quibusilla trepidare ccepit ut Officium divinum auditis,adeo recitare vix posset. At pacem animo Dominus ipsa reddidit, hisce eam alloquendo verbis, quae mulier modic in retatione quadam annotavit auctor fidei, timorem pone; optimeres agitur. Dicit

P.

Emmanuelem,

tisque a

quidem, sed talibus praedito dotibus tanDeo operibus multo cum fructu adhibito ut eum credam Ordini huic nostro promovendo natum. Dominus noster negotia ita moderetur ut velit tua Majestas petitioni meae, quae ad divinum spectat obsequiura, concedere. Pro illa autem gratia qua me dignatus es, cum Caravacensis monasterii fundandi licentiam dedisti, multoties Majestatis tuae

manus exosculor.Per Dei amorem supplico

Chronici Sanctum in hujus rei memoriam ordixn nasse ut festum Prgesentationis Deiparx, quod in suis moxxi Novembris incidit, cetebriori ritu %nnasteriis agerelur. Sunt eliam qui asserunt, u,cap. ter quos P. Fredericus a S. Antonio (lib.
xxvn), hinc ortum esse
resianis

ut mihi ignoscas audaciam

meam
;

quippe

quam

morem, a monialibus

Te-

nimiam
non

jam animadverto quamquam credo quoniam clamorem pauperum exaudit Dominus, cujus tu locum tenes. Talem
fuisse

pridem

servatum, quotannis eo in festo

fore iraportunam,

vota

sua renovandi, uti indicat Ven. Anna a Bartholomseo apud Henriquezium (lib. iv, cap. S.
xn) his verbis
Die Praesentationis Doininae nostrae, Sanfactis in capitulo votis ad imitationem nostrae quae nobis hujusmodi usum reliquit, etc. ctae, quamvis postea susceperint moniales ittse consue: :

Majestati tuae Deus quietem, ac tale vitse spatium concedat quale assidue tibi ab ipso posco et res

ChristiaD

fidei requirit. Scribebam xix Julii. Indigna Majestatis tuce servaac subdita, Teresia a Jesu. [Tom. ll,epist. 1.) 659 Novis igitur muneribus exequendis initium Gratianus fecit visitatione Teresianorum per

tudinem Fratrum sui Ordinis, vota renovantium ad festa Epiphanix Domini et Exaltattonis
S. Crucis.

661

Ad

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

cceptamque ab eo Hispali sucut redeamus, en quomodo rei msitationem Chronia Turbis porro enarrat auctor C essum Sodorensisepiscopusftfe guo mtm.566),
661

265
iUCTOkl

Ad P.Gratianum

viderem putabam namque me, hancilligaudendi materiam dando,aliquodDomino obsequium prsestare,quod essetmeussuperior. praterhoc, eum quam
:

V. D. M.

maxime diligebam. Verum, cum

dictas fundationes

in *erveniens

compescuit, strepitanita pridem redux, cujusqueproponendo iis ob oculos damnum te8 Nuntii consilium, justiprium statum rei, aequum illius in tres viros regis, exiguum fructum

Roma non

perfecissem,a fundando aliquantisper cessatum est, vel quod Dominus aliquam mihi requiem indulgere
dignatussit, vel quod cacodaemonem malehaberet
tot sedes in

quibus obsequium Domino praestaretur,

:

tiam iracundi*

dum

tot

aliis

satisfacieudum esset,

displicentiam, Priepositi Generalis

Pontiticis,

mentem Summi

tum

esset,

vulgairam plebis, quidquid hactenus crediturae, coelestem denique firmius

hinc inde fundari. At satis videre fuitid per Rever. is stetisse Patris nostri Generalis voluntatem non eum per litteras rogassem ne mihi namque, cum novorum conventuum erectionem pra^iperet, in

vindictam,

ccenobium, in provinOrdinem universum provocarent. Mariaciam, in certior quid ageretur, nus 'autem, factus mox assistentem quibus accurrit ad archiepiscopum et ferendum venientibus, lectisque iterum ad opem solus obedientem se prsestitit P. Joannes

quam

in se, in

litteris,

notitia Euangelista, subprior. Lata hinc fuit rerum Joannes de Padilla, qui Nuntio Madritum ; unde emisit stimulator aderat, plura pluraque identidem donec tandem Observantes, apostolica

illareseminime mihi morem gesturum rescripseis fundari cupiebat quot rat. Etenim tam multos capillos. in capite haberem iwyium a u jam lnae GenerailJ fiu . 664 Porro, antequam Hispah reverterer, (in quo par et aequum 6djanimum e capitulo quodam generali laudaretur quod videbatur ut approbaretur ac factum esset incrementum) ab aliquod Ordini est, non ejusdem diffinitoribus mihi injunctum

fulmina

modo ut nullas posthac novas erigerem sedes, eligerum etiam ex omnibus jam erectis unam mihi

ve-

obedienter visitationem spe praeconcepta dejecti, B licet initio, at paulatim faadmiserunt ; et invitas reformationi, in quahodieciles aures praebuerunt

viiifiifionM
inififui'-

dum perseverant multa cum laude. coepit P. Visitator 66* lis itaque partim placatis, rebustemporalibusacspiritualibusilliusdomusprovel cegrotante priore spicere. Vicarium pro absente subpriorem. Quaedam officia opportune
constituit

rem.inquadeinceps quiete viverem.necquacumque Quod certe velut carde causa illinc egrederer. etenim nulla est religiosa quam proest cer Ordinis necessarias, vincialis, ob res ad bonum alium (id est ex uno monasterio ex uno loco ad vero gravius mihi ad aliud) mittere non possit. Id Generalis animo a me jam erat quod Pater noster
:

curavit capiExcalceatis demandavit. Observanda reformatione decreta, hisque tulorum generalium de prospexit. quaxlem addidit. Choro orationique

sine causa et immerito; esset alieniore, esto valde suspicaces homines eum suas ra

sed malevoli et credebat.Quodcerte partes pertraxerant, quibusille

valde

nova

Modum

posuit egressibus. Publica delicta dedecore. Ordisuavitate castigavit, secreta sine cura in se suscepta. navit notitiatum, tironura applicuit, quo eos a dissipatione

cum

testimoma, et quimomenti rebus, tunc producta et dem in magni Domini videaprocusa sunt. Ut vero misericordiam Majestatem non derelincarissimaB, illiusque

me angebat. 665 Adhec duo adversum

et

caiumnio

mc

inimicvrum

Juvenesadstudia
tatus est.

tis.

concordiamque horaverteret. Seniores ad pacem

intenta,P.

provinciam Dein mente ad reliquam Suarez, Andalusiae provmAugustinum

:

desiderat, qui ex animo illi servire nullura me inde dolorem, verum vobis, non modo gaudium summum et accidentale quoddam

nuere

eum

dico

etiam

ablegavit conventum cialem, in Ossunensem novos creavit in S. Joannis a Portu Exacense ac Joannem de pnores P. Joanuem de Penalosa et P.
las infantas
;

sensisse

ante arcam

Davidem regem adeo ut jam non mirer euntem saltasse etenim tunc Domini
:

alios

item in

aliis

ccenobiis,

sicubi

Antonium nostrum navis pastoribus eratopus. Tum Joanne de los Rios misit qui suo noa Jesu cum P. totius provinciae exigerent.Hisce
"

pro raagnitudine ouidem ipsa aliud nihil facere voluissera nara intra rae sentiebara, ac tegerera, nesciebam. illud celarera

gaudn
:

Ld

quoraodo

Cuiusrei qufenam

sit

causa, scire nequeo

nam

mine obedientiam rebus, tanquam quae

in

detrimentum ac dedecus

viderentur, nonnulh occursui Ordinis vergere sibi persuaserunt PP. Petro deCota, pnon rendum rati, priori UtreCordubensi, et Ludovico de Navarrete, petituri a Summo rensi, ut Romam transmitterent, visitaton Pontificerescissionem omnium litterarum Chronici (lib m, cap. xliii, auctor

et contradictioinaliisgravioribus oblocutionibus sum versata, sixmle aliquando nibus, tn quibus una taraen earura quae Sah.ctenn.noi n.i calummarum, satis gravis et de me sparsa. erant nullibi fundandi illa posthac

h^arais e

at.

C*terum
illa

nhim to

nisi

Generahs Beverendissimi Patris

datarum.

Hxc

/nferim S.
Fundoiriii,

num.l, 8en0). Gratianus 663 Prius autem quamhanc

.

visita-

et displicenti.) ind gnatio accessisset e^ erat quietem, et tranquihtaU, hf afferebat exoptavi, vitam pers^pe ac res quam ipsa ria taraetsi qu hnire meara posse in quiete chce

max,mam

fundationi num. 2), S. Teresi*, adhuc Hispalensi brevifafundationem Caravacenscm intentxet ex Italia allatum ciendam curaturx, decretum et amplius cursus erat, quo per quadriennium Ipsam de hoc ejus fuit interrupius. fundationum suas alloquentem audiamus
decreto moniales

tionemincepisset (uti

liQ^etom.IVepist.ej,

id rainirae PecUwnt.nt d psura procurabant, fflictiotalera sesehacrationemih, co-itarent, sed nullapossetdan raajor;

UbriFundationum capite^vn.

Intellexent.s, otf,

nera dare ^rbitrarentur bona intentione ad hoc etsTfortasse aliqua alia faciendum moverentur. m o X mffl m.xim rae recreabant 666 Subinde quoque contradictiones quas in funda, et ill oblocutiones experta sum, quarum .lim ionibus illis conficiendis proficiscebantur, .1 ex
i

qua

ji

uier\tit$ime

loleranti,

Reverendishasce fundationes non solum annuente

verum simo P. nostro Gcnerall factas esse, posteasubprfficeptoobedientiaBjubenteetmandante. nova ahqua solum, sed etiam, quoties Neque
hoc

etiam

nuidem e bona intentione At causa ortum habebant.

certe

tale rae

nllo e

summopere sese hac sedes ac conventus erigebatur, Etsane,manovaerectionelaetari, mihi scribebat. omnibus meis sentiexima quam in laboribus re gaudere bam, recreatio erat quod illum adeo hac

sequitur fructu

hoc qu.ppe
,

IpW

hpt ub et

hodie. cras Ulud

tur,

et

posteamale loquentur. Deusmeus, qui immutabihs

et in
.

^ ^ bod.ej Tu vero,
es

io
'

soeculum

benedictus.

, osque nem usque 4

s.ne fane in fldeuter fideliter serv.t,

.,

Quwq

^^
*tern
Baptista,

^ ^ u
tern

et placet e P

//#m intelliqeiur

ewc .

amio 1576
Sancti
;

Jem Hn latinitale donabo.

669 Jesus. Grutia

tneunte ttfteiim mfelfc

quas mo-

vivet.
;uiium
offer-

J,?ala~ar provinciali

Zisimulacprxdictumdecretu^ sigm Castellx, S. Teresue

semper Ex quo in hanc c.v.tatem Hispalim tecum Amen. quater ad te scripsi. Pluries id non veui 'ter aut patrese capitulo reversi mihi dixeruntte Mantuanos visitatum non affore, eo quod
Spiritus
sit

^
,
.

DeQ

d res

llla

prospere cessit.

IM

*<*

f ndand,s

scripsit

tmm-a,

imperaret,

"'"7 lu^mXle^n null tmpoae

r

=
;

Superioribus monasteria fundata

feci tria hoc anno litteris certiorera te Veasi scilicet, Caravacs : esse

? Tnanne ft

et hic

fundationi operam

Jj-Jj^
***^"
*ifici

libeHatem

Habes in iia egregias Dei ancillas tibi quidem priora reditus habent, subiectas. Ac duo propnam tertium non item Licetautem hoc vero habeam, spero tamen fore nondum

domum

hic

utDeo juvante

fiat.

Cseterum,

cum certum

mihi

p.
Zeretur

sxperalias Utteras

Decem

mmtemsibiprimofuisseu V

f^ZZZe
*W**

Beve.endiss.ni PaInjunctura enira raihi est quo jubeor noltri raandatura, sim mansura, omissis in qua perpetuo P mum eli-ere dicunt per Conc.hum quia
era.

&

tecura habitalicuisset, inquit, jara

meis epistolis in tuas manus venisse, sit aliquot e qua raeraoravi, singillatira recensere. omitto illa colloqurara hoE temtibidixi quan tum discrepent (Grat.an. ncmpe (Gratiani nempe ac Patrura Excalceatorum Patrum Excalceutorum ura rum istinc accepi. Sunt i. ver. Mariaui) et nuntiaqnse ad rerum substantiam pert.net. quod
tni

illorum qui se maxime tib. dicere audeo neminem hanc iis laudem pranpere. Quofllios profitentur, sunt ut tuam gra-

filii

et

"iamautemmemediatriceusi

penUu fundat^ibL exeant claust is Sidentinum raonialibus vetarine adventus mei, quibusmeus adversarii illi
Scilicet
ff ravis

raajori est jucunuitati reddere ; quamquara in mihi Equidera tuura cmnobium quam sperare ausira. quas epistol vellem quasdam ob causas,

accidit, arbitrantur

egregias se mihi pcenas

adire

hanc unam.quod tu committere non expedit r r*ter meus^omtnicttsBawe^; istices etPater iste

non anderecuperarent(uam ipsi ad te scnbere impens.s. deprecata fui quam potui hant),eosa te Dom.n. neetn facio. Per sime quodnunciterum aliqu.d meffi mterda illis veniam, de amorem, causa cur te de ventate oni Nulla enim est existimotacere me nonposse "iatum velim quin offens.one Patris mihi carriss.mi, sine Dei actua, adversaretur mihi non

am

nempe verum hinc ne

:

Lo etiatnsi ea reticentiaDeomaligna. Quando statauam

totelligo
,

proficiscerer,

vetuit P. Visitator,

cuiusnuncmajus est nescio. Me sane mi nostri quae res quorsura evadat, illis reformaplurimum reficeret, si modo a molestis Deo id hactenus non tionum turbis quiescerem sed
;

imperiuraquamReverendissi-

tamenvideretur perfida ac quantum debeas , m us coram Domino, videbis ego spe m h,s rebus a Jesu. Hao Teresi* fi liffi tu

sustentor

placuit. lnterea spoudet

nus) fore

mihi Pater noster [Gratxaproximo vere abire mihi liceat [tom. ut

non defuturos qn. contamen quoad potero ratrTaadtereferant faciam audiant, meque, quam^u t omnes me ita loquentem an.mo non iutelligant quicunque
:

diuTixero,
C70

ita

silltiniqUO.

III,epist.Q\). de fratre suo ScrtbU mriui 668 Dein, interjectis nonnullis od Rubeutn Joanne de Ovalle, aliisque sororio
littera$,

Laurentio, r Quod ad res monasterii incarnationis, a Cruce me scribas velim ad Isabellam

antea ad te scrips. de demandarat.Ex P. Gratianoadeeaccereito Nuntius .njun-

Jam

quam provincm nnnm

. .

Gratian*

ait, attinet,
ei

; tempore jam

audieris

denuoeidem Patn
,

hic

quam
bere.

ibi auxilio esse posse,

Modo Deus alterumve Kuntium ac Patrem nostrum ad unum omuibus annum servet incolumes, spero rebus si vero cuiquam llloiri quam optime prospectum stat rum raori obtigerit, actum de nobis erit, dum Reverendissimus noster in eadem qua nunc sen:

ac reapse in id Pontificem Maximura, llegem,

magis incum-

e tp E.caiceatos Excalceatasque e um esse ut cerUM.me.no, ciamAT.dalusiamvisitet. Equidem Grat.anum h nc An^ quidquid aliicontra dicant, potuit contentione recm* ? visitationem qua quam magnas mo eioue in re utpote nihil aliud f.,r m sibi nahuisse

ovn-

estias

ana:;ra.consentientem
Ite
isti,

suum, regissecretarium.
si

autem

confecta,

m.m

credidissent Patres

cum

nullius

tentia
ret.

quamquam aliunde rebus ; In Deus. ln pr^sentia mihi animus est ad Reverendissimum Patrem nostrum Utteras dare eique ;.. ., m ... ... obsequi nemne ego etiam magis quam antea nh,,,,! nempe hoc eeo
:

nostris occur-

totum inter fratres fieri dccet, nmoperam ' meam in Certe meamin ec aequum eiu tum quia quum e.at ut UCUC
rari, rar.,tnm

.^i"-^
Mc r
P

Uff^jgJ i*"g

sumraopere cupio

meretur. "Vehementer me quae nunc propter malascriminationes sollicitant ea ab illo fieri video Qusenam fuerint illx res monaet ille

huc ffl seraper, exquo bucvemm. tribus optime semper, ex quo ad te scripsi, vjro s meritis, tum quia, sicuti
ri ingenio litterisque

** ^T (le n ^mmus.de DO bis de

tn
:

^
!

r,.

pt ante . qng
se

ex his sterii Incarnationis, partim Gratianum verbis, die xxvn SeSanctx ad P.

intelligi potest

boliem Castellana provincia nostra forent virtutem facer dicimus, esse solet e necessitate, ut sistendum par

Quarevoluissemut, cum

ad

ptembris scriptis

Nunc mihi

visa fui aliquam

runt, dispexissent cui id bono.

Ex

alteratejnen
l

habere caritatem. Quantumvis enim ecerba mihi

accidit absentia tua,

partenonmagnoperemiror quod

ipsos

*
b

permensem

ferrem,

eam tamen libentissime adhuc modo reficias monasterium InP.

per hos au visitationum ac novitatum, quot ut aliquo^c

nostrapeccatavidimus-.faxitDeus
proventu nostro
!

carnationis. Si

tamen

Joannem {nempe

S.

Joan-

Valide siquidera

^^cut^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBBIS.

M
tccroat

cum visitator e i A Ouamquambodie, consequi vinon tantum inde dedecons 2? Ordine, ut Gratu effecens

proprio nostro

a te injungi quia corapatiebaris magnis laboribus quos ego (parvis tantum patiendis par) in hisce
fundationibussustinui; adeoque quietem mihi a te concessam, non pcenam, eed prsemium esse. Sed enim, licet longe alia via mandatum ad me pervenisse video, valdeequidera gaudeo quod requiescere

V. D. M.

detur

atque equidem spero, si intelligant, fore utfehcibene tecum esse illi tlo ad te Gratianus, hanc quara fiant. Scribit r cuncta aliud quam gratiom ardentcr exopians, nec
:

dico

Sbi g ratuin facere

Pi
t

et obediens filius tuus

haben

cu-

tandera aliquandomihi liceat. 674 Interim pro magno meo in

te

araore, quan-

quam primum
yoleril,
pfl

cbtem-

jtariano

Domini ita sint, per amorem amas, Matris ejus, quam tantopere pt rforiosi Gratianus ut ejus causa* auamque etiam sic amat P. atque obtestor ut Lic se Ordini aggregarit, te oro

6n Qu cum

nostri

tumvis animo recreer, non potui non ttgre ferre inobsequente, ita rem hanc de me, quasi valde actam esse, ut P. Angelus potuerit, me nihildum
sciente,

diurom

ipondel;

eam

in aula divulgare, putans

me

acerbis-

ei

oarum
li

pratentarum culbenigne respondeas, eumque, rec.pias, quaoblitus, in filium ac subditum

verissime
nisi
est.

Perinde etiam est de misello

se ipse

lllo

Mariano,

quod interdum
si

non

intelligit

scripsit resime eaarfici. Atque adeo idem ad me in curia Sumrai Pontificis quteri medium a me maguo mihi foret posse quasi vero res isthcec non Knimvero, etsi hocquodtu mihi prajcipis,
:

undenecmirarer

ad

te scripsisset

looge alia ac

enim suam mentcro habet in voluntate. Declarare profitetur numquam se in non recte novit ; sed offenderet ut te seu verbo seu facto
animo habuisse
conatur res ad Ouoniam autem daemon omni ope sententiam, ejus improbitati assisuam detorquere

levamini. in mentem quidem foret laboriosissimum, tamen ne nec unquam ut obedire desinerem mihi veniret
:

velim Deus mihi det locum

in

re

quacunquc

tua3

gnandum

est, si

quid ab utroque

illo

Patre, neutro

B tamen
frtcatur

volente, factum fuerit quseso, filiorum propnum esse 67-2 Atconsidera, ignoscere et errata non attendere. errare patrum Domini nostn amorera, lterum supplico tibi per causas lianc mihi gratiam a te vide quam multas ob causas forte istic non intelligis fieri conveniat. Eas nos muliercul* consilns
sicuti

minus

recte.

voluntati adversa acquic.cendi. in laboribus, sollicituteste Deo, dicere possura, si susac murmurationibus a me dinibus, srumnis accepi, non aliquod umquara levamentura tentis quam quia sciealiunde profecto me id accepisse vol.mtatem tibique gratifiexequi

Namque

veris^irae,

bam me tuam
cari
:

conquod ipsum nunc imperata tua faciendo in opus deducere llsec equidem jam volui sequar. festum Nativitatis Domini sed, quoniam prope erat moderatoribus aliter visum fuit, longissima,
:

ego

hic.

Licetautem

dandis parum apt* simus,

at interdum

rem acu

videtur nihil mali orin tan-imus. Mihi quidem boni proventurum, si in nosse, sed potius multum praesentes adessent, Latiam receperis illos, qui, si tuos abjicercnt (neque libentissime se ad pcdes hoc veniara dare recusat), sique

ac via valetudiuem meam judicantibus scilicet te non velle Proin adhucdura Hispali in discrimen adducere. propositum habeam hinc profiquamvis

remaneo,

transierit ciscendi simul ac hiems

satis raihi convenit

namque non

cum
ut,

mum

autem

te oro

gente Andalusia. Pluriquemlibet in locum me

enim

ipse

Deus

quam pacto innotuerit oranibus cui tu procurari a subdito tibi fiho, reformationem Sl plures ignoscis. propterea non sine voluptate
:

jucundura

tibi

Bt

scribere. Qu.ppe recepero, non omittas ad me jam habeo negotia (quod sane tuo, quoniam nulla quam gratissimum), ne mei te deincepa

me-

mihi accidit

oapiat oblivio

id

ra? Unde nimiruni quidem processent isthaec telligant universi, si bene consiliis momtisque reformatio,tuaidopera, tuis placere, duramodo sciatur tibi hanc rem Et fieri plura de hoc arequidem tota plana erit. Volebam nostro C o. u mentoscribere.Supplico autem Dommo convemat raea faciat quid maxirae ut intelligere te nihil apud to perfccere. enira verba jara dudura si verbis aberrera, Bene equidera securasum nam, hic aberro. P AntoniusaJesu voluntate taraen non qne ao facere licet et ipse, adest, nec potuit aliter eraaad te defendere se ccepent. Lit aluPatresilli, futuras, u t tandem de raeis

raunus committi po=,essentquibusid reformandi quoniam, ut apparet nemo sed set aliter sentirem dotibus (quod certe isdem ac Pater iste insignitur quidni si virum videres), sciote etiam dicturum,
delectari ostendas tali te subdito
,

bendum non

erit,

quod tamen me quandoquidem, te

culpa. adscnlicet scnptio-

nem

causa 675 In his

mei solandie omittente, ego certe a litteris dandis non cessabo. ad te

terris

nemo

intellexit

umquam

aut

conqueritur dt
dictii

modo

intelligit

per

decreta

Concilii

m**W*

faait-

que adverta-

adimi m.ttendi rebus Ordims, aliquorsuraraoniales pro utilitateac Eqmdera pro luriraa3 possunt occurrcre P q ua3 (quippe qu* simad mhil utimeipsa hoc non dico
apostolicas potestatem
praeposit.s
.

riorum,

i8

et

non solum

in

ccenobio

fruar, nuiete et otio aliquo totam vitam exigeintelligerem, in carcere ^acere ne de praBteritis ullura ha^l bentissirae), sed

quocumque, ubi F sed etiam, modo id tibi

beMScrupulum. Etiamsienira fundatura ivi (alia rwtoerant. taraen nusquara potuisse ^uTeraquarafundationiscausaire menon pra^lati scrip to mandato

patenteslittermm hi

Scuum
Scrmissu.

est)

absque

scribit, felicioresforsan sentias ut con^mU omnibus hisce qua, dico, ita sicut potest et opoitere Perficiat orania Dorainus,

lta per P.

Aogelum

raihi licuit

Veasi

Vld
itjwo

vero accessi SrSravacminstituereccsnobia; huc nunc qui interea earadera ac iussu P. Gratiani, non uterehabebat, licet ea

e/ui

673 Jara novi

rale

Hbtnter,

P.

Ulloara cura pAngelus provincialis ad P. Putans vero ,s r em cepto ut mihi illud significaret. emra Patre, i.ti raolestara fore (nec

vetuit

mandatum quo capitulum generaiserat domo excara. Huo illud ne

uotestatem a Nuntio G crimen mihi impegit Ts^hUominus apostasias ?u excoraraunicatam P. Anacmetraduxittanquam mihi e. indulgeat. Nosti ac testis

lus

istam mihi procurarunt nisi ut mihi affealiara ob causara id retmebat. raandatura penes se rent molestiara) n audivissera, ante ra e Equidera, cura aliunde deeo da seraetpauloarapliuscuravi ut meaa quoad possum res ip b a autera tibi certissirae, voluptatique mihi lJEtiti iutelliffere maffnae hoc - tu ipse P er litteras raandatura
,

concordim te inter et ipsum auantopere seraper tudu eique gratura facere B staDinenu insuaarira obsequio non adver-

cui

Deus

2Snd

^^

SSff

istud ad rae misisses

hoc mihi unde perspexissem

*A TT
1

TERESIA. VIRGINE. monasteriorum fundationibus D ouidnam in horum ad Dei laudem etenim Patres Societatis Jesu, virffines, sanctissime Dominus fecisset; U S nobii afflixit atque ' m rfudu; i. modum persenptum qui rei huic semper auxilio et subsidio, qua poterant, T1 : e n eT me ?' declaraverant. F t hse quidem, uti ad fuere, hac eis ut eam a priore ^fJulpams^ipsisad^ribunt 678Egoautem, ut pium harum virginum desi- i> */ v culpam s. fu.t, Exca i ce aquodque jam e londeriumetfervorem pe.spexi, conquirerent, magno uis aiius e CarOrdinem tufaZtio fuisse ne q e-inouoB Virginis illarum exc.p.at. Inillas mota fui, bonoque earum anoOrdine Confessiones pietatis sensu erga eU istarum derCc ,n. morem gerere constitui. Cognito vero Ivebementer moniai.um dum ex proposito nonproculVeasoabesse, plures solito meprater i>anem acc.p.unt, locum cuee ab istis nihil poss.t quantum e litadeo^excruciantur ut me non illuc conduxi. Nam,

DE

S.

mo

L^Ti
IZl

Jj*

parte

cumraoniales
teris

ac propen.um

**"" *- "fluiur.

miseren. earum non summopere afferat, hisce malis remedium G76 Deus mnibus ,ncolumem.

aonos servet teque uobis ad plurimos huo venGeoeralem ^ominicanorum hodie

iXi

quin facile inter apparebat, non dubitabara Unde statui, Veasensi fundatione nos conveniremus. quam primum conferre. Sed constabilita, illuc me Dominus aliud facere decreverat, omnia

quoniam meapropositaetdecretaparum juvere

nam,quera-

admodumjamantein commendatorum est ip^a concilii

Deus per mihi debeas. P.xit illam promerear. felicitatem

Hispalensi fundatione dictum

licentia

non

satis

Cemvidebisquid
Sta

Liser^ordiam suara ut

nendo

tu ac filiae ibi supphmores H vero subdit* impertiaris quam cantut tuameisbenedictionem Hispali, etc. [Tom 1, ego mihi quoque a te exposco.
:

socns tuis comReverendis Patribus meis, utmeiin precibus su.s sint meplupimum

ideo, interim dura illa tempestive data est; atque (quamquam ipsa llluc me conferre impetraretur, res fuit. Fatendum tamen plane decreveram) intermissa dum Veasi de oppidi illius situ inquiest,

me,

illud satis remotum esse, et rerem, intelligeremque viam adeo difficilem esse hinc illuc proficiscentibus visitatum abirent, praelatos etsupeut qui moniales
riores

maguara

in proficiscendo
illis

oporteret (quod hauddubie

satis

molestiam subire E non displiceret)

,

epist. 13).

inchoandam animo proad hauc fundationem

tamen bonam Caravacensibus illis spem Julianum de Avila et Antonium Gaiilluc sese conferrent,
et, si ita illis

Pe d
G7 9Quia

J--KJ*
e(Amnio G a,m

dederam,

P.

XXXVIII.

Caravacae

duodeci-

tanum rogavi,

visun quid-

mum

virginum

Teresianarum

nam

rerura esset,

videretur, coepta dis-

soluturi.

Sancta non praesente, inchoatur monasterium. Ipsa Hispalinovam

monialibus suis

desperatamet

rem pene Hi Caravacam cum venissent, non quidem depositam compererunt,

sed ex

domum

prospicit.

erant moniales, ex parte earum qu futurae qua tamen una res omnis parte D. Catharime, a suaillas iu quadam aedium dependebat, quaeque

rum parte, tamquam si jam tum

in claustro rel.gioso

FuniaoO>ravacenu,

Rubeum, qua suS. Teresi* ad R. P. Xliperiorem elausimus paragraphum, scripta ejus patet, initio anni fuit, uti ex ipso argumento Carmeli Reformati 1576; posteaquam scilicet adierant ccenobii Caravavirgines possessionem C censis. Caravaca oppidum est antiqui regni Murmiraculociani, orbi Christiano notissimum ob Papebrochius noster, Vitam sam Crucem, de qua specialem edidit S. Ferdinandi regis illustrans, dissertationem (tom. VII Maji,pag.2>Met seqq.).

T? fristola

Ipsae vero reliagerent, ab aliis secretas fovebat. constantes erant, ac proposito suo e-iosa3 adeo in de facto futurm prssertim du* (ee, inquam, qu* Julianum de Avila et Antoerant moniales), ut P. pertraniumGaitanumusqueadeo suas in partes

xerint, ut

fundationis priusquam hi inde recederent, illisque conietabulas et instrumenta confecerint

f

ctisadme
et

suo absentis nomine ac mandato fundationem S. Teresia hoc modo describit capite xxvn Interim dum Abul in S. Josephi agerem,

Factam
:

ibi

vero tum placuera mire harum, tum soli et oppidi bonitas possent, eam depraedicare et dilaudare non ut satis extollebant operamM n^sed et itineris difl&cultatem satis ut vidi con- rmt(bMi 680 Ego vero stipulationis tabulas commendatorum facultatem

contentas redierint, virgines illas plane

:

gaudio delibutas relinquentes

ipsis

fectas,

ipsam tamen

ad Veasensem, quse jam supra descripta est, fundationem peragendam jamjam abitura, adeo quidem
ut nonnisi sarcinulse nobis conficiendae esseut, quibus ad iter necessaria iraponerentur, venit ad me missusCaravacahac sola de causa nuntius, cum
litteris raatronaa

aquodiutiusdififerri,

bonum Antonium Gaitanum

laborem-

quodismei causa, omnem difficultatem etiam qucd ipse que libenter suscipiebat, tum iUuc, ut tunaau socius rem cordi habebant, denuo posset, aman optatum adexitum perduci et perfici
davi
:

cujusdam cognomento Catharinae,

et quocircahis solis isthsec adscnbi

:

quibus mihi

treshonestas virgines, postquam cujusdam Patris e Societate Jesu concionem audiissent, in domum suam se subduxisse, nec ante ex ea egredi decrevisse quam illo in oppido raonasterium fundaretur.ld illascredo cum hac matroilla significavit

non contuli.se fundatio debet nam, ae convenissent, ego certe et cum fundatoribus et 10 parumlaborassem.Dixiergoilluc abiret, aaeui latamrotamaccancellosindomo in qua commoratur, usq esset possessio et moniales
si hi illuc se

>.u

na sic tractasse et transegisse; haec enim erat quae illasinhacfundationeperagendamaximejuvit.Erant

hae e primariis oppidi illius nobilibus prognatae.

dum proprias
:

et

commodas

Una patrem habebat Rodericum de Moya, insignem

Dei famulum, summaeque prudenti virum. Simul inter se tantura facultatum habebant quantum ad simile opus inchoandum satis erat. Noverant adhaec

caret. Quapropter ea de causa ad uti jam ai^. heesit nam in Roderici de Moya (qui, 3e erat), cum harum puellarum unius pater nobis de suarum partem hunc in usum libenter accommodabat. set, omnia hsec ad aliquot dies et ego i 681 Cum vero jam facultas submissa,

ow aedes invenirent, dies plures

procinctu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRUs.

rocinctu
rtm0ti

269
*rrTnni V. D. M.

Tr
A

alias

lSe~ mu
Ui

ut commendaconditionem hanc additam esse, ipsisque moniales subjecta esset, toribus domus xoiiu ^ f .in mifim insa consentire in quam ipsa obedien am DWtarent"

jam staremutilluc abirem,

intellexi inter

licentia

non arbitror nobis amplius agendum esse. Pulsanda autem est campana adMissam pro adeunda
possessione; nec necessaria est bencdictio ecclesiae, siquidem non estpropria. .. C;, P ta possessione poterunt virginesilla. vestemnostram, quando hbebit,
jesu. MS-uraere. leresia aBSUmere. Teresia a leBU.

TTLZm pr^
:

RSS K-'^o
prmstitit, ut,

esset.

Unde nova

peti-

in bac et Veasensi tione opus fuit nam non potuit. Sed rex noster, aliter fieri ac transigi

fundatione

mibi gratiam pnesens est Philippus II, hanc Q ui in scripsissera, mandant ut quse

cum

ei

neterem, mihi concederentur

adeo scihcet

is

gra-

nice legere est tomo IV epistolarum S. Teresiae [fragmento lxxxii). Spectat etiam ad fundationem Caravacensem epistola quam Sancta xix Februarii 1576 Hispali dedit (tom. III, epist. 47) ad Rodericum de Moya, jam supra [num. 677) ab

^^f^f*
nuu
-inemur iuic
<<.<*?>*

iis, tificarietfavere gestit religiosis,

inquam. qui

exacte serprofessionissucregulam sequuntur et namque ecquae nostra esset m hisce vant Cognito iisprimigeniamque monasteriis vivendi ratio, omnibus et ubique nobis dem servari regulam, in et.am atque prttBtitit. Quapropter se propitinm carissimae, ut particulan semper

Alberto ipsa laudatum, cujusin sedibus Anna a S. cum sociabus suis habitaverat a die xvni Decembris

ad kalendas usque Januarias, Ribera [lib. m, c. iv).

uli testatur

etiam vos rogo, modo pro ejus Majestate

fial oratio, uti et

modo ea

hu684 Paucissimis dehinc verbis narrationem ex eaque dilajus fundationis Sancta concludit, ac labobitur in pulcherrimam de vita religiosa exantlatis digressionem quam suppriribus a se merenefasduxi, eo magis quod historica non;

peificilur ka-.
lendii
rii

Janua-

1576.

apud uos
Graliani e p.
auctoritate

fit.

ad regiam pro lmpelegatio raittitur, ego, Patre comtranda facultate et modo est, P. Hieromissario (qui tum erat, uti sicuti antea retuli) nvmus Gratianus a Matre Dei, sum unde miseraB illae profecta iubente, Hispalim ad primum sequentis anni diem

682 Interim

dum denuo

Ubi monulla contineat. Ita igitur loqui pergxt appulere, magno totius popuh niales Caravacam
:

replausuet summoillarum virginum quae adeo Fundatum cIussb fuerant, gaudio exceptae fuere.

virrines

primum Abulani ad me inclus* mansere et cum agebatur. Facultas scripsere, mensis Februafius sed, quod ipsa procul auidemnoudiudilataest; essem malis, 111 succurdistarem et variis oppressa quamquam sortem illarum rere tunc non poteram ; me scriberent suamque miserarer, eo quod saepe ad exponerent. Unde nefas putavi orbitatem identidem expectationera frustran.Quod diutiuseorura votaet
:

usque

Sacraporro monasterium et Sanctissiraum Altaris MDLXXVI die illatum est. mentum primo anni sumpsere Eodem ipBd die dus illarum religiosam

vestem
vitse

tertia vero,

esset et clausuram

quod melancholica cumprimis pati vix posset, nedum tantam

,

autem illuc rae abire videretur tum quod fundatio quod locus adeo esset remotus,
quaversabar,

impossibile

cum
in

cum austeritatem et pcenitentiam sua ad paternas aedes voluit reverti. sorore quantumque 685 Videte, carissimae, Dei judicia, teneamur, nos, quas, usquedum ad ei serviendum atque juprofessionem emitteremus, perseverare, propria BeataB Virginis in domo Domini velut
giter
filiae

quadam

Hortalur

Sancla mont-

uUl 4IWW

manere, concessit. Mirum

certe,

Majestatem

nondum

plane esset confec ta

hinc
,

virginis lllius ad funeius voluntate et facultatibus hujus uti voluisse, et eo ipso

Hieronymus

saltemraoniales,qua3 e Malagonerisi domo, illuctaraetsi ipsanon adessera, Procuinquainterimraanserant, sese conferrent. suo esset quara optirae raunere
ravi ut illa prasposita

ut Gratiauus visitator constituit fundationis initia ponerent,

dationem monasterii tantopere desitempore quo potitura esset re quam eam defecisse, et ab derarat, robur et animum expugnan sivisse, humore melancholico ipsam se non raro imperfectionem et mutationis cui omnem
nostra3

culpamimputamus. Utinam divina Majestas

!

naraque raulto rae melior): functurara credebara sumpta, cum duoquare.omni renecessaria secura Ordine nostro se in ex bus Patribus Excalceatis de Avila et Antoviam dederunt ; nam P. Julianus proprias abhinc diebus aliquot ad nius Gaitanus jam valde dissitUj autem locus sedes reverterant quod
(est
:

gratiam quam abundantissime suam nobis donet impediat quomifiet ut nihil nos Per hanc namque

c '
et

esset et

tempus

satis

importuuum

(finis

videlicet

progrediamur. Pra3tenus semper in ejus obsequio protegat,ne tam bonum sumus, rea oranes, quotquot nostra inertia ignaviaque illustre principium et ipsum a facere dignatus est ut intercidat, sicuti sumus, inimulierculis, quales ipssB
miserabilibus

Teresire 06-

itnlii

pr*-

icripfo

nolui. Decembris), illos evocare Caravacam Anmv a S. Alberto, GS3 Abeunti destmatcV, S Teresia Ulius monasteriipriorissam seu memonale sequens conscripsit instructionem

1. essent observanda deiis oucvpro fundatione nec perte abde eo veneris.in doranra
:

tampri-um

colloqui vo^,dum mittequemquam ingredi; sed qu> crates sive eo in loco ub. faciat crates ponentur, id cura

Quare nomine ejus vos tium et ortum haberet, identiraeae, hanc ut gratiara ro-o sorores et filiae earum quae et unaquaeque dera ab eo efflagitetis, in sese pnmigeventur sunt, sibi persuadeat poTt B. Virg.nis regulam niam et reformatara Ordinia et nulUtenu. et reflorescere

^nuo

i-cipere

rotam ponenoLsuntsive per loculatam Necesse et u moxcrates ordinentur. 2. ut

:

inducendam ullam mitigationem minima quasque aditum te vero etiam to

Td maxiraa

consentiat. Cogiet

januam

raunpandere, et vobis nescientibus,

et labores perid
vt Deo. in
iptat beni-

autem

ara

domus Missa celebretur sive ? suspendi, exhibeasque jubeas caniatur campanam ^-o^ctas S'aHcu?Bcripturas a matronis
quibus domui reditus a ras quibus constet hoc
ralis fieri
:

ssra

^Me^^V-pert.t.m
esse fectum ad exitum perductum

quo vos jam

qui<*'mu.

adraittas absqueulloonre rae timconcessa, domura alteriusve rei ; q uandoautobligatione exactionis

qua

Gene te auctontate It. P. a nec non pro po testate auctoritate,

**^^*T2>
sit,

nuieteetpacifice fruimini
videbitis potissimam

et,

sirecte advertatis,

harum domorura partem non

esse
:

Ira ab horainibus quora a

quidera ita scripto firraatura

hac

quee

num

recte composita

^ .^\7SZ
P. Ambrosius a te ac^raa ron

daTametstabilitam nifli opera quae ipsemet facit ni uTea promovere simus. Undenam impedimento nos a Parte nostra .m. mulierculara, qualis ,p

potenti Dei raanu fungaudet porro Majesta

Sm

pu^atis fuisse

v?res et robur

ad

tara

magna

opera

patranda

vSriu.

noster videbit,

eademque

SgSSSSSSS

Tomus

vii Octobris,

Pars Prtor.

DE
270

S.

TEBESIA VIBGINE
permittat aliud spectemus

Deus (quarn ut Majestati D

^en, ;

omnia obsequium praistetur. eius in omnibus et per quamquam ipsa inepta et miserabilis sum, 689 Et honorem et gloriam ejus tum vero
tamen, tum ad
recogitantes quomodo ha3 domus ut gaudeatis, dico numquam me illarum negoeius fundata3 sint, fundationibus, nec in re quacunque qua3 tio in hisce quomodohbet occurreret harum occasione mihi
(tametsi etiara nullam intentione vel nisi ab hac

illius id Itbus m taspicere voletis, m.nnno est uos Ulud vel ,n L" perietis.Quareuefas et quieU. honor.s

opus esse

vit*. inJinuere, etiamsi pro is quod h*e omeompendio, idque eo ma ff habeamus. V.ta namque nia hic iunetim et simul easus vel ullos vit hujus

omnino fundare potmssem paululum deflectendo),

Zl*
e Stiti

vCre

ut

mortem

h au SuTquam metuamus, qu em toUt.em prsferre a animi seremtutem et l.abel.s, nee non .11 quotnuot estis, jam ornne haben pote.t afflueutia qua nu.la

sed

eamdem

in

ommb.

^Xerf major.qmeestpaupertatem
eampotius desiderare. P

aut etiam fecisse, quod ouidquam facturam fuisse, minimura repugnare aut cum ea Dei voluutati vel nossem, secundum id usquequaque non convenire consulebant; qui, ex quo ha3c quod confesaarii mei docti et egregii Dei a-o semper viri maxime quantum quidem recordor, et', fuere famuli
:

non exhorreseere, sed

numquam

mihi aliud QllOUCUi iw""' tentionem habui.

1

in

mentem

venit

ahamve

in-

interiorem s,mu 687 Cui vero rei assimilem vestra quam semper habetis ? ln exteriorem pacem P raori, queraadraoet est cura illa vivere Po r raonahactenus h>sce mori vidimus illas qua3

multa sane commiserim 690 Forsitan fallor, ac erunt imperfeignoro, atque infiuita3 mea? qua3 qui veracissimus et Novit hoc Dominus,
ctiones.

eipaucaqu,.
<imdee

mLu

Sum

asquissimus est judex

ac proinde plura de meipsa

steriis

mortu*

sunt. Si

uthoc ipsum ulterius suam lUe vobisipsis fiduciam habeatis, B lamquein dummodo semdenegabit, misericordiam vobisnon collocetis, et generosas per in ipso spem et fiduciam
et
;

enim a Deo semper peta producat et adaugeat, nu

s
-

nondicoquam scire et nosse potui. "Video adhasc profectum non esse, sed ex hoc
evideutissime

ame

Majestati illius animosas vos prsbeatis etenim metuere ne quididquam gratissimum est. Nolite

fieri volebat. Quod ergo eo quod Deus opus hoc mihi aderat hancque grasuum id opus esset, ideo idrefero.carissimae, tiam pra?stabat. Idcircouamque eo majorem vestram erga eum obligaut noveritis hactenus facta sunt, tionem esse, et sciatis ea quai

rejiciatis eas qua3 in quam vobis desit, et numquara (dummodo illarura desiOrdinem admitti postulant vobis placeant), si forte Ulll deria et natune talenta

ac prajudicio facta esse. sine ullius injuria, lassione omnia ha3c fecit, et hominum Benedictus sit ille, qui

modo mtentio necessaria ad hoc subsidia desint, perfectione Domino illarum sit ut majore hic cum fortuuceboniscareant.dumserviant neque etiamsi
;

etbenevolentiam qui nobis auxilio fuere, caritatem Utinam vero Majestas illius semper nos excitavit. ne post tot favoprotegere, et simul gratiam dare, prasbeamus, dignetur. res acceptos nos ingratas

eiume
riam
...

g/o,..-

V eribun rqu*
acdivitibu,

modoabinternisanima^bonis sint instructae alia namqueviaindupluravobis Dominus rependet id quo hanc ob causam opus habebitis. experientiam. 688 Magnam ipsa rei hujus habeo ejus, me, quantum recordor, Novit quippe Majestas in Ordinem nn iTQ umquam ob rei hujus defectum
:

Amen.
691

Jam

vidistis, carissima3,

aliquas

me

difticul- tu i$gue

labori.

passam esse (quamquam cretates et vexationes quas scripsi, minimas esse; si enim singildam eas essent, infiuiti ea latim ea3 ei enucleatim dicenda3
res laboris ac tsedii foret),

J^JjJ^

tum

in viis et itineribus,

\\-,

id possunt pluguscipere praetermisisse. Testari intuitu et causa adrima3 illae quae solo Dei ipsius Et certe in missaB sunt, uti vos ipsa3 non ignoratis. asseverare vobis possum non tantum me veritate

quod tum in aquis, nivibus, deviatione, et maxime infirma fuerim valetudine, ut aliquando sa^pe tam etenim id in (nescio an non id jam ante retulerim
;

prima profectionis

die

contigit,

cum Malagone
eundum
erat,

gaudii in animo sentire solitam,

dum opulentam

Veasum peteremus)

febri

a^stuarem, et tot simul

ita constitu-

quantum, cum illas qua3 solo Dei amore suscipiuntur imo vero locupletiores semper autem spiritum C me timere faciebant pauperculas mihi et animum dilatabant, earumque admissio
aliquam
adraitto,
:

malis oppressa essem, ut via3 qua longinquitatem considerans, meque

tam cernens,

recordarer, ac dicerem
potero,

fugientis Patris nostriEli Jesabelem hoc perferre Quomodo

:

tanto

replebat gaudio ut railii praB mentis jubilo lacrym erumperent. Est hoc quam verissimura. Si ergocum doraus aut emends aut restaurand erant, Dominus tam fideliter nosjuvit, cur non facturus est

me

Domine?Tuum est huc advertere. Et infirmam revera Majestas ejus, ita me debilem et morsubito me a febri necnon ab omnibus videns,
bis, qui
:

idem, habentibus jam nobis ubi vivamus

et habite-

in

eam

ex quo postea extremi erant, liberavit sanationem illam deveni cogitationem ut

;

mus? Mihi credite, filice, per id vos facturas dispendium per quod facturas vos putaretis compendium. Quando autera qua3 adraitti postul at, facultates habet et bona,nullas tamen alias obligationes et debita, si bona ha3c aliis relinquere velit qui fortasse iis opus non habebunt, consultius sane fuerit ut vobis ea
in in vos afFectus

meam

sacerdotis, adscriberem ingressui cujusdam errabara. Dei famuli et forsitan in hoc non insignis adscnSed cuicunque demum causa3 illa sanatio tum intenus, benda sit, ipsum saltem malum
,

tum

exterius, repente et in

momento me

deseruit.

eleemosynam det aliter enim si faciat, parvi id signum esse sentio. Semper vero illi
:

qua3 admitti postulat, proponite ut de facultatibus quas habebit, disponat et faciat id quod viri docti ad

labores Valetudine ergo confirmata, corporales a^quo animo perferebam. hominum quam ipirlftj692 Porro in multorum ac variorum certe in singulis pene a ub*, conditionibus ferendis (quod parum mihi 9"locis occurrebat et necesse erat) non
laboris

>W

majorera Dei gloriam spectare judicabunt. Malum namque foret, si ob alium quam eum quem dixi finem etscopum,ab aliqua qu admittitur,facultates peteremus. Namque longe plus lucramur per hoc

subeundum

erat.

Adha3C, in filiabus et so-

roribus meis,

cum

de uno loco in alium profici-

scendumerat, deserendis, satis magnam mecrucem amore et molestiam (quod eas singulari quodam
complectar)
sensisse

quod

quod Deo suo debet (majore,inquam, perfectione) quam per omnes facultates quas secum cum ferre potest cura aliud non spectemus (nec ut
illa faciat
;

vobis

assevero

pra^sertim
;

cum cogitabam me eas amplius visuram non esse, magnumque earum dolorem et lacrymas intuebar.
Quamvis

9?*1 MlnSmer.a ngata3sint,tamenaffectumerga

rem
illis

271 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. quippe aerumsj-. rr ferendae sibi aliqua daretur occasio 1CICUUCC Biui 0114140 uomui vv,v,uiv pnim ab aliarum rerum amore multum esset conscia nas na. atque opprobria, dum nullius sibi eeset eenseia DomiillisDomi rae me illis
:
.

aOCTORt

y
jj

|j

JjJ,

voluit, forsitan ut sic ipsa majo nus auferre non quod illas unice patiendi materiam haberem,

culpae, in

dili-am tametsi hunc ne enm ipsse agnosceteram, conarer abscondere, eas objurgabam et reprerent Unde etiam subinde parum per hoc proficerem tametsi
:

amorem, quantum po-

maximis ac suavissimis habebat deliciis. Videns autem boni Patris moerorem ac metum bono esse animo jussit nimirum Deum, cui curae esset ancillarum suarum fama.haud permissurum ut ea macularetur aut laederetur quidquid ad offu,
:

hendebam prosequuntur, magnus est, etenim amor quo rae hae permultis e rebus videre est, verus ac et quantum
,

scandam veritatem molirentur adversarii id omne hoc enim sibi jampriilem in frustra futurum esse dixisse. Verba Sanctoe compruoratione Dominura
,

bavit eventus.

Namque
, :

fidei

quasitores,

edocti

sincerus.
faUitoltm
Tcrcsis imjtactorum

Fundalricem ejnsque movocant calumnix in S. quas Ribera initio anni 1576 spargicceptx; nachas allegans htteras a commemorat lib.m, cap. ui f
Sancta scriplas xxix Aprilis ad hoc loco aliUsoletanam (tom. I, epist. 47). Nos audiamus Manam quid de eadem re narrantem Hispalensem, in quoa S Josepho priorissam Fasciculus dam commentariolo (cui inscriptio est raeus mihi) Ea tempestate, inquit, m vrrhse dilectus magna qusedam ir/inonasterium nostrum intravit
,

693

Caravacensi fundatione

Hispahm nos

re-

prionssam

Val-

primum in accusatorem severe quid rei esset auimadverterunt dein, quo sibi certius constaret Matris, negotium comde spiritu et orandi modo S. Roderico Alvarez, Societatis Jesu sacermiserunt P. qui cum vitae peritissimo doti, rerum divinarum scriptam (qux est 1. I, relationem sibi a Sancta
;

Inquisitioui exhibuisepist. 19) approbasset ac S. moomnis non sine magna Teresise ac set, procella

Relationem cujus nialium ejus laude dissipata fuit. integram exscripsxt fere hic meminit Yepes
,

beata

irapatiens, claustra quae brevi vitae nostrae opera consilioque sacerdotum clam nobis deseruit eam consoquorumdam quibus Sancta nostra ad ut Confessiones ejus exciperent.
,

landam permiserat excusaret, accuUtautera egressum suum raisella Inquisitores tanquam erroribus Illusavit nos apud dixit moniales minatorum implicitas. Inter alia

Ribera lib. iv, cap. iv. hactenus com- w<695 Laboribus omnigenis, quos dentque memoravi, perfuncU S. Fundalriet ex liUensscriplis E palet licuit verno tempore, uli riegentem MajiadP. Marianum tunc Marinti
ix

(lom. III, epist. 33),

mensam Eucharisticam accedere facie omnibus velura discooperta: nempe unum esse
no^tras ad
,

causa, quo sibi quaeatque hoc tantum caBremoniae velaret. Corpus Christi sumeret, caput dum

que

domus accommodaretur, Porro donec nostris usibus anobisfierisolebat, situs locusubi SacraCommunio quare solis patulo erat in peristylo ardoribus
: ,

bene ordmatamcoeJunii suas monialesdemere, eoque ad diem hbn ipsa narrat capite xxv ducere; quomodo qu.squam hisce verbis Vix credat Fundationum et tot opulentos inquihnos in civitate adeo copiosa est , rainorcm monababente, qualis Hispnlensis occasionem et opportnnitatem fu.sse sterii fundandi fueram opin quibus hactenus

domum

ergo, sedebamus vitand* lucis ac mentis colligendae converso ad quoad fieri poterat, vultu

singulae

parietem.

tam malam mendaciis plunmis ac testipartem vertit, additis nostram, ut unus ex moniis adversus S. Matrem venent. Atdetecta Iuquisitoribus rem examinatum
,

Quod calumniatrix

illa

in

omnibus opportun.tas imo adeo ad boc deesse hic Lis memetipsam reputarem videbatur, ut subinde apud conesse hao nos in civitate e re nostra non cceh climati an ventum habere. Nescio autem nonnunquam en.m audivi sit adscribendum hoc tentandum potent.ores esse dici diabolos hic ad potentianiidan c .inde quam alibi, Deo hanc illis

quam

iu

etiam

mc

v.deu ur hic acriter impetivsse

11
1

uam

compressa ilhco res illa accusationum falsitate essemus et iutenm lllumiquamvis extraneae fuit grassaretur. Mox vero ali subse, :

numquam.quoad vixi, ita culosam vidi quam ibi me

mc P ^;;"' adeo ut
fuisse

compen
:

natorum secta

a Generali injunctum, Sancta, abitum parans sibi majora passam fuisse a mihi declararit se nunquara Abulensis. Cumque ego negaD tempore fundationis esse adjunctis proficiscendum Teresiae rem his in quaestionem de rebus modo enim a Sacro Tribunali prehendi forte juberetur, nostris institui; a quo si Hispali, quid porro futurum neciaminveniretur objicienti ait Sancta esse? haec, inquara , raihi et voluntas Dei judicas, filia . Recte tu quidera, consistam. . Postea quoque hic a est ut adhucdura me consola. . Quantum filia
: : ;

cutae sunt molestise

quae

quidem

tantae

fuenmt ut

quidcm quamdeDomeiP avix nossem. Fiducia P ^sercbat sed natur non no habere soleo, me habere solebam ex discrepabat ab ea quam adeo me ,mm.seebD. nuoHi^aleusiscoenobii tractationi

?,U

ut intellifferem

m
a

SwwX
,

:rrdercm

si

ex parte mamaneret qu. est, et F animum, qucm a.iquando babuerim

suam Dominum

ut scilicet ipse

?9^rr;:;mind::beo
Tnnaeaeme

q U0

*w ^sl

imo ne q.ue.ur pecuniie habend,

raihi
. .

ad Inquisitionem debaris, quando ajebas me

aliquando dixit
!

dnetum iri
]

Ita fere

P.
6t
ognotemt
quititores
/,i-

Emmanuelem

a S.

Mariaa S. ^ephoapud Thoma (tom. III, pag.

Hi-

*pakntet.

refert Yepesiushoc llt Alia eodem pertinentia Cura quadara die P. Hiemodo [Ub. ii, cap. xxvn) ravisum iret vidit ronyraus a Matre Dei Sanctara equos mulosque Inquisitorum in platea non paucos qui exaramis causa ac ministropumS. Tribunalis, Stabat mterea;l n an&u lo raonasteriura subierant. quo ille vtdehcet de qnodara sacerdos (criminator utraoexspectansfore Ribera loco citato loquitur), carcerem deducerentur Eo niales e sua domo ad modice ac turbatum spectaculo consternatum non vultuque Mater excepit animo P. Hieronymura S. fore ut ignomraue ferens
:
,

roffarant viso aliquotuthuc conduceret, sese ew.Uman^nta riwre et ci ferendo impares postea loquar^ g qna ut sola nna, de deficifban; qno proped.em l! ,it Jam tempus instabat

mona ls
'

linqu ere, tamet.

16

ude em
c.Hcc

tjbus

^.
qui

a^rtSiTSSKt

"^ibitcU ut

babeam aliquem

,i-

*-

sr

leetissimo,

spem

prae se

m
.

DB
tuor annis in

S.

TEKESIA VIRGINE.
a~ eg red nolebat inde **~M^no bat

adhajc Fratres Minores (quod

fuerat, India commoratus

^
*i

tVCTOtf

V. D. M.

confecte fuissent,

Deum summopere
:

laudassem,

quamquam

f"

potuissent eadissolvi et irritari

v.debani qu.ppe

ba

am

ut idem

ei

-^

V/^^ssimam

Iractus non

quippe majorem ei divina animositatem dabat m hacdomus Maiestas fidem et et eosdem in omni alia comparatione, quam mihi; crediderim, quod multo me sit re animos illi esse his in anguatns hffisimus \ melior \mplius mense visum Ut priorissa, ego etalisdute sed taudem Deo ad illam transiremus, ne moniales de nocte silenter
posset
: -

etdeemptionepeneoonventum,
mento penitus concidebat.
tique,DtO opi'
lulantt.

.llieo

ipsa

m
hi

698 genti, petent.que ut, Dornino mter comprecendum sponsa, e.que omn.moquonam ipBillius essent satagerent, e.s de domo
acere quam maxime oSiceret, dictnm fuit J "

Ouadam ergo

die de hooce negot.o

cum

re maditaesgetpoggei s io.Id verononsinetimoi. _.M.in ibant nnascumoui nobiscum ihant quascumque i

,

>

. ,

viderent'

monachos per noctem umbras,

illuxit,

sibi v.dcri

"foTut primum

d^p

Jam
.

rei ejus
et

ita factum est^ hahere viderer. Et revera ne quamd m qu. ipsius topedivit vero M.jc.ta. erat (quod opt.mo sita qaidem omnium ad gustum adeo ruinosa et esset looo), attamen area cmpta fu.sset, et qmut sola nuda ejus

Lm

curam committc. mihi jam tum plane gavisa fui, quod

m.h, te exaud.v. His ego verb.s erecta

:

bouns saeerdos Garcias comitibus unus fuerat) Uvarez (qui e nocturnis Itaque andem timum in ea Sacrum celebravit.

-*

in

manibus

illis

vero, Jesu bone, multos hutimeredesiimus. Quam ,end.st.moressub..! iulmodi in possessionibusca:P uolu r>fii.r,nnHn 1 ^IITY J ipeu perpendo, si, oum en S ed a Domino obsefacieudum non^ad * tautus me 0CCU1 al)a t pw^ton

>""*~~mec Q^P
*.. metu

erat

demnonmultominorisquametesuntaideseoempto omuib habitant, emeremus. Jam in quibus modo pactum de pretio inter partes factaconventio et aliud restaret quam emerat, nihil ut faciendum Ego non usque adeo huc
ptionis tabulas councere.

u uriam in Dei e t proximi in cere ijiuuunuti*, q oere proponunt, vj- d ( , nm ex,pe . et commodum fiMne lucrnm tendat. Quale indc e tam grav, in caput ctent, aut qualem haurire voluptatem queant ne-

^ .^
-

^.

^.
,
,

J mnw

auum poudcrc accersendo Non aderat tunc forte ibidem scio

in

cum ultimis propendebam, quod ha* domus audiveram, verbis xmnime conqua3 inter orandum (quantum quidem ipsa venire videbatur illa enim denotabant bonas nobis aedes dandns
:

meus ob errorem aUquem secesserat enim ad tempus

frater
:

colligebam)

Dominus disposuit ut is qui ac spondebant. Unde compendio eam nobis quamquam insigni suo cum se objialiquod tumen obstaculum per vendiderat, tempore stipulati eramus ceret, ne tabul* eo quo cum culpa stipulationi fiereut Itaque nulla uostra nobis licuit. Quod certe non etemptiooi renuntiare per totaxn contemnenda Domini gratia fuit etenim
:

cx nim.a re. accelerateunde etiam magnum monas tionecomn.issum vcro .pse nostro impendebat quod rio damnum quter.tabant, quo spopondisset, hinc eum nomiuc qnod certe max.mopee custodioe traderent,
tabulis conventionis
;
:

Slm
nos
esset

afflixisset, eo
:

lestia;

llli quaj ibitum agebant, domui c vitam monialium quod certe fuisset accommodandaj allaboraudum perquam molestum adhsec necessana
;

dediseet. Ex.nde vendentibus ad illorum securitatem quamquam ad al coepitj vero melius res peragi defuerint, qno mnju, F lites nobis uon

ipee quod percgrinus et exteru. tamd.u modoluimus quod uti etiam revera a.iquod ipse p.gnus pertnicrit, quoadusque

quod tempus meritum foret.

illis

fuisset

pecuniaillisdeerat.
aplam protpicil

699

Multum

liuc

operaj insignis quidara Dei

domum.

initio quo famulus contulit, qui fere jam inde ab cognito nobis deesse qui huc primum appulimus, nos celebraret, quotidie illud apud

aliquibus cuDicuiib iojaCarlhH 702 Interea temporis nos in tem- lim ipse vero totc iuferioribus reclusffl eramus; inte aderat ac nobi, pore operariis et fabris et priuB quotidiano prospiciebat, ut de cibo et victu
i

iein, P.

Pan ~
.

satis

Sacrum nobis

ejus celebratum veuiebat, quamquara et domicilium aestus diurnus longe a uostro dissitum esset, atque vir vehementior. Nomen illi est Garcias Alvarez, pretio, vita integerrimus et magno apud omnes in ob varia bona opera quibus totum 6e impendit qui si fortunis abundasset, nihil penitus habitus
:

quoniam diu prospexerat : nam raonastenum e.se (quod oranibus innotuerathic sira habitaremus), pauca i eein privata quadam domo nise fortea subsidia suppeditabantur,
i

nondura pas-

raosynarum
pio

quodam

sene,

Carthusianorum (quorum
prffiposito,

doffitts

hic de las Cuevas appellabatur)

quii

nobis defuisset.

Ilic

ergo, quod
si

domum

nosset, sto-

lide nos facturas aiebat,

tantum pro ea pecuni persolveremus. Atque hoc ipsum quotidie nobis oggerebat, amice monens ut ab illa coemenda ani-

Abula3 e t* mlll signis Dei famulus est, atque nos, quam singulari quodam erga tojana natus. llic rapi cP > primum huc venimus, amore et studio superstes ent, om ut sperem fore eum, quamdiu etsem subsidio futurum, modis nobisauxilio et istua fore. Ideo vero

\*

benefactorem nostrum
scribo, carissima?, ut,

mura prorsus avocaremus. Ideo frater meus et ipse viderunt domum illam in qua in praesens commoramur
:

cum

hajc legeritis,

^ )
eum^q

divina3

qua3 adeo

illis

placuit

ncc immerito,
ipsas

cum
con-

commendetis (uti per etiam est) nos tam egregie adjuvit, uti et alios,
vita fungentes,

etDorainus
Ilanc tlancnlo pnrnnrii

illud vellet) ut

biduo triduove

quam

Huic e g ea aute defunctos.

fecta^sint tabulae.

vero laboratum est ut ad illam cito transiremus: qui enim illam inhabitabat, tam

700

Non parum

fermeiusaucto viro plurimum debemus. Mensem diebusexacte potegrum, si riterecordor (nam in bonam meraonendis ac numerandis usque adeo riam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

aliquando errare possim riam non habeo, ut non semper subintelligatis oportet, plus aut proinde hoc in statu egimus. minus, cum parum id referat), in redem sacram e cubiculis Tnterea frater meus adaptandam et omnia domus raembra
:

273

pararent, pecuniam non haberent. Crediderim diabolum, ob festivitatem qrne eontigerat, et quod novam rursu.s Dei domum videret, indignatum, hoc
sese

j
D

*^

modo

aliquatenus de nobis ulcisci voluisse.

illius Sit ipse

quibusdam

Sed Majestas

nobis oneris insarcienda ita totus incubuit, nihil ut

dictus in ssecula.

iucumberet.
(l

hunc irapedivit. Amen. 706 Hisce subnectendum initium

reliquam partem, cum

bene*

capitis xxvi r

tpero

rerum

Garcia Al*

703 Omnibus ergo jam

concinnatis et instau-

cujus

tota versetur in

exi(u j, ro

v arf

acer ~

doie curanti-

sine strepitu atqueapparatu ratis, optassemquidem Venerabile Sacramentum huc inferri, eo quod u llo neraini molesta esse velim,
si

narranda vocalione Beatricis a Matre Dei, primx Hispalensis ccenobii novitix,pro meo instituto
omittam. Considerare, ait Sancta, vobiscum potestis, carissimae, quodnara nostrum ea die fuerit gaudium et consolatio. De meipsa certe dicere possum et scio meum quara raaximum fuisse: imprimis vero quod viderem me in tam bona beneque sita domo moniales relinquere, quodque monasteriura jam satiscognitura in urbe esset, et quod in domo
iuuuialesessentquae potissiinamdebitorum
alieni
et aeris

modo

aliter

fieri

potest autdeclinari

quam ego opinionem

qui exiude

D. Gar-

ipsam cum veroita praeposito Carthusiensi commuuicavit. Hi

significavi, ciaB Alvarez

curare stures nostras serio curarunt ut proprias possent ; unde eis placuit, quo ccenodiosius non

bium magis
ac festiva
luisset,

in,

populum

innotesceret, solemni ritu

pompa illationem hanc celebrari. Qua etiam super re cum archiepiscopum ipsum consueorum
e
is

seutentige

haud invitus accedens,

aede

statuit ut

quadam

parochiali

Venerabile

Christi Corpus,

magna pompa,

universo clero et

nonnullis convenientibus, et viispuB sodalitatibus blicis adornatis, huc transferretur. nam bonus Garcias 704. Ut dictum, factum SS. EuchatiAlvarez monasterii nostri claustrum (quod tum tolemni:

quod ejus emendae nominecontractum erat, partem possent persolvere adeo ut etiam per eas qu* ad completum uumcrum deerant (quantumlibetparum in dotem attulissent) debita dissolvi possent. lmprimisautem et maxime me recreabat
;

,iia

terilUc inferlur.

transitum praebebat) ac templum rite adornavit et adaptavit, instruxit, scitas quoque hinc inde aras elegantiarum varietates ad devotionem aliasque

excitandum induxit. lnter cateras aquam e malorum aureorum cytinis expressam, per tubos in perpetui fontis modum fluere fecit, nobis hunc nec
procurantibus nec petentibus, tametsi, cum jam devotionem factus is esset, iusignem deinde nobis
excitarit.

quod laboreset afllictiones aliquot subiissem. Cumque jam aliqua fruitura quiete eram, inde me discedere oportuit. Cum enim Dominica proxima aute Pentecosten anno MDLXXVI solemnitas haec encamiorum celebrata esset, statim proxima feria secunda inde discessi calor enim et aestus quotinon lidie fiebat vehementior. Si fieri potuisset,
:

benter ipsis festis Pentecostalibus in itinere fuissem ; irao vero Malagone eadem celebrare animus ac erat, uti et ad dies aliquot ibidem subsistere,
propterea tantopere festinaram. Non placuit autem Domino ut vel saltem uno die in templo illo Sacrum

Et sane raaximopere gavisae sumus, cum templinostri encaeniatanta cum solemnitate peragi, festivum ac vias publicas adornatas, nec non tam
syraphoniacoruni et

audirem.
707 Discessus meus non raediocriter monialium gaudium ac consolationem imminuit, easque macontristavit, quod toto illo anno simul

Mm m

concentum videremus thusianorum Prior nihil

disse affirmaret, ac

instrumentorum musicorum ut mihi sanctus ille Car;

gnopere

umquam

tale se Hispali vi-

manifeste appareret solius Dei

supplicationi
interfuisset
:

idopus

fuisse.

interfuit,

Unde etiam ipsemet quamquam nulli hactenus

simul egissemus, et tam multas (uti dictum est] gravissimas taraen afflictiones Bubifesemus, quarum mihi videtur, una hic non descripsi, ut, quautum Abulensitundationeexcepta (cui sane nulla quoad
difficultates et labores

augustissimum Angeloipse vero archiepiscopus huc detulit. Hic ergo videtis, carisrura Panem jam ab omnibus simaa, pauperculas Excalceatas ita dum paulo ante etiara aqua illis honoratas fuisse
;

comparari potest), nulla quod afflitanto mihi labore steterit quanto hffiC, illius maxime interni essent. ctioues et angores ut vero Majestas divina dare dignetur

Utinam
semper
si
fiat,

tametsi fluvius defutura et deneganda videbatur, huiusaquaquamraaxime abundaret. Quanta urbis

sibi in

ea obsequium prastetur. Hoc enim

subii exagitationesmihiquara
:

omnes quas

autem hominum ad solemnitatem hanc multitudo, vix quisquam credat.

Incendu ptri-

affluxerit

euJum jDcu* o domo uvtrtit.

Hoc etiam die res contigit prodigiosa, quahs esse omnibus ante quorum oculos ea facta fuit, plausu ignea videbatur. Cum enim pluriraa in bombardarum framissilia jacta essent et crebro
705
ac sub vespegore omnia identidem reboassent, haec ipsa supplicatione jam finita, denuo ram, casu nescio quo plausus argumenta repeterentur, pauculum, ignis in pulverem sulphureum, tametsi pulverem habebat, non illapsusest; istamenqui non fuit. Adhaec cum sine rairaculo a flamma lassus fastigium flamma repens ascen-

futurum minimas videbuntur et certe ita idipsum pias sanincepit siquidem Majestas ejus spero domum pelhcere: ctasque animas quasdam ad hanc
:

exiisautemquasmecum duxi (quas fuerunt unibonae illae quae versum quinque), quam fuerint declaravi, cum remansere, jara tum aliquatenus
dici

plurima de
sit.

ipsis possent, ac

quod

dixi,

mini-

mum

XXXIX.

Secessus Sanctse in monasterium suum Toletanum. Ca-

adusqueccenobii
ecce fornicis

disset, cujus laqueare

quidem

bysso tenui adornatum erat, fumo fulapides tetrara ab ipso

te-

byssus ligiuem induerunt, ipsa tamen extima

cipere debuisset,

pitulum Carmelitarum Excalceatorum Almodovarense, et alia

flammam connuissima, qu oranium judicio prima

quaque
erat subflava et coccinea,
fuit, inviolata nec colorem mutasse visa
si

qusedam Reformationis Teresianae

negotia.

pennde ac
Quotquot

nec ignis nec fumus eam afflasset. Domirem viderunt, obstupuere. Moniales vero quod ipsarum necessitati pronum dilaudarunt, byssum comspexisset, cum, undenam novam

*--'

Oum S

Teresia

manum extremam cceperat imponere

274

DE

S.

TERESIAVIRGINE.

Tir
Z.i, "'r "

VOM.

ponere stabitiendo

's monasterto Pa s Nunttum de varns Gratianus, P. Hieronymus Madrttum abttt,

oH

Ambrosius

consulturus, suiofflcii negotiis Andalusia vicario suo P. Joanne in

relicto

Eu-

prioreCarm^ atetta, antea subpriorc, tunc Ctrct (tom. III, eptst. 3J). utarum flispalcnsium Angelusde Salazar.provtnter idem tempusP. tndtxerat Castell*. capitutum generalc dalis

prxter Calceatos Moralegix congregandum; quo, unt invitatt quoque fuc, sutTraaii iure gaudentes, Joannesa Jesu, nimirum P.

Antonius a Jesu tn additque sibi et NunCalceatos fuerant ' n quod Gralianus non retutjmUU P i aC uisse p isL M) , dttssel salvere jussjs PP. Antonio altera vero epistola, quibus simid lepide exprobat quod et Ambrosio, subjungit Mandavit rex ad se non scribant, mox iis quae spectant ad nostro [Gratiano) ut de Patri cura regii consilii praeside {Didanostrum Ordinem

Marianus

et

usi,

\Uor Manccranus, P.Dtdacus*

tre s Excatceati

SS Trrntt^

episcopo Segoviensi) et cum co de Covarruvias, {episcopo Conchensi ac Generali InquiQuirog-a Deus ut res nostrae prospere sitore) conferat. Faxit quia multa est oratione opus. cedant: quod ideo dico Commendent quoque Deo sorores nostras P.Genesibi tibiam fregit. Equiralem, qui e mula cadendo dem, maxime cum provecta sit aetate, casu ejus non

acceperant litteras convocalodacus, statim ubi

rias,

Madritum
;

et

ipsi perrexerunt

M.< Nuntii exquirerenl. Utrumqtte verum prohtbut ne qutdtn *j capitulum ire paterentur u, calceatorum slalutis mutart

WM

"

^
P
s

; *
,

{tom\ ,/, epist S0)..Non admodum epistolam> at incertum

.

^J

Abulense a

p Gratian0 sibi injun mde Toletum fuU

^^

capituh negotia. Notaconfecta erant praecxpua capita, a Generah Rubeo biliora legum latarum

sed,

priusquam eo pervenerunt,jampene

hac occasione videlicet, ccelitus jam Hispali monita, c coetu Abulensium mopridem

mxo quam
;

B indicataetbrevia P.
Calceatis

Tostato (qui mense Martio appulerat) approbanda, hxc erant: Barcinonem esse fuscis vestibus et pallns

nacharum in sociam perennem laborum atqueitinerum sibiadlegit, prout narrat P .Chrysostomus

Henriquez Ord.
Vita ejusdem Anna>{lib. Extat S. Matris epistola per E ii, ad moniales iter illud scripta die vi Augusti Veasenses qua nuntiat se hospitari apud suas
Cist. in

brevioribus

utendum idem vestium genus Excalceatis una Concum calceis assumendum hos imposterum
;

cap. xiv et xv).

utnstemplativos vocandos esse, illosObservantes;

matronam quamdam, nomine Mariam Fajardo,

queautem inhabitandas esseeasdem domus,itatamenut Observantes suam sequerenContemplativi. Quae tur regulam, suam item
Excalceati, vaut sibi prselegi audierunt duoilli
lide

promiscue

sibiqueillicxgrotantiS.Josephum visibili specie animum daret adstitisse, qui se consolaretur et eundum quo sancta mitteret obedientia (tom. ad

repugnarunt

pra>sertim vero prior Mance-

harum ranus, ut erat ingenii fervidioris, nulli se protestalus est, omnium legum consensurum
nisijussuP. Gratiani, Nuntii ac regis. Eosermone commotis quidem Calceatorum animis, Didacus sed non mutatis, PP. Joannes ac capitulum ad Nuntium reverpost dissolutum rationem ei redsi sunt, rerum a se gestarum
dituri.

visum fuerat A 711 Interea Patribus Excalceatis habito alcapitulo adversus se Moralegiae nuper sua parte capitulum objicere. terum e Gratianus prsecipuos e suis accivit in
'

QraM '

Eum

finem P.

Almodovar delCampo. Adstruit Chronicon{lib.x datum fuisse cap. l, num. 4) huic capitxdo initium
t

S.Tcresia Toletum vcn\t.

ad 709 Porro S. Fundatrix, Eispali profecta P.Gregorio Nazianzeno, diem iv Junii, comitibus
Alphonso Ruiz, Laurentio de Cepeda hujusque /iha Teresia, Malagonem advenit die xi ejusdem
mensis, qux erat secunda sequenti feria sexta scripsit ad
Pentecostes feria, uti

Hispavin Augusti, ac S. Teresiam id priorissx httens. nuntiasse datis postridie Malagone lensi Verum animadvertendum est quod ad has litteras annotat P. Antonius a S.Joepist.
(tom. II,
,81)

Mariam aS.
I,

Jo-

epistolae, sepho rOriginali, inquit, exemplari hujus est, penes moniales nostras Vallisoletanas quod autem plendeest anni dieiquein.criptio quamvis ex alns que exaratara autumentix Augusti, tamen primis hujus ecgraphis Au- f epistolis patet erronee
:

sepho, priorissam Hispalensem (tom.

epist 53).

gustum pro Septembri

fuisse

adscriptum.

Haec

Neminem enim morari debet vox Pascua, quam C Sancta in sua epistola adhibet quandoquidem ea voce apud Hispanos, sicut voce Pasqua apud Itasolum solemnissima Resurrectionis los, non Domini dies, sed prsecipua quaeque per annum
;

festa,

prxsertim Pentecostes et Nativitatis Doqui quidem usus medio sevo mini designantur quoque regionibus passim viguit, ut e in aliis variis apparet documentis quse in Cangii Glossario ejusque Supplemento videre est. Substitit autem Sancta dies aliquot Malagone ad res sui monasterii curandas et indidem de his rebus
:

optime P. Antonii sententia cum mihi videatur citandis, congruere cum epistolis Sanctx mox capitulum incenseo cum D. Boucher praediclum Septembris id quod et aliis ceptum fuisse vm epist.w, P. Antonii notis confirmatur (tomll, Niminot. 3 et 4, tom. III, epist. 9, not. 5 et 9). Gratiani et ttrum ait, secundum scripluras P. Calceatorum bros memoriales Carmelitarum P.Tostatumv Augusti 1576 MaMadritensium, cum dritum accessisse, ibique per multos dies
;

quam P. Gratiano contendisse depotestate, generali sui Ordinis, a Prxposito capituloque

atter

et

de itinere scripsit ad P. Gratianum {tom. IV, epist. 20), alterasque ad priorissam Hispalensem litteras die wmJuniiferendas commisit P. Gregorio Nazianzeno, Hispalim revertenti(tom.II,
epist. 79).

altera Nuntio apostolico acceperat;deinTostatum Jam vero in Lusitaniam abiisse xxix Augusti.

Dein ipsa Toletum adiit, quod oppidum elegerat ut ibi ex mandato Generalis (de quo num. 664 dictum fuit) imposterum habitaret quan;

AlmoGratianus Madriti esse simul et capitulo haec idem epistolarum dovarensi nonpoterat. Ad commentator testem adducit P. AlphonS.Teresise

sum a Matre

Dei, asserentem Patres convocatos

,

quam

brevi post,

antequam stabilem

ibi

moram

faceret,

itAbuiam,
reiitqut Toie-

(um.

adhuc excurrere debuit Abulam propter mandatum sibi a P. Gratiano impositum, quod legitur in Anno Teresiano ad diem vi Maji. 710 Toleto duas misit epistolas diebus n et xi in quarum Julii ad Hispalensem priorissam priore non obscure significat quantum sibi et P. Gratiano displicuerit severitas qua PP.
:

fuissein diemvuiSeptembris. iri** mCapitulo igitur prxivit S.Teresiae epistoia J^ wIll caeanU ad Gratianum v Septembris data, hxc inter vera de nobis tera continens.V ereorne Calceati, non

Summo

Pontifici referentes,

nos obtineant contra

Bullas quotquot voluerint. Quare arbitror oportere ut aliqui nostrorum Romss adsint

omnino
;

ut ex

atle< agendi ratione adversariorum patefiat quo L curabimus, ninil e ducantur. Quamdiu hoc non ciemus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

ciemus
:

275
:

et

licentiam bitror interesse

possent simul nostri Romae impetrare fundandi aliquot conventus. Multum ar-

illam Deus largietur

Romam

ituris.

committi autem poterit sociis Equidera per Deum te oro, fac ut

iUCTOtl V. D. M
r>

ut simus ad queecunque parati epist. 9). Quserit etiam Sancta e GraUom. UI, capitulum venerit. Hic tiano num Marianus ad videtur, siquidem auctor autem advenisse non annumeChronici eum congregatis Patribus non Dictam epistotam die sequenti altera ad Grarat. circa negotianum excepit e qua hxc depromo bis ad te scripsi Peraltam in Jam tia Ordinis die. SanLusitaniam abiisse eodem quo huc venisti
; :

quantocius proficiscantur; nec iter eorum rem parvam aut adventitiarn habe, cum sit potius rei totiu9 caput. Prior Rupeculae, quando hunc quidera negotio gerendo idoneum judicas, ire posset cum P. Mariano. Si apud Generalem nihil effici poterit, Pontifex Summus erit adeundus licet malim rem cum Generali eonfici, praesertim quia prae;

telmushodie
nobis

me

per litteras certiorem fecit nihil

:

esse quaudoquideni Mathusalem dcterminatumque habeat uostris pro aquilafixum

timendum

claram uuuc habemus opportunitatem. Equidem, dum video quo erga nos animo sit Mathusalem (Ormanetus), nescio cur moram trahamus ; quod plane uon est aliud quara nihil hic habere et optima

votis obsequi quippe qni videat id prorsus expedire. Accepi item litteras Hispali de citurbis illic cum Perulta habitis et de rumore per fore ut papiliones sub potestatem vitatem sparso

rum separatioue

tempora e manibus nostris elabi sinere. Scito clericum quemdara.amicum meura, hodie, dum meeum
de anirntb sua? rebus ageret, mihi dixisse certissimum sibi esse fore utGilbertus (videturhoc quoque

nomine innui Ormaneius) admodum

brevi moria-

redigantur. Utique id
luit
:

fieri

oportuit quod Deus vo-

sit

ipse

fante, ut

ajtemum benedictus. Venit ad rae Inlitteras ad Paulum a me peteret. Respondi

aliasa tur, imo vel intra ipsura hune annura. Jam audivi virum illura in suifl pnedietiouibus pluribus

nuuquam

falli.

Certe res

illa possibilis est

etsi

au-

eum

nihil pro

me

factuium

dixique ut ipse
.sit

eum
con-

Paulo loqueretur,

cum

nullius sibi culp;n

tem ea praedictio non tanti sit facienda, tamen, quia non est res impossibilis, operas pretium feceris, si
quanta potes celeritate allaboraris negotiis uostris componendis, adeoque ea quae ad visitationem spectant,

Peraltam, non scius. Credo, si speraret rediturum Ut hsec inita sese demitteret {tom. III, epist. 10). est S. Teresiam in hac et telligantur, notandum muttis sequentibus epistolis varias de quibus agit
persor\as pseudonymice indicare. Sic Satvatorem nostrum Jesum Christum interdum. designat nomine Joseph ; sic Philippus rex ab ea dicitur Ma-

tanquam

res

non diu duraturas

tractaveris.

delncarnationis ccbP. Petrus Hernandez quidquid statuerat, effecitper P. Augelura, procul ipse nobio

gnus Angetus, Inquisitores Angeli, Nuntius Mathusalem, Gratianus Paulus vet Etisneus, Tostatus Peralta, Carmeiitx Excaiceati Aquilae, Excatceatx Papiliones {hispanice mariposas, quse vox vocat nunc est fceminini generis) seipsamSancta
;

ab Abula remotus nec tamen sic quidem muueri suo vi^itatoris rebusque a se curandis defuit. Semper mihi ob oculos versatur quam bene tecum egeSuarez), dum rit provincialis iste (P. Augustinus coeoobio ejus versabamioi [vide num, 584) quare
;

in

Angelicam, nunc Laurentiam. Alia demum alus sccundum circumslantias dat nomina quomodo Joannes de v. g. qui hic nominalio Infante est P. Santelmus vero cstP. Olea, Socielas Infantas erit. tatis Jesu, de quo alibi adhuc loquendum
: ;

inferas. cupio ut, si fieri possit, nullam ei molestiam quod a P. Euangelista (illo sciliAli<iui querentur Hispalensibus prsecet quem Gratianus Calceatis

adeoque fecerat, ut dixi num. 708) regi te sinas ; dod esse uos ita perfeioterest ut beoe advertas aliiscontra ctos ut dod possimus aliis malevoli esse,
nimis benevoli. 714 Hsec Sancta, res in capitulo actas approaptissimis bans, et P Gratiano modestis simul et
eapitulum Ez-

(um poi;

Porro binas ad Gratianum laudatas proxime ex ordine temporis sequuntur dieoctonce ad priorissam Hispalensem scriptx bus vii, ix, xx, xxn et xxvi Septembris necnon v,
713
litteras

modo

xxxi Octobris (tom. I, epist. 58, tom. II, epist. 81 et S2, tom. III, epist. G3, 64, 65, 66 et 07); item binee ad Gratianum mense Septembri, quarwn alterce perbreves incerto die {tom. IV, epist. c 21), alterxsatis protixce diexx{tom. III, epist 11).

xin

et

verbisnormamagendiproponens. Utautem menoportem ejus melius assequamur ,paucis referre congregatisPatribus inAlmodovar tet prxcipua a statuta.Nempeprimo, hortante Gratiano, quatuor

^JvaL
|(

primum P. difflnitoreselegerunt, atque inter hos Antonium aJesu,etiam provincialis munere,dum

forte absens foret vel

mortuus Gratianus, fun- F

de capituio Excalceatorum,jam anteeam diem absoluto, excerpo sequentia Qui e capitulo revertuntur, multum sibi de eo plaudunt; necego grade rebus inibi quam optime gestis non possum Utique ob easdem tibi laus non exites Deo agere.

Ex his

cturum. Dein sategerunt ut

unam eamdemque

omobservandarum constitutionum rationem in destinato nes omnino conventus suos inducerent, Jesu, pnore ad hanc rem urgendam P. Joanne a de fine Ordinis Carmeli disceMancerano. Tum

guadebetur. ADei

manu totum

proveuit,etforsitan,

ptatum

est

quern in duabus ex sequo rebus, ora-

ut tu quidem recte dieis, haud

parum precibus ad

tionevidelicet et spirituali
;

proximorum

auxilio,

decreto illum fusiseffectumest.Vehementer deleetur optimo atque utilissimo circa urgendam in isto sane Exoinostris dominibus commuuera observantiam.
tavi P.

Antonius situm esse PP. Gralianus impri?nis et contendebant dum ex adverso S.Joannes a Jesu juvandos a a Cruce cum aliis quibusdam, licet

Rocam (Joannem a
:

Jesu) ut exercitiis ma-

nualibus, quse

sunt, proinfiniti apud nos momenti dicebat movendis sedulo allaboret et quoniam mihi dixi me ad te non fuisse de iis actum in capitulo,

scripturam

cieterum ea praescribi constitutionibus urgendam ac regulis, ad quarum observationem narravit rem ipse deputatus esset. Idem Pater mihi quam credere non potui, nempe expulsos ex Or;
:

Carmelitis proximos non negaret, plus tamen ministecensebat esse tribuendum orationi quam nonomniriissacris. Hancquidem contentionem Chronici no ex voto Sancti cessisse docet auctor Li.num. '6);sed in alio quod sequeba{lib. iii, cap.

in suam tur argumento omnium prorsus animos persuadendo ut traxit sententiam, iis videlicet cantum sacrum, cui nonnullis in conventtbus

magna dine quosdara fuisse quod si fieri potuit, prolixe me docuit quid consilu res est. Dein etiam
ceperitis ut

omnimode per Patrem nostrum Gene-

non sine orationis mentalis detrimento moderaimpendebatur temporis, statis legibus fuit ut Rupecula, ob rentur. Post hxc decretum
insalubrem
loci

nxmxum

Et ralem proviDCiam nobis propriam obtineamus. si invito praelato id foret revera bellum iutolerabile, sit, ageremus. Quod si pecunia ad hanc rem opus

atque aeris naturam,

cum
;

atto

commutaretur quod habitaculo quamprimum ad sit, transitu scxlxcet

quonam

pacto effectum

DE
276
ACCTO*-

S.

TERESIA VIRGINE
cipit

V. D. M.

T ntem a^sX^U Dlnaue.sicuU Carmett* *^ M* Deum f^LL* TTca^ad Romam :^*% un non parum metuebam me futurum CakeaUduos quidam ad iterRomanum
Q
p roptere
a e suis

L Vi i. ao ralnarue sesquileuca in Chronico (hb. le i \otest

-^ opptao

tecum. Heri scri" Gratia Spiritus Sancti sit quieti ac pacifici facti sint Patres hpham aa te quam q
:

laudarem. Scire
:

lectas fuisse Nuntii Htteras

serant

gupitqut u

aueabExcalceatis nominatus, ei rmruu esaJesu, jam sxpe T al7ngelis, ^iorRupecul^ L* *' ^\*,utcitala nbNihilominusiter hoc >Q uoa hnh hat et de
'

de preesertim pnESertiffi
;.

quid

esset
,

__o tx

/>

flomfl"

""'

sagSKSSfs

_,._.;_,-_, vehemeuter commotos esse eorum hique dixisset ^hpmenter c non omni juris colore animos, quia sibi viderentur id quod egoetiam Mariano destitui. Nempe dicunt, scripsi, esse rem prorsusindixi ac nescio an ad te ut quis tanquam praelatus imperet quin solitam faciat. Quod ad causas ostendat qua auctoritate id

cum

ex

illis

convenisset mi convemsset mi-

attinet,

quas in tuis ad P. Marianum litterisallegas, miseris, utique, si dubicur Nuntii scripturam non melius id dubium anratio aliqua habeatur, tandi motum fuisset. Utinam sic res cadant ut tu
tea

Uo le t)We _i <<'' de neredataaa,.,., .>*""* tempus

>l>
'

non alii remaneant quam onere isto liberere, et nobis Excalceata3 tom, II, epist. \9).Vides Excalceati et quam apposite Gratianum moneat Sancta, quam quod videri vel sedulo procuret ne quid a suis fiat caritate fraterna et candore tantillum possit a
!

Licet autera nunJmTmulti. diebus ei institi. J littera, apud qu ammultum potuerunt tamen nos facia^s 4

per id annem a Jesu Quod

ur in epistola _
_-_

Jo

religioso _*_-._.- tCUU --*__' alienum.

scribis

_._l_2_.

Aa itinere de ltinprp

Romano, nOClaUU.

hortatu Teresia. hor iatu Teresise

factum
.

Neque adeo dubms sum qum _ Gratianus sit ut Gralianus aulam

"

si rex et Nuntius adierit, visitatoris potestatem, uti videbimus in __consensissent, abdicaturus,

_.__

i ....

ductosrationibus,

dnmmodo
res

**J

quentibus.

Marianus

vero,

quocum

ipsa se tocu-

quoddebemus, cadant

utcumque

R Nec B

ea pendet ego scribendo valeam^ hunt sententiam ut parum facere nequeo. Equidem Valde me angit quod plus Gratianus ex ipsosuo itinere existimaram fore ut P.
;

etiamsi agere statuit, res ab ipso P. Visitatore, traquem tam multi in diversam quippe

*^

Septembris Toletum tam fuisse scribit, die xxv [tom. III, epist. 05), indeque abierat advenerat

Madritum ubi rebus Excalceatorum

;

in aula cu-

in

consilium abiret, prouti aliquando faxit. lntedixerunt quod utinam Deus ego, auctontatis ad rim tu, qui plus habes, quam urgere ne persuadendum.pro tua caritate virum

meum

^****"

amplius videtur allarandis integrum annum et et 3,_. tom.II, epist.U, not, 3). borasse {ibid.not.Z partem, momento<_<__..>;*.<_.""' etiam epistolx * -i 718 Reliquam exscribamus Dicet tibi P. Padilla qua
-

noneuePP.
Excalcia{lt

^*JJ*
llliC iP iendam

sam

satis,

ratione contendat P.

Angelus (Angelus nimirum de

provincialis) mihi

Salazar, Carmeti Castellani et expressum Reveper Concilium (Tridentinum) prohiben Patris nostri declarationem rendissimi
fundationes.

cessa [tom. IV, epist. 32).

Twnultuari
dftinunt Cal

Almodovarense P. Gratia716 Post capitulum rednt; ubi Castella in Andalusiam nus mox e

Admodum cuperem

ut,

si fieri

possit,

illam declarationem videres.

Quod

vero dicit

me

cta ti in _tnda<

omma

u "*

verterat k>. Aua b eo ordinata sus deque provincialis Calceatorum, pro qustinus Suarez,

quo deprecantem Sanctam Ossunam ablega{num. 713) et quem a Gratiano cum contum diximus supra {num. 662). Is, Almodovar Excalceatos audisgregandos in Andalusios conset, suos quoque Calceatos quos gregaverat in Astygis oppido remotisque
;

modo audiebamus

equidem cum semperhuc iliuc ducere moniales, id irao vero schedam penesme feci superiorum venia permisit ut Veasum habeo qua ipse P. Angelus mihi monialesdirigerem. Quare tunc tem:

acCaravacam
poris

eam declarationem non respexit, aliquandem jam tum edita erat ? Utinam me sinant quoque Deus, mi Pater, ut tu do quiescere Fasit Quqd hanc ad te mitto otio quod ego opto, fruaris
!
!

quandoqui-

pnstinam Gratianus crearat ccenobiarchis, in abrogatam, omnes siweproformam, a Gratiano P.Joanvincix conventus restituerat quin etiam Euangelistam, Gratiani absentis vicarium,
:

Salmanticen.e, epistolam, causa estnegotium istud ad te scnptura erat. super quo, ut mihi apparet, jara id nostns Excalcea-

Docui
tis

te

nuper non congruere

ibi

nem

extorrem ex Hispalensi Calceatorum cosnobio igitur mulationibus miserat ad Excalceatos. His

visitatorem tumultuarie excer supervenientem Calceati Hispalenses, antiquatam esse japerunt Curix, a ctitantes auctoritatem litteris Romanx num. 662) submissis. P. Petro de Cota {de quo Reposuit Gratianus subreptitias esse litteras, im-

habendo ageretur, esset (nec enim deinresoptima; at non item ubi agitur munenbusi.scomaliud agi videtur) devicariorum tantum praet quidem ad duos menses
si

qui-

de ccenobio

mittendis,

au roget, nec ipsi sertim cnm episcopus id eos non Excalcpati in ea resillassint facti. Malim ego ut mundi, appareant quasi homines altenus
civitate

qui uon

ploratoque archiepiscopi et assistentis auxilio, tam strenue redarguit adversarios ut ejus impe7*io,

el in

r , Lattcita.

quantumvis id detrectare statuerant, iterum non inflmi tantum monachi, sed provincialis quoque cum prxpositis ceeteris ac, nemine jam contra hiscente, Granatensi coenobio prxfecit P Hieronymum Ferrarium, S. theologix tectorem. 717 Hunc turbarum exitum, faustum satis pro ., illo tempore, Gratianus leresiam eaocuit, utpatet ex hujus epistola ad P. Joannem a Jesu modo citata. Ipsa vicissim Sancta die xx Octobris visitatori non sine tsetitia annuntiavit Calceatos Andalusios qui in Castella (nempe apud aulam, ut videtur) versabantur, morigeros se preestitisse.
sesesubjecerint,
: .
.

sine quo^orsiton episcopum anostrapartestantem aliquid effectu. u causa cecidissemus. Dubito nura {Braganzius scilicet, sit bonus noster Theotonius auctoritate nec aa de quo num. 608); neque enira multa poiw rerum gerendarum consuetudine
;

eant redeantque ad mulieres.

Habemus

essem illic, fervefacerem rem eveniet, si tibi do, percoquerem et forsan ita Pnonssa tur. Omnia ha_c ad illos perscripsi. tuorumque Patrum p tera. sorores meae se tuis bus commendant, etc.
' :

istam, ac P lane

ac^
cu raw

plunb^ Idem argumentum cum atiis latius pe eodem die xxi Octobris S. Mater Ambrosium m tractaverat scripta ad P.
719

,,&*;
wanlic*

rianum
delicet

Patet hoc ex epistola sequenti die, S. Hilarionis

festo,

ad eumdem Gratianum missa qux

;

ita in-

Saltnantu* Carmelitm Excalceati ut mehorem rf^ mutiercularum e flagitio ad sv scl>pe reversarum curam spiritualem ma iu
>

prolixiori epistola. Sollicttabantur

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

aliquamdiu gerendam, pro absente carum vicaria Joanne Diaz ac spes simul dabatur ut stabilem
:

277
AOCTOBB
V.

longior srm, caetera hujus epistolae Teresianae capita praetermitto prout etiam feci de
;

722

Ne

D.

M.

tn iuo receitn

eo in oppido

sedem nanciscerentur Spem quidem hanc S. Mater minime abjicit, imo vero fovct quamquam ad meliora tempora rei exequendae laborem differendum esse, uti revera dilatus fuit adannum 1581, pro sua perspicacitate censet verum quoad alterum caput, fceminarum, inquam,directionem, tantumabest ut ei assentiatur ut potius rnagno rationum pondere perneget
.

proxime citatis ad PP. Gralianum ac Toletano Joannem aJesu, satis habens eapotissimum inde D selegisse quse ostendant quam actuosam in ipso
epistolis

suo recessu Toletano Sancta nostra sese exhibuerit,

M
ui

expedire

yadriti n'

domum eomparent;

acceptari a suis Carmelitisposse. 720 Quoniam vero etiam in animo habebat Marianus Excalccatis quos Madritum accersiverat commune tectum prospicere ; en quid super ea re

prudens Virgo moneat Probabam equidem consilium tuum de comparanda domo ubi Eratres nostri hospitari possent nec quidquara putabam obstare, quominus, licet monasterium non sit, licentia con: ;

quam industrie ac sapienter vwos ipsos suae Reformationis gubernaret ac moderarelur. Quae vero ad curam virginum suarum pertinent, si singillatim persequi vellem esset prope labor infinitus; cum inter epistolas quas ab ea hoc tempore Toteti scriptas habemus vix ullam sit reperire quae non huc vel tota vel magnam ad partem referatur ita ut, quodmagnus ille Apostolus gentium de se gloriabatur Instantia mea
, ,
>. .-

quotidiana, sollicitudo
infirmatur, et
tur, et

omnium
(2

Ecclesiarum. Quis

ego non ego non uror?

infirmorr' quis scandaliza-

Cor. xi,

28,

29),

modo

cederetur offerendi inibi Missae Sacrificium, perinde ac vel pro sabcularium procerum domibus concedi
solet
:

voci Ecclesiarum substitueris Monasteriorum, non incongrue S. Teresiae applicari posse videatur.
72:5

atque adeo hoc Patri nostro

ita

persuadere

Nimirum, ut

notat P. Chrysostomus Hen-

nnjntni geren-

du, Ubritq\u

conata sum. Is tamen censuit, ac recte quidem, id nunc non expedire, sed potius spectare ad res nostras penitus evertendas.

Qua

Patris nostri

B perspecta, non debueras tu quidem

:

tot socios

mente Ma-

dritum vocare, neque, quasi venia jam data fuisquod sane risum mihi set , templum adornare movit. Imo, nisi approbante Ordinario, nequidem domum emerera memini enim me id Hispali non impune fecisse. Denique, ut tibi jam ante acriter inculeavi, bene tibi persuade nihil effectum iri, donec a Nuntio scriptam facultatem habueris. Porro quando D. Ilieronymus mihi annuntiavit te hanc
:

riquez in Vita Ven. Annte a S. BarHholomaeo (lib. n, cap. xviii), sexcentis S. Mater obruebatur negotiis; quoniam non moniales modo, verum etiam viri Reformati Carmeli, licet plurimi essent inter E ipsos prudentia, scientia virtuteque conspieui, ad eam tanquam ad Matrem ac Fundatricem recurrebant. Accipiebat undique litteras plurimas agrebat
;

proceribus, prselatis et viris utriusque cleri primariis, probe videlicet sciens Reformationi sua?,

cum

quasi tenerae ac delicatae plantse, neeessariam esse quoveluti umbram ac protectionem multorum rum adeo benevolentiam omni qua poterat opera
:

rem a Patribus (Calceatis) petiisse, exterrita fui quoniam eg-onon tantum, quantum vos, istis fido, saltem hoc tempore adeoque nec alloquor Valdemoriura. Naraque suspecta raihi est ejus amicitia, quam ad nostram utilitatem minime referri arbi:

sibi conciliare

ad labores

illos

ac conservare studebat. Accedebat tam varios ac necessarios aliud opus

ex obedientia erga confessarios et caritate erg-a raoniales susceptum scripturas scilicet pietate ac coe:

tror, sed

eo potius tendere ut ex nobis expiscetur aliquid de quo amicos certiores facere possit. Hoc tu quoque velim existimes, nec talibus patronis

doctrina refertee, et eo expressae stylo quem universa admiratur Ecclesia. Unde res prodigio
lesti

similis videbatur, posse

unam

virg-inem tot inaximi

nostracommittas negotia, sed Deo potius, cui soli competunt, et qui ea suo tempore perficiet. Desiste ergo a prsepostera ista festinatione, quae vel sola ad orania perturbanda suflicit {tom. I, epist. 28). iedpotiut ca>721 Postquam ita 7iimium Mariani ardorem nobium Alolaaont fandanrejiressit, alia subdit quae sibi de eodem argud*m ene. mento in mentem venerunt, maxime de idoneis c operi fautoribus ac patronis conquirendis. Deinde, insertis iis qux modo indicavi de fundatione Salmanticae molieyida, itapergit Exspectabam donec Madritum ire possem ad fervefaciendum
:

momenti multiplicisque argumenti negotiis suflietiam cere et quamtumvis anirao erat ad majora

tantis aliquando premebatur facienda satis valido diflicultatibus totque habebat huc illuc expedieudas caepistolas.ut penefatisceret.maxime ob contiouos
,

pitis dolores

atque alios quibus teutabatur raorbos.

hic omittendum,

quod jam alibime Teresia? epinotasse memini, longe plurimas S. coltigitur vel ex iis ipsis stolas intercidisse, ut epistola qux nobis supersunt, exempli gnatia ex Laurenhv.m Februarii 1577, ad fratrem suum
72
1

elplurinii
epitiolii

Neque

irff

6fnii#,

de Cepeda,

qux

his verbis incipit

:

Convalui a nu-

sum enim magna neg-otiatrix (quod Valdemorius); si dubites, testis esto amicus meus inconsulte ag:endo rem isthanc nec sane vellem ut
illud neg-otiura
:

pera infirmitate

et

cum

postea nimia bile laborare

proxiraa Quadramihi videbar, unde tiraebara ne purg-agesima a jejunio mihi foret abstinendum,

conturbaremus.
ac

Nam

nihil est ceque

;

quod cupiam

de altera vero Madritensem vos hactenus non (scilicet Salmanticensi) graudeo vicinitate laborure, donec araplior aperietur e reg-ia istud occasio modo enim rationem qua consilium prosperari queat, non invenio. Si vero e duobus malis alterum elig-i debet, multo mihi praeplacet Malag-on, quo vos Aloisia nostra (de la Cerda) om-

domum

illam

tionemadhibui. Eadem autem die tot epistolis ac ad horam a media negotiis distenta fui, ut usque secundam scribendo caput laeserim quod nocte nam vetuit medicus ne puto mihi fore proficuum id proscribam ultra noctis medium, neve semper Ac re quidera vera modum hac faciam.
:

pria

manu

in parte excessi

hac hieme, nec parva culpa teneor

quia, ne

nibu^ votis advocat, utilitatibus vestris progressu temporis bene consultura; praeterquam quod locus proin ciille pag-is multis magraisque cing-itur, ut nostris. Essetque insuper bus non defuturus sit
praetextus

matutinum mihi vacuum esset, dcfraudasaepe bam me somno quo insuper accedebat quod
:

vestra dilatio

quo Salmanticensibus probabilis fieret qui sibi uimirum persuadebunt suam

:

petitionem non omnino abnui a vobis, sed tantura procrastinari, donec de commodo domicilio vobis prospexeritis praesertim cum haud deceat ut reli;

postvomitumscribebara. Caeterum, licet illaquam grave fuerit incommodum, dixi purg-ationis die esse ccepit et jara exinde tamen meliuscule mihi operam, ita ut non habeas valetudini. multam do hoc ideo d.xi, ne, quod de me sollicitus sis. Atque non scnptara mea epistolam si quam videris meam breviorem a me accepesive aliquam solito
,
;

ris,

giosi indies aedes mutent.

raanu, (tom. I,epist. 3J). causa hujus rei te lateat a S. Josepho, Idem liquet ex epistolis ad Mariam * priorissam 42

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.


nv
278
t

^
,

wo

..

I^^^^^i,^*^-^.

w,

s&mus ubi sxpius

i/?)j

TERESIA VIRGINE. , * im hU Quod bto. Ouod ad "- ^ ad eumS

DUDC

2'tL-' *"*"'

mde

va letudinesuainallegata

nc abus huoc verum, si Deus adjuvent deuTcredo id ita forc, m.h. fanon dixisset, tomen etLsi hoc mihi eo quod tu m.h. mandaciendum esse .Utuer.m,
; .
I

rr
P

,uouauo D e . , describendas Fundationes attraet , ^;^ or H Josephus multis aixerit mihi .Tose proficuura. Equ,forc proficuum. Equilaborcm labo^m

JT5ST* xas sssfi; ^rad S^S^2T. *~ ^",7* 2eZn P-^^gZSZ e numUe >%%*&
piit n.

S C
nis

Resurrectw usque ad diem Dominicse 9

^-^
dum
t

^fJiTerwndZTdem
prop

ad Gratianum scriOctobris: Fundationum uietor oblecta. perducta cst. fi^m ppHnf.tA est. Credo oblectanam saplda re9 est. eam vi(Jebig
libro
,

m r**. -*"

obediam Non

raro

puU

anc

me

reliouo

vUB tempore

recol -

solitovacare non

P?^;-"labores do debetperpetuaS.MalnsmU
rum Deo
con/unctio,

resque

-r -bentius nuic^i.p" Nesc.o vero opistolarum, qu. confie.or.

.

quomodo

quam

wi> vutv

mihi fuerit rel.quum ad scrinon solum tcmpus quidem mita qmescripsi, sed nec otium benda ea Josepho (,. e. Chmsto). eum defuerit ad agendum

Isnimirum estqui

vires prsestat

adomma

(tom. III,

Novembris perfeetam fuisse epis 12) Demum patet ex epiloge qua caput KTO illamscriptionem
xiv

&n^srofts=5S X.
d,v,na retatreverentinm. qualem

prMCOb. ex.p
.

HisgeneraUm reJnotaUs, ad magts paragrapho proximeseac primum quidem inter Septembremannim qjnti.epocham qux studxoNuntii Ormanett zntercedtt, et morlem
,

Toletana S.Te de commoraUone partieutama <iescendam_

(uti dixi initio) hascel-unclauditur: Incepiporro Sooie. describere jussu E. P. M. Ripald* Salraantini collegn rectorem tatis Jes.i, qui tum cum iu S. Josephi monaster.o agebat, et quo ipsa,

erecto in illa civitate

agerem, confessar.o uteb.r,

anno scilicet MDLXXIII. ob ingruentes occupacomraiseram; .t poste.,

Jam tum

aliquas scr.pto

sius

quam
est,

hactenus

a Sanctx biographxs fa-

7um

epistol,s dluslrare e superstitibus ejus

conabor

destiti. Unde Jnes, a scribendo deereveram , tum quod d.cto iusnon pergere m,confiterer (qui. .sjamal.o Patri amplius non et scr.ps, quidquid scribo grarat). tum qnod queralaboreconstat, tametsi omnera,

et.ara .n.,sulte-

Lgnomibi
_

XL Auget Sancta Fundationum suarum librum. Maternam de Reformatione sua sollicitudinem pluepis,olis scribendis exent.
r ,bu s

l.borem ut bene curaque i eo subii , q quldqni d h.ctenus m,h, repu tem uti et

impen.um

^^^Liter ^ ^
stUueram
.

obe,,.

--at

commi ssari.,s

,,., apud me npo.toiicuequ.modo

10SutCedit nOVUS in demortUl

it

Ipsa vero

ei

.perieb.m quam parum

.

cum Nuntius
Tt

apostolicus.

tiOC uaueicui ad hoc haberera

vm otii

, ,

Cnoiuar nu-

SZL -ntimim

ordiamur ab iis qux ordine temporis Fundationum, anra occurr unt, librum usque capitis xx, ultimis tea perductum ad finem P. Gramensibus anni 1576 5. Teresia mandato historns: tocupletavit quatuor fundationum tiani

igitur

Hispalensis et Segoviensis videlicet, Veasensis autem quam continuando Caravacensis. Prius adjiceret, hxc ad Gratianum per,

hoc onere qu.ead sum) in mihi (quippe adeo iramorigera gcnto vero cau.abar niebant. Iraprirais l.e-tu defnt.gnt.onem rt inde mihi .ecutura crat, .njunx.t ut p.u mih. dinem. At illej nih.lo.eciu. crum BOT l.tim,etquomodocumq,.e po.sem, in c progrederer ut, et:t ptione usque ad finem dwtua quidqu.d ma e par at. et contenta, nt fo n*n

me ab

necnon nhn mulU afferetan. "-excu.andam tunc qu.dem

ntot
fieri

intellige r ent

libro

manum

potest ut quod mihi

lrao ilh.d eraderent. videtur, optimum

ipw
.

scripsit,
in

notatuperdigna Dum sub hanc noctem illum cum Sacra Histona le^erem Pharaouem
:

a reguo suo universo gravissimis plagis tamen umquam manus in fuisse percussum, nec eum conjecisse, omnino mirata fni, et gaudensapud me cogitavi neminera nocere nobis posse, quando mihi Deura habemusfautorem. Jucundum quoque Rubro narratur cum reputarem erat quod de Mari
:

Moyse

videatur pessimum est hod.e, P . 729 Absolutum porro opus hoc "-.mo quarto inqnam Sancti Eugenn vig^a

Sntl

*"

Noverabr.. d.e

anno

MDIAWl
et

in

Toleuno

S. Josephi, in

quo modo

E. P.

wm
.

WH

n apos.olici Hieronyml Gratian,

Mnte

quem modo Excalceatorum

quanto minus sit hoc quod nos petiraus. Dum autemSancti illiufl conatibus jussu Dei factis delectaGrabar, interim lietabar etiam Elisaeum meum (P. iisdem positum esse, eumque iterum tianum) iu atque iterum Deo commendabara. Recordabar quas
mihi Josephus (i. e. Christus Jesus) gratias prjp.sti Adtiuc majora tisset, et quoraodo mihi dixisset . Deficiebam h videbis ad honorem et gloriam Dei. a*d :videW. desiderio mille pericula adeundi pro ejus obsequio.
:

super.orem tivam regulam secUntium sequuntur, p quiqneetiameorum qui mitigatam ju.su rtp est con.titutus, Indalusiam vi.itator glonom habitationem habeo ad honoremet
cepto
,

B.*aJ
habe-n

Domini

^ aeternum regnab.t. Amen. nia g sorores nostri Jesu Christi, ex amore Domini u rogo etmoniales quffi bmc lecturse sunt, reatur
sfficula in

regnat, * nostri Je.u Christi, qui

!*'_

je.tati

illius

commendent

quo mei

mJ

meque

Quippe hisce ac similibus rebus vita transigitur. Et ha. quidem charte comm.si ineptias qua. vide-

a pcen.s pargatoru 1 detrudi promerear , ad su. fru.t tur admittere.

beret, nc.

onem
in

^^
ura

Cum

vero,

qu.md.u

DIE DECIMAQUINTA OOTOBRIS.

279
UCT't V. D. M.

A sum,

saltem hoc opus visurae non sitis, post mortem defatigatio in eo scribendo cce-pi, labor et is quem nec non ingens illud aliquod mihi lucrum adferat, habui desiderium, ut aliquid diquod in scribendo

diceret

nec suam nec regis conscientiam, quam-

pro Didato

Yipn

consolationi sit, si modo cere possira qnod vobis legere permittamini. ipsum quoque vide730 Ad hoc fere iempus referenda Mater P. Gratianum certiotur epistola qua S. Christo assifacit confessarium sibi a Jesu

diu Composteltanae praeesset ecclesiae, in tuto esse ulla ratione posse. Cui postutationi cum rex aegre licet, ut tatius exponit Palafoxius (tom I, epist. 8, not. 3 et 4), tandem annuisset, reliquam praesut vitam uni sibi Deoque vacans exegit Talaverae in Nova Castella. His de pnvstante illo
,
.

viro obiter annotatis, historix Teresianae filum

rem qnatum

Alphonsum Velasquez, ecctesiae Paulo Toletanx canonicum (tom. IV, epist. 23). Gasparede Salazar S.J., sibi ante, suadente P. Didacum ipsa conscientiae arbitrum elegerat P. priorem tunc temporis ccenobii HieronyYepes, miani cui nomen a S. Maria de la Sista, siti exHic vero cum tra mcenia civitatis Toletanae.
fuisse

resumo. 733 P. Gratianus sub finem anni 1576 visitandis Carmeli Andalusii ccenobiis sedulam navabat operam, magna ubique, teste S. Teresia (tom. II, epist.16), discrelione ac suavitate utens

P.

Grntianwn

de vana gUri

cavendm

qua agendi ratione tantos

collegit

e difficiltimo labore

antea solitus fuisset saepius Teresiam invisere, ex cceperat, eo tempore quo Confessiones ejus audire multo veniebat rarius non quod sancto illo cum
;

fructus, ut eos pene incredibilis fuisse Sancta pronuntiarit (tom. II, epist. 85) ac Gratiano a vanae gloriae titillatione timuisse videatur. Sic enim post octavam omnium Sanctorum virum monebat Nuper tibi scribebam quauto:

quandoquidem ea commercio non delectaretur

,

pere
missee

me
;

jucundissimum, sed ipse fatebatur hoc sibi esse arcana quadam vi ab ea adeunda prohibequod
a Sancta retur, ita quidem ut quadam die, cum suo frustra fuisset accitus, ter pedem e ctenobio incorruptum extulerit, prout ipse postmodum,
narravit P. DiS. Teresise cadaver Albce visitans,

recreassent litterae a P. Mariano ad te quibus narrat historiam quae me ad laudan-

dura

plurimum Deum excitavit. Nescio unde ei tam belli joci tantumque ing-enium. Sit benedipatet enim hsec Dei opera ctus ille qui dedit Quare in ea semper permane sententia ut esse. gratia Dei te esse existimes id quod es, et parum
:

daco de Yanguas Ord. Pnvd.

et

Marix Henri-

tibiraetipsi fidas.

Quod

ideo dico quod

raihi vide-

uti vicissim quez, ducissiv Atbanae. Ergo Sancta, Yanguas Yepesio narravit, eadem occasione P. queribunda Salvatorem nostrum adiit Eccur,
:

tur bonus

ille

Marianus

suas promere ac facilia verita fuerim ne in vacuum laboraret. audito

;
,

nimia confidentia res lta ut, eo habere omnia

exclamans,

bone Pastor, in tantis

me

angustiis

possit, constitutam, ministro tuo, qui me juvare veniat iste quem vocavi, dura tu privasV Quidni

Jesus facere potes ut veniat ? Cui benignissimus ut confessario filia, ego illum retineo, quia volo Imo,
utaris doctore Velasquez.
inconfma-

731

Non parum
;

sollicitudinis haec responsio

cTd^auu Sanctx '

"'

nft

'

injecit privsertim cum Yepesio jam aniaperire ccepisset, viro de se optime mento. mum Toletum Contigit autem ut paucos post diesdenuo Salazar; cujus illa ad accederetP. Gaspar de arbitrium remhanc omnem statuit referre. Cen~

ut Jubet manus Israel Deus in Sacris Scripturis attribuamus. Unde omnino necesse sibi laudem quem tu recte quidem est eum scopum spectemus inqnam, et glotibi habes propositum, honorem, studio caveamus ne ulla in riam Dei ; atque omni Ipsi enim Deo, siquire quaeramus nosmetipsos. nostrae vero erit ita ei placuerit, hoc cur dem ob oculos habeasunt partes ut parvitatem nostram
:

mus unde Dei magnitudo clarius eluceat. arrogantia adduci 734 Ut autem ostmdat se non hortandum praepositum, sed potius teneradita
;

modetle

Man-

deque adm9nri;

rima in eum

suitviranimi S. Teresi* apprimeconsm<;, iivino rem agi consilio ac jiroin auctor S. Virgini fuit animae suae ad Velasqueat imposterum negotia Hicvero tam libenter oblatam sibi zium referret.
;

suiergo, hcec leg-et Hene tum Pater meus ridebit, quando moniales Hispalenpapilionibus istis (inteltige
:
!

caritate, iltico, quasi corngendae et quansubjungit At quam stolida sum,

,it

ses)

tanto

cum
istis

Sanctx pro"curam gerendam suscepit, ut ultro hebdomadibus quanmiserit se -singulis saltem ventiscumque distentus foret negotiis, ad eam libenter ac si de archiepiscopatu C turum esse xque stetit Toletano adeundo ageretur cui promisso Matris solatio ac fidelissime, nec sine magno S. desumpsi ex levamento Et haec quidem partim
,

qua'mihi

istic

sine

solatio tua preesent.a fruentibus, multis moiestiis frui uon licuit.

:

Non possum
mihi gaudio

non invidere

quanquam summo
iis

est industria

illaqua

est

integrum,
V

cujusquara crimine, aliquaralaulo et quidem sine

Magna dum (que istce sorores, me iucunditate afficiunt benevolentia) adeo accurate me de
meo
ft

e.

Gratiano) levationem afferre

ipsa S. Teresiae ad

Gratianum

epistola,

partim

tua est in me adduntque se tuo jussu oranibus faciunt certiorem,

dato in juridicis intestimonio a ducissa Albana nostrae beatificatione, formationibuspro Sanctev P. Antomus a quod ex Anno Teresiano allegat
Alphomum
Vt\iQtquez.

Lautissimum enim mihi gaudium mei immemorera (tom. quod videara te non esse
id

est

facere.

II,

epist

21.)

agitur, Velasquezius porro, de quo hic frequentasset ac proCanfespostquam Sanctam

Josepho in notis

ad citatayn epistolam.

732

^agmr

ipsam devotxonem et sione audisset, tantam erga tamque prcectare de heroicis affectum concepit, post aliquot annos, ipsius virtutibus sensit, ut ipsam cum factus esset Oxomensis episcopus in sucV diceceseos oppido, moevocarit, ut Sorix, atque in domum suam ea
,

Gratianus constirum per Andalusiam laborum tempus quod habe. ubi paS sim omnc illicd vacuU m, transigeret. Hinc h cum ca noblo monialium Hispalenfrequ prxsertim vero cum ccenobn ns sium

735 Scilicet Hispalim

tamquam centrum

suo-

tiqili

Ihtpalt

veriand.

^f^^ ^~
"
in

^ ^J..^ ^"^
,

^ Josepho> prcVst antis quam passim Teresia et Gratianus

fl
i

nasterium constitueret,

Testatur occasionevenientem genuftexo excepcnt illustrium de S. Teresia hoc Yepesius invirorum Vitx suae Teresianae prologi loco testimoniis ita w) additque Sanctam eo honore prevmissis ( alias in vita erubuerat. erubuisse atque umquam
,
;

^^.

Compostellanam sede episcopali Oxomensi ad Fhitranslatus, Vetasquezius apud postmodum

consciam et aC c 0nS zliorum suorum sequestram adhibebant isiolaris cur longe scvpius ad Kanc uo facile explicatar Q Mater eo tempore iZmadcxteras priarissas S litterarum ad tpsum G,a scripserit. Ne autem muttitudo adversams su Slntanumscriptarum usuram Sanen qua artese deinceps

ZTesset,

lippum II institit

gravibus laborantem morpastorali cura quiescere; quoci bis pateretur a

ut se

Z
ro

laudatcV pnonss* annunctadielu Novembris o involuLitteras

meas ad Patrem nostrura nul

tibi

obtegam, easque

inscribam, adjecta dupUo,

DB
280
0CTOH

S.

TERESIA VIRGINE.
lensespatiebantur.obcatumniaspotxssxmumquas P partxbus addxctx horum . Laiceaii Patres i*^... Calceati rat/w atxique S. FundaGratxanun,xpsamque SFundaet Gratianum xttas

V. D. M.

rioo- quam Uuas vel^^-g. ces.pponere ""J^-"'^

cruoe vel potius
triplk-i
;

melius

emm

08ttrescru -

***^"

19 tic affligi-

adm

adversusillaset

Lt.erisnihil inscribat
.t,

sed
;

non vero ohii

virii, tn tnoni

dum valet ad d impooas. Uagis eaim hoc (tom II. f tiuam ldquoaameaoues* Zci-vnhl*. cuam id quod autea suggess, v----^ csset Sanelse 736 Quantxlxbet autem

quibuseamdem qnam

ta> . 1 itten

V^^^iouem
cr
.

j> ss.ruu.

alium Uicuiorio cibot dart

$ini(.

Gratianum in ctationi mulua pZxsesnecessxludo, tamen

s

observant,*
scxrel

^xmxnutxonemvelmmxmaM^
poteral.

f ~ ^f^^Z
*"
etm
u llrxs
ol ta " 4a
'

spargebant. Certum est tricem passim in vulgus has tragoedias agi aepxsse Ulteris e Sanctx nostrx Calceatosque eo anno jam inde ab anno 1570 consitium iniisse abUgandie ad exteros exeunte non illepide scribebat xxvi Tere,i*, de quo ipsa mihi fecerunt qui occasionem ~> Gratum via^ ~
,

Novembris Novemurxs
t.us.
Niliil

..

nt mltte adi

tauta simul

Deas prop.enim melius facere possuat quum ,.t . probra iu me eoogeraal, ut apud nem

me ad

lados. Sit

,s..s

arximo sxnere non

Hanc

apud ?^*"" Gralianum sxpius quxdem quommus sumere. non obstxtxi Ztumque a4)uncta ,ajac rerumque ille ob temporxs verbxs norx^seme

"^ um

mcet fidem inV en,Hat (lom. II epxsl. 84). AUamen in his ordinem temporxs m,h, vxdentur

pa rum
y

ei qux e,us veslxser -vasse auclor Chronxcx

aprxorxssamtumGx^^umxpsum^U

peraeret

attamen gravissxmxs

a^ J> m
nere

curhanc rem tantopere

tZano tum fecerat

B

Quamvero^o ^eptxonem,eamd^ xtepressi.

g Josepho provin calxs Calceatorum Andalusxx, Sancta aoccasione illa occasione sj necnon binas litteras quas ancta Pantoja Carthusianum et ad moniales dedit adP. exattento Teresianx suas Hispatenses. Equidem persuasum habeo ea non pertihistorix studio ad hoc de quo nunc agimus tempus, sed ad
.

-^^
_

dum hucreferunl abla m0 nasterxx sux regxmen

.

rum

Zm etxam,

quodammodo amplxavxL ?um Calceatis convenire, injunxxt prxomss* Nvnque initio Decembris amtlius

confxrmavxt solum, ve sextopost mense non Patrtpessxme quonxam videbat bono

rogaretne HispalensiutGratianum enixe Calceatorumrefectoriouteretur; hxncenxm

tempestas adeo postremum hunc annum atrox si brevia attquot insxvire non desiit, utpotius, magis magisque increvent; tervalla exceperis, per regios commissarws penitus donec tandem prouti suo toco dicemus. Hae autem
illa

Rnem anni

157S

et

initium 1579.

Nempeusque ad

depuLsa fuit,

Lavxssxma

Reformatum Carmelum unxver(tom. lll,epist. 70j sum redundare incommoda priorissam de cura qua Patum eliam eamdem xnservxein
.

cum queestxone turbx connexx quoque sunt quam speciali tractabiconfessariis monialium,
de

musparagrapho. VWlnterim ut scias

u PP. Caltta-

tns amantxssiminecessxtatxbusimpxgre pergendum bat.ample dilaudavxt, et ad

modo

H, scandalo, hortata est {tom fieri posset sine hsec in Gratianum caritas evist K).Neautem monasterxo satxs pauullam egestatem afferret subsidia provida mente S. Fundatrix oeri curaverat subminiusum V ecuniana in eum suse ac canssistranda a monialibus primz Josephi Abulensis (tom. 11, epist. mse domus S.
83^85).
moniates lere737 Jnterim ad inopiam qua premebantur, accedesianx Veasi ac Caravacx nescio qux adversus eas motse, quas
bant
lites

hoctempore suae Reformationi illis Calceatis qui censeret de memento ab ipsa enixe exitium machinabantur, apud eos cibum roqatum fuisse Gratianum ne prxterea adi binas txtteras, xnitxo sumeret ac in quibus haec Novembris ad Marianum datas, me appellas et DoReverendam inter atia scribit vere en.m videmur minam. SitDeustibi propitius revertisse. Jucunda mihi tu et ego ad Calceatos (Valdemorxx,quem amicitia Reverendi istius
quicl S. Teresia
: ;

tii

tpariai.

accidit

/nopia pre-

munMir Vcnttniei

Cara-

vaceritf* '

Malagonenvt
monialet;

futsse Sanmense Majo 1577 nondum terminatas Hispalim data (tom. cta queritur in epistola tunc vitam tam aegre sustenII, epist. 89). Imo Veasi quando illuc ut Gratianus moniales

epxstola, ex superiori ad Marianum venit gratium jam novimus) qui nuper ad te cxtata, Abul pro ea impetranda postulaturus, et me jam salutem concedat Deus convenerat. Meliorem illi dies? duodecim horas habet una

num.

7^0

Hemlnumqnid

Forsmutatusjamerit (tom.

IV

tabant

exeunte anno 1576

accessit, deliberarit

cum

Ven.

Anna a Jesu, priorissa, de domiatio Granatam

negotio S. Funtransferendo. At consulta de hoc haec verba respondit ; Videtur mihi datnx, in destituamur, inditimor iste ne rebus necessariis Deumfiducia*; siquidem permodicae in

Hoalterae docent txtterae vero fuerxt gratia xlla, Valdemorius, et jam credo die me invisit bonus quippe ipsi nunc bene vera loquitur de amicitia; Cb8tianos disseruit de S. Paulo est. Multis mibi postmodum Apostolu^ persequente, ac de iis qua3 partem eorum noster ille vel decimam
:

Wf-f\ Q

ffessit.

Quod si

cium esse
ne
vel

minimum animalculum
Majestas escam

reperire est cui

fecerit, quae S. Puulus fecit, pro Deo dehnquet. in nos deliquit vel deinceps illi quidquid iuter nostros petisse ut fratrem suum

condonab.mus

summa

nou suppeditet. Curam meae filiae vestram ac sollicitudinem omuem inbenignissimum Jesum conjicite; spondeo euim
,

Dixitse a te reciperes. Utique,

si

tantum concionatonbusindigefacerei

vobis fore ut

numquam

vobis desit vosque desti-

tuat. Praeterea,

quo si quidem breve tempus est ex non videtur monasterium istud fundatum fuit expedire ut tum cito istinc retrahatur. Aliquot annoa expectate. Dein, si vestrae inopiae remedium non at,

nob.s remus quantum ipse dicit, magnam [Gratxametuo scilicet ne Pater noster gratiam at Ordinum noaliorum nus), qui visitutionis tempore Carmelum extramiues expellit, nou fucile in suum
:

Valdemonum neos admittut. Existimo igitur utiin unicam hanc e sua amicitia capturum strum
tem, quod nempe ipsum Deo (tom- i Ceeterum istic videbitis quid expediat

uo-

commendabimus.
>

tulerit

Deus, signum erit

ipsi

placere ut mutatio

fiat.

interim faciunt nunc prsepositi nostri id quod sibi videtnr facieudum (tom. IV, fragm. 71). Malagonensis quoque ccenobii virgines varias patiebanxn epistola tur catamitates, quas Sancta describit in epxstola Hxspalensem x.x Novembrxs 1570 ad priorxssam

Gratiano innuu, epist. 34). QuodS. Materhic de ad cxia explicat P. Antonius a S. Josepho [nota 3

MK^M>

tam

epistolam) his verbis .. coaac, jassit omaium qai

. .

Gratianus catalogn i". A.jinihns ad uoaliis

O^nib.^

Biipalemei
etiam oalumniai p.iliun-

tSS
,

,.

^i,*

t\e.\

strum trans.erant; hosque remisit.quiaplurimumretardaoantJieioriu-"

Videre

^^Smatnem.

facxenda est h*c rerum

it eorum nomiua

temporalxum inopia.sx comparetur

lis

cum aliis ma-

num

act.s,

nostros q U!e penes Observantes

**gjg
JW gfc

quse

eadem tempestate

sanctie virgines Hxspa-

tenses servantur.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

740 Sic quasi sponte

281

ad Gratiani

visitationes

ad versionem

gallicam

nam primo quidem

iDCTOBl

V. D. M.
jj

recesseramus. revertimur, a quibus parumper gestas enarSingillatim equidem res a Gratiano sed eatenus solum ex rare nec possum nec debeo quatenus ad vitse S. Teresiae a me referendse sunt
;

in ipsa hac epistola

Sancta postridie fore feriam quintam jam vero xiu Decembris feriaquinta esse non potest nisi littera dominicalis fuerit G, quod non anno 1578, sed anno
asserit
;

momenti aflerunt. Sub uttimum locum tenet mohoc igilur respectunon missio nialium Teresianarum in Paternam
iltustrationem aliquid
\

157G

ita cujus occasionem ac circumstantias

summa-

Josepho {tom. II, tim narrat P. Antonius a S. Erat Paternae ccenobium epist. 22, not. 10 et 11) advervirginum Carmelitanarum Calceatarum, quas nebulo nescio quis turpem atque horbus
:

prxterea, uti modo vidimus, obtinuit Excatceatse Hispalenses Paterna jam excessePater mi, Ixtabunda rant anno 1577 exeunte) inquit Sancta, quanto cor meum exundat gaudio, quoties ex hoc Ordine nostro aliquis quidpiam facit
: :

adornavit accusationem. Sancta, dum P. Graadhuc Hispali morabatur, institit apud veritatem exploraret, ac probata moniatianum ut Uum illarum inuocentia, insigniter puniri curaret frontis hominem qui tantum filiabus San-

rendam

ad Dei honorem et gloriara vel aliqua peccata exstirpat Unum me torquet atque sollicitat nimirum quod video quam parnm sit quod eum in finem ego conferre valeam. Quidni liceat et mihi pericula
! :

adire atque aerumnas, ut spolia participem

cum

his

qui raediasin acies se fortiter injiciunt! Quandoque, quae mea raalitia est, delector quiete qua hic mihi

perfrictae

non dubitasset. ctissimae "Virginis crimen affingere simul reformandi ccenobii causa GraHujus reiac
tianus, pro sua visitatoris potestate,

eidem

praefecit

fruiconcessum est at, ubi ad me pervenit notitia rerum quae illic aguntur, moerore conficior et aemulatione adversus Paternenses illas. Quamquam gaudeo quoque quodDeus Excalceatas meas ad suum
:

Isabellam a S. Francisco.Excalceatamtlispalensem, a S. Hieronymo, ac cui sociam dedit Isabellam Margaretam a Conceptione, veli albi deinde etiam Maria a S. Josepho, totius rei conscia, R sororem. factam esse profectionem Paternensem testatur

obsequiura adhibere coepcrit ; ac ssepe, dum video mentes illas tanta animositate res hujusmodi capessere, mihi persuadeo fieri non posse ut Deus,
nisi

impertiatur.
vel hoc

ad insignem aliquem finem, tantas iis gratias Quod vero si uihil amplius facereut,

mense Octobri 1576, reditum vero

incidisse in

diem

solum

laetitia

me

afficeret

quod
:

illo in

mo-

testifestumS. Barbarae anni sequentis 1577. Huic consentanea est depositio Isabelloe aS. Franmonio

nasterio moratae aliquymdiu fuerint, ac prohibuequanto magis rint saltem aliquas Dei offensas
igitur laetandum mihi
in

cisco,

affirmautis se Pateriiie

aunum cum

prioratum mense. Per id tempus manifeste patuit

gessisse

nunc

est,

dum

spero fore

Domino
743

ut plurimisaliquando

animabus procui

Calceatarum Paternensium innocentia, ac publice pcenasdedit nefarius impostor. Excalceatae autem

nostrae, licet illic

sint

non parum

passae,

cousuluerunt famae ac religioni

tamen egregie sororum suarum.

transitu Et hae ulramque hodiedum conservant, Annae coenobium, quod pretiosissifactoin Sanctae annumis opulentae civitatis Hispalis ornamentis moniameratur, succedentibus in Patemenses aedes S. Joanne dicitur, libus clarissimi Ordinis qui a Porro Gratianus pro quarumnobilitatiparpietas. patefacta innoceutia multis criminibus accusatus
fuit, uti ipse libris

Paterna, de qua adhuc aliqua deinceps occurrent, per hanc ipsam epislolam ad alia transeamus. Siceam continuat S. Mater .Memento ut declarationi quae in Fratrum nostrorum gratiam fiet, etiam apponatur licentia fundandi
Relicta

mentem
prtmovenfundalio-

juoqut tuanx

de
di>

nibu$,

monasteria virginum. Confessario hic utor doctore Valasquez, ecclesiae Toletanae cauonico, viro, ut

vulgo compertum est, litteris ac pietate praestanti. mouialium coenobia ; Is aegre fert jam non fundari per D. Aloisiam de la Cerda mehortatusestut
ac

propria

manu

conscriptis testa-

tura reliquit.
Sancta gaudi-

um luum
if

te-

stalur friorit-

Bupaltnh 1

laudatus P. Antonius. Sancta nostra quanto exultarit 74-1 Porro gaudio, quando de Paternensi suarum expeproditione certior facta est, qualemque hinc

Hxc

implorem regii legati qui Romae est, intercessionem, ad obtiuendam fund;mdi facultatem a Praepoab Summo Pontifice dici sito Generali, sin minus,
:

nostra esse Hispaeuira posseaffirmatraonasteria specula se id ipsura scripto asserturum. Jam

nire
;

movendce Dei
conceperit,

glorise et

animarum

salutis

spem

multx ex

epistolis ejus

ostendunt.

En, exempli causa, quomodo loquatur in epiadpriorissam Hispalensem Invidi, inquit, c stotis J plurimum nostris lllis quae Paternam profectae
:

sunt,

non tam quia cum Patre nostro ierunt, quam quia ierunt ad patiendum pro hoc enim ut res haec bono alterum obliviscebar. Faxit Deus nobis ad ejus obsequium lmprincipium sit operae a paucae ibi sint, non posterum adhibendae Cum tam
:

quae offertur. antea certiorem te feci de fundatione responde. Ex epistolio De utraque igitur re mihi solatium graquod ad me misisti, magnum cepi Equidem id quod dicis, tibi rependat Deu*. tiam nnllum ad me jam firmiter anirao tenebam. Eccur Omnes nostros velim sanuntium dat P. Balthasar?
:

lutes

meonomine. Quod autem meutnudispedibus

744

de nimia pe-

mirer
tonio
:

quippe

cnm
si

Joannes a Jesu, velle dum nudilate incedatis, est equidem quod vitanda id semper prohibuerim P. Andicit P.

praeter victum ad multis opus habere mihi videutur audivinimirum ipsis non suppe-

erravitque

meo

judicio steterit.
viros

Namque,
idoneos

famem levandam
tere

Deum precaquod mandncent. Ardenter hic

ut ipsis adesse dignetur.
;

mur

Tu has
iis

litteras

ad eas

mittere ne negligas

et si

quas ab

accepens, has

quoniam mihi erat propositum ut adnosallicerem.metuebamne nimia vitae nostrae parte asperitatedeterrerentur; et tamen ex altera qua ab alns lstis illa pedum erat necessaria, nuditas
andixerimaeque Carraelitis distingueremim.Nescio fore hoc qualicumque calceatu, vos frigori obnoxios excalcearemiui sed lllud bene meac

quomodo se mihi, quffiso, afferri cura, ut videam litteris, hortatu, consiho illas denique habeant
:

accidit juvare ne cessa. "Valde enim grave ipsis Multa mihi sint (tom, II, epist. 84).

quod tam

solte

quorum cura Patri Modo Excalceatas meas m ejus nostro incumbit. imauxilium impendo, ac libentissime meipsam Non intra unum penderem (tom. III, epist. 70).
sollicitudo est circa monasteria

nempe meo judicio valde male miui jumento; quare congruere pedes nudos cum bono jumentorum nostris permittendum esse nequaquam

si

omniuo

me

dixisse,

usum,
nique

istud
'

monasterium

stabit

Excalceatarum

alns

PAfatunt),

reformandis opera (ibid. epist. G9). data 742 Item in epistola acl Mananum uti vult Lataste cembris 1570 (et non 1578,

xn De-

m nota

huc nes Excalceati jumento ped.tes conerat, ut facile potnissent tam breve dico, non bene Atqui hoc ipsum iterum ficere mulis juvenes qui calceos non haBtratifl insidere
beant.

necessitatiscausa ; denisi longi itineris aut videri quod al.qui juveabsurdam rem mihi vecti essent, ubi iter

m
4UCT0M V. D. M

DE
, mihi affinguntur de

TERESIA VlHGINfc.
fatii.

immodica

qm in mentem pedam naditate ne a at a mone 5uam venerant. Ergo sohtam est, et ra quamqaodhactenas

plcnam factoDominicanamtradunt historxam, frustra quxsnrum de quibus agilur, nolitiam regt BruxelBibliolhecx
sem;adiinitidissimum *<;< lensiscodicemquo prxlaudala
P-

KW. 3*

"*

^nciscanam

sive

hooindica.
et

*_,.*

ursi

videlicet ut

de viciut tiperttmK mo-

signata numero 8788 etmann rfa continelur, anm nola tamen ereleoanli scripta. errore scribitur 1580 P rc 1576 ubi ad finem

TommLo,
74,7

deranda aperit.

quamquod ad _.,,_,. Porro ut nihil aliud dicam querelm, hac epistola (jurene um ,,. rem nostram facit, perlalx, pohssxmxon cadunl * H*. an injuria) ad regem
inOrmanelumNunliumet Joannem de Padilla, studiosissimos. Ac 5 Tere^ia3 amicos ac fautores
,

S=5S2S-feBSf:
autSimi iDUS reuuo,

consului, epistolx manuscripto quidem, quod dicitur actummconnota subditur qua exemvlo

maneio recuzuwo^""

*I

__iK a

littp-

regnum abtegasset Romanus Pontifex in tllud Padillx infortunium attuNuntiis Ergo ad hoc dum in littems ad P. Marianum iii
,

,r

..

dit

Novembris
nescio an ideo. quod monTaliumdomibus videre est; Plunmas Dom.no p.rumip8a F mnitenti studeo. tantam tanta ad B nos^tribuo laudes quod maximum hoc est vero

-^a

Valde angor raahs qu scriptis ait Non potest patiturbonusPaternoster de Padilla. b-llum non inferre dsmontammagnisoperibus homini illi ac vires (tom. IV,
:
:

Sancta,

tibidatlucem.

P ro nnice concnpiscere. Dei laudem et gloriam oppeterc nobis contmgat oua utinam mille mortea

Omnium

E detDeus animom paulo post utviemst U).Etinalterislitteris,

testatur suumdebona detur scriptis, gaudium epist 33) Ignoro PadUl* vZletudine (tom IV,

Qu* Amen \wen.(Tom.ll,epist.M.) SanctaparUm pertractat TMarlumepistola negotiis recurrun in epiuna cum aliis Ordinis Decembri scripta (tom II stola mediocirciter quem etiam diesn
cJe

m hacad

anvero ad autem num ad hunc ipsum qux Sancta anno lo i8 d.c dill* casum respiciant, P. Domtnicum Banez xxviii Julii scnbebatad

**+

epist.ri)ad P.Gratianum; consuluerat Lsdemmensis certiorem fecerat et del Campo a Aguilar sibi fundatione in
oblata
et

divite

Patris cujusdameSocietate dere statuerat

suassuasu improli vidua, qu<e fortunas Jesu, mcamooit Car[ibid. epist. 22). lta

Patris de Padilla, Vehementer me afficit malasors Dignetur Deus ventaouem pro Dei famulo habeo. pati necesse est illum tempatefacere; valde enim qu* quidemcomraunuem tot inimici insectantur sed pro tam bono sors est nisomniumnostrum pessumdare res est vitam atque honorem
:

Domino

erectionem impenmelitanarum Excalceatarum

quidemomnes

pene epistolas anno 1576, quoad polui optimo, suis locis scriptas, ordine quam integra carum series perfiaatur, indicavi Ut

scio, a S. Teresia

addendcctantumsunt

tres

II, epist. 20, 22 et 27) et patensem (tom. III, epist. 71 et 72).

Scribilur

ad Gratianum (tom. duas ad pnonssam IIis1576 excedamus,

sat

Quod vero allegata exigua (tom. IV, epist. 73). de dimissione Nuntn, notaverhibet auclum fuisse prima trium epistolarum confirmarividetur e galtice versas priauas e S Matris autographis tres completes de mus edidit R. D. Migne (CEuvres 664 et seqq ).Ibt enim Sainte-Therese, tom.ILpag. anxie quxsivit devaleSancta, postquam denuo autem verbts qux ostendan
tudinePadillxdis
1577

Apo

746

Prius autem quam anno

\onumvmumeotempore, nempe

*vi

Februarn

logiu Rrgula-

mentio facienda videtui

usdam

memo-

rium

rabilis;qu<e, UcetadS. Teresiam quibusdam ejus videatur pertinere, tamen in iisque proin dilucidandis inepistolis innuitur Ferdinandi del Caservire potest. Loquor de P.

vix quidquam

vet am velnondum incarceratum fuisse Ormaneto loquUur: ita de exiisse e carcere), dein no, opus ba mi Pater, cogitasse me omnino Scias, A m. certe cst Dei famulus,

b ere bono Nuntio, qui

ejus,
si

stillo

vocant ApoloOrd. Prxd., epistota, quam II ex Atochensi giam Regularium, ad PhiUppum 157b. Hanc, conventu scriptadie xxm Octobns Jacobus Echard, noster Joannes Lopez inquit P. inseruitHistor.Gener.P.IV, lib. 3, cap. 63, pag,
736; cujusscribendaehaec occasio
fuit.

mihi molcbtiam locum habeat, maximam quatevidetur causa hxc afferet. Quidquid sit, post ipsum Isaltem ad Ormanetum futurosque

Zntios
tia

spectabat, oreoi
;

cumbona

^nquej^
Commen

composita fuisse vero de ostendet. Joannem tarii mei decursus tribunaU crim^ne Inquisitionis

sicuti ipse

hujus

In Fratres

PaliUaa Sacrx

alicujus illoOrdinis Miuorura Bceticre provineiae, praetextu reatus, praeter juris ordinem rumforte regulariumque disciplinam, etiam auctoritate regis

lltottl

adepistolas supe Josepho in annotationibussuis

fu^sse, asseverat

/
:

/^ ^.
<cr car
!

insurrexerant osores eorura aliqui cum autem id famacque in comrauue regularium omnium exitium
:

cipicnempe
Laurentio

die

Januarii, Sancta fratrisuo

dispendium,

morum

et disciplinae

detrimentum ma-

illa

misit

carmina

nifeste verteretur,

malo huic occurrere Castillius noster et apud regem intercedere decrevit pro disciplin regularis juribus comraunique regularium quod hac Epistola seu Apologia faraa et nomine
;

bermosura que excedeis A todas las hermosuras

JSin

Y O

herir dolorhaceis sin dolor deshaceis

praBstitit

et

pro votis cousecntus est.

309.)

(Scriptor.

Ord.Prxd. tom.II, pag.

illa Oi-dinis

Equidem, cum

Prsedicatorum, idiomate Hisloria hispanico conscripta et sex comprehensa voluminibus, quorum duo prima P. Ferdinandum del Castillo, quatuor reliqua P. Joannem Lopez auctorem habent, in nostra bibliotheca non extet.

El amor de las criaturas. nudo que a*i juntais Dos cosas tan desiguales

No se por que os desatais Puesatado fuerzadais A tener por bien los males.
:

Quien no tiene

ser, juntais

DIE DECIMAQUIOTA OCTOBRIS. A

Con
el ser

283

que no se acaba
:

Sin acabar, acabais amais Sin tener queamar, Engrandeceis nuestra nada. Opulchritudoqu excedis
:

Excalceati sua auferretur commissio. Etiamsi enim Pater nosnos regant, nihil hoc nobis proderit, nisi declaret exire nos interter, adhuc coramissarius, ejusautera declaratio etmihi et monia-

^J

dum

posse libus sufBcit. Quoniam ergo

:

fieri

in

horas potest ut sic

Omnes

pulchritudines

incautaeexcipiamur, obsecroteut negotium isthoc

orani

Sine ictu dolorem facis Et sine dolore aufers

qua potes diligentia conficias. Is cui litteras Patrem nostrum ferendas dabis, exspectare potead
rit

Amorem

creaturarum. qui ita jungis node

Duasrestamdispares!
Nescio cur dissolvaris Siquidem strictus vires praebes Ad mala in bonis habenda. Eum qui non habet esse, jungis ente nullum habente terminura
:

donec declaratio scribetur, ad quam scribendam non est multo tempore opus, eamque in reditu non mitte suo ad te afferre. Aliter autem litteras quam per mulionem, et proposito bono vecturae pretio

Patrique nostro signitica me tibi hacteuus insarebponsiones suas ad te mittat. Mire

scripsisse ut

nivimus
:

Cum

Non Kon habens quem

710
fratrtm luum.

interiens, interimis
araes,

admiuistrator, qui est legum periinspecto Generalis tissimus, ac doctor Velasquez, agere, et comraentarium hac mandato, dicunt nos
:

ncmpe

amas

Amplificas nostrura nihilum.

exempla diplomam ihi Nuntius utad se mitterem monasteria usa fui, una tum quibus ad fundanda numerus ac locus cucum catalogo quo indicentur item raoniahum et quam B iusoue monasterii,nuraerus demum quot ex Quaquepatriam eta^tatem habeat; videantur iisadprioratumgerendum idnne* raihi petere quod propnam nobis AjunthaBC illum eo ego ne potius facere velit verura tiraeo
provinciam
:

stola

carmina inseruntur epxsequitw lnjunxit eliam annuntiat quod

Eadem

cui hsec

quidquid maxime ad super re mittunt. Faciat Deus obsequium conducct. Cum vero illimihnnsuum faciendam curem, ipsis iun-ant ut celeriter rern impigram S. obsequor (tom. III, epist. 74). Vides

Matris prudentiam. Initio Februaru,

dum melus
aulam
accidit

Sanctx Madritensem (tom.

ut

incesserat ob iter P. Tostati acl

I, ep. 33),

commodum

Ord. E Toletum veniret P. Petrus Hernandez Castellani olim visitator cujus Prxd., Carmeli
,

dixit mihi, ait sxpe cum laude meminimus. Et scribens xvi Fefallor) illa, ad Marianum(ni

ad alia ccenobia reforintendat nostras moniales quaderejam pridera, nec sane xnanda adhibere ; tantum quod pro Ordin u> fuit nostro bono, actura
:

fieri nostri monasteriis id jara

patimur

(om

I,

epist

31)

cui reformando duas HispaliGratianusdeduxerat.Risjuvandisunam deputan Sancta suaalteramve veli atbi sororem prionssam HisdetlitterismJanuarii datis ad cui palensem(tom.III, epist.Vl);

ccenobio hic loquitw Utique de Paternensi moniales, ut supra vidimus,

;

visitatorum potestas, bruarii, fore ut pnevaleat ostendat exhibere nequeat diploma quo B i Tostatus tacendum nobis eos*jus habere; sin aliter, sein atque alia via rem aggredienet obediendum esse, quam habent dam Commissarios enim pro ea nec connec provinciam couticere posse
,

auctoritate,
stituere

diffinitores.

precead Deura, in petimus, ocius tibi dignetur, quod ardenter omnes tabulanus id Is quem vides
redderc sanitatem.

Itaque consulto opus est et cujus poteutia sita sunt omn.a

:

suastomGra^

unum

in

mandatishabet ut

raihi renuntiet

qna

tua

tianus

sociam pnmts duabus Margaretama ConcepUoZZiatricibus elegit h* tres Excatceatx m ne Manserunt autem
obsecundans,
bris;

sententia et qua sis valetnsit super hoc negotio V. eas quas primus edidit H. dine (epist. 1 inter

usquead diem iv Decemmonasterio Paternensi Hispahm redierunt (tom. die

qua

demum

Dt rtbut iui Ordivii ad P.

Graiiunum,
od priorinam
ii<IJ>.Wer.lt>"
I

Fun^^Tertiopost festum Epiphanix die S*"*"'*" GraUanum datrix, ad xpsum P.

:

responsio Teresiam meMiane). Videtur Mariani coltigere est ex alteraad tu exonerasse, quantum idem tempus exaratci,xn eumdem epistola versus depromotione Gaspanua etiam Iwtitiam ostendit aoprmx^s IsdeQuiroga, episcopi Conchensis archiepiscopalem To ad sedem

Inquisitionis,
;

ad P. bla<

i-

monet Quod dius auoad reformanda monastena qu* se Dei servitio in Re hdedaranototaniraarura dudum id deploravi. aotn gione raanciparunt, jam
.

tetanlm

dudum

jam asseritque se hanc epist. certa habuisse (tom. IV, antepro

^moUonem

anum

tcribit.

confessariis provideas optiraura est ut eis de bonis miseni adhibueris, quocunque hocce remedium
et

\l Die vm Februam Laurentium, fratrem suum

teras dedit

prolteos S.MaterlUe qui-

ad

J~ ^&
>uis
ti _

tiraeo ne parum nostras Excalceatas, difficultas, Etenira raagna erit proticias.

ris

adraodura si, rebna habeant a quo in intenoexterioribus intent, non no,ipsa experta fui, donec ribus adjuventur prout operara dare coenobio Iucarnationis tri Escalceati
;

o;Ve b uZquenUaseli 9

scriptis

meis bona accepi

britaltaqM

quandoquidera aliud non intenciue ant"ara vero, animabusafferre, id velim proaTsqnam medelara mandato ut iis m locis ub
cures. addito etiara
es adeat existit, nemo monia /ra rum coenobium IV, epist. 24). Aias [tom. qui easinquietare possit e ad Januarii ad fratrem suum s tolas xvii J2 Hispalensem dedit(tom. I.epist

1 facessere Inquisitoribus possU, c.m potius multum bon.

,

nec

m.

Tum

est in fcxcalceatos etiam.pro egregio quo nondum Madrit. monasteantao quwivit eccur hunc esse^qu. Hum e,ciussem. Scito eumdem Toletanu de ongeabhmc tempore archiep.scopus nostrum hoc negot.um Magnopere illi

llli(1

auam. sed

ZZssam
S
6
;

si^a.us

et
:

iterumad hanc xxvx Januam

inter

ala

Lipsit

ad Vides quantura chartarura

fttrem

tetur,

fuit.

cordiest.uti ad

mttam .. . . nostrum [GraUanum) Hispah mandatum General.s quod raihi quoque fuit quo non ego >olura adhucversantiratiraaturafuit,

J~*J
^ndnm

sermonem cum quando huc eve Ipsa brevi, o videtur habuisse. op oAb docebit. Ha cumep.
utitur et nescio

me

qua^ illo am.BOripsit Alois.a,

qno

in loco

cterame

et lensi), subpriorissa

ita casterse oranes raoniale, exire proh.beor, sed et sive ad prioratum ut nullara in doraura, illial cea Llt^ue sivealiadecausa, transraigrare quando Patn nostro

cum

aliis,

commun.ces

IsabeUa a u vel.ra, rogeque

,

J^^
;

indicn..d^omni.oom^nden^n.^

r^tru^-tredit

Tostatns

quircdi

immineret nobis exitium,

si

DE
284
iCCTORi

S.

V. D.

. toi cred o, eo spec.abi, uostra hsc negotia quam nihil aliud agi

*' tende^
1

i*
illo

.W" J J S ** ^
1

TERESIA VIRGINE.
,

domibus nuntia accepisset non admodumise- R /br mi , An a iW, D **,*** 8. Josepho, morbi causa Tole-

nostrum cupio Patrem

^.f^JZZmvZre. onere leva um v.nere.

u.

tum evocatx

(tom. II, epist

fl

pM.

viderit (tom fieri opor.ere Faxit Deus sicut renl litterxs Iisdem
50).

niales Hispalenses

"'l,Z cop rerum temporajumTcovia

^
non
ita

^^ ^ mus ^^
.

89, 90 et 91, et epist.

Sfl)i(, (fl
, 10 .

subsMueral {tom

auctos

mm.

quoquc A 9 prospentate tpsam

bene afficiebantur moniales (fom. I, epist , . fl( Ca ,. auaca M) fl

. .

/7j e?ns ,. 25 ,

4)>

inquiens, ob bona nuntia q haec mihi jucundissima, vere enim tibi edico fnisse
et

est quod aliquanta quippe maffnomihi levamento a Deo postulavequetefruimini. Multa hoc prece

pr*

cffiteris

ea

pertmcnt qu* ad domum vestram

?ano.quarenecabsque ingenti Utinam me Deus pro te orantem tibi dabo meas. enim dives cum sis et offiexaudire diffiietur Nunc utaris fortuna, divmo do pneeminea. et prospera colendam valde ind.ges Ac
!

voluptate strenas

novam nihitominus Reformationis sux rebus spem pro generalibus Sancta concepit ex eo quod Gratianus a Nuntio Ormaneto Madritum accersebatur {tom. IT,epist. instituit ad finem Maji, 89 et 90) quo reapse iter
92 ilem tom. IV, epist. 68)
:

postquam Tostatus

eo jam pervenisset in pervigidie ejusdem mensis xxv ; uti P. lio Pentecostes, Antonius a S. Josepho constare dicit e libris Car-

auxilio adhumilitatem

apparet omnia mihi quidem certum

laus Dei bonitate, cui a^terna
sit,

ista beneficia
:

in te fu.sse collata

melitarum Calceatorum Madritensium. En quid hacsuperre S.Mater perscripserit die xxvm Maji ad priorissam Hispalensem Bonam nobis Pen:

Quodomninovelim

tibi

mecum

persuadeas.

Tum,
:

tecostenattulit adventus Patris nostri.qui inaulam,

atlingit his verbxs paucis inierjectis, rem aliam displicet Patrem nostrum de pro-

Maffnopere mihi inquisitionem ex forma juns latis in nos dicteriis turbamenta, qumndere instituere. Mera enim sunt attinet, etsustinereprajstat-.equidem, quod ad me

accitusaNuntio.proficiscitur, integerrima gaudens yaletudine.Scito igitur prorsus oportere ut plurima etaccuratissima prece negotia nostra Deo commen-

Centoriam
eeribit de re-

but epirilualibui epiilolam.

non parum delector [tom II, epist. 87). temporis satis prohxa 752 Sequitur ex ordine eamdem priorissam epistola, data n Martn ad agitur de explicatione horum in qua inter cxtera verborum Qua?re te Jesu Christi ad Teresiam Mater se hxc verba proposuisse me. Narrat S. eademque ab alas etiam fratri suo Laurentio, vocata inter piis viris fuisse in disceptationem ut suum quisque de ns quos deinde convenisse commentarium mitterent ad moniales S. Josephi Alvarum de Abulenses at Abuiensemprxsuiem, Sancta judicem prxcepisse ut ipsa
iis
;

demus. Tostatus modo in aula versatur. Ante quafestituor aut quinque dies huc transiit tauta cum amplius natione ut tres tantum quatuorve non omuibus id horas hic substiterit. Deus autera in his
faxit

quod ad suum honorem ac gloriam maxime conducet nec enim aliud cupimus {tom.III,epist. mihi est utrum hac occasio75). Dubium interim mensibus, Gratianus a ne, an vero aliquol ante rege ac nuntio effiagitaverit ut ab onere visitandi Andatusium liberaretur; prout ipsum
:

Carmelum

irrito

conatu fecisse narrat aucto Chronici

et lib. iv,

{lib.

in, cap. lvi,

cap. xxi).

755

Verum

S. Teresiae exspectationem

omnem

Nuniii Ornaneti

Mendoza, ageret; quod quidem

se fecisse, licet
I, epist.

prx capitis
57).

Ormaneti hac ipsa tempestate penitus disturbavit optimus et de Religione Cathohca obitus. Vir
egregie meritus, quem S. Carolus Alexandnscribens anno 1566 ad Cardinalem omnino integrum, num,pronuntiat in rebusag-endis

morte

dolore vix legere posset {tom.

Exlat

Borromxus,

Sanctx nostrx de prxdictis commentariis censoquam ria epistola ad episcopum modo laudatum, vejamen appellant, passim Hispaniin Cirta del

quxque ob nativos quibus omatur lepores merito a Palafoxio tanquam egregium sanctx eutrapeNon iise exemplum ditaudatur {tom. I, epist. 5).
absimili hitaritate
et

demandadoctum, fortem, ingenuum et in negotiis vix umquam cessantem, ex hac tis promovendis vitadecessit,nonanno 1557, ut ti/pothetxerrore
{tom. II, scribitur in Maffei Verona illuslrata errorem corrxpag. 42i>); necanno 1575, ut, hunc Serie scri- F gere volens, asseruit Biancolinius in inter Supptementa ad Ve-

jocis

admodum
,

concinnis

Matris ad priorisquoque c conspersa J Hispalensem epistola quse circiter idem sam fere tempus videtur exarata fuisse {lom. II,
est atia S.

ptorum Veronensium

epist. 86 j.
N.coiaw Doriafit Carmelitm

Bxcalcea-

Die xxiv Martii Carmelitanam veslem ind u n Nicolaus a Jesu Maria, Genux e nobilissima qui postmofamilia Doria natus ann0 1539 ille dum anno 1588, facta Calceatos inter et Excatceareliquent largitas, ut ne satis quidem pecunix tos omnimoda separatione, primus novi Ordinis quare Phihppusll ad corporis sui sepulturam Vicarius Generatis renuntiatus fuit. Studiorum faciendum e regio xrario amplissimum funus ei curriculum partim in patriasua Italia, partim curavit. ,t pitUvp* in Hispania cum laude emensus, ac dehinc sacerf fi-e756 Ormaneto,priusquam morereturjam ^, JttCo .. dotio insignitus, res domesticas Christophori de successor designatus tonie]til rat a Gregorio Papa XIII Rojas, archiepiscopi Hispalensis, inordinatas ac ut Phitippus Sega, episcopus Ripae Transonis, fere deperditas, resarcierat. Interim deanimi sui eccledocet P. Phitippus Becchetti in Hisioria rebus frequenter disseruerat cum P. Ambr^osio idem siastica [lib. xxiv, num. 45). Erat Sega, uti et aliquando etiam cum S. Teresiacte Mariano Belgico, dec. i, W. Becchettus et Strada {De bello sua ad retigiosam vitam vocatione, nullius Ordijamabaiix) cum plurimis historicis referunt, nis expresso nomine, fuerat locutus. Exinde S. u quo tempore apostolicus in Belgio Nuntius aP ac prudenlia mirum in modum Mater, viri pietate Maji 57 Joannem Austriacum, quem halendis delectata, enixis prectbus a Deo contenderat ut is solemni pompa Bruxellas ingredientem fuera Excalceatis Carmeli alumnis adscriberetur. Ejus comitatus cuique ex parte Summi Pontiin Religionem ingressu quantum Ixtata fuerit, rn% ficis quinquaginta nummum aureorum testatum facit in epistola ad priorissam HisobtuleBritannico prius bello destinata lia palensemscriptadiei^Aprilis {tom. II, epist.W). apua rat. Exinde tum apud Austriacum, tum 754 Sub idem tempus quanquam e particulari;

lb'6

tandem ronense Chronicon Petri Zagata neque habet {Italix xvni Januarii 1577, ut Ughellus seSacrx tom. V, col. 460, ed. Venet.) sed, ut ex S.Teresice liquet, menrie actorum et epistolarum opum terrese Junio 1577. Tanta autem ei fuerat narum despicientia ac generosa in pauperes
; :

delegatos

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

* deleoatos

883
sed

Ordinum Belgicorum,

exhibitis quas

ribu 8 et celebrioribus animadvertit

itZatlitterispontificiis.rcmCatholic^Religio.

It

tamen strenue promovere studuerat, exitu

P ar " m ^. ! Julio machinaliones. Mense Julio, reaemque rebellium TnTlfinnes. Namurcum sese Austriacus e Brabantia quando

Zf^tllropterverfidasmuUoruminBeum U

2ZZ
l
;

recepit,

adhucdum

in Belgio, teste

Strada, dege-

non eo quo ta pnore. ngore. Hto ergo anatbemans pro. pos.ta poena indWt ne quu verbum ulla de re ampliu. faeeret. Satis vero apparebat bsc omnia Deo alidirigente fieri, ipsiusque Majestatem ad majus I,quod bonum utque bonorum illorum Patrum virtus magis hac ratione innotesceret (uti etiam
,

"
v

bat Nuntius

sed abiit in Hispaniamahquamdiu Augusti, uti liquet e litteris quas ea die ante xxiv regem Philippum scriptas ab Ordinibus Belgii ad
exhibet Petrus
(lib.ii)
;

innotuit), permittere. Quocirca

quemdam

ex Miti-

Bor

in

sua Belli Belgici Ristona

gato Ordine monasteriis nostris tum virginum tum virorum visitatorem praefecit. Qui si id quod cogitabat, in illis invenisset, nimis quam graviter
nos
afflixisset,

alleras

Ripanus episcopus quarum nuper eorumdem Ordinum litteras ad reinitio dicitur

;

quamquam adhuc

sat

magnam

af-

flictionem passi sumus,

quemadraodum aliquando

gem secum attulisse. Pervenisse autem in Hispaniam videtur ante xxv Septcmbris prout colligi cum posse arbitror ex Historia Stradana collata
narratione Gasparis Scheti Corvini Domini in Grobbendoncq, quam latine edidit in suis Anasecundus, et lectis Belgicis Petrus Burmannus exemplar MS. gallico idiomate cujus duplex
,

scripto comraittet qui melius quam ego id poterit prsestare. Ego vero hsec obiter tantum et velut per

transennam tango, ut quas post venturae sunt moniales norint quantopere ipsae ad perfectionem
semper promovendam
sint obligatae

cum jam

velut

complanatum viventibus tam caro

nullaB illo

inveniant

quod monialibus

hodie

stetit;

etenim illarum non-

Bruxellensi, exstat in Bibliotheca Burgundica notatum [numeris 15897 et 15898. Hinc namque rege Strada memorat Austriacum accepisse ab
litteras,

tempore satis multa propter sinistra illa testimoniaetcalumniasperpessaesuntjquarumsane magis miserebar quam mei ipsius nam quod ego
;

opera Philippi Segae festinatas,

in

quibus
ut de-

patiebar, adeo

non me

affiigebat, ut potius

gaudium

rex volebat

ponerent,

Ordinam delegatis edici, arma Orangium ne admitterent, Edicto t>erpehabemus Schetum, tuo obtemperarent illinc vero
:

habebam inde et voluptatem caperem. Persuasum hanc tempestatem coamei unius causa turbidam ctam esse, meque in procellosum mare adinstar
detumeJonse conjecta, fore ut universa procella
sceret.

testem ocularem,quiaffirmat(apud Septembns dapart. i, pag. 111) has litteras xxv

tasfuisse.

Burmannum,

adueniu

Belgium nohinc {uti modo demonstrabam) strum Sega abiret, Hispaniam profecturus, nullum non moverant
757 Prius

autem quam Roma

759 Benedictus sit Deus et laudatus.qui vensuscepit. Etenim tatis patrociniumsuscipit, uti hic ageretur rex noster Philippus, cognito quid rerum esset vivendi ratio et audito quae Excalceatorum
et

m-o *
r ''"

oi

in

prxsides, lapidem Ordinis Carmelitani in Italia Nuntium traherent atque ut suas in partes novum adhibita etiam adversus Excalceatos animarent, ipsum finem ope auctoritateque Philippi in hunc Gregonus XIII, Cardinalis Boncompagni, quem Carolo Borromxo patruus suus, anno 1573,5. Carmelisponte ac libere abdicante,protectorem sibi habebat et qui prxterea Segam tis dederat, beneficits consanguinitatis vinculo primum, dein Hoc igitur adveniente, quoque multis obstrictum. rerum Carmeliticarum apud His-

dignatus institutum, nostri patrocinium suscipere noluerit adeo ut a solo Nuntio causam nostram est; sponte designarit sed quatuor ei sua ipse
judicari,
esse jusserit assessores, viros graves, et horum tres quo causae nostraB aequitas melius mquireligiosos,

reretur.

Petrus Hernandez, judicioque praestans; virvitae sanctimonia, doctrina provincia apostolici qui jam alias in Castellana quam et visitatoris, tam Calceatorura

Horum unus

erat P.

commissarii Norat Excalceatorum, munere functus erat.

veritatem, et

is rei

immutata mox Teresiam ejuspanos facies, et exorta ingens in S. ccepent, qua que prolemprocella-.qux qua ratione qui tandem regis Philippi vehementia sxvierit,
:

quaenam tam horum quam lllorum

aliud nihil desiderabaesset vivendi ratio ; etenim id innotesceret. mus auarn ut

enarrat opera cessaverit, ipsa Sancta summatim xxvm libri Fundationum his verbis Moncapite vir sanctus et mitur interea Nuntius apostolicus, cultor, qui et hac de causa rus virtutum fautor et jEstimabatExcalceatos.Ulius in locura ahus suffiDeus submisisse videbatur, citur, quem propterea raateriam suggereret. ut aliquam nobis patiendi aliquo consanguinitatis titulo Pontificem Summum hauddubie Dei servus erat. bed mox
is

primum intellexi hunc a rege f*drmcognitionem denomivirum ad causs examen et quemadut confectam habebam, natum esse, rem misericordia est etiam deinde, qu Dei modum
760 Ubi

ergo

'

Majestas ejus ut id ad confecta est feliciter. Det cedat. Tametsi vero persuum
o-loriam et

et episcopi summopere multi Hispani* proceres deireitotius veritate cerfestinarent ad nuntium

honorem

attiugebat.et
veuit

ut huc

seno Patrum Calceatorum negotia

tamen omnia tiorem reddendum, haec esset. ut instruraento usus non sent, si Deus rege maxime obliQuamobrem, carissim*, eum quam
ffataB

nihil profuis-

cordi habere et studiose

promovere

ccepit

et,

secun-

dum

in

Qravf

OM-

visum iffl de nobis relata erant, qua^jam data erant pnncipia uiteexpedire uthasc Undeetiam mox sumrao cum rius non procederent. mandare coepit, eos conno-ore id ipsum executioni mancipando aut proscnbendo d^mnando, carceri posse Ptabat quos sibi in hoc ccepto resistere autem exagitati sunt P. Antonius
ea

qu*

Domino sumus semper nostris in oratiombus eos qui causam ipsms et commendare, uti etomnes

illi

defendendam susceVir-inis Dominae nostrae vobis etiam atque etiam comuere. Quocirca id
videtis, carissiraae,

mendo. Jam igilur liquido suppeteret opportuparva ad ulterius fundandum insisteassidue jugiterque orationibus, nitas. Quare ut domus frequentabamus,

quara

758 Prse casteris

is,

triman,

a Jesu, nasterii

Gratianus,

moinquam, qui primi Excalceatorum Hieronymus fuit, nec non P. fundamentum apostoquem nuper defunctus Nuntius
et P.

bamus et poenitentias Deus ulterius n U jam fundat* erant honorem uti vellet. varet, si illis ad suum
L ,

conser-

Um

ibi

S
'n\Absit autem
v.t

licum
rat.

Adversushunc
ille

constitueCalceatorum Patrum visitatorem Marianum a S. Benedicto

et Nuntius maxime insurrexit. Qui fundajam ante in superionbus

PhiUppum Sega.rebusad ***r.

MoSSLvn

novus

qua

es

Ecclesi* Sanct* Ocobris Placentina, ad quamiu insua dicecesi tum tn Belgio, HiZlSeRipana translatus fiiit,
et

**&

Patres hi sint,

Patres e graviotionibusdeclaravi. In alios etiam Pars Prior. Tomus vii Octobris,

286
iCCTORR

V.

D M

'

regiones Nuntius vel teroporifo* adiit, tum A k

rio

Legatus

Rom*.

r ubi eccesu-umac

vxsita monasterwrum reformator ac optime et sanctissime fuit constitutus,

^^ ^* "*%
..

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
i

XIII

conspicuum, adeoque ob IXpurpura Christianam merita ab Innocentio continenUa imo cardinalitia decoratum, pietate, Placentino ejus paupertatis etiam tolerantia (ut virtutum orsepulchro inscribitur) aliarumque absit, inquam, ut namentis clarum ac celebrem, hxcalde prima sua
qeslis

mgentia

tntem

per famosos Ubellos detaLv, qrcod rf .aw ad regem te *ma nu ifciorm Ex? Horum alten nomen fuisse Michaecalceatorum. ^ Mwnna asserit auctor Chromct; altenus causa retcet> addens fuisse Re orma ti Carmeli vins ac postmor

umn j (V eoa b adversarxxs

proiatx audacius,qu\n D

^ ^^^
m

^^ ^^

talemtantumque virum ceatos Carmelitas non bene

^^^
^^
^^
vita,

{marii$ f pamil entem Ulyssipone quieteet sancte produx isse usque adannum 15b9 Quoniam meris mox citandis vocatur ^ ^ Terpgia in ihi est suspicxo hunc fiasse aliqua

sibi notos seventate,

ouam
semus.

ipse

postmodum

veritate

perspecta, in

ui summam

QuasemmalibiproR.P. Rubei Genera

appositeammad-

benignitatem convertil, acerbxus bentgn.v

mcu-

Ballhasa remaJesu,deinitiis qua in susp rulnm(S> optime meritum obfirmor quo d de reliqua ejus --/iiiuy* cione tu mag{s servant quantum quan tum ego quidem scw, altum servani

Reformatwnis.ut

defensione attuhmus ralis et capituli Placentini adjunctis, magis, attentis rerum twnes multo sane

silentium
tatibus

alii Ordinis poterat S. Mater his calamisui scriptores. Non non vehementer affici. fflenim, ut ipsa

tum auctor Chronici tum

pro Nuntio militare debent, ut Antonio [hb. u,cap. xxxj. vertit P Fredericus a S. hanc rem discussioni su< Ulteriori igitur quoad Teresianam sepersedendum ratus historiam quentt ^in.ujraphoprosequar.
t

postmodum scripsitad P. Gratianum

(tom. I,ep.

directorem anmhv sum [tom. 23), ad quemdam suum Theotonium de II ep. 4.4) et ad fautorem

Braganza [tom. I, ep. 3), tantse erant itlx advi criminationes, tamque airoces de sus Gratianum
Excatceatis libelli regi offereipso ac monialibus honor videretur in bantur ut Reformati Carmeli

^ XLI Litterasdat Sancta ad re ALl. ljllieidb ucn ^ gem de SDarSlS ln r. Uratianum ^lnmniis acnuiiuiu DOSt de S2eCalumnilS, aC non diu F s. Jovitia PP. Calceatorum

suprbni
\

liscrimmadductus t

etnemononstu^

pereteoma litnvpotuisseabhominibusdeueniri; v cum a ngelica monialium vita ac mascrtim

annem
et

a Cruce ejusque socium

moniales coenobii Incarnationis ~ , io. ^*~>^. Abulensis. Scribit Castellum animse.

gna Gratiani integritas, cuiw y msan g llstiis patientiaaclcVtitia,nemininondeoerentesse persp ect^ cum aho quo con/ugeret 761 Quapropter ipsa, ad Philippum II haberet, queribundas dedit
non
litteras in

,.

pxm ._
adqwm
/iireroi

pufj

per

ContrOVerSiam

quamaam
com-

Jesus. Gratia Spiritus Sancti Majestate. Amen. luuotuitmihi sitsemper cura tua Majestati tuae oblato adversus de "commentario

hxc verba

Quas equidem p Maffistrum Gratianum.

artes ca-

cum

provinciali S. J. amice

ponit.
Ormaneti mortem

stupeo qui non codsmonis ac ministrorum eju, inflixisse huic Dei servo satis habent turpitudinem cunctas nos exemplo suo (vereenim talisest, qui colendas pertrahit, ut qua;cumque
:

ita

ad virtutes

P. Grnliani

famam

et Lvit, supremum Inquisitorem Quirogam regii consilii Covarruviam, quorum prxsidem maxime curx negotia Carmelitana rex commise-

-q

Gratianus,

mox

ut

resci-

visitavit monasteria,

prout

litterffi

assidue ad

me

spiritu imbuerit); sed nunc scriptre testantur, novo monasteriorum, ubi tot viretiam nituntur horum Domino, famam inqmgines tam bene ancillantur

laboriosum visitatoris munus manibus depositurus quod dicedenuo in horum Teresia, omnem auctoriret, assentiente etiam S. Sed aliler tatem suam obituNuntii concidisse. qui, consultis super ea re visum regi Philippo Toleti ac Madriti theologix jurisque
rat, ultro
adiit,
;
:

nare. Atque ad

duorum Excalceatorum

rem hanc pessimara opera utuutur quorum alter. prmsquam

;

Compluti,

doctoribus, censuit commisso Gratianum officio adhucdum legitime vacare posse [tom. III, epist. interim visitationibus , quas ex 20); Tostatumque Qenerali Rubeo potestate facere intenaccepta a Itaque Graderat, interdixit {tom. IV, epist. 68). spiritualibus tianus, qui paulisper renovandx Hispalim exercitiis menti Pastranam secesserat, stupentibus Calceatis, qui ante denuo revertit,

his moEratribus aggreg-aretur nostris,famulum palam fecit quam nasteriis agens, multis in rebus igitur hositidentidem judicii expers. Illujusmodi quippe a quo minem, aliosque in P. Gratianum, aemuli impulerunt castigandi erant, ira commotos, accusationi, qua monia-

adsubscribendum insuto monstra inferuntur, libus Excalceatis ea criminum ne illa diabolus in nostram mue mihi, nisi metuerem risuin modetorqueat perniciem, non aliud quam nostn ratione turafuissent :adeo sunt ab Instituti
abnormia. 765 Per
mi

paucos dies peream

auctoritatc

ivitatem sparserant illum

Dei amorera Majestati tuae tribunalibusiu ne testimonia tam infamia coram

:
i

supput-o,

, i(iir(( ,

privatum et castigatum pro meritis a rege fuisse. Attamen eodem tempore Tostatus, licet aliquantum regia prohibitione repressus, mire Patres Excalceatos torquebat ac varias in senientias distrahebat, missis quaquaversum
mandatis, quibus vetabantur novitios sibi adscisin cere, et Caiceatis subesse jubebantur omnibus
locis in

quandoquidem lta apertam proferri lucem patiare facillime uB,iic comparata est homiuum natura ut adluealiquo suspu-io perpurgato crimine, mala de
reat,

Neo

macula qu\ potest Reformationi non obstare per Dei " nostris aspersa rebus; qua3 quidem Majestas tua, Bl osicuti
tatem optimo sunt loco, quam cei t gnata fuerit, videre poterit e probatiouc monastern ob rationes P. Gratianus pro nostris et sanctis q conficiendam curavit a viris gravibus

modo

fuerit data. occasio suspicandi aliquand.

quibus utrique haberent domicilia.

ab aduei sartu

763 Turbas hinc,prmertim

perAndalusiam t ex-

lactralam

ortas,dum Excalceatorumalii Tostalo.aliiGratiano parendum censerent,sat prolixe enarrat auctor Chronici {lib. iv, cap. xxiv). His accedebant graves in Gratianum ac monasleria Teresiana ca-

Quoad vero um bellorum istorum auctores, quandoquidem causaeinciimpedit quominus disquiratur qua3 eos

cum monialibus

hisce agere solent.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBItlS.

287
1

taverint, per

amorem Dei Domini

nostri, de cujua

Majestatem tuam et honore agitur, obsecro ff loria uthucquoquecuras suas extendat. Si enimvideP int

aliquo numero adversarii suas accusationes ut ad depellendam a ee visitahaberi, eo devenient ubi haereseos agant visitatorem et,

ceatorumstrenue,quantum poterat, incumbere, quiais tamen solus adiltum laborem haud suffi' cerevidebatur, rex vigilantissimus Philippus tott consilio suo rerumCarmeliticarum curam com^
misit
lisset
;

y
jj

'^

^.

Tostatoque prxcepit ut
vel accepisset

quxcumque

attu-

tionem reum

prxlatorum suorum man-

non multum
con/nj'

timoris Dei adest, facile invenientur

criminis argfumenta.

766
servi

Bpeotata praesidio dig-nens, Majestati facit, ut vel tuo illum onus, quo istis objicitur pencuhs, ab velviaitandi
,

dolor quo miserandam lllius rebus vicem doleo, cujus est in omnibus Dei supplicem tua3 fflquitas ac vit perfectio,

\cmequidem

data, congregatis consiliariis ostenderet, nec ea prius executioni mandaret quam fuissent rite legitimeque recognita et approbata. Obnixus itle huic prsecepto fuit quanta potuit maxima sagacitate

humeris
uae

illius

dimoveas. Nequeenim ipse afamilue

ministerio, qna? tota in Majestatis tuse est vere mihi videtur homo sed virtiite deg-eneravit insig-nem ille missus a Deo, et aB. DeiMatre, cui auxilio adhibet, ad hunc Ordinem, ut mihi pietatem
;

esset,

decim

septemattractus. Quippe, postquam totos sola fuissam passa, lta imetamplius annos

becilles vires

consulat. Nempe tionem Majestastua boni, precor, amor quo Majestatem audacem me fecit magnus B tuam urosequor ; quia mecum ipsa considerabam,

me conciderant ut jam mihi viderer provectam oraferendo impar. Longxus a me oneri

inconsultas querelas meas siquidem Dominus Deus ut tu easdem respuas Dlsuffert, fieri non posse omnespreces quas Excalceati netur ille exaudire

acmuttaconstantia usque sub anni fxnem litem super ea re gessit cum licentiato Chucamero, aclore causarum consilii regii. 760 Nunc ut ad alia veniamus qux S Teresiae magis propria sunt, animadverterit sedulus lector litteras ejus ad regem, quas paulo ante videbamus, exaratas fuisse AbuLv. Eo nempe se conjuritulerat mense Jutio, prout ex instrumcnto mensis ab ipsa conscripto dico die xxix illius (tom. liquere affirmat P Antonius a S. Josepho proculdubio BouII, epist, 92, not. 5). Errat hic Sanctae cher, narrans hanc transmigrationem Philippo Sega, Ormaneti sucinjunctam fuisse a Betgw cessore; siquidem is illo tempore adhuc in versabatur,prout supra demonstratum fuit CreFredibilius ergo mihi videtur id quod conjicit P.
; '.
.

* wum
^J^l^'

omnino rtpa

randam

tuam.prater ExcalceataBque fundunt, ut Majestatem refugium, pluterra nullum haberaus quam in hac Abulse die xm Serimosservet annos. Scribebam Majestatis tua* serva ac ptembris 1577, indig-na I, epist. 1). subdita, Teresia a Jesu (tom. Sancta intenderat finem, 767 Qitem his litteris Namque, ut ipsa brevi post feliciter est consecuta. Hispalensiannuntiabat, mense Octobri priorissx

dericus a S. Antonio (lib. n, cap. xxx), Sanctam cumvenia sive P. Gratiani sive provincialis Carmelitarum Catceatorum, qui hic invitus esse non

primum suum poterat, iter illud suscepisse, ut S. Josephi Abulense ab episcopi monasterium
jurisdictione

tendum Fundationum, hisce adfinem ultimi capitis tibri Visum raihi esthoc loco referre quomodo verbis omnium ccenobii Abulensis (quod primum
;
:

eximendum et Ordini suo submitquemadmodum ipsa narrat curaret

moniales
f

testimonium quod F Michael et P. Balthasar ediderant, publice Gratianum falso adversus Corpore retracoram scribis et SS. Jesu Christi eorum qux proctaruntjuravitqueMichael nihil libello continebantur, a se broso illo in innocentes vi ac minis adactum nofuissescriplum,atse,

undatum fuit, cujusque fundatio

alibi descripta est,

fuudanonautem inhoclibro), quae in prima sua jam obedientiae Ordinarii subjectae fuerant, tione Quo autem temOrdinis se obedientise subjecerint. episcopum agebat pore id fundatum est, Abulae

Alvarus de Mendoza, qui

prajest
et

modo
ei

Palentinae

sedi

men suum

ei

apposuisse

(tom. III, epist. 76)

quamdiu Abuke
a Domino
id

egit, rairifice

momaies

n revocasse; C Antonio,

dieiv Septembns,ut Facta est hcec retractatio non enim Sancta adhuc xm habet Chronicon (eccur sed Septembrisadregem de ea re scripsisset?) assent P. ut ex originali charta viuOctobris, not. 8). Nec vero Antonius a S. Josepho (ibid. habuit hoc modo sua dicta bonus Michaet satis teste sed etiam, die xxiv Octobns
litteras eodem P. autem circa Philippum lldirexit. Balthasar ad

fovitetprotexit.Cumautem
retur, intellexi

obedientia pra>sta-

Et certe satis id estdifficultatibus, nec bus quas exinde ordo passus noninaliisplurimisrebusquJE occurrerunt, egre;

quidem tunc expedire. etenim in omnipostea apparuit

g-iam semper in eo

pcenitentize suee testes

opem et benevolentiara expertae undeetiamnumquam passusest ut ab aho sumus atque adeo aliud isthoc sacerdote domus visitaretur quam quod e ff o ab ipso F monasterio non fiebat
;

in

idemtempusveniamaGratiano
;

petnt per

litte-

postulabam. P

autographas ras,quasauctor Chronici testatur sanctissimos quibus fatebatur penes se fuisse se non prolis universx mores, ac
esse Teresiance

devenisse ouaniquia aliacausa ad calumniam delatione persuasissetinjunam siln falsnqmvlam Ediia hac utnusque sibi fieri a P. Gratiano. de cvteris crxmxnxbus Excalceatiretractatione, itidem ^^enaconGratiano aliunde objectis demum, jlatente silioregioinstitutumfuit; quo depulsa calumnia veritate, omnis fuit
luculenter
(tom. I,epist.3).

770 Hacporroinobedien.iaseptemdecmord.er memini) mansimns neque fMiM annos (non enim exacte pomutaretur, ipsa cupiebam. Verum etiam, ut ea episcopatus Abulensi episcopo Palentinus
:

^^.
A
i.

ac t enul

stea,

cum

daretur, et ejro

tum

Toleti versarer, dixit m.b.

minusexpedireetconsentaneum

esse ut

Domomales

et hoc S JosepbiiamOrdiniobedientiamredderent fore ut monanisi id fieret, ipsa procurarem, ac r.gore suo steriumhocquamprimum de vigore et quod alias intellex.ssem conremitteret. E ff o vero, loci praestan, al.quam sultum esse eam Ordiuario

'

P.

Tona.

Ilim cijcrcen-

d "t curut.

jam pridem ab duobus protectoribus Gratiano regeassignalisaUerquidem.mm^mGasparde rege assignatis alter quidem, se0 P al ' s " d" Quiroga supremus Inquisitor, ab <>P' Toletanam ad quam Conehensi transirit ad destgnatus (tom IV, fuerat ante aliquot menses Didaeus de Covarruvias vero,
epist.
4.1)
;

76S H<vc

omnia cum

essent

]am

MtMn 4 agitari ccepta

contradictionem includi rata, nescieiu hisce verbis Quare rem confessario meo, qni

bam quidagerem.
tum uu
.

^ZT^fuLt

j ^,732)
erat er

qui

modo Oxomensem ep.scopumjg.t

dg
vide qtuv ,-etuh
est,

num.,1

doctus et vir apprime

alter

igotJsisantisteselprxsesregntCastel.vdie xwSeptembrisadsuperosabut. Quaoeeasxone etsiQuiroganoneessabalindefenvonemExeal-

Uim e nnn.rnm nuncjer

jair^mui

^^

aperm. Nu I-

ao credere

monasterio

^^ m

oculum doeult eTentus

longe salntar.uset

^ ^

difflcultatem 8lebat; fien oportuls e,

cowulUua

DE

S.

TBKBSIA VIBGINE.
ire

A ethacdereagerejussit. S -h acdereagereju jurtiaViioni

,ui Ordinii

m s^S&88
7

monasteriis esset, a .nuale aliis

uude Abulam me

qui priorissam constituer.nt (Tridentini) reos esse, In tenm ,11 pluralitate suffrag.orum. noneieciam iou electam runt velle se ut ego ipsis y

"

^^
m

DUD
:

sen .

Sancta $vb
tniltif.

^Tnuno rodohu/ineliuaturus
enire > monial.bus possent e

videretur

necaliud id toleraturum ^ QulD e aV piceim. OuinegaTtse meinccenobiumlncaruasiut ^ erml "imi causa reciperem. Quid
;
.
.

fcolliSd

r' porro
secum

iuiu u ur

ni^.

ueseio
t

em

Cterum, u, summatim res illa non valde per-

fieret,

ccepit dispicere.

uonl " . . inS uper * cooperabatur, a i ias a parte sua Domious

Et,
<l

ud nmepeecarunt,
mea
rui sivissent.
ri

ignoscerem, modo me pace ,lla Baby oNullatenus cup.o

l* quidem

tiones inven.t: labam, execution.

F^-^^JX unde
decrev
,

nrseseitim

cum adeo

tenui utar vale-

uou a0 eo polturdotes
l

rdirr^Cretiamfltquandoindomoilla
del
qu?um
ad sunm max.me obseFaciatDeus quidquid Uberare possit. ac me ab ipsis
conferre

non apud enmimpetrare Pn

ous
id

"^J^t, niU c" nulliidminime exp

d.re obj

en

wJ^^
.
i.

'

tamen dhoc

m aliqnius
;

nim.s

quam

1^

>aa;xv. Januarii
d
7es

157S

Bon

ill,

inqmt, moma-

-Mfc

d.ligeoant quonium me un.ce

tantum episcopum cu. Ordo

ipS "

^
erant.

cessisse:

neque m^tmperTair, .-"JS^ me bc v ta nue tanti

i

Hsc
mo-

incamationis in est e.vitas um'eeiegerantpriorissam. Atton.ta m pass fuerunt ac pat.un ur quas rsa de rumnis sunt paewne. P. Tostatus nescioqnamdiu porro I ore USUS fuU ' eS ampl ' US sas
i.udtto ? iP

poenam suorum peccatorum

"*

'

auinquaginta interdicta

ipsis

fuere Sacra

nunc

ve oadhucvetantur dicebantnr Tere Vulgo

E quempiam excommunicat sedne;

colloqui. eausa v,-

^rX
fuuaet,

DS1 b

Benedictus "tum itantacumprovidentiaet

esset.
sit

CTdem

QU

rcrqmdqXTboLm
farum
S.

et

salutem ancillarum

quoquo modo

spectat, procnrat.

Amen

in eas tantum cadebat e ctmunicatio elegissent, ego autem nul exwaneam monialem nee nequeuttais noUta m domo professouem ^ J

wt

\heolo-i Abulenses ad

unum omnes

quan-

Ter;m

,u s <ra, T ,i,-

rinam,

fj~
,

,^ ca

IsaAfeter, mense Octobrx cca , as ape&at: S. * trxennxumfinxebat ce uam prioratus

"i:s^
'

* p^^ ^
<

e reoire -

utpote quie

Tt m ib
nertm
o

orihu Ordmi suffragatxone, Sanctx nostrx 7nissm!pars monialium cui sanxssxma h $umma cum
,

maxxmaac

Interim

pr0ViD ^ a eo nec ad separatam v a minor. mon.a l.um priorissam

&Z
Zsam

frucltZuaU
ipsam

gestas

adhucdum

in

ilitura

si

peracerba exitum. Mihi vero

ienedictione erat,

prxorxssibi legitxme ,n

samelegit. Cui electioni provxncxalem acTilerrefragarentur, adeoque Gutierrez a Magdaena, auitum erat P. Joannes appellarent ; en judicem superiorem

cum cxterx momales

Znauam

UbiZagLam

sanequam miserabxem
:

quam

ic/ epist. 3).

j-.i

ixc

duo eonim

Tsa Sancla exeunte

prxoOctobri t epistola ad Ante qu.ndescrxbebat Hispalensemita buc adven.t provmcial.s decim dies jussu Tostati electionem, magnas cen-

conffiwti

Calceatorumadfaciendam surasetexcommunicationis

pomam proponeMiis
rentur priorissa
;

uummihidaturessent suffragium. Nb.loq U!ES me iis intentum fu.sset, miuus, ac >i nil.il minarum
elegeruntmonialesquinquagintaquinque.Quarum utsingulasuumsuffragiumferebat.eamexcommuprovincialischartasque pugno nicabatet execrabatur flammis tradebat. Jam decilaceratas ac percussas ex quo, tanquam excommummaquinta dies est

quod tamen non

&%
m issa
nis contorti.
tia,

ingressu cbon, etiam cate, ab audiendo Sacro et ab concin.tur, pemquandoOfficium divimim ibi non sinnntur quidem confessaarcentur; imo ne
tus

Abulensem{tom. in auxxhum V ias plurimosque impetrandum cessores, ad demum a Nuntio P a provinciali, seu
solutionem anathemaUs

Istota x N^embris Alphonsum de ad tas IV, epist. 51), var

^nd^e

Madm.m

^J^Uco,
^"rostato
cur^etab^

"^

$ive

riorum aut parentum

frui

alloquio.

Quod autem
eas

Tandem.audUa

^'^./"/jTenlen-

mireremagis, postridie resciss

illius electionis

Uovembris rexipsead finem rnensis

suffragationem. revocavit provincialis, ut iterarent respondissent non esse quod actam Cui cum illte

per Nuntium Segam in

^daUsdeMutjn

sententiam electionem denuo agerent, anatbematis qu numero erant rccantavit ; vocatisque reliquis, constituit pnorissam quatuor et quadraginta, aliam Anna de Toledo), ac gest rei instru(cuinomen destiad Tostatum, a quo confirmaretur,

lialesillascensuris ommbus DecemO das.Kgo.ait Sancta, scmbens x Eispalensem, Tostatus priorissam quemdam Toletanv. j. a consiliis sunt, priorem

<

is

mentum
navit.

illuc destmarun^ P. Ferdinandus Maldonado) s. molestiis ut bas quieasabsolvittantis cum uam magis 1 latim enarrare longum foret, et u propterea <l n
,

tnonialei -4lu
ienii* cxnobii

Jncornationit

hc in prionssam confirmata sit, profivirgines, in sententia perstantes, priores ill nisi ut vicanse. se ei obedire non velle tentur haudquaquam esse A.ffirmant viri litterati eas Fratres illos lasi Concilii , sed
773 Licet ab eo

oppressas 4c desolatas reliquit

eamquamillivolunt,sed me sibi presse< .. a eomm Accedit quod duo Excalceati, illic

aoia. apostolico etdefuncto Nuntio constituti,

^pta
q

fueruntetabductitanquamfacinorosi.

Qui

^ ^

excommunicatas

DIE DECIMAQUINTA OCTOBMS.

089

quautocius libereutur ex istorum manibus

Mallein

terris videre. llla ipsa die enim eos Maurorum in quam pessime suut, bis fustibus ctcsi, et QU a capti Joanuem a Cruce Lri potuit.habiti fuissedicuutur. Tostatum prior Toletanus, secum ad

Maldonatus,
rauuit-

Germanus, sangumem, ut Moralegiam ad conventum ferunt, ex ore excreans, (Valdemono, paulitrahebatur a priore Abulensi

dum

Domini 778 Quapropter Majestatem tuam per jubeas nostri amorem obsecro ut quantocius eum Calceati isti in libertatem restitui, prohibeasque ne miserosExcalceatos uuiversos gras tanta savitia Licet enim hi tacendo et patiendo mereantur sentur. attamen scandalum inde in populum de-

y V.
inde

AUCTOM } D. M.
tanqua m

factnoroti

aM.icuniur.

interea P.

plurimum,
rivatur.

Jam idem

ille

prior,

qui

modo

hic est,

iam aliunde nobis

est, noto); qui prior, ubi reversus

a suaparte stantibus proditorem dixit mouialibus suorum cnminum pcenas. illum cgrcgias dedisse
virginibus Hic sane casus acerbior
illis

ulla causa aestivo hujus anni tempore Toleti sine manus injecit in bonura senem P. Autonium a Jesu, omnium Excalceatorum primum et passim jaa Calceatis mandata Tcstati quasi certum
:

ctantur

fuit,

et

etiamuumest, quam

reliquae,

quautumvis inagnaj,

caritate vehm eas Deo earum calamitates. Pro tua quibuscras commendes, necnon suuctos lllos viros,

mouialeseos octava captivitatis dies. Testantur quidpiam esse nec uuquam visos vere sanctos
erit

Interea si nobis exitiura allatura. Sint Deo laudes. non afferat, nostris tua Majestas remedium malis non video.Tu quo tandem res nostr casune sint, quem in terra refugiura es; enim unum nobis plurimos servet annos! Spero

utinam Dominus

agerequodnon

esset apostolicis

dignum homimbus

faciat, prequidera fore ut hanc nobis gratiam videt hominibussuae sertira ubi adeo destitutum se

78). (tom. III, epist. 77, cui junge nocte media ,- sancia d 77G Hsec vis innocentibus illata fuit *cnb, Decembris; ac postera luce sequentes IU et 1V r^m Hispanix litteras Jesus. dedit S.Teresia ad regem semper cum tuaMajestate. Gratia SpiritusSancti sit

lue Majestatis glori promovendse studiosis Omncs mecum suas preces in hunc finem astua> ancilln

M&r

persuasum Ameu. Quoniam valde mihi Dominum nostrum ut natum habuisse

est desti-

afflctis

tua certum inveniremus Ordinis uostri rebus quin te de nsdem possum Maiestate prmsidium, non

monasteno S. Josesidue intendunt. Scribebam in indigna Majestaphi Abula die iv Decembris 1577, Teresia a Jesu (tom. IV, tis tus serva ac subdita, perficere Sancta epist 1). Attamen his litteris sua captivitate nonpotuit ut S. Joannes a Cruce e menses, ut ipsa ahcubi liberaretur. Novem enim Dei famulus angw testatur (tom. IV, fragm. H),

faciam certiorem.

Quam quidem audaciam meam,

per Domini nostri

amorem obsecro, Majestas tua credo Majestatem tuam ne a3-re ferat. Equidem ilkfi Incamatioms minime latere quomodo moniales quod nempe putarent adsciscere studuerint

ne mutataquistissimo carceri mancipalus fuit, actum /uisse videtur MUius

dem semel tumca.

m e ^ibi

iri quo liberarentur ab aliquid sibi a me allatum quietse ac obices magnos ponere solitis hominibus quam aspirant. His ad religiosffi viveudi rationi

etsi nuhi non satis Moralegix detentus. constat quamdiu quam severe mense Momales autem lncarnationis lur >***? Martio insequenti adhuc P l? '"* mense epistolis S. Matris eo ,f ad Rochum de (tom. III, epist. U) et

de P. Germano a S. Matthia,
is fuerit

^'
?f

num
ta,

to

obicibus removendis olim

ibi

propinqua in domo

suain collocavi PatremExcalceatum,

Deum pietate adeo ob maximum animarum ipsis utilissimum; cui adjuncto sibi socio fecit, quiestum, quem ibi cum
sancti attnbuit et recivitas admirabunda nomen vita opinione, sanctus est et tota vera, mea quidem utrumque socium Calceati, non
:

U reoium
ml
Matri

(tom.IU, epist. prcefectum custoduv montium P PadUla apud cons^n qu!cum Joanne de
eo

mcumbebat ut levamentum afflicte Sancta a*.momaUbus, quas Martyrtbus

datas d.e v Decembms Utt^s - u.i* Magistr, OrSeraphini CavalU, Generahs
<,, et

fuit.

removissent, sineinjuriaetscandalocivitatis, inde plurimis civibus hinc Nuntius nuper defunctus, operam, llhnc noxas fructuosam Excalceatorum pcena attestantibus, sub anathematis Calceatorum Patres ambc,revononsolumprmcepit ut expulsi ne quis Calceatusseu carentur, verum etiam cavit auSacri faciendi seu Coufessiones neo-otiorum seu proindeque ad Incarnationis accederet, diendi gratia clericis saxulanbus mout Excalceatis tantum et ratione bene domui ilhiuit niales uterentur. Hac Nuntii quo e vivis sublato, re-

Cum autem

creaiuvriin. ZTcZeZmm

-
QtneralU
.

R P
/ pulsi

lus PrJicatorum,
canvenlu sui

anno in Hispamam apcommorantts lempons tunc lemvoris Toleti MnrturenoMattyieno Ordinis, cut a S.PeOo

eo

m ,.

<.-

""

IZTimirum
Sacrificiorum,

ZSZ

e,usqe hisce litteris ipsa participes

moma-

^aniuro^um
pw*y

precum,prxdxcattonum,cxe>ci

^tinpntiarum. maceralionwH,

ad mortem usque

juris sui probatione; dierunt Calceati sine ulla

rediit. iisque inquietudo etiam

cum

merUorum rum orbe d.spersx,

J>er

mmmam
tt irijii-

vim

nam

Pater aliquis, ad ab.ol777 Ac nunc quidem moniales illuc missus tantas us vendas anathemate iutulisse dicitur, ut ad pter jus et fas molestias subjacebant quasque pcenas quibus jam pridem acces-

fra tetatem,i bene/iciaelsu/lragia

^J^^Z M fW?*^
alque

anucitiamac
in

lamin v

morte one

LhucdSm
serit.

ferunt,

novus dolorum cumulus

ablatio.Quos imra tis ille sariorum Excalceatorum in ea moMsteriu cellularum seris vi excussis, asservantur violenter pre parte in qua chart*

Inter hosdolores

primum

tenet

locum confes-

p. Taitatut,
licela

COniUiO

vehementer hendit. Civitatem totam

offendit

ho-

regio rep> eilUf,

prsslatus non sit nec usurminis audacia ; qui, cum probant argument s patam a se potestatem legitimis talia apostolico isti subsunt), (commissano quippe

^amdudum Mem m
gerebat. tandem

non dubitavit facere Abul, Atque dixerim, tu Majestatis.

V quidem jam -'V/Tam

lili

manus dudum tum vero cum utriusque miseret,

desiderabant
illius

in eos

iqMUM
*it

(ta'"'*^ rgiaguam prout auctor %t, ^'^XarcnZis L Oriie<-ta ' promstone

vocant
nis
.

cect

^m^nQtiSS^
exhausti,

{tib. iv,

Patris,

cruciatibus

pene

,J
L

cap. .vai). scbatur litem

c tbr

,s,eamdemqued,em ass.gnenl^

J^^ ^^
Qua ,w

mChr0 .

timeo.

DE
290
AOCTOBB

S.

TERESIA VIRGINE.
virorum doctorum qui meas ruat (qua in re nullus mecum non sentit), valde Confessiones audierunt, qui Patres lllos Calceatos mihi habeo

V. D. M.

*A

*Mnio

et

Chronicon procul D. Boucher, contextus lamen ipse Chronici

ZZhJntguo mensts November pro Decembm ordoremm

przc*lenUbu^ Zerversus fuerit. Secus enim au, narravilS. Joan auclor (in auibus ipse Chronici fncarnaUon, monaCrule cum socio ab Tema
sterioabreplumfuissenocteintermetivDecem ipsecohxreat Maphrasis, "
bri s) velsibi

poZsvel

alia nescio

qua ratione

apud P. Generalem propterea suis delationibus generale capitulum ut post celebratura effecerunt quo omnes Excalceatae, et ea exierit,

infestos

Dum

Maldonatus, prior Toletaous, litem "" "". 1Mn d..t. tfml* exequebatur,

ea

qu*

preeceptum ab sub poena excommuego nominatim, prohibemur mihique injunnostris exire domibus, nicationis vellem, ad habitandum ctum fuit ut domum quam alium certe ob finem quam eligerem; id vero non ne plures tiant monialium nostraad impediendum

causarum actore, pro.e neralis cum Chucamero, fere controversias, ad annum nuens post multas devctus

EI
tandem
fecerat

causa, protractas, visa ac revisa

ftt

demhxcqualiscumaue autemTonostrumpropositum referl. Videlur multa, quam prtdem tam stalus ubi per semet

Sed parm qu,ad diem v Novembris. verborum disstdenUa ad

Luctuosum est tot virgines, quae mclamant, propter eorumdem nostra monasteria numerum augere non licet, nobis paucitatem, dum defunctus Nuntius aggregari non posse. Etsi autem mandavitne ideo a fundandis domibus cessamihi rem diplomata habeo a rem, atque ad eam ipsam mihi concessa, tamen fixum visitatore apostolico ratumque est data facultate non uti, nisi vel

rum

fundationes.

SeZ

jamagerenonposset.aliquamd.u Nunlo Excalceatos Tqui eopolissvnum tempore

ccepit, instigator et

mihi P. N. Generalis vel

verit".

Summus
nullo

Pontifex secus ordiua-

Quoniam enim

meo

vitio

laborem

iu-

Zquere

adjutor

tf^

termisi,

Dei benignitate factum

est ut jara fatigata

nuando nimirum,

vclut

B
impedit lamen

notatur in Bibliolheca nonnulla pro rebus CarmeU657), condidit decreta perturExcalceatorum componendis, vno tarum
bandis.
7SI

Segx comnnssanusu Carmehtana (tom I, col.

quiescam.

Quamquam,

si

de te bene mereri mihi

:

esset, sed recreatio potius liceret, non labor is tui videndi desiderio teneor, utprteclatantoquippe si lstuc ire juberer. rissime de me agi existimarem, praeterquam quod de capitulo

E
<*
<

e neformatio

haurire es t
.

luminis v. UC reliqUO m nunc vut non parum MCc ,-eliquo in hanc remgratidatoriis,partim
/

r<~-

Terenana

min s X vi Januarii quas xvi Januarn narratoriis (tom. Braganza, Teresia dedit ad Theotoniumde 1578 5
...

e litteris partim ,. ... T o\ I, ep. 3),

7b3 Equidem, scire te velim litteras pasenerali modo dicebam, pro unis a P. N. Generali acceperam, Tentes quas Lusitama vestra adeo pro Castellae regnis -valere ; ut quam non dubito quin

"'

indigeamusnovafacultate,

insignitum Eborensibus infulis non ita pridem Octobris 1577, uti docet (nempe dominica tertia in Synopsi Annahum noster P. Antonius Franco Lusitania), et quarum jam duo fraSoc Jesu in V). Nuntius, amenta nuper allegavi {num. 763 et 77 Tostato favit; Gratiano inquit, adventans multura Et hic quiprohibuit ne monasteria visitaret.
vero

hoctemporeP.Generalis prorsus deuegaturus

sit.

Pontifice obtineretur, At facili negotio a Summo testificatio, quae cura ei ostenderetur praesertim si super vita ac monbus V Gratiani confecta fuit, fructu spintuah quem nostrarum munialium ac

producunt ubicumque degunt.

dem,

licet comraissarii apostolici

munere nequa-

Quam ego tamen numquam legi, quia timeo ne meitestificationem sed viri metnimia cum laude faciat mentionem
;

quam

destitutus (siquiden nec

suam Nuntius potesta-

affirmant nostras ff raves

re
si

diplomata ablata tem probatam fecerat.nec Gratiano illico Complutum, ac dein Pastraerant), ivit tamen

secundum eam testincaequidem utde hac tionem possecanomzari. Mallem

fieri

debeat ac possit,
:

cum

P. N. Generah

nam, ubi quadam

specu patiens delituit nec commissione ex eo tempore amplius usus est sua suspensus. sed ibi permansit tamquam omnino visitationibus imposterum Maximopere optat a abstinere idem et nos cupimus, propter ingentia pro quae inde in nos redundant mala, nisi Deus
in
: :

conficeremus
fundationes
illuc miti

tantum

scilicet

fieri

retur monastenum,

monialium habemus quae At interim, queant, me domi manente.

sat
!

Hispania;

ut ratum haberet namque, modo pa-

proh

dolor

tot

animarum qu*stus

impeditur.

Quod

provinsua beniguitate separatam nobis procnret

3

Ordims

amicitia cum prolectore si aliqua tibi esset nostn, quem ferunt esse
Pontifiois, possetis

ciam, siue qua nescio quo tandem deveuiemus. Ex sibi itinere raihi scripsit P. Gratianus destinatum esse ut Tostato, si forte visitabit, obediat

Summi

^ " F rem apud

P. N. Genera-

animo

lem expedire. Tu vero si id procuravens, magnam Urdini utique Deo praestabis obsequium,
nostro gratiam.
984.

maguum

suasitque ut idem cunctse faciamus. Verum neque quia illum illuc ivit Tostatus, nec huc accessit;

Deus, credo, prohibuerit. Attamen coramunis Patrum nostrorum opinio est, ipsum esse qui omnia faciatet visitationem suadeat qua quidem re omnino profligaraur nec alia plane est causa omnium
: ;

alterum occurrit incommodum Tostatus in Lu.ilatere te volo), quod scilicet enim generalis admissus tani regno jam ut vicarius nostrum, nedum e G est cuius in manus nemo movebit Omnemistic haud dubie
Sed
et
,

., , (uinn
,

in(ro dueatur.

impune

inciderit.

per Bispa-

quae tibi exposui raalorum. 7S2 Aperto tibi scripsi pectore

primum quidem

ntom
lur,

difale '

ut

omnem

prorsus,

quamquam

his legendis fortasse

aliquantura fatigaberis, cognoscasrerum historiam, quandoquidem de tuo in hunc Ordinem nostrum

amore mihi

est

persuasum

deinde etiam ut videas

sed rn lapidem ut opus nostrum disturbet item. se habet, non stella, prout nunc quidem res fuit, non e Postquam enim oflicio suo functus ac speciatim ra lnbita potestatis suse probatione, n savnt monasterio Incarnationis immodice aestate praetenta regis mandato (nam alterum
;
,

quam parum

spei habere possis fore ut

Eboram

(ubinimirum novusarchiepiscopus coznobiummonialium Teresianarum excitare cupiebat) in hoc temporis articulo veniamus praesertim cum alia
:

jam intimatum fuerat) jussus est supremum cousilium afferre quae

non sunt
ei

litteras

suas

redditae,

nec

litter baCieU : ed _ iraposterum, cre do,

dentur. Praeterea
visitari a

impediraenta etiam plura accedant, quae nunc exponara. Videlicet, cum nullam ego viam quae se obtulerit, intentatam relinquere queam, quominus bonum hoc nostrae Reformationis principium cor-

habemus visitatorum monas rum litteras, secundum quas nostra nou sit a P. Gen nemine possunt qui
delegatus, et
is

aposto

numero. quidem ex Excalceatorum obtinet, ci Quodquoniam iu Lusitania idem non

de nostra affern num quid remedii hia incommodis videris non defuturas moniales ad esto noBsit; accertus merendum paratas. Hsec Sancta, scriDe ne de te
ictic

actum

crit

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS Gonzalvum de Avila, perfectione. Tu interim

querimoniis in

291
litteras ad S. Teresiam dedit,
OCT0i V. D. M.

de Braganza quo hens ut dixi, ad Theotonium qua cujus mensis die 1577, etiam hortante, anno altissimam animi demisincertum, lilteras dedit ad Ven. Dei Servum Ludovicum sionem spirantes Granatensem (tom. I, epist.M).
;

ipsam abunde refertas. Ad quas ^ Reformatrix in hunc modum respondit Jesus. S. Gratia JSpiritus Sancti sit semper tecum. Amen. Dedit mihi P. Rector tuam epistolam, quae me non parum attonuit; quoniam scribis egisse me ut P.
:

Gaspar de Salazar relinquat Societatem Jesu et Carmeli Ordinem ingrediatur, quod dicerem scilicet banc esse Dei voluntatem coelitus revelatam. Quod

Con$fribit

785 Prius

autem quam ulterius progrediamur

ad primum
patebit,

attinet, testis est Deu.s, ac

verum

esse

Sancia Ca,l//um ani-

Teresianse enarrandis, in in fatis Reformationis

nunquam me

istud optasse,

aliarum

quarumdam rerum commemoratione notandum paulisper sistamus oportet.Ac primum

hic superest,

Gaspare de eo egisse.
cognovi,
ras,

nedum cum P. Et quando huuc rumorem

Sanctam,

licet

adversa valetudine

omnigenis afutentem ac laboribus xrumnisque quinque lamen menses anni 1577 opeflictam, per

ram navasse

consribendo Castello anim, jussu Ribera (tib. iv, Alphonsi Velasquez, ut affirmant ni, cap. xvni). vel P. Hierocap. m) et Yepes (tib. v, Gratiani, ut asserit auctor Chronici (hb.

jam antequam recepissem de hac re littemorbus adeo turbata ac dolore affecta fui ut inde magis invaluerit: quo jam pridem laborabam, abhinc diebus audivi autem isthanc rem tam paucis mihi nullum sit quin tu diu ante de ea
ut

dubium

sis

factus certior.

Quantum ad revelatiouem quam

dicis,

nymi

cap. xxxvii,

num.

7),

vel forte utriusque, ut

ad

conciliandum Loca ac tempora incepUc fini[lib vii ad finem). sut scriptionis ad caput et ad calcem tibri Ueque
I)

dictos scriptores conjicit

Boud

in prologo sic habet: ipsa accurate definit. Nempe n Juln) anno Hodierno die, festo BS. Trinitatis [i. e. monasterio Ord. Carm. Tole1577, in hoc S. Josephi
tano,'
; :

quandoquidem de hoc Salazarii consiho nec multo mmus scripseram quidquam nec noveram, poteram scire. Etiamsi vero hanc de revelatione quam deliram tu vocas revelationem (hispamce habuissem, non sum la desvelation que V. P. dice) animo ut tali de causa tantam equidcm tam levi suaderem. mutatiouem cuperem aut Patri isti Nam laudes Deo sint, probe docta fui a vins piun- E
:

quod jussa sum, ubi in prassentia ago, id Tractatui in epilogo autem incipio adimplere in monasteno S. impositus huic scribendo finis salutis 1577, pridie festi S. Joseplii Abulensi, anno gloriam Dei, qui vivit et reg-nat In perAndreas, ad petuasasternitates.Amen. Plurade hoc libro d\

hujuscemodi mis quid valoris ac pondejis rebus nec sane credidenm multum sit adscribendum virum cordatissimum, eas apud P. Salazarium hoc neyotio valituras, si non alia haberet in
:

fuisse

Brachium
a

tibi,

damone

prtcipilaia,
frangit.

paragrapho. turin speciali de scriptisTeresianis in pervigilio Nalivi 786 Eodem anno 1577, Completo. Domini, S. Teresiara vespere ad ac sxnidiabolus escala prxcipitem egit euntem prout latius narrat strum ei confregit brachium, quoad facti cvrcumRibera (lib. iv, cap. ix), cui Yepes (lib. m, cap. xn) et stantias consentiunt xi); Anna a S. Bartholomseo [Vitx sux cap.

examine a priepositis insti- flJadeoque tuai erunt Vi/iirar) ami . tuendo, optimum erit si fiat; namque omnino per- COIUO partes hanc rem discernere te invito aut spicuum est, ut puto, nihil ipsum Amicitiam quse non pramonito esse facturum. ejusque in me mihi cum P. Salazario intercedit, negavero; quanquam pro merita, ego nunquam tam ex amicitia mihi certo habeam illum non
dicis de
:

"^Quod

auxiliatum fuisse

quam ex

pietate in Salvatorem
:

circumstantiam dissentiunt vero quoacl levem relatione de virtutibus S. leAuditores S.Rotie in hoc accidisse Sanctte e resi* dum videlicet dicunt ubi e contrario citati auctores exchoro' egredienti,

Ven

Beatissimam quin etiam nostrum et Matrem ejus mutuo recordor, annos a dandis per duos, quoad quod cessatum est. Ex eo vero inter nos litteris
ahis

pressis verbis
3

ingrederetur, stantem Nan ut jamiam chorum Didaco de Yanguas Ord. Prxd., vit porro ipsa P. nequitia fractum sentiret se cum ita dxmonis Dominum clamasse Deus bone,

eam perhibent

in swmmttatescalse,

intelligi potest me mihi cum illo vetus est usus, auxilio ejus ind.guisse, temporibus multo magis noster duos tantum quando videlicet Ordo hic potius Excalceatos; ut proinde tunc

numerabat

brachium, ad
iste voluit

me
:

interficere;

Dominum

vero sibi re-

procuranda cogitassem , quam de hac mutatione fallor plures, nunc, ubi per Dci bonitatem quos 1 Excalceatos habemus, inter quam ducentos nostro juvandas nos pro modulo sat multi sunt ad manura Dora.ni pro

quidem voluit, attamen eg-o spondisse quos pertutit eram tecum. Dein, exponens dolores loc. cit.) locatum fuit dum illi (ut narrat Ribera Dubito, mi Tater, inquit, et dislocatum brachium corpus humanum hodie vivum an adsit ullum fuerit quantum istud quod tantum maluin passum ex tcstimomo Yanguas Constant h*c
Sic iste
:

idonei.

Nec unquam

credidi

Ord.ne Matris sua3 raagis

a
V

quam

pro ca^ter.s esse

^9

^eHs
:

scripsisse quibu. etiam rae l.tteras

adornarem
obstare
velira ut

me transitioni ist. testes qui dicerent mihi vel in mentem venent, quod si

Qd
cogi[(ln(h

<

Curm

meum.

Abulensi quod ex Processu computsomah de S allegatur in MS. Summano a tergo) tergo),olim adeus Tereate virtuUbus (fot. 22 a ad nos adhibito et nuper Roma
(fol.

20

Deus rae non scribat in libro mihi quidem apquod ita exaggeranter, ut mihi, vestra

vit. Ignoscc

Le

loquor

Societate quid sentiara

de nirairura ut intelhgas cujus ego res tara vere

;

beatificationem

K(l

ad
i.v

Jirovitv

Cutfefl* S. /.

prxpotilum
Ulltrit

fransm isso 1577 gestis disserui. 787 Hactenus de rebus anno Gaspar de SalaAnni autem insequentis initio P. perhonortfice loquentem zar, de quo S. Teresiam e Societate olim audivimus [num. 303), transitum meditabatur. Jesu ad Carmelitas Excalceatos Sanctam Quo audito, ac rumore insuper sparso Salazarw consilii et revelal.oejusdem essecum crejt, nem utrique super hac re a Deo factam Suarez,provinc l;v Castellx indignatus PJoannes I per rectorem Abulensem,
.

unforera vitara pro nspro cordi habeout parata mhil mde detnobsequiura dere duraraodo Dei quoMagna sunt arcana Dei et

men

m aliam quam dixi partem niam, Deo teste, non illorum qute futur neque Loc negotio habui, ideo culpa
i

caperet.

sunt
tiar

coJiX,

si in rae particeps esse volo. Quod P P.v priraura vice sine culpa no n hac

nec facile posse corapom; factum fuerit, ca^tera causas graviores quidera, unarra credara, ne ob

Csterum experientia

didic,

modo DeaBatis

permissurura esse Doob rem adeo levem. Ordini Matns sua3, quera miuum ut sua Societas

nZra

S. J. prxpositus,

'

V. D.

DE
292
Societatis reparavit ope ipsius P ,d inimica fiat. Si vero uan(lo

S.

TERESIA VIRGINE.
..

~n

q forte videretur, ex lucrum f parte .. ne quod ex una

/uiue aul
fort.

damnis foret reponendum. altera parte in Begis clientee. Sumus omnes magni illius 790 Ordinis prolem, taraqu*
Dilnetur ipse utriusque
gerit

^^
^St
>r
og

iimeo

^len

Matris talera efficere |ocu milites nihil a hud pr. ut tanquam strenui bsevex.l um, ad habearaus quam Regis nostri voluntati Hoc i uo. quendum sanctissim* ejus non poterit ut ab ns Carmelit* vere faciemus, tien do ineigniuntur qui Jesu nomine qui roihi id s quamvis non desint

quam qu

verissime; ac meo quidem ju- dttoim^. quod factum a generosa fcemina g- dicio omne id feoi D oportuit. Deus scit me vera loqui. e t Christiana nobihtatem quam quftm feci, m noblhtatem ac si Quare, g plus facerem injuria. Denique, quod tibi jam religionem forem in re pnestiti id quod pra^standixi, quando aliqua Deus mihi animum dare solet ad perdum putavi, quidquid mali inde in ferendum cum suo auxilio hac quidem in re si quid obtiredundaverit. Et ?92 Sripsi a d
te
.

^^

me

g-erit tale,

non erit quod querar defuisse prophetias, aliquid eorura quas facere nec etiam quod doleam
debui, esse a
te scilicet

f^.
nos

praetermissum. Eieri et illud potest, magis in culpa esse, qui eo me adduxisti,

me

Iinquamur, linouamur; q
pius sunt

minati. ^ervei
scie

ic

ann08

quam ego

fncolumem:

enim qu* tua sit seraper misera, e plurimum quamtumvis beniffnitns; ac precor^ cantat, DomL no'stro commendo. Idem,
,

in

fuissem, si tibi non obedivissem. Quannegotium isthoc e tua sententia non esset quam, si sum aeque ream me actum, securissima equidem habendam fuisse ac si egissem prorsus nihil quod
;

presta, in officiumpauperi vetul*

et

quam >exjara
,

vero locnta
incipiant.
licet.

fui, sat

persecutionum imber mensibus calamitatum minima est hoc de quo nunc defluxit, quarum non

tcum

fidero tjbi mc ago negotiura. De reliquo per me nec per alio^ P. oblig-o fore ut neque adducam prouU zanum ad deserendam Societatem
.

B
Alterotdal
littera$

hodie x nego me id hactenus fecisae Teresia a Jesu (lom. Indigna serva ac subdita tua,
epist. 20).

Februari

I,

At si Quippe tantopere divinam Majestatem me mala meruerim quam haec offendi, ut plura etiam factum ut ego in esse queant. Age vero, sit ita partem aliquam habuerira non vihocce negotio Societatem commideo equidem quod in vestram scelus tam severe puniendum. Yestra enim E serim
;

causre esse ut prophetiae impleri me manent aerumnse, veniant, per

791
lis

e falsis hausta excusationes de mala suspicione, deferret, eamquesimul rodelationibus, ad eam provinaahs litteras qaret ut acceptas pridem
;

HisceS. MatrislMerisplacatusprovmciadedit ut suas rectori Abulensi in mandatis

contingitur; siquidem causa nihil re tam parva nititur fundamentis. Mihi autem altioribus Societas Deus ut semper pro fundamento habeam nundet

quam ab

ejus discedere voluntate

tibique ad idem
largiatur.

ob oculos

habendum lucem continuo

:

qua nxmirum lectiodenuo legerenegravaretur animo facta, plane esset ne sedatiori quam prius fuisse veheperspectura litteras illas non adeo ad hsec gratissimum sibi et optimentes. Adjecil dignaremum factu futurum, si Sancta scribere ad supenores ipsum, tum tur, tum ad Salazarium ab egressu conventuum Carmelitanorum, ut illum carmeli Ordinem coopillo Societatis, hos ab deterreret.Fecit rector quodjussus fuerat,

Magna demum consolatio mihi foret, si huc veniret quippe cujus aspectu jam nimis P. Provincialis Dorainus carere voluit. Sum indigna dudum me (tom. II, ep. famula ac filia tua, Teresia a Jesu
1

R\
,

quarumposte793 Limatissimis hisce epistolis jJjJJJFebruarii aut inilium Martn refe- (en|i| s ; rior ad finem Joannem renda videretur, Teresiam inter et P. quem Ven. Ludovicus a Ponte (Vtt. P. Suarez,
prudentia
integritate, pietate, Balth. Alvarez, cap. xxvn) ab regendorum experientxa animorumque

tando responsum tulit Jeeus. et sequens a S. Teresia iterumquerelecta Spiritua Sanctus sit tecum. Semel
:

multum commendat,

reconciliatio effecta fuxt.

P. Provincialis epistola,

equidem
aeque

in

eadem sententia
cogitasse, sibi-

persisto

ipsum parum

deme

ne in mentera que ea de me persuasisse quae mihi quod gravius quidera venerant. Unde ne mirere parvi interest ni enim comraotafuerira. Attaraen
:

Dux atiee prostant in impressis anno 1771 et anno P. Grati1793 voluminibus S. Matris epistolx ad tom. IV, ep. 25), directse (tom. III, ep. 13 et
anum
in quibus de P.

r tam

imperfecta forera,

Patri

isti,

cui

me omnino
debueram

subjectara profiteor, in acceptis referre

quod

etiam P. moitincare dignatus sit. Cui melius fore, si ipse, Salazar sit subjectus, opinor quam si ego, pro suo pra?lati officio, cum reo ageret, darem, postulas, ad homines non meos litteras ut me quas parvi facere merito possent. Ulud certum, me intelligi asseveraaliud non scire, nec adeo a Excetiouem illam quadicis Salazarium scripsisse.

me

cum

Gaspare Salazar sub nomine Cased has contendit P. Montoya rillo mentio fit pro inter- F iv, i, et cap. vi, n) (Dissert. n, cap. ad eumdem aliam polatis habendas esse, seque ac xsu Majx P Gratianum epistolam, scriptam die numeros duos primos (tom. III, epist. 28), cujus I .bamcommentator Epistolarum ad negotium improbaMe non zarii refert; quanquam mihi argumento ibi longe alio in
:

videatur Sanctam
P.

versari. Sed satius est

acrem controversiam, a
Ante vero

Montoya motam,
,

sitentio praetenre.

pto

enim quod non dixerira nuntium e ccelis veprohibeatur, nisse, quo id quod meditatur, facere nihil non egi quo virum a proposito deducerem. Sed enim, uti tibi dixiese memini, non est quod
rationem reddam omniura, ne ita hommi qui mihi debet csse carissimus, plurimum damni afferam prsesertim cum ex ipsius verbis ad me perlatis omnino raihi persuasum sit, ut item tibi nuper
dixi,

quamadaliahistorixTeresianee capita errorem xn quem faciamus corrigamus oportet Salazarn agens, D. Boucher, de negotio P.

9ssum

merittssimus caute prolapsus fuit. Putavit couegw similitudine deceptus, ptor, nominum xa P. prxfuisse J. Abulensi tunc temporis hac occasione sw Gonzalez de Avila, cujus vxtam iw matim in adjecta nota describit, citans >.

scri

^
llD

illum inscio P. Provinciali

:

rem
Si

istara

haud

epistolas,

facturum quod si hoc ei ergo neque Societatem deseret.

cialis possit

nec dixit nec

scripsit,

Jesu,

autem Provinli-

eum

exitu Societatis prohibere eique

P- & us illustribus Societatis viris, auciore al se fontes accv Nieremberg. At, si citatos a
inspexisset,facile videre poterat

BMiothecam Scriptorum Histonam ejusdem Societatis et

Socieiai

ma

centiam recusare, peccarem ego in virum adeo gravem et optimum Dei servum,si eum in omnibus uostris monasteriis (quse tamen nescio an fidem mihi negarent) diffamarem. Magna enim infamia est id
facere velle

laudatumP-^9
electu
i

dium,anno IbVdinAssistentem Hispanise ua Romse pro munere suo versatum fuisse Q Everardus Mer^ Societatis gubernacula tenuit P
,

quod sine Dei offensa

fieri

non

possit.

curianus, nempe ad

annum usque

1530. Abulen

autem

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

anno 1578 erat is quem suTranominaviP.GonzalvusdeAvila,antea,teste

dem

colleqii rector
,

n-.i-str;* n D^i/h Ahinr/>?. naaa. cap. Ludovico de Ponte(Vit. P. Balth. Alvarez, functus in collegw SalmanX xx) ministri offxcio a qui quam sit probe distinguendus ticensi patet ex p sEaidio Gonzalez manifestissime annos LbftS et 1590 Bistoria Soc. Jesu, ubi ad ac munera perspicue inter se amborum nomina Mgidius discernuntur. Scilicet anno 1588 P. Toletanam P. GonzaiCastellanam provinciam,

AOCTORI Gratiano offendicula sibi a Nuntio inde timenda. reV. D. M. spondit licitum esse cuivis ut suum supenorem D adeat ; hortatusque est ut regi se sisteret. Porro rex

jusso in monasterium suum redire Gratiano spopondit se de toto negotio cogniturum. Docti quidam viri, et ipse quem super hac re interrogavi
praesentatus

Romero

multis argumentis demon-

straverunt, quandoquidem Nuntius exertam a se iu eo negotio potestatem non legitime probasset, non

debere Gratianum a munere sibi concredito cessare. Litteras

vus moderabatur (Part. Gonzalvus provincice Tolepost biennium vero P. adhuc prxerat, visitatorem interim agente tanse conscientix JEgidio. Utrumque S. Teresia
v, lib.

vni,

num.

140)

enim a

Summo

Poutifice tibi datas

Gonzaarbitrum adhibuit. Etenim P. JEgidium Jesu a se de animi rebus Societatis lez inter viros
consullos

nondum ostenderat Nuntius; imo ne nunc quidem ostendit, nisi forsitan hoc fecerit decera abhincdiebus, licet certissime scio eum regis nomine rogatum fuisse ut illas ostenderet. Nihilosecius novem amplius menses ita functione sua abstinuit Gratianus
ut ne semel quidem

annumerat in epistola ad P. Rodericum jam sxpe a me allegata [tom. I, epist. Alvarez, de Avila litteras dedit 10); et ad P. Gonzalvum quibus liquido apparet hunc (ibid. epist. 21), e directorem ejus spiritualem fuisse et tam
quoque
etiam consuiuent bene de ea existimasse ut eum medias modo conjunctionis cum Deo servandx de rectoris inhxrentcs occupaliones officio
inter

nomen suum

actis

quibuscun-

que subscripserit, etsi novcrat affirmasseacjurasse Nuntium, nunquam a se vetitum fuisse ne Gratianus
ccenobia visituret. Plurimi sunt ejus
rei testes;

qui

etiam asseverant eumdem Nuntium, eum a Carmepotestatem irrilita nescio quo rogaretur ut Gratiaui aperte confessum fuisse id sibi non tam declararet,
esse integrum.

E
tandcn, ubi
P. Totlatut

etelocuiconsultationi humilis Virgo obedienter D quenter, nec sine magna viri laude, respondit. conjiaoe Haslitteras anno 1578 scriptas fuisse ut tantam curam habelepida hac phrasi Vellem
:

quem per id usque ad Augustum, tempus, a Februario mense nonnullas dedit more suo de variis negotiis episto795

Hxc ibi Sancta de

Gratiano, ad

exceint.

las [tom. II, epist.

et 25

tom. III, epist. 13-18

res de

anima mea quantam de fonte illo vestro habes; quse evidentem habet connexionem cum iis quse memorat in sua ad Sancta de eodem fonte Gratianum epistola die xxn Majidata Jam
P.
:

tom. IV, epist.

24).

Marianus autem menseMar-

rebus Ordinis, tio Madriti morabatur, invigilans procurandse in ea urbe fundationi {de qua jam ac W exigua spe aliquid attigimus num. 720)
i

scripsi

tatisqui in
riani

inquiens, quam ardenter Patres Sociehoc oppido deg-unt, adventum. P. Maut inspiciat quemdam ipsorum desiderent

ad

te,

Nuntii, inientus; abstinebatque contra mentem cohabitatione Fratrum suorum Calut videtur, a
;

neidomittat fontem.... Hortare, quceso, virum epist. 18). oblivioni tradat {tom. III,

neu

monendum ceatorum. Quamobrem Sancta eum obsisteret ac simul duxit ne voto Nuntii hac in re Dominiconsitium ei ejusque sociis dedit ut ante quo lempore spiritualibus negocam Passionis,

XLIL

Philippi Segae, Nuntii apo-

stolici,

adversus Carmelitas Exgesta.

t_

calceatos

Alterum horum CapitUIUm Almodovarense. v^~~ capitulum Aiinuuuvai^ov,. Con ^ solatoria S. Matris ad mOnialeS
.

quam temporatibus, tns magisvacare conveniret Complutum ad suos reciperent se Pastranam aut Jesu, venerabili [tom IV epist.%). Antonius a quem xstate prcelerita Tostatus canitie senex, IV, epist. 1), carceri mandari jusserat {tom. laborabat [tom. III, initio hujus anni 1578 morbo quo tamen mense Aprili levatus fuit
ep.
.

_i

1~^

*-_ _

__

__ _*t

O .e HlSpalenseS,
stola.
Nun.iui npoi(o/icui,;'arn

miQPrP VPXatQS eDimiSere VexataS, epi

T7a
ad

dndum
Kui,

aulem tempestate Reformationi S. loquitur, .tUidebantur omnes daemones, ut ipsa

Te.esia.

a Cruce acliiuc in ergaslu iosuodelitescebat.Itaquequatuoritb quodammodo humequi secundum Teresiam suis Refor mationis Carmehtanse susxdificium inutiles dum contra teyitabant, facti erant quasi audentior ibat, repulsam Tostatus, iis prostratis, Nuntn consilio regio passus, sed tlle quidem a nemine fere Quare a dein auctontate suffultus.
.

13),

r^

]5)

s joannes

infe-

bellum intulisse scribens xv Martii 1578, po era , quam a Deo exspectari levaraen aliunde patiendo (tom.1V, epist. 36^ obediendo nirairura ac obedientuisaltem ex P. Gratianus, sin minus ex
;

P Ambrosium Marianum

iis

in angustus

maqisquamaTostatosibisuisquetimuisseS.Fungravi onere se levadatrix videtur; ac tanquam adversaille Excalceatorum

nec

quando vel, ut mense Majo ineunte in Lusitaniam, rius tandem profectus est {tom. aiii voiunt, in Italiam

tam

sensit,

reverentia erga novum munere. injuncto sibi per injunclo sibiper Ormanetum _.__._.__._.
'

Nuntium ""sUnebatab Namque, *^'*)

__*_

II. epist. 24).

.,

..

mSedhic

Tostatidiscessus

parum

aut nihil

ipie per $e in

ul Sancta P ostmodum(nesc^^^ Gatiam commentario quodam pro

l

_11__>M_

exposuit in
post

III, epist. defensione composito {tom.

20),

Segm

segmter mcumbens. Zltse^ZZps Sega non segniter incumbens nam ipse deinceps (utex ita

'ZitCarmelo Teresiano. Etenim

xxn

in ejus rui-

Carm-HtM
Excalceaiot
s*vit.

V er litteras die
Gratiani,

Julii publicatas

suum

in

Hispaniam adventum

daverat ut litteras librosque processus continebantur, ad tateset instituti ab eo erat omnes scnptiones se afferret. Mens Gratiano
illaa

Patri buic manquibus date ei facul-

Nuntio relinquere. Verumtamen, displiceret regi, quippe cis moneretur fore ut boc tota re admonitum cujus imperio etiam subesset, de llic vero virum ivit arcbiepiscopum {Toletanum). ut esse dixit; suasitque irridens, musca timidiorem autem Opponenti regi rationem redderet omnium. Tomus vii Octobris, Pars Prior.

curaabami-

Marqicez auctore P. Chnstophoro epist. S. Josepho, [tom.III, asserit P Antonius a depoGratianum a visitatoris officio iq not 3} Observantis pr*Carmeli sutt ac provincialibus utriusque sexus convencevit ut

Excaiceatorum
reos

Zobirent, non tamen

ubicunque opus esse e Calceatis ne ac maxime cautun Zdiarenl tnstituturi, Ubi fundationes. Excaiceatis fierent
,

^^.^^e^e
est,

novTab

deZslilterisrescitum ae nxs e-trr

ambigere cceperunt Excalceatorum

DE
294
kVCTUKt
,

TERESU VIRGINE.
licet

V. D. M.

S*55" tTvim enl 1lZ "data Nuntn Zt m a

en

, nprne " prxcipui utrumopor** lceatorum Nuntio visttato r%Ham nr/stare missis a d

iudu

"t lon

potestate ea ed ostenderat qua

nui-

to.

vidimus num. 794), D usque ad praBsens tempus. ratjone satw tnmS missum magnuin aliquod Summi Pontificis mandaregio nec cuiquam, quod tum licet id uec cousilio tum, Roc mandat0t quod Pkilippus II

novem mensibus
deincep s

ante, ut

fecerat

Nos sanciaiu #*. y^,*.,. dubitatione animus P. Gra799 ^Estuabat, ait, neglecta regis voluntate , Nuntio tiani. Nam si,
<=

Fluclu <

/-

Crfl -

pareret, (tom. III, ep. i

pessum ibamus,

destituti Bcilicet favore

Beformatioms

"

regis,
'

:
Jru tjlU, aliquantitPer
tcdata,

ffssi s -

w,

cum apud' Sanctam Sedem iusuper compertum nobis esset Nuntium procuTostato illo, qui, ut erat rasse ut visitaremur a Calceatus et a Generali cum vicarii potestate mis:

qui hactenus nos sustentavit ac pro nobis iutercessit praesertim

Antonio a Jesu, Grahactenus pessime ae rr. Teresiam non * m senserat, et S. ie e tiano ac Mariano \ foeminam inquietam, mu t dZtaverat appellare
v

?T tssmeTpP
tm

omues sus ccrtissime Dostras domos couvellere ; quaudoquidem a capierat ne plura quam duo vel tulo generali cautum ccenobia nostris relinquereutur neve Excalpropositum
sibi tria
,

habebat

R B

Tim. ii,42)quomnliepibn8docerenon P per idfere tempus aprxis t inquam, p e mittitur; ad bemgmorem deExcalJudicata kac opimone traductus fuerat opera P.Joan"postolici (1

malarum doctriudocifem ac coutumacem, infracU inventricem uarum sub pietetie Bpecie et ppotorum deoreta clausui ontra Tridentina denique praacepti mandata ream, contemptricem
,

neu ceatorum numerus imposterum augeretur denique vestium esset ulla distinctio. Ac semper tautum utuos Gratianus segerrirne ille quidem, ac ouus visitaudorum cceuobiorum in se E sustentaret, nunc vero etiam durum illi accidit quod
,

suscepit

sit jussus; quia acta visitationum suarum exhibere quse sub sccreto audivit multa inibi continentur omues offendet et multos infamabit, si ea

ceatissentcntiam Zs Roca seu a Jesu

prioris Excalceatorum yiadritumadNuntiumaccesMancerx; quicum quod cum Calceatis sisset litigii cujusdam aliquamdiu apud et ejus jussu
,

adeoque probatam Nuntio ostenderit, non habenti legitime qua malis remedium afferre possit. Ex potestatem et alia possent his verissime a me expositis, quibus
in illisNunadjungi, quivis intelliget quam inique actum sit. Nihii hic umquam tii Utteris de Gratiano

qerebat causa,

quasi in carcere detentus Calceatos Madritenses demum loquendi copia, dejensofuisset, obtenta tam hbereet elorem S. Matris ejusque prolis oratione Nunhus nuenter egit, ut victus itlius in fidem suam spoponderit fore ut Excalceatos, nunquam Calceatorum subac tutelam receptos,
jiceretimperio.
.

egit

nisi

ex virorum bene doctorum

scieniia

sententia

quamvis enim ipse

prio judicio

non

caret,

tamen prore-

numquam

fidit.

Quod

vero Nunt.us
subjicere

regiai suas facultates approbationi

apud Ilispanos dicit nuat, id novum et inauditum semper qui antea fuerunt Nuntn, essejquoniam,
id fecerunt.

recrudetat *b

regium q uod-

Sega stetit xmo 798 At non diu kis promissis Inshtutum Teresiaantea in acrius qua
:

dam

mKciwii.

mm insurrexi
tum

quando ad diem ix Augusti, uti xxvm), e supreperkibet Ckronicon[lib. iv, cap. consilio edictumprodnt regium,
t,

de causx sux xquxtate nuctimido stimulos latenus dubitans, Gratiano adkuc depulso omni scrupulo, addidit ad rem fortiter,

postqwm
alialJ)lam
.

mErgoSancta,

di Nunlii c iu

et

moHispaniarum

signiftcabatur irnquo magistratibus universis esse quidquid Nuntius et nihili faciendum

opusest,ut sapientia ac prudentia in his adjunctis

nil aliud

Tua, inquit, simul etiam suaviter capessendam

Deuin metuere videamur nisi ne

otien-

C amicus ejus Rockus de Huerta {tom. III, epist. Pazos, qui Alvaro de 21). Mauritus uutem de episcop)atu Abulensi et Didaco de Mendoza in sucCovarruvias in supremi consilii pnefectura cesserat, P. Gratianum in regiamurbemaccersitum jussit denuo visitandis Ordinis sui C(noinquit Sancta biis operam navare. Suppliciter, tale [iom. III, epist. 20), Gratianus ab eo petebat ne onus iterum sibi imponeret. Ille vero respondebat fixam banc esse determinatamque Dei et regis Toluutatem, cui resistere nemini integrum adde:

Hujus edictv de Ordinibus religiosis statuisset. ad S. Matrem xiv Augusti transmisit exemplar

damus. Quando vero audire te voluerit, purga te illi obediendum lUi lore ficando videlicet te semper ad quam acnter paratissimum, sed neminem fugere obsistat, de his autem
Tostatus nostris hisce inceptis aliud inquiri facile posse ; et si qu.d
^enerit. Ante
tibi in

Nuntium

alloquens, si tamen de his rebus sigm- F

mentem

potue rie omnia autem, quibuscumque conditionibus, voluerint viis et quibuscumque illi provinc la Nuntio age de obtinenda nobis cum atque adeo tota n quippe omnis nostra salus plurimi quoque Reformatioineaestposita. Quare
interest ut de
praBside,

bat de sua ipsius praefectura, non admodum sibi gestu jucunda, deque aliis id genus. Ad quae cum Gratianus peteret essetne igitur ad Nuntium eundum, vetuit praeses ne iret, sed ad se potius confugeret, si qua re opus haberet. ltaque Gratianus amplissimas accepit a consilio regio litteras, qua-

rum

ope auxilium brachii saecularis, ubicunque

opus foret, iuvocare posset. Porro, addit Sancta, semper opinio fuit Nuntium, quoad ex ipso intelligi potuit, nnllam habere iu Ordines regulares potestatem cum enim rex eegre ferret quod tam festi:

summai omuia scan osteudasque dicam, hoc un acbella, prassertim in regno Castellano, r0 inc " fonte oriri, quod nimirum sejunctam P ^ n hactenus non habemus [tom. III, epist. WSancta xiv Augusti. rratia- t* i*ru vil> 801 At non facilem accessum ad Segam eum p sequenti Teresi ad nus kabuit,utipatet e epist. 26 )'^ stola, scripta xxiv Augusli (tom. II, n atiquanao anxie percontatur num tandem l flWl0 <A a tium convenerit: et qua simul, ut hoc c * dolorem suum de morte * notem,testatum facit

eadem hac

re

agas

cum

rege,

cum cum omnibus;

archiepiscopo, denique, ut

9"'

'

nanter, se inscio, adversus

Gratianum egisset

{sci-

stiani, regis

die0l Lusitanorum, viginti ante

in

li0

DIB DEC1MA.QULNTA OCTOBRIS.

interempti; narratque Genek vrxlio apud Afros Quiteriam, moniatem ccenobn ralemRubeumad litteras dedisse qux prxcipue
:

M>5
OCTORC

quod non amplius suspiceris te esse excommunicatura ego quidem ne vel minimara de hac re dubitationem

V. D. M.

unquam habui

[tom.

IV, frag.

19).

Incarnationis

Excalceatis nuntia ostenderent quam mala de dies, Romam fuissent allata. Porro, dum per eos IV, Antonius a S. Josepho (tom. u t ostendit P.

Dolendum est epistolam e qua hsec verba desumpta sunt, et quae fors multum luminis nobis attulisset, non integram superesse ac magis etiam dolen:

Carmetitx Calceati, prxsertim epist. 23, not. 10), supepp Coria ac Suarez, Andalusii ambo, qui ad Gratiano querelis mense cum multis de
riori

dum quod destituimur

toso hoc

suam imSeqam venerant, operam ac pecuniam

quaquaversum penderent portandis mittendisque de quibus supra ad Excalceatos Nuntii litteris Mariano, qui Madnti cum egi, Gratianus una sedulus permanserat (tom. IV, epist.

adhucdum
75)

quas a se calamitempore ad regem ac Nuntium scriptas ipsa Sancta memorat (tom.III,epist. 7, ettom. IV, epist.Metlb). 805 Utique calamitosum tempus illud Teresianse Keformaiioni fuit. Habebant sibi Excalceati regem parum propitium infensum Nuntium apostolicum, alienum ab sese animum Rubei Gelitteris
,

P. Paulo

Eer-

naniez

S. J.

ibique, ut Segae faceret satis,

habitaverat (tom. II, epist. 47), aderat P. Antonius tur abiisse ubi tunc quoque
:

apud Calceatos Pastranam vide-

neralis

imminebant

validi in
;

omnem

sseviendi

occasionem adversarii nec quidquam opis auac xiliique in amicis jam erat. Turbatajacebant

a Jesu.
i/fiui

demutn

imperio i
lufcjicif

unum in nx etiam adfucrunt cum

capita 802 Vix autem tria hsec Excalceatorum ecce Pastralocum ita convenerant, cum

dum alii dissipata intestinis discordiis ccenobia, gloriosissimum victas darent hostibus manus, alii extrema quceque pro institutis suis forputarent
inter se titerperpeti, necidlusadesset qui divisas

Nunlii litteris Suarez imperiosis vocibus obedientiam ab Exet Coria, Advocat itiico calceatis ibi degentibus exigentes. ccbGratianus inconsilium gravissimos quosque
diversas sententias nobii Patres. His vero in cellulam sese abdit cum Benedicto abeuntibus, in opinione sancto quo a B Virgine, viro omnium stipante civium etsi loci magistratus suadente,
: ,

mentes ad unam eamdemque sententiam revocare Teresia lasua auctoritate posset. En quid ipsa
S. J. die iv Octobris Spiritus Sancti tecum
:

mentabundasuperhisad P. Paulum Hernandez

perscripserit Jesus. Gratia sit, Pater mi. Ante hos octo priorissa Toletana, ad me dies Anna ab Angelis Madriti versari. Quo nuntio magnum perscripsit te ab ipso Deo solamen accepi , quia mihi videris aliquod meis dolonbus adductus, ut levamen
,

caterva, jam ad vim ab cum regio adversus Nuntii litteras decreto {de tamen vir mitis et quo num. 798) accurrisset, gerebat, Pontificis, cujus personam Sega

Excalceatis depellendam

illuc

afferas.

Summi

facileseab reverentia ductus, sperans prxterea iri, omnes Excalceatos suos in rege excusatum obsequn capitulum convenire jussit ad faciendam Post hsec erga Nuntium significationem.
sui

Tanta enim ac tam varia mala a mense ut molliAu^usto anni proxime elapsi sum passa, videre ac inffens mihi foret, si te coram mentum meorum (nam omnes partem aliquam dolorum
tuura effundere enarrare non possem) in sinura vero ad cumulum misenae mihiliceret.lnprcesentia has litteras ad te pervenimus, prouti te docebit qui suo in nos amore nofidissimus et pro
defert
vir

Ormaneto acquidquid habebat litterarum ab quaecumque sui otficii instrumenta ceptum et alia Patribus uttro duobus quos paulo ante nominavi

particeps. MolestisBtrarum quoque calamitatum Excalaccidit obsequium quod ab diabolo

inmanus
conlra regit
Philippi vo-

dedit.

simum

luntaitm.

Placavit aliquantisper Excalceatorum ad Gratiani ac Pastranensium animus ; sed regi contra ita disphobediendum Excatceatos benevolentia cuit ut de solita ejus in causam fuerit detractum. non parum hanc ob Gratianus , comitibus Antonio ac
8013

Segam paratus itte

ceatisnostris,taravirisquamfceminis,Deopra3Statur cog-itare sine consolatione non ea p-rfectione de qua interExcalceatosquidem, qui novera jam
possis

Ac

Cum autem ut arbitror, Mariano, Madritum rediret, sui, regium consilium purgandi causa, Nuntius, apud
auditoGratiano ejusprobabititer timens ne rex,

animi dotibus habentcoenobia, plurimi sunt exiraiis provinciam non propriam sibi viri- qui, quoniam molestias patiuntur ut habent, taotas a Calceatis nequeant. sin-illatimdescribi

Toe

eosdem vix urbem ingressosac J C erat rescinderet, in suspicatos abduci jussit quasi captivos niltale ablata illis cum celeCalceatorum
,

que

sociis

quidquid Pastranae nuper gestum

secundum Oamisnos.ra salus vel pernicies vertitur qu, ob nos ra Deum in manibus Nuntii Calceatis nostram famamla,ane peecata, tantam res casurae smt, tribuit tidem ut quo -rantibus a.tinet, mulfvaga meipsam nonvdeam. Quod ad qu utem fundavi monastena,
; i
i

ccenobium etiam htterarum brandi audiendive Sacri, tum aut recipiendarum copia. Auctor scribendarum quem in hac narraChronici (Ub. iv, cap. xxvm), refert PP Mananum tione secutus sum, insuper ita diu post ad aUacwnobn,, et Antonium non

vocor et toquteta d.cor ant Generalis fundasse liae Ucenth, Papte Cbibttano indigii.os nuocriminequidpejus, quid multa dictu horrend, atq possit ? Sed et a.ia quam de P. Crailli tam de me intolerabilia boni

IZ

Prxdtcatorum, itlumnempe ad Atochanum PP. Ordims Minorum S. Bernardini PP. hunc ad

Excalceatorum, Nuntii jussu fuisse Carmelitas Calceatos Gratianointerimsolo apud manente autem epocham haud scioanretraductos

proh ra no qui eos visitavit, dici crede affirmare Equidem, vere h^c a me n t' su.s P.'Gratianum pro honest ss.m.s f on dubito mter maconscientite pur.tate

dolor

in

vulgus spar-

Toribus eteximia annuegi. mer.to e.se Tmos Dei servos quibuscum quidmulta?vestr.Societatis, utfacle nTandum vitamsuam fuit alumnus.
,

Mittrutn re-

Trmte" per omnem

rum mai
flaium

um

epistotxa S Matread ferendumsit fragmentum Bpmtua scriptie, quod ita sonat P.Gratianum
:

mAdhanc

auimum ac vires addat ad Sanctus sit tecum tibique hoc tempore hoc praBlium. Vix enim
sustinendum

quisquam

est

quem

mundo impeti Deus

sinat. Sit

tanto furore a <temone ac nomen Domim bene-

tanta simul tibi medictum, quia voluit ut tot ac Certe . nisi natura tam reare virtutum prcemia.

intelligentia consequeremu molles essemus, facile Me reficit habeamus g-audendi causam.

quantam

DE
296

S.
.

TEBESIA TlBQIMls.
bonum
ego

itCTOHi

V. D- M.

lrd "um dicam quod * ut Sem & co aUae.,!torpotiusquameommoveorautcon

v sen.to,

curet et omo est qui veritatem ^o me ioouatur

Qu^,

P^^_
.,_

rum dolerem, modo

illo illos

famulos non Dei famnlos uon viderem

te

malis,

brevi ex ista

Dominus. landem verum t , quo d audivi te non urbe exeessurum. Est bod.e d,es
ser vetque
fa

__eSU Gratiano
,

,u bi

videntur,

si

falsa esse

Patres ,11 ea crimma qua> nec constaret,

o.

dicuntur, de P. q Uffi permagn, * l te esse qnod sane Sabitora exemplar paten ,nm Qaapropter mitto ad te viactto

^tafidem P^N^

Te^.^ ^
auctoritati

Indigna

_ u la

ac

genuma
,

faha tua,
7).

Carme

iit a

na (tom. III, epist.

,
'<''

^. W

->nTv P fipnerali accepi,eqiubUb i .. rarum qua, aR.J. awwrauj

dicit

"''"' _*catoa<i aaa"^ f Qratiano, eligendi nta pro^, , prmnwWiro cogitationem jam ahquot ante cialem In eam tunc cessisse videntur mensibus venerant sed Teresiaa, hanc rem e doctorum viroS.
to
'

,.

T r^-4
.,

ut video, omnes

b vires eo iutend.t d,

u^uj h

rumsententiaprorsus dissuadentis. Scripserat P. Gratianum consulilla xv Aprilis ad

nanwue
tos

Daza et doctorem a se fuisse magistrum electionem utrique autem vuleri tatem Rueda Pontificis Ma Generatis aut illicitam, nisi consensioaccesserit;necaliud inde quam
<

um

-i u oper pretium esse de nobis acceperit, cum animam quippe testisesquodaminodoocularis,

protnsionemclamoribus Calceatorum datum irt. ifimulto fore consultius si regis Philippi deque vema nooam postularetur tercessione a S. Sede rovinciamerigendi{tom. 1, epist.M). Cumque P

quo paoto

B ?ri

a te obsequmm Deo ut cospta qu*so, quanti referat puto. Oateude,

magnum

P^
incli

h*c

tenon

^^V-ST^^iXttquantum Sacro huic Ordini es.et Ordinem hnnc sse, nata res. At dicunt novum regulam, igitur primam inventa. Legant
latet

nostra progressum

novella

quam
riijope

nos

unam Bervamus
a

ut videantquomodo Oredant suismet oculis tantnm, vero quomodo item Calceati his nos vivamns multa qui nescio unde tam auresnou prmbeant, exitium dequaenequaquam vera sunt, in nostrum
. ,

quo primitns

sed eo sine mitigatione, data fuit. *uinmo Pontifice

uttimum hoc consilium Sanctce valde maturandi occasio- * nultam ipsa ejus urgendi ac bene multis nem omiserat, ut ex epistolis ipsius prostat, ab ipsaper liquet Quin et commentarius menses conscriptus, de sehos de quibus agimus utrumque Carmetum sub auctoparatione intcr Rubei facienda cujus ritate et bona venia P. capita Monailla erant prxcipua commentarii provincialis potissimum steria Virginum curx id commendanda: ac neminem quidem ad
;
i

armsisset,

esse

Pr
Nuntio trr jivrt ''">

ut Patrem oro te atque obtestor meo confessionibus est, nomine illum qui Nnntio a salntes, ac detota alloqnaris meisqne verbis

::f

_2

P. Gratiano muneris gerendum aptiorem esse Generali non placcret, Antontum at quoniam hic aliumquemaJesu vet S.Joannem a Crucevel vel adhuc esset piam, modo ne vel olim fuisset prxficiendum Catceatus, novx provincix esse
;
.

vm-

tetefaciascertiorem

utreligionem videhcetNuntio
res pessimas,

meam perniciem injiciat ouominus in divulget. Quantumvis nnllo pmcedente examine, non tamen usque adeo sum enim improba sum, qute vulgo de me temeraria ut ea commiserim
veris

ut consueta vectiporro curaturum provincialem Generalem mitterentur ; qu* qaliaquotannisad Gratianus provinaaUs imo dupUcanda esse, si demum non ita restringendam mderxpro
fieret
:

moniaUbus

interdum rum fundationum

claustri legem ut suis e ccenobiis exire

initia (tom

non ad poncnda novaIV,

fos^j^

judicadices quae dicenda iactantur. Ex his tu ea

Demum,

si

tibi videbitur,

ostendere poteris

qua auctoritate quo vetabar nimo prasceptum aliquando accepi, Generaet quando R. 1\ N. faccre r nemfundandi illo desistere lem oravi ut me jnberet labore optare sese ut tot fundarem
;

Quin monasteria mea fundavenm

vxdetur Gtatianocu 812 Convenisse autem aliqui ad assequendum Teresiatrt E xcalceatorum hanc turbarum ac discordi^um
;
.

^.'

m(ra mn

^ ^^

optatissimam e \S Mie f solutionem Romam proficiscerentur Septembttsaa xxix

ineamsententiamadhucdie
Gratianumscripserat, duos

ei

P% n

respondit mihi ille capillos. Proin nil monasteria quot habeo in capite ob adversa testimonia causa^ est cur tot Dei ancill a Societate vestra male oudiant. Quod quoniam existentiam accepi , et ut aiunt educationem Societatis veaequum mihi videtur ut per virum quandoNuntins, vir gravissimus, pateatj qno
, ,

apud quos ad iter Romanum et res maximeputabat idoneos Generalem promovendas

{

S. Sede

me
:

pacifici

conatus tumultuamo tandem disturbati quanao Excalceatorum consilio fuere Gratianus, " uU scilicet desperabundus quide forsitan ne momto sentientibus
illi

tom. IV, epist. 27).

Verum,uUmodo

^rc^
plunum

"

ipso

ritas

regiones sibi quidem ad reformandos Ordiues in has aliquando quos incognitas venit, cognoscat taudem mendadebeat et quibus bene velle, ac
reformare

Teresia, et certe ea invita,

tarestatuit quod aliena

;

propms wrtbvs* W no ope se jam consequi

cni*.dfpotcit.

puniat. cissimus homines pro delicti gravitate facto sit opus. reliquo, ut jam dixi, tu videris quid 810 lnterim per Dei Domini nostri ac pretiosie

De

Antomo a posse arbitrabatur acP. Atmodovarensi e tectus anno 1576 in capitulo

**

rat

primus

diffinitor, in

capitulum eodem

in toeo

beneMatrisejus amorem te precor, ut tuam istain semper volentiam, qua nos, exquo nos cognovisti, desideran es prosecntus, aerumnoso hoc tempore pretium tibi egregie uepatiare. Xostii sane operse tum ipsi solveut, et debes hoc cum meae voluntati quam iis rationibus tuearis velim

addiem^
nomine

Octobris. colararet,? capituli convocationem

huncfinem celebrandumrnd*? atq Ut autem probabd

Wg^

rebat acta

PP. Petri Hernandez

num.

Volimjut Vargas Ord. Prxd., a S. Pto BtspanOS^ 496) ad msUandos Carmelitas

vidm *f'*

quoque veritati, quasduxerisopportumssimas. De omuibus, quaeso,

;

me facito certiorem, prsecipue de valetudine tua. Mea quidem infirmissima fuit atque ita omnibus modis me Deus angustiavit sed meos dolores pa:

putatorum; quibus actis lut is u ui, au que Excalceatis esse contendebat, provtnctalem sibi lisitationibus, ad creandum
,

P^^m

capitulariter convenirent.

mDeprX textushujuscemomento,quodp^

nrarsus

"
a

t u !! *+

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

297

iVCTOtt Sancta certior, adeo prx doloris vehementia conV. D M. fuisseMontoyapronuntiat {dissert.u, cap. nullum abstineret. Mmrentem cidit animo ut a sumendis cibis penitus lllud alii quid statui oporteat. vi $ 111) videant Quoanimadverso,cum aliquantum noctis jampro- Tcroiam Cruce, qui, ut e suo carcere C/jriiiu, viticerturn.S. Joannem a cessisset,Ven.Anna a S.Barlholomseo xgram hor- lili $pecit appaulo ante erat ope Deiparx liberatus, Toletano in refectorium viribuspaulu- jiaren, onitata fuit descenderet GratiAlmodovarum cum aliis venerat, opiniom lum reficiendis,priusquam signum ad nocturnum mnt, contradixisse iisdem fere ratioani apertissime S Mater D Officium daretur. Dictis carissimx filise ut supra mense Apnti, nibus quas S. Teresia jam mensx accumbens, teste Anna (Vttx paruit ac Boucher autudemonstravi, allegarat quamvis sux cap. xv), Jesum Christum visibiU spccie sibi in hac parte fuisse SS. Teremat nimis deUcatam adstantem habuit, panem suismet manibus franconscientiam. Quidquid sit, cursice Joannisquc genlem ejusque frustulum in dilectm sponssos provincialem Mansum tenuit capitulum. Electus in immittentem cum suavissunis hisce vcrbis ad iler Romamultum patians: P. Aulonius a Jesu destinati fuit ducn.filiajbeneenimvideoquam Joannes a S. potest. Hac num P. Petrus ab Angelis et Fr. macte aoirno, quia aliter res rieri non in regimine camobn Jacobo ac dicto P. Petro dictu est quantam concepent visione incredibile Joa?ines a Cruce, cogitatum suum Montis Calvarise suffedus S. S Mater fiduciam. Quare omnem Veasenses nescio jussus simul fuit moniales oculos suos in monaui in Dominum jactans ct lcvans decretis, Madrito auxilium sih aua de causa invisere. His ita tes supernos, unde certo sciebat qui Almodovarum accessit P. Joannes a Jesu jejunia corporisque macerai Dorux turum, preces, primum quidem, ubi suam ac P. Nicolai tumipsasibimuUiplicavit,%unetiammoniaM>us Joannis a Cruce, mulUa spirtmentem, similem menti S. suismultiplicandas indixit. Nec lamen tisargumentispropalamt surdissecaneresenstti tualiahacadhibuitadjumentautte congregatorum Pacuranon attamen deinde perfecit ut negligenda duceret imo vero singulart adirentxerum AnnamaJesu, trum prxcipui NunUum supplwes tantum, sed[etiamper Ven. perse rationem, approbatiom, a se geslarum reddituri Veasenser (ut in hujus Vita, hb demum solutum capitulum, priorissam nemque petituri. Ita Angelus Manrique) favorem E cap. xm, annotat P B de quo ampliora legere est in Chromco (hb. iv, patrocinium magnatum sibi suisque cono
;
. : :

tl

ac

Ifjendo,

ma-

gU exa.pcrant Nmuiian*muw.

Hispaniam ..,-.. ^ r\ T~ D ^i 1 O n Y\ rl7Z* P. Joannem Baptistam Kulatum fue rat R. i* g )tembris> ann0 X tatlS SUX 11, -^--,-o-p Ouo Sancta Quo qeneralatus 16, e vivis excessisse. testaturut integrum diem nuntio se ita indoluisse enim, tnqrnt, ad lacrymando consumpserit Nec Octobns scribens, sine dolore ea Gralianum xv immerens ille nostricausa recordari poteram qu quem si adivissemus, in expedito fuerat passus bomini ifta det Dominus veniam fuissent omnia placandi quomiuus inihi tecum de modo qui obstitit quoque isthac tu Generalis couveniret; quanquam
idem tempus nuntium
-
.

cap. xxxi). 811 Circa

in
rt

et religiosos

magni nominis adlubere deprecatt

^^

'Ocre nec omisit ad regem ipsun apud illum, testibus Ribera et verbis qux plus mxdloruminYepesw, efficerent quam poteniium

studuit

tercessiones.

n de vexatwmbus a Lai Hispalenses ad melitis Calceatis in Excalceatas quam olim sxvitia exerfinem anni 1578 majori
.

816

Dicendum nunc

est

liijj

yonlalibui Hitpalrnihui.

Commentarxx eericceptis,prouU num. Whujus narratwne , prxmonui. Res ex osiquam estaltius repetenda.1
doctus fere

in re

parum mihi

credidisti (lom. III,

eptst.M).

aS.Josephcpaulo sacerdos quidam inS Mater Bispalim Uquerat, usque quotidie a mane acl vesperam

TevesixverbahiccitanSigniflcantissima h*c me confirmationem disputattonts a

S.

da duxi, in
s

epistola unde ea dexxxvi institutx. Gaterum finemversus prompsi, uti initio planissima est,sic sensum, ita ut Montoya in intricatissimum evadit

generalts,cum duabus sub prxtextu Conj. fribunah coUoalternatim moniaUbus in Sacro prudens V^oyssa quia instituebat. Quem cum admodum displicebat,post trxum
cui id

mensium

spatium dimittere

opttvellet, cceptt ille

ex variis epistolarumS Gratiam fragmentis a viro existimatioms P Siss inutih tamen nimium studioso fuisse consutam maximam partem labore, siquidem Gratianus actarum stbicapitulo Almodovarensi
contendat
(toc. cit.)
;

Tere-

mxmrgims,

unus Bispalensem lacerare ut nemo sacerdos qui non ab ea diffideret t

fessiones excipere vellet.

**set

W*

e*yT

quodam met ipse tribuit in panegyrico Satis igitur fuerd e C actionibus commenlario.
prxdicta epistola illud unum hic optasse ut ExcalceSanctam, mortuo jam Rubeo,
addtdtsse: nempe

rerum

in

de suis

Quo cogruto, S. reresia, P* pridemcarissimam patientiam/uerat,inauanliumvocamt^ Hernandez Ord. Ua>uca cum P. Nicolao Dora,

V^*^
uteretur
'

Pr^pej^m^ud^
fuit nesacerdote

Q ui re perpensa

Tiosephoiuctor

^adavdi*-

suo id ^nportssuati Romam destmati itineri videlicet ne vel lersederent; guia metuebat V fugttivt a in Itatia tanquam certe

das moniaUum Verunprovinciatis CarmeliAndah

Confessiones

amphus

prioriiKU"
<u,ir?l irjtlite

It^Zrlnsus,
817

malesanum confessamum

Zpamave\

et carceri mancipaCalceatis comprehenderentur potuissent auam rentTuZelifficiHus UVerari S Joannes a Cruce htc e suo Itberatus fuerat
:

monialibus obtrudit.
obtrectator, vero impudens , quas deceperat momal opeduarum a S Josepho aliasque

Tum

,ihihita adlub.la

lcZetJrca
in

quadam

Porro ubi

cellula subierat ccenobii Pastranensis condtctum fuerat, Excalceati, veluti

id

Tempus

^trmm^o^
aurtbusoueeju
fectto xnsonu^

tlm Mariam

**
"' st

-<

o/ficio

tam dolenti6ui,

Unsis mrgines. sed P. cnmimbus apwl s.u.amtu, Teresiam horrendis

^^IZamct
ce
'"f.

Tconspectum venere Nuntti, provinctatts capituli nomen et

nultus ampltus
fuit ejus

UonesmagnostrepUu tumultuquc
Tcente i tantum
Tereeia,

tndtgnattom

^us^e-

mendacorum

**
*J2 ne

iU audUn,

ridens dtceret

lunt,mentiaatr ..ne

minem ndem

^^'^ftZ^auribu, Mo-

%ffffV%

=srssasi*=S 'tssssswsss
serio et ex 815 Qua

animo orsus

est

primum

dte de his dec? ens

/uw

tUulo

mter aux

tantus futt

DE
298
ACCTOM
V. D. M.

S.
.

TEEESIA VIBGINE.
si

foHe

gendo

fructui

votorum istorum qnibus Deo

servire

*
Sancta tevu-

men

afftrre

5Cii*S*S. apud P *--** XrpoXnt.Se di.naLanus magna Ul W;" aS Thoma Aquinate M *^^/^ ; 0<opS.Tere.i enim ^"''^e^jntm """
[tom.
7
>

niiis B.

Vi,

8 8

tatagil,

miS ertum fuerit, suas maternum erga omnes moniales Hispaienses u **-.. * mum, m lm, at

^ ^^ ^atensesita^^X^U,
pronum
Jlf

TO

Staie, fratribus,

ersecution e. Si s a(1J uvabit; i"jeSUS VOS UUJuvnw..., qUi

inquam, invicem adjuven

vestrfs, ta

isthac

,s,

bonus
'

ventos impeno coercet. ingravescente in(rra vescente tempestate atque in tantum nos ille preces exoptat; Nostras

""\ ^
in

amat, ut nunquam non occasionem intentus. tatis procurauda.

sit

omnem

nostrae utUi-

ejus benedictio in saecula.

L.

litteras vub mmomnesa c p^ndiscribendique per summam^ mm ZZlilUs virg^bus erant

mistolis.

tempore Quoniam vero labente

bit Nomrai Amen. Amen. Amen. domibus vos Deo com- etfiiwim n 821 In omnibus nostris quare per ejus benigni- ** *,. mendant sorores vestr* cunctis vestns spero fore ut brevi remedium
,

^isSZum aimcitnmiim

/>. P.

P^;a p
.

a cocnobii Hispalensis, eut eique m0 delea Caevas),

*^*ZSZ ^V*^"JJ$.
o

tatem itaque ut lulares sitis; ac aerumnis afferatur. Curate quam parum sit, re probe perpensa,
considerate
t>
\\f\r\r\

tanta Deo *nm bono ; dqnid-yimur pro enim tam pervemst pro
ot tnntn et

r\vr\

slslmTuZ^Uc *. Januari*
mendavit (tom.
I, epist. 17),

^Z^JscZ-

no bis passo.

Nondnm

eo

nt san-

scriptiscorn, addens simul conso-

monialesepistolam.quam Taloriam ad fideles suas ncqmcunctx legercnt, vel, st hoc fiert oplabat ut Nonpossum qutn pohsrel legi saltem audirent. generosos illius episloHe , qua
filiastmpensisanimisuisensus, amorem erga fiductam altamin dexlra Omnipotentts B simum et sententiarumque uberstupenda plane facundia leclons Seraphica Mater pandit, ocuhs
tate

gninem ejus cansa profuderitis. versamini. Quod si Sponsum stras non in Alg-erio ipsos qm nunc sinatis agere, brevi eos muau- c v..~, VeSiriUIl vestrum _.___> v\tt/-i1 .ro fluctibus involutos fl noti Ki .c nobis inferunt, medns bellum
_
.

Inter sorores ve-

_.

regi accidit videbitis, veluti Pharaoni

nos autem,

simam partem

reddemur; nec ent quispopulus Domini, libertati quem prieteritorum fructus dolorum quam nostrum exoptandasincitabit.Yestras non ad novas jerumnas aliqua a vobis accepi doleo autem quod litteras
:

atque]el<>quen-

subjiciam. 819 Est ea igitur talis

Sancti vobiscum
.sit,

_ . ... Jesus. Gratia Spmtus sorores et filite meae. Scitote

:

poterant enira usuvenire scripta igni injeceritis; tradideritis, hoc quidem, ut Ouod litteras raeas non erat necesse; sed doctihic viri censent, facere Utinam omnes culpse fuissent in me L
parvi interest.

tiepittola

meum

in

vos

amorem nunquam tantum

;

fuisse

unam

collata^

quanquam

dolores eorura qui nulla

V08 vero articulo quantus est in hocce temporis pulchram quam nunc ipsas nunquam babui.se tam quandoquihabetis Domino serviendi occasionem
:

dem ingentem nuuc

possitis

crucem ejus
fuit.

vobis impertit gratiara, qua paulisper experiri cum parte

ipse longe

aliqua derelictionis

cruce passus

beatam diem qua istum m mauebant locum venistis, ubi tam fortunata vos admodum vobis invidam. Et tempora Habetis me istas mutationes re quidem vera, quando omnes sunt, quando quffi mihi plenissime narratae
!

quam

raaximam

eg-o sua culpa passi fuerunt, acerbissimum mihi accidit in actis Omnium vero Provinciali institutse, res informationis, istio a P. quam falsge sint ego nonnullas scriptas esse, quae tunc eram. Per Uoprobe scio, quoniam praesens videte num quae vestrum mini nostri araorem bene aut turbationem dixerit. eas res per metum aliquem De.im peccatum fuent, totum

sanequam

ipsa dolui.

Nam, modo

nihil in

hocnihilest;sedde mendaciis, iisque

: ;

in

damnum
fidem
illa

cognovi,

depelaudivi actum fuisse de vobis e monasterio adeo non dolui, ut lendis aliaque id genus nuntia, imo potius sumraa lastitia apud animum meum gestierim; quia videbamini mihi,

alienum, moerore confecta fui quia perspectum est nullam apud me invenerunt agat sanctitate nobiscum

quamv 1S

ne mari quidem

transmieso, per Domini bonitatem assecutae esse qua spero in seternorum thesaurorum fodinam
:

omnibusquapuritate ac proficiendum et P.Gratianus, quantumque nos ad juvent Unde, proffrediendum in obsequio Domini forent, gravi tamen etiamsi res exigui moraenti Monete ex illi imputavent.
culpa tenetur qui eas
cuius in tutela opto
caritate sorores istas; et

eodem Domino vos

ita esse ditandas ut in nos quae hic sumus, aliquid et ve^tris opibus sit quoque

c redundaturum. Equidem Dei misericordia omnino

vobis contido nos ita adjutum iri ut nulla in re a bis vero multo doloris sensu de his offendatnr. offendatur. Quod

Pauculas lineas qua> supervacaneum /o. tulis tantum de rebus agant

t

cum SS. Trinitate quiesci t, epist. 01 ut sitis. Amen (tom.I, cum mmuadhuc sequentur,

hic adscribere.

822 Juveni

illi

vicarix, de,gua supra

rebus afflcinmini, id nolim vos adeo sollicitet volet nimirum Dens nt inde probe intelligatis vos nimium vobismet tribuisse, uuando tantopere eratis patiendi
:

subrogata fmt jmio, una e quinque tlhs

nescto

^fjIsabeUa aS. H
qux Pr*'
ieresia ..

**

,..,
.

evciailf
,

cupidae.

maananfmam maiorumtouranliam

Agitedum

agite

filiie

me*. Mementote

Deum non passurum

vos tentari Bupra ld quod po-

tionem Bispalensem cum b. ,Bw j Iio,tu aanc simul et Mariam a S. Josep eP soa sedaricvptis, aliamdedit S.Fundatrtx pro dietnota calcem (tom. III, epist, 79), cui ad

Ad

^ '" faa

testis.eumque vobiscum esse in tribulatione vestra. Quae cum certo ita sint, non est quod timeatis;

adscribilur:^
diem
iii

quo nomxne de signa Maji, inventx S. Cruci sacrum,

bodie dies Cruc.s
;

verum

in ejusmi6ericordia veritati

demum

suus

erit

sperandum, qua integrre locus, patebuntque ma-

monitis, ri arbitror. Est hiec epistola plena

p-

monialiDus cipue de cura adhibenda duabus

adeoqueperlongaest.novempaginis
tione, sorores inter

meae, oratione opus est

Splendeat
obedientia;
ita

prehensa et numens
ut animadvertit
facit

ommnoH

constans.

modo quam quidem virtutem erga vioariam

bitis

vos humilitas, splendeat

Montoya {Dissertuh
f

num.^
\'h

exerce-

omnes, ac pra. cseteris priorissa ab officio nuper deturbata, ut ab aliis in hac parte vos supetempus quo nullum aptius collirari non sinatis.

eam epistolam altera ep suspectam riem a Palafoxio edita cujus majorem pa

ev stituunt duo longx istius cpistolx b discrimxne {tom. 1, ep gmenta, nullo vocum

^^ ^

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BM8.

a

299
AUCTOBI

annotatidnibus Prwterea commentator in suis monialium Hispalentraducit Garciam Alvarez, fuisset primus auctor sium confessarium, ac si is calumUHus in Sanctam ejusque prolem atrocis Carmelitarum machinanix Calceatorum dein nullatenus dubitat tiombus amplifwaLv. atque

capituto, litteras

tuendum

obtinuit apostolicas ad restipristinum\Teresianum in Ordineregi-

V. D. M.

men. Mansit autem Maria a S. Josepho in Lusitania ad annum usque 1G03 nec diu post in Cor;

vensi ccenobio
obiit,ut refert

cum magna

sanctitatis opinione

confessarius ille auin Garcias fuerit calummatorem Josepho tacito nomine ut a S.

verstringit.
nor

quem

Mana

Didacus Ortiz de Zuniga in Annalibus Hispalensibus (lib. xv, adannum 1576).

/W

o1

clor

/w"

calamitatw";

tumprxS Matrisadpriorissamitlamepistotcv, Mire

cipue

suadent 8*3 Mihi contra longe aliud

cum

atix

XLIIl.

Laetior,

mutata

Nuntii

apostolici

mente, rerum Carmeli

significata.

hxc ipsa de qua nunc disputamus. erga Garciam, de se enim in illis elucet Sanctx fundationis (cide num. 699) et suisque tempore cognatasque aliquot deinceps optime meritum grati animx affeinter moniales numerantem, quando ad prionsctus ita ut vix non semper,

Teresiani facies. Sanctse visio, et

monita divinitus
Varia ejus
cula.

ei

itinera, ac

duo miraComei Tendillanut a

vatere speciatim jussent. Ad samscribebat, titteras sxpius mulla cum fiducia ad eum hicc de sua oratione eo dedit voluit ut priorissa cum librum a se de Vitasua libere loqueretur eique

eum

De

monasterii caiamispeciali illa Hispaiensis

scriptum cupiit communicare {lom. II, se de ejus veracitate testata semel et iterum fuit rebusqux nequaquam dubitare, ne in iis quidem
consanguineas((om.I,epist. spectabant ipsas ejus ei epist. 66). Si quemdam ahquando 59 et tom III, confessariis commentarium P. Gratiani de
misit

epist. 88);

diximus. Snnlw, ijuem superiori paragrapho satis universam S. Teresiae offenderut. Quod vero ad procellas in hx quoque Reformationem excitatas pertinet, anni 1579 mira Dei proviintraprimosmenses
tate

Ludovicus Hurtado dentia dissipatx fuerunt. Februa- E Mendoza, comes de Tenditla, cum mense
cle

rio vel

CarmetUxs Martioad Nuntium Segampro deprecator venisset, eumque officiosis Excalceatis

(tom

fecitpro directione III, epist. 69 et To), hoc

primum

ejus potius

quam pro reprehensione

quamvis

improbatam fuisse non diffiteor semel a Sancta hbere el opinionem, qua videtur nimis Garcix confessamos vel diresine delectu alios advocasse fuitad Qu*Te,aitipsa, propositum mihi

xra tentasset verbis delinire frustra effervescens non sotum contandem vehementius contorserat, verum tumeliosa in prxsuiem verba
,

ut nowdecreto etiam consilium regium impulerat dedararet. Ivit Nuntxus acta ejus omnia irrita Cux injuriam cum rege expostulatum.

suam

ctores: ut, 81 quid habeat eum scribere ab eoque petere commuuicaudum, omittat magistros spi-

cum

aliis

ritus, et viros seligat

apprime doctos; hi enim

,

multis
Si)

me

epist. extricaruutdifficultatibus (tom. II,

postquam recepit se Philippus admxnxTendillanus cuVpam in S. Sedis comes debita excusatione ddueret: strum commissam Carmelitarum m ExcalEquidem, ait, Calceatorum
,

curaturum ut

1576 Quin imo mense Octobri anni

timor esset ne Garcias

cum ab auMendis moniahum

ceatos iuimicitiam novi;

eamdemque pro

suspecta

cta eumper litteras pergere ne gravaretur ut in eo munere fungendo

gur fcltcem demum habent
rxilum.

hoc ferens SanConfessionibus cessaret, moleste priorissam rogavit vel per

(tom. III, epist. 66). 824 Porro negotium hoc

vit austene ac perfec ae habeo, eo quod in homines Excalceatis vero, quemaudio deditosexercetur. Tu

haudquaquam succum,e,
fave Hcec responsio,

magna

Vututi tandem ahquando oris vultusque dignx-

modicepupugitac tateabregeprolata,Segam non

monialium Hispalen^ delatum atque ibi dxtxsium, ad consilium regium utzlemque imprimis genter excussum, strenuam

Zussimlei ad mutandam mentem fuit

toaccedebat quod apprime
episcopis tLs Excalceatos severitatem

stimulus.

sciret suama^

plwnmis

prorsus exitum habuit ettom. 11, epist. 28), eum Deo Utteris cum perfectain quem S. Teresiastm P. G?aprxnuntiarat. Probata nimirum r ftducia Uaniaccastarumzltarum Dei ancilarum xnnoscmpto die xxvi centia, quam jussu Nuntii rite testatam fectt Zii juridico instrumento P. Angel de Satazar,
videbimus)
positus,

Dona operam navante P. Nicolao

(tom.

I,

ep..6 0,

Tp7Z Summum Ponti

ToUtani
ac c>ca n

mam Romaiibiobtinet

^VnZa

ZToratoris

Reformatione cogUare beniane de Teresiana ut promtsso staret,

t

sdoctumsatts de rebus Carmeliticis

uuem qucm ramo recuw* auem tamen recusare

cum vicarii generalis tus Marix a S. Josepho suusestp (tom.I * in animo habuerat
*'*

2^! PO^Mepr^ moa

.

mRexigiturPhilippus ^MauJlsxTcaLll^(eratist utalv Abulensis episcopus )impe, HUusdePazos,

veniam etCarmelitii

Excal-

ceulis prxii-

diutn.

^Mutus

/ ibid. epist.Gl,

disposuerunt. Atque ad mutalionem U cum

posl paucos
dies

*MWJ

Ten. vrioriss* Madritensi,

appellari et in

prudenl* aZque, uli fortUudme et ut anno 680 ctaustri sui effecerat

xnvuu w> iterum anno lo90,

-^lSSt^iSS -O^ferMaJ^, L BLS^ TJSffVt ^ urame Ug ^"uerepLet, m^ BJB*

knwe a

Jesu,

qux

non iodo

e*<f"? JZ?a,

ituov,

- --

pottu

9'-<"' ss bat ration ibus, aliauol v ,r,, atque Kterum rite CO nferre

""""

'

d neg otiis ?

f^*

sic

m
800

S.

TERESU VIRGINE.
et

T
*+"+
tianus

inter Nuntium A Q Teresiam. rerum

mihi tuse allatce sunt in mei Joannis a Jesu. Litterae hunccarcerem, ubi abundo gaudio in omnibus trimeo ac Religione mea bulationibus quas pro Deo doleo ac moleste fero, quod vos nipatior. Id unum laboretis quam, quseso, fili mia de me sollicitudine
:

Mananus, Antonius a
illud

Jesu,

etc.

po>

mi

^Ptum
lciat

fuecapitulum Almodovarense
sufin genere notasse lloopis aut spei xn quoquam

abjiciant,
(licet

cseteros quoque, ut sollicitudinem abjice, ac acsi alter Paulusforem hortare.Vereenim

runtafflictati.

Id

unum

nihil

ferme

?/ repositum;
iunms
Tum
et

atque adeo totam,

**

longissime absim), dicere a Pauli sanctitate vereorcarceres, labores, persecutiones, tormennon ignominiam atque opprobria mihi propter Chrita,

molem duarumvtrloquar, Reformati Carmeli animos gereniium, Oinum multorum virorum Teresiae mnnZTigni encomioa S. consuli potest P. Angelus fragm. 73 et 74), xiv Vita (lib. m, cap. nn Manriqne in ejus quod Quoad S. Teresiara prxterquam et xv) memoravimus audire supra variis locis jam Yepesium Patientiss.me, ]uvat testem oculatum Pomini qn dS. Mater a manu
; , , :

meum et Religionem meara lucra facta esse. Numquam tolerabiliores mihi acciderunt dolores
stum

sustentatam fuisse, S. De Antue labonbus. Ven. Annx a Jesu. Teresia laudatis {tom. IV,

quam hoc
afflictis

tempore. Consuevit nimirum Dominus

atque incarceratis auxilio suo et gratia praeinfinitas Deo meo ago, et certe a?sto esse. Grates pro beneficiis quse est ut eas cuncti agamus,

quum

Ecquid, fili ac Pater mi, mihi in hoc carcere impertit. quid jucundius, quid suavius esse possit dulcius,

quam p'ro bono Deo nostro pati ? Nonne Sancti tanquam suo in centro ac summo gaudio quiescebant,

ait

malos et qnanqnam cernebat quid obtingeret tamen , excipi pejoribus successus successibus perditis ac desperatis quando jam negotia omnia in
;

expectabat

quandopatiebantur pro Christo ac Deo suo? Haec seDeum via;quoniam crux cura, hajc certissima ad

gaudium ac
:

laetitia

nostra debet esse Ergo, mi Pater,

.

hahenda videbantur,
x,

fidentiara in

Deo raaximam

cum certa s P e collocabat. Aecidit praesente quadam die B. Matrem Toleti Invisebam, ambo acciperent, quietiam P. Mariano, utlitteras

eotempore,

dum

crucem quaeramus, crucem optemus, aerumnas amplectamur quae si nos aliquando deticerent, actum nobis. essetde Ordine Excalceato, actum de non tantum vetuisse 830 Scribis ad me Nuntium Excalceatorum ccenobia imposterum fundentur,
ne
Gencralis decrevisse ut coenosed etiam rogatu P. ad hasc eumdem destruantur bia jam fundata esse infensissimum, meque ab eo vo;

JJJJ^

annuntiabat omnino bus P Hieronymus a Matre Dei negotiorura suorum successu. Hae actum esse de quidquid spei habebat reliquum litterae P. Mariano
ab^tulerunt
;

Nuntium mihi
cari

Teresiae fiduet sane, qui firraam illam

merito desperaret. ciam non participasset, erat quod quatuor aut quinque Fratres, Quid enim facerent paucis cogniti, a plunbus et ii quidem pauperes, a atque auctontate deabjecti ac vexati.orani prassidio ipsa Fundatnx, exstituti^ Quid faceret Mater
torris
deprospero
,ur Cf iuiu*

me ac filios denique totum in armis stare adversus asperis montium senticetis et rehos in
meos,
et

mulierem inquietam ac multivagam

mundum

tractissimis

in

domibus

latere

ne ab hostibus

jam
?

facta et maledictionibus

conviciisque

est quod fleo, inveniantur et capiantur. Sane illud pro peccatrice quod sentio quo conficior quod persecutiones atque doloscilicet ac mala moniali tot oranibusderelicti illi quirestiliimei sufferunt, ab
, ,

proscissa

rmaM ~

lf

eramus 828 Nihilominus, dum cuncti Teresise ^ ab omQi gpe deturbat unius animus confidentia maxima. Ut horg-audebat et
i (

exammati

dem,

at

non

Deo tamen, quem certa sum numquam

eos qui tannos derelicturum esse, nec deserturum topere illum amant.

serenitate

nda

in tempestate, ventis

toque atra caligine coelo, contingat ut quis, deficit animique cadunt; si forte erainus conspiciat, aniraos conscenso malo, portum turba navalis illico cum spe salutis ac tranquillitatis temresumit sic sancta mensTeresia?, supraomnes pestates nimbosque scandens et coelestibus illuminata splendoribus, cernere videbatur propinquum
:

mare volventibus, operquando jam nautis ars

831 Ut autem majorem

tuis lastitiam capias,

cum

cseteris

Fratnbus

c Uc*

vmm

rem magnae
:

cousolationis tibi

fiuertier.

cognitio rater me dictura sum, sed ealege ut ejus maueat nolim enim Ut ab
et te et P.

Marianura

aliis sciatur. Scito igitur, rai

Pater, moniali cuidam

(ipsam Teresiam

inteltige), in pervigilio
,

Patns mei

S. Josephi orationi intentae

apparuisse

eumdem

C portum, finem
procella?

dico periculosa? tremendaBque illius nos hisce est verbis allocuta Patiamur aerumnas oportet sed non peribit hic Ordo. Namque, ut postea comperi, ei cogitanti
;

ac

mox

nura reipsa adversarii novam hanc Reformationem destructam vellent, Salvator noster responderat
i/

suo. Oran- f Sanctum ac Beatam Virginem cum Filio dixit ei Salvator tibus autem Maria ac Josepho, raultosinterra gestire quidem infernaspotestateset Ordinis nostri ruinara homines, qui putarentjam decretum noDi* adesse; prius vero quam Nuntii Deo fuisse conexitiale prodiisset, Ordinem hunc a patns loco firmatum ac porro monuit ut regem,
:

Ita

quidem nonnulli cuperent; verum

id

minime

continget, sed longe secus. tempore, quamvis Ordinem illum

ii

Equidem ex illo magnis in angu-

stiis

nec

videbam.nunquara amplius amisi confidentiam, ei malum successum unquam tiraui, pro certo scilicet habens omnia deinceps ita casura esse uti Sancta praedixerat. Hxc episcopus Turiasonensis
(lib. 11,

nostri adirent. nobis in omni re futurum alia muiw dixeruntB. Virgo et S. Joseph, necnon non debent; speciatim quae chartas commendari dies ex hoc vero me, Deo juvante, intra viginti
,

ldern

qu * in

tummo

diicnmme

cap. xxvm) 829 Ut autem mirabilem illam serenitatem qua animus S. Teresiee tot inter serumnas ac labores

gaudeamus exituram esse. Quapropter Excalceatorum Keomnes; etenim jam nunc hzec mane formatio incrementura capiet. Tu intenm monuero^ e in domo Mariae de Mendoza, donec te rege Marianus harum epistolarura alterura ad
carcere
P.
ferat,
: :

fruitus fuit, clarius relucentem videas, et

causam

asseverationis qua instantem malorum finem certissimapramuntiavit, explicatius cognoscas, affe-

alterum ad ducissam Pastranensem namque autem domo exeas, ne forte capiaris brevi sum ac libertati redditos nos videbimus. Integra
firma valetudine, laudes sint Deo
:

cave

socia vero

mea

ram modo pulcherrimam epistolam ad P. Joannem a Jesu ab ipsa scriptam festo Incarnationis
Dominicx seu Annuntiationis B.
verba
i

V.

Jesus, Maria, Joseph sint in

M. die, in heec anima Patris

est. (Anna a S. Bartholomxo) marcenti stomacbo commenda, et Missam Utramque nostrum Deo Josep n gratiarum actionis in honorem Patris mei S. ad me celebra: sed, donec te monebo, nullas

litteras.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

301
AnrT<it
;

litteras.

Deus

te

sanctura ac perfectum faciat Car-

feria quarta, die melitam Excalceatum. Scribebam consiliura conMartii 1579. Cum P. Mariano X xv a Matre Dei secreto Hieronymua tuli uttuetP. duce del Infantado. Teresia a Jesu

ag-atis

cum

ea in civitate ob nescio qux negotia versantem eique absque ulta cautione quidquid habebat in mandatis et omnem missionis sux rationem exposuit, perperam existimans hanc esse brevissimam rerum conficiendarum viam, quam si inivisset, non sibijam fore opus laborioso ad Cardinales
et

V.

D M.

Uom.
Etcatcato*
p.

I, epist. 27).

832

Eodem circiter tempore quo hanc epistolam

Summum Pontificem recursu.

Excepit

Awio

**

Sitotarrtgtn-

Nunfiwi;

Nuntio apoSancta exaravit, quatuor assistentes optare se professus fuerat, a p r0U ti ipse Ludoviphilippo II fuerunt adjuncti nimirum Manrique, qui regi a Sacris atque ab eleemocus Villavicencio Ordi synis erat P. Laurentivs de monachus acregius concionator; n is S. Augustini p Ferdinandus del Castillo, concionalor item ex Ordine S. Dominici, aique ex eodem

^^
regius

virum Caffardus humanissime itle quidem; verum, ut consilia Excalceatorum, quibus suam
auctoritatem

imminutum irividebat,uno ictu dis

turbaret, litteras charlasque omnes ex Hispania aduobus sociis allatas sibiin manus darijussit.

834 Itaque nihit P. Petrus agere amplius in patria litterx Italia poterat, donec novae sibi e

quo anlca P.

Petrxuab Angelit,

provinOrdineP. PetrusHernandez,prxpositus Carmelum Hispanum cix Castellx, idem qui

r

omnes risitarat olim ut vicarius apostolicus Hovirtutis doctrinseque eximise viri. spectatx animo usus, rum consilio Sega ingenue atque ex Aprilis, litteras post paucos dies, nempe kalendis Carmelitas ulriusque sexus Excalquibus
edidit,

submitterentur. Quas dum Lopez batur interim cum socio suo apud Inicum Hurtado de Mendoza, marchionem de Mondejar, proregem Neapoleos, patrem Ludovici Hurtadii, comitis Tenddlani, fautoris eximu Reformatioutrv.mque Excalceanis Teresianx. Lauiissime apud se Inicus cum filio suo Bernardino tum
exspectaret, hospitai

ceatos,

rum

a jurisdictione provincialium MitigatoSalazar exemptos, submittebat P. Angelo de

vicario generali, Mitigato

tamquampnelato ac

B quidem
affecto.

quorum sanc etipsi, sed in Excalceatos, longo usu perspectam habebat, bene timoniam xn regnis ls omnia Teresiana ccenobia
aue etiam multitudine laborum nisi adversa valetudine et mensis impeditusfuisset.JtemS. Teresia? initio
Aprilis licentiam impertiit
Toleto
eratCastellanissitanon diupostvisiCitorobivit; visitationes in Andalusia facturus,

habuit,deputataadeis inserviendum magnafamulorum caterva quod quidem Fr. Joanni a S. vitcC monaJacobo, remorx hujus impatienti et molestissimum; sticx exanimo dedito, accidd. dum e contrario P. Petrus ab Angelis, opulentx domuscommoditatibus captus, paulatim deficere austeritatis, cui ad illud ccepit ab amore religiosx ut SS. Matempus usque tam impense studuerat Hilarionem, teste auctore Chronici, carium et exspexmularivideretur. Hoc pacto magna rfla in Italiam missione hujus ctatio quam de viri
evanuit. Excalceati habuerant, omnino

Abulam

re-

deundi;etmenseJulioS.Joannem a Cruce Biacollegium Reformati tiam destinavit, ad novum

Mi

ille

quidem postmodum Romam,

oleum
et

uti

^_
|UccMlumi .
tmfueralt

constatequadam
48)- sedet ibi

S. Teresi epistola [tom. I,ep.

Multa demum Carmeli eo in oppido inchoondvm. suis Excalceatis bonus aliabenefxcia Fratribus

disse Reversus inde in

uti

operam videtur perdtHispaniam, prorsus uti

Calceatis,

Pater impertiit, qux

meum

non

est

late deseri-

Chronico legat{lib. bere- sed ea qui voluerit in Porro in consultationibus iv, cap. xxxvn et seqq.). viros lastiNuntium inter et quatuor quos dixi longius processum est, ita ut die
tutis

Quibusolim recesserat,se iterum

S Joannes a Cruce prxdixerat,

Granatx ad-

Excalceatus gestaverat junxit, et pallium quod fcemina>vendidit. Redemxt cuidamcivitatis illius anno pallium Ven. Anna a Jesu, facta
hoc ipsum 1582 Granatensis priorissa
;

paulatim

misitque qu% homtprospiceret.

nomtntbus subxv Julii commentarium, illorum obtulent; quo staipse Nuntiusregi

siqnatum, tuebantur tres qui sequuntur
articuh: prxmo articuli: pnmo
-

nem moneret
'

ut sibi brevi

monturo

esse fovendam Keioimut.iuiiv"t>*j.*-y" Reformationem S. Teresi* omnino ' esse __. ; oowndn Excalceatis relinendam.secundo, Excalceatis non ac habitandum; tertio promiscue cum Calceatis nisi ex ipsis Excalvriores Excalceatorum non oporlere etpneterea rogabatur rex ceatis deligi
:

Anmv colloquium Quo is monitoperadsus,sxpius .^ anoscens a c mctuens quod e aditum conveniendt Tlurumerat.numquam ei adUum comc^ d,e fuiurwn*, t numquam onv ou nuadam die *J

voluit dare.

Tandem

nuser,
,

cum quadam

anertum monialium templum

su
et

v,d,sset.

eongres-

ut

suam
<* iiigue Ho-

provincise pro creatione novx Excalcealorum Summum PonUficem auctoritatem apud

amare

Teresiani Inst, surrexU utroque lacrymalus, ab oratione

suam

^onem

iZatus oculo
Caleeatorum

paucospost d,es in Granatenu morUsn.,, ccenobio ob,U. Cujus

;

et

tnam,

dignaretur interponere. mensesantequamcom8;<3 Tres vero quatuorve spe novx provinmentarius Me conscmberetur.

mmuKad

Annam a
:

Jesu perlat,

*t, ><'-

,Z"monialibus suis

EqmJem,

Bororea, qu.a

jam

e Utteris ad Gralacitejam affutgente. uti patet

numscmptisdic^Aprais (tom II. ep>sLX) 'doneuse eo converM ut v,r

Patri isti volueram loqui fud sciebato, numquam a.tamen ne huc veniret d cou tra monueram s.c panam
:

r^stat
lis

Sanctacurassuas ad rcs ipsorum promovenccetu Excalceatorum supemore dasRomammitteretur.Anno quidem Almodovarensis jam eopro. ex decreto capituli Angehs eral P. Petrus ab
fectus

^nleL g iss,Hoscec P.Pelr,aA^e n "< Angelus Manmque

I

pcenasdare, in pra.senti v.ta

et.

referunt P.

aS

mde utthtatts Refo>quam ex ^empesUvItoCarmelo provemt

Jacobo: sed non ptus
provincialis electione cxtensque

^f'.^

tnnl [lib. iv, Tcap. xxxi.

cap.
;

vm)

et

auctor

Chroma

^nOresatorum
el

tlib^. iv, eap. xxx e evolvuntur (Chron. Ub. m,cap. x.n) Ma ffW Anrne, lib ca p i- Vil. Ven. paucs ,nd,sequenti itinere Romano

4'' scriploribus etiam

Um
et
PP. Joninrr
a Jctn
t'

(>b.

Zdode

Almodovari

Palrum Joanma Cruce haudquaquam

stravijprobatis-.utmerito

consdus, SS. Teres.fE

(ut

supra demondicere possis, qux-

^Quoniam

de PP.

^tiano^,

"'

Triniln

pro-

com l a. cumquedecretainillo capitulo fuerunt etmagis contxd^e ad unum incassum cecidisse, res Carme ad labefactandasquam ad solidandas
dtcUX P-

P. Joan, Teresi* apUor vtsus fu,t

fieUcitntur.

lilarum Excalceatorum. Nempe per ' simul ac Neapolim venit, J"*'*, reelaad dentiam, nonconsulloilinemseojmte, Caffardum,0,dm, R. P. Joannem Baptistam tum fo> morte Rubei vicariumgeneralem, sui a

P.

jv/^

Hufo approbaverunl

Mat?isinhocdeleLiu fuuitt""* prxcipui quique Excal-

7eumpr,ter unum

qu,hac P. Gratianum
,ncess,t.

TLcJquadecausaobtique

DausP

Tomus vu

Octobris,

Pars Prior.

^
r

T)V s

S02
fcUCTOM

TERESIA VIRGINE* meo ld nomine

,

V.

M.

srssxasssi seSiaSfSSSS ZJ
fl!(

Z:Xi:JeltZ,
Clronici (Ub.
iv,

cnh*ii?no. Teresia a Jesu. ,Monita suDsiguu. - *vj* reverentia rece;* deinceps et sotemni decretostatuit
.

cap. ), 5.

mui

OfltaM

,, S

<**< u

a "l^"'

xe commenda-

tempore^

PW0X \JlemV ore datis, singilla-

SSS22~SxrsZ -S5K SSiu - HfittC '"-"

nalixlocatumjorn.

r-g^ ^
.

ti,-ero

ntque, ne ?<%&<* numque indicio ut

^ **^

agnoscere ntur, ac nomin a

*<~. v anno 1579 ao eosuscep /... pertxsx impertt Annte Momales Malagonenses, a bienmo prxerat anxa MalreDei, quz iUis suampriorissamBriandam a S. Josepho, quam vidimus num. 754) Tovaletudinis causa [ut
.

s
H
tavit

-ri^s
vir nobilis Franciscus Bracamonle, sunt ad aquosiniulprxtextum mutuati

olim ommbus volis reposcebanl. lelum iranslalam, Salazar, cum S Quapropter P. Angelus de abs re esse ut Bnanda Malanon Tereflia ntdwans prioratum tbtdem nonem rediret, ipsi Sanctx demandavit, tum ut tumulluantes

Abu

itis

$XaL

itinenssm finem dedit ut suo Franciscus inmandatis scilice eis curiam agerent proobUTomlLpudRomanam

f^mdu

nerendum placarel, lum etxam ut sptntum filias pia Mater Anme a S. Augu- E examinaret Ven. Dei Servx ibidemprofessioneaddxemn aux.facta

slZ

cum AnnaBraca nenda lcentia matrimonn consanguinitate propinqua,ineundz. nionte sibi ac prxparahs, ex
^mnlouTsicopHmepr^isis

vexabatur modxs, 157 8, variis a cacodcemone Salvatori, Aul* conirout refert Joseph Maria in Vita ejusdem Annee sislorialis advocalus, pro UUus beaUficalxone et TxtZla e processibus

mZ

lanZ-atione

rite xnstitutis, italice

edUa

Rom*
.,

moZZ portu
;

MajoY^.Exlant

vulgo AUeante) du* de ipsorum profectxone altera hoc fere tempore dat* S. Matris epistol* de Huerta{tom. scilicetdieliMaji ad Rochum
{

solvert^me^

annoVn

et

gallice

Lugdum anno

1838 [Ub.

^DeeomandatoaP.
num

SaUzariosihiimpo^o

incerto die, sed certe PatrtIII epist. 52) altera pnorissam ac moniales bus jam profectis, acl ut quas Sancta inibi excitabat
Vallisoletanas,

perscrxpsent ad P. Gtattaen quid Sancta x Junii quid s tatuaPeradjunctaslitterus cognosces

"Taepauperevetula. Quoad e*

mera susp.cio), Fratrefl licetiquamvis possit esse . necess.ta.e monaster

^^,
;

Ordinis aliquid pecunim in utilitates hujus [tom. I, epist. 48). De felicibus conferrent loquendum erit ; ubi itineris consequentiis alibi ab auctore Chronia, atns-

expendend*

mml uou tam commoventur a se me procul

Mulugonensis

quam

Atquehocestquod mihi

abesse cupmnt. parumper accidit rave

quoque chronologiam

.m

de reliquo, quod

nempeMalagonem

uequieumsecutisunt,admissam (nempe proQ annum 1580 fectionemPP. Joannis et Didaci in

auimi mo.um sens. n e primum quidem tum stum mffliflit offlcium prioratufl,

4*

;W

irejubeo
e

S.

Mater qua
/'

luor

nifa IUII i$ni/i'cuf.

Vitam suam autovidelicet in additionibus ad ultimo atque iterum ad catcem qrapham, capite C capitis xxvn tibri Fundationum. En ipsius verba:
;

refutabo. differunt)facilius ex ipsa factorumserte loco consignanda se offerunt 8:57 Hoc interim tradita auatuormonitaccelitus S. Reformatrici conscripta semel die vi Junii 1579, et bis ab ea
i

sum

De. tum quia timeo ue qu.d m .UoflernttO Pcum, qu*so, ut>u delinquam. Precare cmterum utc ique semper integra permaneam
apta,
:

eo plufl lnresceciderit, quo plus luborum, ob quas m, rutiones Scripsi ad P. Vicarium prmserttm quia com F a prioratu illo liberuri debere per mde ac
,

m Libus

Cum

festi Abulensi monasterio ag-erem pridie Nazareth reclusa, Pentecostes, intra eremitoriolum gratiam quam lllo jam ac singularem quamdam anteviginticirciterannosdiealias mihi Dominus

in

cmterm fore molesta

Rcligionis nostra, exereit.is vacare nequeo; reliqua <

;

ituram

ex obedientia. quo majores teo, ut imo credam,

^fuer it me ud finesteme, modc Namque adeo a e

1.^"
.11.

^
D^

fuennt,
,

praestiterat,

animo volverem, magnus quidam

spi-

ritusimpetus et fervor

me

occupare ccepit, qui et

mentemmeam
tione a
scilicet

suspendit. ln
intellexi

Domino

magna hac recollecquod modo referam, ut

rem quamdiu observarent,tamdiu fore

ejusnomine Patribus Excalceatis signiticaquatuor res observare ut procurarent, quas

ut ipsorum Religio
in melius cresceret;
si

quod magnc magis me gavisurum esse gratum **<*"* in recula al.qua tantumdebeo, quando hoc fecero^ m tero, idque tum ma,ime de lccttr... obedientogratia.... Ut aliquantisper in* hosce versiculos, quos m.ser
mitto ad te quas niales Iucarnationis, apud

cu_

lo^ 081831 ".

3
lis

semper

vero negligerent,

desciscere et retroaTuoTla^ scirenta suo illam fundamento desciscere- et" ut omnes superiores concordes cederc Prima erat, Secundu, ut, quamvis et conformes inter se essent.

causa compo.ue rerum facies, sui recreandarnm prolectio, afferet mea runt.lngentem iisdolorem sed sperant adhuc, neqne ;_ l Malagoneuses absque me compoMtum

^Um^pe ep

epist. tS).

de facto multos habituri esseutconventus,

in

singu-

810/ eumdem
post

tamen

ut pauoiflflimi essent Fratres. Tertia,

cnm

MCuUribu. quam rarissime conversarentnr, idque salutem. nonnisi ad animarum ipsorum bonum ac verbis. ConQuarta, magis operibns docerent qnam
glt h c anno millesimo qniugentesimo septuagesimo nono. Et quia hoc certisflima est veritas, hiuc

sam VaLsoletanam annunUamtse

VaU.soleto Salmanlic amfcran

saUcet mandatum C hristi; xnlxmaverat dxe xvm Junxx, festotorporxs

^.^,^M ^^ P^.J^% J^"^.

s

i^*"^***. ^S^
^
m
e
S

r ""

rjul-

snut

-l\

perger et,

'ovum

^*-*%*Z

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

303
1824.
AOCT0f

routliqueteduabusepistolis,

quarum alleram

Zdem hoc

festo scripsit

ad Annam ab Incarna-

tione priorissam

Salmanticensem [tom. Il.eptst. Dominica proxime sequenti adprto78) atteram modo nominatam (tbtd., rissam Vallisoletanam dtem
e *isl

1'Ami de la Keligion ad diem xi Februarii 843 Epistola ad MariamaJosepho, priorissam Hispalensem, magnam parlem gratulatoria est

D.M.

gratululoria$

Loqueprofectionissuxindicamtdie nrv Junn

sequenlibus verbis : Cras Iriorissx Hispalensi decreto a P. N. Vicario geneabibo Vallisoletum ex jubeor sine mora eo proftraliad me raisso, quo SalmaDticam me coDferam. Vallisoleti cisei Dein necessaria est mea praseDtm ; sed

77).

Causam vero hujusce

itinens ac

ob felicem cessationem turbarum in ipsam ejus- D que moniales (ut supra demonstratum est) excitatarum. En earuminitium .lesus. Gratia Spiri

ad prioruiofn Bi$palen$tm

tusSancti sit tecum, filia derajure te filiam appellare meam possura quia, plurimum, at nunc etsi jampridem te diligebam multo magis te diligo atque ita admiror ut ardentis;

mea. Et meritissimo qui-

nuidem parum eamexpoposceruntDorainaMaria etlll. Episcopus Vallisolelame domus inempe Mariade Mendoza, fralerejus Alvarus, antistes Palenfundatrix, el autem antea Abulensis). Salmanticenses tinus quia omnino morboopus habent.
,

sint Deo, sime cupiam te videre et amplecti. Laudes bonum procedit, quod e pugna tam ina quo omne

Equidem istam victotricatate victricem eripuerit. multis precibus riamtuse virtuti non adscribo, sed Deus te ad Deum fusis. Faxit pro
per hasce domus ut dignas
ei

gratias

agamus de tam

insigni benefi-

cio nobis collato.

Misit ad me P. Provincmhs htte-

nostrteauxilio

oam incoluntdomum,
illissuscitat.

etis qui

eam

vendidit,

mm-

molestias pene intolerabiles tas quotidie lites ac Quapropter precare Deum ut comrao-

cumAnnaaS.
Bartholomro
venit;

emere possimus dam aliquam domum modico pretio 1(0. I, epist. 60). ,...,, Abula Probabile esl Sanctam, xxv Junn
egressam.tres cum Ven. AnnaaS. Barlholomxo habebat {tom.U, nualuorve dies, uli propositum Campi transegisse. Vallisolr,ist 77) Methxjmnse

Nicolaus item ras sororura nostrarum, et P. officium tuum resumpsisse id e quibus didici te fuit, quippe quod quod maximffi mihi consolationi pax nondura fuisset reddita.
;
:

suas

alias

animabus

istis
;

Patientiam habe

et

siquidem Domino

te

paratam
factum

ad patiendum quosintelligononesseexiguos, votum

exhibuisti, ferendis hisce labonbus,

illi

B Zumveroadvenitdie

Jutti,

uti

ipsaquarlo

P. Graliano (tom. III, epxst. v osl die annuntiavit ad diem usque xxx ibique commorata est

laetoanimoexple.Si enim faceremus, tantum quos volumus, et cseteros missos Sponsum nostrum, cujus oratio non imitaremur hortointeracerbissimosdolores illis termiuabatur voluntastua. Hanc voluntatem sem-

labores eos

ehgeremus

verbis

Fiat

Gratianum eiusdemmensis. Prmterepistolamad

Ldo

supersunt epxstolee citalam quinque aluv

v m ,rumduxadeumdem Orahanum^f
tom. III,

Juho scrtptm., VallisoleliaS. Malre mense

m-

JuliHtom. IV.epist. n, e ^uJult, [tom. una ad priorissam Hispalensem archiepiscopum Eborensem 61), una ad

epsL^.

faciatque Deus de nobis per oportet exequamur, epistola contivoluerit. Prxterea eadem quidquid monita, quorum prxcinentur varia S. Matris puum erat de delectu confessanorum habendo. Julu U\Sequitur dicendum de epistola xxn

a' dl rebu* Luii/anicu ai

Tevist et ^adLaur^eodem dte (tom IV, epist. 5) suum, postrtdte feslt lium de Cepeda, fratrem pauca epist. 34). De stngults

Braganza, archiprxsudata ad Theotonium de ut rite intelligamus, adlem Eborensem. Quam regeetbrem vertendumest, mortuo Sebastiano

Ei'nren$em
arcliiepitco-

pum:

S Annxdom h
Zntur.in prima

dicenda. Ut ordiar ab

quee P. Graltano tnscrtdata fuit, ut modo tndtca(qv*

iis
illt
;

Cardinali , morituro successore ejus Rennco adipiscendo Lusitade vlures surrexisse semulos ponenda est regno inter quos non infimo
nise
;

loco

Zm

dievljulii S. Mater

turneRomamireipseiam Dorta, quem uconcordiam servet cum PMcolao

dicitessevirumprudentem et Det polleret comtlate atque non ea qua Gratianus

dissuadere mtthortaturque cogitet

servum,ltcet
af-

^ln^atllianurndequodamdefec^
unde litterat
iat

Catharina principissa infantis regis Emmanuelis neptis hanc filia ac proin duci Bragantino, cm V eronuptamfuisseJoanni arcta consanguimtate jungebaTheolonius satis eodem patre, sed non eadem tur utpote natus prxdicti Joannis parens matre.ac Theodosius magno Morerii Dictionario {voce uti videre est in Mearum non est partium ut de horum
,
: ;

Eduardi

Portugal).

momVu

rias ai P.

Grtioanum,

de tpso Videtur m.h. etiaranumhabeo. Grattano) habui et ra C ^ i terdum non satis curare ut quibuscunque
de

Jercarpit tionem quamdam quam

hisce verbis

Volo indicare t.bi tenta-

sequecompetitorumdisceptationibus earumque

EUsao

U. e

%opum
Certiorem

verumprxtermittere nuhinon Ucet dixi litteris ad archtenul S Teres.a in iis quas scrtpsz: F Eborensem de Mo argumento
lis

disseram

Licet antera ag. ebus omnera dicatveritatera. cuperem ut parvi momenti, tamen deara derebns Per car.tatera wTnnartemultoesset accuratior. ub. nomine persuadeas nam velira ute i b" raeo vel.m ut e n dod poper fectio esse
:

vi-

nuu

Ze

excessent timeo ne mLrotinm isthoc ad bellum neque id sine H.span * gens raalura Lusitania,, Ferunt ducera Bragantraura detriraento, inferatur.

> cura, si quas f.iermt pac narrari audio, raagno rae doqua3 hic nara q quod, si fficiunt, pro P terea

me faciendam

V"**

"rVieqaUb^egorebusLeimraisceara.quasi
qUi

'eliconcitoreraesse:unde,curaresadteahqua

Z SKBS*.
III

nnnimome nti verumtamen

abhinc

hic notare ju-

Xave* n de Lien acRev. Domini Francisci

gyy-c

pectus rationepertineat, angor raeura causas. qu* utique sunt racerendi c eras allegera autem tua auctontas plunmum Tu raa, Quouiam P debet, perDoraraura no, Jud ducera raerito valere inter et regera nostrum trum te obsecro ut ipaum omnem eo confert operam.

MM

)qTut
t

mihi dioitur,

atq ue adeo causa^suaB

^uitatemmaximeprobatam
s
-

c ipactionera

ngentiadarana qumaecus spero, pro D quidem, ut cupio ac ritura. Hbc tu rerum ra 1011 cseterarum honore nulla habita
u
,

roponasqueocul ineundara cures; P ob uti dixi, sunt

venumdarivolutt) diaorum sublevandam

amo

timus ut
,

manum open

ist

admoveas

DE
304
OCTO!

S.

TERESIA VIRGINE
ejus iraitationem scriberet ; et addisceret et quod ad sua scripsitduas litteras, quas sibi S Matermanu imitationem ista testis de tradidit et ad illarura litterara missivani ad sorores S. sero scripsit unam abinde citra scripsit et adjuJosepbi Abulcnsis, et
:

urius

V. D. M.

Deum
sT,

calamitatem videam^ Oto optem quam talem cum sanctitate ad fcccleut te alio. annos
otiliUte servet incolumem
istud,
,
s

t.b.que^gra-

ST Urifiotur qua negotium eCobfequiom omenti est

omniu, nueas. Una bic vox est nec quidqnam ob eo regis nostri ev.dent.ss mum. snm foisse qoo jus soum faceret perspic.atui, ne veritas

quod tant, od componere jnst.t.am stare a

apte

Zte

P***

litteris quas Mater vabat Matrein ad rescribendum absque eo quod, prout deposuit, habuis-

recipiebat,
set

Det Dominos lumen, quo multorum hom.num mtebelli subeetur alea cum quo tarn Quidenim.bocpotissimum tempore
ritu

persona didicisset magistrum, nec ab aliqua quod unquam quidquam tale eo scribere et absque didicisset,etabsqueeo quod novisset legere nisi
:

aliquid impressum,

etcom

diffieultate cognoscebat

acc.dere paucisuntvereCbristiani, tristius poss.t

quam mutuie 1
Anna iwpinato lunrla,

inter eos csedes?

mTandemdiexxniMii/ratrtsuoLau
:;,,,
.

littprasmanuscriptas: ex quo cognovit quod fuit opusdivinum, ut adjuvaret Matrem in istis necespropter ejus amorem sitatibuset angu>tiis, quas
patiebatur

a Jesu significavilSanctaP. Joannem

;

Romam
dies

cum

tanto gau.lio et hilaritate.

Idem

in

Salmunticam

letop,

Albse, qu<e c.vitas a Mevel adsummum quatuor ; dies vel et.am mitbvmnn bidui itinere abest, octo

**. -tres Metbymn, inguit, moraboi

m veroprofecturam <**; qu.veratdiesejusdem

confirmarunt MariaaS. Hierocausa priorissamonasterii S. Josephi Abulensis, nymo, fdia Laurentii de Ceet TeresiaaJesujunior, in causa Ven. Annx a S. Barpeda. Postmodum tholomxo ulterius de eo facto deposuerunt alii
S. Teresiie
testes
;

diu

forte
,

petam. inde rectaSalmanticam sit passa, Salmanticam ,i alicubi in ccelum debet versus festum Deiparx

Ergo.ntst

inter quos tres

Annx confessarii, serenis-

Anteaautem quam ValUsoletumlm auerd. A.nn* a S. Barlholomxo

.,,
|

r*sanitat cap. xi), tum prout l^ K "" tumeRibera (hb. IV, Ul l/ttt liquei WWW..W causa beaProcessu compulsoriali Abulensi in e
Teresiae, tificationis et canonizationis S.

**^ "** ^adDeumpr^bus reMuU^

.

sima Maria Medicea, Francise regina, et Maria Antverpiensis. Videsis a S. Spirilu, monialis

num

<%%
S.

* Relpolsiones ad Animadversiones antiquas . um fidei i causa Ten. Ann.v, quotUneas ab ea conscriptas et lignoincisashabes in GloriaS. Teresiae posthuma,

S7

Summarii additionalis jam

citati, nec-

ubi

fol.

Annae de vita seqq. leguntur jurata ipsius Promirai ulis testimonia. Hujus quidem ejus ac sed quee ex eo cessus exemplar nullum habemus ; alibiallegabo,reperiuntur in novo Sum162
et
>

cum eas cap.de Miraculis. Sed, ut ibi dicitur. hemipletcia languebat manus. exaravit, iv Octobris dedit 84.7 Salmantica porro die
Mater ad P. Gratianum
litteras (tom.lL<

^T

quarum partem supra [num.

Annx mario additionali super virtulibus Ven. nominatx, impresso typis Rev. Camerx modo
apostolicx.Sicigituribiadliiteram legitur, laconstructione hispatinis quidem vocibus, sed
nica
:

52.6), ubi defundaSalmanticensi agebam, in latinum converti. tione tempore ab ipsa conAlice epistolx ibidem eo testimoniumVen. scriptx, qux quidem (seciuulum

Super 9 articulo

dixit,

quod, uti persona quse

declarans, fuit illam associabat in ejus viaticis ista multura affecta dolore medullarum ; et dum Mater
illi

adductum) fueAnnse a S. Bartholomceo modo Versata autem apud runt plurimx, exciderunt. menses cum Salmanticenses suas videtur duos sedulo interim allaborans negotns ad
dimidio,

apponeret

manum

in facie

benedicendo, cessa-

bat dolor.

Dum

ista testis

etiam esset in ejus socie-

tate et servitio in civitate Vallisoletana,

quadam

emptioncm domicilii pertinentibus a S. Spiritu ex earumque numero Hieronymam priorissam elegit in monasterii Malagonensis
;

accurandis

civitatem sero dura esset parata recedere versus

ratwnes undepatel P. Angelum deSalazarjustas

Salmantinam, ista testis incidit in magnam febrim cum magnis vomitibus, ita quod fuerit coacta jacere in lecto: quod aegre tulit S.Mater, et istatestis, judicans quod non valeret illi inservire et illam associare in
illo

839) vidiquibus Teresia, uti paulo antea [num. deprecata fuerat, mus, prioratum illum abs se sui demumexaudivisse licet alteram mandati
;

viatico; et

dum
:

ista nocte esset in ejus

ccepartem, qua Sanctam jusserat Malagonense causas quas supra indicavi, invisere, y nobium,ob

cella S. Mater, venit visitare istam tectem circa mediam noctem, et ipsi dixit Dormis, filia ? et ipsa
testis respondit:

non retractaverit
84S Itaque Sancta,

Hieronyma

a S. Spintuei

parAwulam*

Dormiebam,Mater; etreplicavit Mater:"Surge,e't videasquomodotehabeas;et ipsa hocfecit.et sensit se sanara et absque febri; et Mater laetata fuit, et dixit. Benedictus sit D. Deus noster,
cui supplicavi ut tibi concederet sanitatem ; et et nullam postea de manc se posuerunt in itinere scn^itmfirmitateratSumm. addit. num. 8, xvj. 846 Alterum quoque miraculum, quod brevi
ii

AnnaaS. Bartholomxo

mum

comitibus, AbulamyriNovemrediit, vcrisimiliterversus initium

w^

bris. Dein,

Abulx aliquamdiu morata,

iter

Mala-

gonense sibi a P. Salazario injunctum,licetpndie animo est profectionis paraiysi correpta, magno dies imbre ingressa. Quo in itinere, cum per tres fuissetmadida,nonantequintum diem Toletum
attigit,

ubi Annn, antca calami

post

Sahnanticx

contigit,

ex ejusdem
:

Ven. Dei

traciondi
ignai a, Ifri-

btre

incipit.

Servse testimonio in citato Processu {ibid xvm) Recordatur etiam sequenlibus narralur verbis quod, cum quadam die Mater extaret in ista testis, civitate Salmantina, ad quam venerat a civitate
"Vallisoletana in viatico de
resia a Jesu esset in

utiex tesiimonio Hieronymxa S. ll,epist. asserit P. Antonius a S. Josepho (tom. xix Novembris litteras 30, not. o) Toleto ad dicm Osorio dedit ad nobilem virginem Isabellam exemplo sorointer Carmelitanas Excalceatas,
,

Spirdu

ris

quo deposuit, etS.M.Teangustia,

magna

cum

recepis-

set quaraplures litteras quibus respondere debuerat, Si scires scribere, utique me addixit huic testi
:

suadebat u scribi cupientem quibus ingressum aliquotempore differret, ad coopera dum scilicet novx fundatione Madriti, ut spes
;

sux

Agnetis,

qux

Toteti novitia erat

litteris ei

aa-

erat, brevi

ii

juvares ad respondendum
dixit
:

istis

litteris

>

et ipsa

men

illi

Detmihi vestra Reverentia materiam,

tensis

ex qua

possim discere

tradidit ipsi

quamdam

irrita foret , locum esse inter moniales Salmanticenses

faciendx [tom. IV, epist. 57) Madntenaddebat, si spes illa fundationis lsabellx paratuin
:

atta-

quem

tamen^

litteram unius religiosee optimi characteris et dixit et ista testis illi replicavit ipsi ut inde addisceret
;

quod melius

sibi

videbatur quod ex ejus charactere

occupalocum num pia hxc virgo aliquando Josepio,^ verit, in dubium vocat P. Antonius a S. ro es ' qui profitetur se nomen illius in libris P i *

'

sionum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

305

A
c,,cun

F rA
lur,

sive aliis in monasteriis sionuro sive Salmanticx renerirenequivisse{ibid.not.%). die xxv Novembns, 840 Relicto Toleto, tandem acMartyrx sacro, S ReCalharinx Virgini

tium hujus graviores tempestatis (quse, V. quamvis D paucis perstriuxi, exigua vobis videbitur,

quia eam

ACCTORB
D.

permagna

Hispalensi fundatione

formatrix,

cum Uieronyma

et

Anna quas

dixt,

Malagonem advenil; ac tredeam Conceptwnis B. V. Mar fesl o immaculatx novam domum non sine multis moniales suas in uti patet ex traduxxt laboribus prxparatam
:

post dies, xn

cnistola xxi
a

Decembris data ad P. Nicolaum Do18), et latius

v).

(tom IV, epist.

{lib. II,

a P. Ribera nar-

ratur

cap.

Ipso

eamobih Ven. AnnaaS. Sancta plane tum a se diligenter examinatum

approbarat, formosam vidit uti narratur caput ejus aliquamdiu volitantem, Dem (Ub. xvt, cap. xxiv, nuro. 8). in Chronico navavit operam S Mater non tantum sedulam prxfectura Annse observanticv religiosx, qiuv sub varias ob causas misere collapsa a Matre Dei

die translationis Augustino,cujus spiriillo

diu duravit), cum Toleti jam ab reversa auno MDLXXVI agerem, quidam oppidi Villanovae de la Xara sacerdos mihi a magistratu loci illius litteras attulit, quibus ille petebat ut ad novem virgines, qu in annis aliquot simul S. Ann ereraum jam abhinc quae ei vieina sese receperant, et in domuncula id admittendas, ad monaerat, commorabantur, in Tanta porro sterium illic fundandum excurrerem. uuirecollectione et sanctitate vivebant ut
fuit et

haje in

volumbam circum

ad piis versam oppidi permoverent multitudinem moniales esse volebant, ipsarum desideriis quibus suas hac de causa satisfaciendum. Litteras quoque

ad

una cum fuerat in illud monasterium labor fclicissime ilh ,issa reducendx, qui quidem ney<> sed prxterea innumeris fere
nova prioccssit-

parocbus, Augustmus Erjuxta ac pius pietas vias oognominatus, vir doctus ut, quantum posset, opus aut-m ejus in causa erat ea res minirae hoc sanctura proraoveret. Mihi vero videbatur, idque ob hasce ratioues priadraittenda mult.eesseut quare nirais quara dif-

me

miserat

loci illius

mo, quod tam

ficile

B
[ftfgug trti

fert

obruta fuit, spectantibus sive ad Carmeliticamgeneratirn.siveadmonasteriaparqux eo tempore ticularia, sive ad fundationes Madriti, Eborx, Arenis et faciendx se offerebant Villanovx de la Xara. singillatim proseqm nimis lon.

Re/ormatwnem

rationi mibi fore videbatur ut qu jam certye ad uostrum sese institutum accoraassuetfe erant, haberent quo modarent: secundo, quod nihil prope vix mille numeraret n^.idum

sesesuBtentarent.et vix ratio civesjadeo ut ad eleemo,yna viveudum se neceset, quamvis re.publica illarum affulgeret, prospectuiam sponderet, miuime ea durasitatious
bilis
tertio, ac perpetua futura promis^o videretur domo quarto, quod ab alns monaquod carerent
: :

miniM trantiguitf.

habeo ea hicsumma studiosum h indigitasse, remittens de cxtero quas Sancta Malagone scrtpsit rem ad epistolas xn Febrw a iii Decembris 1579 usque ad

850

Omnia hxc
:

aum

foret

quare

satis

steriis nostris

oppidum

distaret.

Et quamvis harum

II, epw (tom. I, epist. 52, 62 et 63; tom. 18,19,28,29 et 58).Quod 32,33 et 95,- tom. IV, epist. quibus actum fuisse pertinet ad fundationes, de
:

probaretur, tavirginum pietas omuiura sermoue non essent, scire non pomen, quod illffl mihi vififfl monasterns requiteram num talenta qu in hisce

rimus,

ipsffl

praBferrent.

Unde

constitui postulata

prorsus uegare.

Sancta valde modo diccbam Madritensis, quam quartum usque annum dilalafuit ad
exoptabat,
post ejus

mortem; Eborensi, quam mutum,

in-

archiepiscopus Theotonius vente Sancta, urserat tantummododa(tom, I, epist. 62 et 64), initium anno 1681 tum fuit post integrum sxculum, de Salazar et 6 lereArenensis, cui P. Angelus adjecerant, sia ineunte anno 1580 animum in sequenti habuit locum de Villanovana auam causas ob quas sermo erit. Porro
;

procederem, confessano 852 Ut tamen consulto canomcus et erat doctor Velasquez, meo qui tum doctus seque ac pius, cathedraticus Toletanus, vir episcopus est, rem comquique modo Oxomen>is mhil pro more namque habeo municare volui ex hujusomnia uraquam e proprio indicio, sed htteras consilio agere. Is ergo ut
:

ud

,,

ro ,

|(

ri .

paragrapho

itaprocrastinabaturposea fundatio Madritensis Sanctxepistolisadducemus. Quidautem exaliis monastenum condeobstilerit quominus Arenis Sane eojam perducta retur, assequi nonpotui. ibi esse fundares erat, ut propediem faciendam
-

modi virorum intellexit, suasit ut postuvidit reraqueexordine ilhs spem rejicerera, sed aliquara lataprorsusnon in unum, Deo simul corda facerem cum enim tot evidens id siguuin movente, scopum collinearent,
:

esse

quiuradirigere velle. lllius

jam pnorissam tionem S. Teresia putaret, eique aS.Petro.insignemAbulensis Annam

designasset
ccenobii

cui monialem, natione Flandrum,

culo

Matthix de Gu.man trimonio olim fueratjuncta duas Abulensi, et eigenuerat y Davila, nobili viro nupsit Alphonso Sedeno attera
Itias,

nomen

fuerat

Anna

Wasteels,

q*V e

m ' Sra
ScV-

complacere et id in suura obseergo consiho acquievi, nec neg arera Inutpetitanecplane concederera hc per httera elim impensius terira vero dura qui negotium oonhoealiorum interventionem usque hujus Bffloub reuC petuntur, in annum inconest, quod seraper octo-esimura protraciu res concedere: raihi videretur eara incauturaque numquam plane rem negare at cum, responderem,

Deum

in eo sibi

altera

Teresianum Institutum amplexafmt

et

quarum

'tXtum interea
exil ura

Jesu in ut P. F. Antonius a

**m

(vide

tom.II,epist. G,not. 3

seqq).

de Subsidio monasterio quod a B. Mana d.ssitum est, ab Villanova leucis habet et tribus verbi et subinde illuc perageret,
.

nomen

suum >-&u^rprffldioatLiBer^ divini prajuiuauuuis

XLIV. Fundat Sancta decimum

ccenotertium monialium suarum Inde bium Villanov* de la Xara.

J-JJ-;%f2?\%
c tus (

^Sfi.-^S
JSSSSSSSSS JJ^^^.Si
epistolas

^j. ^iJSSSZ T^*.

et

Toletum
Ouadriennio

se confert.

anfeoMofom,

ex reKundationem Villanovanam.dequanunc d.cendum. S. Maler capte Frum ordine esl Sub inixxvni libri Fundationum ita descrtM
:

quam

penu

(q"'

^^

ocanobio

et

^ V^lanova

DE
306
o.sibi.j distat)

S.

TfiEESIA VIRGINE.
:

. me, hac ad mp hflC ViUanova Villanova tOCTOIt fi fier. excurr.t, qu.d ,n ea V. D. M. coram acturus, de .psum doaddebat A posset edisserens;

agerem, .dem Pr. b"

diurem q-dtamd^ di8tulissemethumanisrationibu8 in

,

deceruique

ctorem

assignaturum, s,oue percipiendorum, tas^ Eomana curia daretur facul

,

annnum.e benehcu su, penrum aureorumreditum dummodo ed

hocfaciendnmeia nec post peractam 854 Valde antem incertum
fuudationem
satis stabile .fore id

v^

m0DaS,e " j8m

^t

. essem, cum quae , sacra hac Reliplus aequo nixa e63em> ipsius hactenus fecit, adeo omnem g-ione Majestas rationera etcaptum transcendisse viderim.

Tn

humanam
iam

fundationem illam admittere plane 857 Ut erffo

constitui,

< a <*em<i-

necessanum cumprimis mihi

vide-

**

batur ut

cum

iis

quae ibi mansurae erant moniali-

ofr

ftrwi ra-

m.h, v.d ba u

Ifonfi,

quamvis teroquin cum Querc plureee id Jtode suo habebant, idsufficeret. ?lUe de suohabebant, leg v, qmbus rat.ones meo judicio probabiles C rem minime e.pedire; tende^m hanc p pr or Jesu seno et P. Antonius a
.
,

paucis bon.s

qu*

v.rg.nes

couferrem, idque ob plurimas quae bus me illuc ipsa rationes, tametsi ipsa cormihi tunc occurrebant iter hoc mihi tunc dissuaderet, constitutio
poris
*

aegra ^/"^ quodt^Udnm _ deseruisset. SoH tamen, quod Sed ^ miuuu uvw ^r.tu^ _ me censerem w supenon meo ld
1

admodum Malagonem

pervenissem,
tOTTIOn
.

et

re divina id

/ln.<arili;SOt
,

ni.r.,1

fore

Lnuiqueut eam

ipse

conscient, eam eTminarent, ipsorum putabam quippe eas quas be affemUtere dictitans eufflce. U ^bam rationes ad ipsam evertendam mecum cp, con.ider.re est,
:

me com-

Angelo dc Salazar) indicavi, petens ut illud praescriberet quod expedire ipse mihi faciendum judicaret. Is ergo non modo fundandae domagis
(P.

m us potestatem fecit,

verum etiam

addito imperio

unde

B
f. ndatt on tm vuianovanam

lUi rat.ones facultatem concederet, et mee. re.orip.it) nunmihi exponebam ; is vero (ut postea ego coneam dare voluerat, nisi in quantum quam

erp inde digressus > * * quantopere hnc ipse propenderet, prslatum habemus, deSalazar, qnem nunc Lium admittendam induceret fd fundationem illem dare festinavi, qmbus petead hunc litteras

^
:

die xxvm Januariicon[litteris nempe patentibus patet e tom. I, epist. 03) maudavit ut cessis, uti praesens interessem, et quas cupeillius fundationi remmonachas mecum conducerem. Hoc certe non

parum mentem meam

afflictavit,

quod

ha3 habita-

quiB ibi turas essent inter illas

jam commorabantur.

bam ne

preces communicata.duas Re ergo cum Domino per f utura erat prsefecta, Toletana domo,quarum altera e
altera futura erat item duas e Malagonensi,quarum Quod vero res ha^c tam ferventer vicaria, assumpsi. orationem ab illius Majestate et frequenter esset per quod ego certe delectus hic optime cessit
petita,
;

., sensissem. an etiam amplius) 855 Sesquiraensis (nescio cogitanti rem jam plane dise ffluxerai, cum mihi, esse, redditse sunt a tabelv
,

solutam
et

et

impeditam
nihil

lario litteraj senatus,

quibus hic significabat simul

permagni
cultas,

feci

etenim

m fundationibus qu* e solis

PtrVdlanoa

spondebat, illis defuturum erant, virginibus necessaria Ervias sese obligabat ad id ipse quoque doctor
:
:

eorum quae quomodocumque

tanta nostris monialibus inchoantur,

non est diffiaccommodantur. etomniafacilinegotio

et litterae duorum quod ante jam dixi accedebant quam enixissime negotium illorum Patrum, qui timoris causa erat urgebant. Maxima autem mei

Prior Gabriel 858 P.F. Antouius aJesu et R.P. nos accersitum venerant. Cumque ab Assumptione suppeditasset, respublica omnia nobis necessaria

tl(r

quod
essent

tot
:

simul

sorores in

Ordinem admittendae
et veteranae, factio-

decima tersabbatoante quadragesimalejejunium, MDLXXX Malagone discestia Februarii die, anno

ut simus. lta porro recte valebam

haBConexistimabam namquefieri posse ut

numquam

aBgro-

tra eas qua3

jam admissae erant

nem qnamdam inter se tum etiam, quod certi nihil

offerebatur
,

(uti fieri solet) excitarent;

sustentationem haberi viderem

ac stabile ad illarum quod enira nobis

:

obstupescerem, perpendetasse viderer, utque ipsa et quanti referat propriam debihtatem remque divini cultus et invaletudinem non morari, cum de demum glorijeaugmentoagi videmus, quoecumque
in

non erat hujusmodi ut ad admittenme valde dumjure me posset compellere; adeo ut viderem. Verum postea perplexam et ancipitem me excicomperi hunc daemone auctore timorem in nam, licet satis ad hoc mihi animi a fuisse tatum Dominodaretur, tanta mea tunc erat pusillanimitas viderer. Sed ferac diffidentia ut nihil Deo fidere
:

contranum insurgat contradictio

et oblocutio

potest

namque

robustos et ipsi e debilibus facere

;

ex

a3gris recte valentes

et

quamvis hoc etiam mraime

nostrte accidere utihus

faceret, nihil certe anima? potest quam aliquid pati.

Ad quid

enira

vitam

et

sanitatem habemus,

Domini nisi ut tanti .Regis et

animarum C ventes sanctarum illarum

praevaluere.
Sancta Dei
juiiu

preces tandem

causaeamprodigamus.utquehonoremillnisintuen- F obliviscamun* Hanc

tesetspectautes,uostriipsorum

viam

856 Ergo die quadam,

cum

a Sacra

Commu-

(uti saepe nione surgerem, et hoc negotium Deo serio commendarem (nam causa cur faciebam) semper bene illis responderem, erat quod vererer

credite.numquam fatearoportet,meam quid vobis male cedet.Equidem et saepe timons mihi nequitiamet imbecillitatera memini non dubitationisoccasionem fuisse: attamen Dominu* Excalceatarum habitum mihi
si

insistatis, carissimse.mihi

ne quo modo aliquarum auimarum profectum et etenim nihil magis semper bonura impedirem quam aliquam invenire et excogitare desidero posse rationem ut Dominus laudetur, utque plures existant qui ei obsequium praestent), Majestas illius

dedit,

me, exquo llhus es quinetiam aliquot annis ante (qu* ab id g" enus misericordia ac singularis gratia), ad Ulius superatam succubuisse, et quod
tationibus

obsequium raaxime facere nossem, faciendum non susque id arduum ac difficile foret, essei,
cepisse. Satis

quantumcum-

acriter

objurgavit, rogans quibusnam reliqua hactenus erecta erant domicilia, thesauris quae fundataessent, etmandansuthancdomum admitte-

me

autem video quam

id

exiguum

quidquid a parte

mea praestabam

at plura

non

rem, quippe quae partim suum in obsequium, partim in animarum salutem cederet. Verba autem Dei adeo sunt eflicacia ut intellectus non solum ea intelligat, sedetiam ab iisdem ad veritatem capiendam illustretur, simul quoque voluntas ad res opere exequendas disponatur. Quod etiam hic mihi contigit
:

pitDeusquam determinatam illam voluntatem, ipse in perp reliquum ipse aparte sua praestet. Sit
tuum benedictus. Amen.
,

de bubslQlu 859 Per monasterium B. Virginis Vi llano supra egi et quod leucis tribus a quo jam illic al,Q u remortum est,transire nos oportebat,et
tisper

inC mobio
b. V.
Suh(idi0

UM

^
>

oppio haerere.usquedhm adventus nostri

:

nam non solum volupe mihi fuit monasterium

noxam
insignem contraxisse visa sum,

certiores fecissemus

ita

namque conventum

hoc tunc admittere, verum etiam graviter mihi deliquisse et

me vero Patribus illisquibuscum ibamus, noc niaobedire parerat. Monasterium autem silvarum

pero^

<

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

solitudine satis devota cui silvarum eet abdita, in cum Priore propiores fieremus, Fratres una cum excipiendis obviam procesordine incedentes nobis essent excalceati et tunicis suis gros:

307
ACr.TOII

Dei misericordia.in qua semper fiduciam habui, per Sanctissimum Filium ejus Jesum Christum nec non
B. Virginem Mariam, cujus habitum (quae Doraini

V. D. M.

D
viiione inlel-

sere

et

quod

nobis devotionis sensum, sioribus induti, oranibus teneritudinem attulerunt, m ihi vero quamdam animi nostri Patrum temquodflorida priraorum Ordinis imagine cernerem. Videbantur mihi pora hac in candidorura et fragrantissimorum speciem

bonitas est) gero, mihi propitia sit. 862 Cum autem quadam die in sancto
a

Communione surgerem, magna

templo quaedam animi

illo

Uctuali conipicit.

recollectio

suspensione me occupavit, ita ut sensuum omnino expers essem. In illa ergo spectandam mihi se per visionem intellectualem sanctailla

cum

florum

referre

Dei esse hoc in loco

conspectu et judicio et certe tales eos in etenim, uisi fallor, valde fideliter credo :
ei

serviunt. In

dem

porro sacram

mulier dedit, veluti corpusquoddamgloriosum.aliquot Angelis comitata, mihique dixit ne me cosptus labor fatigaret, sed in hiscc fundationibus semper
progrederer.
ter id
re.

agminatim me conduxere, cantantes laudamus , idque vocibus modestis et

Aditus porro
illiufl

Te Deum

mortificatis.

subterraneus

est,

velut per ca-

Unde intelligebam(quamquam signannon exprimeret) ipsam me apud Deum juvaDixit mihi praeterea et aliud quid, quod non

in qua Pater vernara, quae speciem referebat ejus Elias delituerat. Ego certe tanto interius noster sentiengaudio delibutaeram.ut, ad simile quid

est

mata

hoc loco scribendum. Uis ergo verbis valde anifui et ingens laborum suscipiendorum concepi desiderium speroque in Domiui bouitate fore ut
:

dum, etiam longiusmulto

iter libenter

suscepissem:

tam bono

auxilio, uti sunt ha3 illius orationes, ali-

quamquam

satis

alioquiu dolerem quod jara

tum

quidefflciam. Videtis, carissimae, quomodo omnes

B
Ven. Calharinotn de

de Carmortua esset sancta illa mulier Catharina hoc Deus fundavit dona, cujusopera monasterium cuperem, illam videre quia, tametai suramopere id

illiuslaboresjamfinemacceperint.atgloriam quam jam habet, nullura habere fiuem. Conuitamur jam obsecro,hanc E totis viribus, per amorem Domini vos

nonmerui. 800 Sequitur vita

j

Car-

dona,

et elogium Ven. Catharmse Cardona quod,licet lectudignissimum, tamen de prxtermittendumduxi, utpotead hujus Commenpertitariimei argumentum non satis directe Eo autem absoluto, ita Sanctapergit Denens. Catharinae memovotio quaj illi monasterio propter unde et huic singularis est riam defertur, valde"
: :

sororem nostram imitari, nos ipsas mortificando et contemnendo, uti se ipsa contempsit ; itaque iter

nostrum perficiemus, cum omniatam celeriter praetereant et tam cito finem accipiant. 863 Priraa autem Quadragesimae Domiuica, pridie festi
S.

illanovam

Cathedrse Sancti Petri, in

festi videlicet

ubi perveml.

Barbatiani, anno

MDLXXX,

Villanovam de

la

loco et

omnibus

locis vicinis

afiTata videtur

praevixit,

Xara devenimus. Ante autem quam civitatem ingrederetur, Sancta cum comitibus suis aliquanto
temporis spatio requievit in
nesti

in qua sertim ubi quis cremura et speluncam,

decrevisset, priusquam monasterium constituere mihi est adeo ei molestum cousiderat. Narratum se videndam homines fuisse quod tam multos ad sese conconspiceret, ut alium in locum

cujusdam

viri, cui

domo suburbana honomen Michael de Mon-

tribusque ejusque fitiabus, de religiosa vitaamplectenda nullatenus cogitantibus, imo ab

dejar:

foreutvestem ea poliusabhorrentibus, prwdixit

confluere

ferre voluerit, ubi

nemo de
huuc

ipsa
iu

Unde eremitam

a quo

quidquam nosset. locum conducta erat,

Carmelitanam in

conduceret.Sed adse evocavit, rogatura utalio sese decredefunctuserat. At Dominus Deus, qm isjam loco lsthoc verat ut hic B. Virginis conveutus nec ullam opportunitapermisit,

eo ccenobio quod fundatum vepostmodum reipsa niebat, assumerent. Id illx nominibus Isabella a Jesu, fecerunt, assumptis

erigeretur, id non tem ad hoc ei dedit

ibi serviri

Francisca a S. Elia et Josepha ab Incarnatione prophetiam S. Fune quibus Josepha hanc ipsam enarravit in processibus datricis sub juramento
:

credo.

quia (sicuti dixi) egregie illi Omues enim religiosi optime ad

;

videre est quanhoc disposti sunt; et aperte in illis sequestrati et in sohtudine C tum ab hominura turba Prior, quem medns vivere gaudeant, atque imprimis assumendum Dominus e deliciis ad habitum hunc compensavit, dum lllas ei evocavit, et egregie id ei is illic nobis ostenin spirituales couvertit.Magcam dedit quinet e templi sui supellectile dit caritatem: abibamus, adornobis quae ad id quod fundatum Nam, quod sancta illamu-

uti legere est pro canonizatione ejus institutis, ubi insuper refer[lib v, cap. m) in Chronico per quinque menses lur eadem illa die, cum jam uberem salutaremque fuissetlaboratum,
;

siccitate

pluviam decidisse, quam boni

Teresia vero civium S. Teresi* meritis, adscripsit. ,.

.

cives Villanovani pietati

.
.

naudum

requirebantur.

hominesita aclierapud plurimos magni noininis satis eratsacns orna-

ceptaesset.eorumtemplum
mentisinstructum.
861

9u tanciUii-

mc

ibi

vixtrat,

miram in animo quamquara non sine magna consolationem sensi, adhaeret, quod viconfusione, quae mihi etiamnura loco tam asperam vitam derera illam quee isthoc in mulierera atque ego sum, duxerat, seque fuisse fuisse, quod am quin etiam multo delicatiorem tan tara sanguine edita, deinde non illustPi esset (nam quoad hoc nulla peccatricem quanta ipsa sura

M prosequitur ipsa, divimssimum sumAnnae templo sub Altaris Sacramentum in S. cum collocatum fuit. Sanatus totus mumSacrura doctor Ervias, ad nos excialiquot aliis, nec non verofecipiendasobvium processit. Exscensionem satis ab aede quod mus in templo parochiali, autera totius populi Annue dissitum erat. Tanta S magna sim consolatione perfusa, erat laetitia ut
mVz&em&ie,
Virginis Deiparse videns qua Sacratissimae festumcamet gaudio admitteret.Eminus
hilaritate

folemni pnm;iu

u eivibut

Quamdiu vero

ipsa illic egi,

Ordinem

vero templum panarum sonum audiebamus. Cum laudaessemus, hymnum - Te Deura iam ingressa^ versus

mus

inter nos

a Domino gratias omnietiam multo majores maxima sane illa est modis recepisse ; inter quas mea in inferno non quod modo ob gravia peccata

ambas

institui potest comparatio),

quin

canere ccepere, alternantibus ipso organo. tum cantoribus musicis, tum illius Sanctissimura AUaris Sacrameutum Hoc decantato, irgims ethgies, et in alio B. \

inter se

in ferculo

quodam, Lbat,ur,addit 1S crucibus

etvexillis.

Magna cum

me

eam (siquomodo ardeam. Solum quod habebam ad mesolabatur. Seii possem) imitandam desiderium vita me.mda parum id est: nam (ut v^deo) omnis opera autem nulla faoio. desideriis mihi transiit,

% vsx ."2=

DE
3 R
A
'

S.

TERESU VIRGINE.
erantetomnesprope usque adeo
deforraata., satis

.c " "

ex religio.us quidam nec non < i nastenum tl -versabat illic versabatur DolinTct qui casu Ordine S summ opere taraen g q .

TlTT "' '^

qui
visa

pateretvadeausterameasvitamduxis.se. Mui1 ut gestientis animi excum lacrymis, quas summum

ni" ra Bum, niura "

esset

"f

"ra hic spectans.

Quod per eam erecta

actumaliquod

temvia

^^^f-^
elogium

vall a,

Ordiois nostri

recttab

no n mediocrem
qil

nobis devotm

primebatgaudium.nosexceperejquas satis apparebat fictas non esse. spectante mullopopu868 Vestem monasticam, pro concione dicente, piis a Jesu lo et P. Antonio Sancta induit die xxv Februarii.
illis

fl

v'n_in

atqueimprimisquodomne

illiua intuu brarent, quodque

em pnesentem

^ ^W^W^
int

^^
'

bat

virginibus

Singularis porro, ait,

earum

virtus elucet in vultus

nt et cele

peroulis
l0 minus

ttaberet ur.

,, ct '^onoVit^-rae^Hnasnuraerarictincedere mas cog.tarem me int ^.^

quod
'

^siderarem, nihi^ hoc unfeo P **JZn*t incelebar niagna dere,

lceatlS '

septem pau nono8

re

prteferunt, nec non in humilitate et ltetitia quam preposita_etomnibusqu_eadhanc obedientia quam

prasstant.quibusquomodocnmfundationem venere,

IpsnMjuc ?; :Lue
papiMim
monatte*
dtiiuci,

adversuu. rae
in
161

tura affecere,

,qno BeaW 86S M-onuterahuju lixam honor.s tam pro

.

^^ie^
<-.___-

que

gratificari gestiunt, Id

unum
et

verebantur, ne,

cum summam

(si v
.

rae pro ,i . ft .lohnisse.

raeritis

tracta._ent) mei. tracta88ent)

^.

mox re infecta discedere, tationem ta nonera vidissemus,inde ^nnorinrpttl intPT PflS Pfrpr.lt <iC(\ _. ., uperiorem inter ea . egc ra, s o Buiw. o mus rsuiia lpsaiuui ; humilitate humilit ate laborabat quanunaquseque magna cum r.._ ffitate nrnvppt.iores. cum necesse Duse mtntA provectiores, eum

^ ^
tum
poterat.
.

v_
i.

ipsarum inopiam

angustam

habi-

n ar

domestica negotia erat externa et

procurabant

Hliaeverocum nullo

mortalium loquebantur aut

riwn

in loqui volebaut.Clavem

januanumquam

habuere,

.___N-g
laborem quem in paunertatem, nec non

necqusequead januamsese sed dumtaxatpessulum; sed qua3 natu erat maxima, audebat
conferre
:

responsadabatetaccipiebat.Perexiguumvero calabore lucra.entur et * piebantsoranum, ut victum etenim horis nullam perderent de statutis orandi festos temporis orationi impendebant
:

sat

multum

eidedicabant. veradies integros Petn de AlurauBtcuo LudOVlCl Granatensis et *. 1'. Ludovici ,,,,.. 869 P. vitan snan et ora- , cautara librorum directionera

--

tionis ratione per

ideo i las idque ne cives putarent uetere sustinuere, victu prospiceret) et agere utsibi respuplicade tura fre/namquamusurpabant austeritatem, faraera pe lendo jejunando ac tenui eibo
,

omnia sequebantur. Ut plunmnm recitabant, quamvis valde parura Offlcium divinum illarum perite (nara una dumtaxat nossent
legere
le*itl,

tum dure cubando

admodum habitando quam semper coluere, quodintamarctaclausura, etpcenosura erat. nimiB quam grave
et

."nter

anguste

tex vir jij

s,;r,Maximamvero

ffili

afflictionem et dolorera

attulit intensiss.mum (proutmihi postea retulere) vestitas videre cupielud quo se habitureligioso voluntas, utpote quod etnoctu bant, desiderium et eo quod gravissime ipsas affligebat, et interdiu arbitrarentur. visuras esse illum se diem nuraquara plurimum lacrymis omnis ipsarum oratio, ut Unde quam ut hanc ipsis Deus condita, alionontendebat aliqnod subinde impediiam faceret. Cumque viderent sumet rera prope negari mentumobjioi propterea adaugeaffligebantur, suamque

inter se ra.n.me conidque e X BreylarUequiB qu>nonnulli qadem sacerdotes venirent nara llomanura legebatur (quod bue juxta veterem usum uteren^ utpoteantiqnatis, ampliu. non illis ipsi, legeban prou aliis vero Breviaria dederant ; ex "*. h.nc Quod autem legere poterant. .rapendeban t. e eo Lltae huic recitationi horas rectitabant nnde ea, aln tamen loco Officium non Deus. credo, bonara earura foris audire potuissent. assumcbant,,n bonem ntentionera et laborera quera verisimile est eas quara

partera admisent

nam

5Sin

bene recit^sse et cum ns agere empU su^ at P. Antonius aOesu vero B. v " inl f; ut aliudOfficiumnonrecitarentquam Habebant suura domi furnum

pronuntiasse^os.quara

ordmat.ra fi bant.J coquebant. Orania autera singula ipeie .mpcrasset, si babuissent, quai

^ ^TuZ
m
iixltr

quam

raopere aosteritatem.
colli gebant et

Ex eoquod opere raanuum

sibi

subinde quo vi.tumparabant.aliquid tabellarns ad geniura defraudantes, quo ebant, mercedem persolveme proficiscentibus debitam quidem paupertas ipserum ,:, nec non (quantum c aliquod ipsis hac in re subsidium iis qui

"SSim
laudare
;

et,

rae ven.sse bara, eo raagis illuc me propter raultos quos subire ad nollem (ut mihi videtur) hnc
so ,andas venire

Dorainum non videns, non potui e eonversabar et quo magis cum iis B
an.mashasce con

WU

""

nialtt odmillit.

p .tiebatur) 1 Postquam vero eas u;;;.;;:;^g;atificarent;i r.Post q uamveroeas dare poterant, gratificarentur. -__. f _ xritfp canctitatem oersnexi, satis ______ ,.__ tavi earumque vnw _au_nto-_*_. |*-_ r tr,

nami.larum orationes ac lacrymas

in

causa

-^^-3* J"
W
g
aummopere que ipsarura perspicerent, cont g sseM illas habitare s.b. fuisse quod inter P um m aguopere ergaipsas afficiebantur^ul
se

P^* W****

majofuirseutillasOrdo noster admitteret. Unde esse duxi tales in eo animas agere, rora thesaurum

meis lil.c mansere, pu__ sens.se, ed u primisdiebus contradictionem se magisque noseent, ipsas paulatim magis

^rathTreiulerunt .,-

quam
od nptaC'ir/ic/i

y
1

<

m
,im

pMCem

amplas possessionrs et reditus haberent progressura. -1- o bpeniHuc iuic u. -.-- _Bperoque Pore uteares maxime sit ingressa suraus, sr.7 Ut ergo in domum illam ingressae e S 86. Utereoin . ._:..__ :_.___ que S abant,suarauna vlIa d ostiuraint,, .-.V .\* _nom linnnniPfl UP :evestem.Sicnerapeerant veetite, uti dura
:

si

J^^^ ^ZZ ~
vir_u & cnnotitasetvirtus. Certe _anctitas test sanctitas et virtus. v,
.

comHe-w^ oom.te. m er
.

^tamencum
generose ter et Uoc ju 8e

co habitatione

ffi

primum

Uluc ingress- sunt

nuraquara enira P e-

^ De.

P t .tm ilm grat ,t auxU.o

haud
'

culiarera l.abitura assnraere voluere,

hunc nostrum

ex.upera.sent.

M
,

..giterque exspectantes taraet.i quera geappa. t, sati. hone.tus et raode.tu. es.et, u .e.p..s ac cultu corporie .ol.OUe pamm de
,

%%X* % J^^
^ Pquu aeoearaus,
gv u

Q^ um ^ e

^ "^
difficu dlffl

Exc alceatara

^rec.eatione.

esse. lta scilicet tenuiter et

mculte

vestitse

materiam m re m nostrum qnap.am im itemur.

ha beamu.,des.dera

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRlb.

raitemur,
InAevtro
lciwn
firt
te

Mf
AfCTOtl

Utinam Majestas

illius

gratiam ad hoc

ma

Tocon-

nobis concedere dignetnr. 871 HancVillanovanse fundationis narrationem Sancta brevi post chartse mandavit, uti liquet e

chere Mere, pour 1'Andalousie. Je lui ai donne pour sous-prieure la Mere Elvire dp Saint-Ange, du

V. D. M.

quadam

ejus epistola,

mense Aprili

vel

Majo ad

priorissam Hispalensem data (tom. II, epist. 96). Quoniam autem, ut ad eamdem priorissam kalendis Februarii scripserat (tom. I, epist. 6JJ), Villanovcv ex mandato P. Angeli Salazarii manere tantum poterat adfestum usque S. Josephi, postridie illius festi, nihil morata brachii sui dolorem, qui rotse lapsu (de quo Ribera lib. in, cap. iv) biduo ante increverat, inde Toletum sese recepit cum Ven. Anna a S. Bartholomseo et Beatrice a Jesu, consanguinea sua. Quo in discessu, plorantibus novi monasterii xncolis, Dei nomine prx-

couvent de Malagon, etdeux autres religieuses de la meme maison, toutes trois fort vertueuses et d'un grand exemple. Sane e verbis illis deux autres religieuses de la merae maison, pronum est ut concludas tres moniales e monasterio Malagonensi Villanovanse fundationi inchoandae fuisse destinatas ; quibus si addideris e Toletano monasterio duas, numerum quinarium confeceris. At longe aliter hispanica verba soyiant Lleve de aqui por priora h una hija de Beatriz de laFuente harto buena
:
: :

parece, tan pintadapara aquella g-ente, corao V. R.

supriora

Andalucia. Santangel, la de Malag-on, es alli en Villanueva; hacelo muy bien, y otras dos con ellas harto buenas. Quorum hxc est
para
el

unquam defuturum, dummodo religiose viverent Hsec promissio quam mirabilidixit nihit eis
.

signifcatio

ter,

tibus

elapso vix anno, impleri coeperit, ac sequenquoque temporibus passim fuerit impleta,
;

non necesse habeo dicere

quandoquidem idem

Hinc i. e. Toleto) in priorissam assumpsi filiam Beatricis de la Fuente (Mariam a Martyribus) videtur valde bona, etgenti illi nata perinde ac tu Andalusias. Malagonensis nostra a S. Ang-elo subpriorissa Villanovae est; optime ressuas
:

CUIH
S.

Ann

Bartholn-

argumentum late evolvitur in relatione Auditorum Rotse de S. Teresiae miraculis, quam suo loco legendam exhibebo. 872 Adventus S. Matris in monasterium suum Toletanum incidit in diem xxvi Martii, id est priB

agit,

et aliae duas

cum

iis

valde bonae.

videt

quam

infidelis sit gallica versio, et

Nemo non quam

mJO

quam die Dominicse Palmarum ut constat ex nota Beatrix a Jesu, jubente Teresia, adjecit epistolse jam citatse ad priorissam Hispalensem (tom. II,
;

epist. 96), et in

comitem
nullus e
tit.

itineris S.
vitse

qua ipsa afftrmat se (uti modo dixi) Fundatrici fuisse id quod Teresianse scriptoribus animadver:

erronea proinde sit iaudati scriptoris sententia. Itaque, ut paucis hanc disputationem claudam, sex moniales Sanctam Malagone profciscentem fuerant comitalx e quibus quatuor Villanovse permanser^unt reliquxduse, Anna a S. Bartholomseo et Beatrix a Jesu, uti jam ostendi, iverunt E cum ea Toletum.
: ;

Namque horum antesignanus Ribera moniales

:

aSancta Villanovamductasitaenumerat EToletana dorao Annam a Matre Dei praepositam futuram, ejus ete Malagonensi Elviram aS.Angelo vicariam Annam a S. Augustino et selegit hisqae adjunxit
;

XLV.

Abit Sancta Abulam, Segoet

viam,Methymnam Campestrem

Vallisoletum. Litterae apostolicae

Constantiam a Cruce
tit

tum quoque comes

ejus exti-

Anna a S. Bartholomaeo. Yepes unam tantum nominat Mariam a Martyribus, quam dicit primam fuisse priorissam Villanovanam (lib. u,cap. scripserat Annam xxx), et pro qua Ribera erronee Matre Dei Riberse errorem participant P. a ChrysostomusHenriquez,iisdem fere ac ille verbis usus (Vit. Annse a S. Barthol. lib. n, cap. xxn), et Eduxit Toleto, Ven. P. Joannes a Jesu Maria
i

pro Carmelitarum Excalceatorum a Calceatis separatione in Hispa-

niam afferuntur. Quinto die postquam S

nit,

Matre Dei, ut praeesset, Malagone postmodum Elviram a S. Angelo, Annara quoope a 8. Bnrtholomaeosoeiam individuam, etc, nec prseterea socias indicans (lib. m, cap. ix). c alias Auctor Chronici, quem sequitur P. Fredericus a Dei lumen S. Antonio, asserit Malagone, fusis ad precibus, delectas fuisse Annam a implorandum ac dein S. Augustino et Elviram a S Angelo, Constantia a Toleti Mariam a Martyribus cum hisce virCruce; adeoque Sanctam cum quatuor a S Bartholomaeo Villanovam ginibus et Anna
inquiens,

Annam

Teresia Toletum perve- ScribiC Sancta feria quinta in Coena DQmini, ToHo ad uaorem dncit acerbissima paralysi ac cordis dolore, cui per A'i, uii. fune mensem integrum febris aliaqi><> ttffecteHaletu- captivi. dinis incommoda accesserunt, ita correpta fidt

nempe

ut se

jam morti proximam

crederet.

Nec tamen F
;

abstinv.it propterea a laborando et scribendo ad verum, utipatet e superstitibus ejus littens

fratrem suum Laurentium (tom.

tom. IV, epist.
36, 37 et 88),
39),

III, epist. 35, et

ad P. Gratianum

[tom.II,epist.

ad Mariam a S. Josepho, priorissam Hispalensem (tom. II. epist. 96), et ad Mariam Henriquez, ducissam Albanam (tom. I, epist. 9),
eoprsemultis negotiis vacavit solita sediditate, conatu, intendens ut cipue studium, irrito tamen Toletani et Gasparis de Quiroga, archiepiscopi im1578 S. R. E. Cardinalis, consensum ab anno fundationem. petraret ad faciendam Madriti allegabam, venuInter epistolas autem quas modo quam dievm Maji dedit ad dv.cisstissima est illa Albanam, partim ut eam solaretur de absen-

tetendisse.
<(

Bfnli

ii

r Q

s73

Demum

Boucher sex quidem

S.

Matrx

assi-

Jeiu.

improbabiliprorsus. gnat vix comites,sed ratione

Quatuor nimirum monialibus ad moVillanovanam deputatis ipse e Malagonensi cujus nomen sibi nasterio quintam adjungit aJesu ignotum esse proftetur verum de Beatnce cogitavit quidem. Arbitror auctorem hoc loco ne errorem hic hunc, passim diligentissimum, in Maupeou quse in sua inductum fuisse a Matre Epistolarum Teresianarum versione non solum notam Beatmcis a Jesu, cujus supra memini, omadpnorisomisit, sed etiam verba S. Teresiae
, :
;

fundatwnem

sam
tia

commendaret mariti Ferdinandi, partim ut ei in Societatis Jesu Pampxlonx res novi collegii strepitu ut reqno Navarrse non sine nonnullorum Jesupart. iv, M. loquitur Sacchinus (Hist. Soc. superiore inchoati Magna vn num. 199), anno

hxcde

nino

sam Hispalensem male

expressit hoc

modo

J'ai

des Martyrs; c'est laisse pour prieure la Mere Marie Tolede elle une excellente fille de ce monastere de pour ce pays-la, que vous, me paralt aussi propre
;

Patres SocieciumestgratiTeresW animi erga ipsa tam multistn fundattoquibus

tatis Jesu, a

sollicitudo collegio illo periclitante

imh

mutuum

vero epistola spvat nibus adjuta fuerat; tota et ducissam ducemque Sanctam inter
4C

Albanum

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

DE
310
IVCfOtl

S.

TERESIA VIBGINE.

Albanum amicitix
A

et caritatis

affectum

D. M;

FZnandus, dux
vus in arce

Albanus tunc ma timomucau Ucedana ditmebatur

W*
^reg
-*
e e

romo

ejus Fredertcus, sa quod fiUus

mvtts

inierat aue Hispanix,

cum a 9 na

afZ*
*f*" sux

P. Rubei succes- D Carmeli ad eligendum defuncti urbe eyal ce i ebran dum ad festa retentis vesttbus 'Ztecostes anni 1580. Quare Roma m advemssent consultadonec gega insUlutarum actaet regis ^

^^^
? J{

dam ad du.issam
levabat

eptsiuu*

-:

mtlitan vtx Quod autem ab homine

bellator capttvttatts Tere.i. * ipsa lectione Vit* S.

summus

^^ "
>

sed clanculo tantum

cumji

^~""

'"

Reformat i on i

devotis virts,agere cceperunt

Ba ' "* exemplarpenes sehabebat, manuP. quo num. 5 J- coc (<le Pr*d. (de de Medina Ord. Prsed.

Sexaratum:

eam conspectu, etiamsiad fruiMatris Teresi* foret tter sibi videndam plurimarum leucarum vidssim erga ducem volun7usclpiendL.SanctX ea amtcts querelts tas mamfesto deprehenditur haquasducissaaliquandoapud P. Grattanum apudS. majori vir suus quam ipsa buit, quasi
Matrem
l/e/Aymn

dtcere non dubtta hatut invisentiseP. Gratiano vottsjuam quod magis haoeretin

et tanti

*"*^^

^ffj^ - ~

protraclci res donec cognita Philippi II votandem Gregorius XIII, mtssts ad se documentts luniate pe rspectaque e

annum fere

''

* *-**

j.onn|.

lZSTsse

Tcresiam operis, rei examen commisit apostohca et conCardinalibus super vtsitatione ac regulartum reformasultatione episcoporum depulatis. Inter hos Cardinahs Montaltus,
tione
V, pro Carmelitis qui postea fuit Sixtus Papa ut omnium Excalceatis tam egregie peroravtt animos ad sententtam petisuorum

collegarum
tioni

eorum consentaneam

inclinarit.

Verum,

epist. 66, valeret gratia (vidc tom.II, seqq.) 6, et not. l et num. 5 et <>, ei noi. VI tn .; um.

Sed

ut historix filum

resumamusvatouloieii
ini-

ut causa Excum Summus Pontifex mandasset etiam capitulo generali Ordinisprocalceatorum capitularium assensu poneretur, et ea unanimi Generali R. P Joannt Bafuisset novo

commissa con

Campi nnntium accipit

dinis interim ac

negottorum causa Sancta

diutius consistere debuit aliquanto

quam stbt

nec ante ineuntem Junium, aie iio proposuerat epist. tom. mensis [tom. II, eP' st d*), vn ut videtur, vii illius mensts 'J^ jam mandatum } am haberet P. indeprofecta est, cum
j

^^ .^

*J

intercesslt p. CafJardus

apud

'

Salazark auojubeoaturVallisoletum se xm Juntt imum Tolelo Ac primum Toleto Segoviam advenit mensem non omnino intellom IV, epist. 40); ubi grum videtur substitisse in quod tempus inctdtt (tom. I, mors fratns ejus, Laurentii de Cepeda [num. 41 et egimus epist. 64), de qua alibi latius providendum Tere42). Segovia Abulam ivit, ad
:

conferre

videhal *rrr a rege Umimim ajto

s

st0

vrownens ^cnirttnL mediam quamdam specietenus viam proponens

ineundam,
ita scilicet ut,

*Zf?"^

m panix,a Cardinali Quiroga, proceribus, a Nuntio aposed J^JgEJ utroque cler0

Vlris<

Boncompagnum, Ordinis sui pro7%jiciens lUe guidem Fraomni Excalceatorum postulata, qux ful-

omissa provincn?

scis-

sione, altemis provincialem eligerealterris vero Calceatus in Placebat hsec conditio Cardinaliprotectom, tur.

trienniis Excalceatus

aliquts,

sia>.
, '

Francisco, fratris sui defuncli liberis, cognoscendumque de cjus iestamenlo deinde Campestrem Cotntttbus *>>' Methymnam Campestrem, Comitibus Francisco,
et
;

=^^
;

repugnabat; nec eidem ipsemet Gregorius XIII versabantur in diac res Teresianx eo majori excesserat scrimine quod Roma per eos dies r inlerim oraloris vice funt non Bricenus manum rton audebat operoso

"^
nisi,

*"

"eZ^ltcenis Lnum
negotio adhibere.

spalensem [tom. III, epist. 80) quibus litteris insuper continetur jucundissimwn hoc nuntium-. qui Ante quinque dies P. Hierooymus Gratianus,
:

Ergo re

infecta parabant in

patriamrenavigareduoExcatceatorumdeputatt,
ponttsuadente Andrea Spinota, cubiculi cui valedictum venerant, confugtsfidi derico, Sfortiam, visent ad Alexandrum Cardinalem rum multx apud Romanum Pontiflcem gratix Ubenter inse atque auctoritatis Hic, rei cura Gregorii ad alia constlta suscepta, mentem
.

hnc raeeum venit et valde utilem in hisce negotiis mihi tulit opem, epistolam Koraa accepita P.Joanne apostolicas de rebus a Jesu qua hic nuntiat litteras
nostris traditas jam fuisse oratori regis nostri, atque

ab eo in Hispaniam destinatas per eumdem cursorem qui epistolam ipsius P. Joannis attulit unde
:

convertit.

F
hiteras apostolicas ^
ii'

pro certo hiberaus eas

regem. Ex earum summario, quod epistolae sua3 P. Joannes adscripsit, apparet eas esse copiosissimas. Quapropter aequum est utDeo, qui tanto beneficio nos

jam

esse penes

878 Denique, quwstione in

purpuratorum fa-

agtta- Kr/brma <m trum senatu (quem consistorium dicimus) eloquenter tuentibus obMue ta, causam Excalceatorum

dignatus
Juoi

est,

laudes gratesque persolvamus.

ut breviter

Excol-

eeaiorum iuo-

rumdefmta.
10$,

indicemus quo pacto hse litterx apostolicx obtentx fuerint, PP. Joannes a jesu e i Didacus a SS. Trinitate, postquam um versus anni 1579, prouti ex epistola S. Teresiae ad fralrem suum Laurentium, quam suo loco citavi [num. 845), manifestum est (acproinde non, anno 1580, uti conlendit auctor Chronici, quem sequuntur P. Fredericus a S. Antonio, P. Emmanuel a S. Thoma Aquinate et P. Joannes a S. Ludovico quippe quia tempus missarum a rege ad Summum Pontificem,ad quosdam Cardinales et ad oratorem suum Ludovicum de Requesens litterarwn commendatitiarum male confundunt cum tempore adventus duorum Patrum deputator^um), post, inquam, quam prsedicti duo
876

Nimirum,

prodieruut ad Cardinalibus Maffeo ac Montalto, tttterx diem xxn Jurtii sub annuto Piscatons prsecipua captta: apostolicx quarum illa erant Carmelt Fratres ac moniales primitivam Ordinis
;

regulamet quxdam ultra adcarnis mortificatto

observanrtem et populi sedificationem instituta a provtncits tes, penitus et omnino in perpetuum

monialium regulam ab Eugento separari IV mitigatam observantium sejungi, monaa c dismembrari Discalceatorum domos,

Fratrum

et

steria ac loca

quxcumque

in

unam

ertgi pro-

provinctalem vinciam, ac gubernari debere per Dtscatdictx provincix ex eisdem in capitulo stcut ceatis eligendum hanc tamen provinciam, obedientia et sualias provincias Ordinis, sub
;

Patres Excalceati in Italiam appulerunt, magna iis cauleta opus fuit ne pro Carmelitis Excalceatis agnoscerentur prxsertim quia P. Hieronymus Tostado, acerrimus eorum adversarius, tunc Aosiauo, acernmus aaversarzus, cunc Romx aderat, et quia capitulum generale Ordinis
;

gui^ remanere ex per seipsum tantum vel per virum idoneum primittvam Discalceatis, et juxta eorum

perioritate
ipsis

Prioris

Generalis

eos regutam et instituta regularia punire possit reformare corrigere et **" w* / c^/i* extra eorum domus transferre aut ad
;

visttare,
,

sed non alias pro.

vincias mittere

provinciali Discatceatorum

p^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

311

nam esse

liberam facultatem ut, postquam eleulla confirmactus fuerit, officium suum absque tamen a Priore totius Ordinis Genetione (quam
et

saris Vila P. Ludovicus de Ponte, cujus verba hic adscribere juvat Sanctissima Mater Teresia a Jesu, ait, Methyranee Campi, ubi degebat, Baltba:

tann
V. O.
I)

M.

teneatur) exerceat; Discalceatos gaudere utriusque sexus omnibus et singulis graliis, etc, quibus gaudent Mitigati,
rali

mox petere

privilegiis,

duasque plus horas a lacrymissibi temperare non potuit, sohitium aliis frustra illi ferentibus; rogantibusque, cur, tam procul hasaris obitura accepit
:

modo ne

sintdecretis Concilii Tridentini, ConstiInstitutionibus apostolicis, regulx primitiVcV et

nullum tuto suo aut ad suum Fratrum Mitigatorum e Discalceatis Carthusianovel aliorum Ordinem, prwterquam
ipsis hisce litteris

contraria

bens abanimi sensu mortalia, hoc unum ipsi accideret tam acerbura Sum, inquit, in luctu, quod jacturam Eeclesiae Dei ab excessu tanti ejus fa muli prsesentem ac futuram intelligo. Atqne in
: 11

his,

rum, sine apostasise nota transire posse absque de Sedis apostoliccv licentia ; denique P. Angelo Priori Generali et provincialibus et Salazar et
commissariis aliisque Mitigatorum prselatis, miexcommunicationistris et officialibus sub pcena Discalceatos super prxmissis nis inhiberi ne

ticuit

duas plus horas, animo a sensibus alienato conquid actum interea secum sit, non dixit. Novimus tamen memorata saepius ab illa fuisse
:

quse

undecimo capite divinitus patefacta

ipsi

memi-

quoquo modo molestare, perturbare, vexare, inet si cui ex quietare audeant vel prxsumant
;

nimus, de sanctimonije nempe gradu quo Balthasar eminebat in terris, deque ingenti gloria ad quam anidem destinabatur in coelo. Et ipse quidem ex sanctissimae huic Christi quadara egregia cilla
,

Virgini

Mitigatis

/101711

jam

tnc ad ttgem

concessa facultas visitandi, gubernandi punicndive Discalceatos, hanc facultatem cassari, revocari et annidari. Romse 879 Has litteras Bricenus, oratoris vices (utjamdixi) agens, xxvn Junii in Hispaniam
sit
;

trarumlinui

in mamisit et xv Augusti exemplar earumdem Philippi pervenit, qui tum Badajocii se B nus regis ingrediendum Lusitaniam parabat. Licet au-

addicta, et Societatis nostras percupida, cujus mihi et virtus et veritas explorata admodum certissimo est, illud accepi, moerenti sibi hanc sanctissimamque Parentem videninclytara dam obtulisse sese, multis post annis quam moripsiussegritudinis detalitati decesserat, eamque, hcec lpsa inter alia permulta

cum

prirais

ad tem per eas ipsas

mulcendje causa esse verba ad ipsius solatium opportuna elocutam ea confessario Et ego sum filia Societatis, et ex
,

,,

litteras

mandaretur omnjbus

usa

sura

et

nunc

profiteor
id

in ccelo

illum et

ecpatriarchis, archiepiscopis t episcopis et aliis pnvlatis ac quibuscumque in dignitate clesiarum constitutis, ac nominatim archiepi-

colo.

Affirmatum
fuit,
;

ab ea de Balthasare Al:

varez,

dubitandum

ecclesiastica

usa prius

episcopo Palentino scopis Toleiano et Hispalensi, generali causarum curise camerse et auditori
apostoliccV,

tem

hic audiit

quamquam enim aliis tamen omnium confitendiutissime diliac suara illi opera operamque
nihil est

quatenus ipsi, vel duoaut unus eorum, ineis persevet alium seu alios, dictas litteraset ubi et quando opus foret contenta quxcumque, desuper quoties pro parte Discalceatorum
aut
publicantes illisque forent requisiti, solemniter prxmissis efficacis defensionis prsesidio assiin Sedis facerent eos auctoritate Sanctse stentes et singulis pacifice frui et gauprcvmissisomnibus Christodere: tamen, prsesertimquiajamobicrat de Rojas Hispalensis archiepiscopus phorus
,
,

sua gentissime contulit, donec ea demum sublimia confessarium et instiilla coepta perfecit; et quem
referebat. tutorem habere suam ipsa in gloriam nunc illum profiteatur et colat, Cumque in coelo eo lbi lta argumento est gradum sedemque ab agens in tems ipsa praestantem obtineri , velut auctor (cap liii, viderat. Hactenus laudatus

jam

^^lJamquodBoucherarbitratusfuit.Sanctam^^^ Abuiam rednsse, 1O1- diitnicnp[0 circa medium Septembrem

nsuit rex
ut

rogandum

executionem

Pontificem esse apostolici Diplomatis committeret

Summum

Dominici familia, qui P. Petro Hernandez e S. habebat optime perres Carmeliticas longo usu petitioni Gregorius XIII sed spectas. Annuit quominus Hernandezius eo munere fungerelur,
;

morsjamviro imminensimpedivit. Tertium

C
tur mense Octobri Romam tandem, accepto die xx Novembris
sponso, id muneris

igi;

Philippus scripsit ac

Segoviamsive Salmanti- ruluUrunt aue Ucet aliquandosive Octobrxs excurrisset, adhuc fuisse die x cam Octobris Valhsoletum xxv dein inter hanc diem et inquam, meritistandem esse profectam; hxc, pro conjectura mihi nequaquam simi scriptoris reditu Abuquod dicit de batur. Primum enhn fundamentum non atiud, quod sciam, habet lam, Teresianarum commentanisi quod Epistolarum Sancta F asserit epistolam quam
tor

qratuito

Romano

re-

commissum
viro
,

fuit aiteri

ex

Ordine Pnvdicatorum

minicamquartam QuadragesimcV anni

Compluti celebranda comitia
ficato
;

Cuevas, Talaverensi priori

P. Joanni de las Indicta ab eo in Dosequentis

secundum

in quibus, sigmjuris formuiam actu separatio-

nis

provinprimus Carmetitarum E xcalceatorum v, cap. 1, renuntiatus est. Adi Chronicon {lib. ciatis Butlarium Carmetitanum Mon11 viii ix et x) et

die iv Martii

P. Hieronymus Gratianus

Septembris dedit ad Agnetem quod fuisse AbuLv. Alterum epist. 56) scriptam a Sancta Segomam et Salmansequitur defactis videoquomodo probari ticam excursionibus, non bene a D. Boucher intelepossit; sed credo non P^ictus conwientator ctam fuissephrasin qua anno 1579 Vallisomemorat Sanctam, postquam num. 845 et seqq.), adnsse dixi leto excesserat (ut Segoviam et Mataxvii

Nieto (tom. III,

Salmanticam,Methymnam, l):td quod reapse gonem (tom. III, ep. 25, not. hevc loca
non eoordtne quo illam fecisse, quamvis
a commentatoreenumerantur, quam D. Bouche supraretuti. Demum ratioob Octobns adhuc fuisse elistimavit Sanctam x

signani(tom. Il.pag. Bullarium Romanum {tom. edit. Luxemb.).

item P. Bul-

met

seqq.), vel II,

magnum
et seqq.

conslatexus qux

pag. 476

thuiarem AlVa,e:obiv
,sie.

AnnamaSS. reliquimus; ubi insigni miraculo laborantem gravi erysipelate et febri Trinitate temporis sanitatirestisolo manustactu vestigio {lib. iv,cap.xi)
tuit

830

Sanctamnostram interea Methymnse Campi

AbuL, desumUv, ex

eptstola

ejusad Sanctum

Veiada filium, gu* Davila, marchionisde Carthagenen,, Qiennew Zlesils

et

posto

antistes prsefmt. PlacentincV successive

epistolcV

j#-Jmmt
I,

utilegereestapudRiberam

rumhuic quidem
hiiu

apud Patafoxutmad'
(tom.
epist. 6);

facta ab etinretationede S. Teresi* miraculis in oppido certxor S Rotcv Auditoribus. Eodem Alvarez S. J. die xxv facta est P. Balthasarem cum in Nova Castella mortalem Julii Belmontii P. Balthaimmortalivita commutasse,utidocetin

Abul* xOctobris 1580

S integrenecaccurateeditum
: be

^oZdu m

est

eam a P^foxionec futsse, utx pateex

epistola-

altero exemplari

quod inter fragmenta

coitocavit

tl Terelanarum

P.

Antoyus^

DE
312
ADCTOtl
.

S.
'

TERESIA VIRGINE.
, sci0
id alioquin

S. Josepko (torn.

V. D. M.

epxstolas an mullo melius inter #'*' ""^,. Etemm ipseP. Antomus set hanc epistolam plt am servari
.

W-
IV,

fragm

*)*%%%%. ,nteg>as coUoca

ab eo a sanctitatem quam t.b t,bi Domiuus eam lnd.gna diea ix Octobr.s. exnosco Amen. Est hodie
P e va ac
fiiia

n_u.

Onanienses. ean

*%*

parvi admodum laboriosum et grave sit) auima esperrecta ,1 ac vegeta acio , Uummodo Deum tunc lau j a t, et un.versa a manu at, dum una ex parte ejus provenire considerat P J operatur, terr.b.le qu.d es et alia non p atitu r et ex sitalis anima sitquas mtenintolerabile prassertim habuisse comperit, sese'desideria aliquando
:

<issima

Preoor t tua, Teresia a leau.

Dommo

numquam

exterioris recreationis vel iuterioris vel

FredericoetDominieme*

sam Albanam

mihi per capitis P

ttd

Vallitolepelit;

lum

amorem .^oscas m o uomine et mihi P er Dei muy 1 lustre Senor Superscriptio aulem est :J1 1* En < Don Sanoho de Avila, mi Senor. Antoniusut religuo dtcat P. sbi Quidamd cte d as

duc,s b re ejus) ad quos scr ac filium d.ca salutem dolores non licet,

Man*

(intelltgit

totam, caoiendffi, sed sese

quanta est, magu. Dei Nullnm quippealiudtuno suiobsequio impendendi. quam patieutia et propnam hio remedium subest
divinseque sese voluntati peragnoscere miseram, fnciat et statuat quodcumque mittere, ut de se is

aliouomodoprobabile

f^

sU^epUtolas.fnihipersu^sstumm^sse^
que eamaem; qa^t^ --" 9- *
ses
rMflivi0 ,. ir//r non eodem ordxne recur ac senlenti<e, Ucet Abul*(u cum hasint, quandoquidem

^2e>l
emratafu*

KtTZtTreZ-

runtZe

fe^superscriptio modo allegata) sit adannumloSl non dubito quin referenda mensem Octobrem Abulxcerto quo anno totum Proin Sancta, ut postea videbimus.
transegit

etquomodocumque voluerit. tnmconstituta eram 885 Ita quidem tunc ipsa jam convalescere et meliusoule l.aetsipaulatim Psed tanta mea erat imbecillitas, b mihi> dum aliqna i, arum fun est, Deus Opt M. dare sodationum inchoanda quippe mihi impossibili;L lebat, perdidissera. Omnia aliquem qui me anividebantur. Unde si tunc iu
,

/"""'.

^nc^Tem

^* ZZL.

mandu corroborasset incidissem maxime mihi profuisset sed hominum

,

is

sane
alii

quam

mea quidem opinione n $ Mater,comitedefuncti

,

Methymna Campestn

fratrts sut filto Franut quascontulit Vallisoletum, tum cisco,serecta Q nxs,ut dam scnpturas (de relictis a fratre

^b

magis (esto aliquam m.hisubinde timeremefaciebant,alii auferre et expugnare spem facerent) meam tamen morbo illosere- E pusillanimitatem uon poterant. E coeperat die iv Octobns cuperare Sancta jam quam suo nomine scnbenuti Uquet ex epistola
; ;

videtur)ibiconficiendascurarei(tom.III,ep.w, mandato P. Angeti de tum prxsertim ut pareret uUur ipsa Salazar, de quo Mihi a Villanohisce verbis libri Fundationum supenor injunxit ut vana fundatione jam reversae D. Alirem, ita petente Reverendissimo

dam

epist 25)

Gratianum (tom. 111, ea die curavit ad P. unde novum mihi exsurgit argumen:

^.^f'^
: ,

Accedzt prxterationibus (num. 881) refutatam. quod Sancta in eadem epistola rea ad has rationes Josepho, sorore facit de Maria a S.

Boucher, tum adversus sententiam D.

aliis

jam

Vallisuletum

mentionem

Palentino, qui pnmum varo Memlozio episcopo Jo.ephi Abula3 erectum admisit nasterium S.
quse ad

moet

verbisquaemanifesto inditecto tunc tempons fmsse cent utramque eodem

Gratiani, idque
iis

ut/i

(ium e

gravi

mwbo

semper ei favit, quin et in omnibus cui, hunc spectant, numquam non favet; relicto ad Palentinum transnsset, lensi episcopatu Sacn hujus Dominus desiderium injecit ut aliud procuraret. Ordinis monasterium illic erigi tam atrox me 883 Vallisoletum cum venissem ea cuucti me demorituram aegritudo ut ex
,

Ordinem cum Abu-

usam Jam vero

e multis aliis litteris

et

[v.

g.

tom. III, epist. 16, 23

24, et tom. IV, epist. 71)

invasit

aliena mansi, putarent. Adeo autem ab eo proposito non posse mihi visa sum hoc in negotio et adeo Vallisoletani nostri prcestare, ut, quamvis

quidquam

Gratiani in ValhsoleEpistola autem hxc dicebam, sed nomine quidem Teresiae, ut modo quod et obtinet de aliena manu conscripta fuit Gratianum, et xxv Ocepistolis xx Novembris ad P. Hispaxxviii Decembris ad priorissam tobris ac 2G etS\,tom 11, lensem destinatis(tom. III, epist. scilicet agente Ven.Anna 98), amanuensem
liquido apparet sororem tano degisse monasterio.
:

epist.

quam conveutus priorissa (quas hanc fundationem a vidisset) importuue id et perstudiose libentissime persuadere peteret, nullatenus tamen id mihi me nescipo.sem, aut quomodo huic initium darem,
rem. Eteuim monasterium hoc sine mihi paupertate fundandum erat ; dicebatur porro ipsum ibi posse sustentari, quod oppidum nullatenus effluxerat ex quo satis tenue esset. Jam pene annus
tractare de hujus et simul de Burgeusis fundatione tantam in eo difficultatem coeperam. luitio sane non inveniebam tunc vero permulta mihi in con;

a S. Bartholomxo. 886 Propria vero bris ad priorissam

manu Sancta scripsit

Octo-

jjm--

reditibus et in

AOuet moniates S. Josephi Novembns adpriolenses (tom. II, epist. 74), xxi mense rissam Hispalensem (tom. II, epist. 97J, Laurentium de Cepeda junwrem, Decembri ad versantem (tom. in Indiis Occidentalibus

epist. 55),

fundatncem item ad Mariam a Jesu,

67). acmonialemcojnobii Veasensis(tom.IV,epist. harum epistolanou arPrxcipuumplerarumque

gumentum

fiiii/iiiii/i

con-

trarium occurrebant, cum tamen alia decausaVallisoletum non venissem. sSi T^cscio autem an horum causa esset gravior illa infirmitas et debilitas quae mihi e
,

hujus Gomn que mortissequelce, de quibus tertio mentariiparagrapho,quantumsatiserat,egimus.

est

mors Laurentii Cepedii

ejusd*

Secundum Ludovicum Lataste, episcopum

Bethte-

vaUteitf

an vero diabolus, remanserat posteaibi factumest, impedire volebat. Certe miror apua uominum et miseror (de quo etiam saepe apud Dominum conqueror) quod miiell* anim* tantum ex corporis ? ?:_ * w- n ^~ . n . u * !,_ i_ Q * invaletudine et morbis adhserescat, ita ut ipsa leges debere videatur adeo scilicet eam hujus observare
.

morbo qui bonum quod

hemensem, qui EpistolasS.Tevesiiz a Matre gatlue a S. Josepho (sxculari nomine Maupeou) hic quoque deberet versas publici juris /ecit poni Castro, canonico epistuuum y<*u 0^^,, * ^. epistohum quo Sancta Petro de ~
y '

Anna

'

Abulensi (qui postea fmt Segomensis monastern monasce? in templo nrntias agit gratias aait de concione xn lemplo sui omnium SanctoS. Josephi habita infra octavam

.^,.1 ^copu^
fl

necessitates suas et alia plurima subire cogit. Quod mihi una e maximis vitue hujus miseriis et laboribus

rum

ipsa me(tom. II, epist. 5); cujus concionis Gratiaminit in litteris xxvi Octobris 1581 ad

praesertim quando non adest simul esse videtur heroicus animus, qui ipsum subjiciat generosus et et expugnet. Etenim quod corpus male valeat et
,

numdatis

(ibid. epist. 42).

Verum,cum

Sancta

maximisdoloribus etcruciatibus

aiflictetur (tametsi

videatur, propriis auribus Castrium audivisse oracrediderim anno 1578 illam sacram potius tionem ab eo dictam fuisse.
T

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

:

313
iCCTORt
V. D.
i)

ccepi, et potuisset quare statim ea de re tractare ~w media suppeditare. Duas ergo camiuvuiMu^.j-f- Dominus mihi ad eam yuilllUUO llliui avj assumpsi, ad sedes ex illarum dote coe

moniales

piunwraieuuam proficiyj S XLVI. Sancta Palentiam

r

mendas

et
.

quamvis mihi ab omnibus diceretur non

scitur, ubi

. .

__.

,1 U' /lArtlmiiin quarium F_X^.i.n niiart.nm r_x u: decimum miartnm F_x-

mlceatarum SUarum mOnaStenum td

I

eriglt.

perinde posse nos Palentia. cx eleemosynis viyere, . plane nil diceretur etenim> si re ac g erat admitterem, ditus stabilesin fundatione mona^terii am tum videbam nulla id ratione tunc quidem posse j fundari cum autem jam Deus ipsum fundari jube-

my

ret,
_*

i p.

Bife1

nymo
da,

Ri/" '-

P.Wmam imkZo
:

Amdattmem

nos

con/fc-

certaeramfopeutMajestasejusprovideret. Gra890 Circiter idem tempus P.Hieronymus

*
'

*-
cliettur:

nunus, ipt v. jumc

lerat

<
_

Mater pnorissa, a Jesu scribens ad fundationem quamdam iuiunctum mibi esse ut annos fui a me depreme conferam quam per plures me vero ha nc tam perseveranter apud
Dixerit tibi, ait,
cata

ad res oblatx fundationis, a qua etiam

ipse

approbante.proficiscor cum urerunt, prcelato nostro .divini obsequii [tom. IV, multa spe promovendi
enist
67).

Quouiam

rediit aniabhorrebat, prope inspiciendas, inde quidam nobilis mo plane mutato. Quippe vir quam domum a se conductam sponte obtulerat, propriis potirentur cedibus, inmoniales, donec successus colerepossent; et magnam ei spem boni

Ad hanc spem quomodo ex longa luesiquaeam loquentem audivimus,pervenecapite xxix audiamus. ContiSocietatis Jesu sacerdos

tatione,de
rit
o-it

Fundationum

forte,

inquit, ut quidam

Syracusarum inspiraverat pius Suerus de Vega, Joanne, Sicilix prorege, prxolim sub patre suo Syracusam funfectus ct collegii Societatis Jesu OrWadinum in Hidator, uti videre est apud P.
prxdecessorem noslrum Ptmumin Commentano E (tom. VII prsevio ad Vitam S. Ignalii de Loyola
Julii,

Magister Ripalda, Vallisoletum veniret, Pater ac B nuem satis diu coufessarium habui, vir doctrma amma. Lue ac pietate in Deum eximia. Huic ipsa accieumque me in Dei looum mem statum aperui, proinde mibi quid sibi pere velle dixi j declararet me exstimulare et anivideretur. Is ergo multum inertiam meam senio adscnbi mare ccepit, hanc
:

storia Societatis (part.

i,

lib. xiv,

num.

41) et

apud

pag 712). Palentiam igitur, inquit Sanconfirmata essem valetudicta esto nodum peuitus rigidura statui,etsi tempus admodum ne/profieisci
esset
:

nam

in SS.

Iunocentium

festo Valhsoleto, eo

videbam eum non deberedictitans. Verum sat ipsa etenim hoc tempore adhuc recte iu eo censuisse minimesentio. ISon dusenior sum, eam tamen jam dixerit id nossetj sed hoc et ipse satis
bito quin

vir quidam nobilis quo dixi auno, discessi, quia domum quam ipse ab anni sequenti iniillius loci uobis S. Joannis couduxerat, tio ad usque festum habitatum se contuhsset. Unde quod is alio

cesserat,

quod reprehenderet atque objurgaret, eo minime et tsedium a Deo provenire hunc angorem
ut

me

canonicum (esto eum ad quemdam civitatis illius dixerat sed quidam de amicis ejus mihi non nossem,
illum Dei

famulum

esse) litteras dedi

simnl etiam

crederet.
ufijam priiJrm

Ilasc

Palentina fundatio una

tractabatur
j

cum Burgensi

o P. 5"'-

simul

tum

itoiare j-.va-

illam nihil

tam ad hanc quam ad sed non erat hoc penitus habebam

et
:

impressiilluminsignemnobisoperam firmiter mihi aliis usque raodo Tmestitururaj quemadmodum in in unafundationibus videre fuit, quod
perfectis

quia etiam cum minori et anxietatis mece causa, fundationes auspican soleo INuItenuiori subsidio P. Ripalda^ixit laterms ergoco^pto utdesisterem, dixerat P. Balquoque paulo anteToleti mihi

submittat qui nos adquaque harum aliquem Deus ejus quam ipsa parum iuvet videt namqueMajestas

idem

ejusdem provincialis. thasar Alvarez,Societatis

j

lum

hoc mihi esse quidemrecte valebam sententiam meam figendam attamen, debuisset ad plane rem id mea interesset

unde

satis

Eum ergo per litteras roper me prastare valeam. secretissime, domum ilgavi ut, quam fieri posset (ab alio en.m mcolebafam mihi curaret evacuari quera illa usura pararetur. ad tur) at non diceret suam erga nos Nam quamvis aliqui de primonbus quoque episcopus et ipse
prouensionem ostendissent
esse

nuamvis permagni dccernere non potui

quod vel diabolus vel me vinctam quodammodo (sicuti dixi) infirmitas melius multo valui. Vallisoletencret. Scd exinde juvabat et tanapiiorissa.quantum poterat, me
,

eo

propenderet, longe satis P er se ignoran. satius rem celari et

tamen censebam
i

onerispartem veniebatj desiderabat at, quoniam tinam fundationem perfici hinc etiam timidius ageadeo me videbat tepidam, est, calor veniat necesse bat Aliunde ergo verus quidquam ipsi servi Dei homines nec cum n videre erit sa.pe nou
:

summoperenamque

Palen-

canonicus Reynosius (i ta ibi domum 891 Adeo porroexacte tuynomcqucui quem scripscram) cuncta nmicovora/ v tll r i& aa nempe vocabatur is ad domum evacuan curaver.t prjestitit, ut uon solum

commoditate. et ulias multas I erume iam lectos Et cer e >, s opu pr.pararit.

fngus et d.es babebamus; eratn.mqueiuten.um jdque ob

"bundanter

nobis

effi"ere possint : P qua3 facio, efse

unde

satis

me

cum

nihil
est.

omnino faciam,sed

molestus fuerat, he,ternus satis nobis v.x vmeremus adeo nebnlam, ut invicem sam pamm quiefs babu.mus, fatear,

illnm aui ad omuiapotens

f d-in

a Deo

quoqut iptu
nimaca.

Sacra C etdubitanset ab omni fun surgerem, itafluctuans rogaaliena, Dom.num datione auspicanda prorsus

ST-Cum ergodie quadam

Z Z verum v^parassemns
Q uo'adusqe

locum

in

^joM
;

,on

pnusquam Sacrum dicendum esset, exper.ent.a compernosillicadesse; namque piam funda.ion.bus fieri impr.m.scxped.re. tm est.tain .nqu.rere

nesc.ret qu.s

tlZZlUi daret ad voluntatem tepor

ueque emm nibns faeiendam miW desidenum bujusmodi ut boece
:

e^usm on, meus erat

rcnim hominnm judic.a S

rncipiamus, diabolns

1.

3
tat

et sentent.as

illico

omuino

possit

omnia tnrbab.t ac l.cet evincere, saltem nos .nqm

i

WaSVSJS
.

stat.m namque postr.die Sic ergo factum est Missam ib. celcbrav.t man (enm pene diesceret) erat, Porras co-

ne basce fundationes perficere d magne Deus. verba tua ab etiam mansi, ut ne:totne pant! Ita quippe animata propos.to revocare me mundus contradicens ab boc

^S^" ^ "* Q^

fuiSum modo: duas

Z cerdos quidam
lomento

qui nos comitatus

IZ

non al.us iusignis Dci famulus.nec fautor et am.cus. tool.tfnnm monialium nominatus, qu. m.b. pecuAuiustinus de Victoria mutuo dedera e

sacer-

pi?m

domum

instrucndam

314 n
.ccro.. '. D- M

DE
Eramus

S.
.

TERESIA VllidlWoppido aedicula qua?dam B. Vir895 Est hoc iu

habuerat. per viam lante nos momales, et ' me annumerata, quinque Bartholomxo), qu* jam a muiio (Ven. Anna a S. insignis Dei famula et tempore me est comitata,

^rsum,

juvare possit quara aliee adeo discreta ut plus me Tota illa nocte parum dorchorum frequentantes.

mivimus, tametsi
satis difficilis et

viam ques ceciderat. de rege Davide, monasterium die fundaretur, quo divinum reraireafficior, Officium
erga

dictum est) via pndiana plumolesta fuisset ob continuam porro sum quod eo Gavisa
(sicuti

adinstareremitorii concinnata, cuinomen B. Virgo S* u a vicinorum oppidorum incolj incolis, de Platea quse tum ^ devotione colitur, ut tum a Palentinis civibus mira undique ad eara confluant. Visura episcopo plnrimi omnibus civibus, nos, si circa illam a?dem habita,

^^

pio cultu re ligione et

admodum

doiu ei
.

celebris,

'

et

remus, opportune babitaturas. Nonhabebatquidem

si emerentur, in noipsa domura, sed dune contig"ua3 templo illo accedente, satis futurae videstrum usum

quam

ipsa

bantur. lllius conferendi jus penes capitulum et quoddam in ipso erectum sodalitium erat unde de
:

umrna epitco-

mane 111. D. Bpiscopo rem P so ergo necdum sciebat nos Palen lam jussi significari, qui magna cum chantate, advenisse.Unde quamprimum ad nos exnumquam non erga nos ostendit,
892 Hoc
i

citaretur

est. Capitulum eo impetrando serio ag-i coeptum assensit, sed cum sodalibus illis satis quidem statim mag-nae fuere difficultates; attandem ipsi etiam ces-

serunt, quia, sicuti dixi, oppidi illius incolos valde

quam

currit

omnem quo

subrainistraturum necessariis nobis providedavit ut de multis rebus quisquis porro Ordo hic ei debet, ut
ret

opus haberemus panem sese manpollicitus, suoque ceconomo

ad pietatem propendent, et magis quam usquam ullos vidi. Ut autem domuum illarum domini nos in
eas propendere viderunt, pluris ajquo eas facere cceperunt; nec immerito. Ego vero illas inspicere
volui
:

Tantum

eum tam hasce fundationes legerit, preces commendare teneatur; mortuum Domino per vero rog-o et obsecro. Tanta
quod
e caritate

vivum quam

at ese

adeo mihi displicuerunt ut eas habere

eum

B omninofuitcuihacresdispliceret. Ad quod multum

juvit
is

populitotiusfuitvoluptasetlastitia.eaque ita unividerim etenim nullus ver^alis ut talem alibinon

:

nollem, nec non iis qui nobiscum illuc ibant. 896 Postea autem liquido apparuit diabolura hic toniigwu. "M raulta in adversum a parte sua molitum esse quod
;

lta velle quod constaret ipsum episcopum popularibus et omnibus suis admodum est enim omnis populus tam bonae carus et acceptus quin et
:

male eum haberet nos illuc venisse et sedem fixisae. Duobus vero canonicis qui rem omnem curabant, videbanturdomusillaBsatisi^rocul ab ecclesia colleea tamen in g-iata distare (uti etiam revera distant)
:

ut et -enerosfe est indolis

:

talem

alibi

vidisse

non

oppidi parte sitsesunt, quae pra3 aliis populosior est. Tandem constituimus, quod domus illae nobis non

hoc me meminerim monasterium illud invexisse gaudeo. in oppidum de civitate Palen893 Non minori cum laude

unde quotidie

magis

et raagis

SwltaT
tafe,

tina S.
epist.

Mater loquilur in suis litteris (tom. tom IV. epist. 15). Pra> 40, 45, 53 et 99
;

II,
ca>-

quadrarent, aliam conquircre. Quamobrera duo illi canonici tanto rem hanc studio et dilig-entia procurare et efficere cceperunt, ut esse id mihi non raediocrisDominura laudandi occasio, nihil prorsusut
omitterent quod huc aliquo modo facere posse videqu ad retur. Placuit illis inter caeteras quaedam, nomen, pertinebat habebat quemdam cui Tamayo
:

teris

Vega, autem, teste Yepesio, eluxit Suem de suam in pauperes caritatem vulgo qui propter ejus Elvirx pater pauperum dicebatur, et uxoris Osornensis, in S. TereManrique, ftliae comitis quam deinde siam ejusque prolem benevolentia continuatam fuisse affirmat tanquam semper addens quoque ipse expertus, auctor Chronici,
:

instructa, hsec loca nonnulla satis bene concinnata et adhaec erat qua3 nobis non male quadrassent vicina Veganomisedibus viri cujusdam primarii Suen de
:

nati, qui

Joannem de Vega, eorumdem piorum conjugum Ordinem Carmeh ium, aliquo post tempore in
virtutibus. ingressum, omnigenis inibi claruisse scriptor refert (quod a S. Teresia, Ribera Idem Palentinuminitio et Yepesio omittitur) prxtorem assensu suo comprobare nonovam fundationem

qua potest nobis favet, cui, uti et aliis ejusdem vici hominibus, pergratum fuissetsi illuc cahabitatum venissemus. Domus illa satis quidem
ofFerebapax non erat, sed una cum ipsa alia nobis commodara uobis tur; verum nec hae ambffi simul

venisset, luisse cum vero P. Gratianus ad eum petitionem Teresise nomine iteraturus, quasi C invitum respondisse I, Pater, fiat quod me rogas habet enim Mater Teresia in sinu suo edictum nescio quod divini consilii, quo cogimur quidquid
;
: :

multa dare habitationem potuissent. Quodergotam quam raaxime volui rem mihi de illa referrentur, nihil, antandem aliquando confici at canonici illi voluere. p tequam eam ipsa inspexissem, facere 897Ego,quod pergrave mihi esset in publicura confiderem prodire, illoruraque prudentias satis ^ B(fom(WI me coninducere non poteram ut eo in animum
:

^tow

ferrem. Sed

tandem inducta eo me

contuli,

eam

ea vult, etsi non volentes, facere. 894 Quoniam autem, pergit S.

conductilio

Fundatrix, do-

Platea;quaminspectura, uti et illas B. Virginis de haberem illas emendi, sed intentionem non

quam

pnmumjure
oecupat;

mus in qua morabamur, nostra non erat, hinc statametsi tira de alia eraenda tractare coepiraus nam
:

ut prioris

hec ipsavendibilis esset, quia tamen valde tuno sita erat loco, displicebat. Videbamur

impor-

autem

dominus videret alias etiam domos domum suppetere, neque necessario nos ipsius mihi dispiiemere debere. H autem (uti dixi) adeo moao ibant, ut etiam
illius

cuere, ut et

iis

qusc

mecum

per subsidiura pecuniarium, quod e monialibus quae iUic admitti debebant, habebam, audacter et cum fundamentoea de re ag-ere posse; quod tametsi esset exiguum, eotamen in loco satis erat mag-num quamquam, si nobis bonos illos amicos Deus non submisisset, orania nihil juvassent. Nara bonus ille canonicus Reynosius alium canonicum, amicum
:

miremur quomodo

ill nobis tunc ita

incommodae
in-

domum videri potuerint. Quapropter alteram habentes niam spectum ivimus, destinatum animo sat multas in et non aliam coemere. Et quamvis quibus etiam va illa difficultates inveniremus,
difficulter

occurri

posset, eas

tamen dissimu

a-

suum, cog-nomento Salinas, magfnse charitatis etingenii virum, huc induxit qui junctim et communi studio rem hanc non secus cordi habuere ac si propriafuisset, imo vero, utputo, plusquam propriam; atque adeo semper ex animo conventus hujus com:

posset (e vimus. Nara ut templum in ea construi loca difforme), omnia quidera satis incommodum et necess^ erant, quae in ea ad habitandum commoda jara an ea auferri. Mirum profecto quid est fixo erat

modis studuere.

animo ad rem aliquam ineundam accedere tun equidem parum mihi ipsi fidere soleo; sed e abrepta eram. Eaim ^ non ego sola praejudicio
:

inspectum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

a

315
varie exaggerando,
ACCTOM
D. M.

inspectum
tione
ditor

ei esto enorme erat hanc mentem nostram ei, quod jam solvendi, et quamvis nou procul distaret, perscriU rbe abesset,

eam domum ivimus cum certa intenet quod vennou aliam emendi quam hanc,
poposcerat pretium
, ,

moditatem tam diversimode et V. velle ut eo et dicendo ob nullam rem mundi me D transivissemus, antequam illas inspexissemus) revocarem. Quamquam de hoc usque adeo non laborabam, quiajam tum videbam illas ratum habituras
quidquid ipsa hoc
in

genere facerem

sed verebar
de-

bendi.
liquom,(]lW

determinemus, chronologiam quoad fieri potest iv /aejus paulisper adire oportet Die emstolas a Jesu scnbens, fixum nuarii ad P Joannem suadeterminatumque habebat sedem monialium prope ecclesiam B. V. de Platea atque rum fiaere obtinuerat facultatem cancellos ad a canonicis construendi {tom. monasterii usum in ea ecclesia dedomo TamayiemendacogiDein II epist. 45). medium Februarium, uti tari cccptum est circa ad P. Graex epistola die xvn itlius mensis
;

898 Ut

rerum haclenus a Sancla narratarum

ne

illi

qui secundae

domus emptionem maxime

:

siderabant,

me levem

exUtimarent, quod tam cito

opinionem meam mutarem quam ego rem ut turomnes pissimam et intolerabilem detestor. Verum minimum me emovere et ill cogitationes ue vel a^des illasB. Virimpedire potuerunt quominus in Neque jam recordabar cas non ginis propeuderem.
esse

Iwuet

tianum data parlem et negotiatio per reiiquam Februarn mensis proxime sequentis dies iterumaliquot Sancta scnpsit que de ea ad P. Gratianum II, epist. 39), necnon {tom. die xxvn Februarii Annam _Henriquez e familia 1V Martii ad
:

{tom. III, epist. 27)

duravit autem

reliqua omnia peccatum veniale impedire possent, uullius esse momenti videincommoda domus mihi uuauuaque bantur et, prout mihi quidem apparet, quod ego sciebam, ejusdem Laud
;

commodas

et bonas.

Nam si moniales vel unum

illarum.si scivisset dubie mecum inteutionis fuisset.

ratione usa sum. 901 Hac ergo rei dissolvcndae utebar canouico tum temporis confessario Reyuosio me adjuvabaut), qui (erat hic unus e duobus illis res ad spiritum spectantes

ac Rfynoni

qux imaginem marchiouum de Alcanices Josephi, novx arandem ac pulchram, puto S. dono dederat (tom. IV, Palentinx
,

quamquam hujusmodi occasio, nondum ei communicaram, quod nulladum et quouecesse foret, sese obtulisset; ob quam id

fundationi
epist
,

Superest quoque S. Matris epistotlieronymum Reynosium, quod scriptum lium ad utramque dovidetur postridie illius diei qua
15).

niam bisce iu fuudationibus semper consuht, quo quod confessarius mihi faciendum

facere soleo

mum,
die

ctum {lom.

comiteprobabiliter Reynosio, iverat xnspeParasceves III, epist. 39). Denique

iu ilhs promajore cum securitate et certitudine arctissima3taciturnitabinc id ei sub sigillo cedam, quamvis non satis me propentis aperire constitui:

sam sentiebam ad omittendum

id

quod jam

ccelitus

certioerat xxiv Martii, P. Gratianum sententia resipwsse, rem fecit se jam ab erronea animum ad domus B. Virgiet rursus adjecisse cu } us contiguas {tom. II, epist. 40) nis cedi sequencausam ipsa docebit

qux

in meipsa prointellexeram, quin simul magnam sensissem. Si tapterea repugnantiam et molestiam omisissem menidjussa fuissem omittere, certe
iu

mutationis
tibus.

tiduciam namque habebam coufesalias non semel vidi) ut Majestasejus (quod opimonis, persuaderet quamquamalterius sit
sario,

Domino,

fore scihcet

frmittal.

cuiquam videatur S99 Impertinens, ait, certe

.,

ut

tanto tempore
fuisse: sed

me

in

domus emptione occupatam

videat

judicium suspendat, usquedum habuerit, ue quem diabolus finem et intentionem domos B. Virginis contiguas scilicet illas adicuhe quod quotiescumque mecum recogito emeremus possum non timere. Cum ergo
:

solere, et rationeme instruere et docere

is

faceret id

quod

ipse fieri vellet.

ei

Primum ergo

dixi

Dominum

saepius

hac hactenus

IttpW eo rt

^.

multa satis argumenta et indicia simulque ei bushuncejusesse spiritum nossem addebam vero paaperiebam id quod contigerat
; :

me

vidisse e qui-

et recordor,
(uti

non jam dixi) omues

ratain

me

facere quidquid faciendum

et qualibet in

ei

vidcretur,

ita in

alteram illam

domum

esto id

mihi quam gravissimum

foret.

Ipse vero
re

emere negligerem Sacri me quiescere non tudo ut pene toto tempore Buchansti ha3c ad Sacrosanctum n permiserit. Inter C in ejusdem sumet ecce accedo
:

emere uollent, propenderent ut aliam quam hanc cum Sacro iuteressem, agitare magna ciim posthdie, pnores illas perplexitate animo ccepi consultone tanta me occupavit mquiehinc

quod prudens, sanctus

bom

it

Sacramentum

ptione lnec verba

Hc

tibi

quadrat,

audivi

uuorum ea

fuit vis et energia, ut

uimum a
i/tum

priore illa

quam

plane me fecennt mente designaram, avoinciperet

,

propendere. care, et in priores illas sedes

9U0

Cum

vero

rem tam impigre

usque eo

durum mihi viden productam, quamque ii

licet aliquam hinc obloconsiln (tametsi juvenis), non hominibus daudam videret, quii occasionem Domino censuit quod ipsa a tamen omittendum cousultum fore. si nun tium audieram. Dixi ergo quod consilmm ipsi etiam tnterea expectaremus ut ipse fidebam in Domino fore pl cuit. Etenim emm domino factum est cum l ovideret : uti etiam quautum volebat ct tantum obtulissemus dom s condictum a nob,s PetTerat.rursustrecentosuitra species certe quaedam stultitm aureos P etiit:quod nobis venvlbltur- quoniamplurisaBquoillam
: :

qui nobis

dd

rat

llinc ergo ad

et sollicite

desiderabant, pere, respondit mihi Dominus:

opitulabantur, tam impense velut abni^ dissolvere repente et

huic negotio immiscuisse.

oculum patuit Deum sese Posseasori uamque comerat sic

modum quam maxime

eam

vendidisse

^Iguorant illiquam

ZZIZ

offendar: quibuspe !multis illoin loco delictis via pr*cludetnr. _. vcstram illic habitationem hoc illusm incidit num ahqua Cogitatio tum mihi nam certa eram foret: quamquam de contrario motibUS liquido
;

ullo fundamento jam conventum esset, sine stipulati eseemufl, poposoit. etrTtione, plus quam quam dixeramus iore ut Hac i-tioue difficultati illi expedire, occursum cum ipso numquam possemus

ex

satis

in me operabatur spintum Dei. Hio perspiciebam hunc esse sum. . His auditis vero statim mihi dixit - Ego ante occuparat valdeserenata mansi, et qua3 me nesciebam quomodo turbatio.prorsusevanuit. At redderem et quoquod jam factum erat, infectum apud sorores modo quiecumque de illis a^dibus eram (earum incom-

iisVos

plane certum ex parte est, sed non omissuras esse.emere nosob trecentos aureos non percommoda qu* monasterio constituendo
:

namqu

emt

domum,

esse videbatur.

.** judicii fmlirii dixi opmionis et Uim 903 Confessario ergo id ipse si modo meinullam ut rationem haberet, raclendum judicaret ; sed socio ut sententi factam es.e
ei

Stlnuuti

cnnonici

sin-nificaret

me

ejus

jam

?^%

meas jam toties

sinistre locuta

DE
816

S.

TERESU VIRGINE.
in,

wmu VDM

-.

ui vimriwimo bic et acerrimo est coemerentur. Vivacissimo qu facta eran ut, quamvis eorum renio, adeo taraen hanc rau ta aoSSi i dictum sit, repentinam causam fuerit non dubitem quin ill.us
,

em

videns, ulterius rae quoad LTodoratu;. Unde factnm ut o .d aut ursent. Postea boc non compellarit quam magnam in alia ma oculum omnes vidimus namjam non

provisorem vocabamus, proprium ejus nomen igno- D nos caritatem multum derabam), cui ob suam in modo debemus, ambo adierunt. Hic buimus et veniret ac sciscitaretur autem cum forte iis obviam illi se ad ipsum veqtionam abirent, responderunt sua manu signaret. Subrisit nire, ut fidejussionem < Itane me pro tanta summa fidejubere ille et ait quidem sua descen" et mox, ne mula
:

domoemendaerrorem

adraisissemus: videntes quot par satis adinirari, possumus non intenm meliores smt ut illi pra^stent et

vultis? signavit. Sane exulceratis hisce dens, sponsionem

tL.

taceam (quod sane prscipuum

videre

est)

neminem non
frlorio

peccandi et quam mu 1 Bissim Matri serviatur, pr*scindantur: occasiones hac ratione agebantur, ,n nocturnae illic excubi* eremitoriura esset) multa po locus desertus et velut anferriet qu diabolus greferret e antcoraraiti quod dilecta,*gaudebaraus, n^ediri; nos vero poesemus in aliquo servire na3 et Patron nostr* mi taniid uiul male factum erat quod Et certe valde quid non oportebat nos distuleriinus; nara ad aliud

quantum

eo in loco

Dumino ejusque

temporibus id quam maxime ponderandum est et plurimi faciendum. caritatem quae Palentiae 907 Vellem equidem

'

m nlUh

tam universaliter quam

:

particulariter viget, plu-

,ium

V*WW

^J^

et nullam ejuslaudem omitribus verbis dilaudare, verum fatear.hasc primitivae Ecclesiae tere nam, ut

.viderent

hodierna die et modo tempora redolere, aut saltem multum in usu <esse videbatur nam cum nos non reditibus carere, seque insuper nos alere
;

debere,

nara mhisdomibusmult diabolo fuisseexcjecatas: B suntcommoditateaquaalibivixreperianturjdeinde

^QOrLiquido ergo

a patet ln multis nos rebus

cupiebat, hac raponulo universo, qui hoc unice dedimus iis quoque qui cutione gandii materiam postea valde placuit piebant ut aliam coemeremus, Benedictus sit ille in quod ad has commigrassemus. lumen mihi dedit, quale ffiternum qui in hac re
:

non modo nos nostraque tuebantur, sed singularem a Deo gratiam sibi in hoc fieri etiam prout oportet considecensebant. Et sane, si res nam, esto aliud hincbonum retur, verum dicebant: unura amplius profectum non esset quam quod jam templum extat, in quo Sanctissimum Alin civitate reponatur, easane res ut magna taris Sacramentum aeternum benedictus. habenda esset. Sit ipse in Amen.Jamenim satis apparet obsequium eialiquod
hocce iu loco constitutione ex hujus monasterii nam ibidem res quaedam inconpraestitum esse committebantur, qua3 modo gruae nec sat honestae excubias sunt. Quippe cum plurimi illic
:

bene facio: nam semper mihi dat, quoties aliquid magis obstnpescoexiguam meam, quotidie magis et et penquam in rebus omnibus habeo, habilitatem humihtate me ex tiam. Nolite autem putare hoc magis magisque dicere, cum hoc ipsum quotidie
perspiciam
videtur quippe Majestas divina velle tum omnes alii aperte cognoscamus et ut tum ego praestat, videamus ipsum solum esse qui opera hiec
:

sublatae

desertus et sohtanusesset, agerent, etlocus per se devotionis et pietatis intuitu se illuc non omnes
occurritur.Ipsa conferebant cui malo jam paulatim Beatissimae Virginis imago satis indecore quoque Mendozius etincommode sita erat sed ei Alvarus quoddam aere suo construi loci episcopus sacellum gloriosae hujus curavit ; paulatim quoque alia in ordinanEilii honorem etgloriam Virginis ejusque Amen. laudatus. turSit ipse in saeculum saeculi
:

et,

quemadmodum
efficit

restituit, sic

talem
ut

olim casco per lutum visura mulierem tam ca3cam atque ipsa sum, multa, ut caeca amplius non sit. Nam

hac re erant quse (sicuti dixi) magnam csecitatem includebaut; quare, quotiescumque rei hujus recordor, vellem sane Dominum illam de novo laudare at, ut video, ne ad

verum

fatear, in

90SUtergojamdomusaptataet solemni pompa ad eara transire

autistes jussit
;

concinnataest,
raoniales

nv.rtn.

idem

idque intra octavam

est.

festiiVen. ba-

cramenti factum

Quin etiam

ipse, ea durataxat

propter

hoc quidera apta sum

toleret.

ut nesciam

quomodo meipse
in

Benedicta sitmisericordia ejus

illi

aeternum.

C Amen.
inM
ow.itfp,

revertit: umversum de causa, Vallisoleto Palentiam famili et oranes quoque capitulum et religiosae vocum pewtrepente narprope oppidi cives, lmta Nteolat* f Lnia,convenere (aderant quoque PP.
,

905 Ergo duo

ledibus
illis

viri pii,

B. Virginis clientes, in
et (ut
.

comparandis festinaruut;
fuit

mihi

vi-

e Doria et Joannes a Jesu, uti liquet, Nos vero e domo in qua agebamus, 30)
stris albis induta^ et

tom.iv,

ep.

pallus no-

detur)satis eae vili pretio

iis
lis

laborandum

coempt sunt M ultum sane vult uaraque Deus ut in siuguii

faciem velo operta3,

m mooum
al a-

aediculffi V. v supplicantium ad vicinam quamdam

hisce fundationibus

qui nos adjuvant, aliquam

ginis paroeciam

deduc (cuiaS. Lazaro nomen)

obvian.
i

merendi raateriam habeant; ego vero nihil omnino pra38to, uti jam alias ssepe dixi, et vellem numquam non dicere possem quia vere sic est. Etenim illi et in domo adornanda, et in pecunia etiam mutuo
;

summus.Pra3dicta quoque iraago nobis hoc e terap o assump ta est, et Ven. Eucharistia, nortrum terap nm insigni cura ordine et porapa in excitatus ebtpeta
illata.

danda (ego enim ea carebam), et in fidejubendo pro in illa, insignem operam praestiterunt. Nam aliis locis, priusquam fidejussorem inveuiam (etquidem pro minori summa), satis mihi laborandum et sudandum est; nec immerito quia, nisi venditores Domino confiderent, a me ne obolum quidem expectarent At hanc mihi Majestas ejus hactenus gratiam prsestitit, ut quicumque pro me tidejusserunt, nihil amiserint, sed ad usque ultimum quadrantem
:

inoniales uimir tissensus. Plures vero aderant inchoendam quaeadSoriensem fundationera Bimnl man candelas ardentes venerant oranes vero
illuc
;

Magnus tum

in

omnibus

Dominum busgestabant. Credo equidem omnibu.crt fuisse. Det ipse ut ab valde laudatum benedicatur. Amen.fi turis semper laudetur et nus Sancta. Addit auctor Chronia
.

de

summam pro qua spoponderant, receperint; quodego

in

maximis
906

gratiis habeo.

mmll

Cum

vero

venditoribus

domorum duo

illi

fidejussores

minime

sufl&cerent, episcopi vicarium,

supplicatione novam priortssam,uav incessisse Jesu, post reliquas moniales de veg ^ inter civitatis prxtorem et Suerum post anno,oo n narrat qua ratione decimo * ediam hominum frequentiam, sxpe ad visitantnwh noctem ecclesiam B. V. de Platea
illa

^ ^

fl

nomine Prudentium (nescio tamen num recte recorder sed jam ita mihi dicitur nam, quia eum vulgo
;
:

commigrarini \ aliud domicilium moniales cap.xu). jXIiVH-

DIE DECIMA.QUINTA OCTOBRIS.

n

317
rcrot V. U. M.

tempas celebrandi capituli advenisset, de rebus

vii XLVU.
irr

n * l Pnw^Alirn-nwi Capitulum Urmehtarum Excalceatorum CompluteilSe. EoQ T. p * f*

.

zn e0 tractandis ac statuendis colloqueretur Inabunde mm<? oliosa fmi s Toresia

.

^m w
narum

^
,

rum

a LaiCeatlS SeparatlO. O. le-

demonstrant quaternx quse supersunt litterae per eos dies ad P Gratianum scriptx quibuset
.

a u asa dPP.

Marianum, Rocamet Doriamdatas

,

resisede haC SeparatlOne gaudium.

quo fundatio Palentina y^odem J^jdescribitur, Sancta paucis verbis refert qui separatioinler utriusque Carmeli alumnos, litteanno 1581 ris apostolicis xxn Junii 1580 decreta, fuerit. Palentiae, inquit, cum agerem, rite effecta visum Domino ut Excalceatorum et Calceatorum
libri sui capite

accessisse af/irmut, auctor Chronici {lib.^ v, cap. affirmat aucujr i^nrvnici \nu. \ ^u.^ ix). Attamen hxin editis Epislolarum Teresia-

jt

Jonnnei de
Cuftu

lai

tomis nusquam comparent sicutnec epistola satismomentosa, quam ipsa Sancta dicit se ad P.Commissarium scripsisseet sux ad Gratia;

num

epistotse

non obsignatam

inclusisse

tom*

HLepist.M).
9\ZJuval videre quid hisce suis
formalrixprxstiterit.
epistolis S. Re- Snnrla m/'rim de <omlilutfoniAid,

CarmelitHrnra fieret separatio, et suura sing-uli provincialem haberent; quod nos ad nostrara quietem
et tranquillitatera
circ;i

quam maxime cupiebamus.Quoamplissimum ad hoc Breve apostolicum, Phi-

conata provincia ei fuit P. Gratiano suadere ut, si nova regenda committeretur, socium sibi assumeret P Nicolaum Doriam potius quam P. Bartholo-

Acprimum quidem

mxumaJesu plurimwn cnim

G,<i/ianus et Doria,
ctissimis agerent

nobis lippo reg-e nostro Catholico id petente, Roma ejusque Majestas(uti jaraantecaeperat) allatum est.

intererat ut PP. prcrsertim, conjuninitio

et

animis;

P. Bartholomxus

egregie noshac in re juvit. Itaque R. P. F Jonune qui tum Talnvede lasCuevasOrdinisS. Dominici, Roraanus Pontifex rensem priorem agebat, et quera designaex regis nostri commendatione norainatim sanctitate et prudentia, qualis hanc ad rem viro
rat,

[erat hic Gratiano, cui visilatoris

ti

necessaria erat, exiraia, jubente, Corapluti oapituomnes de suo lura celebratum est. Sumptus vero
pttBStltit rex,

ejusque jussu universa academia Patribusnostrisestopitulata.Celebratumporrocapitu-

lum est inExcaleeatorum collegio quod a cognomcn habet, et qnidem admodum pacitice et magno animorum conscnsu et concordia. Electus autem est in provincialem P. M. F. ilieronymus
GratianusaMntic
yro Wlin*r*
i i

S.Cyrillo

Dei.

eura regi

impotitn.

Patres alio in loco illi peractn sunt, non erat cur enarrabuntea quaetunc ea hic attigi, iis scriberem. Verbulo tamen

910

Quoniam autem

munere fungen- ] a secretis fuerat, percarus) invidos jam nonnullorum oculos in se converterat unde timendumne,si hicsocius foret prowncialis, delrimenti aliquid Reformatus Ordocaperet (lom. III,epist. etiam moniulium 27). Dein Sancta cum suas tum animadversiones opsuarum de constitutionibus portuno tempore Compluturn apportandas curamonialium regulas vit. Censebat autem quod iis Gratianus pnvatim optimum factu esse ut de cum P. Commissario conferret, consultis tantum PP. Nicolao Doria et Joanne Roca seu a Jesused scilicet) non aliis. Nostrte enim res (monialhun commuuicari non debent i: neque Fratribus inquit, H^rnaneasuuquarn ipsis comrounicavit P. Pctrus
:

egode

Domir.us rem quod, rae in hac fundatione occnpata, gdoriosae Matris suro, haiic ad jrloriam et honorem domina ac specialis nostra nnffi est Ordinia nostri protectrix, tnntopere facientero perfepatrona et

id omne dez; qui quidquid in Acta retulit, nec quidpiam ille faillum et me deliberatum fuit, Cupiebat insuper Sancta ut con-

inter

ciebat

me

inscia.

stitutiones typis

mandarentur;

nescilicet imposte-

rum prioriss<v,utt alicubi acciderat,

913 Descendens vero

eas transrrit>fcm,VM(tfMi
re tillbui, canin juc">.

bendomutareprolibitupossent{tom.I!I,cpist.^.

vero tantum tunc in cerit. hsbere nequeara. Jara sensi ut majus hac in vita supra vig-inti anni effluxeenimampliusquinque persecutiones et quil.us plurimas molestias,

Ego

animo meo gaudium

ad particularia quxdam
et

vestitum capita, ywnnullacirca victum, vel statuenda steriorum reditus vel mutanda

moria-

WO-

ni(i'uni rvji11110.

rant,

referre, afflictionessnbieram, quas iongum hicesset nossepotest.Quale autem et vero solus Dominus eas

viderem, sensenm ex eo quod rem hanc perfectam gaudium, quantumque haberera deside-

inanimo

mortales laurium ut omnes propterea Dorainura Majestati sanctum hunc nosdivina; ejus

scrupusuggerebat, prxsertim ad prxcavendos superiores ut satis ciborum prxlos monebatque in lectis ac mensis berent religiosis, et munditiem de Officio divinoagevalde cordi haberent. Item non putabat ab usitato bat in quo persolvendo recto more ,hscc</rndum. Pro monxalxum eatcnus confessam perreqimine censebat cavendum ne
coenobia monialmm forent vicarii, neve auctontasubessent utraque enim re pnoribus

darent, et opera et intenregem nostrura Philippum, cujus

tione

Jtuo

cam Deus ad tam (tanta namque diabolus

collapsurum penitus
se
et intelligere

felicera

exitum conduxerat

versutia negotinra hoc conipsum ei adhibuisset, cu<serat, ut, nisi rex manum coraraendaremus, nosfuisset),

nemo

potest,

nisi qui

labores a

iri, ac locum dan tem priorissarum tabefactatum Idem sentiebat de multis atiis incommodis. numero. momalium intra unius dofnus claustra deveh usu urgebat etiam ut accuratissimx Tum neunquamcum conconficerentur reguLv v. g.

mmw

Carmelitai
P.xcalcHUoi

nobis toleratos noverit.

Cotnplutxm
oivnenl.

-/i>/ latius evolvamus oportet. qil Hcec aliquanto Februamad P.Joannesde las Cuevas halendis cKnobia omma Carmelitarum ExcalceatorumcaptMum quibus ad encyclicas,
litteras misit

fessariis aut

cujuscumque Ordnus rchgiosis, ne;

inchoandum o^sPrtO' Compluti die iii Martii veniendijus haberent, con res cvterosque qui eo prxterea, tum uttn untversis vocabat. Imperavit

colloqueCarmelitis Excalceatis, moniales atque ut idem rentur aliter quam facie cooperta nisi ob statueretur de aliis generatimcolloquns, valde propinquam, personaconsanguinitatem aliasve graves rationes exceptxo

dum

rum digmtatem
914

faciendavideretur.

,ln<flri

regu

tam

a Deo ehcem funderenturpreces ad obtinendum ut quoque capituli successum, tum ******> ventibus Ksvi'*r><><"" venuuuz Complutummttteretur -

woriL quam

r*^*%^
|

Demum, quoad

ctaustri leges,commendabat

Ut

dignum de constitutiombus in
venisset.

secontutit Dein Comptutum ipse Roca et Dona, donec PP Gratiano, Mariano, Tomus vii Octobris, Pars Prior.

^ O^tUuHon^ ^SffiS
,,,W/?*w rnentemcu^m

^f^'

utcum

Gratianoutvideret num aut ad o^um monialibus liceat ingredi ecclestam quod monasterti accederc, excejHis tantum no r versumjudicabat v./andum, nprsum luaicauai vtiuiii*wi ,. versumj* altQuando ^nevias id aUquando necess itas uhl /i vts ssas laudabat p exige / Toletanam

V^^^J^^l
.

^''^'ZZno. ,

^^

/*- ., marchionatum MOtiaejaren e 9 ues S. Jtoeofc. Lutfowci de AfenAwo,

Seus
x

moniaUbus, qnod
ostium per
,

Decembns 15,2 edtium,

et.am ir ex monaster.c ,n

' ^possit
P

in

s collegtattsvo

cill" : P Michael Sec P Marix de Mercede

-

ecclesmm 8aTUm monialium

,

.Ub.ribus ad
olct acccssus

M^^ZSstraendnm sed **Ur

*J*
v

**^ \

e eqne itidem hcere mo, etaam monaat, e K redi e janna patere soiei ulteriorem jauuam, que
ed rotam ribn, venientibusvel coUoquio deetinete,

tere
,

T?mZZ*
lumen Coram
his

Atmonacid, e*

O^ne
rttu

terti.rii,

clanden am

SSS2
sseculanbu,, exti.i

Spirttum ^^SmmiVPm 2S tlmni ZiTpalrZZ^rZnl S*.

Sacrifido

M
;

^^

nZarius

omnibus eadem illa dte separattonts apostolicus actum

:

Zminabam

InMmoprolulgavit subscmpserunt. tesles nomina sua pr.vside iterum Cuevasio, posl m,nti die

cui tpse detn et quos

modo

Sanctunt,

ss=s=

pro tempore quo

(om

/z>
.

, um me

^sssiss: ^^
mw

jus ,,,,

n*uP. Amorosius ^. Amorosi An<on ,. s aJesu, _ JesuMaria seu Dona, Antonius fl 7 laus a Gabriel ab AssumpHone; Joannes a Cruce et
.

=,:-..';
o.iiifucordi-

;i:r;'
omm&HS
safietltia C)US

provincialis deniqueP. F , r^m \An~rJi nu/p erat l qiuv eruc qiuuti^ dies Dominica, sorV?' 917 Die v Martn, *x .... ^Utn nri SS Ju&U et Pat aad RS. Justi supplicatio

nieronymus

"""

^nus

rr, lfflc rraac

..

j, e r fcer..

lemnis
storis

instituta

apomjia

915 //* C G

p r*g.

nanrfb

a<* P-

pnmarn c academia,magistratus cxtepque atque obviam processit abbas inlerfuere,

tatis viri

ecclesiam; cui

E marchio de Mondejar, ^

Gratianwn
icribit.

Ibi P GraUanus pro ctn capUuto canomcorum. Anlonius a Jesu rilu eslivo ,-,u ''''' et P !S:J Mtss<e Sacrificium. Terass,v ow / Sanctissimum oblulit Ml

w<

cantatu xn wde ccenobtt torevero pomeridiano, V vesperisS. Cyrtllt HterosoCarmelUani primis sequentem reHaTcu^ts/estivitas in diem
carreoat, curreba,

^HoTe Jiguisse, pnonssae

evceptis

probatas muttaque p> Amsfl ex omni parte

,

om tantum^s
Segoviensis,

lsabetlx a S. Dominico,

^fJlllaexceptione
P. 0ral.ao

laudamt atque

***
-

dereSanctx tadverswnesac postulata primi

Quod wroacer&ws.mum acc erant anidebuit, omnium pessimx

Z!Z

tlteses

magno cum de sacra theologta doetorum corona

**nas^

ipsa Sunt ea taha, scmbebat S. Josepln Abutensis. abessetqnra ibiadnoi-

una quotulf Mssa, p e ut perpetuis temporibus unaper singutas hebdo.nacesttem conlinZvet ZTports flagetlatio pro rege convenltbus tatme nue familia in universts Excalceatorum Deo utriusque sexus

hortante P.

^issar-to^^t^

^T^me.

ut Biadmitterentur, nihil viveretur Bxterrcor raonasterii Lncarnationis hujua faoiat; ao fcre tota videndo quid caoodamion

offerretur.

reiculpainconfeBsarioresidet, viro concedendum omn.bus dem, at uimifl proclivi ad obtinerent, Petitionem suo quem ut

bono

illo

qui-

usgue xm 918 Exinde addiem ordinandts consttlutiontbus imvensafuitopera negotns expeden eTguauJr prLerea dtes atiis lempore P. Joamesae disinsumpti. Quo etiam

^mm^s
lnnnn

^0/0

capiiuJumjiM

caruium usum
libello

video quautum domus dera mcerore conticior, dum l.cet opet quam difficulter, iUa de rectodetiexerit

inseruerunt. Vide

qualifl ea sit

vita!L 4 ui-

tsZJprosuocommtssartt.

lc^e^p1Za
veteret

^^
J";Z

erebtnasad

ad pristinum timis referta monialibus, a P. Provinoiali Angelopostulastatum. Qnin etiam qua3 tenui sunt valeverunt ut inter ipsas qnaedam, cellis suis servare postudme, aliquid ciborum in
siut

revocanda sit

idque

bonum
licentiaj

mirer ratione postulaverunt ut non concessisse. Ecquara vero Patrem ipsis lta jfetitricera fu.sse putasi
tali

hujusinodi

Tandem neque tllud hoc Man P. Angeto iZertre possum, qttod refert Ub. m,cap- rt, lique (Vit. Annx a Jesu, JJ^ deputatos Veasum /reL fiagttatu K a S nem a Jesu et Dtdacum congregato^um t umnomine r
t

toco

nimirum sensim

sensu tota labat disciplma. ordinationes quibns Quapropter necesse est ut ne prselati cu.quam cuprohibebitur, prout petii,
sine

Excalceatorum Complutt

^f J;2

perraittant, cum fuaviB rei possessiouem pondere oonscribantur, ita ut nulla moverborum sed quantumlibet iufirma, ab iis eximi queat;
nialis

quodam

PrenlVen.A solemnes gratias lausira idqtte intra monasterti industrix Botnani succ es sun ^ optimum ilineris ttaut s Annm sux adscrtbebat ,
potisstmum
ae audtta
tibi

fttertt

oum

dtceret

Cbmpluii

multa enim iis fuerit necesse apud nos suppeditari solet quanet magna Hxc Sancta. tum valetudo monialium requirit. uti dixi, prxparationes 916 Post has aliasque, m.
relinquere quidquid
caritate
:

curet valetudinarii

praefecta noctu apud a?grotas

; babes, egouumeu V, remm vocaut, sed Annse a Jesu fundatricem HVJ. cap. -*y (tota., ,m laus est attribuenda (ibid., V;. .,.

tautum

^^5* ^emjl
oi(l( captt ;
( ,

mm

Zal,

initium capitulo datum die p Joannes de las Cuevas,

:

m Martn.Prxsidebat
commissanus aposto

separattont Alque h*c de illo ^' Chronico proLtus tn q uod a rncdtcatas^l et x), summalim Jam exitu Imtabunda Sancta
;

*>*

^f
^

'

, ,

/,

l ^
_

oJ

cujus

ccenobiorum Carmeli licus intererant omnium suoquisque socio, caeteReformatiprcvsidescum tunc dexn coueyw Complutensi riqueomnes qui in collegio w. rique omnes tanquam tesCarmetitx Excalceati; atque tanquames gebant Pa(ri6us assidebant nuinnue viri dianitate n.ewz... /,c.,Vf/>7i/tM/ quinque vin dxgnxtate

omues in paoe sumus.tam serv.endo Nemo uobis inDomino uostro

est.

sororesmeffi.cum Quapropter, fratres et iiuub j-oratmne^pseexaudier,miusM ipse exaudient, >uo t sunt orationes p orat 10 neB qui rel huJUB contenaue. tesi

^^^t '^
a

L
ent
tra9

r:

.-;

testes oculati, quae nobis quibus laboribus et inquietudinibus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. id eum examore contulerit beneficia, et a

nos
liberarit
:

310
*wi.ik
j)

eos vero qui post

venturi sunt (cura omnia

jam

Dei rogassera, meamque ipse necessitatem considerasset, lam libenter id praestitit ut obstupuerira unde toto eo tempore quo Toleti
:

complanata et composita inveniant) ex amore Dominiobsecro ut nihil quod ad perfectionem ullatepropter nus faciat, intercidere patiantur ne quando nobis quod de Ordinibus nonnullis eos dicatur de
;

hacsi (quod certe satis fuit

sario usa

dinturnum) eo confesde animae rebns cum ipso contuli, idque omni quo poteram candore et siinplicitate, pront semper facere mihi raoris eet. Tantum porro

sum

et

dicitur,
esse.

nempe sola eorura principia laudabilia Nos modo incipimua ipsi vero dent opernm
:

is

mihi profuit, ut statim ac

cum

illo

contuli. timo-

Consideut semper de bono in melius proficiant. rebus minimis et minutissimis forarent diabolum

relinquere inceperint. Alia fut verura fatear) praeterea mihi fuitcum illoagendi cauaa, quam hoc
res

me

loco non expedit corameinorare. At de facto maxi-

men
/,

aperturam facere qua deinde maximte se insinuent et ne umquam dicant Nihil hoc est, extrema heec sunt. Nam omnia, carissimae, mag-num quid sunt, si impedimento sint ne ulterius procedatur. Per Domini amorem vos ro<ro, recordemini quam cito omnia prsetereant, qnalemque
et
: :

mara mihi utilitatem attulit nara Sacrae scripturae testimoniis securam me reddebat; quae certe ratio
:

nobis Dominusgratiam fecerit

adhuncnosOrdinem

mihi maxirae expedit, cura nirairum certa sum eos qui mihi illa depromunt, ex se etiara doctos esse et multa nosse, uti de illo viro ccrta eram, accedente praesertim vitaejus bona. 921 Litteras porro has mihi scripsit Soria, ubi
tura

S.

Tercsiam
ilU)t-

Sonam
ta,,

vocando, quantaque eum maneat poeua qui aliquam relaxationera invehere incipiet. Sed vestros in stirpem et propaginem e qua descendiraus (Sanctorum,

quidem ipse versabatur in iisautera scribebat mulierem quaradara nobilem, cujus ipse illicCon:

inquam, illorura Prophetarum) oculos semper conSanctos qui jicite. Quara multos in ccelo habemus

fessiones excipiebat, secura de quodara monialibus nostris caeuobio fundando locutam esse, sibique

habitum hunc gestarunt Et sancta quadam praeB sumptione contidamus fore nos aliquando per Dei gratiam et auxiliura tales quales ipsi sunt modo.
!

hoc non incongruum videri ei vero dixisse se rem mecum haud difficulter transacturum quamobrem
;
:

Certamen modico durabit tempore, carissimae; finis autem eeternus est. Relinquamus ergo illa quae in ad finem seipsis nihil sunt; ea vero sectemur quae illum nos conducant, quo mag-is eum diligamus
eiqueserviamusqui
rus est.
in

ad fundationcm inchoandam conferrem, E nec, secus sentiendo, sese apud illam confunderem: itaque, si id conveniens et congruum censerem,
illuc

me

certiorem se per litteras redderem

ac

tum

se

me
:

Araen. Amen. Deo

perpetuas teternitates victugratias. Similiter suum

evocaturum. Equidem maximopere gavisa sum nam (ut omittara fuudationem illam expedire mihi visam) summopere desiderabam nonnulla negotia

in epistola ac monialium suarum gaudium pandit Gratianum scripta diebus xxiii et xxiv MaradP. quampost qualuor dies setii (tom. II, epist. 40), Antoniwn Gaitan, nihil con cula fuit epistola ad epist. tinens quod nobis usui esse possit [tom. 111, Wj.Denique adfinem Maji, verisimititer die xxix, qux erat feria secunda (toyn. IV, epist. 30), Soriam profecta fuit ad novumillic constituendum ccenobium cum jam die iv Maji initium datum virorum, ut narfuisset Vattisoleti novo ccenobio Chronicon (lib. v, cap. xin), et die i Junii pro;

ad animam raeam spectantia cum eo communicare eumque coram videre quia, ob mgentera qucm mihi atiulerat fructum, insignem erga eum amorem conceperam. e 922 Huic autem fundatrici nomen erat Beatrix J M umonrta de Beaumont y Navarra (quod a Navarrse regibus frmum, genus ducat), D. Erancisci de Beaumont genere et
; fl

rat

xime sequenti inchoandum esset collegium Salmanticense, utidem Chronicon refert (ibid., cap. xvin). Igitur Soriam nos cum Sancta conferamus.

natalibus illustrissimi filia. Aliquot illa annis nnpta, opinullos conceperat liberos; casterum fortunis et Jam vero a multis annis secum bus abundabat. constatuerat quoddam monialium monasterium episcopoVedere. ltaque super hoc negotio cum "Virginis lasquezio tractavit; qui ei hujusOrdinis B. mcntionem fecit.quod illaaudiens, Excalceatarum

virginum XLVIII. Decimo quinto _ L imfm rvi suarum coenobio Sancta initium dat Soriae ; unde Abulam profec1
'

hanc rera adeo huc propendit ut quam citissirae voluerit. Est vero executioni per eum mandari muliercumprimis blauda,suavis moribus, generosa Dei famula. F austeritatis sectatrix, denique insignis raateriaHabebathoec Soriae domum bonara, bene Hanc se nobis daturam satis commode sitam.

tam
(",.,>.

et

1 ^

JJ^J^ fundationem
I

.i

,\ iii

erant necessaria.

Addidit

praeterea

ta,

a monialibus primi coenobii a

eligitur.

quingentos aureos annuos, computatos. MEpiscopus vero templum se daturum promi- atewroum-

ad numraum vigesimum

se fundati in priorissam

bonum et omni ex parte concameratum, pertmens, quod, adad parceciam quamdam vicinam
sit,"valde dito

^e*

quodam ambulacro et veatibulo,satis utile nobis autem id facere poesse poterat. Non incoramode
tuit,

AlpllOMU*
rtlaiqiuz,

Otomontit
fiicoput,

cum versarer, inquit Sancta capite xxx, X in ea quam dixi fundatione perficienda, episcopi sunt. Nomen huic Oxomensis litterre mihi redditie dum in priraana ecdoctor Velasquez, cum quo,
T.alentia3
erat, aliquos clesiaToleti canonicusetcathedraticus sentiens, comraunicare de animae tiraores in meipsa virura doctum meae negotiis procuravi, quod eum nossem adeoque eximium Dei famulum esse
et
; ;

esset de reditibus prospectum, multte in vicinia redes sacrae sint unde et aliae satis orania suis ipsam parceciam alteri adnexuit. Haec quas ego raox cum litteris mihi signiticavit,

quodtemplo vix

ipse in

tum aderat, coramuniP. Provinciali, qui Palentiae placuit ut ut et omnibus amicis nostris, cui, cavi certum ac proprium tabellarium rescribe:

illi

per

reeumiraportunisprecibus rogavi ut aniime meae raihique confitenti operara daret

^u, ^.JZZ^
^ixi causara

gimen Lciperet Is autem, quamvis

Palentma rem ut me venirent accersitum nam confecta erat. Ego vero summo fundatio jam tura Rnm o. audio idque ob eam quam propterea e eV0 care mo"^erg^ se
:

variis negotiis distmeretur,

cum

niales, quas illuc

^J^J^^^ ^
mecum
P

uni versirn

DES. TBEBSIAVIBGINB.
3^0
#

orp

Rftntera

(illa

namque matrona
et e
u.

po-

cuummihhndeturipsamcumsociissuisadvemsse
SoriamnJunii, postridie nimirum
versione
octavee Cor- Oxomt,
,

p .

V. D.

orh-.Qiinalaica nec

nonsocamea

Martinezn, qui uiiuro, uoris Christi. A otro dia per latinam postridie D voces hispanicas
expressit,
cessit

emm

nequaquam

est

recedendum

sicut re:

J'?" nccorsenda*. stinatioue, ud nos ^ '* wlle me duos Jbxca oppoituue; quia scripseram
ceatos Patres Ce
Sancta igitur

D
alli

oimos
de
la

Boucher, dum hanc phrasin Otro dia corao a Las cinco Misa y llegainos a Soria
ita

mecum adducere. N.co.aum 9MSumpsiergo mecum P.F.

ut,

,*m

rumP.

Nico-

Maria

Geoua ormu magnae discretioms virum,

luo Doria

otm katrumre,i g ,osum U

,

dem 1 m.h. plusquam quadragesimun,, habe t nicdm prssens tot annos detur saltem in brev.mo tem .ssumpsit rerum est ex quo eum ss u feoit ^ogrese m, virtut.bu,
,

^"-^" *
,
.

nous arnvames nousentendiinesencorc la messe.ct du soir cum (amcn ipse heu.es & Sorie sur les cinq dia diooerat Le lendemain ut paulo ante pro otro voce encore, quam hispamco alli nihil dicam de
;

tarde,

gallice

redduht

Un

autre jour

(i

pore

M>

J*

Sed bonum virum ad hanc inferendam duplex adegit ni n verbis Teresianis error geographicus, quo sub ratio AUera est ipse duxit urdem Burqx nomine intelligendum CastelLv caput, sede episcopahab Burqos vetens
e
ib.)

substituit.

* ceatorum B
h

^52? ^ S
C

ui

:,

dm

uti

d.ctum

eat)

in

Ordine
id

antiQuissimisecclesiaetemporibusi arch%episcopali dum xnterxm Sanveroab anno IbUinsignitam quod vulgari HispaOxomx, cta aait de Burgo Osma appellatur et norum idiomate el Bur ff o de
;

nonusque

adeo curabani. Ideo

vero

Sermisit,
Ta.J

ut talis niini Madr u discretionis est, ut, cum vero prudentei convcntu ageret, tara

^^^SS^et m
Cal
s.se

Oxomam, aMaunspene m auod ipsum oppidum magmtudme multum susolitudinem redactum, ar% consuevepersxpe verat ut adeo ibi
.

eum

fuHebus

Ut aliorum neff .tiorum nec de nostn iUuc venisse arbitrarentur, eum intelligere possent. Unde

tractandorum causa

lintepiscopiOxomenses,pr uninterr^*r^ BaudrandinLexicogeographicol hihppiFercet Altera rutw ob q rani a se aucto et emendato. est ipsius S. le.es.* D. Boucher haltucinatur
,

agere

mWmevexarunt,sedquietum
n convcntu
.

essesiverunt.

Semu

ipsa mvicem litteras8cribebamus(eramenimtunc erat, iis qu* opus Abulensi), et dc

invil eni

sphatma,dequonuncdicam. narrantem audivt Nempe, ut ipsam modo ingressa fuit dce n Junii. Pergit mus,Soriam

alqui inde

6e-

riam
fur

iiviki-

mlL
tur

patebit erat Hinc l.quido ei consolation. versaroOrdo noster qu-antatnnc in necessitate

O ertioree

reddebaraus

hoc naraque per-

bonorum, siquidem mei (virorum Toto illo terapore tanta haberetur ratio. defectul discretionem perspexi unde ilUuBperfeotionem et Doest quos ex hoc Ordine in Je nume.o illornra fac.o. Ipse ergo plurirai miuo plurimura diligo et iaicus nos coraitat. sunt
:

uti

dioitur,

prospiciense quadam veroita Sanctus episcopus, dum illac transiremus, nos sua doraus suie fenestra, facto nonmedioestbencdictionediffnatus quo me bencdict.o a prauato et sancto ; nam orite r recreavit permagni fecienda est. Matrona
:
:

viro proficiscens

et socius ejus Frater

Ju

com...&.

secundum auctorem Chromoi nomen erat Blisxu* a matre Dei: <Kb. v, cap. ii conutabantur nomina monialinm qu* Sanctam comdes ejuserant Cxtem videsis apud Rtberam.
fratm
laico,
,

qui erat locus adventum nostrum praestulabatnr, erat Quo autem constituendum quo monasteriura modo, vix ulla apparebat fn illam ingrederemur bominum aderat turba.Nec^e ratick namingens nam quocumque imus, tanta vero novum hoc erat (quod rauudus novitatnra semper adest multitudo tegenisi velis faciem
:

auteni

illa,

fundatrix nostra, ad

domus

sua3

januam

sacerdos, a Beatnce de hi Franciscus de Cetina, ve/uculo submissus necnon atter Beaumont cum
;

Bitoupidusetcuriosus) ut, rubore reraus, maxirao suffuudereraur

velis
tecta3

sed
id
>

cum
est

eumus,

tolerabile

utcumque

quidam administer, sacerdos, nomine Chacon, et Oxomensi; demum deputati ambo ab episcopo

Paraverat

C Petrus de Ribera, pnebendartus Patenttnx ecctepra-sule Palentino, six ab Atvaro Mcndozw,

Sat.sergo, inquit Sanctse proficiscentiadjunctus. et molestiam sum exig-uura in via hac laborem illa nos evocandas a ubpassa quem euim episcopus ad nos babu.t, et Batis laute comraodeque
:

dicendum erat uam ten narat, in quo Sacrum quoddam add! quodnobis episcopns datnrus erat, qua, Unde etiam postera die, debcbat ambulacrum. Sacrum mice BliSBBi recolebatur,
:

illa

beue adoicapax atrium, ipsuraque

festuraS. P.N.

opus lebratura est. Orania quibus

nabebamu^.

mina

illa

qnam

abundantissirae

miserat,

proqua poterat, ubique de bouis nobis diversoriis procurabat. Cum enim Oxomensera dioecespicere erga episeopum sim intrassemus, populus, pro suo ejus invitatu eo venire, optiaffectu, ubi audivit nos me nos excepit, Tempus quoque satis serenum erat
et diajta?

Bobfeque euralocuminhabitandum m bu usquedum tamdiu recollect egimus, Traushguratioii.s festura Ulud pararetur, quod ante

*^>"^ ^

P^**^

..

Domini nerfectum non

:

fuit.

ubi

'<

'

viarum non adeo longie ; unde parum in sensimus. Aug-audii Lacoe v ia laborie, bacce via laborifl, sed gaudi, multum omnes de episcopi . 4 Ulr;ilo vTUiiu .juotu v"w j--^~.. diens enim am bene pasuim iutra me lietabar. sui sauctitate loquerentur, valde

constans unde omnes biographiejus, Anlomo.concluserunteajn^ P. Frederico a S. die no .. ^am advenisse riam aoioemsse kcMoniad!e x <,,*^-~Ua tu> quarue posi occuuuu* Chronici ( auetorCk,^ {Ub. asserit

^UkSZim. ^^"JSrtuStor Mera ^ nonferia sexta, ut

cap.

j:

t^

poiifiiioitin

ln

Burgum

vero feria quarta pridie octavse Venera:

bilis

Saoramenti devenimus

feria veroquinta, qua

ipsa ag-ebatur octava,

Sacram Communionem ibi ibidemque prandimus, quod ea vespera sumpsimus; in templo Soriara pervenire n&u posseraus. Noctem

K, num. 8) clcmm anno 1581, * mcaUAet Paschate ineidente mdxem P ouaata dies Junn fuit Domimca tii,
Pentecoslen. CerUssunum autem cum Junii a multis retro sseeulis
est

<

apua u

quodam trausegimus, quod

;

alind tunc diversorium male uobis lll.c cessit. Ponon suppeteret nec vero cum Sacrihc.um Mis^ae ibidera audiasemufl,
stridie,

lum apud Latinos

uti docet

eultui S.

EUsm

devcmmus. hora cireiter quinta vespertiua Soriam narratione omnino perspi926 Exhac S.Teresiaa

Baronius in annotaton^ clam, b Martyrologium Romanum ac 'f^ hela r in suo de *.' ster pluribus oslendit {tom II Junii, pag. <* Commentario

P^

^^

..
|

//

'

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A neque
ullus OrcUnis Carmeli Generatis, id quocl suspicari quis posset, diem 111 Junii reciforle In libro lando S. EUscei Oflicio assignasse scilur. inspecto, inquit P. Fredericus (lib n, cap. a me 1544cum \.\m.\ wiiw-, ..~ r . xxxix in nota), impresso Venetids anno Ordinalis, in quo quain accuratissime omnia
titulo

21
tln

Officia Ln

Ordine uoatro celebranda eorumque caeminutatim indigitantur, dies xiv Juuii remoiii
ritu

931 Ego vero id pati minime poteram, quod mihi Ecclesia Dei perutilia futurus vidcretur; unde ihi Ecrlesi perutfiis vidcretur eum ego statum illi optabam quem modo habet tametsi, quo die episcopale munus ei delatum est (namstatim id ipsemihi significari jus.*it), raagnam il)tra me turbationem et inquietudinem sensi, quod gravissimum ei onus impositum viderem nec me positum coraponere aut quietare poteram quaraobrem iu
;

lORB

V.

D M

eoneuia ii'>i a pto epncopo

dupliei

S.

Elisseo

adscribitur;

eamdcmque
et in

chorum
Majestas
apparet.

abii,

eum

Doraino commendatura. lbi

me

diem constanter perhihent omnia Kaleudaria Maria Breviaria oitataa P. Daniele a Virgine
Speculo Carmelitano.
Ju
iii

statim serenavit, ipsum servitio suo perutilera fore asserens; quod ila esse satis jam
illius

/unii

929

Qnamobrem,
:

att

sapiens auctor, asserere

li-

alios prajterea

1581 adil

cetSanctam noatram hic perquemdamerrorem Lapsam fuisse neque ipsa niese httioce propesitioni quasi parum reverenti refragabitnr;quandoquidem
multis librorum suorum locis profitetur
ut in
fieri

ita ut dixi ex oculo laboret et graves morbo.s habeat (ut tacesm labores ejus ordinarios), quater per hebdomadain

Quamvis

jejunat aliasque austeritates subit

cibus

illiua

sim-

plex

est,

ac nullas habet delioias.

Suam

dicecesim

posse

visitat pedes;

anuorum

dierumque indicatioue
ridiouli sint

erraverit.

ferunt,

quod famuli ejus et comites vix deque ea re mecum subinde conquesti sunt.

depatet quam
nonnnlli, qui,

audentiores oritici
historiis

lllos porro oportet pios esse et virtutibus iosistere,

impingunt iu circurastantiam aliquam dubiam, acuta deridentque falce qnidquul est faotorum resecant. tanquam nugivenduin. Noune verum est bistorioum

dum inSanotorum

aut

illius familiam deserere. Magni momenti negotia per provisore9 suos ut peragantur, vix susti-

n^t; imo credo eura ne ulla quidem ipsis committere, sed ipsemetea facere et exequi vult.

non posse qui anno 1681 dies mv Junii in B sabbatum octavae Corporis Ghristi proxiinum inciannumerari, dissetv Ergo eant isti, uivelint stultis sint, odem illo anno inonasteriura pos ac negeut,
intelligi
.si
t

,,,, ui

931 Biennio primo tam gravibus ibidem falsarum delationum exagitatus est persecutionibus,

incipti

utnon possem non obstupescere

quia in justitia

Soriffl a S.

Teresia fuisse erectum.

Huic ego

senten-

tise

P. Frederici subscribendum, atque a cseteris non tam accurate S. Matris biographis, qui rem examinarv.ii, merito recedendum mihi fudicavi, equidem Si emm allerutro loco Sancta erravit, fuisse ut in nocum P. Frederico credo pronius
tanclo S. Elissei festo,

adminitranda mire integer et sincerus est. lllse vero jara paulatim cessabant, et, quamvis delatores ad aulara et ad eos per quos ei malum machinari
se et nocere posse sperabant, se contulerint,

qnia

tamen jam
cesim
ipse
facit,

virtus et

bonura quod per totam diceinnotuere, hinc nihil omnino possunt

tranquillitate

autem tanta cum animi

omncs

quam

in

notandis hebdo-

madse feriis et octava Corporis Chri&ti die, memoria laberetur.Et fieri interim quoque potuit ut
Junii, qusevn Kalendariis Romano et CareiMissa. melitano vacat,dicta fuerit votiva S.Elis c quasdam 9 n .\,i narrationem porro S. Teresim Chronici adpmgit ciroumstantias nescio
die
dieitro
ti

eas pertulit ut adversarios suos confusione repleverit,

benefaciendo illis quos sibi malum machinari nosset. Quanturavis raulta ei negotia curauda siut,

lii

semper tamen aliquod tempus

illis

suffurari satagit,

A>i-

quo* orationi incumbat. Videor absorberi et extra metara ferri, dum aliqua de sancto eo viro bona refero.

auctor

undchaustas; quse ostendunt hinc Sonetsa erga benefaciores et amicos blandis&imam omUatem
\

Et certe adhuc valde pauca dixi sed ut quisuam fundatiouis Soriensis couventus
;

sciatur
,

a SS.

illinc

magnamejus apud Sorienses et prxapue apud Omomensem episcopum SBStimaHonem ve:

Trinitate

cognominati, primus

auctor exstiterit,

rum

dishas, utpote minutiores, absque historise

iri.
:

pendio arbitrorposse a me ctxverba exscnbere pergo

Ergo San-

IUa igitur die [nimi-

rum

festo
;.

Transfigurationis Domini) primum Sacrificium in templo illo nostro (ab episcopo

utque quffl in eo nlquando vivent moniales couoeae lationem sentiant, inanem operam uon sumpsi vero quemodo ibi ngunt, id plane norunt. Quamnon dederit, dedit vis autem ipse r< ditum aunuum fuit qui (uti relatum est) tamcn templum et ipse matronam illam ad hoc opus faciendum induxit
: ; :

soleranitate concesso) celebratum est, magna cum hominum confluxu quidam Societatis Jesu saet 13urin Bur1 cerdos conoionem hahuit ; quod episcopus C io Julio acl celebrandum guin concessisset {mense
:

denique,

virsicuti dixi, vir est excellentis pietatis,

p
Baefundationt

tutis et austeritatis.

^r^

titomJII,epist.M)i Synodum, prout SanctascribU

nullum enim diem aut horam

laboret et operetur,

elabi siuit

quo uon

letudine et unius oculi usu

tametsi non bona uteus vatum destitutus. Certe

To i etano> facultatcm impetrarei fundandi m epistola in urbe Madrito ccenobii, uti liquet ex ad ipsum directa die xvi Junii (tom. hunc finem

Sonensi: 983 Eactenus Sancta de fundatione d um operam dabat, simul conata perficiendiV archiepiscou( a Cardmall Quir oga,

scnpsuuie x^
tate conformis csset.
sese propterea
uiB
affligi

Unde dicebat mihi uon magis

quam

ai illa

jegritudo obtigisset, nec

si

sibi

cuipiam e vicividen grave

futurum,

et altcrius
Be

lumeu

oculi

Domiuus

eripe-

--- ~* /"* v v ; necnon quas modo cUabamepxstohs guoquc in u.s de la Penadtejia Julu data in alia ad Dionysium W),denobilividua llelenade Quiriom II. epist. gu* ,amab archiprxsulis consanguinea,
roga,

dicebat in

eremum quamdam

anno

1007

Lr CarmeUtanas ExcaUeatas

coop-

tuerat ,imul

omnia deserere

et intra

sohtudinem

resxanse

quauidam sese abderc.

'

DE
kUCTOM V. D. M.

TERESIA VIRGINE.
quo nuntio
A.lvenitilla
:

mafnam
eodem obviam

cepi totitiam et voluptatera. die ad l.oram octavam vesper-

SZiiscriplam ad P-Gral Ladepistolam die slolarwn com-

"'"" '"''"'

") "ZZ

ad januam egresaue, descentinam etro Cui rogant. qu,s essem dentem e curru salutavi. faciem velo opertara, utque (quippe ut habebat r V4 n hnt ttp ilhi non ne-noveratA
ei
'

a Serna y SanD. Peb * iolhcnicare dignalus est la lgnoro br. Carolide ca rii olim civitaUs ^feZem.cusarchivis quidpost S el SS. IgnatU

nurmel ou*

^~ ^^,U^.

mei

.... i-- =-. ubi solus eum sola fui, rog-avi deret Deinde vero silentium qno me meum uomen sibi vellet

esset oblita

neu m=.>

ouid

bM

dolorem simul et admtnrofitentem exceperat ac

"XLa?pslolas

Reapondit illa : Paurationem mihi ineusserat. qnia duffi res m.h, ob ocnlos fui, lulum turbata prapos.t.s vel te ab Ordinis tu . versabautur
:

punitum

esse, vel

Deum

voluisse laborum

>n

illa

fundatione toleratorum

pnemium m.h.

tn-

vigdum
luta,

ab:0

"S
,,,,

diesa Porro ma> paud

rfie

F i&ZZtt^?-ZSZ J^ TLnn m) ris24* sssxz

deR.be* AugusU eumPetro Ven.AnnaaS.Bartholomxo et
B
iretoamobio suo

excedendum Soria /"

/( * J*P^pranomi-

XV i

Equidem recreatus bu ere te huc adducendo. me voluntate, fassus sum verura hac Sanct* erga loco dixcr.it; sed alteram rera esse id ouod priore volui.se. Tum dixit m.h. qnanto certe Deum non mca duratura esset; ac dnwterapore poenitentia pnedicen. fore ut absomnlanter me reprehendit, rprmt:;t:;mTmeipnderet:satisenira.iq,,e e me mei pnderet sat.s en.ra l.quere l,a poenitentia, i : qm qui paratus essem pa tiendum paratns easem quam parum ad patiendum ua prorsus evenit e i prorsns even.t F Atquc ?am ,-arva tanti facerem. 8. Bartholomso, ipsadixit soci* snm Annma uti terapus quo m,h, meus significans

-----tamquam
xxx) cato
;

"^
Hxc

, ,

ei

labor esset duraturus.

7qZ^Z;:%am seep SM?iK^^T-SS ^heeua-J^^^r^Z', rn^c ^luanZoquendu^ IXLejus 5 Zc^ZZ^nea tf~*~Z~ :.X~ ^Jgfc *T2tZ&SZ~.-
Zldavis
'ejus

erat, corlxna apriorissa servanda

sebiseaoccasioneSacrahssinmmJesu %'nol 7) Matri porrexisse, ac tum Ckriii Corpus S. qux JaxZe expertum fuisse duo itla xx) referf. cap. xxxvn,,W lib. III, eTus>Ub. II, cap.

quipr<elereanarrat Anlonio a S. Josepho {tom.lll,

Yepesxus (hb.ncap. in quadam relahone

epist.

w Wa

alUdo , consuesse e patUdo in for-

Tapta.re rarius, pI interdum, sed proCarolo de Beaumont, celTnul Francisco C Narrat auctor Beatricis.

cum Blmrade

Mens^accederet,

chron,

ZZSsanguineo

loaia probabiliter

licet,

AuS. Teresiam, die xv.

ClZmcihuncvirumS.

TeresiaB

fmsse valde

in-

jenZobpecuniam
,

erat a Beatrice, cujus rpse

impensam; quinquenmo Zes, novo monasterio .stezxgrotantiapparmsseSanctamalqu quidem dubitavisti de men tanetadteisse Multum dicat Euangelium. e ed vide quemadmodum ate
:

Cgum Oxlmx ad sequenUs die, demtransegisse diem xvm Augush m ane, sumpta SS. EucharisUa m*
fuisse

Zti Soria egressam, attigtsse eim^peru^

et

Oxamatn sv

postnd*

projectam

autem de

xx Segoviam, quo pervemt d,e itvnere tta scmb, suo illo

arborem, fructusquc a fructibuB uosci Franasco considera ac tum quidem

:

me partos m mentem

Soriffiadtemplnm aliud concess.ssemus,

JP** -^
8 et
:

, i.

qwnao

erant.disposu.ssemus, nece olausnram necessaria quare

venisse

opem S. Funpiissime exegisse Arevali, et c vTtam hxc frequenterfuisse expertum; atque datricis informattombus pro omnia ab ipso deinde in testimomo confirSanctx canonizatione jurato autem de Ayanz, resasso Eleonora

virum mutatum, factas;eumquein alium ptane

quasdam prxdictiones

sibi

olim a Sancta

me

profic.sc. ad Abulensem conventum ores d intcnsos a^stivos ca inde per 4 uamprimura confic.endum e.at gressa sum : adhsec iter quod vero
fuit

Sua admodura
;

mecura estpr*beudar,u.s quidam ooncinnando Bomine qni in amhulacro nostro Imp.gram m.h. operam oon in omnibus rebns allis,

Profectus erat iraportunum Palentmus .R.bera

mata fuisse. verlegitimamauctoritatemmatrimonwquodcum consanguiJoanne de Beaumont, altero Beatnas 1581 Institutum anno neo, contraxerat, hoc ipso Misencordia Teresianum sub nomine Eteonorx a Beatrxx fecit post duos annos amplexa est. Idem in Pampetonense coznobmm, cujus de Beaumont,
fundationem opibus suis promoverat, ingressa Tres habemus sub .nomine Beatricis a Christo. Eleonoram a Misericordia epistolas S. Teresiae ad
{tom.
I, epist.

qu.a ^. r. 1 navavitmagnumquelahorem subnt; f^at.omsht confectisjam colan. a Jesu Maria, max.me nece,,ana ris.alio, ubi operailliusquam tautum e. Deu nob concesserat. Indc vero
erat,

Waeicndi

ut una cum tp Ordinis fauto.es possit accenser, INoie em illiufl Majestati comraendemus.

desiderium injecit ut

.s

mto

autem ut alius quis

cia

mea

44; tom. II, epist. 107

.

tom. IV,

etquo minorper
esse comperio.

m.h. ft e t nara adeo providus est ut mcl.u viam est strep.tus, eo

lueo satis i e bam quffi hic sustinu,,
.

mecum vcniret quam

,pse e

7"
,no

.ol<'""

prr

Burgum Oxomx

epist.n). 935 Audiendus

:

modo

\epesius,

. illa

j ingenue de

937 lncommodis
quEB inveniendo
,i.

Ui*"

seipso narrans Quando Saucta

Sorise versabatur,

perfunctus prioratu
pradatis

meo Zamorensi missus fui a meisRivosiam et Oxoma transiens audivi

;

ab episcopo, qui jam

Soria redierat

mibique erat

amicissimus, S. Matrem Soriensi fundationi cumbere ac brevi inde venturam esse Oxomam

m:

usque ut loca wn nceb mbat. Hinc s ffi pe in ea nos vetacnU m exscensionem nos facere oporteret, ingmentra velut in humeros ob tm

habueram commoda nam q> obtn erat, u^ adolescensqui viarum se dnccm Segoviamnosset,regiara *" T''",^
:

P*J^J

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

823
*octoi

assumepraecipitia sustollere. Si ulterius nos non conducebant quam quobamus,

quos
viae indices

usque ipsam aossent

cilior occurreret,

si

autem

via vel paulo diffi-

^Abuiam autem quando pervenit,carissimam suamS. Josephi domum reperit misere a/flictam. Neque enim tantum moniales, confessarii sui
9
\

mioraiuim
s.

in

Jouphl

iilico

uegotiis

domum

revocari diotitantes.

nos deserebanl, a suis se Ante vero

culpa, depristino pietatis ac religiosic observantise fcrvore multum remiserant, utijam alwidi-

?<"'"<

quam
fieret,

ad diversorium porveniremus (quod quando uesciebamus), vehementem solisaestum passi

eramus, quin etiam spe in praesentissimo periculo versati, ne currus ipse, eversia rotis, prolaberetur. Eg-osollicita et anxia imprimis eram ob illum qui
nos comitabatur nam, tametsi jam ante dixissent nos bona via incedere, necesse tamen nos erat viam emeusam remetiri, et eo unde veneramus, reverti. At ipse adeo in virtute erat radicatus ut numquam
:

ctum fuit et nunc iterum apparet e S. Matris ad P. Oratianum epistola, data xxvi Octobris {tom. II,epist. verum etiam, quoad res tempora\'.
,

illum stomachantem vidisse

certe aequabilitas mihi

me meminerim quce eum admirandi et Domiuum

;

carebant fsre eleemosynis atque obruebantur sereaiieno. Hasitix ob cuusas, fame cogente, ut lepide non diu post scribebat Sancta ad priorissam Hispalensem (tom. II, epist. 1UU), consilium capesserunt eligendse in priorissam Teresiee id quod facile, Maria a Christo prioratum sponte abdicante, Sancta vero senii ac valetudinis i>rastextu nequit quam reluctante, aprovinciali Grales,
;

laudaudi occasio
est virtus,
ibi

fuit.

Quippe ubi solida etradicata

tiano impetraverunt die

epist 82, not. 6)

Septembris (tom.

III,

ocea>iones peccaudi vix

quidquam

magno rerum suarum tempora-

possunt.

Ego vero Dominum laudabam, quod nos

Apo-

ptrvtnil,

e dilticili hac via educere dignatus esset. 938 Pridie ergo natalis 8. Uartholomaei
stoli

Segoviam ad
in
in

S.

Josephi appulimus

ubi mo-

nialcs uostrae

quod tamdiu
t.-t

via

metu et anxietate versabantur, moraremur quod enim via

: :

o perdifficilis esset, satis diu in ea liaesimus. Illa

perhumaniter nosexcepere nam numbeni&ne quam mihi Domiuus laboremaliquem ac pressuram

immittit, quin

cum

statim consolatione

rependat.

eoque amplius hic quievi. Ilaec autem fuudatio adco sine ullo prorsus labore pcracta est,
Octiduo
ut isquem jam
retuli, nihili fuciendussit
;

liam simid et spiritualium emolumento, uti in Ribera legere est (tib. iii, cap. v). ndxt. 941 Nimis longum foret cpistolas hoc tempore ionscriptassingitlatimevolri, e. Abul.ru Satis ergo sit aliqua ea iis, quomodojam fo ccepi, detibasse,ac de csetero ordinemearum chroK nologicum, quo juvetur qui eas legere cupiat, casse. Qi'i quidem ordo est talis mensis Octobrisdie a.ad Hieronymum Reynoso [tomlV, epist. 40) die xin ad Dionysium Ruiz de la Pena {tom. II, epist. 60) mensisOcto die i\ vel x ad Sancium Davila (tom. I,
.
,
,
i

quiarc-

vera nullius est momenti. Equidem valde contenta iude redii, quod oppidum id mihi videretur hujus-

modi,
ut

ut,

qua; Dei misericordia est, sperem

cjus inde sequatur
ibisit erectus
ille
j

l'ore

maguum nomini quod conventua ille

idsatis apparet.
Sit

uti

obsequium jam reipsa

et

tomIV,fragm.Z,sicut indicavi num. 881), die xxvi ad P. Gratianum [tom. II, epist. 12), die xxx ad Gasparem de Quiroga Cardinalem [tom III, epist. 2) mensis Novembris die vin ad Mai a S. Josepho (tom II, epist. 100), die xm ad Mar*
,

tinum de Salinas

[tom.

II.

epist.

>,,/,,
51), die xix

in

ternum benedictus

Joannem

gloriflcatus.
Abulam,

Amen.

ad PetrumdeCastro(tom.IV,epist.S), incerto die

de Ovatle (tom. II, epist.
[tom.
II,

939 Dehinc Sancta die iv Septembris pervenit invicum Vittacastin, unde litteras dedit ad p\

adeumdem

epist.Q), itemin^

ad ducissam Albanam

(tom.

IV,

epist.

L0),

die

rissam Hispalensem {tom. III, epist. 82), sequenti die Abulam usque itineratura ubi ipsam stolabatur P. Nicolaus Doria, paratus ad iter Romanum pro confirmandis Ordinis suis negogis Philippi voluntate suscipiendum. tiis Ipsa hac rerum serie, quin alia argumenta ad; \

xxvm ad Mariam
101), die xxix
;

a S. Josepho (tom.

II, epist.

ad P. Gratianum (tom. III, epist, (tom. mensis Decembris initio ad e ad eumdem (tom. IV, III epist. 32), die iv iterum fragm. 0), diexv ad Laurentium de Cepeda, de81)
epist. 43, die functi Laurentii filium tom. IV, xxix ad moniales Sorienses (tom. I, epist. 43). Huic forsan seriei accenseri quoque debet epistota datadiexxu Octobris ad Guyomaram Pai Talavera (tom II, epist. 89 tom. III, epist. 5) fcrat, id sed cum certam <mni notam prse se non non ausim. plane affirmare
,

ducere oporteat, satis refuiatur auctor Chronici, asserens Sanctam hoc iter per Palenliam fecisse, proindeque ad annum 1581 perperam referens C qiuv referenda erant adannum 1582, ut suo loco riptor quem sequitur patebit. Quinimo Fredericus,adventum S. Matris in suum AbuP. lense monasterium distulit ad finem usque Sept

tembriSi propter epistolam

quam autuma

fuisse xvin lisoteto Soriam a Sancta missam L581. Loquitur, ni fallor, de e\ Septembris Utomi pnmi, quam ad idem probandum allegat

XLIX.

Fredericus

habet xv, anno 1581 professione cuostenditur, quod inea agitur de atiud tempus differenda ob jusdam monialis in ninuam ejus adolescentiam atqux quarto mense pro/esswneag post monasterii fundationem de
:

n, cap \l), et quse diei notam xvm, Septembris. Verum hanc non seriptam haudquaquam foissevelmde
[tib.

nondum

poterat,

siquidem Concihum Irulen^

^
~ub

Carmelitarum Excalceatorum in Lusitaniam ingressus. Fundatio decimi sexti virginum Teresianarum monasterii, Granaeffecta. tse a Ven. Anna a Jesu

00

/mm? ingrediemur Vtn.Annf J Carmdo Reformato

,

num

(sess. xxv,

cap. xv) vult ante professionem

^^

inLusitaniama tqueetiam iniransita ut inchoatum

!

Prseierea integrum tirocinii annum exactum. Seplcn ipsa Sancta in epistolis quas dedit ix W)et ad Rieronymum Reynoso (tom. IV,epist.

zmSeptembrisadJDionysiumdelaPenaflomM,
eptst. 00)

qmnqueexus Carmetitarum Excalceatorum, et navigarc capermt diexx Vartiiin Guineam Ub. v, cap.^jh sedhiin mariperierunt(Chron. s ' ''''''
;

Februarii Ulyssipone fuerit die xix

camObtum

reduexpressis verbis afflrmat seSoruz

versart.

^;^;^"^^,- ;^n^m/n^ohlat

cem iam Abulx

gjjj^

^ delicet in pago Roderici, ac

DE
324
iCCTOM
V. U. M-

S.

TERESU VIRGINE.
Z arium Societatis

acOrdunix,GranatxetBurgis:e Reynoso ad Hieronymum ,? xV 7juliiscripsit A sa^a 5 /urf,canM^^o II epist 40),^ M anno 1582 /Iwwl

Q uibus

^"nso

asserenies facili

Jesu 8acerdotem,tametsi occulte, negotio hanc se ab archiepiscopo

Granatensis a Ven. Traensis ab ipsa S. Teresia,

:

^rTLunle
est

nm

**rt

^^
.

^onnlnc.o.Dehacquia

TeZntemporepr.cessU^
in

Annam, quo ducem sequar ipsam Etemm S. Teresia, hanc fundationem descripsit. fundationum suarum scribLe jussa historiam G>anaxstimarateomandatonon comprehendi nondum plane absoluta erat tensem,tumquia prwosuo Zquia hJnon a se prxsente (licet etiam de qua fiebat
consilio deditaque opera)
:

qux

comraenDe0 rem qua m affec . -> moniales reliquas etiam rog-ans illum darem, muui^ lumen dare dignaretur, quo diorarent ut nobis
uosissime

impe traturo8. * omnia hffiC ve it incerta duxi, uti Pater ille ad e0 huc pront tainetsi qu od
.

**,.,

^^
illius

sniceremus

num eam

fieri

expediret. Majestas certe

ded.t, utejusadnobis lumen videreraus uullara nobis aut coraminiculo liqmdo humanura tunc quidem moditatem aut favorem sed, quemadmodum rehqua hactenus
satis

clarum

cZsaleferen^absUnutt monasteriorum P^orumquorum fundatwmbus, nisi duorum

Viro-

sperandum monasteriainsoladedivinaejusprovidentia fiduoifl ipsum fnndandum: Domifundata erant, ita et hoc singularem ejus curam in se sumptunum namque magnumque ei in illo obsequium prae.stitum
;

rumipsa

At, cum fuerat pars magna. GraUanus defectum ZslLLcesserlt, P.

Sancta
,-

rura
iri

conditx a se domus prxcepit Annx a Jesu ut excellens hcec virgo tam historiam texeret quod executa est ut probe styloque pene Teresiano annecli soejus reliquis fundationibus scriptum id ego huic Comleat appendicisloco.Nectamen quia eTeresix calamo mentario inseram, non tam prwapua Granatse o non fluxit quam quia Anna Teresia. Priorem tamen narratioactrix fuit,non
:

virginum fundalumhistori*,cumea> reliquis desideraretur, suppleturus, tionibus una hxc

Communione

est, cum a Sacra Hoc porro mihi signiflcatum jamque tres elapsaehebdosurgerera
j

ex quo P. Visitator hiuc discesserat, procurans ut hfiBC res ad exitum conduomnimodis ea adeo dubia esset, tot ceretur Ego, tametsi

m ides

erant

dissuaderent, eam tamen tanetiam rationes eam eoipso tempons puncto demexequi decrevi, idque surgebam et sorori Beatnci a auo a Comraunione erat ostiaria et raecura ad CoramuS Michnele, qum
;
:

nis illius

adferam partem, qua dicitur quonwdo prolusent. Quod Sancta Granatensi fundalioni a me est, quomodo sciliautem porro referendum Teresia consulucrit, suppecet domui jam cceptx ditabitraihicastigatoriaepistola quam Sanctaad

Annam
Granatentem

hujus misit xxx Maji \b$l,id est quinto ab adventu labente jam in Granatensem civitatem

sigmficavi, dicens . Certis- E nionera accesserat, id Deum velle ut isthoc Granatense mo sime credas Joannem a fundetur quocirca Patrem n nasterinm advoca, ut ei tamquara confessarrc Cruceadme quidnam mihi Majestas ilhus siguihca. meo dicam Joanni a Cruce, qui meus erat rit. . Cum ergo P. suasit is ut Patn Viconfessarius, hoc aperniflsem, hic quampnraum ad Rev ut ^itatori id indicarem, quo hona illins cum venia et
:

Vestram

scriberet,

convemum

mense. inquitAnna, 91 Mandat mihi Vestra Reverentia, rationem suam ordiens et Gratianum altonar fuudationem quens, ut domus hujus Granatensis
;5

eodem ergo die id constituconsensu res fierct. Hoc tumest.-simuletiaraquidquidhuceratnecessnnum, omuiura Patrum etconprocuratura, magno sane cognito fundationem hanc ventus totms gaudio,
iara executioni J

describam;at,quiatam debili et imbecilli sum capimemoriam ut nesciam num te, tam exiguam habeo dicam tamen ea bene sim recordatura gestorum memorite occurrent. Mense nuper Octobri q ua3 anniMDLXXXVquartus ag-ebatur annus ex quo
:

mandandam.

P.

Didacus a

SS. Trinitate (qui vivat in pace)

cum

ageret, VeaV. Reverentise loco viceprovincialem conventum visitatum venit in qno jam a sensem muuere defuntrimestri aut quadrimestri praepositae satis male valebara. Cumque hoc in erara, et
;

Ve.tra e ad Scripsimus proiode d Rev. Teresiam a Jesu quatuor Sanctam Matrem nostram postulantes. quffi hancfuoab ea moniales e Castella ut ipaa eam ausp.cadationem ordirentur, nec uon eam oranimod.s connretur quod certi essemus a ergo operam ut P I Joaooes

j-mJ*

(/nanlur.

cieudara.

Uedimns
alio

Cruce

Sa

cum

quodam
is

ad moniales sumeret. Quapropter

religioso illuc ab.ret, secum conducendas necessaruv

et

Veaso Abulara ad
;

S,

cta

nobisstatu meP.Visitator vidisset, serioetstudiose cum agpre ccepit ut Granatam ad fundationem

a Jcsu contend.t trera nostrara Teresiara

atque

incboandam excurreremus, quod multi

viri

graves

matronse illam ab eo inet illustres ac locupletes peterent, notabilesque in illara eleemostantissime synas sponderent. Nihil autcm aliud (ut mihi quidem videbatur) erat quod illum ad credendum hos
nobis in aliquo opitulaturos impelleret, quam bona :ii:.. aa^c, a* .Mnnaritaa TTnHp pi t\\\\ hfp.c. nonnisi illins fides et sinceritas. Unde ei dixi haec

Vestram, quatun.8 inde nuntiura ad Rev. .llorum destinarunt.Qux ut litteras tio agebat, S. Matel nort oTspexit,inico postuiata concessit, mittendas liberara earum quas

man-

tamen

permittens. raonialium electionera

tera iUa
ri ra

duas

qumaenn.o a Christo, ,. a * ~* n Lrat npf non sororem Antoniam 1 munere Excalqu *

.11,

per

modum
;

assentationis et jactationis

ab

iis

dici

proinde eorum qu* sponderent, nihil omnino futurum imo nec loci archiepiscopnm (erat is Joannes

Spwitn Sancxo, qu ceatarum hahi^m

"^
;

^O^e^M^em^^M
prP

*""*"

^^
^

m ..

una
B.

fncrat

Mendez,infidisGranatensibusornatusanno\bn) facnltatemdaturura ut monasterium aliquod censnm non habens fundaretur, pmsertim quod illic
tot essent moniales quaa se vix sustentare eleemosynis possent, tum quod Granata esset destructa,

Jesu,

ltem qu* \*}f'

e veieran b
.

^
1
:
:

in d.ieiunt,

BeatricPra a
et

monialibus erat

Matris noslr* co - na ta ,ip venire non potuit, quoa^ aa

Materhuc
-

nem. qnm eo )pso

dam

proficisci

eam Porteh

^^

^ ir(Tensem fundatiom ^^_ "^"" a muU o temet

j

tum quod Uiil^ua lUUl (|UUU magna

lCi rei

auuuuauo; quotannis esset .^^ annonaria. vju.jiauuio oooi,v inodicere videret.

pia. Ille, quaravis

verum me
spe

tamen

quod suramopere conventiim qiiemdam desideraret

illic

mini scnpseiai *c *u,^.<+~> pore raihi scnpserat se a dQranf Jtensem Deum velle u non profecturam quod crederet vero prorsus illara inchoarera. Mihi
videbatnr ullara sine
qnocirca grave mihi idsa Veasum ptionis DeiparaB moniales sine litterasejus quaslueroini

^^^ i^
datione
.

erigi,

iterum in

rei

optime successurte

confirmari coepit, dicens licentiatum Lagunara, audieutiae Granatensis assessorem, suam ad ipsi imprimis favendum operam addixisse, uti et P. Sala-

perfic^ ipsa fundationem diefbsto accidfit quod

w
^
_

rent.Lege autem

Octouris Tam VJi parj

,.

JoteuSmnelwn

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

bant quibusaffirmabat se quidcm velle, ad mihi faciendum, ut huc posset excurrere, sed gratum magnum Deumnostrura aliud quid sibi prrecepisse; Granatae omnia quam sc nihilominus certam esse
;

325
:

in

Pay^isiis
1

felicissime perfectum

nftriur
naienti*
dalio.

Grafun-

Majestatemque illiussingulariquodam modomihiauxiliaturam, quodetiam statim ad oculum videri ineepit. 946 Dein pergit Anna narrando quomodo xxi Januarii 1582 Granatam pervenerit in comitatu monialium suarum ac S. Joannis a Cruce et P. Petri ab Angelis qua ratione moniales septem prope menses hospitatse fuerint in domo Annse de Penalosa et Ludovici de Mercado, nolente pri*
iri,
;

anno 1788, ad quatuor reducit capila quod nimis multas moniales secum duxisset, adeoque hospiti suo Ijudovico de Mercado molestiam faceret 2 quod e Veasensi monasterio eas elegisset socias a quibus se pturimum diligi sciret 3 quod neglexisset de rebus a se gestis cer4 tiores facere P. Gratianum et S. Teresiam quod, postquam a moniatibus electa fuisset in priorissam, segre ferret sibi a P. Gratiano, non priorissse, sed tantum prsesidis titulum tribui. Quamquara, ut e non levibus argumentis conjicere fas est, S. Teresia non acribus adeo vwbis eam excepisset, si de ejus agendi modo ac de rebus
; ; ;

V
j)

1)

M.

mum

archiepiscopo in

suam
;

civitatem

novum

Granatensibus fuisset accuratius edocta

neque

admittere monasterium bitum Ordinis postulabant, dumtaxat una re,

cur e ducentis quse ha-

enim

fllia

tantum

in culpa fuit

quantum Mater

credidit.

cepta fucrit donec, alieno non amplius arctatse domum, in domicilio, conductitiam occuparint

quam

dein

commutaruntcum multo meliorequam

a duce de Sesa emerunt e pecuniariis subsidiis Ordini attributis a monialibus recens professis. Atque hcpclicet compendio dicta juvabunt ad melius intelligenda ea quse

mox

expositurus

secundum

epistolam (tom. I, epist. 65] xxx Maji misit ad Annam monialesque Sancta cohabitantes cum ejus, in miUuatitia adhuc domo

sum quam

eiAnmmaMl'.i Imprimisverum quidem est multas simul na rT P ar " miserat namque ? moniales Granatam obivisse S. Mater e coznobio Abutensi duas, e Totetano unam, curaveratque insuper per litteras {tom. ll,epist. 101) utduas priorissa Hispatensis mithis vero tres Veasenses Ven. Anna adteret junxerat, ita ut essent universim monialesnovem. Sedesto de hoc numero nec S. Teresiam necP. Gratianum monuisset, monuerat certe (ut in narr

Gutigaion*
S, Malrit

Annam

(i

B ssecularibus. 947 De epistota hac nec P. Angelus Mannque ad Chronici, ubi in Yita Ven. Dei Servx nec auctor lefundationem Granatensem enarrat, ullam fecere mentionem. Omissa hsec itidem fuit anno 16G0 in editione Parisiensi versionis gatlicse primi volumis Epistolarum S. Teresife, factae a Francisco
,

ratione ejus tegitur) P. Didacum a SS. Trinitate, Gratiani in provincialatu vicarium quin imo expresse ad eum scripserat decem moniales esse
;

-^

venturas neque is nec S. Joannes a Cruce in hac re videntur ab Anna dissensisse. Quod autem septem mensium spatio moniales in domo aliena
:

cujus quidem omissionis culpa, ut docet monitum editioni Bruxellensi ejusdem versionis anno 1661 et Antverpiensi anno 1686, a typoptwmissum, neque in traductorem nec
Pellicot
:

habitarint non sine piorum hospitumincommodo, hoc Anna prsevidere non potuerat, dum acciebatur a vicario, qui scribebat domum a se fuisse conductam. Omnes hasce rerum circumstantias

grapho conjicienda est, sed in typographum Parisiensem Pellicotius sua scripta comin moniales quibus cum aliis miserat, quseque ex iis hanc epistolam

aliasque muttas, quse ex dicta narratione erui posswit,si S. Teresia probe scivisset, facile, credo, excusasset Annam suam. Utrum vero hsec Dei Serva in deligendis e Veasensi monasterio sociabus affectum nimis humanum fuerit secuta,pror-

quibusdam epistolarum locis, humani aliquid ccepit, passcV, expunxerant quod ubi palam fteri quibusdam exemplaribus prseeadem epistola
:

sus dubium S. Teresia

relinquit

neque enim

affxrmanter, ut credidisse videtur Montisius, sed conjectatorie tantum hoc ei exprobrat, addens se
nescire qusenam e Veasensibus
:

Pansiensis, sed valde paucis, fuit Postquasi posttiminii jure ad calcem adjuncta. dum jussu supevero Mater Maupeou,
dictse editionis

Granatam

sint

modum

nimium profectcv videantque illiqui hoc crimen quoque reum faciant S. Joannem urgent, neejus
a Cruce

riorum secundo Epistolarum Teresianarum volumini in gallicam linguam vertendo operam

dedit, hujus quoqueepistolseadornavitversionem,

non

sedita ut nomina Vcn. AnnseaJesu et civitatum GranaLv ac Veasi, quse in hispanico textu comin parent, studiose omitteret, cum in titulo, tum

quo inconsulto Annam quidquam egisse, mihi persuasero. Gra95U AtscriberesaltemadS. Teresiam etP. Imo vero, nisi probabilem ob tianum debuit.
;

facile

wftr.

rationem hanc scriptionem omiserit

:v. g.

qum

decursu
illius

epistolse

quamobrem

editor versionis

margini hsecnomina adscripsit. Hinc facile Teresias deduces rationem cur inter epistolas S. celebris hsec episgallica lingua anno 1748 editas
inserta tolanonpriori volumini, sed pusterion quia sciticet, cum eam Mater Maupeou fuerit addidisset, superepislotis posterioris voluminis Chappe de Ligny eam fluum merito judicavit denuo accencceteris prioris voluminis epistolis prout ipse in suo prooemio lectorem monet. sere Nuper R. D. Migne in nova editione gallica Operum S. Teresiie locum eidem assignavit inter lxv, epistolas primi voluminis ultimum sive
.

hilerasaccereipsa scripserit, quin gjus Ad hunc saltem eam perint Teresia et Gratianus. mea quxdem dedisse litteras, deduci aliquatenus,
ut

ad fundationem F ad Burgensem ineunte anno abierat, hic vero partes excurrevisitanda ccenobia tam varias in nesciret qua via htterse bat ut ipsa Sancta passim esscnt. Et fieri quoque potuit adeum perventurm
Gratianus degerent, quando
illa

non

satis ei constaret

ubinam

S. Tereaia ctP.

Anna

Granatenstum de opinione, potest e monialium

Gratianoquerelispropterprsesidistindv.m clectie aseprionsscvdatum. Nisi emm putassent projam factum esse vincialem de electione priorisste ei hac de causa certiorem, qui potuissent adeo ita mentc captm erant succensere? Neque tamen per dissitas aliter quam ut putarent res longe htterasaut nuntia posse Gratiano

quamquam
'*i>'mlnntur.-

loco lxi posuisset

ex ordine chronotogico eam sedparvi id quidem interest. 948 Jam vero omissionum, quas modo recensebam, causa potissima videtur fuisse timor ne fama Ven. Anncv a Jesu, de Carmelo Reformato optime meritcV, quse plura per Hispaniam, Gatliam, Belgium monasteria fundaverat, ctqus etiam causa beati/icationis fuit apud Sacram Rituum Congregationem introducta, detrimenH tn aliquid pateretur. Quippe S. Mater Teresia Annam epistola de qua loquor dileotam sibi /iliam quarumdam culparum ream faciebat quasabbas de Montis in Vita hujus Ven. Scriw Dei, excusa
rectius
;
,

inM
<>d

Denique

hcV

ipScV monialium qw

quc

tum

est

crimen Ven.

Ann*

objectum

f^-

fuLtcverant^etideofortassisbor, quod recorsuum paulo acrtus tuebantur

ctrca l^smo.h darentur lucLsas tragcedias AbuLvin Incarnat* mdelicet

remoltmactas

legUime m prtor^sam cZohio.ubi tf/Tereaia, a provinciah prohibita electa munere suofuerat

48

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

DE
x.

S.

TERESIA VIRGINE.
erunt et momales 1 * ereatuns
i.ioa ifltffi i.t.

habebunt animum magis a D

IgnorQ
tec ura

H.

plequnmni *
prorsus te V*ote omni

^J^
.

^
^
:

abierunt;

nam

cela8ti8|

^f*"
><'

de USe , nec putabam

h^ te

abducturam tam m tara multas

autem eas

fuisse

qu

toW

*J
^

^^

suspicor

naturali

toj* W omn.o-orWolM.. du .to pro^e ^qun & Jesu.

rieatM^ hunc Deiteneat. rc

Obtestot * Perpend.mxi, fiant sj.onsm C.u.

Nullum dubium

est quin

Ann

eminebntreligios. s.nctimooia, plennm rieeim emnM.trifecerit

litatis,

^onemw

ego te Bpiritum oro an imas a te educari quae an.m

subjec.ionis ae nobis d.fic.t.on et nd nos. suram '*"* *P** ,oto tauuuA

^E.
;^,rereeam cvnse

J debeasutpropr.acurenntvount,
erg res
nihlli.

^^
>

atque

afflc iutur

V.dete

qu.
,

o,

CnfitaH

Ex

lillerx

mediclasalissunlo. totam modo 951

parlim p'r romperidium,

amUotaro quxsimulmonumentumest specimen sancUv suas, Mater amantissima filias

"^^faieseT fl*C F"*^ V *

hi

t""' n novo regno (scu. oportere utt Mauris ereplo) edeoque UaprSem raulierenlarura au.mos, sed oranes non
initiaoonere

r,ue

Twsianx

virorum fort.um geratis.

X^et

exordioSantapersfmn^ B matim.8ciHo* sdan

monialiumquesuarumoscitantiaminlitte cum adsetum ad promnciatem obedientxam

1*** Vartescitabocxterasum teWtom tate gttf

~
quam
quit
est
;

^j

men, OSSQuidnutemrefert, Mater

appellet, s.ve vineiali, tepr^sidera

perfettionis atf rcrfum /fariMe casniaa^ fl-auc AI, nora,

nibi tu creter.s , mm AnnamaJe-iu? Bene intell.gitur, oom.naodam fui^ qnara ,, jLres,tnon magis

P^* ^ ^.
.

ve V.

<.,.,

2 e^maHflMtma

Jg -^~ V
lurl

alias

qna3.que acto prioriss

' illnm docu. s l de rebus vestris Patrera e ect o. otrum non debeatisqood ignoret
ritis

h^*J m m '

^e

neene. Sane pudore

me

affec.s

Excalceatasmeasad
cogitare tantum,

tales

mept.as nb.

J ^V1 f neo de

ln sed loqni eti.mj <!

e Veasensi convntu fas erat rnonialium illarum de amittendo Ibductione; ridet vanos timores archiepiscopi patrocinio

reUqnisemiuetMater Mari a vos adeg.t, ve dolor vester d insnim

a*

^
:

P^ ^*
J n ernaua

et^asde
meis Excalceau nu sset DetDeus monialibus P subjectionem mne h m u iem obedientiam nc
istn facinor Tnira virtutibus aii

quas acute redar rerumpenuria querimonias,

lebundasse Martyrum insiar,

exemplosororumHispalensium, nonitagedunsnma prcebentium, quamvis

inquit, ferant dispendia. Ubi profecto non ibi bona adest valetudonec esca deest, morti proximas ob domum paulo arctiorem quod

vos clamitetis et cum tara conqueramini res, nescio de qaa re

potenteshabeaUs fautonon emm de:

prmc.p.a .liudqunm mgnrora mentem, quod Modo raihi vcnitin

ol.ra

P^ me
nd
,

scti .

bebant omnia vobis ridere.

Porro non

sinit ut e

monialibus quxnimi<esunt,Hispalenses Veasum reperevertantur, vult vero ut Veasenses ne volo, ait, ut, nisi timerem tant Et ita quidem id

Hzspahm

SSSaSSfe
tam grande
effici

Deum per inovobis dem ansam iterum offendendi praeceptum : bedientiam, magnum ad te mitterem rebus vice fungor nam pro omnibus Excalceatarum auctontate edicoac Provincialis. Hacigitur
P N.
mando,
ut,

bsqe

^^*^

quam primum

proficiscendi erit facultas,

Veasum

redeant quotquot

inde

Granatam lerunt
;

moniales, excepta
nisi forte

ldque a Jesu Matre propriam domura transmigravenetiamsi jam ad e praesufficiens adsit reditus, quo

Amia

ti*

Nullam enim sentinecessitate queatis emergere. cum tot monialibus causam utile est ut fundatio
ob
incipiatur
:

suaimo multae rationes contranum

e
(sic

pe

m'oniles,

partim per fraynenla

x/ubeniur,

" Equidem
rera

pergit Sancta) per hosce dies

SnturiUaqn*
sari. Porro,

Deo Domino nostro commendavi respondere), et enim tam cito ad vestras litteras meum imperium omnino ad Dei glonam judico hoc quanto vobis accispectare et tanto quidem magis a spiritu Excalceatarum acerbius. Nimirum
;

(nolebam

cnm

- J ^ ^"^^^
domos d pristins soas
re-

non .pl.

"^. L

hio

u agunturperscnpsi,non censui

det

mearum

in creatuprorsus abhorret quaevis animi qua si adeoque in ipsara priorissam propensio ras, proficient in rebus spiriquaBlaborent, numquam spousas suas et sibi tualibus. Liberas Deus vult esse neque velim utdomus ista imitetur soli devinctas Numquam e memoria mea dilabetur
: ;

un am> d.ndem e* ejj - han lam mi bi ad oranes ferant ucnt i^,re Utinamne ethoc a>gre tepra^s.dem cUJ qnod P. Provincilis P.W n

m
.

ven.ente usnshbet ntequmh.c, caba " us> non electionemin.titner.mu., ^ erum Cster sed pras.dem. qua, pra^erat,
:

sam eam

hseceodemrecidunt. 95tQootinsscripsi,obl.tafu. ld

Veasensem. qujedam epistolaquam

pluriraaB

illinc accepi,

quando tuo

ibi

inde aha nrioratuabivisti.Indescilicet factiones, quod prranascuntur turb, eo graviores

mil.i fuit Scilicet nuotiatom ^parat.on.s, c etiam post capitulum adcoraponendaraeccles.am. Qnod egredi
fift,

^lesV^^ d,W
<f

od

se nuitur. '^"
s

!*
,,,
.

Quarenunc tempons, cioianonadvertere solemus. nolite a rae dissentire per caritatem oro vos,
postea,
si

non

intelligo,

dum
est

nec
:

Ipsi

mi tterc

videbitur,

quando meliori loco

res vestrte

nnato lege. sevenss.m.s mo tn proprio clanstri

integrum

Snmmus en.m Pont*

_

P"^*^

io J".

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A

327
AicTonr

ne de nostra conatitutione ea3dem prrcscnbuntur. lnit.o Sauar qua districte nobisattnlere molestram; auidcm legesilhealiquam Neque lice nob.s ex.re Snc "utem multura gaudii. itur in plateam quod quo claudendum ostium a Abulenses optime aciant miror sorores noetrm monuerint. Tu pcr cantatcm ouou cicteraa non obscrventur Deus mittet qui ec^ura ut h* leges componant, eritque unde omn.a
sancivit matis pcenia
;

056 Noluit autcm archiepiscopusnovus Vallisoletum intrare, sed iu S Ilieronymi conventu extra civitatem est diversatus quo eum loco Palentinus
:

V. D. M.
rogante Patentino epi$copo,

1
I)0 n

pranprsesul quam humanissime invisit, cum eoque nescio quam dit, et quuddam ei cingulum dedit, aut cseremoniara circa tum exercuit, quam episcopali manu fieri oportebat [de impositione sacrii Pallii, quod Romani Pontifices ad archiepiscopos mittere

desiamvestram
fiant

quas

fieri

oportebit.

Quando autem recog.to

solent,Sancta loquitur). Hic ergo facnltatem ab illo quam monasterii inurbe Burgenaifundandipetiit
:

cuam

vahle

hospitibus, non possum rnolesta^ sitis vestris commoveri. Alias jam scripai utdedomo

vobi 9 proapioiatia,

U bi

bitetis

quamtumvis mala et inepta fue.it; saltem non tam anguste halicet incommode, ut vos aliqmd si etiam anguste, malo quod
:

elargiturura se spopondit, ipse quam libentissime cum in Canaria ageret, desiderarat quoniam etiam aliquod Ordinis hnjus ccenoet petierat ut ibidem quod probe sibi constaret quan-

biurafundaretur;
topere in
illis

patiamiui
factores.

quam
Scribo

ut patiantur insignes

isti

bene(de

modo ad

Dominam Annam

invenire apta vellem quibus ei Penalosa), et verba beneficiis dignas agam gratias de collatis in nos
verura, quod caput num non deerit. Ad
est,

merces apud Domiextrcmum Sancta sua claudit

sua
ei

serviretur. Quippe ex urbe qua unum eorum fundatum erat erat oriundus in nota. Quamobprasterea eram ego ei familiariter jussit, utque de rem me episcopus securam esse dubitarera, edixit facultate impetranda neutiquam quam gratissimum fuisset, eo quod archiepiscopo id EtquiaCoucilioTridentino non jubetur ut facultas

Domino

Annae destimonitajubendo ut hxc epistola, qux subpriorissa duabusque nataerat, legatur etiam a a Cruce. sociabus cjus et a S. Joanne

hujusmodi scripto tradatur, sed satis sit facultas ea ut data in his assensum praebere, hinc
concessaque poterat haberi. fundationis narra957 Jam supra in Palentina^ in meipsa dixi quam illo tempore magnara tione quod quam pessentirem a fundando repugnantiam,
S.Tci

Ordmar.um

S L. Sancta, deciraum septimum suarum coenobium monialium ubi fundatura, Burgos se confert;
non exigua offendit obstacula.

demorituram credesime valuissem, ut omnes me quidem plane confirmata essem valerent, ac ne tura dejicere et pusiltudine; tametsi me hajc ipsa adeo cum quac agenda sunt, lanimem reddere non soleant, video unde quad Dei honorem et cultum teudere pusillanimitatis et iguavias, quantam nam tant* nequaquam intell.go. tunc habebam, causa fuerit, parva mihi ad lllam fuuSi dixero indeortam quod
:

Arcldepiiro-

pm Burgen-

(jmam S. Teresise
enarratam capite

~ radum facimusadBurgensemeamquepostrefundationem, prolixe ab ipsa

libri

subsidia, alns dationem peragendam suppeterent

certe in fundationibus

Fundationum ultimo.Eam

cum

illius vidi

habueram m.nora. Quocirca, eventum et qua? inde secuta sunt, a

fuisse mihi peruadeo. Ple-

quarumdam prolatarum iqitur loquentem audi, Jesu hujus fundationis in Societatem occasione locum in dilata cavillationum refutatione ad eum de perenni S. Teresiae erga Sociequo sermo erit tatem Jesu amore. Jam sexennium,
effluxerat,
ait, et

diabolo

eam profectam

rumque enim

hactenus contigisse video, ut, quotiea

in aliqua fundatione mihi

exquo quidam

e Societate Jesu

amplius vin cum-

subeundus est labor, Doraeam cognoscens, raihi tum verminus, miseriam semper addat. bis tum operibus animum

mihidixerenonmediocriter ad Domim gloSaeri hujus riam et obsequium futurum, si quoddam OrdinisccBuobiumin civitate Burgensi erigeretur. c J ratioDes, quaj Aliquot ad hoc quoque depromebant non parum impelleme ad id ipsum desiderandum exagibant. Verum, quod et Ordo ipse diversimode ego aliis fundationibus distenta essem tatus et non rei hujus perficiendae occasionera
billes,

spiritu primis religiosi, senio, litteris et

commenda-

venit, Dominum, 958 Aliquoties mihi in mentera fundationibus quae diflicultate sicut in quibusdam

Sorle " /""dationi

mten^

tm

consuevit, ita in carebant, nihil mihi significare esset, sciret quidnarn nobis patiendum hac, cura dare ccepisse.Sit jam'indea principio animum mihi Nimirum, uti jam retuh ipse pro omnibuslaudatus. Palentina, de qua facienda eodem in fundatione rei.reliens.onis mihi tempore agebatur, per modum
dixit
,
:

Quid timesPQuandounquamtibidefui?
:

commodam
,

habueram. Itaque cum anno

illac

MDIAW

Vallisoleti

archiepiscopus Burgensis forte agerera archie{ChristophorusVela), tunc reuenter ad hunc Canariensis epielectus (antea namque

duas hasce qui hactenus fui, sura modo perficere ne negligas. Quon.am ibl fuudationes verba animus mannarratum est quis mihi post illa

Idem

serit,

necesse

me non

est hio

idem denuo

referre,
:

piscopatum
scopus

Mox'oamque ab omni me socordia

f uerat) et

eo se conferens, pertrausiit.

Unde
:

(quem Alvarum Mendozium Palentinum prcesulem

liberatam sensi patet invaletudiuem et senilem a^tatem unde liquido causam uon fuisse. Quocirca tam de

meam

illius

jam saepius dixi plurimum huic Ordini favere ipse namque primus fuit qui coenobium S. Josephi dum illic episcopus erat Abul admiserat non quin etiam magna exinde semper nullo
;
,

una quam

de altera

(uti

ante declaratum

est)

tra-

expedire videbatur ut Pactare ccepi. Magis autem auspicarer, tura quod id oppidum lentinam prius tempussatis brumale, tum esse vicinum, tum quod

loco

Ordinis nobis beneficia contulit, negotiaque hujus non secus curavit quam propria, atqne ea imoravi ut prirais quae particulatim eum rogo ut curet)

quod Burgensis

maxime remur. Unde etiam

supra narratum

civitas frigidiori esset sub climate, vero ut bono Palentino episoopo gratifica-

ab hoc ad Burgis conventum constiuendum facultatem mihi deposceret. Qui id se quam libentissime facturum respondit quod enim singulare Domino in hisce monasteriis obsequium praestari arbitretur,
:

fuit.

prius ea perfecta est, s.cuti jam Sed quoniam, cum ibidera age-

hinc

illi

maximse

est

voluptati,

si

quando aliquod

iuexspectato rem, Soriensis fundationis occasio sese (quod omnia hic parata et conobtulit, visum mihi prius illuc proficisci, fecta essent) satius futurum inde demum Hurgos me conferre. atque

alicubi erigitur.

959

Visum

autem

Palentino

episcopo

(prout

gignifieat

gra-

(um

iibi

fore

quidem

DE S.TERBSIA
328

VIRGIINE.
archiepiscopo dandam, snerabamus facultatem ab videretur. Eam de ea dubitandum nullatenus
ut itaque
'

"

"""um

archiepiscopum misit. nomine, hacsola de causa nd me amoris testificatione ad Hic vero multa cum et, pffmeum desiderare
scripsit se

adventum

qaam cum

canonico

illo egisset,

cujus prndentim rem Burideo facere quod spondit se quidquid faceret, eoruu cum ut gensesnosset; necesse enim esse raentera suara e >e fundatio fieret itaque tonsensu cura et rem hanc primo ut ego me illuc conferrem, transigeremus; at hunc tamen, civitatis raagistratu non nobis denegaret, impedire si forte facultatem archiepiscopus deinde posse quominus eam ipse
i :

episcopo Palent.no, committebat, per htterae re-

possess.onem possemus, conquireret, ut in ea adire cancellos et orbem versatilem i qua et reticulatos rationibus pretium horum adadaptaret, meisque ut vel minimum de suo scriberet: nam nolebam tantum mutuare t. Tamarimpenderet, sed utmihi fundationem perfectarn videnter porro hanc ipsa fuerit quod tunc ut permolestum ilh dere cupiebat,
eacoufecta non
fuerit.

rogavi

domum

mihi

pretio conducibilem

profecta, et nihil conficienda cogitante, ipsa

me Abulam (ut. d.xi) quam de fundat.one hac minus

Unde,

minime cewavit

nam,

cum

asolafacuitatiBmefiriatratusimpetratione ne-

videretur, eam (n.hil gotium totum dependere illi procurare coepit. llabebat omnino mihi indicando)

interfuissefundation concederet. Addebatse o^ante ac memoria tenere sterii nostri Abulensis, has contradictiones fuissent excitatae ibi turbie et ac proin non expevelle; verose Burgis antevenire erigeretur nisi aut cum reditu dire ut monasterium se autem propterea hoc aut cum assensu civitatis
: :

mona-

fcem.nas, namqueduas vicinasmagn auctontatis ac fil.am, permagnas Dei ancillas, matrem scil.cet et

qu hoc monasterium
derabant.

illic

videre cumpr.mis desi-

963-Matri nomen erat Mana Alphonsum a filium habebat senatorem,

nico Manrique

Mannque
S.

(i

quae

u nalu

iM

B
$i

iptu

Butgi

admittendum non omdicere quod ego ad reditum nino propenderem. confectam ergo praesul rem plane
;

cognominatum

filia

Domivero Cathanna

tutii

caenobium rigal.

960 Palentinus quandoquidem archieexistimabat, nec immerito misso ut Burgos venirem. Quare, piscopussuaserat proficisceremur. Ego nuntio, significavit ut illuc in archiepiscopo pervero aliquem animi defectum adeoque ad eum rescnpsi me cipere mihi videbar; mihi praestito, quidem gratias ei agere de beneficio archiepiscopo mmajorem sed pejus mihi videri ac civitate mouastenum vidiam creatum iri, si invita

ipso pertierunt ut E vocabatur. Amba3 instauter ab proponeret. Is ergo Cathar.uam rem hanc in senatu nos dicere posset deTolosa convenit, petens ecquo facnltatem asenatu neque enim

fundamento niti haberemus. Ipsa datum iri, nisi aliquod subsidium suo (si aliunde nobis non domum aere
:

se spopondit

victu prospectusuppeteret) comparaturam ac de libellum suo etfecit; adeoque supplicem ram.uti D. Alphonsus signatum nomine senatui obtulit. ut ab uniadeo scite proposuit et condux.t,

rem

nihil magistratui fundaremus, quam si id faceremus quam Videor mihi jam tum praesagusse indicando. sperandum esset, si parum subsidii nobis ab ipso fundatione procuranda qua forte contradictio in Quin etiam negotium hcc dimsese mihi objiceret. varietate opinionum quae hucile fore arbitrabar e Quapropter et ad jusmodi in rebus occurrere solet. dedi, eisupplicans episcopum Palentinumepistolam reliqua esset nec me ut, cum exigua aetatis pars commoin regione adeo brumah infirmitates meae omittesinerent, fundatio haec pro eo tempore rari de archiepiscopo retur. Suspicionem equidem meam
ei

banc, et qu.dem versis senatoribus facultatem videnobtinuerit, quam et archiepiscopo scripsit,

dam

dedit.

Cum

vero de hoc

illa

negotio agere

idsignificavit. Ego lllam ccepisset, per litteras mihi existimabam : scio namque nugari et me ridere ceus.bus adquam aBgre monasteria nullis dotata

ac ne cogitarem mittantur; quod vero nescirem, spopond.sse id quod ipsam se facturam

quidem,
postea

fecit,

auctolonge alia ad hoc mihi opus esse

ritate videbatur.

964

Cum

ergo intra

octavam

S.

Martini hoc

y,n

S.

Fioida-

jam aegre non aperui, tum quia suapte sponte ab illo allegari posttotbenevoferebat diffieultates amici cum lentiaesignificationes, tum ne inter eos,
sint,

negotium Domino per orationem ipsa, si a magistratu animo reputare coepi quidnam etemm parum daretur, facerera iam ea facultas videbatur, corpore adeo tutum et expediens mihi
:

commendarem,

triM,

discordiam sererem. Soria igitur

Abulam

dis-

prae raorbis attrito

cui frigus

quam max.me

officit

cessi,

cito nequaquam interea in animo habens tam quidem in Abulense S. JoBurgos adirejacmeus causaserat sephi coenobium adventus quasdam ob

eratnamque
abire;

nam

rae tunc satis vehemens,) Burgos erat tam longura me iter temerariura
id

nuperrirae ab altero suscipere, cum nonnisi redirem, habuis^e (quale me , dum Soria difficili

valde

pernecessarius.
Cttharina de totharimde
Toio$a, vidua,

961

dam

tabria

quaeHabitabat autem tunc Burgis sancta de Tolosa nuncupata, e Canvidua| Catharina cujus si virtutes, poenitentiam , oriunda
;

praeoratiouem, liberales eleemosynas, caritatem, fortitudinem animi prsdicare clarum ingenium ac seriem posvellem, logam contexere narrationis Duashaec inVallisoletano Ordinis nostricoraosem. Matris vocato, filias bio,' a Conceptione Deiparae a quadriennio) collocarat : (idque, ni fallor, jam exspectans postea et alias duas Palentino dedicavit,

Pater provmdixi)rediissem.Timebam quoque ne permitteret. Putabara proinde cialis id mihi non incommodo eo posse Palentiuam praepositam non jam dispositis et difiimitti, quod, rebusomnibus multum negotn immicultatibus superatis, non volvo, et ab itinere neret. Dum autem boc mecum i;oprorsus avoco, haec mihi

suscipiendo

cu lta * e minus verba dixit, e quibus jam tunc Noli frigora hxc datam fuisse liquido perspexi ai
:

animum

u
.

curare

usquedum hoc

constitueretur

quas

priusquam

ego namque verus sum calor. fuudationem bolus ope connititur ut hane
:
:

Omni

ais-

quatuor adeo inde recederem, illuc deduxlt. Quae (utpote a tali matre institutaa et bene profecere referre videantur. educta?) ut Angelos sanctitate

u u

connitere tu vero contra a parte mea turbet ne negliges lp^a ut ad exitum ea perducatur ; et nam magnum inde commodum te illuc conferre
:

Amplas

quam

dabat dotes, et omnia necessana ipsa namque rebus abunabundautissime

satis illie
:

proveniet.

. :

965

Mox

dat, etquidquidfacit,

quam cumulatissime
opulenta
sit

facit; et

nam, tametsi corpusin

mutavi ergo opinionem et sententiam et quae laboriosa sunt iis

<

cui

Dt"

"'"'

addit,

potest quidem,
96-2

cum

ac locuples.

Palentiee ergo

cum

ageret,

tam

certo nobis

tamen mihi aufer difficilia, subinde repugnet, non unde propositum pro magno illo Deo patiendi
:

DIE DECIMAQDTNTA. OCTOBRIS.

curaret quomesr sensus non . Hri hosce debilitatis .mperaret; sua A mihi mh U3 eaqna; sibi viderentur, me eadem pr*ct auxilio succurrente, ramnue oue deciderat mx, et mtum muita

329
V.D.

noseaderecertos esse posse. Caeterum P Provmproficisci cialis una nobiscum ad hanc fundationem impedimentis et volebat partim, credo, quod tum
:

negotiis vacaret

tTram Nimium

7 riurimum me exercuit P quantum saltem !xi ff uur (

fngus vero

fu.t

ipsa sensi) nt

tam que

E quo collineCmToieti sensisse mihi videar. mihi dixerat, re.psa qu* lere est- Dominum ca
complesse fidemque mag.stratns ad me MO Post paucos dics licentia Catharin* de To osa cum epistolis lran smissa fuit quaMneurgeZqueamica.Catharin* Manrique,
liberasse.

nam paulo ante per Adventum habuerat partim quod Soriense monaconciones quo ld sterium eum visitare oportebat; nam ex viderat, neque vero fundatum erat, nondum illud partim procul a via sua necesse eum erat deflectere ut valetudini meaj per itinera et vias prodenique frigidum et immite, spiceret, quod et tempus esset qnippe vitam meam infirraa; et ego tam vetula et
;
: :

aliouanti adhuc referre existiraabant.

pejrar^undarioni

wutfestinarem.quia timebant nequod

.nterve-

n.m, eo mpedimentum. Etenim Patres M ntret venerant et CarSmjore illuc ccenobium erectum

Ven. Annaa erant P. Petrus a Purificatione, Joanne Baptisa S. S. Bartholomceo, Thomasina accita, necnon e monata ex Albano monasterio nomine Maria aS. sterio Abulensi soror laica, Jesu, fdia et novitia Teresia a Joanne Baptista, His comitibus, Teresi* nuper defuncti.
fratris S.
;

969 Prceter P.

Gratianum comites Sanctx ad-

W*" m
b c

rnfteCalceatijamdudumapud
Suerant ut fundationem advenemnt monachi no
S.

mag.stratum

n-

sibi facere l.ceret,

Basilii.

nec d,u Magno sane

Cedimento
B

eratque res nobis esse po.erant, multi s.mul eodem considerationedignaquodtam

ii

ore ad monasteria ibi e caneminentem hujus cmtat.s nec deerat Dei ob opp.dum hoo nam etsi tatem dilaudandi locus multumque qna solebat, non gauderet,
.

"

excitanda eoncurreremu

profecta, MethymSancta, dieu Januarii Abula die iv ibique Albertama nam Campi pervenit priorissam gravi morbo S. Joanne Baptista, voce ac tactu ad laterisque dolore decumbentem, inRelatione Ausanitatem revocavit, ut refertur miraculis. Methymna exditorum Rotx de ejus pridie scnpserat ad cessit die ix Januarii, uti ubi Dionysium de la Pena (tom. II, epist. 61); asserentis eam advertendus levis error Riberee,
.

fi

prosperitate

apnstino splendore

decidisset,

eos

tamen omnes
c.v.tat.s

tres dies

ouam

libentissime admisit. Semper non pudepraedicari audivi;sed illius caritatem esse. H, quiet eximiam

qmdem

tabam eam tam intensam

dem

illis. alii aliis

pntroc.noreligiosis favebant et
,

bantur. Sed archiepisoopus

poterant

ratus hac rat.one Ormonasteria fundari vetabat, al.quam mjunam dinibus eleemosyna viventibus forsan sustcntare possen vix fieri, eoquod hi se adierant, ant diabolus hano ipsimeteum propterea qua impediret .ngens ,llud bo.

incommoda

perspiciens,

omnia qu suhor.r tam multa .n.h,

technam invenerat, num quod Deus oppido

inducit, adferre solet;

quod multa monastena ntpote qui plura seque bene

in

exegit indeque Fadein pervenit, quatriduum duxitduas Cathalentiam abiens, socias secum Cathannx de rinam ab Assumptione, filiam a Jesu, quam auctor ChroTolosa, et Catharinam num. 4) crronee vocat nici hic (lib. v, cap. xxv, ipsum corriIsabellam a Jesu, sed postmodumse Bouchernon anxid quod git (cap. xxvi, num. 5) virginibus si madvertit. Enumeratis hactenus sibi Cruce, quamS. Fundatnx addasAgnetem a octonaconficitur Palentix adscivit, numerus die^iJaquem numerum ipsa, scnbens rius; monasterio ad benefactrxsuo Palentino
; : ;

Methymnx

constitisse. Valhsoleti,

quo

nuarii e

cemsuamCatharinam de Tolosa.expresse
:

desi^

sustentare potest ac pauciora.

in

lua

domo

inchoand.r.

C videndum ne tam
occasio,

sancte ,11 967 Hsec igitur fuit causacur prout qu,dem festinare vellent ; ac, lieres adeo me me in viam destatim voluntas mea erat, libenter negotia remanere coeg.sdissem, nisi qutedam me meam obligat.onem, ad sent. Cogitabam namque hona a parte mea elaberetur

mu-

quas esse quam illarum hancrem incumbere v.detam serio et impigre in intellexeram, bam.Everbis autem quas a Domino

majorem multo

contrad.ct.onem magnam colligebam nohis instare quo aut undenam ea esset at iutelligere uequibam a de Tolosajain tum ptoventura. Etenim Catharina domuminqua ipsa commorabatur, mihiscripserat qua adeunda esset poseerto destinatam esse in et archiep.scopum asessio; adhasc magistratum mconcessisse. Quamobreir cultatem apertissime esset quo ha=c enasctma telligere non poteram a quam a cacodtemonibus exctatum contradictio,

gnavithisverbis etprster has duai miln comiBurffis remanebunt, octo omnino veniaita ut, si me connumeres, tes atque usdem penerbi mus (tom. II, epist. 72), designabit. moxetiam eum in sua narratione dxcendusest, qu errasse Proin Ribera hic iterum numeravit virgines, nolem a Jesu .">> peraddens alteram Catharinam ^quque laicam.ProbabileestP. Grattanum Vallisoteti atterum diserte quidem Riberaet Yepes ad Burgensem fundationem cum eo Excalceatos

Quinque sunt numero qum

^ems^msu-

^"^^/^7^ */^^
reperw
Vallisoletanum

Ze

et

Sancta

eUammox P^aUnu^roJe
Fenes autem Chromci
facU

Gratiani sociis loquitur.

ZTZeltofiJs

biographos nilal velustiores S. Teresis

scuLetcivem quemdam

*^**Zg domum

eX^Z^umaureorumredituomUsse^n
;

audieram verba a non dubitabam, quia ea quae

Sa0(a cum
P.Graru,,,.

Domino venerant. superionbus lucem 968 Majorem porro Dominus nam cum Patri Provinciaii communicare solet
:

Carmelitams monaUbus 7enerx Jatis puellx a rei assenUre noerudtentur sed Sanctam huic abbatem ValUsolesciret lulse properea quod subdc domus illa Ordinarzo loa

Tanum
re

velle ut

scripsissem ut
et

me

(prout coelitus jussa

eram) lUUC

abire sineret, facile

quidem mihi assensum praebuit

me rogavit facultatem eundi dedit; at simul scripto accepissem. num ab archiepiscopolicentiam rem cum ipso Respondi Burgis mihi scriptum esse cum petita a mag.stratu
viden casu erat prolocutus,

supplementi locoame circumstanUas docebttle Cxleras itmcris tuit gumtla quoque ipsa Teresia, mera acpartim ^certe ZZVosefuitur narrationem
:

m Hxc
Pr

^V^
^am

""

communicatam fuisse, et, eam comprobasse facultas data jam esset, ipsum proinde, tam ex hoc quame nec refragatum esse;
verbis qua3 isthoc
in

X:te

<otaqui S

o^

cum

ero et vos
id

adjuvabo

sed
.

1
.

W
tamen
ro
,

--"*Decreveram vero, causa mult.s incho.re, e.que de dationem

*ww

l,t

er.s

tunctemporis n
iode

non significarem

ld

difficul.ntibus ro.ximis periculis et

qu.

c.nonici S.lin.s (eujus Burgens.s non roroore nrentiof.ct.est.cuiquehffiC mecnm tuler.m, nec non ahorum

in

P.lent.n.

fund.t.one

^boreconst.t)

nrffisertim P

a Pontombus nomen tncr qo nqu. .queeo h nd pr"ui Bnrgis,in e^ magnum spat.um ) ut neo d verat (et quidem ad satis t qna incedendum pontes .pp.rerent, uec pro qu.ro ,M.nc .qu.
est,

incidebamus, perm.gnffi
in loco cui

consohom

J m.

viromm gr.vium

va entmm ad quos ilhc ta.beb.nt ut cons.nguineos et amicos prmberent et f.sese propit.os hi nostm negutio
et

auctoritate

gnosceremus.sedt.m hinc

n.m statiro. postera d.e, verent; uti eti.m fecere et cv.tat.s rectoomnesme visitatum venerunt ; adeo sese prom.ssomm res nobis signific.mnt de meo adventu non pmnitere ut pot.ns
: :

snorum promdeac d.cerem summopere gauderent viderem obsequ.um posse quanam mihi ipsos in re putarem
Pr

enim metus nobis fuerat, *_,,,. "r -.,,..,<! \em_er fueraf) t.nta eorum semper ,uc, mMmr, a parte mag.stratus ut plnne
q74Visa porro
(si

quis

'"'

'"

Dnd

acce tr.ctus hujus per.tum, vadorum et locorum snnt.

ducmrem quemd.m

proiimo

taw-ta,

in

ptmus: P
difficiliqne iti-

nere

via.essentpr8eped.te, h.nc dicinequicqnod enim qma qm. B t gras dtet.s conficere non poter.mus *.. di,t.s

Ti Qu.m

n.mcerteipsa.dmodum penculo*. fuennt antem diversoria incommod.

confect.m (quando sol.cet propter adventus noster innotuisset bon. pluvi.m nemo adhuc .d ffides densissimam de eo certiuCatb.rina.accesse.at), archiep.scopum

benevolent.a, rem nos propensione ac duceb.mus.Mensnobis erat pnusqu.m

rem
fieri

f.cere, ut

c.rruc* no.tr. t plur

Nocte non ^!. pridrXre^setjumentae t* - potlqnod nos requievimus,

is

.-
,

, ;

mox primum ---- Qcis S.crum sole facere

i

d.c, posset
<pc\ h\r id sed taic lrt

__

_*

o_-.l__.rO

, ;

potuit.

illa satis ill. s.tis

Jucunde jucnnde
ill.

et suavrter e sua.

Lolvi

cmnos.s , 1, oporteba, quo .Ite . dffieult.t.bus possent.M.gnis certe cum pitiis eduei comitab.ntur, ,b, sunt con. Patres nostri qui nos .urig.s oleseente
fl

p^

sanet.

mul.er l.u te

exciperet;

Porro ipsa Patr.s Provmcals ets.tis improvidos. allev.amento permagno nobis solatio e prssentia sedu us xcub e , omnem in partem

ctati

h.beb.mns namque

mihi deliew m.gno l.bore nd nos et luculentus focus steterint. Ingens enim eo m,h, etsi in c.mino, usque exsiccandas stmctus, die .ttollere non possem
esto
ea,

nocuit, ut

Lt,

d.fficult.te s,t ut nll. adhfficadeo su.vis ingenii mentis const.nt.a d.mov r Lreri .ut de solit.

quod

is

me v,s,tatum vemeunde me fenestram ferreo ret.cub .d bant, in lecto j.centem, tectam .Uoqu, ; quod cancell.tam veloque obtenso
certe mihi
esset

sequenti necesse erat eos qui

cput

quod summum et d.fficll,posse videatur:unde ut mhil esse mnment, adeo ipse reddebat facile Pontones non poet circa
videretur.
tuerit

d,es ,s cumprimis poenosum fu,t, qnod vac.re me quorebusexpediendis necessario

$td ab anlnr-

Qu.mquam
:

^gW
rus

^ostridie ergo

summo m.ne

timeat, ub, se in non timere quis enim non nullo viarum apparente indico, aqu.rum gurgitem, navigio, ferri videt? Quin et ipsa,

archiepiscopum

.diit,

P. Provinci.lis pi$rupO benedictionem ilUm pet.tu- ,,

et

tlOM

n.m

f.cendun, nob.s aliud uihil h.c in re

nullo ad manum quantumvis me Dominus securam

put.b.mus.

Quem

.deo mut.tum
ant

Btom^

esse juss.sset,

tem

reperit,

quod diceret

timui
jr

rotant

? quidni ergo sodales mese et comites eramus octo du* mecum erant 972 Universim
: :

venisse

t
fnisse

nnmquam

me s.ne facultate ,lluc ut ipse mihi mandas e

mTvemrem
actnm
l0 cntus

, reditura ; credo, dix, scilicetchoralesetunalaica. Nondum, F. Hieronyquomodo P. Provincialis vocetur. Est

quinque

Burgis remansurs

quatuor

C mus

quo j.m aliaa Gratianus a Matre Dei, de faucibus gravmmme feci. Ego vero e mentionem

ut valde mihi sese ut illuo concederet mandasse se ac licet taudem u F sese aicb.t intellex.sse, t.men id renirem. ve trt venirem; qnod sola rem tract.tura

^ildum hac de re h.ctenus lem e^rivideretnr. Ita P. Provmc. n.tede t md.gnnr.

Zo
iili

l.borabam, quodme malum in via, ad ld febr.s, tum peterem, occupavit accedebat deserebat cibum antem qu.m difquffi me minime
: :

cum

Vallisole-

sfmul moniales adducerem

.ccidit.

Dixit ei
fieri

gistratu (uti

ipse volebat)

?-? Misw m esse

,

perqu.m mole.tum
e

f j.m coufectam^

Z
ot
.

ficillime et

dolore trajiciebam. Hoc subeunda erant mcomerat in causa ut quae in via Hoc porro malum usque moda non adeo sentirem. Junii, duravit, et modo, ad finem, inquam, mensis tam intensum (et quidem multis partibus),

summo cum

fcproindenihil nliud faciendum P.lentmum vero e P fundationem ineho.remns; rogarem num bene

restare

qu.m
^

scopum (dnm

videlicet

illum

esto

non

doloris et cruciatus nihilominus sat multum mihi satis bene affecte et animate aflert. Omnes porro exhausta et superata erant etenim post pericula deiisdem loqui. Magnnm sane quid
:

archiep.scopo factnm censeret, si nd intrarem) nostr.m ag non reddito urbem se fun arch,ep,scopus rationem approbasse, qnod

msco et cert^ore

Sed omma luec dationem desiderare diccret. :e Sic ergo res tr.n,.cta apudeum proficiebant.

p.mm
Deu

jucundum
est

erat

qnibus eadem ex obedientiapati, illis prcesertim est, uti hisce monialibus adeofrequensetconsueta
nostris.

oivthum
r,o.,-

incommoda, per plunma eo vemremus, aquarum pericula, qus, antequam Burgos tandem appulirous. Volmt subeunda erant,

M8

Post hspc viarum

quod mon.ster.um Certe f.ctnm id ideo poatea omnimodis vellet (uti et ,ps emet fund.ri nosW prius dventus confessus est) n.m si eum ,,on aperte edixisset ut certiorem fecissemus, Provinci.lem a .^ niremos. Tandem ergo sic P.
:

autem

sanctam Crucfixi quo nostrorum e, neeffigiem visitatum abiremus, commendaremus.utque mterea gotiorum successum
P. Provincialis ut prius

potestatem faot dimisit, ut ante se negaret certos haoe quam domum propriam et reditus quas possenos re infecta revert,

urnm

remus
vero

alioquin

viffi
-

jam

essent expedite et

tempus commo976

dum

Quam,

DIE DECIMAQUiNTA OCTOBRIS.

tibi Deus meus, certum est, ei qui maguo ahquo citissime aliquod obsequium prastat, autem merces mercedem a te persolvi Qute ?abore

331
litteris
CCTOI V. D. U.

976

Quam,

haberi

ab iis qui ex ammo te valorem intelligere initio nobis dilitfunt, si illiufl illud habere ips* datum fuisset Tuuc vero lucrum negotiuin nostrum per nolebamus, quoniam omne idcorruerevidebatur.Dicebat enim archiepiscopus
potest
pretiosior
!

amicis suis, quocum eodem in collegio olim operam dederat erathic doctor Manso, theologalis ibidem in primaria aede canonicus. Grave vero ei et permolestum erat quod tanto tempore illic se morari
:

oporteret, et nesciret quo

sea nobis modo

posset
et

subducere.

Fidejussoribus

demum

productis,

reditu constituto, archiepiscopus provisori rem in manus tradi jussit, pollicitus fore ut quamprimum

reditum

quem

habere, et

domum quam emere

de-

ingredientes bebamus, ex dotibus quas moniales non debere. Et cum daturae erant, comparari menti non occurreret, remeditim tunc temporis inventum iri nullum reapse remedium a uobis semper At non ita videbatur mihi
putabatur.
:

expediretur. Diabolus certe huic se negotio immisuam postquam illud mature exacere vibebatur
:

minatum,

enim

certa

eram ac sperabam omnia

hsec nobis

nullam jam superesse difficultatem existimaremus,et jam prope mensis effluxisset quo dictum ex quo archiepiscopus consenserat ut eo misit mihi provisor scheest modo res perageretur, dam, in qua scribebat non ante potestatem fundandi
esset, ut

technas et molimelius cessura, et nonnisi diaboli hanc penitus disturbandam mina esse ad rem exitum Deum vero tandem opus suum feliciter ad Cieterum Pater Provincialis, his au-

nobis datum
nolle

haberemus iri quam proprias asdes namque archiepiscopum ut in domo in qua

:

conducturum.
ditis,

alacer et laitus inde rediit

tuno enim nullate-

agebamus, fundationem inchoaremus, quod ea eserat, admodum set humida, et platea in qua sita scruet inquieta. Adhajc nescio quos tumultuosa
circa reditus pulos et difficultates uobis movebat tamquam si tunc certitudinem, et alia noonulla, primum res inciperet; et nisi ita faceremus, non amplius instaremus denique domum aresse

nus est turbatus. Deus quippe facultatem ne ipse me objurgaret, quod datain (prout quidem is faciendum suaserat) comscripto
B
ne celebrandi

id ita fieri volebat,

quod

initti

quidern

non jussissem. Salinas 977 Quidam ex amicis ad quos canonicus commendatitias dederat, venerat (uti dixi) litteras suademe invisum isque et consanguinei ejus peteremus, bant ut ab archiepiscopo facultatem
;

chiepiscopo placere debere.

ut nobis in
celebrari,

domo

in

qua agebamus Saorum posset

:

lutune per plateas, quae admodum tunc indecens enim videbaincederemus lentaj erant, ita foras protur et inconveniens nos Excalceatas ad hoc locum dire. Domus haec commodum satis

Magnasane fuit Patris Provincialis, cum hoc certum vidit, atque adeo omnium, animi aegritudo est ad situm aliquem monasterio condendo namque accommodum coemendum multo opus essetempore. Permolestum quoque ei erat videre quod ad Sacrum audiendum nos oporteret foras prodire: nam, quam980
:

[*^u" p0

"

vis

templum non ita procui distaret, et ipsae quodam in sacello secreto, nemine nos conspiciente,
id

Jesu, cum habebat, utpote qui Patribus Societatis venerunt, et quidem octo annorum primum Burgos non inconspatio, vicem templi praebuerat. Itaque
loci veniens futurum nobis videbatur, si ibidem usquedum domum aliam possessionem caperemus, archiepihaberemus. Numquam vero impetrari ab

audiremus,

ei

tamen
is

et nobis

louge

id

erat

molestissimum. Unde
(ut credo) decrevit

id aegre ferens,
re,

jam tunc

ut irrita

unde veneramus,
id

rediremus. Ego veroei miuime assentiri poteram,

cum
parte

praesertim in

memoriam reducerem
ut scilicet
certo

quod

mihi Dominus ante dixerat,

sineret.tametsi scopo potuit ut ibi nosSacrum audire ab eo duo canonici id ipsum quam instantissime ipsis tum e clero efflagitarent [aliique mulli cum tum e laicis, teste auctore Chronici, qui nomina-

rem auspicarer. Adeo

eam

ex ejus conficiendam

Cal/iarin

domo Saeri,
'

tim designat Mariam Manrique, egregiam tronam, matrem P. Angeli Manrique Ord. Cist., biographi Ven.Annse a Jesu). postquam 978 Aliud vero non concessit, quam ut, jam haberemus, illic fundationem censum stabilem
auspicaremur, donec domum propriam haberemus quin etiam datis fidejussoribus nos sibi promittere voluit talem nos empturas, iudeque emigraturas. Hos vero quamprimum invenimus etenim consan:

ma-

sperabam, ut vix aliquam hac e tergiversatione quod molestiam sentirem. Solum me affligebat ac dolebam P. Provincialem mcestum cernerem, nobiscum venisset, utpote quae

imprimis quod is ipsius (uti nesciebam quantum deinde nobis amici hac referam) essent auxiliaturi. Me ergo in postea p meis adhuc quoque afflictione constituta, comitibus (quamquam lllarum afflictione non

magis

afflictis

Dominus mihi, tangerer, sed sola P. Provincialis),

dixit Firmo extra orationis tempus, haec verba animata monito, perge animo, Teresia. Uoc ego generositate P. Provincialem cohortor
:

majorejam
(et certe

guinei et amici canonici Salinas ad hoc sese obtulere, spoCathariua vero de Tolosa reditus se daturam initium daretur. Inter haec, pondit, ut sic fundationi dum disquiritur quomodo aut unde census consti-

Majestas

illius

hanc

ei

hauddubie etiam

digrederetur, suggessit) ut inde ad sua negotia quadragesinosque Burgis relinqueret, quod jam quibus illum alibi conciomales feriae imminerent,

tuendus

amplius hebdomades effluxenisi solum rant. Nos intereaSacrum nou audiebamus quidem summo mane. Ego festis diebus, ac tum Cafebricitabam, et satis male valebam sed
esset, tres et

vero

omnibus tharina de Tolosa ita uobis abunde de agerem; etmense providebat, utquam jucundissime nos iutegro tam copiose tantaque auimi alacritate suarum parte a caeteris sequesin quadam ajdium
trata aluit, ac
si

singularum mater

esset.

Conferri

hicpossunt litterse quas S.Teresia die vi Februarii dedit ad priorissam Hispalensem, et quarum latorem Petrum de Tolosa , Catharinse filium, eidem priorissse cum multa matris ejus taude

nes habere necessario oportebat. dederunt OuwMimo981 Inse ergo et amici quidam operam nosocomio a Conceut nobis aliquot cubicula asservabaptioue denominato, in quo et Venerabilis et quotidie Sacrum peragebatur, tur Eucharistia attulit gauattribuerentur. Hoc quidem ei aliquod etenim vidua dium et solatium; at non ita nobis conquaedam, quae commodissimum ibi cubiculum post semestre huc esset comduxerat (etfli nonnisi mutuo dare migratura), non modo illud cedere aut

^^

ei erat nobis noluit, verum etiam grave vicina, et e dam cubicula in solario, tecto rimoso cubiculum aditus patebat, uno ad ejus

quod quae-

quorum

commendat
"onii inibi

uu ;cand#,

(tom. II, epist. 102). Provinciahs 979 lnterea temporis, pergit, Pater cum suis comitibus diversabatur apud quemdam ex

satis ei non nobis essent attributa. Unde, cum clavemque penes se asillud forinsecus occludere trabales introrsumjussit inservare, etiam clavos
figi,

esset

332
M.CT61I

DE
idque usui ineptum
reddidit.

S.

TERESIA VlRGINE.
,
,

Adhc Mdales
.

figi,

nonnulli ei darent, numquam diffnandi occasionem g quod Deum offend eret, pro-

U.M.

lori

putabant nos nosocomiumnob,^ n rais qoam susp c usurpare velle .quas certe Deus volebat v.dencet nobis nobis erat aliena)
:

^ ^^
.

audiverira

majoris meriti

notario materiam dare. Unde coram

dere

984Dicebantergoillam recte ad infernum teu- Hfa** quomodo id facere posset quod faciebat, m,

tam P

Provincialem

quam me spondere

jubent,

statim nobis dicerent nos inde, quandocumque oiiporro omniura videbatur egressuros. Hoc milii ficillimum
:

quidquid faciebat, cumliberoshaberet?Ipsa vero consilio viiorum doctorum faciearbiirio et

nonnisi

nam

bat

timebam namque ne

cum

opulenta erat et consanguineos uberet veniret.nos inde sub.to j id II in raentem

excedere. At Pater Provincialis nos facere quidqu.d hi et circumspeetior) voluit
(utpote

v.dua qum et plurimos habebat

111

namque (esto ipsa forte secua hujus rem quippiam ob nullam omninomundi

censuisset)

effo

eara

facerepermisissemquodfacerenefusfuisset.tametsi

P^ntRUnen

/ransire *nonla/ei cojnn-

Wr;

transire possemus. iuberent, ut illuc qu:.mprimum non dabant quani unum cu982 Alia loca nobis Sed qui nosocomn biculum cum quadam culina.

nou prastat. Quin et supremuscursorum maB hujus curam pecuharem gister hicestet nosocomii exhibuit, et quibusbabebat, benevolum nobis se se tutocumque in rebus poiuit, semper nostrum Transitum Sancta in rem et patronum prrestitit.
qui

de Matanza, mhuius curam habebat, Ferdinandus duo cubicula noblS insuper signis Dei servus, alia exteruos ad colloquium admitattribuit, in qu.bus is nobis car.tatem tereraus; in quo permagnani erga omnes exhibere solet, ut fecit, qualem et

monasteriorum om.tteretur propterea etiam milie nedum unius. Sed quiu id quod trafundatio, fiebat, h.nc non miror, ctabatur, occulto et sccreto suspicarentur quam revera erant. si plura homines cum circumspectione Ipsa vero semper insigni (qua pollet maxima) omnibus responet prudentia omniaque aequaniraiter sustinebat; satis ut
debat,

industriam dan ad appareret quamdam a Deo illi et ad illos tolerandos, simul et his satisfaciendum
virilem

animum suggeri ad omnia *qua mente

pauperum causa

nihil

res illustres et perferenda Quanto servi Dei sunt ad animosiores illis qui illustri prajclaras exequendus famulantur! stirpe sunt editi, sed Deo non

Franciscus de Cuevas, qui

quidem

Quamquam

litas et claritas deest

nec Catharinae de Tolosa stirpis nobi- E est namque valde honesto

:

genere edita. 985 Ut vero

idnosocomium
quet,

ipsa docebit, die Februarii, postquam, ut ex ante relatis hx\iu

fecit, sicut

mox

quatuor hebdomadas apud Catharinam de concludit P. AntoTolosa exegerat unde recte epistolam quam e nosocomio nius a S. Josepho Salinas (tom. dedit acl Martinum Alphonsum de
:

"i*m ad cceptam materiam redeam nos jamconduxisset in locum in /ui P.Provincialis.cum aliquo quo etaudirepossemusSacrura et claustrum modo servare, Vallisoletum (quo in oppido eum
,
(

do-

im

concionari oportebat)

ire

decrevitj,

esto

non

sine

III, epist.
;

non potuisse kalendis Fepro bruarii ac proin in hispanico ejus textu legendum est postrero de primero de Febrero
41) scribi

videret e quo anxietate, quod nihil in archiepiscopo fucultatem concessurum sperare posset. nobis illum banc tamen in Et, quamvis ipsa ei spem facerem, inducere mihique credere non poterat. Et

animum
certe

magnas adita sentiendum habebat causas

ac

Marzo. ConfirFebrero, vel, si mavis, primero de mat idipsu.n epistola jam citata ad priorissam ex qua colligitur Sanctam vi Fe-

Hispalensem,

referre. Si vero rationes, quas hoc loco non expedit habebat spem, amici certe adhuc miipse exiguam norem habebant, eumque adhuc magis dejiciebaut.

ul>i

pi* Catlia-

rtnx

bruarii nondum e domo suse hospitx exisse. principiis 983 Benefactorum, porro ait, in hisce vivuntmoniales, ideo mentionem facio, ut quse jam quas post futurae sunt, eorum suis in precibus
et

Ipse ut discessit,

magna ex parte meam anxietatem immiuutam sensi nam (uti jum supra commemoerat quod ravi) maxima quum sentiebam pressura in manafflictura viderem. Abieus is nobis eum
:

par est) raemores sint, eosque Deo commendebetur. dent fundatoribus enim hoc quara raaxime Quamvis vero mea intentio initio non fuerit ut
(uti
:

datis dedit ut

domum

propriam habere procurare:

esset, Catharina de Tolosa fundatrix domus hujus cogitaverim, id tamen bona quinimo ne quidem id hoc modo ejus vitaapud Dominum promeruit, qui

huctenus mus; quod certe nimis quam difficile erat quam emere possequippe nulladum sese obtulerat solliciti mus. Amici nostri maximopere de nobis Patris anxii fuere (ac potissimum duo illi amici et
Provincialis)

n rem omnem

disposuit et ordiuavit ut hic ei titulus

merito denegari non possit. Nara, ut omittam quod domum emerit et de suo solverit (ni enim hoc fecissane set, remediura ad hoc nullum suppetebat), dici non potest quanto oranes archiepiscopi tergiversationes et

simul etiam inter se decrevere non facere prius archiepiscopo verbum de rebus nostris In vero semper se dicti- F quam domum haberemus. quam tabat majore fundationem hanc studio cupere
:

alium quempiam

in civitate.

Equidem

id credo(est

namque tam
loqueretur)
;

remor

ei

labore steterint.
et

que hanc collapsuram esse

ei erat afflictio et crux vel

Maxima namtantum cogitare rem exitum non habituram

;

verum pius et bonus, ut nih.l nisi tamen ejus id non satis ex operibus

apparebat

ea

namque anobis exigebatqu

(prout

numquam vero

autem remotum, nihilominus magna quadam cum benevolentia et affectu pene quotidie nos visitabat, om-

a nobis benefaciendo cessabat. Licet nosocomium hoc satis ab aedibus illiusesset

nostraa erant facultates) penitusirapossibilia et vervidebantur. Ad hasc diaboli erat machina

quidem
sutia,

o ut res haec disturbaretur. Sed quam, eo patetesse te potentem Nam ex mine, ad oculum tu quod is ad eam evertendam procudebat, ipso
!

Do-

niaque quibus opushubebamus,submittebat;tametsi malevoli eam identidem c.arperent et sugillarent, adeo ut, nisi haberet animum et generositatem quam habet,cavilli illi satis fuissent ad eam a coepta
henevolentia revocandam. Ego vero, quantum ipsa pateretur, nec non afflictionem ejus videns.summo-

rationem ad illum meliusetcommodiusexequendam elicuisti. Esto in seternum benedictus.

8 Ll. Remotis non

culis,

ita facile

obsta-

demum

fundationem suam
perficit.

euim eam pere intra memetipsam affigebar licet plurimum me celaret, nounumquam tamen dissiut
:

Burgensem Sancta

mulare nou poterat,

se praesertim

cum

cavilli

conscientiam tangerent-.habet enim eam bonam et timoratam, ut, quamtumvis magnam in-

cumprimis

Ue fundatione Burgensi, cujus

difficitia initia

supenori

SSE
m
k A

333 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. muni Ordinis totius sere prtetiura id erat nuraeranleglmus, videndum restat peterent D <ur>eriori paragrapho dum, hinc religioni raihi ducebam quidquid oTtandemibi Sanctapropriamsitnactadomumet offerre. Haec autem conventio et consultatio in

4CC10H
\
I)

M.

Znimodam

archiepiscopi gratiam atquebenevoait, a vigUia Untiamsibi conciUarit. Jam iade, nosocomium ingress* sumus (te S Matthia,,qua quidem:

Le,^wes
m

wran,

rf nrcte

contigit quare ipsa S. Josephi vigilia ante Sacrum rem uta Sacro partes rnrsus convenirent, ac tum edixi. Licentiatus autem vir boni conclnderemus,
:

de hispanica anni 1778 pro vispera editio autem de Saam Maria, quonoMatias habet vispera

judicii est et

San pervigilium Purificationis ine iniclligi videlur Matns nar*t hoc cum prxcedenti S. nZarce iis qum dixi num. patet ex rltionc non cohxrere Josephi doraos var.as ad usque vigiliam S. tot sed in omnibus quae offerebantur, ingpeximus emere utnullam ex oblatis notabantur incommoda aliasaedes esset. Proposuerant mihi inter consultum jam a multo tempore veviri nobilis, qum
;

m)

sagax unde perspiciebat et auguraplebem divulgari inciperet, fore ut prorsus non eme.-eraus. vel eas multo carius vel spondere jussit sese postSacrum Itaque sacerdotem omnibus navum se et seduilluc rediturum :nam in lum imprimis praebebat. per preces com989 Interim nos Deo negotium Quul > Ob mihi tunc dixit
:

bat.ur, si res in

in s. /oiepAe pervigilio

mendavimus; qui
pecuniaB

morarie

quUms

verbis

significayit

nua^dam

nales fuerant

quami is tot ibi Ordinesdomum tamen providente factum ut uullis quaererent, Deo illi omnes nonparum horum arriderent. Jam vero id n.nnulloseas tunc non mirantur: quin imo eorum Duo de iis ahquaucoemisse valde deindepcenit.nt. egerant sed tam multi vicissim earum
;

et,

domum illam nobis quadrare. Rogarant ut in lestivitate S Josephum quam instautissime,

illius

moniales

domum
tam
est

habere possent

cumque non

co-

gitarent

taraen votis cito illam inveuiendara,

ipsarum

juvante

lUtn-

uarrabant ut omnem erga mihi incommoda mihi minime expen affectum (tamquam erga rcm jam exuissem. dientem), imo et memoriam cura licentiato Aguia987 Cum ergo die quadam
ipsas
rio

do

mecum

de identidem tandem persuaserunt emptionis pretio convenirem, Licentiatus utem janua egre-

satisfactum. Quod enim omnes urgerent et suaderent ut tandem

me

ntconventum

sit.

diens, in tabellionem, qui incidit illac tum forte transibat,

liatoAu"

qui

unus

crat, e Patris nostri amicis

quique

mattoa

cum

conquirebat,

urbe tota sollicitudine domum nobis mihi diceret multas agerem, isque

Deodirigenteetordinante cum quo intrans, huic tandera finem immihidixit expedire negotio et atrii janua occlusa, poni convocatisquet.stibus metueb-.t), resciret (unum namque hoc ne quis rem necessaria erat, adhistipulatio, orani qu* ad eam
: ;

quidem

se vidisse, at

nullam

in universa civitate

bita

adeo impossibile pequidem ex alns intellinitus mihi videretur (prout illarum ullam tunc invenire, subito mihi

commodam
rebam)

reperisse, atque

in vigilia (uti solemnitate et robore, idque hujus Josephi, per summam boni dixi) gloriosi S. confeet prudentiam, inita fautoris diligentiam

a quibus dixi nos jam aniCogitavi ergo mecum eas, quamvis mum avocasse. itacssentincommodseacjactabant, priesenti tamen etenim postea, si d.splinecessitati posse sufficere

sdium

in

mentem

venit,

ctaque est. fore ut tam vih llla 990 Nemo vero crediderat unde cum primum ea res
pretio

Sani

f i

'"enxti

venumdaretur aliunde emptores, vulgus innotuit, multi accessere pnesacerdotem illum qui venditioni dictitantes
:

revendi posse. Licenfcato cerent, facili negotio aliis aperui, euraque rogavi ut meo Aguiario rem hanc

fnerat

domum quodammodo

incendisse, etst.pula;

nomine
exterior
set

Forma illarum eas inspicere dignaretur. eas non mspexisei non displicebat, esto
et

quare eas, quamvis tempus ventosissimum

esset,

etsubdolam revocandam tionem illam ut falalcem errorera iu ea commissum esse etenim manifestum parum caluraniarum sacerdos illeexcepit. uude non qui erant (uti dixi) vir quidam
:

immite

inquilinus,

quampriraum inspicere volu.t. Earum quod eas vendi minime cupiebat, nulli
:

Dominosveroillius, illustris ejusque uxor,

:

quamprimum

certiores hu-

inspiciendas dare volebat

at illarum s.tus et

quan-

tum

quidemexteriuscnlligere poterat, mire ei arriVir unde deiisemendis agcre decrevimus. erant, tum in eivitate non aderat; cujus ea>
: :

debant
nobilis
2

pio, earum sed sacerdoti cuidam, viro cumprimis vero Dominus divendeudarum curam dederat huic nobis voluntatem et propensionem injecit ad eas

ius rei fecimus tanto perfusi sunt monasterium esse conversam. conventa rata nrmaque esse audiout pactaatqne ea dissolvere non posJusserint; quamquam jam venditionis confectie sunt tasent. Postridie ergo pars (uti sacerdos stipulatus bals, et tertia pretii nara in nonnullis conventioni, erat) mox persoluta ex lequo justoque nobiscum articulis oranino non interpretationem illam sustinunnus
:

qui, audito

domum suam jam

vendendas et candide adraodum ac sinceee ndbiscum agendura. Convenimus ut eas ipsa inspectum tametsi abirem ita vero statim inihi placuere, ut, esse audieram, prelium duplura ejus quo venales persolvisemptor postulasset, ipsum nou illibeuter pretio atqueetiam tum vili eas mihi cessisse sem, biennium domino credidis.em nam idem jam ante easvendere earum oblatum pretium erat; eotamen
: :

agebatur
991

sed

dissimulantes.

Absurdum
,

forte et

iueotum cmp.am

.,

vide.i-

/i,

in
|

tartamdiume
im morari

domus hujue narrationi emptionis

quic.mque rem
quoad
pretii

ntiam

miraculo confectam uon considerarunt, illam sine

fuisse censuere, partim

at certe,

***
quo empta e^

noluerat.
donin num iioiidtltrio apiam

9SS Postero ergo

convenere. Hic
iis

die

sacerdos

et

hcentiatus

cum

pretium exigeret,

audisset quodnam sacerdos pro voluisset id quamprimum ob-

viPtatem, partim quod ut illam quas. s.b. inspexerant, adeo c^cu.ierint, tamquam convenicntera.emereneglexer.nt, mil ,ime unde mirabantur quotquot
Bi

omnes

rel.g.os. qu. .llam

Bur-is non fuissent

in,piciebant,

cam

quomodo

hi

ita

-ent^

tul.s,emus et inter nos convenissemus.

Hanc ego

dixerem cura araicisquibusdam communicassem, quingentos aureos runt me, si tantum solverem, hoc licenultra condignum pro iis soluturam. Cum contra censebat is nos etiam
tiato

atque .nconMderant.s adeooue eos reprehendebant mon.al.um Quin et duo monasteria coarsuebant. const.tutum nuperrimc lUk

nnorum unam jam

'r
,

liud vero rure, ubi

erat,

siguificassem, peterent infra condignum daturos, estc quidquid nec adeo daremus. Eiusdem opiniouis eram etego frustra esse ea diu quoad hoc deliberassem, quod
:

matum

cmnobium ipsarum con enon al.a inurbemse con.ulcrat) nec

SLtem
dam
ut

persona dives, q

deliberatio

mihi videretur;
Octobris,

verum quia de com-

^mptaest.quamma.imedon.erequod^e

domum fundare decreverat, et pontenquam ea nob s incongruam ncglexerat,

^"^^J
hanc >*<*"

Tomus

vii

Pars Prior.

334,

V. D. M.

m ^rpivitatemspargebatur emptanonesset. liT quam men bonus clare ut yideremu*

,

ruraor,

Lgul anuB
t issime

perageretur

^ ^^ Z ^ FS^
*
,

T)v S Vh

TERESIA VIRGINE.
retur
erat
:

Dominicis necesse nos D A avbusfestis et unde ui in templo auquo d i^umq dam foras prodir

~-

S5TS-TSSTSi*
d
txWde admiran$.

V
'

part e sua

^Z^T^ s^s^
quoinuoinu

possimus,

^J^^^.
Si iude ab
,

eo tempore
illa in
ef-

reretur

prope mensis

domum
Y_m ce ad
'
facultatem

dandam

et ipse archie-

bonumeUolersingemnn, habet clarum et e_imum

1lrm.^mBaue..domui.mom^m^ Snus P odqu

:

qu

et

s.mul

: tVo
,t

qi va.de doetus in causa es.e non lind eur ea differretur,

est,

idem etiam videbat

uar^dDominusnosalinuidpativo^
id satis

Da

qnidem

qu.n.m.ter ferebam, *ed

ei jT-dam

se monialis, qu. quot.es

plate.s v..
.

ZX
ea omn.a pene reservasse , u.m b. stat Ut verum f.te.r, repcriehantur. rt dUoosita P cjus t omncm ,lan. cssct aq
sfbi
oli

ex formidiue et

angore_ tremjaeeiba

Mm

p.U

S.
l

Ma
o

^.^

.
fl(

***?~j

constructa nostrum nsum (tamqu m si ad videbatur un.v er mihi somuinm

K.

****. M. J^J^, M*l ^ P^ M * m ^^ a

J* ttwiiM
c

^ dwlssam

s <fe w fmw eham , Albamm> cu-

dene*&<.

d tam etdifficltates D<>m>nus eramns adversit.tes abm.de compenconducendo, oelietaum noslocnm et aqua
deliciarum v.dentur. Sit.pse B ejusmerus paradisus

Znim hortus. l.te

p.e_. prospeotas

ns m ntis h teris e f"frumenfc 995 Ad.uec, ,_.<, el labons subdifficult.t.s conficiendisnon parum hdejussores modo enim ei satis erat quod iimus prmsente pecuni. venofferremus, modo volebat imquin et aliis mult,s ,u rcbns

.oW*

/aca/m (. /V

^
*.*

Burgen*-

F*wto p

ditorisatisfieri;

jniii vfro

non parim gavisus est n.cKe esscmu. cnjus ffi des

uu d
,

qnod tam
re.

.",'.
,

commod
t

portunte
oiniie omnc

^.

.^
o pendu est

ctlonem suem ex P"'e

e_sse

credeba

n 0U

sm

.S:ut entur ut
Lmque

m.b, facuHatem f.ceret. rtomilif.eunatem^

primum,utmuocommi 8

T.tem.o_per.mded..D.rtum
.llos

mihi a nouncmine tamdu.

M ^- = ^ ^.^ =
Er g o

quemsitunctemporisDeusnon immutas.et, numconducere potuisquara rem, credo, ad exitum Catharinam de Tolosa semus. Porro quam multa
hic pati oportuerit, dici

hoc nuc

negotium nohis facess,v,t, ucgvt.u.u

u.m.

non potest
ut

omnia vero
r9tio nem
,

.ps.

me
,

adm
_

ob

proe

..

ranUlS DUUiquaui defatigabatur

v_^.c_v.

omU cm uamqne
su-

autem inqui hnus i llarum confect.B essent. Quamvis illo inde eiceBondum emigpaasct (nam etiam difficnltatem subire aliquam nos d re compellendo tamen illarum partem nos

oportuit), in

quamdam

archiepiscopum propterrecepimus. Intellexi porro succensuisse. Unde ipsa eura, ea non mediocriter nam quod bonus sit prout potui, placare studui statim placantur. Ind.gnatus esto irascatur subinde, reticulatos cancellos quoque est, cognito nos illuc ejus voinduxisse, quod in hoc morem et orbitam resoripsi illa ut Cui luntuti gerere non videremur.
:

q U am in dcmc submin.stravit, uU pellectilem quam libentissime utpote quce domum sat.s iectos et alia plurima; qu.bus opus habebatinstructam imc nibil eorum non haberet) babebamns (esta id ipsa domi su
:

instmenda opus habebamus

Alii qu. monsteri. D obi. defuturum videbatur. quam Bostr.fund.runt. plures quidcm
:

qu. plure, eis deder U ut; Bt tates et possessiones qu.pp est caLa subierit labores, nullus

otua

plurimum

monialium recollectioni stumonasteni fordentium adhiberi solere at quod ad nondum nosausas fuisse vel crucem mam spectaret, esse videretur. domui praefigere, ne monasterium ea autem magnum Et erat hoc verum. Quantumlibet
in aedibus
;

laboravit; imo, si Uberos decuplo plus omnibus habere po*u ^sc nonbabulset, dcdissct qnidquid ipsam conhciebat, et Adeo vero longior haec mora ut qmdqu.d felfincmviderrtam .rdenter cupicbat, perexiguum ,11. ^' d """;illius gratia faciebat, terg,vcr=at.o Ego vero, cnm lougam hanc
.

990

benevolentiam nobis declararet, taia effectum et nobis men ab eo impetrari non potuit ut facultatem
concederet.

nem cum

eoribere dignaretur, utpote

antistitem viderem , sd Palcntinum archiepiscopnm 1,U rogans ut denno ad m *d qui

scr.psi, imctll .

^^

P*
,

eum commotus
xn.ttcbat,

erat

nam

994 Venit autem

Oll/iUC '*'9i

domum

iuspecturus,

quee ei

hic velut sibi

quidqn.d f.ctum

,n no..to

i Xl

vf/santem

mirifice placuit,

ostendit

tem faciebat, spem daret. At quod

plurimumque benevolentia? nobis tamen eam quam volebamus potestanon jam esto illius concedendae majorem
litterm qucedam
et

Quod vero m.ximc mirab.mur

facerecrcderet.Rogaviergo piscopumperlit.er.. moncret,

,d

.^^; quod
erat

.l.qua .n chiepiscopusnnllam se uobi. ; eum ut *.

ut,

ig ^ quoniam J.m

l te

instrumenta

cum

parum

essent, non Catharina de Tolosa couficienda ne ipse illam negaret. At doctor timebamus
:

quem P. ProvmMansius (est is alius ille amicus illi perfamilians erat cialem Burgis habuisse dixi) hoc explorabat opportunitatem ad
hinc

q'dq>d domo nobisprospectum crat, et re exitnm ahquando condu faciebamus, rem ad l.m 'P" epto Palentinus ergo talem pro eo

mihi misit,

ut, si

illi

commodam facultatem impetraneiin mentem reducendum et erat res nostras dam; etenira huic permolestum ne quidem in domo Nam isthoc in statu videre. sacellum pnvatum quam emeraraus (taraetei ipsa

summo

f quo tum cou mus. Quccirca doctor Mansius, tradi no.u eam illi

periculo

exposuissemus,

res no^ra ha^c tradita fuisset. lmo P era

sario utebar et coosultore,

Sacrum audierant) haberet, in quo domini illius nobis celebrapotestatem facere voluit ut Sacrum

""; nam, qu.mvi. benevoleutiam et mde lnw m omnia spiraret, quaidam tamen hinc archiep.scop, n proferebat, quse, prout quidem utq abalienandum erant;
,

io,tI

tura erat, satisad illum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

335
v. n. m.

nniiamtum ob nonnulla qu*

summi
fli

ei

nuntiari jusserat,

erat, e aD !n nlienior nonnihil .:: inter se fuissent amici.

1
.

cum tamen

antea

utiet Societati Jesu, perraultum semper debui) Sacrura summum celebravit, idque cum magna symphoniacorum et citharoedorum sua sponte ve

Bontfiuum

prt $iandum
r
trmovel-

queraadmodum per 997 Mihi vero significavit, qui prius ad invicem Salvatoris nostri mortem, sunt amici, ita vice versa me eos
inimici erant, facti
i

inimicos inter se QU priusamicierant, quidrespondi hinc eum videre posse Ad quod ei possum quantum nam ipsa essem quaraquam, ratione elaborarara et collig-ere, omni qua poterara abalienarentur. Quare curaram ne hi ab invicem
:

redd.disse.

nientium solemnitate. 1000 Omnes amici et fautores nostri raaximo- cum majna amicorum pere gaudebant, et universi prope cives nobis conomniwn. gratulabantur, utpote qui nobis quam raaxime compatiebantur, quodtara male nos haberi cernerent; et quidquid archiepiscopus in nos committebat, tam illis indignum et grave videbatur, utsubinde magis sentirem quod de ipso dici audiebam

iterum Palentinura
rogavi
ut.

quam

potui optimis rationibus

quam quod ab

ipso patiebar.

Tanta autcm erat tum

benevoalias ei litteras perofficiosas et

leutia plenas mittere

non gravaretur, ei ob oculos honori divino acponens quantum per hanc rera Fecit is quae ab eo postulacederet increraentum. quod certe permultum fuit. Ubi vidit de
bara;

bonee Catharinae de Tolosa tum omnium monialium lsetitia, ut mihi ea devotionem excitaret, Domino Quid, quseso, spectant ha? ancilla? que dicerem tusB aliud quam tibi servire et se propter te reclu. :

//

mihi gratificari honore divmo agi, et hac sese re

catus
id se facturura

unde numquam possint egredi? Vix credat quisquam, nisi qui reipsa experitur, quan/<

sas videre,

recepit

raihique rescripsit,

diura, cura ita nos reclusas

videraus ut nullu

quidqnidhactenusinOrdinis gratiam prflBStitisset, archiepisibigraveadeo non fuisse atque has ad ergo illae venere BcopumUtterasmittere. Tandera

B archiepi-scopum Ferdiuandum tam nobis concesserit, et per bonum eam Matanza (quisummocum animi sui gaudio de
qr,

diligentia doctoris Mansii, quje, accedente quoque perpulerunt ut facultatem opta-

cularium ad uos ingredi queat. Nam quanturavis tantum tamen illi nobis propinqui sunt et cari, solatium et voluptatem non possunt, afFerre nobis quantumpercipimus dum solas et reclusas nosesse
videmus. Pennde hic nobiscum agi videtur ac cum piscibus sagena e fluvioeductis, vivere prorsus non
valentibus, nisi denuo in aquam conjiciantur. Nam animse in profluentibus Sponsi sui aquis vivere assuetae, dum ex iis educta? rerum raundi hujus
retia conspicantur,
fi

obltnto.

nobiseam denuutiari jusserit. enuclcare 998 Rerum gestarum seriem melius exepistola qua S. Mater die Parascepossumus gratias egit prxsuh ves, qui erat xin Apritis, archiepiscopwn BurgenPalentino de missis ad
attulit)

usque sese denuo

1001

in

Hoc autem

vere vivere nequeunt, quoadeasdem conjectas videant. maxinia WM in omnibus hisce sororibus monl(I lum
/

sem

litteris

{tom

II, epist. 3).

scopus, litteris illis

mirum

in

Nempe archiepimodum detectatus,

sponle ccperat, nemine r0

conficiendo

quamprtmum fundal.om negolo; jamque in prima urb,s parmca qu^onem ,,jamq... monastenum prgeserat institui num cui novum responsum judicio fore viderelur adquam cum adeonemim displicere fuisset fundationem illam

9^, m anumd^e ^

sempervideo, idqueperexperientiam scio,raouiales ut inillas qua3 quoddara ad foras egrediendura, versentur, et cura illis saepius agentersieculares ituffi seDtiunt> no ndum desiderium et P aes du-x Samnritana muliere aquam 1. m q
,

utitto;

vulDominus locutus est, invenisse, ac Sponsum ^_ abscondisse, et merito quidem, tum suum ab illis

cum

utpotius essetomnibus optatissima,voluerat illam, sifieripotuisset, ante solemnissimum Resurrecdeducere. Vetionis Dominicce festum adexitum moles, ipsse functionis sacrse laborumque

conversari.

rum

volupe non sit cum illo tractare et Vereor autem ne duplici ex causaid contingat nimirum aut quod statura hunc pure propter ipsura solura non assumpserint, aut quod, postquam illum jam assumpsere, non agnoscant
et
illis
:

quibus clerus per eos dies distinebatur, quominus etiam proid fieret, obstacuto fuerunt, ac magis quod habcbat archiprxsul propriis positum manibus mlem monasterii Deo dicandi ac pri-

quantam ipsis Dominus gratiam,

et,

illas sibi

seiigendo,

ue viro cuipiara, qui scepe illis vitam (atque utinaranonet animam) eripiat, subjiciantur, liberando, prsstiterit. Anne, o Sponse mi, vere homo et

mum
C

in ea Sacrificium Eucharist\cum offercndi. Itaquedies ad id constituta fuit friatertia Pa-

schatis, ut

Sancta quidem, dum suam scribebat epistolam, arbitrabatur attamen eam sua fefellit opinio, sive quia ab initio fuerat erronea, sive quia archiepiscopus mcntem interea mutaveral. Hic enimneque primum apud moniales sacrificatum venit, et optatam iis largiri facultatem, usque teste Ribera aliisque scriptoribus distulit adferiam Paschatis quartam, qui erat dies xviii
i ,

Laudemus Deus,* gratia ha?c parvi facienda est? ergo eum, carissima?, quod uobis hanc fecerit; nec tam raagno Rege et Domino, qui nobis propter
in

exiguos quosdam labores, tot quoque deliciis perregnum quod fusos, quique cras finem accipient, finem nescit, pra?paravit,dilaudando uraquara defati"-emur. Sitipse in pernetuum benedictus. Amen. 1002 Aliquot post fundationem peractam die$lahtli

] rulit

Apritis.
fatiiutn

bus, Patri Proviuciali et mihi visus est census annnus quera Catharina de Tolosa domui huic a.-signarat, inconynodis quibusdam, e quibus et nobis
lites suboriri et
illi

careanti

cfnxo-

Oiudiiiur

999 lllo autem die, ait Sancta, erant moniales magis desolatae quam fuerant hactenus, et bona

molestiae exhiberi possent, ob-

mcerore constrata ut eam ut eo ipso tempore quo nos jam recreare et gaudio perfundere Dominus volebat, magis nosaffligere voluisse videatur Quinct
Catharina de Tolosa
consolari
ita
;

nemo

posset

noxius esse. Maluimus proinde Deo fidere quam occasionem retinere e qua ei quapiam in re enasci posset molestia. Quare, tum ob has tum ob alias rationes,

omnes

in

capitulo congregat,

annuente

ego

periore nocte

semper hactenus bene speraverara) sualiquomodo cceperam diffidere. Sit nomen Doraini benedictum etsuperexaltatum in ssbcula. Doctori Mansio archiepiscopus potestatera fecit postridie Sacrura apud nos celebrandi et Sanctissiraum Christi Corpus illic collocandi. Ipse ergo primam Deo Hostiam obtulit, et Pater Prior monasteriiS. Pauli Ordinis Dominicanorum (cui Ordini,
(quae

P. Provinciali, ea quam nobis Catharina dederat possessione corara tabellione publico haud gravate

cessimus,omnesque ejusdem tabulasei rcddidimus. Factum hoc quam poterat secretissime, ne id resciinjuriara sibi fasceret archiepiscopus, qui id velut estoea orauis in raouactam fuisset interpretatus;
soitur aliquod steriura hoc redundet quando enim in paupertate et sine censu fundatum monasteriura
:

esse,

nonestquod timeamus

nam

passim eleemosynae

~
nmf^
a

o Vl

u DE
>

8.

TBBESIA YIRGINE.
.7? Burais adfiuc

vTi. ^rmCcredirrsuoesse
desiut. Et ita

ceusum hnbere tntor verum quaudo certc periclm

se

%*%*

Z7re7eXumMvare,
(<

B, <* D. d ..

* Toledo, quar.

scripsitwm D

M^m *

quidem modo Burg.s res mortem aliter erit. Tel rost Cathurin. per futur neceeert. 1003 Occursum nempe anno .n Palent.no hoc ipso duas ejusdem fllias, qnte emissurie enm enim

babet

^,^
.

^
s<0

{tom P len$em

conventu professionem eraut por Palenti* leg, .mm 1, jam vota editune, sen , eamque matr. ddixie tioni renuntiassent, clararent, renuntiationem irntam de eam
:

n>

M^

Reynoso Uom IV eptst.bO), v le t a S. Josepho n, ep. Wietm, -.necdub^um

gj
.

prummm
ep-

Ba
J

sit ha>c

nt

etinBnrgensemonastcrinmjussuumtransferrent

ea c<wtete ^,,,,^ p0( s rf A na 8 , yen ite xni Coent fl r > <a lolomxo cap comptmh. Cjt wo(to ,orum gMO COBSC p<MW es

Mri
.

n paWes

Wni
.

^^
^.^
.^

wmm

eail

aha H*c, Uti et dos quam tom. IV, epist. 00). monast.cum loco habitnm eiusdem filia, que hoc
ndne l.beram tnm paterm. tum mater*
reliquit, censui

cui m.ter volnit.lttulit. ntpote

leg,

d' s P

~"

imm

^ ^
& g q o

^ ^ .^ ^^
ei

omnes mmllas atqne

illud t emp U .

M.
+

UQStra per totum

adfni,

qnem prina ip.a nob.s Hoo dumtaxat incommod, sqnivaluere.

o
l.ceat

ass.gnarat
est
,

prsssentis frui hisce dotibus in defuturum. Ltepersuasi nihil illis nmquam mihl monesteriis qme qui efficit t aliis im Domiuus, MndaU sunt. eleemosyne *"i paupertate hominum exc.tab.t ut l.be auter tnr, aut corda media suggeret quibus se B huic benefaciant, aut alia

at

quod semper

co.nes

itinemm

toleratas >,>,g,llat,m

^^
4

^
^
* M
-

^^

m.lu hn.s efquallu0 am tandem scr.bend. euim in librib ejus leg,re

gd fundatl0nem Burgensem.
s.ne
est nihi l. N.hil

mnil)1I1 fecit
s

uU imam non

omnino

magnis d.ffiquoquc esl

de magna raopia ao pad interdum ipS a S cribit defac.ent.bus ^ iti e ribus premebamur,

^.

monialessustineantetalantur.
itf,tmm fA rma.Sa<..
!004 Sed quoniam nullum atum erat, hinc subinde Domiscio) hoc raodo fund engi volmsnum rogabam, ut, qtioniam hoc ipsum
l.acten.is (utl

quiuem

Eecordor mero rebus ad victum necessariis. gravi laboraretd-hqu.o, aliquando, cum S. Matcr adeamsusteutandum mihi fuisse in promfrigidam intinctum. f rus tulum in ^

^ ^^
*

etiammonialibusderebusnecessanisetalimoset. de etiam hinc d.scedere non nia provideret monialem hab.tum pri svolissemqamaliq..am quadam v.ce hac assum e nt e m vidissem. Cumque mihi Dom.nus . Qu.d dub,de cogitarem, dixit omnia confecta et absoluta sunt. Bene
, :

tas?

Qibs vertis m.hi s.gmfacav.t .deftiturnm uude ,ta soll.chil necessariornm illis hduciam cotdinem omnem deposui. tantamqne opimum e.s censum rel.nquercm. cepi.acsivalde qnamprimum de meo discessu agere cospi.
potes abife.
:

Jam

prope fiumen habitabam commercio divUersnt s ab omni nos inco i ar exuberantes ut do mum invaderent sed e j u s quoque cujusque CU messet vetusta, undie F cella adeo coucuteret Er at autem S. Matris F gteUag quis aspicere po

^ extra civltatem

4^^

^^ ^.^ ^ ^^
^. ^^
.

tuwe..

^
F^

eg a

"buSjq
P

Ad

. baec , frig0

^,,,^
,.,, r.

Itaque

tum frustra moras h.s trahere m.h. v.deq od jam ,n domo hac recrear. rer et alind uihil agere qa.n capere (utpote qnte m.h. cumpr.m u et volnptatem majore cum labore placcbat!, etaliis in locis (esto
,

^ domus P "

W
bm

contlgnationem tenebant Eucharistinm dis crimineSanctissimam deferrl cura ,ims et

t~<*

etu
b

agis ntilis esse possen.. er episcops Paletins ex eo tempore egreg.e . E en.m arch.ep.scopna staamicitiam coluernnt.
se

Porro arch, e p,scops e

Qe mergeremur Ita noctem ad mediam usque aut cibo UtaniisinstltimuS( sine q uiete hc, , oraverant Inter
.
,

^ erat

cum

tim siugulari

qodam modo erga os

affic.

ccep.t,

C sacrmqe
Tolosa, ec

Religiois hahitm

hhm

Catharmie de

"^ ;^ ^ J f
tneia tnt

S. Mater valde recentissima esset illa funda tio, rece

^^
P

ma g *. u u
.

Dominus

ita

eam

desti-

persistere, pr!E3taret fflfc

no

alii

muninl,
(etrca

qus hoc moastenm

ingressa

est, contulit

medium menstsMaji,

ut videre est in epislola

Sanctx ad Petrum Manso,

lante, habnere sute

lom IV,

epist. 9).

Et haetenus semper fuere al.qu.

^ '^ "^^
O.M.

n ver >^

fecerant) a , io

de Matre trep idatio tanta fuit nt

oogitaremns a cibisque ei affer edis ne advovalde ser0 jam esset, me Qunobrem,

V.d e q persu uc uucc

quidem.

uiulum

qn.dem sat.s Neccredo Dominum permissurum ut sponsas

qi beige nos, et

^
.

vireg

iuopia e oflictentr si modo ipsa, sicnti debet, ei serviam. Det proinde M^jest.. ,1 n.s, propter magDam suam misericordiam et bomtatem.illis

cnm

e me
;

u
9

"

1008 d.srumpi. ltaque nov

"^ ^

a d

verb

videbar
.

mihi dolore
eris escis

jjl.

ad hoc Iratiam. Amen.

Ita,

ux ex

libro

Funda-

"-*

Mm. Ik

iionum S.Teresiae nobi* erant exscribenda, finem andem Aaftent nam religuam capitis ulUmi par<em ,m aUM (eaimns (. 769, 770 ,.771). 100& Absoluta demum /eliciter post longas mul<a S9 e dilficullatesfundalione illa Burgensi, ibidem S. Mater permansit ad finem usque Julii,
,

vimus qm c,g o tenn nem .nde cx tranrt. qno

.sper
nisi

'

omne refecimu^ destitutam, tan qu.dam inter.bamus, J'"^, putabamus, n ee unde ant qua ven
rem

'"^ Ma
;

advocae robustiol ib s mferens, pa-

'

c^

c.vrtati^

sse

scle .

esse

bamus) ad os trausnatassent qui, poit viam aqnis, qna effluere possent, feccrt
;

^u.s
tj

spemns inferim /bre ut Jre. s.6 Kceref il/adr camobium suis filiabus excitare, prouti ostendunt epistolx e,us ad Pelrum de Casa de Monte x.v MajiUom. II, epist. 64), ad Dionysium de la Pena iv Jun (tom. II, epist. 88). i ^ieonoram a Misericordia v.. Julii (tom. II, epist.
107).

vero

quam

effluxerant, tanta remansit

iis

uo

Preeter

impletu fuermt P *7 pidum Wcu . mm octo. Nutohatporro S. Matrls e uocturn0 noct lum. veto,tmodo dicebum. plmviMque e quare e duahua lo dlc ' b " b frigori patens t su alte habebam, alteram cnbanU impoau ,
copia ut

f^

has epistolas,

et alias

qux data opportunitate fue-

meo lecto ram circum lectnm

suspeudi

ita
;

tamen

DIE DECIMAQUIOTA OCTOBRIS.

a37

me sivisset sic non e non animadverteret illam ^ cere.Quo3utobdormiscereco3pera Quando au assidens quiescebam ita ut aii me meo e lecto surgere
fa:

nam

e>Wa

j^^^^

cui epistolce in impressis voluminibus abtera annectitur scnpta initio Septembris [tom. habemus epist olas e
\

^^

T
,

iUCTOII D. M
'

^ ^^ ^.^

missas Vallisoletano ccenobio hoc tempore ?7iissas

alte-

simulabam quando mihi

fili

illa

diceret

Quomodo tam

cito ades,

ram diexxvn Augusti ad priorissam Burgensem (tom. II,epist. W),alteram i Septembris adP.
Gralianum
(tom. II, epAZ),
vt kttfus

t n\or

wire

Hif)9

flUff'-

Pius
tio

scienti quantopere mihi ac jucunditati erat, ac nitor curae essent unde aP^rotJB me* mundities sed, propter ejus amoJultas noctes egi insomnes, libentissime. Quin etiam rem atque obseqnium eam vita erat decessura, quando iosa die qua e* hac nitidum ei velum nitidasque madefecerat,
:
, :

dormiente, vestes Toterdum quoque, illa ibara quod quulem solaac linteamina lotum
;

quidem pos-

folium, quod hodie pie asservant Carmelitanee Bruxellenses, non modo moniales inspicere oculis meis, legere ac venerari mxhi contigit, sed et, me pro Carmelitissis supplicante,

isunum

id pro vera Sacra Reliquia agnitum est, confehac ctceque de ejus authentia tegitimx tabulx De Gratianum S. Mater ob nonnullos qua
epistola,

iam vox munditie delectata oculosnicarum oras indui qua mihi arrisit, quasi m que in me conjiciens, dulce nimirnm semper gratiammi significationem. Ita omnibusqueinrebushocmunditiaeconcinmtatisque tulit. Sed ut redeam studium, quoadvixit, prssse coeperam dicere, equidem eo tempore
ad ea
tara

defectus perstringit et quam video non vald hic de curate editam, plura dicturus alibi, unum illa de lite quam circa ea annotabo : nempe agi in Cepedii testamentum movere Sanctae

qme

bene corpore et animo valebam ac

si

totis dor-

missem noctibus et cibis laute fuissem ad S. Matris nostr solaid Dominns ita ordinavit impendebam, qua3 si vidfeset curas quas ei tium

usa. Scilicet

Laurentii intendebat Beatrixde Castilla, socrus Frandsci (num. 43). Cepedii, filii Laurentii, uti olim retuti Ven. Anna a S. Bar1012 Audienda hiciterum xiv, tholomseo Vallisoleti, ait ViUv sux capite
i

VallUoltlo

nova
si

Matri accessit molestia pronter testamensuae omnes, tura quofrater ejus mandarat ut opes morerentur, Abulensi liberi sui improles
S.

affeeta mihi nocere. incredibili inde dolore

fuisset.

forte

miserje peccaAdeoque hanc aliasque gratias raihi

trici

et Dominus praestitit propter famulam suam servire non amicam carissiraam Teresiam, cui ego Bartholoeram digna. Hactenus Ven. Anna a S. referens notatu digna de mxo, nonnulla deinde gestis, a S. Teresia per idtimos viUe menses

rebus

aggredior. quas nunc ex ordine describere

monasterio nostro cederent. Contendebant autem valoris, amici ejus testamentum illud nullius esse conabautur; licet ea ao proin S. Matri verba dare minime esset facilis ad accipiendum quidquam quodnoncertosciretDeodeberi. Cura autem ipsorum voluntati ac proposito negaret se concessuram, atque causidicis unus eo processit inurbanitatis
e

LIl. Ultima S.

Teresiae

itinera,

contumelioaudaciae ut reota accurens ad coenobium alloqui non dubitaverit non esse eam sis eam verbis talem qualis appareret, multosque intersa>culares
:

extrema ejus segrotatio ac felicissimus ad coelum transitus.

S. Bar-

esse qui plura darent virtutum

exemplaquam

ipsa.

Ad qua3 illa u quam mihi

praestas

Rependat gratiam

tibi

Deus, inquit, hanc nec plura respon-

Burginii rivi-

ProfectaBurgis fuit Sancta cum Anna a

;

victa adversariorum dit. Coeuobii vero priorissa, nec transierat sollicitationibus, ad eorum partes
;

itlkln.

thotomxoet Teresia a Jesu, fratris sui fdia, pervenit, exeunte mense Julio ac Palentiam mox scribendas ubi die iii Augusti litteras suo nomine
curavit, quibus propria

plurimum ab illa diligebatur, eum adquem debuit amorem ac reverentiam hisce in

Sanctse,
etsi

junctis exhibuit

manu
S.

aliquot adjecit

li-

neas, ad

Thomasinama

Joanne 3aptista,pno-

rissam Burgensem {tom. IV, epist. 71). Ex his qui inter c<etera accipimus, P. Nicolaum Doria, refert [lib. v, cap. mense Majo, ut Chronicon
xxvn, num.
6),

exHispania

in Itatiam navigarat,

edixitque adeo nobis ut suo e ccbprope abiremus. Quod ubi facere coeperamus, nobio Abite, ait, nec ostium veste me apprehendens AcerbissimeS. Matris u ampliushucrevertamini. prolata ab aniraum haec verba pupugerunt, utpote suarum ; a qua scilicet existimabat mauna filiarum reverentiam, sibi quam a sa^cularibus deberi
:

Genux apud R. P. Caffardum, Ordinis Carmeli Generalem, tam bene rem egisse ut ab eo creatus
Excalceatofuerit procurator totius provincix

jorem ea postponi videbat. et se tamen soecularibus ab

Methymnara Carapi, 1013 IgitUT inde se recepit Eoubi prioratum gerebat, est iter. qua Abulam,

Jjj-

rum

Excalcealarum. Rursus ad priorissam Burgensem titteras misit Sancta die ix Augusti, in quarum /fne nuntiat se ex voluntate P. Graet

dem

vespere quo illuc

pervenit, prionssam monuit

priorissa
S.

tamen cornde re quadam non valde mala, sed

o-enda.

Quam

monitiooem cum
vicissim

et Salmanticam iret, anno profecturam [tom. II, Albam verisimilitereo Transfiguraepist. 105). Triduoveroante, festo Teresiam Laiz, tionis Domini die, scripserat ad Albani ccenobii fundatricem, de rebus quibusdam tiani, cupientis ut

Albam

animo
filias

tulisset, legre

Mater

suas videret, opera ioferni hostis, excidisse. antea pra^stare consueverant, obedientia aliud cubiculum se ipsa abdidit, in aliud

non cequo quod ab ea quam

tulit

Quare

in

priorissa.

illius ccenobii

epist. 55).

lam Palentix exaravit ad consaguineum suum Sancium Davila, de quo num. 28 et 81 dictum
fuit (tom. I, epist.
7).

Demum

quas emendatas oportebat [tom III, adhuc die xn Augusti eptsto-

Adeo autem rautatio illa mentium et iuut vespere solentia S. Matrem nostram afflictavit
comederit ac tota nocte permanserit insoTeresice e candida mnis. Dum hosce dolores S advertat ejus Annx narratione describo, comitis destitutum adhivelim lector me textu hispanico
iterato bere versionem ejus flandricam Antverpix 1733; id quod ideo pneserhm impressamanno anno moneo quia in versione gallica, Bruxelhs

illo nihil

Pah

his litteris patet errasse Chronici, dum Burgensem S. Teresi

1011

Ex

auctorem

commora-

tionem protraxit usque ad i Septembris, in errorem inductus epistola nescio qua ad priorissam

Hispalensem
xxviii,

(lib.
1).

v,

cap. xxvi,

num

5,

et

cap.

1708 edita, omittiturquidquidspectatad%n)urxam MethymS.Teresimapriorissis Vallisotetana ac

num.

ter liquerit,

Quo aidem die Palentiam S. Manon constat sed eam xxvi Augusti
;

nensi factam.

jam

degisse Vallisoleti, ostendit epistola illo die data ad Annam ab Angelis, priorissam Toleta-

exaravit ad Caretur, die xv Septembris litteras mitChristo, priorissam Soriensem, tharinam a tendas

10H

Vallisoletiautem,

dum abitum jam medtta'

j.-,

Albfii.
nio

txlrr.

morbo cor-

repla.

338
IUCTOIK
V. D. M.

Methymnz Lampi conferret velamen. Vcrum obvium die xvi Septembns,

:

dein paucula al^otverbaMe tendas quibus (toml Thymnx Campi subjunxit quantocxus Abulam se ^nferre Ulitum erat n sui rebus pro suo PnSS* ibi monasterii Teresix, fialn** ut nere prospiceret, atque comitem itinens habuerat, sacrw*

,,.,.*

DES. TEBESIAVIRGINE.
Mpsola ipsi

adessem
^

Filia, inquit, venit

jam abitu 8 D
}

yerbis
fuit.

meum

fl^fi^S

Nec jam pedem amphus ab eJU8 percussum * sororesut qu.dqu.d opus h[cu]o moven s, rogabam

filix,

quam

^^

^ ^ afferrent
.

summo mane

idque ipsi deinde porrigebam ex meo capieb at consortio. Demum eQ hQc mundo migrav it, loquelam mihi a dolor abstulerat quare sub vesperam
. :

guovidetur advenisse absentis P.urahabuit P. Antonium a Jesu, vices agentem quo jubente acdutiani tunc temporis sed Albam cente,non Abulam, quo intenderat
,

e numero pnmorum ExcalceaP. Antonius a Jesu, mihi injunxit iit 4u moribundae aderat, U i uw..~ torum, q

irrequ.eta comestura secederem. Mecomedente,

S.

cum comiUbus suisvecta fuU,

satisvalidxpetitioniMartce S

AWaL,
S.

qulmagno ejus axt tenebatur desiderio. Postruhe,

profectie sumus, P'opositum mus, siue cibo inde vinm. Tentabatur jam

pervene Bartholomceo, quam Methymnam

^
ut

Hennquez,

fM*"
ductssee

A qua cum petisMater huc illuo circumspiciebat. num forte me vellet, signis id aliset P. Antonius
fui. Ub. advertit quibus atfirmavit itaquerevocata meregressames.<e, dulce rcnidens ac multo cum me suis apprehendens, in araoris affectu manibus caput reclinavit quod ego ita sustinui brachia
;

""ffi \en. Annaa

a-

mea

habentesmanducandiinter quo brevi post absumpta tnncS. Mater eo morbo diem iter fec.ssemus, Dihil et cum totam lUam
feit

expiravit. Interea ego atque amplexa fui donec magis mori videbar quam ipsa. Adco namque

Sponsi sui caritate flagrabat ut

in solutis corporis vinculis, eo
set,

omnino c.bi viribus ejus iu pauperem devenisseram Cum verosub noctem rerum edulium qu.dmus viculum, ne ibi quidem

reficiendis inven.re

potue-

horam illam qua, perpetuum frui pos-

quam
B

Cum
mihi
.

ficus aliquot. nobis suppetebat praster aridas Mater, languens ac febr. eestuans, igitur S. Aliquid, Num quid habes, filia? dixisset
:

unice concupisceret. Ad extreraum Dominus, cernens exiguam raeam oujus infinita clementia est, h tolerantiam, conspiciendum se in haccruce ferenda ingenti Majestate et comitatu obtulit cum

enim m.hi deficiunt , quaduo ova pret.o quantuor reales dedi ad emendum vero nec pecunia emi qu.dtumvis majrno. Videns nummos mihi integros reddi, non
qufeso, mihi da
;

vires

quam

posse et vultura lacrymis in semiraortuum Sanctte potui sine suppetunt verba mihi oculos intendere neque apta dolorem descnquibus illuin quem tunc persensi tristitia ac mcerore disrumpi meum
illic
:

mihi adstantium, Sanctorum ad extremam lecti spondam beata illa anima in ccelos deducenda erat. a quibus duravit spatio quo Sub qua visione, quae quidem eo Symbolum apostolicum recitare posses, dolor ille versus; meus in magnam estanimi tranquillitatem
et
u
u u

veniam interim a Domino petens.dixi

><

Etiamsi,

bam

cor

enim

Domine,Majestati tuae placeret ut oonsortio Matris nunc tamen, Teresiae adhuc aliquamdlu fruerer, te rogare malim postquam ejus gloriam conspexi,
araplius ut ne uno quidera raoraento

eam

terra
et co-

Sancta dtveuil:

mihi videbatur. quod tanta 1015 Ergo infletus me projiciebam, ut nihil habeme in inopia constitutam cernebara, Matri carissimce ante oculosmeos morienti

relinquas. Sic avolavit. lurabce instar ad Dei sui fruitionem

anima

illa

beata discessit

rem quo

1017 Quas hactenus e Ven.

tis

Anna exscripsi morfere omnes

levaraen ahquod

opemque

afiferre

possem. At

illa,
:

angelicam in omnibus prre se ferens patientiam Doraini enim inquit, filia, lacrymis
n

Tempera,

easdem hxc Dei famula jurejurando affirmavit compulsoanno 1506, ut colligitur ex processu
S.Teresiae circumstantias,

^ "
Iian(etvld

insignis

Quo magis nimirum appropinquabattempusubi ex hoc mundo erat rnigratura, eo magis oranibus illara raodis Dominus
n

voluntatehjecresaccidit.

riali Abulensi (de

probabat et illa quidem sanctissime, ut semper fe(quippe animo cerat, cuncta patiebatur ; mihi vero perinde atque illa moderari noveram) longe meo non
:

quo vide quid monuerimnum. Abulensi Accedit in processu remissoriali 845). obitui Sanctx amitx Teresiaa Jesujunior, qux testimonium suztestisitcm oculata interfuit et
;

id

accidebat acerbius. Quare oportuit ut ipsa

me

solaretur, juberetque
ficu,

animo
sibi

esse aequiori

quod una

quam comederat,
Postridie

jam

satis esse

diceret.

[nempe xx Septembris
;

datum hora

sexta vespertina) Albam attigit

sed tanta

cum
rao-

jactatione atque alteratione valetudinis ut de vita

Annse a S. ex splenmavit, verum etiam sequentia addidit cellam oppletam F dore scilicet ac luce, qua totam in faciem Ven. in spiritu vidit, tantam claritatem repercussam, ut cxterse moniales Anna> fuisse eam aspicerent inscise quid ageretur, attentius ipsas postmodum quam S. Matrem; quod quidem Sancta exspinarrasse admirabundas ubi vero
Ven.
i
:

Bartholomxo non solum

confir-

ejusmedici desperarent. lestissimnm; praesertim

esse,

Quod mihi fuitauditu

nos Alba3 Prasterquam enim summae mihi quod altera alteram diligebamus Dorainum nostrum in erat consolationi Christum cui videlicet corde ejus una praesentem videre anima ejus perinde erat conjuncta ac si apud illura

dum cogitabam
,

rasset,evanuissevisionem;AnnamqueadserednsapparisegratiasDeo agendo. Cxteris equidem

etmeei

fore superstitem.

quce S. Teresue tionibus, signis atque portentis, secuia,e vel proxime mortem vet comitata sunt Romano merno^

quibusaliquaetiam in Breviario

fuisset in ccelo

unde eara in me excitabat reverentiam quam Domino, ubi adest, horaines praestare
:

debent.
ibt<pu tnter

rantur, hic referendis supersedeo Actis canoprcecipuaqucvque apud Riberam et in in eodemBreviarw nizationis legere est.Quod vero amoris incenuio dicitur Sancta intolerabili divini P potiusquam vimorbi.Albaecura decumberet,..
;
.

quadoquiaem

bruchia Annir
a
S. liorllio-

refert

1016 Hisnarratis, res quasdam Ven. Dei Serva ad anteriora pertinentes tempora; quxego, cum ea suis locis olim annotaverim, hic repetere

rissimara

animam Deo

vir reddidisse, id Yepesti,

prudentissimi, testimonio confirmarejuvat. mortis eju 1018 Causam atque occasionem

lomtv.

non debeo, omissurus similiter, ne actum agam, quse de ullimis quindecim vitx diebus et gloriosa morte S. Teresiae tam copiose quam eleganter scripsit Ribera. Pergit igitur Anna, post brevem

quam

dixi digressionem

mos S. Matrisdiesmortua videbar potius vens. Biduo vero antequam moreretur,

Alboe per quinque extrequam vi-

cum

forte

inquit ille, medici referebaut in magnam supernem laboresque itineris, quibus accedebat vlta(*" fluxus, unde vires ei veniens ei sanguiuis adjunc a defecerint. Quamvis negari nequeat haec contulisse, ad tilum vitae ejns abrumpendum aliquid impe u tamen gladius qui mortem ei dedit, fuit non a divini adeo validus ac fortis ut

fatigatio-

amoris

anim

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

novemdtah' Deuo^ione (toniftfir. dutct amoris incendio et eam
ixj

m
parxter dictt
y

p M

jam non Tdospeijamcertoaffulgentis, at ... igne, >o qo ^,1, phOTici .iinili.. in beatoillo ip.a qnod .psa P animam exhalarit. Id q-d lne; Lmper v^e semper vixeial :/l, Mffi rocessihabe tur ,n P*** nocte, ut

S= C
,

citata ab Yepesio lenlia exspirasse. Tandem ad addam ex ejus hbrode e S Teresia loca unum Potest crescere adeo perfectionis, ubi sic inquit Dei ut subjectum naturale ferre desiderium

prx amoris vio- D

Ha

amoret
illud

nequeat

xix, et aliqui ita sunt mortui (cap.

f<Mt.U
,

*mg.

.ostridie

fimo ipsa

cnoni,. a onis;.i

obitus revelWtMatriJ
te

quffi

L
P

p.mer.t u morbo, cum e. ob.tum decumbens c g,. a vissimo dolori dderent.mon^e.ceMa^tri., ne dolovcm 8 d.utque sent,illumn,hilom,,,nsob,tumsc.v.t 1: ,vi s Excalceatomm pro n Hieronymo a Matrc Dei,

: Je.n,magna
tnm

*-^ Veasensi

ccenob.o a

^ "S
M
^
au.mam
a corp
S.

.^ ^ ^.
^^
.

mttotM. fr. < ff /

TnoZ^,
p

MC

04
P

11

Brwart _, ._...r a!em Dei amore leginm _lagranti...mo aun0 DuI _.m langu _._, aBOnj, raMS
ffitori*. Sic
e.flr.t

^ ^^ ^
^^ aM
,

= **
^^

<g

Sauctum .ibi magna cnm ac ,entem se D.o jam frui, di

,,i,

B*W" f *
J
Water signio

peto

quem

in

morte sen.iet.
.
.

n-rans

Arnoldus ianorum Gander.sium refeH ^ftto Sa netorum Belgn

M ^,
arf
rf ,

conventus

^^
em
.

Auc(a ,, e ,^,. a( z,
^
.

Jtfartti,

ante

^. g /mpom
,.

torfu ., CArO. tor* , }> qn dan,

eve rsus
e.

bft.v.

fui sse

divulsam. gravi Ordfcis ani prmlato

.

Idem

rnoTcausum
B 8
'

lPP ut natnrmvjre. plane __i__.eornmvel_eme_.ti.rn

fuisse

su* mortie

-^^^ZZ *"*
a corpore
a

sS eum

tam flaooLmplaUoni. stnaret ardonbus hunc amoris igu.s apprebend,., ut divini

mel i(liem

refertor.o,

dum

lntei vasculi

hand

ferret infirmitas

sed an.mo,

..-

fi

non iw
morfc

vl

de se.psa mem.u.t Sanc separare valeat, siquidem cant.ononte. qua quomuuu Jomodo aliquaudo solo auditu npi v.s.one vivere, elno v sione v.vere, sit sineDei canebatur quam amarum efferbuerit.ut, n.cantn,

hojnsmodi tam

wSSo magnoperemirandnmest impetum animam fortem

e.se ut

ccelum, visibili eam com.tante tiens Deum vivnm, in ipsis Sanctorum Actis quo-loria evolarit. Sic in insudamus, mihi e Prospen rum continualioni vuhcaUone Lamoeruni, puw. BeneduU XIV, Lambertini, postea w~.
.
.

V,

(de Bealif. et
25) occurrit

Canoniz.

....-_

ad

dwm

fnr\ xxxv.u, HHffl. cap VTWlll. niim. Maji B. Imeida Lamberxu

lib

,..

.,.,

...

mpetu simili am violenter mox desiisset, an.masua non Ue Deo providente, .d.p.um corpore contineri. Qu.n tnietamplin. agen. de maqnando in Vita sna, te pr^ixerat, ita loqu,tur(cap motihu. ac Dei desideriis, ffu s fstis emper fecit, dolor h.c hactenu.

tina

quee,

annum vixdum undecimum

mdulgen.

xtatis

cado agensjsumpta sacra Bostia de

***
sp,r .tam

/ssuaviteroculis, quasi somno reddidit, qu, mortal. corpore Ohrieto Sponso suo
(tom.

Credo,

.i,

ut

! procedatet increscat,

Xturum

pro .ua bon.tate aliquan,louthicsimulcumv.ta finem

Dominum

ferre diutius non posset eonclusus tantas delicias ^dernarIlIMaji.pag. 184). AJte.7ar.pr0

loquens de se ipsa (m Coneept. acc piat. . Et alibi quamdam, ait, qu*, cum amoris eap. v,.) " Novi quemgenere versaretnr et suavem ^re: oraLnis n.s, cantus i. e a.seruer.t,
:
,

gumentohicjuvai BossueUum.Meldensem anrfcmS.Tepum, qui in Oralionepanegyrica Seraphicam VirgiresvxhabUaegregieoslendit

epzsco-

nemvere

dam cantum

audiret,

sibi fore desiisset, visum effec.se ut cantus quare diviuam Majestatem t .uspens.oue se e uim in bac ..mefinemacciperet; quidem potu.sse, sed on po constitutum mori hanc nt cessaret. . Atque

^^

ec

jamdudum amons Sponsum suum ab.re debu.sse vi moriendo ad vUam P^ahereL nisiDeus e/feossetut patiendo
caritati.

viotlmam,

ZZZ's

Ul enim ipsa scnpsU ante ob.tumsuumanadeoque vigesimo circiter voluntalis nad Deum no solebatidentidem tota hxcdesidema Dom.ne au

ulUmo

i* suw capUe

..tuisse dicere canenti veram fuisse mortis ejus

ZlbZre inftammata
mori aut pati
1

qua ita oratione extra se raptam C qu* saepeuumero eam in putareut n,s. raptum ejusviderant, nonaliud tunc
qoillitate
ffi odi

causam apparet e tranill moriens fruebaturut, v.rg.nes

Neque auditum horologii pulsum

aliud te m,h, rogo.

Et addit sibi solamen aerre*o

p) ,,,..,,

ei

contigisse.

Tandem

vero ingent, ,Ua

amons

hora, cogxtaret se lan quod, hac elapsa viUe stue propiorem tittum Deo videndo Breviain Enucleandum reslat et alterum
1021

,.

an.ma ejus vehementia atque impetu seus.bus non solum abstraheretur a concitata fuit nt adeoque ex .n enso corpore corporis, sed et ab ipso ccele,t et conjunct.onem ardore, quo iu amplexus ruebat, magnus sangu.u.s
:

tam

fort.ter

ac diviui Sponsi sui

fluxnset bincmorsipsa le Relalione Auddorum RoUe hic Yepesii locusin et virtutLsS.teres^, ubi maxtmoaperuit se ult.mo eo

processit

Commendatur

sux obiisse prxnuntiato asserlum, S. Teresiam oboriatur confusio, ne qua orttl dle. Qua in re, omnwdtnotam velim diei prxnotionem bene prxnolione anm. SciUcet stinguendam esse a non ,la d,u prxnov* diem qua morilura erat, ... quandoquidem viginU ante d,ebus

dMaU Mr
,
,,.

S Mater
omlicare
vetere V

lionem qua Saneta que amoris impetu, quem

lotius
ter

^f^J^ C

Chrtstt ,n ter, t s Yepesio adstipulalus insuper fuit in Bulla canomzaUonts: Vicarius Gregorius cu.dam mon.al. Quin etiam, tn 9 .'ens, post mortem ex inse non vi morbi, sed per visum munifestavit excessi.se. Uevita tolerabili divini amoris.ncendio Traclatude Franciscus Salesius insuo S. reve aBeata Virgo Teres.a revelaamore Dei hxc habet

Aal^Pr^mortuam quam ex m morbi. quodjam allegavi Breviarium Romanum,

morU P r0

asenS

'-

ergo,re dritum quoqueccenobii fundandi ii),Salmanticavero AlbamtransI.epist.

possel

adbreve Priorissx Soriensi velle se SalmanUcam s,stere, uuleque AbuU ul Maspem una multam oslendens fore

itom

II, epist. 43). P''*' \re statuerat (tom.

suas Albanas quejammense Augusto momales

^;

XV

h,em,s futuramseforsilanapud ipsas tempore

ep,st. 105).

[ClL

mum

vit se

_. ..:,.l..t^ mnrtunm eSSC.Ut mortuam esse ut impetu amori. tam violento va lente, an ma ad natnra eum impetnm ferre uon
.

UUque kxcSanctanon sc,v,sset se festo S.F,an scripsisset, si jam tum Riberx ,g,U,rac ZlcAssisatis die morituram. commum videtur, qu, ex Yevesio aa " xepesio adhxrendum Matrem Maue certo de mortts fama asseruerunt S triduo ante, quando

f^^Zoctam *r * e P<*doc
4
'

sui amori.

obiectum abrepta fuerit (l. S. Teres.am SAZhonsus de Ligorio, in sua erga

v.i, c. 11).

Et

^JsZ
auctores
ferunt.

at,i

ormdo tra nsegit. ut udem accural, repost eos maxime

'

fuisse

mi Verum

DE
iin

S.

TERESIA VIRGINE.
10<>4

ron

^U

Verumadamumquodspectat, *****

Prseterea, tesle Yepesio, S.

Mater annum

".
,,

uu

oMus

V. D. M.

eum a plurib>u ;am (01itii,

_5ste5SsE 4n
o

no.es quibusdam breviario e.taw Jures annos, inscripserat eumquemanifestarat nuo utebatur AmbrosioMariano. Nescto an menttssimus
;

Dominosibirerelaium antc Met a

octo vel gworfo.

sua roaareturque a consangutnea

fl

scriptorloquaturde scheda
illi

atta
;

tpsa loquens,

segintaocto?Aidit>i< /wWfl a /#*, fcmc 7 ,/s/,7^,

^ S aW J***^
submtsiore ac voce dein

S
ff.
>

inventa,

quam

post Sanctae

quadamin breviario mortem in manus

quast

futx do ce d rice,s tofirmattooSaJmanttcenst

Segoviam profectura

^^^^T^X m
an
eademque anno
l
<

eo, utpote arcani Qratiani venisse, atque ab fuisse, assent P. Anconsciojacile explicatam QV* quidem hoc constare toniusa S.Josepho testtmonw Marue a S. Joscpho, sororis e
;

affirmat p. Gratiani

""

insignimon i a U
mfl

(quam cave confundas cum ejusdemnomtnts, de quaseepts-

altera
_
_--..>'-.

__?_..

ni'in'o

/7_

/_-___

duoSwnmariaMSS.,alterumdc

ejus Teresi*, alterum de auaiera fdeliter, proul alias a me citata) ;]

V^phetuxaono,

a_

Ut
tl
,

qua etiam occasione duo

mirum paulo
,,

plus

f^aumseq 7*
<

A(pfwns0 a Malre Dei auctorem Chronici transmissas et inarchiad fuisse dicit, P. Rtberam vis Ordinis asservatas de Leon hujus scheduUe interLudovicum
et

mM ,,

et

speciatim nii),

assc^mns m-

qmsa p

? a""f

(td quam Deus illam ad sevocaret s m anno IB70), S. Unsu ;ium

"W*"
'''''''

(tom. I V, epist. pret ationem frustra attentasse ex originali euscript.l6,not.). Eam anno S

im

'*<;"" quodammedicoagensdesutsivlrrnnaldmsMu ^nouum, iUiprseberet remedta

''

isquccdam
teota cura

ei

impendatur qna.

tres tantnra

au i

tuoraunosadhucdebeatviverePPo^a.7'-'"^^
viee extvti, atscne \am cccnobio suo ultima non amptius visulixit monialtbus se tllas cum ttlts exhorfattnnem ct fecit
in tcrris o*
tl

Wam

orum inheereamue, Salmmtie* pmue dc SalmmUea cidtssedtcendum est. Yepes vero,

ac-

,ri.Hocquidem,stverbisSum

apud exemplari, quod tunc Mctlujmnx extabat, in luccm ediditaumoma tes Teresianas Teresiani ad dtem xvn Novembrts. in t e rpunctis paulo alitervocibus, e sententiis de spirttualt martyrto re... breviari0y Pm Antonius a rfm {n ooscura //l/p lexaque hujus j^ ^ EgQ hQ (l chedxver0a n0 nafferam, nedum interpretabor afferam, ne, Non afferamt n e, infirmum exhibendo ejus-

Campi

^ ^.^ ^ ^^
.

'^

vale non loquens, ultimum illud equidcm rcrtus esse extsttmo perhibet quod Sancta prxsertim quta, ut modo videbamus, habebat propostpaulo antemortem suam adhuc proccssus canonitum utSalmanticam iret. Et in
;
:

Segovnvdn

modi argumentum, sotidioribus modo exhtbitis noceam magisquam prosim. Nedum interpreipsostabor, quandoquidem sensus ejus fugit h;rc, et Ludovicum de Leon. Ad met Riberam non parum enervat auctoritatem ejus, quod

zeMonisirrepere potuisse nominv^ non xquivocationem (qua tamen rei substmtoa ostensu est. KturLe serie vitee ipsius testis factle
Videticet Isabetla

hugusmom

Ul tirla doctnl

(eiltmonfa,

deXimena, adquamadSalmanticensem huc sxcularem,eo tempore quod fundationemeffluxit,S. MaSegoviensem

inierct
episl. 40), terlttteras scrtpsit (tom. I,

nata erat

Segovix

Salmanticx vero Teresiano Instttuto

novx iMc fmduUonis aum tmbus Unde redux, aliis monialibus initia poneret. C Salmanticm iterum versabatur anno 1579, ut pad qumlam SancUv cpistola adpriorissam Sabnanticeneem (tom. II, epist i*\ Anno auiem
Sc
,/
,

nomr,, dedit acsolemniaprofessionisvotaemtsit. Dehmr anno 1574 S. Reformatricem (ut dtximus civttatem num. 591) comilata fuit in patriam

plura verba sunt alia in Avmo wn Novembris, tomo IV Epistolarum. Accedtt, ,non cssc octavam S. Martini, sed ut scheda habet sat est. xvm. Atque hsec de illa scheda meminisse iv, cap. m) (lib. 1025 Addendum est ex Ribera aliisque Matrem P. Mariano, ducissx Albanse S locum. Habemus de hac prxdixisse mortis suae Salmanttcensi testire exprocessu remissoriali Marianx ab Incarnatione Cathartnx monium Angelis et Catharinx a S Angelo, Constantiee ab Albanarum a S. Joanne Baptista, monialium
Teresiano, alia
,

imoedoeum

pwUgnam/.

quse P.

Marianum

rtsaudieranth.vcdicenlem MatremTeresu.ma.le.su. n, effi) huc adventuram dixit revelatum Ipsa enim quadam occasione mihi
:

ante crates chort sui tnfertoCogitatisne, Matres

sibi

Anna a S.Stephano Alba moriatur. Accedit ad has

altcstans

aDeoante

ooto

anm

forent inoppido
jj

1580 exeunte, Palentinam cxteris ut monialibus in ea

adiit

fundationem,

a Jesu.

idemstbtfuissenarratumaP.Antonto Petrusde laVidetur et adjungi debere

.

num.

908,).

prmstel '"/' rnlimus Quoniam vero S. Matcr Junio jam

de quo btares, archidiaconus Abulensis,

bummu-

cToletoprofecta fuit ut Vallisoletum iret, cpiscopo Palentino de dicta fundatione locu-

WnriumMS.deprophetice dono S Teresie Daza Ldem audivit dici a Magistro tia perhibet:
Teresue) quod presbytero (erat iste confosarina B. hac vita, antequam 8 Mater decederet ex er ibi specmli nuod moritura erat Abul*. et quod

Bim^
_

tura,quoinitinere\utdemonstratum
/

seqq.) Segovi/c, AbuUe et luerere debutt, satis diu hierere debuit, non improbabilis satts
lestinatatn,

m,m, Methymnn? Campi

fuit
est

W in remis^ y
Sit Albae
:

lege ndum

Segovix cum S. Matre affuissc quod ibi jam pridem iterum ageret, sive quod eam Sancta hac occasione vel paulo antea Satmantica accersivisset utrumque enim fieri poluit. Demum, quo tempore P Ribera vitam
;

montalxum Aioa^ ad ea confirmanda, altegantur

quast siquidem statim sub his verbts,

testiftcattones
,

narum, quas modo nominavi,

sotis

hujusmou processum Abidensem, catami tapsum

committeret. 6 Porro,
fnr pnt enarrandse fore circumstanttx omnes fetictssimi obitusS.Tove&m zd pens non exiguo opus foret spatio. Verum argumentum exegitRibera ac fuseidem quoque t'"' tractant Actacanontzationis. Quare, supersedeo.fi tegt possini,its hic allegandis fra descnpstaepiphonemate ad hanc quam breviter
si
n.e<"'"""
^

pronum

erat ut scriba, ^ub oci^ts

h^
^
,,
(

S. Tcresi edidit (edidit autemanno 1590), lsabella, ut ipse testatur lib. ni, cap. i, priorissam ubi etiam anno 1592 de agebat Salmanticse
;

mihi hoc

loco

Sanctx

Teresiae virtutibus ac

miracutis testimo-

nium

His expticatis, quis non videat, testimonio id quod paulo ante dicebam, in hoc
edidit
fncile

Salmanticam

loco

Segovice vel

dici vel

ewe scribi potuisse? Cseterum, utut res se habet, coninsit seu levis hicerror Summario certe constat S. Teresi praedictio. jectura fallat,

memea

scpho(tom.l

Virginismortem,unumaddameP.Antontoab.Jotatx V s V, epist.S, not.), nempe

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRlb.

d nnniniri Banez oui aliA satisfactumessevotoP.Dommic^ toptare se << ^uonrfo djr defunctam ,-.0/! */*<*
s

341

^.^
flrf

visitatore apostolico

r^

S:'S,
'*r
Zercibus,
exposita.
.

nains onusla >. ee pretiosissimts naufragiiprxdonumvepertcuhs foret

fuit suffragiis con td a d id munus iterum promotus fuitsuffragiis conExcalceati, Fr. Joannes de Migregati Carmeli anno seria ad Calceatos transierat). Atqui jam 1574 ipsa Sancta scribebat se adeo senuisse ut qut

^^ ^ ^ p
primum
60,

declaratus est pro-

_OC-0_S
N

QrQtianus

eam

T TIT fnrnoris S Teresiae forma, ^ U1 LiH A-

FV

mirarentur esse ita mutatam num. 3). Porro sequentibus annis multo adhuc majorem oris ejus immutationemfuisse oportet. Ut enim scribil P. Antoaspicerent,
(tom. III, epist.

eiUSqUe J

elllgieS.

HiXeqUl dU &e-

nius a S. Josepho Gravi segritudine correptafne{anno 1580) eQ nempe caUrrho qu eo tempore

^
S.

pultura.
/ifitri'""" 0|WWI

percunctas eas regioues

annotavit P.
Gratianus,

est grassatus.
ita

Ex quo, ut mutata debilitataque

aeta-

T_ ibera -n ibei **
"

Jn*../t**

Cl

"i

iUis ejus biographis, qui ebinis de posterioribus quod ea de re, solis vanatis Irtmis hauserunt Cum Ribera infra legi queat, verbis, scripsere. Yepes habet, referam, cujus con-

fuent corpons J\iii, c. xxviii, S i) noto. /actes ne quid dicam w# orts S Teresia /brma,
<_

et (l iv, c. i) i" 'i --* -

Yepes *

^J;^^ qux
;

Mater

fuit ut ejus facies

declivem proderet

eatenus junior vultus, annos fallens, tem, a_grituditexerat; taraetsi continuisobnoxiafuisset not. 10). Et revera mutnibus {tom. III, epist. 24, gravesque fuerunt. Quod ut pateat, non

quam

tse

tantum quod

!'

cinna hic est styli Nicolai Antonii (Biusurpata a me latina versio Justa, S. Teresia de Jesu). hlioth Hisp. nova, art. statnra, pulchraque oris corporis inquit Yepes, fuit provectior aetas multum, uti solet, snecie, cui uec ac succo plena, eaque albo inviderat; rotnuda facie
distincta,

elegantia,

quam non imminuit

quam opus sane est recurrere ad octennem nescio in/irmitatem quam J. B Campadelti ex suo exloquar de tudit cerebro {vide num. 101) sed, ne quos primis a suoin modiutinis illis doloribus
;

hx

locis suis commodum ac purpureo colore preces venustissiouam quidem fundentis ad Deum

nasterium ingressu ayinis passa cst,quotidianus cibosnon ferente; conei erat vomitus, stomacho tinuus in auribus sonabat strepitus bis fractum brachium frequens venee incisio primum remis{tom. II,epist. 72, num. 1), postea gravior
; ;

sior

paralyseos accessus {tom. II,

epist. 96,

num.

1)

mus quidam rubor suaviorem

ac splendidiorem et lata nigro capillo et crispo, decora reddebat; gravitate oculis laeta quadam froute, nigns etiam breviori naso, crassiore supercilio micantibus; sub aliquantulum se demiserat cuius et solidior apex quod quidem os breve, vultusque

adeo ut

mirum non

sit

eam
:

se in suis epistolis

osculum versus,

crebro nominare vetulam seniculamque {v. g. pobre vieja, paupetom. I, epist. 20, num. 8 anum item tom. I, epist. 25, num. 3: pobre rem et ut anno vejezuela , pauperculam seuiculam) stupendo modo consenuisse 1579 scriberet se
; ,

adamussimexactum.Tresautem

circa illud na_vi

{tom. I, epist. 58,

"

num

Se espantaria

quam

vieja

dispunxerant, sinistrum faciei latus non inelegauter qua maxillae comaliud ad nasi mediam radicem, protubeinfra ipsum nasum, qua os
mittitur, aliud
i:at,

sic

postremum vero ipsi ori subjectum. Denique Teresiae omnibus semper gratus ac jucundus

c
faguirifur

interlucentibusquanconspectus fuisse dicitur, ut, oculorura et frontem veluti doque, acieraque ipsam radiis, amoimbuentibus peregrinae cujusdam lucis ac venerationem sui conspicieutibus

in suo opere, 1080 P. Joannes Interian de Ayala "^JC*. anno 3 730, sub titulo i Pictor modo fam re _ Madriti typis excuso et facie P r*untanii, Christianus eruditus, de 5. Teresise forma Seraphica illa Mater, honor semper habet hxc singulare ornallispani*, imrao Ecclesiae totius a Jesu, quam nulls prorsus Teresia
:

mentum, Diva
imao-ines
diocriter

omnium, laudes jequant, ut in ore versatur

ita

lllms
te-

rem

pariter

omnium cernuntur
exprimant
:

oculis,

omnium

ingeneraret.

quae illam vel runtur manibus; sed rarae sunt

scriptor,

me-

1028
ejus

quando ei/iibila Ikic fjus

Memorat quoque Ribera (loco quo supraj jam senescentis effigiem jussu provinciatis

sed Gratiani a Fr. Joanne de Miseria depictam, ego ductus artem spectes, penicillo. Hoc
rudi, si
indicio,

atque hoc est quod quentur V omnium meo judicio longe illius Vitffl nempe). atque eruditissimus (Ribera ipravissimue
Is

enim

[l.

iv. c. i).

postquam

illam,

quantum

certe

amicos Hispanos in Castellx provinaa primigenia degentes percontatus sum an et ubi

fieri

mur

vivis, ut sic loquapotuit oratione aut scripto, vulcoloribus, depingens corpons expressit

hxc tabula existeret, iisque supplicavi ut sicubi mihi permitteesset, accuratum ejus exemplum esse loca qux possesrent. Responsum tuli plura oris sionem ejus tabulx sibi arrogent ; cseterum lineasque in diversis iis picturis vix speciem
,

proportionemque usque tusque illius venustatem subdidit, de hispano idioad ipsas minutias, haec - Expressa est, inquit, mate ad latinum conversa atque suillius imago illa vivente
:

u
.

una tantum

discrepare.
est ut

Ergo D. Robustianus Boada rogatus probatam eam graphice imitaretur et ex-

Abuprimeret tabulam qux, non ita pridem ex Excalceatorum conventu abducta, \n aula lensi qux nunc pendet academix ejusdem civitatis, et nomen gestans Fr. (ut scribit idem D. Boada), Joannis de Miseria, fertur esse primitiva. Atque hxc est S. Teresiae efpgies quam aeri incisam a et qux minime abludere latere hic conspicis videtur ab ea forma qua Ribera Yepesque Tere,

prascepit perstite; atque hoc quia illi qui tum tempons erat provincialis , _ rior seu Gracian, ut scilicet se permit p Y. Hieronymus depingi : expressitque imaginem teret et sineret
.

ilhus supe-

illius

Ordinis,

nempe Carmelitani
Dei servus, cui

Discalceato-

'""" fut

siam describunt. 1029 Interim, etsi Yepes dicat provectiorem setatem non multum formx S. Matris invidisse,

operx pretium tamen est obsemare P. Gratianum manda(ut scribit Ribera) Fr. Joanni de Miseria

tum

ut

eam

pingeret,
i

tum

dedisse

cum

cialis

jam erat ergo post Tomus vn Octobris, Pars Prior.

annum

1674,

provincum a

uamfeliciusexpressissetatquefidelius. - Pingivenusta prorsus facie turautem, idque frequenter, immerito talis en.m suapte ac decora; neque id laudatus et minutius describit uatura fuit', ut^notat allegato^ fcecl scriptor loco superius illius Vitae purissiraam illabebatur prster id, cum Deus in ejus rapiebat, eo qnandoque extasimque

rum, laicus quidam Miseria. Atque quod ad hoc Yt. Joannes de la Pater Gracianus sed non attinet, optime fecerat quasierit excellentiorem item in eo quod uon qui talera tantamque tomipictorum Hispaniae,
:

nomen

erat

animam,

in

etiam a terra subhme, perimpetu, ut corpusculum r mde

fTL

...

^
iift

DE

TERESU VIR
.

ferret in mo.ia esset expers, nde ac si terrenm edoct. proprio experimento aerem ' de q o ipss, modum humanum ao

&%,.^
'

tm
f-

/*<c

<

.riJLf tunc supra

;Tm

ZZior

sexaginta annos, x uUipsa molius loqmtnr, n ssculo vixit, aut, ut ua pmtor a faciet piua atque erud, vt), optime atqne decosemper veuust.m expreaeent

videbat, Quare "a' atque elicans supa (totos enim septem nonnihU obicrit et d es aex etiam menses insuper

^ ^J^
fy
...
.

r*,nr,nni*ationisetin RiberahabenSic exempii causa, a Jesu A fa

Om illilnul

-J-j^ ***
D

SaMc(a eidem Ann<e appa

.

{,* <"

(es ,,

*
^
ctam

Homo Anna tomOW

^m
.

i Teresian.-ebeaUficaf e * guo sal suum claudit,

m.M

*-

nnDt
,

nostram ad

V**

r"

*-

eamdem c* "). n, m. (W. qu* et hic reliqua 1U 1 Exscribam

.V
W

me

Deum am qna; mlh

,

abllsse

adven san slmn l m.h,

,
,

apparul se t

*
<" ?*
1

qui sub ctor adjungit de divino

ft a
Sed

Imno

Xlao*,.^^
M

S P iritu

'

8w
(

t.d/iC Sanctaoo/feote t *m, eo, Ayafa cflttan

ss sswA * sssssa rrsu

^.^ *
rf
:

m aW ',,"In
Q* oao
possuntaa

hmo m.h. oc ncquirem fercbat> per legere morte non .nteSicut S. Petr, cu rit cogit.tio . eti.m nuuc Ordo noater non
:

nm

pr!B aoiore

lineam illam

qnm nunt.nm

riit Eecleslo, ita oocidet, aod cre S cet

ccelo

melius

noS

potius, s.qn.dem .aocta adjuvare poter.t ; prout

^ i D(ieperlongm

tempons spahum

Cjgs^rjssKs ^^sssussssss f*MW ^ wJJ, ' ^J ^"

Qo non id intelligi d.tnr q.mquam unctione qu.d.m d.v.na
nar m
Boripturarun. velimus
:

qod

,ll,u

refer

.tquo author. tat em d.v, ccelestibus, certitudinem

e * tP

Pe

^ . .^ campanl con . E " parvulorum, una omnis popu li, quin et

bere -^

Sanclamad Superos emrgrasse.

reliquo clero
'

in ,enditr

sed r.eqe ipa. ut erat

hmilitatisstdiosasectatr.x,s.b,patereturatr.b, de divm.s rebns sbl,m,ter

*J
,

^urrU ad monasterii ecclesiam capttuh.m Albano et Patmbus

c-

ZnZorum cum nomco

0, ta
Teres.m

d eelebranda s solemm
i ts
.

Offlcto

disserit,

...ept.as ,g veretr se nil alid qam sb qum sper Cantica C.nt,corm r ere; immo pt.oncm ,gn, t am i ss'imam .c pene diviu.m scr hms.taus d ere, nil ambigeus aut plaue ineptu atque jussisset pius fortasse , sed
J

ffi

smpe

sa.pius,

cm

xeqtaas /n(ere , an

dom

onnuii. din<er.
.

cM foanorum

0"'^^ tp a tmpteve
o

* ^Zr^S

^.^

mar.
<otero

con^Wa komfimM

multiludo
acce-

corpus qui certatim ad sacrum i

inS cius co n fes S .rius:

quam

celebernmi, feruutfact.mviripiet.te ac doctrma Vitm ejus scr.ptore laodato t constat ex sa,pe tamen 1 hujusmod aP Prancisco de Kibera. Sed denotari quisqnam intelligat scnptooo pingendi qmmUm dignit.s .ut sb ,m,tas, r m illi. celsa metem in sblime extollat. m,.

V^*Z

re ligiostsstme oscu-

corpus hoc visu pulch e laluri.^a lalur Eratautem suavissimo msuper

.

odore

m-

^"^Zins evolvituro loco ittud ftW*!* poleris qU Laiz, ^^Z^Tfueritet quomodoTeresia Mx)| V^mocond^m
a Ribera
:

act

q ffi s*pe legetis ?i squemodis.fflcUtmoveatqe,.cferesnprahmat,g r. c.ptm .,srgat, uil corropt.

est, obsecro, quod, iudex statuet. Sin minus, quid fceminam vetet in Ecc.es.a cum Paulus Apostolus postmodum Ecclesia nni Teres.m (qnod

nob l\?y U u.cap.^ * ;* f .^ MrfuM We Sanc L ,ue

epes>
b\

WM

xxx.x) cun-

Jj^J*^
calcis acervv "

ac

docere, ipsa

legi.ur) de .1 a nLqu.m prorsus ccelestem appellaua buat atque doctrin.m, e.mque ejs doetrmm pabulo . 1 ccelestis

m.gisterium

attr,-

~^^^cKm * /* * S me eOMK v. aRbe^

{
-

o P ,cn7, oa us raci le inde posset

Te "

auferrx. Notari
res,*

exequn^ cum narram

^.^
quo,

im ,erbis
.

triamur, etc.

^^^Z
proptnqua

^f^fZtrictorum
^ctant in

declaralio-

MS. Summario, f

-4 ^

ir,tsSa n ctusde. tscilicets P raTeresia; captS P pnrtammm spece, D on vapingotur sb colomhm

hmc piugeud, 1032 Verum habet prmterea

rat.o,

, nV^L nd beatificaiioncm adhibito. E ohmRm*ad*fi ^ A V^erjam reMa

"" ,a

'

mla(0 ibt ,- WO m,m

SSSTMTiS i^repute:
.
.
.,

^^^^6
^^^^^S!n.^ " Mamaa J^
S.
li parel mediam ve sandahum "^J^ZantcTet aliiS mutlis tem cum cons tare de vesUum part, bus< na S s Matris per publtce notis mtraculis qux JMiquia. Omipof. operam est

dissimilem
veluti

ueque euim p.mis vestiebatr, sed squammulis aut conchul.s majorem ,n mo;

Fran

$C0 ' e

rf*" e

,.

dum splendetibs. Erat insnper colnmbis s,ta.c mihi quidem videb.tor memet so,tis major alis edeb.t, percipere persever.vitque
,

tm qem

P*^"' ^

involitans apatio

MotoU

quo recit.ri posse, Angelica Sed jm animus it. erat absorptus, ut

"Z.Z f^n^
.

TmPoft hxc mihi jam

immorari fas non

esl

Henriquez, ducissx Albanx miorts

^rorp

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

vehemenli Ula induisset,

3*3
lUCTOftl

mox

sudore diffiuens,

P
honoi-

nristinamvaleludinemrecuperavtt. commemorav,, nocle dieque 035 Q* ^actenus

bum

insecutis conhgerunL exuvix,quamd,u Albx itlius DeiZeeps vero sacrx non fuerunt plurium remanserunt, numquam
S.

tevesmproxime

quatuor elapsi sunt a S. Matris funere, viaitur in monasterio Caesaraugustauo Carmelitanarura Excalceatarum cingulus quocum sepulta fuit; e quo ab eo tempore ad prsesentem usque diem cernitur oleum guttatim scaturiens. Hunc cingulum ego

V. D. M.

'ZZpietaiissensl illuc undique adventanUum

Zneralione frequentatx. numerandus Tojam svpiu* allegato accipimus, arcluepscoManrique, Burgensts estAlphonius
Inter hos, ut e

Summa.

ipsemet vidi eumdemque viderunt plurimi alii homines; nec sane pauca per eum miracula Deus operatus fuit. 1087 Gratianus autem, abscissa iseva S. Teresiae manu, corpus ejus, novis vestibus indutum linteo,

el

timilram

tj\u

monum
Abulam

priut

Zsqui
rentia

,pse lestalus in juridieis informationibus ergo sepulchr, 'ZiiseAlbam adivisse visilandi f preccs recitasseea reveTeres,ani, et ante iltud

S.Ecclequx Sanclorum hpsanis ex mente jurejurando solet. ldem six exhiberi a fidelibus Henmquez de Toaffirmavit Alphonsus de seipso addens se ad S. MaSidoniensts, ledo episcopus lampadem argen'sepulchrum transmisisse

que invohdum, arcx inctusit, et pristino loco, non tamen ita profundc, humavit,omnibus circumcirattigissevica ita dispositis ut nemo sepulchrum verebatur ne per duces deretur. Quippe jam tum impcdiretur Albanos, si heec mirabilia rescircnt, quominus S.Matrisexuvias, uti propositum habeAbutam transvehendas curaret. Decisam vero
bat,

manum

lis copia quanta per annum team cum tanta olei se cogitasse demxtinteqrum opus foret, sedjam et oleo in perpeluum majore tenda aUa lampade Plures lampades ac vohva eidem assignando. appensa se conspexisse donaria eidem sepulchro ceenobn sunt, non tantum omnes rite et,am testati multi quoque ex ulroque sed
Albani moniales,
c ,aviri graves, inter <fuosspe clero et nobilitale

sinistram, ait Yepes, seeura Gratianustulit Abulam, eamque areulaj bene clausa? et obseratae signitradidit monialibus Abulensibus, iis

insertam
ficans

hanc esse rem magni momenti, quae ad se intelligerentquid pertineret; sedomninocavebatne Eratnirairum ei con?ilium vel sanctee reapse esset. manus Abulensibus relinquendse, ut eam solatii ergo vel illius secum asporin suo raonasterio servarent, remnneret posterius, tandai prius, si corpus Albse
;
:

1.

1'.

Alvarez de Toledo y tim nominandi Antonius et ^ann^s HurBeaumont, quinlus Albx dux,
tado de Mendoza, aliquamdiu post Sanctx atque hic quidem, eum sibi duxit pataobitum Albam accessissel, nefas amicituv causa advre,
seclus

si

dux

del In/anlado

lium ducum Albanorum religionis offiao erga i>. Manisi prius congruo quidem per sal longum lempoms tris exuvias, el hmc imtmfuerunt spatium, fungeretur. Atque

ne arculam, depositum pignus. Accepere moniales collocarunt. Cum autem eamque in chori angulo tempons quadam die Mater Anna a S. Petro, id (subpriorissam eam vocat Gratianus
priorissa

Abulam, ut ipse cupiebat, transferretur.Quocirca, noluit eis detegere anirai earura sollicitarentur,

inslrumento

mox

citando),

nunc vero

vita functa,

illam V,rinsiqnisvenerationis qua Seraphicam receptam, omniumorainem, iam inter Ccelites et quam ,psa dmurn homines fuere prosecuti, CathoUca demum irrefragabili judicio Sancta in sequenlibus paraEcclesia comprobav,t,prouti graphis referemus.

chorum ingrederetur, vidithunc locura Teresiam visibih tem quam maxime, ac S. Matrem apparentem quse, arculam cui manus incluspecie
;

resplenden-

debatur, indigitans
,,

Hujus, inqnit,

arculffi ratio

manus illi mest. habeatur, quoniam corporis mei priorissa ad provincialem, Scripsit exin ssepius
sciscitans

num manus

S.

Matris

illic

esset; at hic

LIV. De
a

statu corporis S.Teresise

utebatur, ne res innotequa poterat dissimulatione hoc coenobium transiens, cceret nec diu post, per auferre sategit, moniahbus, ne
:

manum

callide

morte

ejus usque ad annum

S. Teresiae

nimium

contristarentur

suggerens se quid ex

''

Gratianuf

corpus S. Teresis

anno

1583i/iumu/.-

pro monialium precibus

obiiu a n luebat mensis provincialis Albam nonus, cum advenit, ac r P. Gratianus sacro ejus corpori ex/iu-

1591.

cuncta?, licet nihil ex eo arcula desumere. Etenim habebant; et panni audivissent, rem tamen pro certa

omnes

erat manus, oleo serici quibus involuta F maximeodoropeffusierant. provmcialis detulit ar fvudum 10'iS Ulyssiponem dehinc Ulytofoncm
;/'

mando operam

prout narrat Ribera cap.i),cuiadstipulanturActacanomzatiolib v Hic vero insuper nis e't Yepesius {lib. u, cap. xl). memorat,ubipost quatriduanum taboremcxmeniv Juln 15W tiseruewUs nnpensum, tandem die
navavit
,

dedit Excalceatis hujus d sacram manum, eamque Mansit ea ibidem ad pnesencivitatis mouiahbus. rairaeula padiem, ac plurima per earn

lcrt.

tem usque
travit

Dominus. Ipso tempore quo

in

monastermm

illud illata fuit, cjeteris

monialibus halantem ex ea

corpusveroxncorloculus Sanctx putrefactus, apparmt braruptum, tractabile et odonferum qui aderant, venerabundos se tianum omnesque toti erant in corpoin qenua projecisse ac, dum
;

Agnes a Matre De., odorem persentiscentibus, sola perceper totam vitam suam odorem qu a3 nullum ac reliquas sanctarum perat dolens se non perinde
frui posse,

ris integntate ac fragantia

admirandis, terttum
,

ab

minime prodigium, aiiis non inferius Okum scilicet tam abunfuisse animadversum.
zis
:

harum Reliquiarum fragrantia manum na. ibus admoeenua procumbens, sacram non ante magnaque cum fide dixit Utique vit, percepero id quod soolfactu hinc surgam quam
:

atque in

ut adhserens danter e sacris membris de/tuebat illi veroprx terra ac vestimenta eo imbuerentur ut xstimarent hunc animi gaudio tam Ccvci erant brevi ipsius terrx humorem. At esse

ipsa rores meae odorantur, ut

cum

iis

Dominum

lacrymari, affirans sibi perfuuditur, ccepitque ipsa

laudem.

Continuo

vividis.sirao

vultus rubore

quemdam

vaporem calidum P er nares asceudere

quo

sibi

revocati,videndo post ab erronea opinione fuerunt quidquid corpori terra, vestimenta et quomodo

adhxserat, suavissimum ex se stillarent quibuscumque milludque etiam communicarent Quod quidem per midtos
volucris obtegerentur.

olcu>>>,

Ac revera contigit hoc odoratus aperiri videretur. quandoquidem non tantuu sanquod cogitabat; verum etiam ex eo tem ctam manum odorata est, semper
>

ac caeterae sorores pore olfactu asque perfecto Turzasonemis (Hb n, Lvisa fuit. H*e episcopus

Yepes hisce duravisse annos, testatum facit idem anni fere viginti Hodiedum, postquam verbis
:

quibusaddamauthmticum^trumen' cap xl); Metch^ora^ Iratiano confectum, quod P. tum a

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
culari8 - qui ei

T.
A

<* P^ C - ** ^^orf *- *Mw ^"''T^TlX

,

2.TK1" jl
UU

E
Abulam

JSi. quando Teresiae corptw BAtTOKWW, S Jrfn* esse id quod errasse aa unu mus instrumenlum; n, vehs biographos, qu, ,d

^^rZZoZ ^"f^V.

TD

''""VTT^faT

Do m L>s in S. Alberti manu mea subscriquorum fidem dU has litteras, - illo officii uostr, obs.gnatas, ,n hoc et sj J, IphiUpp LnobioCarme.itauarumE.caieeatorum o r. HF mensls Martu anm
a us est

mon.sterio. In

cZes

prtmartos

S**

U^P~
^

J,; .

uieronymU s Gratianus a Matre

irrumenro

provincittiis uruiuio PhiliDDi ac viciinus

MouJecLmeioCarme.itarom
testimon.um do

e tveritatis

'

quiugeutesun ,, millesimo
tlege 1583),

o <oge s.mo qu

cum essem provmcalu,

11.

ac Cafmelitarum BLC.lce.toru.

Dium .nnuutiaiiouis

Men m

nb, era ceatarum opp.d. Aib,

rogatutn a J Teresi* a Jesu, fu.sse sepu t . mou.al.bus, ut perirem eceuobii

"^^"
m

WM gj^ W * ^
' .

r
c/7 ,. r.

Mm

Teresiae corotts

",3^Ttonl
^

m eodem

^
P

em

^m

ante sm ea> Ulysstpone Excalxlerum provincia lem fuerat eleetus, hos

^^
^

**-

,,,

'nje^ ^
-

^^ P

ab

ejusdem

compone cLrum S. Matris ad bene "f cavo panets oolloc.ver.nt pus ; qnoniam illud Ca ertum maff qui est iu cboro inferior,, P a ea cremar tur. Quo
copia,

dispertissent, quorum smguh cius seu vic arialus cr<c mcrriwwtar , .to C d ,-* BI to Castella P ,r Gregorio Nazianzeno, Castella g

*fci pwwncto

tn ah.or (fafrv

^
um

<raiMr

"ZjaZlus dw
ce

timebantque ne

cnm

socio

SU9 in odor Corpns, ex quo orieb.torfr.gi illud ...tegrum et^ou eimus ; et reper.mus non s ecu. .c^s. el.tisqne .c plenis pector.bus,

meo chornm

Fr. Cristophoro . S. inferiorem retext cnm

Ctcc, LuZania (qux unum m> cZ * J" Alberte o

eo&octom

^^
s
s>
.

^.
.

^t

= %T ^
OraHano^

.J^^

tantum virorum el E ad/mc /ta6e oatJ P.

ret, et

sauguine recent. .spersnm,

uUbic

ve >"a

( c wus) ^

arfm , se) M)1< eec lesi X Abulen\ hesaurarium Toletanus noteste Yepesio, furt Jt/cnrfo^a, oJ,m Abulens ,s,

^'
t

j.m duo .nuos flege modo exspirasset, quamquam sepuUnm j. encr.^.Jtcet vcw n0 vem fere menses)

sl6 u S

vlt.o7:X^r^mZuLautum d eU ra
calx

o>7
e

^totom

oue

'

mU9

m dnilr.m corporeman U msm.str.m

"
^
4

"

um

Q ea eto decidi di to

'^ JC^ ^ ***** ^^

pjto
.

sa ipt0 in mand acorpJSeraphim Matr,s Abulen

vitx TeresianX synopsis

5 uo 9 e

Abulensem
"d

eamqu eamqu! mecum

abstuli

T.m
h
,

ctrqnrimbuebautnr

ZZ

pan^nique
in ar-

invo Webatn

1;

^f un. c u rckvi D
rTm

d.m,

noufieret

senn chri, in quo corpus mel.us U cl.vi obtum "el qur.m et d di arcul.m, c.uobii asserv.nusVuieusis corpns peues ,ps.s eo consoho ut h. si potirentur, siu autem corpus demanu

Po tea illam eollocavi

M0 . ins,gn,a e,usdem Carmein, R./brvnntu merita, exposeerent AMenM. qu0 sacrum pignus sibi
atq ue ut

l CoWiKw n.p PJ< P"^P

^' **?%
sse -

nKm 10) gua e Xpostuat,onem

_

'

,n

-dens^um

majorem

orationi

sux v,m

^t.po

Ju
i

scriplam paetionem ep,scopum

Oratianum
ens ibus

ot^i^,^
,

^neseseadsr,nxeratadSMa^,scop
resMuendum
s,

,psa extra

^^^
^ P~
-

m ter-et P.

huic ipse redirem eam ablaturus. ?e"et quid arcul. >lla Nescicntibus autem mouialibus Anna a S. Petro, subpr.out Mater

riCam,
aecidit

o6l> e ,

nneret

Uludque condendum quoc , major, momahum sacelo et ub, ad E trU endum curaret,
Yepes,o
{l,b.

*%"*%%. f ?
$ui

MZ^^S^lJ^ W^ffJJ^^
rd!;rmon.ste,,i,cnm nocte qu.dam chorum rressaesset,Deosecommendatura,eamdemMainf
n, cap. il) et

^<^^^SffS.
fere ex

uiron

^ExaUoauUmeiusdem^oniciloco^^

rUmrrsire^rder^Quod.^

exta, in-

ut M.ter pr.or.ssa, Exinde aliquoties eti.m contigit

congregaUs Pat, ibus

^
6.

sse

con

nem

netens

manum quamdam

sibi

benedictionem

ceclere

junbus Abulx qux

M * P
l

sede

Lo

:rr

ffi

rStrptrmorrrum rnt
? tot mox exponUur)
S

MDLXxiv 7P r inm nos ri Ordinis lu m nostn uru u.s

Igitur

oapitu-

iu opp.do P.str.n. celebr.retur, Vv

vsi^^SSsfS^ ^^1
0 Pr S , S e 5?SS a Attaj repu Ao S p,tom tantum, Abulx vero mcolam ageret quoas dam esse, ubi priorissx partes
;

Abul.m.

Abu.m me

.uferrem cl.vem eidem num extmxi. q.m

defacieutem serica s,ponens,uostro Lusit.ui.mdeport.v,,atq U e.uTJly s

^ mm ^"^"-VitTT,. sU.
deposui
i

con '' P nc ' usam '

mu

Carmelitanarum
S. Alberto

nomen

^7..^^
est,

*^Z
digitus vero

cpM-wcant, jtotiatii tot altalenn< ra tionum momenta. Gral,an,la Patres, oue el Carillii argumentatione permoti decretuJedidere duobusque pr*taf. op Br ,H,* tnt-

^^

ac

Ztlm
>

aun

faZramdemLdarunt transferendi pn* i>

Abulam

corporis,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

Alba. Nomen reUcto brachxo in cimlate c0 A C rporxs, nempe P^Gr,lenus tantum ex hisceprxlatxs, verum Yepes, enuntiat Ribera
turavis ad pectus inter
ratur,
esset,

M
magnos
caloris eestus defesi

ALC

V J M

non magis corrumpitur quam

chalybea

J au

Nazianzem, Z orChroma,

alxxque socxum ex P. Fredericus hicnotare votui, Zmnount P. Gratianum quod translatxonem hanc Acta canonizatioms cu,us erroitilprovinciati factam asserunt

fi
%
erant,

provxncxavel quod munus vxcam s clZ est, Gregorius et Gratianus xnsxgnxt lit auo PP. fuit provincialis munere confusum

nec ullam amittit e dotibus quibus sanctum confecorpus gaudet. Rxc Yepesii verba si lector medicorum et aliorum ocurat cum testimoniis latorum testium qux in Actis canonizationis concorqicam latissime referuntur, ea per omnia de his qux habet reperiet. Idem dixerim

cum ZquodJirnatus sU

P. GraUanus etxam

Uo

ZnporetotiExcatceatorumprovincxxprxfuxsse peracta fuerU Quomodo autem translatio illa expomt addit autem tuculenter Rl bera satis comxduos sacerdotes, qui sacrum onus
;

dare MaRibera, sive cum ait se anno 1580 vidisse S. atque adeo pedes fuisse exoscutatum tris exuvias quo in statu sanUib v, cap. i), sive cum exponit repertum, quando illud ctumcorpusase fuerit
visitavit (hb. v, die xxv Martii 1588 per otium

^043

Yevesius episcopo fuisse deputaios, tarentur, a Palentino

,

nimirum Joannem Cariltium adhibUum, ac Juhanumde neaotio promovendo

8.
;

jamantea huxc

Vidit, Verum, quoties Ribera corpus illud pretiosum hoc Atbx id contigit quandoquidem Abulx asserpiqnus ne mtegrum quidem annum mensis Augusti anm .586 vatum, sedante/inem
;

-jg.Untinusepi .
lcopul

Matris confessarium et in multis funAmla adhxc Ven. Anna a S. Bardationibus socium

Albamrelatum

xvi) testatur sacras tholomxo {VUx sux cap. Ixtxtxa Abutx exuvias tanto honore tantaque cereorum ac lumxnum susceptas fuisse, ut prx videretur splendxmultxtudine totum comobium

spatium quo quam summopere pus nactus fuU felwem sortem nimirum ut sepulchrum Abulx ootis habuerat,
in

ut adeo perbreve extitent Palentinus, olim Abulensis, episcofuit

:

obtineret Teresiano sepulchro

in finem curaverat corpus

dissimumfirmamentum.
ubi

anno 1586

e vita decessit,
x) in

proximum quera suum Valtisoleto, ubi Abulam transferendum.

;

anno tefii

proxime sequentxs 1042 Kalendis Januarii anni

visitatio,

Memorat Antonius Ponz

nico (tom. xn, epist.

quenti

'0-

Umnii

tjllt

viiitatio

testxum mullxtuB canonizationis, gravissimorum Quoniamvero illic obiter tantum de

nova instituta fuit corporis Riberam explanatam videre est apud

quam
et

tate

in suo Itinere Hispatempti Carmehtanarum

in Actxs

sacetto Excalceatarum Abulensium prxapuo monumentum sepul- b extare ad latus Epistolx

Teresiae amantissirm chrale prxclari ilhus ac S.

dinenixis. juverit non tantum Yepesii testimonio agitur, adtocum Vitx ejus Teresxanx lectorem remittere quo heecvisitatio asdemfere [lib. ii, cap. xli) in ,verum etxam verbisacapud Riberam describitur
ille latina facere qux idem a se ris sui loco (tib. iv, cap. u)
:

prxsulis

maregregiam nempe genufiectentxs hxc legitur mmoream statuam supra quam Dei gratia quondam scriptio Alvarus de Mendoza, deinde Palentinus, comesque Abulensis,
,
,
:

episcopus
Perniffi,

prcesul

aho ope-

tum conspecta

monasterii

ejusdem hujus capelke fundator, necnon benemerentissimus totiusque Ordinis

Quando vidi hoc sanctum corpus fuisse prodit 1586, ut atanno MDLXXXV (imo die 1 Januam ipse Yepesms), statuerat tero toco jam citato bene sua vestitum carne, erat illud, sicuti etiamnum est, reut admoto digito cedat et eaque tam tractabili refert; sed poraum surgat. Carnis color palmuUe omnium maxiine aliquibus in locis est albior. Vultus velum ei incident ac feobscurus est quia, cum aqua fuere inturetrum fractum fuerit, terra ei et parejus deterior est quam aliarum
;

protector. Obiit xix Aprilis

MDLXXXVl. Prxterea

sw

unde

color

tium. Est tamen vultus

ille

integer, ut ne

m summo

potest solemne etiam adverti hic per traasennam aliisque institutum corpons exaittudab Yepesio venemen non tantum pubticam erga S. Teresiam occasionem fuissepurationem auxisse, sed et ac fundandt blicandorum S. Matris librorum, Madrito duplex Ordinis ccenobium. etiam in urbe archiepiscopus Nimirum Cardinalis Quiroga moras traxerat Toletanus, qui tam longas Madrxtx, sxmulut danda copia erigendi domum Phtvisitato S. Teresi* corpore
,

leqit

Yepesii de

vestigium quidem naso, licet hic concussus fuerit, inveniatur. Oculi sicci sunt, humoricorruptionis cseterum integn. bus scilicet eorum consumptis; u Verrucis faciei adhucdum adha^rent pili. Os ita servat clausum habet ut aperiri nequeat omnesque quin vel unus desit. Mamillae ejus caesariei capillos, manus haberet plen sunt et candidae quippe, cum quominus callisdem impositas, ha3 impedieruut Venter tam integer est caria aqua eas macularet. succosa et exspiravit. Maxime autem
;
:

narrationem, lippo II porrectam

ultro

et

non

virgmumque CarmeU roqatus penmsit virorum F fundari. Ad Ulum autem conventus ibi
Reformati

moniahum auspicandum
;

Ven.

^naaJesu

Gra-

nata excita fuit qux, ut Teresioe scnpta depteappuht,colhgere ca>pxt S. qui supremamS. lnquicataque est Cardinalem,
sitionis
, 1

Wxmum

Madritum

quam cum

oleosa est ea corporis pars

unde decisum

est bra-

erat atquepetxtxonx penes Sacrum iUud Tnbunal Vide reliqua alibi, ubx de hbns ejus factum satxs.
:

concedeprxfecturam gerebat ut sxbx Ma)0 annt 15 6 mense retur Vitx ejus codex, qui a

quam ahunde chium, quandoquidem ex ea plus olei dexterura quod corpori adhaeret,
scatet.

Brachium

S. Teresiae. Die 10

igitur

xxm Augusti
est,
;

1586

corpus

$ e d ablatum
stb

integrum sauumque

perstat;

manus perbene

effor-

S Matris Albam relatum

quod

mata

atque in
belli

modum

benedicentis composita.

Summus

Pedes

Totum denique sunt et optime figurati. ac plenum, tam rectum corpus, carnibus vestitum apponat , pedibus est, ut, si quis digitum scapulae componeretur pluninsistat noa secus ac si non momabus membris; illudque vestiuntetspoliant

lesperindeac si vivum foret. Quod autem decisa admirabile est, qucecumque pars a corpore incorruptiofuerit, eamdem atque ipsum corpus ea nem, odorem ac colorem servat, scatetque ex

impnmis

Pontifex Sixtus V atque Sanctx biographus notati interfuit prxctarus quxcumque huc facuint, ster Ribera: qui cum ipse dxu huic operose prosequatur, non est quod proindeque satis fuent translationi inhxream prxtermxsunam hic circumstantiam, a Ribera )retulxsse Nxmxsam,ex Yepesxo[hb u, cap. facxendx transtarum, cum duo Patres quxbus xnjuncta fucP. Doria provmaah tioms cura a
;

xta juberet Oreviposlr t huic solemnx- cuptram

pignu

rat,

summa

cauteta et

quam

poterat^et^
,

idem oleum sinistra apud moniales Albanas reposito et in manu sed et in quavis apud moniales Ulyssiponenses, quas quanparticula carnis, quantulacumque sit
;
:

brachio prout videre est non tantum in

thesaurum sibi P^mtem^ adeonocturno incederent tempore, xn vxa xtautm sacrumpiqnussemetprodebat nomen la Boveda transituper locum cui vulgare

commissum deveherent

atque

346
AUCTOM
V.

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
mata est, prout ex Actis canonizationis colligitur, D visitatio anno 1591 Alia adhuc contigit corporis P. Fredericus dequa Yepesius, auctor Chronici,

D.M.

Penaranda.suavissima fragranjuxta oppidum e suis horreis exavent, tia sua agricolas noctu sequendos sancticoreosque impulerit ad cursu
qui juratum de adducit comitem de Penaranda, Fredericus insuper ea edidit testimonium. P. quemdam ccenobii Mancerani religiosum,
refert

^f^nZioJiiq^eS-Matris
in annotatis

biographi, excepto

cum tum

illucnoctu S. Matris corpus ex itinere quartana febn fuisset, ejus intercessione e restitutum {lib. v, in perfectam sanitatem fuisse tempore ad annum cap. vi). Qux autem ex eo ne ' eclarantu 1589 gesta sunt, a Ribera usque
:

alla-

ad Vitam B. Manse ab Incarnatione meminit, nullam mentionem fecerunt. De deea hacqusedamin Actis canonizationis occurrunt; documenta mihi supsed aliunde multo latiora nempe ex Vita Ven. Annte a Jesu, conpetunt Manrique, scripta a P. Angelo
:

et

jam

pluries

que adeo lis quse Albam inter et pore inperpetuumasserrando^ suus prelo eodem biographo omittitur, licet hoer IbWper Breve quando die x Julii

^'^ttab

anteaameallegata. auctor, postquam re- '"" ]()17 Insignis hujus Vitse tulitdictam Ven. Dei servam anno 1594, comiti- '*"* aVJfi# fuPpToalne a Jesu Maria et Didaco a S. Joindeque cum , nd venissc sepho, Madrito Abuiam Patribus ac Ven. Anna a S. Barthoiomxo
'

^.^

^^ ^^
:

, ?

jampremeretur
Siast i

iisdem

monialet A I-

hnnr.

dirempta fu innuit non satis 104b Manifeste idcm scriptor temponbus reverenter sacrum illud corpus his reverentiam in habiium fuisse, aut, si mavis, re quipiam quamdam cupiditatem abivisse. Et hsec circiter tempora referenda sunt dem vera ad

V ea

lis

it.

Salmanticam profectam esse, ita deinde suam narrationem prosequitur Licentinm nbtinuerat sanctumquegloYen. Materper Albam transeundi Teresise corpus venerandi, cum riosse Virginis S. mandato recludendi ferream arcam in qua idem
transferendi in aliam corpus servabatur, illudque quam ducissa Albana ei fabrefaciendam

[tib. xxi, quse alter e Chronici continuatoribus hic, postquam cap. xxxn, num. 7) declarat. Etenim Teresiae filiam slatuit Beatricem a Jesu, sororis S. num. 51), anno 1584, .vtatis sucV 2 {de qua egimus Carmeliticam veslem Albse induisse et solitum annis tirocinii annum explesse, perhibet his
I
,

divitem,
curarat,'

quamque

P.

M.

F.

Didacus de Yanguas,
*>

ibi

Matris confessnrius, intunc ducissae et olim S. Itnque duoet versibus exornnvcrat. scriptionibus mortem corpus e fere annis post S. Virginis decim extractum est et repertum tam integrum,
feretro
,

sxpius oblatam fuisse occasionem sacri corporis retegendi,jam quod arca muiandaet situsconditio

tamfloridumtamque

tractabile, ut in
;

melior facienda
esset

lam
et

esset, jam quod corpus Abutransvehendum, seu quod ita sollicila

duxerint illud pedibus sistere solatio, fuit, nou sine mng-no

aniraum inquod reipsa factum cum monialium Albaid

narum, tum duorum Patrum

et

inquieta esset monialium religio ut quotidie cadaveris vesles mutare vellent, qux scaturiente
oleo

madebant

ac

tum Bealricem pro sua cwn

vero illud inspiceret etquasi snnguine vivo scapulis vidit inflaramntam erupturo oppletam. Petiit ergo linteolum,

Dum

Anna

utriusque hospitae. a Jesu, alteram e

aliS. Teresia consanguinitate sategisse ut sibi quot felicissimae illius carnis reliquise concederentur donec tandem superiores huic pise car:

ac mox humectavit petiit alterum, idque totum sanguine quoque ita etidem rursus obtigit ac forte tertium Mater, in tnnti prodign fuisset, nisi Ven.
:

imbutum

Ac tantum erat nificinse finem imposuerunt. Beatricis studium, ut, quando priorissa cum aliis duabus monialibus noctu cadaveris sindonem mutabat, illamque corporis fragrantia evigilanovum sibi lipsanon rat, continuo accesserit
,

cnput conteraplationem defixn scapulns reclinasset S. Teresiai

,

suum

in

ipsas

efflagitatura.

igitur lector noverit hujusmodi tironum voluntati fuisse satisfactum, non stupebit sane quando inferius audiet quam mu,

Cum

Ut autem Matris cui meisverbis pondus addam, ipsa Ven verha, tum ex responsione id contigit, huc afferam quaestionem qua juridice de S. Teejus ad octavam quam Madnresia interrogabatur, tum exepistola Mariara ab lndedit ad dilectam suam filiam

tum

carnatione

(quam cave cum Beatis jam adscnpta

in juridica

tilum

sit

sacrum pignus. Postquam vero

setas et

Maria ab Incarnatione
:

usus Beatricem melius efformavissent atque etiam priorissse muneri effecissent parem, monasteriis Ocaniensi, Tolelano et Madritensi, in quibus prsedictum egit munus, hsec c sancti corporis pretiosa frusta reliquit Aliorsum
reiigiosse vitse
.

jam advocamur.

1018 Nerape venirem nd fbicnttm Abhinc anno, cum tur Ven. Anna et Alba trans- F n hanc Salmanticensera domum ita illud asser irem, ubi est S. Matris corpus, tempore nostri ut jam a multo vabant prcelati facerent ejus inspiciendi facultatem nemini ferream iu qua mihi vero permiserunt ut arcam Ipso tempore quo curarem.
,
,,

confuderis). declaratione

lta loqui-

^^

|flB?ul .

LV. Prosecutio de
ris

statu corpo-

>

jacebat, aperiendam
haec reserabatur
,

,,

mecum

aderant omnes ccenobn

anno 1591 usque ad ejus beatificationem anno 1614.

S. Matris ab
Iticorruplum
S. Tere

moniales et Patres qui me deduxerant. plunraum corpuscum mngna reverentia, quam

Intuemur

In

eorpu vi$itur

anno

1WM

ah

Actis canonizationis (articulo de miraculis post mortem) alteram corporis S. Teresiae visitationem referunt S. Rotse auditores (nisi potius

,<

n

,,

nec non excitant integritas et odor illius, carnium, quippe qua3 perinde vividus ac mollities esset. Ccepi tractari queunt ac si vivum corpus accurate ego manum ei admovere oculosque circa scapulas illud intendere, et animadverti IlUO coloratam ut snnguis vivus

color

partem adeo

tpiicopo Sl-

manfiefnii,

ad annum 1592. Verum, mendum hsec eadem sit cujus reminiscendum erit ubi cum de primis processibus ad Sanctse bealificationem
sit typothetse)

quam adesse videretur hoc coufestim sanguine

:

cum

linteo attigissero,
i

Patribus

alterum
similiter
parti

linteura

tinctum fuit. Dixi qo d ad * petcns

;

ab episcopo Salmanticensi confectis agetur,

eam

raotum

sanguinem
illi

hausit.
,

Ac tum

ex Yepesii

auctoris Chronici fide anno 1591 annectimus. Porro hsec visitatio a prsedicto Salmanticensi antistite cum medicis et nolario puet

quidem ego

unde sangu)> tanto hoc proscaturiebat, incubui, cogitans de

corporis
digio, etc 1049 In epistola vero ad

blico pcracta atque authentico testimonio confir-

Mariam ab

Incarnatione

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tione

'

^47
iUCTORE

"

Magno,

inquit, fruebar gaudio, filia

mea,

elegerunt, superiorem cedentesarcaeiuqua sanctis-

dum
s tra3

Matns nointuebar ac venerabar corpus S. erectum tenebamus; ubi vero scaquod

:

simum

corpus a.sservatur.

velis ex ditissima argentea tela,

Omarunt hunc locum D quam ducissa Al-

V.

D.M.

cruentatum mde cum scapulusadinovissem.

eas inflammatas esse aninulas inspexi, valde effusurae viderentur madverti, ita utsanguinem mibi darent linteum, quod nuare petii ut statim
re-

bana D. Mencia de Mendoza douavit. In media hac

aedicula, cui sacelli fere forma est, locata est lipsa-

notheca, puniceo panno serico et villoso vestita, et

clavis C83laturisque deauratis, dono Mariae de To-

illo

testata faciat quae sibi traxi, etc. Atque ut Quae interius raptu contigerunt, ita pergit
sensi
S.

ledo y Henriquez, olim ducissae itidem Albanae, decorata. Cooperta est arca umbella ex attalico
textili,

fecit verba et alloquia erant quae ad me plena erant et quae tara teneraet amore Mater,
id

quod, jubente rege Philippo

filia

II,

mittendum

curavit hujus

ut

signlficBre
se mihi

non possim.

Inter alia dixit

suum
venti

dare sanguinem in grati animi testimonium de impensis a me curis et de ferstudio quo inter res gerendas arseram.
Nihil amplius dicere queo,
filia

D. Isabella Clara Eugenia, archiducis Alberti conjux et Flandrise comitissa (imo totius Belgii gubernatrix). Sic adimpleta est revelatio qute Sauctas facta fuerat in divino illo

paroxysup-

smo quem habuit antequam monialis

quo, ut jara alibi diximus, vidit corpus

fieret, et in

mea

solatium sufficiunt. Cum tuum hanc conscribebat Manriquius (lib. v, cap. vn), servabat ipsa Maria ab Incarnaepistolam adhuc

sed haec ad hsec anno 1631

;

suum

ponendura esse panno pretioso.

1051 Interins in arca incisi sunt tabulis deauratis
aliquot versiculi, a P. M. F. Didaco de
acvertibu$

Yanguas

Mipmieit,

Consaburensi agens monaslerio, tione, tunc in qui prout idem Ven. Annx biographus testatur prxcitata Ven. deinde sequentia insuper verba e his Virginis juridica declaratione adducit Dum rebus (ita modeste illi loquitur de suo aliisque mentis excessu) occuparer, oblita sum mihi expo

Ord. Praed., viro doctissimo ac rio, compositi in haec verba

:
ii

S.

Virginis confessaet virga, quae

ix.

Arca Domini

in

qua erat manna,

//

fronduerat, et tabulae testamenti. Hebr.

h

En
//

esta arcade la

Ley

Se encierra por cosa rara

stulare lintea quae adhibita fuerant.

Ea Madritum

secum asportarunt

religiosi, et alterum ex iis ostenDidaco de Yepes, confessario regis, qui derunt Fr. relaea sibi petiit, ut posset regi ea exhibere cum factum est tione omnium quae acta fuerant. Hinc

Las tablas, manay la vara, n Con que Christo nuestro Rey Hace a su Virgen mas clara Las tablas de su obediencia,

//

"
:

//

El manii de su oracion,

ut

mandatum

de prosequendis informationibus ad
fuerit, quae

La vara de

perfeccion,

canonizationem datum

jam quinquennio
'/

"
ii

Con vara de penitencia

ante auctoritate apostolica fuerautinchoatae. Lector

dicta conferat velim cum iis quse auditores incorruptione S. Rotx referunt, ubi agunt de

Non extinguetur in
" -

carne sin corrupcion. nocte lucerna ejus. Prov.xxxi./ Aquiyace recogida

"

Sfpuic/trum
Sanclx aitno

corporis S. Teresiae. 1050 Porro, licet Yepes testis coxvus

1S98iu6Jimiu*
folJocatur,

sit atque integerrimx (ides scriptor, cum tamen narratio yninoris auctoris Chronici multo sit planior neque cum ipsis Yepesii assertis ponderis, etper omnia iteconsonet, malo ex eo haurire qux anno 1598 rum circaS. Matris sepulchrum gestasunt,atque

La muger dichosay fuerte, Que en la noche de la muerte Quedo con mas luz y vida Y con mas felice suerte.

//

El alma pura y sincera, Llena de lumbre de gloria;

/
/.

Y para

eterna memoria,
:

idem nos docebit quid etiam actum Hcec itaque ex Chronico (lib v, cap. xxxi) latina facio Anno MDXCVIII (in Chronico impressus est annus 1588, quem errorem jam correxerunt P. Fredericus, D. Boucher, etc), dum P. Elias a
sit

anno

1604.

La carne sana y entera Db esta, muerte, tu victoria? 1052 Qui versus sic latine ad verbum sonant //InhacarcaLegis
//
//

,,(
/

" u '"

vn "
adji-

namhiC
cfaut,

//

Martino Generalis Priepositus erat, et P. Thomas Jesu, insignis S. Matris filius, Castellae Veteris a provinciam regebat, Ordinis moderatores, judicantes magnitudinem meritorum S. Virginis et erga
S.

Includuntur, ut resrara, Tabulae, manna etvirga,

"

Quibus Christus Rex noster Suam Virginem clarissimam

efilcit

Tabulae obedientiae ejus,

//

illam llispanorum religionem expostulare ut cultus magis exteruus quam qui eatenus usitatus fuerat, sancto corpori adhiberetur, quaestionem agitarunt de sublimiori sepulchro ei erigendo. Quam in rem elegeruntspatium sacelli majoris quod ad Euangelii
latus assurgit, viginti duos pedes latitudiue, altitu-

Manna

orationis ejus,

.'

Virga perfectionis,

"

Cum

virga poenitentiae

dine vero triginta duos excedeus, et in quo moniales

Et carne absque corruptione. Hicjacet inclusa " Mulierbeata et fortis, Quae in nocte mortis
//

duplicem autea habebant chorum, superiorem et inferiorem; atque eum locum hac disposuere ratione. Lapide albo praecellentis grani, alabastriten simulante et multa elaborato

"

Praedita fuit

maxima

luce et vita

industria,

extruxerunt

fabricam quam ecclesias frontem diceres; cui assurguut duae ad utrumque latus columnae, a se invicem ne quatuor quidem pedes remotae sed praecipuae columnae ad chororum claustra latius quam octo pedes inter se distant. Super quatuor coluranis et epistyliis corinthiacis surgit corona, quam superat secundum fabricac membrum, decem pedes latum, si annumerentur columnae, et quatuordecim altum, si ad fastigium frontis usque mensura agitur
:
:

Et felissima sorte. Anima pura et sincera, Plena splendore glorise Et ad aeteruam memoriam, Caro sana atque integra Ubi est, inors, victoriatua?
ii ii

//

IOBSQmis porro locus his carminibus assignatus ^*,"'^" fuerit,ex diplomate authentico, alibi allegando, t(hupanica in- ,migniiur: patescet. Jam pergo cum auctore Chronict Ab sacellum, teriore coenobii parte obseratum erat hoc erat ad ad quod per exiguam tantum portam aditus
:

utrumque vero latus vario condecoratum estornatu. Moniales contignalionem inferiorem sibi in chorum

curaudura ornatum et nitorem. Ex parte ecclesiae factum collocatum erat ferreum claustrum affabre fabricae appensa et deauratum j et e regione totius argentea

nv
UCfOM V. D. M.

TERESIA VIRGINE.

elegantia > mao-nitudine sua et ma - n>tud argentea mp.4- 8rg entea.amp^qu Albani> qui e am r

il^Ct dono ^*'

1

JKL ^
ul
,

^. ^

^
fa-

atque

m
\a

intervallis

duarum

Q*^J^^
L
l\c

ad P. Generalern. instruracntum missum chronici describit sancti uctor hi quin eadem nt

td
"i
lu"
at
s

"";
a

inscript.ote apidi craiitduai

Ta na
illic

quibus de asservetur thesaurus et

fuerit. Ita

ri;

Janica

altera,

qu* notum

toU fabrica constituta

onat
,

nimirum
erectis

restUu Rigidis Carmeli Patrura

renci transttu annis duobus ann.s a fel.c, transitu elansis vig-inti clapsis viginti ducis et duciss* Alb et Servi Dei in priesentia et virorum et aliorura equitura ducis del Infantado fuisse; ac proinde, utnarrareligiosorura factam Relatione auditorum S. RoLv

teminarumque Tcra.i* Plurimis virorum hbris " virtutera docentibus trV multis verara cceleste eidns prmscia. signis clara, : d Teresia iv nona Virgo iera advolavit Beata ad non

cum componatur, recte annorum designationem nuoad Doucher, dumaitmandavidetur D.

tioChronici
sentire mihi

iut"i

fflon*. priosuavissimo odore ostentum est idioma interpretatio h*c iB vnlgarc B g

;

Manet -b Oct^bns CIDIOXXCII. corpus 1DC0 madidura C inis, sed

regla de
libros

=
:

1G03 P. Thomx a Generalis anno quidem impositum, sed executiom ab eo manJesufuisse

tumP

datumanno

us

sequenti.

Cu f>% u

tuida a su aspereza
.

la

lo.

Carraelo.

de fundados muchos conventos

la virtud,

rauchos y Monjas, escntos

Jerfeccion de

que ensenan^la

:
.

profetizadas cele.tial en milagros, corao ra^ v resplandecido la Beata I^eSa volo a las estrellas mes de Octubre del ano a iv del su cemza, sino su Haquedado en su sepultura, no corrupcion, con propio olor cuerpo fresco y sin

g
Resti
F_ra>
s
1

\ LVI.

Beatificatio

promota atque

obtenta.

*:

MDLXXXU.

sum quidquid himhfa. M0 hactenus tenore prosecutus corporis S. Virginis spectat usque ad statum honores consecuta ad tempus quo beatificationis prodigia quse Deus, patro- E est Interea luculenta impulerant Fercinante Teresia, operatus fuerat, filium Ferdinandi, tertn dinandum de Toledo, Joannxs in Albani priorem Ordinis S.

**"*

^*

ducis

,;,,,,

suavisimo por senal de su gloria.

L054

omio

ferramtntti-

inspicere cupientibus; improvidx huic cunosividetur, donecanno 1603 queoocludUw, allegatus sicut refert jam tati cautum fuent, cujusstylum eo libentius iterum
1604 davti

Sub /wectempora multis,tantumprodigium pluries satis fuisse factum

promovendx ejus canoniCastella et Legione, ut aureorum horumque re^ationi summam 14,000 testamentum, prout ditus per suum destinaret juratis Antonii Alvarez de liauet e testimonis ducis Albani, ejusque Toledo y Beaumont, quinti de Mendoza, qui id notonumac
uxoris Mencue non publicum essedeclararunt, nec

oculatusipse mutuor quod rei modo enarrand* R. P. P.FranMDCIII, inquit,

fuerit testis.

Chroniciauctor

duarum mo-

Anno

Dei,tertiusGeneralis,commonefactus ciscus a Matre etpiosviroslargius interpretan ex-

graves quosdam V, ut sanctum comraunicationes quas Sixtus Papa remaneret, littens apostocorpus semper integrum datis enuntiaverat, adeolicis hac de re specialiter urgentibus eorura petitionibus adigi que moniales P. Thomae a Jesu, ad carnis frusta iis concedenda, progeuerali et canonizationis S. Matris
diffinitori

illudvidenialiumqucesuisoculis testamentum lolequatuor testimonia exprocessu rant qu<e MS. jam nostro tano adducuntur in Summario idem testamentum Ludovxcus allegato S3epius opere suo deMaAriz seinspexisseprofiteturin
; :

(part.l, pag. 50),i** qnitudine civitatis Abulensis

C uxore
tate

arcam ita clavis figecuratori, in mandatis dedit ut rumpendo aperire posset. Ergo ret ut nemo eam uisi accessit, ubi ego tunc temP. Thomas Salmanticam et regendo nostro collegio eram prapositus poris laminasque postquam sibi validos ex ferro circulos Albam deduxit. ac clavos comparasset, me secum Antonio duce Albano ejusque Ubi, monitis D. Mencia de Mendoza, necnon D. Antonio
;

numero tamenin designando nummorum videtur,dum scnbit 16,000 aureos.Tota ria lapsus summisvotis quoqueTeresiana religiosa famiUa virorum patrocmiis, Matrx
,

memo-

et

adhibitispotentium

sux

dictitante sollicitabat altaris honores,

Anna

quse conferre acl ia a Jesu exoptare se ut modica in decies cenpoterat symbola, multiplicarentur

tenamillia. Interea crescebat indies

D.

consanguinide Toledo, dynasta de la Horcajada, ingressi, cum oranibus proximo, coenobium

iis

fama sanctimiraculorum,acparipassuergab.Matatis et ptetas trem ejusque sacras exuvias hsminum condiderat, monasteria quoque qux veneratio uberes et e)us late virtutis spargebant odorem pariebant. Quadecausa quotulie fructus
:

scripta

e monialibus in chorum perreximus; atque arcam, seu loculamento extractam scamnoque imsacello genibus positam, P. Thomas aperuit. Cum autem,

suee dicecesis episcopus Salmanlicensis Albam, in

incornP* oppidum, se transtulit anno 1591, et S. Mam corporis, virtutum ac miraculorum *'

decentia provoluti, sacro corpori quanta par erat sindonem e subtilissima tela confeae ac veneratione

tum

Albce

tum Salmanticae

ctam detraxissemus, olfacere

mo* non

sine gaudio

vxrorum auetortl morum virorum auctoritate fulta, collegit. 11, leitc ..,/*/ Phihnm 11. ^'^"p^lppi
aulempost, nempe anno
aposlolicus
esset,

we 1695, ^gatuPhUW

testimonia, 9 rav * ss

sindone coepimus coelestem fragrantia.n e carne et hoc prodiffio * o i OieO lUlUUlrt CAUUCUicui. Aliquamdiu oleo imbuta exorientem. i*jvjui*n.v-. ^ntomnlamlo diviuisque contemplando divinisoue misericordiis dilaudandis
occupati fuimus. Petiere dein nobiles illi viri aliquas virgineae carnis reliquias, quas negare non licuit. Atque etiam monialibus particulas P. Thosibique assumebat nou modica dum frusta-'dum ego non audebara tanta mihi arrofrusta segmento g-are 'sed uno contentus eram carnis quodmagnitudinefere manus volam aBquabat. Pa-

NunUus CamjUM^jeanus P ^^-^~Hrspamam, ^ omnem niypumuui., vbi vel **< quim^ {dm quod jussit fien JUSSU quoa q

informationem fieri soieru munus non nisi virorum gravissimorum

; ;

J
.

credidit.

1056

Hoc commisit
Vallisoleti,

Madriti doctori

Af mu

, cifn0 , 1H cim o/'.

mas impartiebatur,
;

mol Zapata:

tneo^ doctori Sobrxno,

_

VuM(1 od

logix cathedratico primario, VaUisoletan* clesix canonico et Sacn Officn consutton,

.-

augustx
,

doctori Gabneli Sora, ejus ec

.

ter vero

pro sua devotione raagis quam pro deomnibus, bita Sanctas reverentia, dolentibus nobis arca validissimis clavis costam evulsit. Post hac
ille,

occlusa fuit, totiusque rei memoria scripto commendata sub nostram omnium pra^sentium fidem,

canonico et Sacrx item Inquisitionis consu docton Petro Tablares arctiia Abulie Toteti, docton Armuma, regu Abulensi as 1 " pellte capellano ; Palentiee, docton C [ Salmanticx, ma 9 ist ecclesiie canonico
,
; ;

^
'

j ra(ic0

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Hispali, doclori Joanni cathedratioo vespertino; aoejus ecclesix canonico Valentix, Hurtado archiepiscopatus visitadeAbalos,
;

849
AGCTOtl

adversus hostium ingruentesprocellasEcclesiae subministraret. Quae orani disciplina et bellandi invicta duritie veteres illos sacros milites qui orbem sube-

V.

1).

M.

cloriAlphonso
tori

Segovicv, doctori

Ludovico Cabeza de
;

Vitle,

aas 'canonico cathedralis

doctori Bernardo

Methymnse Campi

Velez, ejus ecclesise canonico ; de Castillo y Arcas, Hueti, licentiato Roderico Petro Petrahitx vicario archipresbyteratus
; ,

gerunt, aequaret. Suo enim exemplo ac divinarum rerum fide, plures virgines et viros commovit, ut, ad altissimum perfectionis fastigium assequendum, arctissimam difficillimamque vitae rationem alacriter ac fortiter expeterent quam, Christo adjuvante,
:

,o(ionf*

o-

ViUanovx de laXara, Rengifo, archipresbytero Malagone, licentiato Ucentiato Petro de Vilches ; Ordinis S. Joannis ; CueFerdinando Gonzalez, Alphonso de Alcocer. vise, doctori Sedecim hse informationes missse fuerunt 1057 anno 1597 ad Clementem V1II,\ iisque
;

qui

jugum suum

seraper suave

eflicit, factis
,

exhi-

bent; multaque inhabitant monasteria quae immenso labore et incredibili patientia illa construxit. Postquam autem Dominus illam ad ccelestem gloriam, ad

quam semper

aspiraverat, evocavit, ejus

Romam

idm
/ur.

>""""'

/toW

Philippus II etimperatrix Maria, Caroli canonizationem Utteras addidere, quibus Teresiae postutarunt. Insuper Philippus duci de enixe suo apud S Sedem legato, rem illam serio
Sesa,

V filia,

persistit; et corpus, uti accepimus, incorruptum aromata divinum odorem, haud simiomnia

super

lem

terrenis, spirat, ac

multaedit miracula.

promovendamcommendavit,dataadeumsequenti petit, ut quaedam epistola Doctor Marmol Romam archiepiscopi Toletani expediat, et secum negotia vita M. Teresiae a Jesu informafert factas super
:

1059 Itaque in dubium revocari non videtur, Sanctissime Pater , Teresiam jam cum aevo in Christo regnare ac beato sempiternoque hominibus frui, atque eximia beneficia a Deo coelo
ejusintercessionepraestari, ut

Posse^nur

'

memores etgratiad

eam

propereraus

venerandam. Quamobrem Vir-

tiones, in
hffic

quibus res reperiuntur sanctissim

ad-

quae iustitutrix ipsa est et reformatrix Ordinis

Quamobrem magnopere tanta perfectioue floret. canonizationis ejus valde tibi injungo ut causam B apud eos strenue ampiectaris, earaque promoveas quo meliore potueris modo. Quidadquos pertinet,
cunque hac
in re praestiteris,

consecrare, ginis memoriam templis altaribusque nuncupare, diebus festis celebrare ipsius sevotis quos sibi ctatores majorem iu modum exoptaut, et conversationis exia Deo praepositae meminisse, fidem oportet imitari. Neque nos

tum

intueutes,

gratissimum mihi

erit;

tddiiitque a

quem haec causa ac certiorem me fac de progressu Martn 1597. Egollex. fecerit. Madriti, xxi conve105S Eodem fortuito tempore Madritum
nerant omnium

namque, minori desiderio tenemur. Existimamus ad mores Sanctissirae Pater, domesticum exemplar excitannostros formandos ac divinum araorem profuturum. Beatitudinemtuaraigidum maxime vehementer etiam atque etiam rogamus et obtur

congregatione

tccletiurum

commtndati(Kf,

?">

'"'

ecclesiarum Castellse et Legionis res perdeputati, ut quasdam dicecesium suarum ipsi postulatwn tractarent. Commune suum et
missis informationibus addiderunt
,

secramus

ut Teresiam in

numerum adscribas. stet, quam primum, ne

tiant
,

Quod

ut solerani

Sanctarum Virginum more con-

quod juvat
:

et elohictranscribere, quia composite admodum Teresiae taudesineo prsedicantur Conquenter

et gregatio ex universis ecclesiis metropolitanis Castellae et Legionis, Macathedralibus regnorum Sedis apostolicae beneplacito convocata et
driti

obscura peraguntur gnare. Interim vero dum haec rite tua petimus atque maximo studio a Beatitudine ut sectatoribus Virginis anniversa-

praelatis

manifesta temporis injuria delegare gravissimis di-

contendimus rium diem, quo

cum
,

collecta

sempiteruam felicitatem Sanctissimo ac

clementi Beatissimo Patri et Domino nostro, Domino Ea est Beatitudinistuae Octavo, Pontifici, Maximo. eximia religio et summa pietas , Sanctissime ac Beatissime Pater, ut quae ad Ecclesiae Dei ornainentum pertinent, grato recipias animo et araplectaris. Christus autem Dominus, a quo boua cuncta deriC vantur, domui suae Teresiam de Jesu his iniquis temporibus ccelitus concessit, ut solidam ac pul-

ccelum migravit, agere consunt qui a te rebus cedas in solatium. Digni enim adjumenti Ecomnibus ornentur, cum plurimum non sine magua Christiam clesia Dei afferant, et Hispania et Itaha nominis gloria extremos Indos,
in

peragrata, penetraverint. Ita

tuosummo

beneficio

magnus cumulus
lius

accesserit.

Quae quidem omnia

et prudentia multo facipro tuo divina auctoritate cum causa potius justa apud ipsejudicabis,
te valere

debeat

quam
,

nostra gratia. Illud vero

cherrimam
dore. Haec

ejus sanctitatem
in

novo decoraret splen-

causa est ut ad Beatitudinem tuam quod a sacra volunquara accurate scribefemus et ab oflicio noslro alienum rainime judicatate tua vimus. Teresia illa est, BeatissimePater, quae nobili generenata, terrena despiciens, admirandse supra
;

quoscuraque maximos honobis hos Deo gratissimos et nores Teresi decreveris, Beatitudinis tuae laudi futuros. magnae Ecclesias ac corona Sanctissime Pater. Christus, qui est
est

persuasum

Vale,

salutaria Sanctorum oranium, te, ut eorum nobis quam diutissime servet exempla proponas imitanda, Sanctisincolumem. Madriti apud monasteriura
Triuitatis congregationi nostrae destinatum, trium nostrorum chirographis, septimo Idus sub 1597. Sanctitatis Maji, anno a Nativitate Dorainica Servi. Doctor Gabriel Suarez de Vestrffi humillimi canonicus. D. AntoToledo, archid. Madritensis et Pimentel, cantor Hispalensis. Doctor Josenius canonicus Cordubensis. Joannes Alderete

humanam

conditionem puritatis et

ccelestis perfec-

sim

tionis vitam, nostra

memoria, egit

in

Hispania

cujus mirificam et numeris omnibus absolutam virmitutera, certissimis experimentis coraprobatam,

raculis indubitatis,

quihujusmodi facem accendit,

ut muudumillustraret, voluit esse consignatam. Ad tautum divinas contemplationis culmen pervenit,

ut purissima mens, nubes, sidera, ipsos Angelos transcendens, de fontibus Salvatoris aquam largiter hauriret. Quam pulchra veniens a Libano reverteretur,
et qui mellis ac lactis
rivi

phus AlphonsusdeCardova, abbas de Alabanza,

,

secre-

tom, tarius (Hist. Congr. S. Etise,

XI

I,

lib.

u,

c.

ex lingua ejus

1060

fluerent et virtutes mortalibus instillarent, coelestis in quibus non verborum doctrinae libri testantur
;

rem

expendit,

receptas informationes totamque gravitate Clemens VIII considerate pro rei undique ex Hispania preces id

Dum

J^JJJ^
liilerx
fili

Ponl

tot

porr igun-

lenociniis,

neque stylo elaborato, sed gravi, puro ac proprio quae contemplata fuerat, scripta nobis reliquit. Mira suut quae fecit et dixit utpotequam
, ;

awd
(lib

academias ecclesias.principes, regna, episcopos,

et civitates

Sedem negotium urgent, ut Chronicum cap.ijdisertedicatomnesHispamarum xiv

S.

t,,

Christus elegit, quae fortes milites piasque copias

ad sacrum Servx Dex

Teresiae 51

hono-

rem

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

DE
350
ircione

S.

TERESIA VIKGINE.
fore ut

V.

D.

51.

conspirasse. Prxtereo suprem impetrandum Complutensxs anno

hoc a

te,

quo

petremus. Deus Opt.

tua benignitas est, facile imMax. Sanctitatetn tuam per

Catholicse

vLsZerasquasacademia

^etZncJum

aZlll
Tuam

ac provinciale Tarraconense Castellx et Legioms co^regatio ecclesiarum quamClementi VIII porreccerunt ;

eas, st

multos anuos

obsummasquas per spaUum Uceret,

Ecclesiae bono Salmantic, iv non. conservare velit incolumem. Humilissimi servi Sanctitatis Februarii anni 1602. tuos pedes supplices osculamur.

snmmo

tua3

qui sacros

xntegras continent Teresi* laudes hic sint, legxque percuperem. Ast, cum prolixiores

e^cubere

possint in Chromco, unas academia Salmanti quas suprema in Hispaniis poUssimum seltgoquod tensis misit, et quas ideo

*<^^
:

Guzman rector. Doctor Franciscus Avila y Augustiuus Antolmez. JoanDidacus Enriquez. Fr. Balthasar de Cespedes. nes Alphonsus de Curiel. academiiujussu, Bartholoma^usSanSalmanticensis

cum
e

encomiainclytiabeareformati Ordmts.

S.

simul contnut Matns encomiis prxclara

Beatissime Pater.
,

chez, notarius secretarius. 1003 Nequeo his littens

quibut frani-

icribufitur
illw

1061 Sic lue Htterx sonant salutem divmc muCum ad reipublic Christian* nostri monbus , ssculi iew his corruptissimis pra.positus fuens, et orbs terr* gubemationi noctesque toto curamrt cogitationem dies Dotibi a Chnst pectore incumbas ut commissus reduet ad sauitatem mino grex in viam redeat ex.stitua3 gratius fore Ztnv, nihil Beatitudini occasiones mam us quam ut multo sese offeraut qui iu ccelestem cmtum quibus vitie sanctitas eorum perfruuntur, mortahbusiureceptipereunigaudio praceptis aut mstitutis lacin otescat. Nullis euim excihomiues ad vit* rectitudiuem

non adjungere alias **; Beatus Joannes de Ribera, seque prxctaras quas Vapatriarcha Antiochenus et archteptscopus Pontifici Clementi VIII scnpsit. lentinus,eidem Reperiuntur illse in Anno Teresiano ad diem

^^

xxn

hispanice ibi csse Junii. Doteo eas e latino

et
;

conversas,

proin rursus a

me ex

hispano tatine

non earum verba, sed tantum faciendas exprimere valeam. Sic autem de S. Virsensum
ita ut

ginisvirtutibusprofaturidoneusilleearv,n>slis: omnes ad pedes veSanctissime Pater. Quamquam provolvere ac bene se exceptum iri sperare stros se ea spes, nobis tamen nuuc ingeminatur
possint,

lius et certius

imitandum quam heroicarum virtutum ad ita sint, Sauctitati propositis exemplis. Qua3 cum Salmauticensis acatuv jucuudissimum hsc tua
tautur

quippe crebra Sanctorum apud vos causam acturis suppetivisti quibus constet E certaque argumenta magnam esse Sanctitati vestra; propeusionem adfasequuntur virtutem; iis qui amplectuntur et
:

vendum

demia futurum existimavit, ipsa assequeretur, litteris ad

si,

te

quse de hoc genere missis consignaret,

quod Sancti certe prajstiterunt. Keque mensprovenitdumtaxat ex vehementi illo

vestra ea
virtutis

amore quem foves cum

totius Ecclesia3, cujus guberutilitatis

qu* jam versam Europam

Jesu,

Teresia a etpracipue quae de sanctissima fcemina totam atque adeo uuiliispaniam

nium

feliciter tenes

augmento

verum

fama complevit, qua3 de qua ea dicemus, uou solum cognovisset:

sauctitatis sujb

etiam ex eo tem auctoritatem

pisti

mens

illa et

vestra procedit quod potesta-

claves quas a Domino uostro vicibus fuugeus acceJesu Christo ut ejus in terra
:

quae oculis ipsis auribus percepimus , sed etiam nostris contrequotidie videmus, et fere manibus lectissima fcemina vixit, ea ctamus. Nam, dum hajc et clanssiper annos multos excellentissimarum virtutum ostendit signa, ut singularis ejus marum etiam fuerit prajstautia latere potuerit nemini, cura

magisque adhibeas ad extollendam et magis Sanctorum gloriam et splendorem amplificandam ac debeas vocari mimster ita ut juremerito possis Apostolus Paulus Sanctorum, quo etiam nomine S.

ipsum Christum appellat. At

meum

scopum jam

postquam miraculis non minus confirmata. Qua3, plura et majora sunt consecuta, excessite vivis,
gloriam augentur quse in dies ad Dei Omnipoteutis cumulantur. Castum ejus et inviolatum corpus et
ex cujus iutegrum et incorruptum conspicitur, suavissimi odoris hodieque liquor artubus quidam

quam egit rel.gioexplicem. Beatissime Pater, vita Teresia a Jesu, longe lateque sissimaetpientissima provincias resplendet ac
per omnes Hispaniarum novi vestram
id
:

Beatitudinem non fugere sit ex una parte illud vobis testatum factum

cum
certis

plures vobis exhiluculentisque instrumentis qua3 quos par altera parte duobus libris buerunt, et ex insignium, sapientia a^que ac pietate

C
quat lum aca-

stillat.

demia Salmanliceruii

foeminarum 1062 Hffic religiosorum virorum et sanctissimis legibus et inOrdinem instituit, quem
stitutis ita firmavit ut iu eo illos

ad

omnem

perfe-

virorum, asseveraverunt lucem vulgarunt, et ita publice erat. prius plane perspectum id quod nobis jam superviximus Accedit nos omnes , qui Teresia3

ctionem erudiri et informari experiamur ; qui numero sacrarum aedium , religiosorum utriusque
gratia, sexus frequentia, Christiaui populi studio et adeo ut vero maest paucis Ordinibus inferior xime simile esse videatur tantum tam brevi tempovoluutate miraris spatio incrementum a divina
:

pruauritosoculatosquetestes esse excellentissima^ taceam) qua virtutibus dentia3 (ut de ca^teris ejus et splenduitin pra3stautissima illa mulier emiuuit gubernio. Atque sa ff acissim suarum mouialium actis radic foemina3 Institutum, profundis

hujus

bus, hodieque

biliter esse

profectum

humana

imbecillitate.

non suflficiente rei tantaj Hinc factum est, Beatissime

,

stabile perseverat. episcopos inter Hispanos igiturdecausis ego, qui promovere licet meritisinferior, superior sum,

firmum ac

iw

a3tate

Pater, ut Ilispania uuiversa propensissima sit in huuc Ordinem, et voluntate summaque pietate et observantia clarissimam Teresiam colat et venere-

istud

negotium pro modulo meo velim

ob veterem
Christi

eum
,

famulam
dein ob

Sanctitate tur, ardeatque cupiditate incredibili ut a numerum referatur. Eodem auimo tuaiu Divorum

sum,

et

magnum meum

im P rim , ^ affectum quo lllam amorem et dum iu vivis agebat, prosecutus desiderium quo
super

academia haec tua eo est quod videat horum religiosorum virorum et etiam foeminarum exemplo juventutem Hispanam multum ad omnem virtutem adjuvari. Cupitque utea mulier, cujus rarafortitudine tot tantaque bona assecuta Hispania est, a ab uuiversa Christiana Sanctitate tua illustrata republica colatur et celebretur. Quod dignissimum et speramus luis sanctissimis curis existimamus
, ,

lumenque feror ad videndam facem illam vestrajpositum, candelabrum mauibus Beatitudinis splendeat. Certum namquo latius luculentiusque redundaturum sit au que est fore ut id negotium glonam. AOmajorem omnipotentis Dei laudem et canouizatione et fasti oedit quoque ex nova hac sequior Sanctorum adscriptione unius prajcipue e
sexumultis additum iri calcar adeam sequendamque in heroicarum virtutum

mmulandam u * n
'

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

NequedubiuraestquinTeresia, avestra A magmficque tali ins.gm adornata et speeiosissimo apud Deura pro te fidenter nomine eohonestata, efflag.tando ut
.

351
V""J"5
.

Sanctitate

rairaculose infirmitate ad invocationem S. Teresiie Mater Pelix a Matre Dei, prafecta sanati, Rev. mon.ales, de monasterii S. Joseph de Urbe, aliaeque

grateque denrecatura, petendo

!,

.rmlargiaturproductissimam ad communem P quod Deus Omnipotens et

Tximus

X
grgo ad infot*
tvalionei "'

00

I Valentue votis nostris concedat Pater, Vestr* Beat.tud.n.s Sanctissime

~m
oi

ibidem supra naBeliquiffi S. Teresite fragrantia, percepta, et sanatione scrofularum tura ordinem
sororeTecla, nepte Cardepositiones dinalis Baronii. Auditae sunt prceterea Patribus, P. Kr. Thomse a Jesu, trium e nostris Maria, P. Er. Josephi a P. Fr. Dominici a Jesu borum perspecta Sancto Gabriele. Certe testium

ad ejusdem contactum

in

_J>

"nctissimospedesexoscuior,

humilisservus, Joan-

V^xbusac ^mMultiptxcibus justisque motut

.

fides et debita reverentia,

rerum quas deposuerunt

rmisn a S

Conqregatione Rituum

S**-

Sm

LauHipaniamPontifex, mandavxlque
,

meritorum cumulo gravitas et magnitudo, non solo impinguarunt, sed etiam stiraulos addiprocessum dihsiquidem derunt iis qui causse praerant
:

< fWowa, epwcopo Safmandcensi t ** m, Teresiie ZctZhs et rac(orm

de fama

sperare poterant prffisengentiffi remunerationem Virginis auxilium , quod taneum gratissimffi

m
r ,c, r it muiia,
,

urbe

non cessarunl quot1000 Instare interim etiam

Romajam

percrescebat.

quotinHispaniaauctoritaleeldignitatevalebant exten. Hxmoei ,,,,, TaZmpontificium quibus non pauci sese adjunxere curaPaulum t ,;,!,. Romam quantocxus pcrferendas xiv, cap. i et i.) datas ad Chronicum (Ub. his iussu Pontxficxs Marganta Hi1607 a rZu. Porro processibus V litleras supplices anno rege 'cardinalxbusS. Congregationi spaniarumregina, anno 1608 a Sigismundo o 1007, Paulo V Philippo Ill.anno 1611 a discussis, sub inilium anni mature Polonix, anno 1610 a unarxxmxler abexsLegionts, item proceribus regnorum Caslettse et tum sedem Petri occupante, prxdxctxs litteArragonise, necnon Cantabrise, ut et firmata fuere qux i ab illis *judicataque eaessehuiuset Isabellx. Inseu lihus continebantur, ras Belgii archiducum Alberti B proccdi posset. Jussxt xlaque postulataex Hispania mxssa a ZodtuaduUeriora rui modo huic miraculis xnquxsxlxo gratum puto PauluVut de sanetitale et reqe.abepiscopis et ab academia Carcommissum fuxt specie, et id munus nunc Belgicam pro S. Teresia supplf lectori fore Toletano, atque nobile ptumque Mud dTnahde Rojas, archiepiscopo cationem offendere. En qui Processus Abulensi et Salmanticensi delicix fuerunt et fons multipar qui Belgarum confecti Romam mxssx hodie bonorum, per hos in mspania vlicium perennantium etiam hoc novum rehgwexpetant a Supremo Anlistite secundo capitulo Majo 1008 Beatissime Pater. Tenero devoimfanfe tem"TooS Mense nis incrementum Joannes aJesu Macultus obsequio ferimur erga er OMl. . Qenera u Romx celebrato, P. r ,r Ordinr toque venerationis et Italxcx eie*, Ord.n.s Carbealificaiiob, M t monrocura tor totius congregationis a Jesu, Fundatricem M Teres.am impctota Reformatio nostra, singularem sanctse ob ctus fuerat. Eo tempore melitarum Excalceatorum, (randnm. xv.i VtUe quam certaque victutum ejus aUPIsidorus a S. Josepho {cap. ejus integritatem, vite 1771 operum P.Joannx totam H.span.am Ftorentin* editioni anni argumenta, nnde fit ut per viribusque grav.ss conjunctis animis celebratissima s.t. Quare veheprxfixxl), insa pro meritis Deum et homm, in Sanctorum nuraum negotium urgebat apud menter optamus ut quantocius pronunt.aretur Christi Beata rostulare vdentur mul a nimirum ab ore Vioarii raerum referatur. Idipsum praeconio filiorum vi a stabiper B.Teres.ie menta Teresia. Nam Mntris magnaque miracula quie Deus
peregissent, confectas xnfor-

^-

Zionl

f*f

^rm^o-

ZTxn

f*

M
ieii)

ut illa via veloeius ac liebatur, fervor accendebatur,

qua Fundatr.cem suam levius tenderent ad cmlura, ab apostolico ventat.s oraad Sponsum prsvolasse procurator noster didicissent. In hunc ergo rem
culo
totus incubuit,

operatus est

et

cum

hffic

tam

illustr.a s.nt et pa-

Ura

tum

offlcii

debito,

tum pro tenerr.mo

;

hJ

dulcissimam erga Matrem

affectu

ut pauc.s post
vitas

C mensibus elaboratum
ad

habuerit sanct.ss.ma:
Pontifici

typis eomm.ssum compendiom, quod elegantibus

annum MDCIX Summo

obtulit
:

Paulo

dedi-

cavit

promeruitque sermoms

gratia et

claritate,

gestorum magnitudine

et sanct.tate

ut a

V. Sanct.tassu coraprobet. S.cut fragiojudicioquesuoinfallibiliea quo dictara Teres.ara nostra vota, pro affectu nos a ardentia sunt, ita et vehemens prosequimur, canon.zat.onem ejus estefflagitatiout V. Sanctitas c<b lo neque sinat ut qna> non arapliusdifferat, terra cultu Sanctorum, Trinraphat choris inserta ejus meritis. Hocin majoaudetur qui debituscst inlaudera V. Sanct.taem Dei gloriara redundabit, decus et in exira.ura nosut testificatn, fore confidiraus

Sanctissimoperlegeretur, et
nis splendore raperetur,

virtutum tante V.rgi-

Catholicffi tis, in Ecclesiffi

Christo

corVican.su,

tmm solatium.

decernendos. urgenteadsupremos honores spons* Cougregationem R.tuura ulteMox enimjussit S. ejusprocedere.inquaxx.v mensis Octobns
rius

eUUtem Vestram

SanServet Deus optiraus Max.mus Christ.an. orb.s incolumera ad

b nnra Datnra Bruxellis

dem anni ad examen

sanctitate

testium
S.

super

pur.tate ac

a^ Alber us. obseqnentissimi , is Vestrie lucidaqueioi r du , fr0 . lot teslimoma, 1067 Post congesla
filii.

m Augusti 1611. Sanct. sabel

a-

gendum deputatus

Romie peravit* ac miraculis Dom.nus est Eminentissimus

Teresise

D. Cardinalis Pamphilius, Sanctissimi

Paps Vma-

ao deinceps usque ad rius, et decimaMaji MDCX, nostri procurator.s instanfinem mensis Maji, ad Illust. ac Revetiam producti sunt et examinati Ordinis Prffid.catorendiss. D. Fr. Didacus Alvarez Bartholomaeus rum.archiepiscopusTranensis, R. P. Hispaniarum ass.stens, Perez Societatis Jesu, deTorres, canoniR. P. Dominus Petrus de Sayes Illust, ac Recus regularis Ordinis S. Augustini, Gudiellus presbyter, saverendus D Augustinus duo Romte in desperata
crte theologiffi doctor, bi

Komammissacaus.-einstrumenta.nonlatebatsane SerjmD* Summum Ecclesi* Antistitem exim,a beatam Cumm more, sanctilas. At, pro Romame TZpronunZrenonvidebatur, donec consuete discussiones a S. Conomnes examinationes et ordxne peracU,Zegatione Rituum Rotaque sxt, gradibus res peracla Quibus autem sent suode XIV, xnopere lucideexponit Benedictus X-,m : aaonc(f.6. I oP Soa^onee^anoni
u
ffi

,.,
<

rtt.

nonizationis S.

leresiae

qu0 rum

9o2
ttCTUHK V. D. .

DE

S.

TERESIA VIRGINB.
Discalceatorum Fun- D Fratrum Carmelitarum tammultiseteximiisvirtutum etgratiarum datrix, a Domino illustrata fuit, ut ac mi'raculorum douis et memoriam magna idcirco erga ejus nomen quapropter, non devotio vigeat fidelium
dinis

beatificationcm, subquorum primus, pertinens ad

Paulo scriptus fuit a Joanne

Mucantio mag.stro caaremoniarum et secretano Congregasacrarum Iu hoc primo tomo contionis Sacrorum Rituum. Clementis VIII, Sacr* Congretinetur commissio genere ut inquirat in virtutes in
tioni inscripta,

Christi

ffa Pauh V, ut habetur commissio Summi Pontiticis processibus reinisinquirat in specie ; completisque Congregatioms, sorialibus, extat decretum Sacrae Lancellotto ut processus

praedictus, sed etiam charissolum universus Ordo Christo filius noster Philippus Ilispaniasimus in

rum

demandaus Oardinali
informationes

exhibitos videret et examinaret.

tum facti tum exhibuerunt Carsimo documentorum Summario n-tulit punctum valrdinaliLaucellotto qui prius alterum punctum super ditatis processuuni, dcinde autem ad unumquemque transmisso
juris
f

Causm postulatores una cum ditis-

omnium ferc Ui.-paniarum rex Catholicus, ac principes, necregnorum archiepiscopi, episcopi, uuiversitates ethomines, nobis non communitates, humiliter supplicari fecernnt, ut, iteratis precibus canonizationis houor ab apostolica Sede
donec
dictaj Teresiae

virtutibus

eo documentoCardinalem Sacrm Congregationis Cardinali Lancellotto rum Summario, quod fuerat Sacra Congregatio exhibitum, ad ejus relationem constare sufficienter et abuudanter satis,
respondit,

habeatur, quod ob ejus excellentia aliquando, divina inspiranic gratia, futurum merita Sacrificium et Oflispcrant, Sacrosauctum Misso dicti Ordinis utriusque cium abomnibus et singulis Teresia tauquam sexus religiosis persouis de dicta Virgiue, et alias ut infra, agi et recide una beata Quare nos, re prius per tari respective posset. Cardinales Veuerabiles Fratres nostros S. R. E. SacrisRitibus prajfectos,

integntate vita3 etsanctitate de virtutibus, puritate, delegatis Cardinahbus a Serv* Dei Teresiae tum, Summo Pontifici referrent Monte etLaucellotto, ut causa, cum Cardiuahs ea qua3 acta fuerant in hac subinde retulisset Summum PontifiLancellottus similes causre cem respondisse se velle ut omnes in Rota, postea tractareutur et discuterentur prius
:

quibuseam examinandam

mandavimus, mature discussa, de eorumdem Cariucli- E dinalium consilio, hujusmodi supplicatiombus annis in die ut deinceps iu futurum Bingulis nati,
die quinta depositiouis dictae B. Teresi, videlicet omnibus monasteriis et ecclesus meusis Octobris, iu

Congregatione Sacrorum omnia quae ad miracula Rituum, et ut reliqua examinapertinebaut in causa Serv Dei Teresise, Congregatio delegit iu au ditorio Rotm, Sacra rentur

iterumexaminarentur

in

dictiOrdiuisFratrum Carmelitarum Discalceatorum religiosis utriusque ab omnibus ejusdem Ordinis prasdicta, sexusOfficium et Missade Beata Teresia in oppido Albaa Saltauquam de una Virgiue.necnon m qua mantiuae dicecesis iu mouasterio et ecclesia
aeseritur, ab corpus dictaj Beatae Teresiie asservari

CocciFrauciscum Sacratum, Joannem Baptistam

num
ut

Alphonsum Manzanedum, Rotae auditores, discussorum et citra examen articulorum jam

et

procesresolutorum inCongregatione de validitate et diligenter suum et de sanctitate vitffi, viderent eis examinarent processus, atque referrent quid in invenirent. Auditores Rotae mancirca miracula super miradatis paruerunt; editaque Relatione transmissa ad Cardinalem Lancelculis,

rcgulaomnibus presbvteris tam scecularibus quam dic quinta Octoribus cujuscumque Ordinis in dicta ejusdem B.Teresiffl bris tantum Missa in honorem

pro

eorum devotione juxta regulas Breviarii et respective Missalis Romani recitari et celebrari
sentium perpetuo concedimus
obstantibus, etc.
. .
.

tenorepraepossit et valeat, apostolica auctoiitate,

et

eademque

Datum

Roinas,

iudulgemus. Non apud S. Petrum

Congregationis, lottum et alios Cardinales Sacrae Paulus V jussit ut etiam suum Summus Poutifex

sub annulo

Piscatoris,

poudie xxiv Aprilis 1614,

tificatus nostri

judicium proferrent super validitate prolato autem favorabili juet super virtutibus et super dicio ab iisdem super eodem argumento, procedi posset ad canonizatiuuem, eo quod tuto
: '

processuum

anuo uono. M^ mar1069 Refert P. Fredericus [lib. v, cap. xv) Sedem {urjutl/0) , chionem de Villena, Hispani regis apuclS. ^ Uetatum de felici hoc lega- m,pa nia legatum, adeo fuisse annuenle pnurtim; suse tempore obtento successu, ut,

J^ ^

tionis

ejusCardinalis Lancellotus, ordiuem prosequendo

dictum est) unicuique Cardinali tradita fuerat, miracula exposuit et lucuSacra lenter uarravit; sicque ad ejus relationem

dem

Relationis, quoe

(uti

coluerit norege, scuto suo gentititio adserijptttm tum B. Teresim lemma: Misericordias Domiuiin quifelioi aeternum cautabo. Incoloe oppidi Albx, SatBeatse corpus, ac civitas sorte possidebant

Congregatio censuit constare de virtutibus et de miulis, et posse ad canouizationem procedi, atque interim concedi posse Officium et Missam pro nounullis determinatis locis.

Tum

petitis, etlitterasapostolicas iu

denique Papaaunuit forma Brevis expe-

divit super limitata concessione Officii etMissae, in

qua
tl

beatiiicatio consistit.

timul

bta,'

tifiruiionii

Bttve.

luGb Breve illud ex Bullario Carmelitano Monsignani ecce habes Puulu Papa V ad perpetuam rei memoriam. Regis astcrnae gloriae, qui fideles servos suos curona vitae corouat, vicesquamquam immeriti gereutes in teriis, ex injuncto nobis
;

mantica, in cujus ditecesi sita Alba est, pr Die vii teris dedere suae devotionis specimina. Atbani prxfectus Octobris anni itlius 1614 cleri suo cum suo ctero, oppidique gubemator cum protectnmagistratu, B. Teresiam elegerunt in annivercem, seseque obligarunt ad celebrandam c prxcepto sariam ejus diem, ut festum de juramento cosuum votum confirmarunt emisso episcopo ram D. Ludovico Fernandez de Cordova, BeaUe qui Atbam venerat ut Satmanticensl hic Salmansepulcrum venerarctur. Reversusque
:
,

pastoralis olHcii debito, Christi fidelium ac praeser-

tim catholicorum regum et principum nec non quae peculiarem religiosarum personarum votis erga eosdem Christi servoshonorem et venerationem respiciuut, libeuter aunuimus, eaque favoribus prosequimur opportunis, prout conspicimus salubriter iu Domino ezpedire. Sane dilectorum filio,

confirmavit ticam, duobusinterjectisdiebus, electioEtise sacra est, ecctesia Ordinis, quse S. assumnem qua nobilis ea civitas B. Matrem

pserat in perpetuam suam patronam. pasAUise dumtaxat et Salmanticae, sed totam

Neque
ut ai

sim per Hispaniam Teresise beatificatio, tanto Chronicum (lib. xiv, cap. m, num. 6),

rum omnium

religiosorum totius Ordinis Fratrum Carmelitarum Discalceatorum Beatae Marioe de Monte Carineli nomine nobis nuper expositum fuit quod bonae memoriae Teresia de Jesu, dicti Or-

plausu jubitoque excepta est, ut nulta festivitascelebratafueritmajori.Siprofanasspeusurpa t solemnitates, in prxcipuis urbibus

ctes

umquam

habitx(progefuere equestres ludi hastis cannisve, deliciis habent) nioIberorum,qui hsec spectacuta in

taurorum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

v

358
suse

nocturnis festis taurorumpugnx, visxque ardere tsedarumque copia. litates prce liminarium acadeOuodsisacrasspectespompas, ecclesise, religiosse multipliciter exaggerafamilue ornatu,musica,provprunt festivitutem altarium decantatis in Beatse laudem carmi-

bitiores.

Deus interim /amutse

apud

se

me-

ilXTORt V. D. M.

rita

ZL

magis maet gloriam crebris miraculis gisque mortalibus declarare non cessabat. Inter alia quse ejusjam Beatis adscriptse intercesstone
contigerunt, duo
revocati
:

memorantur mortui ad vitam

et

simul

cum

miraculis gtiscebat indies

tot

cessionibus,

orationibus nibus habitisque

panegynas. Quin

etiam extra Hispaniam sanctitatis ejus fama.

Salmantica, Corduba, Barcino imo Madritum, hbros ubi atise civitates ttjpis edtderunt vluresque ac P. Josedescribuntur festx ex cxremoniic Generalis Prxpositus, Lhus a S. Maria, Ordinis
;

Ergo Pautus V, ut sequis que multorum precibus

rationibus iteratis

faceret satis,

causam

Paulo Vvolumennon dedicavit Summo Ponti/ici multis molis, in quo collegerat actas in exiguw
ppidissolemnitates,miraculaeaoccasioneaBeata oratonbus in iis fepatrata, selectosque a claris panegyricos. stis pronuntiatos Etiam extra Hispaniam quam plurimts

commisit S. Congregationi Rituum. Deputavit hxc ad novos qui instaurandi erant processus Emin. Cardinalem de Rojas archiepiscopum Toletanum, et episcopos Abutensem et SalmanticenConfectos ab his processus, et approbatos a
sem.
auditoribus tribus palatii apostolici causarum Damasceno, J. [Francisco Sacrato a<< hiepiscopo

l(t

Bmxeint

pi/odmodum
,i

lp iendide.

1070 fuit ejus beati/icatio. locis festissime celebrata Bruxellse, ubi v Octobris M i nuerU nt prsesertim

novo Carmelitanorum templo ab III. priHovio, archiepiscopo Mechliniensi, Matthia

1614 in

Manzanedo de B. Coccino decano, et Alphonso qui postea patriarcha fuit HierosolyQuinones, Vut ipsa mitanus), voluit prudentissimus Paulus examinaret. Intedenuo S. Congregatio Rituum rim morte abre/jio sxvni Februarii 162] ojdimo
negotium ad huic Pontifici datum non fud id optatum /inem perdueere.
1072 Prius tamen quam vivere cessarat, tum faverat amplicando B. Teresiae cuttui. Anno 1617 concesserat facultatem Ecclesue lltspanicse hacque concessione recitandi Beatse O/fwium animatx tot in Hispania civitates eam sequenti
;

mumlitatumest, perfectatum primum, uttemcujus initia attnbui pli, ita et monasteni fabrica, industrix com U/sdeAnodebent pize potissimum
qui ver, aulse archiducalisprsefeclt,

mul-

Benta mulli*
iM lucit

pro-

Lneanioante,

lectricem a$suiiipta,

apposite opiparis instructis dapibus, inductoque

deprxstantia Teresiani Institutisermone, e co*iBrabanticorum una vice vivis 22,000 florenorum legitur in archivo Carmelitanaelicuerat sicut rum ExcalceatarumBruxellensium. Vide quoque Sanderi Chorographiam Sacram Brabantige Hist. Gen. Fra[tom. II, pag. 343) et prsecipue
:

anno etegerant in protectrxcem.

et

advocatam, ut

trum

Congr. S. Etise {tom II, lib. ra, cap. sedium laxxxvi), ubi fuse enarratur et primum vin Septembris 1611 solemni ritu positum pidem et Isaa serenissimis Belgii principibus Alberto pompam ducente Emin. bella, cseremoniarum
Disc.

mo sui yEgidius Gonzalez Davila in p< icse proTheatri Ecclesiastici [qui tomus 8\ V jussit de ea diit anno 1618) hsec scribat Paulus recitari per regua Castellae {Of/icium et Missam)
i

VeterisetNovae.perreg-numLeg-ioueuse.Lusitiinise, Patronum habet Gakeciaeet Algarvi,... eamque iu parsmajorllispaniajciYitatum. Parimode taregno

Cardinale Guidone Bentivoglio,

et,

ipsa beatiji-

1614, cationis celebrata solemnitate, v Octobris

Mexicanoomnesepiscopi,prseeuntearchiepiscopo magistratu, Joanne Perez de la Serna, una cum patronam B. S. Josepho patnie sux alteram a
ctciTeresiam in sedibus suis cathedratibus ac adeo cum plausu, ut tatibus proclamarunt Ueto Teresiam inter Mexicanos natam et dena-

paobtatum primo Sacri/icium ab III. Hovio, et die serenissimorum arrem solemnitatem eadem chiducum prsesentia cohonestatam apud Carmeti
Bruxettensis sanctimoniales, quse itlos, pr&viceccenobii sui fundatores, jumreerito sibi principes suprema octavx die rant, et pios hos cedem, egressos cum aulicis suis ad retigiosorum
utpote

dixisses InstUuti tanto tam. Religiosi quoque cujuslibet sumebant, ut B. Teaffectu insolemnitateparteni et Fundatnx cujusresia Mater videretur fuisse

ubiSacram Liturgiam

ea die celebravit Itl. Franciscus Buisseret, episcopus Namurcensis, in pa-

Carmelus que eorum famitise. Eodem tempore rogavit Summum Pontificem utetsibi Mitigatus recitandi Officium celebrandique Mis-

ramento quod numeris omnibus absolutum et auro argentoque contextum iidem archiduces ecclesix dederant, et celsissimam Eleonoram Borboc niam (qux Condsei principis conjux erat, acsoror Auriacijelargitam fuisseparamentum non minus etaborata dives, confectum ex cyctade phrygio regem opere, qua ipsa olim exornata Galtiarum sacrsc regenerationis baptisLudovtcum XIII ad qune males undas portaverat. Ast hodie, eheu,

copia fieret dicesam in Beatse honorem, quae, ut Pontifict Ordine professiouem emisit regulabant, iu eorum ' usque ad devotionis spiritum hausit, atque

rem extremum

vitie

spmtum sub

illiua

PnoiisGeuerahs

Indultum id ctsconobedientia perseveravit. Yide

cessum xn Septembris

1623, in

Bultarw Monsi-

nuperorum fuit temporum

ccenobium, regale opus, conversum res, et crimen est ubi virtus futt.

iniquitas, inclytum id est in carce-

morte entmde ctorum sotemniter adscripsisset. Suam ptumessignisanctitateejus mentem haudobscure Tere*iaj pede Romam apficarat v. g. cum, sacro
:

qnani[tom.II, pag.3SZ)> fore ut Pautus V, ni 107tf Certa fuerat spes prsereptus, B. Teresiam fastis Sanfuisset

idPaulo v

^LVII. Proraota
GrMiw para-

item canonizatio,

num Sanctitati portato, percontantibus\religiosis Rehquxse placeret ut ad patatium suum ese sux eas venerarerespondit se potius, ut
deferrentur, tur ad eorumiturummonasterium vesperam, octodeipso Corporis Christi festo sub Cardiyialibus totaque Romana curta, cim stipatus serecepit;ingressusqueoratoriumnovtUatus,et in
:

quorevera,

ac tandem impetrata.
r^oncessa a
S. Sedebeatificatione,nonexpleta
nl "

wi,r

^}u7refdlhumvota,

sed majus eos desiderium

Neque cepit impetrandi decreti canonizationis. sine causa id se conseculuros sperabant. Nam quibus missx olim Romam informationes bcatt/icationis Breve, adeo erant obtentum erat ut Chronici auctor {lib. xiv, cap. r, favorabiles
,
,

incorruptum qenuaprovotutus, manibus sumpsit suavcolentum pedem, huncque tenera eum atque
devotione osculatus, dixtt carnem in TeresiaB laude rare sanctitatem, ac multa

cum

dlam

spt-

profatus
quse

num.

2)

non

dubitet

affirmare

Romana

tri-

bunalia a pluribus id genus informationes pleniores aut

Scvculis

non fuisse experta

specta-

ordinxs proadvenerant. Ut enim hw a generali fuerant, illas in capelta sua curatore ei tradiUe

n exi.Idipsum quoque egit, ex Hispania Matris destinatwei Reliquiw

est

S. Marxse

^
1

DF "
354
AtcTORl V. D. M.
.

TEBESIA VIBGINE.
.

A ^Maji.anniversariacoronaUonxssuxdie
Reliquias anno iUas B. Teresi* Junii novum omen speratx v cappellamponUficxamtbx acceptum esl, quando, prxfat cinctus, celebrans, co llegio Cardinalium quo cele xpso locavil in

9 Marix Majoris inter Uan* Rehquias deposuit

8. Agnetts
:

et S.

Fmeren Emeren
esse

tionis

solitusque

.* AfcVa. D procewbu. iner.nl defectus. $tc alt p lbhca ad canom . yUa

instrumenta zationem S . Teresi*

fuerunt. tione confec ta

^^

summa

acoura-

Dexparx oflerre, eo ^osum quoddam cimelium obtuht Dxedevn

""
M

TeresiiE Reliquias

"r

brabalaltari. G, egox xum e,us r vnorium , ,*> 1074 At manebat successorem nse aslis ' Gr , 9 r,o x V loria eam Sanclorum f r pJ.. ""*'"id sollicitarent
. .

xv

duisprecxbus cum Bispanx.v, OaUi dinandus II, reges Bavarxx mulhQ u eat archiduces Belgii et dux Hxspan,.v, mandavxt principes et primores usabRUuum Ufex S. Congregationi
solveretur quod anlecessor Ex quo sacrum id tribuna

^'f'^ **&

,. detur ahquot signa> hbet processus quos paucos fuxsse ,. rsos conc ludere metuSidicitqu e ad specxem tanlumfactos. informahon xbus faclx constat xnpro$ exam inatos fuisse testes super quxngentxs unde quisque suspicari miraculis et amplius umerus tesUum de mxracuuantus fuerUn rogatorum. Ex indice testtum qux xnmal is in t er nostro nomxnantur, hquet nuscript0 Summario quadmngenlos testes super quam plu P res certe sanetitate et fama audilos. Insuperpro-

gf
.

m .,....,p ^ mnmre
ngn mutlle
:

^,,,^

..

f^ ^
.

commxssasnbx partes
caus dcb

*'.f"^ Mt

J^K
\? ?

ab epxscopo cessus facti fuere plurim, apostohcx; Salmanticensi dein auctomtateNuntxx genere tanturn de poslea auctoritate apostolica
: ;

pmmum

lm Zam^prfictiS^^R^O^ ^axnaxe per

les

tamprompte
die

explevit, ut,

popuh e de mxrasanctitalis> de devolione ' Abulensem et SalmanUcencuhs, p lis per episcopos

xxiv Januaru

162

aulce advo Februarii consistomahs to opubhco con s ^"Xvublico Sanctxtate hni coram sua l Teresiam dtg B p erorans, et con . li insignium tsnriwu ferrentur honorcs,eisupplicavitui solemni pcroptato

MonteCaporetulerintB.Uatrexnn^onSan f^JcmJaUndu otorum numerum referrx

R, Congregat morxbus.mxraculxs etc.xn ,,. umdiscU ssis,alii de

^n^us
spe

J^ fa

^^.

>J scopn seueorumvxcariisgeneralxbus-.exhxsunus scopis se

sMelegalis su isprX tactxs epi-

^ ^^^
vicos,

Sta

"^^^^ulZn canon^nxs^
^

*T^

s delegat0 sinqui.

solaretur.

mensis

e> Paulo autem post, nemP ed s semrpubhco omnes xx.n, in consistomo

Cardinates, patriarch* declararunt, et B leres.a co et pnelati vota sua nemine discrepanteefflagitarunt.

nonizahonem,
piis

Tandem oto lotiu s Ca, me ad majorem Dei glomam, ad famuhe cxalMwnem tium, meritorumque Dex
<

korum voUs annuens

^mJn ^ ^ ^7^^ f^^c i ^omM ^S^Lsserint.

a

^onlm inslituil (ut taceam ZeZsme latet) in viginti et uno

quorum nu-

^S^Z T'
v n j om
d
g ega nata
et

oppidis aut cxv, auctoritate facti dein sunt ab procLus compuisoriales

u os evolvere longum

Neque est quod omnia a SaC ra Conea a Rotx auditoribus examiforet.

sQlum spectant

prvvia Mitto dicere qu dein

Suffrcit notasse cuntsse

canon ctosde v

insigni solemnilale

et

summo ommum plausuTe-

acjam

{m

Sanctarumnrdecremt anno ginum catalogo annumerandam Gregomo PonUficxsac^ die ^MartU, S.

rceiem

Sanctam

esse definimt ac

^ ^^ ^ .^^
^j^mSS processus (contra
canmizationem
el
,

^ZcllurJtque patel causam beatificationis amplius ^cnTationis S. Teresi* Iriginta et

quaitem

br^SK^=4
S.

Isidorum Agncolam,

S.

.^aUum

2
annos

peromnium Iribunalium gradus pe

in

lentissim0 ei iura-

^ssLoexamxne.acpr.viosemper
mento

TaZmCongregahonis
pslt
lot
:

Oratoru, Sanctis adscri-

inaudito eatenus

femplo canon^orum
ret

adku W P^~ cJ m
At
et
rfg
>

ex egregia pr0 feremus, sy

eanonizahoaccuraltssxma

+ "

reluclantibus,

simul Sanctorum, modo obpctendo outatem

^"^uZn.el
nres.

nopsTproTessuum beaUficationis nops p

modoabsolutamparatamquepmuscauamBIs, modo debihores quam ut mulUphcahehm

dori,

nts^epu

qu^n
q

C solemnitati sufficerent annosi PonUficxs atque eodem Sed persUUl in proposito Ponhfex, pronuncxarasolem^ canonizationis q uo decretum canomzalxoms S. Tenitatemque celebraral die, expedivit dum cxterx ouatuorreresi Bullam Sanctorum ondumparat* BulUe
;

n*lo
cUta ts

^^ ~*~
sea
,

^mj,
M
.

*%? ,
.

trihuna h institui exadeclaraM ur $an F ea fuennt in

^.^
-^ t
>

9 rat

'*9

n0 _

nempe
itUus,

1621.

Barc,

f*. w,u.

"""""

quipnor M ^TcZp' ^rn^ a Jesu Maria, hbeUus qu, Uquorum prodiit ^-^Jlbis , virtutum sequentem annum fuerunt J sub tulo r V Tere \ B V. dam judicet modo y qux kactenus 1075 Ex m.raoulo um solemnem uria BaMetus, ad xv Oclobrts an iurene ad ^^^^ ^'^^^P^ ]Tone dein, anno 8ecr Bo M fidnt* Teresi, innuat paucostantumpro
dilalx.
kis S.

dixi,

ec(0 ,.

inj

ncanonizationi
fices

eessus et

solummodo ad speciem fuisseprxmissos

ejus.

In luvc, e gallico in lahnum suas adversus Romanos Pont, idioma conversa, Paulus Papa V, post simultales prodit isle
:

Acanom l ennnn f opusc^um e cusumest L xdem u cum nonnuIhs ad dUame

^
,

,,,;

Teresite vitte,
factiE

ec

pef

1025,

isiorum ,

^ m<

^
:

inscriptione Matris S V irg inis et

oportet,

cum

in epistola

ad scmplores Memoma.

lahones aUer-am de
tuttbus

pag. 2199; lium Trivollianorum [ad annum 1723, blande..e reincusetur quod scripseritYouMces cujus canonizamisse se gessisse erga S. Teresiam,

menun

cretam aposwuLi

~cm \
re

^ZTt

ic>,

ciampoli, seXV; jussu Gregorii

vQta

*>

355 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. AflCTOrVI ageretur de valiminaret, ut in una congregatione in V. D. M. n v /,/* * Garctinaiium pt nrxsulum plurium _ ditate pr0 cessuum,in altera de sanctitate vitaB, et in D A 4 vola semipublico xxi f exhibita consistorio tertia de mira culis prout sane factum fuit, Sanctissimo Domtno unicuique Cardinali informatione juridica super

efflagitantium;
zationis

rum qux habiWe

*^^^2n\Wruni
'
K>

^'^^^^a.
XV
vronuntiat um IE pronuntiatun. ea die pronun
>

unoquoW

ejusm Martn

"

can0 nizationis
;

decreluma Gregono

^Xttamcalnizationis, qu* eodem

cKepuRela-

ex dictis argumentis, de quo in pra, congregationibus tractabatur; quibus quidem dictis _ favorabiliter resolutis tandem ad canonizationem _ Ponti/ex est. Addit deventum e t> Mdit dein doctissimus Pontifex hanc annotationem Itaque ex hucmemorabilem
, :

U
tC

lowtot r

'

tSmtm

primo loco wt bL aulem contentx AclorumedUor hxc ut pr.vstantes sunt

ibi
:

usque

dictis

olim in

ad evidentiam colligitur trausitu a beatificatione ad canonizationem

(ni

fallimur)

dubitaverU Pr.or ex UbUo suoprxseribere non valde) erudita est qu.ppe bfsKelutio nimis (id est
loois

examinata iterum

fuisse ea

omnia qu fuerant
;

di-

Pa_in ou-b variis Sacr pluribusjurisdecret.soruatur, illustratur, .dductis) auctorum dict.s, non modo fulc.turque gravium
,

(et.Hquidcmr.te

id autem scussa et approbata ante beatificationem hodie non esse positum, sed in transitu a in more ad canonizatiouem ea tantum exami-

beatificatione

supervenenari miracula qua? post beatificationem

runt.

iur i, P

rudentum atque historiographorum medendiprincipum, puta H.ppocra t.s, etiam et artis

verum

Lleui

de *gritndinibus ag.tur alias naturalibus non sub_,'iraculose curatis. qua, secunda Rclatio, qu* mag-.s e^ent remediis. At
Avice.in*.

dum

Prius autem quam impressan, illam Actorum authenticorum synopsim lectori exhibeam, preecipuorum non abs re erit prasmittere indicem
testium qui in informationibus beatificationi mihi suppediviis auditi fuerunt. Hunc indicem nostrum MS. de S. Teresiae vita tat Summarium
et virtutibus
i

prse-

quasstiones, styli D.v. rhomse accedit ad theologdcas Ang-eut, lecta ea, ipsummet adeo est aemulatrix, dioas. Aiunt pro.nde Doctorem te auscultasse

aliquot

tamen

alios

eidem

testes,

qui mihi innotescunt exaltero

mseram MS. Sum-

licum

rerum curi* peritiores excepta, qu<e uua tantummodo Kelatione

visa sit

et apostolici assecte, quod, est bera-

nulla alia excellent.or phici Bonaventura,

adhuc

Seele quoaue mUUbus fohorum, Mud quod coaluit e multis

nostra Teres.a ag.t. hac quas de Seraphica editor compendtolum notat idem

constanl, auibus processus canonizationis materix.obauctofaciendum ob gravitatem esse dignitatem audienlis; rUatem loquentium et ob ait, Sanetorum canonxsiquidem quoad primum,

magni

anno 1615 mario, ad canonizationem S. Matris adhibito, in quo speciatim agitur de E in S. Rota discretionis spiriejus dono prophetix et gratia ZUUm. .. Allmtmiur ex remissonalu * 1080 Testes Abulenses.ex processu M 6ui et Pacheco de Espinosa, nobihs rrmUloriali . II. D. Ludovicus et dominus oppidiS. Bar- bul ltlletpr *rector civitatis Abulensis, AM*, annorum 60 et ultra.
.

tholomaei de Corneja, Bracamonte y Avila, canoniIII. D. Didacus de

Jtio pertinet ad res fidei, loquxquegravissimaesl; et quoad secundum, RoU, per multorum quela estl,dicui Remanee juridice exceptas vera colhteslium depositiones

qux

inter

gravwra

annorum 60. cus ecclesiae Abulensis, et .Egidius Gonzalez de Vallalva, nobilis IV. D. 61. annorum rector civitatis Abulensis, eivitatis Abulensis, V. Didacus de Mexia, incola
45. alcadius de Alcasar, annorum ecPetrus de Tablares, archidiaconus VI. Doctor
clesiae

xpsummet genlium;ae denique quoad tertium, prmsupremum Ecclesive capul esl, definUionem unus fuitearum daturum. Neque
:

Abulensis,

annorum

60.

cipue super hoc archzeptscoRelationum auctor, sed tres nempe Franciscus Sacralus.J- B. tocpus Damascenus de Qmnones.qui cinus el Alphonsus Manzanedo mandatis habueerant, et in
S.

Ord. S. Benedicti, Marias del Antigua civitatis prior conventus B. Abulensis, annorum 47. nobilis et rector civitatis X. D. Gabriel Pacheco,

Vll

R P Autonius Romero

Abuleusis,
XI.

annorum

32.

Rotx auditores

rant has Relationes conscribere.

riwnfiu

<m
mi l

.._
dul,

"euliipr.ce-

miraculis elum m0 rem Relalionem de _...-,_ virtutibus. Sed intprviersi ...._..f, Stotl interversi cedere Relationi de jam ex parte fuitm eoloco ordinis ratio indicata

^g Mirum aulem forle vulebitur, hic, contra prx-

Franciscus de Valderavano, D. Capitaneus Abulensis, annorum 67. nobilis civitatis Licentiatus Joannes Ferdinandus Por-

XVI D

cel, nobilis oppidi

civitatis de Osuna, alcadius major

50.
S.
.

Abulensis,
nardi,

annorum
64.

ouem supra (num.

adhucque magis complemento, quod modo exhibeo,

nat

1067) citavi e Benedicto XIV tstius illa ratio patebit ex loci

:

Valasco Ord. XIX. R. P. Alphonsus de

Ber-

aunorum
66.

et

quodsic

so-

XX.

D. Petronilla de

Guzmau,

nobilis Abulensis,
,

Benedictus, in pnmo Haec habentur, pergit nempe, existentomo Actorum (manuscriptorum Urbe). Nunc vero tium in conventu S. knnx de ccepit a praetranseundo ad secundum, qui compom sed perfectus et subscnptus dicto Paulo Mucantio, ejus successore in omcio fuit a Petro Ciamaricono, primo, quod, prolato ab secretarii.in eo continetur auditoribusRotcejudiciosupervaliditateprocessuum tamen Relatione tantumet super virtutibus, edita Pontifex jussit ut modo super miraculis, Summus etiam edita fuit, super Kelationem ederent, prout etsuper virtutibus; secundo,
:

annorum

XMV.
aD

Herrera Societatis Jesu, R. P. Joannes de

incola Abulensis,

XXVII. Laurentia deVelasco, annorum 44.

XXXI. annorum
annorum

S. Bernardi, D. Isabella de Vivero Ord.

,.

45.

XXXIX.

Bernardi, D.Teresia de FlechillaOrd.S.

S. Clarae, anno. .

.,

64.

XLl. D. Francisca Coronel Ord.

rum

45.

Calc, XLII. D. Mencia Roberto Carm.

prioribba

Cougregationis, Paulus quod, proevio consilio Sacrae Officn et Missse Papa V annuit petitis pro extensione

validitate

processuum

ad

alios locos in

prima concessione non comprehen-

60. conventus Incaruationis, annorum Calc, ann. 50. D. Maria Coronel Carm. XLIII Calc, annoXLIV. D. Antonia de Guzman Carm.

novis petitionisos; tertio, quod, supervenientibus

rU

bus procanonizatione, delatoquesummoPonhficatu et subrogato ad Gregorium XV, per obitum Pauli V, locum Cardinalis Lancellotti Cardinali Muto in

XLVL

Ca!c, ann. 90. D. Agnes Quesada Carm. Velasco Carm.Calc, anXLVII. D. Catharina de
anMaria a Jesu Carm. Calc,

demandatum causae ponentis interim defuncti, processus exaeidem Cardinali Muto ut diligenter

fuit

TlUU. D. Anna
norum U.

XLIX

356
vrront

DE
Isabella a S.

S.

TERESIA VIRGINE.
LVII. D. Marcus Gonzalez, criba publicus, annorum 55, examinatus ibidem. LXIV. D. Franciscus de Medina Vasco, guber10,examinatus ibidem. nator oppidi Alb,annorum R. P. Simon de Feria Ord. S. HieroLXXXIV.

XLIX. M.

Dominico Carm. Exc, an-

V. D. M.

^lTm.
46

Isabella a S.

Joanne Baptista Carm. Exc,

annorum 58. Exc, annorum LIV. M. Anna ab Angelis Carm.

LV. M. Petronilla a
S.

Joanne Baptista Carm.

Sahnanticx. nymi, annorum 70, examinatus Benavides Bacan, incola XCVII. D. Isabella
manticensis, annorum
33,
,

Sal-

Exc, annorum 70. annorum 41. LX. M. Teresia a Jesu Carm. Exc, Otaduy y Avendano, epiLXV. K. D. Laurentius
Solmonfifjr,

Albf,

scopus Ambulensis. et Albani, ex pro1081 Testes Salmanlicenses Salmanticensi cessu remissoriali Augustini, I R P Didacus de Guevera Ord. S.
Castellae, visitator provinoi

71, C. M. Isabella a examinata ibidem. Exc, annorum 60, Cll. M. Joanna a Jesu Carm. examinata ibidem. CVII. M. Beatrix ab Incarnatione Carm. Exc, annorura 45, examinata ibidem.

examinata ibidem. Jesu Carm. Exc annorum

annorum

43,

exami-

natus Salmanticce. Augustim, IV R P AugustinusAntolinezOrd.S.

magieter
universitatis iu sacra theologia

CVIII. R. P. Petrus de Cornejo Carra. Calc, magister in sacra theologia universitatis Salmanticentheologiae, annorura 44, exasis, et cathedraticus

Salmanti52,

primac cathedrae, censis, cathedraticus

annorum

examinatusibidem.
VI. R. P.
in sacra

magister Dionysius Jubero Carm. Calc, universitatis Salmanticensis, catheologia

minatus ibidem. CXXI. R. P. Blasius a S. Alberto Carm. Exc, annorum 58, examinatus ibidem. 1082 Testes Madritenses, ex prima parte processus remissorialis Toletani: Perez de Nueros Societatis I. R. P. Bartholoraaeus

Madriti que

aliii-

Ordinis, anthedraticus jubilatus, provincialis sui

norum
B

51,

examinatus ibidcm.

Jesu,
61.

praepositus

provinciae

Castellae

aunorum

AuguXII. M. llelena a S. Sacramento Ord. S. annorum 50, examinata stini Exc, subpriorissa,
ibidem.

XIX. Doctor Alphonsus de Contreras Ribadeneira, presbyter civitatisSalmanticensis,

habitusS. Ja- E VII. D. Joaunes de ldiaquez, miles de consilio et commendator major Legionensis, cobi regiiOrdistatus suae Majestatis et prases consilii

commissa-

num, annorum

60.

riusS. Officiiluquisitionis,annorum 67 ,examinatus

ibidem.

praefectus IX. D. Joannes Fernandez de Valasco, condestable) regni Castella3, pra?rei bellic {vulgo

Magister Balthasar de Cespedes, cathedrauniticus primae latinitatis et graecarum litterarum

XXV.

ses consilii regii Italiae,

annorum

53.

versitatisSilmanticensis,

annorum

59,

examinatus

ibidem. X VVIII. R. P. Blasius Ponce de Leon Ord. S. Augustini, magister in sacra theologia in universitate Salmanticensi et cathedraticusin cathedra substit.
primae sacrae theologiae,

Beaumont, XI. D. Antonius Alvarez de Toledo y rei bellicie regni dux de Alba e Hucscar, prsefectus anNavarrae, comes de Lerin et marchio de Coria,

norum

30.

XII. D.

Mencia de Mendoza, ducissa de Alba,

30.

annorum

annorum

39,

examinatus

ibidem.
nardi,

R. P. Gregorius de Lescano Ord. S. Berabbas collegii S. Vincentii, annorum 44, examinatus ibidem. XXXVII. R. P. Bartholomaeus Sanchez Carm. Calc, magister in sacra theologia, decanus uni-

XXXV.

Luua y XIII. D. Joannes Hurtado de Mendoza de annorum 25 et ultra. la Vega, dux del Infantado, Vega, XIV. D. Anna de Mendoza de Luna y la
ducissa del Infantado, annorum 25. Indiarum, XVI. R. D. Petrus Manso, patriarcha
praeses consilii regii,

annorum
S.

47.

XVII. Magdalena a
serenissimae Infantis,

Hieronymo, a cubiculis
60.

versitatis Salmanticensis,

cathedraticus jubilatus,

annorum

provincialia sui Ordiuis,

annorum

67,

examinatus

ibidem. X \XV111. M. Beatrix a SS. Sacramento Carm. C Exc, priorissa conventus Salmanticensis, annorum 42, examinata ibidem. XL. M. Agnes a Jesu Carm. Exc, annorum 57,

Carm. Calc, XVIII. R. P. Franciscus del Barrio 39. praedicator, et raagister novitiorum, anuorum
Carm. XXIII. R. P. Ludovicus Ruiz Caballero conventus Madritensis et procurator Calc, prior
generalis in curia Ilispauiarum, confessarius
tris, S.

Ma-

examinata Albx.
XLI. M. Mariana ab Incarnatione Carm. Exc, annorum 5Q,examinata ibidem anno 1592 et iterum
postea.

annorum 64. secretaXXVII. D. Thomas Gracian Dantisco, annorum 50. rius linguarum suae Majestatis,

XXXVIII. R. P. Ludovicus de Valdivia Jesu, annorum 46.

Societatis

XLII. M. Isabella a Jesu Carm. Exc, annorum plusquam 40, examinata ibidem. XLIII. M. Catharina a S. Angelo Carm. Exc, annorum C0, examinata ibidem.

episcoXL. R. D. Alphonsus Henriquez deToledo, pus Sidoniae, annorum 54. comitissa XLIV. D. Maria de Corella y Mendoza,

XLIV. M. Anna a S. Hieronymo Carm. Exc, annorum 50, examinata ibidem. XLVII. M. Maria a S. Francisco Carm. Exc, annorum 63, examinata ibidem. XLVllI. M. Constantia ab Angelis Carm. Exc, annorum 47, examinata ibidem. XLIX. M. Catharina a S. Joanne Baptista Carm. Exc, annorum plusquam 60, examinata ibidem. L. M. Anna a S. Stephano Carm. Exc, annorum 40, examinata ibidem. LI. M. Isabella a S. Josepho Carm. Exc, annorum 50, examinata ibidem.

de la Puebla, annorum 48. aei XLV. D. Mencia de la Cerda, marchionissa Valle, annorum 25 et ultra. minoris XLVI. D. Didacus de Castro, clericus annorum Ordinis, naturalis Montis Fonti de Lemos,
26.

dux XLVIII. D. Franciscus Gomez de Sandoval, cubiculi regii {vulgo sumiller de Lerma, praefectus
annode corps) et a stabulo majori suse Majestatis,

rum

58.
i

Testes Toletani, ex eadem prnma parte annoIV. M. Teresia a Conceptione Carm. Exc,

rum6L

xui.

OCTOBRIS. DIE DECIMAQUINTA

XIII. B.

357
I|)l

Calc., anAlphonsus Pelaez Carm.

Exc, XXII. M. Stephania ab Apostolis Carm.

58.
1)

10"*

v. n. m.

annorum

prima parte: ^TstTsConsaburenses, ex eadem annoOosepho Carm. Exc,

1

MariaaS. Joanne Bapt.jam fuerat examxnataanno 1595 quo etiam anno

;

in testes adhibiti

Maria a

S.

fuerunt
I.

TM T* "X
8

Exc, annoMariaablncarnatione Carm,

SS.

Calc., contesR. P- Angelus de Salazar Carra.

sarius S. Matris,
II.

annorum

70.

M. Francisca a

Plagis

Carm. Exc

annoDoctor Didacus de Polanco, medicus,

50.
,

rum

U M

prima parte^ Malagonenses, ex eadem Carm. Exc, subAscensione

lsabellaab
a

quarta parte ejusdem Testis Malacitana, ex

64. a JesuCarm. Exc, annorum MS. subnectitur Orozco Covarruvias de Leiva,

Pri

AfM

"a
Petrus

^TM^Catharina
Huic proxime

Vir & inibus Carm.

Exc, anno-

in nostro

"jftSi
P

ejusdem Calceatensis.exsecunda parte

y R D. Joannes de consilio su* episcopus Gaditanus, de

M ajestetis

TTd

Manso de Zuniga, episcopus

confessarius S. Ma-

Ca , a

<rurritaousetCalceatensis,

Carmehtarum epistola quiscripta ad Generalem pr<ededit de spiritu prophetuvquo testimonium 606). vidimus num. dita fuit S. Mater (ut eadem quarta parte Testes Granatenses, ex
.

'%7'Zlaugustana,
P

ex eadem secunda

III

rum

Conceptione Tm. Catharina a anno 159.,. Carm.

Exc, anno-

suae Majestatis, sis, annorum 59.

de consilio Uoctor Balthasar de Lorenzana, Granatenpraeses regiae cancellanae

B f R D Didacus de J-confesLus S. Matris, annorum

examinatus anno
l

80, ,,,. eadem secundaparte Tests Turiasonensis, ex TunasonenYepes, episcopns

examinata

consiho Vallejo, licentiatus, de auditor in regia audientia GranasuaMajestatis,

IV D. Gaspar de

tensi,

70 et ultra, postea. 1595 et iterum

eadem rTstes Segovienses, ex episcopns Segov.en R D Petrus de Castro,

annorum
60,

secunda parte

Carra. Exc, pnoVI. M. BeatrixaS. Michaele annorum 62. Granatensis, rissa conventus Carm. Exc, annoVII. M. Anna ab Incarnatione

annorum

50.

.s

confeswrius S. Matris.

examtnatus

XX[ D
tiatus.

BartholomaeusManriquedel Prado, licenet auditor in regia

de consil.o BU33 Majestatis

anno 150 et iterum poslea. Exc, pnonssa conXX M. Agnes a Jesu Carm.
pluribus in
locis

annorum ventus Segovicns.s, ex 1083 Tesles Burgenses

50.
,

eadem secunaa
S.

exami

BOli;

^lfli

P-

Joannes de MirandaOrd.

Angustini,

prsdicatoret lector theologi*

civitat.s

Burgens.s,

50. audientia Granatensi, annorum parte Methymnenses, ex eadem quarta Testes annorum 40. Exc, VII M.Agnes a Jesu Carm. Exc, annorura 46. M. Joanna a Jesu Carm. XI. Sicramento Carm. Lxc, XVIII. M. AnnaaSS. annorum 55. Exc, anMaria a S. Erancisco Carm.
:

TT
prior

abbas S.Qnirici, digniD. Petrus de Heredia,

0.5

norum

taseeclesiteBurgensis, annornm

VI D. Andreas
tntis Burfrensis,

major c.v.de Melgosa, signifer

58.

et iterum postea. proPedrahitenses et Abulenses.ex \mTestes cessucompulsonali Abulensi Prad.,confe Didacus de Yanguas Ord. I. R. P.

XXI

64,

examinata anno 1595

lte

,t^

P^^

annorum

Astudillo Ord.Carthus., VIII R. P.Eranciscusde

sariusS. Matr.s,
5

annorum

56,

examinatus Fed>a-

^,

fwhiw Mol.na Ord. Carthus., IX R P. Antonius de domus, annorum 52. tl.eoloo-us prior dicto pr.or Joannesde Medina Ord. Prted., v n R P apostohcus Burgensis, visitator conventns S. Panli
in Indiis, r.rovioeia) Quitensis

domus de

Miraflores.

'1T D.Mria
annorum
40,

examinata

Albana senior de Toiedo, dnci.sa anno 1595, et ibidem

Uerum
tU

supra annotapostea Vallisoleti, prout

Bartholom^o Carm Exc, socia Abulx anno annornm 44, examinala
a
S.

annorum

60.

X
15

t. Anna

canonicns eccleDoctor Joannes Oliva, annorum 60 presbyter et medicus, sisBurgensis,

S. Matris,

XvlII

C
^

XXXVI. B SC P

R. D. Alphonsus
Si

Mannque,

arch.epi-

VI

Beatrix a Ie.U Carm.

Exc, annorum

49,

x xX vTrR

Ord. B. V. p. Melchior Rodrigues

diffinitor ...

^fKEVI

commendator et de Mercede, olim

tertiaparte eiusdem pro-

IvM TesHsComplutensis.exeademterUapare:
M
JosephaabIncarnat.oneCarm.Exc.

Exc, annorum 51 Agnes a Crnce Carm.

examinatus xbtdem annol^.ct riusS Matris, quintus lestis. iterum anno 1604 qua MaDavila Carm. Calc, soc.a XII D. Quiteria anno 1595. examinata ibidem tria annorum 56, processu et Albani, ex

TesZ
I

Salmanlicenses

Testes Vallisoletani, Puebla, oe Franciscus Mendez de II Doctor reg.a aud.tor ejusque consaio .u. Majestatis, curiaVallisoleti,annorum49. Jesu Carm. Exc , anno VII. M. Francisca a

^ademterUa paH^

compulsoriali

SafmaM^:
rrieu.. ui

jub.latus catheet cathedraticus in sacratheologia confessanrin in universitateSalmanticensi, M

P.

Dom.nicus Banez Ura.

?
UC

examinatus SaimanHu7s Mat^,annorum64,

Tx

Baptista Carm. M. Maria a S. Joanne

52.

Exc,
_

ru m"56, examinatus

annorum

T Quinones, come=> de Luna, XII. D. Antonius de

^^oL^ =/=m5 .^^;iu^

Jesu,

nT? ^VanciscusRiberaSocietatis
He
5

Jesu, anno-

""D^Mana
nior

Albana de Toledo, ducissa

etiam examinata
.

se-

annorum
1595.
vii

54,

Pedrah^

ibidemanno 159j. nno r*rm r.^ annoIncarnationeCarm. Exc, IV. M Anna ab ibidem. rum 56, examinata y
.

anno

Tomus

Octobris, Pars Pnor.

DE
35
AlCTOBI V. D. M.

S.

TERESIA VIRGINE.
48,
.

VMlsabeUaaJesuCrm.

Exo.,

ancorum

nonizatio num.
etiara

;

1,

quast. 2

vers.

Inqmntur
,

r^CtSS-S*. *>
"i^TE-fySi
22,

aunorum

vers

Quarto
1,

Bellamera in cap. Venerabilu num. nota de testibus; Archidiac. in

,

dicto cap.

num.

5,

et in cap.

Nec rairum,

Carm. E., examinata

Carm. Kxo., annorum '*xiT"m. MarianaaJesu

Malvet. in tract.de num 6, 26,qua3st.5; Troilus nura. 1 et sequen et 3, Canouizat., Sanct. dub. eodem Sed dato et Castell. nura 73 vers. prinoipali, et quast. 5 vers. Quinto tract. qulest. 4
;

JoannaaSpirituSanctoCarm. Exc, XVlll. M. anno annorum 50, examinala ibidem annorum UabellaaCruceCarm. Exc, XXII M.

examinalaAlbx anno

1592.

necessaria esse 50; Pavin. in Relatione mundi, parte 3, considerat. Bonaventur, parte 1, art. super canonizatione B. aliorum Sanin cauonizationibus
;

Cassaneus in Catalogo g on*

8et9,

et sffipius

49

JfEiJ
XXX
lanus

^rrS:err^caOrd.
50,

S .Kran-

examin ataj,

Rot, qui procesctorum. lta tenueruut auditor.es et Sanctissimo reexaminarunt sus et acta illarum
tulerunt.

Zamora, pre & l)yter, c p D. Antonius de Aioae, mouastern Carm. Exc.

et
:

J---

ibidem anno 1692. Testes Madritenses

I

Tn1ptnnus e x jj Toletanus, ex processu

Jesu, et

virtutibus et exiraia 10S6 Sed quia tam de vita, Servae Dei Virg-inis Matris Teresio de sanctitate et actis sude fide adhibenda processibus

S. Tercsiara

per

illa

fabricatis,

fuit

jam per

Illustrissiraos et

compulsoriali Toletano

Exc, Spiritu Sancto Carra. M. Hierooyma, a

Calc.,

ReverendissimosCardinales affirmative (prout Rituum discussum et resolutum

de excellentia
cuit),
vitae tantae et

Sacrae Congregationis
sanctae Virginis de-

examinataMadritiannolWo deMedinaCarm. TV R P Ferdinandus

tam

52, exarmnatus prio/conventusToletani, annorum

modo reliquum
illis

quinet Sanctitati Vestrse relatum, et tantumfuerat ad miracula devenire etde

illorum

???'

JWdius

Gonzalez de Avila Societatis

Matris, Jesu, confessarius 8. 1595. natus Madriti anno

annorum

63,

exami-

probationibus discutere, et hoc Sanotitate Vestra nobis fuerit in solummodo a datum et commissum, ideo eidem praet

XIII confessarius S. Matris, Madriti anno 1595.

R. P. Joannes

Jesu, de Aguilar Societatis

mandatis parte, et cepto obediendo de hac ultima

sic

de mira-

annorum

55,

exammatus

ex eodem processu: 47. Josepho Carm. Exc, ann. I M. Maria a S. processu Malagonensis, ex eodem
Testis Ulyssiponensis,
:

istiusServse Deipenpsum culis per intercessionem nuutiatis egimus et discussimus, operatis et mundo circa priedicta qua diligentia potuimus; et quae vita tam iu genere quam in specie, tam ra

Testis

GaspardeVillanueva, licentiatus, Matris, anchusoppidiMalagonis,confessarius S.

VII

paro-

miracula, ra quaminilliusfelicissimo transitu et post lllum, occasionibus, ea brevitate diversis temporibus et V. referendahic qua potuimus, recollecta Sanctitati

norum

48,

examinatus anno 1596.

adjunximus. quin pro 1087 Et quamvis non sit dubium miracula in vita canonizatione non sitopus probari
de factis canonizandi facta, sed sufficiat constare sententiam tenetet postillius mortem(prouthanc
docet D.

(nm mvtta

quam

in

morff

A.

iOTS.

ACTA AUTHENTICA
CANONI7ATION1S

Thom.

articuli vers.

in 2, quaest. 178, art. 2, , et Secundo autem

2.

corpore

modo

Pavin.

ubi supra, ubi supra, parte 2 et 3, et Cassaneus et ita fuit firmaparte 3, considerat. 49, in principio, parte 2, tum in canonizatione Sancti Raymundi,
art. 7, vers.

S.

TERESI/E.

ubi adducuntur verba III circa Diplomatis felicis recordationis Innocentii Cremonensishoc canonizationem Sancti Homoboni

Non

licet

sententiam amidem comprobantia; prout eamdem

LVIII. Auditorum Rots factaPaub V PP. RelaflO prima de mi:

^SSX^
se q U enti),nihilominus,

cum

oranipotens Deus

ele-

romilic in genere o-pnprp raculis

aejnuub um* de tribuS miraDei Teresise,

culis in vita Servae

deque

aliis in ejus obitu.

Miraculi*

plurimii

yveatissime Pater. Certi juris est ad canonizatioIJnem Sanctorum claris et perspicuis probationibusanteomnia constare debere de vita, virtutibus miraculis interceset sanctitate canonizandi, et de illius a Deo operatis, juxta ritum S. R. E. et sione Sacrorum Canonum sanctiones ut probat text. (et Venerat. Sanct.; ibi doctores) in cap. 1 de Reliquiis et communiter approbata, in verbo Sedis et Glossa
: ,,

deJesu a gisset istam suam Servam Teresiam * m sacrosanct* Reiigionw undandam Reformatione Sanct MaFratrum et monialium Discalceatorum uberrimi fructus ri* de Monte Carraelo, ex qua tot per totum Ecclesise Catholicae et oranibus fidelibus evidens e (ut ex postfacto orbem erant proventuri Fundatnnotoria experientia docuit illam futuram perfect cemetquasi Patriarcham tantaaactam
sublimisReligionis),sicutdignatus fuit tot dotare, bus heroicis et excellentibus tantoque spiritu pectus e ipsius Dei amore ipsius ardentissimoque decrevi cor inflammare, ita et sua miseratione
virtuti-

etiam viventem condecorareetmiraculis

illustrare,

Apostolica^

in cap.

1, 1,

Hostiensisin dicto cap.

,>

eodem num. 5,

titulo in sexto

vers. Oportet
;

Unde conveet orbi illius sanctitatem manifestare. istius niens duxiraus a miraculis factis in vita ordo Servae Dei incipere. Attamen, ut debitus
et sic servetur, et ad universalibus incipiamus, ante omnia specialia deveniri melius possit ad
,

etiam

et ibi

Joannes Andreas num. 4

idem

Hostieu. in

Summa
num.

tione Sanct.,

in titulo de Reliquiis et venera3, vers. Item quaerendum est

opera? pretium

de miraculis

Silvester in

Summa

verbo

Ca-

demonstrare in genere probari plura sufficienter omnipotentem Deum miracula operatum

erit

A operatum
e r postea

np flusB fuisse intercessione 8 "

illor

specie devenire e prscipuos articutos

<

^ J
>^ m

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. gnorum Castellae et Legionis; quin et litterae insiServae Teresi gnium universitatum Salraantina. et Complutensis; t
:
.

a59

pva

t.

101.

necnon

p ri dividere^^ mus de miraculis

^ ^^ ^
quar-

littene regni Castell et Legionensis; et et lit.c.o; n.^iii Arragoni* , *u-__i litter regni niiaguuno ; tum _- littere regm

litter dorainationis Canta item Fortugulli; itera et litterae dominationis CantaPortugalliaB

;

o^rS^v^Teresia.
post tus de miraculis
elgrtnifi

et miraculis in illo,

briensis provinciaB

et alise

excellentissimi
,

ducis

mortem.
Posset in

absre

et duos Mlius requisita,

gradus miraculorura juxta sensum canonistarum, tres vero juxta utentiam operatio deet an illorura heolofforum assignare; intervallocausa a iostantanea, an veroex ffeat csse el quomodo m.racula miraculo aliquid detrahat, probationem, cum diurobentur per indirectam

10S8 Artieulusprimus. prssupponi quid sit

boe loco non miraculum et quatuor

de Lerma et aliorum procerum capitulorum et civitatum plurium ecclesiarum ipsiusmet Hispaniarum regni. Qui fere omnes tesDei tantur de miraculis intercessione istius Servse in morte operatis, et per ipsum tam in vita quam
,

necnon

quam

sanctitatem de illorum fama, ultra virtutem et quamTeresiae Queraadmodum enim, ipsius Matris virili ausu, virili corde illa vixit, Dei ffloriam diu eam m propagavit, sic ipse Deus clementissimus
illustran, scnptis orbe toto miraculis bonorari et virorum et serraonibus laudari, gravissimorum

principia et eatisas probari non recteet per vera tum brevitati eonsulendo, valeant. Nihilominus, particulari studio etiam quia pradicta omnia

tum

et iato

anud

sermone tam apud divum Thomam alios Bupra Ho-tiensem, Archidiaconum et

quam

apud principumetreg:ura votis et supplicationibus misencorditer Sanctitatem Vestram coramendari

dignatus est. miraculum 1090 Articulus secuudus. Primum Dei Evenit quod, cum anno 1580 Serva in vita. ad locum de Virgo Teresia de Jesu se contulisset VillanovadelaXaraConchensisdicecesis, pro funfuudatiodandoibi conventu Sanct Anna, cujus
Inier mlracii<a

et in diversis Kelat.onibus relutos discutiuntur, particulariter per au-

Sanct* vi-

venlii tmi-

canonizationum Sanctovum
Sancti
e

nent

notata (prout in Kelatione ditores Bot fuerunt Paula per Jacobum Simonetum Franoisci de

udem Rot* auditorem natura miraculorum Bavmundi articulo quarto de Sanote Frano.sc., qualitate illorum, ct iu alia
et

facta,

et

in Illa

Banoti

nem novem
cum

parte

unde h.s de miraculis in generc), dicimus sufficieuter probatum, e* consulto omissis, de Jesu intercessionem, tam ner Servae Dei Teresia. quam in morte et post mortem , fn illiua vita plurima ra.racula opeomnipotentera Deura quam terrarum, quodque plures et ratum fuisse ubique miraouloinfra in ista Eelatione fere omnes tes.es, express.s deponunt, rum referendi, clare et verbis affirmantes etiam de publ.ca et non pauci illorum quibus nccedunt scriptores qu. voce et fama; in scriptis redeBeruiit; nsque nunc illius vitam Dora.nus D.dacus de prout sunt Reverendissimus Catholicas Ma.eYenes Ordiois Sancti Hieronymi, llconfessarius, et postea episcopus
3, art. 1

recoldevotae raulicres pauperes, ibi expectabant, et desiderio lectae viventes, summo jam mense Februario dicti anui YiUanovam

venisset,

dictas fundationi et illis

optatum finem

monialibus profesimposuit, insimul cum aliis sex ad hunc effectum ex alus sis selectis et adductis Keligionis; et eadem Serya monasteriis ejusdem mulieres habitu EeliDei ibi illas novem devotas fuit per aliquot et cum ipsis demorata
-ionis induit
dies
discessus, et Adveniente vero tempore sui monasterii afflictas, eo quod videns moniales dicti in monasterio remanerent in oppido paupere et

prorsus in red.t.bus omnino indotato et nihil et servae et ministn habenti unde tot moniales

BtatiB Ph.lippi

Vita .st.us Serva. Dei, Tirasoueusi,, ln libro de Pater Doctor Iranc.scus prologo lib. 4, fol. 2 et ; qui librum ejnsdem Vit. Kibera Societatis Jesu, cap 8, ol 333, Pater Mafypis raandavit, lib. 5, Augustin , de Leon Ordinis Sancti

sic consolata fuit, pronecessarii ali possent, ipsas Domini nostri Dei omnipomittensillis in nomine vixissent, nihil eis unquam tentis, quod si religiose promissionem iterum post au-

gister Ludovicus in iniversitate Balcathedraticus Sacra. Scriptura. dedicatoria pro init.o mantina, in quadam epistola Dei conscriptorum circa librorura ab ipsa Serva Bosius, in libro de sign.s Lccle,

defuturum. Quara qua pnedicta num elapsum ratificavit, in occasione per litteras certiorem fecerunt moniales ipsam quod illm novera noviti ouod advenerat tempus attamen dubitanrofessionem emittere debebant; dicti monasteni summa stante

bantquidagendum,

Dei, cum esset Palenti. naupertate. Quibus Serva ciyita tis, refundationi conventus illius attendens
scrinsit
:

medium Thomas

Dei, tom. Religion.s CarmehtaFrater Joanues a Jesu Maria tunc procurator general.s, rum Discalceatorum, tongregatiouis nunc vero Prsepositus Generalis edidit, lib. 6, Hbro quem de eadem vita Italiffi, iu
1.
;

lib.

12, cap.

23,

tol.

569

P.ter

Trinitatis, in cujus quod in noraine Sanctissiraae prora.t tebat epistolara scnbebat, Dorainica illara religionecessariis defuturura, si ipsisnihil sibi de per mon.ales recepta Qua littera .ara vitam egissent.

quod

dictis novitiis

profess.o daretur, et

cap.
cmiuimt
eonttm

Utteris Sanctitati

ex diversis et plunbus 1089 Qua. comprobantur et felicis recordatioms

4-

demiraculis.

fiducia in Deo, ex intercess.one et lecta, raaxiraa Matne, proTeresia., illarum in Christo Serva3 Dei ipsaeque illam alafessionemdictis novitiis dedere ;
criter emiserunt.

Vestr*

Cleraenti

adscriptionem istius et suppliciter efflagitantibus prout aunt Sanctorum Serv Dei i" numerum
i

Pap VIII non

serael d.rectis, mstanter

Philippi 111 et Utterm regis Catholici archiepiscopi Tarraconen is uxoris item et lltterm suffraganeorum, in Conciho et episcoporum illi aecedun l.ttera, Tarraconensi expedite; quibus et archiepiscop. Valent.n. archiepiscopi Burgensis Ahu enMexicani, et episcoporum
;

reg.nte ill.us

implementura per Cujus promissionis cum nuuexperientia docuit tempora continua quicquam nenuamexpostfacto dictis monialibus ultra illarum comcessariumdefuerit quin etiam, subventionera in omn.bus netentia alimcnta et quas frequenter paunecessariis, et eleemosynas sumptuosara fabrma peribus erogarunt, ecclesiam reditibus annui. duc.to. acquisiverunt ln
1091
;
:

{
,

l,i

monmte-

,,<

R.tano-

VI II

runt, et

et archiepiscopi
eis,

Palentini, Vall.soletan. Salraantini, Conchensis,

iro-uucu,,, ^~.w. et Tirasonensis, prffiter aliorum brevitaqua3 Uispani, quse propter tistitum totius fere Ilispauiffi,

quamplur.um an-

temoraittuntur;insuperatlittera3congregauoms ecclesiarummetropolitanarumetcathedrahurare-

1*.

......

rtrtr._TPOfr5tlflTllS

orania retuleruojt miquadringentos. Qua, seraper ^u et prora,,oni Lrationf divin. et verbo De qua dicti ve De Serv*^ i et Matris illarum. g et prout supra q * testes moma e qu inque x spec.n ejusdem

P"^

^^

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
quicquam de fide D monialibus ejusddm Religionis, pluribus censentur idonei, ex subtrahitur ; quin ex quod testes de universitate pro ffe nerali K ^Jjttuntur testimonium dicere, quando de ilvw Xlla ouuJimuu"" non agitur. Baldus in lorum singulari commodo et ibi Felinua uum. 1, cap. Insuper, num. 4, de testibus; idem Bald. vers. Est enim regula , 1 notabili, nuntius , eodem titulo, in cap. Cum pluribus relaButrio num. 3, etde communi etibi de testibus, rubr. tradit Coradus in praxi 2
:

n u.

>~
A

nempe ejusdem monasterii gdosuperquadrages.mosexto, fol. 12o7,U)nstan quadragesimo sexto articulo, tia de Cruce super Lucia de Saucta Anna super octuage1281; fol. de S. Ansimo octavo articulo, f. 1272 j Catharina octavo articulo. fol. 1275; gelo super octuagesimo octogesimo octavo, et Anna de S. Augustino super
:

wtn An. tonitoAn

,,

*'

in tertia parte prooessus remissofien per rialis Toleti,affirmantes sic vidisse praedicta
fol.

1186

omnes

spatium triginta annorum, ettres ex

gravit anno-

istis

praesentes

tis,

fuisse dictae promissioni Matris Teresiae. 1092 Attamen in particulari probatur

Personas testium aggrediendo

quod

n* lempore

primo anno et in l.m.ne d.ct* fundat >.** Teresi pilllJ.llii Jjiuiuiaaiui,u. --o primnm promissionem Virff.n.s ct Matris evenit in illo oppicio ae
'

dictismonialibusfactmn, lta Villanova quajdam uotabilisetsummastenlitas, frumentum reperiretur, nec ut nec prece nec pretio illud emerent, moniales habebant pecunias unde ullatenus habitantes in illo loco poterant illis nec nec alias eleesuccurrere, prout nec succurrerunt, dusex meuses, quibus ista sterilitas

tam monachis regula ---- procedit in religiosis, -*-.- magis oaq Authentica de Monu * de Cogitandum , et Glos. in 1. idonei ff. d, ctus .n j g testibus; Baldus in cap. ^ Tertio loco , uum. 4 in verbo Fratres de probationibus; Dccius cons.62,

-^

num.

55. Quae

in

princ. Afflictis , decisione 400,

num.

2, vers.

mosynaa per
ravit,

habuerunt; sed de tempore

iu

sterilitatis et pe-

nuriie frumenti,

habebant
farinae

nempe Februarii, quo illa incepit, quadam capsa octo vel novem mensuras
fanegas), quse
sufliciebant,

Et ideo monachus ; Franc. Curtius de testibus, concl.4post num. 15; et loquens de monialibus, tradit Mandel. cons. 50, num. 25. 1095 Concurrit etiam maximareligio et sanctitas monialium, ex quo vitae et perfectio istarum multo magis praesuinuntur veritatem dixisse medio juramento, et sic facilius ad testificandum pro sua

vtraci

(hispanice
illis

uullatenus
illis

pro
esset

Religioueadmittuntur, exnotatis

in dictocap.
1;

In- "

unico mense
quolibet

cum opus

super, et ibi Felin.

num.l; Butrio.notabili

Dec.

mense decem mensuris pro alendis tredecim vel quatuordecim monialibusetduabus serduobus vis, quae extra claustra illis ministrabant, et
totum illud sterilitatis tempus astiterunt. Quo tempore toto praedictis monialibus et miuistris congrua, solita et competens
Fratribus, qui
illis

num. 20, et idem Dec. in dicto cap. Tertio loco , num. 10, ubi de communi, prout de illa testatur Viv. comm. opin. concl. 954, incipiente Testes de col:

fere per

ii

legio

vers.
istae

Interpretatur quoque

Ulterius
intra

quia,

cum

moniales deponant de gestis

portio panis quolibet die fuit impartita, et pauperi-

claustra monasterii, et quae per alios ab extra probari non valent, illarum depositiones admittuntur,

bus itidem panis eleemosyna larga manu ministrata; pro quibus suppleudis erant neeessariae ad minus pro dictis sex mensibus sexaginta mensuraB tritici
farin*
pHcotto,

ad textum

in cap.

Veniens

(il

secondo) de

testi-

bus, et ibi Baldus,

num.

9,

et doctores notant com-

mulli-

ex supraexplicatis. 1093 Nihilominus omnipotens Deus, qui trans mare Galileae ex quinque panibus hordeaceis et duobus piscibus satiavit quasi quinque millia virorum, et ex fragmentis quae superaverunt, impleti fuere duodecim cophini (Joannis cap. 6), et iterum
in solitudiue septem panibus et paucis pisciculissaturavit quasi quatuor millia koraiuum, superatis de fraginentis septem sportis (Marc. 8), idem misericors Deus et mirabilis iu Sanctis suis non permisit istasdevotas moniales in tanta sterilitate illam experiri, nec aliquo modo defraudari verbo sibi dato et promisso in nomine ejusdem Deitatis per ipsarum

muniter, et tex. in cap. Super prudentia , ibi Qui eadem negotia tractaverunt , ubi Glossa magna in verbo Tractaverunt , 14, quaest. 2 ; Abbas dictocap. Iusuper , num. 2; Decius num. 14 et Ju25 ; Glossa in dicto c. Tertio loco , in verbo ubi etiam Abb. num.5; Etmerito rati , vers.
// ;

etFelinusnum.

ad

primum
tolus in

et

Butrio

medium et Imola ante num. num. 1; Baldus nnm. 7; Bar;

1.

In tantum,

Universitati

nnm.

de rerum divisione ; Menochius de Arbitrariis; lib.2, casu 106, num. 1 ; et sic tenuerunt auditores Rotae
in canonizatione Sanctae Frauciscae, partel, art.
7,

vers.

Nec

referre

Matrem Virginem Teresiam de Jesu

et ita, in ejus-

dem grum complementum,

ut
illae

verbi et fidei adstrictae Servae

Dei vim et inte-

misericorditer operatus est,

farinae ita in prae-

1096 Nec minus depositiones dictarum monialium impugnari valent ex eo quod sine licentia superioris fuerint examinatae, contra dispositionem textus in cap. Quamquam 14, quaest. 2. Con-

^.mo^
retjmonio

P r0

'

octo vel

novem mensurae

trarium enim,
et

et

quod
3,

tales depositiones teneant,

dicta
istius

capsa multiplicarentur, ut ex illis solis tota monasterii supradicta farailia sufficienter uleet

affirmant Abbas in cap.

ibi

Cum

nuntius

num.

4;

Felinus
,

num.

vers.

Si

tamen

testitica1,

retur,

pauperibus frequenter ad monasterium accedentibuseleemosvna panis large distribueretur pertotos dictossexmenses ita ut, quando farinaa dicta capsa extrahebatur, non deficere, sed multi:

rentur

de Testibus; idem Abb. cap.

titulo

de ju-

ramento calumniae; Specul. in

de testibus
Franciscae,

l,num.23et
Rotae
in

26.

Quod fuerunt

secuti auditores

dicta canonizatione

Sanctae

plicari videretur.

festo

Quod omnes moniales pro manimiraculo habuerunt, et plures pro illo gratias
et

Sed nec propterea ; ubi dicto articulo 7, vers. (prout in casu nostro considefuit consideratum
rari valet) esse valde verisimile

Deo reddiderunt,
que plurlum

usque

in

hodiernum diem

illa

monialium

vocatur capsa miraculi. 1094 Hoc factum probatur per supradictas quinque moniales ejusdem monasterii de visu et inter ipsas est Anna de Sancto Augustino, quae
;

adfuisse,

dictam licentiam examiinstantiam superiorum, qui pro hac natarum ad canonizatione instant, tum quia agitur de canoniex zatione Matris et Fundatricis suae Religionis

tum

propter

numerum monialium

tunc temporis habebat curam providendi monasterio, quiu et erat clavigera illius quae affirmat cum
:

aliis

nullas alias eleemosynas per dictum temporis

spatium monasterium habuisse. Et omnes concludunt optime supradictum factum cum circumstantiis

quibus scientia et licentia superiorum satis induci potest. Unde cum Abbate tenent Corn. cons. 135, num. 33, lib. 1 ; Guido Pap. decis. 517 ; Silvanus et 7. Aretinus in dicto cap. Cum cons. 16, num. nuntius , num. 11, Jenet quod opinio Abbatis
ii

in eo narratis.

Nec

istis

testibus

tanquam

in pra?dicta

communiter servatur. Minus obstat

su-

spicio

apicio affectionis

ad istam
in

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. S. Rotx auditoribus perhibetur. causam il a emm pur:

:

361
Scilicet loco
IA,

gatur per juramentum

testis

Baldus
.

m dicto cap.
iati
-,

ipsis citato S.

fCum nuntius,cap.
linus in dicto

prin. vers.

Sed

Pe-

- lusuper , num. nobis de probationibus. Ex quibus et illud esse in se miracuvisum fuit satis probari operatum per intercessionem Serva3

1, vers.

Bt

sidicatur

.,

lum maximum, Jesu, Dei Teresimde

iosam
uostri,
factie

et in

vim

promissionis per

suis
nihil

quod

monialibus in nomine Domini rehgiose eis esset defuturum si

.

ab PIR D Doctor expendit formationem Evae ex costa Adami statuitque hanc rei majoris e minori formationem non rarefactione (qua materia eadem majores accipit dimensiones), sed additione factam esse, atque idem dicendum esse depanibus a Salvatore in deserto multiplicatis cum vero additio fieri possit sive per creationem novce materix, sive per conversionem materiee jam existentis, qux addatur materix multipli;
:

ROT4.

vivennt.
1097
audtiorr-

Ad quem autem gradum

fuit

et

ordinem

sit

candx, censet probabilius admittendam esse conversioncm quam novse materix creationem eo
;

multiplicationis farinaj mirelerendum bujusmodi

raculum, visum

mara parte
concl

1,

quffist. 22, art. 3, iu

quod (sequeudo Divum Thoresponsione ad

quod, ut ipse alibi ait [in 2 Sent. dist. xvm, qusest. creata, ad minus in materia, l, art. l), omnia simul
Sancti communiter tradant.

Hanc

esse

genuinam

urimum, a quo nou

4,'etilli

dissentit

Banez

ibi,

dubio

2,

etiam alio S. Thomse doctrinam, adducto

Summae

suis expresse assentitur Valentia in disputatione 7, quaest. 1, Commentariis, tom. 1, quod nempe hujusmodi puncto 2, objectione 5) sentenfiat (secundum probabiliorem
,

xliv, art. iv, ejus theologicx loco fpart. n, quaest. Benedictus XIV diserte evincit, et suam arad 4), hisce verbis condudit Mirura...

gumentationem quod Rot* auditores,

quoad
S.

qui,

magnitudinem miraculi

multiplicatio

novae materis, quaj forma tiam) per creationem praeexistenti farinaj addita, farinae informata, et

voluerunt multiplicatiouis extollentes, nihil statuere modum, relicta unaquaque sententia in sua
probabilitate, uti videri potest in

referendum erit ad pnmum graillam multiplicat, quem refert Divus Thomas (qui tres gradum ad
dus miraculorum
parte
1,

Francisc

Roman

et iu

Relatione causa Relatione causae

assiffnat

et

declarat in dicta

S.

qua3st.

105, art. 8

iu corpore, versiculo

actus quoad ipsius facti substan Uno modo ), createe, excedentes facultatem totius uatur tiam

in sequentibus deinde Thoma3 de multiRelationibus adha^serint sententiaj qua3 iu creationem, uti plicatione exposcit novaB materia3 Teresi ., videri potest in Relatione causa; S.

Villanova...,

actus istius farin qualis est in sui facti substantia adductis. Nec obstat quod multiplicata, ex supra
refert Bauez ubi supra) ex aliorum sententia (quam per creamultiplicatio farinaj non fiat a Deo ista additiouem altenus tionem uovae materia?, sed per illam creatae ejusdem speciei; ita ut

creationis sub obtentu potissimum quod sententia materia3 sit seutentia D. Thoma; quod utrum uova3
:

subsistat,

unusquisque

ex

supra expositis nullo

materi jam separare ab alio corpore

negotio colligere poterit. Notandum prxtermisit, erroid quodrdoctissimus Pontifex hanc auditorum Rotat atiorumque theolo neam
est,

ad hxc

sit

necesse, et huic

fann

quo subtraadjungere, cum alterius corporis, a respondere corruptione. Quibus sufficiat hitur, probabiliorem teste contrariam senteutiam esse ipsum sequenDivo Thoma ubi supra, et aliis relatis
,

gorum opinionem ex depravata tectione verJ)orum passim SumAngetici Doctoris, qux in vulgatas
mse editiones
irrepsit,

ortum habuisse.
:

inibi contexta sunt verba

Ita quippe Unde, cum non appa-

necesse reatrarefactio in talibus multiplicationibus, materia;, vel per creationem, est ponere additionem

tibus.
miraculii pi
i-

..

mi ordmis
onnumeranf,

tractatu iestimo1098 Minus facit Bartolus in num. 56, ubi circa uiorum, verbo Qualitas ,
tres

sed quod probabilius est, vel per conversionem ad hunc locum Sylvius Sciendum est hanc... dicit
;
:

et gradus miraculorum assentitur theologis, circa tertium gradum, dicit m secundo exemplo, consueto processu his verbis, videlicet Cum non potest euim homo natura panis multiplicatur sed non illo ordine. naturaliter facere panem
: : ;

germanam

esse lectionem

Necesse est ponere

vel per creationera, vel (quod additionem materi,

probabilius

est)

tibus intelligi potest, ubi

Hactenus Bartol. Quo exemplo

et ratione

assignata

denotatur clare Bartolum non attigisse et addistinctionem theologoium iuter creationem nec considerasse sententiam ditionem nov materia?, probabiliorem Divi Thomae , nec animadvertisse
(ut ipse dicit)

supradictam

mat B. Thomas Christus ex quinque panibus satiavit modo hominum quomodo ex paucis F quinque millia
,

per conversionem, ut ex sequensententiam suam confirex S. Augustino, dicente quod hoc

hominem posse facere panem, attamen non tamen ex materia jam creata et superexistenti, unammet quantitatem absque posse multiplicare
additione novaa materiae

producit multitudinem segetum h granis conversionem materias. Eamdem (iuquit) fit per vetustissimus manuscrilectiouem exhibet codex requimetropolitanae ecclesia3 Carmeracensis, ptus etc. Cum igitur Thomse, ritque doctrina ipsius B. Rotx auditores retatum tota ea argumentatio qua
:

quod

additioue facta nec consideravit stat, sed de contrario. Ultra quod faadditionem a Deo, non ab homine, esse istam

jam prreexistentis; de qua ab homine in casu nostro non con-

gradus miracula Teresiae miracutum adprimi amplereducerecontendunt, fundamento careat,

ciendam, ut esset miraculum

tertii

gradus.

Unde

dicendumestjuxta Divum Thomam,

istam multi-

ctenda estpotius BenedictiXIV miracumultiplicationem ejusmodi probabiliter generis (id est iis quse excedunt vires lis secundi sed quannaturx, non quantum ad id quod /it,

sententia, dicentis

creationem plicationem factam fuisse a Deo per opus novae materias ; et sic, ex supradictis, istud totius natuquoad facti substautiam excedere vires

tum ad id in quo fit) adscribendam num. 12). vita. Anna 1100 Secundum miraculura in

esse (loc.

cit.

a lri- &&grotw

primum gradum, Divo Thoma? quam Bartolo hoc puucto magis

ra3 creataj, et sic

pertinere ad

et in

esse

Metina, del Carapo tnrtum tananitate. monialis in conventu pluribus annis, et ante- Ha, Vallisoletaua3 dioecesis, a monasteriura, patiebatur mfir-

mj*P*

fuainuia es

Bcntdicto

XI

cundi tan-

'um
"ii.

iii

ordi.

deferendum. 1099 Prxtereunda hic non est animadversio multiBenedicti XIV; qui, de miraculosa rerum (De et in alias res conversione agens plicatione
Beatif.
et

quam

ingrederetur

cum febn, mitatem erysipelatis in facie, insimul accideus ilh eveniehujusmodi fere quolibet anno in ultima occa^ione bat semelaut bis; et tandem
,

et

Canoniz. lib. iv, part. i, cap. xxm, num. etiam ipse inquisivit, 5), in S. Thomae sententiam aliam esse demonstrat quam hic a eamque longe

esset niraia, eterysipeillam ita oppressit ut febris et qua3 eraut valde turaidas las maxiraa in naribus, cancer medici, timentes ne in illis ita ut

grosste, 6

g-eneraretur,

DE S.TERESIA VIRGINE.
:ii;
'

MM

kk.

fontes seu rotana vellent dict sorori iOT*. ff eneraretur, et diversis remedns A facere Et adhibitis multis lara inflrproficientibus, accessit ad
iKii nihil
ra a

tti tati

^
-

Snnotiasimi Donini nostri communicatura, do&a tomua Homilia 5 in Marcura, et

ubi, de 2 in Joannera cap. 4,
filio

mrnen tamen

?n

ie

imponens illi manum SeTva Dei Teresia, et spero quod Dcus Ne timeas, filia ;
dixit:

Naim

et patien. statira infirmitascessavit, taiter tnmefactione ac febr, et ab erysipelate et hac infirmUate amplius, dnra vixit,

.reman^na

Non ergo verbo solo (ut etconcludit his verbis semper, vernm etiam tactu mortuos diximus) ut ostenderet suum quoque corpus h BUSCitavitj quod in solo tactu suo corrupta
:

Christus,

loqueus, ait quod n illum tetigit Adolescens, tibi dico, surge , dicens
:

vivificareposse

quod nunqnnm
fuerit affecta,
aIl

vigmtl quamvis postea vixent per

redintegrantur.

Et super illud

Luca

Sin-

ouam guaMor
IM(M
ri7c

0-

oeruerunt,

nempe tertiu, ejusdem monasterii qusrto art.culo octavus super octogesimo

: ,

quatuor moniales noi Quod factum probant quintus et

et

imponeus , inquit idera Sanotus g-ulis manus potmsset omnes Quamvis, ut Deus, Cyrillus taugit tamen eos, ostenpellere morbos,
:

und

verbo efflcacemesse ad praestandeus propriam carnem

iiuigniora

parte decirao quarto. in 4 ciraus super centesirao interfuerunt pr*omnes remissorialis Toleti. Quoe cura testes declarant, quod,

SteSTS
ct i

tres

raonasterii, venisset Polanco, medicus dicti d innrraara dictara sororera Annam ad visitandura interrogavit quoraodo sanara, illara reperisset
et
et se res habuisset;
illi

prirai P

da remedia. hoc donum fmsse 1103 Sanctis etiam aliquibus Divus Gregorius secundo communicatum docet et, ut docet S. Thomas Dialogorum, cap. 30 qufest. 83, art. 1, de malo, art. 3, et 2. 2, quajst. 3, operandi miracula, dicitur excellentior
,, ;

referiw}

ille

modus

facto narrato, ipse affirraaet aliter fieri

quia ad

illa

potestative seu

tanquam instrumentum

esse visum fuit, Quod nobis probari et miraculum assidua, et a tot annis, stante gravitate infirraitatis cum gravi febri, et attento et illius ingravescentia, et medicorum tiraore de maxirao nariura turaore tumecancroibigenerando,etquod erysipelas et in continenti in simul et
factio

vit fuisse rairacnlura,

non potmsse.

per coutactum physicum concurrit. Cura ergo Deus

manus

suae

Serv VirginisTeresia^ rairaculura hoc

virtutem communiperfecerit, ostenditur illi suara veram et realem actionem E casse j ita ut ipsa illi per
contactus,

tanquam instrumentum physicum.coopefactum, quasi excedens raretur: unde, quamvis istud quoad modum sit referendum (prout vires naturse,
enumeratis, juxta censuimus) ad tertium gradum ex qusest. 105, art. 8 in Divum Thoraam, dictaparte 1, tamen, cum ratra corpore, vers. Tertio modo ; gradus, putavimus istud exsuillumadsint diversi gradum contentopradictis mereri excellentiorem

narium

et

febris

tactu Servae Dei, cessarunt, accedente solummodo

et

Unde non solum priusassidua, illam molestaverit. tempom et accidens grave tunc cessavit infirmitas illius, ^ua? opeet causa
imminens; verum etiam
et continuationera anrabatur illam assiduitatem

quod

nunquam

in

futurum dicta infirmitas

rum

in tertio.

."

nuam.
ei <}u* Inier

fer/ii

ordinii

mfracufa

recuperata? salutis 1102 Quse circumstantia maxime concernit miraculum, juxta illud instanti per Christum DomiMatthi cap. *, de leproso Et confestim mandata est mundato, ibi

Alberta 1104Tertium miraculum in vita. Mater monasterii Metin del Baptista, priorissa ejusdem in uno laCampo.jacebat iu lecto, magno dolore

Sanalio

priorwir Ueihymneinii,

num
n

maxima febri, et sic patiens tere correpta, et cum ut in adventu Serva? infirraitatem pleuritidis, ita
conventum non potuent Dei Teresise ad dictum non ire. Rt cum Ancilla Dei surgere et 1115 obviam mpriorissam cum aliis monialibus, videret dictam
a^grotabat, et terrogavitdeilla, et audivit qualiter et ingressa cellam ubi illico ivit ad illam videndara, Jesu! filia, et tu ffigropriorissa jacebat, dixit llli meadventu? Surge, quia es sana, et
:

lepra ejus
:

et

Actuura Apostolorum cap.

;

9,

ibi

aliis locis Et continuo surrexit - et pluribus Archidiaconura in cap. Sacr Pagina?, relatis per Jacob. 26, quasst. 5, num. 8, et per

Nec mirum

Castellan. de Canonizatione, quaBStione 6,

vers.

pnncipah
et saepius

Qusro an

sit

necesse

, et

per Troilum eo-

dera tractatu, dub. 3, num. 24 et 26, canonizationinotarnnt auditores Rotae in diversis etiam modum operandi hujusbus. Ponderavimus nerape per contactum manus modi rairaculum
,

tas in

meo

cum

descende ad

p-olatis, tetigit

cmnam manu latus

Etsimul, istis verbis dolore affectum ; et in

.

U c

Servffi

Dei super infirma, ad instar plurimorum noster rairaculorum quse operatus est ipse Dominus ipsum et manus suorum Jesus Christus per se Et Apostolorum, prout legitur Marci quinto, ibi
:

Teresiae, et continenti priorissa obedivit Matri si ullo dolore et febn, ac rexit e lecto saua absque mterfuit infirmitatem habuisset, et nunquam talem et attendit alns raiccena3 cum dicta Matre Teresia, venisset meofficii. Et cum die sequenti
nisteris sui

sur-

tenens manum puellaB, ait illi Puella, surge et confestim surrexit , et Matth. cap. 8, masupra citato, de leproso quem Jesus extendens et confestim sanatus est, et Luc. 22 num tetigit,
.
:

tibi dico

sanam, dicus doctor Polanco, et reperisset esse recuperatae salutis, d.xit setque dictum modum
judicamiraculum; prout et illud omnes moniales runt, gratias Deo agendo. illaemet quatuoi 1105 Quod factum comprobant
v0(t taetu oc
effecto,

audivis-

ii

i,

Et

cum

tetigisset

auriculam ejus

(scilicet servi

4 principis sacerdotum), sanavit habebant infirmos variis languoribus, n Omnes qui

:

eum

et cap.

ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat eos. Apostolis etiam, quando misit ad prsedicandum, modum quo languores in signum Euangelicae veritatis curare debebant, deimponent, signavit, dicens Super aegros raanus
/
:

miraculo testes moniales in praecedenti nosjudicaarticulisibi specificatis: et super eisdem habendum vimus probari, et pro miraculo esse cum infirmitatis praedicti doloris
,

adduct,

et

attenta gravitate
febri
,

et

quod

illa

permanente, per contactum

lioe-

bene habebunt, Marci ultimo. Et Aotuum Per manus autem Apostolorum cap. 5 dicitur Apostolorum fiebant signa et prodigia multa in n
et
:

prionssa Servae Dei fuerit in continenti dicta obediendo Mstn rata a prsedicto dolore et febri, et potuen Teresisesurrexeritsana,et ambulaverit, et
attendere incumbentibus ipsius officio; adnotati& eisdem in praecedenti proximo miraculo
salucirca gravitatem infirmitatis, et instantaneam modum tactus manus Servrc tis recuperationem, et

pondera

is

et cap. 3, ubi dicitur de Beato Petro plebe ejus dextera, allevavit eum, u Et apprehensa manu /retprotiuusconsolidatae sunt basesejusetplanta?.
: ;

Dei.

Hoc tamen

addito,

quod non solum

contactus

isto

Et huuc

modum

operandi miracula fuisse Humani-

miraculo intervenerit manus

Ancill
Dei

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

k

363

Dei

la

Surge, filia sed verba imperativa achbera qu* statim obedivit, et saua es
:

quia

Ecclesias filiam admisisset.

Quibus

peractis,

non *

>

mm.

a febri

et et dotore surrexit,

miuistravitMatn

et

desistebat sspius prasdictos versus David proferre. 1108 Tandem sequenti die, quarto scilicet Octoincubuit, eo bris, hora septima matutina in latus

exliacvi(a

^^

^l ;&U*

SO

*"

Apostoli miracula operabantur quo Christus et Luc. 4, et Petri dicitur m Euangeho sicut de socru - tt ait illi cap. 9, ibi Apostolorum in Actibus surge Sanet te Dominus Jesus Christus: Petrus et apud tibi. Et statim surrexit . et steme si dicente Domine cap. 8, de leproso Matth. Cui Jesus dixit Volo, potes me mundare.
:

parum n06 Modus quidem uou

similis raodo

modo quo imago Sanctae Mari Magdalenas exprimi consuevit; et Christi effigiem mauu tenens nec
usque ad obitum deponens, vultu flagranti, orans, cum maxima quiete, et immota, quasi in ecstasim
rapta permansit usque ad horam
reddidit,
,

nonam

noctis, in

vis

mundare
est

(imperativc),
;

et

confestim mundata
cui
,

qua aniraam Deo ffitatis suse sexagesiino bris ejuodem anni 1582 testes quadragesimus octavo. De quibus deponunt quartus super 94 in proprimus et quadragesimus

eadem

die quarta Octo-

lepra ejus

et

Luc*

cap. 8, de cteco

Respicej et confestim vidit. de filio viduaj Naim Joannis cap. 4 et Lucas cap. 7, miraculo relato, cui dixit Chnstus in prscedenti tibi dico Adolescens (quandoillum tetigit)

dixit

Domiuus:

et vigesimus pnmus ces^u remissoriali Salmantino, articulo 04 in quarta parte remissosuper eodem qua.lragesiraus tertius superG rialis Toletani, et remissoriah Salinterrogatorio in dicto processu tertius, decimus quartus, <ledecimus
;

,.

surge.
loqui.

Et resedit qui erat mortuus Christus Et in resurrectione Lazari dixit

,

et

ccepit
:

Lazare, veni foras

et statim prodiit qui fuerat

mantino et remissonah cimusoctavus, trigesimus, in processu quad.ageet quadragesimusseptimus, Salmantmo nonus super 6 artisimns octavus, quadragesimus
;

Joanuisll. Ex quibus et hoc miracuexcellentiorem gradum inter lum censuimus mereri prscedenti miracula tertii generis, ex notatis
mortuus.

Salmantino. Et ultra culo in processu remissoriali ita reperitur scriptum apud sutestes supradietos, Dei nempe pradictos scriptores vita3 istius Servaj
:

B proximo miraculo.
SmeliMtitnw
Straphic*
Mairit

mirab.hbus Articulus tertius. Acturi de obitu suae berva. ieDominus noster qua3 Deus
1107

apud Reverendissimum Episcopum Tirasoneusem, Patrem Doctorem 2 cap 30 et 40: et apud lib

^j^
F

ejus sanctitatis dignatus fuit duximus circa illius ostendere, operae pretium esse
resiaB et

__,

Ribera Societatis j eS u, lib. 3, cap. 16 ; JoanQem a Jesu Maria) ej us dem Re-

in

signum

Hb
*

cap# 15 et cap< 16

de hoc obitum et modum transeundi aliquid attingere; ut cons gaudia

jEterna
:

non iramemorem Dei usque in finem perseverasse, perseveraverit usque verbi Domini dicentis Qui Evenit itaque quod, cum iu finem, salvus erit. Metinam venisset, et inde AbuServa Dei Teresia monasterio praeerat) ire parasset, de manlam
(cui

mundo ad AnciUam

felicissimo transitu ccelum et terra

et

-<"*"

^^ ^

varia sifflia ded erunt mon iales spectatissima. vitaB et sancticonventus Albie, nocte tatis, ejusdera Religionis et

guB

1{Etitia3

**

dato superiorum,

et

tanquam

obedientia. cultnx,

et aliis qua Serva Dei ad coelum migravit, illius pracedentibus, viderunt proximis et obitum templi tectum et in diversa coelestia lumina supra Ancillas Dei, ipsumque choro et iu cella ejusdem

noctibus

quamvis morbo

graviter affecta et valde adversa

cceleste

Albam pervenit circa finem jam Septembris anni 1582. Ubi infirmitate mensis
valetudine laborans,

et lumen transiens per illius fenestram maximae virtutis et sanctitatis, qua.dam religiosa
;

ingravescente, pridie

festi

Sancti Francisci

Sacram

familiaris socia, anteipsiusque Virgiuis Teresia. efflaret, vidit Chnstum Do-

factam Eucharistiam postulavit, post Confessionem Jesu, provinciali (seu potius viPatri F. Antonio a agenti) ac cesabsentis P. Gratiani provincialis prselato. Et interim, ipsius Serva. Dei tunc temporis suas dum expectatissimum Viaticum afferebatur, est, illis commendando observanmoniales allocuta obedientiamtiam regulae, Ordinis constitutionum, ab illis ne C que debitam superioribus, et petendo culpas pensitarent, sed poipsius indigme monialis Eucharistiam in celtius illi ignoscerent. Ubi vero

quam Virgo animam minum magno splendore

,

pra.fulgentem

et

multis

sua. Ancill_e asAngelis comitatum prope lectum vero monialis, non miuori sanctitate sistentem. Alia Ancilhe Dei, audivitstreconspicua, puncto obitus

pitum ingentem plurimorum,

et vidit illos candidis

cellam Virgmis, et F vestibus amictos ingredientes migraet statim ipsa ad ccelum ambientes ;

lam

inferri cognovit,

quamvis velut paralytica

ja-

lectum crediderunt istos fuisse illos decem vit Et omnes VirgoTeresia maximam mille Martyres, erga quos quorum festum religiosisdevotionem gerebat, et polliciti fuerant horasui sime celebrabat, et qui ei

erexit, et ceret, confestim se sine ullius adminiculo

summa cum

veneratione et reverentia illud divinum

Viaticum suscepit, et in illius praesentia Accessit guens dicebat O Domine, Sponse mi est ut te videam. tandem tempus optatum aequum ex hac vita migrem Tempus est, mi Domine, ut juxta placitum tuum. Evenit de fiat, obsecro,
:

amore lan!

eam in coelestem aulam obitus se accessuros, et raonialis, ipso mortis mocomitaturos. Alia vero albam ex ore Virginis mento vidit quasi columbam Alia vero lucem crystallo similem
prodeuntem.
intuita est. iuxta cella? fenestram coelum migravit 1110 Eadem nocte qua ad apparuit gloriosa diversis persouis, Vir-o Teresia,
prod,giUqu*

mum hora qua hoc exilio eripiar, et te fruar, ardenterque expetivi. Et u quem tam vehementer Deo, quod semper gratias particulari affectu agebat morti apfiliam adoptasset. Unde
.

fuudatnci et Jesu prassertim Matri Catharinas de Ordinis oppidi de priorissai conventus ejusdem provincia Bastica, religiosaespectabilis san,

Veas, in

eam

ctitatis, qua3

propinquans ssepe

Sum repetebat verba haec In oreque habebat certe, Domine, Ecclesia3 filia. Ne projicias frequenter illos Propheta3 versus tuum ne rae a facie tua et Spiritum Sanctum
:

in Ecclesia.

hocconfestim retulitprovinciali istius priusquam de illius obitu aut infirmitate Ordinis,

aliquid accepisset.

Facies Virginis remansit pulillam

//

auferas

Deus non

Cor contritum et humiliatum Sacradespicies. Et tandem petiit

me.

mentum
retur,

reveextremaj Unctionis, illudque eadem

;

cum jam cherrima, candida, et cute teusa, membra omnia flexibihaet senectus contraxisset, mirificus alns odoratractabilia. Et quidam odor corpore. sed ex mentis absimilis, non modo ex quibus a3gra utebatur, exivit vestibuset panniculis
qua dictum ut fenestras cella3 in De quo tamen oportuerit. corpus jacebat, aperire

rentia et respondens precibussuscepit

et

dum

lini-

tam vehemens

easdem gratias Deo agebat quod illam

in

L)E S.

TERESIA VIRGINk
frondeg nec
ittpiuuiu,
illo n

364

m u.

ot*

infra

Se^ =;.
illam
..
.

pedes deoscnlaretnr, devote ad illam, et dum odoet eumdem olfec.t sensum teta reeuperavit,
sit

imnonens sioi manus Vir imp onens sibi manns vu convalmt Et S_t.superc.put et ocnlos stafm quatuor per menses olfaantea _li_ relig-iosa, quffi " suavissunum odoum sm.serat, audiens ab aliis corpus Virgm.s accesrem quem sentiebant efflare

Et tunc particulariter agetur. capitis religriosa

acce
:

quedam

_u-

uKnronc

Pt. et

^*^ ^^^^
1

^^. t/"iv"i

circumdata acervo fruct us dederat terrffi et laierum fabnCffi qu{B in

,

visa summo mane Vifla conventu conve ntu fiebat; et a^.iK.^niK^ r,i fuit _______ floribusalbis. Quod cum cooperta, plena et referta miraculo habuerunt, plures moniales vidissent, pro

postea unquam illa arbor antea nec visu attestannec fructum dedisset; prout de flores primus, quadragesimus tur testes quadragesimus

cum neque

tertius,

mfoime <"*"

'Tlll De quibus

omnibus

moniales ejusdem Religionis

testificnntur plures et conventus, et Uta

.

quadragesimus quintus super 95 articulo (omnes moniales ejusdem conventus Albae) et quadragesimus secundus et quinquagesimus de
, ,

apparitiones evenerunt et nuibus dicte visiones et quadragesimus testis, et quainter alias potissime quadragesimus tertius, et dragesimus primus, et nonus, ac et quadragesimus

auditu a religiosis qua? interfuerant morti Sanctae Matris, super 94- articulo in processu remissoriali
,

Salmantino.
ut nni, 1114 Quod reputavimus miraculum evidens in honorem tanta. Virginis ab omnipotente Deo operatum, inspectis circumstantns , quod arbor erat mm(lu sicca, et nunquam antea nec postea flores nec fru.

2*"*

quadragesimus octavns, remiMon.il balmanquinquagesimus, in processu a u>otestis test.s Valhso95 articulo 05 et decimus super
tino, tino. tiuw,
,

Me tin , et vi^esimus pnmus letl nonagesimus sequadragesimus nonu. Abulce; et decimus quartus, centesimus cundus, centesimus super 95 articulo. vigesimu; primus Salmanticffi quicontestantur super factis de
Ouarum
aliqua.
attasunt singulares bus deponunt, aliquee vero minorem fidem illifl esse m en visum fuit non ex eo doctores tum qnia non desunt gravcs
;

: :

__*__:-,___.__.

^g^J

v uTPcimiis et

ivu. -- quod evenit quinta i .tlllU UIK IIWUUI.U re ddiderat, et i quo juxta ordinem natura? 0ctobris % et tempore qu0 ju , ta _ordmera natur* Octobris, arbores floribus uon solent fulciri, quia illo tem,

pore etiam frondes amittunt, pra^cipue in illis partibus jam tunc frigori valde subjectis ; item quod in instanti prsedicta arbor floruit. Ex quibus istud

miraculum referendum ad secundum gradum censuimus; cum istud factum excedat facultates naquod fit, nempe arborem turse, non quantum ad id vestiri (quod et natura facit), sed quantum floribus
sicca, quae nec ad id in quo fit, nempe in arbore antea nec postea flores, frondes uec fructus dedit, natura potest praebere et tempore autumnali prout mortuo, et visum, sed non caeco. vitam, sed non
:

!;

adhibendam

per testes singulares ut tenentes miracula probari Relatione auditor Jacobus Simonetus, Rot* Francisci de Paula circa super canonizatione Sancti orest * et quam plur.bus
;

finein,

Franciscum de Bonaventur Relationibus Sanctorum Pavino in sententia non omAustria. A qua et Leopoldi de Relatione canomzat.oms fuit recessum in nino vers. . Nos tamen , Sancti Raymundi, articulo 8, canonizationis Sanct iranneque in Relatione
nat
et refert

Videndura

eamdem

tenuisse

Divus Thomas, dicta parte 1, qua?st. 105, art. 8, . Et non est in corpore, vers. Secundo aliquid novum, Deum similibus florum miraculis comas

suorum servorura ornasse

et honorasse.

In Hispa-

eisea.

vers. Et octavo rairaculo quin ibi illud misuperioribus . n quaraquam in probatum et difficultas raculum unica teste fuit canonizationibus fuit sublata, et resoin prtedictifl miraculi natura illud non lutura quod quoties ex probari (ut sunt revelationes potest nisi unico teste similia), tunc illo umco teste et apparitiones, et sit alias fide digna. Et probatur, dummodo persona qus casus ; cum pradicta moniales, hic est noster visiun.bus, de dictis apparitionibus et testificantur
,

articulo 7

Sancti nia enira, in urbe Arcitana, et die Martyrii discipuli Sancti Jacobi Apostoli, florebat Torquati, Maji. Et oliva, ut tradit Ado in Martyrologio die 15

Cordubs juxta sepulchrum Sanctorum Martyrum DecemAciscli et Victoria;, quiutodecimo kalendas passi sunt), ob commenbris (quo die Martyrium
dationem eorum
pretiosae mortis
:

rosse divinitus

ortae colligebantur

Usuardus, Ado et iEquilinus

et visione sibi ocqua.libet deponat de apparitione natura per alios proban non cursa, et quffi de sui

Doepiscopus, in suis Martyrologiis. Sic Christus velut coronae minus hanc Virginera ut sponsam, voluit, floribus miraculose uatis contexta, decorare signum hominibus exhibere dignatus laBtitia?.
et
fuit.

valeant.

aDeodecora\\\2 Unde ex supradictis dicendum videtur de fur; probationem ; potispraedictis adesse suflicientem testium monialium veracitate sime cum de istarum suspiciosubovins prudentibus non possit aliqua miraculo adductis. ut late ex supra in primo riri, locis proQuibus accedunt supradicti scriptores in

pri% LIX. Continuatio Relationis mse de duodecim miraculis post

:

xime

citatis,

Nihilorainus,

qui iuec eadem sic scripta reliquere. cum haberemus plura alia miracula

S. Teresiae mortem.
,*
N'oral>i'

per plures testes comprobata, judicavimussupratanquam dicta per singulares testes confirmata digua, et maxime ad sanctitatis mirabilia et notatu hic istius Servae Dei manifestationem conduceutia,
,

,ora

Articulus

quartus.

mortem. Non

Priraum miraculum V solum illico post felicem obitum

0al

potnn oru*
5flMC

irv

recensere, et ad alia miracula in ejusdem Virginis

transitu et

post illum per Deum omnipotentem

operata,
transire.
inffrnu* arborit ticc* in
floridoin Bltttatio

et

plurium testium

numero probata

odorem AncillaB Dei Virginis Teresiae illius vehementem et a ca^teris absimilem corpus miraculis in ejufl morte (ut in articulo 3 de
efllavit

rairificum et

f- /.

operatis

dictum reliquimus),

eed

idem corpus,
fuit reper-

1113 Terra

etiam in obitu istius Ancillae Dei

postquam sepulturae

pluradifuit traditum, post

exultavit, et prae exultatione, et in honorem VirDei. ginis et Servse Dei, prodigiosum signum mundo giDis ... n a _ ..i. :_ ...... .1- ~.. ^. n_nnni)nnto Evenit enim ut inquodam campo respondente dedit. ad cellam Virginis Tere.i et in qua sui obitus

qua^dam nocte ipsa mortua existebat. reperiretur

arbor parva ct
sicca,

qua*

nunquam

flores

nec

versaque temporura curricula, semper conser~ ei tum incorruptum et integrum et eumdem ,'tieimUl i 1U S ' odorem. quem 6 tpsiua se P" lcr " m vans m n em . participavit ; nec non ,dem it .* Jrt dam pret.osum et odor.ficum contmuc Unde in boc corpore potiua tna miracula q

T^^
^
,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

*

365
:

,nnm reneriuntur,
Ft
Ttinctione

incorruptionis, odoris et liqUO-

facilius appareat, diut de his elarius et

procedendum duximus, ct in primis de et pro illa concludenda nrmntione ag-endum sepultura huic corpori data, et "n^niendum eae a " in
'

H u. nern istius ccelestis pignoris ullatenus impedirent u et sic, brachio raanus abscissaa etiamaraputato etin dicto conyentu relicto, corpus transportari ad con-

W*

ventum Abulensem prov.nc.ahs

fecit (quae hic

da

"*""

S^^nyS ^i Zm
...
,

i:

provinciati dicuntur, corrige cx num. 1041 hu)us Commentarii). Et quia tunc temporis coramunitas

et absabsoue uUa interiorim cxtractione, eeu odoris applioetione, prfflservati que alioujus appoaitum fuit in quadam lignea capsa.

^.00^
etquod
sic
istll(
|

conventua Albo, in quo Mater Sed quia fundatrix formidabat ne hac vita migraverat Teresia ex extraheretur inasstimabile pignus asepultura
,

et surriperetur

et ad

conventum

Abulffi portaretur

sepultura fproutposteaeventus docuit), curavit ut foderetur inter duas crates chon profundissima supradieta oapsa, ipao copore ineeclesiffi, in qua immissa, et supra illam terram, calcem,
eluso,
ftiit

taj 30,0 *po oo. 2 gnoverunt extrahi corpns su* Hatrit et Sern Dei Tere^a, pulchrum attamen corpus jam erat extra clauet tunc in dicta secunda exhumatione idem Stra corpus fuit repertum eodem modo integrum et incorruptum et tractabilc et cum eodem odore et liquore, ut in priraa inventum fuerat. Super quibus deponunt de visu tres moniales ejusdem

y- -PM
*
:

ta-J-^ -&"
,

monasterii

nerape quadragesimus
et

testis,

quadra-

gesimus

tertius

quadragesimus septimus super

eisdera articulis 6 et 97 ejusdera processus reraissorialis Salmantini.

lapides et

aquam

in

magna quantitate

moniales pro-

jecerunt; et validissimis non minus ac si lapicidam aepultura fuit impleta, fortissimum pro magno ffidificio sustifundamentum

lapidibus per

quemdam

1119 Transportato praedieto corpore Servae Dei adconventura civitatis Abulae, fuit ibiostensum in praesentia episcopi Abulensis, et de illius ordine et

\m.

factum probaDt nendo oonstruere voluissent. Qnod

testes Bequentes,

mandato,

et praesentibus episcopo Tirasonensi,

tunc
,

omnes de

scriba
testis

et

incola Albffi,

Marcus Gonzalez, quinquagcsimua septimus

visu
:

remissoriali BUper 97 articulo, in processu de Jesu, CarSalmantino, fol. 744 a tergo; Agnes quadragresimelita Discalceata conventus Albae, fol. tSB, e siiper 7 artjcule mus testiB supersexto, de Sancto ejusdem prooessufl, fol. 502 Catharina quadragesiAngelo, monialis ejusdem conventns, super 97 mus tertius testis super 6, fol. 566, et Anna de 570 a tergo fol. ejusdem prooessus, Hicronymo, ejusdera conventus monialis, Sancto articulo quadragesimua quartus testis super 97 Constantia de Angelis ejusdem processus, fol. 58: quadragesirausoctain eodem monasterio monialis,
; ;

et regis Catholici confessario, et Paulo Laguna Don Francisco de Contreras, a consilio ejusdem regis, et duobus raedicis et aliis testibus et notario

publico; fuitque recognitura per legitimos testes, qui Matrem Teresiam vivam cognoverant, esse
ipsiusilludraetcorpus; et tunc fuit etirm repertum plenum carne, et cum eadem incorruptione et inteflexibilitate, odore et liquore, et cum quagritate,

pondedara agilitate et levitate, ut nullatenus esset annorura qnin et caro ris unius infantis dnorura
:

concava erat ita tractabilis, quod digito percussa caro surgeret e elevaredderetur, et digito amoto, primus testis retur. De quibus deponunt de visu
:

vus

testis

super sexto articulo ejnsdera processus,

:

episcopus Tirasonensis in secunda parte remissoriade Contreras, lis Toleti, fol. 736 ; Don Franciscus
testis regius consiliarius, quinquagesimus tertius in prima parte ejusdera processus super 97 artic. Paulus Laguna praeses rcgii Toleti, fol. 197 Indiarum, decimus sextus testis super 9 consilii Toleti, fol. 99 a in processu compulsoriali
;
.

Quibus accedunt alii octo testea moniales fol. deponentes ejusdem monasterii idemmet de visu super articuBempe U, L&, *>. 46, 49, 50, 51, 52, lis 97, 98, 99 ejusdem processus.
650.
fujf

nnnfi

1885,

ejusdem C Ordinis, decreverunt dictum corpus exhumare, et

,

etquia moniales

sic 1117 Praidictum corpus in dicta sepultura raenses continuos; inelusum lemansit per novem tantus ordor ex dicto sepulchro prodibat,

articulo

cura

interventu

provincialis

mclicus civitatis Abutergo; Ludovicus Vasquez, undeciraus testis in processu compulsoriali lensis, super 70 art.. fol. 2*1. Qui de praedictis
Abulensi

videre quidnara tantus odor significaret, prout faet capsa et vestes ctura fuit nori parvo labore corpus aucorruptae fueruut inventee Servffi Dei
:

non fuerat apertum testatur quod dictum corpus quia tetigit ejus ventrem pleunctum balsamo
nec
;

numcum

suis intestinis, et

cum

tanta carne in
:

lllis

tem

illius

incorruptum, integrum,

flexibile, agile et

tractabile, et dicto odorifero liquore

suffultum et

miritico odore

maudatum

ita ac si hesterna die terrae Et tunc, alio habitu et vestibus non indutum, in alia capae etin eodem sepulchro, collocatum, abscissa sibi tamen ita profundo, fuit monasterio per provincialem laeva manu, pro illa in

plenum,

fuisset.

et declarat poterat partibus, prout in vita exstare et quod via et liquore super incorruptione, odore esse non poterat et naturali, nisi miraculose, illud divermajori confirmatione praxlietoruro, quod pro roonialium, raprffiventione sis vicibus et horis, sine visitandis infirmis, et gressus fuit monasterium pro
;

petiit et obtinuit sibi ostendi

dictum corpus,

et prffi-

Maejusdem Religionis Ulisipome pro reliquia suae

conservanda. Quod probatur ex depositionibus tredecim testium raonialium ejusdem conventus articulis supra proxime relatarum, et super eisdem
tris

vigebat, et semper cipue quando maximus calor principio, et erat valde illud vidit eodem modo quo a pondus carnis sanctificatffi. leve, et judicavit illud cum eo in praesentia Et quamvis alius medicus uno

dictorum episcoporum

et

aliorum in praedicti corpo-

et
1585,

processu ibi notatis. 1118 Ueinde transactis tribus annis postquam istius Serva Dei ad coelum migravit, provincialis
Ordinis pervenit ad dictum conventum Albae, et
videre voluit corpus Matris Teresiae, sicque illud

tamen, quia tempore exaris visione concurrerat, Ludovicus minis testium obierat iste medicus testatur dictum medicura defun,

exhuraari fecit in praeseotia

priofflflSffl
;

et

aliquarum

monialium (prout factum patentes litteras suorum

fuit)

et illico priorissffi

superiorum intimavit quibus prcecipiebatursub censnris ne transportatioTomus vii Octobris, Pars Prior.

Vazquez ibidem circa dictam incorructura idem tunc declarasse non potuisset ptionem, odorem et liquorem, et quod miraculosa.Etdeeadem reevenirevianaturali,sed defunctum tunc facta, latione, per aictum medicum Franciscus de Condeponit etiam supradictus Don
treras,

ubisupra.

1120Postquam

;, ,

866 56

PE

S. '

TERESIA VIRGINE
^j^iffintiduobusannisafelicitransituServffiDei, p et ducis del -duci8 et ducissffi A lba3 iu preesentio . /_ ^ n1 ; nwim pn n equitum et virorum rel.gioInfantado et aliorum corpus discoopertura et visum sorum fuit dictum eadem mcorruet repertum cum ner su'pradictos, quo testantur idem odore et liquore. De ntione Alvarez de Toledo, undedux Albffi Don Antouius articulo in processu remissocimus testis super 97 prima parte, fol. 100; D. Mencia de

1391,

novem menses de U20 Postquam vero intra ium recordationis Sixti Fapae v, mandato icnwo raantuno felicis w^^
pPBdic tum
.

restit tum corpus istius Servffi Dei divereis vicito et Lventui Albffi, ex post facto visum, e repertum fuit temporibiiB idem corpus odore et hquore , et , CU m eadem incorruptione particulan superius relatis ; et in aliis qualitatibus illius obitu annos ab anno 1592, et sic decem post

num. potius anno 1591, ut diximus cum roedicis et nopraesente episcopo Salmantino Albae fuit discoopertum tario, in eodcm conventu incorruptum. cum corpus, et visum ac repertum prout deponun prffidictis
1040),
(vel

riali Toleti,

Mendoza, ducissa

duodecimus testis super eodem processu, fol. 112,in dicto articulo 97 et Mendoza, dux del InfanDon Joannes Ilurtado de decimus testis super eodem 97 artiAibffi,

tado

tertius

omnibus qualitatibus

Ramirez, medicus de visu doctor Franciscus super 6 a vigesimus octavus testis oppidi Albae, ct quod videtar prmdictie, euTo, deponens super conservationem dicti dictam incorruptionem et sibi divitantum tempus esse opus corporis integri per quffi sunt cum mtenora,
di >tl
_
,

fol. 114, qui cura praediculo'in eodem processu, vice post viginti corpus Virginis Teresiae alia ctum integium et incorruptum, ex annosab ejus obitu

num

a dicto corpore numfacillima ad corruptionem, in processu compulsoauam fuerint extracta, ut Martinus fol. 399. Licentiatus riali Salmantino, ejusdem oppidi Albas, vigesimus
Arias,

et

miraculosum

fragrantiam et liquorem in eoque magnara odoris profluentem vidisset, affirmat quod, si abundantia Christianus, solum hoc tunc temporis non esset illura convertendum. Quividisse fuisset causa ad scriba publicus de bus accedit Alphonsus Sauchez,

numero oppidi

Albae, qui praedictus

cum

suprano-

nonus

cum praesuper 6 articulo. coutestatur omnia, et quod corpus edeute teste medico circa consumpta tantumtotam suam carnem retinebat, humiditate. Qu* omnia et dictam
testis

medicus

et vidit insimul minatis testibus praeseus adfuit, integrum sine aliqua corcum ipsis dictum corpus de quibus fidem ruptione, et cum odore et liquore, compulsoricili Salmantino, fol. 466 fecit in processu

modo

superflua

incorruptionem habet pro miraculo

naturali, et

et opere super-

evenire, quod naturaliter non potuent

carnibus, prout erat praecipue in muliere plena

:

MaterTeresia; mulieres enim hujusmodi in eodem processu humiditate apta corruptioni tergo. Quibus compulsoriali Salmantino, fol 400 a Casquer, notarii apostolici, qui accedit tides Joannis corpus Servae Dei inteprffidictis prffisens fuit, et

abundant

atergo. praedictas et 1123 Et denique ultra occasiones fuit discoopertempora in quibus dictum corpus tum et recognitura, sese diversis temporibus diquibus diversae ac versffi occasiones obtulerunt ,

aUittpumporttw,

grum
vidit;

et

incorruptum

cum bono
sic

odore et liquore
fol.

prout iu

eodem processu,

410 a tergo.

1BW

transactis ab obitu

112iExinde anno 1594, et Serv Dei,

duodecim annis

in praesentia Eratris

magna cum plures personae diversorum statuum prredictum cordevotione et admiratione similiter et cum pus viderunt integrura et incorruptum fuerunt doctor Christoodore et liquore. Prout cathedraticus in phorus de Medrano, medicus et Salmantina, vigesimus tertius testis universitate quod deponens de visu super dicto articulo 97, et et palpavit dicura et diligentia vidit
particulari

Ordinis, Joannis a Jesu Maria, diffinitorisejusdem Fratris illius socii, et Ann de Jesu,
et alterius

ctum corpus integrum, molle et tractabile, pectons uterum et ventrem ubera ac mammas
,

habens

monialis dictae

conventum,

et

Religionis, quae ferebatur ad alium proesentibus monialibus conventus

et consumuntur (partes quffi citius corrumpuntur plena ac si corporibus raortuis) tam integra et in

Albas, fuit iterum discoopertum

idem corpus,
prsedicta

vi-

sum

et

repertum integrum, incorruptum, et

et liquore
;

cum

manifesto Serva Dei viva esset, quod judicavit pro pro tali habuit levitatem et miraculo, prout etiam

eodem odore
tanto

et

cum

Anna de

humeri Jesu illud attente inspiceret, vidit partem affectam, ut dixerit ibi apparere esse colore

parvum pondus ipsius corporis, quod ipse processu reraissonali et manibus palpavit, ut in f
Salraantino,

sic vidit

et linteo illam partem tetigit, proutetaliud illudque remansit sanguine tinctum, apposuerunt, non obstante illico eidem parti

sanguinem vivum,
quod quod

pellis

corpori

esset sana et

absque
dicta

aliquo

signo vel vulnere.

Quod probant

Anna de

me350; doctor Joannes Garana, octavus testis, tol. 274 dicus civitatis Salmantinae, SalDon Rodericus de Paz gubernator civitatis licenmantinffi, trigesimus sextus testis, fol. 424; quartiatus Gonzalez de Benavente, septuagesimus Antonius Bravus tus testis, fol. 842 a tergo;
fol.
,

Jesu, monialis ejusdem

primus testis compulsorialis Salmansuper 9 articulo processus Jesu Maria tini, fol. 433; et dictus F. Juannes a
Religionis,
diffinitor,

Toleti, fol. 54 a tergo

quartus testis in processu compulsoriali Agnes de Jesu, monialis ; ejusdem conventus, quadragesimus testis super 100 articulo in eodem processu remissoriali Salmantino, fol. 504 a tergo ; Catharina de Sancto Angelo,
etiam monialis dicti monasterii, quadragesimus tertius testis super 100 articulo in eodem processu Salmantino, fol. 572 omnes proedicti testes deponentes de visu. Et F. Didacus de Guevara, Ordinis Sancti Augustini, primus testis super articulo 100, idem deponit de auditu a Matre Anna de Jesu, in processu Salmantino prout idem, de auditu
:

testis, presbyter Albae, octuagesimus primus Ordinis F. Antonius de Calahorra, 887 a tergo; octuagesimus quintus testis Sancti Hieronymi presbyter de Alba, fol. 924; Joannes de Almanza, Difol. 928 a tergo ; octuagesimus sextus testis, sepresbyter Albffi, nonagesimus dacus Gonzalez, Joanues de cundus testis, fol. 966 a tergo; Don theologi doSolis, presbyter Salmantiuus, sacra? magister testis, fol. 1018
,

mU

ctor,

F.

nonagesimus nonus Angustim, Augustinus Antolinez, Ordinis Sancti

;

universitate cathedraticus primarius theologiffi in Don Salmantina, quartus testis, fol. 254 a tergo; miles de Alcantara, Joannes Brochero de Texeda,

eodem

diffinitore, tea dicto Patre Joanne de Jesu Maria episcopus Tirasonensis, in prostatur supradictus

1183atergo. centesimus decimus quartustestis, fol. articulo 97 in Omnes testes sunt de visu super dicto quos adprocessu remissoriali Salraantino. Ultra
sunt
incorsexdecim testes de visu praedictffi publico ruptionis, ultra alios plurimos de auditu
alii

cessu remissoriali Toleti.

r/1601,

1122 Postmodum autem anno 1604, et

sic

ela-

et notorio deponentes.

1124 Quibus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

incorruptio, aC cedit quod praidicta tfgminf* in corpore \ nT on solum reperiuntur ^wrpor odor et nquor i

S67

n-4nHftBI l

"*ultra infirmitatem natur* illius (ut dictum est), "'

\y

^.

serv
Pt aliis

fragmen
:

probant testes corpore segregatis , quod Marcus Gonzalez. scriba Albae, testis sequentes articulo in quinquagesimus septimus super 97 Salmantino, fol. 744 a tergo; remissoriali
riuis a

;^^ SS.
parte
remissorialis Toleti
, ,

Vir-

etiam in poenam peccati primi parentis sicut emm mors fuit poena illius peccati, ita et etiam incineraes. tio. Dictum enim fit pri.no homioi Genes. 3, et refert et in pulverem reverteris "
:

N*

homo non
bens,
ruptio

D. Tho. in dicto art. 3, in principio. Unde sicut potest evadere mortem, ita nec putrefactionera nec corruptionem, nisi
sit

aliquid prohi-

Lcessu

Tovar, nunc episcopus Don Alphonsus Mexia de vigesimus testis super eodem articulo

ut notat
et

D. Tho.
art. 2,
,

super

Sententiarum,

dist. 21,

qusest. 1,

ad

4.

Mondona3,
in

pnma

fol.

132 a

putrefactio

corpori

Qua3 naturalis corVirginis Teresi

illo

primus testis episcopus Tirasonensis ter*o ejusdem processus remissoralis Tosecunda parte 738atergo;Catharinade Sancto Angelo,
leti

naturaliter conveniens, facilius in

ficari poterat,

corpore veri-

cum

fuerit

sepultum integrum cum

corruptione et eadera

intestinis, qn?e

sunt de

facili

fol

quadragesiraus tertius monialis conventus Alba3, Maria de Sancto Eransuprajam citata;

testis
cisco',

facilitate ca^teras partes corrumpunt, maxime in corpore carnium pleno de sui natura, prout erat

ejusdem conventus Alb

testis

quadrag-esimus

septimus

Salmantini, sus remissorialis

super 6 articulo ejusdem procesfol. 622; licentiatus

testis

nonus Joannes de Medina, quinquagesimus

corpus Serva3 Dei, et sic magis participans de humiditate aptiori ad corruptionem, quam adjuvabant terra, lapides et aqua imraissa supra corpus sepultum. Quibus stantibus, naturaliter istud corpus erat
putrefactibile et

super 99 articulo, ab AssumSalmantino, fol. 765 a tergo; Maria ejusdem conventus Albae, quinquagesimus ptione, Masecundus testis super 98 articulo, fol. 710;

eodem

processu

remissoriah

corrumpendum.

uemdiordi-

ria

rissa

et priode Sancto Josepho, ejusdem Ordinis, in fuit conventus Ulisiponae, super 13 qu

ex probationibus supra relatis ni$mi ,acuappareat non putrefactum, sed potius incorruptum lum dicendura est fuisse repertum et conservatum , di- E aliquid prohibens adfuisse, nempe voluntatem
1127 Unde,

cum

Paulus processu compulsoriali Toleti, fol. 171; octuagesimus secundus Gonzalez, presbyter Albae, 99 articulo, in eodem processu remissoriali
siiper

vinam, qua3 istud corpus, quod sibi vivens gratum famulatum praestitit incorruptum manere voluit; ut D. Tho. dicto art. 3 in responsione ad secundum virtutem dicit in corpore Christi adfuisse illius
,

accedunt et Salmantino, fol. 5S9 a tergo. Quibus quadraginta quinque testes de visu et certa alii deponentes. scientia super 99 articulo quod, cum per quindecim mmfuioiu 1125 Item apparet fnhmafuli, annos post obitum Servaa Dei quadam nobilis Madriti haberet quoddam fragraentura

divinam, qua3 illud a putrefactione

sit

prfflservavit.

omnis natur Quod factura, cum excedens, necessario tribuendum creata3, illasque
ultra vires
est

miraculo
3,

D. Tho.

2.

2,

quast. 178, art.

1,

ad
u

et in 1

matrona carnis Serv Dei,

et in

Opusculo

parte quasst. 110, art. 4 in corpore, verbo Sedis 2, cap. 136; Glossa
in dicto cap.

et illud vellet inter ipsius sorores ecclesiastico quod dividere, petit a quodam nobili prima et divideret; prout fecit, etin illud scinderet
illius scissione

Apostolica3

primo de Reliquns
doctores;
,

et

veneratione Sanctorum,

et ibi
>

Archi-

vivi, qui et insimul gutta sanguinis

pars cecidit super chartam albam, ex dicta carne

diaconus in dicto capite sequentibus, 26, qusst.

abscissa

exivit.

Et

cum

prius

ille

ecclesiasticus

num. 6 et Quin istud miraculum tanquam exceetiara judicaviraus quantum ad vires totius natnrae creataB, non

Nec mirum

5, et ibi Bellamera.

dens
id

Teresias, viso dubitaret an dicta caro esset Matris sanguinis effusione, genuflexus perterrieveutu et camem tusque illam carnem veneratus fuit et esse credidit et confessus Dei Teresi de Jesu

quod

fit,

sed

quantum ad

id in

quo

fit

(potest

incorruptioenim. natura dare conservationem et homini mortuo) refereudum esse ad sed non

nem, secundum gradum

qua3St.

juxta D. Tho. dicta parte

in

1,

Servse
fuit.

D. Isabella Sanchez Cuello, Francisci de Herrera, vigesimus primus vidua D. parte 1 remissotestis de visu super 97 articulo Sanchez Cuello, rialis Toleti, fol. 137, et D. Maria C vigesimus secundus testis etiam de visu super eo-

105,
.

art.

8,

corpore,

vers.

Secundo
nnati(atiiqv$

Quod probant

aliquid

1128

Et quod
et pro

talis

incorruptio

sit

sanctitatib
satis

indicmmette
rronuneiliU >,
,

signum

maximo miraculo habenda,

dem
ar

97 ejusdem processus, fol. 138.

lucvltntum

1126

Ex quibus judicavimus incorruptionem

probari et corporis Serva3 Dei Teresia3 sufficienter

miraculo maximo referendam esse. Movebamur autem quia corpus humanum post mortem de sui provcnit natura est putrefactioni subjectum, quod non potest amplius infirraitate natura illius, qua3
ex

Servorum Dei exemapparet ex pluribus corporum fuit hanc gratiam. Rodulplis quibus impartitus scriptum rehquit se phus abbas Sancti Trudonis multis abis, cum anno 1122 adfuisse una cum post annos S00 integrum et corpus Sancti Gereonis

corpus continere in
quajst.
15,
art.

unum

3 in corpore

D. Tho. in 3 parte, et ita statim post

:

Copus testatur incorruptum est repertura. Alanus Lind.sfarperstitisse cadaver Cuthberti etate sua vel labefactum post nensis nihil omnino mutilatum tom 5, duodecimo annos 80U ab illius obitu. Surius
Antonini Kpiscopi Septembris, refert corpus Sancti morte 200 non Martyris post annos ab ejus et vividum cunctis solum incorruptum , sed plane Vitam sicque illud vidisse qui illiua apparuisse CorpusSancti ililarionis Abbatis (ut scribit
,

mortem

incipit resolvi

etad putredinem dispouitur;

supervenit calor quia exhalante calido naturali putredinem causat. Idem D. Tho. extraueus, qui illud dicit dicto art. 3, arg. 2, et in responsione ad conditioetiam corpus Christi, quantum ad

scripsit.

quod

nera natura? passibilis, putrefactibile fuit

licet

non

quantum ad meritum

putrefactionis,

quod

est pec-

decem menses ab Sanctus Hieronyraus) post fere incorruptum, quasi adhuc ejus obitu integrum et tantisque fragrans odofuit inventura
viveret,
,

catum. Adest alia ratio correptionis corporis humani, adducta ab eodem D. Tho. in Opusculo 2,
cap. 152 in principio,

num

nempe, quod corpus humaomne enim est compositum ex contrariis

:

hujusraodi naturaliter est corruptibile. Tum etiam quia corruptio et putrefactio provenit horaini,

odoriferis putaretur. ribus ut delibutum unguentis mandavit Gregonus Et satis est quod scriptis comraune fuisse ep.scop.s presbyter Ca3sariensis u Synodo Nicna interfuerunt, Catholicis qui in curnculla perannorum eorum corpora per multa iL..Pnium quidem dignum
,

~nt

BJ

DE
36'8

S.

TERESIA VIRGINE.
et ignotus odor accedeuSancti Othmari mirificus jucundissimo sensu perfundebat, ul scribit

'""
2'

MT

nnnri

Suanuiirorporit

mui

m B-SftfiiS5 rSeetrr:=n; m0r m .Oao. suavissimum

iD
3t

reterno vivens immortali et o r tu m . ffit e r nita t i,

te

tes

prope

odor,

tacbfnm.

concomitanet rem autem mirificum Serv* Dei, ilhusque em corpus incorruptum corpore manum et cor (quaravis jara a

abbas Walafridus. episcopiRothomagensis, Landoalti Maximi RegienAnglorum regis, aliorumque plunmosis Edoardi Surius tom. 6. Ex corpore Sanoti Alborti rum ut ait

Idem contigit cadaven

Alberti

antequam Carmelitarum Ordinis,

humo

traderetur,

ReliqniB8| separata), quin etiam alias

visum giuis, satis probari nobis deponentibus . relatis, de incorruptione

ftiit

fnpra

f* ex te*i*

non solum (uodmagnmconsiderationis est) quod pannicnli qn.et hujusmodi odorem ipsins corpus

ut legitur in Officio ejusdem odor mirificus prodiit, De quo etiara meminit Sunus Sancti die 7 Augusti. 7 Augusti, in Vita ipsina Sanctl, tora 3 eadera die totius natura ita insigne et vires miraculum

ouod

Wl bus Bgra utebatur, ccelum ipsa nocte qua ad efflarunt (taliter quod fragrantia et odoris vehementia migra vit, ex nimia

P^ ^^taS

excedens quantum ad Bubstantiam fecti (ut putavimusreferendura esse apparet ex BUpradictis) juxta notata per D. Tho. dicta ad primum gradum
creatffi
:

parte
//

1,

q.

105,

art.

iu

corpore,

vers.

Uno

S
ftn

LsfuerU,
t

iu quo fuit sepulta, era veheparticipavitistumodorem, cujus tauta adeo profundum, et sepulchrum xnentia, ut dictum

fcnestram et portas pront fectum fnit, per totum conventum Vi^inis aperire, sicque ctiam et sepudchrum spaTsus odor iste), verum quamvis in magna profunditate,

post mortem. Nou 1132 Tertium miraculum credimus liquorcm odoriferum, ex iuinus probari corpore et aliis Reliquiis Servai Dei adinstar
brachio,

modo.

">'

/."/UOl

eorpori tm,
nont,

oleiemanantem.per eosdemtestes

d. >inci .-miptione

B vimu^. Quod etiam probant morti Servm dem conventus Albs, qua adfuerunt

et tot lapidibus tanta terra, calce, aqua exhutribuerit ita ut occasionem penetrarit, prout supra notamationi Virginis et Ancillm Dei, de visu momales ejus-

obtusum,

pnmm

hujusmodi mideponentes. Et itidem judicavimus miraculo refereudum esse oum rificum liquorem ordinem omnis naturaj ex se pateat quantum preeter hoc eveniat, quantum illiua vires excedat et creatae
;

alieuum

de Sancto Angelo, Dei -etparticulariter Catharina articulo, quadragesimus tertius testis super 6 556 a tergo, 95 articuJo, fol fol 567, et super Maria de Sancto processu remissoriali Salmautino septimus testis auper Francisco, quadragesimus processu Salmantino, dicto secto articulo in dicto Francisco, super alia Maria de Sancto fol. 623; testis in prononagesimo quinto artioulo secundus parte, fol. 1972; Cathacessu remissoriali Toleti, -i quadragesimus uonus testis super

a corporibus mortuis, quae putrefiuut K et humiditate consumpta et carne et incinerantur arida et sicca omnino corrupta et inoinerata, ossa quibus naturaliter nullus humor nec ex
sit
:

remanent;

valet. Qnod cum totum liquor generari nec piudire istius Serva Dei in corpore et Reliquiis

contrarium

couservatum, quin et appareat, et istura liquorem necessario est fatendum esse continuo emanantem, omnes supernaturale, et in facti substantia

opus

et sic m.raculum naturse creat vires excedere, ubi supra, dicto primi ordinis esse ex D. Thom.
:

artic. 8, vers.

rina Baptista,

nonagesimo quinto articulo

i;m
ii( miraculum nb incor>

in dicto processu Sal-

uptioni dt-

ttinctutn.

mantino, fol. 627. consideremus 1130 Quem odorem, licet illum miraculosa corporis incorruptione in abstracto a adscribendum fore etiam per se miraculo insigni cacensuimus; cum uaturaliter ex defunctorum
natucaliter davcribus corruptioni et putrefactioni probavimus) uon odorera, sed subjectis (ut supra

Uno modo. nostrum m cor1133 Nec est uovum, Dominura snorum hoc miraculum saepius poribus servorum Marcum Antooperatum esse prout legitur apud gestis Beati nium Marsilium Columnam, de Vita et

jirimi ordinii

uccemtndut;

Apostoh (quod est Mattha^i, quod e corpore istius S.

Salerni)

humor hujusmodi emanare

solet.

Ambro-

semper isti suafcetorem potius oriri videamus.Unde mortuis Sanves odores prodeuntes ex corporibus
Sanctus ctorum fuerunt ad miracula relati quia (ut refert) ipsa corporis fraGregorius in Uomilia 38
,

inscriptis reliquit e sius Leo, libr. 2 de situ Nolaa, humorem emacorpore S. Felicis Nolani eumdem Cardinalis Baronius, nare, et Revereudissimus quod Novari Martyrologio, die 13 Aprilis, inqnit

C grantia

et

odor suavitatis ostendit in

suavitatis existcre,
et
isti

illo

corpore

Auctorem

odores sunt

Divinitatis signasanctitatis et insigne argumentura ex interna partium infiuitae. Odor enim spiritualis

connexioue animje contentione virtutumque debita

magnopere promanat, et internam pulchritudinem commendat. Et, prout ait D. Tho. 3. p., q. 83, art. 5, ad 2, bonus odor pertiuet ad reprassentanduni Christus effectum gratiae; quia, sicut bono odore (^ecundum illud Genes. 27 Ecce odor plenus fuit etiam a Christo filii mei, sicutodor agri pleni ),
:

derivatur ad snos fideles et amicos, juxta illud ad Odorem notitiae suae sparsit per nos iu Corinth. 2
:

ii

omui loco, quia Christi bouus odor sumus Deo. Unde et Sancta Mater Ecclesia quasi exultans pr gaudio de gloria filiorum suorum canit Sancti
:

Martyrum Laurentn ex sacris ossibus Sanctorum edupuerorum, quos ipse susceperat presbyteri et ldern F consuevent; candos, medicus liquor eraanare de Sancto JNiBaronius, ubi supra, die nona Maji, quod ex ilhus corpore, colao episcopo Myrensi, dicit saiustillat liquor ut e perenni charisraatum fonte, Novei. imperator, bris, et idem testatur Emmanuel aquas UUUB de Feriis, ubi etiam meminit similiter Andrem, quod Amaipm quaj defluit e corpore Sancti prmcitato die i asservatur. Idem Baronius, loco ex Rel.qun., Septembris, refert quod Chalcedone unguentum Sanctte Euphemi Virgiuis et Martyris cadavere Margariw medicum jugiter manabat. Ex scnbit) suuo Ravennatis (ut Hieronymus Rubeus Glycen* quidam suavissimus effluxit. Excadavere pelvi subjec Martyris unguentura manasse, quod 0excipiebatur , refert Nicephorus, lib. 1,
'

,i

tui,

Domine, florebunt sicut lilium, et sicut odor

el

quidm

pri-

tni ordints,

balsami erunt ante te. Quod etiam plurium Sanctorum exemplis comprobari valet. lib. 15, cap. 14, 1131 Nicephorus Calixtus reconditum fuerat corpus sacrario in quo
,

scnbitquou Cromar. lib. 9, orat. 1. de aedific. just., defunctae, Hedwigis Polouicae, jara diu excadavere miraDiliquor purus et clarus iustar olei suavissimo
lique odore profluxit. Similiterque ex lomea?, qua3 regis Boleslai soror fuit.

cadavere ^o-

testatur e

1134

Quartum miraculum

post mortem.

" ue
fil>

|.

ttipnlb*
dittor*
io '

puen
,f

habtri polet';

SanctffiEuphemiseMartyrisetVirginisceleberrimaB,
afflatos

naturae odores immensos erupisse, qui vim superarunt. Ex cadavere atque artis huraanea longe

vocatus Franciscus, a^tatis cujusdam pauperis mulieris, vicina? conventui

carnatiouis Carmelitarum

quatuor annorum,

us

u rm<x

Itt-

Calceatarum

civitatis

Abulensis,

DIK DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

contractu erat sic corpore Abulensis, nativitate natus ad simil videretur ^ntortus et inhabilis, ut subsiate e Snemuuislitter*S.utDec pedibus Ju quamvnsexdicta
se movere vatret nec humijaeens
;

W9
*

passa fuit gravem infirmitatem trium cancrorum n D in pectore, quorum unuserat major aliis, et ex illis

<"*

maximis doloribus cruciabatur

quin et

illi

causa-

ntn ctioue

rX S
?Uate

rill^mquotidieadsuam

afficeretur .Unde corporis nullo dolore D. Mencia Roeli,iosa dicti conventus, petiit a matre pueri mota, pietnte et charitate cellam portaret pro chaet nocte impendenda; prout mater fao.ebat, icdictamon ali8 rep .rt bat:et S
1
1

ruut in collo et braohiis quamdam retraotionem, ut bracbiisuti nou pos.-iL-t nec illa super oaput levare ; eratque irapedita, ut vacare non valerct ministerio monasterii. Et cum valde sui oflicii et servitio

afflictumanimuin haberet, quaesivit

quiara,

et invenit Reli-

nempe modicum

carnis Matris Teresiae. Et

1 domumsuam

illi

:i

com^assione plena,
tivitate

et

cogitans quod Ula infirmitaa

eadem nocte ipsa feoit orationem genuflexa Deo Domino noatro, petendo a dicta Serva Dei Teresia ut
interoederet.proiiliuflsaluteimpetranda,etnon perprogrederetur ulteriua, mitteret ouod ille Lnfirmitas

naistius pueri, cum eaaet a contractionis corporis deorevit cum dicto videbatnrincurabilia,

cellam Servae Dei Teresue, in Duero per nuvem dies cxistentem et in magna veneratione illo monnsterio prout fecit, a Virgine Matre Tehabitam, visitare quod dignaretur obtinere a Domino resia peendo pro illo puero. Unde evenitut ulno9tro sanitatem repente fueritsanatus etliber timo die novenae puer remauserit, ita ut propriis pea dictacontractione
;

cum ob
non

illius

posset

prolixitatem ipsa evasisset inutilis, et re minieterio ad guod habitum

monasterio assumpserat, et esset magno suraptui infirmitate adeo diuturna et habere religiosara cura

snperpemolesta. Et apposuit dictam Reliquiara ad leotum et dormivit (cum per plures ctus, et ivit
alias

dibusambularet,publicandoillumMatremTeresiam optime proferebat, Jesu sanasse. Quub verba

de
balbutieuter, et

mane

et uoctesprse dolore dormire non valuisset). nou solum ex dictis omuino, surrexi

oancrifl, qui e

proferre valeret, sed quamvis nulla alia integre

morbo
tur;

peotore evanuerant, sed etiam ex alio temporifl patiebacordifl, quem usque tunc

tanquam tener puer.

Quem eventum

Deo gratiaa B moniales pro miraculo habuerunt, et nroilloegerunt. probant sex testes Ugitimii <*t1185 Factum supradiclum 43, 44, terla leilimomomales ejusdem monaeterii nempe 42, articulo, in processu 114 45 47et48,omneB8uper de visu et inter remissoriali Abulensi, deponentes Quidicta Donna Menoia Hoberto.
:

Et illico, nec amplius dictas infirmitates sensit. a dictis infirmitacum primum se sanam et liberam priorissa, et tibus cognovit, hilaris ivit ad cellam praedictum eventum, et omnes pro minarravit
illi

fc

raculo illudhabuerunt.

testes istas est

ejusdem Religionis, bus quamvisesscntmoniales adhibendam esse, ex censuimus integram fidem operatis in vita adductis in primo miraculo de revera non sint momalesDisquauto magis, cum Calceatarum procalceata3,sed regulam mitigatam Serva Dei Teresia quo fitentes in conventu illo, ex fuit deJesuadfundaudam novara Reformationem feotum probari non dubitavisie istud
:

Supradiotum factum probatur per quinmonasterii, de visu que testes, moniales ejusdem Trimtate, pnotestis Catharina de nempepriraus nonagesimo seejusdera conventus, super
1138
:

lu

Uem

i o-

rissa

ptimo articulo, prima parte remiflsorialia isr, [sabeUa ab Asceusioue, subprionssa,sefol Maria de cundus testis super eodem, fol. 493 eodem, fol. o05a Virginibus, tertius testis super testis tergoipsaraetinfirms, soror Anna, decimus Brianda de Sancto Joaeph, 8 upereodem,fol.545i o~J undecimus testis super eodem, fol.

Toleti,

intirmaria,

egressa

et

omues depouentes de
tertius testis

visu, et

tam prionssa quam

et religione

atque in te-

cunio mira< u-

lorum graiu
ptnenia;

.. mus. putavimus praedi1186 Et nos absque dubio judicandum cum ctum factura pro miraculo esse circumstantim sjepius supra in illo concurrant
;

deponunt de virtute
supradictum

pr*et parUtrqucad

veracitate. dioto Auu33 et de ejus

aliis

aliie miraculis, quin et in aliis

:

-^t^niw canonizationibus, canon.za louibu,,

1189 Et

noa
esse e*se

factum

proban

miraculum
ttippocra t

cousideratoe et pouderatm

gravitas innrsanitas in instanti ret mitatis, oratio prascedens et

uempe

judicaviraus, juoicavimu*, teste de sui uatura e st incurabihs,

libr0

attenta rafirmitatis aucu^ *--- *

*dum
J^

perli .

6
,

Aphorismorum, r
_

aphonsmo

miraculo particuperata. Et ponderavimus in hoc

culariterhunc

trigesimo octavo, dicente

contortumet contractum patiebatur; fuisse, unde nullum dolorem natum contractionem, sic a nec istam imperfectionem et

puerum

ita

Cancros occultos (id Q melius est non curare ; cuest magnos) habentes quarto, ca r ratienimcitopereunt. Paul. libro
:

nativitateprovenieutem, posse remediisnaturalibus articulis, Oporcurari, teste Ilippocrate, 3 de cognoscere , nura. 6b, tet autera et incurabilia etsic illiuscurationem et Galeno, 3Proguostic. 26 creatae, excedere facultates totius naturae
,,

vigesimo sexto, dicit consanescit. crassitiem non

:

Hoc malum propter

-

succi

Galenus secundo

omnino
et

prognost. quadradeCrisibus, duodecirao secundo, Glauconem cap. 10 gesimo sexto, secundo ad Ib. Accedit Iviceunaintertioquarti,tractat. 2, c salutis recupeetprmcedensoratio et instantanea putavimus hoc factum totius naratio.

adscribendumcensuimus(juxtaD.Tho. ubi supra,

parte

per consequens secundo

quaost.

ordini

miraculorum

sed non quantum ad id quod fit, natura possit quantura ad id iu quo fit. Unde, licet inembrorum composidare rectitudinem et aptam contorto et contracto a tiouem homini, non tamen

1,

105,

art. 8 in

corpore, vers.

be-

tura3creata3viresexcedere, uou tamen subjectum in quo evenit substautiam, sed quoad samnatura possit corpori infirmo
:

Ex quibus

quoad

facti

uam.quamvis

cundo aliquid

nativitate.

Et satis siraile videtur illud utero maApostolorum, cap. 3, de claudo qui ex quotidie ad portam tris bajulabatur et portabatur Petrus speciosam templi, cui eleemosynam petenti et Innomine Jeau Christi Nazarem, surge
dixit:

Actuum

iufirmo aBgntudrae tatem restituere, nou tameu prout potest dare lumen sed incurabih laboranti non tamen mortuo. Et sic non cceco, et dare vitam, esse censuimus, cum secundo gradui adscribendum prima, q. 105, art. 8 in Sancto Thoma, dieta parte aliquid . eornore vers. Secuudo
;

mortem. Cum oppidi Albc ex quad.ni ADDffi God1. iucote

IHO S,xtum miraoulum

post

^.~
contracl* redintegralio,

de Saucto Abundio Dialogorum, cap.25. refert D. Gregoriuslib. 3

ambula.
1137

Et aliud

siraile

>'
l

Moniulu

Quiutum miraculum

post

mortem

Soror

*beratm a

pMci

- Anna de Sancto Michaele, monialis ejusdem Rehcancrt, per duos anuos gionis iu convcntu de Malagon,
n

manus sinistra infirraitate remausissct nervorum et dig.torum U propter contractionem ilte al.quo utillamaperirenonvaleret, nec m.nus et sic per auuu rao outinecdigitose.teudere,
proficieu stetkset.medicimsqucadfiibius et non

lufiaDUis

37

DE
Mariffi

S.

TERESIA VIRGINE.
censuiraus istud 1143 Ex quibus nos etiam
ctura probari et
fa-

mu.mm.
A

istius

Rodriguez ipsius vicinffi ,.e et una Servffi Dei Teresw de Jesu, commendavit accessit ad monastecum dicta Maria Rodriguez Discalceatarum dicti oppidi rium Incarnationis divisum, et brachium ab ipso Albffi (ubi corpus, illffi orationem Ancillffi Dei servatur), ubique b us, raonitu

ejusdem meritis per ipsam operatum, intercessione Servas Dei et

miraculum

esse,

nwii^u
*

n, ' r

c/u

cenda '

et diuturnitate inconsiderata qualitate, gravitate prascedenti (qua? regulariter firmitatis, et oratione

fecerunt, et a

quodam

dem

monasterii

sacerdote capellano ejuspetierunt quatenus deferre voluis-

juxta Divum Thomiracula prascedere assuevit, quffist. 17S, art. 1, ad primura argu2.

mam,

2,

mentum),

et etiam

recuperatione salutis integr

pra> setaliquamReliquiamServffiDei Teresiffi ad sacerdos prout prffidictus dictam Annam infirmam;

fecit

per in instanti assecuta

Virginis Matris
Teresiffi

contactum brachii

istius

ctam

Teresiffi manum contraet brachio Matris e statim manum aperuit, Annffi tetigit, quffi

infirm.tate et sana a dicta cura quibus supcrvixit. perraansit persex annos, la dictam manum et exercendo dicta sanitate, sana. Et actis Deo gnta, beoeutendotanquam salute hilares et exultantes de

prout

remansit libera

Dei ac meritis et interaic e Anu*. misericordia per medium contactus cess*ne Virginis Teresiffi,
suffiReliquiffisibirestituta.
juridice relaia

redierunt

domum

et tandem quod amnon rediit, quamvis vixisset plius infirmitas postea per sex annos. Putavimusque istud ad teresse. tium gradum miraculorura referendum 1144 Septimura miraculum post mortem. Puer quinque annorum, D. Antonius de Villarroel, eatatis
;

tanea sanitate et per miraculis plene annotavimus

hffic illi

de Jesu, prout de instancontactum supra in aliis

'*f*fa
f

Sancti Jacobi, filiusD. DidacideVillarroel,equitis Alvarez de Luna illius uxoris, incolaet D. Mariffi Medinae del Campo, incidit in infirmitatem

JJJ^
tOTrtj

rum

teilibui de

viiu

95 et IIJ quartodecimo processus super articulo centesimo Quorum primus est ipsa remissorialis Salmantini.

IHlDequodeponunttres

testes, 94,

periculosam, lethargus dictam, cum gravi febre, et nullatenus a somno quffi illum sensibus privabat ; quantumcuraque illum chordulis excitari poterat,
in brachiis et

Maria Rodriguez, vidua

a3tatis

B rum

rium Vasquez, privignus ejusSecundus vero Franciscus annorum, qui ffitatis viginti duorum

qua3 comitata fuit Annam omnibus supradictis. et interfuit pra^sens

quadraginta annoad dictum monaste-

cruribus

coustrinxissent
illi

minus

autem adseredibat, nec proficiebant

me- E dicamenta ex pluribus applicatis per multos dies, quibus intirmitas duravit. Unde a medicis jam devitae relictus et ab aliis pro fere mortuo et sine spe
ulla

dem

Anna3, et de diuturnitate per deponit de dicta infirmitate et illi non profuisse, annum, dicitque medicinas Rodnguez egredi cum Maria
vidi^se

ipsam Annam edomo cum manu sic

dirent et se

quasi raorhabitus erat quin et omnia signa illum tuum indicabant. Et tunc dicta D. Maria, mater misit ad convenillius et devota VirginisTeresiffi,
;

contracta, quando se con-

tum monialium Discalceatarum Carmelitarum

ejus-

tulerant ad dictura monasterium,

ut Missam aucommendarent Matri Teresim de Jesu,

testis

dem

oppidi,

ut aliquam Reliquiam

dictffi

Matris

Teresitetransmitterent; et

etquodpostea, intra duas horas, ipse cum eamdem Annam revertentem a monasteno, sana, ita ut illam apenret et

vidit

manuomninolibera

illi transmiserunt quodlinteum album habens aliquas maculas olei Teresiffi. seu liquoris qui emanat e corpore Virginis Matrem Teresiam pro salute Etsupplicavitdictam

dam

ac et clauderet et moveret, quod deinceps in buisset, et

laboravit. Et

nnllum malum hafuturum cum illa bene

si

et

remedio sui
et

filii,

cum maxima

fiducia illam con-

sequendi,

lerunt

retuipsa ac Maria Rodriguez ipsi brachii Serva3 Dci qualiter per contactum

apposuit dictum linteum super caput quadrantera intirmi; et statim, aut infra unum se, tam hilaris et sanus horffi, rediitdictuspuerin
et non fuisset passus aliquam intirraitatem, matrem et fratres, et non fuit opus aliis vocavit simul medicinis nec remediis, quia etiam febris

qnam semper, exteraplo sanitatera recuperaverat, Et hujus testis depositionem dum vixit, habuit. nam, quamcensuimus contestari cum praecedenti interfuisset in ecclesia tempore recuperatae
:

ac

si

vis

non

cessavit, et

visum salutisetoperatimiraculi, satis esse nobis infirmitatem et tempus quo dufuit quod circa prirao. Et dum vidit ravit, esset contestis cum Annam cum manu siccontracta euntera ad
dictara

amplius reincidit in dictam sciveinfirmitatem etomnes qui hoc viderunt et fuisse miraculum, et mater habuit runt, judicarunt

numquam
:

monasterium cum Maria Rodriguez, ad effectura audiendi Missam et coramendandi se Servae Dei duarum horarum, Teresiffi, et postea, post spatium
vidit

resuscitatum a dicta Virgme vocatfilium Matre Teresia, unde illum vocavit et doctor Mercado Matris Teresiae; et die sequenti curabant dictum et doctor Polanco, medici qui sucaccesserunt ad illura, et audientes puerum,

istum filium quasi

Annam redeuntem
et

monasterio

cum eadem
infirmitaie,

cessum sunt admirati,

et illum
et

publicarunt propetierunt,

manu sua

omnino

libera a dicta

certo et claro miraculo;

licentiam

videtursatis probari dictura miraculura; cum tam brevitempore infirmitas adeo gravis, et quse duraverat per annum, non poterat mediis naturalibus
curari.
et

dicentesquodjara ibi nonhabebant quid facerent. 1145Factum istud probatur per eamdem D. Main 4 parte riam, matrem dicti pueri, tertium testem Joannem remissorialisToleti, fol. 1762 et 1810, et

^^^
mtril c*t'
dllilt ,nfico,fo,

audilu,

1142 Quibus accedit tertius testis, vicinns ejusdem Anna3, hoc idem factum referens de auditu,
die sequenti
vidit suis

quo evenit, ab eadem Anna, quam manibus bene lahorare, et antea eam viderat dicta infirmitate oppressam et ad laboran-

Baptistam Polo super deponentes de visu. Quibus accedunt fol. 1913, ejusprimus et tertius testis, moniales vigesimus deponeutes dem Religionis, super dicto articulo 110
de auditu,

praedictia et articulo

11",

dum

inhabilem, et interrogavit eam quomodo res haberet quaa illi narravit factum supradictum se miraculosum. Et omnes isti tres testes deponunt hoc factum habuisse habitumque fuisse pro mira:

omnes de publica voce et famasecundus et tertius, alii tres testes, nempe primus, declarant 5 articulis in eodem processu super4et vit dictam Donnam Mariam Alvarez esse bonffi
l^

et

et

culo operuto ab omnipotente Deo meritis et intercessione suaa Servas Teresiffi de Jesu. Et concludunt

cujus famae et nobilitatis, et talera adhiberi integra fides depositionibuspotestetdebet pcr ahos in judicio et extra quae qualificatio testis

morum

et

vocem et de supradictis fuisse et esse publicam qua fama publica famaminillo oppido Albffi. Ex juvari dictam probationem,non fuitdubitatum.

" testessicdeponentessatis illius dictura adjuvat. factum 1146 Ex quibus nobis visum fuit istud probari et miraculo adscribendum per intercessiorpm nem

,U
jro*
,.

^w ^*^

^,

DIE DECIMAQVINTA OCTOBRLS.

*

371
erat ima- '" " *
as.sur-

nem

tteliouise.

et contac um ilhus Virginis Matris Teresiae enim conjecturue ahaa consiConcurrunt

sanum. Et Christophorus respondit quod

ginatio vel debebat somniare. Et

cum mane
tibi

periculo derate de gravitate et patientem reduxit, l [fB e t de extremo vit ad quod derelicto haberetur, et a cateftautamedicis pro mortuo, cum amissione sensuum etloria pro ouasi pracessit signis lethalibus. Itera et
auelae et aliia

infirmitatis lethar-

gerent, dixit Franciscus

ii

Christophore, inspicito

quod est verum quod ista nocte Et coram ipso movebat, ducebat

dicebam.

"

et elevabat bra-

chium prius contractum,

Virg-iniTeresia.facta.Et tandem oratio matris pueri contactu Reliquife prsedictse, successit

accedente ita ut nec unquam instantanea curatio et sanitas, puero redient. Censuiamplius dicta infirmitas isti tertium genus esse refeistud miraculum ad

mus

rendum.
~ g.&nflfio ta
tttdoiit,

114:7

Octavum miraculum

post mortein.

J;ran-

sicut aliud. Et abierunt ad dictum monasterium, et 1 ranciscus ibi celebravit Missam, quam per quinque menses celebrare non potuerat et finita novena, gratias reddendo Deo et ejus Servae Teresise, reversi sunt domum suam, patiendo itinere maximam pluviam et ventum, quae nihil offecerunt Francisco, quamvis antea a quocuraque aere offenderetur. Et nunquam amplius (quamvis vixerit per aliquot annos) aliquem ex
;

eeclesiee Sancti Petri ciscus Perez, rector

" m0"

Lobaton, dicecesis Vallisoletanaj, quodam apostemate et duntie xnitate remausitcum pectoris, et cum uno brachio ita contracto super os per Ut illud minime movere potuerit
et debilitato

Turns de ex quadam intir-

dictis doloribus sensit

quin obiit ex

alia et diversa

infirmitate pleuritidis. 1149 Istius facti veritas probatur per sex testes

quorum unus

est

idem Christophorus de Torres

J^j'*^
(avirit ^

ex causa quinque menses nec Missam celebrare. Hac medicos et cbirurgum, qui illi plura et confugit ad quibus nihil mediversa medicamenta applicarunt,
tendere videbatur, et lioratus fuit; immo in pejus rebelle ostendebatur, nec semper durum et

presbvter, rcctor parochialis Sanoti Petri Turris de Lobaton et commi ssarius Sauctae Inquisitionis, qui omnibus prffidictis interfuit, et tanquara testis ocuiaris et

de visu deponit, et est decimus octavus super articulo 111- in 3 p. remissorialis Toleti, fol. 1536.
Alius est doctor Polo medicus, cathedraticus medidecimus ciniE in universitate Vallisoletana, testis super eodem artic. 114 ejusdem processus, quartus
fol.

apostema

ullatenus mollificabatur. jacere astringegeutes dolores patiebatnr, et iu lecto absque eo quod nec ibi absque adjutorio batur,

Ex quibus omuibus

in-

moveri valeret.

Unde monitu cujusdam

illi

religiosi

qui istum infirmum curavit, et de illius remedia iufirmitatibus deponit, et qualiter plura

1517

CarmelitaB Discalceati, qui

dixit

quod baberet

magnam

fidem erga Servam Dei Teresiara de Jesu, imponeret pro sanitate recuperauda superpartibus et offensisquamdamReliquiamdictasVirginisTeresias, quamillidedit,nempeepistolamscriptametsubscri ptam manu et nomine ejusdem Aucilla3 Dei, quam super peiutirmus magna cnm devotione accepit, et
intra ctus et dictam duritiem apposuit ; et horain somnum cepit fere usque mane,

et applicata non profecerunt; et quod per litteras ejusdera Francisoi habuit notitiam de relationem supradicta instantanea sanitate, ipsi per intercessio-

nem

dictaj Virginis Teresise restituta,

prout in facto

dicitur;etquodillud babuit ethabet pro evidenti mediis naturamiraculo, et quod non erat possibile effectum consequi. Et relatione facta ab
libus dictum

dimidiam quamvis

eodem doctore Polo, de dictis iufirmitatibus Vallisolerum statu, doctori Vega. medico famoso
notorium tano, ipse etiara deposuit fuisse super art. 116 et est vigesiraus quintus testis lum, concurrit doctor de ejusdem processus. Cum quo
Sancta
art.

et illa-

somnum super alias noctes prajteritas nullatenus potuisset. Et quando a dicto somno evigilavit, mere
ei dicta durities, cui apposita fuerat Reliquia,

miracu-

uon

dolebat; brachium autem sic contractum, quod Reetexliquia non tangebat, illum dolore afliciebat in parte dolore affecta cui Reliquia pertus fuit quod imponebatur, dolo cessabat, et redibat ad partem prout ubi Reliquia non erat, et sic vicissim dolor, parte oppositae Reliquia, mutabatur et cessabat in
:

Cruce,

sacerdos

cathedraticus in

eadem

universitate, testis

duo

vigesimus quartus super eodem accedunt aln 114 ejusdem processus. Quibus testis decimus notestes Douna Antonia Perez,
:

Perez, et existens in nus, neptis ejusdem Francisci vi1540, et Magdalena del Castello, domo illius, ibl.

Reliquiai.

quatuor vel sex diebus postquam apponere dictam Reliquiam, dictum apostema coepit
Et

signum puris et materia?, quod non potuerunt operari medicamenta maturativa per
et durities ostendit

eademdomo.super o-esimus testis habitans etiam in deponentes itidem de r eodem 114 arliculo, fol. 1542, applicaet remediispluribus
eisdem infirmitatibua,
tis

etnon

medicos

et

chirurgos antea applioata. Et sic dictum

fuit

salute sic

apostemaperchirurgum
eflluxione puris.
&rocMiconimctione labo-

apertum,

cummagna

1118

Ex quo

infirmus ita gratus remansit erga

mtU

'

Virginem MatremTeresiam, utdecreveritireAlbam pro visitando illius corpore; et relictis medicamentis

qujB

tempore ad

pro brachii curatioue ei praeparabantur, et petiit. Et id apto iter arripuit, et Albam

illuc

quamprimum

pervenit,

quadam

dic sero

ad

conventum monialium (ubi dictum corpus servatur) et obtiuuit se contulit, et a Matre Priorissa petiit Quod fuit sibi ostendi brachium Virginis Teresiaj. ecclesise, et illud veappositum super uuum altare neratus fuit tam ipse quam Christophorus deTorres presbyter, qui dictum Franciscum in hoc itinere brachium associavit. Et ambo fecerunt ante dictum corporis Servae Dei, oratiouem,et ante sepulchrum
et inde se in

miraculose recuperata, et quod Matris TeresiaB, et redivit ivit Albam visitare corpus paucos dies incolum.s et omin domum suam intra ad mortem et ninosauus, prout perseveravit usque sua3 recuperatw praedictum illis narravit modum deponuntde publica salutis. Et fere omnespraedicti voce et fama. hoc uriUparttgr 1150Exquibus simul junctis reputavimus m&a esse miraculo ter- iulum repula _ factum probari et adscribendum per Dominum nostrum meritis et ur; tii generis, operato Constat suaj Servaj Teresi de Jesu. intercessione gravitateetdiuturuitate.etde enim de infirmitatum per meet quod plura remedia

proficientibus. et de prsedictainstantanea Prancisoufl

^
,

rebellione illarum,

dicum

et

chirurgum expertos fuerunt apphcata,

et

hospitium receperunt. Et

cum

essent

in lecto

priusquam dies lucesceret, dictus Franciscus vocavit alta voce dictum Christophorum,dicendo quod surgeret, quia movebat brachiurn quod habebat contractum, eodem modo quo aliud brachium

malum in dies augebatur. nihilo deservierunt , quiu tactu Reconstat de prsecedente oratione et Item et etapostema, etqualiqui istius Virginis adpectus Hla accedente Reliquia et quod liter dolor recedebat pus maturavit, et ex eo effluxit dictum apostema potuerunt opemagnaquantitate, quod nunquam Constat de accessu adhibita. rari reraedia naturalia istius Virginis, et de infirmi ad visitandum corpus devotione
;

DE
372
devotione etoratione
illi

S.

TERESIA VIROINB.
facta, et appositione Servae Dei devote
caniti illius, et

A noctm

2
ac

ut illico
Bi

instanti fuit sanatus duceret illud moveret ct

facta; et qualitcr sequenti a brachio contrac o

quo volebat,

ut posteanunintegre sanitatem recuperavit ex dictis doloribus rediermt quamamplius aliqui post mortem. Don 1151 Nonum miraculum VfCtetaliodocivitate Abulensi torumvirino- Gabr iel Pachcco de Espinosa intentavit a quodam biUt Abulen,i,, nu beculam in oculo, magipro illius curatione chirurgo curari; et dum
et ita

nunquam aliquod malum

in illo paflflUfl fu.sset

Mmp

Rehquia instantanea subsecuta liberationea recuperata, et quod amplius doloribus, et sanitate omnia inducuut miraculum, ex non redierit. Quae circa alia miracula adductis late superius Decimum miraeulum post mortem. Don 1154 Hermosilia anno 1609 <.,., Joannes de Leira et

T)

anofio,

magno

gutturis

morbo

et a tribus medicis

vexari, ita ut Buffocaretur curabatur et applicata illi fnere

i

terac^minoculumimmittcrctetper
horamintraoculum
medicorura, qui,
natiebatur
in

>ra,

ra

retineret, in

videntes quantum damnum

cnratione
et
,

PJ

ent

"

ociilus

'"l

vcntosarum et nnctiopluraremedia phlebotomiae, nihil tamen medicamentorum num ct aliorum illis non obstantibus, ita a morbo proderant. Imrao cibura a.l stomaohum premebatur ut non posset
: :

dicta

ex

nlii;proutf,ctumfuit:

jusserunt acum patiens remansit

parte affectus. Ex causa sed ct.am cx ista solum dolor oculi erevit,

quo non

valde liquidum, ct cum magna mitterc, nisi aliquid ita ut duo medici matri indifficultate et labore morbus gutturis, fli apcrirctur firmi diserint, quod,

gno

dolore in

illa

descenderet ad cor,

et

iufirraus

morerctur. Unde

Don videbantur augeri. Unde ipse Qinn 1 Ancillam Dci Teresiam Gabriel devotione erga coramendans, petnt motu? et illi valde dcvote se
potius
sibi aliquara ejus
;

oorreptusfbitgravissimisdolorib^ loquelam araitteret, et ad ver.icem capitis, ita ut onusfueritquoddomesticiillumtenercnt.nepngnis tcmpore per med.cos eapnt laccrarct Et isto medio fuerunt et medicamenta llli ouain plura remedia nihilominus dolores non minucbantur, et
adbibita,

confessns fuit sua peccata. Et ipse cum celeritate mater illum ita in extrerais laborare, et

videns

misit ad monasteremedia humana non prodesse, mouialiumCarmclitaruraDiscalceatarura istius rium habebat unam filinra recivitatis Vallisoletanae (ubi filium Deo et ligiosam), pctendo ab illifl ut Buum

qumabejus Reliquiam portari DiscalLudovico ex monasterio monialium patre quippe Teresia, moniaceatarum allata fuit. Soror partem tunicae llll neptis Ancilla? Dei Teresioe,
lis et

Matri Teresia? multum magnopericuloessctcon>titutus. Et raoniales sic E Matri Reliquiora quMmdam, facere obtulerunt, et sudarium Servae Dei Teresim, miserunt, ut
;

commendarent

quia

iu

nempe
fuit

apponcret; prout appositum illud super iufirmura morbi vis, dicente super guiture illius, ubi erat

matre
.

infirrao

Fili,

habeto

magnam

fidem, et
Kilius

dedit

et

cum

illa

firmo pnedictam cjus confesMissa a Patre Herrera Socictatis Jesu, oratorio domestico, et sumpta sario, in privato et infirmum Sacru Eucharifltia (vigentibus doloribus

revcrsus pater fiho mReliquiam dedit , et celebrata

domum

commenda

te

multum

Sanotffi

Matri.

dorraivit,et fere hora

secunda post mediam noctem

:

valde cruciantibus), idemmetconfessarius Rehquiam Gabricli super caput et oculum dictam dixit dolores omnino imposuit; et statim infirmus ettaliter ut remanseritcx illo punctoliber
cessasse,

dictoDon

matn Jam expergefactus, etstans in lecto, dixit Teresia de Jesu Sancta Matcr n sum sanus, quin alia religiosa, et suis raanibus mihi apparuit cnm et strinxit, et confcstira convalui guttur meum aliquantulum incredula, Mater bene habui. in lecto esset timens ne illa actio incorporandi se
et

cxinde amplius doloa dictis doloribus et sanus, et

res
tbipnejusqu$f>mret con~
dtco

ad cor, et filras occasio quod plus morbi descenderet quod verteretur ore ipsum raonebat
moreretur,
inferius,

non

scnserit.
istnd

1152 Probant

factum idemmet Don Gasuper

fol.
e
,

^jgj^ decimus testis feaarioaemremi ssori:il i Abulensi,

runnilu-

art.

114-

in processu

117,
nQ

pater secundus

testis, fol. 79, quartus testis llcrrera Societatis Jesu, vigesimus omnes de visu. fol. 188, super eodem articulo
,

LudovicUS ipsius Toannpc de Pater Joannes dp

r> ntat.

quod attenderet quod animam quod erat sanus, prout lpse autem semper insistcbat quia ex tunc omnino salutem veritas demonstravit amplms medirecuperavit, et comedit et bibit nec Et illa die vcl sequent, Oinrn fuerunt necessariae.
exhalabat.
: ;

surrexit e lecto, et

mediQuibus accedit Joannes Baptista dc Alcozer, C cus regius, testis decimus quintns super eodera
articulo, contestans

araplius nec llla nec Et medici informati de alia infirmitate fuit affectus. videre adeo sanitati resti- P isto successu mirabantur

nunqnam

cum

patre et

filio

super

infir-

tutura dictum infirmum. 1155 Probatur supradictura

mitate et doloribus, de proficientibus, et de auditu ab codem infirrao, Reliquiae et de mirabili curatione applicatione dictae
et

et rcraediis applicatifl et

non

factum per euraquintum sudem Don Joannem, testem decimura

remiflsoriaos '6 parte processus per 114 articulo in Donnam Isabellani de et pcr fol. 1523 Toleti Joannis, coutestem Paredes, matrem ejusdem Don qualitnte iofol. 1556, super vi-esimum tertium,
;

jpiiiuma*

tri$-UB

n ul

JerlaruK"'
nola.

instantanea cessatione dolorum. Qui

tanquam

medicusetphilosophusdeclaratdictaminfirmitatem temporis spatio et dolores non potuisse tam brevi

curari
;

firmitatis,

qnia,

cura esset infirraitas causata

cum

habitualis, fluxu et concnrsu humorum, et quasi naturaliter debebat curari paulatim, eterant corrigenda accidentia longc tempore et cum fuisset
:

et super gravitate et periculo illius, et non proadhibitis remediis variis et medicinia etatu ad quem et super ultirao vitnB

ficientibus,

subita infirmus libcratus a dictisdoloribus, conclu-

recommendaturac prae intirmus pervenit, et snper appoTesesim facta, et di.tis moninlibus et Matri operatione minfirmo, et
Bitione dictaB Reliquiae stantane salutis subsecuta.,

ditessecasum miraculosum et excedentem causas naturales. Et quod pro tali rairaculo fuerit habitum,
caeteri testes
el

et

quod lUnd

evidenti miraculo habuerunt,

et talis

P ^^pnbUCB
addit,

concordant.

voxetfama. Quibus idem D. Joannes

m
y

timUtler

ad

ttrlinm mira-

cutorum genus
reftrendu;

1153 Nos quoque absque difticultate censuiraus pradictum eventum probari et miraculo tertii genemeritis et intercesris adscribendum esse, operato
prffidictae sione Servae Dei Teresiae et impositione et Reliquiae, inspectis gravitate infirraitatis ejus

Dei Teres.amde apposita dicta Reliquia, Faraulam alia rel.ffiosain Jesu in somnis apparui.se, cum ipsa^xposcen suo conspectu prostrata, quasi ab Dei a pro dicto infirmo; et dictam sanitatem
et lam suis manibus ilii guttur strinx,sse, incolumem ** Bomno experrectnm, se sanum et testes, secuno^ perisse. Quibus accedunt alii duo
.f iinco

dolorum per
bus, et

tot dies

graviter patientem affligen-

tiura, et remediis tot applicatis et

non proficienticommendatione per infirmum prajcedenti

artioulis ejnaet septimus, super tertio et quarto

DIE DECIMAQUTNTA OCTTOBRIS.

deponentes de A dem processus,
nobilitate, virtute et

373
f

quae ipsam comitabatur, invicem se amplectentes

prae laetitia, exultatione etdevotione flebant
aliae
;

"

"

t0T *-

Itriu >'<
generit;

veracitate et aliis merentur fidem iltestium, matris et filii, et quod lorum dictis adhiberi. istud fa1156 Ex quibus nos etiara putavimus probari et miraculum fuisse meritiset inter-

animi dotibus dictorum duorum

itaut

religiosae timerent aliquid pejus infirmae acci-

disse,

ctum

et ad rumorem venerunt. Et ipsa infirraa exiliensdescendit per quaradam scalam habentem viginti quatuor gradus, nemine illi opitulante, et

Dei operatum, cessioue istius Virginis et Ancillse miraculorum adscribi mereri. Moet tertiogeueri vebamur autem ex gravitate infirmitatis et immimortis ad quod infirmus pervenit, nenti etquod uec medici nec medicinae plures quidquam profuerant, et quod pra^cessit recommendatio Fapericulo

cucurrit pro benedictione habenda a Matre Priorissa: quae illara videns, perterrita interrogavitquid
Sunt miserinostram Sanctam Matrem operata3. Et aliquse moniales illam videntes stupebant, et credebant visionem videre. Et omnes illam adduxerunt ad chorum pro gratiis Deo agendis. In quorum acticnem liymnum Te Deum lau-

illud esset

et illa flendo respondit

cordiae Dei, per

//

//

gutmulre Dei feQta et appositio illius Reliquiae in et subsecuta fuit illius a morbo patientis ture omnimoda liberatio et instantanea sanitas recupe;

//

damus

cantarunt.
et

Quo

audito per

quemdam

apparitio rata. Et non parum urgere videbatur Teresiae in somnis isti infirmo facta, cum Virginis accessione manus Virginis ad guttur infirmi. De

qua apparitioue quamvis solus infirmus deponat, et mater de auditu ab ipso, stantequalitate istius
equitis nobilis
et

coufessarium illarum monialium et alias personas, credentes dictam Joannam obiisse, etpro illa raoniales aliquod Officium facere, accurrerunt. Et audito miraculoso eventu, sunt ad-

capellanum

mirationerepleti, etillam videre voluerunt

sicuti

admodum

virtutibusornati, vi;

sanam
tate

et

ambulare celeriter viderent.

sum

B
\\Noviii*
gruvittr i<J>olaniii

nobis fuit dictam apparitionem probari cum valet, et ex illis sit casus qui per alium probari non qui testibus singularibus probantur, ut supra comprobavimus circa mirabilia qua3 in obitu Famula3
Dei occurrerunt. 1157 Undecimum miraculum post mortem. Novitia mouasterii Discalceatarum Carmelitarum in oppido Metinae del Campo, tunc vocata Joanna a
Spiritu Sancto,
cidit
ffitatis

1159 De cujus facti et miraculosi eventus veri- > r ' '; ae P lur%um deponunt ipsamet Joanna de Spiritu Saucto, momaUum 1 s^ i c> t> nunc monialis Madriti, OrdinisSancti Bernardi, et _,

vocata (prout in sasculo) Donna Joanna de Torres, astatis 41 annorum, et vigesimus octavus testis in

quatuordecim annorum,

in-

febrim continuam, quse illi duravit per annum cum dimidio, cui accesserunt alia? infirmitates, nempe morbus arthriticus cum contractione nervorum, et quaedam sciatica, et quoddam impediin

prima parte remissorialis Toleti, super 116 etcum ipsa concurrunt de visu tertius, quintus, undecimus et vigesimus primus testis,moniales Carmelitas Discalceatas monasterii Metinas, in 4 parte ejusdem remissorialis Toleti, examinata^Metinae del Campo, inter quas adest Maria de super articulo 112
;
:

mentum omnium nervorum,

cum

ita ut

nec in lecto mo-

veri valeretnec propriismanibus

manducare,

nisi

Sancto Francisco, tunc temporis infirmaria, et Joannes de Jesu, socia dictas infirmarias. Et ultra prasdicta, ipsamet infirma testatur quod triduo ante dictum eventum, cum per plures vices petiisset

auxilio aliarum monialium, et

cum vehementi-

dictam

bus malis cordis et examinatione et doloribus capitis.Etilli quam plurima remediafueruntministrata, et ultra quadraginta vices fuit purgata, et totidem
phlebotomiaj data3 a duobus medicis etuno chirurgo, qui illam curabant et tandem dixerunt dictam
;

fuisset,

Reliquiam, et infirmaria omnino oblita hora nona noctis dolores illam maxime vexarunt et sicexistens, et desiderans quod aliqua
:

infirmaria accederet ad cellam, vidit introire tres

religiosas,

quam

Joannam non recuperaturam sanitatem, nisi rediret ad suum aerem naturalem. Et cum in die Circumcisionis peteret adduci ad chorum pro audienda Missa et assumenda Sacra Eucharistia
(prout in brachiis
dire
et

habuitque illas pro infirmariis et tanobtusa a morbo, non dixit aliud nisi Soro res, vertant me, quia me sentio valde infirmam. quibus duas accesserunt ad ipsam, et fecerunt Ex
;
:

munus

infirmariae, et illam verterunt

tres.

ettunc

vidit

quod erant

Et ex

illis
:

cognovit esse

unam
in

monialium fuit adducta), accepta Sacra Communione, non potuit Missam au:

Matrem Teresiam de Jesu

illara ei

quae habens

crucem

quin,
alia?

dum

illa

duravit, exanimis remansit,

admovit ad faciem, et dixit: Esto manibus, et p n bono animo, quod cito tui cessabunt labores ,
evanuerunt. Et sensit quamdam fragrantiam, quam solent habere Reliquise prasdicta? Matris Tedicto resia?, et per istud triduum fuit maxirae
illico

ad cellam, non illam exuere, sed sic indutam vestibus super ausse quodam parvo anaclinterio posuerunt. Et medici

eam

religiosas portarunt

venientes dixerunt quod in motione praedicta et portando illam sic ad chorum constituerant ipsam in periculo amittendi vitam.
"peniina curoifo,

1158 Et saepius per illam petita quadam Reliquia Ancillae Dei Virginis Teresias, existendo in hoc

et doloribus oppressa. 1160 Et iterum eadem nocte post recuperationem salutis (existens, nescit an dormiens vel vigilans) iterum vidit dictam Matrem Teresiam de Jesu

morbo

te<iin*<iiii

'

roifirmata,

Reliquiam illi portavit, quam cum maxima devotione recepit. Et erat quoddam fragmentum unius fascias, factoe ex quodam mantello
statu, infirmaria
dictas Matris Teresise, et illud super collum imposuit.Etcoepitmagnoperetremereinteriusetexterius,

viderat, attamen solam. Joannam, et accipiendo ejus Et accessit ad dictam manu brachium sinistrum, ei dixit Ego te teneo adjuvabo pro filia, et in omnibus occasionibus te Joanna enitere, et Deo veraciter famulare. Et
illo

modo quo illamautea

unde voluit Reliquiam ase amovere attamen qusedam religiosaibi stans dixit Habeas fidem illi et quiesce. Quid enira scis de Dei operibus, quosnam limites habeantP Quod
et doloribus angustiari
: ;

interrogavit an esset professionem Religione. Et Virgo Mater Teresia illi emissura in ln hac cogitatione voluntas Dei in respondit omnibus adimplebitur. Ettunc Joannaexcitata

Servara

Dei
:

//

eveuit hora tertiapost meridiem. Et infirraa ccepit ita ut hora quarta quiescere, et dolores minui
j

earadem a somno, et denuo ccepit sentire Reliquiarura praedicta? Matris Tere grantiara
fuit

fra-

proxima sequenti nullum haberet dolorem, et videretur nullum malum passa fuisse. Et surrexit absque adjutorio alterius et supra pedes stetit cum maxima agilitate. Et tam ipsa quam monialis
;

communicavit Jesu, et remansit confusa, et hoc qu erat cum'priorissa de subpriorissa, esse qua3 illi responderuntquod poterat
veritatem, quod secura, fuisse Dei misericordiam et quodque taceret usque ei apparuerit Sancta Mater, vv

magistra

Tomus vn

Octobris,

Pars Prior.

54

in

374

DE
tempusopportunum
;

S.

TERESIA VIRGINE
bora prima post meridiem.Et cum ad illius portam accessisset, fixis oculis in dictam Reliquiam, curn magnafide recuperandaesalutisper merita etinter-

m u.
*""

bot*.

in

prout tacuit usque in diem

A
cui g $nuin*

miracuU no,M
Mlrantur;

istius susb depositionis. i ra culosum uem n(J1

eventum a nobis

iuit

obari e t

notabili miraculo
et complicatio

adscribeninfirmita-

cessionem dict Virginis Teresiae, sensit

magnum
qu

du messe. Adquod
:

facile

inducere valent cireum-

levamen

et robur,

ita

ut petierit a religiosis

stantire

nempe gravitas

quatuordecim annorum, nero et debili istiuspuellae absque ullo icujcu* rr* eu remedia applicata * _ ettotmedicinseet et tot meuiciua; Reliquiae Servse Dei nrofectu et devotio et petitio '. _x n-i:.,; m iT.nQit.infniiip.rlenoReliquiae appositio (quae deno-

tum,

et illarum diuturnitas,

maxime insubjectote-

illam portabant, quod dimitterent ; proutfeceruut. Et tunc ipsa sine alterius adjutorio, cum magna
celeritate, acsi

non habuisset aliquod malum,

.
. .

ivit

toties per infirmam,et

et spem),et tant illius devotionem, fiduciam etrepentinasalutis recuperatio, absque instautanea rediret. Nec aliquid ab eo quodiufirmitas amplius visum fuit, quod, hoc miraculo detrahere nobis collum patientis, dolores creapposita Reliquia ad

tandem

imaginis Cbristi. Eteo ipsoquodad ad pedes r * .. illam pervemt, remansit sana et cum integra salute; Pt nstitit e-enibus flexis litaniis, quas pro illa alite alim et astitit genibus liexis sorores recitabant coram dicta saucta imagine, cum

dictse
.

commemoratioue

Matris

Teresias

et

gratiarum
et

actione quas sorores fabiebant.Et tunc surrexit,

veriut et

maximam
;

anxietatem

illi

causavennt

statimporrexeruntilli cibum etpotum; et comedit ac bibit, prout si non habuisset aliquam infirmitatem. Etinde hora secunda postmeridiem intervenit

cap. Nec mirum, ut notat Archidiaconus in dicto quem refert et sequitur Jacob. 5

num.
vers.

/,

9, 26, q.

Castell.

tractatu de Canoniz., qu. 6 in principio, lbi Quaero an rit coutra . Et patet Marci 9,
:

eum, exiitab Et exclamans, etmultumdiscerpeus mortuus, ita ut multi eo, et factus est sicut
dicerent
:

choro ad Vesperas cum aliis religiosis, et sequenti nocte Matutinis ; et ex tunc secuta est chorum et communitatera, et post paucos dies omnem rigorem regulce et pcenitentiae Ordiuis.Et quamvis apostema pra3dictum remansit, nihilominus ex tuncillamnon
affligebat.Et confideus in

eadem

misericordia

di-

.,

Quia mortuus
dub.

est

quidquid velit

B
\ltudo

Troil. dictotract.,

3, n. 54.

vina, et meritisetintercessione MatrisTeresiae,quod erat sananda etiam ista informitate, prout ab aliis,
petiit ut supra stomachum applicarent sibi Reliquiam Matris Teresiae ; prout ipsi applicata fuit et illico cospit per manus sororis Agnetis de Jesu sentire maximum levamen iu apostemate, ita ut dixerit sororibus quod absque dubio apostema erat resolutum ; prout omnino inter paucos dies resolutum fuit, absque eo quod aliquee reliquiae nec si:

*" moniali

post mortem. Magdalena a Matre Dei monialis monasterii Sancti Josephi Abulensis, hujusmet Religionis, cum sana ingrederetur Religionem, anno emissae

^62 Duodecimum miraculum

Soror

professionis coepit diver.>is

infirmitatibus vexari,
illis

proutperduos annoscum dimidio

et iu particulari ccepit sentire

vexata

fuit;

quemdam doloremin
:

uno oculo quasi

sione
illi

ramum

carbunculi

cujus occa-

gnum

dicti

apostematis remanserit,ac

si illud

nunpfutipn

ssepius e venis

sanguinem extraxerunt.

quam habuisset.
1164 Istud faetum comprobatur, ex depositione ejusdem sororis Magdalenae a Mater Dei, quae est Agnetis de testis quinquagesimus tertius, fol. 428 Jesu, quinquagesimus secundus, fol. 425 Annaeab Angelis, quinquagesimus quartus, fol. 447 Petronillae Baptistae, quinquagesimus quintus, fol. 463 a tergo Teresise de Jesu, sexagesimus testis, super 81 articulo, fol. 506, omnes moniales ejusdem mo; ; ;
;

Quibus

qusedam gravis infirmitasstomachi, quse brevi tempore parturivit in parte snperiori stomachi quoddam apostema durum et majus uno
accessit
latere, et

^m'^

insimul correpta fuit magno dolore cerebri

etcordis, junctis multis tremoribus etclamoribus, quae augebantur prout apostema crescebat. Et cum

medicinse

illi

non

proficerent, et medici timerent

mortem

infirmse,

dum apostema

pervenisset ad cor,
illi

cui valde appropinquabat,

decreverunt

fontem

nasterii

et

Ludovici Amatoris, medici, qui istam

art. 114, fol.
:

seu rotarium facere. Factotamen eo, multo magis creverunt dolor cordis et alia accidentia ; ita ut

quilibettumor

quem habebat,
et

erat illicausatremo-

137 omnes Qui omnes diin processu remissoriali Abulensi. ctum factum comprobarunt et miraculosum judi-

infirmam curabat, super

remanebat veluti mortua. C Quibus accesserunt magna animi deliquia, quin et

rum

et

clamorum,

carunt;

maxime

dictus medicus, qui aflirmat mediis

morbus
tres vel

comitialis valde asper

:

cum gravibus
illi

cordis

palpitationibus

et deliquia

animi

quatuor vel quinque horas, et

durabant per se ipsam perfuit

aut medicinis naturalibus nec artificialibus nonpotuisse ita repente sanari, nisi miraculose. Quibus p adstipulanturJoannes Baptista,eques militiaeSancti ' Jacobi, gubernator dictae civitatis Abulensis,primus
testis

cutiebat, tremens et clamans.

Unde deventum

$nbito rettitu-

u.

ad Sacrum Viaticum illi ministrandum et Sacramentum Extremae Unctionis. Post quorum susceptionem supervenit illi ingens phrenesis. Et quando dicto nimio dolore cordis corripiebatur, opus erat ut quatuor vel plures moniales illi assisterent et illam tenerent, ne se laceraret et dilaniaret. Etperveuit ad statum quo nec manducare aliquid nec bibere nec quidem guttam aquae deglutire poterat. Medici tandem decreverunt illam lacta muliebri nutrire. Et licet fuerit factum, non tamen quidquam proficiebat. Unde medici nesciebant jam quid facerent, nec prseter mortem quid expectarent. 1163 In quo statu ipsa petiit portari ad quoddam eremitorium existens in horto illius conventus, quod Virgo Teresia de Jesu sedificari facerat, et ibi depigni imaginem Domini nostri Jesu Chri9ti ad columnam, et quod ibi apponeretur qusedam Reliquia, nempe quoddam linteolum sanguine tinctum dictee Virginis prout factum fuit, et infirma portata in brachiis religiosarum ad dictum eremitorium
;

Michael Gonzalez Vaquero, clericus et capellanus ejusdem conventus, decimus tertius teset Joannes Eernandez Porcel, primus locumtis tenens Abulensis, decimus sextustestis omnes su;

et

per dicto articulo 114, in

riali

eodem processu

remisso-

Abulensi, deponentes de auditu et de publica voce et fama in illa civitate. Prout etiam de auditu

deponitFranciscus de Mena,trigesimussextus testis, presbyter et capellanus ejusdem conventus, super eodem articulo 1 14; qui adjungit quod eodem die quo

dictum factum miraculosum evenit,sero, testis vidit dictam sororemMagdalenam bonam etsanam:unde sanitatem illi miraculose restitutam colligit
fuisse.

gM ittrtR

nos etiam judicavimus praediprobari et rairaculum esse meritis et ctumfactum intercessione Virginis Matris Teresiae a Domino

1165

Ex quibus

dinil

mlyiu-

lunl fu it.

nostro operatum, et tertio ordini adscribendum suesse. Ad quos nos induxerunt circumstantiae
pradictse:

nempe gravitas, complicatio et diversitas infirmitatum, et tanta temporis diuturnitas, ac extremum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

emumvitaeadquodpatieiitemadduxeruntjitemet
et Reliquiae appositio, et sanitas atio prfficedens, recuperata. Quae omnia pro miraculo \l continenti satis in superioribus miraculis pro-

275

1163 Ex quibus dilucide censuimus constare r " etiam de virtutibus et de excellenti sanctitate istius tum
Servae Dei. Ita ut ex praBdictorum inspectionejuncta _ supradicta miraculornm Relatione, duxeriraus proD culdubio resolvendum (prout in eadem Relatione

"

R0T *-

e,iam ob

virtufei iuai

coDcludendo, Nec de dicto miraculo batum relinquimus sufficere. visum fuit quod curatio apostesubtrahere
aliquid

raatisomnino non evenerit

in continenti

tum quia

gravissimarum curespectu aliarum infirmitatum et respectu illarum miracuratio fuit instantanea ;

Quoad vero lura est evidens. videtur in iustanti sanata etiam

Ex

dictam
;

apostema,
licet

cum,

ipsum

remanserit, nihilominus non affligeret patientem. quo elicitur malitiam illius cessasse ; attamen
durities licet per paucos dies duraverint, ex hoc aliquid de miraculo, diminuitur ; prout non miraculose, quamvis cicatrix rein vulnere curato ex traditis per manserit per aliquod tempus

tumoret

judicavimus) causam istam esse in tali statu ut juxta S. R. E. ritum et Sacrorum Canonum dispositionem (si Sanctitati Vestrae placuerit) possit procedi, non solum ad concedendam facultatem Officium recitandi et Missarum solemnia celebrandi de ista Serva Dei Teresia, tanquam de una Virgine, in toto praedicto Ordine Discalceatorum Beatse Mariae Virg"inis de Monte Carmelo et in Hispauiarum regnis, verum etiam ad illius solemnem canonizationem,
in

formam

Ecclesiae consueta.

ln

quorum fidem

hujusmodi Relationem manibus propriis subscripsimus. Romae, n Januarii, anno Domini MDCXIV.
F. Sacratus, archiepiscopus J. B. Coccinus. A.

Archidiac. dicto cap.

q. 5
;

et

quiis et

Nec mirum , num. 8, 26, ibi Bellamera num. 7, et in cap. 1 de Relivenerat. Sanctorum ubi etCollect. num. 7;
n
;

Man-

zanedo.

Jacob.

Castell.
sit

ubi supra, necesse

q.

6 principali,
;

vers.

Quaero an
1106

per totum

et

firmatum

fuitinaliis canonizationibus Sanctorum.

flMibdttur
Tcresiam
B(o(ii,imo et

Ex quibus omnibus, supposita validitate processuum etsanctitate vitae jam per Illustrissimos
etReverendissimosCardinalesSacraeCongregationis

LX. Auditorum Rotae

facta
:

Paulo

PP.
bus
vita

Relatio altera

de proces-

Swlii. Jleribi

pone.

Rituum firmatis, concludendum judicavimus cauB sam istam esse in tali statu ut juxta Sanctre Romanae Ecclesiae ritum et Sacrorum Canonum dispositionem (si Sanctitati Vestrae placuerit) possit procedi, non solum ad concedendam facultatem de ista Serva Dei Teresiade Jesu, tanquam de una Virgine Beata, in toto Ordine Discalceatorum Carmelitarum ac in Hispaniarum regnis Officium recitandi Missarumque solemnia celebrandi, verum etiam ad illiussolemnem canonizationem et adscriptionem in numerum Sanctorum, in forma Ecclesite consueta.

sibus informativis,

remissoriali,

et compulsorialibus

deque

B. Teresiae

et sanctitate ejus

in genere.

D B
mo

eatissime Pater. In Relatione per nos Sanctitati Vestrae facta circa miracula a Deo Optirao MaxiT TToperataper mtercessionem etmerita Beatae Vir-

Po,t *'*"**-

nm
.

CU ' 11 '

(um ob hxc
miracuia,

hanc de miraculis S. Teresiae Relationem, priusquam Breve beatificationis ejus ederetur, iidem S.Rotx auditores breviter devaliditate processuum ac de virtutibus a Serva Dei in gradu heroico excercitis suam sententiam aperuere in hunc moduni Beatissime Pater. Postquam de mandato Sanctitatis Vestrae et de illius speciali commissione discussimus circa miracula a Deo Domino no1167 Post
.-

ginisTeresiaea Jesu, monialis ac Fundatricis novae Reformationis Ordinis Discalceatorum Beatae Mariae de Monte Carmelo, resolvimus, supposita pro-

cessuum
Virginis,
firmatis,
S. R.
S.

validitate et sauctitate vitae

ejusdem Beatae

stro per

intercessionem

illius Servce

Dei Teresiae de

E. V. placuerit) procedi possit, non solum ad beatificationem istius sanctoe Virginis, sed etiam ad
illius

jam per Sacram Rituum Congreg-ationem causam in eo statu reperiri ut juxta et Sacrorum Canonum dispositionem (si

Jesu,novae Reformationis Discalceatorum Carmelitarum Fundatricis, operata, et plura insignia, quae tam
in vita

solemnem canonizationem ct in numerum Sanctorum adscriptionem. Posteaquam de mandato

quam

inillius felicissimo obitu etpost

et

tem facta invenimus,

censuiraus, sicque a

morpro miraculis approbanda

retulimus
:

Sanctitati Vestrae

qua ex post facto cum in mandatis habuerimus quod etiam processus super ejusdem Ancillas Dei
virtutibus, sanctitate et miraculis compilatos

unacum Ulustrissimo ac ReverenCardinali Lancelotho, diligenter vidimus dissimo D. et examinavimus processus praedictos, et non solum illos juridice fabricatos et omnes testes legitime
Sanctitatis V. et

examinatos reperimus, verum etiam ex

illis

optime

vita,

examinaremus, in quorum implementum, domi in praesentia lllustrissimi Cardinalis Lancelothi semel

et

constare de virtutibus heroicis, excellentia fidei ac vitae sanctitate praedictae Beatae Teresiae declara-

diligentia

iterum congregati, serio et ea maturitate ac qua potuiraus, dictos processus tam re-

missoriales

quam

compulsoriales,

in

vim

praece-

dentium opportunarum litterarum a Sacra Rituum Congregatione, virtute Brevis Sanctitatis Vestrae, emanatarum, coram Salmantino et Abulensi episcopis respective, et

vimus ; sicque in primo voto superius relato persistendum censuimus. 1170 Quibus peractis, de ordine S. V. iterum in eadem Sacra Rituum Congregatione praedictis omnibus ab Illustrissimis et Reverendissimis DD. Cardinalibus praefectis revisis et approbatis, et S. V. per eosdem Relatione facta, placuit eidem S. V. per suas litteras in forma Brevis licentiam et facultatem concedere ut deinceps in futurum singulis aunis,

Reatit

jam
Tc-

ndtcripla
rcsia,

coram Illustrissimo Cardinali archiepiscopo Toletano et diversisjudicibus ab eo

delegatis,

formatosexaminavimus, illosque servatis servandis fabricatos esse in forma probauti judica-

vimus, et testes in illis contentos esse legitime examinatos, cum omnibus necessariis citationibus,

omnibus in die depositionis istius BeataeVirginis, in et ecclesiis praedicti Ordinis Discalceamonasteriis Officium et Missa de Beata Teresia prasdicta,
torum
de una Virgine, ab omnibus ejusdem et celeOrdinis religiosis utriusque sexus recitari nec non in monasterio et brari respective posset (in qua ecclesia oppidi Albas Salmantinae dicecesis

tamquam

juramentis aliisque de jure requisitis, et inter illos plures gravissimos virostam genere quam dignitate ac perspicua sanctitate invenimus, quorum etiam
dicta

ponderavimus.

corpus hujus Beataj Virginis integrum

et incorru-

ptum

DE
.
...

S.

TERESlA VIRGINE.
Octobris 1534, undique

376
et bonorifice a.servatur

ptum omnibu. . Beata ut supra ab tf iu.de eadem celeoran,

.lMih.Ks sfficularibus

coMr)^^ acer
ui
.

fama llhus

sanctitatis et

""nnj,,,,,. e ni(i.

^p" Ss m quoad omn.a suum

.

quarum Utteris continetur; u' atius in -P-dictis sort.ta pffectum fjnt cr,rtita enee

seu regulanbus

inomnibu.fereregni.et provmcns
i

lispositio

cum gaud.o ac mer diWU Catholica viget, maximo ""<< omnium fidelmm,> qum ei et universali ltetitia

miraculorumejusdem J^jUjJj* tam m diversis Hiomnipotenti Deo operatorum, po in quamplunmis alns D spaniarum partibus quam adeo oelebris regiombus, unnsuauas icipu ChristianaB reipublicae --~et div ulgar. ccep.t, u excre.cente

meritis

et intercessione

ab

^J*

QU

'^

^,,,
g

magi.que devotione et veneratione ale8 ma gi.

ommuw

^ Reliquiarum

et ,

am apud

ffravi*,.

iueuarrabilibu.demoustrafombu solemn.ssmu proces hymnisvidelicetet canticis,

usdem

tatiti*

lionibusaliisquetetitiffi.ignis.proutmfrasuoloco

Reverendissimi Prassules, patriarcha Ilispaniarum NunCajetanus, in regnis Camillus alios judices indignisexdecim tiue per se et per constitutos, ab eo delegatos, et
tate ecclesiastica
(in cujus dicecesi, nempe in eniscopus Salmantinus Virgmis inteAlbae, corpus istius B. monasterio reperiebatur colebaturque) g-rum et incorruptum perpetuam rei memoriam nec non ex officio, et ad Beat Virgisempiternam Dei gloriam et honorem primo loco processus formare ccepenis Teresiffi, Virginis sanctitate et miraculorint super ejusdem rum operatione. transmissis, ad instan1171 Quibus ad curiam Generalis praefati Ordinis Discealcato-

dicemus.
;u,,uSummi

***

regis 1171 C um vero pro parte Ordinis prsdicti lippi 111 et totius

Carmelo,p* Beat* Maria^de Monte

pro ist.us facta instantia S. V. canonizatione, placuit

**

p^ ^^ ^^^
a

p QtV,nHri Cathollc

Pbi-

lT

^"^*

solemni

eidem

nobis commit perTuam specialem commissionem causa ad ilhus in ista [ereet mandare quatenus ejue comp enecessarium pro integrali examen cmmi. latius in litten.

*^\J\

men^oprocederemus, ut
sionis continetur.

jJJ-J^

; appareat Quamvis ex supradicti,

tiam R. P.

fuisse per eamdem Saam resolutum ac firmatum e, et per nos cons a cram Kituum Congregationem, de jusolemnis eanouizatiom., etiam ad effectum ridicaprocessuumfabricationeetdelegiumotestium

rum

Carmelo, Beatae Mari de Monte Philippi II plicationem tam regis Catholici

et

ad sup-

quam E

Philippi

regis Catholici III et

ejus,

uxoris

plurimorum

Margarit reginai atque gravissimorum

examine, nec non de excellentia

istius virtutibus acvtosanetitate

fidei

et hero c

Beat*

Vrgm

>

multis ac rnagnis Teresia3,quin etiam de miraculis et inpostea ejusdem mentis in vita et in morte et quia de nihilominus, tercessione a Deo operatis; per tantummodo fuit Relatio completa prsdictis V. tunc nobis direS. nos, iuxta commissionem non vero circa valictam circa miracula tantum, et sanctitatem ditatem et legalitatem processuum iu similibus canonizationis vita3 istius H. Virginis.et Relatio extendi soleat, causis de Omnibus pnedictis iutegra Relatio concernens ideoadhuncfinem.ut fiat, et insimul cum istam canonizationis causam per nos f acta conEelatione praedicta miraculorum devenimus iungatur, ad illam sic extendendam processus et examen cujus occasione prsfatos sanctitatem vitae Beataj testium circa virtutes et multis novo et qua potuimus diligentia, Teresi de examinavimus; et habitiscongregationibus, iterum judicavimus, S. V. qua3 ex isto examine aduotanda
:

umversitatum, pra3sulum, procerum, ecclesiarum, Hispaniarum parreo-norum et civitatum illarum Beatae Virginis coram tium pro canonizatione istius Clemente Papa VIII instantium, felicis recordationis speciah Breve, Pontifex, per suum in forma

idem causam

istam

Illustrissimis

et Reverendissimis

DD

Congregatioms Cardinalibus Sacra3 Rituum latius in ipso Brevi, in prout prsefectis commisit cujus fol. 226 processu compulsoriali Abulensi, comSacra Congregatio per litteras vigore, eadem et SalAbulensi misit lleverendissimis Episcopis fama sanmantino respective, ut supra praemissa miraculis dihgenter in ctitatis, devotione populi ac prout factum fuit, genere formarent inquisitionem CongregaprocessusRomam ad eamdem Sacram et ordine S. V. mature tionem transmissi illisque de 1607, bome memodiscussis, sub die 16 Januarii
; : ; :

unammiter per Cardinali Pamphilio referente, Cardinales ejusdem Congreeosdem Illustrissimos

ria3

confccta ttiam
fuit it vinui,-

i, Rehiio,

referendaduximus. partibus con1172 Qu.e quidem Relatio duabus fabricaIu quarum prima de processuum Btabit. et tres articulos ti0Qe et testium examine agetur
;

gationis fuit resolutum et firmatum contenta talia esse ut au dictis inquisitionibus causa juste et ratioulteriora in ista canonizationis ut habetur in Brevi S.V.in nabiliter procedi posset ;

omnia

in prss-

Abulensi, fol.4 et praedicto processu compulsoriali

o.

primo enim de primis processibus Hispamaiuformativis a Beverendissimis Nuntio Salmantino respective factis, et de
continebit
:

in

rum

et

aliis

Episcopo apostosuper inquisitione generali auctoritate

secundo partibus fabricatis,erit agendum; in remissorialibus, super vero articulo de processibus speciali in partibus etiam auctoritate
lica in

inquisitione tertio denique apostolica compilatis, tractabitur; in

erit sermo. articulo de processibus compulsorialibus

presviw inte- &***' 1175 In quo etiam apparet, quod, Catholico Phi- rj*-i* riminstantiisS. V. a pradicto rege Hispaniarum regnis, nec lippo III et ab universis prsefatae Discalceatorum nonproparteReligiouis Cougregationi Rituum commisit S. V. eidem Sacrse causa procedeac injunxit quod ad ulteriora in ista eadem Sacra Congreretur. Et in vim istius Brevis

una gatio expedivit litteras remissoriales, eamdem formiter in curtia per rotulo articulorum

cum

sanSecunda autem pars continebit concernentia Virginis Teresi, illiusque mictitatem vitaBeat
ras virtutes, gratias et dona, quae,

SacramCongregationemadmissorum, et mterrogadatis super spetoriisper advocatum fiscalem fidei

ciali inquisitione
:

dum

in

humanis

ageret, ab omnipotenti
.

obtinere meruit. pro tertia parte venirent in ordiue

. .

Deo sua divina miseratione Miracula autem, quaedenique

cum

praemissis

connectenda, ne

iterum repetamus , ad late Sanexposita et firmata in prafata alia Relatione particulariter facta nos ctitati Vestr super illis
illa

remittentes, illam quoad

omnes suas

partes con-

Illasque de praedictis facienda. partibus judicibus respective in direxit tribus archiepinempe lllustrissimo Cardinali de Rojas, subdelegandi in quo^ scopo Toletano, cum facultate Beverendissiini judicessibi bene visum fuisset; et viet Salmantino, seu illorum Episcopis Abulensi trium dictorum cariis generalibus. Et a quolibet apostolijudicum, in vim proedictarum litterarum

firmamus.
Post felicem 1178 Prima pars. Articulus primus. Virginis Teresias sub 4 obitum in Domino Beataj

fabncati juridice, et servatis servandis, fuerunt

carum, processus remissoriales

proutexsequentibusapparebit. *

et

compulsonaies

1176

Articulus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

377
**

**" Z A
Toietanu.

archi
les
riis

1. ln 1176 Articulus secundus. ac Reverendissimo Cardinali de Rojas, Illustrissimo episcopoToletauo, pr*fatae littcr remissoria-

priniis

eidem

solitum, nihilominus dictus doctor Petrus de Mo- " lina tantum prosecutus fuit informationem ; pro ^ oppido vero Metines del Campo P. Balthasarem de

* T *-

cum

advocati

et mterrogatodicto rotulo articulorura et fiscalis fuerunt praesentataB per procu-

Leon,
oppidi.

priorem

conventus
sic

S.

Dominici

ejusdem

lldephonsi a Jesu Maria, ratorem legitimum R. P. P. Carmelitarum Discalceatorum. Generalis Ordinis acceptajurisdictioue apostolica Qui D. Cardinalis, commissa, cumtestes viverent examinaudi disibi

subdelegati judicesa dicto r " e C0B ^'dum Illustrissimo Cardinali Toletano, requisiti per legitimos procuratoresOrdinis Carmelitarum Discalcea-

1178 Qui omnes

torum,
erant

cum litteris
,

subdelegationis, quibus insertae

versis in locis,
s im

tam intra eamdem Toletanam

diujce-

litterae

extra illam, diversas persouas in dignitate testium in ecclesiastica constitutas pro examine subdeiegavit nempe Reverendissimum Epijudices de Ciapaprooppido Madriti et pro toto ar-

quam

gationis
ptavit,
ipsis

remissoriales Sacrae Rituum Congrequilibet ipsorum jurisdictionem acce-

notarium et nuntium deputavit, et ab jurameutum solitum de fideliter exercendo

et
citatis ad se subji-

scopum

recepit; locum, dies et horas pro testibus exami-

cbiepiscopatu Toletano. Deputavitque iu notarium principalem buj us causae Franciscum Ortiz dc Salcedo notarium apostolicum, et in nuntium cursorem

naudis designavit; et testibus

ciendum examini,

Joannem Scaron;

a quibus juramentum de fideliter exercendo recepit. Posteaque ob impedimenta ejusdem episcopi de Ciapa, loco illius idem D. Cardinalis subdelegavit doctorem Don Joannera de Almaraz,

a quolibet ipsorum juramento de veritate dicenda formiter recepto, processit ad dictorum testium examen, quemlibet illorum in primis juxta tenorem interrogatoriorum advocati juxta et illis satisfactis fiscalis interrogaudo tenorem articulorum rotuli illos examinando et
et
, ,
:

arcbidiacouum de Villaviciosa in ecclesia Ovetensi, cum facultate deputandi notarios et nuntios, etc, et

tandem tam per testem qui

per judicem
depositio
et

scribere sciebat,

quam

cum ordine expresso remittendi omnes processus a se fabricatos in quolibet loco praedictae dicecesisToad praefatum D. Episcopum de Ciapa et dig ctum Franciscum Ortiz de Salcedo notarium, Madriti commorantes et ab eodem D. Cardinali primo
letanae

fuit subscripta.

notarium, quaelibet dictorum testium Et omnibus teotibus in

j

unaquaque praedictarum civitatum et oppidorum sic examinatis, eorum descriptiones una cum actis
clausae et sigillatee in suis propriis originalibus

loco deputatos.
p tr
viroi

fuerunt transmissae ad eumdera episcopum de Ciapa et Franciscum Ortiz de Salcedo notarium, ad ef-

g<n-

1177
p Um

Per

veiaie depulaioi

^ e Ciapa et doctorem

quos duos judices, videlicet episcoJoaunem de Almaraz,

fectum coujungendi et in
proefatos processus, juxta
litteris

unum

compilandi omnes

respective fuerunt examinati

quamplures
Madriti
,

testes_in

ordinem praescriptum in subdelegationis praefatorum judicum di''

septem oppidis

nempe

Toleti,

Ocana,

rectis.

Yepes, Consuegra, Malagon, Daymiel. Caeterosque aliosjudices subdelegavit idem 111. D. Cardinalisde
Rojas,
ctis
:

cum eisdom

facultatibus et ordine supradi-

1179 Qui episcopus de Ciapa, transportatis ad eumdein et Franciscum Ortiz de Salcedo notarium ... ., praefatum omnibus supradictis processibus remisso.

R&mam

*""*" curaverat,

nempe

chidiaconum
D.

D. Gabrielem Suarez de Toledo, aret canonicum ecclesiae Toletanae, et

rialibus,

nuatis una

ab eisque receptis et adjunctis ac conticum illo ab ipso episcopo in oppido

Alvarum de Quiroga, canonicum etiam ejusdem ecclesiae, et quemlibet eorum iu solidum, pro examinandis testibus in oppido de Cuerva ejusdem
ToletanaB dioecesis, qui praefatus D. Alvarus de Qui-

Madriti fabricato, et iustante legitimo procuratore dictae Religionis, processit coram dicto Francisco
Ortiz notario ad
sic

roga hanc informationem fecit Reverendissimum P. F. Petrum de Villanova, priorem monasterii S. Hieronymi, pro oppido de Talavera Toletanae
;

dicecesis,
sis;

et

pro oppido de Arenas Abulen. dicece-

dictorum processuum in unum copulatorum transumptionem illorumque auscultationem, et collationem, quin etiam ad illorum clausuram et remissionem ad Sacram Rituum Congregatiouem, et ad hunc effectum ad nominationem fidelis delatoris, receptoque ab ipso juramento
solito;

et D.

Martinum Manso, archidiaconum de

;

prout

fideliter

transportatos

fuisse

ipse

n Balbao in ecclesia Calceatensi ac vicarium generalem ejusdem dicecesis, pro civitate Calceatensi et pro civitate Cassaraugustana D. Christophorum et Blancas, cantorem ecclesiae Caesaraugustanae pro civitate et episcopatu Tirasonen. D. Petrum de Gottor, cautorem et cauonicum ecclesiae Tirasonen. et vicarium generalem ejusdem episeopatus; et pro civitate Segovien. D. Ludovicum Cabeza de
;

eveutus

docuit.
:

Siquidem

cujus titulus est

processus praefatus, Remissoriales Toletani , sic

clausus acsigillatus, in urbemque transmissus, et

coram Sacra Rituum Congregatione praesentatus, de ejusdemque ordine apertus, a fideli et legitimo interprete, nernpe Joanne Hierouymo Ravasa, bene et fideliter de hispano in latinum sermonem translatus apparet. Ex quo autem processu sic interpretato copias authenticas per notarium hujus causae a nobis deputatum, videlicet Joaunem Baptistam

Villegas,

canonicum pcenitentiariura ecclesiaecathedralis ejusdem civitatis; et pro civitate Burgensi D. Garciam Portocarrero, vicarium generalem archiepiscopatus Burgensis
R.
S.

P.

et pro oppido Compluti Philippum de Tarsis, abbatem monasterii

; ;

Bernardi Ordinis Cisterciensis

et pro civitate et

episcopatu Conchensi D.
vitate

Fernandum

de Granada et
ci-

Venegas, cantorem ecclesiae Conchensis; et pro

Vallisoleti D.

Franciscum Sobrino, canonicathedralis Vallisole-

Martelum, unum ex Sacrae Rotae notariis, pro maquarum una jori commoditate transumi fecimus cuilibet nostrum fuit tradita, quatuor continens partes seu volumina, uempe primam, secundam, tertiam et quartam partem processus remissorialis Toletani. Omnes vero quatuor prsedictaB partes 1985 foliis complectuntur. Quae praenotanda judi;

cum magistralem
Trejo,

ecclesiae

tanae; item pro civitate Malacitana D.

Didacum de

cavimus pro clariori intelligentia eorum quae circa processum istum, partes et folia ejus passim in
prajsenti Relatione repetita invenientur. 1180 11. Prsedictae litterae remissoriales

archidiacouum iu ecclesia Malacitana; et pro civitate Granatensi doctorem MontoyaetD. Petrum de Moliua, canonicos Granatenses, et quemlibet illorum insolidum; etquamvis ambo in&iinul jurisdictionem acceptaverint, ac deputaverint nota-

SacraB aiirrosviro

Congregationis directas Revereudissimis Episcopis ^"sVJZSalmantino et Abulensi respective illorumque vi- ,.,, et fuerunt per AbuUmii, cariis, cum clausula et cuilibet
,

num

et

cursorem, et ab eisreceperint jurameutura

Discalcealegitimos procuratores dictaa Religionis

torum

378
rit it.
IIOTS.

DE
prsedictis episcopis,

S.

TERESIA VIRGINE.
dice-

torum

unicuique in sua
insimul
:

cesi residenti, praesentatae,

cum

rotulo et

et cursorem, et horae pro exercendo, designatique fuerunt dies iujuncto adimplendo. Et Reverendismunere ipsis

rium

et acceptata per interrogatoriis advocati fiscalis deputavit notaipsos jurisdictione, unusquisque juramento de fidehter praestito

Beatrice de conjugibus; et Ahumada, pieque a parentibus juxta ritum S. R. E. baptizata, setate facile conjeita ut ex ipsa puerili educata
tibus,

Alphonso de Cepeda

et

Domna

Christianis et legitimis

ctari

potuerit qualis esset sanctitas futura istius

circiter

Beat Virginis. Cum enim

septimum annum

civitate Salsimus Episcopus Salmantinus, tam in ejusdem dicecesis, manticje quam in oppido Albae commissionem sibi quo setranstulit per se ipsum, vero executioni mandavit. Episcopus directam commissionem ad AbuleDsis impeditus illam suam episcopatus remisit vicarium geoeralem ejusdem examinavit. Et uterque episcopus qui etiam testes

maturitate ccepit aeternam ageret, incredibili mentis mirari ; adeo ut gloriam et pcenam meditari ac In seternum, in haec verba repeteret
ssepius

33ternum, in aeternum.

Quo

Dei sensu invale-

scente,

non solum
est)

orationi et solitudinis

amori

fuit

omnino rarum et intenta, sed (quod inaetate tenella

mirabile

cum

historias

Martyrum

legeret, in

in executione dictarum

litterarum servavit
et

eum-

dem ordinem expressum

servatum

in

examine

ab Illustnstestium coramjudicibussubdelegatis Toletano, prout dictum est supra $ simo Cardinali

cum Martyrii desiderium ejus fratre germano, a paternis Roderico puero, aedibus et de civitate egressa, Africam (confer num. 66 hujus Commentarii) , ut a Saracenis pro
ita exarsit, ut

ex pacto

Christo jugularetur,

petitura,
iter

proxime prsecedenti, et dendo dictos processus,

in

collationando et clauillos tra-

proximura alacriter

inchoavit.

per pontem urbi Quod prosequi

et delatori fideli

ipso dendo, et etiam in recipiendo ab prout fideliter transportando de illos ad urbem praefatorum proftlit. Constat etiam de adimpletum
;

juramentum

statim prohibita a patruo quodam suo fortasse obvio, domum mcestissima rediit. Caeterum redire coacta, quod Martyrii successu obtinere non potuit, multis piis actionibus piisque lacrymis et eleemosynis,

praecessuum coram Sacra Rituum Congregatione B sentatione, nec non de eorum apertione etper legilinguam interpretes de hispana in latinam

quas in suo statu et eetate tenera elargiri

al

poterat, supplere curavit.

1183

Cum

vero

annum duodecimum

impleret,
est

v*

ora(,m

timos

translatione.

Qui

autem

processus

remissorialis

priSalmantinus inscriptus duas continet partes, remissorialis Abuet secundam ; ille vero

mam

lensis unico

volumine complectitur. Quorum copiae

nobis

matre orbata, Filii Beatissimam Virginem et Matrem quod illi loco matris esse dignaretur; Dei, quod feliciter obtinuisse creditur. Hoc ipso tempore orationis primitias delibare ccepit, cujus futura erat insignis magistra. Hac ipsa puerili aetate, cum vi-

humiliter et enixe

deprecata unigeniti

lum denique
Iribui

compul-

torialibui.

fuerunt traditae, prout Toletanis. dictum estde processibus remissorialibus alii processus com1181 Articulus tertius. Tres etiam fapulsoriales auctoritate apostolica fuerunt Primus Toleti, per Illustrissimum in partibus.
etiam
authenticae
bricati

disset in tabula

rogantem
Christo

pictam Samaritanam sic Christum Domine, da mihi hancaquam , illius

aquae coelestis desiderio flagravit,

eamque

saepe a

Cardinalem de Rojas judicesque ab ipso subdelegatosjsecundusvero Salmanticae, per Reverendissimum Episcopum illius dioecesis tertius vero ecclesiae PraeAbulae, per Heverendissimum illius et omnes visi ejus vicarium generalem sulem et juridice nobis fuerunt suflicienter compulsati ac habuerunt jurisfabricati. Judices enim praedicti
;
:

Domino

efflagitavit,

et,

ut ab eflfectibus

apparet,

copiose obtinuit. De quibus omnibus ut praesertim supra deponunt quam plures testes et fol. 96 ; et undecimus, fol. 120 sextus testis,
:
;

quadragesimus

tertius,
:

Ridictionem sibi concessam per litteras Sacrae vigore Brevis S. "V., cum tuum Congregationis, Toleti facultate expressa Illustrissimo Cardinali

nonus, fol. 332 Abulensi super dragesimus septimus in remissoriali Salmantino,

fol.

225 ; et quadragesimus omnes in processu remissoriali articulis 2 et 3 ; et testis quafol.

625

concessa subdelegandi quos sibi placuisset ad hunc effectum,- prout fecit. Quin et vicario generali Abulensi litterae
:

tedevo^mo, actibus et exercitiis piis Beatae dignoscitur DoTeresiae in sua puerili tate, facile

1184.

Ex quibus

commissionis insimul
directae.

cum

episcopo et
jurisdi-

minum nostrum Jesum Christum Ancillam suam, quam ad sublimemsanctitatis gradum promovere
F decreverat, in pueritia ipsa praevenisse ut ex his sauctiquae meditabatur et agebat tenera, futurae
;

eorum

cuilibet fuerunt

Unde de

ctione dictorum

judicum non potestdubitari. Qui postquam per procuratorem legitimum Religionis Discalceatorum Carmelitarum fuerunt cum praedictis litteris requisiti, jurisdictionem acceperunt; notarios et cursores deputarunt, ab ipsisque juramentum de fideliter exerceudo receperunt locum,
;

tatis excellentia praesagiri valeret.

Quod

familiare

quos ad eximiam est divinae Sapientiae, provehere statuit, ab ineunte tetate sanctitatem ab peculiari gra.tia praeveniat, et futuram pietatem solum rn ipsa inchoatione praemonstret. Quod non
ut eos
S.

dies et horas designarunt pro actibus faciendis et

testibus examinandis.
privatae,

Archivistae et aliae personae

penes quos scripturae compulsaudae reperiebiintur, citati, praedictas scripturas penes se

existentes exhibuerunt
:

Joannis Baptistae recessu in eremum, S. Alberti quoque in monasterium Drepanense, sed in aliorum primaeva aetate perspicitur. Unde etiam Sanctorum
posset apte in illa aetate Beatae Teresiae considerata, Agnete canit de Sancta Virgine

et illarum

et

archivorum

de

illa

dici
:

quod

facta per testes legitime examinatos recognitione, praedictas scripturas compulsari judices decreve-

runt; et compulsatas auscultari, sigillari, claudi et tradi uuntio fideli cum solito juramento, ad effe-

sed lnfantia computabatur in annis ; Ecclesia // erat senectus mentis immensa (in ejus OfliciO ad diem xxi Januarii, Noct. i, resp. i).

1185

Cum autem vigesimum annum

Et

his

piis

Deoqy*

deinie

in reiioxoto luMI,

ctum transmissionis illarum ad urbem prout cum efifectu adimpletum reperitur. Et constat similiter
:

saeexercitiis tradita attingeret, et spiritus sitim in

aggredi culo explere non posset, monasticam vitam

constituit.

circa illos praedictos processus compulsoriales ea-

cum ob intensum amorem quo eam

dem
Teresia, a lentrit uiinu
pietuli

observata esse in curia ac in aliis processibus remissorialibus; prout dictum estsupra, art. 2.

pater suus prosequebatur, diffideret ab ipso license tiam obtinere posse, decrevit etiam iuscio patre
conferre ineadem civitate ad monasterium moniade lium IncarnationisOrdinis Mitigati Beatae Mariae

1182 Secunda pars. Articulus primus. Nata fuit Beata Virgo Teresia in Hispania, iu civitate Abulae, anno Domini 1515, Martii 28, ex nobilibus paren-

Monte Carmelo: prout fecit, ibique habitum ejusdem

Religionis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBBIS.

Religionisinduit;etmaximacum laude observanexpletum, solemnem et pietatis, post annum
tioe

379
Pl>
\*

1189 Articulus secundus. 1. Sex argumentis thema istius secundi articuli probari demonstra-

U. HOT*. E fiuljhra
ct

professionem emisit. Et indies exercens se in virtuillis profecit. Gravissimis tibus omnibus, mirifice in namque vexata morbis per aliquotannos, inpatientiaincredibililaudabiliterseexercuit.

bimus, quae dumtaxat proponemus, vitandaj prolixitatis gratia.

fopuli voce

fama,

D
dicitur:

Primum argumentum. Recte

Etcum

inter

aunos molestissimam spiritus alia ariditatem invicte pertulisset, quadam die coram vulnerati Christi imagine prostrata, tam fideliter oravit ut ex eo tempore miram in se ipsa mutatioper decem
et octe

n puli, vox Dei quod praesertim voce populi Christiani Sanctos venerantis, qui nullo humano affectu vel cupiditate boni alicujus tempo-

Voxpoverum est in

nem

et

tioni et altissiniae

robur cceperit experiri ita ut postea, oracontemplationi dedita, revelatio;

sed solo pietatis et divini honoris desiderio , ductus, sanctitatem perseveranter acclamat. Constat autem Beatam Teresiam in universa Ecclesia, ab Europa usque ad Orientales et Occidentales Indos,

ralis

nibus et visionibus divinis familiarique Dei conversatione illustrata, felicissimos progressus in virtute
fecerit.

jam pridem,

et in vita et post

mortem, ut Sanctarn

communi

Cum autem
esset,

ipsa dubitaret de suo spiritu,

qualisnam

illum humiliter

cum

multis viris
;

communicavit quorum accuratissimo examiui, ne deciperetur, se subjecit a quibus omnibus spiritus quo ducebaturfuit
pietate ac doctrina clarissimis
:

acclamatione celebrari ut probant centum et septuaginta testes examinati super art. 115 et 116 rotuli inter quos viri gravissimi, unus videlicet patriarcha, alius archiepiscopus, quinque vero episcopi, et alii in diguitate ec:

et perseveranti

clesiastica constituti.

pr*ierfim
vtro in reilau'

randa priviigenia

unanimiter approbatus. 1186 Cum ergo Beata Teresia divino lumine ac robore in spiritualibus exercitiis aucta mirifice fuisacceptior

Curmeli set, et

rtgulu,

cuperet austeriorem vitoe modum, ut Deo fierit, coepit de primitiva Carmelitarum

regula cogitare. Quod ita Christo Domino fuit acceptum, ut die quadam postsumptionem Sanctis-

1190 Ex quibus primus testis Reverendissimus quam tetics tceptiEpiscopus Segoviensis, D. Petrus de Castro, confesmajoret sarius istius Virginis, super eodem articulo 116 in OM aiterunt: processu remissoriali Toletano, fol. 807, dicit quod E fuit habita pro Sancta, non quomodocumque, sed in gradu multum sublimi et superiore, nedum inter

sim*
serio

EucharistiaB ei prseceperit ut operi cogitato

:

incumberet quod ipsa constanter executioni mandavit; et imprimis in eadem AbulaB civitate monasterium monialium Discalceatarum titulo Sancti Josephi erexit, non obstante turbulentissima commotione, eadem de causa in illa urbe (Deo permit-

gentem gravem, sed etiam popularem et isto nomine Sancta ab omuibus fuit vocata. Et Reverendissimus Episcopus Abulem. D. Laurentius de
:

Otaduy, sexagesimus quintus

Abulensi,
fol.

testis in remissoriali

534, super art. 116 ait

quod habet

et

tenet dictam S.

Matrem pro

Sancta,

valde eximia et extraordinaria, et

majorem operis perfectionem) excitata. In quo quidem monasterio eadem Beata Teresia cum aliquot virginibus praedictam regulam primitivam
tente ad

multis annis petit intercessionem

cum sanctitate tamquam a tali a ad Deum Domi-

num

lencissimus dux de
stabilis Castellae,

nostrum quotidie. Item inter proceres excelLerma et excellentissimus comeet excellentissimi

professa fuit; regulaeque ipsi, ad perfectiorem ejus

dux
,

et ducissa

observantiam, auctoritate apostolica, et in vim

litte-

Albae,

dux

et ducissa del

Infantado

comites de
et alii

rarum

felicis recordationis Pii

IV datarum decima

Lemos, de Luua, de Salinas, de Penaranda,

consiliarii,

tgregie

famu-

lando,

septima Julii 1562 [lege 1565), statuta alia ccelesti prudentia et pietate plena adjunxit. 1187 Excitato autem ab omuipotente Deo in Beata ista Virgine quodam summo desiderio circa propagationem hujus Reformationis, illamque summis precibus ipsa a Deo postulante, post quinquennium ab erectione praedicti primi monasterii venit Abulam R. P. F. Baptista Rubeus de Ravenna, Carmelitarum Ordiuis Generalis, qui Beatee Teresiae

equites et nobiles, regiique consilii praesidentes et

et alii quamplurimi qui eam ubique terrarum Christianas reipublicae cum generali veneratione et acclamatione Sanctam vocant, et vocari
:

ab omnibus affirmant in quod illius carnem, vestes,

suis

depositionibus; et

litteras

ab ea scriptas,
teti-

aliaque similia quaa istam Virginem Sanctam

gerunt, pro Reliquiis Sanctae venerantes et in magna aestimatione conservantes, universaliterillius intercessionibus apud Deum se ipsos commendant. Ex F hac igitur universali ac perseveranti acclamatione populi Christiani, credendum esse videtur hanc esse vocem Dei qua Beatae Teresiae sanctitatem probat. 2 Ex 1191 Secundum argumentum desumitur ex tot
,

amplissimam facultatem ad nova monasteria tam monialiumquam Fratrum Discalceatorum erigenda

concessit. Cujus vigore ex tuuc

Hispaniam pene totam Teresia Virgo virili animo peragravit, et septemdecim mouasteria monialium erexit ac gubernavit Fratrum vero quindecim fundata reliquit, ac
:

tetlimo-

mira prudeutia
totius

direxit.

Meritoque eam tam Fratres

gravissimis vitae et doctrinae integritate clarissimis viris, qui Beatae Teresiae sanctitatem ipsiusque spi-

niii S. Prtri

de Alcantara,

quammonialesFundatricem
Beatae Mariae de

et spiritualem Matrem hujus novae Reformationis Discalceatorum

Monte Carmelo appellant,

et tan-

quam talem
"(iiumniam
P""ufniiie

venerantur.

ritum explorarunt. Constat enim quod inter alios fuerunt triginta octo, a quibus fere omnibus, post factam cum eis Confessionem, diversis in locis et temporibus , spiritus Beatae Teresiae divinus fuit
judicatus.

"'nctitatem

fobatur

1188 Quanta vero incommoda passa fuerit, quantosque labores et contradictiones iu istis itineribus pro fundandis monasteriis sustulerit, quot mirabilia,

Nam cum

Dei favores et beneficia in ea

multiplicarentur, et Serva Dei magis formidaret

Deo favente,

praestiterit, late

describitur per gra-

humiliter praedictos ne a daemone deciperetur viros, qui in Hispania doctrina et sanctitate flo,

vissimos viros,

"Virginis accurate

qui historiam vitae hujus Sanctae scripserunt. Quae omnia etsi

rebant, consuluit. Inter quos, brevitatis causa, tantum aliquos annumerabimus. Et in primis R. P. F.

grandia

et mirabilia,

maxime

in

una Virgine pau,

Petrum de Alcantara Ordiuis

S.

Francisci

qui

pere et maximis morbis gravata, ita ut quotmonasteria fundavit , tot miracula patrasse videatur

sanctitate vitab, austeritateque incredibili et ora-

nihilominus majora sunt quas in excellentissima) planeque divinae sapientiae ac heroicarum illius virtutum actionibus divinisque donis eminent quae consulto hic omittuntur, cum de illis sigillatim in
:

tione sublimi nostra aetate in Hispania floruit, sicque Fratrum Minorum reformationem labore et industria sua mirifice promovit. Qui eo usque Beatam Virginem Teresiam coluit, ut duo multum mirabilia de illa dicere soleret unum nempe, Te:

discursu istius Belationis

sit

agendum.

resiae

auimum

procul dubio esse

unum

ex his qui
in

,,

DE
380

S.

TERESIA VIRGINE.
sum confessarium
electus:

qui etiam per annos

1)

Pl*

u.

**

S^Sru^o
0^0

sanotitate splennn terrarum orbe eximia escepUs notatu di.nius, quod,

rab"
S. Francifri

nHTeresiai

ceefideiassertionibus.nilnl Cujus spiritus esset divinus.

sibicertmsquam quidem
ponderetus a
,

Beat* Teresi audivit; cujus multos Confessiones tam in sua depositione sub juraspiritu explorato,

mento

endi

modus merito

fuit
;

Yepes , ep.scopo Tira.oneus a R. F. D. Didaco de libri Ribera Societat.s Jesu, in et a K P Francisco Teresi* ed.t.s. de vita et virtutibns Beatas
Borgi*, Ven. /oannli d

referent.bus avissimis historicis illum

^de**

de vita et m,ejusque spintum diviillam raculis Beatae Teresiae, pie et fideliter laudavit num non minus docte quam Beat Teresi* fcitut sanctitas etanprobavit. Cum saDientiBsimis et aliisque pluribus a supradictis valde laudata et approoravLsimis viris explorata, videtur firmandum hujusmodi batafuerit, necesse et solidam. sauctitatera fuisse veram argumentum aeprehenditur ex eo 1195 Tertium Ecclesim universalis Patres quod divina providentia Apostolos, eximia sanctitate et Magistros, hoc est Thomam mEpist. adeo provexit, ut juxta Sanctum
facta

quam

in libro praedicto

****.

***

ad Eph

c. 1, lectio. 3,
;

temerarium

sit

Sanctosalios

Apostolis ffiquare

ita,

proportione servata, mona-

spintuum, doctrta* grav.tate ancTi ate, discretione d.v.mn epistola quadam emdition.s celeb em qui probat quam refert Teresi* ntena spiritum Beatae
;

Eatus
B
Banflftfj Wedi/i*,

Reverendissimus Episcopus repetit, nempe - N.h.l ubi crebro vcrba hujusmodi verba a Deo inspirata m.ln non tutum invenio
: :

W
:

sive Fundatores ra.igni sticorum Ordinum Patres quae filiorum ipsorum per-

vitffisanctitateexornat,

fectionem excedat.

Quod multis exemphs

puta

SS
nici

Augustini, Bernardi, DomiBasilii, Benedicti, Alberti et aliorum mouasticae diFrancisci,

sciplinae Institutorum vel

Reformatorum, notatur. debent qui ad alios perficiendos Sic quippe perfici Beata Teresia a DeoDomino E electi sunt. Cum ergo istam ad perfeelecta fuerit ut Religionem nostro
ctionemvitselaudatissimamreformaret,ejusderaque Discalceatorum Religionis novam Reformationem, in qua multi utnusque introduceret,

Domiuicum Banez Ordmis ob scripta catorum, apud omnesnotissimum

1193 P

videntur",ethujusmodial.a._

Prsedi-

F.

grav.s-

catbedra, primaris theolog. sima, Salmauticensis Teres.am qni Beatam Virginem prslectorem .ps.usque sp.ntum confessarius fuerat,
:

uuncupatam,
(ut

claruerunt et clarescunt sexus spectata^ sanctitatis inter ahos quam est notum, et probant omnibus

fcujus quatuor accuratiss.me anuos circiter viginti funere fecit nt, cum in ejus exploraverat) tanti al.a populum haberet, palam inter concionem ad

Calagurntanus plurimosprimus testisepiscopus

dixerit se

esistimare

Beatam Virginem Teres.am

et trigesimus sexremissoriali Toletano, fol. 611, Burgensis, fol. 1056), ad tus testis archiepiscopus pertinuisse dicendivinam profecto providentiam

sequalem esse, BeateCatharinaeSenensi sanctitate suorum librorum doCatharinas vero ipsi divina ut probat vigesimus secundus ~- r . Ciriua auicwic". ctrina antecellere _. :i; Cnlmonfinn fol. remissonah Salmantino, tnl.
; ,
,

dum

videtur, ut Yirginem perfectorum filiorum excellentia insigniret qua Parens et Magistra esse valeret

Teresiam

tali sanctitatis

digna

testis

superart. 74 in

1196

Quartum argumentum
plane

Reverendissimus Episco345 et affirmat praefatus 2prologi qua pus Tirasonensis in sua historia, major ab homine gravissimo quidem laude vix ulla de Medina P. M. F. Bartholomanim
proferri potuit.

libris spiritualibus et

elicitur ex quatuor divinis, quorum aliquos

k
tn

E liWl

'

confessariorum suorum

ejusdem primariae theologus item academiae celeberrimum doctissimum commenpraelectorem et S. Thomai

,

Ordinis

Praedicatorum

Salmanticensis

tatorem
stratis,

cognito spiritu diligentissimeque ejusque scriptis perluexplorato Beataj Teresiae audita, et ab eaque Confessione generali
:

qui

partijussu, aliquos etiam Teresia conscnptos Beata culari Christirevelatione, habentur. Primus scihcet reliquit, qui P ra3 manibus suo confessano 1 * de Vita ejusdem Beatae, qui S. Dominici directus cia3 de Toledo Ordinis aetate usque aa ineunte sua nihil est aliud quam ab quidam primi raonasterii institutionem Abulensis patiebadivinis quas F vitae discursus, affectionibus inscrib.Secundus Iter perfectionis

w\

tur, refertus.

ipsius evasit, miratus est et acerrimus defensor experimento convictus, nullam dicereque solebat, parem vitas omnino aliam in orbe terrarum Teresiae trigesimus sextus ut probant reperiri

tur;

sanctitate
testis

226, super art. 17 in remissoriali Abulensi, fol. ubi Episcopus Tirasonensis et Beverendissimus
,

Tertius vulgo inBanez,suo confessario, scripsit. quem sive Mansiones,; scriptus Castellura interius sui confes san ex raandato doctoris Velasquez denique archiepi*cop episcopi postea Oxomensis et
,

quem

pra^cipiente

praefato P. F.

Domin

o
.

supra.
Ribtr*
tl

Yepeiii;

Iranci1194 Patrem supradictum doctorem doctissimum scum Ribera e Societate Jesu, virum
et

Compostellani , Toleti incepit et Fundatioij bus Quartus de suorura raonasteriorura Ilieronymi BjP rW " quera jussu sui confessarii P. c Quibus perlec tis Societate Jesu composuit.
rissimi

Abute

Ag

insignem

interpretes inter Sacrae ScriptureB uostra aetate qui (utipsein suadepositione affirmat),
:

spiritus Beatse facto prius diligentissimo examine et post ejus felicissimum Teresiae, dum viveret, obitumaccuratissimaadhibita diligentia, ejus vitam
in heroicis virtutibus refertam contexuit ac

lucem

edidit;

in

qua

illius

spiritum plane divinum et

summis laudibus extollit et efficacissimis argumen(inter alios amplistis demonstrat. Nec omittendus Tesimos antistites, qui, facto periculo, Beatam
spiritum resiam summopere laudarunt ejusque praedictus R. F. D. Didacus de Yepes, approbarunt) doctrina episcopus Tirasonensis, vir pietate atque
illustris,

sapientiam obstupescunt, ut sionum explanationem adeo dc my rum geuussapientiaeeis videatur, quod & tradideiui sparsim theologia Patresobscure ac perspicue h Virgine aliqua in methodura tam meritoque illani q coucinne fuisse redactum Ecclesiae a veo spiritualis doctrin Magistram praedicant, convicti scilicetexpenentiaai
;

Beata3 Tere oranium Ordinum theologi mysticarum p. admirantur, et facilem

tam

lucis

ac pro

tali

a Philippo II rege Catholico in

testes buw riunt: ut probant octuaginta quirique gravissimi et ao articulis 54 et 56, omnes fere doctrinam simi viri qui testantur communiter i nec mmus m rum librorum non esse hominis,
;

etpiorum affectuum quosexillms

llDris

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

litterarum ignarffi, sed Dei,et ut aliqui subduut, et a Spiritu Sanoto pon acquisitam, sed infusam
ris

381
cir-

accepta sanctitatem efficaciter non probent, ex

11. ftOlJ.

fuisse et esse, mijictatam, inaximaeque utilitatis effectus ex eorum lectione in Ecclesia Dei rosque

cumstantiis taraen persouae subsecutis talem sanctitatispersuasionem generant,

ut nullus mentis compos ac pius aliud

et fructibus pietatis

quam

excelcre-

consecutos et indiea consequi. causa, suffi1197 Inter quos testes, brevitatis #m im<H " praesules tres supra nominati gravissimi ciant Reverendissimi Episcopi Tirasonensis, Cala:

lentem sauctitatis gradum de Beata Teresia

dere posse videatur.

nempe

praedictis gurritanus et Segoviensis.super articulis Et quodipsa BeataTeresia sua propria deponentes.

manu,

et

non aliena industria seu alicujus

alteriu.s

LXI.

De

sanctitate vitae B.

Te-

humano
fol.

studio, istos libros scripserit, probanttestis quadragesimus nonus in remissoriali Abulensi,

354 et quadragesimus septimus fol. 629 a tergo, et parte remissorialis Salmantini,
in
fol. 1689, addens librum de Mansionibus, quod, quando scribebat

resiiB in specie.

De virtutibusejus

secunda

theologalibus.

septimus testis in 4 p. Toleti,

vidit illiua

Sanetiuuad 611 Oanctitasdupliciter sumi potest, Primo (teste canowza'wj *"*' ^v .-. r%\

vultum cum quadam luce valde

horae.

elara, et

OD.Thom.2
;

2,

quast. 81, art.

se

8)

sanctitasest

nm

reqwti

radii deaurati, quod ex eo exibant splendores, uti

per

quam mens hominis

ipsam

et suos actus

perspatium unius

Et vigesimus primus

te-

applicat

dicit quod scribebat cum magna stis in eadem 4 p. et quod quadara sistendo in aliquo velocitate, non
;

Deo nec tantum refert in Deum debitum famulatum in specialiter pertinentibus ad cultum
divinum, sacrificia et oblationes, prout religio, sed etiam aliarum virtutum opera. Secundo sumitur sanctitas nou ita stricte pro speole una dumtaxnt,
qualis estreligio, sed pro excellenti gradu gratiae

vultu inflammatissimo vice vidit illam scribere cum formosissimo. Sunt etalii plures testes, addentes et

J l
.

librorum in magna aliqui scripta originalia liorum veneratione fuisse etesseapud rea3stimatione ac
del Escurial, g-iam bibliothecam Sancti Laurentii
ibique
et

gratum

facieiitis,

virtutum

et

donorum

Spiritufl

Philippum

II,

regem Catholicum, devotione

Sancti. Quffiomnia ad hominem justiticandum, ac proinde ad eumdem sanctificandum, requiruntur,

pietateerga istam Beatam Virginem ductum, et originalibus quibusdam S.Auillos libros, una cum repositos, tauquam Sanctorum Reliquias gustini
fidelibus iu veneratione esse.

Constat etiam

et est

juxta Concilia et theologorum sententiam. Et perspici potestex Concilio Tridentino, sess. 6, cap. 7 ubijustificatio appellatur sanctificatio etrenovatio interioris hominis per voluntariam susceptionem
;

fidelium utilitain qua a Beata Teresia fuetem ex lingua hispana, fuisse, runt conscripti diversis idiomatibus versos
valde

notum

illos

ad

communem

gratiffietdonorum. Quae sanctificatio et justitiaaugetur, cum augentur fides, spes et charitas cseterffi-

que virtutes. Ad tradita in eodem Concilio, dicta

sessione 6, can. xi, ubi de gratiaetcharitatetitmentio,

videlicetlatino,italico, gallico, germanico.flandrico

et

polono.

Cum

igitur Deus raisericors Beatam Te-

resiam Ecclesiae illuminandae et pietate augendffi destinaverit, omnino sentiendum videtur Deum

quarum iucrementumpetit SanctaEcclesia.cum et chariorat dicens: Da nobis, Domine, fidei, spei augmentum. Et S. Thom. 1. 2 et 2. 2, tatis
/

ipsum, qua
corasse.
5

solet sui

communicatione,

et illam prius

excellenter illuminasse et sanctitate insigni condeExmuiuu

1198

Quintum argumentura

conficitur ex multis

magnisque miraculis intercessione istius Beatse "Virginis a Deo operatis. Quorum aliqua Sanctitati Vestrae in Relatione miraculorum firmata et approbata proposuimus. Et
gilla, et licet illa

et virpluribus in locis, accurate disserit de gratia justificatur, tutibus ac donis, quae homini, dum ad infunduntur, et, succedentibus meritis, usque augentur. Et quamvis quiperfectam sanctitatem justus totam illam gratiae, virtutum et dono-

libet

rum connexionem a Deo recipiat, non tamen quigradum quem ad libet justus ad eum pertingit
canonizationem Ecclesia requirit, sed qui multis exer- p progressibus excellenterheroicarum virtutum effectum virtutes citio justus evasit. Itaque ad hunc canonizandis requiruntur ; ut probatur
heroicae. in

cum miracula nonnumquam Deus

sint Dei si-

(malis utens

bene) per peccatores operetur, numquam tamen ad confirmationem alicujus peccati vel erroris a

Deo operantur. munditia et sapientia) peccato vel errori imprimi

nequit.

Sigillum enim Dei

2. 2, quaest.

(qui est ipsa

Bonaventurae, in Relatione canonizationis Sanoti Joannem Franciscum de Pavinis Kotae auditorem per
iacta, et

Unde

D. Tho.

178, art. 2, docet

habetur inter Opuscula Sancti Bonaventuleiugditafat

Teresia.

demonstrationem sanctitatis alicujus, quem Deus hominibus vultproponere in exemplura virtutis, non posse efilci nisi a
miracula
quffi

fiunt ad

raeinprincipio. Beatae 1201 His itaque suppositis, virtutes

resiae

Sanctis.
cula, in
ctitatis

Cum

igitur Deus tot et tam illustria mirademonstrationem sive attestatiouem san-

Beatse Virginis Teresiae ancillae suae, illius meritis et intercessione operatus fuerit, absque ulla hffisitatione aflirmandum videtur ejus sanctitatera

adeo creverunt ut dictum heroicum merito ceuseri attigisse judicaverimus, et quod genere virtutum quas D. Thom. 1. debeant exillo virtutes purgati animi ap2 quffist. 61, art. 5, Quaedam vero sunt virtutes his verbis
pellat,

,/
:

gradum

<>*

Ex yaHU
iatii.

9'"u

multis Dei sigillis obsignatam et probatam fuisse. 1199 Sextum argumentum adstruitur ex pluribus donis et gratiis gratis datis, huic Beatae Virgini a

jamassequentium divinam similitudinem, quffi ita scilicet vocantur virtutes jam purgati animi
:

quod prudeutia
rantia

sola

diviua intueatur, tempenesciat, fortitudo

terrenas

cupiditates

ex dono prophetiae et gratia discretionis spirituum, ex divinis revelationibus ac visionibus, et ex raptibus frequentibus aliisque hujusraodi, quffi probantur per plurimos

Deo

collatis

scilicet

passiones ignoret, justitia

petuo fcedere societur,

cum divina mente peream scilicet imitaudo.

esse

Quas quidem

virtutes

dicimus

Beatorum
<>

testes doctissimos et gravissimos.

Quorum

aliqui

fuerunt confessarii Beatae Teresiffi,in infra (suis propriislocis), cum de his donis et gratiis iu specie agetur, referentur.Quffiquidem dona, licetseorsum

aliquorum in hac vita perfectissiraorum. vel vero virtutum excelHffic S. Thora. In istarum narratione servabimus vitffi Beat Teresiffi
lentis

ordinem
Et

in principio

istius

Relationis descnptum.
nativitate

cum jam

necnon de de virtutibus iu genere,

55

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

Trt S

TERESIA VIRGINE.
dit maffis in

382

me
.

fides

Tk A

nativitate

duobus sua tenera *tate, te sibusque ta v.rt egerimus, art.culiscomp diose prscedent.bus P ,st us B -rtutibus e, d n U nc de ut bus .nc.p.endo a tr> erit sermo, fide etP g.alibus.fide.speetchsr.tate
.

.*

diniUfutunBsanctitatis, progres-

credc
est

Heroic* fidei r/ui imi""

iunf

18M Artieulu. F.des est Hebra-os cap. 11

rum rerum, argumentum Dicitur vero

',

^
er

^
^
.

.^J^

ia sp erauda-

quod inter tuoe omnipotenti* et miseridefui in cognitione Domine, me adjuvet in quo non cordia3. Hoc, loquitur Habeo in alio loco sic Deccavi n Et dffimon non decipiet (nec Deus O ro certo quod permittet) illam animam qu de
:

omnes meas miserias nunquam

^ ^.^ ^
t quid

fortificatur,

et firmius

m irandum,

dum

^^" "
al
")

rentiunl

quidquam

tale

qu

^r Uud
cm

inducitur

intelleetu. ad

iuh^reudum
,,sest

.^
q

utdocet

S.Thom.
fides

2.

2.

'

11.

..1 ... virtus intel.ect, rrt h intellectu. adl dubitatione

St

r e fi o Ifirmiteretabsque

ctofidem
. QiitB

confidit et est fortiter e in nihilo prp ipse cognoscit quod et qu* in se concernenti millies mortem subibit, et

in fide

op.

munita,

cum

isto

amore erga fidem quam Deus

fides

illi

sun a Deo revelata,

tatem,

V^^^
no.

,.,

cui intellectum

um

apt

Cum

Beate Teres, autem, Beat. 'leres.a:

SXtESiSSW

.teUertu '"'""^,

b
Dei auc torita

qudam infundit (qu* est tenet et sequitur Sansemper curat sequi quod Et in cap. 33 Relationis Ecclesia. cta Mater scire de se quod in rebus fidei sua3 vitae affirmat quavisminimacBeremonia Eccleswe vel quavis
fortis)
,

viva et

nro

S
t

sequentibus vaverit ut ex fidein gradu hero.co e X cenen t i

inteUcotutn patebit, neces.ar.o

sm

Itm

m ndum
fuisse.

Qnod

eonilatii

1203Primo,

quia

* ,wU

^^^0. ^ita
P

^^^ J =
P
P

Sacrse millies vitam tradere auctoritate Bcripturffl eoripti. sa,

^^

^TS^i

non

super

*, ioi. 4, foi.

.,,

remissoriali

bjmt primus testis> ipsius compulsoria n Abulensi m quadrages.musuonu.tes,,,,, o xv ^ 1 ^et h. fol. 369; et secnndns test.s Ahulensi,
ut
,

Bcotttiam
offeclui.

super art. 75, fol. 491. in 1 D remissorialisToletan. idem smitr cx immenso deside1205 Tertio, valde dolen fidei, quo flagrabat, rio propagandie
,

***.
'

?eresia
i ea

dum

vixit.

usque ad

firmis.ime hahmt ultimum vita spiritum

et cred.d.t et

pWJ
,

transituFidem tan t .uluo felicissimo mortis Ls,imans,utinino articulo

CathoUcam

spiu.gr at.as Dec r dde consolatione in.criori adoptas suae Sauctse fil.am nnod illam in Ecclesi ..m.l.a max,alia eadem verha profereus.et
set

Vf^*

h^c

m
ffi

ffi

cousolatiouis et fiducte.cum

testes dc v.s ut probant plare. Ecclesi* filia m.raculorum qnos in Kelat.one et certa scientia,
;

dificatione.

nempe

magua ads aufum oerte, n.Domin llen., Sum

viceshsreticorumet infidclium, Et cum hu.c zelo ct divina luce, damnahantur. apud ipsos haereticos et infideles, fidei exaltationi mulierem operam dare videret seipsam tanquam potuit, fundando et er,onposse,fecitquantum monastena Iratrumetmoo-endo tot ecclesias et Keligionis (non absque div.no oialium istius sacrs ut m .ll.s intentione et fine, pnecipue
consilio) tali

qui carentes hac

^^

Monte Carmelo regulaprimitiva Beatm Marim de

cum

et quod ass.dua perfectioue observaretur, pcenitenti oper.husm oratione, jejuniis aliisquc

frt

3,

cum

de

illius

felioissimo ob.t ageretur,

.

Chrirtu.Dom.nus werfataregule oontcntis

a su.s

SLis

'JjVm*
rior

cut conceptus et exterior confess^. proprius actus fidei, ita etiam HabeuteseumApostolus,2Corinth. 4, dicit r Unde propter quod et locredimus, dem spiritum fidei
i

adduximus. * rt ;,; inducimur ex extenon 1404 Secundo, ad idem a Beata lere confessionefidei.siepisBimeeteiiixe ex tenor consua3 facta. Qu* sia indiscursu vit id quod corde significandum fessio ordinatur ad art 1. aiUnde, teste D. Tho. 2. 2, q. 3 concipitur. eorum que sunt fadei est interior
.

serv.t.o rumme colcrctur, sicque div.no grati essent Deo jqnoct rad.ti magis acoeptabiles opera offereb t dcprccatioucs et pcenitent,* rm curabat pro exal Laetiu sua Keligione offerri P oonversione ^ret.corum atmne Sanot. Fidei, hus pnsdieetoribu ao dcfeusor infidelium, et pro quanta cfflcaca rt laF dei Cathilic. Et eiusd licebit scr.ptum n hoc dcsideravcrit, videre crymis

Soab ipsa relicto, intitulato:

Iter perfccUom^

circa istam quimur. . Si autem consideramusqu easpius in suis librisscripta confessionem fidei saepe illam probatam habebireliquit Beata Teresia, satis Reverendissimus Lpimus Probat enim pra^fatus
.

etiuquadamexclamatioucsicsuasfihasallo c l Dei.ut ab .psc effls^ nn ur: - Petro a vobis amore

,

hoc nos ? tetis quatcuus diguetur iu ipso et.am ncet miserabilis ab

istius Beata Virscopus Tirasonensis, confessarius 28, historia vitae illius, hb 3 , c. ffinis, inpraBdicta nostraB ndei haillam circa mysteria affirmatquc certitudiuem j ita ut buisse maximam quamdam et evidens, ^diequare nihil, quantumvis clarum quam circa veritatesmfallibiles

eo bonum .ps.us Eccles.a cernit gloriam suam et pau.o rotenu. tcudnnt. . Et Toirn mca dcsidcria Domme in Deum, sic alloqu.tur
,

P^^T^
-.

exaud;^

dirigeus verba autd.u petierimus honores, red.tns ouando a te nullatcnus uos -Pitmnndum
:

r.!t quidVid
:

valeret certitudini uostrae lidei ipsa habebat.

Quod ipsamet

in

quadam
:

tradituras bonorem ..exaudias uos, millies

uco^ a exaudias sed quaudo petimus .. Pater, ceterne DU ut honoremEilii tui,

et^

his verbis relatione vita3 scriptum reliquit

u .

In

tam pro

te ? .

rebus

fidei,

multo quod contra facerem intelbgere erro. me opponerem, ut illos admodum enim sentio rem in quo ambulant exclamatione tot animarum. . Bi iu perditionem
:

emm mihi majori fortitudine. Videtur sola omnes Lutherum sequentes ego

meo

videri,

me ipsam

invenio

cum

efflagito
.

meus, dcsideria et ob
:

mea

paulo iufer.us : Beepu^De hooa^ et lacrymas , qu.bus

meornm,

et

ipsum opcmm an.marutn miserere tot pereunt.um

te

oW.ver

et

quarta
,,

sic

loquitur

cum

Deo Domino

nostro

Velis tu,

Domine mi,

velis

quod, licet simmise-

tu potes quidquid rabilis, firmiter credo quod et conetdummirabiliora a te facta audio, vis omnipotentia extensidero quod ad magis tua se
;

gandffi fidei con e relatos, ct mas.me pr ffi stiterit(ultratestes mo^, v.ros grav, . Lrios illius. pneaule. et h.stonc, v dei
v,te firmarunt ejusdem Beate Tira.ouens.s, Revercndis.imus Episcopu.

ampl.us, adjnva Ecclesiam tuam j uec in Christianismo perJittas damua .n hoc tenehras Irtae. . Et quantum Beata ie salutisque animarum

Dom

m^ 111^

AP^.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A supra
^WUi
citato,
9.

383

et

P.

Doctor Franciscus

Ribera

mam

fidem habuisse, sicut et

formam ejusdem
in

vir-

lib. 4, o

tutis, quse est charitas,

qua

gradu heroico

(ut

D
Spei ejui hcroico funte
ot(enli,tur

**"'"

Teresiam eo far1206 Quarto, apparet Beatam securius mysteriis fidei adhaesisse quo ea mius et videbantur. Dicebat sublimiora et obscuriora sibi scribit) Dei sapientiam (ut in libro sua3 Vitse

infra dicetur) fuit praedita.

1209 Articulus quartus. Spes est virtus theolor ^ gica, qua homo a Deo, ut primario et prsecipuo
auctore,

enim eo altius demonstrari quo altiora eset potentiam ex hac consideratione quemdam sent mysteria et tenerum et devotionem excitatam in se affectum deponunt testis trigeco-noscebat ut de prsedictis in remissoriali Salmantino super septimus
;
:

aetemam beatitudinem sperat S. Thom. 2. 2, q. 17, art. 1, 2 et4; juxta illud Apostoli ad Hebraeos 6 Habemus spem iucedentem ad inte: :

riora velaminis

hoc est

Incedere facientem

simus

art. 75, fol.

449; et in 2 p. remissorialis Toletani Reverendissimus Episcopus Segovienprimus confessarius Beatae Teresia*, fol. 807; et in
testis,
sis,

ad beatitudinem coelestem , ut Glossa exponit. Quibus ex verbis patet hoc esse proprium spei ut hominem Deo fidentem per viam salutis incedere et erecto corde obstantia queeque superare faciat.

Quod

in Beatae Teresia; actibus apertissime

digno-

Toletani vigesiprima parte ejusdem remissorialis et testis, confessarius etiam, fol. 141 mustertius remissoriali Abulensi testis quadragesimus septiin mus.fol. 310,ettestisquadragesimusnonus,fol.369: patet firmissi omnes super articulo 75. Ex quibus adhassionem sive assensum fidei mam intellectus BeataTeresia, quin et voluntaveritati pr*stitum a
;

scitur, et apparet ex sequentibus. experfeno 1210 Primo, perfecta spes desumitur ex per** ,peran ~ fectomodo sperandi, qui cou^istit in duohus scitoto corde. Unde licet quod sit in solo Deo, et ex
:

dicitur

Proverb. 3

Habe fiduciam
:

in

Domiuo

ex

solo
//

toto corde tuo. Et ut significaretur esse in Et ne innitaris Deo sperandum, additur

tuae.

tem

illius

vehementer

affectu pietatis inde exorto

prudentia3

Et Hieremia3 eap. 17 dicitur

commotam : quale legitur de Sancto Augustino veritatem considerante, recenter converso et fidei Confessionum cap. 6. Et simul cum ista libro
erat tanta cognitio quam habebat fidei certitudine, Catholicae Fidei, quod Beata Teresia mysteriorum Tirasonensis, ubi supra) (ut notat Reverendissimus invisibilem, quasi alter Moyses inspiceret Deura
fide
in

Maledictus horao qui confidit in horaine. Et hunc modura perfectum sperandi explicat D. Thom.
//

2.

solo Deo, oportet ut

;

Ut enim quis dicatur sperare in solum ipsum Deum sperettamreliqua vero creata bona tautummodo quam finem amet et speret quatenus sunt necessaria vel magis
2, q. 17, art. 4.

adeo viva ac

si

illum clare vidisset. Unde ea-

dem Sancta

sajpe dicere solebat se

non invidere

illis

viderunt Christum qui in hac vita oculis corporeis

conducentia ad bonum aeternum cousequendutn. Deo, et Sed quod Beata Teresia speraverit in solo suo, nullatenusque innixa prudentiae extotocorde quam plures testes, suae aut viribus suis, probant
et

Redemptorem nostrum videbatur enim ipsi quod Sanctissimo Sacraoculis fidei ipsum praesentem in hoc mento altaris intuebatur, ita ut quantum ad corporali. Ex qua fidei gaudebat illius praesentia
:

bene ex ejusdem verbis descriptis iu Relatione demonstratur, cum dixit illiUfl vitaj, pagina 195, hsc Omnia mihi desiut, mi Doraine, ipsa verba
:

at si tu
//

quasi illas ocucertitudine et evidentia rerum illius, videret, desumitur habuisse gratiam lis corporeis gragratis datam quam vocat D. Paulus (1 Cor. 12)

Omnes

mihi non desis, ego tibi miuime deero. creadoctriua insignes mihi adversentur,

//

tur omnes

me

persequantur, daraioues

me

tor-

mystetiam fidei: et ex cognitione altissimorum convenientiae quam inter se habere riorum tidei, et
intellexit,dignoscitur efTectusdoni intellectus,
clarificat et perficit valde

,,

adsis. Exqueant, dumraodo tu, Doraine, raihi enim perspectum habeo quanto augeas perientia

quod

ipsam fidem;

et

quanto

Et tanta lucro eos qui in te solo contidunt. in solo Deo ut eratistiusSancta? Virginis fiduoia illorumque favores quasi uihilum reputa,,

homines
ret

magis participabat donum istud, tanto magis in eaaugebatur clara cognitio istarum fidei veritatum.
immunitat a

vitse suae demonstravit ut in alio loco Relationis

:

his'verbis

tmaUonibui
conira fidem,

1207 Quinto, facit ad idem ipsam Beatam Teresiam nunquam tentationem contra fidem habuisse. ejus testatur Reverendissimus Tirasonensis
Sic
,

adeo confessarius, loco supra citato. Timuit autem Catholicas Fidei adversum vel paipsamet ne quid rura consonum ex ignorantia diceret aut scriberet,
ut sollicite suos confessarios et spiritus examinatoejusres precaretur admonerent ipsam, si quid Quin etiam aliquando se modi animadverterent.

Usque nunc mihi videbar habere habebamque fiduciam indigentiam aliorum nunc vero clare intelhgo in adjutorio muudi expenvanum esse in illis sperare habeo emm quod unicum et verum remedium est F mentum,

, ;
:

in illo qui in accurrere ad crucem, et confidere quem invenio verum amicuin ea passusfuit,

Exclamationum, iol. 7B9, his Et in ultima suarum totum librum fiuivit notatu dignis verbis eam et et conatu vit astern vivere et mori in spe

Malo

ipsam Sancta; lnquisitionis

oflferre

cogitavit, ut nihil
;

examinandam non purum in fidei doofficio

consequenda?,

quam

possidere
illiua

omnes
,

creaturas omniaque

bona

qua3

mundi taudem

ctrina forsitan obreperet ut probat nonus testis in compulsoriali Abulensi super quartura articulum, Epifol. 182, et affirmat praefatus Reverendissimus
eelfcnj cori01.

derelinquas, quasso, finem habitura sunt. Ne me mea confunDomine, quia in te confido, ne spes duramodo ego semper tuo sim divino datur. Et tua fac, Domine, cum faniula
servitio
tradita,

scopus Tirasonensis, loco supra 1208 Sexto, ut ex infra dicendis suo loco appapraestitit. rebit, Beata Teresia excellenti charitate Sed sic est quod charitas est forma fidei per illam enim actus fidei formatur ac perficitur, juxta
:

citato.

Quansecundum tuum divinum placitum. > Deo solo confident Beata tumque ex toto corde in
prasfatusReverendissnuusTiraTeresia, late tradit lib. 3, ipsius confessarius, ubi supra, sonensis,

Thom. 2. 2, q. 4, natur ad objectum

D.
sicut

Actus etiam fidei ordivoluntatis, quod est bonum,

art. 3.

22circafinem. cap. lletcap.

1211

Secundo,

est

efficax

argumentum

istius

mgig
jfjj^

hoc autem bonum, quod est finis fidei (scilicet bonum divinum), est proprium objeforma ctum charitatis et ideo charitas dicitur fidei, in quantum per charitatem actus fidei perficiad finem
;
:

spei, magna secuntas in Deo solo perfectissimai certidubitatione aut hasitatioiic, et absque ulla

timorem tudo excludens omnem Thom. tudinem superfluam, juxta S.

vanum
:

et sol
q.

ici-

2. 2

U,

tur et formatur, ut notat ipse D.

Thom. ubi supra.

excellentissi-

Ex quibus

elicitur

Beatam Teresiam

^Soio cui 2Tira. 1 art.4,etjuxta illud Apostoli est depositum quia potens u credidi, et certus sum

meum

DE S.TEUESIA
384
11% kk. *01M.

VIRGINr,.
fuit

Ouod
ffi

peragenduma difficile, prffisertim monasterio clausa. grota, sola et in

fuit difficilior

proculdubio mirabile et opus summe muliere paupere, Et tanto res

E^
solo

quamplurirais locis tL deprehenditur ex ex fc.tom de Ll-tioni. vit. .n, nec non

Teresia m quantum splenduerit Beata collocando spem Deo perfectissimam suam pirticto
b
s

quanto validiora invenitimpedimenta contradictiones, maxime in erectione obstantia et et postea fere in caBteris primi monasterii Abula3, fundationibus, omni humano auxilio

omnibus

aliis

periculis exposita, destituta et pluribus

diversas

Fun

monastenorum dationibus suorum

maximam

confidentiam .par.,m mChri testes, prsertim veniuntur : et probant plures confessanus de Avila, ejus Itianu" Pater Tulianus ad fundand.mionain itmeribus, quando testis ocula tu steriaseconferebat, qui tamquam
ejus in

dignissima circa

hanc

ubi mira et virtutem spci ac

;

Qua3 omnia quam difficilia provincias peragrando. homine potentissimo et vinbus favosint etiam in quis ignorat ? Quanto ergo ribusque munito ut paupere ffigra et sola difficiliora in muliere
,
,

Deum

nunquam in medio tot difdiximus? Nihilominus contradictionum periculorumque et ficultatum

firmissima spes in solo huic Sanctffi Virgini defuit illam adversitas fregit, Deo, et ex toto corde nulla timuit, et (encomio Abrahae dinisi culpam
:

S;

late et

in optime circa ba3C deponit, ut 203; et quadragesunus Abulensi, fol. 192, 202 et Abulensi, fol. 370 ct tngc., nonuB in remi.soriali balmantrao, 1 p., fol. mus septimusin remissoriah Toletano decimu. te.tis, 449; et in compulsoriali
;

lsona

nihil

oonfesearius Beata3 Teresia?,

ex cuidiio nd

fol. 77.

Deutn

1212 Tertio, aliqua citur, si quis indigens

istius

perfecta^
re,

spei indicium

eli-

illaque sola spe gna) in spem contra spem credidit omnia prsdicta tentavit, curavit agere, et munita, omninoperfecit ut de omnibus prasdictis apparet pra?.dictorum monasterioin libro Fundationum Beata conscripto ; et deponunt rum ab ipsamet scientia, inter quam plures testes de visu et certa
;
:

statim ad illum
:

quem
bene
tato,

ut coufugit, illumque interpellat 3 Proverb. supra cicolligitur ex dicto cap.

sperat,
ubi,

llabe fiduciam in innitans pruDomino ex toto corde tuo, et ne In omnibus dentiaB tus , statim subditur diriget gressus cogita illum, et ipse

quosaliqui sunt confessarii Beata3 secundus testis sutim in compulsoriali Abulensi fol. 195 et fol. 203 ; et in per 4, fol. 22, et decimus, testis, fol. 52, et compulsoriali Toletano quartus
:

Teresia*

praBser-

postquam dicitur

testis

tertius, fol. 95 ; et in prima parte Toletani secundus testis, fol. 495, et remissorialis

decimus

viis

tuis

Deo ex toto corde gine Teresia qua3 spem haberet, ad solum Deum in perfectissimam laboribus accuromnibus suis necessitatibus et
;

tuos.

Quod

clarissime reperitur

Beata Vir-

vigesimus tertius testis tertius testis, fol. 502, et et in compulsonali super articulo 69, fol. 146;
Salmantino primus
testis super tertio, fol. 265; Abulensi quartus testis super et in remissoriali Et testatur Reverendissimus fol. 104. 18 art

cum

in

solo

adjutorium in suis necessirebat, ab ipsoque solo sperabat. Quod pra^ter probatatibus et periculis
affirmantium evidenter tionem multorum testium id Teresne, et ex discursu totius vita3 Beata3 constat gravissimis historicis, ponderatur optime ab ipsius easus particulares, in quibus recurreferentibus

quod existente Tirasonensis, dicto libro 3, c. 11, prsesens adfuit idem DoBeata Teresia Toleti, ubi

minus Episcopus,

provincialis ipsa recepit litteras

sum ad solum Deum

Teresiam habuisse dicunt, prasertim

:

majoribus pericuhs Beatam cum itinerum Salmantidiscrimina imminerent ut, cum Abula et obscurissima ad nox tenebrosa
in

negotia Rehgionis et Ordinis, iu quibus referebat fundationesmonasteriorum esse in maximopenculo, quod ipsa Beata omniaque coepta destructum iri, et muliere inquieta et prava. Virgo erat habita pro animus perlectis, nullatenus illius

Quibus
fuit

litteris

cam

pergeret,

periculum fluminisripam supervenit; prasensque trajicere -comites adeo terruit, ut, fluvium itineris

non audentes, attoniti haererent. Tunc illa, firmisTrajicite, sima in solo Deo spe roborata, ait u Mox autem ipsa prima periculum Deum orate. C aliaggressa est; statimque, quasi fax qua^dam
:

sed turbatus nec spes diminuta orotioneque pause erigebat ac solabatur. In altius oculis videret qua3 si lisper recollecta, statim, ac Episcoposuisque mopostea evenerunt, prffidictoD. Laaderant) haec verba fuit locuta: nialibus (qua3
;

invicto

animo

ii

quantulum

distans,

lose visa est,

prasire ac pra^lucere miracudonec omnes incolumes transierunt.

Quem
tia3

et confidenet alios perfectissimos actus spei

boresquidempatiemur.sedReformationostraent p quod deinde propositum . permansura. Sicque totius orbis impetum, iu animo conceperat, coutra nues persuasit. Res nova, feliciter successurum sibi acclaman nova certe videtur, cui bene possit Quanto enim spes mulier, magna est fides tua .
:

in

Deum referunt Reverendissimus Tirasonensis,

decrescebat et miprog-resBU. istius Reformationis litteratissimis ac

et probant loco citato, et P. Bibera, lib. 4, cap. 14; remissoriali Toledevisu decimus nonus testis

nuebatur

in

omnibus
viris),

aliis (etiara

religiosissimis

tanto

majorem fiduciam

tauo,

lol.

129,

lensi, fol.

etduodecimus 224atergo.

in compulboriali

Abu-

rerurn
uni

i/*e
iiffi

,,,!,,

callate,

argumentum 1213 Quarto, perfectissim spei est res qu8B clarius dcsumitur, quantum difficilior probat spem speratur. Unde Paulus (ad Romanos 4)
Abrahaj fuisse excellentem, contra spem in spem credidit

habebat, dicens quoa solo Deo Beata Virgo Teresia Dominus noomnes illas perturbationes ordinabat exitus comprobavit ster ad raeliorem finem quod vit et funuaut ex multis locis Relationis ipsius teste* monasteriorum constat, et probant
:

in

hac verba

et infra

Qui Et

tionum proxime

citati,

et

comprobant supradicti episcopu

histonis.
destt-

non infirmatus est fide, nec consideravit corpus suum emortuum, cum jam fere centum esset annorum. In repromissione etiam Dei non hffisifide, dans tavit diffidentia; sed confortatus est

Tirasonensis et doctor Ribera in suis argumentura 1214 Quinto, ejusdem spei istorum monasteriornm mitur ex erectione
:

irlim as^io-

*
!

*.*
'"

^j

gloriam Deo, plenissirae sciens quia quacumque est quod promisit, potens est et facere. Sed sic in difficillimis perfectissimam suam Beata Teresia
/

rem,8SOria ut deponunt in annuis reditibus testis, fol. o Abulensi quadragesimus septimus super art. 19) c et quadragesimus nonus, fol. 340, testis, fol. in compulsoriali Abulensi decimus trigesimus septimus et in remissoriali Salmantino,
;

>

in erectione corspera probavit. Id apparet primo reformationem. dis ad tentandam i.tius Religionis

testis

parte remissuper 61, fol. 443 et in secunda Lai Reverendissimus Episcopus sorialis Toletani gurritanus
;

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A.

385

etaliiplures. Et quia ffurritanus super 61, fol. 642, deerant qui Beatae Teresiffi consulerent quod non ista haberent reditus unde ordinaret ut monasteria hujus ipsa in suis libris dixit viverent, occasione verba Invenio in me multoties quamdam
hfflc
:

suo se fruituram speraret.

Quam

perfectissimam

PIR kk. R*TJ

spem morti proxima satis aperte monstravit, cum mira securitate , coram Sanctissimo Eucharistiae
Sacramento, dum illud divinum Viaticum suscipere volebat, quasi amore languens dixit verba Domine, o Sponse mi , accessit tandem haec terapus optatum aequum est ut te videam tera pus est, mi Domine, ut ex hac vitamigrem fiat, obsecro, juxta placitum tuum. Venit demum
: //
:

"

adeo
posse

magnam in Deo fidem in credendo non Deum deficere suis servis, et non dubitando
,

unquam tempore verba laliquo modo quod ullo quod nullatenus potest mihi aliud Dei deficiant, nec possum timere. Sicque sentio maxi suaderi, am molestiam, quando mihi consulitur quod m et tunc monaeteriis annuos reditus admittam in
'
',',

iwttum*9
niiipx

opiri-

ce n

me totam converto ad Deum. Sexto, cognoscitur spem alicujus fuisse ex1215 fuit en tem ab operibus sanctis quce operatus

hora qua hoc exilio eripiar, et te fruar, quem tam ardenter expetivi. His et aliisdulcissimis verbis animum Deo reddidit, prout retuliraus in Relatione miraculorum art. 3, etprobant tefltes quam

//

plures, praecipue octo moniales, quae in beatissimo

illius transitu prsesentes fuerunt. r

b\U,

Non enim videtur posse

opera facere absque
rinth. 9
/;

fieri

quempiam magna
arat,

magna

spe, juxta illud 1 Co-

Debet

in

spe qui

arare,

et qui

_- Deum heroice _ __ _ _ _. 1217 Articulus quintus. Teste. D. Tho. 2.2, q 23, amajje ro6a _ art. 3, D. Augustino lib. de moribus Ecclesiae c. 11, lur charitas est virtus quae nos Deo conjungit, et quae
attingit

Et quoad hoc Unde Paulus (ad Heeadem est ratio de fide et spe. tanquam per brseos 11) definit fidem per spem, dicens Fides est sperandarum substaneffectum, Beata Teresia ita n tia rerum , etc. Unde, cum
triturat, in

spe fructus percipiendi.

ipsum Deum, ut
proveniat.

in ipso sistat,

aliquid nobis

Unde

ista virtus est

non ut ex eo qua

Deum summum bonum

ipsum
;

diligimus propter ipsius bonitatem, reliquaautem omnia in ipso et propter

sicque charitas inter omnes virtutes principatum obtinet, estque quasi caeterarum virtutum mater ut Divus Thomas, ubi supra, art. 6, habet.
:

sancte et excellenter operata fuerit (ut B ex toto discursu vitae suae apparet, et ex adductis su. neceset infra dicendis probatur), sequitur
recte, juste,

perius
sario

dicendum habuisse excellentem firmissimam,

t dtiiderio

moriendi uc

Dto fruendi

que epem in solo Deo, ex toto corde suo. arguitur quod istam 1216 Septimo et ultimo spem habuit Beata Teresia, in illaque excellentem ex usque ad ultimum vitae extremum perseveravit, ardentissimo desiderio ex hoc vita migrandi, ut

Ex qua excellentissima virtute duo filii nascuntur, nempe amor Dei et proximi. De quorum primog-enitoin hoc articulo sermonem facimus. lllum namque in Beata Teresia in gradu heroico ac eminentissirao reperiri constat, ut ex sequentibus clare
patebit.
e virtutum
cjus comp/exu,

summo bono

frueretur.

Hoc probant

in

prima

fol. parte Salmantini trigesimus septimus testis, 449; et in remissoriali Abulensi quadragesimus se-

1218 Primo, istius divini amoris indieium manifestum desumitur ex caeteris aliis virtutibus, quibus illam Deus condecoravit, utex superius adductis et intra dicendis constat ut enim testatur D. Thom.
:

cundus testis, fol. 249, etquadragesimus septimus, omnes fol. 370 fol. 311, et quadragesimus nonus, et in compulsoriali Abulensi 76 super articulo
: ;

supra, art.

8,

charitas dat

formam actibus omnium

primus

testis,

confessarius

Beat

Teresiae.

Qui

et

aliarum virtutum, sicque ipsa est forma illarum; cum per ipsam actus omnium aliarum virtutum ordinentur ad ultimum finem, nempe summum

supradicti trigesimus septimus et quadragesimus nonus testes affirmant quod illa elevando saepe

bonum. Et a charitate
//

reliquae virtutes vivificantur,

oculos ad coelum, et itidem cor, considerans quibus frui sperabat, extra se rapiebatur.

bona

juxta Apostolum ad Colossenses cap. 3, dicentem : Super omnia autem haec charitatem habete, quod
est

Quod

vinculum
1
:

etiam Beata Virgo in Relatione suae vit comprobat Majus servitium quod Deo offero, his verbis
:

cap.

perfectionis. Et 1 ad Timotheum 1 Pinifl autem praecepti est charitas. Et

:

ad Corinth. 13
/,

Charitas patiens est, benigna

est,

illud est, quod,

cum

mihi
alia

sit

adeo molestum ab
ipsius

omnia

credit,

omnia

sperat.

Unde, cum

(ut

ipso separari, velim

tamen pro
u

amore

vi-

vere

Et in
sic

quadam
dicit
:

relatione scripta suo

Teresia adeo diximus) cseter alise virtutes in Beata sequitur forma illarura, eminenter resplenduerint,

C confessario
a

"

Aliquibus diebus recordor pluries dicti D. Pauli, quod nec mihi videor vivere nec loqui nec habere proprium velle; sed
residet in

nempe
fuisse.

charitate ardentissima erga Deum,pra3ditam

econttnua

me

qui

me gubernat

et fortificat,

et

incedo quasi extra me, et sic mihi est maximae pcense et molestias ipsa vita. Et in alio loco dicit: Anxior quia vivo, et quia videtur mihi quod de-

hoc idem demonstratur ex mente intentaquamperseveranterBeata Teresia in Deura praesentia et dihabuit, ut fere nunquam ab lllius consideratione vel contemplatione recesserit.ad vina perardenter amantium, qui die noctuque de
1219 Secundo
instar

jjji^
lioiu,

siderium non vivendi nullum habet remedium, et medium videndi Deum est ipsa mors, quam non possum a me accipere. Et sic animae meae
videtur

sona dilecta
prffisentia

fideliter

Beatae Teresiae evenit,

semper
:

intenseque cogitant. Qualiter cum quadam perenni Dei probant illius menti impressa. Et

"

quod omnes fruantur consolationibus praeter ipsam, et quod omnes inveniant medelam suis laboribus, illa tamen excepta. Et hoc quiclarissirae et dulcissime diversis conceptibus

quos trigesimus septimus testis Salmantino, fol. 450, super in processu remissoriali quod amor quem habuit Beata Teplures testes
art

inter

77, dicens

dem

resia, fnit

exposuitiu quibusdam versibus, lingua hispana ab eaderamet compositis ; quos ad litteram refert Reve-

lens/et in
dilectio
riali

adeo perfectus et immensus, adeo excelet altissimo gradu, ut fuerit potius araor
et in remissotestis

Cherubim quam mulieris;

vigesimus
.

rendissimus Tirnsonensis, dicto libro tertio, cap. 23: digni quidem utlitteris aureis describerentur. Quo-

Toletano

tertius,

confessanus

fol Sanctffi Virginis, super art. 74,

rum sensus
(nempe

et

scopus

ille

est,

Teresia dicebat habere

aeternae)

spem

vitae

quod Sancta Virgo adeo excellentis

quod mortera tanto plus amplius

sentiebat quanto illa dilatabfctur, sicque cupiebat cum Apostolo dissolvi et esse cum Christo. Quod

non tam ardenter cuperet,

nisi firmissime

Sponso

145 ; et in coraetiam ejusdem pulsoriali Abulensi testis decimus, fol. 211. Beatae Virginis confessarius, r tludio mnjoquod dicta n$ yturiK Uei, P20 Tertio ad idem nos induxit propter ipsum Teresia Deum super omnia Beata Dei ommpotentis solum amavit, ut gloriffi ejusdem summe arserit, eamque augeri
,

desiderio semper

summisque

DE
386

S.

TERESU VIRGINE.
,.
.

"

nmmisaue

inmirabilidoctrinalibrorumquos^
quSt| ac i

r*

laboribus curaverit,

Ordinis illiusque

W^J^
rtut
:

tam

reforma-

m ancilla sua flammam fomen to quo Christus xnulto amplius excitavit ardentem
ui
mbui,

e^v aliis suis ac icuib us majorem quibus semper prseluxit, ad bus heroicis, non quaerens animarum, g.loriam Dei et utilitatem Christi. Quod ipsa sua erant, sed qu* Jesu qu Videtur mihi dixit his verbis

omnibus

ifoT^rn^ Angelum vultu decoruro q 4 D JT ^^ ^.^ Abulensi mug nonus ^^ quaaragesimus primus, ^^ P ^ ^

^
101.

Hlius viscera
.

trajecit et b

meftabili

ufi .

in

re missoriali

su-

>

Kelatione

sub vita> honorem meum consistere

.

,
fol

in eo quod

Dominm,

et . noster laudetur Ipse enim conscius est

.

reliqua omnia parvipendo quod c honorcm nec

bonum ahquod corpons vitam nec gloriam nec desidero nisi Dei omnipovel auim* volo. uec
.

tentis gloriam.

Quod etiam

n*

**^*

Vitm, cap. 29, fol. 230 et confirmat in libro suffi eadem scriptum rehquit quod ut ibidem, fol. 364, dexteram porrigens dixit Christus ipse ei manum clavum huuc, qui te sponsam meam ex n Aspice significat. Honorem deinceps meum
:

ue r 3

ct et iP samet

qU adragesimus secundus suBeata Teregia illud Teresia niud

nunc

fore

S
quie
(1

animum

ejus

haereticorum, et

multitu vehementer cruciabat e erga ardens desiderium quo

quferes,

solliflagrabat, et continua illorum conversionem Deum precibus semper citudo qua P ro pra^dictis magis augeretur exorabal ut ipsius Dei gloria commensuis monialibus valde sjEpequc hoc idem unum conillas in
:

non modo ut Creatoris, Regis ac Dei tui, mea. Jam meus honor tuus, sed ut vera sponsa meus est. Quas verba incredibile di tuusque incendium in corde Beatae vini amoris Seraphici De qua certe, his et Virginis Teresia? excitarunt. et gratiis necnon tot virtutialiisdivinis favoribus
bus heroicis condecorata et
illustrata, loqui videtur
:

,l,,t,etadhuncfinemDeum doctrina suorum bbrorum asse monebat utex

e eura ac voio

faciendi setn-

multis in locis constat. propoQuarto, accedunt praedictis eflicax suarumque sui ipsius Bitum curaque continua

m\

per perfectti$ima,

actionum fendendo B
veniali

et cogitationum,

Deum

sibi

quam habebet non ofdilectum, nedum culpa adeo

in Euangelia, dicens D. Gregorius, homilia 34 supernoe contemplationis faci Sunt nonnulli qui solo Conditoris sui desiderio in bus accensi, hoc mundo cupiunt, boIo anhelant, nihil jam in amore pascuntur, terrena qua?que
ffiternitatis

verum nec actu aliquo minoris rarum Ex quo processit illud votum perfectionis. nempe semper dig-nura quod emisit,
et levi,

abjiciunt, cunctatemporalia amant et ardent, atque in

mente transcendunt, E
ipso suo ardore re-

ac notatu

agendi quod inter multa quse

tius et acc-eptius
sibi

illi

occurrerent, gra:

ita ut per Deo non solum voluent quod talem voti emissionem quod amoris istius placitum esset Deo adimplere, cap.14: magnum signum fuisset, juxta illud Joannis meum servabit Si quis diligit me, sermonem tanquam illa qua? inter istas amons sed etiam perfectius et flammas ardebat, voluerit et quod

videretur

loquendo et alios quiescunt; amando quos verbo tangunt, ardere pro accendunt, et faciunt. Quid ergo istos nisi tiuus in Dei amore quorum cor in igne conver Seraphim dixerim, et mentium oculos ad sum lucet et uritFQuia
ardeut,

superna illuminant, et eos compungendo Haec D. Grebus vitiorum rubigine purgant. *

in fleti.

gorius.

1225 Octavo,

quod

apertissime

amorem

Dei
ar-

Rt impelu

inffistimabilem erga
guit, fuit impetus

suam sponsam Teresiam

;

amorii qvo

morlua

(.

quod Deo acceptius judicaret,

voto se astringere.
pra3 nimio

illud exequi et

ad

ld

Quod

et

Deo

fideliter reddidit,

quem
vi

amoris ultimus et maximus, ex quo potius quam morti proxima sensit

amore quo illum propterse ipsum proseut totius vitaj ipsius cursus probat, et

consolamorbi se obiisse revelavit ipsa pro ex Catharinae a Jesu, tione suarum monialium Matri
priorissffi

quebatur

aflirmat in remissoriali

Abulensi
et

testis

quadragesifol.454,

speconventus oppidi de Veas, mulieri

mus

nonus,

fol.

355,

quinquagesimus pTimus

ctabilis virtutis,

testis, fol. 404, et

quinquagesimus quintus,

omnes super
e* infenio lore de Chritti
<l<>-

consuo Patri Provinciali ac affirmant ut fessario hanc revelationem enarravit Provinciali, testes de auditu a pradicto Patre

qu

art. 58.

tres

abienlia,

1222 Quinto, quo istius amoris divini in Beata gravis Teresia fortissima vis ostenditur est molestia ipsius tanquam qua3 ob Christi absentiam cor

videlicet in 1
testis,
fol.

part.

remissorialis

Toleti
.

pnmus

441, et

tertius testis, fol.

445 a tergo,;

et in

qua animam sagitta transfixum affligebat, et ex videbatur, ita utvoces (amorissigna), exhalare sibi ederet. Sic absentiae dolorem ferre non posset,

cum

quinquageprobant iu remissoriali Abulensi testis testis quinquagesimus simus primus, fol. 412, et remissoriah quintus, fol. 458, super art. 74; et in
Toleti

septimus

testis

in compulsoriali
art. 5.
excctaxbui.

super art. 72, fol. 1694, et etiam Toleti primus testis super
istius

4 part. vigesimus primus prsdictus Provinaddens quod ultra quod hoc dixit scripseruntmoniales cialis in conventu Alb, etiam affirmatque prsefatus Kedicti conventus de Veas Tirasonensis in sua histoverendissimus Episcopus ubi aliqua verba fol. 291 39 ria, lib. 2, cap. comprobantia tradit. Beatffi Teresiffi hoc idem diligendi pro1226 Articulus sextus. Batio
:

testis, foL

W*h

Beroiom
in

(j**

prniimnt
<*

mos
art

est ipse
1.

Deus, juxta D. Thom.

25, 2. 2, quffist.

rariiatem

Unde, cum

amoris in BeataTeresia desumitur ex eo quod ssepe ex ejusdem divini amoris lmpetu ecstasim passa fuit, ut iufra dicemus latius. Pro nunc sufficiat illud quod contigit ei Salmanticae, cum audiret canticum de
1223 Sexto, signum
heroici

veriraus

Beatam

demonstraarticulo praecedenti perfectissime per Teresiam Deo

videtur etiam in

juunt
Ki

caritai

Dcum.

charitatem adhffisisse, Qnod e\ * perfectissimam charitatem habuisse. si prooatum quentibus facile constabit. Primo, quia,

proximo^

Christo amatorium, et Toleti,

persolveret. Utrobique

dum matutinas preces

prsedicto amoris
testis

enim

im-

quapetu extra se rapta fuit. eeptimus super 10 in secunda parte drageBimus

Hoc probant

reliquimus ardentissimum amorem Beat infertur TeresijE erga Deum, ex eo necessario Joannis illius, juxta illud servantia praeceptorum me, BCTsupra relatum cap. 14 Si quis diligit
:

Virgm

monem meum

servabit.

remissorialisSalmantini, fol. 626, et testis centesimus super tertio, fol. 1029, et testis centesimus secundus super eodem articulo, fol. 1063 ; et in

prfficepta illud sit

aiia Unde, et cum mter Deo commendatui maxime a

quod quis

diligat

proximum snum

sicut se ipsu

compulsoriali Toleti primus testis super 2, fol. 17. '1224 Septimo, praedicta confirmantur ex multi-

ad ungue (Matth. 22), sequitur hoc praeceptura observasse Beatam Teresiam.

1227 Secundo, idem

comprobatur ex immen

salutis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

salutis

^87
illud
R0T *-

proximorum

desiderio,

quo

illos

Deo con-

ciliare et haereticos

maxime ad ipsum
2, quaest.

convertere

optavit

quae propria charitatis nota est. Ut enim

2.

dicitS.Thom.

25,

art.

1,

hoc debe-

" " sime facta eleemosyuarum. Et inter multa Toleti pauperem nudis memorabile est, quod, cum brachiis incedentem vidisset, detractas sibi manicas ei largita est, imitata Sanctum Martinum, qui parte
proprise chlamydis

m us diligere in proximo,
excellenter pra3stiterit

ut in

Deo

sit.

Quod quam

Beata Teresia, qualemque quasi apostolicum in proximorum salute animum propriam animaprocuranda ostenderit, vitamque probant testis vigesimus terrum saluti dicaverit, confessarius,in prima parte remissoriahs
tius,ipsius
Toleti, fol.

ut deponit inopem contexit compulsoriali Abulensi sextus testis super 4, in fol. 170, quse erat socia Beatae Teresiae et in 1 part.
:

remissorialis Toleti vigesimus tertius lestis,

fol.

146,
cxercitium carill , tiiqu0(i .

146,

et tertius

testis, fol.

503

et

in

quadragesimus secunremissoriali Abulensi testis quadragesimus septimus, fol. 249, et testis

dus,
fol.

super 79. 1232 Septimo, hocmet confirmat (et tanto dignius laude dignoscitur quanto perseverantius est) propositum illud quo in animo suo decrevit nullum
transigere

dianum,

diem
si

sine

peculiari aliquo charitatis

fideliter

311, et

et testis

per

art.

quadragesimus octavus testis, fol. 325, quadragesimus nonus, fol. 370, omnes sudecimus 79 et in compulsoriali Abulensi
j

actu proximis impenso. Quod adeo

servavit, ut,
positi

obpro-

forte interdiu occasio praedicti

exequendi non se obtulisset, noctu, cum mo-

Ordinii Car-

Pater Julianus de Avila, ejus confessarius, 214 a tergo. fol. 2U et fol. pra3Tertio, idem petitur ex adductis 1228
testis,

niales a choro vel alio loco egrederentur, eis lucernam praeferret, ne occasionem illam exercendi cha-

mMdnformalio

cedentibus articulis circa reformationem

ligionis et illius

istius

Re-

ut probant illo die amitteret in remissoriali Abulensi testis quadragesiraus se-

ritatem in proximos

propagationem

et

monasteriorum

labores, erectionem, suos suarumque filiarumque

quibus ad poenitentias et orationem continuam, pereunmajorem gloriam Dei, salutem animarum zelo charitatis armaxime haereticorum,
:

tium, et probant dentissimo inflammata semper curavit ut proxime relati, uberrimos fructus inEcclesia supra

249, et testisquadragesimusseptimus, ettestisquadragesimus octavus, fol. 325, fol. 311, omnes super art. 79. 1233 Octavo, idemmet petitur a singulari dile- " ctione inimicorum et persecutorum. Non enim de-

cundus,

fol.

"

Dei ex hac sic reformata Religione,

lium

quam Fratrum

vitae

tam Moniaexemplo ac doctrina

fuerunt (divina permissione) multi, et iuter illos viri gravissimi, quorum persecutionibus Beatam Teresiam Deus tentavit et tanquam in fornace ignis
probavit.

Quos nihilominus

atfectu, verbis et

ope-

Et subsecutos fuisse ac in dies sequi affirmantes.

comprobatur ab eventu quamplurium animarum,

oratiouibus effiquas ipsa Beata, dum vixit, suis et ab aeterna damcacissimisque persuasionibus, in comnatione et a purgatorii pcenis liberavit ut Abulensi probant secundus testis super pulsoriali
:

quod pertinet ad perfectionem charitatis (ut tradit 1). Thom. dicta q. 25, impendere cuart. 8), illisque omnia bona opera non illis in sua praesentia detrahi et de rabat
ribus propter

Deum

dilexit,

2, fol

154, dicens se scire Beatam Teresiam, mediantibus suis orationibus verbis et salutaribus etfceminam, consiliis, duas personas nobiles, virum peccato cum scandalo per aliquod tempus perin
,

severantes, ab
et

avertisse; illo peccati et scandali actu

decimus

testis,

confessarius illius,

fol.

in compulsoriali Toleti decimus Gonzalez de Avila Societatis Jesu,

testis, P.

214 et jEgidius
;

permittebat; quin potius illorum defectus,quantum poterat, excusabat, et illos suis precibus Deo commendabat, exemplo Beati Protomartyris Stephani, Beato qui (ut ait S. Augustinus, sermone 2 de cum lapidaretur, non solum non expeStephano) vindictam ctabat de persecutoribus reportare veniam postulabat. Novit h sed eis potius a Deo canit igitur Beata Teresia (sicut de isto Sancto pro persecutoribus exorare Dominum Ecclesia)
,

confessarius,
n n

fol.

77,

sic ait

etiam ipsius Charitatem autem

nostrumJesumChristum ut probant in remissotestis, fol. 304, riali Abulensi quadragesimusnonus

:

illius scit iste testis in

laribus,

nempe

pluribus casibus particuin religiosis perditis quos reduxit,

et testis
art.

quinquagesimus quartus,

fol.

440,

super

et in aliis animabus valde seraotis et deviis. Et ipsa in Relatione suae vitae, cap. 38, plura ejusmodi

68 ; octavus
fol

Abulensi testis et in compulsoriali etiam nonus super 5, super 4, fol. 176, et testis

refert, et late

ex praedictis

historiis

supra relatis

Quod adeo verum et notum fuit ut ReveMendoza, episco- p rendissimus Dominus Alvarus de
184.

constat.
lacrymx ob

noriem viro-

rum

1229 Quarto, argumentum in comprobationem praedictorum petitur ex lacrymis et dolore summo

apoKoli-

corum.

quotorquebatur, si aliquis egregius salutis animarum operarius e vita migrasset quia illius morte
:

quod, ut aliquis a pus Abulensis, dicere soleret, efficax erat ei Beata Teresia amaretur, medium inferre ut deponunt iniuriam vel damnum aliquod Abulensi testis septuagesimus pn:

(dicebat ipsa)

proximorum adjutor

et Ecclesiae de-

in remissoriali fol. 440, mus, fol. 209, etquinquagesimusquartus, Toletano pnmus et in compulsoriali art. 08

super
testis

fensor deficiebat. Prout evenit in obitu sanctae Joannis moriie Pii "V, et viri illius apostolici Patris
testis ut probant in remissoriali Abulensi super 79, fol. 370, et in 4 parte quadragesimus nonus

me-

super

8, fol. 163.

Avilse

LXII. De
vota.

remissorialis Toleti testis sextus, fol 1681,

super

eodem
comutiudo
tolandi
aflli-

ejus virtutibus cardinaReligionis libus, et circa solemnia

art. 79.

1230 Quiuto, idem elicitur a consuetudine solandi afflictos.

Ut cum Burgis

moraretur,

maxima

in hospitali quodam charitate aegrotos visitare eis-

que favere consuevit. Quod et in aliis occasionibus plurimis afflictionum corporalium et spiritualium,

tam suarum monialium quam aliorum,

:

saepius as-

suevit facere ut probant in compulsoriali Abulensi quintus testis super art. 9, fol. 166, et in remissoriali Abulensi sexagesimus testis super articulo 79,
fol.
'ketnIM

rticulusseptimus. Prudentia de ad bonum finem toilla vera et perfecta qua3 Judicat et praecipit ut notius vita3 recte consiliatur versu 47, art. 13 in corpore.
a

qua agimus,

Eximia Tereidentia

Aest

Uquil

tat

449.

y,

1231 Sexto, praedictis accedat erogatio libentis-

simpliciter ubi dicit hanc solam justis, non vero in diciprudentiam, et reperiri in invenire med.ura v rtupeccatoribus. Et istius est communia omma lauium moralium ipsaque ad

D Thom.

2.

2, q.

Tertia

autem

388
VII .i. kot,.

DE

TfiRESU VIRGINE
Abulensi testis quinqua- D cuuciu *v. eodem remissoriali quinquagesimus fol. primus, foL 420, ettestis quinquagesiinus e-esimus fi isti ultimi super art. 70. quartus fol. 440 omnes Reverendissimus Episcopus Tiraso.

D. Thom. diandis opitulatur necessanam virtutem tanquam valde q 47. Quam Chnstus Dibcicommendavit Dominus noster Jesu ., quando illos misit ad praedicandum
:

cognoscenda et aa dabilium actionum principia lucem submiearum circumstantias dijudicandas earum nistrat,ca3terisquevirtutibusinhisquffi ad contrariisque repufinem idonea sunt diligendis
juxta

Rl iQ 1U

Et comprobat
nensis

eumdem

dicta

quo constitutiones praeciTeresia suis monialibus tradipuas a praefata Beata

in lib 2, cap. 38,

tas fideliter refert.

pulis suis,

dicens:

in medio Ecce ego mitto vos sicut oves serpentes ergo prudentes sicut luporum. Esiote (Matth. cap. 10). .etaimplicea sicut columbae noster, mittens tfeaQuantura vero idem Dominus hoc in medio luporum, tara Teresiam sicut ovem multarum contradictionum, difficultaest in medio provincias pro tumetpericulorum, obire diversas propaganda Reformatione erigendis raonasteriis et ex illam hao prudentia munient,

dignoscitur ex eo quod (ut notat Beatae Teresiae

1238

Quarto
dicta

hcec

eadem
47,
art.

divina

prudentia

e con

"'<oru

D Thom.

quaest.

8)

praecipere est

,no m<k4
'

u.

'lOHf,

in applicatione cousiliaactus prudentiae consistens ad operandum. Qub actu torum et judicatorum quae in suis constitutionibus consu-

praecipiendi , suis admonitionibus animadluerat et quotidie in mirifice usa fuit, dum vixit vertebat, Beata Teresia monasteria rexit et Fratrum ac suarum monialium quoddam cceleste ccenobia direxit, adeo ut tauquam

istius Religionis,

oraculum saepissime a
probant in
1

praelatis consuleretur

ut

ecrteramm
irirfuiumtfiu
fa excelltnii i.

sequentibus patebit. Teresia 1235 Primo, bene in Beata

ista

perfecta

desumitur ex caetens virtutious 1)ru denti virtus Deoomuipotenti in excellenti gradu ornata quibusa vitae decursu et ex supenus fuit; ut ex toto illius
probatur. adductis et infra dicendis clare

gesimus lensitestisquadragesimusuonus,
;

remissorialis Salmantini testis triseptimus, fol. 448 etin remissoriali Abup.

fol.

365, et testis

Ad

qua-

quinquagesimus gesimus quartus,

et in

priraus,
fol.

fol.

410, et testis quinquaarticulo 70;

testis

440,

omnessuper

modo quo
IttQfn

Reformaiio-

ncm

inchoavlt ct
perfecit,

(quae riumattig-eritperconvenientem dispositionem prudentia, juxta D. Thom. q. 47, art. 7), proprie est istam divisequitur necessario Beatam Teresiam per illius medium nam prudentiam habuisse, cum assecuta fuerit. et dispositiouem caeteras virtutes hoc deprehenditur ex prudentia 1236 Secundo, Orqua inchoavit opus istius novae Reformationis Carmelo, adhibita Mariae de Monte
dinis Beatae

raedium rum virtutum assecutionem cum

necessa-

compulsoriali Toletano primus

super6,

E
.
i

fol.561.

1239 Quinto,

argumentum
fuit prasdita,

lstius mirabilis pru-

dono

comilii

9U0 pniiia
fn\l.

dentia^ Ancilloe Dei

Beatae Teresiae desuraitur ex

dono
2 2

consilii

quo

quod (juxta

S.

Thom.

q. 52, art. 2)

prudentiam adjuvat

et perficit.

futurarum matura consideratione praesentium et poterant, praevidendo contrarerum quae evenire vel specie dictiones contradictoresque plurimos
pietatis vel prudentiae futuros nit qui valide ipsi

donum consilii satis Et in ista Sancta Virgine istud ex illius responsis in rebus difficillideprehenditur verbo et scriptodamis etin monitis plane divinis circumfertur et m adtisjquorum pars impressa secunda parte miratione habetur ut deponunt in
:

(cum

ut revera illos invebona tamen intentione)

;

quai adversati sunt. Nihilominus Beata Teresia, praeviderat ab initio, tanta prudenomnia praedicta
tiae

episcopus Caremissorialis Toletani primus testis, et illius confessarius, fol. 644; lagurritanus, quinquagesimus quarremissoriali Abulensi testis remissoriali Salmantino testis tus, fol. 4i0;et in

ut, mediis dexteritate opus istud aggressa est, supeefficacibus inventis et summis difficultatibus obtinuerit ut probant ratis, finem quem optaverat, Abulensi decimus testis, confessa:

centesimus trigesimus septimus, fol. 448, et testis 1230, omnes super art. 70 ; vigesimus primus, fol. quintus suetincompulsoriali Abulensi decimus

in compulsoriali

rius.fol. 195; et in
testis,

p. Toleti

confessarius, fol. 144,;

testis

vigesimus tertius et in compulsoriah

tertio,
fol. fol.

per3, fol.311. quantum est 1240 Articulus octavus. Justitia, cardinalibus, dividitur a una ex quatuor virtutibus
1, D. Thom. 2. 2, q. 58, art. 5, et q. 61, Legalis audistributivam et commutativam. galem, actus ad botem est per quam omnium virtutum
;

Perfectttima

ejuijuitMs

art.

/Innt

l.<

l'i'l-

le-

wcnuj erga

Deum

et

frth

Salmantmo primus

super

266; et
282, et

ximum caritote.

inremissoriali Abulensi testis quartus,

habebatcum principialii. Ad quem effectum ita se solebat bus et aliis viris gravissimis quos pati cum illis habito ita adversarios, ut primo colloquio
illos

dingit num commune ordinantnr distributiva bonorum in partes reidistributionem communium

publicaB;
inter
:

convinceret

ut

eosdem postea
;

fidelissimos

actus commutativa vero dirigit mutuos Doctor idem Sanctus privatas personas

adjutores et defensores haberet

ut deponunt in

compulsoriali Abulensi quintus testis super 5, fol. no184, et testisdecimus, fol. 213; et in 3 p.Toleti iu 4 part. testis sepnus testis super 3, fol. 1419 ; et
timus,
erondi'ii ab
iol.

dicta q. 61, nrt. 1. Quam virtutem sequentia. Pnmo, in Beata Teresia reperiri probant immensa dilectio et chantas, docet ardens et

perfectissimam

hoc

quam

1697.
,

1237 Tertio

fundamentum summae prudentiae

et conililulio

nibut,

Beatae Teresiae elicitur ex legibus seu constitutionibusquastulitad istius Religionis regimen et gu-

beruationem, adeo prudentes ut ex

illis

facile di-

gnosci valeat illam divino lumine in illis condendis fuisse illustratam. In quibus inter alia illud valde notaudum est (et de quo etiam sapientissimi viri

habuit in Deum et proximum, prout Apostojam supra ostendimus. Et cum juxta ter sit dilectio , Plenitudo legis lum (Rom. 13) Teresiam, qu necessario dicendum est Beatam justiexacte et perfecte legalem pluriraum dilexit, . tiam coluisse. flT timore hliau 1241 Secundo, idem desumitur ex
<

efficaci-

I)ti

timori-

quo illa sionem exhorruit. Quod adeo verum

vis ipsa

transgressemper legis et mandatorura Dei

est, ut,

quam-

mirantur),

temperies suavitatis et austeut deritatis qua istam Reformationem instituit ponunt in remissoriali Abulensi quadragesimus nonus testis, fol. 34-3, et testisquinquagesimus pri-

nempe

illa

exagculpas suas in Relatione argui j^ gerarit (quod profundam humilitatem se^ numquam tamen peccatum lethale commisisse, a vestem in Baptismo suscep
suae vitae

nuptialem gratiae

mus, primus

fol.

552

etin

1 p.

Salmantini quadragesimus

quadragesimus secuudus, fol. 540, et testis quadragesimus tertius, et in secunda fol. 559, omnes super articulo 25 parte testiscentesimus vigesimus primus, fol. 1230;
testis, fol.

521, et testis

quae tec fidelissime custodisse credatur, ut opera habuit, tirnor V ineunte aetate, devotio quam

ab
et

amo odium peccati quibus semper fuit mumta, consi i divinus quo exarsit, virginalis castitas, erfec quae dedit, opus istiusReformationis quod P

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

fecit, scripta quee relirba ouee semper de Deo cateweque ipsius virtutes et actiones piae et qu H denoi: ,;^ m ; nrnrp tntina vitae. satis deno in progressu totius vitae,
'

389
p

justum

ii

efflciunt (quae justitia Christiana appella-

ROT-

tur, juxta iliud D. Pauli

ad Rom. 6

),

Liberati a

peccato, servi facti estis justitise iustitiae

verum etiam

excellentissimae
tant Et
leti

deponunt

in

prima parte remissorialis To-

Beatae Teresiee "vigesimus tertius testis, ipsius dicens quod in tota vita ipsius non confe^sarius, peccati mortalis in en; et in visa macula aliqua
fuit

perfectissimam justitiae virtutem, et ex illarum genere quas dixit D. Thom. 1.2, q. 61, art. 5, esse

Beatorum vel aliquorum

in

bac vita perfectissiInvictnm nr(endit forlitu-

morum.
1216
Articulus

remissorialis Toletani primus secunda parte Calagurritanus et confessarius, fol. 642 episcopus testis qua636; et in remissoriali Abulensi
testis, et fol

nonus.
est

Secundum D. Thom.
tertia

(quem
2,

in iata materia virtutura secuti sumus), 2.

dinttn

q.

123,
in

fortitudo

virtus

cardinalis,

dr ao-esimus

octavus,

fol.

322, et alii plures

et tra-

animuin

gravibus et maximis periculis firmans,

Tirasonensis et R. P. Erandunt Reverendissimus de Ribera, in historia quam scripserunt ciscus de

vita istius Beatae.
124-2

cohibens timorera, audaciam vero moderans. Juxta quam moderationem audaciae, aggred ipertinet ad fortitudinem, sustinere autem, id est immobiliter
sistere in

invotof^"-

Tertio,

idem comprobatur ex

lllo

raro

pericnlia,

iiumptrfr
ftaiuima,

dam vo to,

SU periorum veniale vel imperfectioquam consulto peccatum sed in orauibus lU od nem cognitam commissuram, ut gloriosius esset quaesituram et Deo
(

divinitis (ut creditur) inspirato, quo suorum manibus promisit se num-

moris,

et

pertinet ad repressionem tihic est principalior actus fortitudinis,

juxta curadem D.
fuerit
.

Thom. ubi supra. art. 2, 8eJ Quod autem Beata Teresia hac fortitudine mirabili
munita, ex sequentibus convincimur. , i_ n ^l Primo, ^ -* n * >>*) ex eo quod m bono quod mcepit ab ineunte tate in servitio Dei, usque ad mortem cum ingenti indies incremento, et perseveravit

prr>ri'cmndo
in lervitio Dei \ niervUioDei

perfectius

1217 *.
.

superius in art. 5

de charitate in

Deum

diximus,

uiquea dn,orrem,

iidem testes proxime supra adducti. ct deponunt merito inferri valet illam qufie sie se

Ex quibus

a legis transgressione ipsam adstrinxit, longissime

!.

imminentia pericula evadens; ut ex tota serie illius seu firvitse clare apparet. Quam perseverantiam mitatem vocat fortitudinem D. Thom. 2. 2,q. 139,
art. 1,

B abfuisse.
noccur.,,,*.-

accuraQuarto, bocmet suadetur ex illa lpsa nangutarum observantia regulae suae Religionis, cui tissima "" ""'""' omnibus deditissima caeterisque in victuetvestitu """ r propinqua esset, fuitusque ad morteip. Cui cura iustantibus ut in illa hora eas aliquid monialibus cordibus irapressum mamoaeret, quod illarum Teresia nihil aliud respondit nec neret, ipsa Beata comraendavit quara observantiam reillis magis remisconstitutionum ut deponunt in 1 p. o-ulee et
2 i3
:

Spiritus S.mcti. Et raagis speciain opere liter ista perseverantia considerari valet

douumque

abipsaiuchoatoingressusReligionis.emissionisque professionis in illa, et postea in aggressione Reformationis hujus Religionis, illamque ad finem per-

ducendo,

et

in illa

tum
illius

suum

Deo

reddendo,

tandem virtutibus clara et tanquam

spirifortis

athleta dimicando pro gloria

consequendo.
11)

sorialis
fol

Salmantini testis
fol.

quadragesimus pnmus,
5S3,
fol.

Mattharam cap.

Quod vim patiatur,

Dei et pro regno cum (juxta Sanctum

et violenti ra-

528, et testis 44,

et in

2 p. testis
q. 58, art.

quinquagesimus primus, dicta art 94 Unde, cum ex D. Thom.,

6, justitia

696, omnes super

perpiaut illud, Beata Teresia sua fortitudine et et severantia banc vim regno coelorum intulit,

eadem

nice

in

arcbitectolegalis in principe sit quasi videtur subditis vero quasi administrative,

fortitudine violenter illud rapuit. primi 1248 Secundo, idem elicitur ex erectione omnimod'it tuin civitate Abula3, ubi pencula monasteriii monasterii

^J
engendit
cuUateti

"

quasi arcbimerito posse inferri in Beata Teresia legalem fuisse, cum vivens tectonice istam justitiam subditas suas ad ac moriens exemplis et verbis constitutionum custodiam impulent,

multus

graves indiguationes imminebant; prout civitas commota in effectu evenerunt (tota enim firmissimum murum opposuit, fuit), quibus se ut opus ad Dei gloriam perficeret. Prout
et

di/fi-

ut sanctum

legum

et

in
iu

iitlributu
"H'h ioi
iiiiii

1244-

Quintum argumentum

distributivae justiti

fundationibus, etiam in reliquorum monasteriorum

et difficultates pra?sertira in illa llispalensi, pericula quas omnes ista Virgo non defueruut,

um
mo-

mtcr
Ml/,

quam etiam babuit Beata

officiis

Teresia, desumitur ex
,

quibus, quae distribuit in sua Religione personarum omni ratione humana et acceptatione quas aptiores neglecta, semper praefecit moniales
judicavit; nec per
inutiles vidit,

gravissimas
fortis virili

animo superavit

ut

deponunt

in

parte remissorialis

Toletani primus

testis,
,

prima Reve- F

modicum tempus toleravit quas communi bono nocerent ut dene

:

ponunt in

compulsoriali Toletano primus

testis

super art. rendissimus Episcopus Calagurritanus Tirasonensis, fol. 730 et 50, fol. 604, et episcopus super art. 65, fol. et episcopus Segoviensis,
736,
806';
testis

Salmantino super 7, fol. 162, et in corapulsoriali 294, Quod servavit in sextus testis super 4, fol. carnis acceptandis ad Religionem absque respectu m reaut sanguinis, illudque aperte monstravit jam fueratbabitu neptis su, quae
pulsa

et

in 1

p.

ejusdem remissorialis Toletani

fol.

vigesimus
et in 1

144

tertius Madriti super 66, remissorialis Salmantini testis tnp.

fol.

gesimus septimus super 65, pulsoriali Abulensi decimus

et 21

445

et in

com-

testis,

fol.

191 et 194

cujusdam

Religionis induta,
censeret,

quam cum ineptam

Religioni
prai-

ab illa expulit, non ut in precibus monialium pro illius retentione,

dictis historiis vitce istius Beatae legitur.

obstantibus enixis

'MCicgeri(iii

124j
icdbui
olufii litqtu

Sexto,

argumentum pro
ex

justitia

commu-

tavita

Atbitit,

omnibus contractibus per desumitur monacelebratis in fundationibus beatam

Teresiam
justissteriorum, et solvendis debitis, in quibus occasiouem querela? dedit, sime egit, nec cuiquam Fundatiout ex ipsius vitse Relatione et ex libris

ex quodam 1249 Tertio, hoc idem comprobatur gravissiraos et intrepido animo, quo viros forti et alloqui pro Rehgioms suo sancto intento adversos contigit Toleti, ubi ex negotiis gerendis assuevit. Ut egit cum gubernatore archieadem causa graviter ob conD. Gomesio Tello Giron, qui,
episcopatus,
licentiam adinibi tradictionem aliquorum, in dando difficilem reddebat; se

J^J^
.

|flr

Ma|/p .

g|twl(fo|

fundandum monasterium

quem
illud

nihil verita corripuit,

expouendo

se pericu o

nurn monasteriorum apparet.

et caeteris virtutibus

Ex quibus omnibus,
prasstitit,
:

teraporali

quod
:

sibi evenire poterat,

et

sequendo

quibusBeataTeresia

Matth. 10
h
:

non solum quatenus ipsa significat aggregatum quodpotestjure optirao inferri justitiam habuisse

corpus

'

iUum

occidunt Nolite timere eos qui BeataTeresia allocuta fu.t hi

illi

verbis

Intolerabile est quod

qui in dehcns
niales,

dam ex iis omnibus quae hominem coram Deo Tomus vii Octobris, Pars Prior.

pauperculasquasdam modegunt, velint impedire fe

56

DE
89

S.

TBRESIA VIRGINE.

i.

0TS -

prstendunt nisi cum nihil aliud . niales qu euangehca servanclausura, consilia

.

omm

eore

fDeo

inservire. Considera
si

:^V

pos'set

.mittere.

quanta non exequerentur den, hsc

;

d*M
ed

fluminis transitu, cum Burculo, cui in difficillimo opposuit ; ut anirmant gos peteret, prima se fortiter

dd e h uj usmodiimpediment
ut ipsa

r
m

rri

n
;;

Episcopus Calagurritaprtedictus Reverendissimus Toletani, fol. 640, et trigesimus testis nus 2 part. Salmantino, fol. 445 a tergo. Et in remissoriali contigit, cum AbulaSalmanalius similis casus ei

statim licentiam impetraverit

et

ibro

Funrte

deponunt m pnma P dationum scripsit, 33 testis super * rt remissorialis Toletani nonus

_

remissoriali fol. 30, et in

Abulensi
art.,

nonustestis super eodem

fo

W^*S" sc
340, et in in

supra art. 4. Ex prredictis ticam pergeret, de quo possimus Salomoni respondere patet quam recte fortem invenisse, Beatam scilinos recte mulierem Deus animo virili tanquam cet Teresiam, quam munivit. virorum ductricem Virtus temperantiae 1252 Articulus decimus. delectationes moderandas, et sic circa oircs
versatur concupiscentias

Singulairn
'i'"
,

'""peran

'ia probatur

cundapartereraissoriaHsSalraan^^ articulo, fol. 623, et septimus super eodem

p?isonah Abulensi decimus
cacod' tnoft
detmiri"
1

com

bonorum sensibilium

et tristias ex

testis,

ilhns confessa-

^mqltrto,
:

idem con.prob.tur

ex

'".

1 canonica, cap. S Petrus Apostolus Bpist. Vigilate admonet, dicene

: ,

vester diabolus,

tsnqoam
:

leo rugiens

q^-~5 ^curt

eo quod 5, nos

juxta, D. Thom. 2. 2, illorum absentia procedentes, modePraesertim tamen consistit q 141, art. 3. delectationum gustus, sicque illi estannexa ratione De quibus abstiuentige, jejunii et sobrietatis.

virtus

D Thom.

quairens

nd e

Et

quem cum

astutias

istiuscommunis

in cui resistite fortes devoret bene cognoseeret Beata Teresia inimici, vigilavit ipsique

Differt autem q. 146 et 147 et 149. temperantia, quia haec resecat superabstinentia a illum ponit ordinera rationis flua victus, et circa absinentia vero subtrahit de cibo con2. 2,

servandum
sobrietas

venienti, et quanto magis,

tento erit perfectior

u B

ita fortiter ,n seopposuit, illiusque tentationibus omnino devicent, pugnando fidp restitit ut illum dum vixit, induta armatura viriliter contra ipsum, charitatis, justiti* et Dei, mediantibus operibus virtutum, quas mirabihumilitatis casterarumque ista exercuit quin et mediante liter (ut dictum est)
j

autem

versatur circa

potum

vini.

Ita

virtutes quantum D Th locis supra citatis. Quas et facile ex E Beata Teresia nobis constat, coluerit
infra dicendis apparebit.

Reformatione

monasteriorum erectione, tendens et opera ejus adhuncfinem, ut scilicet diabolum quotidianas victonas reimpugnaret, de illoque in hoc codem ercitio portaret, relinquendoque ipsi quos in Deo generavit, qui fortes filios filiasque qua adeo Irein succederent in hujusmodi pugna
et
:
.

temperantia sive cibo1258 Primo, ex assueta utebatur non enim ad panera rura parcitate, qua aut paucos pisciculos t)T83ter unum ovum
:

e ;ia cilatt ci-

burum

et

mor-

UflcaiionH

aliud

Hud io

in

iii

infirmitate assidua adhibere consuevit, quantumvis remissoriali Abulensi in laborarct. Sic deponunt
testis

i.uiiendii,

quadragesimusnonus,

fol.

360, et in 1 part.

ut mirabih, forti ac quenter inimicum superabat, ad certamen provocaret, piissimoausu illum jam Keillud Jacobi 4 quasi illum non timens, juxta ut legitur in a vobis . . sistite diabolo, et fugiet verbis . Si ego serva Dei
: ;

trigesimus septimus testis, remissorialis Salmantini septi2 part. testis quadragesimus fol 434, et in Secundo, idem desumus super 4, fol. 610, et alii. mortificationis in cibosumendo. mitur astudioetusu possent respuebat: Omnia enim qum gustui placere manducaret gttdie coctum quid ut cum quadam ex ore subtraxit; rogataque
stui

ipsius Vita,

fol.

196, his

fortitudo ad sum, quare mihi non aderit tartareas potestates? . dum contra omnes
.

bellanAcci-

piebam crucem Deum talem mihi

in

manu

vere videbatur ut fortitudinem tnbuere

,

et

graium, buccellam non vesceretur, respondit cur eo cibo bene condito quam ex prsedicti cibi sumse ob delectationem non fuisse ausara buccellara ptione percipiebat, in remissonali Abuillam deglutire ut deponunt
:

. . u
.

luctari non absque timore ullo cum da^monibus mihi quod illa cruce dubitarem. Videbatur enim sicque dixi : omnes da^mones facile vincerem sim, omnes, quia cum Serva Dei Venite modo absque dubio Et volo videre quid in me possitis. me. Et quodvidebatur mihi quod ipsi metuerent donatum ab universorum vere
,

testis, fol. 642, lensi quadragesimusnonus aperte ex eo 1254 Tertio, hocmet elicitur

et aiu.

gilOld

quoo.
tntniam

accedebat eique dfibai i" c quoties adcorporis refectionem Ber- ciimoebol, sibi (ut de Sancto cibus sumendus erat, toties videretur Sic de- F nardolegitur) tormentum subire Abulensi testis quadragesi-

dam dominium,
Domino, contra

ponunt in remissoriali mus nonus super art. 62,

444

fol.

360, et in 1 part.

remwtestis

omnes illos mihi remansit, tahter . faciebam et quod non pluris eosquam muscas remissorialis Salmantini probant in prima parte
: /,

lo i. trigesimus septomus, sorialis Salraantini testis

sextus et in 4part. remissorialisToletani testis, uterque septiraus Gra'natae, fol. 1678, et

445, et in 2 parte testis trigesimus septimus, fol. 4 part. septimus, fol. 631; et testis quadragesimus et septiToletani sextus testis Granata?, fol. 1679, omnes super artic. 65 etin testis, fol. 169*

mus
fol.

compulsoriali
185.

Salmantino nonus

testis

super

5,

idem probatur ex super art. 62, fol. 1691. Quarto, solebat, con.ioe lacrymis quas vescens effundere subjectara, utoe ransse corporis alendi necessitati et pro major ponunt testes proxirae citati. Quin sumen do wnwevit mortificatione gustus in cibo seo solum humilibUS, uti patinisacscutellis,non inchnation npbi
sordidis,

peHeulfl foniter

tub n'iio.

Beata Te1251 Quinto, non minus fortis evasit corporalibus quantumcunque resia in periculis per gravibus, dum nec adversa valetudo, quam
plures annos graviter passa
fuit, nec paupertas nec labores itinerum, summa, nec sexusfemineus, ut plurimum quos perpeti in istis fundationibus nihil horum contigit, illam exanimarunt; quia ipsi ipsam ab opere timuit, nihilque ex praedictis potuit omnia adversa inchoato retardare. Prsedicta enim

ad munda

repugnantibus naturali iideraitestes. et nitida, ut deponunt quibus Beata ie quibus patet cogitationes sinere cibum sumebat, pascebatur, non

dum

percipere. ex cibo aliquam delectationem abstinentiffl 1255 Quinto, quoad sobrietatem salutifera est, J ciara,qua3 corpori et anima^
illud Ecclesiastici 31
n
:

f'

fidtb

obur
nW '

t,nc)n"
l

pori sobrins

potus.

et Sanitas est anim colui Hanc virtutem

.

liW.

^
_

et corporis

incommoda fortiter subivit, omniaque ut deponunt supradicti animo superavit sequo de quodam periestee proxime citati, et specialiter
:

Beatam Teresiam

perpetua clare desumitur ex deponunt in 3 par fuga et solius aquae usu ut Vallisoleti sopei missorialis Toleti octavus testis
:

v^
,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

fol. I 413 sis,

391
PIK kk. ROT*.

et

lib. 3,

Reverendissimus Episcopus Tirasonencap. 6. Sexto, prsedicta comprobantur a

Dominicus Banez in compulsoriali Salmantino, qui est primus testis, super 4, fol. 268, et in prima
parte remissorialis Salmantini trigesimus septimus
testis, fol. 441, et in remissoriali

fideli

observatione jejuniorum, tam Ecclesiae quam lloc probant in regulae primitivaB suae Keligionis. Abulensi quadragesimus nonustestis,
remissoriali
fol.

Abulensi quadra-

vigesimus tertius 360, et in 1 part. Toletani Madriti, fol. 444, omnes super articulo 62; testis
et in 2 part. testis

gesimus nonus testis Ulisipona super 10, fol. 165. Prout etalias, cum ei in suo monastcrio Metinae del Campo commoranti imperatum fuit a quodam suob quasdam rationes humanas irato, ut ab illo monasterio recederet. Cui Beata Teresia non solum in recedendo, verum etiam in statim recedendo obedivit, licet paralysi laboraret, et hora praecepti nocti esset proxima nihilominus
periore,

Salmantini quadragesimus septimus

4,
fol.

super

620, et alii plures.

majoris aestimandum fuit quod illa grotabat, et juste carnibus etiam juxta regulam, ffi
illas aegris

Quod tanto eodem tempore

statim

permittentem, vesci potuit, etquod jejuniareguleeecclesiasticisjejuniis plura addita sunt usque siquidem a die Exaltationis Sanctae Crucis Dominicam Resurrectionis regula jejumum mad sextas ferias sunt etiam alia dicit et praeter omnes per constitutiones imposita. Quae non pauca jejunia in omnia Beata Teresia ad unguem observavit, et

illico

ab

hiems
illius

loco recessit. Et licet frigore (nam erat), incommodis et morbis vexata, magnam
illo

tumcunque moniales

noctis partem in itinere consumpsit, quanofferrent praedicti praecepti re-

hisomnibus, sicut in aliis mortificationis operibus, perfectiouis magistram praese suis perfectissimam
buit.
Abiolutii'"""
rjas
.

vocationem se impetraturas. Id probant in remissoriali Salmantino snpradictus testis trigesimus septimus et in Abulensi quadragesimus nonus,
,

supra
459,

relati, et

quinquagesimus quintus
art. 59.

testis, fol.

omnes super

obedidH'

'

d-prthendiiur

Articulus undecimus. Obedientiae virtus objectum superioris prajcepturn tacitum vel habet obediendo expressum, sicque iu illius pra^ceptis
1256
consistit,

Tertio, evidenter apparet de simplici et obedientia istius Beatae Virginis ex eo quod, casca cum Christus illi apparere coepit, et confessarii ad

r timpli
ei

1259

CKi-vate in

juilii fxe-

quendit t

juxta D. Thom. morales obedientia primatum inter caeteras virtutes notat idem Sanctus Doctor ubi supra, tenet; ut namque voluntas propria, quae art. 3. Per illam
2.

2, q. 104, art. 2. Et

cautelam

jusserunt ut apparentem signis irrisionis (quae hispanice dicuntur higas) despiceret, id Christo luit illa ad unguem praestitit ob quod et a
illi
;

inter

et

suprema bona humana reponitur, abnegatur contemnitur propter Deum per alias autem vir;

tutes morales

bona exteriora et corporis, quoe iuter counumerantur, inrirma et media bona humana contemnuntur. Unde D. Gregorius, lib. ultimo Moralium, cap. 10, dicit quod obedientia sola

..

Hoc j.robani in remissoriali Abulensi quadragesimus uonus testis, fol. 336, et quinquagesimus primus testis, fol. 399, omnes super duodecimojet in compulsoriali Toletano primus testis
laudata.

superdecimo,

fol.

165.
,

iuserit et virtus est quae virtutes caeteras menti jure praeinsertas custodit. llla namque victimis

1260 Quarto, hocmet petitur a mirabili aestimarevelatione obedientiae. Nam cum plures divinas haberet, nihil revelatum exequebatur, nisi tiones

hik abili "lie-

tnatione.

superioribus

et

confessariis prhlfl
si

approbatum
his

quia per victimas aliena caro, per obemactatur. Et h dientiam vero voluntas propria Beatam Teresiam adeo fuisse hac excellenti virtute
,1

ponitur

fuisset.

Quin
eis

etiam

superiores contraria

tam quoe per revelationem acceperat, praeciperent, parebat ac si nihil revelatum habuisprompte
set; dicebat
se in revelationibus decipi posse, reddenda non posse. in obedientia vero superioribus quasi coeleste oraculum quidem sententia

condecoratam ut vera obedientia3 cultrix dici valeat,

<i

enim

omnunod

<

onimi tubjefiionc

trga

tuperioret ei
roiifenarioi,

sequentibus argumentis clare demonstrabimus. 1257 Primo, iu hanc sententiam nos induxit Teresia suis illa universalis consuetudo, qua Beata confessariis tanquam Deo ipsi obsuperioribus et
temperavit, ita ut

Quae

nunquam

eis

repugnaverit vel
sine illorum

in oppido de celebratur, et in praxi illi contigit ubi illi apraelato iujunctum fuit ut Hiapalim Veas, monasterium condendum pergeret; quod illa

ad

difficilem se praebuerit,
;

nec quidquam consensu egerit quod non modo in rebus externis, verum etiamin internis ad animae directionem speut probant trictantibus, fidelissime observavit
:

praestitit, licet

per revelationem haberet ut potius

Madritum

peteret.

Quod

et alias

etiam evenit,

cum

ageret. Ita deponunt de primi monasterii erectione Toletani primus testis, epiin 2 part. remissorialis

ginta octo testes, et inter illos decem confessarii Beatae Teresiae, praecipue in 2 part. Toletani primus
testis, fol. 805, et iu 1 part.

scopus Tirasonensis,

illius

coufessarius,

fol.

733,

remissorialis Salmantini

trigesimus septimus,
missoriali Abulensi
fol.

fol.

441, et in 2 part. testis

fol.

429, et tertius testis, et in 1 part. primus testis, fol. Madriti, con472. et vigesimus tertius testis fol. fol. 141; et in fessarius ejusdem Beatae, super 58,

centesimus vigesimus primus,

357

1226, et

re-

qnadragesimus nonus
art.

testis,

fol.

septimus testis, prima parte Salmantini trigesimus Tolesuper articulo 59 et in compulsonah

411,
;

omnes super

59

et in 1 part. remistestis

sorialis
fi

Toletani vigesimus tertius

super art.

confessarius, fol. 75; tano decimus testis, etiam Salmantiuo quintus testis super et in compulsoriali
4, fol.

285.

58, fol. 142.

ofcediendi

prompiUudi-

1258 Secndo, idem desumitur a promptitudine obediendi etiam in rebus difficillimis, ut cum ad jussum confessarii combussit librum quem super
Cautica Salomonis conscripserat, mirabili doctrina plenum ut probant iu prima parte remissonalis
:

a raro exeraplo 1261 Quinto, hoc idem elicitur

obedientiae,

e tiudio

pa-

quam

ita

BeataTeresia

coluit, ut,

cum

rtmdi jiriorit11
(i

ip*<*

nihilominus iu mona- onstUutU. Mater esset ac Eundatrix, teinpus morabatur, pnorissis, quas stenis ubi ad humiliter et constituerat, tanquam subdita
ipsa

Salmantini trigesimus septimus

(ol.

testis

super 59,
septi-

prompte obediret
cap
u

441, et in 2 part. testis

fol.

quadragesimus
et in

20

dicit
;

memor Non veni

,

Christi

raiuistrari,

qui Matthaei sed mini-

mus super eodem,

427,
fol.

compulsoriali

strare

Toletano primus testis

427. Prout iterum se

cap

paratam exhibuit ad exurendum Vitae suas librum, quem gravissimorum coufessariorum mandato scripserat. Quod saue fecisset, nisi Pater Dominicus
Banez, qui ad tentandam ejus obedientiam illud praeceperat, id prohibuisset ut probant idem Pater
:

iis qu'o3

Ilebraaos, et ut in Epistola D. Pauli ad esset Eilius Dei, didicit ex legitur 5, obedieutiam. Ita deponunt in
:

Cum

passus

est,

super 59, remissoriali Abulensi sexagesimus pnparte Salmantini quadragesimus 490 et iu 1 in 3 parte Toleet testis super 4, fol. 517,
fol.

mus

taniquartustestis, super ^

5, fol.

1397, et septimus
testis

DE
392

S.

TKftESU VIRGINE.

tt o.

*.
a

testis
. .

super 5, fol. H9. leresiarefcpic-u , . :-.,f^^P^pnt.TBeata

et

duerU

perfecti .obedieutite actibus futerius acexterius quam idouea fuerit obed.eutn s ""coluerit, et c<*pit facere quam qua, prius et perfectius

quam

alte

votum ejotdem virtutis solemne

^^^S^
illiue

ut id em ReverendissimusTirasonensis, D supra, testatur. supra testatu, Ex quo q uo confessarius, ubi ipsius ^ ,* nm alimim moniales cnr. carcum aliquse quod, tfon semel evenit illam pro remedio consequendo nis stimulis vexatse soleret aliam personam consulerent, illis respondere enim in bac materia consihum dare
..
.

Dei

consulerent

se

B.g?.t.

nou posse,

cum hujusmodi motus,

Dei misericordia,

fy.u fiuriiii-

man
dufil

otttn-

Castitas. ut D. Tho. 12G2 Articulus duodecimus. est pars subject.va art. 1, docuit,

q.

148,

proinde cujusmodi essent, nunquam passa fuisset, ac deponunt in remissoriah Abulensi ignoraret. Sic nonus fol. 3o8, et testis
testis

temperuuti*, hoc
2. 2, q.

est,

quxlem
dicft

sneces

e.

que virtus quam. ut

idem Sauctus
virtus

D uetor,

quadragesimus quinquagesimus primus,

m.

art. 1 et %,

oconcup.scent.a juxta ,at

gesimus
mantini
part

niB

condare delectatur, et est Cbristo. qui ejus genere easUvirginitatie, qua, >n accedeu.e vir.uH. teete D^Thom virtus, tatis diciturexcellentissima integr. cons.st.t snpra, q. 152, art. 5; qu ubi c a de.ectafcon.bu . immunitate tate corpoHs et a tal.bus perpetno ma gis formaliter in proposito

modum

castiga.ur.

Qu

n.a.a.g*
max.me

testis

405, et testis quinqua. 455, ct in prima parte Salquintus, fol. trigesimus septimus, fol. 142 et ,n 1
fol.

Toletani tertius

testis, fol. *98, et in 2 p. pri-

mus

etiam confestc,tis,episcopus Calagurritanus,

fol.

sarius,

omnes super art. 60. ex ciroumstantiis, 1^66 Quarto idem convincitur

642
:

m.nji eum
iptn /um in
mofliolifiui

sumrnse

honestatis

modestise, circumspectionis,

aliisque similibus,

du,U q. bstinendi jnxta D. Thon, propositum redd.tur laudaubi docet quod hoc 3
:

2, art.

let

quibus et quoad se ipsam et fuit, ita ut castitatis quoad moniales suas ornata verbo et exemplo impressiSse ornatum filiabus suis

e/M-pudind.
'Iilcndor,

quantum scilicet fit ad vacandum Quibus virtutibus Beatam leres.am rebu. divinis. in excellent. gradu mirifice ab omnipotenti Deo
bile ex hne, in
f uisse

moribusetmirabih pudiwtia videatur; ut ex earum ex constitutionibus quas pro perapparet, necnon, observantia suis moniahbus tradifectiori castitatis in remissoriali Abulensi quadradit

B
oiwit" 7" " i/iif a/m aft
(

fac.le condecoratam constat, ut ex sequent.bus

ut deponunt ffesimus nonus testis,

fol.
;

358, et quinquagesimus

estvidere.
18

iii./i(/i' 'iiin.

ao ex proposito firm.ssimo, quou perpetuo colendi istam virginalem infantia habuit, quodamodiosibi impressoet caatitatem, simul cum quidquid impur.tatem quasi a natura insito contra pos.et, prout eadem Beata verbis aut factis sapere se s.ue vitae multis in loeis de

Primo

primuste.tis, fol. trigesimus septimus,

405

et in 1 p.
fol.

Salmantim 442; et in prima

testis

parte

testis Toletani vigesimus tertius

super CO.fol. 142,

super eodem articulo, etin 4 part. septimus testis

fol.

1690.

..

corporil pott

Teresia in Relatione

Episcopus affirmat; et Reverendissimus i, optime comprobat, lib. 3 suas historise, cap. Sis,

Tirasonen-

castitatem et virginita- morim ineor1267 Quinto, perpetuam Do- up(j udortl Beatae Virginis Teresiae eumdem tem istius comprobare non liijuor. dignatum fuisse
l,

Mim
'>
"

mira in coufirmationem istius lib. 1, cap. 7. digna adducendo, et Pater Ribera, coiifessa. Secundo, hoc ipsum comprobant coTnfi 1264 . _i._ ~..~~ Pater Pn^prifllC. *. Dno Rodericus inter quos rii ejusdem Beat
,

veritatis et notatu

minum nostrum dubitamus mirabili

illius corporis

integntate

et in-

tpirituaUum,

A1 _ ftrp7 e Societate Alvarez p s cietate Jesu,

admodum

spiritualis spintualis et

et liquore suaviscorruptione, mirificoque odore hodieque conservatur et cohtur, simo, cumquibus simo _ * .. _..i ln + o natPTlflimUS. ostendimus. e miruculorum la te prOlll IU ivciatiuu'. *^. pr pramia, puntat. prcemia, puritati quaBdam Qu quidem videntur qU a3dam ^u* qu *,.*.. Tppp.sisE corresponVirginis Teresiae

sapiens, qui generalem

illius

dixitquadam

die,

manu

Confessionem audivit, tenens conspicilia, quibus

corporis istius Sanct

impossibile utebatur ob debilitatem visus, adeo esse pateretur, quod Beata Teresia turpes cogitationes ac illa ipsa conspicilia ob singulare Dei privilegiura, Didacus de quse ostendebat. Pater quoque Magister Sangravioribus ac doctissimis Ordmis

^l^S

Articulus

decimus

tertius.

Divi
et

Ambropauptrtolh

(quos refert Bius et Hieronymus corpore) dicunt Thom. 2. 2, q. 19, art. 12 in D. tenpolium est abjectio quod paupertas spiritus voluntatespet id est, propna qua3 fit spiritu,
,

sequi tur

.;

fl">"

Mlllf

Yanguas,

rerum,

Beatse confessarius, illam oti Dominici viris, et istius virgininon quovis modo virginem, sed thesaurum ut probant in remissonah tatis appellare solebat quadragesimus uonus testis, fol. 358, et
:

est paupet instinctum Spiritus Sancti. Et hinc ad istam esse virtutem pertinentem temporalium velut abstinen

atem

^Pf.
,

nam
tia

rerum quaBdam est ab iis quae nocere

abdicatio

P^unt

animiB.

Abulensi
in
fol.

1 parte

testis

Salmantini trigesimus septimus testis, vigesimus tertius 442, et in 1 part. Toletani et in 4 part. septimus testis Madriti, fol. 142,
:

Quantum vero ab

ipsis teraporalibus

bon Beata

Granata?;
affirmat

omnes super 6 art. Unde et fol. 1690 Reverendissimus Tirasonensis, in dicto c. 4, idem et quod ipse et omnes qui cognoscebant
non tractabant Beatam Teresiam, illam aspiciebant quae carne constaret et sanguine, tanquam personam

quanabstinuen Teresia ad iraitationem Christi " pa u P erta tumque excellenter istam virtutem T demonstrare sequentia ritua amaverit colueritque,

^^
.

facile valent.

solemm 1269 Primo, hoc desuraitur ex prima. pro paupertatis, quod in missione suas fecit, et e^ raanibus superioris voluntane
sionis in
illo

vot ot0

v ta

'"

'

>"' il<m

hoc mundo sed tanquam Angelura viventem in immunditiae nostrse absque infectione et macula cognovit in carnis. Et ipse notavit et experimento Sancta, toto tempore quo cum illa tractavit, hoc
ista

quod

postea

ad raajorera perfecticnem
,

illoruraque primitiva regula eraisit operibus observantia, quara verbis et paupertatem raonstravit, dura dicere solebat

-tnctissim seraper ae

e^
,

unum

quamvis in ipsa oraues virattamen virtus castitatis etpututes resplenderent,

inter alia, quod,

omnia quoddam bonum continens in se babew et quod pauperem se non mundi,

quando
sibi aliquid

ritatisanimae illius clarius manifestabatur in illins ad hanc vultu illiusqne compositione, qua attrahebat

virtutem

ilios

qui

cnm

ipsa loquebantur et tracta-

necessarium deficiebat deponuut testib part. remissorialis Salmantini 443, e gesimus septimus super art. 61, fol.
plures.

^
.

bant
immuni'11* a
tentalionibns

taliter

quod

in facie portaret

impressam ima-

ginem

castitatis et interioris puritatis.

eo quod nun1265 Tertio, idem suadetur ex tentiationes carnis experta fuit quam Beata Teresia
illasque

eB a 1270 Secundo, operibus ac doctrina ^ J quatenus non solu sia idem confirmavit,
suis

m ere

'"''",
,/ ...

in

constitutionibus

hanc paupertatem sp

eamii,

omnino ignoravit,

particulari gratia et pri-

eteasdemsum monialibus summecommendavit, dio

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

393

observantiatn ejus in communi studio ad amorem et particulari retinendam vehementer hortata et in deponit in 1 p. Toletani vigesimus tertius
fuit; ut

masjustitiae virtutes numeratur,

quasD. Tho.

2. 2,

pth kk.

fcrr*.

q. 80, partes justitiae potentiales appellat,

et

lirligionn vir-

est

lucem yrxclai

443, et testis, fol.

quadragesimus primus
testis
:

testis, fol.

qusedam virtus per quam homines debitum cultum et reverentiam Deo exhibent idem Sanctus Do:

Teresia

exercuit

Abulensi 524 et in remissoriali hoc idem docuit in nonus, fol. 360, et alii sed mus
erectione
ditibus
;

quadragesi-

ctor,

ubi supra, q. 81

art.

1.

Aliis

virtutibus

suorum monasteriorum absque annuis recollocata ut in 2 p. spe in Deo tantummodo

deponuut primus
testis, epi-

moralibus praeeminet ex propinquiori accessu quem habet ad Deum juxta sententiam ejusdem Sancti
:

remissorialis Toletani

Doctoris, dicta q. 81, art. 6. Et infra, art. 8, docet quod, licet religio et sanctitas essentialiter sint idem,

super 61, fol. 642, et in Salscopus Calagurritanus, testis trigesimus septimus mantino proxime relatus

ratione

tamen

differunt, quia sanctitate

nis seDeoapplicat, religione vero ei

plures usque ad triginta quinque super eodem, etalii

testes.

bet famulatum in

mens homidebitum exhihis quae specialiter ad illius cul,

tum

spectant.
se

Quarum BeatamTeresiam perfectissiut ex

d*voCione,

Inborma uu m,

tWM

nuum suarum,

comprobatur ex labore ma1271 Tertio, idem quo ad imitationem Divi Pauli ne:

mam

cultricem ostendisse censuimus

t*rin*0U

cessaria parabat

ut deponunt in
,

p. Toletani vige-

Gl fol. 143, et in 1 p. testis simus tertius testis super nonus, fol. 670, et in remissonali ouadragesimus nonus testis, fol. 360, et Abulensi quadrag-esimus quinquagesiinus primus, fol. 406. Quarto, testis paupere victu et lecto quibus uteidem elicitur ex fecit, vilitate vestium, quam tanti lpsa batur et ex monialem vilioribus vestitam videret, ut S aliquam
i

sequentibus demonstratur. 1275 Primo, hoc desumitur ex actibus religiovirtus nis interioribus et exterioribus, quibus hsec religionis perficitur, ut notat D. Thom. ubi supra,
art.
7,

et latius q. 82

et

sequentibus, ubi inter

actus interiores religionis describit devotionem et orationem. Quorum primus, nempe devotio , est

ut deponnut in 1 p. vigesimus tertius testis super remissorialis Toleti

cum
61

illa

vestes

commutaret

quidam actus voluutatis ad facienda prompte quaecumque ad Dei servitium et famulatum spectaut ut in dicta quaest. 82, art. 1, notat idem Sanctus
Doctor.

-.

trigesimus septi143, et in 1 p. Salmantini primus, 443, et testis quadragesimus mustestis, fol.

fol fol

Quam voluntatem promptissimam ad exe- E quenda quae ad Dei cultum spectant, habuit Beata
Teresia; ut efficaciter docet promptitudo et celeriin proetas in monasteriis fundandis, sollicitudo

et iu remissonali Abu524 supereodemart. 61,

lensi
fol.
poifofiffl
'<""

nonagesimus nonus

testis

super eodem

art.,

360, et alii plures.

/dciendi raCio,

deprehenditur ex apo1272 Quinto, hoc idem erectiones moiter faciendi, cum ad stolico modo pecunia ita ut sine nasteriorum tenderet, saepe deessent: ut deponunt in pnma parte
;

paratione eorum quibus Deum fore honorandum credebat. Prout in erectione monasterii Metinse del Campo, ubi propriishumeris gestavit partem apparatus requisiti ad altare ornandum, etomnia necesiria

pene miraculosa brevitate absolvit, ut Deo

Sacrificium altaris
legitur in libro
soriali

summo mane

offerretur

ut

necessaria ipsi

Salmantini trigesimus septimus

in
2
p.

testis,

fol.

443, et
,

Fuudationum,

cap. 3, etin

compulconet

quadragesimus nonus
alii.

testis

super 61

Abulensi deponit decimus

testis, iilius

fol.

Prout etiam illi evenit, cum in se et sociis unum erectione monasterii Toleti pro
670, et

fol. 199, fessarius et socius in illa fundatione,

vix cibus necesdumtaxat operimentum haberet, et quod ipsa summo gaudio sarius suppeditaretur Toletani vigesimus passa fuit: ut deponunt in 1 p. nonus testis super 61, fol. 143, et in 3 p. tertius dicens quod fol. 148 super 8
;

Tirasonensis, confirmat Reverendissimus Episcopus fundationem fuisse lib 2, cap. 16, ubi dicit hanc quia sic illud a Deo accepit Beata

miraculosam,
Teresia.

1276

Secundum argumentum

istius

perfectis-

oi ntioiu

testis Vallisoleti

quadam

die Sanctissimi
,

conventu alimento

Sacramenti, deficiente cum non haberent moniales

Beataj

(juxta D. Thom., sima? religionis fuit oratio, quce est actus virtutis religionis, et 83),

ubi supra, q. internus, sicut et devotio

et

cum

per actus excel-

quidquam prarter panem, tanta fuit consolatio processionahter TeresiaB, ut in gratiarum actionem illi devotas lauduxerit imaginem Jesu, cantando C des: ut deponunt in 1 p. Salmantini quadragesi-

excellentia cujushbet lentes feratur judicium de hanc virtutem in virtutis, videtur dicendum quod Teresia habuit, quia actum excellenti gradu Beata
illius,
fuit,

nempe orationem sublimissimam,

assecuta
et

mus

primus testis super 61,

fol.

quadragesimus nonus testis, fol. riali Abulensi quadragesimus nonus

odium rerum
prcfioiarum.

2 p. 670, et inremisso524,
testis, fol.

et in

libris novit, ut Ecclesia universa ex ejus

infra suo loco dicemus.

360,

1277 Tertium
externis istius
solutione,
tur, in

argumentum habetur ex actibus pervirtutis, nempe ex divini Officii

reddi-

pia
uini

Officii

di-

recilaiio-

ne,

cum

ex odio aun 1273 Sexto, prsedicta confirmantur demonpretiosarum, quod habebat; ut et rerum gemmam quamdam stravit, cum a ducissa Albae accemagni pretii (propter reverentiam ducissae) statim noluit, immo potius
pisset,

aliis.

trix, sive

quo divinae Majestati laus et cultus Dei culquo Beata Teresia fuit perfectissima in choro Officium divinum seorsim sive
si

recitaret aut caneret; ita ut

reverentiam,

minimus etiam
:

ob divinae Majestatis error in choro com-

quam

retinere

cuidam

ejusdem ducissae famula3 dictam

ut deponunt
in

gemmam

restituit:

prima parte Toletani

et vigevigesimus tertius testis Madriti, fol. 143, 270, et in 3 p. decimns simus quintus testis, fol. qui est eadem ducissa

illum mitteretur (ut solet accidere), diligentissime deponunt in 1 part. remissonabs corrigi curaret ut confessarius illius, Toletani vigesimus tertius testis, quadragesimus 145, et in remissoriali Abulensi
fol

nonustestis,

fol.

pri367, et testis quinqu:.gesimus

sextus testis
Albae:

Vallisoleti

omnes super

61, fol.

1528; et in 4 p. Tole-

mus,

fol.

441,' et testis
ort. 82.

fol. 411, ettestisquinquagesimusquartus, sexagesimus, fol. 492, omnes super

cultu Saneiorui/i.

tani septimus testis Granatae super

fol.

eodem

articulo,

1691.

LXIII.

De

caeteris
illius.

virtutibus

honore quem 1278 Quarto, idem comprobatur ex et iis rebus omnibus quaj semper detulit Sanctis
sanctitatis vel consepeculiari aliqua raiione (puta referuutur. Multos crationis) ad Dei venerationem studio coluit, et prasertiui

iVrticulus decimus

quartus. Religio inter finiti

enim Sanctos summo gloriosissimam Virginem Mariam

et Sancturo Jo-

:,

DE
394

S.

TERESIA VIRGINE.
nra tione
refert in libro Vitae suae,
fol.

359, et deponunt

i,

super

art. 73.

confirmantur 1281 Septimo et ultimo, quibus.venerata fuitsacerab honore et reverentia

praedicta

******
,accrdo ''

eta a sacras vestes, altare tiam et ornatum cirea v.ta sua pertinentia, et .psa ad cultum di .inum Re.igmne va studio, et in sua _ , cuidvitouuiuiv ... uravits-mo tpqtes de P" un *." d commendata reliquit u !
,

dotes ita ut

tamquam
coram

ministros Sanctissimi Sacramenti,

ipsis

genua

flectere

consuevent: ut

Toletano vigesimus tertius deponunt iu remissoriali testes, et in remissoriali Abuetseptimus

-

J contessanu- imu ^[V^d^mustestis.confessariusiUius, _____ _v._____ rWimns testis,

,

supra proxime

citati,

ct ultra illos in

^^
om P
,

a/fectu erga

SS. Enchariitiam,

bili affectione

Sacramenti, ut dicere so Sanctissiini Eucharistia.

quam Beata

lere.ia

retseaaiuuuauu--u

excitari, ut adderet ... ria excitan, i .mum tar templum in quo San ctiss

.^__r___t_-_SA &
Eccles,
__,- novum
.

.linuod a q uod

_,_tm

etsextus etquinquagesimus _ ~ lesusquiiuiagwlensi testisquadragesimusnonus .__ _,._r>. .lioto 73; super dicto art. 73: et comprobat ->_. -- pilLUUS, wi_i_i_o primus, omnes r supra. Beverendissimus Tirasonensis, ut everendissim usTirasoneosis, ..* .-,i_ ,.p_i_.n_ ouintus. Humilitas est quintus. Humihtas 1282 Articulus decimus ne inordiuate extollavirtus qua animus firmatur quaedam species modestia. et pars tempetur. Et est 161, art. 1 et 4. Hanc rantia., juxta D. Thom. 2. 2, q. Christusadsuiimivirtutem maxime commendavit et pluresillius gradus ponun_-' __-_..---. __;, tationem (Matth. 11), -* ______ i D. h f t -edicti> -. o-u-.i Ronp_iot.i ut .guui _-.__ _______._-., nt refert D Thom. i tur prrt.ter.. supra, art. 6. Etquantum praestiterit Beata Teubi supra> art 6 Et quant um ad ejus perfectissiresia in hac virtute, et qualiter
.

Pr Wu

Z2ZZ

^
m

^. -_
.

mum gradum pervenerit,

Abulensi quinq_._-.imn. u ZTsoriali etinlpart.Toleteni vig, imuster._. fnl 911

ex sequentibus argumen*

pnmu.

tis plane constat.

1283 In primis hoc suadetur ex sui ipsius cognitione,

'""'

fem-

omnes super articulo

73; et

comprobatur ex

late scr,

^Tpn-Ueto
20
quotidiana

cap. episcopoTirasonensi, ub. supra,

quam in adeo excellenti et donis ccelestibus cuta, ut, licet heroicis virtutibus animo maximam mundi peccaesset, se ex
ornata
optare se alitricem crederet; ita ut ssepe diceret quando omni sensu carere , ne tanta in se mala quae illam celeconspiceret. Et inter tot mirabilia

gradu

fuit asse-

Communionc,

firmandum nos induxere Tbg-_ ex jrLrement. in auima is.ius Beat_quofd.anam causata, per ^mento cnltua Chri.ti .nnoru, Commuuionem viginti trium circter confesvirorum consilio et suorum:.i: AK. aocubsi-uwi -.___ doctissimorum 1 inrem 8ariorumlicentia:utdeponuntinremissonaliA -ornmlicent a:utde 10 quadragesimus secundus testis, lensi testi, q tis fol 296 e sextus
lS0 Sexto, ad idem

brem

sensit, et fecerunt, inanisgloriae stimulos uon gratias sibi a Deo collatas, ut raptus, saepius dicebat raptim revelationes, esse quasi torrentes

visiones,

quadragesimus dnigesimuB septimus, S quinquage imu P rl i s quadragesimus nonus, et ; ; divinopastuminticeroDO r omnessuperart. o. '-..vomnes F umu super ar.. 73. Quo _x ,_ t___. nv---,e.; in Sacramentc,e_Chri.ti .n .np.ramento exiin cultu etfide Je.u
. i

=! f ^ w^^^^ ^
.
.

s.^^
,

ccenum quod _ transeun.es, p_c_c_.-_ vu. sua H transeuntes, peccata vero _.__. quasi
^

IZ

stent..

secus ad sumendam Luanuos per fidem vivam non quam siChristum ,psum cor-

maximos

fecit

progressus, ita ut per plures

epiprimum testem, episcopum Calagurritanum, et Segoviensem, Xlia_-__-_i_--_i> -v -f_ x bUUpiiLU Tirasonensem e t episcopum J _ _^_. _ icrpftimna tprtiustest s tertiustestis omnes super 63 etin 1 part. vigesimus et in remissoriali AbuMadriti super eodem art. quinquagesimus quartus et quinquagesimus
;

^ ^^

^^ ^^ knKnUr .^
_;_,

t.p pe
.

nnihus denonunt quibus Qeponunt

illius confes.

quatuordec im
._.

, part

Toletam

^
_.

t.

lensi

cha-isti.-. accederet 2 p. Toletani poreisoculiscerueret: utdeponuntin pore_socu_---c_ __-.- -- --r historiae supra h st fol fol. 673, et h.*tor___ 673 4 primus testis super 4, pr _us i -. .___ .*_._ w _niQritPr Pater Ilibera, et
citata^ istius Beatae,
__. 4lib _
.

nT cap
.

Teresia- hic cultus,

ter post

12.QuamverofueritgratusChristoBeata3 .12.0uamverofueritgratusunnstoDeaid. frequenclare apparet ex eo quod

ecstasim

Pf^

'

^ f^

Toletano pnmus quintus testis; et in compulsoriali testis Ulisipona. super 7. ,a aesnmi .ur desideno quo detiierio <M 1284 128 _ Secundo, hoc idem desnmitur a u _ _*__. 1-.-. ;__rvt_o. orpnt. ns pr^- vUcscen&i, -"_--culpce innotescerent, iia nr_e> flagrabat ut aliis ejus _ui--nagraDai ui uiu- cjuin re a sciret. Qua sertim serfim a quibus se magni fieri h hcentiam _ ; snnnte licentiam F cohibita fuit, quibus sponte

^- -h-
m
cum
e

confessariis

Communionem cum fulgore vultus

dedit ut

omnibus
:

ejus culpas manifestarent,

solatia corpons patiebatur.Etpropter interna Dei Commufuerunt remissi. Et ex quo etiam dolores ei illa quidam nionemfrequentare coapit, cessavitin mane passa fuerat, et illam vomitus, quem quotidie impediebat quotidiauam Eucharistia. sumptionem quadraremissoriali Abulensi testis ut depouunt iu octavus; et in et quadragesimus

impensa pucontrario curaret ne beneficia divina ei supra deponunt plures ex testibus ut blicarent testis braseptimus relatis, et in 4 part. Toletani quadragesimus et in remissoriali Abulensi nata_;

nonus

testis

uterque super
,

art. 63.

gesimussecundus

pnmus testis, epiremissoriali Toletano vigesimus et testis vigesimus tertius scopus Tirasonensis, Abulensi testis confessarius et in remissoriali
illius
; :

comprobatur ex nife cospisset ejus sanctitatis fama honoris. Nam cum degebat, quo tunc exteudi, optavit e mouasterio in cognosceretur. J_in aliud migrare, ubi a nemine monasterns qu postulavit a superioribus ne in
1285 Teriio

hmrilt

hoc idem

omnes quadragesimus nouus et testis _exagesimus quadam Domiuica Palsuper articulo 73. Et cum
post Communionem, antequam paulo deglutiret, in ecstasim rapta fuisset, stiam os pretioso Sanfuit sibi post in se reversa, visum

Et erexerat, appellaretur Euudatrix.

esset
talis,

cum

revera

marum,

Euchari-

corpus eodem ^uine Christi plenum totumque suavitate tinctum habere; ubi intima cum Sauguine
Christo audivit: ha-c verba a Jesu

Filia, volo ut

meusSauguistibiprosit; nec timeas

meam

tibi

humiliter tabat, semper se subjiciendo et monasterns elegera priorissis, quas ipsamet in suis habebat sitim ut diximus supra art. 11 et e contra dum contumeliarum, voluptatemque sentiebat, deponunt test ut superioribus objurgaretur qu_edam tuga proxime relati. Quarto, idem docet qua visiones et revepia divinorum beneficiorum,
,

nihilominus tamen subditam obedienuo

se repu-

defuturam. Ego illum aliquando misericordiam doloribus eflfudi, ettu ipso (ut vides) multiscum

lationes divinaque solatia,

,

suam indignitatem agno-

magna cum

voluptate perfrueris.

Quod

lpsa

Petn detrectabat , ad imitationem Sancti scens homo peccator dicentis(Luc 5): Exi a me, quia v

sum,

DIE DECIMAQTJINTA OCTOBMS.

b

395
kk.

sum, Domine
:

latione suae vitae,

b

ut patet ex ejus verbis, in Re Vide, Domine, quid fol. 124

:

peccatorum meorum facias ne tam cito gravium ad veniam, tam obliviscaris. Et licet, quod attinet

eorum

ut

oblitus fueris, recordare, precor, illorum, praefigas. Hsec beneficiis in me tuis metam
.

ipsa.

1286 Quinto,
militatis
tii

hocmet

petitur ab externis

nuet

actibus, quos ut magistra

:

istius virtutis

exercuit
clitellam

ut

cum

refectorium ingressa, prona,

tergo

impositam ferens, a monialibus

bus nullum aliud verbum ex ore ejus egrederetur PBR D nisi illud Job 2 Si bona suscepimus de manu Dei, mala autem quare non sustineamus? ut deponunt in 1 p. Salmantini trigesiraus septimus testis super 66, et in 2 p. quadragesimus septimus super 67, et centesimus tertius testis super 5 et in remissoriali Abulensi quadragesimus secundus testis et quadragesimus sextus et quadragesimus septimus, omnes super4; et vigesimus octavus testis, et quadragesimus nonus et sexagesimus testis, omnessuper66; etin 1 p. Toletani secundus
: ;

ROT*.

habitu veniam culparum postulavit; et cum, se indignam credens, a superiore impemonastico ut per dies aliquot eo exueretur, iterumque
travit

testis Toleti

decimus

ut novitia indueretur.

fieret, ex magno passa fuit ut deponunt devotionis sensu ecstasim testis decimus octavus; et in in 2 part. Salmantini Toletani secundus testis et in 4 part. sextus 1 part. primus testis Metinae testis Granatae, et vigesimus compulsoriali Toletano omnessuper64 art.j et in

Quod dum

super 53 et in compulsoriali Abulensi vigesimus quintus super quinto. (n imectatio1289 Secundo, eamdem patientiam exercuit in nibui dxmodoloribus et percu.ssionibus quibus daemones illam num, excruciarunt. Saepeenim, cum aliqui BeatoeTeresise
;

testis et

intercessione a gravibus peccatis resipiscerent, daemon illam rabide torsit. Aliquando eam cerea face
percussit,

corpusque nonnunquam graviter

laesit.

Abulae illam e choro egredientera (vide

num.

786

testis primus testis super vigesimo, et secundus 40. Qui multos alios etiam humiliaMadriti, fol. praedictam tionisseu humilitatis exteriores actus

hujus Commentarii) a summitate ejusdem scalae praecipitem egit, ex quo brachium ei coufractum
fuit, in

cujus curatione acerbissimos pertulit dolo-

B Beatam Teresiam
et officiii cti$

fecisse affirmant.

res

et nihilominus ita remansit debile ut deinceps

]

abjc-

1287 Sexto, ad

idem

nos

inducunt

exercitia

obeundii.

etin ablueninserviendi aliis in culina et refectorio, vasis; in quibus ministeriis intime desordidis
dis

lectabatur.

Quibus accedebat quaedam consuetudo

subditis quasi

agendi

cum

cum

aequalibus, expo-

scendoab eis consilium de rebus gerendis, illudque sequendo mirabili cum animi demissione ut deponunt in remissoriali Abulensi quadragesimus nonustestisetquinquagesimusprimus; etin 1 part.
:

illoutinunquam potuerit. Quadam autem vice per quinque horarum spatium interius et exterius valde a daemone excruciata fuit, taliter ut jara illi animus deficere videretur. Et cum ilia inter alios paactus usque ad mundi tientiae ac resignationis diceretlibenterse passuram, si id Deo placefiuem
ret,

apparuit

ei

daemon deformis ^Etbiops;

in

quem

cumBeata

Teresia

protinus aufugit,

aquam benedictara magno fetore relicto

projiceret,

ut ipsamet
245, ubi

Consuegrse, et secundus de Malagon omnes super artic. 63; testis in oppido in4part. Toletani septimus testis Granatae suToletani

primus

testis

inRelatione

suae vitse scripsit,

c. 31, fol.

multos

alios casus similesrefert.

Quae orania alacri

:

et

per 64,
lnvictam exeruit palien-

et alii plures.

1288 Articulus decimus sextus. Juxta D. Augustinum, in libro de Patientia, cap. 2, quem refert
et sequitur D.

animo etmira patientia Beata Teresia sustulit ut deponunt in 4 p remissorialis Toletani decimus et in 3 p. nonus testis testis Metinae super 66
;

Vallisoleti

super 4; et in

remissoriali

Abulensi

liam in

mor-

Thom.

2. 2, q.

136, art.

in

cortoibi-

bu

et

labori-

bui.

pore, patientia est virtus

qua mala jequo animo

tristitiae
j

leramus, id est, sine perturbatione dem exponit S. Thom., qui infra, patientiam esse virtutem

ut

art.

4, affirmat

fortitudini

adjunctam.

quadragesimus nonus testis et quinquagesimus primus et sexagesimus testis, omnes super 67 et quinquagesimus quintus super 68; et in testis compulsoriali Abulensi primus testis super 60, et super quintus testis super quarto, et nonus testis
;

Quam

virtutem

Beatam Teresiam eminentissime

quinto, et

alii.
>i

habuisse constat et probatur primo, ex ardore patiendi quem iila semper ostendit in illis verbis, quibus frequenter utebatur Domine, aut mori
:

quasi frustra viveret, nisi propter ; C Deum mala pateretur ut deponunt in 1 p. Toletani vigesiraus tertius testis Madriti, confessarius illius ;
//

aut pati

exer1290 Tertio, eamdem mirabilem patientiam Teresia in interna desolatione quae per cuit Beata dispouente) acerbisviginti annos illam (sic Deo gravissima torafflixit. Quae inter prima et

intcrna de-

lolationc;

sime

martymenta enumeratur; cum sit quasi perenne Hujusmodi, imo et graviores derelictiones, rium.

etin 4 p. septimus testis Granatae; et in prima parte Salmantini trigesimus septimus testis omnessuper art. 66, et alii. Cui patiendi desiderio ut Christus satisfaceret, gravissimis eam laboribus exercuit. Nam ab emissa professione in conventu Incarnationis per triennium tali nervorum contractione vexata fuit ut acutissimos dolores illi causaret. Jacebatin lecto ita impeditaac inhabilis ut nec
:

postquam Dei benignitatem ccepit experiri, ad anxio fuit pus toleravit. Multis quoque annis a daemone esse delusa ut depoanimo, timens ue quadragesimusM-xnunt in remissoriali Abulensi quadragesimus nonus tus testis super decimo, et testissuper69etsuper 74; et in 2 part. Salman:

tem-

tini

unum tantum digitum manus movere

posset. Rehquoetiam tempore vitae suae semper fuit male affecta. Saepe enim epilepsiam, pleuritidem, paraly-

centesimus testis super 4, et testis centesimus quartus super 5. ingenti 1291 Quarto, praedicta confirmantur ex enim tottantaquemala affectu majorapatiendi.Cum animi anxiesustulisset, ut aliquando prae imraensa
tate corporis

patiendo "liabatwr.

sim, corporis tremores,

vomitum per

singulas
;

compages
fuit,

solvi

viderentur,

nunquam

noctes, febres valde frequenter passa fuit

ita ut

tamen

per quadraginta annos afflicta, nullum diem absque aliqua hujusmodi molestia duxerit. Quibus

gravata infirmitatibus, per viginti annos Hispaniam

peragravit, nivibus, pluviis, summis solis ardoribus, paupertate maxima innumerisque incommodis

seexponens, ut monasteria erigeret. Quae omnia admirabili ac incredibili patientiapertulit; ita utin
molestissimis aegritudinibus ac acerbissimis dolori-

dicereque solebat se ad patiendum non indigere alio fine quo moveretur, quam Abulensi depoipsa patientia ut in remissoriali et quadragesimus nonus testis super 69 nunt testis, confessanus compulsoriali Abulensi primus Salmantino seet in corapulsoriali illius, super 6 testis super 4. ptimus Pcenitentiae 1292 Articulus decimus septimus.
saturata
:

Pten<tcnliam
rgi egic

exer-

virtus (utdocet D. x

Thom. 3

part., q. 85, art. 2) est

qua

.L

WM 396
f_-

T)F S

TERESIA VIEGINE.
Abulensi primus testis, dec.mus tesbs, testis super 4, et P er5, etsextus 190. Quarto snprad.cta confirconfessarius, fol. Religioois Reformat.one quam mantur ab istius
soriali

oonfessarius,

su"

__ff-^3^2__s:
ti

instituit,

Horum ahqui sunt mterm,

:

u.

dolor alii extern. pTccati dcte_tat_ et quee ad maceratio et alia opera

wietam

*^
ea

mult.pl.c.bus pcen.tencujus ansteritas ex Ecclesia. not.ss.ma es , et ,1composita tia. actibns ct plures testes affirmant, quos lins reguh. indicat,

camis

Qua. operata fu. et satisfactiooem ex sequent.bus tfgniterHeataTcresia, ut facile

peccati fiunt.

dux.mus sint notaria, superfluum referre hic, quod octavus. Mansuetudo est 1296 Ar ticulus decimus
rectam rat.onem rtUB pcr quam secundnm juxta 8 Tho. 2. 2, q ir- moderamur,
affe-

**W,
'udinii
ipetf.,

____.
?ii* """"

ZXSm?

TSf ^c ^Pe'.^ V- ism rr m rum , tTn rru

desumitur
CODtrit ionis,

***-*
est

rt

quorum mensura

2-ubietart. scquenti affirmat temperanti*. Estque ista ess'epartem ad.unctam quas Chr.stus Kedemptor virtus una cx duabus
,

um

57, mina.

istam v.rtutem

_____ aU

peccatorum

nem

commendavit Matth. 11, d.cens noster plurimum quia mitis sum ethumil.s corde. Discite a me Augustinus, lib. 1, c. 2, de Et ut declarat D. in monte : Mites sunt qui
.,

Sermone

Domini

IZe

vigesimus tertius

quo al.qu. > 1297 Primo, ex eo tempore -_u.>au_ u magnaoo magnaob eam causam procella 4 super suner Aie testis teatis C xistimarunt, te9 eam cxistimarunt, . WUDua ex ... __. :ii_.~. nccc q (.pnirmihiH , eiicitur ex a<^us nlam esse a da.iuon.bus habilllfui , -Secundo, m4SecaBdo, hoc idem ehcitur t;u__i 0.11 ------ent exciTttia, a/ficitnliuni1 nempe ex B vellent.alii vellent alii eam fallacem E xerioribu. poenitentia., 6u* camiff obsessam, et exorcismisuti__..,- Tnnnki "=" UrtlCdlUUl -.. .__: f,.n.i.Tr>. SP.d etiam urticaruna mniS censed Inquis.t.on.s PPIld B mulierem credereut Sanctneque sanguiu.s eftus.onem etclTvium.quibus nsque ad Quo tempore ita ab omn.bus suram minarentur. -uper eonsuevit, cum re.terat.one ejus Confess.ones aud.re se verberare derelicta fuit nt nemo extercuratas; tum plagasprsecedentesnondum contumeliis et injuri.s m.ram vellet. Quibus in .needeba et ut deponunt in acuminatis, quibus cinc.a reis catenis -ansuetudinem semper exhibuit Sancto Bened.cto testisquinquages.mus pr.mus in quibus se (ut de a vepribus remissor.ali Abulensi Quibus et s.m.l.bus Abulens. secunlegitur)aliquando volutabat. superart.6S,et in compulsoriali destrucorporis valetudinem comprobant suprapofntentia, opcribus dusettertiustestissuper5; et et et et verhera deseru.t lt nec a.gra unquam cilicia decumbens, ad sol, dictus Reverendissimus Episcopus T.rasonens.s uolunqm.mexfebriinlecto histori.s. suis -., P. Doctor Bibera, in disciphnam surgebat ut de erect.one pnm. tam cum aliis monialibus 1298 Secundo, ex tractatu Sa man . nl (Deo s.c perm.ttente AMu So--ut._i.ri_a parte missorialis monasterii cnjus occasione 2 p. test.s super dec.mo, et probationem, eam apud *- trigesimus septimus ad a d sua. ancilla. Teresia. et probando septimus testis super quarto, quadragesimus et persecntionis a q rmcontradictionis et nonus testis; et in rem.ssonul. ill.us pat.ent.am quadragesimns ettanquamaurnm in fornace c.v.tate sextus testis et quadragemulta Ibulensi quadragesimus mansnetudinem examinando) parte rem.s.omoraba. simusnonussuper 62; et in prima monasterio in qno tunc
|

o uterque super 63 art.cn -oviensis, confessarius, quadragesimus sextus Abnlensi et in remissoriali art. 62, et alii plures. _*, e

Larlus, etin2

^^^"Xt
F--~

testis

Madrit.

con-

nonliterin

cedunt improbitatibus malum. Hanc virtutem sed vincunt in hono fuer.tBeata sublimi gradu consecuta

et

non

resistunt

malo,

appareb.t. Teresia, ex dicendis clare

^m

-_-*

a ^^
,

^ ^m,

^
llusam

, J
, , .

^ *

rialis Toletani

vigesimus tertius test.s confessaet septimus testis Granata rius, et in * parte super 62; etin omnes vigesimus primus Metina., et m compulsorialiAbulensisextustestis super4; quintus test.s super eocompulsoriali Salmautino
,

Abul_etinipso
tnr,

c dem,

et alii plures.

5=S.
-=_--:
(uliona.

iorumEcc n --=i-etreg
1

1295 Tertio

jejuidem petitur ab observatione snnt plurima rium, esi__eUeglariumqu

ignomin.ose de illa maledice et .n jud.cum etiam coram suo provinciali qu .n gravms fuere, et (quod vocata, ubi plura ei objecta pr_dicatores al.qu. F in eoncionibus est) es nom ne adeo aperte ut tantum invebebantur con .nuat m appellarent. Quod fuit

PV^! M
.

zjsrzzz
dit

ob continuos carnium abstinentia, cum accecarnibus vesci posset. Quibus iuxta regulam et subucula lanea paleis stratus,

f morbos ^nTr^nrlrts

Teres.am non in pr_dict_ nov_

J^- ^ -^aves
Reformat.on.s
;

inst
et

indlgnaU

^^r,^z
sime audivitet tolerav.t
t _ti_
:

duras lectulus licet 3 uxta regurudesquevestes, quibus usa fuit(morborum de ista austeritate lamposset aliquid concurrit modicus causa)remittere. Cum quibus horarum, ut rehquis vel trium

cnmina contra eam sparsciuui, __Mifp de graves <^*" verba jactarunt et mult_ et am g a qu_ in multorum et i,la script_ fuerunt, Qu- omn ** vissimorum manus devenerunt
et

er tot et

tam

somnus duarum

noctisborisorationivacaret.

Quod etiam dum

iter

nnllum iudignationis incitamenta, ..r. verbum protulit; nullus locu

,
.

>"''"'

pcenitentias fecisfaceret, ob-ervavit. Majoresque fuisset probibita. Diceset nisiasuis confessariis impetum Deum bat quippe se (cum vebementem nulla re magis quam corpons

mansuetndc e ranqa animo,sed admirabilis ns. r deponuutn, compuhor.al. Abl

fuit
:

g^
1

nt

testis, confessarius,

super 5 et 6

et .n

em

videndi patiebatur)

quod conmaceratione quiescere, aBgreque ferebat m remissout deponunt fessarii eam reprimerent: et m testis Abulensi quadragesimus nonus
;

riali
1

part.

Der

10

testis suSalmantini trigesimus septimus septimus part. quadragesimus

et in 2

testis testis

super 4;

et 1 part. Toletani

vigesimus tertius

Abnlensi quadragesimus sextus et t simus septimus super art.c. 21, q quadragesimus nonus, e primus, et uintu^ , e9te8 _ simusquartus, et q in q uages.mus q part rem. omnes super articulo6H; et in 2 8 J- 1 . Toletani rrimus testis, episcopus _eaia Te late scriptis per ipsam comprobatur ex

test.

^
m

q?^

se^tus et

episcopus ; et et in 2 primustestis, testes omnes super 62 septimus

:

4 part.
art.;

et

vigesimus primus

testis

super eodem; et in compul-

36. resiam in Relatione su_ vit_, c. am istam Beat ... 1299 Tertio, ex responso per nac semel dato Patri Dominico Ba_e-, non

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

f

W7
magia r "

ra

r"

u"

lli P"*""" Hagdaknn

C,ufe
'

nominato: qui cum consessu unus quod in quodam virorum gravium adversuseam injurias et probra congesseex illis Magdalena illusa, tunc e amque cum quadam
tinnp

Beatse Teresiae referret

mediocria, sed circa grandia, BeataTeresia

aggrediens in emissione dioti voti rari et maximiet in caBteris aliis magnis supra relatis, dicendum necessario est illam evidens
ti6

argumentum

istius virtu-

comparaverat, revivente et toti Hispaniae nota, Non me Heu me miseram spondit tranquille cognoscunt. Si cnira Pater ille me cognovisset, in me probra et maledicta merito contu:

magnanimitatis dedisse. 1303Quarto, hoc ipsum evidenter demonstratur '*'*"'<"; *

.
.

__

iii.)
'

,,

majora
lisset

testis

ponit.

ut idem Pater Dorainicus Banez, primus compulsoriali Salmantino, sup. 5 art, dein Quin et cum Hiflpali moraretur, ip.-a et ejus
:

officio, sociae Sanctas Inquisitionis

multa

eis

impo-

injunendo falsa, denunciatae sunt; aliaque multa sese illi obtulerunt. Quae omnia tam leniter riosa

ab ardentissimo studio diligendi Deum super omnia di Deum et proximum sicut semetipsam, quo hujusmodi proximum. praBCepta adimplerecuravit. Nara quoad amorem Dei, non quovis modo, 6ed seraphico illum amavit, et omnes (quoad potuit) ad Deum converti non solum desideravit, sed curavit; ut latius diximus supra, in dictis articulis 5 et 6 de charitate erga
istiusque amoris Dei et erga proximum talem magnitudinem optavit, ut dicere soleret bene se accepturam quod alii sublimitate glorias ipsam antecellerent, at uescire quo animo acceptura esset

x.ut.in ./titel

Deum

etmausuete accepit, ut scripserit cuidam religiosae Benedictus Deus; in hac enim in ha3c verba: vere me agnoscuut et subdidit idcirco civitate
;

ne ex ea civitate egredi poaset ut curaturam deponunt in remissoriali Abulensi quadragesimus sexagesimus nonus, quinquagesimus primus et 42 et 68 articulis; et in comtestes, omnes sup
se
:

quod

alii

ardentius

Deum

amarent; ut legitur
cap 10.

in

libro 4

Patris

Riberai supra citato,

Quo
ani-

vero ad

amorem proximi, habuit apostolicum

mum ac desiderium omnes Cbristo lucrandi,

et ultra

pulsoriali

Salmantino secundus

testis,

confessarius,

primus super 50 ; et in compuleoriali Toletano Reverendissimus Epitestis Ulisiponae super S; et part. rescopus Tirasonensis in sua depositione 2
13

fol. 461; missorialia Toletani, confirmat iu praedicta historia, fol

qui
lib.

etiam
2,

illud

metas muliebris >exus circa conversiouem hsbreticorum et aliorum infidelium, et fidelium peccatorum, rarum exemplum in universo orbe fuit; ut superius in dicto art. 6 osteusum est quae christiana et in eogeuere excellens, non solum charitas, sed
:

jj

cap.

28,

magnanimitas
gratia a S.

est.

Beata Teistam virtutem mansueturesia excellenterexercuit mansuetissimum, qui tandinis, imitata Christura
205. Alia plura contigerunt quibus
//

1304 Articulus vigesimus.

Gratitudo

(quae

et

Thom.

2.

2, q. 106,

vocatur) ad partes

G atitiimwi animum gct-

justitiaepertinet, et est virtus

quamagnuscoramtondenteseobmutuit

<<:Isai.53.

Mmirobilii
tfuimoffnani-

1300 Articulus decimus nonus. Magnanimitas ponit quoad magnos es t virtus quaB modum rationis proprie versatur circa illos, juxta honoreflj e t

qua acceptum beneanimoquidem large, re autem pro viribus ficium recompensatur. liabetque hasc virtus vim quamdam efiicacem ad novorum beneficiorum copiam
e

fonte divinas bonitatis

hauriendam

sicut e con-

tZllZr.
lutum tfw

Estque virtus D. Thora. 2. 2, q. 129, art. 2 et 3. lbidem, art. o) ta (ut idem Sanctus Doctor docet s
i

virpars fortitudinis, eique adjuncta ut secundaria omnes virtutes, addens tus principali; perficitque eas inajores eis magnitudinis ornameutura, dum
facit,

trario ingratitudo foutem diviiue misericordiae (ut areait Sanctus Bernardus, serm. 51 in Cantica) ethomifacit. Quautum vero hac virtute erga Deum

nesBeataTeresiaclaruerit, sequeniia demonstrant.

1305 Primo, desumitur gratitudo Beata? Teresise .,. erg<x Dmay erga Deum a pondere divinorum beneficiorum,

supra, art. 4, ad 3. oranipotens Beatam Teresiam ornavit, utex sequentibusapparebit. Primo, asummo vereque heroico virtutum magnanimitate

ut notat idem

S.

Thom. ubi

Qua

virtute

maxime Deus

quo sepremi et ad bene agendum incitari sentiebat, gratiarum et ab illorura recognitione ct continua factis. Quod bene elicitur actione tam verbis quam
ex hiflquSB scripsit c. 15, vitae per haec verba
: //

crescentium gradu, quem adepta fuit ut clare ex superius in ista Relatione de principalioribus virtutibus notatum videri potest, et ex testium ibidem adductorum depositionibus et historiis de illius vita
;

fol.

110, in Relatione suse

Anima

est

grata, acrius

incitatur ut ad

qua3 suo ingenio Deum redeat

repraesentatis
et

ii

compilatis apparet.
H operum
tfw
ii.i.

//

accepti beneficii memoria, omnibus inferni supplioiis

quam

ex

illis

quae

prv/an-

1301 Secundo, idem petitur a magnitudine auimi quo opera plane magna ob Dei gloriam prsestitit, qualis fuit istius Reformationis iustitutio :

lauoperatafuit iu obsequium et servitium Dei, ac ipsius, satis ostenditur. majorem gloriam

dem

et

maxime quod, cum mulicr

evaserit,

esset, ita se gesserit ut

et testes in ista ut historiae de illius vita referunt, ostendiraus, et ex infra dicendis magis Relatione

non Bolum mulierum, sed virorum digna Fundatrix

cum

alias res tanta

neque sperari quidem

valde ar-

posse videretur; raaxime duum et ditticile aggressa

cum hoc opus

:

fuerit et absolverit tanta

eventus securitate
D. Thom., dicta q.
ritas

et

tiducia

quod admirandaB Quia secundum

magnanimitatis argumentum

est.

superius iu ista causa examinati confirraant, et possunt gratitudini ac. patebit. Qu omnia vere ista Beata Vircepta referri, tamquam operata ab etnullum adeo divinis beueficiis illustrata gine quam servitium, non majusgratitudinisindicium, compensolum verbis, sed operibus pro viribus
:

1:29, art. 6 et 7, fiducia et seou-

sare.

Quod

et clarius

magnanimitatis proprietates sunt. Accedat multitudo operum graudium ques patravit, nempe triginta duo monasteria, quBB lundata reliquit, septemdecim monialium, quindecim vero
preBdiotis

ciorum de novo
receptorura,
titudinis,

et indies

arguitur ab effectu benefimajori cum incremento

est effectus gra-

quorum augmentum
dixiraus.

utsupra

religiosorum, prout supra in primo

articulo istius

secundae partis ponderavimus.

,

Seoundo, idem petitur ab odio quo in videretur gratitudinem prosequebatur. Cum enim non audebat corara sibidivinisbeueficiis ingrata,
L806

w>

iebittn

n/uie

^,,,,,,,

f ,, (ll

1302 Tertio,

idem

elioitur

ab

illo

admirabili

liibm
"9/n/i,

voto quod emisit agendi

semper non quaecumque

boua, sed quce melinra ac gratiora Deo crederet, prout demonstravimus supra, art. 5 de charitate erga Deum. Si ergo (juxta 1). Thom., dicta q L29,
art.

oonsoiendivina Majestate sistere, timensstimulum majus ingratitudinem accusantis. Quo nullum ti his ejus verbis, tormentum, ut judicaripotest ex

Animo pnedicta Relatione sorfptis, oap. 7, fol. 17 meo (ait) tanto erat durius bcneficia po/, quidem
:

2 in corpore)

magnanimitas oon versatur

circa

,,

tius

quam

Tontus

vii Octobris,

Pars Prior.

ego suppiicia accipere, quo tempore ii culpas 57

TO
898
rii

S
1*

TBEESIA VIRGINb.
.

i*

ItCT*.

spirituales, quas septem - quasi tot D . 8eu Mansiones 0^ seu Mansiouco reperire docui , et de una orationis gradu8, usquedum ad un.onem perfect.ss,. aliam devenire, matrimonmm spintuale, mam cum Deo, sive ad sublimior hujus v.he perqu>c est

anima perveniat, fretio Tunc enim

tota

anima cum omn.bus

su.s

m0 s

perferendos: quod

Judicabat enim tantis

digmssimum est. am, ex beneficiis se mgrat

notatu
entiebet
.

in potentiis et veribus cum eo, ita ut

Deum

recollecta

unus

spiri-

lu

quocisdemmet
deponunf
in

et beoeficio beneficiis cruciabatur,

rum magnitudine
nonustestis; et

quadrages mus remissoriali Abulensi s Toletaoi primu. ta part.

in
1

se

vaMe gravan

ut

intell.gat nis. Deum, et Deum nihil eenttot aut uniti, in sola Conin amoris gaudio omues affectus, quiescant, juxta Sanctum suaviter
ditoris fruitione

fit

jam mhil remin.scatur msi

Bonaventuram

tum ergn
ntfaclortty

oe~

episcopus Segoviensis, episcopus Tirasonensis, et omnes super 63 ticjilo. illius confessarii h gratitudo 1307 Tertio, eadem d.poeo-itnr ex co etiam ob exigua beneficia, vas aqus a quooam cum iter faceret, sitiens accepit beneficium adco imnomine cujus am exiguum t Teresi*, ut per ahqu Beat*
:

*& *

Opusc, l.b. 2 de processu Eehautem orat.on.s status habet o-ionis cap diversos gradus, prout et amor Dei etiam 'in se amore majoridignoscitur. Unde qui major.
in 72. Iste

babere

q^
,

oue charitate

in

Deum

flagraverit, sublim.orem

eradum Beatam Teresiam

unionis consequetur, prout istius divime assecutam fuisse non dub.tamus.

anim* J eTumfuil

orare meminerit qum annos pro illo perseveranter obsequia quaa ali s monialibus ob familiaria potest quas gratiae credi passim pr*stantur. vix quain remissoriali Abulensi

Zs
B

sua, et a die quo Religionem Sinuidem a juventute ingressa.perquinquagiota annos et ampl.us fuit orationis stud.o per omcontinnos, in hoc sublimi ad eubUse exercuit, usquedum nes illius gradus

memetperfectioremgradum priedictum

perfect.s-

E
furn (JUI
<

ageref. utdeponunt

dragesiraus nonus Toletani episcopus Calagurritanus

part. testis super 63; et in 2 et in super 6.

;

simmunionispervenit. testibus fide d.gn.s pe1810 Quod si velimus a i.s ipsiusmet Bentse testimonium ...
tere

irnpln

(lili-

testis compulsoriali Toletano primus notatu dignum videtur, super5. Quod magis

Ulisipon*

habemus
de sua

moniu

ron^i.

cum

ouse'

propria oratioue et oontemplatione

iinoruni,

moniales omnes tamquam

trici

filim

Matn

et

Funda-

plurimum deberent, nihilominus

ipsa tam-

quam
prcT(in P-

acciperet,

eleemosynas extranea qu*dain, quae gratuitas exhibebat. eis se gratissimam

scripta reliquit. Frequent.sdivina in suis libiis suspensio, alt.ss.ma qn.es, sima enim ejus mentis raptus, intim chantaarcti=s.ma unio, creberrimi amoris .mpetus, suatis

coufirmatur a gratitu1308 Quarto, hoc idera beneficia recepit, illos a quibus spiritoalia rfruafoi, "'f dine erga oblatis occaguoi repone- qualesfueruntconfessarii;quibus in fcoi offtnuret ut in remissonali Abusionibus fidelissime servivit UOI. testis super 63. Quod lensi deponit quadragesimus mirandum est ac illa gratitudo de:

vulnera vehemei.tissimi teuerrima bland.menta, quivissima Dei colloquia, sublimiu.tem orabus ipsiueecriptarespersaannt, atque ad alios erudien. angelic, tiouis proculdubio feeile peritiam ccel.tus .nfam dos absolutissimam majores omn. testes demonstrant. biabemus etiam per d.versa tempoet de hac re optime exoeptione.

tamennonita

offensores, monstrata ab affectu quem gessit erga maximos, conferendo tanquam erga benefactores

rum

ineosomniaqua3 poterat

officio,

ut supenus art. 8
:

plures confessan. eju spirituales et pios. Quorum antiillos aliquos d.gn.ss.mos dem Beat, et inter nom.uav.ista llelatione
stites

curricula iustructos,

nempe

graves, doctos,
-

et deponunt de charitate in proximos deduximus confescompulsoriali Abulensi primus testis, in compulsoriali Salman19 a tergo; et in sarius,
fol.

tino primus

testis,

confessarius,
ei

fol.

268, et aln

quos non semel in optime et iat.ss.me m s qui super hoc articuio orat.onem, adu^ g deponunt; quibns ipsa suam statum favores d.v.nos et
effectus illius, gratias et qnem medio orationis studio

plures.

Unde bonum quod

injuriam patienti pro-

ad

** de, "'
d.re-

injuria ipsa, ut veniebat, distinguere consuevit ab ex illaoccasione spiritualis injurice immemor, boni Quae Euangelica peraccepti memor etgrata esset. illud Christi Domini docentis juxta
fectio

lissime, pro majori

curav.t Qui omn . ctione, semper communicare hn^u doctrina l.brorum ac facto periculo de spiritu quas. sp tant/virginis, eam non immento

anim* sum secuntatee

M
'

est,

(Matth. cap. 5)

11

Diligite inimicos vestros, et bene-

persequentibus facitehisqui oderunt vos.Orate pro

VOS. "

Optimo Maximo doctrin magistram a Deo eupra ; ut jam si su datam fuisse affirmant

Beole
ait.

test.monia, adhoc diximus. Sed ultra prtedictorum

umenta ipsum sequentia nos iuduxerunt arS d.ctaq cum (teste D Thom. 1311 P.imo,quia, des.dennu che^ causa orationis sit
83, art.
14)

,nmt'
niltj-*

ram

De S LXIV.
oratione
:

divinis ejus

doms

in
;

de gratiis gratis datis

S.

^^SLT^X^rf^ "JjF^
ritate>

de

doms

Spintus;

deque
in vita

fama

sanctitatis ejus

tam

^&&^-*~ ^^j2%*
"*?atis,quin et Oeum flagrabat,mirificedemonstrav.t.

adeo arserit

(ut in art.

quam

post mortem.

qn. nrdentissimam charitatem, Unde,

c orationis et d.v.n

*J
-

assecutahuncigneum amorem
.Vub.imi
fionil

"^'"d,.
.

Offt-

dono
T< re-

juxta Articulus vigesimus primus. I. Oratio, elevatio mentis in communem sententiam, est

roico

permedium

xmignitam
fuine siam,

quod incidit D. Thom. 2. 2, q. 83,

Deum

idem cum eo quod docuit art. 17, dicens quod oratio est diversos ascensus intellectus in Deum. Habetque Teresia expresgradus, quos optime ipsamet Beata inscripto Castrum interius ait et declaravit in libro
:

in

videtur tionis fuerit, dieendnm quoque asseeutam fnwee, .icq^P orationis

dicere
C or
,.

*^^JU
cm
:

cum

Regio Propheta, Psal 88

intra

tom
,

meum

me,

et in med.tat.one

mea

descetignis.

1812 Secundo, istius

sublimitatis graau

a d * 'W

DIE DECIMAQUINTA. OCTOBRIS.

Teresia (Deo dante) pervenuos in oratione Beata illius clare demonstrant. Per istud nit effectus medium orationis, quae dicitur regia via ducorporis a terra deponunt de visu in

399
remissoriali

"*

**

,0T *-

Abulensi quadragesimus nonus

in
;

testis

super 15

et

enim

Beata Teresia assecuta fuittot tancens ad vitam, et heroicas virtutes, non solum tasque excellentes charitatem (de qua supra), sed etiam
ardentissimam
fidem vivam castitatem et paupertatem altissimam, virginalem profundam, patientiam euangelicam, humilitatera
et

prima parte Toletani tertius et in tertia parte nonus et in 4parte septimus etvigesimus primus testes omnes super eodem articulo decimo quinto.
;
:

spem firmissimam, obedientiam

uiviuaw divmam wtitndinemque incomparauilera, nec non fortitudinemque incomparabilera,

admirabiles virtutes, quarum Istam rnamquamq^ in suis locis recensuimus. virtutes lta excellentes, et assequendi QU e gratiam baec semperetcono-radu summe perfecto, Beata

^enZm

et alias

Quae confirmantur ex late scriptis per supradictos episcopum Tirasonensem lib. 1, cap. 15, fol. 51, et Patrem Ribera lib. 1, cap. 15, fol, 105, necnon ex iis quae supradicta Beata scripsit mRelationesusBvitse, " *v. ** H cap. 20. ubi quid sit ecstasis, et in quo ab unione - yti differat, docet et aliqua ex multis bon spmtua anima) provenientibus divina libus ex hac divraa ecstasi anim provementibu; explicat. Et in septima Mansione, cap. 3, mirifice ultimum fol. 732, ubi, cum Deus animam ejus ad

^.

?n

tinuo a
nua?

Deo

in oratione

flagitavit,

tanquam

illa

bene

cognoscebat

subatantiam perfectionis
in perfectione

consistere Christianffi et Religionis

promovisset, tunc exteriores raptus iisdem, sibi abfuisse affirmat, reraanentibus tamen excellentioribus, effectibus orationis ac faimrao
perfectionis

virtutum ; ut ex doctrina hcharitatis et aliarum scripsit, constat, et confirmat ejus hrorum quos Tirasonensis, in sua histoconfessarius, episcopus desumitur ex alio mirabih hoc idem ria Tertio, orationem in Beata Teresia secuto, effectu per quadam mira adhaesione mentis in Deum,

miliaris

cum Deo communicationis, quam cum

di-

ctosraptuspatiebatur. 1315 111. Hoc idem ehcitur ex alio

effectu

d(

^^ _

Beata3 mirabili istius oratiouis, nempe quod facies (ut Teresi, dumorationi vaoaret, ex colloquio Dei ut de visu Moyse legitur) sajpius resplenduit

de

omni loco continuaque illius prssentia vacasse dicendum sit B omnique tempore orationi immersa erat ut corpus quoquibus ita anima ejus
;

nempe

ita

ut

deponunt
10
;

in

prima parte Toleti

tertius testis super

et secundus, super 47, dicit

quadam

die se

vidisse

Beatam pradictam

emittere splendorem

cum dammodo amando consumeretur,

sentia* intenta

divina? pra3-

quemdam

nec cibo

refici
;

nec

somnum tempore

nocturno capere
soriali

posset

ut deponunt in remis-

Abulensiquinquagesimus pnmus testis, fol. testis, confessa412,etin compulsoriali decimus

riusetcomesejusiudividuus,fol.211. fuit per^e1313Quarto, per orationera assecuta continuationem in illa, ita ut per verantiam et illa non destiquinquaginta annos (ut diximus) ab animae.quasper nec ariditateset desolationes terit (Deo sic disponente ad prim'os viginti annos circiter passa fuit, ab oratione illam ipsiusprobationem)

ex facie sua ad instar solis; et in 2 part. primus testis, et in 3 quartus testis, super 14 ; et secuudus et in 4 part. Salmantini octuagesimus nonagesimus secundus testis ; et in prima parte
isti tres suToleti vigesimus tertius testis omnes fueruntque confessarii istius Beat, per art. 37,
:

lur.

Sacramentum Euqui ministrautes illi Sanctum viderunt charistia3, illius faciem resplendentem septimus testis super 93 et et in 3 part. Toleti se quadam 4 part. septimus super 54, dicens luce clarapranocte vidissequod habebat vultum uti radn micautem, et ex illo exibant splendores
: ;

removere valuerunt.

Quam quidem quahtatem

exercitio requin docet continuationis in orationis Augulocoproxime citato, adducens D.

tempus umus deaurati, ethoc duravit illi per videquando cessavit pra^dictus splendor, et quod,
hora3,

D Thom.

c. 9, dicentem : In stinum, epist. 121 ad Probara, desideno et charitate continuato . ipsa fide, spe Beaoramus. Elegerat autem Deus semper Matrem ac Fundatncem spiritualem

tam Teresiam
pradictee

nova3

Reformationis
:

Discalceatorum

Carmelo et cum assidua Beata3 Maria3 de Monte oratio sit potissimus in lege Domini meditatio et
finis illius

r ^

Regula3 (ut ex

illa

constat), oportebat

et alii testes de batur existere in tenebris. Sunt BeataTeresia scriquando visu, affirmantes quod, (utsupra art. 2 bebat libros, facies ejussplendebat compulsoin genere diximus) ; et in de sanctitate affirmat se Abulensi quintus testis, super 9, riali Beat Teresi illustrare vidisse splendorem vultus in eo exhortationem spintotum capitulum, dum tualem ad moniales faceret. mirabilis efIV. Hoc idem suadet ille 1316

F **"

uttalis esset

Mater

qua3 tot filios filiasque

suo mi-

rabili orandi ac

demeditandi continuato studio ac

.

siderio erudire valeret.

ffuii

iono

1314

II.

Postquam

Deus ommpotens

huic

conJMngimlu
rapjui,

Beata3 Virgini

donum

orationis et contemplationis

ejusdem doni seconcessit, aiius effectus mirabiiis mediante) devemt cutus fuit, nempe quod (oratione

Dei coepit magis Beata3 fectus ex quo praesentia per divinas nempe visiones Teresia3 manifestari, necnon Christi Jointellectuales ac imaginarias, locutioues, quibus mini revelationes, divinasque Teresia3 secreta ccelestia pateDeus clemens Beata3 ipsamque familianter alloqui facere dignatus fuit,

cum

violenvosque Beata Teresia ad quosdam maximos elevatiosic ad frequentes impetus amoris Dei, et oratione posines in ecstasim. Sa3 P issime enim in aliquod aiitam extra se raptam fui.se oonstat et spiritus elevatiombus qnando adeo vehementibus terra in a tum rapiebatur ut corpus etiam ipsius a remissonali Abulensi levaretur ut deponunt in
; :

revelationum hic ahrumdivinarum visionum visum nobis fuit quia omnes, cum nuas annotare difficile et prosintquamplurimaB, enarrare esset divinis erit sermo, visionibus lixum. Et primo de deiude de revelationibus. , n Beata Teresia de.ideno 1317 Primo, flagrante gratia constituta3, videndipulchritudinem anima^in
et
;

dulcedine ingenti amore mirabilique

Qua-

^ * ^
assi-

Salmantmi vigesimus testis super 15 5 et in % part. testis super decimo, et quadragesimus septimus centesimus quadragesimus nonus super tertio, et eodem ;eiin et centesimus secundus testis super super t-; et Ip. Toleti primus testis, confessarius, super 74, et vigesimus -2 testis
in

evenitutin quadum vigilia ostendendo illi quemdam illud Deus illi concesserit, pulcherrimum crysive quemdam orbem ff lobum septem habitaad instar unius castri cum stalli
culis

SanctissimiBTrinitatis

inquorum
gloria3,
illa

septimo,

nempe

in centro,

stebat Rex

cum miro

splendore iilustrante

part. priraus

ra 3 p. testis super 2, et trigcsimus super 70 ; super 2, et aln plures. priraus testis et secundus
et

omnia

elevationibus lnter quos in specie de raptibus et

perfundebantur, P quabant. H*c lux

majon lumine habitacula. Qua3 tanto magis centro appropmquanto

ultra dictum

glob-m

^se

DE S.TERESU VIRGINE.
400
FB *

BOTA .
r

omniaeitraillum erant tenebr* estendebat; quin venenosa. Et cum Beata vipermetalia animalia m.gnimiraretur hujusmodi pulcur.tud.n.s
Teresia

istius mysterii,

tudinem.quamDeusanimabus
iilico

in gratia coust.tut.s

hac vita mortali obtineri D septima Mansione, potest; uteademmet et tradidit Pater Ribera ubi supra, capiteprimo, Qui alias plures ac mirabiles dicto cap quarto. quauta
in

scripsit in

lux evanuit, et communicat, (crystnUns 1.nt eqnaquam ab isto castro absente D remansit turp.s et q obscuritate obruta, et Ua mtolerabili fetore, et P er carbo, cum quodam extra globum, venenosa animalia, qu* existebant existentis sign.fiear. ipBl statum animse in peccato
fuit

(M^

Trinitatis deificae myvisiones hujus Sanctissima3 Teresiae collatas, et ab i psa sterii, a Deo Beataa manu in quibusdam chartulis conscriptas,

propria
se

vidisse

affirmat.

Sexto,

pluries etiam et fere

Redemptorem nostrum semper videbat Christum

et saepius iu Ilostia consecrata,

cum maxima

et

mi-

ostensum.

Quam quidem

myster.osam

v.s.o-

rauda majestate
cap. 38,
fol, fol.

utipsascripsit in libro suae

Vitae,
34-,

em

communicavit uni ex suis confessarns,

effectus sp.ri.uales in

uempe
1

322, et in Itiuere perfectionis, cap.

nomina.o, episcopo Tirasoncnsi s*pe

dm ,q tte

an.ma niagnos quod Inter quos unus fu.t visione provenientes. ut ex .lla bumiliata IT illa Deo remansit adeo bono fuerit recordata inopere
;

Septimo, etcumalia viceorationi vacasset, fuitspiritus illius in ecstasim raptus, viditque iteper quamdam certam et claram notitiam Sacra51 i.

rum

hora nunquamsui quodomnispulchritudoproven.el.at ex vidit

tissimam Christi Humanitatem, excessiva xnaximaque gloria. Quam visionem non semel, sed pluries habere meruit, et (ut illa fatetur) ex illa uberrimos
fructus spirituales fuit cousecuta ut in praedicto librosuas Vitae, cap. trigesimo octavo, fol. 321, et tradit prajdictus Pater Ribera, ut supra.
;

quia omuis vir.us ex illa potent.a, et illo splendore, et v.v.ficate ex aoim* et corporis erant

omnes

vires

Ula essentia

exlste.it. in

suo centro, et quod

:

...de

.etul.t tempore gessit et operata tuit, tamquam auetorem et motorem pnnoipaDeum, suadepositione i.ffirni:.., lem- ut ipse episcopus in H 2 Toleti, fol. 729. Secundo, per p. remissor.alis gratiam annum et amplius Beata Teresia obtinuit nostrum a videudi Christum Redemptorem

omne bonum emanabat

ex
illo

et

sicomne bonum

quoo.
in

1320 Octavo,
evenit
illi

autem die magnus raptus quidam

altera
et in

orationi intentoe
spiritus, in

ptorlnw,

quo
:

vidit se

ipsam elevatam

ccelum immissam

conspicere meruit. ibique genitores suos ante alios brevissimo temporis intervallo tam magno et

Et

exprimi possent. mirabilia vidit ut verbisnullatenus eveint. Et quoties Deus illi hanc et alias illi

Quod

a Deo

latere suo de\tro

illam coucomitantem, alloquen-

gratiam communicabat, toties denuo majora etmiBeatitudinis magna rabiiiora secreta illius aeternae cum laetitia et exultatiou.' llli demonstrabat. Et fuit in particulariter una vice rapta mens ejus

tem

labodocentem, consolationemque in suis ac ipsam iu altissima oratioue ribus prajbentem,

et

salutares efrecolligentem, aliosque mirabiles et prout late reliuquentem fectus in anima lusius suae Vita3, cap. 28 eadem scriptum reliquit, libro et conhiuiat cap. 8 et 29, et in sexta Mausione, episcopus Tirasoneusis, lib. 1, cap. 13,
; ;

magna solatio coelum, ubi per unius horae spatium, habuit Deum juxta se stantem et demonperfusa, mysteria secretastrantem illi mirabilia et altissima Vide filia, quibus dicentemque
que
//

coelestia,

praedictus

et P. Ribera, lib. 4, cap. 4.

1

*'

Zri*

noster 1318 Tertio, postea vero idem Dominus e0DCeSSit illUm ViderC D0U S0lum huiC VirgiDi sed etiam quadam visione intellectuali supradicta
;

dices illis. bonis se privent peccatores. Iioc praedicto capite trigesimo octavo Utlatius ipsa in
visioncs

altis^ima, sibique (ut alia visione inter imaginarias

ipsa

ait)

valde prohcua.

In ea

namque paulatim
se praebuit. ln pri-

scriptum reliqnit. Nono, quamplures aliae JesuChristiDomini nostri et SanctissimaeTrinitatis, Sanctorum Beatae Virginis Mariae et Angelorum, Pauli, Sancti Joseph et mulet

Christus sua? spousai

misque

illi

videndum tantummodo manus suas

diviuas, quae

Apostolorum Petri Virgo habere torum aliorum Sanctorum Beata haec Chnstus illam allocuti fueruut
meruit, pluriesque alu Sancti, Dominusetillius Sanctissima Mater et
variis locis legitur; ut in libris per ipsam scriptis M insione, cap. 5, scnptum particulariter iu Bexta coram Chnsto cru- F reliquit quod, cum quadam die habuisse citixoessetdesolata, cun.iderans nunquara quidquam proptei quid quod pro Christo offerret,nec Hlam relinquendum, ipsemet Crucifixus
et

ccelum et terram fabricaruut, demonstravit, Et paucis elapsis diebus illi videre concessit suam desiderant. aivinara faciem,quam Angeli prospicere

Et tandem

in festivitate Sancti Pauli,

dum

Missa3

Sacrificium audiret, tota illa Sanctissima Humauitas (prout Jesus Christus resuscitatus ac gloriosus

depingi solet) ipsi fuit ostensa. Cujus iucredibili pulchritudine ita capta fuit, ut ab ipso Cliristo Do Eilia.jain tota meaes, mino suavia hsec verba cum et ego totustuus, hisque ^imilia, magno amoris indicio proferente audire meruerit. Ethanc
: ,

ipsum

dolores consolando dixit quod ei dabat omnes illos ipsa nalabores quos passus fuerat, quodque

et

Hiob ad offerendos bere posset tanquam proprios,

Patri aeterno. itri

visiones,

gratiam istumque divinum favorem pluriesspatio duorum annorum cum dimidio ab omnipotenti Deo habuit; ut ipsa refert in cap. wgesimo octavo
et

1321 V. De
et

quas, bto t revelationibus divinis, ^. ut doce^ ad prophetiam spectant,

art. 2~,

nt-

vigesimo noDO supra citati-, e1 in supradlcta sexta Mansione, cap. 8. Quarto, cum jam primum monasterium novaj lleformationis in urbe Abulae orationi in-et, mentali Beata Teresia stanter vacaus, a Jesu Christo Sponso suo, ob varios
in ejuset Qenitricis suee Sanctissimaa obsequi. pas-

infra D. Thom., aliqua dicemus dono propheti ageraus. Nunc vero, ex tionera praedictorura, nonnullas

cu u

^?'
inultis,

quasui

oratSonehabuitBeataTeresia, breviter Teresia cagi mur. Primo, cum quadara d.c Beata an esset m g tasset maxima cum anxietate poterat q Dei (quia nihil ipsi adeo grave evenire

pW

soslabores, conu;i fulgentisslma fuit redimita, et tanquam sponsa decorata, ut ipse in lib. Vilae suae,
cap. 36, scriptum reliquit. 1319 Quiuto, insuper Dominus noster aliam _ imam admirandamque gratiam Aucillae sua3
Teresia3 conce^sit,

cogitare

si

forsan

Deum

otfensura haberet)

bum"

terDeum

efflagitabat tale

quid non permitteu

Tunc Deus misericors

efffuealrfcri-

revelavit esse ui ^ illi Dei que ^ dicens quod similis araor divina gratia, quibus iiu ipsa habebat, et beneficia et favores

nempe quamdam visionemtnum

Trinitatis,

Personarum Sanctissima3

in

qua gau-

cum anima illustrabatur.uon compatiebantur ut in lib. su existente in peccato lethali

;

a ni
i

debat tanta illuminatione et penetratione veritatis

c.

revelavit eUara 34, ipsamet affirmat. Secundo,

401 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. istius * nibus. Unde ex prsedicto tam exacto examine ab bac vita migraret, visionum rnminus quod antequam spiritus hujus Deata* Virginia ipsiusque

"

"*

^ura
" "

Ordinis Beat verba de Moute Carmelo, per hasc SinriniB Mariffi

esset

maximum progressum
,

Fao

Insain pr*dicto comprobavit, et (ut est notum) exitus r evelationem Reverendissimus Episcopus Tirasonensis, probat
,

animo quandoquidem meum banc te obtinere volui nxilium vides. Coronam Mari*. quoad vixeris, magnos Ordinem Beatae . * Hoc a Doraino acprogressus facere videbis. ait Februarii anno 1571 u peni ad dimidium quidcm fol. 365. Quam libro
in te
:

forti

atot viris ac revelationum, et illarum approbatione videtur dubitandum insignibus et eruditis, non veras et praedictas revelationes et visiones esse

ab procedere a spiritu bono et vero, non autem

illusorio et falso.
du&iu "

1324 Nec eo minus istae revelationes et visiones attestaprobari videntur, quod de illis potissimam

nu(lum p0 , r;

tionem desumamus ab ejusdem

Beata>

"Virginis

libris.et a Teresiie scriptis, in praedictis ipsius

decem

Ub
m oliont,
t' c -

2 i3 >')Tertio,'alia

quadam

die

eidem

fuit revela-

tum a Domino
eeatorum, tunc

praedictam Keformationera Discalmagnis persecutionibus affl.ctam,

depoconfessanis lllius, qui de auditu ab eadem D. Petrus nunt qui sunt episcopus Calagurritanus Didacus de Manso, et episcopus Tirasonensis D. Abulensis Fr. Don Joannes de
:

augendam. nondissolvendam; immo potius

v P rbis

Quam

ipsa manifestavit bis revelationem suo confessario

Laboresquidem patiemur
retrocedet.

sed Reforma-

Yepes,etepiscopu a Petrus de lasCuevas, et episcopus Segoviensis D. de Medina Castro, et Magister Fr. BartholomJfius Magister Didacus et Magister Dominicus Banez et

Et ila evenit, ut ipse conItionon Tirasonensis affirmat. Quarto, fessarius episcopus monasterii SegoviaB operam iterum cum fundationi Sancti ei Dominus per medium

daret Beata Teresia, ejusdera Ordinis separationem a Alberti revelavit Quod ipsa dixit Patri Magistro

et Pater gide Yanguas Ordinis Prsedicatorum, Hennquez et dius Gonzales de Avila et P. Henricus Jesu ; praeter Societatis P. Hieronymus de Ripalda nominatos quia, ut jam alios iusigues viros sa>pius
:

reveprobavimus in Relatioue miraculorum, art. 3, digno probantur. et visiones unico teste fide lationes
dari non possint, Et cum ex natura rei alii testes quem Deus simihbus necabalio quam ab ipsomet probari possunt, favoribus prosequi dignatus est, quibus subjecta facit ut eisdem Beatis materia de auditu ab coutigerunt, et illorum confessariis terminis fuit declaratum ipsis, standum sit ut in de RelationeSanctaeFrancbcai, part. 2, art. 12 in conducunt pluriet et revelationibus
:

PatribusMitigatis.
separatio fieret
:

confessario, sex annis antequam de Yanguas, suo episcopus ut affirmat pra^dictus

TiLonensis,lib.-2, cap.

m us
testis

sextus

testis

in

quadragesimus
fol

deponunt tngesiremissoriali Salmant.no et nonus m remissonali Abu;

et

leusi

Doraiuus noster obituin

dinis,

Beatae 371.Quinto, revelavit etiam eidem rel.giosi sui Orcujusdam

in ccelura illius

etquod

amma

ascendisset via

visionibus

recta,

transisset. absque eo quod per purgatorium habuit eadem hora qua ille Quam revelationem in libro smB\it, religiosusobierat, ut ipsascripsit an.maaliorura obitus et illorum c 38 prout etiam eidem revelati fuere rum asceusus in ccelum

mum
art. 8,

Raymuudi, p. 2, declarata in Uelatione Sancti et eo maxime cum ex versu Nos tamen

:

supradictis clare et evidenter

Ordinis Sancti nempecujusdam Magistri Ibanez, Iratris coufessani, qu.n et altenus Dorainici, ipsius Societa is etcujusdam religiosi
istiusraet Religionis,

constet de ex.mia miracul.s multis sublimique sanctitate, nec non de merita et intercessiooperatis per et magnis a Deo fiunt prater alia nem Beata3 Virginis Teresi*, quaB adhibenda. scriptis raajor tides sit ut illius dictis et per modura ^ familiariter 1325 Et quod Deus tam

im mu/ _
0tdilium
.

Jesuetaliorumplurimorum, incap
defutimJVMi-

38

suse

Vitae

ombui ac reviia(iOfiibui

ab ipsarelatorum. visiones et revela13-23 Quod autem hujusmodi quas Beata Teresia habuit tiones, et ca^terae omnes apparent, fuerint veiwet prout in suis libr.s scnpt* nihilque habuermt a Spiritu Sancto processerint,
:

revelationum cum suis secreta manifestet, non amicis loquaturillisque sua Divinaeuim Majesto*. estnovura nequeinusitatura. eversura, his verb.s amico

fidel.ssimis

visionum

et

(||

r^t.

'

civitates illas funditus c. 18 suo Abraham loquitur, Genes.

u

Num

ce are

potero

Abraham

qua3 gesturus sura ?

3 sic legitur
:

Et in
facit

spiritnsmahgui, fac.le illusionis necparticipation.s sanctitate excellenti nobis persuasum fuit pr.mo ex Beatae Virgmis, ut ex et virtutibus heroicis istius secund* partis clare conomnibusarticulis hujus
resultantibus ex e.sdem stat; item ab effectibus humihtate provisionibus et revelationibus, nempe

Araos Propheta cap.

Nou

nisi revelavent secretum u Dominus Deus verbum, Apostolo, servos suos Prophetas. suum ad est cap. 15) his verbis etiam Dorainus (Joanuis

et reliquarum funda et incremento amoris divini sedincatione prox.movirtutum, necnon utilitate et gravissirum tum etiara ex approbatione tantopum litterisquam prudentia,virtute morura virorum.tam superius non serael etpietateconspicuorura. quos sano itate art. 2, cura de
:

servos, qu.a servus Jara non dicara vos Vos autera di ^^es^ quid faciat Dominns ejus. audivi Palie qucumqc orania . araicos, quia oranes fere Sancto, feci vobis. Et . raeo, nota et Fundatore,, divinia vi,.ombus

affatus

maxirae Ordinura

legimus ; ut videre revelationibus LUuBtratos fuisse Sanctorum Bened.cti. libris ttistoriarum est

norainaviraus, prassertim

pra^sules ingenere ngereraus, interquos professor illiusque publicos

raagistros

Bernardi, Dorainici et Frau vismhabentur. Iu quibus innumcrffl pra. raanibus

Bll0r

^r
ll

tamips l n esacrevelationesaliiquefavoresdivini

sacratueologim Virffinis confessarios fere oranes ejusdem Beat* Beata favores et gratias quibus eadera reneriraus illi conferebat, quasinoratione et raptibus Deus curabat nt ipsi ac manifestare semper exponere prffihcrent ac omnia illa examinarent et cousilium lavoribus divinis aliquid dijudioarent an in dictis Quos consulebat iliusionis fugiendura reperireut.
:

SanctisFuntetoribusquamaUquib^eorum^
pulis collati,

Sq ethisraa.iracfaveresolet
e ii.,it

ntoT; fbsque sc,pu ueDeuscurasuisara.c.sr,mil.ar,,.l

dubio

quos ad operagraudia

-2

nualisfuitBeataTeresia,
,
I

quam
>

ef u.nlat.iM:^-'am
ra^^^^

cera

un us pcrfeotissims,

Eeliffionia
. li;

insequenui cum deterrainatione et resolutioue potius majorem adhiconsiltura rpsorum illisque fidem Dicebat enim bendi quam prasdictis rcvelation.bus.

supra art. l de sanctitats datara fuisse constet, ut

ff6

"mal,d octrin,aDeoOp,

M:

rl

^ ffir^esimus
:

quod

errare non obediendo suis confessariis et visiopoterat, prout in credendo revelatiombus

in

tumfacieusestperquam
tur

est gratia vero grat, data

^^^^ ^^
I

secndus. Gratia gra4

,
,

U,

402
... __,

DE

S. TERESIA S Tl_ttr_oii-

VIRGINE. ***-*
. .
.

*. homo *
a A

truend ad salutem, illum cooperaiui cooperatur alteri -- , *, Ino, 1. 2 - ,j., Q r,^ Ttft distwguit D. Tho, l. * Ita diatincuit Deum reducendo. et ad gratis data dici et de hac gratia n Ul art 1; . Unicuraue datur 12 1 ad Corinth.

Ipo
.

lolus

rum)
.
. .

scienti secundum sapientie, alii autem sermo eodem epiritu, eurademspiritum, alteri fides in spintu, aln operaUo in uno alii gratia sanitatum

manifestatio spiritus ad utilitatem per spiritum alii quidem -

. (scilicet alio-

datur

sermo

,. graves Ordinum Sancti Dominici, nueraucus*.. ." valde littera ti et , Augustim, BeataB Mari ffi Augustini Beat Mari Francisci, FraDC isci, Sancti Sancti o i^ Snneti Benedicti, Sancti BerSancti Benedicti. de Monte Carmelo, Hieronymi, Carthusianorum, Socienardi Sancti Sanctissim* Trinitatis, SanctaB Mariae tatis Jesu vero sunt praBsidentes consiliorum de Mercede Alii eorumdem. Qui omnes et consiliarii reffis Catholici

....

doctrinamdictorumlibrorum non solum tanquam

sanctam
et

catholicam approbant, illamque miris

;

virtutum,

alii

prophetia,

alii

diecretio

spintuum,

alii

nonpotestinteriusmovendo (hoccmm docendo ^l Persuadenda est), sed solum exterius

soliu

interpretatio sermogenera linguarum, alii hunc operar num Homo autem ad affectum

Dei

(quod magis est) aliqui eoencomiis extollunt sed et a Deo Optimo Maximo rum divinitus infusam orationis et conversationis doctam per medium quam Beata Teresia cum divina

sub se supradicta gratia gratis data continet Tho. ub i supra, arbab Apostolo expressa, et a D. quibus homo indiget ad hoc culo quarto, adducta, Quibus fere instruat in rebus divims.

adeo familiaris etreputant. Et inferunt Majestate habebat, judicant ex altitudine mystealiqui ex eisdem testibusquod

Unde

quod alterum omnibus m.rifice

videlicet tia fidei,

fuisse

Beatam Teresiam a Deo

divinorum nostraB fideiet riorum supernorum et arcanorum coelestium quaB scnpsit praBdialiorum cum scientia etclaritate cta Beata Teresia mirabili nec in scholis nec alibi (cum tamen illa litteris mulier divinadedisset, quin potius esset

gra-

sequentibus. condecoratam, probatur ex gratiam fidei habuisse constat 1327 6 I Primo,

operam

rum

litterarum omnino ignara;

cumque

tota do-

animas data dmgitur. gratia gratis Deo, ad quem finem

exsummodesiderioquo
Ouod supra,

flagravit lucrandi

in articulo 6
est.

de charitate erga proxifidei

ctnna sit madefacta igne concludunt mantur corda hos libros legentium), magnumque fructum spirituautilitatem

charitatis,

quo inflam-

magnam
;

mum, ostensum
etiara

Et de excellentia
est

satis

lemexeorumdem

lectione in Ecclesia Dei subsevitiis

supra demonstratum
fidei

quali firmitate gra-

tiam
dei

habuerit, et

quantum curavent conver-

et cutum quia animaB fidelium removentura quasi miraculose, ob excitautur ad virtutes, et hoc

sionera

fihareticorum et infidelium, quantaque rerum illius evideutia fuent certitudiue ac

efficaciam quacorlegentium

illos,

quantumcumque
:

durum, compunctione

et devotione mollificatur

in se cujus multi ex praBdictis testibus

ipsis experi-

prsedita.
lermottfl _pifftff* -f

lo-28 II.
tise

hocest sublimem

sapienEt quod habuerit sermonem rerum divinacognitionem

mentum
dictaB

fecisse aflirmant.

Unde

plures testis subpraB-

ratione dunt merito istam Beatam V.rginem,

scientiaB

divinitus

infusaB,

depingi

cum

icien"

rumethumanarumadaliorum

eruditionem, satis scriptos reliquit, de quidoceutlibriquatuorquos genere ; qui bussupra articulo 2 de sanctitate in versi, peromnes idiomate variis linguis ex hispano

bpincolumbasuperilliuscaput, sub cujus specie

tum Sanctum
Pentecostes,

quadam vigilia sibi apparuisse in suumque spiritum magna cum fruiraptum

fuisse, ipsa Beata
susp. vitae, c. 38.

manibus recognoscentes status Ecclesiam Dei doctrina, tanquam vera et circumferuntur, quorum commuuiter ab omnibus catholica et a Deo iufusa, octoginta et laudata praesertim ab est approbata 54 et 56 deponenarticulis
:

tione gloriaB in ecstasim

Teresia affirmat in Relatione

Acce-

ditquod(utsupraart. 2 probavimus)

saBpe,

dum

quinquetestibussuper sunt Reverendissimi PraBsules, tibus inter quos sex insignes nempe D. Alphonsus doctrina
pietate et
:

fuit vultu splendere, istos libros scribebat, visa quod est illosquemaximacum celeritate scribere, Spiritus Sancti lpsi praBsentiaB

signum maximum

D. Petrus Manrique, archiepiscopus Burgensis; D. Petrus de Manso, episcopus Calagurritanus ; D. Joannes AlphonCastro,episcopusSegoviensis; D. Laude Moscoso, episcopus Malacitanus sus
;

tot tunc dictantis. Ex quibus, et ex virorum gravissima censura, rum et doctissimorum dignos judimerito ipsos libros eademmet censura

gravissimo-

Abulensis. Alu vero rentius Otaduy, episcopus sacra3 theolosunt magistri et cathedratici

septem

g ia3

Salmantina nempe Pater Ma. Ordinis Praedicatorum, gister F. Dominicus Banez Magister celeberrimustheologiaBpraBlector; Pater Antolinez Ordinis Sancti Augustmi, Augustinus etiam primanus theoprovincialis, et cathedraticus Alphonsus de Curiel, calogiaBj Magister Joannes Magister etiam primarius theologiaB; et
in universitate
:

cavimus. et opera- grfl iam rMU 1329 III. De gratia vero sanitatum miracula pertinent, jam late < oru m, dono tionis virtutum, quaB ad Teresiam proba- joptaw, egimus, et illam habuisse Beatam vimus in Relatione miraculorum. autem douo quod ei Domi,
,

fuit, patet nus omnipotens communicare dignatus dequiet revelatiouibus diviuis, tum ex visionibus

IV.

De prophetiaB

revelabussupraart.21,quas quidem visiones et D. Thom. . *, tiones ad prophetiam spectare docet

q.

thedraticus

Er. Basilius

Ponce de Leon Ordinis Sancti AuguPetrus Cornejo Ordinis stini, et Magister Pater Pr. cathedratici Carmelitarum Oalceatorum, et ambo et Magister Fr. Bartholomseus theologiaB sacrae
;

solium excclsum Vidi Dominum sedentem super contmgenetelevatura); tum etiam ex futuris
praBdixit, circa

171, art.

3 in corpore (juxta

illud

Isaiae

b.

tibusquaBBeata Teresia

qu

pro-

Sanchez ejusdem Ordinis Carmelitarum Calceatorum, cathedraticus proprietatis et decauus theoloMagister Frater Ludogiai indicta universitate et
;

vicus Beruardus, Ordinis Sancti Bernardi Generalis, et Doctor D. Roet cathedraticus Sacrffi ScripturaB; archidiaconus de Monte Leon et chus de Vergas, canonicus doctoralis in ecclesia Salmantina, ac in

Gregonum, priissime prophetia versatur, juxta D. quem refert et sequitur hom. 1 in Ezechielem, Et iicet ex idem D. Thom. loco proxime citato. depositiomeisdemBeatmTeresiBBlibriset testiura quiD bus constet de quam pluribus casibus e prophetico futura praBnovit BeataTeresia spiritu

praBdixit,

longum, ideo aliquos

mmn tamen, quia omnes recitare esset comprobati tantummodo in

enumerabimus.
.
doni
io-

eadem

universitate
;

Sacrorum Canonum cathedra-

nem

et P. Franciscus Suarez 8ooietatis ticus primarius cathedraticusprimariustheologiaB in uuiverJesu, vero 61 testes alii sitate Conimbriceusi. Reliqui

sunt canonici magistrales et lectorales,

alii religiosi

m_-*illius magm praenovit lieata 1330 Primo, praraovit Beata Teresia uuup ..i -n.^. _ -mt..._; An. Alcantara de Aipnntara viri (supra uominati) Patris Fr. Petri ipsa mortem per annum ante illius obitum, ut verbis expressit in his libro suae Vitae, cap. 27,
n

istius assertionis

eonfirmat conn

Anno

Anno antequam obiret, de quo n ovi ipsum moriturum;

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRlb. Beata Teresia suum apparuit mihi absenti et

per aliquas leu:

403

monui. Et cum efflaret animam, cas absens illum requiescendum apparuit, dixitque mihi se ad
ascendere. Quod ego cum aliis illius mortis seu (ut post dies octo venit nuntius vitae quam inchoaverat. dicam) aeternae
;

obitum, illumque Patri Eratri Mariano, ejusdem Ordinis religioso, ante octo annos manifestavit ut deponunt in remissoriali Salmantino

" <*

communicavi

et

1 melius

per revelationem diviSecundo, etiam praecognovit morte D. Maria de Cepeda, ipsius soror, quod

quadragesimus tertius, et quadragesimus primus, et quadragesimus tertius, et quadragesimus octavus, et quadragesimus nonus, et quinquagesimus, omnes super art. 95. Aliorumque multorum mortem praescivit, pluraque alia spiritu prophetico
praedixit, quae a supradictis historiis et ab ipsamet Beata in praedictis libris referuntur, et brevitatis

nam

subitanea esset obitura

aperuit, et iter paravit
;

quod ad oppidum ubi soror mora:

illius

confessario

coepit illam admonere batur tacitaque revelatione, Sacramentum Poenitentia3 frequentaret, seque ut quo a Deo vocaretur, praeparaad incertum diem fecit, pie vivendo ; et evenit casus, Quod illa
ret.

causa hic omittuntur. 1333 V. Discretio autem spirituum, qu?e etiam

est species prophetiae, versatur circa dignoscendum spiritum quo quis movetur et discernendum Au-

di$crelione /jirifuum,

gelum
,,

dum
obiit
:

post quadrienuium

cujus

animam

repeute dicta D. Maria paucis exinde diebus e purgavidit,

spiritui

torio

exeuntem Beata Teresia

ut ipsa refert

.<

ab illo tenebrarum, cum non omni credendum, juxta illud 1 Joannis 4 Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus, circa cognosi ex Deo sint Et etiam versatur
lucis
sit
: :
-.

cap. 34. Tertio, in praedicto suo libro,

cum

D. Ca-

tharina de

Mendoza, marchionissa de Mondejar,

Beata Et quamvis quod non haberet talem successionem. filium, qui postea eadem marchionissa peperisset nihilominus prophetia praeB per viginti annos vixit, (comes vocatus de dicta fuit adimpleta ; quia ille obiit, et post eum praedicta marchionissa,
Tendilla)

litteras, petens ut scripsisset Beatae Teresiae binas successionem legitimam, illi sibi a Deo postularet respoudit quod voluntas Dei erat Virgo

scendum occulta cordium, juxta illud Hieremiffi Pravum est cor hominis et iuscrutabile 17 qui cognoscet illud? Ego Dominus scrutans cor, et docet D. Thom. super et probans renes
ii

primarn Epist. D. Pauliad Corinth. cap. 12, lect. 2, finem. et 1. 2, q. 111, art. 4 in corpore circa

Quae gratia est maximae excellentiae

et utilitatis,

praecipue in personis habentibuscuram et regimen auimarum spiritualium, prout Beata Teresia habuit
rexit enim ac direxit per viam spiritualem tam suas moniales quam multas alias animas; quin potius sicque et illi non defuit ista gratia mirifice a Deo obtinuit, ita ut iu discernendo illam orationis spiritum quo quis vel moveretur vel iu
:
:

utdepoabsque filiis, nullaque relicta successione quartus testis, comitissu de la nunt quadragesimus de auditu ab Puebla, in prima parte remissorialis, marchionissa et quadragesimus quiutus et
:

ipsa

quadragesimus sextus
iniigniore*

de auditu a supradicta voce et fama. comitissa, et de publica quem1331 Quarto, praecognovit etiam laborem
testis

studio

procederet,

fuerit Magistra, et

in

cogno-

tnudam prsdictione$

dam quo

praedictus episcopus Tirasonensis,

ejus

excellens scendo et penetrando secreta cordium moniales in docent clare consilia quibus suas ut evemebat, vita spirituali direxit, illis, prout occasio

confessarius,

quadam vice vexabatur; misitque ad Sancto Barthoillum sociam, Matrem Annam de nomine diceret quamdiu lalomaeo, quae illi ipsius
bor
ille

esset duraturus

prout evenit, quia labor

Teresia non praedictus tempus designatum a Beata

in secunda excessit; ut deponit ipsemet episcopus praedixit cuidam noparte Toletaui. Quinto, item
bili

sanctum affirmando spiritum quo ducebantur, esse de contrario admonendo, reveet verum, alias vero illusiouibus discerlationes et visiones veras ab pluribus (prout nendo, secreta et occulta cordium non minus ac si expedire videbat) patefaciendo, in eis recondita propriis oculis eorum corda et Tirasout affirmaut idem episcopus
prospiceret
:

D.

Marise de

Guzman, quod, postquam

matri-

monio collocaretur, monialis esset futura, non tamen Carmelita Discalceata, sed in alia Religione, quodque similiter duo filii, quos ex illo matrimonio
erat

reliquit nensis in sua depositione, et scriptum cap. 28, 3; et Historia vitae istius Beatae, lib. 3,

eadem Historia, R. P. Franciscus Ribera, in prima parte testis trigesimus septimus in cap. 25; et
lib. 4,

procreatura
ita

futuri
:

essent

religiosi.

Qu

C omuia

contigerunt
ipsa

nam
illi,

nupsit, et duos habuit

testis triSalmantini et in remissoriali Abulensi nouus et quadragegesimus primus, trigesimus

;

defuncto marito, facti Toletani fuerunt religiosi ; ut probat in 4 parte de Luna, de auditu ab duodecimus testis, comes BeaipsametD. Maria. Sexto, cuidam susenepti D. et a quae valde ornate incedebat trici de Ovalle, aberat, praedixit statu Religionisanimo longissime Discalceatam futuram esse, ad illamque
filios, et

tam

quam

simus nonus;
alii
:

pnmus et et in prima parte Toletani testis et et in 4 parte Toleti sextus tertiustestis; praedicti scriplures omnes super artic. S0. Et
ptores diversos casus ad
referunt,

hunc articulum spectantes

quatuor
hic referendos de-

quorum tantummodo, uotabiles quidem,

(brevitatis causa) tres vel

monialem

haec verba facere solebat

Nunc, Beatrix, discurre

ut refert
,

ut libet;

uam denique
Quod

monialis Discalceata fuin

crevimus. " Revercndissimo Epi1334 Primus evenit eidem quamdam Tirasonensi, cui Beata Teresia scopo
epistolam
scripsit,
illi

JJ*^
*

calihul
,

roha _

tradiditque

prionssae sui

cou-

Hr>

tura es.

exitus comprobavit,

et sua historia idem episcopus Tirasonensis ToBeatrix, priorissa conventus contirmat eadem
leti,
ab

ventus Toleti, et

injunxit ut post ejusdem Beatae

in

prima parte remissorialisToletani.

fact*

antequam 1882 Septimo, per annos ultra viginti

obitumillam praedicto episcopo legeretj quod Beata ctum fuit. Et idem episcopus affirmat penetraverat mteriorem Teresia in eadem epistola
statum ipsius episcopi
iutra cor
et necessitatem ipsius

prout fa-

animae
si

r *ftrun(ur,

cum D. Sebastianus, rex Lusitaniae, in Africam ibidemque periret, vidit Beata exercitu transiret
Teresia

curandae aperte significaverat,

non secus ac

ipsa

Angelum, sanguinoleutum eusem manu tenentem super regnum praedictum. Quae visio indicabat copiosum sanguinem ex illo regno fundenut probat quadum; prout iu etfectu evenit
:

suum

extitisset.

Secundo,

cum

P.

Gaspar

per plures leucas de Salazar Societatis Jesu distaret commorabatur, cognoa loco in quo Beata Teresia illius Patris ; et ex partivit ipsa statum interiorem
culari Dei ordinatione
illi

apparuit, realique prae-

dragesimus nouus

Abulensi, ipsamet Beata, et episcopus fol. 371, de auditu ab etiam Tirasonensis, loco citato. Octavo, praedixit
testis in remissoriali

clausisjanuis mgressa fuit, seutia illius cubiculum

ac illidedit q

ua3damdocumentaadsalutareserTectus

ammae

.L

^
DE
404
S.

<

ROT*.

..

testis ut probat tertius

TBEESIA. VIKGINE. ipsius in eo manet ... Videtur D ouoniam semen P. Doctor operationes v.rtutum isthu Beat* V.rdicendum semine proven.entes, fructua quasi ex divino
einis
fuisse. ipiritus Sancti perfecte excellemes (exsupenus cumin illa raerint posse d.c. fructus seqnitur non solum adductis), beat.tud.ues, juxtaeumSpiritusSancti, sed etiam 70, art. 2, ub. dic.t omn.a dem S. Thom., d.cta q. quibus bomo delectatur, fructus

Qum

operationes v.rtntum

Teresi* Missam celebrav.t n P r*seoU. Beat* t cancellos vocav t qoem ipsa post Saerum ad P mor sacerdos peccato Slxit ne fas esse qnod .pse pe rterrtW celebrare auderet : ac obnoxius ,* e t Sanc Te veritatem agnovit, gratiasque Tirasonensis, > nfessanuS ut probat idem n conventu citato. Quarto, in Teresi* loco supra ,de ei-sdemVrdinis oppidi tentat ouem p dam Fraternovitiusgrnv.ss.mamaudebat. Illucque propalare

opera virtuca in nonautembeatitudines, nis, perfecta exceUendici tot tantisque openbus perfuerint. Uude ex
tiuque
duit

KST
tiebatur
iTeata

^=

J^

fectisetexcellentibus.quibusBeataaeres.aresplen-

qnam nemini ac prsdictum nov Teresh accedens, statim tatoi pat.ebatur; qnod um aspexit, cognovit id P qu.dterque interrogato s eorsum vooato, ole suam tentat.onem manamhaberet, renuenteque teotat.onem et Xtere. P Beata illi eamdem clare demon.tr.ipse cruciabatur, t on m qua affl docu, ut Tmodum quo liberari posset, talem moleUa vrt ille incolum.s ettnl. ex lla bora religiosus nonus probat quadrages.mus

non solum fructus, sed sequitur habuisse hac vita gaudere beatitudincs, quibus in etiam qusedam inchoat.o ffiterns conceditur; qund velnti viris perfect.s, ut notat beatitudinis reperitur in
dicta idem Sanctus Doctor, corpore.
quasst. 60,
art. 2 ra

>

ib r

*
religioso, et
istius Beatae.

estis

remanserit ut remissonal, Abulensi, oui prmdiet adfuit, in

:

tl

>:t.Toleti,deaudituabeodem
supradict,
scr.ptores
Vitrn

firmant

ii

mwn

interpretationis ser1355 VI. Gratia autem

gratia inltf*
prrtali""!

monum, quamvisvideatur
b,

spectare ad

doctomie

lanta tuit ac . Miinrinir.i Artieulus vigesimus quartus. sanctitas, tantusque in ..[> VirginlB talis isUus Beatae et proximi, adeoque orationi ea ardor amoris Dei altissim vacavit, ass.du.B jejuet cuntemplationi corporis macerat.on.bus ita fu.t niis ciliciis aliisque aliis virtutibus assequendis dedita in caeterisque non solum tot tant.sque v.rita fuit sollicita, ut perfecto ac hero.co a Deo Opt.mo tutibus in gradu verum etiam quam. Maximo condecorari meruerit, nlurimisgratiisetfavoribns,visionibus,locutiombu8 donis divinis al.isque coelestibus et revelationibus viveret,honorari ac .llustran dum

1W

-**

mirabiliter, etiam

diTina lege peritos

icrmonum

data,

Deus omnipotens ad multos edocendos manus) illam Beat* Teresise

eterudiendos tribuit
mulier qus
;

^ lominu ^ ^fviate (cujus non est abbreviata

t

ut constat.

Nam cum

esset

supra suis locis retuhmus. di-na factafuerit; t quantumcunindies creverunt, ut, Ouffi omnia adeo profundissima hum.lisua oue eadem Beata Virgo, celare curasset, opinionem sanctitatis mOndo tate imo potins Deus valuerit
ill,.d

nunquam

latinum sermonem

didicit,

interpretata est sensu aliqua Sacrae Scriptura loca ut inter alia apparet sano, catholico et utili;
libro

KeverenCantica Canticorum ut probat TiraBonensis , lib. J, c *, dissimus Episcopus qualiter a et docte demonstrat 6 2 et 3 in quo late aliis eupradiotis liac et c^teris
illo siiper
:

quem

in

Orationem Dominicam

edidit, et in

illam ad ist.us Ord.n.s tot fidelram am"formationem erigendam et ad elegerat e cu marum utilitatem ac conversionem
et sapiens, qui ffi isericors

minime assequi

tam sublimem sedem

.ll.us in ecelis pneparaverat.

vivcnte) sanctitatis (etiam ipsa

famam

publ.car. et

Deo BeataTeresia
ff ratiis

gratis datis fuit insi-nita

nibus

ipsa Beata Teresia

c
quibut acce-

omues (excepta tantummodo vocatur) obtinuisse gratia qu* genera linguarum meruerit a Deo Optimo Maximo.
1336
Articulus

ffatiifl

ita quod in omenumeratis (prout supra) ab Apostolo

:

vigesimus
2 et 3,

tertius.

Secundum

taliter oranem ChriatLnm popnlum bab.ta et repuvivens ab omnibus fuerit volnit, nt (Sancto) hoc eodem -mrae at! prt Sancta, atque tcumque.sed cun, fama voca a et nominata, et non reges Cathol.cos e I^titatis eximice, tam apud regno^ illorum ll 1S paoorum pHB8ule. proceresque reg.os, quam e >am ^um, pra;sides et consiliarios rt f omnes cnjuscumque atatni n univcrsum epnd quatuor testes mon.
,
,

extend.

dunt

Sjiiritut

D Th

Sancti dona
et
fi

uctut, ae

bcatUudintt.

perficitur ad prompte sunt habitus quibus anima Sancti sequeninstinctum et motionem Spiritus scilicet septem dum Quae quidem dona sunt Intellectus, Consilii, Fortitudims,
:

1. 2, q. 68, art.

dona

SpiritUfl Sancti

viginti conditionis nt ultra qu* tanquam les istius Ordinis, hujus Beat Virginis et
:

soci*

mag. fami l.ares e su M* n P'f '

1
;

deponunt ls omnibustestan.ur,

et

proban t con

donum Sapientis,
bu>dam

Dei Scientiae, Pietatis et Tiraoris

perfectionibus

quibus quasi qui-

alii te.tes8upcr.rt.U5. cludenter plusquam centnm i de gravissimi jam supra art. inter quos viri

homo disponiturad prompte

Btitate in
-.

obediendum

Quibus donis ex supedemonstravimus Beatam rioribus virtutibua (quas eamdemornaTeresiam habui.se) resultare videtur instinotua Spifui.se et promptissime secutam tam erga Dcum Sancti et maxime quia charitatem
Spiritui Sancto. ritus
;

genere nominat,. testibus usque Qui etiam cum al.is

170 eupcr art. 116

num,,um
fama

*"
Pe^"
1

et opiuioue, Uliusque

cum

cremento, post felicem transitum semp.ternim,, ginis TereeUB ad glnriem

etproximum

in heroico

gradu habuisse ostendimus.

Lcluden.er

testaul

Unde

sequitur,

cum

D.

Thom. ubi supra,

articulo

habet omnia quinto, quod qui habet charitaiera, sibi invicem in dona Spiritus Sancti, quae omnia Beata plures charitate oonnectuntur. Bt cum eadem virtutum et donorum produxerit, actus egregios eissunt veri fruotufl Spiritus Sanoti, videtur
qui

nitel 8 paiflMn fuiBBeeteese nndique tam iu pro ,,,,r

provinoiifl

quam

^ P^*S
'^

>**%^ A

*"^

apud

*,
&n.
i.c
'

,n allm

apud lndos; Pllndri ot Polonia-, et

demqu

dem

fructibus

maxime

pnEstitisse.

Ut enim docet

idem Sanctus Doctor ubi supra,

q. 70, art. 1, fru-

operatio hominis. quasi ctus Spiritus Sancti dicitur Joannis 3 : cujusdam diviui seminifl, juxta illud 1
u

terrarnm Ourfstianu Beatcu. Terefliam ubique cum sauctitate publice pro Sancta, oouimuuiter reputari et honorar, etmagna Bt.m.t. acclamatione ac veuemtioue P^ illius, l.tte* HU ns sanctitatiflj vesteequc

J^

*J**

flcriptefl,

'"
,

'"- .

"J'!

Omnis qui natus

est

ex Deo, peccatum non

facit,

manante

tinctos,

aliaque s.m.l.a,

^'fRetiquiiB pro

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

venerando et in magna cestimatione eonservando, illiusque sepulchrum (ubi ejusdem corpus iucorin

405
PBR
kk. OT*.

ingenio et arte adinventas, maximasque expensas

supradictis festivitatibus liberalissime factas
j

ruptum cum odore

mirifico ac liquore miraculose conservatur et colitur) frequentando, et ipsius intercessionem apud Deum in necessitatibuset afflictionibus magnacum fiducia postulando, efligiem

hcec (inquara) et alia

libris
sitis

omnia remittenda duximus, multis de hujusmodi festivis gaudiis compoet typis mandatis, qui prae manibus habentur.
mirabilia, interilla

Ubi nonnulla miraculapluraque

cato, occursa,

ipsiuscum radiis tanquam Sauctaedepictam maximo curo honore et reverentia tenendo, illamque observanter colendo ac venerando, coramemorationes cum Antiphonifl et Oratione propria ad recitandura

festiva gaudia, auxilio istius Virginis Beatae invo-

tvpismandando, itera legata nobilia in canonizationissubsidium eroganda reliuquendo, monasteriain erigendo, Dei ipsiusque ancillae Teresiae honorem
multos libros de illius vita, sanctitate ac rairaculis, typis manper gravissimos auctores conscriptos, etiam dando, nomen Teresiae, ob illius devotionem, propriia filiia in Baptismaopudlndosremotissimos,
tis

passim referuntur; nec non vota Deo emissa ab aliquibus civitatibus et populis, colendi in perpetuum diem festum Beatae Teresiae, illam apud Deum in Patronam et advocatam illorum

populorum eligendo, praesertim a civitate Abulae, ubi nata fuit, et ab oppido Alba, ubi ipsius sanctum
corpus requiescit, totaque ejus comraunitate, et a civitate Salmantina, in cujus dioecesi Alba sita est: prout in eisdemmet libris etiam videri poterunt conciones quam plurimae, vanae et doctissimae, tam

ibnte

imponendo, conciones

et orationes in ipsius

laudera in die ejus depositionis praedicando, aliaque

coram rege Catholico quam praesulibus gravissimis et proceribus illorum regnorum, a regiis doctissimis concionatoribus aliisque
habitae, doctrina
ornatae, in
nis,

permultaad opinionera maximam

et

famam

saucti-

eruditissimis viris

conducentia praestando: ut in part.itis hujus Beatae probant viginti duo testes super art. 116. ticulari Quibus accedunt qua3 superius art. 2 notavimus,

Euangelica ac Sauctorum Patrum

et

laudem

honorem

istius Beatae

Virgi-

quam

merito mirabilem praedicant mirisque

si

cum de
B
acpr*"
poit
'

sanctitate in genere

istius Beatae Virginis

laudibus et encomiis extollunt.

1841

Teresiae

'""

egimus. L839 Qujb quidem fama

Unde non mirum,

apud Sanctitatem Ve-

$ju$que
nizalio

cnno-

um-

et

communis

opinio

bealificn-

sanetitatifl
tionem.

omuimodum augraentum

reeepit ex ap-

stram pro ejusdem Beatae VirgiuisTeresiae canonizatione instantiam faciant, non solum rex Catholicus,
qui iteratis precibus

.-. voiii j>o-

imlaiuf
1.

probatione istius Sanctae Sedis Vestraeque Beatituforraa Brevis dinis, cumdignata fuerit per suae in

facultatem concedere Officium et Missam cleistaBeataVirgineTeresiacelebrandiacrecitaixli,

litteras

hoc a Sanctitate Vestra efflagitaut, verum etiam Caesarea Majestas et regesChristianissimi, rex Poloniae et archiduces Austria;, duo
Concilia provincialia, Tarraconeuse scilicet etCaesaraugustanumj arohiepisoopufl CardinaliflToletanufl,

tanquam de una Virgiue, singulis annis, in die ejus depositionis, in omnibus monasteriis et ecclesiis istiusOrdinisDiscalceatorum Carmelituram ab ipsa fundati et ab omnibus illius religiosis utriusque sexus. Qua facultate mediante, annumerata fuit
Dei inter Beatas, et Ecclesiaa ac populo Christiauo tanquam talis proposita. Qua de causa ubique terrarum apud animos fidelium sanctitas
ista ancilla

archiepiscopus Hispalensis,Burgensis,Compostellanus, Valentinus, Tarraconensis, Caesaraugustauus,

omnes

et fere Ulisiponeusis, Granatensis et Mexicanus episcopi Hispaniarum, pluraque capitulaec;

eccleclesiarum cathedralium Ilispania?, et status sua congregatione siasticus regnorum CastelUe, in

congregatus; quin

et

regna ipsa

astella?,

Legiouis,

omnino confirmata itaremansit, ut nou solum regi Catholico, sed etiam Christianissimo, aliisque principibus Christianifl illorumque reguis ac provinciis, valde gratum et acceptabile
haec Beatse Teresiae

et proLusitaniae, Arragoniae, Valentiae, Cataloni, Balmantina, vincia Cantabriae; item et universitatea

Vallisoletana et Complutensis, simul

cum

fere

omni-

beneficium hoc a V. Beatitudine collatum fuerit habitum, omnesque, illo accepto, summa et inenarrabili laetitia

regnorura. bus civitatibusmagisinsignibusillorum una cum tota Religione proedicta DiscalQui omnes, ipsa Beatae Marias de Mqnte Carmelo, ab

fuerint affecti, ac illam manifestis et

ceatorum meritis ac Beata Virgine fundata, sanctitate,

inter-

publicis

una cum

solum confluendo ejusdem Ordinis ad eorum monasteria (quae in Congregatione Hispaniae sunt septuaginta sex Fratrum, quinquaginta vero mosignis ostenderint, non
religiosis

nialium

in ista vero Italiae triginta octo utriusque

sexus) ad istius festi celebrationem, in

unoquoque

contisi, ac illiusdecessione istius Beatae Teresiae beneficiis adstricti, ingenti desiderio a votioue ac compleraento c Sanctitate Vestra, pro ultimo populi Christiaui, ac pro lationiset laetitiae totius supphciter majori gloria Dei, favorabile responflum sicque istius Beatas Virginis solemnem

I'

efflagitant,

dictorum raonasteriorum solemnissime factam, verum etiam omnes tam ecclesiastici status quam saecularis, ultra praedicta, ipsi suispropriissumptibus, hujus tantae Virginis devotione permoti et
accensi
,

canonizationem
clesia^

et

adscriptionem

in

numero San-

Romanae Ecctorum. Ad quam, in forma Sanct consueta.etjuxta ipsius ritum et Sacrorum

firraatis, si SauRelatione et in alia miraculorum deveniri posse judicandum ctitati Vestra? placuerit, semel in cadem sententia

Canonum

in ista dispoflitionem, atantibus superiufl

hunc

diem festum quadam

iucredibili,

maxima, universali communique

laetitia,

gaudioac

exultatione celebraverint,laudando

et raagnificando

duximus,proutpriusnon

Dominum Deum nostrum

in

sua Sancta Teresia in

sono tubae, in psalterio et cithara, in tympano et choro, chordis et organo, in eymbalis bene sonantibus et in cymbalis jubilationisj
:

Relationis notavifuimus, sicut in principio hujus Damascenus. Joanmus Franciscus, archiepiscopus Manzanedo nesBaptistaCoccinus, decanus. Alfonsus

omnisque

spiritns

videtur laudare Domiuum ita ut illa animorum fidelium universalis ac pia commotio fere posset
quid miraqulosum judicari.
Pudpojinfoi

"princfpu

1340 Et quia esset nimis prolixum in specie enarrare solemnissimas processiones ornatissime ac sumptuosissime celebratas, templa religiosorum munificentissime et accuratissime ornata, variaque carmina iu omni genere poetico ac aenigmata plu-

de Q.uiuones. Actis canoniza1342 Huic Relalioni in excusis sequens testificatio : Lionis proxime subjungitur praescnti volumine coutineutur, Hffic omnia quae in et scripta fuerunt ex proprlo
fideliterhicextracta
originali,

Ttilifieatio
J,
i,,.
/'.

fnran*
li.

S.

C.

tecretarii.

quod ego infrascriptus Sedis

spostohoffl

Congregationis Kinotarius, et secretarius Sacrae curavi in al.o s.mili vocompilavi et rescribi

tuum,

rimaiugeniosissime coraposita, inventionessummo Tomus vii Octobris, Pars Prior.

Christo Patri et Domino lumine, quod Sanctissimo in praesentavi et concordant nostro D. Paulo Paps V
:

r>F S Vh

...

. cum

j e S' a uod e* nnrt me P ipso origi"".-l n o iu o no9Tro pr,esentato. prffi dicto

TEKESIA VIRGINE. feb sa etcumalio tum P

,

oncertatura

visa est m agonem D est. Caeterum ,wrendere:nam, quia modicum erat descende

Sa^f^o^^pvopriamebicsubmeu
ii

^"
QU

0S

t2uf U

morborum certamina

observan.im pensum, ut qu ffi j

scnpsi, et sonio

8nn oaNa-

tenerum

auU ltum assiduis mcom-

STSdiriB
dem
no.tr. Patris et Domini Sanotissimi in Cbristo

cruciatibus porrigeret divexao-

m5AUa
siffi

duodecimo. Domini Pauli Papm V anno

constantia.

eratTere- **.*. adhuc ratione disquirenda illa, cum cmten. rehgiosi Insistebat

Instituti exercitiis,

tum multo maxime

orationi

ac

Rituum, Congregationis Sacrorum

ut sic dicam, anditate Su lominustautaspiritus, aunorum spat.o integro duodev.g.nt. vexata est, nt respersa. Verum suarulloccelestisroresolatiisit aodulcedini.UrgitorDom.nn. perseveranaffluentiam, supcrnm consolationis eo

vUata indefessumAncilUBSuasspectavitattectumj tem et quo d.utius

et
distulit,

IX ACT. CiKON.

LXV

Oratio J.B.Millini.consiaula3

cumulatius impertivit

tanta enim

storialis

advocati

coram

sublimitate excelluit, tanta nostea coutemplationum voluptate perfusa est, ut puccelestium visionum
rissimis

Gregorio

PP.
et

XV

Februaru

illismeutibusproximiorquam humamtati

MDCXXII;
tificis

hujus Sumrai Pon-

aucta, pr.maaliis prmrogativis videretur. His et afflante Deo, mmnjan. vam Carmeli disciplinam, est. Plurima ejus Instituti

responsio per secretanum

domesticum J.Ciampoli.
B

/n coniforio
publico tou-

^ratioSi reiquam
teconclndenda
est,

et tractaturus sum, dignitas

moxrestituere agressa ccenobia (rem a soull. ta E mulierum virorumque excitavit: mquiinauditam) generoso ausu foemina mon.ahum erex.t ac dem septemdecim monasteria vero qu.mlec.m fundata relisubernavit, virorum prudentia dixerit, ommaque sanctimiraque Q .ncomconstabilivit. Qu* .tinerum

Lt

OampUtudoverbisexplendaetorationismemfiniprofrustra impos.tam m.h.

rnoda

danfur

v^am susceperim, f.u,tra animi corponsq^ Pater. ba en.m Tere

exemplo qnas pugnas eo m opere qos Ubores est? Human.s plerumque pTrag ndo perpessa non
atis
,
,
,

intenderim, Beatissime sanct.mon.as pr*tant.a es , Virginisclaritudo, ea ejus nonoratorumfacundiam.quippedicendi q ; ffi

d tituta praaldii., reclamantes locorum pee, dumtaxa, freta o Dul; im perturbata sust.uuit. 1 p 0 ,ea P labores pr0 aman is.

grotu. pnnper, sola, Deoque

dulcei

3K32^^S
?eresia>
1

SK=em^m?^ ""
vero dum ego virtu.ibus distare. Interea Ph.l.pp. quarti exequor. et nomiue

prwret

"

""

aut
ae virlviu-

Sunctum

c
S. Teresias

potentissimi.Sanctorum nume o H spaniamm regis hoc arncuh aui.lumen aSanctitate Ve.tr. clar-m a vitam ac adscribi postulo.ejusque Vestram qu*soobtestorque Sanct.tatcm perstringo, non gravetur. pimstare ut fac.les dicenti aures 13 Progenita estTeresia in illustnssimi regn nomen est, anno post Castellm civitate cui Abulu: supra m.llesimum Christum natum quintodecimo parentibus, qui non nobilibus

onus

tem hv singnlaremin Deum charita *em ut votum * \ tam fuit eximia quar ? qu od I erfe Luditum prima emiserit, semper esse in conven.entm ctius etdivino cnltui 0oMe amorem inauditum effecturam.

mGQuid

0>

W
dg

^<

re t

m gnerosissim* Virginis et s.culis dnam sponsam re p omuibus magnanimitatem

P^^

clavo, tanquam 0U i Christus.porrecto Tu, Teres.a, dixerit quandoque

:

de.nceps u ^J^

et quingentesimum, q re i gione

hata tonore meo sol ! vera mea sposa anxie de mea. tuus sum, tu tota *. eris jam ipse totus iterum e. se Chri.tu Neque verosemeltantumvel ami prmbuit, sed crebernmis
:

inst.tue.unt. Effulsere parieampietate ab infantia prob.tasmvo tcnellavirguncnla orationis fervor,

in

conepjc. miuus quam geneiis aplendore

:

Dominusvidendum

sinmaturior.recessuumetcontemplatioms amor Sanctorum Martyrum nata, eularis. Septem annos

sponsam Uarissimisque appantionibus Spon. amore^n g tusest; utqum ardentiss.mo pr.sentia velut r et, ejus quoque imo ut recrearetur
irrigatione fontium
in Virgroe. ardor validius augeretur Creatoie afflueutius conferretur a gratim ecstas m. Serap. mitto frequentem Teres.ae
sibi

^suam

8^
et

ipsa in.esgestasassidueperlegens, Martjrii et

flammata desiderio

parvnlo fratre in comitem Africam, ut a Mauris assumpto, urbem egressa est, petituia. Sed .nterim prcChristifidejugulavetur, reservabatuidum properaret ad mortem, divmitus coronanda; serius quidem, sed cumulatius ad vitam, festinauti, ex itiuere retrabit, fit obviam patruus deinceps prm-parentibus gemebundis restituit illa paieutiuu:,
,

^^

jejunns, lacrymis, afflipeditum Martyrii votum jejuniis, deposmt _ r caiuio, uuui .^w., carnis, dum viveret, nunquam ctione Vie-esimum annum agens, quo ._ ;mltrit. semper implevit. Vigesimum

insidias evitaret, monasticertius mundi laqueoa et Vircogitans, ad ccenobium Beatissimai

poatm quin etiam .psamet trajicientem exces impetuv.ta revelavit divino amoris :cterr v proximi dilectionem conM insigncm saiu animarum anbelata egregie demonstrant euuow l px tructa labonbus cmnobia, effua r~. *. tlir ext r ucta laboribus coenoDia, jaot^retUT adeo dilexit u, .-o ribuspreces.quosaueouueA.u ut vulgo c Q nbusp re q detnmentum detrnnen vellet vellet, aut diligi quisquis aui b i a Teresia ,__..._ s; u n fi.iei ac ^P el P^ injuriam. Sileo tdei ultro conferret aut
:

cemere

ign.to visa eat pra.cordia

-^B
*M
-

^~
tiam,

^^
w
8
!

magnitudinem, castissima^

cam vitam
ginis de

Monte Carmelo, Ordinis vit mstituvocant,secontulit, ibique religiosum

quem Mitigatum

quam

praeclarissimi

^ r mltat ponfessa f M^Virginmoo^

r

rii

nulli vel

BUffgcstioni minima3 impuri hostis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

407
EX iCT. C4N0IT.
el
(i

A obnoxiam

testati suot,

paupertatis et obedientiae

prsestantiam, ccelestissapientiaesublimitatem, quam conscripti, qui in go-reg-i docent libri quatuor ab ea

versi, toto Chrivarias linguas ex hispano idiomate celeberrimi, non siue magna legentium 6 tiano orbe admiratioue etutilitate circumferuntur. Sileocaete-

rarum virtutura egregia decora

;

dies

euim

me

de-

prosequar deficiat, lnquam, si vel ficiat, si singula attingam. Tot ac tantis exornata virtutisummatim laboribus Teresia, anno salutis bus, tot perfuncta humansemillesimo quingentesirao octuugesirao sesusceptis incredibili cundo, quarto nonas Octobris ac demissione Sacramentis, suisque cordisatfectu alumnis salubriter commouefactis, amatoriis votis
,

miracula obitum Teresiae nonnullis breconsecuta quae cura plurima sint viter enarratis dicendi finem facio. Franciscus puer quadriennis tilius mulieris Abulensis, toto corpore a nativitate contortus ac miserabiliter deformatus, post peractam in cella hujus Beata3 novenam, perfecte sanus discessit. Franciscus etiam Perez, rector ecclesiae Sancti Petri Turris de Lobaton, Vullisoletanae diaecesis, apostemate ad os
1349

Pergo ad
:

alia

pon mor-

tffultii;

pectoris et brachii contractione jum quintum mensem a Sacrorum celebratione praepeditus, cum medi-

et

collocutionibus in

Deum

exaestuans, purissimam

animum
n/fcruitwr
'

Sponso tradidit Creatori.

j

camenta non proficerent epistolam manu hujus praeclarae Virginis exaratam apostemati religiose applicun*, liberutus est. Qui cum grati animi causa Albam profectus sepulchrum ipsius visitasset ejusdemque brachium (quod separatum a cor,
,

miraqilX dam
cuh. quibui
(n vita

Nunc ad miracula, quibus multis et mate ac post obitum Teresia refulsit, g Q vit&j n mor mea se convertat oratio: quae cum siugula receni
:3 1-

temporisque angustiis intercludur, sere lougum tantummodo delibanda existimavi. Illud pripauca mum e offcrt quod apud "Villam Novam de la Xara Conchensis dioecesis patratum est ubi cum ingens
sit,
:

pore summa reverentia illic asservutur) proprio lnachio sic contracto applicuisset, ex illa quoque unde postridie ejus diei contractione convaluit Missam ibidem celebravit. Joannes de Leyva, qui
:

lethali

angina

fere

jam

praefocutus interibat, per-

quisito hujus Beatae sudurio, et collo circumliguto, somno correptus, etbrevi post expergefuctus co-

oppriraeret, ac in annonae caritas misere populum monasterio vix tuntura farinae superesset B Teresi alendis satis esse posset, ut monialibus per mensem est ut integro sterilitaillius precibus sic aduucta

gnovit se Teresiae meritis incolumitate donatum. Anna a S. Michaele, monialis, triplici cancro inpesaevissimis doloctore per biennium exulcerata ribus cruciata, collo brachiisque contracta, corde
,

tempore, hoc est sex mensium, abunde suppeAlberta apud Metcret. Monialis quaedam nomine del Cumpo febri ac pleuritide pene ad dinara adveniens interitum laborabat, quam Teresia eo
tis

etium afflictata , carnis Teresiae particula adhibita, ipsaque Teresia implorata, nulla iuterposita mora, Antonius a cancris caeterisque morbis liberata est.
Villarroel,

puer quinquennis

lethargo mortifero

aegra complexa Et tu, inquit, in meo adventu sauata ? Qua3 cum dixisset, illa protinus decumbis
:

aTrinitate, monialisin eodem confebri ventu, erysipelate iu fucie gruvique insuper aegrotam Teresia, manuque laborabat. Accessit ad filia faciem ejus attrectans Ne timeas, inquit,
surrexit.

Anna

correptus gravique exfcstuuns febri, cum u raedicis et quibusderelictus esset, applicato capiti linteo, corpore -ejus liquoris stellis qui ex Teresiae

dam

promanat
evasit.

consperso

Anna Gonzalez,

cum

a lethargo febrique liber ex infirmitate raanu

spero sanitutem tibi a Deo restituendam. Quo erysipelute et peracto, nulla intercedente mora, ab febri Anna liberata est.
/,

digitos posset sinistra contracta esset adeo ut nec ad monasterium in quo Teresia> corpus et explicare,

brachium ab ipso divisum asservatur,

ibique
ipsius

processit;

Virginis

brachii contactu integrae

'n mnrle

maxime 1348 Felicissiraum Teresiaeobitum haec sunt. ln ejus ubi defuncta est ccenobii coraitata apparuit coeet ipsiusmet decumbentis cella
tecto

sanitati statim restituta est.

adTeresise canwzano 1350 Ha^csunt, Beatissime Pater, quae

et

vitam

rairacula leviter

adumbranda

e satiB esse i *P

lestium

lumlnum multitudo. Una ex

religiosis cir-

cumstantibus Christum Dominum eximie refulgentem, et longo Angelorum ordine stipatum, lecto

est ut Sanctitas Vestra pureipublicas gaudio et exemplo Virblico Christiana?. hauc tam insigni sanctitate conspicuam

existimavi.

Reliquum

ginem

Virginisadstantem c cellam iugressum ^

aspexit. Alia e
alia

candidatorumagmen et lecto pariter circumfusum Virginis ore columbam evolantem,

vidit. Alia

Sanctorum catalogo adscribat, etuniver.^ali nropouat ac decernat. Hoc a felicis siae venerandam y recordationisClemente VIII et Paulo V, Sanctitatia
claras memoriae Vestrae pra^decessoribus, postulavit Sanctitate Vestra postulat Philippus 111, hodieque a Hispaniarum reges vere Catholici
;

Eccle-

lucem crystallinam fenestra pertranseuntem Teresiae coutuita est. Quo etium tempore prope
cellam arbor, qua3 antea arida diu permanserat, diuturuo subito flores emisit. Monialis quaedam morbo vexata, sacro corpori capitis et oculorum ejusque manus capiti oculisque appropinquans
,

admovens, repente incolumis facta est. deosAltera odoratum per quadrimestre amissum,
propriis
culatis defuuetas pedibus, illico lasta
et ccelestis odoris

Philippus IV, Majestas; hoc hoc novissime Caesarea Ferdinandi 11 Christianissimus Ludovicus XIII, Galliarum rex potentissimus; hoc hoc Sigismundus, Polouiae rex Christiani orbis priucipes; hoc totus complures Discalceatorum Ordo hoc Hispania

Curmelitarum
tota
;

recuperavit,

particeps fieri , Beatae imploraegregiae defuncti tione, meruit. Accedunt insuper Remansit Virginis facies corporis praerogativa^.

efllagitant hoc omnes boni votis omnibus Vestrae atque huic Sauctae Sedi eamque Sanctitati
:

tanti beneficii

memorium quam

nulla

unquam

ve-

tustas obruat, polliceutur.

1351 Responsio. Spectaculum

Deo gratissimum

(i

retpon _

.estes etia

et

pannicuU quibus
pluries
:

^-

ute ba tur

Atque
S.

vehementissime exhalabant. Idem

corpus post multa

,

annorum cnrricula

exhumatum

semper

bras ptenque form d

semper enim incorrutriplici miraculo claruit ptumsuavissimiqueodorisfragrantiamacccBlestem liquorem effundere conspectum est, hodieque conspicitur.

^^ %^U^V*<*to
D.

N yua t
.

*
'

^^
r

icuii tene'

e eU " 6e ptennis, jam

"'""fP^"^

ntum com .
Africam P e-

^"^"^^/

**"*
.

martvrii tyrannorum sfevitiam provocaret,

"
DE
408
tX ACT. CAWON.

S.

TERESIA VIRGUNE.
locupletata,

i plaudente Loeio provocaret, clamitans charitate Christi ? Tr bu1 . separabit a

. .

OniR nos ^uis

gustia, au periculum,
illa

an gladius ;

r"

^' ooropenam
rapere

rium

quidem

iter institerat, ut violenta

sepsit impeoiregnum Dei ; verum opportunis id orDi Pater, quo tanta virtus mentis misericordiarum mandatorum ac profutura per longiores divinorum psalmam propeconsiliorum semitas ad aeternitatis prasstitit ut non iisdem raret. Id autem ita cumulate opera suae pietatis conclusent. quibus vitam finibus virgiVivitadhucTeresiae sanctimoniain religiosis voluntariis supquos nibus ac viris Carmelitanis, id est arma vitiorum, pliciis edocuit vires cprporis, juvat et modo principes continenter expugnare voce tomagistra modo divini eloquu sapientium in aciem prodit de nans, et gladio salutis armata,
: ;

crebrisque cuui Domino nostro Jesu eiusque Sanctis visionibus ac collocutioniut existimem inter bus assuet a. Ha3C me adducunt Vestram esse cons&nc{&s v ir g. in es per Sanctitatem hanc tot tantisque virtutidam virginem

bus fulgentem, generosoque ac

ditam. Francisci Card.
Sfortia?
:

virili

aoimo

praa

Beata Teresia a Jesu, Sauctitate Vestra dignissime Beatissime Pater, a exempla amplissima inter publica sanctimonios
Beatissime PaVirginis castissirace, Christianas pietatis excellentia, ea fidei sinceritas et charitatis ardor, is fervor devotionis, ea demum
:

auctoritate proponetur. 1351 Alexandri Card. Montalti

ter,

Montain,
0l, " tl,r

ea fuit Beatae Teresia?,

"-

totius vitae sanctitas, ut

Deus optimus charissiraam

:

sibi illam fuisse signisapertissirais declaraverit, et

impiorum
ytr teerela-

sententiis triumphatura.

non praesenti 1352 In his cseterisque laudibus, reipublicae rium 1111*01 oratione, sed totius Christianae solum GregorimXV. populoruraque, ac plausu celebratis, in principum Philippi IV Catholici regis, precibus,
pra3sertim

praeclara ejus intuitu miracula ediderit ex quibns plane intelligere possumus piissimam ejus animam,
in coelestem
frui.

Teretriumphalia sanctitatis ornamenta Beatae postulantium, divinae clementiae magnitudinem B sia3 agnoscit S. D. N. atque admirabilem BBspanim gloriam, Sanctos non minus religiose venerantis

patriam receptam, asterna beatitudine ea quasjam relata sunt amplissima miraculorum et virtutum merita, quantum mihi licet et humaua in tanta re permittit imbecillitas, in Sanctarum Virginum catalogum Beatam Teresiam adscribendam existimo, si ita Sanctitas Vestra Sancti

Ob

quam

feliciter

progignentis. Sed tanta

in delibera-

Spiritus ductu duxerit

statuendum

cujus judicium,

eleemosynis tione ccelum jejuniis, precibus atque petendum est, ut per hos bene haerentes scalarum

ut est certissimum, sic reverenter sequar atque

gradus in tertii cceli altitudinem Pontificiae mentis pietas ascendat, mortalibus renuntiatura qua3 sponte non licet horaini loqui. Proinde rogat omnes San-

amplectar. Octavii Card. Bandini

Quae in fceminis, Beatis-

Sua ut his pietatis officiis secum Patrera luminum imploretis. Ipse autem Venerabiles Fratres suos S. R. E. Cardinales, tum patriarchas, archictitas

sime Pater, in Sanctarum numerum relatis, priscis Ecclesia temporibus adrairataest, eaomniain una Teresia evidentissime conspicimus. Nam candorem virginitatis, charitatis ardorem, constantiam fidei,

rerum humanarum despectum ac divinarum perpe-

episcopos atque episcopos in consilium adhibebit, ut in coelestibus honoribus decernendis Divinitatis jussa capessat etCatholicae Ecclesiae laudibus inserviat. In

tuam contemplationem, communia illi fuissecum cum etiam aliis plerisque omnes fateri possunt
:

hanc sententiam respondere me jussit San-

ctissimus

Dominus

noster.

martyrium autcerte martyrii praemium illi non defuerit; quae adhuc puella Africam hoc animo cogitavit; quae tot ac tautis afflictata morbis ac doloribus, vitam duxit Martyrum cruciatibus pene parem
quae denique ignea sagitta Angeli ministerio transfixa , ad coelum purissima evolavit. Quod vero

LXVI. Vota Cardinalium, Archiepiscoporum

et

Episcoporum, ca-

Ordinem suum jam collapsum ac pene extiuctum quod Magistram quasi novi Instituti restituerit Deo famulantium se praebuerit quod non solum
,

foeminis,

sed viris etiam

arctioris disciplinae do-

nonizationem B. Teresiae a Gregorio

PP.

XV

efflagitantium

in

cumenta praebuerit, hoc illi proprium ac peculiare censendum est; in foemina vero adeo novum, ut cseteras quamvis sanctissimas hoc uno longe superasse videatnr. Haec vero talia sunt, Beatissime Pater, ut eam non solum coelestibus gaudiis potiri ac frui, sed in altissimo gradu apud Deum Opt.

consistorio semipublico xxiii

Fe-

bruarii

MDCXXII.
Monte
:

Max. collocatam

fuisse

non

sit
:

dubitandum.
Si

Vutn Cardhia
(iumi "e
fe.

Votum

Francisci Marice Cardinalis de

Woii,

Sfurtit

Teresia honestis parentibus AbulaB in Hispania nata, ab ipsa pueritiafuturassanctitatis, martyrium

quid est, Beatissime Pater, quod Teresiam a Jesu inter Sanctos referendam esse suadeat, tot ubique terrarum ab ea proseminatae religiosorum familiae hoc imprimis
1355 Andreae Card. Peretti
efflagitant.

expetendo et quantum illi 6exui et aetati licuit, procurando insigne et admirandum specimen cum dedisset, suavissimo postmodum Religionis jugo Ordinis Beatissimse Virginis Marias de Monte Carmelo se subdidit ubi, divino Spiritu afflante, opus nedum foemina majus, sed omni viro superius est aggressa nempe ut Carraelitanilustituti rigorem,
, ; :

Magnamejus
est,

mulieris sanctitatem fuisse

existimandum

cujus

tam
:

viri

quam

fcemina?
/',

imitatores existant.

>y"" ,in. c

Mulier fortis inventa Dominici Card. Gymnasii etsi est, Beatissirae Pater, non procul, sed prope
:

yairv
lii,

llHiylit'"-

procul,

quamvis terrena a
;

ad terrenis. Digitos suos

fusum ponebat, ne

otiosa

panem comederet;

os

non solum semulari ac

perficere, sed aliis, ut id face-

suum
cant;

sapientiae aperuit

judiscripta ejus relata

rent, auctrix fuerit, erectis ad id

quam

plurimis,

manum suam
:

non foeminarum solum, sed virorum etiam, ipsa

suadente, monasteriis, nullo humano auxilio, sed in Deo spe firma, qua sola nitebatur. Charitate ac vitae sanctitate fuit admodum insigni, ccelestique ac
divina
sapientia,

bellaret in terra

sub Religione Discalceatorum ab auctoritate amplissima confirmata adscivit, associavit. llanc virginem quam sibi Dominus W
,

misit ad fortia, ut fortem dequocirca sibi Fratres et Sorores ac ipsa fundata

quam

ipsius libri testantur, ac

coelis

sponsam

elegit, utique

venerandam

declare-

prophetiae spiritu ornata, miraculisque insignibus

mus

in terris.
Caroli

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Caroli Card. Madrutii
anctitate ac
:

409

Beata Virgo Teresia adeo

floruit in diversis

miraculorum gratia

Beata Virgo" Teresia, cum de ejus sanctitate et miraculis, non solum humanum , ipsiusmet Christi

"

""

ad ejusdem rei!pioublica3 Christian* partibus, ut Christianae decus fideliumque consolationblicDB

pm nrocedendum ne V
ti0

sit

ad

illius

solemnem canonizaJesu,

habeamus testimonium, qui manifesta in luce ci dixit Ego sum totus tuus, et tu tota mea. Regnum igitur ccelorum possidet Teresia, qu Chnstum ipsum possidet Regera coelorum, etc.
:

Teresia a Scipionis Card. Burghesii Beata Pater, aucta titulo sanctitatis, et granue Bcatissime decus additur, et salutare terris praesidium
:

cobIo

Barbtrmi.
hlillini,

Sanctorum comparatur quare merito eam censeo fore. albo adscribendam Beatissime Pater, 1356 Maphaei Card. Barberini virtutes principem lointer Beata3 Teresiae
: :

1358 Dominiei Card. Rivarote Teresiam, Beatishoc mortahtatis ergastulo commosime Pater, rantem impolluto corpore Virginem extitisse, ac voto Martyrem, coelestis sapientiae dono Cherubin,
:

comprobatum
ad supremi
liaribus

est.

Dum

enim a sensibus evocata,

,

domicilii

gaudia rapiebatur

fami-

cum

Christo collocutionibus fruebatur; in

:

obtinet

cum

charitas eximia,

qua Deum

coluit et

omnibus

concupivit. Haec prodesse mortalibus ardentissime admiratioanimis hominum singularem excitat in insignibus ab ea paquae prodit e tot

nem,

et

eam

tratis
:

miraculis

longo videtur intervallo prsece-

quibus arcana plurima edocta alios edocebat ea enim magistra usos se esse Carmeli Ordinis alumni merito gloriantur. Ad haec Teresi merita et virtutes accedunt miracula, et numero et praestantia quam maxima, quibus jure optiino in San-

ut adhuc Ancilla dere quid enim mirabilius quam non exuta mortalitatem, sit ab ipso Christo Domini pariter habita et ob dilectionis excessum sponsa

nuncupata
tii

Probationibus in auditorio Sacri Pala-

ctarum numerum referendam esse censeo, etc. Versamur hodie Philippi Card. Philonardi Beatissime Fater, in arduo et difficili negotio, imo in negotio omnium maximo. Licet enim Sanctorum
:

Sacrorum Rituum inspectis, illi venerationem esse exhibendam delibeSanctorum quod Vestrae Sanctitatis auctoritate conB ratumest; nam decet ut Carmeli gloria firmaudum censeo omnesorbis Christiani partes odorem in
et in Concilio
:

ingens
/-

sit

lypsi dixerit

nuraerus, ita ut B. Joannes iu Apoca Vidi turbam magnam, quam dinu:

merare nemo poterat , nihilorainus pauci sunt quos Deos sua providentia elegit ut eis per Vica-

efflorescens

suavitatis diffundat.

Heat Virgims Joannis Garsiae Card. Millini nostra tantum Europa, Teresi sanctimouiam non remotissim quoque nationes admirantur. Car:

rium suum iu terris publici decernerentur honores. Neque enim ad hanc excellentiam satis est ut coram Deo Sancti sint, sed oportet ut certissimis documentis probetur,
gloria
aliis

eos,

dum

viverent, sanotitatis

praeluxisse et in

eadem

sanctitate

diem

sed

norm melitarum Discalceatorum disciplina veteri Ordinis, qui prorestituta Teresiae opus est. Hujus egregia pietectioui nie commissus est, quam sit
tas,

quam

constantes pro

animarum

salute suscepti

extremum clausisse, et demum post mortem carnis animas eorum ad aeternam beatitudinem pervefelicissimorum honisse. In eorum paucorum, sed minum numerum Beatam Matrem Teresiam referri

labores,

magno

reipublic Christianae

commodo

experimur et intuemur. Multis preeterea et praeclaquam et ris Teresiam praerogativis ornavit Deus,

nam ex posse merito jureque optimo credimus atque idoneis testibus, quidocumentis et pluribus evidenter bus lux veritatis assistit legitime et
: ,

sponsam suam appellavit

et creberrimis apparitio-

nibus dignatus est, tantisque vinutum laudibus cumulavit, ac tam insignibus in vita, in morte et post obitum miraculis illustravit, ut eam universali EcclesiaB venerandam proponere voluisse omnino
videatur. Quapropter

intercessione probatur Deum omnipotentem ejus vita permansit, in ac contemplatione, dum in hac

morte
tiae

mortem, multa magna et admiranda sum sentenmiracula fecisse. Quamobrem ego ejus
et post

ut

hsc

nobilis Virgo,

tam humilis

et sublimis,

eam Sanctarum Virginum

censeo.
:

divinis dotata

numeroadscribendam
lon(ei, Lenii,

Vestra in

muneribus et virtutibus, a Sanctitate numerum Sanctarum debeat referri, confinis huic et rite et recte canouizari, ut

135?

Marcelli Card. Lantes

Beatissime Pater,

numerari

Verdli,

divinam Virginem Teresiam, quam Excalceatorum Carmelitarum Ordo Parentem ac Ducem agnoscit, nemo est qui privatis Beatorum honoribus non merito

tanto negotio

omnino imponatur,
:

etc.

agmen for1359 Roberti Card. Ubaldini Inter Beata Virgo Teresia F tium et sauctarum mulierum
virtutis merito censeatur ; qu omnem rehquit nostro saeculo testatum mulate complexa, poteuti* digiquoniam etiam in sexu fragili divin non rairacula, quae tus operetur, prodigia dixerim, probata, et ab ipsamet ccelede ejus gestis legitime nobis ostendunt delicias sti plane calamo exarata, Per hanc flos ille Dei esse cum filiis hominum. refloruit, species Carmeli, qui arescere videbatur, admirarediit qu perierat, et agri formosissima terrarum dedit odorera Buavitatis. bilem ubique

^**

laudem cu-

nuper decoratam existimaverit et publicis debere augeri aliquando non aflirmet. Nam
a Paulo

cujus castitas, sapientia, humilitas caeteraque pietatis et charitatis studia a Sacri Palatii auditoribus

Patribus ex hoc Senatu ad id delectis abunde comprobata sunt, quaeque familiee Christiano cultui
et a

tam

arcte maucipatae et in hujus saeculi nocte tanto cum proximorum fructu laboranti veluti columna spirans et ignea hactenus illuxit, digna est mea
sententia, Beatissime Pater, quae in sublimi Ecclesiae

Catholic specula ad ejusdem perenne praesidium atque ornamentum Sauctitatis VestraB decreto

Quod

si

magnitudo

charitatis

mensura
:

est sanctita-

quam primum

collocetur, etc.
:

Joannis Baptist Card. Lenii Mulierem fortem Teresiam, spectatissimae virtutis foerainam, Angelorum alumnam, euangelicaBvitae Magistram, mira-

sic tam fortls dici debet tis, profecto sanctissima dissolutionem sui corpons, uon fuit dilectio, ut non sed ipsammet opeetfundendi sanguinis desiderium, exrestuautis. Digua rata sit intemecionem vis amoris virorum Virgo, qu quatuor fortissimorum

omnino

culorum gloria clarissimam, merito in Virginum numerum a Sanctitate Vestra referendam

censeo.
Fabricii Card. Veralli Ut in Superum coetum homines coaptentur, humana quaerere solemus testimonia admirabilium opcrum ac virtutum. Merito quidem in coBtum Sanctarum Virginum reponi potest
:

Sanctarum

comitatu prodeat, etcuide debellato triumphalia decernantur, etc. Fuit Teres.a \irgo Gabrielis Card. de Trejo
:

mundipnucipe

Jerusalem, speciosa virvelut speciosa inter filias disciplinee zelo, mitutum ornamentis, austerioris perfecta, una decora, raculorum varietate una fuit cor Quoties Sponsi divim in deliciis ccelestibus. vulneravit
:

.L

,.

nF
410

S
'

TERESIA VIRGIKK.
rp

" "*

-S

.; inunovoluntatisaflfectufQuotiesappre. conclusit Quld gitor et ua S1 intra se extemplo Sanctorum albo nrandi locus? Quidni animi potest alterna fluctuantus rihRtur i descnoatur.PNon f Viririnis. vel

testatissimum habemus pa trata esse P

.

it

in

merito Santerns Vicanum, ejus

J)

K$S
r

JjJJ*. Tere9 " Mapdocn8eo

in
fc

,a imitatur

exemplum
: :

Sic

fiet

in figura contigisse legimus, Ut qUOQ Biaiu^ 4 ut qu , s lofnn agnoscamus ,T Hoc h. impletum ^noscamus . Hnr, hoTeresia vere in Rex regum condignus est, quemcunque

V.raginis, perfect.o com Jotiu. hujusce universu* ter igitur, Pater Sancte, ecce esse Eia Qnod si suffrag.ura reclaraat. I um orbfs hoc a te en.ra ultro tibi offero urget a me reqniratur, ecce suffrag.o cum pradicte vita iraraaculata, et
,

entu

Virginis

animum quoque meum

florjri*

sibi exposcit, etc.

:

voll, Valeni,

animi exemplum, diyina. Teresiam a Jesu, invicti spirantem facera, sanct.ss.raotatis vivam ac ch v.rtut.s rauliebris den.que 'ura virornra ducera, Sanctis V.rg.n.bn supergressara, cufraen altissirae posse, sed et.ara debere aunTmerari non solum
etc. censeo, Pater Beatissime, ln iis que relata sunt Guidonis Card. Bentivoli tauta Beata Virginis Teresi* de vita et miraculis antia ut virtntum prss
:

Zo

Gasparis Card. Borgia,

Beatain V.rg.uera

nore voluerithonorare. Pignatelh Super muliere qualem Stephani Card. testimonio veteres illi Patres Sacrarum Littcrarum merito nunc laitatur Sancta Mater non invenerunt, solutis de pedibus calceamentis, Ecclesia.Ha^c enim, positis carnalium cogitationum, ad involucrisque Dominum accedere concupivit, et meruit

Christum datum.

Vestr consilium Sanctitatis

:

uunquam

satis

lau-

Beatam leresiam, cui Ludovici Card. Ludovisn omnipotentis nuptias confecit virginitas Sponsi Angelorum societatem conciliavit, paupersolitudo
divitias congessit, obedientia ecetas diviua3 gratia3 regna comparavit, templis atque lestis beatitudinis
aris rite

...11

colendam

esse censeo.

Neque enim

sna3

et qua magis ipss^xcelluen Qua3 dixit, qu* magis se admirandam praebuent. ejus omnia sunt miraculorum n fecit, qus scripsit, non B quod uno ore pradicat, velut praconia. Id

elucetheroicarum omnium
dubitari
possit in

pietatis

opera angustis humana3

vita3 spatiis con-

clusit; sed

regnans in

ccelo terras tuetur, atque in

relin-iosis familiis vivit,

redes instituit,

quas suaj sanctitatis haeE non minus Christians reipubhcee

Sacrati, Gui:

sola

tantum Hispania, qu*

illam genuit, sed uni-

quam

etc. sibi ipsis fructuosas,

qui illam sibi versus Christianus orbis,

cultu et veneratioue ubique

precipuo

jam

vindicavit.

Qua-

Vestram fanropter existimaverim Beatitudinem singulari pietate ac sapientia cturam esse rem sua Virginem inter banctos si tam sanctam

Beatissime Pater, Sacrati 1362 Francisci Card. parentibus orta adhuc septennis qua3 Catholicis etiam tenMartyr effici concupivit atque
Christi
tavit, qua3

:ailinie(Mio-

vigesimum agens annum virginitatem

provection
a3tate

di-nam,
rite

et

solemniter

sua auctoritate

quampnmum

suam Deo vovit ac dicavit, qua* qusehbros novam instituitseurestituit Religionem,

qua3 toto vit sua3 mira3 doctrina3 scriptos reliquit,

referre volucrit, etc Petri Card. Valerii

Mulierem fortem jam mveVirPater, imo et fortissimam nimus, Beatissime Christi ancillam ginem simul atque sponsam et
:

virtutum geuere claruit, tempore omni heroicarum Maximus ac merita Deus Optimus preces

Teresiam, qua3 virili pectore

et

manum

misit ad fortia

plautavit viueam, de fructu mauuum suarum igitur frigoribus nivis. llanc qua3 non timebit a miraculis toto orbe clanssimam jam sanctitate et uudique Beatissimam prsdicaverunt.
filii

ad cujus patrare dignatus est, cujus plura insignia miracula Sedis facultate recitantur honori ex hujus Sancte celebrantur, ara3 ac.sacela Missa3

ejus

Quid amplius superest modo

nisi

quod,

famula jam Dotriumphanti coronam accepit sibi a in Ecelesia militanti, prajparatam in ajternum, ita in hac
Christi sicuti hajc invictissima

Beatissime Pater, sua prudentia decernat, ut Sanctitas Vestra pro

,

divina Officia, Sanctorum numerum refeeriguntur, pro qua in potentissimi reges, orant sacri renda contendunt exposcit universus virorura ranlieruraque ccetus, digna profecto videtur fere populus Christianus, Sanctorum catalogo adscnqua3 a Sanctitate Vestra
batur, etc. Eximia3 fuere virtutes Marci Card. Gozzadini et qua3, dum viveret Beata3 Teresia3, et mirabilia,
. .

mino

hodierna die eollegio ad Dei omnipoteutis laudem, solemniter pro meritis adscriSanctarum Virginum

post ejus mortera, fecit

Deus

illius

"^fcessione.

Unde

C batur?
\le\

nem a Domino
suo, judico

accipere benedict ocura Virgo ha3C meruerit a Deo salutan

et

en,

ante Frederici Card. de Zolleren lles conspectu gentium faciem omnium populorum efiu
1361
Itelii
:

illam

esse

Sanctarura Virginum,

misericordiam referendam in numerum cum Christo regnant in

qu

Ludovirii,

Virginem Tereposita vociferatur in Beatissimam convenire quod in Sancti Luca3 Euansiam proprie ventres qui non Beata3 steriles et gelio legimus lactaverunt. Cui genuerunt, et ubera qu* non
:

aeternum, etc. Manum suam Hippolyti Card. Aldobrandini qu, piet ati a plane misit ad fortia Beata Teresia,
:
,

beatitudinem proinde Prophetaj verbis acclaraare et

priraaavura poenitentia^ operibus dedita, restituit. Hmcsan Carmelitani rigorem suo ductu

Institu

non suam gratulari possumus Lrctare sterilis,qua3 erumpe, et clama, qua3 non parturis quia paris qua3 habet multi filii deserta3, magis quam ejus Virginis hujus virum. Totidem profecto sunt ejus Instituti per orbem filii ac filiaj.quot sauctissimi
:
:

auw et mult s ctiraoni* laude, raorura integritate tou miraculis cum et post obitum patratis ejus canoi

Christianum sectatores ac sectatrices cum ingenti quotque Ecclesias Catbolica gloria invemuntur, , ^1 (ln o )r ;n 9 ^vtim PVPmnlo. partim exemplo, ipsorum horum, partim doctrina, in illis Cbristus. filioo parturiunt, donec formetur filiorum carnalium turba in mensa3 circuitu Si ergo meretur Ecce sic istara Psalmi gratulatiouem timet Dominum quanto benedicetur homo qui sic benedicetur justius nos Teresiaj gratulari Ecce Cum vero hoc amqua3 timet Dominum
:

solemnem mirifice illuxerit, censeo ad pairtofd* deveniri posse, etc. zationem u-arnuvmier0S0J parriarcbae 1363 Deiphobi Farnesii \ exhibito pas i^ian. tani tam Teresiam a Jesu sibi Christus, proppi{Equ e tcopor** PareM"SlOUib sua3 ciavo ,^*^iw vj-^ Bionis aucc ^iavv/, miro _ prootara totam tot " suam p sponsam pra3Conio veram spon.am ac t vocis
:

.,

'W

AltlssimU mulgavit. Cujus ergo canonizationi ^ iliter

bumn vocem suam, vocem ego quoque meam

adjungo,
etc.
.

Galeatii S. Vitalis archiepiscopi mira innocentia Beataj Teresia3, innumens velut absoi dignaest prorsusquam
illustrata,

Barensi.

yita_
. l

ancilla

plius

quod tot miracula servam Deus glorificaverit, quot per eam

beatitudinis argumentis hanc suam

mum

sanctitatis

r0 exemplar Ecclesia nobis P P

ad imitandum. Quod

cum

canc per solemnem

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BR1&.

consequi A tionis ritum
possit,

411
** ". casoh.

haud

illa
;

quidem a

igitur inter

Sanctarum catalogum adscribendam

si

morBeatitudineVestradiutius ditferenda est quia innotescet in ipsa etiam mulieris imbeciitalibus virtutem promere potuisse ud ad Sulitate

esse censeo,

Sanctitati Vestrae placuerit, sed ite-

ratis precibus a Sanctitate Vestra

hoc exposco atque

:

eam

se

deprecor.
Sebastiaui Quirini archiepiscopi Naxiensis

rjerum usque
Philiberti

fastigium niteretur.
Millecti
,

Felix

arohiepiscopi Taunnensis

Virgo Teresia, quae, ut moriens viveret, vixit ut

moritura, ut vestes Beatorum indueret, de quibus Omnes amici ejus induti sunt Salomon ait Linum et lauam quaesivit, ornaduplicibus.
:
i

Beata Teresia

Beatissime Pater, divino ardens in corde ferens, solum nmore crucem continuo ut pro illo pateretur; et vivendo vivere^upiebat quam quod perfectius et Dei majonon aliud agere obstrmxit.Facta esse intelligeret, voto se
ris gloriae

menta
Christo
nae

scilicet contemplativae et activae vitse sibi

adjunxit

taudem Christi sponsa,

crueus

animam

heroicis

prae nimio dilecto suo dedit. Ilaee tot tantisque alias virtutibus ac miraculis illustris inter
illius

amore

lan-

panem otiosa non comedit ea enim pro Domino egit atque passa est quce sempiter: ;

igitur merito, Beatissime Pater,

memoriae sempiterno tempore sunt tradita. Jure Sanctarum numero

ritu mihi videtur adnuSanctas Virgiues canonico

adscribenda.

G,ueuiit.

meranda, si archiepiscopi Genueu1364 Dominici de Marinis Teresiam nostris temporibus omnes Beatam S is ccbIo admirati tanquam novam lucem elapsam de admiratione ipsius sumus et quotidie non sine sunt sigua et alumnos iutuemur. Innumerabilia Dominus Ancillae suae sanctitatem quibus
,

ita Sanctitati Vestrae placuerit.

Alphonsi Gonzagae archiepiscopi Rhodiensis alloPater BeatiBSime, Yirginem Tereaiam Christi reiigiosissimi (^uio, miraculis, prophetico spirilu, Ordiuis fuudatione, virtutum omnium ornamentis admirabilem, lampadis suae acerrimam custodem, maxiinter Ccelites si Sanctitas Vestra connumeret,

mam Christiano populo

patrocinii

lucem

aperiet, et

virtutes

manifestare dignatus

est, et fere incredibilia

ea quse

w perpessa

glona iysaVirgoproSponsisuiamore, honore foeminam difuit. Sauctamue hujusmodi

et

Dei partes in terrarum orbe supplebit. et 1366 Raphaelis Invitiati episcopi Zacyuthi BeataTeresia, a terreuis animi cogitaCephaleuiae
:

gJJJJ
0r0IM(an<j

xerim?Imo vero Sanctissimam,

et

dignam prorsus

viris in canonizatione associequae Sanctis quatuor Sanctisigitur sanctas preces quas pro tur Sancta

tiouibus fidei et puritati adversis uunquam ejusaut anTicta aut leviter tacta, Abulae uata est,
autlaesa

simofundimus,excipiat,
scilicet

et

Sancto Sanctorum, Deo

Optimo Maximo,

repraesentet.

que aurea sanctitatis luce et nativitatis aurora Abula accrescit;roseo et ipsa divinae lucis colore inamicta comparuit, cum septennis caudorem
fantia^ desiderati martyrii

tani

archiepiscopi AmalphiPauli .Emilii Philonardi Beatissime Pater, tam praestanti , Corouam

:

sanguine conspersisset

florum

Serva varietate sibi ab aetatis initio

Dei

contexuit,ut ex Hispania, Teresia conciunavit atque

quae Christi

sponsam

protulit, in

reipublicse partes atque in virginitatis et charitatis, tum

omues Christianae tum coelum ipsum

,

quod non obtinuit quod optavit, sed non perdidit compensaus louga afilictae carnis asperitate amisit, quod brevi impedita non poterat finire martyrio. Ob Religionem cui a Carmelo nomen, adscripta,
idin religiosam disciplinam ad antiquum arctioris
vitae

pcenitentiae et obe-

fragrantissimus odor dienti omniumque virtutum penetrarit, ac illustnssim acceptissimus

Charitate splendorem mirum iu modum revocavit. urgente, insalutis animarum maximopere etzelo

Deoque

sanctitatis

Hinc est quod non concursus, modo plurium regiouum ac priucipum regesinvictissimi.verum imprimisque llispamarum

nomen

illi

fecerit.

superavit angustias. credibiles vicit diflicultates et spiritus oppressa ariditate, Octodecim annis, summa anuuit et arrisit et magis arescere

non

aruit,

imo

etiam coenobia

reformatae

militi
libri

Teresiamfuudatactaucta,

per eamdem quos de mystica

C sacris Virgiuum choris inserat, et cathohco ntu omnia canonizationisinterCoelites adscribat. Quse
auctontate ordiplane constant, ex processibus jussu per sapientissinata fabricatis, etamplissimo
sic

conscripsit, miratheologia supra modum accurate prasstitit, vehemencula quee (ipsa deprecante) Deus Beatam nostram ter a Sede apostolica petierunt ut

arido), ut tanto concupivit (purior enim ignis in flammas quauto puriores hauriret divini adoris combusta magis aruisset; sed ipsa etiam ab amore deliciis afflueus, quotidiano

ariditate, inetfabilibus

et laetabatur aspefcre Christi colloquio fruebatur ignito jaculo a effecta ctu, Coelitibus iamiliaris non obiit fortasse cutransverberata,
:

Cherubiuo

revixit spidis ietu, sed divino igne calefacta

ve-

rumtamen
Licet

vehementioris amoris spiculo succubuit.

lecto e vita excesserit aegra in est (ut

mos

viros,

hoc

recognitis, est auditores, repetitis et

expendente tandem Sacra llituum Congregatione atque impellar ad comprobatis, ut facile adducar sme ducousentiendum posse Sanctitatem Vestram Teresiam in Sanctorum album bitatione Beatam
Christi fidelibus
Lanciantmii
Compiani,

ipsamet revelavit post bens, inortua tamen chaiufirmitate corporis, sed vulnere obitum) non cutis, mortua color arida* ritatis. Candidus enim

enim

decum-

veneraudam

referre.

LancianenL86B Andreae Gervasii archiepiseopi cum Deo vitaB innocentia, sis Beatissimae Pater,
:

Noxieniu

e(

familiaritas, lux

haustade

caelo, res

egregie gestie,
quae

fi/iodienii;

miracula in vita ac post mortem edita, est Hispania, et in BeataTeresia semper admirata praerelatione sibi facta suo Sanctitas Vestra ex
probavit , merentur ut cultus qui Sede tndebetur, huic Dei Ancillae ab hac Sancta
couio
Sanctis

omma

cecidit non victa, sed caro mollis et incorrupta, roscidus liquor manantes e victrix roseus odor et gloria. et spoha mortis corpore signa sunt adeptae Beatissime Pater, ut huic devictie. Justum est ergo, deferantur honores, beatae mulieri Sanctis debiti viv carnis exuvias, ver* qute fortissime moriendo adhuc in extincto corpore visanctitatis insignia,

rentes detinens, de

manibus mortis evolavit

:

et in. .

volavit in gloriam. (irossetani Julii Sansedonii episcopi

Cum, juns

buatur. Fabii Leouissaj archiepiscopi Compsani

,

Paulus

Doctor egregius,

cum ad justitiffi cultum

nos hor-

Pater, quaB ordine servato, ea pateant, Beatissime nempe vit* canouicisconstitutionibus requiruntur, supernatusau-titas et divinum de ea testiinonium prolatum, convenio Bearali signorura ostensione

tatur, tria nos docet, ut pie, juste ac

sobne vivausa fuit Beata mus. Hoc triplici oflicio semper proximum Teresia nam piaerga Deum, justa erga solum ac sobria erga se ipsam semper fuit. Non
:

Carmehtarum ngotamTeresiam, qua3 prima3vum amoris et urgente divini ris Institutum restituit Coehtum adscnbencatalogo
iucendio vitaexcessit,
esse
-

dam

1367 Alexandri

412

DE
Cacciaj episcopi

S.

TERESIA VIRGINE.
Teresiam, cem agnoscimus Beatam
justissima3 eunt D colendam censeamus, cur divinis honoribus causa3 esse seeculi felicitatem, hominum et profiteamur salutem,Ecclesia3triumphum,quod a Summo Ponpro nobis interpellantium uumerus tifice Coelitum voto et suffragiis hodie sanctorum Patrum unanimi

k,c,o,
Pisiorun,,
Brixienfii,

1367 Alexandri

Pistoriensisi:

Arimmeh'U,
Vercelleiisu
.

relatis coram Beatissim e Pater, ex jam Reverendissimos Patres per Illustrissimos et Vestra Rituum de Beat VirgiCongregationis Sacrarum vit sanctitate ac excellennisTeresi virtutibus, fuit sitibunda ob cujus propagationem adeo tia fidei, divino favore memartyrii, ut ejus praeclara gesta illustrari, eam procul ruerint miraculorum gloria et diuChristianae reipublicaj decorem dubioad

Sanctitate

augeatur, etc.
Qualis Luca3 Alemanii olim futura essetTeresiaVirgo,fa . quauta^quesanctitatis
:

episcopi Volaterram

num cultum augendum

divinosibi commuuicato

in

Sanctarum Virg.num
si

cile fuit dignoscere,

cum adhuc septenms

:

tanto rnar-

coetum describendam censeo,

Sanctitas Vestra,

tyrii desiderio flagraret

quales Virgo fuerit, testan-

consilio, ita decrevent.

tur

tam multa, eaque

prteclarissima, qua3 gessitin

lereMariniGeorgiiepiscopiBrixiensis: Beata3

sia3

Beatissime l'ater,s>ngulavirginalis integritas,

corpons risejusinnocentia,mentisa sensibus

conteinplandis alienatio.divma ccele.tibus mysteriia atque arcanarum cogni-

legitime constat. Quare vita sua ; de quibus in actis claram et quam Christi sponsam, miraculis hanc Maximo decoplurimis prarogativis a Deo Optimo Virgines Sanctitatis Vestra ratam, inter Sanctas
censeo, auctontate et decreto connunerandam
13G1) Octavii

etc
:

qua^dam rerum futurarum

tio, sui

denique despicientia,

ita lucent

ut

eam

jure

Virginum ccetum referendam merito in Sanctarum

essecenseam.
Ariminensis, guberBerlingerii Gypsii episcopi Beatissime Pater, Beata Teresia, natoris Koma3 offilestibus integerrima, virtutibus et donis
:
. .

Mancini episcopi Cabellionensis Cabm^. insigni fulget , Ni,itm Virgo sapiens Christi sponsaTeresia B infantia imprimis specimen '*mtrt sanctitate; cujus ab nedum in Hispaniarum re^nis, ita ut pr^luxit
lt
:

sanctimoniae illius sed in remotis etiam regiouibus et concelebrafuerit deinceps divulgatum

nomen

Virgo

ornatissimu,

diu multumque

Christi ac Ccelitum

usa, mihantate,inmortali corpore dum viveret, religiosorum virofacinus, virile demum aggressa
fa

rumque lamilie legibus

datis,

celeberrima decessit

prudentissimis mquisiobitum magis increbuit et decoapprobata. Censeo igitur iis esse toribus est

cum

sanctitatis et

miraculorum fama; qu post

gloria itidem prajtum. Insuper cum miraculorum exstet devotio populorum fulgeat, ac ingens in eam Sanctitatem Vestram,qua3 ^ et procerum existimatio, posse eam in SanctaDei vices gerit in terris, puto Virginum numerum referre, ad Ecclesia3 sua3

rum

veluti deaurato Sancta3 exaltationem, qua3 Sanctis ejusdem Beatae Teresia3 Viramictu decoratur, ad

ginis

honorem nostramque salutem

in ccelis,

ut pro nobis

randnm.etc. Hre.c Virgo JacobiGoria3 episcopi Vercellensis quis auditas faciet laudes sterilispeperit plurimos testimonia credieius ? San ititatiset miraculorum nuptias sunt nimis, et cum Christo ad
: :

intercedat
;

qui illius

memoriam

colimus

ut ipsa terra, novi hujus luminis illuin terris gaudeat ccetus Angelostrata splendore, lajtetur numerus exultet glonadauctus
;

bilia facta

rum Virginum
;

introissedocent, etc.
i

ficetur
:

l>eus
;

in

Sanctis

suis,

qui

est

corona

01 pt

ntora-

cteniit,

Adu-

renm
terruni,

Cosmi Bardi episcopi Carpentoractensis fuit, ut BeataTeresia adeo virtutibus conspicua agendum videatur quaj corona sit demodo solum certavit, qua? una de nuilli quas legitime
136

Sanctorum
tici
;

denique fremant

et tabescant hajre-

.stra3

Sanctitatis Vevigeat Pontificia auctoritas, et amplificetur, etc. dignitasjugiter crescat et

Petri resia a

cerneuda

mero prudeutium

astitit a dextris
:

deaurato, circumdata varietate

Sponsi in vestitu qua3 corona erit

expedire viexultatione

TeFrancisci Maletti episcopi Niciensis usque ad difiQuentis vit occaprima state

:

sum lampadem suam,

lucido fidei elychnio sancta-

decretum Sanctitatis

Vestra?,

si ita illi

sum

fuerit

ut qua3

cum

lcetitia et

ma-

uetin conspectu
exultatione
ris, etc.

coelestis

Regis,

cum

laetitia et

a Christi fidelibus honoretur in ter:

Adurensis BeatisSebastiani Buthillerii episcopi quanto vaniores constat esse ex cceli sime Pater, ex rebus humanis conjecturas, fallaciusque
situ

florumque actionem refertam nec non virtutum vel spinribus ornatam, ita portavit ut numquam saeuli ventorum tualis pabuli defectu vel hujus ingemuerit, sed divinis semper procellis extincta vemente radiatam splendoribus custodierit. Ob id, promeruit inSponso, ad nuptiarum solemnia sibi visiombus. p gressum, multimodis ante subarrhatum

de

Quapropter,
et

judicium, tanto astrorum inspectione de futuris auctoritatem, ex eis magislicetadmirariEcclesiaj atque observat qua3 in hominum vita intuetur certopronuntiantisdehis qua3 supcrne decreta ad

nunc in

a3ternis, certo gaudiis perfruatur felici sicut tunc in terris, pro coelis,

cum

S. R, E. statu

Omnipotentem precibus exoret, grati laudabile ac justum esse animi ergo dignum
,

Hoc nunc nostram salutem hic sciri debuerunt. BeataTeresia, qua3 delicato tenelmerito prastat in
loque in corpore tolerantia
,

videntes et Sancenseo, ut inter prudentes Deum Sanctitatis Vestra3 decreto ctas Virgines publico
conscribatur ac dignificetur. Fraucisci Mutini episcopi

patientia

rerumque

Brugnatensis

Bic

caducarum contemptu, vitaj integritatera asseruisse ausa est divinius et expectatione non contenta humana grandius facinus collapsam vita3 mona,

veritas ac mielucet, Beatissime Pater, sanctitatis Beata Teresia, ut, Virgine

raculorum

claritas

iu

quemadmodum

exti perspicuis meritis mirabilis

stic discipliuam restituendi

unde habent etiam

interris, sic etiam ejus natalitium

diem

in ccelis

principes ipsi Ecclesiaj quod in faemina imitentur singulare sanctitatis exemplum. Obstupuit Christianus orbis ad Virginis sanctam audaciam. Sed imprimis Gallia ab amaula etiam gente inchoatam

a S. V. jure debito designari posse sentiam. ;j f||jii ^ 1370 Ludovisii Saregi episcopi Adriensis integritate ^,,,^, actis et relatis.Beatissime Pater, de vita, agitur acsanctitate hujus Beat Teresia3, de cujus
' :
,

<(

pietatem complexa est

lapsu ipsis suis

paucorumque annorum
:

canonizatione, elicitur ac probatur mulierem

supra vingintiquatuor lnstituti monasteria numerat et veneratur hujus ubique memor Gallia, inquam , pro candore suo virtutem/ sequendi , et monstratam
in visceribus

fortem

virili

pectore

nedum

fceminarum

vitia

undecumque acutam Religionis puritatem retinendi augendique boni auctrisemper studiosa. Quoniam ergo tanti

exuisse, sed fortium virorum ac heroum exercuiss induisse totoque vitas sua3 curriculo puritatis voineunte a3tate virginitatis ac

virtutes

Nam
tum

ab

vovit servavitque semper.

Adhuc adolescentu

a
.

qusivi pro Christi amore martyrium affectavit ac * Adolescentior

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

arctam vitam \ Adolescentior religiosam illamque Carmelitarum est ingressa atque professa, Ordinis muliescilicet, quem etiam tam in viris quam in
ac inusiribus melius reformavit. Adulta novum aliud votum emisit, explevit, nimirum sustatum essent cipiendi semper ac assequendi ea qu Dei gloriam tenperfectiora et quae ad majorem ac facerent. ldcirco adhuc in vivis raeruit
gloria illustrem, in Sanctarum

413

numerum

referen-

dam

censeo.

Nam

praeter virtutes theologicas, in

" D

*" CAW0

derent a Christo Doraino

sponsa sua dilecta

honorem

quibus se continuo exercendo mire excelluit, considero ex his quae prudenter ante me dicta sunt, heroicam B.Virginis fortitudinem, dum vix scptennis ad martyrii coronam evolare tentavit Prudentiam etiam admiror, dura virguncula BUper viros intellexit, et plurima tum virorum tum virginum monasteria partim reformavit, partim de novo extruxit;
tot insignes viros ac foerainas qui Ordinis monasteriis prodiere ad multa centena millia ascendentes, B. V. Teresiae pietati ac studio accepta referre debeamus. Adhasc in ita

suum maxirae

zelans, nuncupari. Praeterea multa virtute Dei nec vulgaria in vita et post mortem in et hora mortis sua3 signa edidit miracula. In loco
et corruscationes

ut

ex 225

illius

apparuere. Post obitum corpus semper incorruptum quasi vigens et suavisejus simum odorem exhalans continuo est repertum. Concludendum est igitur virginem hanc prudenjam tem, quse in vita sua sumpsit secum oleum, oethereum thalamum ad regales nuptias cum in
perfrui. suo Sponso ingressaro, seterna beatitudine a Sanctitate Unde nihil est haesitandum quominus Vestra apostolico suo decreto a solemni ritu possit

cendo,

studio orationis se ipsam exercendo, aliosque doquantum profecerit, libri ab ipsa editi pasita ut, cum fecerit et docuerit, magna jure merito vocanda sit in rcgno ccelorum. Quam vero Deo grata cxtiterit, et miracula quibus tum vivens tum mortua claruit, et suavissimus ex

sim demonstrant

Virginem Sanctam nobis colendam acinvocandam pronuntiari ac renuntiari. Antonii Diz episcopi Casertani Mulierem forquam ut pceB tera invenimus Beatam Teresiam
hic in terris uti
:

abunde testantur. Quahonorandam nunc a Beatitudine Vestra in propter terris illam censeo, quam prius a Deo in coelis
ejus corpore spirans odor

coronatam credo.

nitentize operibus

insignem, ut miraculis claram, sanctioris vitae ut plurimis in toto orbe Christiano Sanctarum ag-gremagistram, jure B. V. numero
gabit.

LXVII. Brevis Relatio aeremoniarum ia solemni canonizatione SS.

Isidori,
Ignatii,

episcopi Tag^astenF. Joannis "Vincentii Spinulae Beata Virgo Teresia ab sis, sacristae S. D. N.
:

Francisci

Sponineunte cetate tam vehementi amore Christum

Xaverii, Teresiae a Jesu et Philippi

sumsuumdilig-ebat,utadhucseptennis, Sanctorum Martyrum semula, una cum puero fratre, pro properaret. Sponso sanguinem effusura in Africam

Nerii.

Unde Christus, ut splendidius sponsam

in

domum
Sapientiam Sanctorum narrentpopnli,
et

totique famihae Patris introduceret, pluries in vita ei multiplicavit, et procedens de thalamo annonam moriensuo multa Angelorum serie stipatus illam in ccelis cum ipso quae omnia, ut tem recepit vivere et regnare certo suadent, ita et de:

laudes QregorHuXV,

Sponso bitis honoribus

eorumnnntietEeclesia.Nomina autera eorum Eccl. 44. Catholica Eccle vivent in seeculum. Sancto edocta atque illurainata, sia, ab Spiritu quidem sapientia ordinavit ut qui in hoc

JJJE^
(uriu>

magna
sasculo

in terris

s.Ayaih.,.
Bain, 01l
.

dubitandi locum judicio Agai37i Hectoris Diotallevii episcopi Sanctae Pater, "Virgo Deo devota Beata sanctissime
llige
,

cumulandam esse nullum meo relinquunt, etc.

piam coluerunt vitam, veramque legem amore Euangelicam in perfecto Dei et proximi
observavere, essent,
aeternoque
justus.

quemadmodum
connotati
:

in ccelo scripti

in libro vitae, ita paritcr inter

nos mortales praclaro

;

)'';""' """

J
'i!!.

'

y'

'

m~

renuntianda Teresia ccelesti Sponso juncta in coelis devotione videtur, quem in terris positam tota cum professio, dilexisse, martyrii desiderium.Religionis generosa parta Deo DiscalC innocentis vitae cursus, ceatorum Carmelitarum Reformatorum soboles et

nomiue
Et hoc

verificans

dictum
erit

illud Prophetae dicentis

ln memoria terna
praeter

illa

praestat,

glonam

qua3

votum selectissimura optiouis perfectionis testantur, cum ahis in Summario relatis quibus etiam acce;

peccatores, F Deo exhibetur, ut nos miserrimi affectibus annexi, a qui terrenis rebus earumque pene sepaquibus nisi per Sanctorum exemplum
rari

considerantes nescimus, animadvertentes et

illi

dunt miracula clarissima in dormitionem.

Caroli

vita, in obitu et post

quod

Christi

amore operati

sunt,

confundamur

Bovii

episcopi

Balneoregiensis

Beata
:

CarVirgo Teresia septennis martyrium per igneara chaEliae restituit melum in spiritu Sanctorum ritatera demum ccelo est invecta. Ideo Id Chncultu per Sanctitatem Vestram decoranda.
expetivit
:

praestantes similia opera nec in corde nostro, non sequentes; cum videamus lpsos eorum vestigia fragfiles, tentatos, ncc pariter non fuisse minus altenus minoribus affectos persecutionibus , nec ig-itur de cau.a, inter alia, naturaB quam nos Ista

stianus orbis flagitat, id etiam ego probo. Hieronymi de Puteo episcopi Marianensis Cum sit domus Dei, qua* Ecclesia Romana est, repleta castissimis qui ex virtutibus odore suavissimo Virginis moribus et vita innocentissima Beata3 adhuc toto orbe diffunditur, Teresiie diffusus est, et
:

quinque Ecclesia proponit nobis hornm P ia Mater sequenda vestigia, declarando et deti-

Sanctorum
niendo

illos vera? sanctitatis

:

exemplaria hao celebri

nobilissimi opp.di

canonizatione

nempe Isidorum,
qui circa

Madriti Palronum,

1150 natus 1170 agriculturamque professus, obnt anno fuit statuat Papevide quid (de anno mortis S. Istdori

annum

Sanme Pater,_ existimo, Beatissime Pater, posse iHain in ctarum numerum cooptari. Quod ut fiat banct.ta-

-.

tem Vestram humil deraissione, qua debeo, rogo dU ejus, etc et obtestor, in honorem Christi et spons
BeatisAntonii Albergati episcopi Vigiliarura sime Pater, Beatam Matrem Teresiam, vita3 sancti:

J**^ ^^^ ^^ ^*\^

o^mjabuit
Aspeit
in no bilissiraa

Guipuzco
ultima

anroDominrHTreTad^superos evolavit die Franciscum Xavenum, 1556

mensis
Julii

anni

tate etheroicis virtutibus

insignem ac miraculorum

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

DE

S.

TERBSIA VIRGlNE.
,f, r>ond, ejus secretanus, dicens ro n ni Beatitudinis respondit mundi regione lnsohtum ^"'cu, Ouoties ex aBtherea
: .
',',

A msuladeserwn l.tarum D
^ ! "ddid
rt

calcea

p uu datricem,

^.^

qus>

. .

spectaculum effulget, novum realiquou iucis> aliquod lucis *t>^ T ipullulare vulgus arbitratur, ccelo sidus pente in
atque
incerto
fallaci

fivi,

^J*

.. 1.1,

Pa "um

Fundatorem Congregat.on* ecclesue no, qn Oratorii nominatorum

ntinum,

dte

Neoc^ris 1582; PUiiippum

testimonio credens.

periti q Ue

sententiis ipsi metiuntur, nihil saepe ac diligentissime

D oculorum indicio At enim ccelestium rerum adbibent; ahorumauxiliaria instrumenta perspectis, novitu splendons itiuera
coloris

tam temere sempiterno stellarum metuentesquam ne

coetui

a eris

evanidum aliquod ignescentis ferme rationem in ludibrium. tonsimilem

iuserant

uem desumere

^.

nterefse

non

^urt:prptanttamen, q uam,isnonmte

g?

Ecclesia Dei, qua3 Enituit aliquando inhis mortali licet agnoscere. alicujus hominis pietas supercomtatis tenebris nonne virtutis fiues evecti

Regnum

coelorum appellatur,

munes human

ferpro
batilicam

atttngens, ut e edeiberavi,
et

commodms
cremon.as

videmus quam non imbuti eum fama ac

ao

difficulter

populi religione
tollant,

voluntate in cceluin
lubricos illos

tanquam coharedem

Christi et domesticum

p^cipua qu.qne ad ritUB p oro:

P

"

Dei venerentur?

Verum

assensus
supre-

Va-

ticanam ingrcditur.

hu
o b

celebrand* pwlocum tant* solemnitatis to o in V.ticano Wiiica ipsa Sancti Petri foret smgu a Immensum .'ge celeberrima. 1
et

auctoritas, penes sustinet apostolica

quam

mum sanctitatis judicium est.

modo
vilis

Neque enim

solum-

terrarum vapor alieno lumine aut

stellarum
ful-

een

ere qu* ad nibil fuerunt excogitata, nt

Juo ad decofem ST conduoerc videbatur.

apparatum omnino om.ssum fuerit aac maguihcentiamtaotofestm

pompam mgemose

ccelestes pereunte igne coruscans etiam Angeli tenebrarum Angelos Lres , sed Quare sapienter constitutum est
Tucis imitantur.

Ne

ergo

mmntat m
as,

aZ

immoremur, ecensendis diutius principaliorem partem hoc solemni actu n recensendas sermonem coaobtinent, specialiter canomzafone de illo ad vertemus. In dicta igitur qui fuit duodeomus effectum pr^scripto, quarta, cum jam ommaprsMartii, bora decima
,

ad cxremon

Sanctorum u t hominis in quaestionibus exploren-estae accuratissimis ,-es adhibeantur, rogentur eccletestes

tur
sententia^, miracula siasticorum principum esse Angelorum examinentur, qua videntur
ipsa

numerum

referendi

Vati

testimoniaDivinitatis, linffua^ et

basiUca, et omnm the.tr. parata essent in dicta Sacroaccenia essent, et cere. altaris luminaria non Vultum circumstantes nec
et

denique jejunns, conquiratur ut Deus ipse, orationibus, veritas multitudinem stellarum et smguhs
;

nui numerat videa ur et nobis astra indicare eis nomma vocat, Ecolcs firmamentum quas sanctimonia, radiis

sanctum Chrieti

et reliquiarmm Sancta, Lancetc,

mnumerab.lmm

Sanctorum Rel.qu.asac eandelarum ante oteras "1 "" 9 descendit censarum copia esset, Max. a pa a .o miuus noster Gregorius XV Pont. Vaticano, prmcedeut.bus Ulu-

Saf^

confec a^esse nte ac more majorum . Haec omnia Dominus noster; ita ut o. det Sanctissimus

perpetuas ?ilustrantia fulgebunt in

temiUt^

au

Cuibus

consentienUbus,

et

docente, explorata

SU o

Sancti Petri in

strissimis

allatus, 5 edens solemni

hom.num Dominis Cardinalihus, humer.s in sede a qua prope pompa

;

rum

altare descendens

genua

flex.t

ubi

primas

eius cor et

animum

c
Ad
i"'"

sperabatur ad Dei adscribendorum ho,-um in catalogo Sanctorum

preces fudit quae dirigeret circa actionem dictorum Beatogloriam et

ad pedem fald.storn : ad Deum, ad boc ut

virtus, regum principum popu[nsTgnia imperatoris, prses eutia. lorumque precibus petuntur in lsidon mentis Quis enim de Beati
,

eorum qumque Beato Sanctorum nomina atque quibus

jam

sit

*^%Z

Mie
.

oo. rumf domman II pa famulatur illa in utroque Orbe ob>equo e p s^ Tnumphalis agricola, regum
dubitaverit,
prop|| cui quingentos
,

1376

^^ ^^
9

nia?

porem.
Unalii
f)rocuralori$
jielitiontm

in sua pontin1374 Hoc facto, sedeute iterum Domini Cardinales, calisede, venerunt Illustrissimi adorandum et reverentiam et accesserunt ad eum
et

clarissimus provinciarum patrocinio the^uros cogente subigeret glebas inopia ccelestis glor * quibus fiua^ grati* effodit,
;

qui

^iu

Q Fj

obedientiam Suae

Sanctitati

praestandam

et

postea, sedente

unoquoque suo proprio loco, fuePontifice per marunt praesentati coram Summo Illustrissimus Dominus gistrum caeremoniarum

Ignatius cipatus emercaretur. amoris ignis term meditatione divini cunctasqu universas terrarum regiones

^f^ff,
s^u
=

m quae rum tates animo complexus Societatem mstitm pum Imperium propagaret, te
sapientias quaB, pietatis ac

^ 0

mis ccmmuni

Beatitudinis ac Cardinalis Ludovisius, nepos Sua>

Beverenprocurator pro dictis Beatis, et advocatus

'

ambo ad hoc dissimus Dominus Zambeccarius, Majestatis, regum deputati ; qui pro parte Csesares primam protulerunt et priucipum Cliristianorum modum Beatissime Pater, instantiam in hunc praesens nomme Suae Cavdinalis Ludovisius bic CatboMajestatis, regum ac principum
:

Jesu portaret coram niereticopum conatus c

men

eDter m pp exc;edcudum vero ca^teris orbis fiuibus Jam Xaverii laudes ve ei qui Francisci ^angeln luce^J

**'^

^X

est

*W*

utilitate metiri.

Cum emm

tis

patuit tenebras Hlustraverit,

charitati

porum sacerdotum

ma J01 a Cl r quam salutor

CaBsareaj

Sanctitatem Vestram licorum instanter petit pcr Isidorum Agricolam, Ignatium Loyopronuntiari Teresiam de Jesu lam, Franciscum Xaverium, Sanctorum Doac Philippum Nerium catalogo adscribendos, et tanmini Noetri Jesu Cbristi
(i

benencia ab lnciu siderum conversionibus quod Dei glonam beri, coalumque alieniffcn te in tholicam Ecclesiam esse, unde

"

tis

uam

Sanctos venerandos

ab omnibus Chnsti
.

tidelibus.

V6Vo

Ad hanc primam instantiam nomine

Suse

umbra habitantibus Teresia, virginitatis liliis propr eupiditatum arma in riis suppliciis dm semper de vinbu, pore contundens, cui militante Ecclesia triumphavit
:

or sol just itim coronata et v

iu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRib

n

415
CT.

Sapientia loqui videbatur , sanctiora Divinitatis arcana patefaciens quae martyrii palmam con;

et postea

n
,,

secuta esset, nisi ccelestis Sponsus perpetuo virginei cordis holocausto delectatus, victimam hanc incruentam servasset sacris Carraeli pascuis in pristinum decorem restituendis. Demum cujus
,

genua flexerunt omnes tanto terapore ut EX D chorus primum versum absolverit. Postea rediens Sua Beatitudo ad sedem, reliquis stantibus, fuit
terminatus a choro musica prseclara dictus hymnus cum versiculo Emitte Spiritura tuura etc. et Sua Beatitudo dixit orationera Deus, qui corda
:

C*NOW.

ii

//

triumphosnon obscurat inexpugnabilis cor, Philippi Nerei pax atque tranquillitas ? Ejus prsesidio et Dei excubiis custoditum, Angelorum fortiinferi seternus hostis, cum tanquam ccelestis posse desperaret, tudinis turrim a se expugnari
bellatoris

fidelium

etc.

et sedit iterum.

1379 Tunc jam tertio accesserunt idem Cardinalis et advocatus, tertiam instantiam proferentes, supplicantesque eadera forma qua prirao et se-

Tandem ad
pctiiionem in-

ttanfitiimam,

annuenle Pontifice,

cundo
/<

quibus secretarius idem nomine Snae Beati-

sacrilegis armis aggredi vix audebat

scilieet

ne

tudinis respondit in

hunc modum:

Audite

cceli

,,

,,

,oltmntt

V re

'

ealionci fa-

n
,,

ciendat
c.

indr

semper in perpetuis ejus victoriis sua dedecora agnosceret. 1377 " Hi autem omnes, cum in terris commorantes animo in coelestem patriam demigrarent, nunc regnantes in coelo praesentiam opemque

//

quae loquor, audiat terra verba oris mei. Cum e re Christiaui nominis esse sibi pie persuadeat

/<

Sanctissimus Dorninus noster coelestes honores

//

quinque hisce Beatis

Cathedra,

tribui,

divino

Numinein-

stinctus, ex altissima hac Christianae Sapientiae

/,

suam

orbi

terrarum

quotidianis

rairaculis te-

quam

divinae veritatis
,

oraculum Deus
,

tis

vostantur. Quare totius Christianaj reipublicae Sanctissimus Dominus noster, gratificaturus

//

ipse constituit in terris

Isidorum Agricolam

//

diem hodiernum

Beati Gregorii splendoribus

ii

illustrem, illuxisse putat in

omnem

posteritatis
glorise

memoriam celebrandum

quo Rex

hos

Beatos, in coelestis regni consortium jara pridem adscitos, humano generi palam adorandos imi-

Ignatium Loyolam, Franciscum Xaverium, Hispanos, Philippum Neriura Florentinum, in SanTeresiam de ctorum Confessorum catalogum Jesu Hispanam in Sanctarum Virginum numerum, referendos esse decernit. Quibus peractis,
,

tandosque apostolica auctoritate proponi velit. OmnipoSed judicia Dei abyssus multa, atque non ipsa Cherubim virtus audet tentis fulgorem
oculis irretortis
intueri.

advocatus preedictus, referens Sanctissimo debitasetperhouestas gratias, Beatissime Pater, idem sic tandem affatus est

idem Cardinalis Ludovisius

:

et

,/

Quamobrem nunc

po-

/,

tissiraum Religionis supplicationibus adeundus tenens ; ut, est Dominus Sanctorum principatum

Cardinalis Ludovisius hic praesens noraine Csesareae Majestatis, regum ac principum Catholicorum acceptat pronuntiationem per Sanctitatem

//

Vestram factam,

et ei iramortales gratiasagit, ac

/,

Beatissima Virgine ac Sanctis omnibus suffragantibus, praeeipue vero faventibus Beatis .Apoqnorum corpora in hoc stolorum Principibus
,

eodem nomine supplicat

ut Sanctitas Vestra didecernerelitteras apostolicassuperhaccagnetur nonizatione facta. Rogantur etiam omnes etsin-

n
n
,,

augustissimo orthodoxoe Religionis domicilio coram veneramur Spiritus Sancti lux Pontificiae
,

guli protonotarii aliique notarii hic prossentes ut super hujusmodi solemnis canonizationis actu
conficiant

menti affulgeat, et negotium hoc, quo generis humani gloria, divini cultus incrementum atque
ipsius
aeternitatis

//

unum

vel plura publica

instrumentum

,,

gaudia continentur

tandem,

vel instrumenta, ad perpetuam rei Tunc Sanctissimus, ipsos benedicens

facto signo crucis. respondit
:

memoriam.

manu

dextra

perficiaterra coeloque plaudentibus, pie ac rite In hanc sententiam respondere me jussit tur.

Decernimu^

Pil

inifanNor

fctitio, el

de

nuo

jirecet

fundunlur.

Sanctissimus Dominus noster. 1378 Quibus verbis prolatis, Summus Pontifex descendit a sua sede et genua flexit, capite mitra cooperto; accessitque ad faldistorium, ubi per aliquod tempus oravit et in choro decantatae fuerunt
:

promulgatur 1380 Et statim unus ex prselatis assistentibus Uecretum calegit alta voce sententiam Sanctissimi et Decretura luiitizattonit, canonizationis Ad honorem Sanctae et lndividuae et exaltationem Fidei Catholicae ac Trinitatis
:

/,

Christiame Religiouis

augmentum

auctoritate

Sanctorum cum aliis precibus. Quibus terminatis, redivit Papa iterum ad suam sedem; et jam secundo accesserunt idem Cardinalis et advocatus ad secundam ferendam instantiam eadem forma qua primo quibus idem secretarius respon Solemnes sanctitatis titulos dit in haec verba
Litaniae
;
:

/,

,/

//

//

atque triumphos apostolica auctoritate hominicceli bus decernere omnino nihil aliud est quam Patronos declarare , ac Principes et terrarum arcanum Divinitatis sanPontificiis laudibus ctuarium patefacere. Quod quidem tanti est ut mox Sanctissimus Dominus noster, ejusmodi opus
Hierarabsoluturus, iterum in hoc ecclesiasticae frequentia et variarum nationum

ejusdem Dei Omnipotentis Patris et Filii et SpiBeatorum Apostolorum Petri et ritus Sancti Pauli, et nostra, de Fratrum nostrorum consilio Jsido decernimus et definimus bonas memoriae Ignatium rum Agricolam, Patronum Madriti, Loyolam oppidi Aspeitiae, Societatis Jesu FundaSocietatis torem, Franciscum Xaverium ejusdem Jesu de Ahumada Abulen Jesu, Teresiam de sem, Ordinis Carmelitarum Discalceatorum Fun,/datricem, et Philippum Nerium Florentinum, Sauctos Oratorii Fuudatorem Congregationis
,
// /, ,,
,

,,

//

Sanctorum catalogo adscribendos ipsosque catalogo hujusmodi adscribimus, statuentes ut ab universali Ecclesia anno quolibet in die
esse ac
;

//

chiae
//

senatu

obitus Isidori, Ignatii,

Francisci et Philippi

fe-

temporis Spiritus Sancti lumen implorandum hoc sententiam responmomento arbitretur. ln hanc

/,

,/

stum ipsorum et Ofiieium sicut pro uno Confessore non Pontifice, Teresise vero sicut pro una
Virgine tantum, devote et solemniter celebretur. Insuper eadem auctoritate omnibus vere poenitentibus et confessis, qui annis singulis eisdem
diebus

noster. dere me jussit Sanctissimus Dominus secundo descendit Papaa sede,mitra Quibus dictis,
capiti imposita, etaccessit ad faldistorium; ubi Carvoce dinalis diaconus assistens plebem versus alta dixit
et ablatamitra, flexit genua Papa Cardinalibus et aliis, et orationem fucum omnibus derunttacitam. Postea, dicto ab eodem Cardinale Levate , cum starent omnes praesentato libro per prselatos assistentes Sumrao Pontifici, alta voce Veni, Creator Spiritus ; ipse intonuit hymnum
: //

//

/,

Orate

.-,

sepulturam eorumdem devote dies, accesserint, unum annum et quadraginta vero annis singulis in octavis diaccedentibus quadragintadies ctorum festorum ad sepulturam,
festis

ad

,/

relaxade injunctis pcenitentiis misericorditer

mus.
1381

nilaritate In quo instanti, cuncta plebe

ac l*to platuo
cxcipilur.

commota,

DE
.

S.

TEKESIA VIRGINE.
fuit

div er<arum

turbarum sonus auditus

vocatus Caffarellus, pro Sanctis Ignatio et Francisco pro Sancta Reverendissimus D. Zambeccarius
,

extra^asin reverentia, et statim

tyrapa a

etiam c i., on tfl Tnisprunt in sitormenta miserunt i"nem per varia bellica quinque Sanctorum, canonizationis dictorum Jnum Angeli. Son.tus et.am Saucti

^^
in castello

et

Se

advocatus Spada. Caeremoniarum magistn fuerunt BaptisU Alaleoni, D. CaD. Paulus et D. Joannes Vaccatius et D. Petrus Ciammaricorolus Antonius prosecuta fuit Missa nus. Ilac peiacta caremonia secundum raorem solitum qua ad finem perduct;.,
,
:

Sm

totius alnue Urbis

magna omn.um
non

audiebatur. Totumque hoc . lac itate et gaudio benedicendum Deum .n parum ad laudandum et fidelium in ea hab.tansuis corda omnium rt principio hnjns harmon.a ium excitabat. In Te Deum Pontifex intonav.t lsetitio; Summus fiuem du.c.sst!" ulmus . quo . choro nsqne ad decanus ntonaperducto, Cardinalis is voeibus nobis Sanct, lsulore, "tversieulum: Orate pro Teresia et Philippe - et responI fenati, Franeisce, promissiouibus " Ut digni efflciamur dit chorus Summus Pontifex dmt ora Quo dicto,

C
m

Et publicata indulD. N. dedit benedictionem. fuit solemniter in sede ad suum o-entia plenaria, palatinm pontificale portatus, prascedentibus omniS.

bus lllustrissimis DD. Cardinalibus. 13cS4Die sequenti 13 Martii ejusdem anni

:

1622,

J^Mhh.

facta fuit solemnis quas fuit Dominica Pas.^ionis, cum a Sancto Petro in ecclesias [supple processio

^
%

r '""-

quatuor
in

vexillis)

ipsorum quinque Sanctorum quia

;

uno eorura,uempe Soeietatia JesUj erant depict Sancti Fraucisci dua3 imagiues Sancti Ignatii et
|

Xaverii.

Quorum primum

fuit relictum et

positum

dietis Sanetis ethoc tionem appropriatam omuibus diaeonus dixit ConfiteorDeo facto Cardinalis
, :

ChriBti.

Vallicella ; secundum in ecclesia Saucta3 Maria3 in ecclesia Saucti Jacobi Apostoli llispauorum; terin tium in ecclesia dicta del Gesu ejusdem Societatis;

etc

'adjungens suo loco:

, etc.

Atque Beatis Is.doro,

quartum
1385

in ecclesia

dictadella ScalaCarmelitarura

Philippo, et Ignatio, Francisco, Teresite,

Sanctis

ommbus

Discalceatorum.

intonav.t Ter1888 Post hoc Summus Pontifex SubHacn / fmmrtM*- ti m e t dum chorus illam ad finem perducebat,
.

"""'

induit se

more

solito

ad solemnem Missae celebra-

tionem,
Papffi,

qu fuit Doctoris Ecclesias Sancti Gregoru cum secunda oratione dictis quinqueSauctis

ad Offerappropriata, et prosequens Missam usque Cardinalibus torium. Sedentc postea ipso, fuerunt a
et deputatis

ad hunc effectum accepta munera hac servata eaque Suae Beatitudini obtulerunt,

Relationem, a Stephano Salucio, protonotano apostohco, conscriptam, quoedam appendicis loco adjungimus deapparatu basihcx Vaticanse. Fatetur Papediem xv Maji, brochius in Vita S. Isidori {ad Ego vero 549) se hxcnonpotuisse consequi. pag. conscripta a P. Joea reperi inAnno Teresiano, primus Anno sepho ab Incamatione, qui omnium concinnando aut cerieparandonavavit Teresiano operam, seque hanc de ornatu illius basilicx re-

Ad hanc cxremoniarum

y
(

ii:Miii

primum docasremonia quod offerens osculabatur osculabatur manum et in ipso oflerendi actu num Sure Beatitudiuis quae fueruut frequentia
et

genua

et

saue mvsterii plena et

magna

consideratione

digna.
Uci

Decem

cerei

magni, Sanctorum insigniis

Pontificis et regis Catho-

perpoliti,
:

nec non

Summi

lationem confecisse e documentis Roma Antoipsemet fatetur in prologo. Eam dein P. in opere perfxciendo sucniusaS. Joachim, ejus diem xi Martii, unde cessor, edidit iomo III ad in hac verba latinam seposito prologo illam Templum S. Petri in Vaticano, quod pra3
missis
,
,

facio

ita

ut duo pro

unoquoque Sancto
,

offerrentur.

opulenta sua architectura primas tenet iuter

basi-

Quinque canistra inaurata in quorum uuoquoque erant duaj alb turtures retibus sericis coopertas unum canistruin pro unoquoque dictorum Sanctorum. Decem panes magni, quinque inargentati et quinque iuaurati ita ut unus inargentatus et alter inauratus pro unoquoque Sancto pra^sentaretur.
:
;

miraculum licaset tanquam pulchritudinis artisque destinatus suspicitur, tantaj solemnitati atoto orbe
fuit locus.

rium

fuit pluln ejus sacello raajore erectum dignitate ac mamensium labore tabulatum

palmos jestateconspicuum; quod, quinquaginta in longitudinem et sexaginta altum, centum passus

planitie editajhujus in latitudiuemiporrigebatur. Iu

Quinque
<;

quibus siu.fferebautur dua3 alba3 columba3, reti cooperta serico;ita ut unumquodque canistrum deserviretpro unoquoque Sancto. Decem vasalignea vinoplena,
alia canistra inargentata, in

qumque

inaurata et quinque inargeutata, quemadpanes.Quiuque alia canistra colorum variemodum plena ditate omata auroque et argento perpolita
,

circumquaque F fabricajspatium quiudecim passuum validis spectaoccupabant varii ordines graduum, atque lta compobilibusque circumdatorum dorsis, as.sistentium visus impediretur. sitorumut nullius

Aditum huc dabant plura

versisavibus,retibus cooperta sericis;quibusa Papa solutis, altiora ac diversa templi loca volantes petivere,
(I

cum magna oranium spectantium

alacritate.

tjUII l(j

13b3 lllustrissimi Domini Cardinales qui obtunempe lerunt dicta munera, fuerunt infrascripti Dominus Cardiualis de pro Sancto Isidoro obtulit Monte duos cereos, Cardinalis Perettus panes duos,
:

buta ordine ut propatula pateret accessus aa calles aperirent, quibus facilis msimultifariis assignata varia sedilia, non modo quoque gnium virorum classibus, sed quibusdam qua3 post modestas

distnostia et scala3, tali spatia e commodaque

Cardiualis

Madrutius duo vasa vini; pro Sancto Ignatio eadem obtulerunt munera Cardinales Milliuus, Lenius, Crescentius ; et pro Sancto EranXaverio Cardinales Mutus, Sabellus, Valerius;
pro Sancta Teresia Cardinales Zollerensis, Glierardus et Scaglia ; et pro Sancto Pbilippo Cardinales Pignatellus, Sacratus et Gozzadinus. Fuerunt assistentes casremonire Domini Cardinales de Monte

destinata principibus tominis, interesse avetransennas, decentia3 ergo, celebritati supartem, qua3 vacua bant. Ad reliquam theatri Obtia per tria pererat , liber patebat ingressus pra^cipuas temp unura, Orientem versus, quorum consurge spectabat, duobus reliquis ad ejus

fores

unde tibus latera. Licet ordo Corinthius, olnmn postularet ut ornatus in ^ petebatur forma, esset co^ educeretur, tamen, quo omnibus liber et locus tan spectus, ars in auxilium vocata est, multifarias sustineren datis variis parastatis , qua3 coronarentur inscriptionibus q

tneaw

efligies et aptis

episcopus Portuensis, Boncompagnus et Aldobrandinus. Advocati qui actui canonizationis astiterunt et de ea curaverunt, fuerunt pro Sancto Isidoro ad-

penicilli in opere celeberrimorum pictorum r^ composito vacua effuderant industriam. Spatia quor licta pluribus instructa erant candelabris,

su

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

L

417

pars in

communem formam,

pars in

formam

Sera-

omnem
tur,

altitudinem quae adversus

Deum

extolleba-

erant; singula vero phim, multa cum arte sculpta sparfaces, lucem decoro ordine tres sustinebant Interponebanturalternatim diverao statuae eentes. picturee ; quibus eximiae magnitudiuis iusignisque

non multos nobiles elegit nec multos sapientes, sed contemptibiles mundi qui non in sublimitate sermonis nec in humanae sapientise verbo, sed in simplicitate et veritate ministerium suum, ad quod
;

pulcherrimum

albi

viridisque

coloris

impositum
specta-

circumcirca ornamentum. erat discurrens " In fronte decori hujus theatri 1886
tempU
rani.

a diebus aeternitatis praedestinati erant.adimplerent. In sequentibus vero generationibus, cum juxta praeordinata tempora plebem suam per servos suos
fideles visitare

Vati

hantur octo magnificae statuae, Corinthiis nixai styloproceritate duplo majores,

batis.

communi hominis
tantum
siccis

Ex

licet aere cadatee videbantur,

arte radicibus et albario opere constarent, pictae interponesuperante. Eis perinsigni artificio penicillus singulares bantur tres tabulee, in quibus historias. Universae vero huic eleganter exhibuerat
inai Bumptuos fabricae quatuor impeudebant quarum ea erat magnitudo ut mcdius diacoronas Atque hae, duudeviginti palmos lougus esset.
;

matenem

dignatus est, plerumque parvulos et humilcs assumpsit, per quos Catholicae Ecclesiae quibus ipse, juxta ingentia praestaret beneticia verbum suum, abscondita a sapientibus et prudentibus regni coelestis mysteria revelaret, eosque supernorum charismatum donis adeo illustraret ut
:

omnium virtutum

ac bonorum operum exemplis

clarificarent.

Ecclesiam foverentac signorum gloria In diebus vero nostris fecit salutem

magnam
;

in

manu
veluti

foeminae

suscitavit

enim

in Ecclesia sua,

meter

suspensee, versicoloribus funibus in aere

toti fa-

majestatemdignitatemque aspergebant; quo bricffi etiamconferebantbrachiatacaudelabra non pauca,

obducta, ac tot redipartim argento, partim auro supervacaneam prope lucem emitmita cereis ut tamque siugulans spleudor
terent
:

novam Debboram, Teresiam Virginem quae postquam mirabili victoria carnem suam perpetua
virginitate,

mundum

admirabili humilitate, etcun-

ctas adinventiones diaboli multis

maximisque
,

vir-

tutibus superasset, excelsiora moliens et virtutem accinxit sexus animi magnitudine supergressa
fortitudine

tantus scilicet

altare omniacircumdabat, acpraesertiin structurae cenApostolorum, quod totius elegantis essetMissffi ibi celebraudum trum erat (quippe cum ad soradiis quoque convergentibus Sacrificium), eratinclyt mullium Poutificium,quod e regione assistentmm coetum titudinisspectatorum. Demum, quod, dum fabrica septo versus, termiuabatur de more decoris ornatui favebat, positis superioris tumultuans sinebat impedire quominus
,

Pnncipum

lumbos suos

et

roboravit

brachium E

suum,

et instruxit exercitus fortium, qui pro

domo

Dei Sabaoth et pro lege ejus et pro mandatis ejus armis spiritualibus decertarent quam Dominus ad tantum opus peragendum abundanter implevit spi:

ritusapientiae et intellectus, et thesauris gratiae suae

adeo illustravit ut splendor ejus, tanquam stella in firmamento, fulgeat in domo Dei in perpetuas
aeternitates.

custodibus
vulo-us, si

mouiarum

caereconstitutos transgrederetur fines, turbaret ; ne remitteretur solemuitatem

13S8
ut

Dignum igitur etcongruum existimavimus, quam Deus et unigenitus Filius ejus Dominus

u( Sancta culi

merclur.

suspensorum animorum
juncta merito

atteutio,

quam rerum

ad-

noster

imperabant. Namque, praeter stubrevissime peudam theatri exoruatiouem (quam etcolumnae vastissimae llhus hic deliueavi), parietes quos plures navis vestiebautur exquisitis tapetibus, preilla donaruut Pontifices, quosque ecclesia unde tantus is tiosissimo suo thesauro asservat ad celebernmi procul excurreus oruatus usque portas et atria pertingebat; hujus toto orbe templi novorum ubi gloriosa3 imaginis horum quinque

Jesus Christus, quasi sponsam ornatam corona et decoratam monilibus suis, in gloria miraculorum plebi suae manifestare dignatus est,
in nos quoque pro pastorali sollicitudine nostra-

universali Ecclesia, cui, licet meritis

gautibus, praesidemus,

minime suffratanquam Sanctam et electam Dei colendam et veueraudam apostolica auctoritate decreverimus ut omnes populi confiejus, et teantur Domino in omnibus mirabilibus omnis caro quoniam non defecerunt iu cognoscat
j

Sanctorum

et

familiarum

eorum insignia

con-

cauonizantis, juncta insignibus Vicarii Christi eos proclamabaut tantae solemmtatis indicabant et lsste

qui, quamvis, diebus nostris miserationes ejus in virga peccatis nostris exigeutibus, visitet nos tamen coutinet in ira sua indignationis suae, non
:

misericordias suas;
cat, qui

C argumentum.

dum in anlictionibus nostris multiplinovis nos praesidiis muuit, et amicos suos

num

Ecclesiam suam meritorum et intercessiout suffragiis protegant ac defendaut. Atque

LXVIII. Bulla

canonizationis

universiChristi fideles intelligant

quam abuude

in

S. Teresiae.

suo, ac Ancillam suam effuderit Deus de Spiritu in dies augeatur, propterea erga ipsam devotio quasdam ejus virtutes et aliqua ex

iusigniores

GREGORIUS EPISCOPUS,
SERVUSSERVORUMDEl.
AD PERPETUAM BEI MEMORIAM.

magualibus quce in manu ejus operatus est Dominus, his litteris duximus inserenda. Castellae 1389 Nata est Teresia Abulae in regno humanae millesimo quingentesimo anno salutis praeclaris, quiuto decimo, parentibus, ut genere
ita

Divino obse-

,UV
i

'
''-

otl

etiam

vitae integritate

conspicuis; a quibus in
futurae san-

timore Domini educata, admirandum

'.novis""ii
Ti h\u

^mnipoteus Sermo

Dei,

cum

de sinu Patns ad

specimen dedit. ctitatis iu tenerrima adhuc cetate cum Sanctorum Martyrum acta perlegeret, Kam
conadeo Sancti Spiritus igne cor ejus intra eam etiam puero, domo caluit, ut cum fratre germano,

ttmpoa Deo

Uhaec

<ucira<o,

potestate tenebrarum,

nos de inferiora descendisset, ut erueret completo dispensationis suae

Patrem, tempore, transiturus de hoc mundo ad orbem electoad propagandam per totum terrarum rum suorumEcclesiam, quam sanguine suo acquiad consiverat, eamque verbo vitffi erudiendam, et destruendam fundendam sapientiam sapientium

sanguinem aufugerit, ut in Africam trajiceret, ubi profunderet. pro testimonio Jesu Christi ac vitam

optimam sortem Sed occursu patrui revocata, cum jugibus lacrymis deploraret, sibi ereptam esse alnsque ardens martyrii desiderium eleemosynis

operibus

: :

: .

418

DE
compensavit.

S.

TERESIA VIBGINB.

ad vigesimum operibus Christo se totam desponaLisannumpervenisset, qua ab eo vocata erat, dit, et vocationem, de Monte Carmelo ad moniales Sancta, Mari* domo

Sed

cum

netiebatur, peti

**>

amoris et cantatis ipsi escam minigraves dicere solerent, qui strabant; adeo ut viri aut injuria ut eam Teresia vellet, damno amari a
afficeret oportere.

in se contulit, ut plantata floreret. Profe,Dominiinatriisdomus Dei nostri

Ordinis Mitig-ati
sione itaque
in

per monasterio emissa, cum var s gravissimis morbis ac duodeviginti annos suesset, nullisque prseterea tentationibus vexata adeo invicte reficeretur,
eo
pernis

Deo omnes exteriores actus sunec enim tantummodo cum humilitate spiritus periorum arbitrio maxima
etiam in corde suo eonstiperficiebat, sed firmiter omnes etiam cogitationes suas tuit eorum voluntati
subjicere; cujus

in professione Keligionis 1393 Vota vero qua? maxima cura ao diligentia reddidit voverat,

n(

"coru m

^"'mon,.

consolationibus pertulit, ut probatw adjuvante Domino, omnia per ignem pretiosior auro, quod
fidei illius

etiam

rei

egregia exempla

reli-

quit-nam Dominum Jesum Christum

sibi B8Bpitu

omni

Eminuit
ipe,

fide,

probatur.inventafuerit Christi honorem, in revelationem Jesu erigendum sublime Chri 1390 Et quoniam ad

In

laudem

et

glonam

et

fidei fundamentum stianarum virtutum *dincium ac inconcussum ponendum fuit, illud adeo stabile verbum Domrai comTeresia collocavit, ut juxta

jussa, qui deapparentem, aliquando a confessariis tenebrarum suspicabantur, hulusam ab Angelo non siue magno tam militer irrisit sprevitque, sed etiam volumen profundoe obedientiae praemio. Quin

quod
tura

Cantica Canticorum insigni pietate scripserat, ut confessario obtemperaret,

in

refertlara-

Sacrosansuamsuprapetram.Ea etenim firmitate Catholic* Relicaeteraque cta Ecclesiffi Sacramenta credebat et venerabatur, ut majogionis

paranda

sit

viro sapienti

qui mdificavit

domum

in diseernendis mis injecit. Dicere autem solebatse vero superiovisionibus decipiposse, in obedientia

dogmata

rem

de quahbet re ut ipsa ssepius testificabatur, habere non posset. Hac fidei lucerna certitudinem Christi Corpus in illuminata, Domini nostri Jesu

non posse. Paupertatem adeo labore manuum suarum vidilexit, ut non solum quam monialem visibi compararet, sed, si
ribus prastanda
falli

ctum
sua

lioribus

cum

indutam vestimentis conspexisset, illico quando sibi neillius commutaret, ac si

adeo clare Sacratissima Eucharistia mentis oculis

quod invideret intuebatur, ut assereret nihil esse corporeis oculis Dominum eorum beatitudini qui
spei in

laetaretur et exultaret cessaria deficerent, mirifice tanquam insigne aliquod gratiasque Deo ageret, beneficium. Sed inter caeteras ejus virtu-

conspexissent. Tantum autem vivae quod tamdiu in collocaverat, ut jugiter deploraret quse sibi impeprasenti mortali vita detineretur,

Domino

dimentum

afferret

quominus semper cum Domino

in corde

esset; necraro,

suo coelestis patnae ad eorum gaudiarecogitabat, mente excedebat, et fruitionem in carne rapiebatur.

dum

consecuta a Deo ornata mirifice tes, quibus quasi sponsa integerrima effulsit castitas quam adeo excelluit, virginitatis eximie coluit, ut non solum propositum usque ad mortem servandes a pueritia conceptum sed omnis expertem maculae angelicam
:

perduxerit,

puritatem. in corpore et corde servaverit mirifica hu1394- Quas adeo insignes virtutes
militate cordis ornabat
:

/iinjuiulrlulibui, )n*
ti

aiii-

carilate in

Deum

emicuit dilectio
sit,

virtutes praecipue 1391 Sed inter cceteras Teresias quae adeo in corde ejus exarDei;

cum etenim

indiesdivims

c/iariimi-

ut confessarii

ipsius Teresiae caritatem,

tan-

admiquam non hominis; sed Cherubin propnam

:

quam etiam Dominus rarentur et celebrarent visionibus ac revelanoster Jesus Christus multis auxit. Quandoque enim data mirabiliter
tionibus

saepms charismatibus anima ejus impinguaretur, ut beneficiis in eam suis exclamabat ad Dominum ingentium sceleterminum statueret, nec tam cito lrnsiones rum oblivisceretur. Contumelias vero et
res, sed uosci

lilms.

humanoshonoardentissime sitiebat; ac non solum quoque ab hominibus abhorrebat. Inilla victam autem hujusSanctae Virginispatientiam vox attestatur qua saepiusadDominumexclamabat:
,,

sponsam suam dextera, clavoque ostenso, illam in dignatus est adoptavit, atque his verbis alloqui zelabis honorem Deinceps ut vera sponsa meum

sum totus tuus , et tu tota mea. etiam Angelum vidit ignito jaculo sibi Aliquando ccelestibus praecordia transverberantem. Ex quibus in ejus corde adeo donis divini amoris flamma edocta exaestuabat, ut maxime arduum votum a Deo

jam

ipse

h;ec omma Domine, autpati aut mori. Pneter hancdilectam divinae beneficentiae munera, quibus esse vosuam quasi pretiosis monilibus decoratam etiam gratiis et donisabunde luit Omnipotens. aliis adimplevit enim eam Bpiritu ipsam locupletavit in non solum bonorum operum
:

intelligentiae,

ut

perfectius esse emiserit efficiendi semper quidquid intelligeret. et ad majorem Dei gloriam pertinere

Ecclesia Dei

exempla relinqueret, sed

et illam c03-

lestis sapientiae

Quin etiam post mortem cuidam moniali per visum iutolerabili manifestavit se non vi morbi, sed ex
ae proximum

divini amoris iucendio vita excessisse. 1392 Sed quam perpetua caritate
dilexerit, multis

myf imbribus libe etiam multapietaterefertis theologia aliisque fructus uberrimos lis;ex quibus fidelium mentes desidenum mapercipiunt, et ad supernae patriae
xime excitantur. ac 1395 Quibus ccelestibus instructa
i

irrigaret, editis de

oa

proximum
fuit,

argumentismanifestum animarum praesertim ex ardenti desiderio quo desiderabat. lnfidelium enim et haereticosalutem

sed

^ nsmx
fl

prrctarum
f/brmaiio"''

* P ntft

rum

tenebras perpetuis lacrymis deflebat,

ac pro

eorum illuminatione non solum juges ad

Deum

preces fundebat, sed et jejunia, flagellationes ac etiam alias carnis macerationes offerebat. Proposuit Sancta "Virgo in corde suo nullum diem sine cariiu quo etiam Deus tatis officio transigere auxilium praestitit nunquam enim ei defuit,
;

quidem muneribus, opus agressa est maximum Chnsti p cuicumque difficillimura, sed Ecclesiae e quam utile ac proficuum. Reformationera soi illudque non exorsa est Ordinis Carmelitani egregie praestitit, in mulieribus, sed et in viris
;
.

CnffniWa1
opui

Wfi'

ficatis,

per

se non modo per universas Hispanias, tam viro alias etiam Christiani o.-bis partes,

ipsi

quam mulierum

IpBO

largiente, exercendae caritatis occasio. Mirabiliter autem imitata est Dominum nostrum Jesum Chri-

monasteriis, sine pecunia, praesumen^ sola Dei misericordia proventibus, de auxilns, se nec modo oranibus humanis destituta contradicentibus pr

adversantibus plerumque ac

stum

in dilectione

iuimicorum

nam cum

ingentes

diligebat pateretur persecutiones et adversitates, et orabat pro his qui oderant persequentes

cipibus et potestatibus saeculi mino opus suum confirmante,

quae tamen, radices miseru

in

tamen se. Quin imo detrimenta

incrementum susceperunt, et

demum

domo

et offensiones,

quas per-

uberes proventus fructificarunt.

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

1396 Tantas virtutes Teresiae plurimis, dum ndhuc in humanis ageret, miraculis Deus illustravit;

419

oppleta scrobe sepultum est. Sed e sepulcro ejus odor adeo ingens ac mirificus emanabat, ut decre-

quorum nonnulla prsentibus

in

litteris

Conchensi dioecesi inserenda. Cum penuria, atque in monasterio de Villanova frumenti

de

duximus maximaesset

Xara vix tantum

farinffl

reperiretur ut per inteet octo

grum mensem

ad victum

decem

monialium

meritis et intersatis esset, hujus Sanct Virginis Deus omnipoteos, qui sperantes in se cessione quamvis per enutrit, eam adeo abundare fecit, ut, panes ad refectionem sex menses ex ea affatira ancillarum Dei fierent, nunquam tamen usque ad

sacrum corpus exhumare atque illud sane intcgrum ac incorruptum ac flexibile, ac si nuper tumulatum fuisset, repertum fuit, odorato liquore circumfusum; quo perenniter usque in preesentem diem, Deo Ancill suae sanctitatem jugi miraculo attestante, desudat. Quare aliis vestibus indutum novaque arca inclusum, cum priora comlapsoque putruissent, eodem loco conditum fuit

tum

fuerit

triennio,
retur, ut

monumentum aperisacrum pignus Abulam asportaretur, ac

cum

rursus ipsius

novas fruges diminueretur. Gravi erysipelate in vultu ac febri afflictabatur Anna a Trfnitate, mocui Teresia nialis conventus Medinae de Campo
;

deinceps frequenter jussu delegatorum apostolicorum inviseretur, semper incorruptum ac tractabile

eodem odore ac liquore perfusum apparuit.

procedentibus temporibus manipraestitis festavit Deus hominibus gloriam suam, frequentibus beneper intercessionem Ancillae su
1399 Sed
et
ficiis

blandita, deinde lsa membra leviter atDeus, Bono anirao, iDquit, sis, filia trectans statimque feut spero, te hoc morbo liberabit

primum
//

^JJ^

bris

omnisque morbus ab ea abscessit. Alberta, ejusdem monasterii priorissa, pleuritide ac febri non absque vitge periculo laborabat; at Sancta Virgo Teresia, tacto latere quod morbo urgebatur,

his qui se fideliter ejus

dassent. Puer etenim

precibus commenquidam quadriennis adeo

insicontractus ac detortus erat, ut nec pedibus movere posset; nec, cum jaceret, corpus

stere,

eam sanam
g
in

esse pronuntiavitac surgere jusbit

illa

eaque infirmitas, cum

:

illi

a nativitate fuisset nul-

perfecte sauata statimelecto exiliit,

laudansDeum.
tot

morlt

1397 Adveniente

demum

tempore quo pro

laboribus pro diviuo honore exhaustis ac tot bouis

operibus in Ecclesiae utilitatem perpetratis coronam decoris de manu Dei essetreceptura, gravi morbo
Albas

decumbens, cum toto

infirmitatis

tempore

frequentes acplene admirabiles de divinacaritate cum sororibus sermones habuisset, spius gratias Deo agens quod se Catbolic Ecolesiffl aggregasset,

sensum, incurabilis prorsus lumque cubiculum videbatur cumque per novem dies ad inhabitaverat, allatus quod viveus Sancta Virgo ae repente fuisset, sensit in se virtutem venientem, stuac validus ac suis pedibus ambulans, sanus Teresia pentibus cunctis, ccepit diffamare se a Matre consecutum. Jesu perfectam sanitatem fuisse
afferret doloris

de cruciabatur Svissimis doloribus per biennium Anna a Sancto Michaele monialis, tribus cancris

commendaus tanquam

ac debitam proepositis peregrilime ac cum ccelesti prorsus caritate Sacro ac extrem Unctionis Sacranationis sua3 Viatico

bona paupertatem obedientiam, accepto humilprffloipua

solum pectus ejusadeo affligentibus, ut non collum flectere nec brachia expers esset, sed nec Reliquiarum posset attollere ; cumque particulam
apposuisset, et toto Sanctas Teresi super pectus patrocinio commendasset, cordis affectu se ejus corpore ejus, non solum omnis evanuit plaga a diu habuerat, alia etiam, quam in corde sed et temporis effecta est. infirmitate libera momento parochiahs vexabatur Trauciscus Perez,

somni

mento, Christi crucifixi efflgiem manu tenens, ad ccelestem patriam evolavit. Pluribus vero signis manifestavit Deus quam sublimem glori gradum multae etenim Teresi elagitus in ccelis esset religios ac timentes Deum viderunt demoniales corem glori ejus. Alia etenim conspexit supra tectum ecclesi et in choro et super decumbentis
:

Adeo

ecclesi rector,
insederat, ut,

cubiculum multitudinem coelestium luminarium Dominum magno corruscantem alia Christura

;

splendore et ingenti Angelorum frequentia circumdatum, ejus lecto asaistentem \ alia plurimos albis amictos vestibus ipsius cellam iugredientes ac cu-

bili

circumfusos

qudam

etiam in ipso transitus

raomento candidam columbam ex ipsius ore in ccelum evolantem alia splendorem, crystalli instar, fenestra egredientem vidit. Quin etiam qudam arbor calce ac macerie obstructa ac jaradudum omnem arida, qu cubiculo proxima erat, praeter floribus onusto temporis et natur rationem repente
;

apostemate quod in os pectons celebrabrachio etiam contracto, a per quinque Sacrificii tione Sacrosancti Miss remedns deUmenses impediretur; humanisque confug.t, et ad montes Dei cientibus, ad divina est epistolam elevans oculos salutem consecutus exaratam pecton I enim Virginis Teresi manu partis sanitatem admoveus, consecutus est cjus sepulcrum Virginis visitasset, ejuscumquedeinde
:

asservatur, que brachium, quod Alb admovisset, quod adhuc contractum erat, chio virtutem expertus est restiineo etiam divinam Joannes de Leyva tuta sibi perfecta valetudine. morbo adeo affligebatur ut omnis

proprio bra-

magno

gutturis

iu ipsa transitus

M poil moritm

hora apparuit Corpus exanime speciosissimum ac nulla 1398 candore apparuga contractum acmiro decoratum
ruit,

pespirationis

via fere

interclusa esset

jamque

morti proximus animam

agebat,

cum sudanum,

quod Sancta? Teresi

o-na

fuerat,
;

ad morbi locum ma-

ac una

cum

usa erat, omnibus odorem. Multa etiam

vestibus ac linteolisquibus gra admirantibus, mirificum spirans

cum

fiducia

apposuit

meritis paulo post experrectus, se

somnoque captus ac Beat leresi

P((/u|
.

magnaliaqu

meritis Ancill

curatum

esse repente sanus exclamavit.

$(uH

transisuoperatus est Deus, ipsius in paradisum Quaedam etenim motum exultabilem reddiderunt, infirmitate labonialis dudum capitis et oculorum

nationes
ipsius

universas jam gentes et 0$iiUl od . 1400 Cum igitur per et nomen ,,; sanctitas Teresi celebraretur,

apud

rans,

apprehensa mortu Virginis manu ac capiti oculisque admota, statim convaluit altera item,
:

operante

honore Christi fideles magno in intercessionera ejus tot miDomino per

esset,

amissum ejus exosculatis pedibus, sensum odoratus corporaliter odorem unguentorum recuperavit, et
quo sacrosanctum ejus corpus a Doraino perfusum prorsus erat, percepit. Corpus ejus absque ullo inclusum, alte effossa ad medicamine,ligneo loculo sepulturam humo ac ingentibus lapidibus etcalce

ipsius venerarabilia,quetiam in dies una cum auctoritate apostohca tione augebantur, fuerunt ao partibus forraati processus, in multis Hispani et instanter Sedera transraissi ad Sanctara hanc
:

III, agente clar raeraori Philip*>o

HPn

rege

Sacra R.tuum Congrecftholico, negotio tam in Kota d.ligenter ,atione quam in

******

DE
420
.

S.

TEKESIA VIRGINE.
ejus cognoscendum et perfi- d tem et b eneplacitum deduceret. Itaque cum scmipublico ccnaiciendum
,

dUl pradecess or no e recordationis Paulus V f \ irg de Beata \^ tanquam utin ejus honorem,
UIVIUUIU v* divinura Officium in toto

Fratrum Carmehtanorum

Ordinepossetcelebrari. lterum ap rexjtwum^pud 1401 Cumque idem Philippus ..,, a. tan ,iror * dec ssoru roi^utco- preedictum Paulum similiter P uft v Virginis nonivoffoM miMotimtm: - lere&i pro canonizatione *,. strura pr0 caiioiuzttiiuuc B. ,~ B m icit commisit _-j . D..,!,,,. ,'t A riim nPffOtiUm COmmiblt licasset,ideraPaulusiterura negot.um
.

^^
pr8esent
ri.S riis

im
~

d con8equen ter celebratum est, vocatis sed patriarchis, srchiepi. ' v'* iIIUU UIUUU Cardinalibus, existentibus, opis in curia nostra exiBtentibUfl t episcopis gcopis et ep i SC ibus etiam nostris ac Sedis apostolica* notaaO ac
sacri palatii apostolici causarum auditosatu ^.--.- - r eximia & cum plura a nobis de ex imia sanctitate r nrim fronuontiii et celemiraculorum frequentia or ,.!

rV

ribus, i
britate

^^

Ancillae Dei

ac

Cardinalibus Sacrorum Rituum apostolioa confiprocessus auctoritate q U i novos ad id ciendos decreverunt, atque de

^ff.^"""'

populorumque erga

eam

per

univeraaa
fuis-

dun bon* memori

Ss
nnnc
ut

Bernardum ^nriem Toletanum et Veneiab.les Roias archiepiscopum et SalmanUcensem

w*****

Christianas nationes devotione

sent,

commemorata

expositis etiam instantiis

non'modo nomine maximorum

qua> coram nobis regum, sed etiam

"Jisc^os^bu.ensem

eadem auctoritate deputarunt demandato negotio perfuncti

rid"m Paulo

essent,

W***^ omnia
acta
.

Ferdinandi Romacarissimi in Christo filii nostri regis in imperatorem electi aliorumque norum

OuHribus ?nS^.rdiiepisco5o
S.
11.

transmiserun prsdecessori nostro tor.bus, palatii causarura audi apos tolici locumtenent. Damasceno

complurium Christianorum principum fiebant, omore benedicentes Deum nes concorditer, ac uno honorificantem, Beatam Teresiam caamicos suos
nonizandam esse atque
6cribendam censuerunt
cordis
inter Sanctas Virgines ad:

decano

et

Alphonso

Bapt.st* Cocc.no E. Cardinali, Joanni dedit in mandat.s Manzanedo,

quorum omuium
affectu

audito

summa cum

eorum

diligentia dicta examinarent,et qui, sententia esset ad ipsum referrent

:

qu*
om-

in consensu, intimo jubilavimus in salutari cjus, gratias Domino, et

exultavimus

agentes' Deo

et

Filio

ejus

nibus accurate, prout perpensis, eidem Paulo

rei

magnitudo postulabat

Christo, quod Ecclesiam

Domino nostro Jesu suam misericorditer re-

plene
BeataB

justificari

V pnedecessori retulerunt miracula vita3 sanctitatem ac

omniaque abunde con-

decrevisset.Canospexisset ac tanta gloria illustrare publicavimus diem, eosdemque nizationis itaque ut in orationibus * fratres ac filios nostros monuimus

Yirginis

Teresia3,

ejusdem a sacns ca8tare quaj pro canonizatione ultenora prononibus requiruntur, posseque ad rem tantam decebat, cedi. Utque ea maturitate qua3

ut in tanto opere eleemosynis perseverarent splendor Domino Dei nostri esset uper exequendo nostrarum ad perficiendam nos, qui opus manuum
et
,

negotium traosigeretur, idem Paulus

dilectis filns

Sacris Ritibus prmnostris S. R. E. Cardinalibus quam diliordinavit ut prsdictos processus fectis de tota causa gentissime rursus inspicerent, ac accurate cognoscerent.
fuam Grego
riui

ejus voluntatem dirigeret. 1404 Demum, peract.s

omnibus

qua3 ex sacns

X v,

vero idem Paulus humanas peregnviam complevisset nosque (nullis licet nationis ad Ecmeritis) sola divime gratiaj dignatione

1402

Cum

constitutionibusacKomanieEcclesiae consuetud.ne Pr.ncipis peragenda erant, hodie in sacrosancta Venerabilibus Fratr.bus Apostolorum basilica cum non patnarchis, R. E. Cardinalibus, nec
uostris S.
curias pra3archiepiscopiset episcopis, Romanasque et familiaribus nostr.s, clero solatis, officialibus populi frequentia oulari et regulari ac maxima canonizatioms Deconvenimns ubi repetitis pro canssim. m creto petitionibus, nomine ejusdem dilecto Philippi regis Catholici, a Christo filii nostri Sanctae Mana3 Iransfilio nostro Ludovico tituli nuncupato nostro pontin Cardinali Ludovisio Zambec secundum carnem nepote, per Nicolaum
: ,

M ^^
l6tt]

nostris
clesia?

gubernacula vocati essemus, ad augmentum utilitatem pertidivini honoris et Sanct Ecclesia3 ut hujusmodi negotium arbitrati sumus nere plurimum etiam ad praesentium promoveretur temporum calamitatem levandam interesse existi,
:

mavimus,

si

Christi fidelium devotio erga Sanctos

quipro nobis in tantisnecessitatibus augeretur. Maudavimus itaque praiintercederent, a praedecessore dictis Cardinalibus, ut quod illis injunctum, quam primum nostro prsdicto fuerat
et electos Dei,

advocatum, decarium, consistorialis aulaB nostrae Spiritus Sancti cantatis sacris precibus et litaniis.ac Sanctae _et gratiahumiliterimplorata, ad honorem

exequereutur.
;

Quod cum

illi

ea diligentia

qua de-

cebat, perfecissent, ac pro

Sanct Virginis canoni-

zationeomnes unanimiter censuissent, Venerabilis PorFrater noster Franciscus Maria episcopus a Monte totius processus sumtuensis Cardinalis mam ac suam collegarumque sententiam coram auditis, nobis in consistorio nostro exposuit quibus
:

Individu* Trinitat.s et F.dei Catholica3 Patris et I-ilnet nem, auctoritate omnipotentis Dei Apostolorum wnostra, Spiritus Sancti, Beatorum

exaltatio-

j,

nostrorum S. R- * U1 de Venerabilium Fratrum archiepiscoporum et epidinalium, patriarcharum,

'

reliqui

Cardinales qui aderant, ac ulteriora fore procedendum communi suffragiopronuntiarunt. 1403 Igitur,
ctus
filius

prrmiuii de
'ontvllaftonibuf,

cum

in

publico

consistorio dile-

Joannes Baptista Millinus, consistorialis

scoporum in Romana curia praesentium Terwiam \irunanimi consensu, bon memorim sanct.tate, ginem de Abula, cujus vitae plene con miraculorum excellentia sinceritate et defimv.mus 8tabat et constat, Sanctam esse dacriben^m Sanctarum Virginum catalogo
c

consilioac

aulas nostrai advocatus, pro ejus canonizatione perorasset, ac nomine carissimi in Christo filii nostri

crevimus

Philippi llispauiarum

regis Catholici,

ut ad

eam

definim^. prout praesentium tenore euo illamque un. adscribiraus decerniraus et bonor-ie Sanctam Christifidele tanquam vere
,-

piocedere dignaremur, humiliter supplicas^et, nos de re tanta Venerabiles Fratres nostros S. R. E. Cardinales et episcopos in curia prassentes consulturos esse respondimus atque interim Cardinales
;

statueu venerari mandavimus et raandamus, ecu ejus honorem ab universali Ecclesia in

et altaria,
in

quibus

Sacrificia

Deo offern^u.

a3dificari et consecrari, et singul.s

ansuppliccs?

atque episcopos prassentes vehementerin visceribus Christi hortati sumus, ut orationibus instantes, Deo in jejuniis et eleemosyuis animas suas coram humiliantes, preces* a Deo Patre luminobiscum

Octobris,

quaad ccelestem pra3*cni ejus Officium, ut de Sancta Virgine,ad celebrari possit. Roraani Breviarii ommbus 1405 Eaderaque auctoritate
confess.s, qui fidelibusvere poenitentibus et

anu.s uie q gloriam /ranslata

^^
^^

C
m

Jj kf*

num

exposcerent ut ex alto super nos lucem suam voluntaet veritatem suam emitteret, qua3 nos ad

slngulis

eodem

festo

die

ad sepulcrum

corpus ejus

requiescit
et

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. Ego Dominicus visitandum accesserint

,

4'21

tit.

S.

Martini in
tit. S.

Montibus D
Crucis in

unum annum
in ejusdem
ctis eis

unam quadragenam,
,

iis

vero qui

ricorditer

octava quadraginta dies de injunmiseseu quomodolibet debitis pcenitentiis relaxamus. in Doraiuo relaxavimns ac
festi

Presbyter Cardinalis Rivarola. t Ego Gaspar Cardinalis Borgia

Hierusalem.
t
7
lis

KgoRobertus

tit.

S. Alexii

Presbyter Cardinalis

Postremo, gratiis Deo actis, luminari illustrare dignatus insigui hoc uovoque Sanctae Tercsise honorem solerani esset, decantata in Principis Sanctarum Virginum oratione, ad altare ejusdem Apostolorum Missam celebravimus cum
Sanctae

quod Ecclesiam suam

Ubaldinus.

EgoTiberins Mutus.

tit. S.

Priscae Presbyter Cardina-

Virginis

Christi iidelibus

umuibusque commemoratione praesentibus plenam omnium tunc

;

Insula t Ego Gabriel tit. S. Bartholomaei in Presbyter CiirdinalisdeTrejo. Susannas, 7 Ego Scipio Presbyter Cardinalis S.
S.

peccatorum suorum indulgcntiam concessimus.

i
/lono'*

omnijiotcnlit

omnes cum
ficemus

beneficio 1406 Decet igitur ut pro tam insigni benedicamus et glonomni hurailitate

decet omnis benedictio et honor potestas in saecula saeculorura, assiduis et gloria et intercessiouem precibus ab eo postulantes ut per faciem suam avertens, peccatis nostris

eum quem

R. E Bibliothecarius. de Populo Presbyter t Ego Guido tit. S. Mariae Cardinalis Bentivolus. Salvatoris in Lauro Presbyter t Ego Petrus tit. S. Valerius. Cardinalis

Ego

Itelius Fredericus

tit.

S.

Laurentu

Pa-

electse suaj, a

nisperna Cardinalis de Zolleren. Ego Julius tit. S. Mariae supra

t
dinalis

Minervam Car-

nobis misereatur nostri et respiciat nos, et ostendat misericordiarum suarum, et imraittat timolucem eum, rem suum super gentes quse non cognoverunt alius Deus nisi Deus ut cognoscaut quia non est quia difficile foret pra^sentes noster. Caeterum B opus esset litteras ad singula loca ubi nostras etiam impresvolumus ut earum exemplis
,

Roma.
Fr. Desiderius
tit.

Ego

S.

Clementis Cardmalis

de Cremona. t Ego Stephanus tit. S. Pignatellus. tit. t Ego Franciscus

Mariae in Via Cardinahs

Matthaei in Merulana

S.

p ^

deferri,

subscriptiset sigilloalicusis, manu publici notarii dignitate ecclesiastica constitutae jus personac in quse ipsis munitis, eadem ubique fides habeatur exhibitae vel prasentibus adhiberetur, si essent
ostensae.

Presby ter Cardinalis Sacratus. tit. t Ego Marcus Antonius

Cardinalis Gozzadinus. tit. t Ego Alexander
nalis Estensis.
S.

S.

Eusebii Presbyter

Mariae in Via Lata CardiNicolai

Ego Carolus Emmanuel

S.

Carcere

me
rat.

perfeetam

1407 Nulli ergo oraniuo

hominum

liceat

hanc

faine dtcla-

adscriptionis, pagiqam nostrte definitionis, decreti, voluntatis mfrinstatuti, relaxationis et ma^ndati, Si quis autem vel ei ausu temerario contraire.

Tulliano Cardinalis Pius. CardinaEgo Mauritius S. Eustachii Diaconus

lis

gere

hoc atteni

potentis Dei ac Beatorum Petri

>umpserit, iudignationem Omniet Pauli Apostolo-

de Sabaudia. t Ego Carolus Medices. t

S.

Mariae in Dominica *.ardinalis

Ego Ludovicus

tit.

S.

Adriani Cardinalis de la

rum
apud

ejus se

noverit incursurum. Datum Eomao DoSanctum Petrum anno Incarnationis

vigesimo secundo, minicce millesirao sexcentesimo Pontificatus nostri anno sequarto idus Martii,
cundo.

Diaconus Cardinalis Boncompagnus. Cardinalis S. Marias Novae t Ego Hippolytus

Aldobrandinus.
11'CTiiM

tWo

Franciscus

S.

Angeli in Foro Piscium

Ecclesle Enscorus. * Eoo Gregorius Ca Saulius Decanus. Cardinalis t Ego Antonius Maria Cardinalis a Monte Epit Ego Franciscus scopusPortueusis. Sfortia Cardinalis Episcopus t Ego Eranciscus
Tusculanus. Cardiualis Montaltus Episcopus t Ego Alexander
Albanensis, S. R. E. Vicecancellarius.
t

LXIX. Visitatio

corporis S.Matris

V. D. M.

anno 1616.
r
nempe LIV et LV, Duplici jam paragrapho, statu, in quo
Anno 1615
>'.

Teresi

Ego Octavius Episcopus

tit.

Praenestinus Cardinalis

Bandinus. t Ego Andreas

S.

Laurentii iu Lucina Presby-

sermo fuit de corporis S. Teresiae beatificationis. Anno remansitad usque tempora pnevte adomatum est saseauente, id est 1615, sun t; illce exutri* reconditx cellum, in quo sacrx
et altero
.

f,
i

retro novi

lunl or-

nofut.

ter CardinalisPerettus. Baptista tit. SS. Petri et Marcelt Ego Joannes Detus. lini Presbyter Cardinalis

Congregamanno, sive 1616, ea ab ipso Quod Generali fuerunt discoopertse nis Hispanx Chronici sequcn , sacellum attinet, id auctor
modorefert
:

Apostolorum Ego Domiuicus Cardinalis SS. __ Gymnasius. Caesarei Cardinahs Madrut Ego Carolus tit. S.
t

Temporibus quinti Generalis (erat a Jesu Maria), anno uoster Pater F. Josephus et cuMDCXV quo majori veneratione haberetur tuit. compositum alitersepulcrum
is

stodireturmelius,

Ego

Scipio

tit.

S.

Chrysogoui Presbyter CarOnuphrii Presbyter Carditit.

Locusquiantea

dinalis Burghesius.

t Ego Maphaeus nalis Barberinus. t

tit. S.

Ego Joannes Garsia

SS. quatuor Coronato-

rum Presbyter Cardinalis Millinus. Julitt Pretit. SS. Quirici et f Ego Marcellus sbyterCardinalis Lautes. CartEgo Fabriciustit. S. Augustini Presbyter
dinalis Verallus.

in duas contignationes Infima dedicata dietinctus fuit in tres erat, tunc Sacrificium offerrequo Misso fuit in sacellum, in est quod conquam in rem e choro desumptum tur spatium, et pro reliquo, videbaturaltitudinis ff ruum est. Parietes huquantum oportebat, humuscavata Praepositus egreg.is P ic ujus sacelli omavit idem referebantur. Pnus ocu

diremptus

k.quibus Sancta^gesta
lamentum
rosaria et
pulis raarmoreis

insertura fuerat taeui sanctura corpus hac ra .one u fuit munitum, ast

t Ego Joannes

Baptista

tit. S. Caeciliae

Presbyter

Cardinalis Lenius. Tomus vii Octobris,

boc

numismata iu illud demitti lloehorusmonialium factus

possent. buper est sat spatio-

Pars Prior.

422
. sus, ut iii,illic

DE S.TERESIA VIRGINE. \rMconditumetsanclocorpor,appos,tumv

paragere possent. aivinum Officiuin d.y.num
.

an>lo """

V. D. M.

pa r^P Super ehoro qu,

secundum
ffl

fabricm jacebat

iMS Bmo *<

<,.

M men<a,

^0" m
f
AnnfH""

q arca nova, quam

alabastriten urn" ex lapide albo ornata> capiebat .

JESJSSKSw U* ao p,
e

"^^
aCCiP
t
:

a^we ettam erum CMm WWW8ntt , <* e <"" te( de *<<"

rnreoc^nbitaocelnsaeratutaocessusnon

deauratum clau.uteriori parte ubstabat l, a v, c. olim existebat (lib. st rum quod jam 1610 Sa_ sacellu, De,n anno xUuoad

"S^J^rto^n^r^^cam-. perenne^ instrumentis mstru

M,s , ex illis im^HiTiQitur primum etf

M16. JJ* ta/e open Aiac nos(ro , ffr0

m0
III
;

WUeorpu
liiflcur,

discoopertum c< Virginis corpus

UOVH

P Dt l

LToSP
l

nnmine Domini nostri Jesu Christi. ****** ** N. Paulo Vi et in Hispa-

m m

am-

^f-f

X"tSo
rei

!"rnuli\.P0

Lv.

rege Catbolico duce de Toledo prafeoto

;

putatnrque

bellicas

P"-

censiD nostr'carmelitarum

regni Navarr* 1'ranciscode Meudoza

episcopo Salmanti;

Prasposito quinto

Excalceatorum

Beligionis

P
votuit. ue to Vdestinare translattone aUbi

./

Mc vero cum
cello

f^J^JtmmgZlaslnt. tantum deusqtt, ^tclonicon {llb

xvi, cap.

:TT::Zsainl i),m anus

(magnificum
lib. V,

/&P ^udnu^pat^
at
t-ap. vi),
<?*

ab Ano-elis; in prassentia D. Antonii ttarinaaSancto Angelo de Horcajada (qui, quoniam de Toledo, domini averet iuteresse, nec tamen ad
:

Maria; provinciah P. R Petro E Josepbo a Jesu domus Matre Caet priorissa hujus

***>
.

Fredencus a

dux prm devotione hunc actum venire

posset, ejus loco ejusqueperso-

S. Antonio

amio

^ w

_^.

nam

reprassentans adstitit), Virginifl Sanctae Teresue, Fundatricifl, glorios

;

sanctum corpus

nostrae
fuit

Generalis cum suo B Zstus aperta 1010 coram eo

ZZc.

cit.

icstatur),

Albamvemt

Zm

SI^S
'

*^*+ ~*^^ f^T^Z'1 ouemad

cta-fuit
;

'

imtrumento quod ZiliaUur exauthentico

Dl ; general* V. M. de Joseph, diffinitor >s n ejUBdem Ordin.s.*^cre
verbts

demx^Majihistotule.n

***';
Angeh
.

cum antea fuisset setranslatum ad hunc locum parte loculamenti hujufl panetis pult um in ima sui transitus, qus E Lra clathra chori, a die glonosi memor.iE feliow mexnon* GreOctobris, quando felioifl iui, ftiit dies v eorrectionem feeit, decem anni e-orius Papa XIII 1582 fuit, regnante transiliens, qui annns fies quoniam tanta erat fragranII, usquedum,
Philippo
ia et
fnit
ol

TZ

a S.

ex.bat, exhnma bonus odor qui e sepulcro ineorruptum et st llan et repertum integrum,

um

CteCarmdo/et

t.,m facio et ettestor a Nativitate mensis Jnlii, in

coram Deo

et

ejus,

Sd -o
deeima

DomW

1616.

pr^ent.a R. P. N. Oenera

^ -o

duo

linteorum quihus mvolvebatur perfusio sindonum et et idcrn fae.unt hod.e duraverit u ltos annos earnis BeUqnHB, quantute-

um suavissimi

ahundant, odoris. idqne tanta

:

nt

UsT

E Josephi
et

toum de manu
ndignus

dioti

ego oulJesn Maria, accipieM Generalis, eenuflexn

omnes

eius virginalis
sint
,

P.N

eontremiscens

divmum bnnc .>MC

dict,

beaurum, pedem dextrum duos digitos defuisse apamputo" qno quldem qui minor est, alterum vero nui .! 1 erum

sacn corpons

qua dentes, hoc eommnnieant honorem Sanche fcc, H12 Nuno nltimo in choro e,t com nostra sacellum, quod sub
charta.

nmque

oleo a.que adeo iidem panniculi.

n,.-

mdmto
.

i;^
J

Religio

SS "r. Quam
P

quidem sanotam Reliqniam

gratmn, quali.er cernitur, ,n Josuit sepnlcrum, aut pro voto sandevotione fidelium qni pro sua

reverenter aecipiens gemdieusP N.Generalie, gratiam amnexie devote deoseulatus.in

Cue

^L

Eadem saned,e flfee die x Julii. V frustum quod Paulo Papw C dimetum fueril l mi fuer,tactum, iterum ex

optC eapsella pricparata ^pore pretiosum munns

aereligiosissimmCongregatioms eustodivit, u opportuno

Italiwm

ftnm corpus^visita.um corpus 'mponeretur urnam lapideam, cui sanctum majorem d.uturn.ta em et (prout factum est). ad
;
:

veniunt

fec.qne hanc

boe decentius

Romam

SeraL

mutilat.onem coutra ul.eriorem ejus tanta carnis cop.aab elapsistemporibns existant .nnnmerrtjte estf nt exstiterint atque qnod sunt brach.um et cor p eo Beliquim.Prclpnm

hW
servat, e

quoniam

Atque ea

viii-

lalw cuuta
!,( inttUuti

instrumenloauthenticoeaoccasioneconfecio.colle.

utmmqne

Sdiesequenti

Fredericus gisse juverit. Dicit P.

Uib v cap.

po$tea fetti

a S. Anlomo vi)eademdiepermagnam sotemmta-

argento insertnm hmo domus sunt manus qum Ulyssipone est. Perlutm prov.ncas orb.s C*i Reliquim per omnia regna et a mstimatione et ex.raod.ua

hmo
m
>

tiani

cnm

singulari

tramlaiionit.

frequenlem apluxnse tem illic celebralam fmsse, Albanoclero locum datimtn populum, etomni colendo exslructum sacello quod S.Matriscorpor, translalio est cu,us memor,a erat Atque h*c ea quotannis a Carmehhsagdur rituduplici minorc

omnigenorum hominum devotione ic pe reapatr av, ,m que Deus Dominns noster Virgo sa glonosa 1413 Beatificata fuit hmc

propter

ex BM 1614; ut constat die xx.v Aprilis anni speratur ^,.^0.0 beatificationis. Quo.idie

^^

uiam omnis
debent
fuit
;

Benedtctus XIV (de die mi Julii. Quemadmodum K6.W, part. u, Beatificalione et Canonizatione,
cap.

reqni.it. prmparatio^ satisfactum est Rotm ,n itaut unum Pontifacis .

T A *L*t*
D.

M'%%^
Ann
de

!?!.

praatari

elP. Fredericus(loc. c,t ) lestaconcessitClemens XII ,d officum xi.i lum faciunt, Prmler Oratwnem proSeptembris anni 1182. noclurm, ex Ael,s iam et Lectiones secundi idem est hoc Offidesumptas
vii,

num.

3)

Generali,

Iatre hmc ultima translat.o, prmsente anm die x. Juh, qnarta,

feria

testibusdictodominode Horojada o Ange 0, socio et Toledo, et P. F. Joanne a S. ut perpe^ * i tarioPatris nostri Generalis. Et

canonizalionis

dum

ac illud quod autem inslrumenlum de quojam festo recitalurJd Annus Teres,anus ad memini, et quod tradit pag. 29 et seqq.), reperlum, d7em i Julii [tom. vn, anno 1750 retcctaest , ipsa sacra urna, cum d,cto insertum fuit diptomat, quod

,n ipso S. Tere...

prxcpuo

DidacusaS reiexstet memoria, ego Fr. generalis et secretar.ns d.ct. diffinitor

.3o

^P
'

prmdicto actui prmsens fui sua apposue testibus, qnihic chirographa

peculiari jussu et expresso

simul cum me

1D ' 5

q ra ti3

^^ato

^.

Pa tt

hi litter Generalis, qui chirographo suo

^^

Mudqu \denuo

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tiam dedit, has scripsi

423
ACCTORB

mea manu,

signavi

meo

V. D. M.

nomine, et sigillavi
die,

sigillo principali et primitivo

nostrte Sacrae Religionis. Datse Alba3 ad Tormim, raense et anno praedictis, quibus testor hanc

LXX.

Visitatio corporis S. Matris D

anno 1750.
Priusquam de
hac visitatione agam, expedit in- Fonlei undt. corporii i'n(edicare fontes undequx dicturus sum, hause- gritat. anno rim. Prxter instrumentum publicum, quod id 1780 recognitemporis in perpetuam gestorum memoriam juri- ta, innoteicit. dice confectum est, et quod late prosequitur quxcumque acta fuerunt, prx manibus mihi sunt ecgrapha trium epistolarum, a monialibus Alba-

tr;in>lationem factam esse. Exhac provincia S.P.N. Navarrie. Fr.JoElijB in regnis Castellaj Yeteris et Antonius de Togeph a Jeeu Maria, Generalis. D. Fr. Didacus a S. Joi,,l Fr. Joannes a S. Angelo.

6epho, diffinitor generalis et secretarius.

Son

dfcW
uocar

1414 His temporibus

lorum
Brve<l
,-,

acl S. Teresiaa

immensus jam erat popusepulcrum concursus. Neque

deerant primores,

tfftffW

quorum

religio

tum ecclesiastici tum laioi, nimiam quamdam aviditatem

itncuo;

nonnumquam

sapiebat.

Jam

Yepesii temporibus

xstimabatur a pluribus, et quidem ab ipso P. Francisco a Malre Dei, tertio Excalceatorum Generali Prxposito, per Sixti Vlitteras in forma Brevis datas sub excommunicationis pcena fuisse prohibitum quidpiam de carne S. Matris aufermens. Nihil ri. At hxc sane non omnium fuit
dico de P.

Reliquiarum visitationem scriptarum. Prima exarata est a sorore Clementina a S. Josepho, qux illis tcmporibus, ut ex epistolarum
nis paulo post

Gratiano desecante manum, de P. Gregorio Nazianzeno amputante brachium, de moniali Albana cor sibi diripiente, aliisque minora lipsana sibi ante prxfatum Sixti V Breve
accipientibus. Ast asseverari potest piam carnicorpus fuisse ficinam etiampostea in S. Matris

appendice constat, junior Carmelitana professa Albani ccenobii erat, antea vero cubicidaria reginx Hispaniarum. Data vero est die xxx Octobris 1750, postridic finis solemnitatum, et missa ad religiosum quemdam, qui per sororem Joannam Mariam, Segoviensem monialem atque olim sororis Clementinne in reginx comitatu
sociam,

rerum

in ccenobio

Albano gestarum ex-

planationem et status corporis descriptio>ie,n E expostulaverat. Altera epistola continet litteras

ipsius

institutam. Specimen esto qux P. Atque Jesu peregisse supra legimus {num. 1054-). inane fuit Breve Sixti V, si tamenumadeo vere quam aliud fuerit datumquam illud quo lis inter

Thomam a

Abulam

et

Albam de corpore asservando direm-

contigit repepta fuit. Prxierea nuspiam mihi neque in Bidlario Ordinis Carrire hoc Breve, melitanorum, neque in corum Annalibus, neque

Albanx jrriorisscV,Matris AlphonsxMarice a Prxsentatione, qux eas destinarat ad ccenobium quoddam Carmelitanarum cujus nomen mitreticetur et ad quod aliquot simul brayulea lenda erant. Ilas IWcras epistotam secundam nuncupabo. Porro hx relationes communicatx fuerant monialiex Ursulanarum ccetu, in Galliis
degenti
callentique

hispanice

qux cum
:

hos

narratus in gallicum vertissct idioma, misiteos

in

omnigenorum diplomatum Carmelitis non archivo. Et quidem videoexipsis similive dubio expertes non fuisse. mdlos eodem

Anno

Teresiano,

ad Carmelitanarum ajcnobium
Gallia viris innotuerunt
;

unde

mv.llis in

quin etiam utramque

itd lale rile

foitulatur

onno ili88.

Quidquid sit, recte obstructus est anno 1G16 omjubente P. Johis ad lipsanothecam aditus, ita Generali Prxposito. sepho a Jesu Maria, quinio satis 1415 Verum neque id videtur fuisse tandem aliquando S. Matris corpus quare, ut quod tutum undique foret, cautum est decreto generali suo Pastranensi Patres Carmelitani in P. Antocapitulo anno 1688 sanxerunt, quodque Joachim in suo Anno Teresiano ad nius a S. diem xx Maji ad verbum enuntiat. Quod, hispanico ibi idiomate prolatum, sic
sonabit
:

pauloserius impressam reperio in libello gallico, la glorieuse cui nomen Nenvaine en 1'honneur de Jesus, denuo edito et aucto^ mere Sainte Therese de XV anno 1770, et Ludovicx Marix, filise Ludovici Galliarum regis, apud Carmelitanas Sandionycreata sianas novitix, dicato. At dubia nonnullis
:

quocirca unus e superioribus apostolicis Carmelitanarum Gallix sciscitatus est ex ipsa Prxsentapriorissa Albana, Alphonsa Maria a

sunt

apud me

latinc

Feria quinta,

die vigesima Maji,

cum

quid veri subesset quibusdam suis et sororis epistolis; tuClementinx, qux circumferebaniur, responsum ab ipsa priorissa die i Ma)i litque nominabo 1751. Atquc\hanc epistotam deinceps
tione,

peculiare adhibere C propositum foret necesse esse studium ut conserventur absque ulla diminutione (quantulacumque sit) sanctum corpus, brachium et Patris noslri cor nostrie S. Matris Albas, et corpus S. statuit {intelligunt S. Joannem a Cruce) Segoviae,
status et capitulum neminem ex religione, cujusvis

iertiam.

Hxc autem qux modo

dia

imem

liiterarum ap> ipsis litteris, partim cx harum deswnpta sunt; placuitque hoc noi pendice, dicendorum authei ut unicuique constet de
tate,

rum

cui adstipulatur omnimoda convenientia cum instrumento publico supelittera,

earum

permittere ut conditionis sit, posse concurrere aut dictarum Reliquiarum auferatur qusevis pars supra
et quo absque expresso mandato capituli generalis ; supplicavit capitulum firmius sit hoc statutum,

riuslaudalo. Hoc instrumentum uti jam dictum exstat in tomo VII fuit, hispanico idiomate {pag 25 et seqq,); qui tomus exAnni Teresiani
.

Patri nostro Generali ut cnraret

quam primum

omnibus intra Pontifice Romanoobtinere Breve quo praiaut extra Religionem nostram viventibus res prohibeatur. Utaddicta sub prceceptoet censura

nempe cusus quando perconfectum erat anno,etproin tum subscripserant testes adhuc vivemidti qui illi subdam annobant. Laiine id ego reddam, eique quasdam, plerumque e descriptis supra
est

anno

1758, octavo

postquam illud

tationes
litteris

slruam Patrum
fice

Carmelitarum postulato a Ponti-

congerendas.
COitQ

Maximo

satisfactum esse,
:

unum argumcn-

tum mihi

ex scilicet quod in promptu est relatione postea citanda de visitatione sepulcri anno 1750 facta innotescit tum nihil carnis dissectum fuisse quoniam, ut in relatione dicitur, vigebat excommunicatio, Summo Pontifici reser;

Domini. Amen. Notum sit quomodo anuo a Nativitate Domini nooranibus die n Octobris, SS. Anstri Jesu Christi MDCCL, N. Benedicto XH gelis Custodibus sacra, S. P. Ferdinaudo VI et D. Mana Summa Pontifice. D.
1417 In nomine
regibus, ExcelBarbara de Portugallia Hispania3 Domina D. Maria Teresia Alvarez de lentissima

aptr-

fiorul

titmlr,

vata, et in eos lata qui id attentaverint.

Revereudissimo nostro Toledo etc. ducissa Albae, a Jesu Maria Pneposito Generah Patre F. Nicolao
sacri

DE
424

S.

TERESIA VlRGIflE.
Matre
cavtr.

V. D. M.

Drdinis P. F Joanne a Urcnnis, r.x sacri nostri provincia_ S. Eli, provinciali hujus DpI d ^oosito Pra_sentat.one pnoAlphonsa Maria a
e __.+i reformati

claudenarcam formae, quffi ad In operculo exstant tres vectes, damque apta. sunt. formie quoque concava_, ac similiter deaurati et
et is qui mediusest, terduos fere palmos longi forma est cum ambiente minatur lamina cui scuti incisa apparet httera maornatu, et iu ejus campo Singuli e quatuor angulis ornantur duo;

apcnendam

Pt

coauob Exealceatarum monialium onem et Alba, occa S1 ^arnationis in hac civitate qno memorat snbministrante consilio cansam Albam vemre statnernnt

llJZ^L

Mat*e

S
festum

Majestates

saactam corpas viderent et venerarentar ejue Teresi* a Jesu, ad diem Seraphica^ Matris S. est urna ex aperta xv pra_dicti mensis,

mtf

iuscula F.

bus

a^reis

muuimentis deauratis

ct

ad
loco

imum
esstat

unumquemque angulum

fulcimeuti

quem uS magna desul

albof

dem

'enerfe),

nuncupant a Villamayor lapidibus ejus massa, composita ex inclusa erat arca capmns
cui urua_

(ablata

Sum
Zo
aUerum

Omnis h*c moles

lathra,

coenobn, inter duo ma maiorisdicti Incarnationis alterum versus ecc lesiam, quorum

noetne sanctum corpus myatica, inclusa erat cavo

MM. ^eU.^

firmata est arca sex deauratus globulus. Inferius deauratis, qua3 simul ornatui sunt; vertebris ferreis qua3 ad cervical et ad pedes sunt, et super duabus, materia deanrata. Erat est crux ex eadein posita
clausa
liter

novem vertebris ferreis deauratis et simideaurata et quoniam sera ex eadem materia

:

SiD
ejitnu
tcitci,

ver us*
his

est, et divisum apentur tnbus clav partes,quarum una

cmnobium positum

neque ubi esset cognosceclavis non reperiebatur, ablata fuit sera ; et arca, in pr_esentia ombatur, nium'pra3dictorum aperta, inventa est interius panno serico damasceno puniceo valde
vestita
si continuo a tela pulchro, et tam eleganti quam quod itidem de panno serico et foret nova decisus erat, notatum fuit. villoso, quo exterius vestita
:

unamservabat etservat fxcellentif bus IX alteram Qenerahs Prp s"ma domus Albana, Matcr Prionssa memorati
tus Ordinis,
et tertiam

dicta urna extracta Ferdinandi Excellentissimi Domini D. Huescar, de Toledo, ducis de de Silva Alvarez Domma. primogeniti dictas Excellentissimae

^Tll^Ex

fuit

arca

cum

assistentia

corpus integrum 1480 Repertum fuit sanctum dextro quem Roime pede et incorruptum, carens venerantur in nostio coenobio S. Maria de Scala, brachio sinistfo siuistra qua3 est Ulyssipone,

'.'lOfOr.

porii, cul

...(.

iitum
Ino,

dif//o-

ciponun-

fnr.

manu
et

filii

ducissa.

Albume,

memorati

Pra_positi
:

Generahs

thecis ejusdem

pretiosis lipsanocorde qua3 separatim in duabus ccenobii Incamationis veuerantur,

pra_senPriorissa. Ordinis, et pra_dicta_ Matris pnmi a Spiritu Sancto, tia Patris Fr. Bartholomeei
diflinitoris

generalis

Josepho, Fr. Paulini a Sancto Maria, prioris

curiain Madriprocuratoris generalis Ordiuis apud

superioris quod est in nostro frusto maxilla3 dextra3 collegio,oculosinistro,aliquot Romano S. Pancratii carnis et ossibus qua3 ei ablata costis aliquot frustis orbem Christianum dispertita. Reliquum

tensem; Fr. Josephia Jesu ejusdem civitatis; Fr. S. P. N. Joanuis a Cruce conventualis Madritensis; Joannisa S, Puulolaici,
et totius
dicti

ccenobn

cceaobii

Oviedo, excellentissimorum

communitatis dictarum monialium preeAnnuutiationis; D. Alphousi de gubernatoris castri et praefecti terntoru

sunt et per et ossibus. Caput corpus servatur cum pelle, carne ablata est potior divisum est a trunco, quoniam integrum cum pelle pars colli ; casterum asservatur oculo dextro distinguituracies etcarne, adeoque in

et quatuor cajinenta; prsedicta. inservieruut operae, riorum, qui accersiti Rodnguez, appellauturque Kochus Sotino, Petrus

ducum

omnium maxime seu pupilla et palpebr*. Quod tam flexibile est est, brachium dextrum mirabile frustatim avulsa esse quam si vivum foret. Videtur albissimum et manus- et solum os medium, quod relictum cum quibusdam est, fuit
pulcherrimum
uervis.

Josephus Kodriguez, omues ejusdem incola S. Lauincolte, et Joanues Antonius Barros, Galkecia; inque mea mfrarentii de la Guardia in
scripti secretarii praesentia.

civitatis Alba_

"l%

paulo minus 1419 Est dicta arca ex ligno, longa ulnas, alta sesquipalmum et paulo plus, C et aliquanto latior quam duos quadrantes. Exterius villoso, distinvestita cst puuiceo panno serico et deauratis, decorata quatuor dracocta ornatibus quatuor nibus bicipitibus, sereis deauratisque, et ibrina. orlaminis similiter a_reis deauratisque et quarum dua3 super arca3 operculo sunt

quam duas

tur digiti super illo tela bombysubtili linteo batavico, et corporis in eadem cina subtili rubra. Ad latus plumbea quadrangula, duos arca obvia fuit pyxis palmum longa, ac digitosaltaet larga, et medium bellvr charta, in qua repentur iu ea pergamena per omnes P diploma, quo, simis litteris exaratum corporis Sanctae Matru, uotas proprias, identitatem
uostrae,

distincti cernunSimiliter in pede sinjstro sanctum corpus et uugues. Opertum erat

quod

in

eadem arca collocatum

jacebat,

a S. Jos epho, testatus est P. P. Didacus signatum est a secretarius, et quod generalis et
a v.

diffin tor

bicularis;

altera ad latus cervical versus, in

et picta sequentia

verba
<<

quo incisa sunt Arca Domini in qua

virga, qua3 fronduerat, et tabula3 et deinde ha.c pentestixi, n testimouii. llebr. Eu esta arca de la Ley {et caetera ut num. chia altera lamina ad1061 hujus Commentarii). pedes versus, ubi similiter inscripta hseret lateri
erat

manna et
<<

a Jesu Mana, |. P. Gcnerali Er. Josepho Sancto F. Joanne a Antonio de Toledo et a P. est in Angelojquodque sequentis tenons Domini nostri Jesu Christu
.

mine

mano

S. P.

N. Paulo V,
. .

etc.

(prout superiu*
.

^Jl
_

recitatumest).

pn tm

sunt ha3C verba n cerna ejus. Prov.

:

extinguetur in nocte lu et deinde ha3C pentestichia _ Aqui yace recogida {et reliqua ut num. impositae sunt, cit.) .... In fronte arcee, ubi sera3 exstant alia3 dua3 paris formee laminee deauratae,
<<

Non

xwi,

mensibus post solem viginti octo annis et sex K." no.tt. cauouizatiouem pr^dict S. Ibtr _H Mart.i, cuffl.M coutigit auno 1022 Uie qu* ex XV, ut con tat _Ts PontiW esset Gregorins

,x/ii6",r '

Bnlla

quee continent eosdem textus

chia,

cum hac

differentia

eademque pentestiquod textus et pente-

stichia qua3 in operculo

arca3 collocantur ad pedes;

ad caput sunt, iu fronte actextuset pentestichia

ne quam e.pedmt Kom_ dicto d.e ummF anno idem Pontifex, et qu_ mcipit ^uerati^sunt . Omnes prtesentes Sermo. jub.lo sanc . luerunt magna cum pietate et
:

co _

arca. colqua3 in operculo ad pedes sunt, in fronte tota, si excipias tegmen loeantur ad caput. Ambitur commissuris deauratis con-

*eu operculum, duabus

ferranum pus; et accersitum fabrum ue obserata arca, fJ u3<l -u apponere seram qua memoratum Excelleut.ss.mum^^^ relicta penes cimeharc-io, u cem, exivimus omnes e
:

joes

us

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

425

dictSB arca?

appropinquare posset; et interea jussus supradictaj ferrarius faber clavem facere estidem exemptiles validisdeauratse, et duas seras
serffi

laus a Jesu Maria et

omnes

religiosi et

ssecnlares

liCTOE

Bupradicti qui fuerunt praesentes (ut superius memoratnm est) extractioni et retectioni sancti corporis,

V. D.

facta est arca et resimas quibus oinnino tuta Excellentissimum clavis dictae serae peues Hcta est Ducem ; et clavis serae exemptilis quae
:

Dominum

ad cervical

peues R. P. N. Geueralem ; et penes exemptilis qute ad pedes est clavia serse sic obserata arca Matrem Priorissam. Mansit dicta parietis altens majons, expo-ita iu eodem cavo supradicta, die festo Sanctae et inter duo clathra vero adventus regum per totamejusoctavam. Cum regina, caruit, quoniam Domina nostra
est,
,

excepto Excellentissimo Domino duce de Huescar, cujus loco et nomine ingressus est supradictus D. Antonius de Oviedo. Ascenderunt simul in cimeliarchium superius, ubi est urna sepulcralis
in

cavo parietis

altaris majoris,

et erat similiter

arca obserata BUa sera et duabus seris exemptilibus eaque aperta in praescntia omnium et Matris
;

PriorissaB et coramunitatis

gnitus

effectu itinere

est, suscepto, in Escuriali infirmata octava transacta, dcnuo statutum estarcam, dicta supermemorat urnie sepulcrali inclusum iri, iisdem lapidibus qui ablati fuerant,

jam

ejusdem coenobii, recoet iu ea idem corpus die 11 currentium S. Teresie a Jesu, qu praedicta memorata urna sepulcrali exmensis et anni ex esse eamtracta fuerunt et affirmantibus omnibus

esteamdem

esse

arcam

positis
ita

iterum

dem dictam arcam cum sola additione duarum serarum exemptilium (qua coufectas ex ferro deausecurataque apposit fuerunt, quo major esset idem in ea contineri corpus, id est, lit.-.s), atque decentia corpus S. Teresiffi a Jesu, hoc pro majori sindon ex tela bata(quandoquidem sublata fuerant quibus vica et panuus sericus subtilior coloratus, fuerat, ut in Reliquias dispertirentur) coopertum et tectum fuitsindone ex linteo batavico triplicata, ex linteo batav super illa imposita est alia siudon ex tela aureis variis figuris intexta, et deinde tapes serico distincta confectus assutusque pauno noribus
interpuucto. subtiliori rubro aureisque ornatibus

tamen ut pondcrosior
:

ille

lapia cui insculptus

est versiculus Isaiffl

u

riosum
;

gmenta
fuerit

ut,

Et erit sepulcrum ejus glotna fraserraretur et divideretur qua necesse si alia occurrat occasio

corpus Sanct* retegere, id

fieri possit

minori

B
ttdetuio,Ui';i/|

difficultate et labore.

prx-

ictn-

bw. ferelro
i/ifludifiir,

rem, cum maxime conveniens magis coutirmaretur identitas sacri esset, quo ut assisterent corporis Seraphicae nostra3 Ma&istr, urna sepulcrali llli iuclusioni corporis in dicta
1422

Quam

in

omues qui ejus extractioni et retectioni et etcumiuter omues maxime specialis dignitatia Excelleutissimus L)oauctontatis esset memoratus
de Silva minus dux de lluescar D. Ferdiuandus

adstiteraut,

amictorio 1424 Caput Sanctffi coopertum mansit confecto, et super eo duo hujuse tela batavica alia addita vela, uuo quo vulgo teguntur

^J'
c

modi

Domino nostro rege Alvarez de Toledo, qui tunc a palatium accersitus erat, is, ut futura Escuriale
in

Excalceatge, altero

quocum ad Sacram Communioe

;

nem

accedunt, utroque

panno
et

serico subtiliori,

xvm dicti mensis sua absentia suppleretur, die memorati coenoOctobris injrressus est claustrum
bii

nigro, arg-ento intertexto

figuvis, et arca

sub dicto capite stratumestpulvinare tela batavica variis inscriptum

clavibus

necnon

R. P. Anuuntiationis, cum assistentia prasdicti Nicolai a Jesu Maria, et mea, Generalis Fr. pubhci Bemardi Gonzalez de Luis, scriba?

caput versus

coram omnibus obserata est tnbus exemptilem relicta ea quae ad seram appositam pertinet, penes R. P. N.
illa

huius civitatis Alba>, et

plurium testium quos

;

col-

Generalem;

qus ad seram mediam

spectat,

et in praesentia omlegerat Excellentissimus Dux sua3 Matrifl Prioriss et totius nium, et itidem sancto aperta est arca : et detecto communitatis, Dux cum jurecorpore, declaravit Excellentissimus Vellere, hoc corpus iuraudo, posita manu in regio

loco Excellentissimi tradita D. Antonio de Oviedo, pertinente ad seram exemDomini Ducis; ettertia,

Matn Pnoptilem pedes versus, data memoratae vertebrse atque iusuper dictas arcai septem rissaj occluderetur, affixs sunt quibus ferreffl deaurata,
:

C accerseretur

illud quod cum quod iilic ceruebatur, idem esse ac mensis arcasupradicta die secuuda currentis eadem urna exex memorata et auni in praesentia sua Domino nostro tractum fuerat et quoniam a rege assistere non posset actui quo dicta et
;

clavis

praedicontinuo in pruesentia omnium qui, quoFr. Joanne a S. Paulo, ctorum (excepto

et

niam

inclusa est aegrotabat, assistere non poterat) eisuperpositis omnibus meinoratae urnae sepulcrali,

dare se dare, ut SU urnaa arca et corpus sua3 urna3 restituerentur,

et qui ltidem phonsi de Oviedo supra memorati, omni amplitudine potestatem erat prosens, cum quo arca et sanassistendi suo nomine dicta actui firmandi dictum corpus surc urn restituerentur, esset, et faciendorum plomaiis de quo stipulandum si prasomnium quie faceret Excellentissimus Dux,

superius indicatis lapidibus. memoria in futura :, Et ut omnium perpetua I ' ^ciscus a S. AnGeneralis Fr. Nicolai a tonio,secretarius R. P. N. fui praedicto actui s.mul Jesu Maria, qui preesens qui hic chirocum testibus superius memoratis, speciale jussum et exirrapha sua posuerunt, per accepi a Reverendiss.mo pressum mandatum quod litteris sua subscriptione Patre Generali, qui his has mea raanu scnpsi, et

"J

-* m

sens foret

clavera dictas quocirca tradidit ei coram Dux habebat; arcae, quam ipse Excellentissimus acmemoratus D. Antonius de Oviedo
:

authenticitatem addidit,

et similiter

sigilloofficn meo nomine signavi, et sigillavi adTormim, in hac B P N Generalis, Alba3

.

dicti

pro-

omnium dictorum, etimmeOrania arca tribus clavibusobserataest. diatedicta dicto scnba et constant ex instrumento confecto a
cepit

eam

iu praesentia

Castell Vetens, die, vincia S P. N. Elise in regno in pnedictis quibus omnium qme mense et auno

testibus in

eodem instrumento

indicatis,

memorata

liquet ex dicto die xviii currentis mensis; ut hoc inquod intus in arca simul cum iustrumento,

cludetur.
'

priltino re-

fonituv hco,

jam parata 1423 Hoc supposito cum omnia insancti corporifl inclusiouem, essent ad dictara mensis etanui, gressisunt, diexxix supradictorum memorati ccehora secunda vespertina, claustrum Reverendissimus P. F. Niconobii Annuntiatiouis
,

et verura testimohislitteris expressa suut fidem Maria, Generalis nium do. Er. Nicolaus a Jesu Bartholomaus a Spiritu Sancto, Prapositus. Pr. S. Josepho, prodiffinitorprimus. Fr Paulinus a a Jesu Maria, pnor. curator generalis. Fr Josephus gubernator castelli. Loco D Alphonsus de Oviedo, dL Anto Excellentissimi Doraini Ducis, ftn p a D Mar.a Oviedo subscribo. Alphonsa Tnnitate, subpnon. priorissa. Catharina a SS. Teresia a b JoMariaTeresia a SS. Sacramento.

*?

.L

DL
426
MJCTOBB V. D. M.

S.

TERESIA VIRGINE.
narratur in epistola prima, d retur. Interim, ut impatientes quod ipsum sacrum nonnulli, forte exponebatur, spargepignus oculis populi non Albx non servari, sed iUic bant in vulgus corpus puros putos lapides coli, ct alia hujus furfuris.
Albani compesnendi Qui rumores testimonio ducis sunt proindeque dux, priusquam Alba excevisi Velleris aurei more ;sderet, solemni equitum quo mentio flt in instrumento. jurandum fecit de Monet insuper epistola prima ducem accersitum declaratum veniret qusefuisse a rege ut coram cumquecirca S. Teresiae corpus acta ac gesta vi:

ab Annnntiatione. Agnes sepho Josepha Bernarda P a Jeau N.rSnciac a S. Josepho. Emmanuela a S^ Anna. Sancto. Hieronyma
Joachim. Antonia a SS. Jnmtate. Assumptione.Rosa a Matre Dei. Teresia Joachima ab Clementina a S. Josepho. Antonia a Christo. Maria Maria a S. iosepho. iuastasiaaS Teresia. Teresia Josepho. Josephaa Hieronyma a Jesu, Maria et
Francisea a
S.
*

cissa a

Spiritu

SZ

S. Antonio. secretanus. S Teresia. Fr. Franciscnsa quam nilul magis fidem imperat 1426 Quoniam

minimarum circumstantiarum prxmonui.quxaam id quod me facturum

re erit,

^foMybs
AlOa-

excerpere. Dux ex epistolis supra laudatis postridie sui adventus.cum nus a regemissus, Carmehtis di/fhiitore aliisque

Generali Ordinis et perrexit ad Excalceatiset magnatibus Rispanix, multi viderentur adesseobisenulcrum sed, cum diem. in sequentem dilata est
;

ces, sepulcri apertio

Quo

die,

turcB

eos comitalocum venissent, architectus qui

;

seputcum denuo idem dux czterique ad

sanderat eumdemque ante Albani tapetem et vela auro ctuario monasterii intertexta latisque limbis aureis fxmbriata, in de. corem Teresiani tumuli. Alia itempretiosa tumuli hujus ornamenta late inibi describuntur atque qiue iis conetiam referuntur nomina monialium allaborarunt. ficiendis
;
,

suumabitum dedisse

pronuntiavit atbatur murum diruendum esse secunda intra sesquihoram, nempe a que opus

LXXI. Postremum

corporis exa-

cumdimidiausque[ad quartam pomendianam, teriia epistolis; confectum est.Beece prima et

mem

anno 1760.
E

B quarum

memosex operarios adhibitos fuisse modo in authentico instrumento rat dum tamen nominantur sed allegato quatuor tantummodo
illa
:

CumduxAlbanusexposuisset unc _...-</ -*-- -..-r

oppositio inter

duo hxc monumenta tollitur, cxmentarii et duo adjutores si dicantur quatuor Porro, quse de statu corpons operati fuisse. consignata S Matris in prxdicto instrumento
fuere, pariter in tribus
illis

regi Ferdinando " crun conjugi quo in sta ues --.-,--,7 i v l ./*," x__-< Vlejusque ^ [ pacto, quaasservaretur o. it;icoito corpus, ^ S. Teresiie ^v*- j/w.-, quo

&*
.

0.0 urna
tepulmlii.

scilicet,includeretur,statuerunt lique arca,lignea digniorem lipsanothecam de pii Bispanix reges

fuit dicto

"

I..

J....-^i

.1

c/i.iu/T.illMf

demandata suo concedere. Totius operis confectw

,

In singulis annoiatur non item laudatur tas quam si corpus vivum foret odor et csetera illius adjuncta jam suavissimus clantatem stepius memorata. ln oculo dextero Caput a trunco prxdicant epistola prima et tertia.
:

epistolis celebrantur. minor carnis flexibili-

duci;quo curante, novum est e selectis pretiosissima lapidibus sepulcrum sculptum altare majus urna mero ex argento fabrefacta, alia duo minora exstructa de novo inauratum, et Vtvero moniales pristinis substituerentur
qua>
.

separatum omni sua carne vestilum esse

refert

solatio S. Matns deinceps non sine animi sui conditus est ad imam suae sepulcrum viderunt,
:

digitos abscisepistola prima,quse dexterte manus queritur; notatque pectus tam album tamsos esse ut sine in que vivum esse, et ita totum consistere, nequeat.In eadem epigenti religionis sensu aspici
brevitati loculi; in stola tribuitur capitis separatio plicalum et incurvatum jacebat cor-

pavimentum insutempliparlem novus chorus quo coopentur locus arcus V er cimeliarchii, et egregns
destinatus,

quo nonnihil
pus,

sacro corpori asservando demumnovus splendor jaspidibus ornatasunt; hcecperagetotitemploadditusest. Verum dum obierunt Ferdinandus rentur supremum diem

qui adhasret corpori pes, non recsed in arcae angulo oblique extendebatur tus, attamen probabilior est hujus separationis causa
et sinister
:

Vletuxorejus.

Cum autem NeapoH Madntum

advenissetFerdinandi frateret dedtcatumem Illjotam probavit rem, et urnx

-"^f^

nempe quod in instrumento authentico allegata, pars olim ablata fuerit. Ne vero deinC potior colli ~ appareret, amiceps caput separatum a corpore ctorium cui involvebatur ,quodque a se adornatum
Josepho,pulvinari fuisse testatur Clementina a S. Nihil autem hac occasione fuit a assutum fuit.
sacro corpore decisum ; quoniam excommunicaepistola tio lata erat in eos quiid ausi fuissent, ut tribus episecunda et tertia affirmanl. Verum e stolis colligitur linlea qux in lipsanothecasuavissimoex membris defluente oleo imbuta erant, discerpta fuisse, et partim ad regem missa, par-

Teresia. sacra,celebrandie xv Octobris 1760, S. diem Albam secon- F

damindixit.Ergo ante eam

cum suo tulere episcopus Salmanticensis Oene ,ate aliquot domesticis ac tore et clericis cum Carmelitarum Excalceatorum

coafu-

diffinttorio

Patribus quos zntererrt suo aliisque Ordinis sui qui omnesvespe^ ipse auctor Anni Teresiani: momahum ingressi, ceUam diei xin, claustrum

^eratf^ adieruntinquaS. Teresia mortem aaterum m <,->. -.-- ""-- ;i fabricX eus cotpu qua sacrum TZsftum erat; iUvdrenovandx tron,que, tn c '

tim Jata duci Albano cceterisque p^sentibus. Brandea etiam corpori admota sunt, alque adeo
vulneri pectoris (per quod scilicet cor ablatum erat) a monialibus inserta ; eaque deinde per His-

paniam sparsa fuerunt.

quod ad frontem prxdictx ,,..... ,,L _.- epislolarum colleclionis est, et ex harum episto.,_*. larum i er tia, colligitur reginam Hispanix primo ilinerissui die correptam fuisse febri tertiana ouare statutum fuit ut CarmeliHe Excalceati qui sejampridem Albam contulerant, ibidem morarentur,donec, cessante reginx morbo, ipsa iter cum rege perficere posset Et verisimile est hane esse causam ob quam integer fere mensis effluxerit antequam corpns assueto loco denuo reconde-

latum, ex Anno Teauthentico tnstrumento, resiano latmum facxam el e enUact um f __ eril quid dxe proxime sequ Omn po tent... m,ne Rei 1
'

^ legUtme
^

'

f^^^J^ZUr ^^I2lZrout ^"f^J^j ^^ l^dmoM quos

archl
patescet .

UVExprxambulo

manifestnmis.t

ommbus hw

Chri u Nativitate Dom.n. nostn Jesn u erD ' Octobris Eccles.am die -n' Clemente X II feK mem., et h.sce re

g
,

.^

CLX

_ _
Hispa nis , Ui

xm

imperante Auffost.ss.mo Monarcha u _ V episcopoSa.mant.na> c.v.tat.s 111 D hujusquecoaduto Mart.no rilla a S /en Fr. Pranc.sco a S. Andrea epscopo Excellent.ss.mo Dom.no D. Fe duce ejus Silva Alvarez de Toledo, prox.mo
.

^
p

^
e

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS.

Francisco de Pauladuce de Hueac primogenito D. Praeposito Generali Sacrae Reformationis Carscar, Concemelitarum Excalceatorum R. P. F. Paulo a provinciam S. Prophetae Eliae in Castella ptione, Veterimoderante R. P. F. Josepho a S. Francisco,
omittitur, quia
illic

427
singillatim

omnia

declarantur.

kUCTom
V. D.

Atque hoc pacto dictum sauctum corpus ab omnibus D

assistentibus recognitum, honore, cultu et veneratione,

M.

qua decet, habitum

est; eique

admota *unt
denuo

per

manus plurium

religiosorum variae reliquiae,

prioratum in coenobio Carmelitissarura ExcalceaTormim gerente R. tarum hujus civitati.s Albae ad a SS. Sacraraento, in dicta hac civiM Teresia mense et anno ob memoratis die Alba
tate
, ,
,

rosaria, vittae et panni.

Quibus peractis
:

clausa est arca usque adhodiernam diem decimam quartam hujus memorati mensis et aoni qua die, propter solatium tam hujus oppidi quam multorum

quod illic transportata rationem maxime spccialem, opulenter trt \ pia item argenerat urna argentca, duas ulnas longitudinis habens, latiteis ornata, urnae sepulcrali idoneam, ac tres fere tudinem quadrantes altitudinis, interius tota vestita panno villoso puniceo, quod monumentum ad auserico

accolarum, consilium initum est collocandi sancti corporis in choro inferiori, cujus clathra respiciunt templum dicticoenobii; quo convenerunt memorati, penes quos sunt claves dictae umae. Aperta est, et
corpus relictum est manifestum ; et his qui ex aade sacra per dicta clathra inspicerent, caput vi.-ibile fuit,non item reliquum corpus,quod coopertum erat, ut antea fuit dictum. 1481 Quo in statu mausit spatio septem hora

gendum cultum

S Teresiffi viverent, aug-ustissirai etCatholici reges D. Ferdi(qui nandus VI et D. Maria Barhara de Portugallia
,

a Jesu

ac venerationem Seraphicae Matiis dum conficiendum curarant

ac deiude io-

monarch sancta gloria fruantur), proedicti inclyti ut effectum regnautis antecessores nostri hodie haberet voluntas gloriosum corpus dictae S. Matris
,

rum ; et deinde, cum hora fere quarta vespertina esset, assisteutibus testibus initio hujus instrumenti indicatis, nec non Eminentissimo Domino D. Franci^co de Solis, archiepiscopo Hispalensi, S. R. E.Presbytero Cardinali, a sex monialibus quas R. P. GeneralisetMater Priorissa jam citati deputarant, cum

lemni

mu

Seraphicoe in ea pro voto memoratorum regiorum B donatorum collocandi, dicti 111. Domini etRR. PP. Generalis ac Provincialis claustrum dioti coenobii
in fr ressi

sunt, stipati a toto sancto diffinitorio,

Fr.

quod

componunt RR. PP.

Augustinus a Couceptione, Incarnatione, Fr. Josephus ab Fr. Franciseus ab Iucarnatione, Fr. Joannes a S. Gregorio, Fr. BeneJoanne dictus a S. Bernardo et Fr. Emmauuel a S. Euangelista, assistentibus etiam R. P. F. Ferdinando a
S. Josepho,

iisdem sindonibus et reliqua compositione, dictum sanctum corpus S- Teresiae translatum est et collocatum in dicta uma argentea nova ; ubi honore et

r,

veneratione

habitum
pio

est

ab

ussistentibus

qui

omneshanc urnam

agmine comitantes, accen-

sosque cereos gerentes, transtulerunt ad cimeliarchion dicti ccenobii, eamque collocaruut in altari majori, imposueruntque dictam urnam argenteam Pauli in alia egregie sculpta e marmore quod Sancti
dicitur, decorata ornatibus
aereis

procuratore generali Madritensi,

Anni Tereac Fr. Antonio a S. Joachim, scriptore siania,liisque pluribusPatribus tam hujus provinciae

deauratis, et in-

quam

proviuciie Castellae Novae. itemque

coraitanti-

serta arcui

bus memorataMatre priorissa,MM.JosephaBernarda ab Annuntiatione subpriorissa, TeresiaaS. Josepho etEmmanuela aJesu, clavigeris dicti ccenobii, et monialibus. reliquis quibus hoc coenobium coustat
rtcognilum

magnificentissimo ex eodem raarmore materia et duos in sua superficie Augelos ex eadem Et ut horum omnium perpetua memoria habenti.

popu/o o$(c n-

recognossent urnam in qua repesanctum corpus, eamdem apparere riebatur dictum

1430 Qui

cum

Emmain posterum remaneat, ego licentiatus D. nuel Franciscus Gutierrez, notarius et secretarius dioecurice 111. D. Episcopi Salmanticensis et ejus
cesis,

qua

civitas

lum nf

et eadem ei designabalur adessesigua, eamque positam esse in sacelloinquo tanquam depositum collocata fuerat, quod sacellum

qua3 iu iustrumento

praedictis actibus, et

Alba capitur, qui prasens fui ego Fr. Franciscus a Praesenta-

Sacri Ordiuis, qui tione, secretarius generalis dicti

ipse locus est qui S. Matris in vivis degentis habitatio fuerat, dicta arca, quae urnae vices

supplebat,

supenus similiter praesens fui, simul cum testibus qui hic sua chirographa apposuerunt, memoratis, etsignamus, etroboramus respectivis

a sex religiosis

quos hunc

in

finem

deputavit

confirmamus sigillis nostrarum secretariarum, &

et

subscnbimus,

delata est inter omnium cereos ad cimeliarchion inassistentium acceusos ubi coram jam citatis comferius dicti ccenobii parueruut D. Alphonsus de Oviedo procurator
R. P. Generalis, pio

agmihe
:

testimonium. ltem ego et fidem facimus ac verum Autonius ab Incarnatione, secretarius generaFr.
praenotarius apostolicus, qui lelatis similiter qua3 in hoc actu contisens fui, pariter attestor ad dictam clavibus nentur, et quod e quatuor novam argenteam pertinentibus, duae manlis et
,

Excellentissimi Domini ducis Albae, et D. Jacobus Marquet, architectus regiae Majestatis, ad aperien-

urnam

dam dictam arcam

in

qua reperiebatur corpus

Seraphicae Matris S. TeresiaB a Jesu; et remanentibus omnibus assistentibus cum accensis luminibus,

apertionem

omni pietate et affectu transitum est ad dictam ad quam faciendam praestitit dictus
:

R. P. Generalis

suam clavem, quae respondet serae exemptili ferreae deauratae quae in parte superiori citatae arcae est; dictus D. Alphonsus de Oviedo,
nomine dicti Excellentissimi Domini Ducis, exhibuit clavem quae respondet serae ferreae quae in medio est; et memorata Mater Priorissa clavem
quae respondet
existenti ad
serae

M. Priorissam serunt penes R. P. Generalem et R. duas alias recepit dictus hujus dicti ccenobii, et loco Excellentissimi DoD. Alphonsus de Oviedo, Cardinalis Ducis. Fidem facio Fr. Franciscus mini Salmanticensis. Fr. Frande Solis. Joscph episcopus PaulusaConceptione, ciscus episcopus Zelensis. Fr. Augustinus a Conceptione, difEnitor Generalis Fr. Incarnatione, diffinitor primus. Fr. Franciscus ab lucarnatione, difiinitor secundiis. Fr. Josephus ab a S. Gregorio, difilnitor quartertius. Fr.
tus. Fr.

exemptili

ferreae

deauratae

partem inferiorem pedum. Sic igitur aperta dicta arca sepulcrali, recoguitum est sanctum corpus S. Matris Teresiae a Jesu eodum modo et statu esse quos habere visum est anno MDCCL,
ut rainutatim constat ex testimonio, atque eodem eGse situ, cumque iisdem velis, sindonibus et tegminibus quae in eo exprimuntur quorum recensio hic
:

Joaunes Benedictus aS. Bernardo, difBnitor quratus. Euaugelista, difBmFr. Emmanuel a S. Joanne S. Francisco, provintor sextus. Fr. Josephus a a S. Josepho, procurator cialis. Fr. Ferdinandus Praesentatione, secregeneralis. Fr. Franciscus a Joachim, scriptor sui tarius. Frater Antonius a S. prioMaria Teresia a SS. Sacramento
Ordinis.
,

Annuntiatione, subpnonssa et rissa. Josepha ab Emmanuela a Jesu, clavigera. Teresia clavigera. a S. Josepho

DE
V.

S.

TERESIA VIRGINE.
Henriquez D. Maria de Toledo y
,

dneissa Albte, D

loorom D M.

quantumvis sacris

Reliquiis spoliata foret, digna

SraSS
S
{

A-onius

ab Incarnatione,

loco$uo repolitUtflj

tomo X Anni Repentur hoc instrumentum seqq.), Terevani pag. 315 et corpons S. Teresi anno post novissimam hanc typis excususprodut. detectionem Madntensibus Joaclnmvas^m PrftereaP.Antonius a S. eidem instrumento adn Z*us opems auctor, mderai Luratam narrationem eorum qu* *

seeretanus generahs. rtarius apostolicus et

veneratione, quandotamen remauebat singulari ceutum et septuaginta duos annos in ea requidem

ZrTsVr^

quieveratsanctissimumSeraphicaeMagistraecadaver anno 1588 dari; sed (Potuit quidem hsec urna corpus anno tantum 1594 ei impositum sanctum loco vidimus). Quae ratio, mofuisse, superius suo beue multis, speeiatim menti^sanse incestimabilis,
Ordinis ccenobiis ardentia vero pluribus nostri studia ejus adipiscendae, debitoque proseingessit noster ejusque quendEe cultu. Verum cura Generalis attentione dignjsdiffinitorium perpendissent regia
,

etegerat.Ex hisiamalia.ua araphi attigi nunc cxtera

:

oZris

accipe. Ut die xv possetcorpus novx dedicatio celebrari

^^

ff%
at

tnponendum mane Albam

Solis se eo

erat die xiv.

<**"*

et novum tumulum simura esse hujusmodi cimelium sumptibus fuisse confectum, duei Alboe supre"iis

venturum nunttave*

plicatum

e*t

uteam

regi offerret. Mandata suseepit

;

sfdcumis

Cardinahs hora tertxa visum est. Venit tandem ^trumcrmh^ pmerid^ana, ingressusque est Sanctum virts lui in diplomate memorantur inferiori ad cnncharchoro
itaque

arcam usauead

veterem frustra expectatus fuisset, adventum denuo occludere

ejus

excellentissimus dux et ipse augustissimusrex remunus admisit, se rilium lio-iosa mente gratanter

amantissiraum

ccelestis

hujus Dominos profitens. At-

que ut constaret quauti tumbam hanc faceret, eam mandavit; ubi etiamin suo oratorio collocandam

corpus, a

num, dum
Y.atur

haec scribuntur [anno

nempe 1706), asserE

hic a latere
taEwhibeiur

chl i

ius delatum, pretioszs

moniahs

vesti-

cum

reverentia.

circumdatus est torques bus indutum est, eique equiles gestant, cum aualem fere aurei Velleris numerabantur Carmetiadditis tot cordibus quot Madritensi, qucV pxa tanz in ccenobio S. Annae cum pretiosa ab iis composita

1434 Ad extremum ecce additam

bidam habes quev S. Teresiae sepulchrum, quale hodie exstat, exhibet, quodrecens Albse delinean-

1'TAllctVn
Alb&Ti
'
'

rt

hcec dona simul impositum palma S. Matri dicarant. Urnce novse jacens super cuicita ex est virgineum cadaver,

marmore cum dum Angeli ex marmore scuh deauratis ornamentis.

curavimus. Nigro id constat
Clathri vero arpti sunt albo, insigni cxlatura. in longitudinem nonmodicam excregenteisunt, Porro D. Antonius Ponz, quem in suo
scentes.

mWi

titt.

punicea

rasa levique confecta, et iimsuper pulvinan perpulbis aureis fimbriata, et levi, donato at? chro ex perpureo panno serico quarum Excalceatis iisdem Madritensibus signum ei insertum erat. Urmx uniuscujusque prxtemquoque indusum est idem dvploma quod recensebat, addita tas Reliquiarum visitationes visitationis in posteriore ejus pagina mentione
tela serica
,

Itinerario Eispanix potissimum deleciat picta sculrare exstantia in locis quse describit, postqicam notarat Albanum ptave monumenta, continere domos trecentos ac septem

memo-

oppidum

monasleria, nempe virorum quatuor et fceminarum tria, pluresque parochias, de sola tractat

feitivoque iri-

duo erlebrala
fuli iirni
itio.

qusetunc facta erat. in S. Te1433 Actas autem sequentibus diebus prosequitur lauresise honorem solemnitates ita virgineum datus P. Antonius a S. Joachim Cum
:

ut Excalceatarum Carmeiitissarum sede. Hxc, architecturse regulas constructa est ipse ait, ad
et altaria,

tum medium tum

lateratia, clegantxa

sunt in sunt satis. Prxter alias tabulas, binx a D. Josepho Fihutroque templi latere, pictee
part,

prout in diplomate S. Matris corpus parato loco, dies xv Ocest, collocatum foret, illuxit deelaratum
tobris,

prima assignatae triduame dediciitiouis.EpiMissffi scopo Salmanticensi in votis quidem erat verum cum labefacta impecelebrare Sacrificium; Dodiretur valetudine, sibi substituit D. Julianum

minguez

canonieum lectoralem sanctae ecclesias Salmanticensis, graduatum et cathedraticnm illius universitatis,cui ministraruntD.JoannesEmmanuel
,

dono missx a Ferdinando VI, cumprosepulposuerat sibi cum uxore visilare Sanctce Altera earum refert S. Ferdinandum crum. In parte Euanaltera S. Franciscum de Paula. olim depositx fuerunt gelii monstratur locus ubi medio altans Sanctce exuvuv, qux hodie sunt in quarumaltera autem lipsanotheccv,
et
,

majoris.
continet

Dux

brachium ejus dexlerum,

altera iiJSius

Zorrilla

S.

Martino

canonicus

dictaj

sanctae

D. Petrus de Rubalcaba, ejusdem pra?bendarius. Orationem panegyricara habuit D. Fr. Frauciseus a S. Andrea, episcopus Zelensis; qui duabus quoque sequentibus diebus soleraniter litaecclesiaj, et
vit.

exstaui %n cor,seorsim habentur. Prceterea tria ex fiis sepulcralia monumenla. Unum ea ecclesia Francisci cineres iegit monasterii fundatorum, tumuio Velasquez et Teresue Laiz, qui in summo

Gutierrez

Die secunda concionatus fuit R. P. M. Autonius ex Ordine Calceatorum S. Mariae de Mercede, doctor theologus et in dicta universitate artium professor ; die autem tertia boc implevit

Qala exsculpti jacent ut et in altero Simon patronus conventus benefactor et qui ibi iegitur est, repra fuisse. In ima ecclesia tertium Ovalle, ac uxotatque sculptum D. Joannem de sor rem ejus Joannam de Ahumada, S. Teresis specta eorum pedes. Quod rem, cum fitiolo ad
;

munus

P. 1\

Joannes a

S.

Josepho, Carmelita Ex-

calceatus et Durvelensis coenobii prior.

concursus tantus fuit quantus forte

Castella Veteri viBUfl est. Affuere per

Uominum umqunm in

Annuntiationen exteriorem templi faciem, quie leternum suexhibet inferne, et Deum Patrem habet, ad ar
perne, quamvis sat

ornamentorum

totum triduum

sacrissolemnitatibus D. Episcopus Salmantirensis, diffinitorium nostrum generale, capitulum ecclesiasticura, prastor cum municipali senatu, et im-

mensa

fere

hominura multitudo, quos inter primo-

res plurimi,

tum ex urbe Salmanticensi tum ex

vieinia congressi. Musici ecclesiae cathedralis Salmanticensis itidem iuterfuere. Yerbo, nihil defuit ex
iis

qua3 tota regio subministrare poterat ad hujus dedicationis solemnitatem augendam. Urna autem seu arca pristina quam anno 1588 in S. Matris
,

prxscripta parum est exacta. Hxc iaudatus ctor(tom. XII, epist. 10). t abs re 1435 Litteris hic consignare non soi inuperam Carmelitissarum Tornacensium exuvias citudinem vindicandi S. Matris sufe ^ periculo injurix ac interitus. Ut enim in jy.f " 1:> P iis qui percrebuerat decretum esse ab exstmgu nia rerum potiebantur, ut monasteria c rentur, justa correptx anxietate de futura Matris suarum tum corporis S.

au-

Pulchra

O'

,tlv:<"

sororum
sorte,

dum iltis succurrere non

et

valerent, hoc

honorem de suo elargita

est Excellentissima

Domina

men

in tuto ponere

met ad tempus, donec

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. argumentum recte tractat, P. Fredericum hac depositum Belgio redirent tempora, ceu sacrum super re in testem continuo accire, quem diversoquod mxresane nancisci studuerunt. Neque est rum centones operoseconsuere. Idque eo tubentius amxttendt mur eam in piis hominibus formidinem rerum sic prsesto, quod ea ratione, spectanda scriptons taiiamqnoratempore belliet subversionis hujus auctoritate nitens, cum illo et ex illo narraegrediamwr, locis reliqiosarum. Nam,nevicinis tis quibusque factis meum appositum habeam cui titulus Mons libro
t Nicolao de Guise teste (in cap. xvi) cum annis 8S0 et Hannonix metropolis, Tomacenses corpus irruerent 881 Normanni Atrebatenses SEleutherii detulerunt Nomomum, monachi ElnoReliquias S. Vedasti Beltovacum, Lutetiam, dum illud nenses corpus S. Amandi vero est ad Suessiones, sacra
,

fcOCTOtl

V.
jj

D M.

vadem. Nam,
quiis patrata

si

stupenda

ille

in sacris his Reli.

memorat prodigia
auotoritate.
\

gravium ea
h-

communit testium
1487

S Amati delatum mqnora Walarici et

ad S. Audoman Spernacum, corpocastellum, corpus S. Remigii et Landehni ai Caraque SS. Gisleni, Vincentii demum nostro prope sevo, pan ac strilocum anno ab ipsis Carmelitissis Belgis, cum
Ricftarii
:

itaque ejusverba P. Joseplms aS. Spi- u<i*ntwr rM deoimo septimo typis supposuit ritu, Cursum mysticae theolog-iae et qui considerate inIV, erat cor S. Matrie suae, testatur {tom

En

qni saeculo

tuitus

et transadadisp. xxiv, n. 41) cerni id fuisse ictum fissur ejus ambusta videri. Obctum,aclabia dnm veneratus sum in corde illo sacra,,

sttipui

n
/

tissirao vulneris labia

:

ratione,

\m

corpora intentata Ordine suo ruina esset,

CarmetxtxsB adeum usquediem stare Atbanarum justam foveri spem fore xd sarum coenobium et
;

Annse a Jesu et Annse S Alberti ac VenerabiUum in Galtxam apportata sunt. a S. Bartholomseo D. Ohslagers Ergo deprecatore prsenobxli viro regio admimstro supplicarunt de Meersenhoven, poterat via Comiti de Theux ut ea qua optima D Carmeliticum Ordinem clerumve rem hanc apud Hispanum tentandam curaret.ldcumprsestxtxsset factus est D de Theux, xxvi Martii 1840 certior

nedura (id est etiam semiusta. Nec intelligas jaculum illud sed cor sacratissimum solummodo vulnerasse utraque enim firmiter tene reipsa trajecisse
, ;

usque in hodicrnum diem non tantum) patentia, verum

ipsius parte scissura

aliter

cum

labiis semiustis inspi-

de eo vulnere loquitur Joseo fitur. Paulum Lopez Esquerra, sacerdos Cantaber, scriptor phus doctus aque ac pius. Hic in opere suo Lucerna
mystica {tract. v, cap. xxvi, num. 280) ita fatur repe Seraphim flammanti cuspide cor Teresiae quae quidem visio vera ictibus trajiciebat
:

jjj

//

titis

tuteque custodiatur perstet etiam imposterum, modo oppidum Teresiae corpus quoniam non S universa qua late Alba Carmelique Ordo, verum
patet

//

et realis fuit, sicut et

etiam vulnus, ut in ejus

//

Hispana gens

est

xndigense Sanctee suse

ejus

Albae honorifice recondito, oculariter inig-oito spicitur; cujus in eo labia vulneris ab ubi non telo semiusta conspiciuntur
corde,
,/

TeTe&\fBamantissima etsacrarum exuviarum responsorxse tenacissima. Interim, ui aiebant litterx, laudatissima qua> ex Hispania venervM prxstxTomacensium monialium sollicitudo et Belgis pio earum studio obsetum a proceribus
ac in eo

Seraphim solum miraculosa

fuit, illa?so et
,

integro thorace,

eed etiam quod //vulneratio cordis intrinseca corde transfosso, naturalis n illo profundo vulnere

quium haud parum moverunt Hispanumclerum,

nationis sestimatio hocce nostratum conatu adhuc fuit aucta.

magna Belgicte

authenticse proba- pcwni 1488 Inohftce magis atque collectse fuerunt et tiones de eo prodigio Romse occasxone hoc ibipubticatse anno 1726. Audi qua

vita po>set conservari.

^JJ^

LXXII. De

conservatione, cultu,

miraculis cordis S. Teresiae, et de Officio transverberationis ejus.

C
Cordfi

et Canonxz. factumsit, e Benedicto XIV (de Beatif. num. 3) Inter caetera lib. iv,part. n, cap. vm, dignatus est chariemata quibus Deus patefacere celeberrimura illud est S. Teresi sanotitatem cor ejus conflagraqiiod tanto divini amoris incendio Ang-elum viderit ignito jaculo sibi pr*cordia vitut canonizatransverberantem uti legitur in Bulla lectionibus proprns quae tionis vi, eUn secundis
t , ;

Ecolesia uuiversali reciin Oflicio dictee Sanctae in

uiiim

^uandoquidem niljam superesse

videtur quod

tantur die xv Ootobris. Dum Carmelitae Excalceati utnfidei promotoris, Pfttres

Italiae,

munere fun^ebar

\)decorporis sorte statuque memorvindum sit, gradum facio ad cxteras S. Matris Retiquias
describendas.

Prxter ea

Ergojam de ejus corde sermo esto. qux in hoc Commentario (num 223 et

videlicet et usque familije, Hispaniarum supplicarunt pro facultate Sacrae Congregationi anno sub ntu die xxii Aug-usti quolibet

re.itnndi

dnplioi
eordis

seound
^S.

classis Offlcium transverberationis

fuere ex ipso testimonio S. Matris, narrantis a se visum fuisse Angelum qui cor ejus (tib. i, cap. jacido igneo terebrarit, P. Fredericus de portentoso illo charismate et \sn)plura habet
seqq.) dicta

Teresia^,

exhibitis

lectionibus

proprns.

charismatis, Opposui autem, admissa veritate

cum

conservationi cordis in petitio inniteretur actuali

de hodierno statu sacri

illius pignoris, quodapud

et

ecclesiamonialiuraSanctissimaelncarnationisAibae, esse ostenquo cioatrix apparere dicebatur, opus

in

Carmelitanas Albanas asservatur nispublico cultui exponitur, magnaquecum piebrachio, per tate et pompa, simul cum Sanotse urbis plateas eleganier et swnptuose ornatas

singulis an-

dere cor

S. Teresiae,

quod ad publicam veneratio;

ciwumgestatur. Thecam qua includitur, quam ipso Albano nuperrime a D. Robustiano Boada monasterio delineandam et in Belgio seri inscul pendam curavi, hic insertam conspicis. Exhibet P. Fredericus plura documenta, quse prodigia in cordeS.Teresia; ad suum usque tempus perennan-

adhuc nem exponebatur in llispaniis, cicatricem et multa atformatnm retinere immissione jaculi Sanctorura, quae utique tuli exempla oharismatura quorum tamen raemoriam pecuerant, at in
vera
[iare

tia

asseverant atque explicant. ffasc et ego c.r co referam, iis dumtaxat pauca adficiens alia de hodierno pr&sertim habitu sanotarum harum Reliquiarum. Malo enim unum, utpote qui hoc

Tomus vu

Octobris,

Pars Prior.

vero. Officium non reciiabatur. Postulatores vulneris imjudicialibus conjrestis probationibus, in corde pressionem adhuc. extantem et visibilem exemplaqne attulerunt charisraatum ostenderunt, Offlcio in nonaliorum Sanotorum, quse peculiari licet ipsorum mentio nullis ecclesiis colebantur, Nocturni quae die haberetur in leetionibus secundi Sanctorum recitabantur. Itaque die feeto dictorum Summo Pontixxv Maii MDCCXXVI, approbante "fice 61

DE
430

S.

TERESI A VIRGINE.
furtum confessa,
illud restituit

* A

Carmehtarum Yiir fncta est Ordini

S.

uni e superionbus D

cordis proprii transverberatioms

Teresise

cum

^f1*25?
fr^
roccwtfcus.

'Benedieti

XIV

locum adjtet

lur.

postutatum Nimirum, cum, juxta

Fredericus plenam hic fidem suis ac censet P. Phitippo a SS. Trinitate, licet adhibendam P. auctor scnpserit. mullo post eventum tempore hic parte, ait, in anterioribus historicis Ex una enim modo quo cor a corporis non reperitur relatio de custoditumve fuerit, et ex altrunco separatum in ea narratione teraparte nil a verisimititudine cum facititas quam P. Gregoriusin atienum,
est

abscindendo brachio expertus fuerat, facileaniin

fli^

apparentisque MDCCXXVI, M <

eo

cicatncis,

Frauci.cue P- Fredencus,

* Anfeoi

mos addiderit moniali,

dendo corde.
1441

ut

idem

tentaret inabscin,

^Espiuosa,
\lbaj in jundica

vicarius geueralis visitavit. Po> forma sacrum cor

"*-
je
qui

d iffente et

quas HUc minutas observationes bomimbn medicis,chirurgo,

fuit provectiores erant, nullus tunc tempuris setate

P. Fredericus fugere se hic fatetur de cordis excisione anteriorem P. Phiomnem inspicere nobis obtilippo mentionem, felici sorte coaevum, qui compengit codicem manuscriptum dium continet processus quem episcopus Salman-

Dum

'/'"

9*fe

^JJ-i

prod,gia nui uon 'recognosceret junsjurandi vulneris.aut qui recusaret sub sensibilis plunbus aeligo testimosacrameuto ea testari. E Sanchez. Is itaque afnium chirurgi Emmanuelis

incorruptioms

ticensis

cujus fissurae intimam partem n perficiea nitidissima ac coustare et liquere dicti cordis penetrata fuisse ; et cavitatem
dioti oordis,
;

aperturam seu scissutirmavit cerni in hoc corde autenore et supenore ram transversalem in parte latitudo modica estet su-

anno 1591 ad parandam beatificationem quo deexciso corde sermo fit. Vetus hoc de quo loquor instrumentum Roma nobis nuper permissum et jam pturies sub nomine Summarii a me citatum, in exteriore codicis parte
instituit et in
,

sic

inscriptum

est

Sacrae Ilituum Congregationi

:

summo cum ex forma hujus aperturae eam parvo factam instrumeuto su btilissimo valido uec et eamdem aperturam aliquot circum
artificio

Hispaniar. Beatificationis pro Serva Dei Teresia de l.nh Jesu Carmelitar. Discalceator. Fundatiice. continetque 1 ea quae de herutetc. Summarium Dei virtutibus et sanctitate vitae Ven. Servae
;

,,.

cis

subscriTeresiae a testibus prolata sunt, addita 2 ipsumfacti Sumptione Alexandri Falciani, et

esse, et

tautum

animadverti. Licet Bigna ignis aut combustionis exidirecta et authentica documenta non igitur quasi furto stant de ipsa cordis extractione, quae attamen xpsa ab aliquot monialibus facta videtur, continua populi fides, plunarratio,
S. Matris

marium,
aetate

praeviis

nominibus

cognominibus

et

omnium

testium qui in eo

Summario citan23,

tur.

Atque in posteriori hac parte, ad num.

:

rium scriptorum
tutum festum

auctoritas, ac prxsertim instipost juridicam informationem speciale transverberationis, hanc realem physi.

43 testis (quae erat Catharina haec leguntur 60 annorum) a S. Angelo, Carm. Exc. Atbae, quod personae spirituales examinata Albae super 95,
dixerunt, et intellectum fuit
S.

Matrem obnsse ex
:

magno impetu percussam

dilectionis divina

et

camque fuisse sufficienter probare videritur jam ante praemonui (num. 227).
itwuiigoiur
1

sicut

quando excicor.

Sctre insuper cupiet lector quae sacrx ilhus pignoris fueriiit fata, et quae ejus virtus, sive quae
l

io

per illud aut circa iltud patrata miracula. Quod cordis exctsionem attinet, D. Boucher (tom. n,
pag. 459) censet hanc referendam esse ad annum 1694, quo coram Ven. Anna a Jesu discoopertum est feretrum, Suae autem opinionis non aliud fundamenlum promit quam quod D. Franciscus

quod ita >it, videtur testi id magnum esse indicium quod, quando post sicut articulus illud dicit, videns reliquia, multos annos extraxerunt cor S. Matris pro ex uuo in hoc conventu, existebat ethodie extat illud vidit, quia latere crepatum, sicut ipsa testis quando illud exsuis iu manibus illud posuerunt,
traxeruut (In p par. Salam. fol. 569). docu1442 Ergo secundum vetus hoc certumque narratione P. Philtppi aut est

mm

mentum standum

Ramirez, medicus Albanus, triennio ante, nempe anno 1591, coram episcopo Salmaticensi corpus C examinans, dixerit interiora, quae sunt corruptu
facUltma, a dicto copore

absterreatura ea P. Antonii. Neque est cur quis S. Angelo, prioris sententia ob verba Catharinae a multos ab obitu dicentis extractum fuisse corpost
Teresioe annos,

major f quibus verbis prima fonte

numquam

fuisse extra-

quam trium
videtur.

(1582-1585)

annorum numerus innui

cta (vide Acta canonizationis, num. 1120 hujus Commenlarii). At Ramirez recte affirmare potuit inlestina corpori immansisse,etsiinde
esset cor.

proHispana enim vox muchos, qua usa

extractum

interpretattonem babiliter est testans monialis, vero cum P. Antotriennis spatii non excludit. Si
nii opinione

Ergo videlur D. Boucher infirmo hoc

:

hac Catharinae testimonium

conci-

argumento fuisse hallucinatus ita ut aut opinio amp ecti nda sit P. Antonii a S. Josepho, qui, tacens quo nitatur fundamento, dicit fuisse anno L591 excisum S. Matris cor, et simul vulnus quod in eo fecerat Angelus, tum animadversum cum
episcopus Satmanticensis
statu

dicamus antequam epifactam brevi valde tempore nem quoque anno lo* eo scopus Salmaticensis
liare velimus, necesseest

cordis excisto-

primam

jundicam informationem
4);

instituit

de corporis IV, (t.

Catharin corporis visitationem instituent.Exea patet plures excisioni inlerfui^ testificatione est, cu quod verbis P. Philippi contrarium non
monialis,
adjutrices et spectatnces cordis bere potueritplures.Interim transfixi

dux facti,

s
1

epist.seuscript. 76, not.

aut sequenda sententia 1'. Philippi a SS. Trinitate, qui in sua Mystica Theologia (part. m, tract. 111, aW.vin) affirmat, cum mense Novembri anni 1585 e decreto capituli generalis Alba auferendum esset sacrum corpus,
et

tuseotestimoniomuUumconfirmatur,mo7italu B jurata fide asseverante in haec verba

fl
:

cor ex
vidit,

cum abscinderetur aP .Gregorio brachiumAlbse permansurum in aliquantulum spoliatarum reliquo corpore solatium, monialem quamdamaudax concepisse propositum retinendi sibi coramantissimse suaeMatris ,eamque monialem longo tempore apud se servasse inclytum illum thesaurum.donec tandem, morsu vellicata conscientiae, pium suum

quau quia suis in manibus illud posuerunt versus aiillud extraxerunt. Tandem constat s num 1614 notum fuisse sacri illius cordis canonizationis, tum. Nam, ut legi potest in Actis Sacrx Rotae auditores inRatione prima,quaePautoquuntur. 1614,/ioc modo

uno

testis latere crepatura, sicut ipsa

loVfacta

est

uJanuarii

solum Praedicta incorruptio, odor et liquor non unuB sed etiam Servee Dei periuntur in corpore
,

re

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

brachio, corde,

431

piunt* tor

fragmentis carnis, et corpore segregatis. reliquiis ejusdem virginis a swperiores Ordinis S. suse 1443 Nacti igitur

manu

et aliis

mM

ita Mntris cor, inctuserunt illud theca convalde crystallo ut forinsecus rxte V ellucida crystallus reperta cum hsec

confiata e

simul testificantur sensus quos in se gigTJit tale v""^" spectaculum, ingentemque admirationem, dum no- d runt inter raultos, eamdera Reliquiam intuentes, alios alias videre repraesentatas sibi imagines, et
quidera divinitus ita sculptas, utconspicientes idem in se experiantur ac si reapse ille adesset cujus
figura apparet.

mira

svici posset. At, fissa

esset,

et tpsa creruptse nova substituta est, quse hoc ut evenerat, id consitium appropuU.Pluries pars maneret aperta, batum est ut superior thecse P.Fredecalor abiret Istius facti testem citat

Exemplis rem confirmemus ac

qu0 i tenantur
Generaii$et

stabiliamus. 1446 Imprimis, teste eodem P. Joanne a S. Lu-

aua suse, ricusPrxpositum GeneratemCongregationis SS. Trinitate, qui in sua Theolop. Philippum a sed mystica (loc. cit.) ait, non semel tantum,
gia
ssepius crepuisse

dovico,etAnno etiam Teresiano {tom.vu,pag.?>\\), ubi dicitur ipsius instrumenti subscriptum origiHienate Madriti in Ordinis archivo servari, P.

hmorioirapht
Ord*nt$,

ronymus a Conceptione, Prgepositus

Generatis,

cystallum

unde, necessitate co-

parte custodiae foramen o-ente, opusfuit in superiore in processu anni 1726 citatus relinquere. Atque subjuramento asseveravit se quadam occalestis

sione vidisse

qua cor hominibus omni capiebatur, ac se audivisse ab

eam ruptionem

crystalli

exceptionemajoribus, illam fissionemexhalatione est ea crystalh sacri cordis effici. Aliusque testatus aut tota aut ex parte Salmanticse fragmina, Hsecpanter asservari apud Josephum Gonzalez. B confirmantur epistola priorissse Albanse, Atphonscripta i Maji 1751, ste Marise a Prsesentatione, pluries laudata ( lxx). Quod et superius a me rumpendo tubo addit P. Fredericus de pari in
,

cum visitasset veneratusque esset cor S. suse Matris, manibus illud tenendo, et cum postea jussus esset a successore suo titteris mandare ea conquse fuerat expertus, prsemisso jurejurando sociumque suum P. Gregorium testatus est se varias Christi Beatxque Virginis Marise species a in eo fuisse contemplatos ltem P. Emmanuel historiographus,in ChroHieronymo, Ordinis
.

nico hsec de se scribit Quando anno MDCCV perrexeram S. finitor generalis eram, Albamque Matrem veneraturus, mihi, quantumvis indigno, concessum est videre in corde S. Teresise perfectam Sanctisex toto proeminentem imaginem Mariae
dif:

S.

et

simaB,

quse efficacia particutse cordis,

apud Lucronien,

manu
socius,

brachio sinistro pretiosum suum Filiura et dextera aureura sceptrum gerentis. Meus

prsetermitto quxa ses Carmelitanas asservatur, Reliquiarum harum authenticitate ut ipse de non constat. Nectamenquis indeconclu,

qui similiter dirBnitor erat, vidit eodem tempore in eodem Sanctae corde imaginem nostri repetuntur, S. Josephi. Et ha?c ostenta toties
Patris
ut,

fatetur,

dat, et hic et

passim

alibi, talia

quse omitto,

me

habere pro

falsis,

dum

ea tantum habeo pro non

quamvis prodigium esse non desinat, evidentiam gignat morali evidentia majorem [lib. xxvi,

sufficienter probatis.

Porro in supra memorato

testimonia

cap. xxiii,

num.

10).

P. Fredeanni 1726 processu plura, quse refert

ricus,
u. 9.

1447

En rursus a P.Joanne a S. Ludovico atiud

D. Antonius Palo-

nutorUiumi
Pic(urr%

continentur

de exhalatione

manante ex
boMim
r oioti

Teresiae corde.

exemplum haustum ex Mussei Picturse tomo I(ubi Teresia agitur de tabula Jesu Christi quam S.
Abutx coltocandam curavit) minus, ob suam in ingenuis
:

aUiqn

id

ipn

ii)

inn,

\Mt\
i,

iuminflai

autem prodigio jam pauca dicam, Teresianum de bono videlicet odore, quem cor anno 1614 citati supespirasse jam affirmarunt
1444

De

alio

rius auditores Rotse. capite xliii

De hoc Philippus Lopez, concinnatsea se ex authenticis manuFredericus scriptis Vitse Teresianse , quam P maximi essependendam, (Introduct.pag.w) dicit carnis asseveranter scribit, licet quaevis particula tamen Matris mngnam fragrantiam spiret, eam S.
quae a corde efflatur, esse

artibus habilitatem se contilonge lateqne celeber, refert quid coram Francisco Rici, hujusque gerit inclyto pictori D. Abula. discipulo Alphonso de Villaseca, in civitate secum duxerat, conspecturos Reliquiahos

Binos

inter quas digitus rura thesaurum ibi asservatum, crystallina conclusus. S. Teresiae, pyxide

habetur

Cum

maximam,

et

quidem

so-

'

lemnibus pntissimum fragrantiam aliis tnr, nesciatur; quin hanc cordis rebus odoriferis quse juxta id apponuntur, suum odorem comraunicare, eisque auferre naturalem
festis

talem, ut cui compare-

considerarent, dixit hi attento oculo hunc Rici se non digitum videre, sed D. Franciscus eam B. V. enigiem S. Teresiae cum altera supra ejus id quoque se videre asseverabat
Mariae; atque discipulus. Mirati

circumstantes

vira

siucerita-

illarum spirandi qualitatem. Illius

quoque formam

quandoque augescere testanturplures, quos adduPhilippus a SS. cit P. Fredericus. Inter hos P. dicit se certa relatiTrinitate (in Decore Carmeti) magnum et etiam one didicisse, cor illud, virtute magnum mole, crescere aliquando. Cumordinarie
manique iltud anno 1650 Prxpositus Generahs duplo majus quam bus reverenter teneret, subito mirabilibus visis, assotet, apparuit, aliisque luxit referam. qualia modo 1445 Scilicet in insignioribus S. TeresiaB Rehsua con- quiis, ait P. Joannes a S. Ludovico in Vita v, in append.), conspiciunTeresiana (lib. vi, cap. Virgims vel tur subin variss imagines Christi, B. Sanctorum. Singulare id est prodiffium quo Deus
S.

habetemque qua id anirmabant, cum veraces dignissimi quibus plena praeberetur fides, reutur et siquidem uterque erat pictor, id inierunt consilii, invicem loco morarentur, et Ut in dirempto ab communicationera ullam ostentum penicillo citra et magna oranium qui referrent. Dictum factum
:

admiratione, ad noscendum eventum concurrerant imagines eadem plane forma uterque dictas superius TiToduxit.Simileportentum frequenter etiam hodie

"'

ifl

"nojinfi
Iflci;

ad annum 1813) conspici, narrat idem Turiasonensium P. Joannes a S. Ludovico, in Annse ccenobio, quod pretioCarmelitanarum S. sisgaudet S. Matris su;p Reliquiis additqueidem
(id est
:

iis Pater, multiplici observatione super variis imaginibus, persuaquse ocutis ibi objiciuntur sum esse talia reprsesentari visa quse acco>-

expeTeresiaB Reliquias honorat, et cui in dies

:

modata
1

sint

rientia fidem

visi ilhus facit majorera, quoniam multipliinnumerabiles fiunt testes (hispanice se sunt episcopi, can a millones los testigos) .Inter hos integrse prselatique raajores Ordinis Generales
, ,

ejus cum Sancta

interiori aspicientis necessitati retationii, aut ccenobii illius uti,

communitates, virique cujuslibet gradus et ordiconfirmant nis, qui id ostentum tam asseveranter potest, et qui genus rerum confirmari

quantum

sacri cordis 1448 Quinimominornonnumquam ffijf^ parlicula hujus pHvitegn expers non doeliamin Teresiani reliquiarium quod, apud parvi , partt . fuit. Argumento est id Hispanse Congregationis Ge- cuii,. P. Fredericum, ab Dei, anno 1614 nerali, P. Josepho a S. Matre

id

missum

432

y p

*, A

^^^"Wfi^ ^
,

DE

S.

TERESIA VIRGINE

ui

eei

^,iAmerica),et,nquop,asseconspexsse

figuraspter^queCarmelitanarumc^"^
sub jurament, fide apparitionum Marum numerus eral
tis itlius

esparcir noticias de la Parpoe aue se han dedicado a nicabeza. Eseriben de las Andaluv Francia, Italia ecc.. Valliul0 i id ' asegurem ns de mil bobadas que dicen

IZlXv^
,

0i

^aneja^ ^JJ^JJ

en f
t

se advier.en el da parte distintas) V

ul, sicut

vulgo appellaretur Chronico scribit, ea Rehquta annnquam cali fenes.ra. Miquot ante M u,edam

jam

cilatus

P *nmanua* (*
y

cierto

en el santo de uq modo> y otfM de otrQ; w/ to/i , , Existere videntur

homme

P.

*.* SW^CfO<e.-ol*enrt&^
terrarum

***
*

^
,

de voverint sereudis inconditis de Scrjbitur ad me e B(etica> ViillisolPto , e Ga l, ia etiam et Italia.

ioefittim.- et ubivis

PJ^f'Zorum manticensestheologi,agentesdedebitoSanclo,um
Incarn Rehquiis cultu (tom. II de
veriti

aliisqlle , [ooto, ut

^*^"-^ZiZ^ f umN u
coronide shum Caro Ma.ris nostr*
:

'Jj^
q

JJ
slella

rationem reddam mille nugarum, oco diversimod e propositarum, quae feAlii ex iis hoc notari iu sauct0 corde.
certi
:

e non sunt exarare, d,gna P>' allatam tanlam citem post

S.

"fJ,.

mirabilem eoavemqoe

^lninotenti* m> tonee#W ^ ram speculum.inquomystenoseetp t giom .ppariuone. ^ujrun

quas, et ipsius cor est

."P

^J^^^
-

habe.ur. modo ioquuntur, alii illo; et nihil has voces Y nada e, oierto, Nec quis suspicetur relinquere dubium nam R. P. Angelus
.-

%lxedes

Hijosa, gui Ordinis Teresiani ,n Caet

Vetcre.quando monasterm supprimebantur,

JJ^JZZ

pr0 vincialem agebat, P

per quem

illa

pmoriss*

la a(( ff .

p. Puyal

et

dein ad

im

fjJjlZ ^"^^/^"t^^X^^
rugemquc duorum incredulorum, qu, ad fidem

pervenit,s,e in adjuncta epistola scribit : Con ell, ,1 (earta)ereoque 6 e destruye todo euanto sobre '
l

rtM,
modam

ArtMMlri

? o.

S.

An*

in perscrutanda vemtale

diligenUam et cauUonem, Ast B korum virorum,

anno 1813 ,n v,v,s tinuisse dicit, et qu, fortass,s atlutaceat nomen, compend.o hxc ad huc erant,
lisse sat esto.

r-^ttSnS *** "Sg^S f^cus ^ f ^TZ^Z

M
el

1" ra

no p (lja

uJahisce

litteri,

m eis

M.

Priorie-

cumP. ^domcus

eJSol. Z7scilicet ea qux ego inaudieram, tarMW

refutentur quaeunque inde perscribun-

Z's

K*.

L..

5ST

r
""'

postquam exposuissem, commenta multee Phantasmata ea esse pronunUassemms, quales ahquot attuh testificationes, el ponderosx ^egnsentnarrata Je, e iusU critices reguhs, conspectaque v,sa pro ver,s habere eaprodigia

nlri . d,xi ,n S. Matrs 1*49 Prodigia qu<e hactenus ssem silenho P r e corde contigisse, aut

pZZcadm autem iane non fefeliisset porten^ov ale iUud fuisset excrescen miraba l cordis pulvere spinarum, cujus inn a rTdo remotorum vel solus rumor non modicam

J J

et

de quibus
terat
,

aliter esse

^jf
cerlus ce

f J ,nan,a A^ue 7acrTone. mera J

JJJ

Bclqarumque curiositatem
quidquid Q

excitabat.

nim qu d quam ulterius nil ^ vi fjlj referre r\ la J Porro (quod f^re quanta specimine Jjj oMe "Oja^ hcea^ M
i

"^^
^J'^ J

demum

fuerit, par-

%Z^S^Z:^ZT
m
tnde /v06,e s

^
efTectus

u a

JJum

consUterit scriptione vet septem

J^ J

sit

fa

la

tate>

cum

in vestig atio

ie

^:^Liaremme

reddunt

induxerunt Albanos cives

ut e sertco

LsL

i/^o/om-,

minime sinunt

ut pristina rite

fuisse

rejifact! ob sparsas kodrernas fabulas uuin potius, cum populi ita procUves in TtresianO corde nuC sint ad admittenda nova propensionis illius causa esse racula non alia m.tof**. (ToS uando /tete pa<rato. ^a^us flto cu, M s

proZa Lntur

modi

f \ ^ ^ ; luspamce leguntur t^**'^

:

prx

oculis

enxm mihi

clia

ce
Tllustris-

effrgies

S, g^
eo aIi 9

JaMHI

M*

& BHnua Dominua Joanne. S oct ce d Caaaraugustanus concedit oc to & iota scopna indulge ntjarum rec.tant.bu.

^pidies

et .

AveMena-

memmi rumor

de recentibus in corde S. Teres.*

diversis e locis,
et

Jesu.

Sxpe Deus dignatuses

portentis pervemt ad me innotuit mihi ex epistola scripta ab ipsa priorissa Albana, cujus conventus non tantum corporis S. Matris, sed et excisi ex eo cordis pospotis-

Hmum

ope mirabiha Mama, t n opere inscrpto per reguhs cntices (tom. //i,
art. vu)

rmracutosa

^ ^ ^^J^^^^ t"*^ ^
iconum
<
'

^ ?^Z^2rum

suVI ,

sessione gaudet.
nontamen
""'
f"
''

^uarn

anno 1699

testificati
,

IZlr

Per fidum et obsequiosissimum amicum, R P luyal S. J., percontandam priorissam rogaram, primum utrum mira talia visa, qualia olim animadversa retuli, adhuc hodie subinde in corde anunadverterentur, et deindeutrum verum esset aliud portentum, quod mihi Madrito afjirmatum erat et quod in Itatia noram percrebescere nempe utrum herbuUe qusedam, ceu alba spinarum puncta, ab anno hujus sseculi trigesimo sexto in reliquiaria theca ex deciduis cordis particults subcrescerent. Ecce R. M. Priorissae acceptum a me reponsum, quod exscribo ex aui

quod ex sequenti instrumento anno 1768 excusa P. Honorati traauci

l

^^^ftes
nt

sanall o,

med^ci
Veneti is hlC

exhibeo.
I

ad majorem u atque de ver.tate interrogati, testamur ut fuerimus a Jacobo comite Ahberti,

U Nos

iofrascripti,

^loriam, De^or^

^tlt probflW ,

m
fc

um

haberemus super morbo filis ejus, sanc fll in monasterio septem Dolorum, vulgo Latere, quie viginti eptem annos nata,

^
abat

jam pridem
praeter

f hydropiai, anasarca dicta sexta die men.is nos feria sexta, eadem
,

^ i^

tographa, quam penes me habeo, ejus epistola, sub data ix Jutii IM6 et vum subscripto nomine Ramonda de S. Teresa. Sic verbotenus id sonat :

periorura,
difficili,

tumorem utriusque cruns P ar " a J?V tam obnox.am fuis^e illam respira ^

admodumque

suflfocanti,

cl

ffigrotam indigere magis remedns cceiesu

^^.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A humanis
quippe non poteratob perpetuas convulatque asper arteriae vcl unum aioues cesophagi exsorbere. Interea tamen, dum super iuris coehlear habereraus modica cum spe hac re deliberationem hora ante occasum solis, exvit illius dimidia sanctimoniales l*tantes templo nuntiarunt nobis segram repente convaluisse mentis
;

433

a prodigiosi vulneris recitatur et sub ponti/hatu PP. Carmelitis Observantibus Clementis XII, decreto S. Rituum Congregationis, dato xv Septembris anno 1732, extensum id fuit ad imperialem civitatem Vindobonensem, et dein altero decreto, emisso xv Decembris 1733,
;

etiam Offi< inm

4t

0,

concessum illudest omnibus Hispaniarum regnis.

1454

ac sollicitse S

Teresi

cujus

Keliquia ejus pectori

admota

Tandem
:

fuerat

properavimus, Nos itaque statim ad aegram morbo sanatam, ut posset e reperimusque omni immo suis quoque inauibus juns
lccto surgere
:

iniliumest , , forma Brevis datis, indulgentiam

,
.

Benedictus XIV litteris quibus ettUamindul!>">"* v* Dominici gregis, vm Augusti 1744 in com-

plenanam con- muna

,

omiiii

$un(

cessit,

in

nobis, ettestata est ontirae se rjartem hausitcoram esse. Quod fieri nullo modo vaietudini jam restitutam remediis, nullaque praevia vel minima

Qhristi

perpetuum tucrandam ab omnibus fidelibus quiaprimis Vesperis festivitatis

carmeioCaiceato.

poteratsine

crisi, nisi rairse

gratiai ccelestis virtute

diei posteras

magis,
ad
in

cum

decimoquinta

multo vero hora nobis

eam

venit invisendam accedentibus obviam ipsa

facie

janua monasterii praclara

omnibusque

transverberationis Teresiani cordis usque adsoExcalceati visitalis occasum ecclesias Carmeli conrent. Hxc quidem Hispanx Congregationi VIII in Bulla : ln cessa verum, cum Clemens Novemapostolicaj dignitatis culmine, data xm bris 1600, Italx Excalceatorum Congregationi
:

narravitque se prscedenti bona? valetudinis signis, in lecto octo continenter horas nocte recumbentera annos nullo modo quievisse; quod multos ante non dubitamus asserere sanapotuerat.
:

omnia privilegia, indulgentias etc Congregaaut contioni Hispanx quomodocumque concessa Bultarium Romacedenda communicarit (vide
,

Quare accidisse judicium tamen tionera hanc miris modis Tribunali subjicimus, ad quod nostrum sacro huic
attinet
etc. miracula confirmare. In quorum fidem, Lancisms, idus Feb. Joannes Maria Datum pridie Testor ego quoque medicus. Emmanuel Lopez, etc. asgram a symptodicta sunt, atque

num,

liquidum

super his qus quodnobiles vitee mate convulsionisetsufFocationis, sanare non artis ope, qua ictu ocuh partes vexabat, hberatam miseratione nequit, sed grati* divinae Hucusque ex dzplofuisse.
;

112, edit. Luxemburg.), hanc indulgentiam ad Italum quoque Carmelum extendi. Atque idem dixerim de Car- E melitis Calceatis, quoniam Clemens X, Bulla Ad uberes bonorum operum fructus, wxi Octobrts communicavit aut confirmavit his 1670 data omniumpriB. M. de Carmelo Fratribus usum

tom. III, pag.

est

concessa vilegiorum, indulgentiarum, etc. qux posterum concederentur fuerant aut quse in

Excalceatis
tom.
II,

(vide
577).

Bultarium

Carmelitanum
est,

^gidiusRaspinus,med. Rehquia dicitur, mate italico in quo, quod sacra unum ex descnptis S.TeTesm nihilaliud estquam quam diffinitor cordibus. Constat id ex epistola Carmetitam Excaldedit ad
aeneralis

pag

Nec mirum

posl

tot ifi

sacris iiscordis Reliquiis ostenta, totq

itus

prea piis earum cultoribus impetrata benefiaa,

Romanus

sciscitantem. Itle ceatum Tolosanum, hac de re admonitus xgrotam in exquippe, a monialibus prxmxserat, perjacere, sericum illud cor
,

ptunes tiosissimas et affabre factas lipsanothecas legitur m theca fuisse destinatas. Hujuscemodi annolbbl Anno Teresiano (ad xxi Apnlis) donata Ordinis B. Manee de Mera Generali Prxposito qui postea S. R. E. Carcede, Petro de Salazar,

tremis cum S. Teresue rexeratque dein ad infirmam jam sanatx , benedixit pede, quocum ei licet legesis apitct Hanc quoque diffinitoris epistolam loco. Simitia laudatum P. Honoratum eodem hujusmodi Teresia plurabeneficiadivinitusper nacordaimpetrata exhibentur a P. Antomoa pag. 47, in Anno Teresiano (tom IV,
,

dinalisfuit, et qui

provinciali ejusdem Orsacri cordis Relidinis, Antonio Isasi, visitans Anno Teresiano referuntur, quias, plura qux in quoque prodiqia suspexerat. lllius thecae meminit Item hujusBibltotheca Ord. Carm. Exc. (p. 868). Anni Teresiani opere (aa

cum

S. Joachim ettom V, pag.

51.)

Officmm

Ql

Mi>m

fi

ani

tnter prodigia U53 Ergo copiosa adeo tantaque operabatur, ad mquse Deus in Teresiano corde

modi altera, eodem consignatur ex xvi Decembns, num. 3), oblata mxraJosepho, qui in retatione de P. Joanne a S. motione (de qua bititampadum in Albano sacello die festo ibisermo) habet sequentia Anuo 1671
:

wr6era(ioni
roncedunfin
.

stantias totius Carmeli Excalceati,

et,

ut ait ci-

r
-'

tato

me

supra

loco Benedictus

XIV, postquam
probatiom-

Sacrificium pon- F S Matris nostne Teresije... Missae Domiuus D. Fr. Alphonsus titicali ritu litavit 111.

postulatores, judicialibus congestis

bus,vulnerisimpressionemadhucextantemetctsi MDCCXXVI, bilem in corde ostendissent, xxvMaji

de Balmaseda, episcopus Cosanus ferens lipsanotnelitano; advenerat scilicet secum

in

regno Neapo-

camexauro, adamantibus
iiostrie 8.

aliisque

gemmis, quam

est Ord.ni approbante S. P. Benedicto XIII, facta utrrasque tamili Carmelitarum Excalceatorum

cordis coneessio Officii proprii transverberationis propriis. Duobus vero S. Teresiae cura lectiouibus 1728, xdem annis post, die sciticet xvi. Martii

Teresis contis custodia fabrepro Matris Dommus faciendam mandaveral Bxcellentissimus Turs^. Non dubito qum Joannettus Doria, dux de adjuncta huic paragrapho ea sit theca quat in conspicitur. tabula sculpta

tantum oraPontifex concessit in hoc Officio non etiam propnum fieri tionem et lectiones, verum Advertotn reliquum Officium et totam Missam. his innovato Officio sextam lectionem hoc ita cor incomiptum, claudi verbis Cum autem lllhlfl ecclesia actransverberationissignis decoratum, m monialium Ordinis CarSanctissimffl Incarnationis tremelitarum Excalceatorum Albie repositum
: ,

LXXHI. De

S.

Teresiae

brathio sinistro, de dextro, ejus dextrae, de pede item

manu et digitis manus

deque
quiis.

aliis

minoribus ejus Reh-

pra^sentem quentietpio concursu Christi fideles in ommbus perspectis iis usque diem venerentur solemnitatem Benedictus XIII Pontifex Maximus memonam, hanc, ad recolendam insignis prodigii celebrari concessit. in eodem Ordine quoUinnis honorem hujus Atque, ut notat P. Fredericus, in
,

^escriptosacrtcorporiscordisquestatununca^ Reliquias per orbem spa> muUK |UfU c vterasS. Virginis po sasgressumfacio.Exauthenticoinstno,

434
>.c T om

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
1458 Singulos dexterse asservari reperio Bruxellis

v D

desxderabantur pates strema tumbx apertione M laeva, brachium item \ hm* ves dexter, manus A corjragmentummaxillx.oculossinister, Ixvum pluraque

manusamputatos
,

digitos ""

tyfci

aVqTolcoslLetossa, potior parscolli, non pauca aut excarme segmenta, qux decisa esse anterioris visitationis saltem non exiguapalet ex quod testatur tananno 1616 factx instrumento, camis copiam tam esse a sancto corpore resectam per Chnstianum ea innumerw Reliquiae

Romae, ""* Hispali. Hic postremus non aliunde Abulx et mihi innotuit quam per epistolam xnde initio D 1810 scriptam, qua certior fio penes Cartne,

Parisiis

J?^

anni

litissas

Hispalenses simul

cum

digito
,

autographum Mansionum codicem quoddam quo epistolas et vasculxcm

permanere decemque
in exlremo

morbo Sancta usa est. Altero

.

digito

Roma gaudet;

ex orbem
ut

multorum dissecando corpore ad arrointemperantiam in exuviarum xllaaanda sibi aliquot pretiosarum Fredencus ait, non parcente, ut P.
existant.

Jam

reluli superius

lumspolxa,

sTrrcarm piorum manu,

ZnrTis vepercerat dens.

cui edax voracxssxmx Specimen habes ilhus

qui,

quo supra) sic memide quo P. Fredericus (loco gliosi, qui postea Cardin.ilis i). ju li, nit Pontifex sub nornine Cleraenac deraum Suraraus Nuntiura ag-ebat in llispania, tis IXevasit, quando Barberin digitum inprincipissa AnnaeColumnae
dicem misit, iuclvtum videlicet illud instrumentum quo ccelestia sua scripta exaravit atque pieutissiraa
;

ZJatTs^P
cluso

Thoma aJesu,

essetaR P. Generali

cum delegatus modum ponendum,oc ad

sxbx xpse

benesepulcro,pixMirapacitati

recenti nostro caenoea doraina illura elarg-ita est titulo llegime bio quod in Urbe exstrux-Tat sufo

I2m

evellenda costa decxdentemperare non potuit ab ut magnitudine sua disauefrustis tam immodicis aut etiam manus vquarent

^arent

B canonizationis corpus, v. g. cum destinafuere ad truncandum pes ad Patres Congregatxonxs tus Romamfuit Paulargumque carnis segmentum ad S. Eliae
,

Franciscus a S Marxa, testis sicuti scribit P. suimo spoliorum particeps (vide ipse prxsens sagaciore praesides ura n 1 054). Vrxterea Ordinis causaaue nempe ut S. Matris suae cultus studio, promoverentur moti alxquotxes
, ,

Abulensem quod spectat digitum in ecclesia Excalceatorum asservatum, quem nuper a sic de eo D. Boada delineatum hic intueri esl, P Angelus Praxedes Hijosa, Carmeli ExcalR.
coeli.

scribit ceati in Castella Vetere olim provincialis 1843 ex ipso oppido Abula in epistolaxxv Juliii
,

data ad R. P. Marianum Puyal S. J., et ab huE manissimo hoc viro una cum pturimis aliis utilissimis documentis
attentione digitum
S.

ad me permissa:

Peculiavi
illius

Matris inspexi. Color

est,

cinnaraomumrefert non admodum rlavum {hispane:

decanela
clara).

lum PPD,n,.
t

manm

145( 5
est

e,,nir:

prima

narratum et seqq. fuse a me sinistra xn a vulsa fuerit manus omodo quod hxc adcorporis visitatione. Nil est

V (vid. num.
1037

1073).

Formosus

miuirae obscuru-,

^um.

ne nigricans quidem. Tubo inclusus nedura crystallino , qui pedi probe cselato inhaestat
ater,

ret.

hb. v, dam praeterquam (ut notat P. Fredemcus Gratianus, rogatu suorum xn cap vii) quod P.

aliqui

1459 Denique digito medio (non vero xndxce, ut dicunt) ille etiamnum gaudet Parisiensis
in Gallia
est

Lusitania fratrum

et

anno 1585 detulerit, Alberto archxfacturum tum principi Cardinali

sororum, eam Ulyssiponem sperans se rem gratissimam

Excalceatarum conventus qui primus

olim erectus
rectius

moniahum ibi duci Austriaco, qui fundationi seque illarum protectorem declaimpense faverat sua in Deum pietate rarat, tum Lusitanis, qui pro Cum maximi faciebant amicorum Dei Reliquias. etiamnum in ea urbe existere perhanc

titulumque habet Incarnationis. Qua via hxc domus eam Reliquiam adepta sit, ac fusius quam P. Fredericus, narrat
(tom II, pag. 465, D. Boucher in Vita S. Teresiae digito illo ab ix, nota n). Silicet anno 1625 sive lib. Hispaniarum reElisabetha, Henrici IV filia, et monxales gis Philippi IV conjuge, donatx fuere in suburbio vxdgo S. Jaillx quse tum habitabant bajula fuxt domxna cobi. Religiosi hujus thesauri lipsanothecam Parxde Fargis, qux jussa erat utrumque dexnxd siis conficiendam curare, et Magdatense a S. Josepho, donumporrigere Matri
virtutes fuxsseheillius ccenobii priorissae (cujus

manum

cepissem, ad supplices

meas preces

Excellentxssx-

mus Raphael
et S.

Fornari, archiepiscopus Nicxnus,

apud GalSedis tunc apud Belgarum, nunc Nuntius dignatus est curare ut lorum regem quale xd hxc xn id lipsanon delinearetur,
,

sacrum
3ere

sculptum conspicere est. Hierotheca illa ex deaurato tigno quadrangulari forma fabrefacta crystallinis muniuntur specuest. Latera singula C quibus manus in centro posita super deaulis, e ornata, quarati melalli basi, pretiosis gemmis sese prxbet. Spatxa tuor e partibus aspectabilem digitorum phalanalba, qux in secundis et tertiis cernuntur foramina sunt, per qua> ossa gxbus
,

Adjunctae huxc p roicas declaravit Pius PP. VI). quxbus Julxus digito erant litterae testimoniales,

Rispania Nuntius, fidem facxebat coram medium S. Teresi dextrae manus digxtum Fargxs. fuisse traditum dominae de se a regina regxna erant et altcrae titterae, quibus
Sacchetti, in
se

inter apparent. Quatuor item albaspatia digitos quatuor annulorum et volam manus exhibent auricularxs circulos, quorum unus a latere digiti

Comites S. Josepho Elisabeth perscribebat Magdalenae a Qux cum xta sxnt, non

hinc inspicitur.
'<"' braehi

ifoiiirum:

^57 Brachium sinistrum tum cum Alba S. Tee0rpus Aou am transferendum esset, fuisse abscissum Aibxque in aliquate monialium solajffl
i

Fredericus pluresqv bene capio qua ratione P munus illud proxime deberxMaGalli asserant Elisabetn, rix de Medicis quasi nata ejus regina matri suae Marxae non priu,s Carmelitissis sed
'.
,

donum

illud ei elargiri.

illudprxbuisset.

Thecam

sive

arculam quamhxc

lllS: tium relictum, videri potestmu.i. L041 et asservatur cum atque in hoc oppido hodiedum Sanctx corpore, seorsim tamen quod hic annoto,
;

graphxce dcU incisam seri cemis, ipso in loco J. CapH neare dignatus est R. P. Art. Martin S. Teresiae partxculam, insuper lurcarculacarnisS
,

S.Teresiae, quia Baillet,ad xv Octobris in fine Vitse Albam relato , innuit illud brachium corpori insertum in fuisse appositum et quodammodo ansam aliquam fatlendi praebet Collet
, :

autographum quaedam vestis ejus segmenta e)us et acceptam primitus ex Hispania nomen,
effigiem.

quo etiam annotatione vn ad Vitam S. Joannis a Cruce D. Robustianus {p Wledit. Paris. ls-iC). Scribit prope cordis thecam exstare Boada id brachium conspiciendum per fenestram trans argenteos nec tamen id delineavit, cum thecaid cancellos nulla concludatur, sed quasi naturali suo situ
;

mo- Bru iw 1460 Quintus est auricularis digitus apud aerea |U x. niales Excalceaias Bi^uxellis , hic lamina cum theca sua eaelaturae perelegantxs,
expressus vero cycujus basis e cupro et encausto est, tubus crystallo cum aureo ornatu. Sacrum lindraceus e intuert, hunc digitum pluries mihi datum fuit Brevxter venerari religiosoque affectu deosculari. fusxus dicam statum illius, dicturus dein paulo

innitatur basi argentex.

quomodo

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

435

A auomodo

Belgium venerit. Scribit Antomus in sua Chorographia sacra Brabantise Sanderus duobus tomis (nuam anno 1659 Bruxellis edidit
in
folio)

ut Reliquia unius digiti Beatae Teresiffi,

bat, sorori suae

quam

habe-

ICTO!

V. D. M.

Ordinem Carmelitarum

Discnlceivta-

digitum S. Teresi ibi haberi cum carne sua quod hic Sandeincorrupta et oleo manante. At intelligendum esse duco de rus de oleo affirmat, abscissus anterioribus temporibus guibus recens docueo quod in recitandis inferiusame fuerat, annis Sanden mentis, quse quadraginta circiter prodign elucubratione priora sunt, nulla illius quse tamen facta sane fuisset, si ad ea mentio fit Chronitempora perdurasset. Postmodum auctor procudit (lib ciquo anno 1706 tomum V Madriti Bruxelcap. xlvi, num. 2) affirmat digitum
;

ejusdem Ordinis Ispalensi professae consignaretur, dilecti autem filii Prior et Fratres dictse domus praedictain Reliquiam eidem

rum

in monasterio

domui acquisitamesse

praetendant, et insuper dile-

ctus filiUB uobilis vir Albertus et dilecta in Christo filia nobilis mulier Isabella, infans llispaniarum,

archiduces Austriaj et Belgii principes, pro eo quem erga B. Teresiam ejusque Ordinem g-erunt devotionis afFectu, Ileliquiam hujusinodi apud se habere plurimum desiderent; nos, singularem Alberti aclsabellae

xix,

incorrulensem eousque perennare integrum, vividam lucidamque prse se ferentem ptum, speciem, cum alba carni inhserente ungue. Dein Vita (PaD. de Montis in sua Ven. Annsc a Jesu 1788, l. viii, p. 280) scribit illum formam risiis suam conservare naturalem, et pelle obductum subobscura, cum ungue integro. Hodie vero
esse

praedictorum pietatem in Domiuo plurimum commcndautes, frateruitati tuze per praesentes committimus et mandamus ut Reliquiam praedictam per Priorem et Fratres praedictos ac alios ad quos
spectat, dictis Alberto et Isabellae tradi et con.>ignari
facias,

et Isabellae prsedictis

seu forte a dictis Priore etFratribus Alberto donatam ab eisdem Alberto et

Isabella licite rctineri posse apostolica auctoritate decernas. Non obstantibusconstitutionibus et ordi-

(vide color ejus est sxmilis colori digiti Abidensis inferne tamen tantillum nigrescit: csenum.UbZ);

nationibus apostolicis, ac domus ct Ordinis prsedictorum, etiam juramento, confirmatione apostolica vel

terum integer
Poifrrmui
ifc,

est
,

suaque vestitus came,quse vide-

quavis firmitate alia roboratis, statutis et

allatui

tur exsiccata cohseretque rite carni unguicidus. 1461 Fallitur P. Emmanuel a S. Hierony.no, auctor tomi V. Chronici, cum (loco paulo ante
citato) affirmat Isabellam,

consuetudinibus, caeterisque contrariis quibuscumque. Datum Tusculi sub annulo Piscatoris, die xx
Octobris

MDUXIV,

pontificatus nostri

annudecimo.

P.

Graltano.

Philippi II filiam, in

S. Cobellutius.

/Jiefti

ania in juvenili sua setate adhuc degentem adeptam jam tum fuisse illum S. Teresia? digitum falluntur et plures alii qui ide Chronico exscriv. g. P. Fredericus (lib. v, c. vn). Sed ecce vera illius Reliquise fata, hausta ex authendis documentis quse coram me habeo, mutuo accepta exarchivo Carmelitissarum Bruxellensium. SciCarlicet moriens P. Gratianus in Bruxellensi meli Mitigati ccenobio, legarat sorori suse, Hispati in Hispania Carmelitissse, hunc digitum,

1463

Hoc

recepto Brevi, ipse Nuntius ad instan- qnibm,

bunt,

quem olim,cumprovincialiserat,de S.Teresioe corpore absciderat, et quemexinde semperad extre-

mum suum usque diem e coltopendentemgesserat:

narrante Andrea del Marmol in Gratiani Vita (capite xx) hunc aliquando in Africa reculis suis testis est excettens ille vir qui (ut num. 1054 dispoliatum a barbaris fuisse, et etiam hoc lipsanon ctum est) anno 1603 vel 1604 corpus S. Teresias viamisisse, sed quasi per miraculum recuperasse At sitavit tumbamque ejus firmiter occlusit, et qui, (vide Annum Teresianum, tom. IX, p. 342). prieter plures monialium conventus, conventus id demortui peculium sibi arrogabat et sacrum Fratrum suorum erexit Bruxellis, Lovanii, Cosuperior Carmeli Mitigati et provincialis Carlonise, Duaci, Insulis, Antverpise, Leodii, Nameli Excalceati, variis uterque nominibus. alfnbuwur murci; ne quid dicam de Csesaraugustano condisplicuisse fc62 Interim (quod horum neutri PauJo V Btlventu in Hispania et de Dolensi in Burgundia, de videtur) serenissimi principes Albertuset Isabelfincipimissionwm seminario S. Josephi Lovanii, de prila, pro sua in res sacras pietate specialique in hu mis eremis (quas Carmelitse dicunt deserta) ultra C B. Teresiam religioso affectu, per Guidonem BenPifrenseos in loco vulgo de las Datuecas, citraque Nuntium, xx. tivoglio, apostolicum in aula sua Pyrenseos in sitva Marlania prope Namurcum. 1614. a S. Sede impetrarunt ut pretiosa Octobris Inter alia attestatus est P. Thomasa Jesu a triea Retiquia in Belgio maneret sibique cederet. Ergo juridico de ejus authentia facto xiv Novern- ginta prope annis notum sibi fuisse P. Gratianum, perspectum sibi esse digilum quem itlepenes bris ejusdem anni a Nuntio processu, ex hujus manu xxi Februarii 1616 pii principes sacrum se gerebat, ad S. Teresice pertinuisse corpus, et eo quem octavo post mense, digito patrata fuisse plura miracula quale est digitum acceperunt ittud quod Ribera contigisse refert in Isabetta a sciticet xiii Octobris, consignarunt Annse a Jesu, S Hieronymo [lib .v ,cap.\u.) Absoluto juridico hoc Bruxellensium Carmelitissarum priorissse. Sic examine, Nuntius legitimas litteras confecit, quiper compendium habes prsefata authentica inbus, apposito suo nomine appensnuvc intra p\ strumenta. Unum tamen illorum, quod majoris nempe Bre- dem in cera rubra suo sigillo, sacram hanc Reliest momenti, verbotenus hic recitabo, quiam consignavit serenissimis arcliulucibus. ve Pauli V, archiducibus eam Reliquiam tribuen146 4 Alterum denique authenticum instrumentis csetera vero ad poniificii inssi executionem tum habent moniales Bruxeilenses ,quo Ven.Anna pertinentia prsebebo summatim.En igitur Breve, aJesu xin Octobris 1615 declarat conventum suum inscriptum Nuntio Bentivogtio Paulus PP. V. hacce Reliquia ejusque theca donatum fuisse a Venerabilis Frater, salutem et apostolicam benediserenissimis Albertoet Isabella, sub ea conditione ctionem. Cnm, sicut acoepimus, quondam Hieronymus Gratianus, dum vixit, Ordinis Fratrum Carmene umquam ea Reliquia alienetur ullave particulit.irum professor in domo regulari dicti Ordinis la ex ea decerpatur. Cum imperator Josepf/ns II Caryneli prolem una cum aliis plui^imis retigiosis oppidi Bruxellensis, Mechliniensis dicecesis, nupcr ascetis ex suis asylis dispelleret, non alienatus, diem extremum obierit, et ante obitum ordinaverit
I

tiam serenissimorum archiducum informationem /r.icfu, concanonicam instituit super veritate sacrse iltius itanofur. Reliquise, et sub juramento more sacer'dotaii solemniter prsestito testimonia excepit, 1 a R. P. Inaco de Brizuela Ordinis S. Dominici ac serenissimis principibus a consitio status et archiduci a S. Confessione, Z*aR. P. AndreadeSoto Ordinis S. Francisci el serenissimse a7*chiduci a S. Confessione et commissario Ordinis sui generali in provinciis Belgicis, 3 a R. P. Ferdinando a S. Victore provinciali Carmeli Calceati per Germaniam inferiorem ac priore conventus Bruxeliensis, 4 a R. P. Thoma a Jesu priore conventus Excalceati Carmeti Bruxellis. Postremus hic

Irrjtltmo

priul

')"

itd

mom ab

ei$

ceiilnr conventui

ExcaU

cealarum.

sed

DE S.TERESIA VIRGINE.
4S

-&

(ut legi est digitus iUe in tuto positus

tam

illustris Christi

Ancillae, et pro nostra in

:

eam D

fult devotione, gratissima nobis

eoque

cum honore

0te *' apua^LntLudoviciXV,regiamque A P otel l TauvfiiaraiLudoviciXV, regiamque l cum Santionysiano

eam asservabimus quempromeretur.Laudamusvero

Parentis tuaj venerationi pietatem tuam.qui Beatfe et muneris tui est et relitantoperestudes; quo.l
Altissimus. Nos quidem gionis qua te decoravit etOrdinis quem regis causa facerein quidquid tua erit, non omittemus. Domino poterimus, ubi opus te confidiraus, gregitibi facere Interim invigila, ut Pastore retributionem accicredito, ut ab aeterno Dominus concedat. Datum Romae tibi

^^rffS^^ atZrofelicLsque
ZflZLarat,
JefuClUsU.e^
osse S. Elisabeth

religiosse mtse

aspemtaU-

mutato eUam

CsUno)Scilicetpmorissa Bruxellensrs dlvMegastEstaimbourgconcreirZobili viro P spina coronx Zithanc Reliquiam, una cum

TeresiseaS.Au^ Tisxtitulo cum nomine Sororis

fidtssimo

*^J

^J^ ZlZZe
W^J^
indead San-

piasjquod sub annulo apud S. Mariam Majorem.

die xxxi Maji

Piscatoris,

MDCWIII,

pontificatus nostri anno

Effi Ga aZntuht sicrum ut Ebraldi,

TsuTtin abbatia Fontis

ZnLTanas
Paucisis

posteae*. Carmelitissas, inter auas

Sanctag Susanna. decimo quarto. Scip. Card. ipsi Patres Itali, deputati ad sacrum 1467 Neque pedem Alba Romam afferendum,indonatirediere sed,dum alteri altera donabaturS.MatrisReliquia, Benigno a S. Michaele donata est lignea ea
;

P ( urfl

m , m| .

.<urs.T e .
:esi

",

iorrel^uxeUensesvictur.v Fontis Ebraldz diebus quibus abbaUssa

ZTctklsaurum

tosvotuU, cumtotareligiosa

honoresquantenuU, sacros ei famiha exhibuit.

lacessendos retundenerux qua olim S. Mater ad usa est et qux sepeliendx manidosquedsemones

et.cum CerTLnoctuquxanteillum ardebant;

tZLctxfestadiesintercur^^

Sacrum. Ut autem pius is caustrum ad Sandionysianum B Uoni destinata cum Teresia a S. Augustino atUgit, priorissa
ptoque xnter confertas intuUt. Hoc hpsanon sorores eum estareduanno in Belgium relatum moniahbus Bruxellensibus cibus in patriam ' reslant, Pcdexter ea qua> adhuc memoranda U65 ln(er Romamityfcapud Excalceatos pes dexter, qui Roma> Manse de Scala coUtur, etquem
,

solemmter Zrcircumlatus fuit, decantatumque recrea^

thesaurus hora

eapostea, ut ait P. Frebus implexafuit. Cessit Carmelitissarum ccenobio cm dericus, Bononiensi Prdeter crucem hanc est a S. Gabriele nomen est. lignea S Teresise crucicula, quseex Bruxellis
et

sic inscriuna parte plane cupro obducta est, et " Madre Teresa de Jesus pta Esta cruz llevo nra S
l :

alilque moniali, non natu tsedisque aceensis

^f^^aT^oZ

est

allo en su cama. Id en vida, y despues de muerte se gerebat S. Mater nostra Teresia a Hanc crucem
:

Jesu vivens, et reperta

fuit in

demortuae

lecto.

ptlsgauL ^mopost

Z monastemo S.

reprsesentatum hic ex vetere icone v, cap. vii) enarral quo dericus (Ub.

habes. F.tre-

modo Romant

Reliquiam tmpetrannt; Patres insignem hanc Chromco {tom. 1 V, quod latius adhuc videre est in xi). xxxvi, ettom. V, lib. xix, cap. Ub. xv, cap.

stc inquientts Prioris verba retulisse sat erit, Generalis CongreVen. P. Eerdinandus a 6. Maria, S. Matris su Elitt, vir canonizationis
i

gationis S.

recogitans et proinovendse studiosissimn^, anirno Congregatiocelebritati illius ethonori Italicse sua3 si qua insignis non parum augmenti acoessururo,
nis ejusdera

Reliquia in

Urbe

coleretur, litteras

Hispanaj, deditad R. P. Generalem Congreg;itionis precibus validisque argumentis Sanct et aubmissis esse petitionem C pedem exoravit. yEquara ac piam qui tunc erat P. F. Generalis Hispaniae,

agnovit P. Joseph a Jesu Maria, Romse

primum procurator ge-

consensu adP.Ferneralis; ac de rapituli generalis

dinandum

rescripsit

exoptatum donum direxit; utque gratus sibi Vn.tnbus m Hi,p;iniam amor nlialis commuuem erg-a Mateem animus el argento jugiter constaiet, speriosam et divitem ex lampademmisit, quseAlbajantesacelluui u%COTpua duo quieseit, sempe arderet. lu Hispaniam
SanctaB
illi

ut in Hispaniam mitteret qui reciperet.Ergo hic duos e subditis

Bartholomxo, quse tumulandum ahquamSanctae cadaver composuit, eam crucem donec illam fuent elargita diu penes se servavit,
1468

Anna a

S.

Bnix(llenlil

Annse a Jesu. Memoriale id amatissimse Annaque gestavit tris pignus hsec, dumvixit, moniales Bruxetienses vita functa, convenit inter
:

suse

Ma-

ut quse inter eas priorissse

lum hoc e cingulo Imo, ut de ille mos hodieque perdurat.

(lib.

munus obiret, penduAtque gestaret pium insigne.

vni,

MoMS

commissarii pervenieutes,

manibns

P.

SobpjM

aliamque Kr

!l!Turi
Paului V.

saorum pedem authenticis munitum inetrumentia acceperunt. Qui porro Romse excepta fuerit ea Reliquia, jam dictum fuit num. 1073. 146(J j^ actus pp rtunam occasionem R. P. Generahs Congregationis Hispanx, simul cum pede carnis particulam de S. Matris corpore desectam sibi gramisit adPaulum PP. V qui quantopere
;

W. narrat in Vita Annse a Jesu pnParisiensem 1788), secundum editionem Bruxellenses mum anno mZexules Carmolitissx ingressse eran
pag.

Sandionysianum conventum imposm earum priorissa crucem hanc manibus

,

Matri JuLudovicte Francicse, quse eam tradidit 6 lisequse tunc ibi priorisstr ofpciumhabebat. confirmantLai quodnarrat laudatus auctor,mihi
melitissse

tum

esset id

munus, sequentibus

significavit

litte-

hujates,quarumingremio,me huncComclausit quse sexa-

(Yi&.xv.cap.xxxvi, ris, qux in Chronico recitantur V. Dilecte tili, salutem et num. llj.-Pauhis PP.
apostolicara benedictionem.

mentarium scribente, unadiem

Accepimus quam ad
;

nos misisti B. Teresiaj

Reliquiam

quae et pro merito

Opportuna gesimo abhinc annoprsesensibi aderat. quaAnnus alterius crucis de hicquoque mentiofiet faTeresianus (tom. IX,p. 343; ex Vita Joannis

lafoxu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A A

437

Rosende, Ub. u, lafoxii (auctom

kalet

c.

xvni) """<

lib. iv,

cap.

if,

ubiplura signat mtraculaper id

leste
'.),

v. n.

n.

AUCTOat

meo, tam vero amico dominouuc cbfoni de Aytona, lego

JxceptadePatafoxianocodiciUo:'^^muitipliei ex

patrata. In

eadem civitale, IVJib.xw.cap. m,mm.

;

Chromco

(tom.

Retiquia e

jZomni.re.epcntiB

nomme,

S. Teraiis mirabililer obtenla fuit

came a Fehaana a

^dono unam
'

e,m pcctus menm gessi. Fer ergo fitam manus, ad d.gna qn* to majoratui Est e tuadtuumi.eotne. ad tantam fnneotatur, qnippe

erchat, ct

crucem quam S. miui quam egoquoque, per certas

Terca sccum
tra-

multaque a Deo per saS. Joseph Carmelitissa pignus facta narranturprodigia. crum id tradit Annus ii. t uM< 1471 Calagurri velum asservari '-' .'.<;:,), quod est thecaargenTeresianus(t. IV, pag.
tea
ibi rc inctusum. Lillerxque testimomales Provincialis Joannts a Matre Vei tanlur R Pin sepulcro M. Isaanni 17M, quibus conslal id

ctam anea
Oiexc>P u '

Demumetiamhicmemoranda estcrux apparere dxu conquw S. Teresi* gemmea

fffil

P*****^ U
0*

bellxaJesuannollHi.decimoamorteejusanno,
,ea r, repertumfuisse, inler putrefacta nwl.squxxgrotant, Isainteqrum. Nimir
l

suevt,etde qua alibi (num. 221) M^uia. os vte1409 7/nis aMera ffuoffi* claviculx nomen habet, arum ex scapula quod LudCarmelitissasBruxeltenses hodie asservatur, cemis. Hxc Rehquta a auale hic in vicina lamina hac urbeanno\> viceprovinciali, in
conditione ut Excalceatis viluo Hs legata fuit ea posthminio rerisrestituatur, si forte Bruxellas Ecceauthenticasde eo testimoniales

belUaJesu,lludvelumapplicueratc,,,, : nealexissetsimulcumcadavereinsertumillud/u,t

.r,,, n-

Patre

Annu, 7XMamento. Idem apud CarmehltsW

re/erl
(t.

VII, p. 311) servari

arediantur.
litteras,

stant

qux charta pergamena mte exarata> cum ipsius Thomx a Jesu chirogragho
a

ex:

Thomas Jesu^ Mnria. Ego Frater

ireneralis

Jesu, vi.-anus

Ordinis, fidem u tusBruxellensisejusdcm qnoddam B testormereliquisseinpriedicto convcntu Matns nocorpore Beatissim* os quod ego ipse ex cum defimtons general s

fn

Discaleeatorum Fratrum Carmelitarum ac prior convensupcriori ct inferiori Germania,

facio et at-

Matagonenses parliculam carnis prod,g,a Co, semtque piura circa id conspecta CarmeManorum collein Excalceatorum plul P appellatur.S. V,rg,n,s g?oquod S. Cyrilti nom,ne c,lato sxpe a Ltam haber, tradit P. Fredemcus Ibuiem apud ag,t. meeocapite ubi de Rel.quiis

S.

Matr,sas-

ttUra v,treumeguExcatceatas tria 8. Teresi clara ostentis existunt ossa, luculenUs mcntum Teresianus (t. I, p. ^leiseqq.).
ut habet

*>

straTereslaexcerpseram, tlispanis ejusdem Ordinis officio in Congregatione corpus sanctissimuin de fungerer, prasdiotumqne liPatris nostn Prapp-

Annus cu, S. Teresias Grxnalx illa asservatur sindon remansit, invoiutumjacuU. cadaver, dum Abuix in manus archiep,Venerat primitus ille pannus
qu ,

Martini CarUlo de Mdei-ete, scopi Granatensis Pat,;bus eumcessilExcalceatis sux civitaUs

nuentibus quod m,ss,onum CarS Pancratii monasterium, est, non ,od,cemposmeliticarum seminarium
sidel
.

mandatoadmodui in qnadam 8 iti Generalis

arca reolnderem Sicqne os conventus supradict! in perpeipsum interBeliquias includendum curavi. In tuum in theca argentea manu propriaac quorum fidem pra^sentee dedimus prima Apnlis 1617, hac die

quas ,am recensm, se1472 Itaha, prxter eas Romanum gaudet S. Teresia, Reliqu,is.

^^

siffillonostromunitas, conveutu, !n priedicto nostro

Fr.

Thomas a

Jesu,

vicanusgcii^alis^
Alixquc Relf{jiiix

memQvandx adhuc
:

res tant

ylnret in

/ill/1'Tllll,

jiiurum

regionum nunc S Matris Retiquix ,ordine Hispama Abutee, in eadem exequar. In inqua Excalceatorum ecclesia S. Teresis
sacer digitus habetur ,habetur
lus
et

S Annx convenlus cohxrent dentes. Genuens,s hcet proles posthuma iurein Itaha primigenio, pignusque amons et monstrat venerabile signum Matris sux solhciludinis S. futurum ut n ltiham prsevideret propediem

cu, ahquot dexlne maxilix fragmenlum,

^*-

"
sme
c
.

spintu

primiti*, volu. inferrentur Keformationis

j,

ejusbacu-

rosarium etsandatium.EccehicforsacraReliquia colitur.

inter

mam baculi qui pro

c

crystatlos, Sandalium ex auro sericis ornatum fioribus.Corrigia etptantaseuinferiorsandahi pars teest calceamentum cta lamina argentea. Istud

duas servatur

monumentumltalicis fnndat.on.bus ritatis et amoris finem velum quoddam canon deesse, atque in hunc sericum reticulatim contextum licis non inelegans elaboravit, ac expresse juss.t cedepropriis manibus sacraesnpellect.lisp.im. conventus re in snbsidium
<--

longum est polticesnovem

et

tineas tres,tar-

(Historia CongregaUoms oui in Italia fundaretur s ')- Eujus quoque Rehqmx l- . S Elix t. I, qu, Fredericus [l,b. v, cap. vn)
:

Rosaaumpollices tres lineasque nocem. trajecto argenteo rium concatenatos habet Ea quec dupticata est pars, filo globulos. quadranest utnx unius cum

longitudinis usretiqua pars ad extremam crucem te Hxcderoue novem extenditur pollices. Q hausta sunt ex sario, baculo et sandatio Boadxadjectis ad delineatasase tabulas D inde annotatiombus. Madnti, ut epistota scnbitur, in mt/iixxiv Marlii L840 missa quod a S Teresia

meminit P. qux nunc sequentur mihi suppeditabU ea quid a P. Fredemc, tempoauamvisme fugil luvc Itala S. Teresueptl"bus evaserlnt sacra co.om.lnCanneliticaLoml.ardi cremo, a,t,
;

rtula existit S. Matris

Venetiis vero

...

ExealoeatO:

Carmetitissarumcamobio

tumiens, portenta quibus %d fuit tnV lura refert inde Inter atia dicitur pluries signitum. omcn fuit requod stittasse sanguinem Yepes calamitosarum.De eo cmgulo toquitur rum Pars Prior. Tomus vi. Octobris,
f
:

titulum habet, in argentea cotitur de carnc brefacta theca Reliquia hsec decisa autem est sacra S Teresiae longa est potlices caro in cordis formam, et Cxsaraugustx angutum serfere quatuor. ancono. Isabella a S Dominico, vatur e monastenum /unctano 1588 in ea civitate Fredericus itlud eo attulU P.
:

apprxmeque

fa-

frustumque carn.s. Item rum templo dens una de Observant.a macentue apud nostros Patres anno 162 nou ex, S uum ampla decentique theca ab totnm ejns cruore resperservatur linteum quod die vcnerandnm publ.ce sum est, et qnod festa ejus post conjiciunt Sanctam eo usam

exponitur. Plures verisim.ln.s m.h. videtur nsperam flagellat.onem Item cruore imbutum fu.sse. ..jispostmortem au.hent.ca exstat in conventu nostro
;

Med.olani .Uuffl m emoria qua liquet Madrito adquam P. Geuerahs molarem missam fuissedentem ol.m eSanot Hispan* Congretra.ionis quam a

iwP

>"'""^

Eidemdomuicessitcordisparl.cula, lerat

ffiSS

ad Franciscus Iiojasejnssucellanus vita functo, 1). nostros corona Florenti. apud le receperat. Item r sive 62
:

Plnlippi

IV

filio

e collo

^am, .p*

DE
438
.

S.

TERESIA. VIRGINE.

t, Q ,p*it a est nresl *\ divite hierotheca re P sive rosarium in ipsa V. D. M. e contrario tiosa dum 1 deprsedicat B. V globulis constans,

ArCTOne

^^^

tatera

amorem

ejusque in hu

strumeutis

ornatiunculapum
nostra S.

MKn" F ^ sm^l^ Tfpm

ne ff lectum
i

rum haud exiguorum frustorum carnis ejus, D prodigiosum spirantium odorem. Eas Reliquias %atri* sux comparavit P. Andreas a Jesu, qui e Po i onorum gente primus Excalceati Carmeli Reest Tandem prseter mef rmationem professus
'

Neapoli in

Matns

simu
tu

^J^^^
.

^^^i^gnioresS.Tere^nReliquias,

politanaeExc
carnis

vulffodel Tesoro, partL_ effig-ies Sanctorum argentes ejus effigiei, qua> inter ponitur. urbis Neapolitanaa tutelarium

Um oli* in
Gallia.

conventus qui 1473 In Gallia Parisiensis idem gaudet quoque ejus paldiqito gaudet S. Matris, monialibus quse exHispama lio itluc apportato a Gallia domum fundatvm rcnc:

Atque hsec quse de Reliquiis 'adem claudam animadversione a qua P. Fredericus suam de eodem argumento disputationem auspicatur, scilicet ad spequ;e enarrt)
ri

possont.

S. Teresia disserui,

<

cialis divinse providentise decreta esse referen-

primameamin

dam tantam Reliquiarum

qua Deus sane

ejus distributionem,

Vita B. Mamse runt Rcfert D. Boucher in acerrimos aliquando Incarnatione [lib. m, p. 367) tegebatur, fuisse hujus dolores, ut sacra hac veste iltius ccenobii novitise, sotemnxa Solent

ab

voluerit sponsse suse exuvias tatissime piis honorari obsequiis, illasque ceu instrumenta reputari quibus ipse patret prodigia et

elargiatur gratias.

lenitos.

pallio vota profitentcs, indui hoc Borbonicse, fitise D. Proyart in Vita Ludovicse in Sandionysiano asceLudoviciXV, hanc, cum
:

narratque

LXXIV. De
genere
;

scriptis S. Teresiae in

se devotura erat, sollicitasse piis ejus hsec concederetur gratia et utet sibi apostolico in Galha votis fuisse satisfactum,atque creNuntio sacrum illud paludamentum fuisse Dionysii ferret Parisiosque um,qui id in S. conventu, plareferret. In altero dein Parisiensi deGrenelle, nunc de Vaugirard (ut certior
terio

Deo solemniter

de libris ejus deperditis E aut falso ei attributis, ac de Sanctee

autographis.
c

tea olim

factus

sum

litteris

xviii

Novembris 1840 ex ea

domo ad R. D. Tresvaux metropoleos Parisiensis canonicum missis, mihique ab obsequiosissimo exstant hodieque ese tllo viro communicatis), Teresianse Reliquise quarum P. Ludovicus a
Gallici S. Teresia in suis Carmeli Excalceaii
xi)
:

-r-\eS. Matrislibris, quos paucis dumtaxat ver- fJ[ JjJJ., mihi verba bis detibat Ribera,acturus, arrogo ^JJ^J u Chronici, quodidem argumentum sequenti exor qmt cognoscendi dio aggreditur Nihil ad propositum

_D
S.

An-

meminit, sic scribens Manalibus [lib. i,cap. ibi exdeauratolignohierothecam habemus, ximam duobus fultam ab Angelis, in qna S. Teresia? carnis
particulam (quam sumptam dicit), ossiculum

Teresiam conducere mag-is potest quam si intelligamus praecellentiam librorum ejus. Hic detegitur ejus animi ejus capacitas, hic produntse seraphicae Deus hic sine fictioue docemur quantum
virtutes,

eam habuerit
cernitur

ipsa in gratia,... hic totaTeresia in se

(lib. v,

cap. xxxv).

recens prsefata epistola con-

5. Teresia intra 1

ferme annorum spatium,

:

unum

ac panniculum
oleo, vene-

prseteropera deperdita, composuit scriptaquse

edita habemus, undecim. Sunt autem Vita ejus, capitibus constans 40. adde Adjuncta ad Vitam, aliquot paginis (quibus

eo quod de corpore ejus stillat

imbutum

ramur. Additque is annalista deberi Reliquiarum illarum adeptionem Beatrici a Conceptione, uni e sex Carmelitissis Hispanis de quibus mox ser-

breviores tres

vitaj

Relationes).

mo

ex prsehabitis attestationivenerationem permissam ab annoWll. Litterse autem anni 1840 jam citatse notant facultatem illam datam (id est renovatam)
fuit,
et

fuisse
iis

Via perfectionis, capitibus 42.

bus publicam

Castellum anim, seu Septem Mansiones. FundaLiber Fundationum, capitibus 31 ultra descripsit Ven. Anna tionem Granatensem, quam

esse ab archiepiscopo Christophoro de Beaumont. Non hicloquor de epistola S.Teresiae ad Maria-

S. Benedicto, quse duas cum dimidia paginascapit, in eodemque colitur monasterio, ut nec

num a

w a Jesu. Uru. De ratione visitandi conventus monialium Carm. Excalc. Cantici Conceptus amoris divini super quaedam
.
.

quas tenet altera Parisiensis domus. Prolixum enim esset nomenclaturam facere eorum locorum quae hoc ReUquiarum genus possident. Qusedam tamenalibi nominabo,
de tribus
aliis epistolis

Canticorum verba, capitibus 7. Exclamationes vel Meditationes animae ad

Deum

suum. Monita S

Teresiae

ad moniales suas,

69.

ubi de Sanctse epistolis sermo erit.Demum Baillet (num. 16 Vitse suse Teresianse) ait festo annuo

Monitaalia, 19. Poemataspiritualia.swfc hispanico

Villanicos aut Coplas.
Epistolae,

nomine Glosa,

recurrenteejus dieexponi solitas fuisse

Reliquias
illius

quasdam

in ecclesia B. Marise a Victoria,

vutgo hispanice quatuor votuminibus

Constitutiones a Sancta

Item

m
/i?

Poloxirr
atiai.

mu;

mullai

item in altera quseVallis gratise appetlatur.Extra vero Parisios celebrandum venit Sanctse velum, cujus altera pars servatur apud Carmelitissas Burdigalenses, altera apud Rothomagenses ut legereest inVitaB.Marise ab Incarnatione auctore Boucher [l. m, p. Z\\),qui ct scribit id velum ex Hispania anno 1594 apportatum in Galtiam fuisse a D. de Bretigny. 1174 Neque longinqua Polonia exsors est Teresianarum Reliquarum.Ut enim tradit P. Fredencus, anno 1609 Cracovia compos facta est duo;

contentse.

Quod aulem ad

ad moMf
tlllenf

scriptasque nialium suarum regimen compositas spectat, dicetur paragraphis secuturis. volumina^ 1476 Aliquot minoris molisS. Matris quibus pauca hicprselibabo.VTestatur periere, de

Son

ia ((x opilSCU

,cv-9-

P. Joannes a Jesu Maria (lib. i, cap.vi) eam fratre simse equestrium librorum lectioni unacum dedisse, ut, sermonis proprietates ita se

vanis- uberfab^
r.*,

Roderico ettroposbreviperdiscens.ejusgeneris librum

ela-

boraverit;quo tam insotito puellse taboremultorum

linguas

DIE DECIMAQUiNTA OCTOBRIS.

adhuc virguncula comA linguas excitavit. Ergo romanticum de heroibus posuit fabulare sive opusculum, quamvis non ex genere eorum qux imaginahodie factitantur, et detirce plerumque

439

locroai ante 1560 ab ea scripta epistota prae manibus esl, V. D. M. directa, nutla uc (undem sed et nulta ad S. Joannem a Cruce ad Annam a S. Bartholomxo, nec ad Annam a pI* f P i,t0 u.OjuwaJesu,prxter unam et aliquot fragmenta. Deest

noxii quam tionis sunt fcetus, non minus lectoribus. Nihil quidem malesanis et leviculis
grati

illa

quam ad Nuntium Segam

misisse se dicit

m '" cl

(tom. IV, epist. 20).

Desunt ptures earum quas

,

semper perosa inhonesti virgo, obsccenitatem attamen, cum postea carmini illi insperserat
:

hujusmodi lectas a se fabw tales a se compositas ac conjtci sine dubw doluit destruxisse. potest ipsammet has suas pagetlas
adeo detestata
sit
;

HbtUv* dc
laneholi,

me-

m cantion" qu*
d,m.
V

In libro Fundationum {cap. vji, num. 1) meminit Sancta libelli in quo egerat de melancho1

177 2-

teste epist. 13 R. P. Generali Rubeo sa^ipsit tomi I. Evanuit alia ad canonicum Moyam missa, de qua tatius sermo erit postea. Atque aliae periereptures de quibus ipsa loquitur in prgesentibus suis titteris. Quod si causas cur epistohv eseinterierint, quxramus, varias invenimus. lnterdum

mandabat Sancta ut
destruerentur
epist. 25,
j

receptse

sux

litterx stah
I,

Ptura quam exstant carmnui spirttuatia piam magm JiCfl- ab eanovimus composita ad solemnitatibus excttandam txtitium. llujussi.v modi cantionum meminit tom T,epis& $\,citat(lib. xm, que tres strophas. Chronicwn >/uoque num. 2) eaihibei intercalarem versum cap. xx, odes cujusdam quam Sancta feceral ingressumin Religionem nobilissimas Helena dicitur in Quiroga. Item [lib. vi, cap. \. num. 2) Methymnensi hujusmodi cantica cainobio suo 4- lu Eagiologio Lusitano Georgius n pepigisse. Cardoso, ad xv Januarii, scriptamrefertTeresxiB deregnoLusitanoprophthn,,,,, ujus ipsum manu ait in deserto ejus exaratum exemptar consei vari
ro l' l,e

sicut jussisse
:

tegitur tomo

lia. 3

num.

servata fuit. Ita rogavit Annam a Jesu, id ornnes quas

rat epistolas,

tamen epistola fetici sorte quoque paulo ante mortem suam

quae
ei scripse;

cremaret

quia, ut aiebat,
ei

maxime

arcana

>

aperuerat, qua>. nefas enim esset a morte sua evulgari. In instrumentis Carmetitissarum Bruxettensium quee in archivo super causa beatificationis Ven. Annse a Jesu etiamnunc asservantur, legitur monialis qiuret

momentosa

Ordinis Batuecano.
(lib.

Chronici vero continuator

monilo

tui

num. )) authenticum pentsse apographm, ronservari earistii et solum 5" Epistola sua ad Laurentwm fratrem suum me^ione aux minit Sancta libelli a se num. 4). 6 Indici solet quietudinis (tom I, ep. 88, {tom. I, ep. teriit et canticum super nomine Jesu 30, num. 14). anno 1478 7 Sanctam monita spiritualia, cum
xxiv, cap. xiv,
ii

dam, nomine Maria a SS. Trinitate, esse testata ^ responso se ittud ex ipsius Anneeore audivisse (in 40 Am Teresia Annam a Jesn pro Sancta ad qusest. habuerit). Sic denique tom. II, epist. 39, num. 0, rogal Sancta Gratianum ut notabiliora loca excerpat, titterasque comburat, eo quod salebroso eo rerum statu potuisset illis dividgatis non leve

damnum enasci. 1480 Ea similiter de causa S.

Joannes a Cruce, s ioaiUi'\? r, uce rfajfrupersecutiombus versans,videtur /|(i ki1 incontinuis fere ,,_ litteras. Sallem /,//.s,sas sibiaS. Matre tacerasse narrat A'""'o^-"' hoc eumfecisse versus finem anni 1577
'
_ ,

mppum

izwMadriti esset,PhilippoIItransmisissenarrat
epist. \,not. 2, P. Antonius a S. Josepho (tom. III, ea quse Ven. Isabella a S. Domi3 et 1) secundum

(cap. xxvi), P. Marcus a S. Francisco in Vita ejus eo quod partes Tostati capiebatur cum jussu monasteru IncarnaS. Teresiae qua confessarius ad priotionis tenere crederetur. Conducto nempe
,

A '
tepho

_,

nico, Teresiae illo in itinere comes, audierat et inter alia ait Sanctam
:

ex hujus ore nostram eum

sci-

rem monasterii Mitigatorum Joanni

esset,

in sacristia

monuisse de cura satutis habenda, intrepide

;

electietuncti licet eidiccndo recordaretur Saulis meditatus se perditum euntis ita ut rex, ettamen chartam, suspenso atiquamdiu steterit animo, ac demum dixerit: Quidni coram videam hanc fceminam Sed Teresia cum acciebatur jam urbe discesserat. Conjici autem potest qua pia audacia humilis virgo potentem moytarcham porro com! ,

donec prior actionem gramorandum cum Deopost Missae celebrationem absolvisset, tiarum recordatus Joannes relictarum domi chartarum, proquas raptim captus destruere non potuerat, savnstia, et celeri pede domum cucurripuit se e
atque abtata e sera clavi, alias chartulas dilaceravit,
rit
;

domo inctudens

se,

mandit alias: quo

C J

peltaverit,

ex

zeli

impetu quo capite xxi Vitsesuee

et
:

xdtroapecompleto, fores putsantibus emissariis quo vellent, abduci. Hxc aulem ruit, sinens se, pateat P. Anto V idcirco pauto latius retutit, ut

aliquot ante anms, regibus

principibus appreHoc cans altissimum orandi donum, exctamavit annttere regua, ut si habeant, parati sint vel mille aut aut fidem paululum adaugeant et propa^ent,
hsereticis vel tantilium luoia pra-beant....

Josepho (in prologo ad tomum III EpiII) a vero stolarum, et nota 5 ad epist. 40 tomi

nium a

S.

devium

esse,

cum

ait S.

Joannem a Cruce omnes

O Domi-

exheroica mortificatione aboS. Matris epistolas ratio cur plures epistolx levisse. Alia denique
subscriptione, exciderint, est quod truncarentur Teresia; nomine, quod thecis rriujuiariis abscisso Si naminserebatur unde fadle dissipabantur.
:

ne, sieo

statu posuisses quo plena \oee hoc eis proloqui fuisset datum, non mihi rrrderent quidem, mihi sed satisfacerem ego mihi... Equidem videor

me

vitam parvi pensura, nt uuam hnjuamodi veritatem ad ha3C eis declarem... Esto sim quffi sum, tantus
illis

que aliena
abscisso,

manu (quam

in/irma

Tere.-ia scepe

mu-

tuari cogebatur) epistota erat exarata,

nomine

qui in alios

imperium exennn,

ilicenda, in
te,

me

pretium omne cum subscriptione amit-

fervet impetus, nt tota

consumar. Ast ad

Domiquippe

ne,

cum

plus non valeam,

tu

me
te

eonverto, supplicans

dubius tebat; si vero exarata erat manu ejus, auctor manuscripti, nihitominus facite evadebat

utremedium malo

ipse adhibeas. Nosti

cumesolojam
l

styli et apicv.m

charactereposset

me, modo eo statu sim quo

ut in reges
illai

tissime velle exspoliari gratiis

non offendam, libenquas in me contulisti,

im*Sunt

qui affirmant multas adhuc hodie

transferantur.

Nam

seio impossibile
;

epistolas ineditas delitescere.

Clarum

est htc ra-

^^
(

i/iM

tum fore ut tolerent ipsi res quas inodo tolerant mi Deus map-num iude bonuiu sequeretur.
ipse instrue eos, ut inteliigant officium

ac
tu

sunm. Ve-

rum abrumpendum mihi

tia uttra prsescriptos

est, ne Sanctas eloquenmihi fines proripiar. 1470 8 Constat plures SancUv cpistolas edax rerum tempus aut male consultam >ietatemaliasve causas nobis invidisse. Non solum enim nulla
t

Antomo, tionem non habendam P. Frederici a S. siquidem aliquot hujusmodi nos fugere dicentis et exin, ipseedidit S. Matris Vitam anno 1752, adhuc volumina epistoaannoscilicet 1771, duo
;

, /

*"**"
""

rum lucem

aspexerunt. Sed attendo ad id quodin voluminis prologo dictipso duplicis posterioris superare qux detegantur, item tur nempe multas ubi ait comad id quod habet D. Boucher (tib. u),

pertum

rniin

manuaww
,1

M0 ,omi Wrtl

Znam

tkesaurumnos,
'

*
'""

M cup

/i

tn/t
'

,j nr us
t
'

" "'

*g
Z'"

tum

futsse,
{

quanuu

u<**<"~-~' --

MM. lwm
affirroat

, :

Lerdo

qui xx.v ftfcrta

rMpond.7

I6ciandom v.detur quod I epl.totoruni ne de exiotentto plurimarnm

*-*TTJSiSi IMOljte ^* "

edttiom inclusU cum prxru) Terestanorum

,

&

aw fiUU
:

hiip** **
s

p*.

SSi * f/W*-* Mcditat.ones t* n repertm.unt mte,- ragmenta

i

r.tionem Domioicam Unticorum Conceptuum in Caoticum

S.

M. Teres.a,

terarum
Pl
s

s,

c*w...j^ domo .,ui, licct id iUt illm> II** hominibuB, a secret.s nuper per semestre deger.t,
miun.*ruct
(

uulla

tit

%L Keverendissimi attingentium plurimum amans

P. Generalis, et

rerum oms.

nium 8. Matrem hujoemodi niitamen unquam de

non a imputans propagaChronicum malc innuit, HU juoTeresim liber haberi coeptt tum indeerrorem

babebantur. Sed mentio, quia in perditis est procemium, ut Moreto profectum hoc

littenfl

audmt.

jam

emm

id

reperitur

latina S. Teresije ver-

epivoce, multas ejus gener.s Dicitur certe vulgari aliquot fnm.l.as tum pias stolas extare tum apud apfld moniales

sione anni 1626

quam ex hispano
verisimiliter illud

Martinezius

adornarat; imo

idem

est

in

tum

inter alias religiosas

;

domos. At

anni 1620, quse priore illius versionis editione

sunt aut, si epiplerumque tantum subseriptiones inadleditas credere licet siquidem Btolee sint, jam indagines certe anteacti tm post prolixas smculi equidem inven., etsi a pauca3 remanent. Nullam Complutensibus quoque, quae plunmas
:

mihi ad

manum

non

est,

sed quseper omnia

.

se"

male consuto cundx similis fuisse videtur factum est ut Meditationes itlx pashncprologo haberi coeperint. Ut taleseas prosim Teresianse Baptista pugnat P. Martialis a S. Joanne
Bibliotheca Ord.
in sua

Ex

monial.bus

Atque heec de scnservare dicebantur, exquisivi. deperditis. Jam vero de qmbusdam ptis Teresim
Sptirin (/n*
>,,,!. trlbit*
t

Carm. Exc, ac tales quoque Arnauld d'Andill>j et Emery, quoxstimarunt

rum

ei falso adscriptis fragmentum quo 1482 Taceo spurium epistolx Jesu exadium prsedixisse -,am Societatis

suze galhcw, hic eas inseruit versioni Esprit de 8. Therese. Terevero gallico suo operi
ille
:

faeir

<' i-

pi v ltH>:i

rx<i
(n(i

lii

Soeii

/*iu;

itique Oat

N<>

mr mu
,

w*i

otc

quidam Hispam,qui Hti smt calumniatores machinaOrdinis hujus ruinam sxculo prsetento Porro hodierni quibantur de quo poslea latius. in nupernma dam, quossecutus est auctor Gallus Vita.huic adscnbere veriti non sunt S. Tereeim osum illud canticum cujus initium sic sonat
.-

sianasquoqueeashabentdu Serre-Figon (in anPanegynn) et notationibus ad suam S. Teresire

Vita Teresiana Joannes a S. Ludovico in sua narrat P. Frederwus a vi, cap. vin). Ac [lib auctorem pro(lib. v, cap. x, in nota)

S Antomo
logi

No me
Ni

mueve, mi Dios, para quererte

El cielo, qne

me
el

tienes prometido

me mueve

iufierno tan temido

Placentinx editionis anni 1631 falsis a Teresia arqumentis contendere id opusculum male ut non tantum stylum esse profectum S. Scnptuut e dicat Teresiano simitem, sed et probare velit congestis in eo libro locis
,

adeo

rse

Para dexar pro eso de ofenderte. Sicejuxta latinam versionem quam P. Franciscus Garcia anno 1676 fecit
:

continuo S Matrem, ut alterum S. Bernardum, aut Sacrarwn Litterarum vocibus aut uti innitatur. verbum non proferre quod iis non

Deus

Ego amo

te,

Nec amo

te, ut salves me, Aut quia non amantes te

istum Ast quis, prseter perspicacem tantam ejus cum gum, in S. Teresim scriptis advertere usquam S. Scriptura familiaritatem

phraseoio-

jEtemopnnisig-ne.

P
:

Edita Scvpissime fuerat

3

jam S. eorum
resiae

kwc ode, jam S.Ignatio, Francisco Xaverio inscnpta utri autem

Franr/Asteorum qui S.Tesci Xaverii ad ni Decembris.

jure, disceptari poterit in Vita S.
est

g. ullAnceps videtur aliorum sententia, edittonem operum Patrum Carmelitanorum qui revulgatam S Matris anno 1752 paraverunt aa enim valde propendeant anno 1793. Quamvis
,

v.

*-***

eum adscribunt, tam recens

commentum

et

absque ullo vel minimo fundamento, ut ipse taudatisaimus Carmeli Ordo, cum voncinnabat anno 1752 plenissimam Teresianorum operum editionem, aut ignorarit hanc opinionem, probaInliler tunc nondum natam, aut judicarit eam
rere

omni specie

veri; ita ut

ne

vel

rcfutandam

poropuscutum iltud S. Matri abjudicandum, relinquere expiotam tamen dicunt se apertam hxret Bibliotneca ratiori criticx. Dubia quoque BuTeresia). Dubius item Carmelitana (art. SDubiuS tan Teresi*). tler (in notis ad Vitam S. non dissentiens, imo et ab hispano textu dem, a Cruce, auctw Gabriel
satis sibi consentiens,

P.

aut etiam memorandam illam duxerit. Novum quidem certe, ait (p. 81) editor Epistolarwm

gallicce versionis Chronici, qui

tom. II, P a 9ait

'

sibi

non plene perspectum esse

^rumess^
fitferi *

S.lgnatii qute Bononne anno 1804- prodierunt, sed sane mirum id inilii uon accidit; qmnxloquidem non ]>uduii uounullos Raverium ipsum Qarmelitsna veste et insignibua ostentare graphice depictum, ipsu lioet meridiane Luee, orbia Chrifltiscni conaensu
ac certissirais ejusdem \averii testiimmiis nequicquam reclamantibns. Nempe in h8BO inoidtmUB tem-

p 645 dicit eum quas protnt ad Teresiam pertinereob rationes nis P quas tamen et atlaturum
S. Teresia, se

dum
,

non

totoaseverso v um textum n Ast, prxter P. Matthiam a S. fecxi, i Operari S. Matris germanica a *< Ubrum illum abnegant P. Fredencus
infldelis, celat
{

^ f'J^
.

pora quibus apertissima qu*deque veiitel contemnitur. Ast me tiedet in re adeo perspicua diutius
iramorari. Ita doctissimus editor.
1

Chronici U0tonio(Ub. iv,cap. x) et auctor i / 6 el cap. xxxv, num. 8, et cap. xlii, num. Chronia co ac etiam P. Joseph a S. Teresia,
tinuator, in quarto tomo

ld.8

Tractatu autem dignior

est

quxstio utrum

liber cui titulus: Septera Meditatfcmes in Orationera Dorainicam, etc, Teresianus sit necne. Dicit Bibt.

Hisp. nova Nicolai Antonii, Madriti edita anno

aq a S. Matre, sea ficit Meditationes istas non quo p dam P. Carmelitano scriptas esse. Ex persuu seu tisse videturin Ordine ea traditio

[l.

xv, C. vii,

n.*)

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A

4*1
:

mfuSu,o P i-

&&*** **"f vovendtt*

r
Srmei.
nega-

cum quartus Chronici tomus quadragesimo nrimumtomumannolucemaspexerit. cui su1485 Prxcipuum autem fundamentum ^structaolim fuit vulgata hodie satis opinio H
post

anonymi Meditationibus

manifeste ex hac compa-

kKC

ratione elucescet mira dissimilitudo.

^
1

i jui^

^mttm f.

is

adscribitur, videtur prafatiuncula, nescio a quo fl /teoa<a /am ' _,-, n -^ twie1nvtt nil confecta : cujus si pendantur verba,

nbeiius S. Teresiae

^^^hn

Ido.Arg-

mntum
livum

conlt

probabilesonareintelligitur. Caduca quoque est qus> htenditur, nempe has pagellas consuTeresiano, et quifuisse cum opere quodam

^^
tas

1487 Non nego Sanctam Matrem praeditam fuisse J" *J dono Sacras Paginas interpretandi... Verum ejus t notitia constringebatur lnter versiculos quos e suo dUporitt,t~ (.. f&i Breviario lectitabat, et Sancta Euangelia, quae non d """" argummiit: magnis sine masrnis animi motibus volvebat. Sed numquam ^J hoc donum in publicum prodidit. Sacra Biblia ex Lpais fontibus non legit, et Toleti renuit admittere novitiam ob id solum quod ex hac intellexerat

^
1

tam.

in Canticum dem cum fragmentis Conceptuum quem librum Teresiae manu scriCanticorum, tradiptum, novimus ab ea ex integroi gni fuisse dumtaxat pars supersit a motum, ita ut nobis Si quis autem niali quadam prius exscripta.
,

talem librum

penes eam esse.

Sacra Salomonis
rettquiifi

Cantica explicuit; sed

quantum ex paucis

stricte

concludere

velit

geminum

esse S. Matris

apparet, aberat methodus, ettantum aliquot, versiculos, e Breviario et concionatorum orationibus haustos, evolvendos susceperat. Contra in Meditationibus, qnae minusculum tractatum constituunt,

compacti, foetum, eo quod bini libelli una essent ille binos esse fratres, eodem fere jure dixerit ac duo viri idem contubernium occupant.

observatur

simul

in lectione Sacraruin ScriptnraCitantur iu eis gesta et textus e Gerum versatus. nesi, Deuteronomio, Ecclesiastico et Apocalypsi.

homo

Itno etsi dictum et

eas cum dubiscriptas, minime fuisset confecta res, utrum Sancta eas aliunde non tari potuisset

demonstratum essei inventas Meditationes propria Sanctx manu fuisse

Expresseimmisceturprologo caputsextum Levitici; quod Teresia fecisset numquara, etiamsi ei nota fuisset \c\ illic memorata, qua sacerdoti incumbebat focum altaris novis lignis semper fovere. In
phrases adhibentur, et Atque propterea monet Hierosolyraam dicitur invitans eara ad agenu fi.ruicariam et adulteram,
tertia petitione BCripturisticffl
:

Quin universalis Ordinis sensus opusS. ut ait Chronicum, nonpropendet ad id quod, ut additur ibi, B Matri attribuendum eo
exscripsisset.
;

filii

ejus, assiduaf

operum

ejus lectioni intenti,

et quoad substantiam et quoad formam S. Matri ptane inusitatam. Prxvatet, P. terea, si quid argumentum negativum Jesu, S. Joannes a Cruce, HieronyAntonius a mus Gratianus, Anna a Jesu et Anna a S. Bartholomxo, qui omnes S Matri familiarissimi fuerunt et pernoverant scripta, ut et ejus biographi Yepes ac Joannes a Jesu Maria suo Ribera hoc libello silentio demonstrant elucubrade cum scriptum iionem non esse Teresianam tot ac tales viros fuhoc super tati argumento gere non potuisset. Demum quid S. Virginem induxerit ut Orationem Dominicam de novo

detegunt in eo dictionem

Qui termini dara poenitentiam, ut ad se redeat. a Sanctae Virginis stylo prorsus alieui sunt. In quarta petitione, ad explicandum verba Panem
n
:

nostrum quotidianum da nobis hodie struendum primo loco quaerendum esse

ii

et ad-

Regnum

Dei, explicatur

eadem

petitio alterius

Euangelistie

verbis
u

Atque docensnos rogare illum ipsum panem Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie. o Quid plura? Inseptimapetitioneperhibetur
;

illud declarare voluit per S. Mat:

thffiura,

in

tractaret,

quam tam

feliciter tractarat

in Via

Sacra Scriptura exstare aliquot devotissimas orationes, compositas a sanctis hominibus, motis a Spiritu Sancto; quales publicanus Euangelii, Anna mater Samuelis, Judith, rex Manasses,Daniel,Judas Orationibus Machabffius etsummatim subditur
: :

perfectionis?
P. a S.

vocalibushissimilibusplenaestScripturaSacra.

Prederic"

Antuniu

1486 Juvat pro coronide duo egregia loca excercap. pta hic proferre, alterum e Chronico {lib. v,
xlii,

Sitne talis indoles et dictio Teresiffi, aliis ribusdijudicandum relinquo.

:

me

peritio-

dtmonttrat

eum librum
ipurium
e

num.

9),

alterum
.

P. Frederico a S. Antonio
.-

llylominime
Tertiiano,

loquitur Scripta S. Te(lib. iv, cap. x) ubi hic ita habent characterem. Stylo politisresiae distinctum purissimoqueexaratasunt ejus soripta, nulla

simo

Si mediocri gwitlmHi 1488 Chronicum vero sic inquit e conferantur ambffi explicationes, attentione inter se tanta patet differentia utambigam extentne scripta cum magis dissona quoad dispositionem, expositionem,

^ ^^"

A que lepidissalibusnonabstinetSanctaVirgo.etcontinuo peccatrise, seseque proclamat magnam c demittit utilem. Licet cem, ignaram mulierem, et ad nihil Deus eam sublimaverit ad insigniter impleudum altissiinorum arcanorura magisterium, non alios
tamen quam suas filias in participationera suorum documentorum vocare audet, et vix sustinet filiocomrainisci. Divino dein cestro abrepta, saepe et mittit digressiones, frequenter exclamationes

tamen

affectatione inspersa, ut fatetur quotusquisCastellani idiomatis aliquantum peritus est.

atque stylum. Et quidem videtur fieri non posse, ut, cum reliqui 8. Matris Meditationes a libri iuter se tam similes sint, hffi Utitur auctor hujus cffiteris in tantum discrepent. valde methodica F libri sive tractatus dispositione artificioso et culto, accurata etspeculativa, stylo collocatione clausularum verborumque, textusque
coucludendi

modum

ScripturffiSacrae allegatnon vulgares, eosque elucidat explicationibus formam sapientibus theologi-

rum

cam.

Quffi

omnia

distant et aliena sunt

ab

his quae
:

gn.tes Deoactasj quodque

maxime

singulare

est,

videmus in reliquis gloriosffi nostrae Sanctffi libris hic quippe stylus et dispositio muliebri simplicitati

quotiescumque hurailitas atque carita^ Bi rraoni vero Smplicatur, nequit non esse diffusa. Sirailis
oharaoter oon apparet in Meditationibus de (Jratione Dominica. Sunt hffi scriptffi valde methodice videntur dictatffi a docto iracriptffi uni homini
; ;

magis quadrat. Attamen modo prorsussuperiori, non humano artificio, sed illustratioue et sapientia divina.transcendit optimos prfficelleutia tam superni fervoris ut

nemo humano

consilio

eam

imitari

scholastico; etobsque ulla perturbatione servaiur orationis ordo, introductio, materia et elausula.

Sapiunt verbaTeresiffisanctum troporura negl' etum et ingcnuum leporem, cnm araabili simplicitate conjunctum ; ars vero et studium aperte se jtrodunt in h.rum Meditatiouum auctore. Legatur,si placet, expositio Orationis Dominicffi, inserta a S. Virgine
libro
,-uo

queat.Etre quidem vera, quantumvis tentaverit ille auctor, rainime valnit; et tanto intervallo posterior lifuit,ut nemo unus.mediocriter in SanoteVirginis bros legendo versatus, si legat has Meditationes. Id continuo clare intelligat quod quidem optima

non

probatio

erit nostri propositi

atque idcirco >nper-

fluura foret diutius inhaerere rei

tam

manifestie.

1489 Assertis

modo suis

Teresiffi libris, xnvest

de Via perfectionis, conferaturque

cum

gemus queenam

supersint

scripta

ejus

auto-

gar}illu delela

grapha

uu mmda.

DE
APCTOfl

S.

TERESIA VIBGINE.
mentariis quibus Sancta usa /uit, adhuc hodie D eodem statu et loco quibus olim, asservantur in regia bibliotheca palatii Escurialis, unica repo. y penesunume
fc

grapha. Priu* tamen

V. D. M.

et

refl ,
i

dicta.

"^^"^wl" mnw> am acue fye ZTtam facUem //,,, nat 1 epes

i

j m rvnnlanda sunt

PP.

Bie-

rwenrentwrdetoa menda. S a a7no

Z-JZttimtZSS.
veritate

***? atis
asseverandum
sibi
et

Temp0 re lamen dominationis gallican* sTNapotJne H*c cimelia cum atiis Madritum
detatafuerunt.MagnacumveneraUonehabenlur,
reposita sunt post
et

^'tnbmothecamntpamiiE^rialU,eed^

IZelaTorei

TsseZnonsotum quxdam
mutata esse verba, sed

in iis autographis

riolo e pretiosn

hgnis a^abr
lib.

"^*"" * subU^ue
tib. ni,

opere
cap.
11)
:

et tres

nonnusquam

aut

confecto
xix, et

sua obserato ctavi(Yepes,

v,

correctas, etiam plures lineas a scribente esse mutaret, sed ut dicenut sententiam

non quidem lum emendaret.Jn chartse margine quoque, plerumque in Teresiffl scriptis arctus est, quaequi utetnonnulla dam ejusdem manu sunt adjecta, (lib.v, cap. xxxv, n.fc etZ). medias inter lineas
ae

Chronicum quam quidam (v.

Eccl. 4 ult. ssec,
d)

cap. xxxv,

num.

g.

lib.

Becchetti in italica Hist. xxn, num. 109, ac Butlemot.

ftrmam

ni~
1

190

Dein P. Fredericus

(lib.

iv,

cap. xiv) peret,

tidamque

f *'

ejut tnanutn

amesse negat

S. Teresiae

scripturam-,

noiatur.

postquam Annse aS. Bartholomspo characterem charactcrem leclu perdifficdem di.rit, nffirmat meliorem esse, sed alterum olteri siTeresiffi vix qui milem atque comprobat tum Caramuelem, Maria num. in Vita Ven. P. Dominici a Jesu Wi)assent Annam,cujus manum inelegantem
.

dicunt Philippum II semper penes se tenuisse. Mihiveroprobabiliusvidentur Yepesiivoces un escritorio mui rico, y cerrado continuamente con su auctores niti, dumtaxat llave, quibus videntur ii significare fuisse armariolum istud propria sibi Virginis codices clavi clausum. Utut sit, hi S.
:

hodie ut gaza olim, Yepesio teste, atque etiam exhibentur. Eadem theca custodiuntur duo sacra

veterrimi libri, quorum alter exemplar est tractatus de Baptismo parvulorum, quod perhibent quantumvis titS. Augustini autographum esse,

non atUer scripsisse quam Teresiam, tum qui in Vita ejusdem Annse {lib. u, Henriqy lecap. xviii, pariter tenet Annse scripturam, et chactori valde ingratam, ejusdem esse formse racteris ac scriptura est Teresia. His ego aucto modo, ribuSj relicto in medio Annae scribendi
fatetur,

terarum forma
esse prodat
:

illud nil

minus quam Africanum E

scriptum est graecum, quod non meliori jure dixerunt manu esse S. Joannis Chrysostomi exaratum, dum aliisimpliciter tenent librum esse qui ex bibliotheca ejus
alter vero

perennat.
1492 Narrat

contradicere cogor quantum attinet Teresiffifnanum ; ac plane adhsereoP. Francisco a S.Maria, in examinandis volvendisque Teresiffi scriptis versatissimo, qui in Chronico (lib. v,cap. xxxv,

num.

9 et seqq.)

scriptis,

autem Chronicum (tib. v, cap. xxxv, quomodo duo e quatuor iis manuLiber Fundationum scilicet et de Ratione

Autographa
Fundoiio-

visitandi, eo pervenerint.

Cum

undique conquireEscuriale, a

^.^
di>

num.

3)

contrarium

prorsus judicium fert de

congercrel in ret Philippus II sacra cimelia quae

charactere scripturse Sanctaesuae Matris, dicens hanc esse claram, distinctam, bene formatam, ita
ut inter quorumlibet
sit

suum recens exstructum palatium

vicario
Teresiffi,
et

generali
cujus

Ordinis petivit

manuscripta

manuscriptapronum cuique
:

fama sanctitatis jam percrebuerat

Teresiana distinguere

Es su

letra

conocida

entre todns, clara, distinta, bien formada. Verum ipsi P. Francisco assentiri non possum in eo

quodaddit, Teresiae scripta manum referre fcemineam Su letra... no sale de la esfera de las rougeree.Nam in iis Teresiae manuscriptis quse datum mihi fuit inspicere, tornatae apparent firmo slylo titterae, masculi utique animi in virgine indices, si verum est in scripturae charactere
:

cujus eloquentiae vim ipse rex pluries fuerat docexpertus. Scripsit itaque vicarius generalis Sobrino, qui anno 1588 primam operum tori Teresianorum editionem Salmanticae, mortuo

Ludovico deLeon, curarat, sequentem epistolam, archivo cujus aulhenticum exemplar in Ordinis a S. Maria conservatum dicit: P. Franciscus Majestas colPax Christi, etc. Avet regis nostri
locare in

regio

S.

Laurentii

monasterio

libros

prodere sea nimos scribentium. Judicent ipsi lectores num quid muliebre sit in format titerarum

laminsead Riberse l. m, professionem ejus exhibet,

,

c.

i,

inserendse; quse
Jidii 1571,

quamwn

cum priorissa facta esset monasterii Iucarnationis, pronuntiavit et cujus aulographum Madriti

unde muloriginales bonae Matris Teresiae a Jesu ; tu binos est nostra Religio. Et quoniam tum fravisa invitarem ad eos V tenes, mandavit mihi utte litteris Didacus de Yepes, credendos viro quem R. P. F. Majestatis priorS. Laurentii, indicaverit, ut regiffi ubi tam et libri serventur, consilium impleatur,

asservatur in monasterio S. Annae. Nec pervacaneum est annotare episto'arum quas vii/i Teresianarum characterem characteri incisse itlius formulse esse consimillimum,
1491

bene et
tur.

cum

Quod quoniam

servabuntanto bonae Matris honore peraiiasum atque cupis,

cupiisti
tibi

mihi habeo id
driti, iii

gratissimum futurum...

Ma-

Junii anni

MDXCII.

Fr.

Quinque, ultra mnlta*

epittoln*.
<i'i-

Ex Teresiffi

libris,

lantur auto-

grapha.

quot conservantur manu penere, qui eo facilius exciderunt quod sunt e minoribus ejus tractatibus. Eos recuperandi spes medio saeculo decimo septimo adhuc affulgebat auctori Chronia (lib.v, cap. xxxv,

prseter epistolas, aliipsius scripti ; reliqui

num.

11),

eo

magnatibus Hispanis alteri aperuisse dxceretur qusedam penes se solerter conservari S. Teresio autoqrapha ause non nominarat l ' r i tamen. Ac revera, toto post ssecuto, Annus TereSianus (tom, VII, p 152, Madriti 1758) ait inventa nuper fuisse duo autograplin minora, nempe partem E xclamationum apud Carmelitissas Granatenses, et codicem Cantionum in eremo Carmeti Genuensis. Quatuor hujusmodi volumtna,scilicet Vitse, Vi perfectionis, Eundationura
e
,
. .

quod quidam

Maria, vicarius generalis. Ergo mawwdem anni doctor Sobrino duo prsefata psedagogotun scripta tradidit Garcise de Loaysa, Toletan regii principis et postea archiepiscopo confessario tradidit Didaco Yepes, qui et ipse ea aut tunc temporis Phitippi II. Quomodo autem scihcet ac quandoduo alia autographa, Vitffi de a perfectionis, in eam bibliothecam fuerint mepraeterit, dubitantem fuerintnc a vicario Q TnaUlSltO nh Inquisi i.... -i a r.... neralivel ab Anna a Jesu, an vero ab rumprsefecto aut alio quocumque. utt manuscri- ^.^ 1 498 Auctor Chronici formam horum
,

Nicolaus a Jesu xvni Augusltejus-

t^

ptorum, quae inspexerat anno 1641, ita refe folio,val Illud Vitffi exemplar scriptum est integro
exiguis relictis marginibus, et ducenta tria

fo ia

et

de Katione visitandi monasteria,

una cum

atra-

simu capit. Aliquot lineas, inferdum duas tresve ^ intervallo au oblitteratas habet, atque in linearum
aliquando

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

443
*uctobi

A aliquaudo ad marginem
:

aliquot voces suppletas. Sic

Fundum

como me han mandado incipit dado larga licencia etc; qnod nunc prologi y vices gerit, licet Sancta hunc aliumve terrainum studium sapientem minime adhibuerit, ubique simplicitatem humilitateraque prae se ferens. Unde

Quisiera yo que

//

ille in Carmelitanarum monasterium sexcentis aureis coemerat trecentos largitus fuerat in fundationem alterius domus , tres
,

D
"

'

novitias dotarat, aliaque bona magnifiee contuterat domuiIIts/jalensi.Dein unica hujus filia et hx-

ad textum non pertinere, eumque mutaverunt typographi. Quod praecedit hunc prologum non magis ad textum spectat, atque adeo manu a Teresiae manu diversa exaratum
sequitur titulum primi
folii

sonat

nam, ut dictum fuit, prima Sanctae vox Quisiera yo . Post huncingressum sive prologum venit caput primum, quod manu Sanctae scriptum est, ut et id quod sequitnr, nempe totum libri corpus ettituli capitum. Clauditurtotum opus No permita se pierda esta alma que his verbis con tantos artificios y maneras y tantas vezes ha sacadosu Magestad del infierno, y trai<i o Amen. Sequitur deinde epistola ipsius S. Matris manu exarata, qua mittit librum ad virum quo
est
;
: : //
/

resCatharina illudS.Matris scriptum inmonasterium Hispalense, in quo Religionis habitu donata est, detutit atque id posteaJoanna de Mendoza, ducissa de Beguiar, in eodem monasterio novitia, tabidis argenteis ac smaragdis vestiendum curavit. Quod pretiosissimum munus, ibidem etiam hodie servari, certior sum factus litteris xxvm Aprilis 18 12 Hispali missis a R. P. Nicolao Montemayor S. J., quibus mandat se itlud manu te,

nuisse, perlegisse pluries, sxpeque fuisse oscula-

tum.
1496

Tandem supra

Teresia scripta, aut ejus

Escurialense, plura, aut a l manu correcta, extant [,lZ"lutL

graphaSi*
pwfectionis.

mandanteeum

scripserat

impressa exstat, et incipit siempre con V. M. Amen. Atque clauditur his Para siempre jamas le alabemos. Apeverbis rit in hac epistola quam parum temporis sibi afTue: :

quce ad finera Vitae El Espiritu Santo sea

;

exemplaria Viae perfectionis. Eorum quatuor memorat P. Antonius a S. Joseph in suis notis ad epist. 5 tomi IV, quee conservari ait Toleti, Satmanticee, Vallisoleti
et

Madriti. Quoad hocpostre-

mum, R. P. Puyal S. J. litteris ad me xiv Martii ISWMadnto datis dignatus est sequentia scribere:
Id quasioriginaleexemplarViaeperfeetionishicconservatur in coenobioCarmelitissarumExcalceatarum, dicto S. Teresiae, et Ordinarii regimini subjecto.
. .

hunc scribendum librum, etsibi nonlicuisse eum integrum relegere. Et, rae judice, haec fuit causa cur non mutaverit annum MDLXll et mensem Junium quod, ut animadversum fuit, et nos
ritad
;

monuit

P.

magister Banez, intelligitur

de

priore

Et quidem in praesentia pro raonialium benevolentia prae oculis illud exemplar habeo. Tomus est quem in 4r diciraus integumeuta argenten, affa;

scriptione,

nondum

ulla

fundatione facta,

non de

posteriore scriptione,

cum jam unum

fundasset

monasterium. In fiue totius libri exstat approbatio P. Magistri Bauez, duobus etmedio foliis concepta, integre hujus manu scripta vnJulii anno MDIAXV. Judicandum est hanc eamdem esse ac illam quam jussu supremi consilii Inquisitionis eondidit, cum hoc tribunal anno MDLXXIV {imo 1575), S. Matre Veasi versante, librum recognoscendum mandavit. Cum enim P. Banez anno MDLXXV librum approbaverit, atque haec approbatio libro assuta fue-

uncinos habet. Tn illorum umbilico insigniascutumve Ordinis caelata sunt, et subtus (in utroque scilicet integumento) legitur sebre facta, sirailesque

quens inscriptio

Este libro es del convento real de Santa Teresa de Jesus de Madrid, ano 1755 ( Est hic liber conventus regii S. Teresiae a Jesu Madritensis, anno 1755 ). In dorsolibri, quod argenteum quoque est, scriptus aut caelatus pro ejus
:
<

longituriine ettitulus
toto hoc

Camino deperfeccion
:

In

MS. codice, qui manu alienaet incognita

in ultimo

exaratusest, uihil singulare advertitur

non infirma conjectura est hac occasione dictam approbationem datam fuisse. Hactenus Chrorit,

nicum {lib. v, cap. xxxvi, num. 9). De eo autem quod hic dicitur, epistolam ad P. Garciam de Toledo esse, ac Teresiam erronee exscripsisse, agam sequenti.
perfetionis,

mensem

et

annum

tamen folio et post libri fiuem sequens notatur testimonium, integre S. Teresiae manu scriptura, atque Tiene este libro ciento y ochenta y tres sic sonat ojas esta aprobado y vi&to por el P e Fray Garcia ^ deToledo de la Orden de Sauto Domingo, y por
:

el

codex de Via perfectionis qui in regia bibliotheca reperitur, est volumen in 4, ac totus
14,94 ) e in

de uno,

Dotor Ortiz vecino de Toledo es transladado queyo escribi en Sn Josef de Avila, que
: .
:

C Teresiae
deletas.

manu

scriptus,

lineasque aliquot habet

Liber quoque Fundationum, ut cxteriomnes, est absque inscripta voce Prologus, sed incipit a vocibus prooemii: Por experiencia he v\sto,etc. Constat 133 paginis in folio, vix marginatis
;

titulocaret, etfuit correctus

prsefati libri.

non secus ac duo

vieron los que digo, y hartos mas y por ser verdad le firmo de mi nombre. Teresa de Jesus Carmelita. ( Capit hic liber centum octoginta approbatus visusque fuit a P. F Garcia tria folia de Toledo Ord. S. Dominici, et a Doctore Ortiz, cive Toletano. Desumptus est ex altero quem scripsi in S. Josephi Abulae, quem dicti viri vide;

Pariter quartus de Ratione visitandi conventus monialiura caret prsefixo vulgo titulo, et inchoatur a vocibUs Confiesso [sive, ut nunc scribitur, confieso) lo primero la iraperfeccion que he tenido, pergitque sine divisione capitum.Paginas habet viginti quatuor, nec ulla reperitur in codice vox emendata. Ad calcem habetur epistola quaedam, quse cum libro non solet vulgari et in qua alloquitur Sancta personam cujus jussu tractatum composuerat. Scitur autem e quibusdam P. Uieronymi Gratiani ad Sanctx Vitam ad1

runt, et alii plures. Et

quoniam

haec vera sunt,

contirmo ea apposito

Carmelitana
tibi

).

meo nomine. Teresiaa Jesu Nequeo cura oranimoda certitufuisse.

dine

aflirmare in corpore libre nihil propria

T. Teresiae

manu correctum

Insunt certe

aliquot emendatinnes uonabipsa.sed a scriba factae.

Hxc ille. De autographo aulem

cemus

Vallisoletano di-

lxwii, ubide hujus

t.

libri editione.

Item

rfeConstitutiouum autographo {secundum

Annum
Consti-

Teresianum,

VII, p. 159)

agemus ubi de

tutionibus exprofesso.

ditamentis, ipsum hoc jussisse Gratianum eo tempore, ut innuit, quo provincialatus munere

fungebatur,

et

inchoato

jam aliquantum anno

LXXV. De
bris,

editis

S.

Teresiae

li-

1581.
''

deque versis

in varias

lin-

Porro quoad quintum Teresiae scynptum autographum, quod Castellum animae conlinet, id
1495

guas.

P. Gratianus, possessor illius thesauri, monasterium Hispalense visitans, dono dedit PetroCerezo Pardo,cuiet Ribera suamTeresisdVitamdedicavit.

J^ffirmat Yepes(lib.

111,

cap. xvm), viva adhuc Teresia,

DB
iUCT<-B

S.

TERESIA VIRGIi

quo d

cum illico obtenlum

essel,

v. n.

m
1

Sditui

'

mum
Vie v
U.,

'''"''

perfeclio

*
-

*"* 5 '?*! flffil t s.v. Sanctam S d ?" od

^r

: tantopere ama;"^';f atoraaone

'

^^

fc
.

tem

Ul

Wl

TJentus, V'^

Sobr,no cons,gnav,t codices doclor,

Nicolao

Dona

suo Ordmisque

';**

dicato opere, scripta Guiliel.

*-./.., .<

P. An.on S a rKctf e p. s .otom

1583 prod.isse,

&

WW"
e

/ose P

"'^'"j^,,,

/m anno "* ^ ^ (a am an ol580 SJ

hwoqrapho, concreauu typog>ap

S,!(,

/^ 1588.

--r-~~' '" -

/ <

-?
?? ''"'""
flS
'

3*S i-rfS-"
./S

"'"'
y<J .

s.~ Torpsi /00., ca, Vite i AdJ"^ * .f

Samationee *
o ampuus
.

rnninlpctebatur eddum ,rf w.ttComplectebatur e d,tum td o.ooera, sctitcet (m'a ma;ora, oi-

?%%Zerant quoque e,a logum, annexa

SSr-**- **?"? T; Sanct* Monrta,.

^
'

de

LvAmimude Leon seprx mambus hatesatu' jm minorum operum postea

/ue/-.
-_

ttorm

omnium

autographaat-

-
,

r / mimHl fecerat.Liberute.q
,

il

esl

edUuS

" """'
ex
et

etcontulerat ei co,u

Ubrum Fnndationum
/

vulaandum auxwut,

rf meiora<ts .tcfto.

sed

nondum

editore oml u /o3 ro ao asserva ;yJi asse rvatur, estmanuscriptoquod Tolet

quod
g

S&s

erat qua de causa mttt , ,'0,'s adtec non fuit usque ad annumWVi libcr ille publicatus a Rogerxo Velpio fu,t quotypis Bruxellensibus

^TlmperatriciMari,
D WMncia
B
, /(
,

sub di*rxv, Aprilis a dedicata fuit ca FoquclU edttU). Doria

ei est

ff^,
,

iM .
J

^sttfler prxfixa
es Ise a S informationibus testata

altera eptstola Ludo.nc,

Matre

a mortt g'w

^s* ss!S----srsft2
,

Qia atom Aa aJsu J^ mandarentu, E Tagnamoperam navaratut typis ei apparuit.etgranssunocouo. Zl>*b>-i, hxc
Maaritonsis
.o,'a(es.

quio d,gnata

editi reliovii

Zscripta
melitanas

penesCarinformaUone (qux Bruxehs

est

Annam graUficar,

stcut

mma-

euro ;"*

i/-ue
<

ConcepUon ustoditur) Beatrix a

Ten. Antut
Jeiu,

ttcrf,ssemiam-,a^ l "::;^t^Te7ttOcttm 9 aJL*~.m onrum id damnosum fieret. ,. qui promncaUs mune.

.
,

2 ^

testalaestseexpsius \riem,'ssoJrameto (estotoesaee^s,s 1641 emissojuramenlo <> c Annam adAnnam 1/M ^v,W Exea Ludomc, ea Ludovici ad Annx oreaudivisse.

Doria, Qttarc P. Nicotaus

IZiore

epistola sat,s est

^dam hice^e
wTeresut

S
;rr

explicat quantam Ixcerpta, quibus ille ejus operam posuent. Ecce nis Ubris edendis

K
L

tndeter. A.e a /e Wta*aii * Vita Annee aJeWa 9 e /fefe* e. ff< documenUs et 2<u\,v cap,) exauthenlicis S. TereZformaUonLs in causa beatificationn d,gna,Anna, "LZra hacsuper re habet notatu nventumMadr,tumap. Zprimum, fundatura

rCsf *

^ ^
S,
8.

"'itoiTeresi.scripta
silio

P e,m

j eadem recensere ac SS U '' lucem P rodlre " quo in e mihi /; dedieare po-en sancto vestro conventm ob magnum quem
'

q^^
relegere

^
videor,

^^
Diliynli*'

nrireritM ift

uti et reipea dedico,

sendis cepi laborem

non so

um

en^m

^ </.' op e rfto'(ara( Aa C ,'tocem,eto,'c^amea6/9tt.s,tor,ittS,s * (On. ir^r in bonum revelalumese apcruer^ Teresia oNM W a Peo
jwwJ
* '

puirat, inquisivit de libro annis qui a duodecim prope iato6a(. A'moam ato

9*^ ? ^,
'

PW^um

Vif

*"*;

IrDu-

"""gg
"
"

gendis et examinandis, (qU od cum suo ara t, verum etiam p n eren^e t fuit) m ultos dies peues me pron con, prout suo nitori et purnati ne q t restituendis, ndul p iU . scripsit, F ua ndum imtnuta.em, d ma teriam, verb& De c q autogr apho debenp adae. e a Siteto. vel negligentia vei

V**T ^^

^,
1
P

rta* ^ *
um^nt

U KJ.

^
eb

qnan aiscrebentium) nimium

hbro Tltot, gaao, detoto lnqu,sit,on, torairem.74,s,tor 3 ee. ;An*/3eocommeH '''- r a(t percontotrfi A omn,bu probatum. sedei esse in voUs tantul emtteretur, adeaqv ,' lucem
(

erant er

Nam Dim is
et

J.uto quam magna fuit

taM
,

ma,

pectoie in cujus

^, a ba?
q
qn n
et

consiliariis ut

J^^;^
illius esse

qnam ip.amet
est

divina

nsEC ut scribere intolerabilieverbaril.ua

^^
m
c
:

ipSos

ultque Donie, iratione a& Annu, *cv. *.***. **.** radone av Ana, serf inlerventu _. #.. ~h inea imperatnce Mana, ui mtrice a^we Ann* rogaoU ao 2>sa II, commenCaroli V et vidua Maximiliani
.

mpr.

arf

id tibenter esse
,r>

colaluroja

,. linguffi
-

prnbe c .jto
locis

,.. v! . e s fuissent, vidissent indubie

TprPS Lam 8 x

elegantiam.

in ^am estoquiou dam

datummanuscriptumest Ludonc, de Leon, non

.

scripti

sui,
.

antequam

senteutiam

l^ durD

jam j- /- anno owirfemwi iwrum cense, Q uidemuttibrumcenseret,quippequi

1575 a Banezio
et

Ferdinando

^vpCastilto examidel

interserat, et coeptam absolvat, alias rem aiiqua.re m rationistilum non raro per

^
P

^ ^.
ad eo
et
iaJ
r

tradenda lypis manusv, _p._.-..librorum.Btenim 0,' ,' K e,'r,' po SS e< Tere Slffi ^ ~-.^. rt../_*/_.._/ir.. nrJpn pr*... r\rppt/ o r/^. ( am adea xnvu //uDona, ra( S L. ratus se no possc Pf r -.
.

oc
=

.psum
coj

orationi venustaieu/
,

^
!B,

lcherr,

dam

cn et ut,

^
m

int egr,tatem

gue ea P. Ludovico.
er opero tudo,,i ci de Leon,

^SESBS-B-SSS-SS SSSS-----*-e 5SR-

oaMcis /an / u

attingerem, nisn

,,*>

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

etc.,non quidem malitioA Boucher,du Serre Figon ,sedinconsulte,necsine domno posthunuv in se
epistola,

445
UCTOtt V. D. M.
^

SanctaVirgine gloruv ,continuo repetunt non satis honorificumeffatum, quo Teresia Platoni compaexaltantur quidem, ratur, cujus scnpta, aiunt, autem quantum a vero sed non leguntur. Hoc potest c numerosis vicibus quiabhorreat, cerni et etiamnum bus opera ejus prelo submissa fuere laudari, submittuntur. Ut ergo constet,non solum
sed
,

annosequenii exarata, ubi dicit jam tum ea opera belgice typis exiisse. Ac revera tale exemplar penes me est. Nec multo post, pergit idem Petrus,eadem solersVirgo totamS. Matris vitam et actionum gratiarumque seriem laminis
seneis insculpi, chartisque

impressam evulgari ac

venum

ire, industriose prospexit:

quemadmodum

ipsamet in alia epistola ad Hispanias direcla

et

ab innumeris
.

legi terique, aliquot e midtis

memorat, dicens Quamprimum vobis Sanctae Parentis Vitam variis imaginibus expressam una cnm
:

notatas habeeditiones, et

quidem primo mihi

revelationibus ac miraculis ejus transmittam. In-

obvias

nam plenum earum catalogum texere nec neque etiam possum. Quomodo enim me volo Teresiae opera hodie scribentem non fugiat quoties
in variis

tegTum enim horum omnium librum excudi curavimus. Plura hujusmodi exemplaria aprxstantissimis inconographis GalLvis {betgice Galle) socioque Adriano Collaertio incisa, pr tv oculis ha-

mundi partibus recusa fuerint, siYepes, quianno 1600 scribebat, testatur jam tum fuisse
midtoties, dicitque auctor Chronici {lib. v, cap. xxxv, num. 7) statui facile non posse quoties ea

etiamnwn a curiosis chalcographicV cultoribus expetuntur. In Prologo autem Vitx S. Teresiae quam PP. Joannes a S.Hieronymo et Joanbeo, et

tum intra tum extra Hispaniam prodierint.Quod septimo ita loqui si itaque medio Scvculo decimo
qui functus fuerat fas fuit docto S. Matris fdio, prxclaris in Ordine muniis et qui volvebat qua historiographus quidquid ad Ordinem spectabat, nedam a me expeti potest ut silvam hanc ingreduobus diar, enumeremque accurate vices totis B subsequentibus snecidis Teresiae opera reproducta
fuerint. Pauca tamen compendio accipe, qucV sufad demonstrandam falsitatem memorati
ficiant

nes a Jesu Maria compendiose fecerunt, et quam P. Gratianus Bruxellis anno 1610 edi curavit, dicit hic ad Nuntium Guidonem Bentivoglio Patres Societatis Jesu collegii Bruxellensis accurato labore effecisse ut ipsa Theresa de ore flandro loqueretur.

art.

Foppens quoque in sua Bibliotheca Belgica, Kolandus Overstratius, ait Jiunc bis Sanctx Vitam vertisse annis 1619 et 1632. Hocque eodem
edidit

anno eam pariter ftandrice

Antverpige

supra
/

effati.

Prodierunt itaque
;

jp 11

1503 Hispanice. Eborse 1583 SahnantiCcV\b$$; Neapoh 594 in hujus editiomsprologo, teste au1

P. Elias a S. Teresia,quempree cxteris omnibus, quos variis vidi idiomatibus, Teresiara plerumque accuratius tractasse comperio. Demum P. Serratius a S.Petro effecit utbelgice lucem denuo aspiceret

ctore

Anni Teresiani, nom.

VII, pag. 175,/am

tum

excusa hi> mullotics scriptaTcrcsiana dicunlur

item spanice, latine,gallice, italiceet germanice),
1627, Neapoli 1G01; Madriti 1597,1611, 1615, 1622,
\

anno 1697 et iterumanno 1711. gwwtf1506 Germanice. In prologo ad editionem operum S. Matris qucV Neapoli hispanice prodierunt

L630,

L661,

I66fc,

1670, 167,

1752, 1778 et

Bruxellis 1610, 1612, 1674, 1675, 1684 et Vatentuv 1618 et 1623 CcVsaraugusUv 1628; BarcinoneYtH denique AntvsrpicV 1630, 1649, aliquando estptuet pro certo dictum mihi 16(31
18;

anno 1594, u* ex Anno Teresianojamdixi{n.\W$) t jam tunc germanica quoque lingua versa erant quamvis adverto P. Frcdericum {lib. iv, cap. x)
:

1740

hoc referre ut assertum in editione Neapolitana anni 1604. Quidquidsit, suosaltem idiomate Germania Teresiae opera translata certo vidit Herhipoti

ries

adhuc quam ter, imo forte vel septies, cum Belgium Hispanicse ditioni connexum erat,unius

rerpiensis Plantini, sire successoris ejus Moopera Teresiae. reti, prelo hispanice cdita fuisse prcvnobilis vir Morelus, clarissimi Quamquam

anno 1649, et iterum 1701 atque anno 1756 Matthcvus Rieger, cdens AugustcV Vindeliconnn Teresite opera, a P. Malthia a S. Arnoldo olim
;

versa, affxrmat

quintajam

vice hsec typis patriis

submitti. Alia

me prcetereunt, prxterquam quod

nominis hxres

etiam hodie artis typographicse cultor, qutvrenli mihi id plene affirmare non est ausvs. .hfiaentibussibitabidis, non improbabile tamen id videbitur consideranti hinc famam Teresianorum operum,itlinc repetitis vicibusampla opera, v g. septenis ingentem molem Baronianorum Annalium, ex ea una officina exiisse sicut asseritur in Prxfatione ad Annalium Ecclesiasticorum Apparatum Lucensis editionis anni
et
:

Sidzbachii SanctcV Ct. Gallus Schwab anno 1831 scripta sex voluminibus in h in lucem de novo

3m \mGallice. Deviusaveroest P. Martialis a primM Uac Im* Ord.Carm. gna ver$ion<$ S. Joanne Baptista insua Bibliolheca qui extra Hispaniam F Exc. contendens primos suum idioma transS. Matrislibros in proprium

^ZZ

primam

a, "IUMI>,|,

1738 {pap L504 Latine. Si SanctcV Vitam a Kerbekw ex non vidi italico in latinum translatam excipias, equidem Teresiae latine opera qiuv anteriora sint
versionc Matthiae Martinezii de Vaulcquier,Middelburgensis, quamNicolausAntonius inBiblioth. Hisp. nov. perperam, ut puto, Antverpuv typis Joannis Kinckii anno 1619 dicit prodiisse. Reperio enim ab illo ipso typographo bis ea fuisse
cdita ColonicV

fuisse, siquidem de Bretigny 1601 edilionem gallicam tantm elaboravit, dumRiberajam 1590 sibi relatum esse

tulerint, Gallos

<

affrmat tres prxcipuos Teres'\& tractatus in italicum conversos esse sermonem. Nec sibi satis constat Annus Teresianus, dum tom. VII, pag.

prologum secutusNeaj)olitanxcditionis 59 narrat hocce jam anno latine, gallice, itatice et germanice vulgata pluries esse .S.Tercsiae scripta, et dum nihilominus pag. WSGallos CcVtcris natio175,
1 1

Agrippincc
,

(vid.

Prologum

VitcV

B. TeresicV auctore Ribera

versie) .Atlamenab

ab eodem Martinezio

annoWt inlatinumsermonem

^'9'Carufn,

transferendos Teresise libros curarat Anna a Jesu, teste P. Petro a S. Aridrea (Hist. gen. Congr. S. Eluv T. II, p. 222). 1505 Belgice seu ffandrice. Tdem </uemcitavi

nibus in vertendis Teresianis libris pr.vcurrisse indc probat quod anno 1601 D. Bretigny suam jam adornasset versionem. Quod D. Bretigny Carattinet, commiserat R. P. Duchcvrc, priori suam versionem ?najori thusim Burgifontensis,

P.Petrus a S. Andrea eodem loco refert eamdem Annamjam anno 1607 etiam procurasse traduci in vernaculamBelgarum linguamVitiim operaque Teresiana ut Anna ipsa testatur in quadam sua Tomus vii Octobris, Pars Prior.
;

cura elaborandam. Hinc titulus refert eam factam ab I. D. B. P. et L. P. C. D. B. cujus edicum tionis duplex exemplarpenesme habeosiynul exemplari Viae perfectionis, quartis vicibus alio anno 1623 recuso, quod easdem prse se fert h
:

tres ultimas conjicio signifide Bourgfontaine). Bretigniensem care Chartreux hanc 63

leslitteras
:

(quarum

m
A

DE
y

S.

TERESl
t

VIRGINE.
solas con el solo, y

alia aitP.Marlialis subhanc vluries revulgatam

,

V. habens 1. D. B. P. et I.F. C. V. esseprimxvam verstoS^xploravi invenique aUoCarth^ano nemBr?Ugnn sed recognitam ab secusac illam anm 1645.** Zgifontensi non
tales titteras
t t t

no ser mas de trece jporque esto D por muchos pareceres sabido que conviene, teogo quepara llevar elespiritn v \Tsto por experiencia, liraosna, y sin demanda, no que se lleva, y vivir de Id numquarn non sufre mas. Quod latine sonat
se
:

iJjo.Boucher
natione
(p.

in

habet *1J Utteras

^^^^.
L
D. B. F.
ei

r. u.

scilicet ut solae cum ipso ipsas quserere oportet, loquantur, et non sint numeroplures quam solo multorum judicioet sententredecira. Novi namque
tia id

,,

,u

rZm

^n- \mbein

Teresiara anno 1680 quam 4 tomis SXU s a S. Bernardo duobus

convenire

etexperientia quoque didici plures

qui esse non posse, ut spiritus iisque ret, et ut eleemosynis,

jam

viget, perseve-

dentque vtctbus deTraditione Ecclesim. Terttts

non petilis, vivatur. Arnaldus autem partem hujus periodi ita vertit treize qui est le nombre que je sais... etre trespro.-

Zsaano imt aP.Cypria

nluriesque deinceps revutgata
tfarc."

anms

16o0

1657,

pre pour conserver 1'esprit de la regle et vivre d'aumdnes ; resecatque voces no se sufre mas... \ aio demanda. Rectius id germanice traducit P. Mat:

thias a S.
urtheil, etc.
quisite,

Arnoldo
ich
;

Sanct*
tur

qui successive plerosque plurimos. Ante Channut, ab anno 1681 adWM,RoberUbros vertit

solitis

quamvis antiquis et fere infaW. Cyprianus), habetur apud in pretio tamen

verbisscateat,

mogen, habe

Dasz ihrer nichtmehr seyu vielerpersonenmeynung uud ausz

:
:

variaejus opera pnvter Epislolas et Glossam, prodierunt annis 1670, 1671 et 1672, quae Parisiis iterumque in 4 anno 1687, in fol, in 4 et in 12, 1688, ofgiM, < adrecens et Antverpux in WatmQ
:

AntArnauhWAwiilhj, hispanam edtttonem primus transtulit verpiensemanniim secutus, 1659, ac dein, quatuor Teresias tractatus anno

It is reut et anglice Woodhead they should be no raore. JEquo igituretsat favorabili judicio quod de Arnatdiana versione temperamenlo tulit Cl. Emery, ego sine aliquo

subscribere non ausim 1511 Poloniceet angtice. Joannes a S. Hieronymo in sua TeresiaeVtfa, Bruxellis 1610 edita, jam

Accednnl

td,-

tionapoltml.

c*

et

ufkj

*.

tum polonice factos Sanctx libros testatur; ite- E rumque fuerunt anno 1662 a P. lrenxo ab Assumptione. In Prologo autem illius Vitae anni
1610 dicit P. Hieronijmus Gratianus latentcs aliquot Catholicos Londini tunc incumbere ut et anglice Teresia ibi labia solveret quod ulrum
:

veniamtempus,LmovicislSMnll%Brmelltsim
gui&ws etParisiis lSiu duobustomis ni 4, promissa deest pars altera Epistolarum adftw

quxhactenus galtice nondum prodierunt. Tandem DD. Gregoire et Collombet, prccter Sanctee eodem et Vitam quam conflaverunt anno 1886, etiam verterunt fideliter et etegansequente anno
ter (sed floridiori

effectum

sit,

me

praeterit.

Abraham Woodhead

modo quam

fert

inaffcctata

Teresiue simplicitas)

Viam perfectionis, Castellum opuscula. Non aniniaje* quinque minora Sanctx in omnibus eorum judicio subscriausimtamen auctoribus bere quod ferunt tum de quibusdam Operibus visum tumdeadditamentis 0ua? Teresi
illisfuit

omnia, demptis Epistolis, Sanctx opera anglice " edidit annis 1669, 1671 et 1675, occutte tamen hujus versionis sine vertentis nomine. Utrique volumini elegans prxit prooemium^ alterum quo refutatur Teresiae spiritusvindicatur ,alterum quo
Stiltingfietius.

ricumcompendium
secutus

Elegans ex Teresiae openbus histofecit lll.Challoner anno 1757,

appendere.
illa

Woodheadii versionem, quam in multis prxstare gatticse versioni Arnaldi affirmat. me1512 Itatice. Jam anno 1590 tres tractatus morat Ribera
riensi versos
(lib. iv,
;

(ic italiet:

qui 9 meratim

1509

Cum autem

Arnaldi versio frequenter

cap.

m)

ab episcopo Nova-

primxhacM*
g lia
vtniotui

laudem mere- fuerit (ur, licet non

tincerus
UttO
lit

recusa, concludi jure potest

minime

esse

in

improbam, quamvis stylus in ea frigere dicitur, atatemque redolere traductoris. Summam certe profitetur Arnaldus in vertendo fidem,et plerumque servat. At non desunt tamen loca in quibus

atque Yepes {lib. IU, cap. m)narfuisse rat alteram eorum editionem dedicatam Quid posthac in recudendis TeveCtementi VIII. ex Italo et siaB libris Itali prasstiterint, accipe
{lib. nr, accurato P. Frederico a S. Antonio, qui Franciscus Bordini cap. x) ita loquitur: 111. Joannes ^eRoinanus, unuse primis ferventibus S. PhiUppi et qui alumnus, riii filiis, Congregationis Oratorii

amor

exemplo
ait sibi

sectx prxvaluit veritati et fidelitati. Pro Teresia sit Fundationum cap. x, n. 2, uli

a Christoesserevelatum mortuum queminmagna amittendae salutis periculo ftlisse, dam sedDeum tamen ejus esse misertum ob pr&stitum Ordini suse Matris obsequium (Dixome el Senor que habia estado su salvacion en harta aventura, y quehabiahabido misericordiadel,poraquel servicio que habia hecho a su Madre en aquella casa que habia dado para hacer monasterio de su Orden). Quod Arnaldus media phrasi truncat, dicens tantum Deumejus miseratum ob praestitum obsequium, et celans quod de periculo salutis habetur (Notre Seigneur me dit qu'il lui avait fait misericorde, en oonflideration du service qu'il avait rendu). Incotee scilicet Portus Regalis ,et fratri Anlonii Arnaldi, durumfuisset eructare catholicam hanc veritatem quteJansenianis circaprsedestinationem non satis quadrabat placitis: quare infideea verba resecare

Avenioneuses ad infulas Cabellionenses,et deinde ad fuit, iu itahcum (quibus decoratus obiit) promotus conscnptam; nostrum idioma vertitVitam a S.Matre

eamanuo atque vir eruditus mihiaffirmavit proRom sic editam fuisse forma in 8. Ne quid afnon vidi, feram quod ipsismet meis oculis exemplar, firmo tantumpenesme esse reimpressura
confectura Venetiis anno
alia

MDU

MDCIV apud

Unitos,

ei

alteru m rum anno MDCXIII apud Petrum Bertano, Alberti. Ad calanno MDCXVIII apud Joannem et Mcem hujus Vitae exstant Additiones, Monita facta a clamationes anima? ad Deum, italiee
bospiequite E. Julio Zanchini a Castiglionchio, anno Florentia* Novse SanctaB Mariaa talari finem. MDXCVIII, ut ipsi profitctur ad eorumdem luere Via perfectionis et Castellum animae translata Congregationis Ora-

duoexemplaria similiter Venetiis confecta,

alte-

ausus
ej altrro toco.

est,

non ausus Teresiae contradicere.

1510 Parimode, utparceret mori gallicano quo

monasteria indefinitumnumerum capiunt monialium, insincere finem reddit capitis xxxvi Vitae. Teresia, loquendo de filiabus suis, quibus unice gaudendum est Sponso suo Christo, hispanice ibi habet Esto es siempre lo que han de pretender, y
s

a Francisco Soto, presbytero nostratorii ltomani, fnndatore primi monasterii n Excalceatarum monialium S Joseplu in rum
civitate
;

atque hic quoque primum hsec scnp rursus anno typis credita sunt anno MDCTII (et Baronio, 1604),dicataque Eminentissirao Cardiuali

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

cujus tres cog-natse religiosam vestem in memorato monasterio susceperuut. Fundationes autem pri(lib.
:

447
*rcTOc

nostra ltalia, dicebat P. Fredericus anno 1754 ea est iv, cap. xn), numerare ego possem

V. D. M.

Eomae excusae sunt anno MDC\XII,.secundum versionem religiosi cujusdam anonymi e nostroExcalceatorum Ordine; atque hic idem forte

mum

ementium

aviditas et legentium assiduitas

Et quod

exteras nationes spectat, testem ex auditu accipe unum e nostris, P. Arnoldum a SS. Petro et Paulo
(Solit.

est ac Excalceatus ille qui

vertit

Conceptus in

Canticum et suppositas Meditationes de Oratione separatim recusas Placentiae anno Dominica

,

loquitur
//

lia

Loq. tom. II, confer. x, resp. m), qui ita Novi ego bibliopolam Lugduni in Galnotissimum, qui rnihi, non semeltantum, san:

MDCXXXII,
t\tbttq uen
'

dicatasque a nostris hujus civitatis Patribus serenissimae illius regionis ducissae. 1513 Omnia haec opera postea collecta sunt, et

//

cte affirmavit, se ex sola

Operum

D. Teresiae sae-

//

pius repetita impressione, ultra 40,000 scutorum

et

Kt

editauno tomo in 4 Venetiis anno MDCXXXVI apud Petrum Mariam Bertano; qua iu collectione
reperio
steriis,
libelli

francicorum fuisse lucratum. A P. Frederici temporibus verisimile estpluries ea recusa fuisse. Mediolani prodiere anno 1840, 6 tomis in 12.
1515

quoque

Tractatum
a
sit,

de

visitandis
;

monacujus
nostro

Ergo

octoginta prope enumeratas hicvices

atqwe luper
nfni pastim
editionibui

translatum

quodam Excalceato
unius e
religioso
in

quae prima editio

non habeo unde edis-

seram.
ccetu

Curis similiter
typis

habes quibus non multum indaganti, et proin non paucas verisimiliter prxtermittenti, mihi edita occurrerunt Teresiae opera, neglectis compendiis
quse Teresia spiritum aut doctrinx historieeve ejus medullam continent qualia pluries a Robyns, ab Emery, a Challoner aliisque vulgata sunt.
:

una tum c**w

clutione.

lucem limata aliquantum versione, omnia prodierunt, tomos S. Matris Opera, praeter Epistolas, duos in

Romanis anno

MDCXLI

in

divisa,

cum

nonnullis laude

dignis

ad-

ditionibus, praefationibus etindicibus. Atque hanc

Operum editionem

deinceps secuti

sunt

omnes

typographi Itali. Gratiam debemus R. D. Horatio Quarauta, consultori Congreg-ationis Indicis, quod B elapso vix biennio post editionem prioris partis Epistolarura factam Caesaraugustae in Hispania

Atqui paucissimis auctoribtts obligit, maxime si ut toties naturam amplitudinemque spectes scriptasua recudenda fuerint. Luculenter igitur contra D. Emery [Prxf. p. ix) demonstratur meliorem /Teresiae quam Platonis sortem esse, cum inexpleta semper aviditate ubicumque per Euro,

]']

pamlocorum

illius

libridistrahantur /egantur-

annoMDCLVIH, easdem num

pontificatum

italice versas,

dicatasque

Cardinali Julio Kospigliosi,

postmodum ad Romalementis lXprosubjecit

que, non sine perenni gloria ejus posthuma et magnototius ChristiancB reipublicse emolumento.

cum nomineC

Unumjam monendum

restat

memorans

hacte-

; moto, Romanis typis anno MDCLX haudscio num multis gratum accidat, quod, ut diligentia atque ipsi profitetur, tam scrupulosa apicem fidelitate usus est in transferendo ut ne

verum

quidem esuo penuaddere ausus

fuerit,

etiam

cum

major sententiarum claritas id postularet. Equidem mihi, hanc versionem legenti, videor potius libro
hispanico
spntentiae
sit

quam

italico uti

et reapse
is

aliquando

nus excusa Teresi opera, silentio prseterivi elegantiam typorum acformam volummum, quamquam laudare potuissem nitidam Plantinianam seu Antverpiensem editionem hispanice 3 vol. in 4 anno 1630, grandem Bruxellensem item hispanice 2 vol. in fol. anno 1675, ut et polonicam patro idiomate \bl,similique formaParisiensem gallice 1670; multo autem maxime,sin ob lyporum
venustatem, saltem ob diligentiam Ordinis jussu positam in recognoscendis ad aulographorum fidem S. Matris libris potuissemimpertiri laudem
: editionibus Madritensibus 1752, 1778 et 1793 dictum non velim de quod tamen pari ratione

tam tenebrosae sunt ut

mihi praeclarus

interpres qui eas assequi valeat. Carolus Sigismundus Capece Romanus, cujus fortuna in ver-

tendo melior fuit, italicas fecit Epistolas secundae partis, et anuotatioues adjectas primae et secundae parti. Lcpor ille atque dulcedo quae originali 6cripleue servari nequent, cum inhaerent, ptioni quoniam inter scriptum versio elaboranda est
;

primitivum
differeutia

et
:

translatum

maguasemper

iutercedit

verumtamen fateatur Operum S. Teresiae dextram piamque manum apponendam, eamque plurium
oportet versioni italicae

unusquisque

duobus posterioribus Epistolarum voluminibus, qux anno 1771 primum sunt edita, ct dein iterum anno 1793, ut annecterentur recussis reliquis Sanctx operibus de iis enim specialis sermo tum ubi de Epistofiet paragraphis sequentibus,
:

lis

singillatim,

tum ubi de perpetuo

S. Teresiae

erga Societatem Jesu amore.

castigationum

nou impatientem

esse.

Licet vero

temporibus dictam editionem hispanam, confectae secundum quae Barcinone auno MDCCXXIV quatuor tomis
aestimare novae versioni,
his ultimis
in 4,

LXXVl. De
singillatim, ac

libris

S.

Teresi*

excusa
Annotalionei

pwdom
ni&ui,

luper

'Hciivcr.io-

suam operam conferentibus Patribus nostris, 1'uerat, palmam assignari posse. 1514#Ys quasaddam, nonnulla,sed pauca, habco. Scilicet \" Nondubium, sed certum est Bor dmutmTeresia Vitam vertisse ante annum 1604, siquidem Kerbekius, cujus liber prodiit anno 1603, notat se ex italico Bordini hanc Vitam traducere. 2 Ut notat P. Martialis a S. Joanne Baptista in sua Bibliotheca Ord. Carm. Exc. (pag. itiam P. Petrus a S. Maria circa annum
16 iO in

primo de Vita ejus deque additionibus ad Vitam, ac etiam de tribus quas scripsit brevioribus vitse Relationibus.

Quamvis
sariorum

Christus S. Virginem ad scribendam VUamsuam incitasset, ut ipsamet inprologo

,

Sall ta
scripiic

non

testatur; attamen
fidebat

quam

quia magis dictui confesfactis sibi revelatwni-

Vittm innm nin ;uiIbaneriine

U,

an Garax de
T.ledo.

etruscum sermonem opera S. Matris

translulit typis

Romanis -.qu&versio cum quibus-

et exerbus, et quia his prxferebat virtutem id opus aggressa non est citium obedientix,

dam non

placeret, a generali difflnilorio Ordinis

suppressafuit. 3 Insuper ,juxta eumdem P. Martialem (pag. 382), P. Marcus a S. Josepho novam versionem itatam edi curavit Venetiis 1689. Tandem 4 Supra duodecim editiones vulgatas in sola

a P. Petro Ibanez Onl. Prxd. minnuunta iunqeretur. Ribera quidem et Yepes Toledo id mandatum fuisse; P Garcia de testis est omm exsed P Dominicus Banez, qui
donec id
ei

ceptione

448
ftucyoat

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
negotio R. V. advertetquam

V. D.

M.

tum AbuLv degebat, ceptione major, uipote qui immtxtus erat, in inrebusque Teresianis totus

destiphonemate illum ad quem librum suum visum fuent igni nat, roget ut, si scriptum suum postquam id esse tradendum, id non tradat nisi

scnbendse formationibus testatus est prseceptum exiisse. Attamen, sicut Vitxpnmo ab Ibanezio convenerantad antea plures cum Gaspare Daza probabile Virginis spimtum dijudicandum, S. confessanos satis est sic quoque plures ejus mandanconspirasse ad hanc ei scriptionem quod ipsa in Vit suse epidam, eo magis

suam quislaudabiliter D operam impendat, cum se (uti R. V. jam etbene ita sine mensura ac raodo ccepit) totum offert ei qui
ee nobis dat
:

sit

ipse in BBternum benedictus. Spero

illas quas fecit noperpetuas leternitates

namque nos
ubi R. V. et

(qua3 ejus misericordia) simul futuros,

ego clarius magnas

bisgratiasvisuri

eumque

iu

laudaturi simus. Ainen.

1518 Carmeli Ordo, quoties S. Matris Opera edit,mandi hanc epistolam, cum Palafoxio.ad Ibanezium, quam, cum Chronico, ad Garciam

'" vtro oj

Garclom,

legerint tres personre quae sunt, ait, confessores mios). coDfeasarii mei (8ony han sidu

et fuerunt

diQuodnonrectevertunt Arnauld et Channut, fuerunt. Quisquis autempncentes Quisunt vel

i

Carm. Eac. (pag- 871), utcum Ordinis Patribus probare posset gravionbus sui veritate, ut Bpiritum ejus, si ez Deo esset ; at in rei inysticaeque theolog-iae mirabilia to1 nrodigia ac uulla obliarcaua qiue iu Teresia admirabantur, Virgo delerentur. Obtemperavit illico at quia vioue
in Biblwtheca Ord.
;

usus musscribendi YitamaurforTeresiw/Kertf.eo Martiahs ait P. est pretextu vir prudentiasimus,

missam supponere et ejusdem ego quoque sen> tentise sum,ratus eimissamessequiyiX&mpri vicibus scribi jusserat, id est Ibanezio.Siautem ratio quseratur cur hsec epistola a Ii adGarciamdestinatse Vit suse secundo\sa sse quod ha Utterse fuerit adscripla, w
:

censen poterant

Vitae

priorispars ;atque eo forte

fine illas huic apposuit, ut legentibus meliusconstaret quo animo Vitam suam primitus chartse

mandasset. Porro, simut ac ad Ibanezium missa csse /utc epistola admittitur, hoc ipso admittitur etiam ea priorem Vitam fuisse comitata, et non
posteriorem, siquidem in hac (capite Kzzyni) de lbanezii morte ejusque a morte apparitionibus sermo ftt de quo passim omnes, licet lba,< nomen non earprimatur, couveniunt, v.g. P Fredericusa S. Antonio [lib. iv, cap. x) ei Echai ain Script. Ord. Prsed. Quod autem Echardo
:

Regis prudentissima optime noverat Sacraraenta

commendavit impensisB abscondere bonum esse, sime sigillum ac secretum circa ea quce ipsam commendare poterant, omuimodam facultatem relinquens
standi.

Referlw
itola Sai

ty\-

peccata defectusque omnibus manifeluitium operi dedit Abulaj anno 1561 quod Toleti perfecit mense Junio anui sequentis, in palatio D. Ludovicaidela Cerda l.l". Vix librum absolverat, aut saltem totum non relegerat, cum missus a confessario bajulus
:

nempe eaquxS. Mater eo Vitse su& capite de Ibanezio habet, inserta ab ipsa postmoi Quomodo & fuisse, nullatenus miJii probatur. absoluto jam suo codici has trigiala aut quare
detur,
circiter lineas ipsa intercalasset ? 1519 Per transennam hic noto, D.

scriptum

cxpelic.it,

sicut ipsa notat in epistola

ejus, et quse

Chappe de

Daplicittr tr-

quacutn mittil
Vitara

tuam

cum Ubro

missa, quse adscripla est exemplari.

Escunalensi Vitro hac edi solet, sed et adhuc ponitur, in hispanicis saltem editionibus, tomo I Epistolarum, ubi demum quintum locum occupat. Hanc egoquoque hic exhibebo admeiiorem dicendorum intelligentiam Spiritus Sanctus sit cum Reverentia Vestra semper Amen Non abs re foret, si, quem in
:

non tantum cum

Ligny in gallica sua hujus L5 18 plicitererrare, et ubi afflrmat tantum anno jussisse ut Sancta Vitam suam secundo Garciam ubi prt scriberet, cum jusserit anno 1502, et

epistolse versione du-

rat cirm hoc

Clmppt dt
gny, ui
et

Liali

circa ultimai
(ibri Vilie

tam epistolam ponit anno

1""'>

ad Ibanen

vocei.

ante missam, cwn hic ex hac vita migrasset toto adnittendum mdeatur epi* triennio. Igiturcum stolam qux anno 1562 scmpta fuerat,
-

hoc scriptionis officio laborem suscepi , verbis te ut hac apud Rev. Vestiam exaggerarem ratione obstringerem. Et merito sane hoc facere
,

sux Vit* appendicis

fuisse,

annexam a Tere concedendumpariler est eam recte Oppoloco

:

possem, cum viva haeo mei deliueatioet descriptio ac tot miscriarum mearum in raemoriam revocatio

eadem suisseadpostrema epistoUc hujus oerba, et est llic liber perfectus voces quidem Unca, has
Junio
1562.

(Acabose

este

libro

en

Junio,

C mihi

perdifficilis fuerit

occasio.

Quanquam

(ut

et multarum pressurarum mgenue confitear) longe

de 1562).

Miror proincunctos hactenus, tamintra

mihi fuerit gravius gratias quas a

Domino

recepi,
of-

quam quas adversus

illius

Majestatem admisi

fensas describere. Feci quod R. V.injuuxit, scilicet quod hac conditione me iu scribeudo diffuderim, ut tu vicissim a parte tua pr*stes
sti
:

et Chronicum, et Carmelitanam, et P. utramque Bibliothecam Fredericum a S. Antonio, et Boucher, aliosque interad unum omnes S. Matris biographos et

quam extra Carmeli Ordinem,

preles,

quod mihi spopondiinquam, quod tibi displicebit. Nondum totum quod scripseram relegeram, cum id R. V. sibi mitti postulavit. Occurreut hic fortassis qusedam uon satis declarata, alia etiam bis posita temlaceres,
:

pro hoc pro errato, sive, ut dici solet, prxterea credat bolapsu calami habuisse. Quis ubi nameousque dormitasse Teresiam, ut illo toco quodammolongam libri scriptionem solemniter
aberrado claudebat, calamus ejus tam inscite
Vita men1520 Paucis deinde a confecta priore xxiv Aiisibus, eodem adhuc anno 1562, quo die
verit
?
I

//U0-

pus enim quod habui,

breve et angustum fuit ut scripta relegere ac revidere non potuerim. Rogo R. V. illa emeudet et corrigat, simul et transcribi jubeat, si ad II. P. Avilam ea mittendasint aliita

moio
maffl

Vit
>

tcl,ndl>

quis

uamque manum meam

intentione

et characterera ag"noha;c ipse

sceret.

Vellem sane omnimodis

videret,

cum hac

primum ea

scribere cceperim.

Permagna^ quippe mihi consolationi futurum est, cum si ipse me bonam ambulare viam judicarit aliud mihi jam faciendum non supersit, quantum iu me, R. V. iu omnibus faciat prout ipsi expedire
:

Abulense monasterium b. FundaJosephi, sicut Sancta testatur in prologo Garcias de Toledo illi rnantionum suarum, P. illius davit ut libro Vitaj suieadderet fundationem qiuvdiximus doraus multasque alias res {confer ea num. 305). Atque insuper juxta Banezium, uno idem Pater injunxit ei ut librum, qui prius
gusti

fundatum

fuit

itripit"'-

orationis

fito

currebat, distinctis capitibus

videbitur, et obligatam se

norit ei quae

animam
:

suam

autem, quoad quare vivam, Domino identidem commendabo illius Majestati quantocius servire conare, quo mihi
ipsi totaliter

coucredit.

Tuam

meret. Chronicumait titutos capitummanuTerequod tamen de summarits siae appositos esse ex capitum intelligi non posse clarissime patet summana Teresianse doctrinse laude quam ea
:

continent.

auxilioeese possis. Exiis ergo

quse hic refero, facili

Periit prioris Vitffi manuscr,, lxxiv, extat posteridris (prouti paragrapho sed r

num.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS.

A
..

4i9

M"

Ufll
-

di ci) in Escurialensi bibliotheca. '" V ... 33 6 cura

'"*

Vit* vero Ubrum

ei indil
:

suum magnum.

Sicubi

tilv.lv.rn

*>

Opus misericordiarum Doraim

(v.g. lom.

p.

Bartho^mxn^dtn^prt
descri-

^^^T^eZ^pV.ad unicum
P'r Albano,,.,.
,

loc I>

T^
Tel-esTa

usum ducum

tum

^ ^.
noverat,

damnalionis pericula quibus divina bontlas eam eripuerat. Cum aulem kic memorem DeiinTeresiam misencordias, opportune verbacitabo Yepe$u ((,, 6 m>oap xvlll) ita loqumlts Ulegoquam. .
,

Mrfi JP"

s*",
v,.-"'- v,

6
>

v; -*

cop
(/

c m (K6. """ :; Zilti xvi,nm.8)a^wo<Tere6i8mft0r.i

(*;

""_*!

''"';

'!;..,

pait tribua nnnis

postquam Dorainus noster ince-

l^
p

"*
u,ra
,s

eam

reereare

,alia fuere -

M
,,

MO S

,5 ,7tone>n ././.....' epoposctsse

/S Ofthft

B*

mm, ae tolo sexen-

**
'

^U mcn

irtutietoere-

nu^sin ma
on p
t

die. smbilita

eeset et in

odmmodO 3

""f

"- 2;

TnTcari

uk

e arbitror

quoniara nltimis

SCS^^^^lWt
confectione in.u dendo divina beueboa ab ejUS
collata,

traetare,

quia s.bi deesset tempus ad ea aecia-

^^.^^^STJSS^
qu,
si

Deus

*g
l

"tlinectissimeluBct

Verum-

J^. tataJ.

libergualemSuperprioriviUeefUS E
post Confessiones S. Augu-

^ZT

SicrtJam a0, / et sipni/Ieor* e*ara/i rf0 P. Groiionns e.cc. P /a, P. Medinte aUerum Vtt- ej*
m.
18).
'

V"

,,

seelmd m Araai-

m
,

fj^ZlesUsplanel, <"

.sargumenconformis

petwt tasuam *uc %ri, auo magis constorvt perdtlum. i.mlum aoe.ai ...... <,
pere gavisa
esl, et

ea de

readhuc

certtor

^^ITJmatL
P
e
iTl

w m ,' NHobUttcrando aut negligendo Vito mam S^m Sori6o S Z>.A2om*cfeteCerdamau

1

W.

'^TfugusUno

JJ^*
.

fuisse spirilu jure dtxeris.

est ul

eodem

S^ XLJortt
tura

ipsa Te . successue $e

X3er(rf
evel

Liauet itaque Deum int,

II, eptst. 10, easposilosque coelum favores (tom.

.,/,

< <."""':"!:'-'

2) < ,r, -,v, 5agAteaflidmrooopamroooraI6aoo l o teotem wm, e m telwi ootem, rf sicut Acta eanontzattonts haben
'
,

tradendi

^^ ^.^^ f" m 253^*5JJ**^"^.

i

fac,jt gKS slljlo ewlv Hbri sntummodoid temporis, sicut ipsa in fine fuitnecessi ad sum Ser it, quantum
" ( a,i in eP istola

oWm

re ,, (/e re

qu* chart*

i ui oo/-mar brum suum m flammas immttteret

feoisset,

fnM
,

ia 161 a quod >eve>a

^^
s
clallst

nisi Banezius, qu,

adlentandam

e,us

le
<

o.
a-

nag
'

so i a aW) , i(rf , c> c m eloquenlius

hw

at, confestw ,ussum>-e obeiientiam id ; suum consertractasset. Quod si deinde scrtptum vatum voluerit, ratio futt quodomnes, quotquot hifVMHMHtMMTMli uito^ra.yd.c-

J.

J apaupereC
'
,

on.

"JggKS iW
** cuHo

d solo mola confes . <Vo/<>, cum calamo mutabat,

rorum
.

rant ad profectum

animarum maximopere
.
10).

pro-

Atiamen /ici fore (tom. I, cpist. 19, V,ra perfect.on.s, etpr.v semper ipsapluns fedt ordinale scrlon Cnstelh.m animffi, se quta magis
luc IractaUe hic res erant, seupotius quia ulerque Uber compositus expresse erat ad

mmm m
.

~
ae " oa
><

piis incolis.sedet ,ho minibus, duroque vel ipsi

.

^
et

Jjm j/|Mtof;to

^^ ^
(

ubrum
'>

nmpUcis '

dictionis coelestisque doatri-

sMortMlj 6i c cw.iror.0 Teres.a, uttlitale ne cAarte mandans. de publtco publtcive antmx cogttarat quidem, sed propriam dumtaxat inlenderat, sux rectortbus aperire consaentiam
( ipsamc/

MWJ
V.t.

V
l

norl ieoan i n r

simul ,,endabanl
mjnl

exem plo
,

stl

*'

iWt,

Ferdinandus AUarez de Ai>aBM rf^, gi uli .,

f/cc,teca^ S( /c/ic.-c/, S( /, (ania . Teresiam
(teste

**
s.

^.,,.^7
;

l),c,
ia6((/j

,!,,,,.
r ,

.^^ w ^^

,.

Tere-

fere balur

Gratiano, qui,

ducem * ml ii
transe-

tsrMreir guoernareim , volente ute Deo inlerea aliter rcm disponenle et feltce illa Vitae ejus patescerenl thesaun Ubro Ubri iecttone anima deposili et alii ex hujus

a&

JJJJ^^
^

p ,wes

dles ,, e0
acc-.'dee i6

Ucclv

tts

ZlZt ni ::;:::,
<"

proficerent. 1& ~ 3 El rei V sa simul

-

batur, n0 n
tas,

tamum natwMs

atqUeeX eoscrl P t0 Ce ''"f ><,<.. e,u S .&.

po*s profiierev coram intueri.parato ^ tantam mulierem * ^^^.^ mofes(ias su&!-,.e> ut sibi cum Teresia, agendi fe li c itas obti.tgeret. Vicissim Qratiano audissel magnas duois laudes, / vaco sciretqU e eum rebus spiritualibus ^ esL Unde ducissa ies(ato
o,. a (is

J-^ n

.w ***,

sed et eminens supernaturalis scientta, prospiciebaturque fructus qui inde in EcclestaDet e percipi possel, paulattm liber divulgartcceptt. tnedttuserat. clam S. Matre plura, quamdtu
fiebant ejus

^^
,.' auq
3a

se

do Teresite questa
'

^ ^
(

esl,

tnwma

apographa (vide Yepeszum, hb .... cap.vrm).Necdescribentesremarabaturvolum*quam nis amplitudo, qtue allero tanto major est animae oi Vio perfect.on.s ampliiudo aut Castelli unde Teresia /inc passim appellat suum libellum,
:

ri

^
'

g
/

w
J(e

ifl o^c duciss* questtts auce " 1 , rftebantur (ut ibidem.it.rtmusjVV* c0 >P'' e ". Bartho i ol xus de Medina cu{ e en 'P f atp, o iisdescribendumex originaliquodpenes a>
'

non minorem stbt amwe (amlaMi pturies Teresi* ad re

^^msotenAtm

l, lqu isitores

pieniit pecca-

TERESLA VIRGINE. mitterem, si modo id cum Fidei nostraj Catholicsa 41TT0M Inquisitores erat depositum cumque Teresia aliV. D. 51. xgre tantum a ducissa veritate usquequaque conveniat sin minus, quamquando id sibi petivisset, A primum id igni tradit nam totam me quoad hoc videtur impetrasse, nec sine onere reslituendi. submitto. Sincere porro dicam quidquid circa me 1526 Pro coronide et ad confirmationem eorum id veritati Catholica? Ecclesice conforme Sanclz, cuqux dixi de fine quem S. Mater in Vita? suae scri- sit, ut, cum
430

DE

S.

\)

ta $ua

man

fntari, ten>

vero grattas

ptione habebat, deque auxilio divino quo indiguit ad talem librum componendum, ut et negotiis quibus, cum hunc scripsit, obruebatur, qusedam hic cum Yepesio subjiciam excerpta e capite decimo Vitae ejus, ubi ita loquitur ego quid mihi factum
i

inveutum

fuerit,

modum

inde

eliciat;

aliquam R. V. utilitatem et comsin minus, animam meam ab

sit

enarro, sicut mihi injunctum est in quo si errem, lacerabit hoc is cui ipsum mitto; quia melius,
:

malum, sciet intelligere quam ego. Quera ex amore Dei rogo ut quidquid hactenus de mea imomnibus proba vita et peccatis commemoravi et jam inde ex hoc tempore enarret ac divulget plenam ad hoc ei facultatem facio, uti et omnibus confessariis meis, de quorum numero is est cui scriquid
sit
,
:

illusione omni liberet, ne, ubi me lucri quippjam relaturam-spero, inJe diabolus lucrum reportet. Novit enira Dominus (uti postea uberius ostendam) quanta semper in hoc cura et contentione incubuerim ut aliquem invenirem qui me illuminaret et edoceret. Verum, esto ea quae ad orationem spectant,
tate

quam maxima possum

,

claritate et perspicui-

ptum hoc

mittitur; et quidem,

si

velint et ita expe-

direjudicent,

jam inde ab hoc moraento, interim

vita sum, ne amplius hominibus, qui

dum adhuc in aliquod in me bonum

id faciant

esse cogitant,

fucum faciam,

(cum veritate dico), prout i|iiidem de me nunc sentio, permagnae id mihi consolationi erit. At quoad ea quae posthac commemorabo, facultatem hanc eis non facio imo nolo ut,
rogo
:

et certe

exponere conata fuero scio nihilominus ea nimis quam obscura fore illi qui nullam horum experieutiam habebit. 1529 Referam itaque impedimenta quaedam quae (ut mihi quidem videtur) hominem impediunt quominus in hac via progressum faciat, nec non alia quaedam in quibus aliquod periculum situm est; prout quidem longa multorum annorum experieutia didici, quam tum e doctrina Domini tum e frequenti cura viris doctissimis et ob longam aetatem

dicitqut quii
tractet,tt ?M a.

re

Oe Adjun.
ad Vium.

'-'is

in rebus spiritualibus versatissimis collatione col- E legi: qui ad oculura vident me solis viginti et septem

si

cui ea ostendant, dicant quis quaeve sit cui

vel quis quaeve haec scripserit
:

ea

ancis, quibus OMtioni vaco, tantam a

Deo expeet in

facta sint,

nam

rientiam

harum rerum

accepisse (esto per viam

meipsam nec alium quempiam hic uominavi sed omnia scribam quam potero optime, quod ut fiat, Deum ut non cognoscar a quopiam
propterea nec
;
:

hanc tam imperfecte tantaque cum respiratione toties impingendo ambularim) quantam alii qui
dio

assidua mortificatione et continenti virtutum stucolligere potuerunt. Sit ipse pro

Impedimenta
qiuc liabutl
1/1

supplex rogo. 1527 Porro

icrtbendo.

graves satis sunt ad aliquid quod bonum est, auctoritate sua stabiliendum, si quidem Dominus mihi gratiam dederit ad tale quid dicendum ; si enim bonum id fueritj ipsius erit, non meum. Nam ego nec scientiam nec virtutem habeo, nec virum aliquem doctum aut alium quempiam a quo instruar etenim soli ii qui haec me jubent scribere, sciunt quid scribam, et in proesentiarum hic non adsunt. Praeterea scribo haec quasi tempus ad hoc suffurando, et magna cum molestia; cum haec scriptio impediat quominus neam, cum tamen in paupere domo vivam satis multis denique distiueor occupationibus. Quod si Dominus majorem mihi ingenii habilitatem ac raemoriam dedisset, possem earum adminiculo ea quae haetenus vel audivi vel legi, aliquo cum fructu huc
viri

adeo

litterati

et

viam hanc ambularunt, vix 37 vel 47 annis omnibus benedictus, meoque pro eo quod Majestas ejus est, obsequio utatur. Scit enim Dominus meus aliud nihil me in his omnibus spectare quam ut ipse vel modividere

cum

laudetur et magnificetur, ex eo quod (uti est) in adeo foetido et maleolenti fimario tam
et

vernantium
Vitae

constituere volueiit.

odoriferorum flosculorum hortum Demum adjici solent adlibri

finem qutedam propria S. Teresiae manu manus Ludovici de Leon inciderant. Narrantar ibi nova et stupenda gratiarum charismata, eo ordine quo a Sancta scrij)ta fuerunt,sivead memoriam beneficiorum recolendam,
exarata, quse in
sive
riis

ad ea quse

in Vita

non continentur,

confessa-

adferre; at ea

quam habeo, nimis quam parva

ut, si

et

tenuis est

quid boni attulero, id Dominus ad bonum aliquod inde eliciendum dici a me velit; quod vero malum erit, sit futurum meum, et
:

adeo

id R.

V. delebit. Porro nec quoad hoc nec quoad

exponenda. 1530 Opportunus modo locus est quserendi quansecunit donam S. Virgo Vitam suam secundo scripserit. inam noii tnmcito Cerlum imprimis est, ex ipsius Teresiae verbis in abiolvitot 'ulprologo ad Fundationes suas, scriptionem illam qo pcrliibeMad finem anni 1562 ei fuisse mandatam. Certum F pariter, ex eodem loco, quando Sancta anno 1573

illud expediens est

nomen meum

prodi

quippe est alicujus,

dum adhuc

vivit,

certum bona divul:

ganda non esse ;.in morte vero non est cur dicantur, nisi forte, ut suam, quod bonum est, auctoritatem sic amittatet apud neminem fidem inveniat, quod
id

prologum illum scribebat,jussum Garcisepenitus fuisse completum. Dein valde probabile est obedientissimam Virginem accepti jussi nomnagis
procrastinasse executionem quam inchoatirecens monasteriinegotia cogebant.AdhcVC adverti potest S. Matrem toto quinquennio ab institulo suo Abulensi

a persona adeo vili et improba, qualis ego sum, dictum sit. Et quia R. V. hoc fHcturam puto (quod etiam per Dei amorera, et omnes qui haec visuri
sunt, rogo) hinc libere scribo

monasterio

unum solum monasterium

re-

magno

alioquin non nisi cura conscientiaj scrupulo haec scriberera, excepta forte ipsa peccatorura raeorum enarratione;
:

gendum habuisse, ipsamque fateri otium tuncstoi non defuisse, cum cap. i Fundationum dicat quinque eos annos sibi videri fuisse totius vitae suse

nam quoad

omnium minime
est

negotiosos.

Notandum

denique

illam prorsus nullo scrupulo moveor; quoad reliqua vero satis est, ut me dimittam et alas

me mulierem esse; quanto me mulierem esse et simul improbam

contraham,
Omnia tubmiittt judicio
!

vero magis

iisdem illis annis sat ei temporis fuisse ut adimplere potuerit alterum jussum, a Banezio sibi datum, scribendi prolixum satis opus de Via

confeuarii;

1528 Quocirca, quod ultra simplicem vitae meae enarrationera hic scriptum 11. V. inveniet, sibi
suraat et servet,

cum hactenus tam importune me

Domino
inter oran-

urserit ut aliquid de gratiis a

dura acceptis charte in posteritatis gratiara com-

quod forte decuplo amplius est quam secundo scriptm additamenta et appendix de fundato Abulse conventu. Hinc ergo statui potest 1 eam, sin anno 1562, incepisse saltem anno 1563 alteram Vitae sux scriptionem 2 ita illam continuasse anno 1564, ut caput xxxvii
perfectionis,
Vitae ejus
:

absolverit

451 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. psa esset una ex firmissimis Ecclesix columnis. absolverit ante xxvm Martii 1565, quandoquidem >33 Non vatuit hoc Magistri)udicium Teresiam Martii 1515) nowerat xxvm ibi dicit se (qux nata quinquaginta annos ; o^ultima Vitse indicere ut Vitam suam atiis communicaret quam habere
r

MCTORI V. D. M.
PercreheicU

dwm

uberjtad /n-

156b, si veruni *sJ capita wow fuisse perfecta ante morlem Ibanezii, qui c. xxxvin memorare cam

selectissimis

anno 1565

obiit juxta Echardum (ut vidimus Omitto aTeresia ad finem capitis xxxvi num. 291). cito ac dici solet scriptum sat exprimi non tam Sanctafillic expoillud absolutum fuisse, quum experta ns annis (quae verba ptus na t quid sit el scriptam Vispatii inter fundatum conventum denotant quam Chronicum, P. Fredericus tam aliiquepassimperhibent) quibus vixerat in reforAbulensi domo En estos auos que estamos

prxcipue animx ^uiiuionen de sux rectoribus et paucis quibusdam e suis fitia- f<rlur bus. Aliquid tamen de libro hoc inaudiit Anna D

quibusdam

viris,

mata

Eboti principissa, et tum prece tum minis effecit ut Sancta non posset ei, qux duorum monasterioy^um fundatrix erat, id obsequii juste denegare. Ast ut codicem fc^mina adeptaest, proinnata sua tevitate, hunc ilicet aliis communicavit nec parvus, ob insuetum libri argumentum, rumor de tota ilta y^esparsus est. Atque hxc fuit ea catamitas de qua Teresia in sua epistola ad P. Roderi:

en esta casa.
abiolvil

imtn
con-

filmi

qnnm

ilunioya
tiwltt-

1531 Contra vero nequeo assentiri Patri Monseqq ) coutcntoya, qui [diss. i, cap. v, num. 61 et occupatissimam, ut ait, gravissidit S. Matrem, Reformationis sux negotiis, nondum absot-

cum Aivarez loquitur, et fyravissimum tormentum

quam
et

dicit sibi fuisse

mis

visse

capita tunc

Vitam anno 1573, aid saltem eam ultima necdum in illumstatum redegisse quo

et muttarum causam lacrymarum {tom. I, epist. 19). Nam cum vulgaretur magis magisque liber, cetari amplius nonpotuit Inquisitionem, ad cujus tribunal delatus est vere anni 1575 (non 1574-, ut Chronicum

crucem

semel

et

iterum affirmat).

Cumenim

Sancta, con-

sunt in Escurialensi bibliotheca. tataab eo argumentanunora, qux plausibilia ipsi videntur, mihi vero minime, et quSB referre tongum foret ac longius refutare, palmare Montogx argumentum est tocus Palafoxii (tom. I.epist. 15, not. 9), qui ait Teresiam decimo a scripta priore
Vita

Prxter excogi-

ventum erectura, in oppidum Veasum mense Februario advenisset, certior tum facta est de quxsita

ab eotribwiatiVit-dsua.
l

Hoc

nuntio, ut yxarrat auctor

Chronici

^"s^ctam
,

anno man datum Garcix necdum explevisse.

cap. xxxiii. 7ium. 9), aliquantum turbata Deut , r, ur fuit, quod xstimabat simile consilium non ineun- ac fwta pr*dum fuisse ab hoc justissiino tribunali, nisi suf- dtctt.
[lib.

m,

Ast ex allatis supra rationibus evidenter admittendus est aut error in Palafoxio aut mendum in typographo atque hoc probabilius puto, cum (decem) hic facile ponere potuerit voculam diez
;

ficiens

pro dos

hxc adhuc hxreveUm ultima quatuor ret, continenter perlegat capita, et convincetur hxc una cum preecedenti(duo).

Quod

si

quis post

atque se sane aliqua in re errasse, quoniam talis consilii ineundi causa in tibt^o reperiebatur. Hujus rei ratione77i reddidit Matri Annx a Jesu, dicens a se quidetn absque ulto timore librum scriptum fuisse, se vero nunc timere ne ineptias atiquot protulisset quas Sa-

causa adesset

cru77\ Officium corrigere posset

attamen nullate:

bus e Tere=ia3 calamo fluxisse adeo v.g. qux cap. xxxvm, nwn. 4, et cap. xxxix, num 6, habentur
:

nus solUcitam se

Liber VitJB

de Aloisia de la cta sunt capitibus xxxiv et xxxv. 1532 Hic porro Teresiae tiber,
Teresiae spiritus

Cerda, cohxrent

cum

iis

qux

di-

quia Deus sinceritatis qua egerat testis erat. Respo7idit Mater Am\a Reverentia tua Deum oret ut te bene inde expediat, noessc,

tumque

faciat te nulla

p/uri6w rianino(ui,in/er
n/ioi

a Joannc

dtAvila.

Bu-

et, ex hoc libro, examinatus et probatus fuit ab Ibanezio, Garcia aliisque. Sed non contenta cautissima Virgo tantorum virorum rigidoexamine,

certa quippe

sumDeum

nostri

impulsam fuisse malitia miserturum esse. P?*o

: :

consiliis egit, et die sequenti dixit

Filia,

grates

Deo habe, quoniam jam impletum

heri vespere dixisti
Scito

est

quod mihi

quod Divina Majestas

me

jtojudicium.

atque adhuc anxia de suo statu, nec sibi satis per-

suadens librwnanxvis immunem, hunc commisit D. Francisco de Soto y Salazar, qui tunc forte Abulx moras trahebat, ac simul ei reseravit omnia conscientix sux arcana. Soto nihil quidem in ejus spiritu reprehensibite, nec in libro spongia

ad se recurrentem consolatione recreavit, dixitque: Atque Noli ang;i, quoniam haec causa mea est. rem in malum nou abitusic intellexi, non tantura ram, sed examen factum augendae testimationi litatique libri profuturum.
uti-

dignum arbitrabatur;
adhuc

consuluit

tamen ut hunc
de

Peverafavo1535 Teresia itaque dedit volens librwn suum s,a: traderet Tnquisitoribus. Duo ab Banezio,ut illum

subjiceret judicio Magistri Joannis

et

Avila, qui ob pietatem

doctrinam Andalusix

Apostolus et Hispayiiarum oraculum habebatur. Licet hujus consilii, quod tam conforme erat suo intento, executionem maturare cuperet, non potuit tamen usque ad annum 1568, quo D. Aloisix

censores sunt Baneziuset Ferdi- e\ M0 ^ n del Castillo, uterque ex Ordine Prxdica- F na^idus lata torwn. Videtur\prioms censura ea fuissequx et qux implet duas cum est septi^na Juiii 1575,
his designati

^^

librum de la Cerda, Toleto in Andahisiam constat e inbus ad eam concredidit xxi Maji, ut
eunti,

Escurialensi. Brevi novit S. Virgo tibrum suum exbe^xe exceptum fuisse a censo^Hbus, et postea supremion Inquisitorem, Cardinalem perta est

media paginas, consutas cum ipso autographo

xxi

Maji ac xxm Junii missis epistolis(non vero xxin Junii, ut Chronicum dicit) ac tandem xi Septembris (et 7ionxSept., ut ilerum mendose habet Chronicum) a Magistro de Avila responsum obtinuit, in quo hic dicit se post serium examen approbare ejusorandi modum, spiritum quo ducebatur, Vitae librum,in quo nil invenerat quod conforme non esset S. Scripturx et doctrinx Ecclesix, visiones denique, quas aDeo immissas existimat atque ei suadet ut qua coeperat viapergeret, caute tamen, ac iumen petendo a conscientix modey^atoribus.Ex illo tempore habuerunt dux ilIx candidissimx animse litterarum commercium, ut constat ex altera Magistri epistola xn Aprilis 1569 et cum hic aliquantum post e vivis excessiset

xxvii

Quirogam, tam benevole affectum ut Madriti erectum cuperet fdiai^um ejus 7aonasterium sicut ipsa Ixta perscripsit xwu Februarii 1577 fratn suo Laurentio [t077i II, epist. 5U). Alque vn Dece7nb?Hs ejusdem anni mandabat Sancta ad unum e confessariis suis, codicem suu77i petwanere penes magnum lnquisitorc)7i, qui scriptum
:

iltud

plurimum laudabat, et continua ejus lectione detectabatur, non missurus, aiebat, votumen, ntsi
ejus satur esset. 1536 Quin imo
,

a^mo

1580,

cumde

do^no Madriti *
( l>

set, ei

acrymis fdiabus
l

Teresia solemniter parentavit, dicens cum suis, id fas esse, eo quod cotta-

erigenda ageretur, meruit Sancta ex illius prxGratianus lati oreaudire sequentia, qux prxsens excepisse Valde sedifitestatus estsuis se auribus catussum.intelligens piurimasqnas tibi Deus fecit misericordias. Multas ei grates habe, quoniam omne donum ab ejus provenit manu. Scito lnquisitioni oblatum
:

'

*JJJJ*" "

'

DE
45:1
iOCTOBB

S.

TERESIA VIRGINE.
per-

V. D- M.

te compositura^ fuisse librura quem a totura, etvin doctissimiiiegehibent. Sed leg-i eum c *' et ninii

ut

oblatum

librum conscriberet qui ad usum esset fitia- D suarum> conscriptumque examinavit et pr

ie$

in eo repererunt. Atque stfcatione dignura foret, tibi non noxius hoc pacto liber tuus non tantum eura deinceps me oosequiosisfuit, sed contra ob vide qua in re siinum tibi servum profiteor jam tu quoniam promqueam, tibi tuoque Ordini prodesse necessaptissimavoluntate facturus sum quidquid nurn. 8). lib. v, cap. HXvi, rium fuerit. [Chronic.
:

runt eumdera exarainaruntque,

W*

P
s

^ ^^ qmlem appdlatj ^^ ^ ^itur,eumubivis praeferens UbroV

.

oqu

ita

at forte ide0 prx fert quorl p lu . accommodatus sit sicut enim ipsa notat ribus quae communem capite wv^convenit animabus sectantur dum illas quae contemorationis viam plationis dono fruuntur, instruendas magis dicit
.

.\ ehemeniia

amquam

in hoc

major
i

est

dicendi vis sty.

Licetautem
se

liber in eo

meruisset, reliquit
CW)I
tli?\

examine nil nisi laudem tamen Banezius traditum a

;

exemplar penes Inquisitores

ne, si

denuo

cir-

epitusamalevolisexcitaren..

sua scribentis morimpetrare potuerint. Hocitaque libro amoventur primum perfectionis obices via dein ad eam sternitur qua ptana facta, ducitur homo adsumlibro Vitse su<e, si itlum, ait, a
te
; :

Prrln
ptil

VittB

librum $criSancta

tres vitae suae Ke1537 AdthTC scripsit S. Mater locari solent, duae lationes, qux inter epistolas
et 12,

treivitxmx
Relalioncs:
dt qutbus hie plura.

priores tom. II, epist. 11

epist. 19.

postenor tom.

mnnpietatis fastigium, studio orationis, utloquitur P. Joannes a Jesu Maria, cum virtulum cuttura usque concitiatc. Modo dixi viva adhuc sed, quae Teresia faciam hujus tihri editionem
;

/,

Habentur quoque
xn,

cap. xin
lis

et

hm

notabo.

Prima

Ribera, illashb. iv, de singulib. v t cap. lv.Pauca scripta est, cum in moRelatio
in
i

ut videnasterio Incamationis adhucerat.anno, Secundae prior pars composita fuit 1560.

anno 1583 et iterum 1588 prodiit, non obstante cura Ludovici de Leon, mendosa erat, imo toto capite trunca. Qua de causa Ribera [lib. u,cap. i) dicit se Sanctae manuscriptum potius allegatu-

pars vero poslerior nono adhuc ita ut serius mense, sicut pod num. 7 notatur 1002. P. Antonius aS. finita fuerit initio circiter

tur,

rum quam prsefatas eddiones. dum hi errores fuerunt.

\hi\9

Correcti postmovari^wur
' 9, " p,,a

anno sequenti

Josepho affirmatprimigenium utriusque Relatiopenis exemplar non ita pridem repertum fuisse municipem nes D. Josephum de Tapia Osorio, Bajarensem, codicemque esse duodecim pagina-

Annus Teresianus {tom. vn, pag. 181 et seqq) fuse demonstrat huichbrum, qualisvulgatus exstat, exactum es.< secundum autographum
quod possident Carmel^issae Vallisoletanae, non vero secundum iltud qucl asservatur in bibliotheca Escurialensi. Hoc Sancta prius scripsit,
ittud posterius, in quo plura cor^rectiora sunt, meliusque divisa capita. Illa observationc capi-

rum
timae

in

8,

quarum sex
:

priores

et

dimidium

sep-

ahena manu scriptcV sunt, reliqux vero manu Teresiie quod et ipsa nolat in ftne secundae
Eelationis.

tur

Ambae scriptae mdenturad P. Petrum Ibanczmm, eo quod Sancta dicat confessarium suum binas has communicasse cum P. Mancio

dicipossit

quomodoin argumento quod libro praefigitur, Sanctam hic instruere filias fundatose

rum a

atqui Yepes in Prologo suo narrat Tercsiam ope suae ratioIbanezii P. Mancio vitve orationisque siprior Relatio destinata pri dedisse. Quod

monasteriorum, cum tamen, ubi primitus exarabat hunc librum, unum dumtaxat erexerat conventum, Abulc fW 5. Josephi item capitur qua ratione ab aio ore Chronici dici possit
.-

protestationem quae p. nt libro, in autographo,

Escurialensi nempe, aOcsse,

nem

Pctro de Alcantara (quod passim sed de quo, ob clausulam posterioris afftrmatur, originati Relationis et ob xdriusque Relationis in vehementer ego dubito), scripto conjunctionem, dicendum videtur priorem eam Relatiouem una cum altera etiam Ibanezio jioster fuisse a Sancta
rit

dum

ab

aliis dicitur

S.

in autographo adesse, scilicet in Vattisoletano, ecgraphis a et verisimiliter etiam in utrisque ejus quae ea genuina esse declarat, subsignaSancta, alten i est Madriti, alterum Sal-

tis;quorum

manticae, idrobique

dpud Carmelitissas Intenm

.

traditam. Tertias Relationia

autographum

dicit

P. Malthias a S. Arnoldo (in nota ad germanicam suam versionem) extare in Yiterbiensi Excalceatorum monasterio. Scripta videtur anuo 1570, fuitque deslinata P Roderico Alvarez S. J. Hic antea Teresiam jusserat summatim explanare

recenmxdtis hujus separutim libri editionibus quomodo et supersedebo postea sendis supersedeo, singulorum aliorum recensendis enumerantem "r do ~ *
:

enim me

leo me ^

dies

spatiumque

defi

"

sse ""

iodus-

dos orandi supernaturaliter [tom. I, epis at paulopost adhuc expetivit ut praesentihc Relatione sc?*ipto mandaret. quinam fuissen

inter p nisse

rum
erat
Cas , e
]|umaoi1

gradus, quomodo se in iis rexiss quinam conscientiam ejus fuissent moderati utraque haec expositio tribunali lnquisiti
tionis ejus

posilibc-

" ms. ^v
librifor***

porrigeretur. Relatio
vitae spiritualis

illa tertia

est

admira
c,

vero jbfejofW
Ul ano,qui,testeP. hoc iv,cap. x), ipsemet
"

documentum,

breve, simple

cundum, lucidimissimoque insublimi argume

ordine.

LXX
ptis,

VII. Dec&teris Sanctaescri-

j o. av onio (lib S.Matrem affrmat, ita inqu ens Cum Toleti eram, conscriberet quem vehementer bortabar ut librum sive postea fecit sub oomine Castellum animffi
. :

prater Epistolas ejus.

temporis venit liber Vise per-

Via perfeclio
nis.

Secundus ordine
feetioms,

Hnjui
et

quem

S. Teresia composuit,

cum

prio-

Ubrtforma
finil
-

rissa erat in claustro suo Abulensi.

Ergo jam

idtimam ei imposuerat manum, quando anno 1567 Abula Methymnam abiit domum fundatura. Id opus aggressa est jussu Banezii, qui e Teresiffi Vita dijudicans quantum ipsa valcret ad

Mansiones. Ipsa .-aliones quas sffipe in libns uem adducit, raihi opponebat his ferme verbis Q docti ? Scribant n in finem volunt ut eg-o scribam qu qui studuerunt. Banla ego sum, nec ^cio f r n dicam. Unum vocabulum pro alio ponam, cumdamno. Jara affatlm librorum est ayentiuni de oratione. Per amorem Dei sinant me co
:
.

BU

ii

ii

//

pensum absolvere
Relig-ionis

et

chorum sequi
,

aliaq
'

offi.ia obire

sicut

reliquas sorores
;

spiritualia

documenta

atiis

tradenda, injunxitei

//

ne meas. Ego enim inepta sum ad scribendum que ad hoc valetudinem habeo neque cerebrum."

Institit

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

nihilominus Gratianus, imo illiidin mandedit. Igitur uterque, et Gratianus et Veladatis squez, ut conjicio, Teresiam induxerunt ad hunc
lnstitit

453

librum formandum

ita

ut male neget Baillet

hic intervenisse, cum duo confessarii id magis jussisse videantur confessarii quam unus. Insuper Yepes in informatioyiibus testifi-

mandatum

calus est certiorem se a Teresia factum, ipsum-

met
illa
gunc Santta

Deum hanc

ei

scriptionem mandasse

quod

innuit epistola 44 tomi II. 1541 Teresia itaque, sui victrix, lubens jussis
est,

invitaiw''aijvta
:

obsecuta
libri,

(i

(i

lh n

sicut pulchre fatetur initio illius inquiens : Inter ea quae mihi superiores mandarunt, pauca sunt quae adeo mihi ad adimplendum difficilia fuere atque modo est aliquid de oratione conscribere, tum quod raihi ad hoc faciendum
ita

n r auro, atque incrustam lapidibus pretiosioribus v "'IJ \ qucV. enim de se in Vita describenda, ut loquitur $ P. Joannes a Jesu Maria, lucidentius profert, alio consilio mMansionibus tradit in mcthodum rcdacta et in commune proposita. Atque hoc feliciter adeo executa est, ut sive ob doctrituv profunditatem, sive ob styli puritatem, sive tandem ob dictionis, sublimia inter contemplationis arcana, facilitatem, hoc opus )uremerito caeteris cunctis Santx elucubrationibus prceponendum videatur. Admirabitis ibi doctrina est, ait Yepes, et anima, primum extra se per orationis portam egressa, plures gradatim trans aulas sublimatur, usque in gremium ipsiusmet Divinitatis, quas animee centrum est, et ubi septima est Mansio. Hanc postremamtibripartemcumP Rodericus Alvarez
.

Dominus spiritum vel animum dare non videatur, tuin quod jam inde a trimestri caput, raeum ita perturbatum
ig-norera

S. J. anno 1581 vidisset,

magnum doctriniv et spiautographo inscripsit

ritus Teresise elogium ipsi

ac debile fuerit ut vix ea quse scriptu per-

necessaria sunt,

queam

conscribere. Sed,

cum non

eam

obedientise

vim

esse

ut etiam quae

(videtom. II, epist. 100, notasque ad eam P. Antonii a S. Josepho). Tandem P. Andreas a Jesu explicationem hispanam ejus composuit, ac

factu impossibilia videntur, levia et facilia reddere

ac velut complanare soleat, voluntas hoc

tissime exequi et aggredi statuit
exterior
;

quam libennatura et

P. Balthasar a S. Catharina hunc S. Matris librum illustravit toto volumine in folio, cdito Cre-

taraetsi

momv anno

1671.
Fundatioocs ''"'J,,Ma scr
.

homo ab hoc ipso maxime alienus ac propterea non parum affliga videatur. Neque enim tantum adhuc mihi Dominus robur dedit, ut istos cum
13

1543 Liber Fundationum. Himc librum Tere<ia, quomodo reliquos suos omnes, conscripsit supe

norum suorum
Malagone
erat,

assidua invaletudine et infirmitate nec nou diversorum generum ocoupationibus conflictus sine ma-

gna

illius

repug"nantia ac ccntradictione queara sus-

tinere. Faciat id ille qui alialong*e difficiliora,

quo

jussu. Jam ipse Deus ilh. cum ' in secunda quadragesinhv die reve- ^ larat sibi gratum ipsam facturam instruendo relationem fundationis erectorum ab ipsa monasteriorum. Deinde accessit jussum confessarii
'
.ii

novem.

mihi gratiam faceret, facere est dig-nutus; in cujus etiam misericordia confido. Incepit itaque Toleti

sui,

anno 1577 feslo SS. Trinitatis, quod eo anno incidebat in secundam diem Junii (non vero Julii, ut
habent DD. Boucher, Collombet etc); dein prosecuta est SegovicV, finemque ejus fecit Abutse profesto S. Andrew, sex nondum ab inchoata scriptione elapsis mensibus quod temporis spatium pro tali opere brevissimum censeri debet, eo magis quod gravis tunc persecutio vigeret, ipsaque multis premerctur angustiis et infirmita:

tibus.

Ast mulier obediens locuta

est victorias.

P. Hieronymi RipaldcV S.J., rectoris collegii Salmanticensis qui, lecta relatione fundationis Abulensis, judicavit ad Dei obsequiv.m fore, si et reliquorum septem fundationem primordiaque reformati virorum Carmeli, litteris mandaret. Quod cura mihi impossibile, ait Sancta initio libri illius, videretur ob plurima qua? me distinent neg^otia, tum litterarum scribendarum, tum aliarum occupationum necessario peragrndarum, quod circa resa superioribus mihi injunctas ea3 versentur, Deo rera per precescomraendabam curaquenonnihil in -sem me ipsa affligferer, quod ad tam pauci
;
, :

Deus enim ei ita prgesens adfuit, ut, sicut Yepes {Ub. m, cap. xvni) testatur, ipsemet subministraverit ei libri argumentum, suggesserilquc methodum atque ipsum libri titutum Imo, sicut Acta
canonizationis (Relatione secunda, art. n, i, argumento quarto) ex juraio teste referunt, visus

utilis et habilis,

tam tenuis insuper valetudinis ut etiam sine hoc laborera aliquem sustinere posse non viderer, prout quidem naturalis mea imbecillitas " Filia, obedientia dat erat, dixit mihi Dominus vires. Ergo, divino freta auxilio, Salmanticae xxiv Augusti (xxiii Augusti habent antiqu.v edi:

cumscribebat, illuminatus, exeuntibus inde splendoribus sicut radiis deauratis, per spatium unius horge. Atque ipsa fatente, eo tempore quo hunc librum componebat, aliquando decem vel duodecim dies in Dcum ita absorpta fuit, ut ad scribendum, prse spiritualibus deliciis quibus inundabatur, mentis esset impos scribitque se ad eum statum pertigisse quem describit Mansione septima, nimirum ubianima, unita Deo, rebusque mortalibus major, stupendis fruitur charismatibus (tom. II, epist. 100). "d'Ubcr iiir 1542 Cum librum perfecerat, tradidit hunc m valde pr*- Gratiano, rogans ut, postquam ipse vidisset, comttUen$, municaret eum P. Didaco de Yanguas, confessario suo ex Ordine S. Dominici. Igitur uterque, S. Matre praesente, ad monasterii crates volumen perlegerunt, mysticam Teresiae doctrinam ad rigorem fornuv scholasticcV trutinantes, sed et experientes, post longum sxpe examen, divina mysteria a versatissimis theologis exprimi rectius non potuisse quam expresserat mulier simplex et indocta. Hoc autem ei, omnia ad Deum referenti, quanto gaudio fuerit, scribit alteri
(,

est vultus ejus,

ditiones) 1573 orsa est describere

septem sororum p

duasque fratrum fundationes, nempc Methpmnensem, Matagonensem, Vallisoletanam, Durvelanam, Toletanam, idramque Pastranensem, Salmanticensem et Albanam qiuv cum Abulensi S. Josephi conficiunt numerum denariimi. Par.

ticularia qitcvdam de nonnutlis harum domorum monialibus referre quoque cceperat sed, timens
;

ne qua sibi pars attribueretur virtutum quas Mater in filiabus suis taudaret, pnv modestia abstinuit, ut et a pluribus aliis enarrandis factis
sive quae illarum per preces

Dominus

raanifeste

fecerat, sive quae miraculose contig-isse a

nemine

poterat neg-ari qui in interfuerat. Post hSBC, fassa

se forsan in

computandis

fundationum annis

leviter errasse, adimptetoque Ripatdic prxcepto, opus tunc intcrmisit. 154 1 At tertio post anno, jussu Gratiani, addidit Segoviensem, Veasensem, Hispalenscm et Caravacensem, medias scribens inter s.vvissimse tempestatis procellas, quas in epistota ad P. Gratianum [tom. IV, fragm 7) comparal Egyptiacx
.

f/u0 " i0r

<

e confessariis suis
:

quod videri potest epistola 44 tomi II ubi simid videre est Sanctam longe has M.msiones prxhabere Vitae sxuv quia, ait, a j)erntiore artifice conflatum est opus illud et epuriore Tomus vii Octobris, Pars Prior.
; ;

insectationi in Moysen et populum Israeliticum. In hac ipsa epistola, scripta vere anni L576 et

ipsa quidemdie qua hanc Ubri Fundationum prosecidionem inchoarat, signi/icaf Qratiano esse sibi a Deo revelatum fore ut Juvc scriptura conducat 64

DE
454,

S.

TERESIA VIKGINB.
et iude repositum est in ar- D nostris Vallisoletanis; subsequentibns ad Iu editionibus chiviis Ordiuis. cn

AOCTOM
V. D. M.

sque absque hac Dei sigmfiattamen addebat se etiam A jusso, ad rem '?{ sibi catione, pro facto

animarum conducat ad multarum

^mOm^

D"W*
j

modo stare.Scnpsit 101 Fundationum senem, eamque finiit alteram anm. ^mauteni dem xiv Novembris ejusdem

dam

inprocinctu

anno 1730. At, cum in g Qanne HS a O. Joannv v",_ mm _,;.,,/ . tpse scriberet, optandum fuisset ut popuffaia denuntiasset esse et permanere Ar.
Baptis ta
.

-^ ^.^
.

est>

Ua p

^^

quadnennio deinceps horrida toto uuespemque Teresia amiszsset

xstuarec in

laribus suis quoties rccusam,tottcs sesqut illo naldi versionem, Ea enim ratwne adhuc hodie m

Ordinem vexatio, claudere sibi msa riorum fundationum, librum Hinc est quod huic tertio est scripto capite xxvn. pro ^ronxdeappopost anno in suo autographo ea monita qux pont suemt quatuor momentosa
t

'

^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^.
truncam
>
.

^ditamentatmoet iterumsotent inter Vit ejus volummis Epistolarum tertioad calcem primi agmen ducunt ubi inter reliqua Monita 1580 pace
imRedditasibianno
:

reperitur

prode unt gallicis versionibus, atque parisiensi anni 1S10. lectores non privaConspicio hanc el par dum ex adverso nicm anni 1750 deesse, in anglica jam anno sedutus Woodhead

ac tandem
<luatuor po-

tuor novos conventus Villanovx,

<tf

stremat, prrter

^ura^.
et

?* EodemitaqueprxcipienteG.atiano,
Biblio-

^fqua

1675 hxc loca restituisse. cujusdam censen 154S Species quoque injunx dum hodierni censores audent conqueri potett historicam Fundntionum narratio-

Sancfo r$tu
hliloriM
ini, r .

niuctt oraiio-

quod Sancta

'" v*ftpta

Granutcn-

texuit

,mem harum fundationum lustonam,

docendo orationem identidem interrumpat, jam ad Deum. Sed advertant, nem jam suspirando

"

ij)irm ni

Dtum.

tem.

1580, ut utraque operi imponens, non anno Hispana nova Carmelitana et Bibliotheca theca paulo post positam mendose habent, sed 1582, domum, et quarto ante mortem suam

confessano xnjunvelimhi Aristarchi, Sanctse a non sotum ut facta proderet, sed ctumfuisse Fundationum notat, sicut ipsa initio libri

Burqis

Granatensis fundatto mense. Eacta autem est consdus S. Ma1582, curis quidem et initiO anni
tris, sed,
13

cum prxsens non

enarrare. Quarehxc, soletque assui Terepta fuit a Ven. Anna a Jesu, eo tibro, non adeo indigna siano Fuudationnm
loco,

adfuisset, noluit eam jussu P. Gratiani, descri-

etiam, nonnulla dissereret de oraut, ubi occasio erat, illusionibus qux orationis donojam tione deque possent. Praeteqaudentibus impedimento esse ea quam vellent in Teresi* scn- E
rea, artificiatis
ptis

sive

rem narratam

spectes,

sive

modum

dicendi.Edictisitaquescquilur, dempta fundaAbulensi, Teretione Granatensi, sed computata octodecim, Fratrum siam recensuisse fundationes
duas,

sexdecim sororum, complexam scilicet ipsaprxomnia itla monasteria quorum erectioni

et

symmctriaprceplaceatne nativx eloquenluv divinse, qua S. Mater aut magis inspirationi exspatiatur, jam amons xstu libere quandoque interserens spiriabrepta, jam per occasionem doctrinx monita ? tualis disciplinx coslestisque incisorumque compuA/fectatos hos pcriodorum Arnaldus in versionis sux tatores optime refellit non minus libro Fundationum sensatc
:

sentior interfuerat.
Gravn culpa
iruneantiutn

D. Nescio autem quo nixus fundamento

Fundationum
Ubrum;

{hb. Boucher in Vita B. Marix ab Incarnatione prxter Grananot. b), dicat ab Anna a Jesu, m, tensem,alteramjussuTeTes\si adhucerectam esse domum neque valeo conjicere de qua domo loqua;

procemio, de Fundationes quam succincte scribens Quamvis h* similium relatio sint, pluriura negotiorum inter se amcenitate exmiscentur tamen variis rebus tanta candida est atque pura, ut et narratio tam
positis,

paucaj exstent historiai suavius

animum
S.

delectantes.

Itidem utilissimas sunt,

praetermittit

Mater nullam occasionem prsecellentia qua>que am-

quoniam

tur.

Sitamen hanc similesqueculpeculas,quarum blandior, in ipse me mihi minime exsortem esse

censinceris scriptoribus subinde notem, absit ut continuo eos percutere. Ast sesoria virga velim

hoc pacto madvertendi circa virtutum exercitia, ut ad magis indies indivino sersuas excitet mouiales vitio progrediendum. religiosarum. 1540 Ratio visitandi monasteria
electus Alphonsus a Jesu Maria, ut fuit hujus libri exemplar ex Prxpositus Generalis, jussit comautographo Escurialensi transcribi

Ibliovisi-

tandi monnsleria.

sunt verioris objurgationis /lagro perstringendi

R P

qui malx fidei possunt jure argui, de industria truncantes vel corrumpentes auctorum loca. Huhaberi jus criminis reusiste, quicunque fuerit, quem non puduit totum caput uadecimum debet, mediumque decimi et plures alibi tineas a libro

positoque, instar epistolx,

ad Ordinis sui

retiv. g.
1'

giosas procemio, quod

pluribus editionibus,

Fundationum abscindere, sive quia Sancia ibi dipostea Ordicit bene se ominari de moniali qux deseruit, sive quia plura ibi vergunt in launem dem Societatis Jesu, in quam olim non minus

opuscuhispanis, latinis et germanis, prxfigitur, 16 J^; juris Madriti fecit anno lum iltud publici anneexinde reliquis Sanctx openbus quod solet ahxque dotes cti.Prudentia, judicium, satictitas, efficiunt ut in suo quibus hislibellusinsignitur,

quam

extitere infensi, ut, ubi eammaledicentia afficiendi occasio non erat, irro-

hodie adeo

quidam

generenulli secundus sil. Jammemoravi autographo^ i-xxiv). de hoc opusculo, ubi de ejus

plura

Concqiiu*

gatam ei a Sanctis laudem su/furarcutur. Lnterea tamen fatendum mihi est me suspicari non tam
in culpa fuisse eos qui librum excuderunt toties-

que recuderunt, pho transcripserunt.

Mll,'l
tlnio,
I

quam

qui primitus ex autogra-

super quJBclam 1550 Conceptus amoris. divini Conceptus scripti Cantici Canticorum verba. Hi quater ve videntur anno 1577 vet 1578, eo quod de reous quinquies lectorem remittit ad suos possunt quam mysticis tractatus, qui non alii esse
Vita sua
et

amorisdifiw

,'<""

"""

'

11

Ut autem mancus ille liber anno 1610 BruxeUislucemprimumaspexit,aitbibtiotfieca Bruxellis lucem primum aspexit, ait bibliotheca
15 V7

Castelluin

animaV quod composuu

Conceptus ~r
tiu
t

anno

1577, et cujus loii, ec

continuatio wutn

adhut

dre$t

Ord. Carm.
--* collatus est
*.

tquieoput.

Exc, a Patribus autographo, cum n ftn. onK

ft

nostris in llispania
Atferi nmnic cr-atprp et tot uaBvis scatere

deprehenderuntutemeudare necesse fuerit. Stupueruut post aliquot annos Caesaraugustre cum iisdem
mendis
prodiisse, quae

exoraium censeri possunt. Hi autem tantum confessa io alten conftssu wtninrix operis quod majoris nncris ouod Sancta atteri obediens flammis obediens composuerat, alterique

remanserunt etiam in edi-

tradiderat,posteriore hocjudicante rem Canticorura periculosam esse, sifcemina Canticura

:

novam

ei

tione Antverpieusi auni 1630. Novis curis cum originali liber collatus, usui historicorum Ordiuis

destinatus est. Franciscus Sobrinus, episcopus Vallisoletanus, Religionis nostra^ amicissimus, editio-

nem Bruxellensem contulitetiamcum mauuscripto

fidelissimo autographi,

donoque dedit monialibus

intcrpretaretur ita ut id quod modoprx pars sit, habemus, prxdicti operis tantummodo comburercn", quam una e moniatibus, antequam Ribera \Wh exscripserat. Videri infra potest sibi compertum iv, cap. iii) dicens certissime parte qux noo^ esse Teresiam, quamvis in ea

manious

455 DIE DECIMAQUINTA. OCTOBRib perfectione, D nedum lectoris aniraum, exposita tanta produxisse hunc residua est stelisse videatur, ad quara aspirare non auderet, minuit, irao potius Ribera tam indubitanter affirliLllum et quod eura solatur, patefaciens necesse non esse tam emiproximioxvo mat confirmant quicunqueTeresto nentibus cumulari gratiis, nt quis prorsus cum Deo

Z,

Yepes, uterque Joannes a et prx csete9 Hieronvmo Actacanonizationis, L. Qratianus in prologo quem illi Conceptunra Bruxellis anno 1612 a se primum

fuerunt

Jesu

et

fraamento
j-i

conjunctus et hoc pacto perfecte beatus sit ; sed satis esse, ut superius .lixi, si quia vol.intatem suam omnimodc divinaj voluntati subjiciat, earaque subjectionera suis actisprodat.
1554.
,,/,

firtt

,
,

^imZarenulla
P
chronTum

t ?""'

ratio videtur habenda esse seeculo a 8. Maria, qui, medio post Francisci revocat, uno scribens, in dubium id

Exolamatlonea anima ad

us tta

Deum sunm g. tnscnbuntur, quam sicut Arnatdus

.

*"

eas inscribit, Meditat.ones poet

8.

Commomonem

Mo .

oila ,,,

nZZumento ZtXllum

quod diserte respuerat Ribera, eum claudi videri ad ea qux nunc clausul* speciem prx TZZverbc ut ZTrl non semper vera Ubri clausula est ; qui ad Romanos, ridereestin Epistola S. Pauli ZlllZnciaudere videlur, additurus lamen C non infrequens est, AZaue d Ter ZTu^ptrTnVrtaUa scribebat, aut quia jube-

Sunt numero septemdecm,

S.

el

d,vers,s d,ebuspost

. ,9.

ZZquod

Communionem fuerunt conscr.ptte anno 1579, non vero 1569, ui Emery Nicolaus Anton,us aliique habent. Sermo M,c vivus, clarus, efficax quod experti sunt, ait Chromcum mnumen quz
,

illius libri leclione

ZutZ?

^Z

fuerunt ad Deum eonversx. Partem autographi nuper apud CarmeUUssas Granatenses inventam dicit Annus Teres,anus
{lom.VII,p.V,2). ,,,,. Habenlur Monita 8. Matris ad moniales suas postrema ed t sexaginta novem aut quot quta contione 1793 numerantur, sexaginta octo,
, ,

hnlur neraere,

cum metam

attigisse credebat.

nlautemile tZ^diZ^tslZJl^.atfirmaturinTere. cur! Gratiano edilo nlZ vte coZTndo

comfuerit qui pcenitendum hoc

WEo^kaictuV^z
^riaThlc &% quia omninlimproT nZeUac7rcZZladeo viro prxposterum
Verum

cr^ftWsiKS
Extitisse tamen probabilius

P Antonius a ^JlLtZexfsse ^nlTZeZo.tom.VII.pag.UD TloTZn liZLimil dicens se Madritense Ordinis ar-

quia, Sancta vix tum qu,a ctionis anno 15S3 prelo subjecta fterunt, Leon innuit se omnncmoperumqu* Ludovicus de Alphonsus publicavit, autographa xnspexisse. P.

mMvidetur, tum cum Ubro \. perfemortua,

335=5 5SKB S ^
Tmnlurimumoue
deToledo
ipse mccreret codicis jacluut quo vehementer hortarer quemcunque fidelem
tidie

ch^umvTc^l invenisse rem confirmatam

de Andrade S.

J.

doclissima

commentama ,nea

PariTerlZsa* Albana, Maria Henriquez

in informatione facta Vallisoleti. arti-

nonnuUa es
videret

scientiffi

t^Td\xitJexemplarkusscriptiaeeepisse
ab Albanis monialibus
,

Equid^m^con

ub,^

quando P. Yanguas^us

eum

doceret op

?ZZ ^^'^^ ^ imam

iis

legeret

qnomodo

lecta

s nt

ob.ervata.

nde den *

-,.,.,

- '-"

on eo(ari M n otarW, c sedexplanatio dumtaxat haberi

locorum qu*
editurus

^.rfetor, paJris iibri, qui, sicut

P. Fredencus nte
in

SScmpturam,
debet

P os ?f l '

ahquorum

vel in concione audierat vel in

ZaZ lelerat.

Porro Gratianus

Bre hunc librum

Mater magnis anni Crmin. p.n oo5 Oarmma ST , iri tualia S. ",,.;' sl(a) u)H solemnilalibus, ad lecrea naosj ,alite " '""""' animos, sxpe cantilenas gen
.

*^

aliquot notas subjunxit

et

cum his,

ut

nujusmodi canUUnis rum locts e h0

pMw

'"^

umsva

Bibl. Hisp. latius refert Nicolaus Antonius in hispanice prodiiU BruxelUs anno 1612, Vanova Madrili anno 1615, et iterum ValentTLnoUM-, quo etiam anno editusest

et 32). Pr.ctcrea quse

%Mb annoml
P^etaTein

K
6
ciu,n,

"f^j^iL^^ deper*^rjrjr tanlum superant /ragmenta, extare ^J" tP F,ede, tuor iantum Cnn.na mtegra
^
d,c,
[lib. nr,

>cus

sua Ib editore divisus capita, conlentorum argumenlo. Ast xlim

exularunt, In-

est,

cap. qu,b < he ma ut vox hispana sonat, odas mlercalar, , esu carminis post singulas strophas
x),

interqu*

tres

glossaspon t(,d

ZTflZteZMitionL

recinitur):

quartum

quisitorum Hispanorum providentia, ne in regulam offendcretlr a se post S. Teresi scriplioncm tatan.guaCanticumCant.orumhispanicecom.

.,,,,,.
"
"

transfixwne cord,s. u

TrSrS^- *- ^ojud,
immiscentur

^ ^Tr^iu^l>Zn ^^^SS-SShxc Annus

Ztionum

S.

adi quid in procemio gallicx versionis sux rectedeeoproferat Arnaldus. Fateor, inquit, nihil umquam a me iectum fuisse quod mibi videretur pulcbrins, aut animnm mngis ex.olleret ad m,random infiuitam Dei mn^ni.ndinem ejusque gratiffimiracula.Quocircahictractatuscoffist.mnb.lior
est quosublimiores co.itationes utilioresque instru-

inter has repematur

nicum tom. ri(I.6.Jl, cap.xnt, i

('

ta& ^fJHJSI 2 *" m**m^

^'/TeO)
i

"^ ^
ta

<^SS %\M
'
'""

i*

adrili an-

'

''

^alia
*

"

^ a
cla-

S.Yirgoca

?ff
v*u

./ p
i

ctiones circa virtutum exercitium

et,

=;

oi ationis gt

aau,

aftectu

456
ii

DE

S.

TEUESIA VIBGINE.
Que muero porque no muero. esta vida Ay Que larga es
l
!

ctom
I).

V.

M.

toquitur: Dei fruitionem , ita affectu ardet in esset, personam qu*. esto poeta non

Novi quamdam qu^sdam versus promeex tempore tameu lugubres patiebatur poeuam commode bat quibuseamquam iugenio suo comexprimebat uon quod eos ipsa ex qu quo magis frui posset illa glona
:

Quedurosestosdestierros,
kierros Esta carcel y estos

En que

el

alma esta metida

poneret ; sed, Deum suum de tam suaviter eam excrueiabat, apud cupiebat totum corsimul illa pcena expostulabat:ac discerpi, quo suum eo

Solo esperar la salida Me causa un dolor tan fiero,

Quemueroporquenomuero.

pus totamque animam suam

AylQue vidatanamarga
Do no
se

goza

el

Senor

,nl,

btfm

doloremixtum gaudium eisignificaret.^owowmgenii,sedamorisfcetussuntqucesicfecitcarmina. est glossa .qUM ha1550 Inter hxc longe celeberrimaea invenio a Martinezic ceieber- guamjam latine relatam
p

sies dulceelamor,

es la esperanza larga. Quiteme Dios esta carga

No los

rima 9'o,.c

versione quam fecit quee nunc spaniceexhibet quatuor ejus strophas ponuntur ; sea aeinter variantes vulgo lectiones glossa constat. sunt ilteetredecim quibus vulgata canCastro S. J. hujus odes, utet P Josephus de transfixione,paraphrasim Hci super cordis sui traductwnem ad italicam suam Yepesii
adjecit

operum

laS. Teresise, ubi et

Mas pesada que de azero Que muero porque no muero.

:

Solo con la confianza Vivo de que he de morir,

Porque muriendo
Muerce, do

el vivir

Me asegurami esperanza.
el vivir se alcanza,

Quxpublicatafuitanno\VM,recusaqueanno\16l. prseglossa amptificanda P. Josepho

Jacobus Marteltus libro tertio deArteamandiDeum. Etegantissimi hujus poeluserat

In celebriore

anno

1(398

que te espero, Que muero porque no muero. Mira que el amor es fuerte. Vida, nou ineseas molesta.

No

te tardes,

inter atios, matis vertendi periadum fecerunt Martinezius, belgice P. Elias a B latine, ut dixi, Matthxa, S Teresia, germanice P. Arnoldus a S. D. delaMoqalliceP. Cyprianus a Nativitate, si hujus ccetens noye, ac nuper D. Collombet. At, versionem excipias, quam istomulto meliorem quantumque rum dictio est decolor et elumbis, ns friab itla hispana l lgnita Teresia in mutata Arnaldus xnvergetjersasordet. Equidem, ait ausus nou *um aggredi protemio
sxonis
suie
,

Miraque

solo te resta,
;

Para ganarte, perderte Venga ya la dulce muerte,

Veuga el morir muy ligero Que muero porque no muero

:

Aquella vida de arriba Es la vida verdadera Hasta que esta vida muera,

No

Spiritus ei explicationem cogitatiouum quas S. tam sublimi inspirarat, farique docuerat eloquio non crederetur neet tam efficaci, ut, si Teresiae partos esse ingeuio, e divino ganti eos versus suo ipsa non illorum stvlo pronum es^et judicare ab compactos. Ccelestis ibi profecto poesis est,
fuisse
et ineffabiles

goza estando viva. Muerte no me seas esquiva Vivo muriendo primero Que muero porque no muero.
se

Vida, que puedoyo darle A mi Dios, que vive en mi, Sino esperderte a
ti,

animce ad dilectum Sponsum amoms cuimpelus. Mstuans S. Virginis desiderium,

pientis dissolvi et esse

ut, si

cum

Christo, tanta suavi-

Para mejor a el gozarle ? Quiero muriendo alcanzarle, Pues a el solo es el que quiero, Que muero porque no muero.
Estando ausente de ti, Que vida puedo tener Sino muerte padecer
?

excipiantur quse S. Frantate exhalatur, alii quidam ciscus Assisias, S. Joannes a Cruce et carmina qy.ee Sancti fuderunt de amore Dei Teresianis aliqua ratione conferri possunt, nihil
,

La mayor que nunca

Lastima tengo de mi,

vi.

adeo sublime, ?iihilque simut adeo simplex etteres ab hominis ingenio profectum esse existimem. Si quid miC Sanctorum pectora Deo plena fuerint, quam eorum fuisse plectrum granrum nullius

Por ser mi mal tan entero, Que muero porque no muero.

El pez que del agua
de alivio
sale,
:

quidem dius, nulliusque os divinius ? Atque eo magisquod Teresia jamex naturee dotibus facundxssima esset et ingeniosissima ? Proin verissi-

mum
{ad

effatum Memorialium Trivoltianorum 1729, pag. 852), ubi, sermonem faciendo de lyrica poesi S Francisci Assisiatis, dicunt ordinariam poesim, cum talia Sanctorum carmina imitari audet, desipere prorsus et insanire. Ego quoque in eo eram, ut, Amaldum imiest

non carece Auu quien la muerte padece, A Alfin lamuertele vale. Que muerte habra que se iguale

annum

A mi

vivir lastimero?

Que muero porque no muero. Quando me empiezo a aliviar

Viendote en el Sacramento, Me hace mas sentimiento El no poderte gozar. Todo es para mas penar, Por no verte como quiero Que muero porque_non muero.
:

latus,carmen iltud tatine redditum hicnon exhiberem at ne ejus intelligentia tector hispane non
:

doctus omnino frustraretur illius latine qualitercumque vertendi pericutum feci.

,

1557 Vivo sin vivir en

'(.,, hi

mi

tau alta vida espero,

Quando me gozo, Senor, Con esperanza de verte,

Viendo que puedo perderte,
Se me dobla mi dolor Viviendo en tanto pavor, Y esperando como espero, Que muero porque no muero. Sacame de aquesta muerte,
:

tt

Que muero porque no muero.

Aquesta divina union Del amor con que yo vivo, Ilace a Dios ser mi cautivo

libre

mi corazon.
tal

Mas causa en mi

pasion

Ver a Dios mi prisionero,

Mi Dios, y dame

la vida.

No

DIE DECIMAQUIISTA OCTOBRIS.

*57
AVCTORI
:

No me
En
V

teogas impedida

este lazo tan fuerte. Mira que muero por verte,

Mortis nou caret lenimine Cui mors patienda est,

V. D. M.

Hunc denique mori

Vitam

juvat.

no puedo; Que muero porque no muero. Llorare mi muerte ya,

vivir sin
ti

Quce vero mors sequet

meam miserandam?

Morior enim quia non morior.

Y lamentare

mi vida,

En tantoque deteuida
Por mis pecados esta. O mi Dios, quando sera Quaudo yo diga de vero Que muero porque no muero
: ;

Quando relevari incipio Te in Sacraraento videas,

Auge6cit mihi dolor

in me 1558 Vivo quin vivam Et tam altam vitam exspecto, Ut moriar quia non morior.

nequeam. magis patiar, Quia te non video quomodo cupio Hinc morior quianon morior. Quando me oblecto, Domine,

Eo quod
llinc
fit

te frui

ut

Spe tui intueudi,

Videntifieri poise ut te amittam, Mihi geminatur dolor.

Divina haec conjunctio

Amoris quocum vivo Efficit ut Deus sit mihi captivus Et liberum cor meum. Tanto autem ardore inflammor Videndo Deum captivum meum, Ut moriar quia non morior.

Tauto vivens in pavore, Licetsperansquantum spero, En morior quia non morior. Erue me ex hac morte, Mi Deus, ac da mihi vitam.

Heu quam longa

!

est haec vita!

Ne me irretitam

teueas

Quam
B

durahaecexilia, Hic carcer et haec vincula

Quibus anima coustricta tenetur Sola exitus mei exspectatio

Hoc tam forti laqueo. En morior desiderio tui, Nec vivere sine te queo;

Nam

moriorquianon morior.

Tam
!

seevo

me

afficit

dolore,

Ut moriar quia non morior. Heu quam amara vita est Ubi mens non fruitur Domino

Plorabo modo mortem meam, Et vitam meam lamentabor, Quamdiu h*c producetur

Ob mea

peccata.

Et si dulcis est amor, At longa expectatio non est dulcis. Tollat Deus a me hoc onus
Ferri pondere gravius
:

Nam

morior quia non morior.

fiducia

mi Deus, quando fiet Ut possim vere dicere En morior quia non morior ? qua> S. * wju 1559 Narrat Yepes (lib m, cap. xxm) Virginioccasiofuerithosfaciendiversus.lusno, f~
:

Tantum me

ait,

Sustinet futurae mortis,

Quoniam morienti vitam

Mihi asserit spes mea. Mors, qua vitaobtinetur,

ejub Salmanticensi conventu,prima a fundatione Paschatis diem (xv Apnlis anno, agebat festum cantio quse hos habet 1571), cum decantata ibi fuit dulcis bone Jesu Videant te oculi mei, versiculos mori Ad has vo Videant te, deturque protinus
:

Ne

cuucteris

nam

te exopto,

ces,

qu eam

Et morior quia non morior. Vide quam fortis sit amor.

ne mihi molesta sis. En solum tibi superest Ut te amittam adte consequendum. Veniat jain dulcis mors, Properet citatissimo gradu Nam morior quia non morior.
vita,
:

ut Deum mortua defeinvadebat eam mentis raptus ut quasi cubile suum inque lecto collocanda renda essetad compos videbatur postero et nondum sui plane confessariis suis scripsit quid die, quo ad unum e deinde Yepesius ipsa Y tunc persentisceret. Affert confessarium illum verba (qux ego, ad
:

percellebant ob ideam mortis, quam, tantus videret, tam vehementer exoptabat,

Sanctx

Vita

illa

superna

Vera vita est; Qua, doDec hsec vita moriatur, Erui viveuti non licet. mors, ne me dedignare Vivo moriendo prius; Nam morior quia nou morior. Vita, quid aliud possum dare
:

auia etiam a Ribera afferuntur, Inter noshicprxtermitto); iisque haec subjiat strophas quasdam coraposuit, ce impetus Sancta infliillius ignis, quibus enatas ex ardore interni manifestat. suisensa sibi vulnus et animi
>

lib.

">P-

ctum

LXXVIH.De

Epistolis S.Teresiae.
S.

Deo meo, qui

in me Quam tui jacturam,

vivit,

Ut meliusillofruar?
Cupio illum moriendo adipisci,

e:

Quippe eum
Absens a
te,

uuum

desidero,

Ita ut moriar quia non morior.

patetconU^artem, multoquemajoremperiisse, ultimi negotxosee vitx sideranti, si quatuordecim sumantur, singulos annos eius anni generatim suppeditare triginta cxrcxter epinobis tantum
stolas;

xiguamnobis Epistolarum

Matris restare

EpistoteS.

ta* ,-

cum tamen

Quam

Domine, vitam possum vivere?

passim

supersunt, in ejus litteris qux commerao fuisvideamuseam epistolari

Imo vero mortem patior Omnium quam vidi maximam.

se occupatissimam. tenus editx habentur 342,

Me mei

miseret,

Quia tanta mali mei vis est, Ut moriar quia non morior. Piscis qui ex aqua eraergit,

gmenta 87. primus continet

82, et

Epislolx hispana lingua hacet epistolarum fraComplent quatuor tomosin

epistolas 65,
77,

^r^m
protuM

quartus

prmter fragmenta

^l*" Insuper
xdtomate

Migne anno

1810 galtico

DE
iUCTOM
V.

S.

TERESIA VIRGINE.

D.M.

A autographis qux
novi e littens prwrissse Tresvaux, canonicum Paillius domus ad R. D. risiensis ecclesix cathedralis, xvm Nov. 1840 daccenobio asservantur,

temaviditate S. Virginis litterx exceptx fuerunt, vt intra octo annos quater fuerint recudendx, et
ut in omnes fere Christiani orbis ling-uas, ut ait Bibliotheca Ord. Carm. Exc, fuerint translatte. In galticam vertit hocprimum Epistolarum volumen D. Pellicot, Salmanticensis academix doctor, Galtiarum reginx ab eleemosynis. Se/I, ut et notat prxfata Bibliotheca, cum hujus vcrsionis autographum in quasdam infdeles manus depositum fuisset, illud Parisiis anno 1660 apud Geor-

ab eo, pro benignitale qua doctissimus vir nostra prosequitur perhumaniter mihi communicatis. D Migne unam earum, graphice exaratam, etiam hispanice exhibet, manum TeEpistolae, resia? in scribendo referentem. S. Matris
tis,

et

ccepta

si

unam demas qux

est

anni 1560, csteraB omncs

postremis viginti vitx ejus anriis scriptx fuerunt, 1582: id est ad initio anni 1562 ad xn Septembris scriptx si demas litteras quinque vel sex, imo, sunt omnes ultimis quatuordecim annis. Plerarumque harum autographa adhuc hodie in His-

gium Josse

tris Monitis, aliisque

edi curavere^ tota epistola 65, S. Mapassim pluribus omissis :

pania conservantur, prxsertim Hispali, Vallisomultxque earum, pro authenticis leti et Madriti Reliquiis probatx, pio ritu juste coluntur.
;

ut monuit etiam Franciscus Foppcns, typographus Bruxellensis, quiintegrum exemplar hispanum gallice versum edidit anno sequenti 1661. Alteram versionem hujus tomiconfecit D Chappe

Notaiu digna
de $ingulari-

156]

lnteralia refert Chronicum

[lib.

xx, cap.

bu$lquibutdam\epittolit,

xxxiv), et P. Antonius in notis suis, qui epistola 15 tomi II anno \6UAbidx reperta fuerit. Scilicet in

inlra

animo habebant religiosi, priusquam occupabant illum locum ubi nata est Teresia, domiciB lium extra civitatem struere et ad eum finem coemerant plures domos deretictas a Mauris qui quadriennio ante Hispania fuerant pulsi. Cratitius quidam paries ab xdificaturis cum destruendus esset, ecce prx manibus habent integramprxfatam epistolam, in qua ne vel exesum erat id glutinis quo claudi solent Utterx. Nimirum spemfoventes propediem redeundi, Mauri quxcunque pretiosa auferre non poterant, conde;

de Ligny, disposttis epistolis ordine chronologico, decurtatisque notis Palafoxii. 1561 Atterum Epistolarum volumen hispanice ifmqmk prodiit cum notisP. Petri ab Annuntiatione Fu- '"' "*m. f od ^' siores autem eis addidit. P. Antonius a S.Joseu,
. '

ct

pho,

idemquinotas confecit tertii et quarli '^Ztm Opera P. Petri a Matre Dei gallice Imulis hx prodierunt anno 169S. Atiam versionem pa- ,, rarat biennio ante Mater de Maupeou, priorissa Sandionysiana, mortua anno 1727. Illam edenille

tomi.

fuit,

dam curavit

III. de la Taste, episcopus Bethlehemensis, p?\vynisso a se prologo. Mirum est tantis encomiis cum elegantix tum fidelitatis donatam fuisse hanc traductionem, in eaque extollenda unum fuisse omnium concentum. Ut taceam D.

bant in

domorum suarum

infodiebant.

Ex ea autem cura qua

penetralibus vel humo occultaverunt

scriptum
ttexira Bit'

ros epistotas Teresise 15G2

'""

Maumagni fuisse pensas Etiam extra Hispaniam aliquot ejus epiillud, conjici potest vel inter ipsos

Franciscum Lamy Ord. S Bened. et Ludovicum Ellies Dupin (de quibus sermo fit in prologo voluminis) ipsumque III. de la Taste, laudant
.

eam
lica

stolx, sed

paucx, habentur. Omissis tribus Pa-

risiensibus, de quibus supra, penes Carmelitis-

F. X. de Fcller in Dictionario historico, galBiographia universalis, du Serre Figon in notis ad suam S. Teresiae Panegyrin, atiique ad unum omnes quos vidi mentionem deea versione
facientes. At, veri partes

sas Bruxellenses existit pars prior epistolx 4>3 tomi II, verso (ut dici solet) medix paginx desinente ad eas numeri quarti voces : no hallaba
dixo. Si

cum propugnandx sint, nequeonon turbare chorum taudantium, et, dum

alter alterius auctoritate nititur, repetentium audita elogia, ac deprxdicantium jam toto fere sz-

rationem amissionis posterioris partis

conjcctura indagare liceat ,facile crediderim hanc ab ipso Gratiano, de posthuma sua fama non male solticito, fuisse destructam ; quia seria mo-

culo versionem Matris de

invicte

Maupeou. Ut autem

riturx Teresiae ad eum monita continebat. Resq tantem eam autographam Sanctx pageltam vm Maji 1*4-2 dignatus est Exceltentissimus Archiepiscopus Nicxnus, Raphael Fornari, in aula regis Belgarum Nuntius, sigilli sui robore munire, ac decernere tribuendum itli Sacrarum Reliquiarum honorem. Atque id eo gratius Carmelitanis Bruxetlensibus accidit quod primus esset actus quo potcstatem suam qua recens auctus erat, exereret. Tandem in conventu Bononiensi extat altera qux poni sotet quinquagesima sexta tomi II.Hanc Vatlisoletanx moniales Benedicto XIV obtuterunt, qui vicissim eam dono misit Bononiam, addito Brevi ubi scriptam asse?'it Teresise manu tum ex addito VaUisoletano documento tum ex conformatione litterarum et apicum, siquidem, ait, Sanclx manus tota Hispania suflicienter nota est. Cum autem Sancta nomem loci unde mittebatur epistola, pro more suo neglexissetapponere, non dedignaturSupremusEcctesix Pontifex ratiocinando demonstrare missam esse
Toleto.
Quandoct n.omodo

demonstretur sensus esse mutilatus sxpe, inter et in rebus non semper levibus male versus, secundi voluprimo obvias, adeas velim hispani minis epistolas 80, 81 et 82, qux gallice ponuntur
loco 21, 22 et 20;

comperiesque ibi resectas esse lineasjam tres aut quatuor,jam octo vel novem, imo aticubi duodecim et quatuordecim. Et ita p

porro. 1565 Dein quod errores attinet, ne de frivolis sotum mendis agi pateat, epistolam indigitabo quartam (gattice octogesimam), in qua (num. 5)

tirut d(

tlralur(tv
rtallf ,otoco.

habetur

No reyna en mi con

fuerza asimieuto de

ninguuaicreatura, ni de toda laglona del cielo,sino amor a este Dios. Quocl latine sonat Nullius crea:

reguat in me magna adhassio, neque etiamgloria^caelestistenetmevehemensdesidenum:

turae

ipsiut

in

unum
:

Dei

amorem

feror.

At Mater Maupeou

ia

vertit L'amour des creatures ne rc^ne pas dan.smD pa* coeur, etjene sens a'attachemeut pour aucuue,

meme

du ciel tout inon Dios est de voir Dieu. Ubi non solum amar a este Sanct (amare Deum) male ita versum est, quasi
pour toute
la gloire
:

desir

tantummodo desiderasset Deum videre-,sed et,quoa

pejus
testis
est, illa dicitur affirmasse nutto se totius m glorix affectu teneri dum solum negat se es ferri impetuoso desiderio. Aliud autern
:

c&-

1563
pri-

Primum

Epistolarum

volumen

collegit

/^ p_ Didacus a Prxsentatione, Generalis Con-

eam
hxc

mun
men

Episio-

gregationis
notis
dicavit
ille

jHodicrit

Hispanx quas cum III. Palafoxius unum intra mensem confectis stipavisset,
:

nullus

Philippo IV, et prodicrunt Cxsaraugustx anno 1658. Placuit regi ut sub auspiciis

epistola

Equidem aliud vehemens adhxs\o. ctl tacitus prxteriissem, ni pcjv.s qu " u prinm
afiFectus;
:

1]

talliceest
xri

'

dicitur

Ni honra,

;l vida, ni gloria, ni bien rrUnO

[ '

DIE DECIMAQTJINTA OCTOBRIS.

&

459
tUCTORI V. D. 31.

guno, ni en cuerpo ni almn, hay quien me detenga, sino su gloria. Id ui quiera, ni desee mi provecho, gloria, nec ullum in Nec honor, nec vita, nec est
:

epistola 25 tomi IV, ut et super notis quas hispanice adjecit P. Antonius a S. Josepho et italice P

anima aut corpore bonum est cui adhaeream neque volo aut desidero meam utilitatem, sed solam MolinoDei gloriara. Verum traductrix, Sanctam ait Sans rae soucier ni des quodam afficiens,
;

offendi maculis Facili

editor,
si

Valerius; dolebitque quibusdam se, ubi tot nitent, autem venia dignus foret
atte?\tse no?i satis

menti imputari ea

sismo

possoit.Ast demonstrat Montoya consilio qusedam ideo esse resecta, aut quia questus conti?\ent in
Calceatos, aut quia taudem Societatis Jesu quod magis adhuc locum habet in itatica traductione quam P. Valerius Ftorentise conci?\?iavit anno 1775. In hac, inter atia, ut parcatur Calceatis,
-.

biens, ni des

honneurs, ni de la vie, ni de la sante, ni ce qui concerne les avantages du corps ou de de Tame, ni meme de la felicite des bienheureux, je borne tous mes desirs a sa seule gloire. Ac dein,

postquam Mater de Maupeou ita commcnta fuisset Teresiam nidlam rationem habuisse felicitatis Beatorum,bonus editor,cum umbra strenue digladians, in prolixa valde nota midta disserit, ad Sanclam a Molinosii errore purgandam. Ast hsec pauca sufftciant ut constet abaccuratisa ieroquin scriptoribus perperamdici rara esse quse in aliam
linguam versa sint opera tanlo cum studio tantoque cum successu. Incerta nse et iniqua sxpe humana laus qua immerentes aliquando donantur, frustrantur vero siepius merentes L566 Restat modo agendum de tertio et quarto Ttrtiw ct vonuartum volwnine Epistolarum, quod utrumque anno 1771 twntn Madriti, dicatum regi Carolo III, in lucem venit B cum notis P. Antonii a S. Josepho, et ibidem recusum est anno 1793. Jam anno 1775 apparuerunt

o?nissa est tota fere epistola 76 et triginta linese

exepistola 77 tomi HI,atque e tomo

ii.
i ,

IV fragmenta
Qua occasione

ii

et

septeni linese e 32.

opporlune advertit Montoya annotatorem ??\ale negleosisse monitum patroni sui, archiepiscopi Burgensis Rodriguez de Aretlanos, qui in fa??\o-

Quo sis suis an?\i 1769 encyclicis ita loquitur jurc aut qna ratione suppriraantur ea fragmenta? Singulre S Matrifl litterae lapides sunt pretiosi.
.

Nil prorsus ab illis demi debuisset Qui autem atque inisecus agit, coutrahit malae fidei notam
:

qua

talis actio a

nemine minus quam a

rcligioso

patrari

oporteret.

1569 Quscdam modo dica?n de excellentia Epi- Prxnaiuia Ep's lola r ura stolarum Teresiana?*u?n quas S.Joannes a C?*uce,
,

hx

Epistola? Ftorentiie

italica veste indutee.

Sed

in aliud

idioma non novi hactenus ve?*sas fuisse. Traductionis tamen nuper a diversis promissae expectatio Gallos tenet, qui hodiedum fvustrantur spe quam sibi fecere D. Boucher (prxfat. ad

pera i?\clusas, secu??\ semE penferebat. Be?\e adcertit P. A?itonius a S. Josepho (to??i IV, ep. 41, not 10), si Ca?-??\eli Ordo reformatus fuit, id deberi Epistolis S TeresiEe. AliiOrdinum Institutores Italia??\ peteba?\t,Romse
S. Scriptura

una cum

>.

Teresin

versaba?\tur,

ageba?\t

cum

Cardi?ialibus,

Sum-

Vliam S Teresi, pag. xvi), DD. Gregoire et Collombet (epistola dedicatoria ante traductam gallice Sa?\ctx Vitam, pag. xiv) et D. Mignc diario 1'Ami de la Keligion, tom CXI, pag. 192). Qux inpostremis iis litteris, adjectisque ad eas notis, quantum ad Societatem Jesu attinet, advertenda habeo, hxc reservabo in eos paragraphos ubi de perpetuo S. Teresiae in Societatem Jesu amore specialiter agam nam ea ratione ab editore nec charitati nec veritati satis consuttum fuisse demonstrandum mihi erit. Ast nonnulla adhuc alia non passum non carpere ex quibus
: ;

mum

Pontificem informabant, aliaque diligenter et pro sua perso?\a decenter prsestaba?\t At nil hujusmodi S. Mater prsestabat aut congruenter

prsesta?^e poterat.

Quo?nodo igitur ipsa

co?\didit

Ordinem suum, remque adeo portentosam inops Virgo perfecit ? Noe ibi est quod stupea??\us ! Nam variam eam aliorum Institutorum diligentiam
et

patebit

dolendum

esse

auro nonnihii scorice

h
quibiudom

quod purissimo Teresiae in hac voluminum confla-

carpi potsunt; tarpi fossum.vuort

lib?*i, anno 1771 regi dicati, n fra $. Mat?*is imaqine?n positos esse quatuor profcalur r Leviora p abnor?nes ve?*sus quos pudet hsec. Sed, quod pejus est, cur pro arbitrio celavit
I

tione editor injecerii i67 Taceo in fronte

j

industriam supplebal Teresia sola scriptione litterarum.Neque egit dumtaxat devita spirituali cum hominibus o??\nis generis, aut de 7'etigiosa Ordi?\is disciptina cum suis utriusque sexus alwnnis, aut tandem de rebus /amitiaribus vitaque civili quoties humanitas vel charitas id exigebat, cum seecularibus; sed et frequenter, et quidem de gravi non raro argumento, cu??i setectissi??\is fere quibusque viris qui tunc temporis
.

in Hispa?\ia exceitebant sa?\ctitate, doctrina, et

ecclesiash a

vel civili

dignitale^Sienim recenseas p

editorplures epistolas epistolaru?nque frag?nenta, quse fatetur sibi ad manuni fuisse ? Ne quid dicam de epistola ad Motjam, aliisque ad Societatem Jesu spectantibus de quibus postea sermo erit, ?iescio quo jure editor, qui affir??iat omnes o?nnino Sanctse epistolas valde proficuas, fas csse putarit nos privare iis epistolis de quibus
,

elenchum eorum quibuscum Sancta habuit titteraru?n commercium, vel legens epistolas annotes quibuscwn coluerit amicitiam, inventes PhitipII, tnagnum ducem Alba?\um Ferdinandum de Toledo, hujusque uxorem et fitium, NurUios manetum et Segam, Cardinalem Quirogam, S. Petrum de Alcantara, S. Joan?\em a Cruce, S. Franciscum de Borgia, Magistrum Joa?\ne?n de Ludovicum Granatensem Dominicum Avila Banez, et quam plurimos alios gui vet episcopali-

pum

ipsemet loquitur tom. III, epist. 18, ?\ot. 13, et epist. 52, not. 20, ac tom. IV epist 42, ?xot 14, et epist 44, not. 11 et 12, etc In his autem saltem
atiqiicV habentur quse relatu dig?nssi?na co?iti?ieba?it, v. g epistola itla quam ait editor de capti-

bus infulis

cet theologicis

cathedris vel

famasanHispa?-es jwiiciumde

ctitatis insigaiores

erant ea

magnorum in

vitate S.

Joannis a Cruce agere

aut

si

quasdam
?io?i

nia virorum fcecundissima setate, 1570 Quod si modum spectes quo Sancta

ex

iis

res familiares sotum spectabant,

hsec

erat ratio cur negligerentur, ipso edito?-e teste, quippe qui plures hujusmodi S. Teresiae epistolas

vulgavit.
Wriii argu.
Mfrufti,

quasvis tractat, Epistolae ejus omnes, ait episcopus '"<./. ab A *' Accitanus, citalus a P. Antonio a S. Josepho in H**r* prologo ad tomum III, gratiam spiraut, ac tanto prudentiee sale condiuntur ut vel fastidiosos lectot

1568 Adhsec nonnulla ?nale sunt posita, divisa, aiblila vel dempta quse propositi mei ?xo?\ esl hic referre. Qui hos aliosque nsevos pretiossimse cseteroqui?i illius collectio?\is singillatim vult nosse, consulat secu?\da?n Montoyoe Disse?-tationem.
:

res utiliter

deleotent.
[diss. II,
in

Videri

illic

poteat,
1),

inquit
ille

P. Montoya generosusqui rnediis

cap

vi,

n.

animufl

gravissimis intirmitatibus, horrendis calumuiis et persecutionibus, atque in mediis omnigenis laboribus internis externisque,

Varias

illic

quxstio?\es agitatas videbit super

epistolis 11, 13, 1S, 22, 27 et 28

tomi

III,

ac super

pacatus et tranquillus permanebat; ardens ille zeOrdinem lus quo fervebat ad B. Maria_ de Carmelo

propagandum,

! !

460
MJCTORI

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
promovideretur) nulli secundam fuisse in commendanda D virtute suaviter juxta ac poienter. A tque refert uem <lam Vrotestantem, ibidem aUCt r cordat QSpiritu Teresia hbro. scripsisse ad lecto suo de

V.

1>- Rl

A Ifor^
humHitas

propagandum regularemque observantiam dulcedine,suavitate atque vendam, et quem ubique

et sui nihili cognitio,

quibus magnaniibant; fiducia in Dei omnipotentia comites mitas et filias filiosque, et pectus illud vere maternum erga

amicum suum Genevensem, D. Carolum Bonnet, eam e scriptis ejus sibi viden Terosiam qune iotius
regni habenas nte fuisset moderata. Imo P. JEgidius de la Sante S. J. in oratione An tri:

qua omnimode animorum eorum tamen obliperfectioni prospiciebat, quin umquam miuima qureque spectantia minima quaeque spectantia ad res temviseeretur visceretur monasteriorum porales conservationi et augmento
sollicitudo illa

necnon solatio et quieti incolarum necessarias singulares inquam, omnes et plures aliae gratias Teresiae, quae in antiquis Sancta3 propnapque S. in recentibus Epistolis admirationem provocant
:

hae,

nalma (Parisiis, 1741, in \'l), in qua conatur probare contribules suos eam posse cunctis Europse gentibus prasripere sibique vindicare, prxponit dominam de 84vign4

buenda

Gallis rei

litterariffl

quoque patescunt.
a da SerreFigon,

sequentia 1571 Nec minus vere quam pulchre (part. n Panegyris suae, dicit D. du Serre-Figon

pag.

89)

Etiamsi

quam
quam,
veris

Epistolas,

nil aliud Teresi deberemus bene profecto de orbe Christiano

tali

merita esset insigni

anirai sensa
j

beneficio!

Epistolis, in-

extraneis quibuslibet qui arte epistolari claruerunt, una tamen excepta hispana Teresia, quam ipsi pmefert dominie de Sevigne Non paucae sunt quas Hispanis invideamus, Epistolae. Tnas, dico pia Teresia, quas licet currente ealamo exaraveris et ingeniosius et elegantius et suavius conscriptas fateor quam vel e nostris optimas.Nec mirnm has e coelo priusacceperasquam terrisdaresjhnsDeus ipse
:

a?que utilibus ac amoenis,

quam

quas non minus ob ob cogitationum lepores laudagallice

afflaverat;

his ultro cediraus

cedere

afflanti Deo,

minus quam oritamen ita grato mentem adhuc deleotant, ut, postquam suo candore quis eas legerit relegeritque, novae semper videan^ tur. Quid plura? Incitant atque erudiunt animum
quae, etsi gallico idiomate

ginali scriptione sapiunt,

gloriosum est GaUix.Egregia quoque Epistolarum laus legi potest in prologo quem III. de la Taste E annexuit galticse secundi voluminis versioni

et inter eas aliquot absolutissimae ad pietatem elucubrationes sunt de rebus spiritualibus, de oratione mentali et religiosa perfectione. Universalis est earum utilitas, quoniam omnigenis hominibus deque rebus omnigenis sapientissima ibi dantur
;

magis quam cuncta hacc elogia ipsae S. Matris Epistolas se commendant ouod facile probarem, st vana epistolaris eloquentia: illius specimina afferre per spatium mihi liceret. Pro exemplo sit epistola ad R. P. Rubeum, cujus
1573 At multo
:

Sf(i '/"'

E P'-

!.
</.<-<.

ium
]

v"" f* <^
1

latinam versionem exhibui num. 669 et seqq. Nescio num quidquam pro difficillimo quod tractat ibi argumento, humana eloquentia comm
,

consilia

necessitatibus

adjunctisque
eis

aptissima.

nisci possit melius.

et

Teresia

alloquens

in

coenobitas, exhibet se

Profundam ibi humilitatem religiosam obedientiam mirabili modo conjun-

sanctimonialem scieutiae Sanctorum apprime peritam; alloqueus saeculares, apparet mulier probe noscens eorum studia, negotia, usus, ambitionis

git

cum

legitima,

non tam sui quam suorum,

;

qui

rei erant, Reformationisque suse defensione

nec
suis

solum

summa
;

dexteritate sibi

et

alumnis

numquam tamen religiosae decentiae stylique oblita; agit cum doctoribus, tamquam ipsa perartes,

captat Prcvpositi benevolentiam, ac diluit culpas aut extenuat sed et molitur infensum itlum in

docta, sed absque

superbia et vanitate

ita

ut

doctrinae praecellentia eos

observantia, vitatis

non deprimat; sumraa tamen assentatiunculis, colit

,

magnates aulicosque
deatur; ubi
condit,

atque

ita

ad eos scribit

Reformationis defensorem transmutare Tandemque repetit, quod initio dixerat Videbis olim in supremo Dei judicio atque ceternitate quid debeas tuae Teresiae a Jesn. Si videre velis qui S. Mater
:

ut inter ipsius aulae urbanitates vitam egisse vi-

cum

propinquis agit, monita sua amore

aflfectus,

exerat quandoque et animi et styli robur, lege epistolam ultimam tomi I ad Annam a Jesu, ubi
laesx obedienticB detrimenta fortiter reparat, et nova suaviter praevenit, ut xlix ostendi; aut lege

placetque devotae consanguineae

zelo Sanctae Virginis

non aguoverit civilcs hic Seraphinorum asmulam, ad Divinitatis thronum sublatam, a monte sancto descendentem, non nt
(i

immixtus. Quis praBterea hic in ea elucentes virtutes? Vides

vigesimam ejusdem tomi, a me relatam num.

et seqq., in

7^7

Moysera, tonitribus fulguribusque armatum paratumque ad tabulas Legis frangendas, verum ad

tem Jesu pro necessaria sibi fama decertat, et sibi ab'amico ^ provinciali impactam per errorem culpam repei
lit

dum magnum suum erga Societaamorem probat, summa tamen energia

qua,

docendum
a nullis

et comprobandum Legem Euangelicam hominum conditionibus adhorrere. Ad

duplice jurejurando, altero

vitae.

Deum

suse innosit,

centiae testem invocans, attero, si in culpa

minu.-cula quaeque societatis civilis officia demittit

volens deleri de libro

1574.

mentem
a<> lll Pflia-

in

dilecti fratris

pectus et in amicitiae

fox

ci

a D.

sinum effundit sensa cadidissimi animi, etc. 1572 Atque similia harum Epistolarum encomia legi possunt in Palafoxii epistola qux prcvmitti
solet

Reliqiosa in humillima moniali observantia, sed et mascula simul in fcemina Iwertas

'"""'''

cernitur

in

ejus

epistolis

ad Philippum U,

primo volumini. Quantum S. Mater in

Ibi inter alia ita loquitur

Epistolis suis promit

zelum animarura! Quantara prudentiam peritiamqne rerum mysticarum et moralium artisque gubernandi Quantam iu persuadendo erBcaciam Quantara styli claritntem! Quantam gratiam vimqne latentem ad capiondum animos eorum quos scriptis suis erudit Advertitque III. Palafox (epist. 10, not. 3) Teresiae Epistolas magnam habere aflinitatem cum iis Isabellx Catholicae qua inter eos qui regnorum gubemacula tenuerunt, vix extitit major. Aique
!

quibus pauper virgo simplice sua eloquentia potentem monarcham sibi devincit, eumque adipiscitur patronum et columen disjecicV pene Reformationis suae. Brevitatem vis? Experire num vel una demi possit vox a prudenti instructione quam num. 683 latinam feci, de modo ineundi possessionem monasterii Caravacensis aut aai epistolam 16 tomi I ad P Dominicum Banez,
;

qua multas magnasque res compendiose exhaurit.

prudenter rcque ac Gralianum, v. g. fra gmento 1 tomilV Exepistola 51 tomiI,cujusversionem latinam videnum. 819 et seqq., comperies
Pluribus epistolis salse
1

et

'

libere instruit et corrigit

D.

in operis sui de S. Teresia prolusione ait unumquemque post Kpistolarum ejus lectionem ultro fassurum esse Sanctam hanc {qune in semet-

Emery

ipsam valde rigida

ccelestium contemplaiioni adeo dedita ut terras liquisse prope

erat, et

rerum

qui condolere possit mcerentibus. Consolatoruv illcv, missae affiictis filiabus suis ffispalensibuS, aptissimae sunt ad leniendum dolorem et ad <'"
'

tandum amorem

Crucis.

Pariter

epistola iOYM

DIE DECTMAQUINTA OCTOBRiS.

Teresin, fide plemslomi IV, ut et 35 et 89 tomi 1, in morle sibi charorum sima, rationes solatii sine arte, et eo exhibet arte magistra aut potius omnium maxime eioquentius quo simplicius. At tota afferenda segre hic laudatam velim (a qua epistolam 8 tomi I ad episcopum Oxoabstineo)

m
AUCTOM V. D. M.

Hispanos scriplores depalma contendat, non verente Nicolao Antonio in Bibt. Hisp. nova ei applicare quod Lucanus de Cicerone habet Hispani
\

Tnaximus auctor Luisiuseloquii. Hicautem in eptstola dedicatoria

Operum
S.

S.Teresiae ita etoquitv.r

in scribeudis libris

Ipse Spiritus Sanctus

Matrem

mensem, Alphonsum Velasquez. documentum probat quanta S. Mater

spiritualis magistra,
et

Egregium

illud

esset vitm

simul ostendxt

quam

esset

humilis,
cet ibi

quam

obediens, et

quam

excelsa tamen

Uberaquemente.
Teresia

oraredoconfessamum, ac filia prsetatum, pomitens ut educii discipuium suum ab abecedano,

Namjussu sibifacto,
a primo

haud dubie incomparabile et rarissimum quoddam Toluit esse exemplum. Nam in rerum quas tractat sublimitate, et qua eas declarat subtilitate et perspicuitate, multorum ingenia longe antecellit. Quoad puritatem vero sermonis et facilitatem styli verberumque gratiam, scitam structuram et inaffect:itamelegantiam,quaelegentibusquamg-ratissima est, nihil esse puto in vernaculo nostro idiomate conscriptum quod hisce Sanctae Matris scriptis queat
conferri.

ita loquar, orationis, et

limine scientise

conSanctorum, ad altissimam ccelestium rerum Deo unionem. templationem et ad intimam cum tractaAtque hic absoluta esto omnis de Epistolis
tio.

Unde quoties illa leg-o, non possum non, tamquam si jam de novo ea leg-erem, summopere eadem mirari et in plurimis diversisque illorura
;

LXXIX. De

S.

Teresiae

modo

partibus non hominis spiritum loquentem audire mihi videor, sed Spiritum Sanctum multis in locis per eam et in ea locutum, manumque ac calamum tum ejus direxisse, certissime mihi persuadeo quod
:

scribendi.
,modo ecensitis singulis Teresiae opcribus
: ,

lumine et claritate qua res obscurissimas elucidat, tum ex igne qui per verba ipsius in legentium cordibus accenditur, apertissime patet.
.

ut a
elo-

stupor in;

Qui

iup'"

-Pj

Ttrc*' nn,s
l,i

iicend-i

mltnl.

\\levioribus incipiam, pnmum quentiam S. Virginis dein considerabo doctrinee inquiram utrum ejus profunditatem ac demum scribendo adjuta perhiberi possit. Eam a Deo in claroquam. hicamplectarsententiamconfirmabo atque ipsiusmet Eccterum virorum testimoniis,

perpendam

tolerabilisest verbaillius velle corrigere qui enim Castellanse ling-uae probe callentes sunt, vident

Tandem \nsix non obscure significala mente. num recte Ecclesiae Doctor nuncupetur: vestigabo duquem Docloris titulum plures illi indere non expensis, hisce de Teresis Quibus omnibus
bitant.
libris

Teresiam esse ipsaramet elegantiara. Atque E Ludovico de Leon consonat P. Antonius a S. Josepho tom. III, epist. 70, not. \l), dicens ilispanismus S. Teresiae talis est, ut etiam ubi aberrat a grammatices constructiomsque leg-ibus, summum
S.
:

iuea artificiumsitetlepor. noru 1578 Nicolaus Antonius, in Bibl. Hisp. inquit, sermouis ^aH.Teresia) Singulariquadam,
:

**-

paragraphis finem imponam indagando

Teresise lau-

eleg:autia, castitate ac perspicuitate, inaffectataque

censendum quid deplurium hodiernorumjudicio

sit,qui,nonraropostexaggeratam
sibi dem, collatumque Ecclesise Doctoris nomen, ac prope dixerim injuriam Ecparwn constantes lectionem laudatorum adeo clesix irrogantes operum ejus nihilominus dissuadent acpene pro,

theologi
verffi

illius,

quam mysticam

vocaut, hoc est,

arcana, non nisi sanctissimis re foras emisit, rata, totis velut laxatis carceribus mortalibus patefecit. Res difficillimas, cunctisque
sapientiffi,

fia(.o-ur

scribunt. 1576 Sanctse

facundiam

et

styli

ejus eloquen-

ogamde
ci.i

na

s- tiam, agendo de Canticis et Epistolis, modo delitloqutn scripta bavi; atque existimarem czetera illius censenda mihi esse, tantum obiter hoc respectu illam nisi scirem sevum nostrwn maximi facere scribendo venustatem formamque dicendi. Eo in enim usque hodie luvc adamantur,ut, modo aures mulceantur periodis bene fiuentibus, aut stimuletur gustus aculeis dictorum, non pauci abesse facile patiantur argumentationis soliditatem, et commendabiliorem fere sestiment hominem qui ipure scribere novit aut belle dicere, quam qui em
net sanctitale vitse et tnfusis gratise donis.

instruvereque sensum etingeuiura etiara litteris et ctissimorum virorum superautes, simplex virgo dexteritate in his libris exillitterata ea claritate ac sit. quod nec ipsa planat, ut fateri necessarium infusam divinitus menti doctrinara per diffitetur, ejus calamumadnos tanqunm per traducem

aureum promanasse.Dcw^m videmusinter quinque selecqui a tempore fortissimos Hispanos scriptores primum Castellani idiomatis ad sxculum ^ mati
Teresiae ab usque decimum nonum fioruerunt, S. assignari. Sic enim idoneo hodierno judice tocum

Tesoio de los prosain procemio libri cui titulus Espanoles, Parisiis awwo 1841 editi, ait D. dores Eugeniusde Ochoa, qui elegantiora ca luspanae
:

Ergo,

quantum

fas est hagiographo, accommodabo me genio multorum, et edisseram breviter S. Matris eloquentiam. Si tamen ostendo eam recte audire poetriam {quo nomine Gallorum hodie mos est Teresiam deprsedicare) si in arte epistolari principem, si scientem jam familiari naturalique stylo convenientissime tractare levia et domestica, jam sublimiori mystica et theologica; eaid ego
,

lingux fragmenta collegit Quam locuples profecto Ac simul quam lene est pulchrum idioma nostrum nervosum Quanta, in flexura verborum, et quam
i !
!

naturffi

aamulatio

Quam

grata

in

pronuntiandi

sono conjunctio roboris et dulcedinis! Lectores judicentdelinguanostra, postquam excerpta legerint

quee porrigimus ex operibus Guevarte S. Teresiae a ac CervanJesu, F. Ludovici Granatensis, Marianae
tes.

1579 Neque tantum Hispani aut ex rehgiosis

[i.

Piardot

mente

facio,

non

ut

me

distineam eioquentise dis-

ciplinis rlietorumve prxceptis,

sedutinS.

Vir-

gine spectabiliora fiant Dei dona, et ut ii qui humanis istiusmodi rationibus ducuntur, inde aestimar^e incipiant heroicam ejus virtutem et honorare

OrdinibusviriTeresiamnumerantinterprimarios gentis siicC scripiores, sed et aliarum mtic deTeteraturx Iberuw periti s<vcidares prseciare sentiunt. Unum audi D. Yiardot, resia eo respectu titv.lo qui in libro Parisiis anno 1835 edito (sub
.

sanctissimam religiosi Ot^linis Reformatricem.

dc 7<" juJi-

1577

Variorum itaque primum judicia excipe

judtEtudessur... Y^ngne) sequens de ea fert Hispana geute mulier libros compocium : Una ex
caEt mirura! non futilia scripsit.qu fosmineo sed ascetica. Ergo comlamo fere sola competunt, munem excessit nationis suae ordinem, quiamulier calumo 65
suit.

ir

Ludovki
Let, n

4t

de iS.Teresiae eloquentia.Postmodum exemplisrem confirmabo. Agmen ducat Ludovuus de Leon, idoneus quam qui maximejudex, quippe qui inter Tomus vii Octobris, Pars Prior.

462
iOCTOM V. D. M

DE
se

S.

TERESIA VIRGINE.

calamousa est, sed et a populorum ob tractatarum A (postquam non bene a Dein

:

nrdinem aliorum exce^six om.

rerum

^a

confirmetur. Itaque de tione et exemplis modo Sanctx scriptis judicium laturus, inter alia eoanimadverlat ve lim crebras ejus ad

*m,
'
i

fuisse ea ViUe, Fundationum et leresia oo fc vivente editos) sic pergit S. pote.t lui scriptosque libros numeran gotia habito Et, cum in vita sua
clesia^ Patres.
ffi vi

^^J^Uslea ^Mianvm
;"

^^
mem

**.
D
*.

^^^^^.^ ^^ ^
^^ ^
rf

Deum allocutiones, jucundissimas narrationes,ac

qux
in g<
Teresiffi>

^ *

g Jomnis chrysostomi, scriptis abuncuw

^ summa m amcenitatem simul et claricow /ttncta?

sint

oraculum, atque a morte inseria esi Sanctorum, duplici honore condecorata

sui

fcrunL Prxfaix ito Ubrorum Teresia.

. ^
r
,

Castellanx lingiuv idiotismis et

cum cum

tersissimce inaffectata

doxae.

CJu porro /mwm hm L0U m Catholico valde deformia et a D.

"""")'
et

excusata, non a/fero,

resiffl

quamquam

iDia

rp

lca '

ingeniumatiqua r

propugnet Ecclesix Cadeant, quodexponat ac innumeris alas (ut postea thoUcee dogmata, ab id faciat, videbimus) laudatur, quod rectissime ut eloquentia tam suaviter persuasona et quidem terrorem incutienomnino abstineat argumentis
tibus.
altorumque:
. .

%?X:?^

f%^^Zum

ser i inter primarios natioms suse scnptores. Quoad S anct<e ad Dcum apostrophas, ut bene nQtai BossuetiuSf nU mquam homo eloquentior est

quam quando Deum

atloquitur aut de rebus agit

Lims

1580

Hac

occasione accipe vel ex ipsis politicis

ipsms s Idpatel conjungit simplicitatem cum magniibi maxime loquentia et vim cum unctione,ubi homo Deo offert hostiam vooiferationis (Psalm. xxvi). Idem in Teresia evenit, qiue ex inlensissimo quo aestuabat in Deum amore, sccpe, quasi inscia, medium mter sermonem, ad dilectum animas sux Sponsum se convertil, et cordis sui sensa copiosissime effun-

l0Cls

*******

quid non undequaque catholicis ephemeridibus hodie Hispani sentiant de civis suae libris, etiam
et

Prorumpentes amoris flammas diceres ex E cordis fornace. ln uno Vitee ejus libro numeravi
dit.

seecuta. post tria fere ab eorum scriptione elapsa mundus ait el Correo Cuncta Europa totusque in.rtv _ .... V, , ___._ * T ,_-...-... in Teresiam .r

quadraginta quatuor hujusmodi ad

.

Deum

allocu-

E
_

:*!:TL

IMadriti ni Februarii 1840), miratun sunt, s qniob raras dote quibus pnediti n ini/.w; cultoribus non mi pro norma et exemplo habentur nltnrihnsnonminus linguae Castellanae

tiones,plerumque satis prolixas Uisce autemanimse cum Sponso suo colloquiis nihil tenerum magis, et
et

subin mhil subhmius, nihil fidei, spei pte amoris plemus, e.c humano corde expromi

quam

altioris philosophiae.

potest.

S.Virgo, perquam gnara humani cordis, non adhibet eevera argumenta, quae, dum improborum terrefaciuut conscientiam turbantque intellectum, impecum sed diunt quominus homo persuadeatur
: ,

amore disserens, demulcet cor, ac tanta verborum dulcedine tamque vivis coloribus depingit delicias
quae aniinae puritate etiam corpori communicantur, ac tam moderate et caritate tanta repraesentat vitii

** 1583 Sinarratv. g. capite \xx\i Vitx suseprohibitum sibi aliquando fuisse quominus surgenti lur, suo Abulensi monasterio altaboraret, ad Deum se ea domus nou est convertens Domine, inquit erecta est. Hodie nemo est qui mea; propter te negotiumilludcuret. Tu, Domine, curamejushabe.
'"
i

Aut unius ex fratribus suis animam novit

ricuto versari
?

in peSi ego,

Deum

competlat, dicens

horrorem, ut conteratur iniquus, justus vero sibi videatur in setern.fi vitae mansiones trauslatus. Gra-

tissimusverborum sententiarumqueflexus, proprietas jucundarum frequentium comparationum, nisus ejus et continua sollicitudo ut etiam a mediocribus
ingeniis capiatur, tersaque quoedam muliebris styli subtilitas, quae inaocesa viris est cuncta haec ita
legentis occupant intelleclum ut fructum inde hauriat
tpio

Domiue, tuum fratrem in tali di.scrimine viderem, quid non facerem? Nulla mihi videtur esse res tam gravis quam ego lubens eo casu pro fratre tuo non subeam (in Addit. adVitam, num. 14/ Ariditatem passa est in oratione? Ausa hodiesum, ait.c xxxvii
Vitcvsux, dedivina Majestate conqueri, eiqueconnou fidenter dicere Quid hoc est, Domine ? An quod iu hac aerumnosa et misera vita plus satis est
:

Utimit"""'

uberrimum. 1681 Quod si quidam, de claris Rispanise scri-

fam TcrC

8iL"Il^|

ptoribus agentes, Teresiae nomen celent et imitentur Sismondi de Sismondis, in suis passim libris contumeliosum Romanas Fidei spretorem, quiin

et detineas, et ego hanc propter te sustineam sit p vivere in terra cupiam, cum tamen in ea nihil fruendi aliud quam multiplicia tui non habendi aut

me

impedimenta
dormire,

necesse quippe est

me

comedere
;

cum omnibus agere

et tractare

et h83C

suo opere de Austratis Europse Litteratura ne vel una vocula de inclyta catholicisque carissima scriptrice mentionem facere dignatur, malim id oblivioni attribuere, ne imputare debeam ignorantice, aut,

omnia

tui

causa eequissima mente perfero, quanignoras, Domine, id raihi

quam non

maximum

ac

nis vel librorum de

quod pejus foret, vilipendio ReligioDeo rebusque divinis tractantium. Bcquid enim etiam protestans erubescat memorare ac laudare Teresiae ingenium et scriptos libros, cumipse Leibnitzius non erubuerit coram tota Europa profderi, non modo se illos legisse, sed et inde lumen se hausisse ad condendum altioAndreie enim ris philosophise fundamentum Morellio scribebat anuo 169G Jure mstimas Teresite libros. Equidem reperi illic aliquando pulchmm hanc sententiam Animam hominis concipere res
: :

gravissimum tormentum esse. Tene tamen iuterea, suppetit in parvo illo quod mihi ad te fruendum tempore, faciem tuam a rae abscondere? Quomodo
hoc

cum immensa tua

id

consistat misericordia

Q u0

modo

ferat

amor quo me
fore ut,
si

prosequeris

Putem

equidemet credidero
ter

me

scondere, uti tu faciem

patereris
tis;
j

tuam a me
es ac

a te possem ababscondis, propid

amorem eum quo erga me

:

fereris,

mimnie
intue-

s< il

ipse

mecum

semper me

unde nou est quod hoc tolerem. Obsecro Domine, ut consideres magnum hoc pacto gravairrogari eiqua. te ita diligit.

men

Inundatur co?les-

debere non secus ac si in mundo nil esset nisi ipsa et Deus. Quam ideam non modice juvat aute oculos in philosophia habere atque hauc utiliter adhibui in Hypothesibus meis. 1582 Quod hactenus de S. Teresiae eloquentia
:

tibus deliciis? Deion, ut us ponat )nodum, su compellat (ibid. cap. win) Cave, Domine, quid agas Tam cito peccatorum meorum enormium non oblivisci, esto eadem, quo mihi illa ignoscer-oblitus sis; et utaliquem beueticiis tuis et gratn
: !

modum

ponas, peccata

mea

in

memoriam,

quaiso,

auctoritate

idoneorum testium stabititum

est, ra-

revoca. Noli, mi Creator, tam pretiosum liquorem

in

iD

vas

ita

aiias saepe

pertusum et videris quod

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. malum ipsum nimis quam exig"uum tenue infuudere, cum jam
toties

463
est; et ipsae
AIXTO*

eum

ipsa effluere et

perire siverim.

longo varioque sermone peribi diffusa esse solet, ubi aut de amore git; nam Dei loquitur aut de sua vilitate.

Et

sic

nobis persuademus ad nullam omnino austeritatem faciendam nos teneri, sed satis nos facere ad eas

V. D. M.

etq<

ifdfffl

Non immoratur autem solis hujusmodi sed in altisblandis cum Deo confabulationibus
1584;

omittendas facultatem petendo. "^"'^ 1586 Res etiam abstmisissimas frequenti usu "J* comparationum declarat et exornat. Sic de subli- comvar aUoni. miori oratione cap. xi Vitae suae actura, festiva ftut, mm (n humilitate hccc prsemittit
dine uti oportebit, esto
scripto committere

,quarum simas aliquando exurgitCreatoris laudes Sacrarum Litteraconsimiles vix usquam, extra rum paginas, reperire est. Eo modo capite xxn perfectionis, postquam filiabus suis gratuVise lata est de relicta
dicit

Aliquahicme similitueam oraittere (quod raulier

:

"o;on6w,

sim) mallem, et simpliciter quse raihi injuncta sunt

:

sed hsec spiritus locutio tam

mundi non tam hominem pensari quam caducam

ejus)

vilitate (ubi justissime

aegre et difl5culter declarari potest

docti sunt (qualis ipsa

ab iis qui insum) ut certura aliquem ejus

;

fortunam

acpostquam eas

lepide hortata est

declarandse
fortas.-is

modum me conquirere oporteat

lia?c

et licet

explodant fallaces ut recreationis tempore risu nugas, talibus Deum compellat vocibus mundi sublimitatem innata Castellanse linguee

similitudo

rarissime ad propositum
utilis erit

futura

sit,

ad hoc saltem

ut Reverentiam

fquarum
gravitas
et finis

Vestrara recreet,
videbit.

cum raeam

in illa stupiditatem

plurimum adauget) O Imperator

:
!
|

noster!

Suprema potentia Suprema bonitasl

experssapientin
(

lujufl

Lpsa principii perfectionibus nulli

incompresunt termini, utpote quse infinit suntet Pulchritudo conliensibiles! Mirabilium abyssus
!

Ac dein a capite xi ad xxni producta allegoria quatuor modos evolvit quibus Deus hortulani more animam hominis ceu horum quemdam gratiis irrigat. Alibi (Vitse cap. xl, num. 7)
nositura Creatoris omniscientiam,
et

Deum

con-

tinens in se

omnem

pulchritudinem, et ipsaraet

Deus! quis in uno se omnium fortitudol samortalium conjunctam habeat eloquentiam et soiri potestj quod pientiara (quantum quidem hic multarum perinde est ac nihil scire), ut ea ratione
Proli

tucidissimum quemdam cipit ut immensum adamantem, mundo majorem et clariorem sole,

gui repercussas radiorum instar in se cernit hominum mentes singutaque eorum cogitata,
,

defectus et
;

virtutum gradv.s.

Deo considerari possunt, Blicognoscamus quid valeat nuntiare.quo aliquantillum

illarum rerum quaj
in

quid

sit ille

Dominus noster

et

supremum Bonum

Sancfn
cftri

;.u/

nostrum. 1585 Doleo

me

huic Commentario insercre non

guogua

r narrol nc
gropnifO Vleribif,

v. g illas posse alias ejus ad Deum alloadiones, xxxiv Vise perfectionxs quse capitibus m, xxxm et cap.vi,habentur, aut Mansione vi Caslelli animss,

quando cum aliasque complures. Ast non tantum tum sit maxiagit, Teresia eloquens est, ticet Deo
;

Aul si minora velis, vagantem liominis tuminleviom rOmnhmh mentem, variis phantasmatis abreptam, facete incerto ferturvolamodo comparatpapiliom qui tu, modo cuidam mente capto qui domum continuo turbat {cap.xin et xvn Vitse); du?nalibi{cap.x\vi\) S. Petri de Alcantara exesum pcenitentiis corpus radicibus. dicit mderi contextum ex arborum hic referre qui Mansione vn [cap. i) Non vacat peccatorem depingat miserrime ligatum et fame prope enectum aut qui {cap. xl, num. 4) compa;

me, sed etiam quando cum hominibus. Lege ubi exempli causa priora libri Vitse ejus capita candore juventutem suam describit, inimitabili passa est, quando ut et pugnam quam introrsum mundo erat valedictura. Inter argumenta aut comparationes haustas a purgatorio, morte et cum paterno inferno, pulchre narrat quomodo, limine xdtimum egrederetur, quasi eluxata pr& sua in dolore membra ei visa fuerint, animaque ac dein quasi agonizaverit ea naturse lucta memorat secutampacem et animi gaudia, quando domum verrebat eo tempore quo solita fuerat com:

ret

animam

peccatoris

nigrescenti, sentare aut videre nequit, dum animam hseretici comparat spcculo /isso et rupto ; aut qui affirmet Deum vix alios solere spiritualibus consolationibus remunerare quam qui strcnuos prsevie

quod Deum,

licet

speculo obnubilato et prsesentem, reprx-

conatus adhibuerint

cum

animam
dam, ad

voluntate

et intellectu,

enim, ait, Deus videt ceu alis quibus-

aviculam
cilletur

sese totis viribus eniti, tandem capit illam, eamque in nido reponit, ut refo-

moda ornatumque
!

corporis sectari. Sed et ingendepingit dolorem, cupiens sanguitem brevijwst

etjamjam in hacce vita prxmietur; quod post productiorem orationem mentalem Jieri fere Sed finiendum cst, ne totos exscribam S.
solet.

Yrrginis libros.
1588 Attamen,

neas fundere lacrymas et dissilire sibi cor, eo quod anima sua fidemnon ndivsservassetdesponsato sibi Deo. Modis autem tsetioribus, cap. x
Vise

cum

historise

non

liceat

merse

natio

cun

esse panegyri, falendum quemdam co/uvsionis defedv\m aliqua

est in Teresiano stylo

perfectionis, non tam

describit

quam

ludit

eos

qui indiscretis pcenitentiis corpus suum nonvexant. Risu dig-num est videre, ait, quomodo ipsaemet inferunt, tormento nullae hoc quod sibi ne gravatce incedant. Interdum quidera eas impetus, dicam vesania, corripit ad indiscretas et immodera(ut ita loquar) tas austeritates, qua nonnisi biduo
durant, subeundas. Exinde diabolus ipsis su^g-erit ac has valetudini et cerebro ipsarum nocuisse propterea suadet ut nullas austeritates posthac am,

uen speae prxsertim a lei torequi solet phrases carpiposse, phrasiumque verbaex grammatices rhetoricesve

*
n{n
,

arlifiti0le

h.r t l: t n<,

amussim commensurare ac singula cnim concatenare ordine et numero. Non novit humanum id grammaticorvm artificium, Sancia adeo neque scit, aut magisnon dignatur,studiose
legibus ad

inDeum verba digerere,prsesertim quando amoris

<ur seseque in ejus laudes e/fundit. Supernaturaii cordis affectione tum srnpe in ca prcvvalente, absorptus est
lectus, et

quodammodo
rei

ejus intel-

plius subeant, ne eas

quidcm quas Ordo

praescribit,

memoria vix recordatur

quam

tra>

cum jam

quantopere eae noceant. Ne parvas quidem Ordinis re"ulas (uti est silentiura, unde nullum nobis proveniredamnurapotest) observamusj et ecce, statim ac somniavimus cajmtnobis dolcre, ehoium diu adire omittirous, cum nec hoc
sint experta?

liS ctandam inccperat: unde fit Ut filu interdum sit, nec sequantur ordine abruptum sancta hxe ratiocinia. Fateor itaque esse quibus " videatur. At artisque expcrs liberta Ludovico de Leon (cujus verba num.

plerique

nos enecaturum

sit

.-

primo quidem die quia

oi

1577 attuli)

cum summopere probant liberum

illum

dolebat; altero quia doluit, et tribus aliis diebus ne denuo doleat. Et interea e nostro ipsae cerebro austeritates novas coraminisci voluraus, ut tandem nec has nec alias prrcstare valeamus et subinde
:

inartiflcialemquest rertitur. Plu- etcurq*d*m 1689 Dein atiud S. Tereswvitio confitentur multa res, dum in S. Virginis scriptis non pauca csse obfacilia, queruntur

captu esse

scura.

^64

I)E S.

TERESIA VIRGINE.
magis quam confessa- D omnes obstupescerent, et ego mnes
m
stU piditatis mea3 plus

M M
v D
-

% auam
.

scura.

Quamquam

et

hoc a vero prorsus atienum

est

non

sit,

mullo tamen minor

hxc obscuntas

tn aatf tca

Chapetatn multi contendunt, uti ostendit D. spectetur 5. Teresiae Panegyri. Porro si

in objectis libris

scire et nosse

ea quaa ad laboravi, non uboravi, preeterquam en qme aa

^ ^

quam

ipsi

essem

Dominus me non

edocuit, ip 8H

argumentum quod

hbrorumve

partibus tractat (nempe mediis Vitse capitibus, nemo est Castello animse et quibusdam epistolis), neget etiam illic talem reperiri perspicuitaqui rerum, tem, ut, pro natura abstrusarum adeo namque ibi supernequeat esse major. Exponit vix naturalia arcana, de quibus ipsi theologi loquuntur quam cseci de coloribus, utpote aliter
vero, quse qusc solo auditu eis nota sunt. Teresia communicationibus, ut sxpe divinis fruebatur Vitse ejus catestis de visu plura eloquitur (vide num. 6, pita xxvn ct xxux, Mansionis vn cap. i,

conscientiam meam pertinent. plurimas occupatwnes suas d m 1591 Capite vero xiv particularem illam lucem qiu, refert, nec non ; '" "' UUDominusad hxc ipsa scribendacommunicabat,
,,

,-

ad .

quod habeo tempus idque hisce verbis Exiguum parum me juvat; unde Majestatem ipsius omne id
:

facere necesse est.Sequi

namque me

oportet

commu-

etaliis occupationihns nia reliquarum sororum opera quod in domo agam quie uonni^i rcctMiintendere; fundata est. lline iis quas scribo totam rac im-

ter

actom.

atque minus obscure hsec evolvuntur ab illualrata divinitus Virgine quam a theologis humana tantum studioque acquisita
II,

pendere et tota vacare nequeo, sed per intervalla est nam Domino spiet abruptim. Et hoc satius suggerente, omnia tum facilius tum melius ritum
:

epist

18),

fiuut; perinde

ac dum quis exemplar quoddam ante oculos habet, ad quod suum quod efformat
at, si spiritus desit, uon hauc intelligere linguam valet quam si magis quis exoticam au(nt ita dicam) hebraicam aut aliam vacarit. diat; tametsi multis etiam annis orationi Unde magnopere mihi conducere videtur, me, dum

ntia mstructis; etsi et ipsa Sancta,

ad

\n-

opus componit et dirigit

accessa ea humanse comprehensioni protoquenda mysteria, nova cupiat vocabula, velitque cuncta suamembra in linguas transformari (Vitse cap.
xxv,

num,

jj

0),

scribo, in oratione agere.

Ad oculum quippe
:

video

non B

esse

me

quae haec dico

,

neque enim ea

intellectu

LXXX.
S.
libris.

Quseritur coelitusne adjuta

fuerit

Mater

in

scribendis

Gravissima

testimonia

de

nec postea scio quomodo ea scrimeo pserim aut scribere noverim. Atque hocs:epius mihi xvm coutingit. Idem quoque habet et repetit cap. dicam quod non multo et Nihil vero his verbis
disposui
:

auctoritate librorum et
ejus.
Iptamtl S<tnurioi

doctrinae

vario ipsa usu sim experta. Et certe, cum de ultima hac aqua loqui ccepissem tam impossibile mihi videbatur de ea quidquam scribere quam grace
,

loqui

adeo id

scilicet difficile et

sublimioribus etiam Christianse ReliErgo de mysteriis S. Virgo locuta est lucide et gionis
accurate. Tamen rudem se, qualis revera erat, fateiur cap. x Vitsesuse Ego necscientiam habeo nec virtutem nec aliquem virum doctum qui me et icribo hsec quasi tempus suffurundo instruat
:
:

scriptionem abrupi, et

arduum est. Quare Communionem Sacram ad

fareiur

percipiendam me disposui. Benedictus autem ^it obeDominus, qui ignorantibus sic opitulatur. dientise virtus, quae sic omnia potes Deus namque intellectum meum illuminavit, alias quidem per verba, alias mihi velut objiciendo et proponendo
l

et

quod haec scriptio impediat quominus neam, cum tamen iu paupere

magna cum

molestia

eo

quo

id

modo exponerem

quia, sicut in superiore

domo

sim, et multis distinear occupationibus.

At

simut ipsa quoquc non uno in loco apertissime profitetur non tam sua se sponte, quam Spiritu
Sancto impellente in manum calamum sumpsisse, quin et qusecunque scripsit, nonnisi illo dictante et instillante a se esse scripta. Audi eam naturalemque cap. xii Vitse suse loquentem suum hac super re stuporcm confitentom Per C multos annos multa legi, sed lectorum nihil intelligebam et etiam fui satis diu, quod, esto Deus
, , : ;

dicere oratione factum est, Majestas illius id velle Qnod videtur quod ipsa nec possum nec scio dicere. quidquid autem dico, ip.-issima est ventas itaque mahic bonum est, ipsius est doctrina; quod vero
:

lum, certum
derivari.

est a malorum pelago, quod ipsa suin, Et capite xxx hunc in modum loquitur Tunc namque meipsam intelligere non poteram, possem exuti quidem intelligo modo, quo id aiiis Dominus mihi dedit ut posMm ponere at postea
: :

intelligere,

nec uon gratias quas mihi

praestitit, re-

fern '-

id mihi

daret,

verbum unum ad
:

illud declaran-

dum

proferre

non possem

quod certe non modico

ctse

" o M ban- idyW* 1592 At, prseter hanc apertam iteratamque ^ n Bulfa confessionem ecc idonea insuper aliorum Arl
i(l

el

mihi labore constitit. Cum vero Majestati illius lubet, uuo nos in momento omnia edocet; quod sane magnam iu me admirationem excitat. Unum
hoc in veritate dicere possum, tametsi cum plurimis viris spiritualibus agerem, qui mihi exponere et declarare studebaut id quod Dominus mihi impertiebatur, quo illud dein aliis declarare possem, tantam tamen mcam esse hebetudinem et stuporem ut parum inde juvarer eo quod Dominus nollet (ejus namque Majestas semper meus praeceptor et magister exstitit sit ipse pro omnibus benedictus; eteuim magnae mihi confusionis materia est quod hoc in veritate dicere possum) ut cuipiam alteri hoc attribuerem aut acceptum referrem; adhaoc quod id mihi, nec volenti, nec petenti quia iu hoc neutiquam curiosa fui, et, si fuissem, virtus fuisset et
:

scnbendis^ cano.^ auctoritate recte quseritur fueritne in ''"^ igdur libris a Deo speciali modo adjuta. Ad hoc ^; dod><adstruendum, et simul ad Sanctse libros et

nam multis nominibus commendandum,

gravissi-

maaliquotseligamtestimonia,sedemidtispaiu" nomiSi enim cunctorum,non dico verba,sed sola deprsecongerere velim eorum qui ejus libros na
dicaverunt,
et

labore et prolixo valde opus digmtate mihi sit spatio. Primum itaque pro hbns Ecclesise de Teresianis locum occupet S.

magno

S. Rotx in posteTeresice riori sua Relatione, agentes de sanctitate probant in genere (vide supra num. 1196 et 1197),

sensus.

Cumprimis auditores

et

juvaexcellentiam scriptorum ejus et cceleste Eadem men quo in eis componendis gavisa est. gratis quoque Relatione, ubi sermo est de gratia

bonum; sed in aliis vanitatibus consectandis) momento Dominus omni qua posset claritate, et ita
ut aliis id declarare valerem, patefaceret: adeo ut

datasermonis

et scientise

(num.

1328),

non minus

diserte id affirmatur. Item J. B. MUUnus Gregorio oratione qua in publico consistorio

in

pp X7swppKcflW< f*t B. saptenttam numerum re/<?m>, ccelestem Teresiae A/tfwe tpse aKftm ejus deprxdicat (num. 1840). Bulla magni/emwm Gregorius in canonizationis
verbis
fis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. calamum tenens, vultum VtrpiJWm tn 5anc^r W 7>i

qui uihil aliud esse animaB in corpore
ejus

46o
notabili suffu sa splendore,
V

^"\\

videbatur quam quod lumen D

transfig-urabatur.

Tantopere

Sanctam ea ratione extollit (num. 1394), in Officio festi Sanctse, rfwtlfetia modo tfcctosia doctrinam ejus ctelestem, et leclione v, nominat

quibus Summus Pontt/cx, iisdem fere verbis, Teresiam raulta ccelestis sapientia3 affirmat S. tidelium mentes ad documenta conscripsisse, quibus
excitantur. supernce patriae desiderium

absorpta erat, ut interdum multo tumultu ejus cellula perstreperet quin turbaretur aut strepitum advertet. Cum scribebat, circumdata eral occupntionibus curisque, gubernio tot domorum ei incumbente ; et aeque accurate ac

mens

in

Deum

reliquae moniales choro intererat. Propere scnbebat

et velociter
:

sed quid

mirum? Ut enim Davidis

ejus calamus ab illo

verbis

utar,

cum moveretur

tyfll

n,

'" r

Ecclesix pronuntiata ci159:3 Post gravissima taoonuricaliquotsingulariumvirorumtestimonia,

liojrup'''

Vitam conetprimum quidem eorum qui Sanctce

-

sunt scripserunt ac proin existimandi

illius tibros

etdoctrinampenitiusintrospexisse.OmissoRibera legi possit quid de (cum infra, lib. iv, cap. m, ab Yepesio, Matris scriptis censuerit), ordior

mystico scriba velociter scribente, videbatur tanquo tum ejus menti inesse quidam modulus ex et apta rebus dicendis proverba tam composita paginas numquam fluebant, ut inter tot exarandas scribeuda essent haeserit ad expendendum qua3 abundantia, ut. si spiritus enira dictabat ei tanta
, ;

plures

ei

fuissent

mauus

facile

eas

adhibuisset
uc ntfeni
lutin.O'1

Teresianse ita toquitur qui in prologo Vitic suce naturalibus (qu sane pluUt de donis ac dotibus nihil quibus eam Dominus cumulavit,
1

rima fuere)

umquara majora eximia in ipsa fuere ut in nulla praeter tantam virtutum perapparuerint. Etenim, B fectionem ac vitae sanctimoniam (per quam opeheroicas virtutis ribus et factis in perfect* et eogipervenit quo fortissimi quique ne
ratioue eo tatione et

dicara, divina certe

et

supernaturalia tot et tam

inaresceret fotfgassetqne, quin dicendorum fons Utriusque hujus aserti validum testimoL595 explicat quippe in fine nium ipsa subministrat meditaretur qu* sibi scnVita3 suae quare uon (cap. xl) benda forent. Uaec ejus sunt verba vitam, \u,a sum describere inordinatam meam
:

; licet
,;

curaj et huic opellae non impenderim plus

temporis
sed mere

quam quod ad scnbendum opus

chartaB credidi quse in
et veritate,
:

fuit

.,

me

occutrerunt,

desiderio quidem pertingunt),

tot

tamque

,,

omui candore

qua

potui, usa.

Et
via

item cum extraordinarii Dei favores, tanta ac si de Majestate familiaritas et communicatio, illa quam maxime incenaraore
supreraa

alibi sic loquitur

Sed initio tractatus

, !

dehac

Seraphinorum,

illius

sorum et illi intimorum quoque rerum coelestium

numero

fuisset,

tanta
Coele-

notitia, tauta

cum

quae tam quot res obviant menti etiam meie Utinam multae manus in hac via incessi male alterum mihi praesto essent, ue unum scribens, ipsa S. Mater. Et simiobliviscar Htec notat
!

conversatio, quasi ipsa stibus ipsis familiaritas et tam sublimes rerum de illorum societate fuisset, sensus, tantum in absconet

liter testatur in

divinarum conceptus
ditis secretis et

arcanis raysteriis declarand.s

quantum
hensam

in ullo vix

quisquam

notavit,

lumen tam emicompre-

neus et sublimis doctrina

quam

libris suis

sua Vita se tanta scripsisse facihilludque qui exemplar prae oculis habet tate quanta ait, dat (cap. xiv). Quaudo Dominus, imitatur perfectius tiunt. Videtur spiritum, hiec faciliuset pra?.>to haberet, idem esse ac si quis exemplar sed similitudiuem quid eifingere vellet; ad ejus
et
si

quas scribit subtilitate,

cuitate, styli

e rerum ad posteros transmisit (in quibus magna qua easdem penetrat

spiritus deficit
facilius est

hunc sermonem componere

arabice dicere
...

intelligentia, singulari

qua ipsas expnmit perspi-

c "
Hlerum
iilud

quo ea quae dicit, propinat, elegantia facit ut qui legunt, Spiet divino artificio, et quo ignem, qui istis in scnptis mclususest, ritus Sancti manifestam lllam notabditer percipiant, nec non passim spirant), ad lucem ac calorem, quem ipsa a Deo esse oculum demonstrant hanc doctrinam sine speciali ccelo profectam et non inspiratam, e
conscriptam. Spiritus Sancti assistentia et ope et xix, ait lepes : 15U4 Item lib. m, cap. xvm Mater omnes hos libros. revelante DoScripsit S.

et ignara ad raantea S. Mater fuerit maxime rudis explicandasque res spirituales et mystitelligeudas nequaquam curiosa, tanto clarius elncet sa-

non

quam

Nam cum

cas, et

magis ab pientiadivina, quae in ea eminuit, quanto Id bene intelligi potest ex ejus principiis aliena erat.
iis

qua3 capite

Quocirca
tris

Vitse suae prodit (vide n. 1090). Maquidquid superstructum fuit huic S.

xn

hebetudini,

quam

ipsa fatetur, id
et

omne datum
assi-

et

infusum a Deo fuerat;

fuit,

imprimis peculians

inuntiani,

stentia ei pra^sto quemadraodum ipsa

cum

suos libros scnberet,

mino

nostro.

Verum mera
in
re,

revelatio

satis

non
ac-

Capite xiv Vita3 sua3 sic

plurimis in locis profitetur. Magnopere mihi loquitur

:

fuisset,

quoniam nulla

hanc solam ducem

secuta, agebat, nisi prologo loquitur cessisset. De libro Vitse suae sic in quoniam id mihi a relationem a Conficio hanc et ab aliquot diebus meis jubetur Qonfessariis,
,

confessariorum mandatum

conducere videtur, me, uon esse agere. Ad oculum quippe video

ha3c dico
:

dum

scribo, in oratione

me qus
disposui,

neque enim ea intellectu

:

meo

Eundationum
tionibus ad
ravit,

suscipere ausa novi id placere Domino; verum id item Dominus ut hbrum non sum . Mandavit quod ipsa refert in Addiscriberet
:

quomodo ea scripsenm. Et Multa quae nono ha3C habet capite trige.imo sed Mae meocapite nata non sunt; hic scribo, mihi dicebat. Et quia gister meus coelestis haec

nec

postea scio

iu iis

suam

Vitain

Librum Mansionum

exa-

ordinem submiuistrante Domino materiam,

Deus scnbendi et libri nomen. Et quemadmodum dedit, videtur quoque voluisse ostenmandatum ei
dere se

vel de quibus expresse dico Hoc intellexi, dixit, scrupulus milii magnus Hoc mihi Domiuus syllabam addere est vel unam qualemcumque cirhinc, cum usquequaque exacte
:

vel

demere; cumstantiarum omnium non recordor,

id acci-

horum voluminura auctorem

haec scripsit,

esse.

Modus
et

S. Mater instrumentum tantum calamum nihil ab ea

quippe quo

monstrat eam

fuisse, et proeter

manum

fuisse

commodatum.

Saepius,

piendum velut a me autem non etiam de meo addita sunt. Meum tum scio nihil voco quod bonum est, quia jam adeo immerenti Doin me boni esse nisi quod
minus
contulit
:

dictum, vel quia quoedam

cum hos libros scriberet, raptus patiebatur, et cum siad se rediret, reperiebat quaedam suis apicibus
milia,

sed id a

me

dictum voco quod

non sua manu

scripta.

Cernebatur

manu

non accepi. Quando per revelatiouem a Domino venit ad gradus orascripsit librum Vitae suae, et r tionis,

466
4

DE
quos
in eo explanat,

S.

TERESIA VIKGINB.
horum librorum doctrinam D apparet, talisque communiter (et ex sui eminentia et publice de iis habetur opinio) non fuisse humana industria acquisitam aut edoctam, sed a Deo infu . sam orationis interventu. Hanc ergo ob causam
Manifestum autem
est fuit picta, et pingi

ccto

tionis,
-

D M
'

Dominus

noster,

transiret ad alium,

cum in eam

quomodo ab uno gradu scribendo

mirum

erat

orationis modo; debat, conferebat ei facilitatem

et praster

poneret apprime in hoc experientiam qua gau-

commoditatemque

Comen,,,

p Joonncta jau Voria

comparationes aptissimas ad melius id declarandum. Hactenus Yepesius. 150G Ei plane consentit Ven. P. Joannes a Jesu Maria, qui in sua Vita S. Teresiae paucis verbis
dicendi,

imposterum aequum

ingerens

ei

est Virgi.

nem, cum columba

Doctrina

capiti ejus imminente,

quam

ipsa supra se conspexit die

quadam

Spiritus Sancti.

tw
.

Vi

"

mu itas librorum ejus laudescomplexusest,dicens:

lepiLaudatur sermo castus, non comptus, gravis, excitat rerum sublimidus, efficax. Admirationem

JT"""

affectionum divitas, quam ne theologi multi, nisi hac narum consulti asseqtii possunt. Doctores
,

vero horum librorum non solum est sana et Catholica, sed utilis admodum Ecclesiaj istorum enim librorum lectione ingens fructus in animabus factus est, insignes conversiones et morum mutationes visae sunt; adeo utjuste hi Hbri legi soleant, ut a Sancta conscripti, et maximo
:

mysticarnm passionum facilem adeo obstuac leniter decurrentem explanationem ut rarum sapientiae genus eis videatur, pescunt,
setate celeberrimi

pretio et aestimatione habendi, habitique

apud

viros

gravissimos et doctissimos. 1598 P. Joannes Croiset S.

J.,

in gallicis

Vitis u 'Oroi ait

;

obscure ac sparqua3 de mystica theologia Patres in methodum tam sim tradiderunt, a Virgine una perspicue atque concinne fuisse redacta. Quod

Sanctorum, ad xv Octobris, de S. Teresia

"^"r,

Numquam

exstitit

aliqua Sancta quae tantopere

in

divinis viis fuerit illustrata,quae scientiam Sanctorum

non vero ad doctrina? soliditatem pertinet , nihil theologicum, tametsi scholastico more prematur,
exprompsit....
Vita B.

perfectius calluerit, et pluribus luminibus, majori

sapientia et simul profundiori humilitate prasdita

fuerit.

Virginis Teresice et

Man-

Item Butler

Si

siones doctrina coelesti multis experimentis comparala ad res internas dignoscendas affluunt.... Mira sunt sane quae suavissimo magisterio B. Virgo

in S. Teresiae scriptis,

attendatur doctrina sparsa apparet prorsus conformis

doctrinae Ecclesiae,

spiritui

Sanctorum, documen-

qua3 animo demisso, ut prosint, legenda sunt. Sed quantopere tam pia lectio jam orbe toto Christiano in varia idiomata versaprofue-

Teresia digessit

tisque sapientissimorum, qui, ipsimet piae contemplationi dediti, de rebus ad hanc spectantibus scri-

pserunt. Atque adeo in oratione qua Ecclesia die ejus festo utitur, nuncupatur hasc doctrina ccalesiis.

rit,

multa
{iib.

in singulis
iv,
c.

cunt

iv).

Et

urbibus argumenta convininitio ejusdem Vitee, in

Teresiae elogia
:

Altissima arcana sanctuarii divini amoris in ea panduntur tali claritate quali paria non videntur; et quidquid in oratione sublimissima maxime reconditum est, quae longa solum experientia co-

undecim agmina discemens S.

Septimum, inquit, aginen plenis armatur. Patet quippe mentem quae toti Ecclesiae coelo luce adeo mira praeluxit, purissima divinae mentis luce minime caruisse. Accedit huc
praestantissimorum theologorum, qui B. Teresiae libros discusserunt, admiratio et praeconia verbis ac
scriptis celebrata, quaB latere

libris coelesti sapientia

gnosci possunt, et quae

tur dicere posse, haec

humanus sermo non videbaomnia tanta luce coruscant

queat divinam

et tanta vi declarantur ut nullus

non possuut. Etenim,

theolo-

illicnon agnoscere operationem, praesertim si animadvertitur Teresiam illitteratam fuisse mulierem, studiorum auxiliique expertem. Constat quidem eam

ut paucos e plurimis

commemorem.summis

plurimo naturali ingenio, plurimo judicio

et ima-

gis P. F. Dominico Banez, P. P. Bartholomseo de

Medina, Dominicanis, P. F. Luysio Legionensi

Augustiniano, diligentissimis librorum Teresiae exploratoribus et praeconibus, neque ignoratio neque
incogitantia neque ratio aliqua politica objici potest.

ginaria vi lepida aeque ac foecunda praeditam fuisse; verum etiamsi quis totius mundi ingenio polleret,
in sola

tamen Dominica schola

disci

potest

tam

Ignoratio quidem, quia scholae pene universae

illo-

rum trium

scripta venerantur. Incogitantia vero,

critici

quia ut acres

ex professo libros perlustrapolitica, quia

sibi

runt. llatio

demum

professionis erant,

neque

neque ejusdem aliquam laudem aut

conflabant

digne de similibus materiis sermocinari. Praeterea quantopere abhorrebat vitam suam describere Quanta humilitate illic loquitur de ccelestibus quibus abundabat donis! Quam saepe atque integresua dicta subdit spiritualis sui magistri et maxime Ecclesiae judicio! Quam candide animi moerorem F
pandit, quod tempus tereret noceretque pauperi domui in qua tum habitabat et quam multo potius nendo sublevasset! Demum quidquid ad opera

lucrum
(lib. i,

ex
i).

scriptorum

approbatione

Dein exponit jirceclarus hic scriptor quomodo, theologo quodam carpente plura S. Matris dicta, PaulusV.P.Didaco Alvarez Ord.Prsed. et P. Joanni de Rada Ord. Min. curam demancap.

sua spectat, narrandi modus,

et,

ut perbene notat
in

doctus quidam traductor ejus Vitae (Woodhead preefatione traductionis), crebrae ejus digressiones,
pii

darit pervidendi ea quse objiciebantur, et quomodo ambo hi objecla argumentapenitus diluerint; quod in extenso legi potest in Bibliotheca Ord. Carm.

animae nisus, amoris impetus

nostro
,

colloquia

cum

Domino

Exc. (pag. 386

"
a
'

et

seqq.)

""

'

"-

pendto;

a0

Vitsecompendio, a Jesu Maria et P. Joanne a S. Hieronymo composito (ut dixi num. 10), haec de libris Sanctx leguntur (num. 54) Hos libros dum
L697 Li altero vero Teresianse e0fj

em p Joanne

consuetudine excudem, tam frequentes in sua narratione, nec candide suo confessario sationes quas de his tam ad narraaffert, excipio), omnia, inquam, vergunt tioni suaefidem conciliandam.
.
.

quae abripitur sua in orando verbo omnia (ue parentheses quiin

scripsit, ssepe visa

fuit vultu

splendescere et alia
:

qui 1599 Biographis accenseo Palafoxium, Prsesentatione, Generaepistola ad P. Didacum a

to necn o ^

fuxiilt

signa pncsentis Dei exhibere clarissima

ejus Bpiritus tuxic totus in

quijipe
festi-

Deum immersus,

lem Congregationis Hispanx, qux prxfigi tomoprimo Epistolarum Teresianarum sic loquitur
-.

solel

nanter scribebat, absque ulla praevia meditatione; neque semel scriptum abolebat aut corri; V. Tiim, quod mnjus omnibus est, iu hisce libris
scribendis aliquiuido
illi

Nemo

legit S
et

continuo Teresiae opera, quin

contingebat ut in ecstasim

nemo,mutus lectione ejus operum, quaerat Deum; amore quaerit Deum, quin devotus remaneat atque credo esse quod non erga Sanctam inebriatus
:

rapta, iu se deiude reversa,

multa inveniret suis characteribus conscripta, sed non sua manu

.
.
.

tantum peculiarem quamdam gratiam

bilis virtutis spiritus,occulte

styli et mira-

eum

roborantis,

verum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

et

467
felicis

providentiam.Tantopere enim Deus ut quos imitatione virtutum ejus eam amat spiritualium illuperficit et luce tractatuum ejus dignetur per gravem ejus strat, securos facere virtutem. Non vidi hominem erga

divinam

quamdam

n
//

//

//

quinimo non ita pridem sub Clemente XI, hodierui Summi Pontificis Innocentii XIII immediato praedecessore, in aliis quoque pseudomysticorum justissimis condemnationibus ad Teresiee doctrinam semperhabitus
runt
:

me-

(kUCTOAl

V. D. M.
rj

morise

intercessionis
S.

Teresiam devotum qui spiritualis non

sit

neque

//

fuit

recursus

ideoque

quotquot hodie

(idque

qui ejus opera legat vidi homiuem spiritualem hanc Sanctam. Atque etdevotissimusnonsiterga

//

//

non tantum communicant amorem ejus scripa interiorem et supernum, sed et pracrationalem, ettalem ut mihiperticum naturalem, sensibilem,

//

//

dictum sit ad majorera Dei gloriam et vere singularem Teresianae doctrinae laudem), quotquot, inquam, hodie de mystica theologia agenomnes protinus tes in lucem prodeunt libri, cum illis quse in similibus lnateriis Sancta haec
Virgo
scripsit,

suasum
forequi

sit,

pro

mea

ipsius experientia,
in

neminem
videret,

//

conferuntur,

ac juxta

ea quse

eam amet, quin

si in terris

longinquissimas abiret

provincias,

esset Sancta, ut

eam

alloqueretur et
atqut

ip

1600

cum ea ageret. Biographorum agmen claudat Adrianus

cujus testimonium

BaiUel.

eo ponderosius est Sanctorum sit parcissimus laudator, imo quod detractor. Hic autem ita ad xv OcBaillet,

docuit, vel approbantur ab cxaminatoribus vel rejiciuntur Atque id revera factum videmus tum ab Ilt. Bossuet in egregio suo opere Myin stici iu tuto, tum a P. Scaramelli S. J. cui titulus II Direttorio milaudatissimo libro
//
:

stico.

iniquus sxpe

tobris ait: Felici necessitati

qua Saucta obedire

1602 S. Franciscus Satesius in prxfatione ad primam partem Tractatus de divino araore: Beata

(U
ii

miatur
Franciico

S.

Saletio,

est Vitae histotenebatur moderatoribus suis, debita (quod primi hujus laboris consequens fuit) ria, et quibus ditavit Ecclecsetera prscellentia scripta comparationem inducas sublimiIn his, si in

Mater Teresia aJesu, inquit, tam bene scripsitde sacris dilectionis motibus in omnibus suis libris

siam.

tatem,

extensionem

et

vim ingenii

in cogitati*

quos nobis reliquit, ut quisque rapiatur, considerans tantam eloquentiam, conjunctam cum tanta humilitate, tantumque spiritus robur cum tanta
simplicitate
;

dicendo, emineutis, ipsa styli puritas, facilitas in optimos Hielegantia aliseque dotes, quibus inter facienda spanos scriptores reponenda est, minimi prsesentiarum S.Teresiaeopera omnividentur... In

et sapientissima ejus imperitia

ira-

peritissimam
qui post

arguit scientiam plurium doctorum

bona bus manibus teruntur, et solis instar gignunt acie fruuntur infinita in his qui bona oculorum perinfirmos vero etdebilioresoculos perstringunt
;

peractum longum studiorum curriculum adhuc exubescunt quod non intelligunt quae tamen bene ipsiscribunt de exercitio sancti amothearis. Sic Deus erigit thronum suse virtutis in
tro nostrae infirmitatis, utens iufirmis

celluntque.
DoetrinaS.
Tercsis invocariiokl conIra

1601
elogia,

Auditis jam biographis, pleraque aliorum

t

ad confundenda fortia. rum spiritualium, scribens ad

saiyi (epist. 47),

hujus mundi secundaparte epistolaIn

quamdam

abbatis-

pieudo

myiticoi;

quxprieponi solentSanctxOperibus quanet nervosa, non adfero, sive quia Commentario notiora sunt, sive quia huic meo
tumvis pulchra
alibi inserta.

propriam experientiam in testinHnium adducit et hortatur ad sequendum modum ipsius S.Matris adhuc tirocinium orationis
;

Selecta quxdam alia modo excipe. sequaces Michaelis Molinosii, inquit P.FreStolidi magistro dericus {tib.iv,cap. xi), confessi suut cum

ponentis,

id est,

legentis et dein meditantis

Romana suo eximiam sestimationem qua Ecclesia doctrinam prosequitur. Quocirca oblique Teresise dogmata auconati sunt circumvallare falsa sua
modononnihil ctoritate nostrae Sanctaj. Atque hoc auxerunt, non secus ac tot S. Matris honorem ponhseretici non minuerunt magni Augustini sed hac pluriraum ampliarunt, et pretium, dus

eidemque abbatissse suadet (epist. 48) ut legat e Viaperfectionis locum ubi S. Mater de humilitate agit. In prima vero earumdem epistota-

rum

laudat

parte sic breviler S. Virginis scripta diBene agis cum familiares tibi (epist. 65)
:

facis libros S. Matris Teresiae,

quoniam revera

ejus

opera thesaurus sunt spiritualium documentorum. Atque ita quidem hi tibri ei familiares erant ut

(quemadmodum
in opere

advertit P.

Honoratus a S.Maria

suos C cum sublimissimi Doctoris auctoritate errores natura sua deformis, erufulcire conati sunt. Error,

bescens de ingenita turpi specie, non prodit in publicum nisi veneranda cujusdam magni Doctoris
majestate personatus.
tot heereses

F turordineynS.Teresieeinexpticandis rebus spiridesumpsisse ex magnae ywstrasSancLv tualibus,et

operibus substantiam doctrinae quam libris lv et vii Tractatus de amoredimno explanat. 1608 Audiendus etiam F. T.de Choisy in Historia Ecclesiastica ita loquens
fere generali
:

mox citando)

secutus aliquo

modo

videa-

Jam

vero,

quemadmodum

a F.

T. de

eisdem

intellectus attritaj

Augustini disciplinis recte fuerunt, sic impia documenta

S.

Choity,

Prsejudicio laboravi

recentium Quietistarum, eadem S. Teresiae qua inique abutebantur auctoritate, mendacii et perdeinceps profidise convicta jacuerunt ; et quoties
terve
lata

quo fiDgebam

raihi S. Teresiae scripta

esse imagiuationisfervidaefcetum,ubi multanon intelligibilia. Sed legeuda mihi fuere, cum de iis tra-

suum caput
maguse

erigere auderent, toties immacunostrae Magistrae instituta aeterno

ctare

deberem

ac comperi in

iis

tantum iogenii,
utinductus fue-

rationis, sapientiae et humilitatis,

opprobrio eos aflacerent. Quocirca

silendum mihi

non est pulchrum testimonium cujusdam scriptoloris (P Arnoldi a SS. Petro et Paido, Solitar. quent tom. II, confer x, resp.m) Hinc fit quod
:

rim ad pluries ea relegenda. raptus miranda mihi visa sunt, sed non impossibihumaose debilitatis oblitus, tautum lia, quando,
divinse recordatus

Orationes, ecstases,

sum

potentise et bonitatis.

/'.

hodie, quoties aliqua circa mysticae theologise dogmata exorta fuerit difficultas, illico ad ea quse de hac materia scripsit et docuit Teresia, habeatur recursus et haud secus ac olim Romae in rebus dubiis celebres illi Sibyllini libri cou:

1604 P. Honoratus a S. Maria Carm. Exc. in gallico opere deTraditioneSS. Patrum circa contemplationem [tom. I, p. 74) Quotquot sunt eru:

Uonoi

itto

S.

Maria t

suli

bolebant,

ita

pariter in hujusmodi

dubiis
;

obstupecunt facilitatem qua S. Teres ad orationem speotantes quae resia evolvit praecipuum argumentum suut librorum quos nobis
ditiores, inquit,

Ecclesia hodie Teresise

libros solet consulere

atque ita factum fuisse sub Innocentio XI famosa illa impii Molinos causa, probe norunt quotquot processus contra eumdera factos lege-

reliquitetqui sufficienter in omnibus terne plagis Repenuti suut. Stylus ejus siniplex etsolidus est. riuntur in eju.-, libris termini tam apti, comparationes

tam naturales, nietaphorue tam

feliciter selectse

;;

408
AOCTOM
V. D.
ctffi

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
theologis disputare
sia aJesu.

gratia et eximia utiles. Ejus lumina, instructiones inserit omnibus maxime conforraia sunt doctrinae documeuta quara
S.

declaranda theologiie ad evolvenda mysteria et e;us ut nemo non debeat fateri mysticse arcaDa, operatransgredihumaniintellectnsvires. Nonerae dexteritate, inter altissima sua

quam cum una Matre

Tere- D

LXXXI.
sise

S. Teresia inter

Eccle-

Thomae
1605 D.

neque

umquam

recedit a rectis prin-

universalisDoctoreslocari non

cipiis.
ab Emery,

Emery

in prologo gallici sut operis de

xiv):

potest.

De

utilitate

legendorum

SpirituS. Teresiae (pag.

fuit virtute, sed et

Non modo

inclyta

a Deo extraordinarie suscitata sanctitatis ut homines doeeret altissimam videtur magis adhuc perfectionem. Singularia ejus lumina

ejus

Operum.
me

quam

ejus

virtutes

tam

gloriosara ei

famam

-^unctis ^\\

iis

allatis aut

indicatis S. Vir-

^^W
<Un
'

splendida erant haec Ecclesia adepta doctissiroi ejus spirituales magistri viluminaut subirent ; atque cissim ejus disciplinam et ductura episcopi, doctrina et sanctitate prteminentes,
sunt.

Tam

K^ginis encomiis majus adhuc encomium aliqxd addere non verentur, donantes eam nomine Ecclesix Doctoris. Non utique culparem eos laudatores,imo

D ''

Jjjjj

adeo

me

iis

adjungerem,si cum

III.

Bossuetio

sequebantur conejus audiebant ut se ipsos recto itinere ducerent. Ejus opera, silia, tantopere expetita, tanti eestimata, et tam authenet filiali docilitate
tice,

(Instruct. de diversis siat. orat., lib. ix, n.tyab illis solummodo diceretur Ecclesia S. Teresiam

propemodum
here,

in classe?n

Doctorum suorum eve-

cum

viveret,

approbata,

perenniter inter di-

dum

ccelestis doctrinse ejus subtimitatem

tissimos

B
J

Ecclesi thesauros censebuntur. Quam testimoniorum cuderemus catenam, si collongam ligeremus honorifica effecta quibus celeberrimi theologi et minime suspecti scriptores hos libros
celebravere.

celebrat, eamque doctrinam nuncupat animarum pabulum. Verum in prologo Operum S. Matris

(Antverpix 1630, Bruxellis 1740, Madriti 1752

L793,

et

aliisque
:

passim editionibus) sequentiaha-

R.du
-Ftgou,

1606 Quod ad alteram hujus partemspectat, nempe ad probandam auctoritatem librorum et doctrinm ejus, J. B.du Serre-Figon, in gallica

Elogia quibus multae personaa docta? et sanctse virtutem et spiritum S. Teresiae a Jesu celebrarunt, suramatim complectitur S. P. N. Ur-

bentur

Teresiae

Panegyri

(part.

11,

pag.

33) sic inquit

Volve Sanctae Yirginis scripta, scrutare hanc inexhaustam spiritualium divitiarum fodinam etmiraberis prodigiosum sacrarum uotitiarum thesaurum quem capiunt. Iu eis cernessignatam a duce
;

banus VIII, duabus vocibus approbans et doctrinam qua Sancta illa Yirgo Ecclesiam illnstravit, et pietatem ac mirabilem devotionem quibus spiritus ejus resplenduit. Quod totum continetur Oratione

quam

confecit recitarique jussit in Officio ejus pro-

prio. Sic illa

sonat

Exaudi nos, Deus

ejus

salutaris
testi-

certissima et peritissima

viam

perfectionis

infcis

noster

ui, sicut

de B. Teresiee Virginis tuaj

ita coelestis

invenies

artes

omnes quibus

a vulgari

oratione
;

u vitate

gaudemus,

doctrinae paaf-

assurgitur ad sublimissimam contemplationem elucet illic quidquid divini inhseret specialibus

gratiis quibus

bulo nutriamur, et pise devotioniserudiamur

//

fectu.

Dominus suos amicos exornat

vita

illic

commoda
patet
iliic

et ofiicia religiosae

explanautur qnanta sapientia et arte monasteria gu-

QuaOratione Summus Pontifex S.Teresiam agnoscit etapprobat ut Doctorem, quippe qui vult Ecclesiam petere ut ab ea, qua tali, instruamur. Titulus autem ille Doctoris hodiedum nulli Sancta?
concessus aut in Officio divino datus fuit. Atque adhuc magis explicite S .Teresiam EcclesixDocio-

bernanda et visitanda sint, et quam acres sint stimuli quibus excitamur ad zelum, humilitatem,
paupertatem, obedientiam et raortificationem sensuura colenda, ac quis

tenendus sit. Quara suaves Christi Domini imagines Quara noin eis
!

modus

biles Divinitatis effigies!

ficentia
!

Quauta

in cogitatis

magni-

Emery in prologo gallici opeE-prit de S. Therese (pag. xv), auctor articuli S. Therese in galtica Biographia universali, du Serre-Figon in Sanctse Panegyri (p. '6'6), P. Anrem
ris

esse affirmant

Quanta

vis in describenda omnipotentia,

immensitate, paternitate Hic penicillus validus, hic masculus stylus Chrysostomi, Leonis, Cypriani. Quanta porro
sapientia, provideutia,

tonius a S. Joachim in tituloAnni Teresiani,BouchcrinproiogoVitee S. Matris (p. ix,) P. Anto-

divina

nius a S. Josepho (tom. II, epist. 36, not. 4) ac ptures alii hodierni ; qui diserte dicunt Grego-

in tonis varietas

Jam

sublimis,

jam

siraplex est

rium

XV et

Urbanum VIII S.

Teresiae contulisse

jam

in

altum volat, jam premit pennas pro rerum

Doctoris titulum, qui, ut addunt, nulli foeminx

collatus fuerat.

natura.

Quam

felix

in detegendis

relationibus, in

hujus mundi ornatus imaginibus comparationibusque, quibus declaret obscurissima quaeque supernaturalium cognitionum Imaginaria ejus vis, quae florida ac foecunda, res abstrusissimas corpore vestit ornatque coloribus quibus lucidas sensibilesque fiant.
inveniendis inter
varios
!

1G09 Verumtamen, ut quis EcclesixDoctorha insignis sanctttas, beatur, tria requirunlur eminens doclnna et Ecclesix decretum. Insignem
;

fuW

1601 ///
06

m. Guii-

Guillon, in gallica Bibliotheca selecta

(in
et

lon, alii$(jue.

SS.

Patrum
xiv,

lorum

xv

Suppiemento ad scriptores sxcuxvi):Tota persuadendi arte surame

sanctitatem in Sancla nostra nutlus diffitebitur adfuisse. Suppono quoque eminentem ejusin theologia mystica doctrinam id przestar^e quodBonifacius VIII in cap. un. G\oriosus,de Reliq etvenerat. Sanctor. wfi, dicitdoctrinarequisitain
clesice

pollebat.ore styloque eloquentissima.De illustri illa Sancta dict.um fuit Angelos, si eis hispanice loqui

Doctore prsestari debere, nempeutper eam errorum tenebrx fuerintprofligat3e,obscura ditv.cidata,dubia declarata, Scripturarum xnigmata
y^eserata.

daretur, Teresiae

sermonem locuturos. Hoc idem e/fatum a/fertur a P. Antonio a S. Josepho, qui ei/mumajjeriura f. Antomo Josepiio,
id attribuit erudito

Ast desideratur Ecclesix, idest,S """"

1

Pontificis Pontiftcis

vel

Concilii id

universaiis, aecrew universaliS, decretum

Mayans

(tom. IV,

epist. 8,

quo S.
fuerit.

Teresiae Doctoris

cognomentwn

collatuM
potest

not).NarratqueidemP.Antonius(tom.IV,epist. 9, not. 15). ex informationibus ad beatifxcationem,PetrumManso, episcopum Calagurritanum,

dicere fuisse solitum, malle se

decretum supplere laus quantumvis magna a Summis Po> bus S. Vi?*ginis doctrinx impertita. Sienim

Neque

ita

cum

quibuslibet

annuresesset,Sancti ptures Ecciesix Doctoribus

meran

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

merarideberent,v. g. S. Franciscus Satcsius, de Suis quo Lectione vi Officii ejus proprii dicitur
i

4G9

scriptis

doctrina refertis Ecclesiam illuquibus iter ad Christianara perfectionem Btravit, Certum itaque et tutura et planum deraonstrat. nec e requiritur EcclesicV scitum
coelesti

per Hispaniatn, atque in ipsis adeo ccclesiis, reprxsentatur eo ferme modo quo exhibet eam insin in omnibus serta hic lamina. Niminun
,

v^Yl.
j)

explicitum

ratiocinan quibusdam probabilibus prvmissis licet. Sed nec hic aut per analogiam procedere nedum unius alteriusve nationis vel Ordinis est, aliquot hominum, aut etiam episcoprivatorum alicui decernere honores Doctoris Ec-

saltem in pnecipuis regni illius universitatibus constans mos fuit, qui hodieque perseverat, ut doclores graduati annulum habeant in digito, in capite vero sericum e solutis filis apicem qui, cinnorum more, birretum doctorale cingit, habeantque prxterea amiculum humerale item sericum, quod retrorsum acuminatum est, pileoli in speciem. Utrumque posterius hoc insigne (quod Hispani nominant la borla y el capirote)

porum,
clesicv

universalis sed tanUv collatio dignitatis competit simul et auctoritatis soli necessario id est, ut dixi, Summo Pontifici vel Ecclesix, hujus Concilio generali. Non solet autem Ecclesia tantum inter ipsos decus, quod selectissimis
:

tituli

Sanctosviris dispensat, dimidiatis vocibus, sed ut solemni decreto annuntiare orbi Christiano nuper fecerunt Leo XII et Pius VIII, ille S. Petrum Damianum, hic S. Bernardum declarans
:

EcclesicV
hio gufrftur

Doctorem.

nnmWe
lui

Iftu-

/*""*

compttere
pOllid

Tandem aliud examinandum est impedimentum quominus fccmina Doctoribus universautrum nempe tis EcclesicV umquam accenseatur,
1610
,

ejusdem est pro omnibus facultatibus formtv, sed albo, colore diversum. Theologia colore gaudet viridi, Medicina Sacri Canones rubro, Jus civile theolpgnv salutatur ftavo. Quare S. Teresia, qiuv in obviis passim per Hispaniam iconimagistra, bvsdoctorale gestat in capite humerisque insigne insignia album. At, quxres, unde h vo ei doctoris multi perhibent, decretounicesserunt? An, ut qiuv honoris causa versitatis Salmanticensis Sanctam nostram medio fere a morte ejus ScV.culo
c
,

in ccetum

publicum docendi in Ecclesia magisterium quod S. Paulus (1 ad Timotheum cap. n, * 11) B midieribus vetat, cum universalis Ecclesix Do-

doctorum suorum cooptarit ? An vero communi solummodo paulatim invalescente xstimatione Hispanorum, quipost inclyta tot Sum-

connexum non sit. Multum luminis ad dirimendam hanc qiuvstionem afferl BeneQ.uaerit S. Thomas, 2. dictus XIV, sic inquiens
ctoris titulo
:

2, qusest.

;m gratia serraonis sapienet raulieres tiae et soientiee pertiueat etiara ad pertinere ad unum privatim vel paucos re.<pondet totam familiariter alloquendos, non autem ad
177, art.
2,
;

Ponti/icum universitatum clarissimorumque virorum de S. Teresia audila encomia, eam docforali laurea non indignam censentes, ? Hic autem Eccteillo proin habitu depinxerunt utique suv jura non interveniunt, neque idlum injuriam doctoribus supericutum est irrogandi

morum

prenuv in Hispania universitatis Salmanticensis, sit, si tatem ut e contrario honori illis vertendum
collegam. qualis S. Teresia est, nacti fuerint a S. Joachim in Anno 1612 En qui P. Antonius Teresiano (tom. V, pag. 204 et seqq.) affirmet titidum soTeresiam Salmanticensis doctoris
S.

ita ut, si mulieres griEcclesiam alloquendam adminitiam sapientiae aut scientiae habeant, eam
:

gJW"
mmaenum
untoortftaMm

strare valeant

secundum autem secundum publicam. Juxta Dei ordinationem

viro, conditio sexus foeminei est ut sit subditus ut habetur taceant atque mulieres in ecclesiis
,

privatara doctrinara, non

ex quolemni decreto fuisse adeptam. Pnvnotat

dam

diffinitorii generalis libro

Genesis

m et

adCorinth.
:

xiv.

Quare

ad Timo-

ptum permissum

penes se habebat
ut

fuisse

quem manuscnxvn Maji 1701

theum
i/

ii, v.

11, legitur

cum omni

subjectione

Mulier in silentio discat docere autem roulieri

infertur gra-

non permitto.

Ex quibus bene

tiam sermonis sapientijB et scientioe

non convenire ad utendum ea publice, totamque fidemulieribus lium multitudinem de rebus fidei et salutis alloquendara. Mater Salomonis, ut est Proverb. iv et habentur ult., Salomonem puerum docuit. Similia
de Anna matre Sarauelis 1 Regum n, de Abigail 1 Regura xxv, de muliere Thecuitide 2 Regum xiv. Judith et Esther atque aliae quaedam mulieres non vulgarem habuerunt gratiam sermonis. Tribue
<

festo S. Teresi* e Car(quod D. Didacus de la melitanorum collegio Sema, regni Castellani consilianus fundarat) scholaduodecim religiosi tendant ad oratonum minisolemni itlic altaris sacrique pidpiti rium, confluentibus ad SanclcV sterio ea die functuri, panegyrim awliendam universitatis doctoribus detemagistris. Hoc itaque prcvmisso, fatetur

Salmanticx

et

gere se non potuisse instmimentum quo contendit tamen decretitulus ei decretus fuerit aliquando latum, iis quos citaturus tum talefuisse Alexander (in sum, subnixus testibus. Natalis editione anni 17/8, Dominico Mansi
:

doctoms

correcta a

sermonem compositum
leonis,

in ore

meo

in

conspectu
f.

oratio est Esther, cap.

xvi,

13.

Ex
,

quibus

omnibus
et

deducitur

sapientias

scientiae

gratiam sermonis ut pertinere ad mulieres

Teresiam) Salmanti- F tom. IX,pag. 158): Bam (8. sua lauro cingere decreverunt et censes doetorali Paradisus titulus revera cinxerunt. Liber cui Ex toto orbe ceieberCarmelitici decoris (pag. 424)
:
:

farailiariter

alloquendo

unum

vel

plures

eru-

riraa

diant: atqueita gratiisgratis datis sermonissapientia3 et scientia? S. Teresiam a Deo fuisse illlustra-

Salmantinorum academia doctorali lauro eam anni 1674 cingere decrevitet cinxit./n Bruxellensi

tam

demonstrarunt. . Rotae auditores in Relatione causse ipsius super virtutibus art. xxn, m, cap. xuir, li (de Beatif. et Canoniz. lib luvc de Doctoris Ecclesiee univernum. 7). Atque salis titulo. Quod axdem ad aureolam Doctoris
,

late

quoddam reperilemma Doctoratui, tur emblema adscriptvmque edicum hac adjecta ei expticatione Ob librorum

Operum Teresianorum

editione

attinet

censent

inter alios, Salmanticenses

Salmantorum excellentiam, pro merito, et ab alma V III solemm ticensium academia, annuenteUrbano allatorum scriptorum ritu concesso. Ac demum citato adhuc loco ex Aphorismis confrmat
,

diota

quamvis eam r^egulariter consequantur viri, fceminis tamen non esse denegandam, sieidem muneri vel verbo vel scripto incumbant. Habet, tnquiunt, Doctricis aureolam Matriarcha nostra Teresia (Cursus theolog. Salmant. tract. ix, disp. in,
8 orii
mf "

Non secus ac Alexii de Boxados, Inquisitoris. a S. Josepho auctor Anni Teresiani, P. Antonius

asserit Sanctam suam (tom. III, epist. 81, not. 12) MatremgraduatamesseinSatmantucnsicorpore

dub.
r-

m,num.

33).

iteolnfa

"'' e.r,* fe
fndi

1611 Interim nihil obest quominus pro doctore theologiiV colatur in universitatibus, et doctoris
theologicv insignia gestet,

POttlt;

Tomus

vii

quibuscum reveraubivis Octobris, Pars Prior.

. academico. EmmanuetaS Tho1013 Id quoque repelit P. grande, addiem ma Aquinate in libro la Muger P.Joan^uJanuani. Longiusqueadhucproccdit sua Vita S. Teresiae (lib. a S. Ludovico, qui in

ioi

" " noC',n(i4.

imCii tl "'gilitl e>

fiwa

nes

66

vi,

BE
470
ilXTOM
V. D. U. L
\

S.

TtRESlA VIRGINE.
sed insincero vasi cui D propinat saluberrimam,
infunditur. non aliter de hbris 1615 Atque ipsa Teresia Prophetica revelatione norat masuis sensit. gnam aliquando utilitatem e libris suis hauslum Yepes testatur {lib. m, cap. xix), diiri; sicut

im

" 5 SSSSSSSS
Bis, s P ecld

Z
2ra

en

Uideiraci
ei

SalmanticenInnuitur- Universitas lem VIII, .radnm doctora earaT esi impertita est, itatc s sui corporis raera-

'/'"'"'dam

col atis

annuloVU

DSlgH Itaft congruis gradui suo laurea.... Mult quoet pileo cura

di adtri

po.

"">

<

r,

ltnlt

festura ejus alu. universitates

et

- e -an

cens

Novi completara

esse

prophetiatt

qua m

'>"" Sa nf .

eam doctorali habitu ornatam urallaguntfesta ejus die,

etiam porrigitur
nta
S.

venerantur Conven

honoranura quod

, universitatis act.s ass.t rdistribui soletqui e suis colleglS. qua

Teresi,

um

mihi aliisque personis, Deus S. Matri,atque ipsa uberes fructus a morte manifestavit, libros suos et sicut ipsa Sancta {tomo sua esse progenituros, fragmento 17) de scriptisase Funda-

IV

Epist.,

EmarUtratus sum

me

alleganda esse testimo-

tionibus a

dilucidarem.lt utrem, quantum possem, prxtensum decretum Zlmfateorme mirari Urbani VIII

ZZrsitaHspr^ensamqueBullam nec memoZTrepern, in archivo Carmelitano

V
Ordvni

Z u^usChronico^umtammhuju.mo^ semper vden debuermt Zrumenta

autem res
sit
t

Dominico signifcatum sibi esse fate-. Nihilominus lamen (Monito ix, num.b, ad tur. sua apparens calcem tom. I Epist.) a morte huic jussit xd Graa Jesu Ven. Catharince quod sux fllim legetiano signiftcaret dolore se maxime quod librum Vitas. libros suos rent
, ,

cedrodignissima. Vtcumque occurrat doctorah passim in Hispania S. Teresia t in eo habiu habUu msignita nec quidquam
)udicavi auod ullum offendere valeat, tali formx la Hispaniam spectand*

cum

dissuaserit hanc Ralio autem cur S. Mater tunc imprudens Gratianus nilectionem, hsec fuit
:

mium quantum pronum

se ostenderatadfrcndumrevelationumdesiderium; subditse ergo ei

oculis, ex-

parum

assuetis,placiturumsingulare id

quod matrona

qestat,

doctorumvirorumpaludamentum.Quare

eo

in

Sanctx effcgiem: indutam hicsculptam habes eadem primo forte tntuitu quasinonomnino
altera ejus, oris delineamenta, quee in

credebantque in moniales eas avide sectabantur, consistere. Ergo in itlis talibus perfectionem pernirerum adjunctis damnum monasteriis creare potuisset itlorum ipsorum librociemque E rum lectio quibus potissimum Ordo postea adquae sumpsit incredebuit immensa
scribere
loquar, uti legi menta. Ut enim de sota Gallia B. Marix ab Incarnatione auctore potest in Vita 223, 234 et 235), D.MaD. Boucher (lib. m, pag. in patriam suam accienrillac, qui Carmelitanis
dis

appareant animadversum vehm non quce vera est, effigie, tabula, sed plenam ejus hic obliquam, ut in altera totam sculpturam ahfaciem repriesentari, atque teradumbrariexdispariprorsushabitu.frontem

multam operam

dedit,

ad id excitatus

fuit

prxcipue ex pileo doctorali.

Qm'(iut dii-

madent Ope-

rum
siae

S.

Tcre;
,

Indagandum jam venit utihsne ac suanum vero dendasit lectio Operum S. Teresi* Otiosa, ne dicamscandamnosa ac dissuadenda.
1614
,

Uctionem

viden poteritpost dalosa hxc quxstio aliquibus tam aperie Ecclesise sensum allataque explicatum
Teresianx tanta librorum et doctrincB hujus quaestxonis tractaAttamen necessaria est quidem nonnon pauci enim hodierni, et tio qui non verentur ei Doctoris
nulli

lectione, parilerque ea fortuita libri Teresiani primx novitiee quse hanc mtse raexcitatx fuere Incarnatwne tionem sub ductu B. Marix ab Carmehtana amplexx fuerunt. Preeterea nonne suae libris, quosversat familia iis ipsis S. Matris

nocturna diumaque manu, adscnbere

potissi-

encomia.

mum

debet saeque perfectionis spiritum

suum

Sanctse

disciplina?
,

religioet

qui genuinus

vegetus

usque permanet
qui,

Quicl porro

dicam

ex

iis

ipsis

Ecciesix nomen irrogare, Teresianorum, ita ut dicunt lectionem Operum plus inde damm quam utilicensere videantur hi censores perspicatatis hauriri posse. Duri tot sancti et docti ciores certe sibi videntur quam
viri

omnibus prope inter-

utriusque sexus de innumerabili multitudine Carmelo quamquam non adscn-

hominum,

pii

librorum

Teresianorum ope ad magnam

?

sanctitatem pertigerunt

Unum

pro cunctis

qui S. Teresia? Opera impense prudentiores, daruni atque ipsamet Ecclesia animarum pericula et damna fingant se in P cum coelestis doctrina detegere qux Ecclesix visa fuit Pastores judicarunt Supremi animarum
,

commen-

Beatorum non ita pridem, anno nempe 1806, nominare juvat Josephum fastis annumeratum, Barcinonensem, qui b. le-

potest in auctis

una cum libello Exercitwrum resia^ Opera ut tegi S Ignatii ad rite orandum sequebatur xxii Vitis Sanctorum ad Butleri
:

Orioli,

sacerdolem

F
tei,n amert,,

et

quam

continere salulare fidelibus

critici

pabulum. Quod

si

solummodo adverterent lectionem illi eorum librorum in quibus Sancta de sublimio-

medus ribus gratix donis agit (quod fere facit Castcllo animae et aliquot adconVitie capitibus, convenire fessarios suos epistolis) iis potissimum purgativa, qui, egressivia, ut theologiloquuntur, versantur in via illummativa vel unitiva si dein monerent a nemine hxc legi posse ea mente ut ambiantur talia charismata, cum dona Dei sint
;

Martii. _, posuera 1616 Ast non iis quos ipsa Teresia prseaicii prudentice fmibus circumscribuntur abusum lauaata Nam ob paucorum critici redtgum S Teresise Opera in Indicem prope
.

con/ffl'"

dir

pmdentn

tegalit ac

mtnti Eccle$ir

quemUbrorum prohibitorum. Quirigor morem

dam

redolet qui hodie

apudplures inva u

et scribendi generatim res optimas mali qu accidentis effectus ex nimio timore probabihs aut pa aut remotus est parumque

] *[>f' utilissw

cis

gratis data

demum notarent reperiri alipios quidem et religiosos, sed quando homines cerebri infelices, quibus tales libri damno esse prxvapossint, eo quod, imaginandi vi in illis rara ea cwlestia dona lentelumim rationis,ut primum gustare alicui concessa esse audiunt,
;

si

aam imminet. Isthsec autem periculorum pietatis exagger rumque in rebus morum et ac s minime conformis est prudentise regulis
arceanlur modo

nocet oon sui Romanx Ecclesiae, et plurimum quos non op animarum, cum eo modo multi,
tet,

lectione probatisstmoru

ea

et ipsi

cupiunt, et

postmodum nonnumquam
;

sibi

si, inquam, iis esse donatos animadverterent, non excederent sola hxc illi atque cordati sane prudentix et veritatis Jines, omnes iis assentirentur. Ea ratione S. Matri starc Ecclesise non fieret injuria, sed sua libris laus et, si quid detrimenti Teresianis

mentiuntur se

exerd librorum, modo usu salutarium valde accessu tionum, atque ipso nonnumquam xnconSancta Sacramenta. Nec satis advertunt
magistri, cautique magis Ecclesian est animarum medici, dum ipsam par et duni san sagacitate superare velle videntur, su *pabula spirituatiaque nutrimenta fidetibus caus in trahunt, non advertunt, inquam, se atq esse cur animae tabe prope conficiantur esse iis cor enecentur, seque non absimiles
sulti hi

morum

qua"

ret

ex eorum

lectione singutaribus

quibusdam immi-

neret,id non imputaretur doctrinx

quam S. Virgo

^m

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

471

rum m fots gwi, m mflK humores

aut

exhaunan-

interpretata, et spuria
si

quaedam

ipi)

ADCTOBt V. D. M.

fmo

plr et

,,a< indulgenifoJ

conce$$e~

run i legtnli(mi i

praeveniantur, in quovis fere aegntuditur aut continuo vena, genere, negatocibo apertaque num tandem aeger concidat ut vires adeo imminuunt atque emoriatur. singidares isti magi1617 Aliter prorsus quam et senserunt Cardinales ac archiepiscopi stri Teresianorum hepiscopi qui ad propagandam elargiti sunt. hrorum lectionem indulgentias

supposita.
Teresiae libins

quos absolvi In hismateriam prode S meo modulo phis

prxscriptos mihi fines

licuit,

paragraet quantum per exhausi ita tamen

i

S.

TeresiE

corrupta tcripta:

nomen-

qne ,;iw ad /,j_

o.

voluminis Sequentes ex procemio primi lectorum submitto Teresise excerpo oculisque S vel vel leg-i audiunt aliquod caput Iis qui legunt Operibus ejus, concedit Emin. Cardiepistolam ex D.Ludovicus Belhlga, episcopus Curthagenent

Operum

ut disserere distulerim de iis locis quse de Socie- uuum ad d ^ m Socktatate Jesu agentia, non raro in editis Sanctae Ope'" J ' ,u ribus prastermissa, mutilata aut male interpretata fuerunt. Horum nonnulta, tametsi S. Matns genuina esse constaret, toties quoties ejus libri sive hispanice sive in alias linguas conversi pro-

ualis
sis,

100 dies indulgentiarum in

perpetuum
t.

[vide
III,

decretum concessionis in Anno Teresiano, D. Carolus de Borgia, p 269) Emin. Cardinalis

j

dibant, amplius sesqui sxcuto desiderata fuerunt. Imo aliquando eo usque infidia processit, ut non jampauca quxdam, scd frequentissima ea prope omnia quse S. Teresia scripsit de Societate Jesu
elogia, e tulo

Indiarum patnarcha, item 100 dies; Cespedes, archiepisconus D. Didacus de Astorga y Excell. DominusD. Joannes pusToletanus, 40 dies; Abrantes, Conchensis episcode Alencaster, dux de Cadies; 111. et Rev. Dominus D. Joannes pus, 40 lnquisitor genemargo, Pampilonensis episcopus, Excell.Duminus D.Philippus Antonius
ralis,

Excell.

Domi-

medio tollerentur. Quare Romx in capigenerali Excalceatus Carmelus anno 1650

solemni decreto (quod

mox citabo) professus fuit inscio se et invito ac valde dolente eam inyuriam, cum socio religioso Ordini, lum S. suas Matri esse
iltatam.

40 dies;

Hispalensis archiepiscopus, 40 dies, Gil Taboada, rogent exaltationem S. Fidei Catholi-

modo Deum
ca3,

felix

regimen

ecclesia;

et

archiepiscopatus

pacem et Hispalensis, exstirpationem haeresium, principes Christianos, et victoriam concordiam inter

adversus
Volum u< rccudcniur
et

Verum non in sola tibrorum truncatione locorumque aliquot omissione stetit infdelitas et gliscens in Societatem Jesu odium. JZtas paren- tum tulit progeniem vitiosiorem et saecutoprseterito eo deventum est ut religiosae illius familue hostes mendacio atque calumnia S. Teresiam, quae habita eatenus fuerat summa perpetuaque
:

S.

Religionis hostes.

propugenlur
S,

Tcri

Urf.

doctrinam liiis Metam jam, quod S. Teresiae votum, scilicet attinet, contingens, unum facio lingua possident, ut quse Hispani propria sibi Opera caeteris nationibus sic versa recuSanctx lectitanda fidesaque denuo porrigantur ut ad ea Summa fide redalliciantur. les magis ac magis sensus datur S. Teresiae genuina scriptura et ejus sermo calamistris non inuratur naturalis
:

ejus cultrix, auxiliatricem sibi adsciscere non erubuerint ad ferale parandum excidium quod

in Hispania

anno 1707, atque ad quod [quis crein universo orbe anno dat)? innocentissimum Teresiae nomen, in Hispania saltem, non parum contulit. Nimirum, ad luctuosam Societatis in Lusitania anno 1757 ruinam, ejus in Hispania adversarii, cum riossent

consummatum

fuit

1??3, et

virgiquod nulli minus convenit quam simplici et, dum vitatur spuneoque loquendi ejus modo

quantoe apud contribules suos Abulensis Virgo esset auctoritatis,cum alhs perfdis artibus et has quas enumerabo, adhibuerunt.

meus verborum ambitus turgidique

styli fastus,

egestatem quo plures obtegere conantur rationis dictionis vagantisque mcntis deliria, retineatur
perspicuitas facilitasque, quae in Teresia summa dicit germanum est et quam Plutarchus alicubi atticismum. Hoc modo S. Virginis libri, quos
esse

disseminarunt spurium aua dfactum quo viri mendaces commir '/"<" epislolae fragmentum, e " niscebantur S. Teresiam Ordinis illius necem ob J " prss- mcta lur immania sua ad haeresim usque flagitia olim sagiisse. Eique fragmento junct iim ibat aUerum quod S. Joanni a Cruce imponebatur et quod pa1620
1

Fabricarunt

et

ft

Ferdinandus magnus dux Albanus

les
,

{vid.

num.

riter Societati valde erat injuriosum. 2 Archi-

Ecclesise p>\vsu1525), Christina Suecise regina,

cujusvis

monasteriorum incolae generis promiscue

et

innumerabiles
in deliciis

fideles

habuere, novum producent in Ecclesia Dei pietaaugmentum. Etenim, ut tis divinique amoris Breviarium Ambrosianum in Officio Sanctae dicit proprio, conscripti sunt, non persuasibilibus humanre,
sed divinae sapientiae verbis, et

cpiscopus Burgensis,Josephus Rodriguez deArdsub lanos, iirolixas vulgavit titteras encyclicas, expulsorum extincta, in quibus f : Doctrina titulo aiebat Sanctam initio quidem famitiariter fuisse usam Societate Jesu, sed postmodum, cum Ordinem pernosset, ei dorsum vertisse (verba sunt Itlust7-issimi); ita ut, sicut ipse

paragraphum suum

rerum

divi-

narum

experientia

magis quam

lectione magistra,

mentesque hominum ad

orationis studium rerum-

que coelestium desideria inflammant; sive, ut loquitur Breviarium Romanum fidelium mentes ad supernse patriee desiderium multa ejus coelestis
,

documenta maxime convertamus ad ulteriora.

sapientiae

excitant.

Jam

Stylutn

trigesimum quintum claudens, ait,regulares isti non sibi favorabilem ac benevolam, sed totam plane sibi adversam habeant Seraphicam Teresiam a Jesu. 3 lntra et extra Hispaniam innumcra sparsa sunt exemplaria cujusdam epistoLv (quinquagesimte tomi IV) a S. Teresia quidem profectac, sed qiuv, praeterquam quod plurain ea
adulterata erantverba, contumetiosis stipata erat interpretationibus, quibus Societatis Jesu fama graviter deturpabatur. 4" Anno 1771 duovolumina Epistolarum qiuv typis nondum subjacuerant, et quas III. Burgensis in praefata sua encyclica

LXXXII.
Teresiae
ctant

Corrupti
in
iis

alicubi

S.

propediem edendas praedixerat

(ut

taceam plura

libri

quae

spe-

ad Societatem
olim

Jesu.

O-

missa
loca
:

genuina

quaedam

ad honorem Societatis Jesu conducentia videri proinde de industria exclusa), prodierunt cum quarum plures natae lixis commentationibus erant lectorum animos magis ac magis imbuere a malevohs iis odiis quae tunc in proculcalum
,

nuper scripta ejus perfide

Ordinem grassabantur. 1621 Ut autem fusa hsec tam procaciter in Societatem

472
*i

V
*/

roRi D. M
re-

guorum

ordine refeuam, P *a*em Jesu convicia editis mutilationibus quce eaero de comnusscV fuerunt et d

DE S.TERESIA VIRGINL. wc 0tm vez ostouawi

(ulandorum
titur.

ordo prxmil-

non sat non jam """"'""'" Uorum notabo perfidiam, A genumis, sed, quod pe)US est, JW*~. ,u ad Societatts da mn umet fatsis, aut in dolose locis. commentandis veris SancUv
ad
eos annolationibus
.

bris

pndem

\^'~ accurans,
A<

*L

estand0 en oracion con mucho reco^ri- D miento y suav idad y quietud, vio en el cielo muchos de la C ompania de Jesus con unas vauderas blancas en las man08 Y estaudo ella maravillada y couteuta tenia a esta Religiou, la or la mucha devociou que 5^00^ Jesu Christo . PueB si tu suaixo nucstro esto a la Yglesia eu I)ieS es quanto han de ayudar
.
:

nam

steriusquadruplictsi^hro/amcapUe 8. Mactis guide/ afWoni prxtensa

anos^ic-a,

f P^

Soctetalt *' ". scelerwus infelieique fato sceleribus j/"""^"" '-"** w tovpqi a morteTeiesi

STnescio

dao ^o/* <?"* se ex quis droulator jadavit

um-

%-stoZse^tque

prophetuv.qu* fals* cuidam

vulgus disseminata, hononfioen^ xl Vit*

g 7eze8> y aunque eu la Vida que se imvjo ftl d Qombre Qe u Religion> ^ declarado en el libro mismo que ella escrtoo, Y e n los demas que andan de mano. Las palabras y en que la dixo nuestro Senor, puso despues mas adelante en el capitulo quarauta, sin el nombre de la

^
:

ven iueros.

Esta vision dize ella qne

^.^ ^

^^

TereL supposita fuit et per olZulmuLnetatteram SocietaU

UssTnam e copitibus xxxvni
et

ejusquam

Ta7que dZonstrabogenumam
num

ad hune ex hisad anOrdinempertniere.Pnorquidem

esse et

Religion pero es cosa certissima y sabida de su boca todo lo que he dicho. Alio tempore, cum in oratione maxima mentis recollectione, suavitate et quiete ageret , hominum Societatis Jesu in coelo

multitudinem
stantium.

vidit,

candida manibus vexilla ge-

repetitas edtttones usque 1762 inter tot textui propnefutt nullaearum ipsi Teresiano Teresi manu fuisse constabat tamen

Quod

illam spectaculum

cum

in stupo-

raperet, simul et voluptatem ei attcrret, i[uod erga hunc ipsa Ordinem peculiari quodam studio

rem

aliorumque testimomo exaratam, cum ex Riberee Ordinis Carmelitici solemm conatque ex ipsius cuique S. Matns autofessione, tum ex patente biblwtheca asservaarapho quod in Escurialensi sensum epistolx quintur 2 Explicabo rectum tam valide quagesimce tomilV, qua conviciatores ad perdendam in Hispania hominum abusi sunt 8 Redarguam nonde Socielate xstimationem. Epistolarum in quibus nulla loca tomi III et IV male lacessitur. Societas Jesu a commentatoribus

inserta

ferretur,
,

a Redemptore Jesu suppetias siut laturi

!

illico

audivit

n Si

n vero ipsa scires

o

quas futuris temporibus Ec<

clesia3

Ilanc sibi

ait vi-

sionem etiam s*pius oblatam. Etsi vero

familia

in illa

suo hsc Teresiai Yita quae typisedita circumfertur, nomine non indicetur, iu ipso singillatim

tameu autographo, etin omuibus quos

videre cou-

Qux cum prsestitero,

tris

sole clarius patebit S.

erga Societatem Jesu amorem nullo temporefuisseinterruptum, Tandemto confutafamosam pastorabo Burgensis archiepiscopi hauriendo eos ipsius Sanctse lem epistolam, a propriis seepe verbis argulioris
>

Maumqua

aperte nomen tigit calamo exaratis libris, illius verba proditum est. ilaecquidem Rederaptoris Jesu non tamen declarato infra cap. xl rursus repetit, ipsius nomiue. Atque id totum quod
Religionis

modo

menta.
Mutilalut COj.ifl
l

1622

Jam anno

1590 Ribera notabat in

pnma

certUsiraum est et ex ipsiusmet Teacceptum. Is autem capitis xi. locus sic resiffiore Estaudo una vez en oracion con raucho sonat estar recogimieuto, suavidad y quietud, pareciarae cerca de Diosj comence rodeada de Angeles y muy a asuplicarasu Majestad por la Iglesia. Dioseme gran provecho que habia de hacer entender el
dixi,
:

XXXVIII

V.t faeui

Vita Teresiame editione quemdam capitis s truncatum esse locum. Scilicet habetur in Escuriatensi autographo ._ De los de la Orden deste
Padre, que es la Compania de Jesus, de tota la Orden juuta he visto grandcs cosas. Vilos en el cielo con

vwm

con la foruna Orden en los tiempos postreros, y la Fe. Quod taleza que los della hau de sustentar raagna Martinezius ita latine vertit Quadara die
:

cum

atteutione, dulcedine et

quiete in oratione

circuradata agens, ab Angelis mihi uudequaque

Incipiebara Deoque quam proxima esse videbar.

vanderas blancas en

las

manos algunas veces;

y,

como

digo, otras cosas he visto dellos de

mucha

admiracion, y ansj tengo esta Orden en gran veneraciou, porque los he tratado_mucho, y veo conforme su vida con lo que el Senor me ha dado dellos

Magnas de Ordine illo e a entender. Id est Pater ille erat, Societate nempe Jesu, res vidi,
:

quo imo

incolumitate Majestati pro Ecclesiffi mihi qualem novissupplicare. Dicebatur porro religiosus fructum simis teraporibus Ordo quidam generositate ejusdem F esset iacturus, et quo ardore et sectatores Eidera essent propugnatun

ergo

illius

de universo
cceln, et

illo

Ordine simul. Vidi quippe eos in

saepius,

quidem

alba iu mauibus vexilla

ge.tantes; geatautes; necnon alia, uti dico, mirabilia vidi. Quare Ordinem hunc summa veneratione prose-

quor

frequenter naraque
;

cum

ejus sectatoribus

tractavi et egi

et,

quantum
ra.hi

video, vitara

agunt

transennam illum capiiis locumarltl innuperrimis editionibus pltC anir xxxviii locum etiam aliquid pejus m ** nalUas vitiosumpermanere. Imo commtssum es, ^rnaiac usitatissima Arnaldi versione u. a quam si voces qux demi solent, *" tortus ^cusua terentur nam totus is apud eurn sensus. E est ut omnis mutetur

WjUAdverto

hic per

qutm

^,^

couforraera eis
cavit.

qu*

Dorainus de ipsis signifi-

num

At in impressis libris, ab anno 1588 ad anusque 1752, sic positum fuit De los de cierta Orden, de toda la Orden junta, he visto grandes eosas vilos en el cielo con vanderas blancas algunas veces, y, como digo, otras cosas de admira:
:

m l gula Arnaldi verba, et ^ncuJansenistm quxsi matteum ime culum a dem, hinc pressi magna Soaetau <i nvis aperte data laude,et ilhnc sua ab > * ^unwivr * ut ventati vetlet Consulere ne aversione. quidem ponu,

^ ^ ^\^
^

^^xspecta-

..

cion.

Quod

latine ita sonat

Magna

vidi de reli-

giosis Ordinis cujusdam, atque

:

adeo de universo

illoOrdiue simul vidi quippe eos in coelo, et quidem siepius, alba in manibus vexilla gestantes,

in fine periodi nomen Societatis declarat ^' MW sed fucum magis facit quam deceptus fuit P. MarfMS, aue ejus arte revera ** {pag. qui in Bibliotheca Ord. Carm. Exc esse afl * restitutum cit ab Arnaldo eum locum
'.

^)

necnon
jam
u

alia mirabilia, uti dico.

notatui

Ribgra;

10213 Audi qui Ribera {lib. iv, cap. m) hanc truncationem apertis denuntiet verbis, quas, pro loci iltius momento, ex Salmanticensi ejus originali editionead titterampriusexhibebohispanice, et dein latine e correcta a me Martinezii versio-

restitutus. qinatis fidem.Sed ecce quomodo admiraoie viri versio, des choses ita sonat gallica me para qui des religieux d'uu certain Ordre, Ordre, porter saient, sans parler du reste du meme etendards blancs^ en leurs mains dans le ciel des communication avec ceu^
.

J ai

et

comme j'ai une graude

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

de cet Ordre, et que je reconnais m'a dit d'eux, j'ai conformc a cc que notre Seigneur veneration pour cette saiute Compaune g-rande quibus indiIbi Amaldus voces supprimit ff nie Societatis Jesu, et candum erat de Ordine agi clausula e)us >, t> Pum minime vrxteribant, ut ex Matrem ' a * pluries habuisse eam vilaceta TacetS
Infet patet.

473
S.

que leur

vie

esi

pania monasterii regii

in

Laurentii, dicti Escurial,

qua bibliotheca tamquam pretiosus thesaurus

S.

V. D. M.

conscrvatur Vita

Teresise propria ipsius

manu

scripta. Commisit hoc neg-otium R. P. Assistens uni et e nostrlfl Patribus ; qui adiit hoc monasterium,

diligenter curavit ex Vita originali S. Teresiae fidecaliter trnnscribi hispamce omnia illa qu* in hoc

IT^^X^VT^^Z,
; : ;

hi^nirP Enervat om-

Rom bis impressa recensui. Hac ^econfeetaetauthentice.npa^in^entu

pite ex Vita e us

ferentes. Iransferebant ubi Sancla ait Vidi eo grandes atiquot verba Teresite dicentis se res ilit <juod pleonasmo vidisseetresaUas admirabiles

reiata

coram testibus, raisit mihi R. P. Assistens hoc instrumcntum authenticum a quatuor notariis
apostolicisjuratissubscriptum,

cum

solitis

clausu-

nominat quidem Arnaldus amphiboloreligiosos, sed, perfide magis quam addit cvlerum missnm se facere quod religice, quum est Ordinis ubi Sancta ait, non sine vi,
majus
est.

Demum

instrumentum lis notarius apostolicns Hector de la Bartera et Monaliquot tenegro, tamquam is qui coram testibus
et solemnitatibus. Scripsit hoc

bibliotheca reli^iosis illius monasterii in illa

hac

grandes se conspexisse res et de religiosis Ordi essct ctir nis etde toto conjunctim Ordine. Nx Arnaldiliberemanibus abjiceretur, nisi majt
simpi alibi /idelitate, styloque, sin cidto, saltem

omnia in hoc capite a

S. Teresiae

propria

me narrata de.scnpsit c\ Viia ejus manu scripta. Scripsit autem

Sanctorum congruo, commendabilis foob pauca ret. Quare male feriatus foret illequi versa loca ex integro damnaret Arinfdeliter pefperam naldi versionem, qum a nonnutlis hodie B temnitur, quod sine pigmentis sit. Uttimo tandem hispaniIvertam mutilum, eo modo quo olim in esse prxfatum cap<h; txxvin ediiionibus cis sensum in utraque gallica versione P Cypriani a Abrahami Uivitate et Chanuti ac in arujlica sed correctum esse in germanica quse Woodhead, anno 1756 AugustxVindeticorum prodiit Belgioa Krrbtkiut mu- ver0 a7m i\c><M Amaldianam eo toco male sequitur.
et Vitis
,

authentic hoo instruraentum anno 1646 decima die mensis Septembris, ad instantiam R. P. Fr. Amde Pebrosii de S. Maria, coram testibus Josepho Alnalber et Dominico Gonzalez de Argumoza et
phonso
.1,1

Gomez,

relig-iosis

dicti

monasterii. Porro

textus hispauicus

abhoc m rbiira congruitcummeaversione latinainhoc E notarius capite a me posita. Accedit quod dictus
apostolicus in principio sui instrumenti expresse

notario transcriptus plane

raeDtioncm hujus capitis deciminoni et pagime 171 opusculi de Gloria S. lgnatii Antverpise imS pressi anno 1629 et asserit textum hispanicum meanarratione conccrdare.NulTeresiaecum latina
facit
;

gn* fr.iudi

1025

mfimulatur

sione
piS

Verum Antonius Kerbehius in latina veranno 1003 Vitiv- S. Teresise, edita Moguntix

lus er^-o, oisi malig-nus ct invidus, haec a in dubium vocare potest.

me scripta
.

Joannis Albini, longiusprocessit, ac omisit Teresia in comfere omnia loca quse sunt a S. Jesu scripta uti notat mendationem Societatis P. Nicolaus Lancicius in opusculo de Gloria S. lgnatii{quodprimoeditum fuit Cracovix anno Antverpix anno '2, dein Wilnxanno H21, tum eatenus auctoris donec sub \), sine nomine
: ;

Neque sotum P. Lancicium commovit agitata hxc quxstio verum etiam capitulum generale Congregationis Italicae Carmelitarum Excalceatorum, Romse congregatum anno 1650, edi1627
;

^,.^,
pitlll u

oene -

v./eC^

dit sequens

decretum, relatum a P. Joanne Pisuo nio {tom. VII Julii, pag. 850), qui id a fratre Roma acceperat, erutum et tabulaIgnatio Pinio asservatum rio nostrx Societatis, ubi orginale
dicit

^'^

Lancicii nomine anno 1650, una cum reliquis ejus ubi id decimo opusculis, duobus tomis in folio Antverpue cusum octavo loco ponitur, iterum
,

cum

apposito sigillo

et

subscriptione F. Joa-

ufuS opusculi Lancicius plura honorem Societatis Jesu latine citat, deloca in italica Bordonii versione anni 1601 c sumpta ex ex quo patet culpam infdelitatis conjiciendam
fuer^it). Capite xix
/<
:

chimi a Jesu Maria, Acccpimus scripta S. M. N. Teresiae edita esse rii truncata quoad illaomnia quse spectant Societatem
:

capituli generalis secreta-

Jcsu

ita ut,

curn et in manuscriptis codicibus ple-

esse in
lica
tutisse.

unum Kerbekium,

qui fatetur se ex ita-

editis risque et in plerisque exemplaribus pridem Matris contextu orig-inali omnia illa ac in ipsomet qiue notantur in libro cui titulus Gloria S. Ig:na:

Bordonii versione Teresiamzn latinum transIntcr atia autem loca allegat Lancicius egimus, illum locum capitis xxwin dequo supra
repetens quod Ribera dicit circa ejus mutilatio* nem. Sed cum ea qux Lancicius in tribus prioribus opusculi sui editionibus de Societate retulerat loca a

tii

e\arata inveniantur, tamen in ea editione de qua

est,

dictum

omuia fuerint erasa. Ilanc iuridelitatem Matri editionis, non tam Societati Jesu quam S. injuriosam, omnino improbamus, et a nobis non ex esse protVctam testamur. Quin immo, si quia
Ordine nostro deprehenderetur tale quid admisisse aut fiericurasse, impunitum non debere essc decernimus. Ipsam quoque editionem truncatam in usu nostrorum esse prohibemus. Propositionem hanc oapitulo nostro g-enerali propositam et per acclamationem orauium approbatam tcstamur. Die xvi Maji 1 650. Fr. Frauciscus a SS. Sacramento rnepoMtusGeneralis. Rocdecretum iisdem verbis
latine tradit P. Fredericus l. iv, cap. x. Sed sedulus CcTteroquin vir in commentatione quam ei decreto subdit, dormitasse videtur. Hanc autem

quibusdam in dubium vocarentur

num

authentica essent, ideo ante quartam suam editionem Antverpiensem anni 1650 eam ad discidiendum illuddubium diligentiam adhibuit quam acl
o P.

Sicolao

iancicio,

ealcem capitis \ix narrat sequentimodo. scriptor in omnibus 16 Elsi cgo hujus opusculi
et editionibus hispauicis et italicis Vitaj S. Teresiae, Neapoli, ab ipsamet SCrip RomaB ahquotics et

postea impre.ssa?, legerim hoec omuia quffi in hoo hoc non contentus, cum resi capite recensui sem aliquos religiosos (quorum nomiuibus parco)
;

commentatiouetn ad trutinam revocabo,

et ipsis

hoc reg-no uon semel coram sajcularibus ^uis oonfidentibussparsissehaBC quae recensui,uon esse vera, moderni poflt felicemelectionem admodum R. P. N. Caratf* rogavi R.P. Praepositi Generalis Vincentii
in PetrtiBQ

edtP. Frederici verbis quatia e prima ejus anni 1554 Montoya exhibet , infuvretione quxa prxvie me notare oportuit bo. Quod
,

deMcndoza, tunc quoque a nobis electuin

ediposteriore anni 1837 Vitae Teresianx plura eo si Montoya recte citat priorem, tione,

in

bentem Hispaniae, ut committeret alicui Patri iu Ilispania ut adiret bibliothecam celebris in His-

loco tacite

immutata

sunt, licet

non ex omni

parte

DE
474
V. D.

S.

TERESIA VIRGINE
derici anni 1837 editione.

vriorem < / recensuam post -_/._ 7/iim. hic ? parte feliciter, sxcut M. editionem videbimits. primitus adjecit A j Fredericusprt
1628

Cum

accuravit,

Capituli /nyui

EccequamP

ratiocinium,multa indeverba amputavit, sed non

decretum illud znterprctationem.

Hanc.si

^^

wi* '_***'
' d '"-

Bartoli (OtC. explicabo. Laraentatur P. quod in quibusdara operum Jure conqueritur), una, habel Bartoli) aliqua S Teresis"editionibus lin sint quse in raagnaro (orania Barlholi) dempta nesc o Societatis Jesu. Ego laudem cedant inclytas editio quenam sit illa mutila et reprehensibilie Frederteus, out (mirum quod diligens scrutator

namaut

qU emdam iniis qua> adjecit anachronis* emendator> culpabilem eam truncationem(cte qua agitBartoli) reperire fuerit in aliqua editione gallica, et commissa ea noxa
.

^
.

claudum

illic

adverteret is qui in pluribus auctoris

I)

fuerit

a quodam in pontificias contra Jan.senium Bullas refractario. Sed si veritatem expiscemur, fontes successive adeundo, ex Bartolo noscimus decretum capituli ; in eo decreto remitlimur ad P. Lancicii opusculum de Gloria S. lgnatii et in
;

^enUonem Ke intotiesasecitato Yepesio Kerbekn in loties a se eilato hu)us 'J'2'ZZibus non poluit non videre,

wn

furlis

magts quod ignorare poluent *? accusalum a P. ftdelitatis alle ^lTJenusmex en culode Gloria S. Ignatncu,us u ipsumme, quod lotumall ega ,

^"'^JZXKerbekZm

"

in-

"*
feetus
Qiii

*__*

l):

D,

^\ omnibus d t on bu S communis est omnibu eaniomuu- a

{omitto hanc, primaretro Salmanticensi auni 15S8 Yepesium, lib. m, cap. x, factam fuisse juxta P.Freanno 15*7 : sed decretum capituti excludit loquatur dedifformi una derici ln/polhesim, cum reperitur cap. a cxteris editione). In ea revera xxxviii error {decretum

hoc opusculo legimus Kerbehium fuisse qui anno ^Oi temeravit Vitam S. Teresia, quo tempore Cornelii Jansenii nondum prodierat secla auctoritatis ponUficix contemptrix. Quod si prxterea /<wwn historiam scrulemU r, invenimus adolescentulum Jansenium, quiLovanii sub disciSocielalls rhe toricx operam dederat, no* lina dare vo[uisse lgnalianx famihx tan(wn aberat ut eo tempore .Socielati esset infensus. Adi Memorialia Trivoltiana ad annum 1731 {pag. 1775), ubi de Historia Baianismi, auctore Du:
.

chesne.

versiones

1630 Porro pervolvere singulas editiones et Operum S. Teresiae, ut indagem num

/uidom
ffll

lil

IJUI

<lu

non

sed resectionem rum ubi sermo

sit

omnium
est

aut prope

unum errorem omnium loconotat,

sem

de Societale) qui postea irrepeditionem Madntenin omnes editiones {taceo mar1061 et Bruxellensem anni 1740 in anni
:

Sancta plura scripsit gine hanc habere notam exemplaria unde haec hausta sunt; at in exemplari
hic loqui quod asservatur in Eseuriali declarat se Poslerior notas hujus pars vera de Societate Jesu. existunt ea exemest, at falsa prior. Ubi enim plaria de quibus nota loquitur? Praeter Excunadeprehensio lense noscitur nullum).... Hujus errati P. Francisci a S. Maria attribui debet diligentiae

Sl " """"" "'quid in iis de laudibus Societatis deletum sit, nec una vernacula editione anni )'"q^ placet nec vacat. De 1752, siveanni 1793, cumhsec illi persimilis sit, s /\, pauca respectu Societatis annotabo quia pro <nni47B__v v^iunw, normali vulgo habetur ea nunc editio. Quippe R. P. Generalis Nicolaus a S. Maria in preefxa ei epistola dedicatoria ad Ferdinandum VI affxr;

inat proferriillic Opera S. Matris restituta prim;eva? suae puritati etdiligenter purgata ab erroribus

quos negligeutia aut ignorantia iuvehere solet in monumenta, quaj pluries recuduntur ad quem fiuem,ait, revisa fuere exactissimo examine et firma
;

{hicprimum volumen Chronici edidit anno 1644; sed quinquagesimo ante anno compegerat Ribera Sanctx Vitam, in qua erratum illud revelat: prseterea Lancicius quoque id indicarat annis qui 1622, \QUet 1629). Unde liquet Excalceatos,
conscii plane erant illius

amussi, quin ulla fuerit diligentia praetermissa qu* juvaret ad illa collocanda in sphaera sui originalis splendoris. Fateor tamen mihi nonnihil dubii permanere, prsecipue circaFundationum librum,

ob sequens Montoyx
:

[prol.

ad

diss.

i.

quem

S.

Mater erga Socie-

tatem Jesu profitebatur, gratissimi affectus, nedum quidquam dempsisse de ejus in Societatem elogiis, C verum diligentes sollicitosque se praestitisse ut in
aperto denuo starens quae

typographorum

oscitantia

aut nescio cujus malevolentia tentarat obscurare [Grata erga Carmelitarum Ordinem sit oportet
Societas ob generosam satisfactionem sibi in capitulo generali anno 1650 praestitam, et ob seram
licet

cinium ln de epistola tis [qux indicabuntur quando agetur quae inter 50 tomi IV) et verisimiliter in multis aliis Bruxellense non contuli, duse praeclane editiones, et Madnsis anni 1684 apud Franciscum Foppens, apud Josephum deOrga, non sunt tensis anui 1752 appositam F aquales et eaedem, quamvis utraque Omnia habeat ad finem capitis xxxi hanc notam sunt scripta manu contenta hoc libro usque huc
:

nonnullis, ait, libri illius locis

p. 28) ratiomihi no-

correctionem in editione Madritensi anni

1752). Si quae forte fuerit editio ubi aliquod e Societatisdeletum sit encomiis quibus S. Matris scripta

in codice propria ejusdera matris Teresiae a Jesu qui scripsit de suis Fundationibus quem ipsa reperitur codex cum aliis ejus manu exaratis
:

bibliothecaEscurialensi.-Utraqueetiam

dedicata

scatent, persuasum cuiquesit tale factum ab Ordine

II, et fuit regi Hispaniae, Bruxellensis Carolo

Ma-

nostro reprobari(iVa? singulareP .Fredericidubium

num

existat mutila istiusmodi editio, mirabitur quicunque legerit capituli decretum quo congregati Patres solemniter testatum faciunt se truncamtalem editionem, ubi erasa erant cuncta Societalis elogia, examinasse, cum aliis editis scriptisque Sanctx libris contulisse, et eam editionem se improbare ac prohibere uno omnium suffragio,

dritensis Ferdinando VI. Unde coucludi sin utramque convenire cum originali. At unam, patet quod utramque, cum eo non concordare inde
binaa
illse

deberet

inter

se

discrepent.

quidem verborum editiocorrumpit tamen alicubi et cum in utraque scnpta ne declaretur omnia quae iis continentur,
differentia
:

Plerumque hsec sensum non imroutat;

fuisse

manu

propria S. Matris,

mirum

est quale-

nee poiterior.

una omnium acclamatione. Prseterea diffxcite captu est quiP. Fredericus potuerit non legere vulgatissimum librum in decreto commemoratum, in quo mutilatus capitis xxxvm locus denuntiatur, et ubi tacite Kerbehius taxatur indigne expunxisse omnes laudem quam Teresia Societati Jesu creberrime impartitur). 1^9 p auca modo addam de Romana P. Fre-

cunque non potest typographorum esse errata. secutus o 1631 Quidquid sit de eo dubio, plane anni^ ^ ego sum in hisce commentationibus editionem respiqua pauca tantum,Societatem Jesu 1 793, in
discriraen

admitti aut diversitas, quoties

ad

^.
*,

cientia, considerabo,

nempe omissam

illic

esse no-

locx tabilem quamdam epistolam, et in nonnullis positas esse annotaSocietati Jesu non sat lequas

ttones,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

475
*tcroR

tiones,

quas primo volumini Episiolarum inse-

steriis.
illis

ruit Palafoxius, alteri P. Antonius a S. Josepho. Quod autem ad harum ultima volumina speclat, reserin peculiarem, ut dixi, ea paragraphum Mirum itaque dico celebrem epistolam vabo.

Equidem non jam recordor vel unara esse ex quas recepi, quae spiritualis filia illorum Patrum non fuerit; hujusmodieniranobis conveniunt:
nara,

'

cum

ipsi

animam meam
:

excoluerint,

Domi-

S. Matris ad Christophorum Rodriguez de Moya, qux olim, etante quidem quam primum Epistolarum volumen ederetur, typis pluries jam seor-

nus conce?sit mihi gratiam ut in hisce monasteriis illorum spiritussitinsertus quare si illorum regulas nosti, perspicies nostras constitutiones

rebus esse
obtinui quo

illis

multisin couformes. Etenim Breve a Papa

conficieudi raihi datur facultas, et

sim in pluribus operibus fuerat vidgata,

in

et

qux

illas

maximam

Societatis

ter publicatas e^nstolas

laudem dignatam fuisse loco, cum

vergit, nullo in-

R. N. Generalishac nuper transiens quas feci approbavit et observari jussit in omnibus raonasteriis

tamen postremus editor diligenter conquisivisse

se afjirmet quotquot reperiri potue?nnt. Epistola illa magnam partem jam inserta fuerat Vit<v

quae fuudarem.

Mandatum quoque

reliquit ut

Pa-

tres Societatisconcionarentur,

neque ullus superior

hoc impedire posset,

ipsi

et ut pariter, si velint, excipere

S. lgnatii quam P. Andreas Lucas anno 1633

latine vulgavit Granatie [lib. v, cap. xxvi). Reperitur item in Imagine primi sseculi Societalis Jesu (pag. 675), in Lancicii opere de Preestantia Instituti S. J. (lib. n, cap. m), in Gomezii Elogiis S. J. (part. i, class. vri), in Fastis S.J. auctore

Confessiones nostras possint. Sed constitutionem

habent quse hoc

ipsis interdicat;

neque, nisi

aliquoties, obtinere illud

possumus. Itaque et nobiscum agunt, et consilia dant frequentissime.et magna in nos bona confernnt. Idem desideriura quod hae dominaefovent, et ego fovi, hanc nirairum ab
iis

P.Joanne Drews (ad diem xxvin

iUust?Hbus S.
/.,

Julii).

Totam
T
/

domum Patrum
operam

illorum direetioni subjiciendi

et

quoque exhibent Nierembergius tomo III de

in

Vita S. Ignatii (cap xl), P. Andreas Mendo in Crisi de Societatis Jesu pietate, etc. (num. 160), Montoya (diss. i, cap. n,

et verisimiliter plures alii qui me quos negligo, eo quod, e regulis critifugiunt, et ces, non semper numerus idem repetentium, sed pondus unius aliquando testis, si omni exceptione major fuerit, auctoritatem habet maximam. Atqui talis utique testis censeri hic debet Ven. P. Joannes Eusebius Nieremberg, qui, duodecim annis post P. Andream Lucas scribens, non solum hujus narrationem onftrmat, sed et asseverat illius epistoUv se autographum vidisse, ac penes se habere ejus transcriptum tabellionis publici testimonio et fide comprobaium Que yo he visto de su misma letra, y mostrare autenti ii,

num.

11)

At pro certo scio eos non admissuros monasterium, etsi a principe erectum esset: alioquin jam multa habereut iu hoe regno atque proin eflBci id nequit. Laudo Dominum nostrum quod nullus Ordo facultatem habeat adeo amplam cum illis agendi ac noster; neque ea qua jam potiin eo posui.
:

mur

facultas

unquam

a uobis auferetur.
epistolcV omissio,

1633

Non solu??i i?itegr< hujus

u/

'

<

sed et alia qiicvda?n, etiam in postre?na editione, \&M men0m respectu Societatis notari adhuc possunt. Nolim tantur. equidem, ut P. Mo?itoya, dice?'e male omissum nomen P. F?'a?icisci Borgix, Generalis Societatis Jesu, i?i libro Viee perfectionis {cap. xxxi, num. 5), tametsi Ribera [lib. i, cap. v) asserat ea

cado con fee y testimouio de escribano. Hancego fideliter a me in tatinum traductam ex hispanico Nierembergii textu , qualem etiam P. Mendo exhibet et cui ilalica Montoyse versio consonat. Prsenotant PP. Lancicius, Mendo aiiique, scriptam fuisse AbuLv jLxxmJuliianni 1568

referam

verba apponi in S. Matris scriptis. Non enim ibi certa c?n?ninandi causa est; quoniam, existentibus illius libri pturibus autographis exemplaribus, potuit Sa?icta adscribere uni id no?nen, non adscribere alleri que?nad??iodum A?inus Te?*esianus (tom. VII, pag. 200) asseverat revera ea vocabula abesse et ab exe?npta? i Vallisotetano et ab Escurialensi quod de hoc, cum p^^otog^^aphum sit et exaratwn p?nusqua??i S. Fra?iciscus de Bor.

ille Segu?\v <lc Sierra percuperet claust?'u?n erigcre Excalceata?^u?n virgi?iu?n, in idquesuas filias inducere, ea ta?ne?\ lege ut Patrum Societatis Jesu directioni ta?n filicV sux quam reliquse ccenobii abs se funda?idi moniales subjacere?it. Sat probabile est hu?xc eumde?n esse Moyam qui postmodum Carafundavit (vide xxxvin hujus r vaccV monasterium Montoyam, diss. i, cap. vn, i, Co??i?ne?Uarii, et

ad Cliristophorv.m Moyam, cum

la

gia electus esset i?i Ge?ie?*ale??i, sine controversia P. Mo?itoycV consta?*e debuisset. Meiiori jure nop?'cVcipuo?'U??i

nwn.
Vmhie
lur,

20).

rf/Vrg

1632 Sic igilur

ad iltam

Moyx
:

propositionem

responsoricV S. Matris sonant Convocat Dominus noster in has domos tilias quas admirationi mihi
sunt et qiue magnopere me confundunt ; quandoquidem tales nobis sunt eligendae quse sint orationi aliodedita? et ad nostram vivendi rationem aptse quin non recipiuntur. Deus dat illis satisfactionem
:

P. Montoya mire t? uncu??i esse Catalogum confessariorwn S. Teresise qui prasfixus fuit i?i hac editione secundo volu??iini Epistola?'u??i. Ut enim prxteream e Societate Jesu PP. Joa?mem Padra?ws Francisciou de Borgia, Martinwn Gutie?'rez, Rodericum Alra- * Franciscu??i Ribera??x, Hieronymum Ripaldam, qui accenseri potuissent, mirum saltem est non numerari eo ordine P Batthasarem Alva?'ez, quem Sancta tantopere dilaudat, et quo se contat
y

scienticV

instructore
vitee

totwn sexennium
6),

pri??iis

e??iendatio?'is
(to??i. 1,

te??ipo?'ibus
et

epist. 19,

nwn.

usa?n aff\r??iat que??i prceterea ade plwibus EpiNec sane accura-

huc post??iodum adhibuisse Scvpe

stota?'w?\ locis conjectari potest.

et lsetitiam

videatur. Ita est

adeo continuam ut paradisus hic in terra et poteris te certiorem reddere de ea re per plurimos, maxime si illac transeant aliqui e Societate Jesu, qui hic fuerunt et me cognoscuut
:

et illud viderunt;

quia Patres
si

ipsi

mei sunt

et

quibus

post

Dominum nostrum anima mea totum

quod habet,

illud bo-

num debet
est

quod habet. Atque

unum

illorum ob quod

multum erga illas dominas

afficior,

quod sciam eos Patres fuisse ipsarum dircctores: unde et obsequi tibi parata sum in omnibus qufe facere valeam. Non oranesenimpersome spirituales
pro nostris monasteriis mihi placent, nisi eae sunt quarura Coufessioues isti Patres excipiant atque
;

ales fere

dumtaxat

in

nostris

reperiuutur mona-

tum est quod dicitur to?n. 1, epist. 15, nota 3 et 4, P. Balthasarem prohibuisse quominus Sa?icta e for?nationi 0?'dinis sui ope?*am da?'et. Taceo Teresiam tunc temporis ne vel cogitasse ear?i refor?natio?iem, siquidem co?istat ex Yepesio (lib. n, c. xiv) et e libro Fwidatio?iu?n (cap. i, ?ium. 3, et cap. ii, num. 3) itlam ta?itu??i quinto vel sexto ab e?'ecto Abulensi conve?itu anno eo appulisse animum,postquam diu inte?ide?*at dumtaxat unius monasterioli erectionem inquo inter paucas primigenium servaretur i?istitutum. At, quod ad proposituu) meum spectat, ipsa??iet Sancta capite xxxn VitcV sucV, num 6, de eo Pat?*e agens, plane et prompte atiter loquitur. Ilic inquit mihi
i , ,

DE
476
ACCTORI
V.

S.

TERESIA VIRGINE.
desistelo
.

mih. dicere non nudebat

D. M.

consideretur vesma probavit et hic ita ut, si res circumstantiis, nemo cordatus jut suis recessissea pru Pa*r<?m tfa agendo vel minimum amphores P. Balthadentuv norma. Quod si quis Montoyam [diss. i, saris vindicias velit, adeat vi, n). 1 et seqq., ac cap. cap. v, num
:

ere hac de re tem nt cum supenore meo e facend ura ille suaderet quodciimque ; ttttt parte capitis satagrerem. Ac, sic W * e rehqua *pta Uguet, probante Teresi im illo vero improbante, bavit et P. Balthasar

eD quendo, prorsus imposs.bilem

rem:

aperte

tamen

proposito ab " hoc ^ Uim][teT

es.e.
>

bant sese, non secus ac hodie se obstringunt, ad D mdlo unquam tempore, nullo unquam modo d

au Dicebat au-

qnitatem g s

^ f^*

pnvtationemve aucupandam, aut etiam admittendam, nisi eo acti ab prapcl ote rf **& PW tf ita et secuto omni , n 0rdims pnncipio, m Q emissorum votorum solemnium, sub sacrilegH reatu tneptum se quisque tota vita sua

Jietalem

-^

P^.

^ ^^ ^^ pecu
^
i

habeat

^ unum ^^ ^.^
non immutandis
constitu-

ia ri voto de

paupertatem, nisi quando ex causa exigentium videretur restringenda justa rerum magis. His ergo circumscripta finibus,numquam, quidquid crepent adversarii, probari potuit Sotion ibus circa

cietas

Jesu suis finibus excessisse, aut fregisse

:

,
S

tvvYT LXXXIII.
,t
tis
1
,

Pmnnptia ae OOliew Fropnetia dp SocietaTeresiae af-

datam solemniter Deo fidem nisiforte ad violata abeavotaetadambitionemcupiditatemquequis

referata uctumperSocietatisvirosornatumeccle-

JeSU eXCldlO, S. ^omnnctrntnr c U&Udiui. ialsa eSSe uei ficta

siaruma d Deicultum, amplitudinemgymnasiodiscipulorum frequentiam, bibliothecas instructasconauisita iin diquescientiarumpenuad

rwn ad

Tres genuinae

aliae

Ordini S. Do-

minici applicandse videntur.

Exaralur

commenlum
tlliuiproplie-

U*.

PostocculL/rat, vidimus fraude subtractam. deformata facta, post furta tatam veritatem ecce Sancta pr vterito Scvculo ecce calumnias. Nempe
t

audem qua

Jesu ornaS. Teresia Societatem

defensionem verce Religionis, bonorum morumet ingenuarum artium atque disciplinarum, deside- E rium denique et conatum acquirendi doctrinam ad cognitionem amoremque Dei doctis et indoctis patet orbe infundendam. toto terrarum qua late si hcvc ambitus reputentur et cupiditas, Quod inslituto Paultro in confesso erit hxc studia, ex
tris, in filiis vigere,

non eo tamen scopo

ut vane

vitcV sux temporidictitataest Ordini illi ultimis id e infensa, atque fuit affirmatum bus fuisse alia argumenta proscriptis ejus constare. Inter pseudoprophetia qutvdam , S. Matri
,

Dei gloria proximique promoveatur modis, et vi eloquensalus omnibus euangelicorum in suggestu, et protise prxconum
inclarescai Ordo, sed ut
et funditate doctrinee in academiarum cathedris, libris, et omnigeexerato stylo in conscribendis pueros nis artibus atque induslriis ad alliciendos adolescentes ad ludos litterarios, adcatechismum, templa, ad funfideles omnes ad frequentanda dendas Deo preces et ad recipienda Sanctissima

ferebatur superioris supposita de qua memini jam initio opeepheet quee, prsecipueinltalia, paragraphi, diariorum circumquaque spargeba-

meridumseu

Clemente XIV tur aliquot ante annis quam Ordo a Nihilominus nullum ejus exemplar abrogaretur.

ad

nisi Montoya {diss. i, haberem vn, iii, num. 29) illam charLv mandasset. cap. Quippe ea sors est obtrectantium istiusmodi pagellarum, ut dies eas deteat dum tamen immensorum quce perennant, germina sunt malorum. Neque inutile erit id monstri denuo hic litteris consignare, ad demonstrationem jugemque memoriam perversitatis qua valuerunt ii qui SocietatisJesu ruinam sunt machinati. Sic autem illud

manum

PcenitenticV et EucharisticV Sacramenta.

Nec

est

quod dicam de imposito per calumniam Societati novit orbis non ab flagitio hcereseos. Universus
aliis

hactenus Ordinem hunc insimulatum fuisse errorum sequaciLvScV CatholiccV Fidei, quam ab

supremo conbus qui ipsimet a Romana Ecclesia, judice, declarati sunt hneretici, sive, troversiarum

sonat
3 litam

bruarii 1579 ad P.

Frag-mentum epistolae a S Teresia xx Pe~ Hieronymura Gratianum Carraescriptse.

utcum Tertulliano loquar, interfectores veritaiis; Jmnecontrario Societas Jesu ob propugnatam laudem Fidem prxstitaque Ecclesix obsequia
promerita estaviginti
et

Excalceatum

Cum
,

die

quadam

in

orationeessem, Deumque
let et aug-ere

precarer conservare vel-

Ordiuem nostrum

Dominus mihi

dixit
n

Videbis in diebus tuis Ordinera Heatae Vir-

amplius supremtv Roipsam Sedis Pontificibus. Atque ob hanc manx Ecctesuvhocausam odium incurrit perduetlium Cathohav stium, qui in Societate, ceu in devotis impugnant athletis, matrem atque
Religioni

ginisvalde auctum.

Hoc

Domino audiebam,

etcollecto alte
tionera
;

animo meditabar Ordinis restauraaliosurciines animum ad aliosOrdines eorumque

atque

principia reflectens,

perpendebam Ordinem

Ig-natii

ejusque quotidiana ac stupenda incrementa. Incidi

.. tunc ; w.nn.rMim mantic rontnm ir rmr\ n^mitllK in magraum mentis raptnm, in quo Dorainus mihi dixit Multum falleris, o tilia mea super reprofectu. Prineipium eorum H ligiosorum illorum bonum est magnaque Ecclesia? praestabunt ob:

qm eflt Ecclesiam et Jesum Christum patrem, (Rom. ix, &) super omnia Deus benedictus in sajcula (contra ui cu?n o. Augustino tu,i""' Nec sane, ut cum S. ac/(w^ loquar j\ec onos^ est paruraque gPetilianum cap. vi), parva e* nostrum, si ab lnimicis Ecc cujusque

filiis

consolatio rnm ipsaEcclesia friminemUr. cum inca "F.Pflf >i fl criminemur.

1

Ad prophetiam quod attinet, sicut medium projecta est, pari modo gratis et
636

gratis in dn(o sine ar- 0r

rt

M ommi'
/(Ulf

mm

/'

ii

sequia

sed

cupiditas

n "
/<

acquirent, taliter inflabunt

eorum et doraiuia quaa eorum vanitatem, ut

hae-

munita gumentationenegariposset, donec sms autog< ejus fuerit probationibus, prolatumque testium phum, aut saltem exemplar idoneorum
fide

S.A*9

magis magisqne deviantes, usque ad ipsam

resin sint degeneraturi, taliter utnecesse sit fu-

turum eos destruere. Haec omnia evenient, antequara trecenti elapsifuerint anui. 1G^5 Antequam falsa hsec de exidio Societatis
,

succmac comprobatum. Ultro tamen rem Unumquodallegaripossit utpropW' examinabo. qux Ordinis est destructio,
tia fuisse adstruatur,

epistouv contigit tribus circiter annis a vulgato eo

Vindiraia

vaticinia dispellam fas mihisit ab horrendis qux iltic inferuntur criminibus ambitus, cupiditatis

atque ipsius hxreseos Societatem paucis vindihcvreseos care. Ut primxvis S. Ignatii, ita secutis S. Tere&m,ipsiusque adeo Ctementis XIV temporibus, Societatis Jesu professi jurejurando obstringe-

vagespattum fragmento.Asl,ut taceam prsefiarum trecentorumannorumatque redivivam jamSocieenormta tatem, qutv rursus suo stat pede, non ob crimina qiuv fragmen tua aa naeresin uique illa ad heeresin usque u?** *- ,- auctor comminiscebatur, Ordo abrogatus /

sed impetitus fuit ex odio tempo %n cujus castris mihtabat. Porro eo

adversus bcae

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

477
illi

solus ille pseudopropheta, sedet magna in Societurba necem Ordini tatis ruinam conjuratorum vaticinabantur attamen isti omnes non magis prophetx haberi debent quamlatro qui stricto jam pugione mortem prsedicit illi cujus transadacturus est cor. Detur hic mihi, qui impactas optimse Matri Societati Jesu enormes calumnias avertere cogor, diram ejus, furori impiorum luctuosis temporibus immotatse sortem simul et quam abrogata Societas tenuit agendi rationem, depictam referre ex S. Augustino, qui apposite ad
:
,

futuris temporibus religiosi

sint
laturi
I

suppetias Ecclesiae

tcroti

Concludi etiam inde potest fuisse utrobique eorum locorum a Sancta visos Ignatii filios vexitla alba in ccelis gestantes : ipsa enim
3

affirmat pluries se eos ita conspexisse, et ex omnibus circumstantiis pronum est judicare reveta-

tionem capitis xhadeas vices ubi hoc conspexit, et ubisimut vidit de Societate res grandes et valde mirabites, esse referendam. Cernitur itaque id quod hactenus diximus (pertinere nempe revelationem iltam num. 8 capitis xl ad Societatem)
inniti verbis TeresiaB et auctoritati Riberse, quse

rem nostram

Saepe etiara sinit diita loquitur vinaProvidentia per nonnullas nimiura turbulentas carnalium hominum seditiones expelli de congregatione Christiana etiara bonos viros. Quam contu:

summa
dicendo

est

hacce, quippe qui

:

hujusmodi in rebus et prsecipue in suam hanc relationem claudit

est,

Certissima res
est

et id

totum quod hic

meliara vel injuriam

Ecclesiae

suam cum

patientissirae pro

memoro, haustum
in transitu

pace tulerint, neque

ull:is

novitates vel

cum

ex ipsius Teresise ore. Hic Montoya (diss \, cap. vn, i,

docebunthomines quam vero affectu et quanta sinceritate Deo serviendum sit. Talinm ergo virorum propositum est aut sedatis reraeare turbinibus, aut, si id non sinantur, vel eadem terapestate perseverante, vel ne
schisraatis vel haeresis moliti fuerint,

num.

21 ct 22)

noto

duorum auctorum errorem

circa hunc locum. Videlicet P. Franciscus Xaverius Ftuvia in Vita S. lgnatii edita Barcinone

anno 1753 (tom

I,

lib.

v, cap.

xi),

confundens
8 capi-

numerum
tis xl,

10 capilis

xxxvm cum numero

suo reditu talis autsaBvior oriatur, teuent voluntatem consulendi etiam eis ipsis quorum motibus perH turbationibusquecesserunt, sine ulla conventiculo-

male affirmavit nomen Societatis Jesu hoc posteriore loco exprimi quod ^ quam fatsum sit, liquet non tantum ex emendahallucinatus
est, et
:

rum segregatione usquead raortem defendentes et testimonio juvantes eara fldem quam in Ecelesia
Catholica prasdicni
ciunt. llos coronat in occulto

tissimo etiamTeresiano textu, sed

(lib. iv,

et e

Ribera,qui
Societatis

cap.

m)

explicite dicit

nomen

ibi

non enuntiari, atque etiam

:

c S. Teresia, quse

Karnm Iloo videtnr ^vnuS; sed tamen exempla non desunt immo plura sunt quam credi potest. Ita omnibus generibus homiunm exemplorum ad animarum curationem et et
Pater, iu occulto videns.
:

suis ibi dereligiosis Ordinibus vaticiniis 10 subjungit

Si

numero
ii

Domiuo

placuerit ut noscantur
:

ad lnstitutionem spiritualis populi utitur divicap. vi, na Providentia. {De vera Religione
,

num.
putafnMia

11).

Ordmis, ipse eos declarabit ego illos non exprimo, ne aeg-re feraut cseteri. Similis habetur error in a verita difesa col libro academici Catliado disvelarsi, edito Ftorentise anno 1759. Dicta igitur abunde probant hinc falsitatem prophetise
:
1

1w

"**r

1H37 Refutato argumento quod ex abrogatione Ordinis allegari specietenus posset, pauca ani-

prsenuntiantis Societatem S.
in

J pessum ituram

extrema usque

scelera, et illinc sinceritatem

.ff.m.ro,poiimvera
prophrtia.

madvertam in eo fragmento quse plane demonstrent putam fuisse fabellam. Imprimis ineptus prophetix fabricator, quem talpa cseciorem fuisse oportet,

atque authenticitatem alterius Teresiani vaticinii quod Societati maximo est honori atque consola-

affrmat S. Teresiam vidisse quotidia-

num ac stupendum Societatis Jesu progressum, et Deum ei revelasse, non tantum bona Ordinis illius fuisse principia, sedet magnaeum obsequia
Ecclesise esse prasstiturum
,

quo nimirum Deus S. Teresiae significavit, quidem cum emphasi, Ordinem illum religioet sum postremis mundi temporibus pro Catholica Ecclesia fortiter esse pugnaturam.
tioni,

et

?iihilominus sta-

tim adjungit Deum dixisse plurimum eam decipi super Ordinis illius progressu, quem tamen progressum et Teresia suis oculis viderat,et ipse Deus, laudando magna quse r ut italoquar, affrmarat, Ecctesise cotlaturus erat Ordo ille obsequia Dein, sicut postea probabitur S. Mater Societatem Jesu maximi fecit ad finem usque vitse, ergo toto amplius triennio ab habila ea quse objicitur prophetia unde conficitur ipsam minime coelitus
,

1638 Scriptores rerum S. Teresiae, ubi de ejus Tre$genuiM s *'"?""' circa Societatem prophetiis agunt, agunt simul de iisquas habuit circaalium Ordinem. Ego eos }\'
-

JJJjjJ^"
.

imitabor, ut

vam, et ut agendum. Posterio?'es hse prophetise te?'nse su?it, et traduntur a S. Matre num. 9et\0 capitis xl
Vitse suse. E?i ve?
y

argumenta absolactum postea non sit ex parte denuo

illa

affinia sibi

/,,.

ba quibus eas enuntiat

Estan-

dcdoctam fuisse
tionem.

religiosse illius familise sestima-

Tandem ipsa Sancta praedixit quam strenue Ordo ille futuris (ut Ribera habetjet pos tremis(ut habet ipsa S. Teresia) temporibus prseliaturus sit prwlia Domini quod utique consistere nequit cum hcvresi et apostasia quibus vatidicus fragmenti auctor eum contaminandum voluit. Lege loca quse initio paragraphi superioris e S.
:

do una vez rezando cerca del Santisimo Sacramento, apareciome un Santo, cuya Orden ha estado algo caida tenia eu las manos un libro grande, abriole, y dixoineque leyese unas letras, que eran grandes y muy leg-ibles, y decian ausi En los tiempos adhabra muchos venideros florecera esta " Orden Martyres Otra vez estaudo en Maytines en el coro,
:
:

se

me representaron y pusieron delante me parece serian desta mesraa Orden,

seis 6 siete,

con espadas en las manos. Pienso que se da en esto a entender, han de defender la Fe ; porque otra vez estando en
oracion, se arrebato

Teresia
erit,
et

et

ex Ribera

citavi; et

concludendum

tibi

mi

espiritu,

pareciome estar en

si

ea loca vera sint, ut sunt indubitate, esse

spurnum epistolse fragmentum, et falsam contentam eo prophetiam. Nam clare patet 1 Ordinem de quo Sa?icta loquitur capite xl, licet Ordinis nomen non exprimat, illum tamen ipsum esse de quo loquitur capite xxxvm, ubi nomen exprimit Societatis Jesu.Patet 2 ulraque illa occasione

un gran campo, adonde se combatian mu^hos, y estos desta Ordenpeleaban con gran fervor. Tenian
los rostros

hermosos y
el

muy

encendidos, y echaban

muchos en

suelo vencidos, otros

mataban

pa-

Deum
tis

S. Teresias notum fecisse homines Societapturimum profuturos esse Ecclesise, siquidem Ribera, agens de revelatione cap. xxxvin,
ait

Deum

S.

Tumus vn

Matri dixissc si scires quantas Octobris, Pars Prior.

:

reciame esta batalla contra los hereges. A este g:lorioso Santo he visto alg-unas veces, y me ha dicbo algunas cosas, y agradecidome la oracion que hago por su Orden, y prometido de enoomendarme al Senor No senalo las Ordenes, si el Senor es servido se sepa.las declarara, porque no se agravien otras. Sive latine : Cum coram Ven. Sacramento Altaris
67
preces

DE
478
fl

f.,nrlerem

auidam Sanctus,

TERESIA VIKGINE. verum indagandi cujusOrdo

S.

est ratio, scilicet

considerando D
i

OCTO*

V. D. M-

potuerit an Yeuter prxjudicio abripi facilius Carmelitanis an Ribera, ut ut staret pro

pes,
\

proDominicanis

Cum enim

sibi contradicant,
-.

alteruter verum dicat oportet alteruter erret, utrumque errasse nemo hactenus suspicatus nam Ergo ante omnia diligenter inquirendum est
est.

tessex autseptem

(tot

emra mihi

esse videbantur

et cum ab eorum utrius hic auctoritas preevaleat ; totius argumentationis cardo multum testimonio hac illave opinione dependeat, subsidiaria pro in medio relinquam. argumenta aliquantisper Patebit autem e dicendis Yepesium facile potuis-

se

imbui erronea in gratiam Carmeli opinione, Riberam comminisci pocontra vero difficulter agi in iis prophetiis de Ordine Dominicatuisse

nisferan
t ur

h rdSant;
alios

et fervore raa" na contentione radiabant et vehu flamm.s eorem mire

alios

p.'*l.abau-

no.

quidem 1 terr. P-
:

Imprimis certum est Sanctam noluisse secredivulgare, ne alii tum hoc in libro Vitx suce
Ordines, ut ipsa
ait,

offenderentur. Certum

ta-

hnnt

necabant

& contra hic porro confl.ctu

S^T-ih.

iniri videb.tu, adhuc aliquoties conspexi; Sanctum

<*"-- qua.uam
qm
velit

de ea quam pro LcntmihideciJvit. polhc.tus se eg.t, s.mul Ordine ejus fondo oratione Ordinem porr hunc
et gratias

(nisi uterque men quoque est ipsam hoc aticui temere ausus biographus rem quam affirmat, revelasse aut uni aut pluribus fuerit divinare) moderatoribus quibus nihd non apeanimx suze quae sive cuicunque alii riebat, sive Banezio aqendiratioplane conformis estnotx S. Matris
, :

B ra e

offend.m. ne reliquo. Ord. nes diverstmode apphcantw. quai Yqyt 1639 H.v prophetix esasserit ReformaU Carapflirai CarYepes Qib. .... cap. xvu) Dommus mtlo RrformaJneTosequenUbusverbis: OstenditTeresi* 10, Riliera Oievaderet tempore pian.a e. Pndka- Itantum qnid di.i ejus augmentum quod capcret ab J. ttram. eius sed etiam mpor, magnnm fn.ctum quem futurU roHe

Don

Domino commendatumm. Oominuseuminnotescere nomino(si

indicabit),

.p*

sicut et prudentice erqa confessarios suos fiduciae, momenli est eam noluisse tanti ejus conforme

me t eum

rem mandare

chartse,

quam

prsevidere poterat

manus. pervolitaturam esse multorum lectorum

Vitse

m iDeinverisimiteadmodumest,cumSancta
sux librum, quo prophetise
illae

JJJ-WJ*
qiiam habwl

continentur

absolvisset

(atque id ernt bus in Ecclesia faceret

qaod S. M.tw pr*c.puus fin.s ac eratqne tantopere exop..b., erect.one), s.cut ejus in monasteriorum scopus 10 refert (hic habes nun^Oe Vita sua P s. cap. xl Ordni su. S. Mater nomen
i

anno ferme 1564, pluresac prx csetefamdiaritate qua cum opteris fitias suas, pro quam ejus vaticitima Matre agebant, et pro fide eam octodecim annorum adhibebant,pluries
,

Fef,

niis

oui supra). Tacuit

illam h.c rationes equidem scio ob ustas aliquas Reformat.one; atque .d loquidefundataase nova
;
:

percontatas esse quis felix spatio quo supervixit, qui preectara adeo pro Ecclesxa ille Ordo esset patraiurus. Imo a vero Christi facinora esset sed justa illas fceminea quidem,

minimeabhorret
hic curiositate

soci* S. M.tr.s qn noTunt quoque aiiquot Ordo Porro pro eo quo proced.t Buncin vivissunt.

t.am

apud eam investigando proponendo, jam unum jam alterum

,

institisse,

ut

verum

potestmagnus .n Eootes.. illegressu.sperar, certe Undecim post ann.s ob,

fixum erat non expiscarentur, ac Teresiam, cui arcanum ad earum promiscue suum aperire
do, ita nec

fmelusetemolumentum.

Masassent cap.i) prophetias Itelig.osorum quoOrdim S. Dominici, hoc modo quefamiliiseventuramultapnevidit.eaque.ns.gn.a C . Sanctiss.mo Altar.s 11 siquidem hand procul apparuit quidam e Sacramento precibus insistenti ingentem manu geDominicanse famili* Sanctis, aperiens grandes quasetans librum ; quem iUe ut litterasin eodem exara.as dam .c facile legibiles ejusmod. Scriptura autem erat legeret, suasit. Ordo florebit, multosque . Futuristempor.i.u, hic septemve Vidit quoque sex habebit Martjres... eiusdemlnstitutimonachosgladiosmanuv.brantes: propugnaturos. quoillasiguo Kdem .psos d.dicit
leraVero
(Ub. .v.
: :

conditam in utroque sexu et S.Mater, et Religionem cumulatam mtuita est. tnerfectione et numero

nil affirmaninterrogationes vage respondisseut Quippe non adeo quidquam negando

obes* naris ipsa erat ut

suum

xbx

^tumexci-

dere non tangeretacuisse vo spondisset rem acu eas non hac pruden tue cumrecteconjectarent. Neque ab ^uando xnterrogabmr lege recedere poterat, dlsuone ageretur in iisprophetns blanda siforte, pro suo zelo ac (ut adjicere animandam prolem suam, adjecent aut restrtctionemrnenta mendacium

scisatantibus re advertisset, si leeve

W^^
*f*f ir
?

O^neM

potuit citra lem) illum

Ordinem in spiritu

sive

Institutor Elix, qui reputabatur Carmeli esse tnarcha.ultimistemporibus Ergo, qux est homini innatus ad reae suarum, et qux est ei pronitas

P^^ue
s

Cum

rursus in oratione conspexit excessum rapta, vastum

versaretur, mente

in

campum
in

eoque

plurimos

decertontes,

et

ejusdera Ord.n.s

viros singulari

quodam mentis ardore

hostem

quidquxd Sibi arrideat vel hortlns ad Etianum zelum et ad in bono, aut etiam tacens potuit affirmasse sibi factam, videri

*J%Zl> faveat, ^nHam ad V^ever^

tlUc

^terrga^
v^

decori erant vultus et inruentes. llorum singulis plur.mos raanu vero strenui hostium ;

Carmelo agi

mum

flammati

soloaffligebant; aliosetiam hunc adversus ha.ret.cos inxit autem conflictum loco deducitur eas prophestitui SxhocRiberse
tias

obtruncabant. Intelle-

liiMi..Q(ur uirr
liic

prM-

in iis revetaliombus agi ,. Teresis verbis constat apparuerat. cujus erat Sanclus qui deeo Ordine duorum scriptorum quo1640 Incollisione ergo fuxt, verum rum uterque non cocevus solummodo

pertinere ad Ordinem Prxdicatorum

nam

cum quisque potuit a morte e,us interpretam Pf sel arbitrio dicta ejus eam miery ipsa prvsens esset quee falsam neget n tionem temperaret. Quis igitur nullo ney simiti modo tate prxjudicium potuisse, absque ullo mendacio enasci radicari, ut vt 9 est ' latim ita extendiac
, '

qui

rumor

invaksc^^

^ ^
r^
.
i
.

ta .

v e scnbeoac,^ aTeresixmorte anno, quo Yepes

valeal:

imo confessanus, et Sanctx etiam familiaris, quorumsinceritasindubiumvocan nequxt, una

a taue1 ne illud in Carmeli Ordine vigeret, atque P emCl . tantum, sed etiam calamo ess p0 causa "Jr pagaretur? Adeo ut ea Yepesio

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BRI8.

cur tnnas eas prophetias Carmelo expresse errandi occasio attribuerit. Ast nulla hujusmodi
tuerit
ii

479
AUCTOftC

In archivo provinciae nostrse Viennensis asservatur testimonium quod vir integerrimus

ejus.
ii

V. D. M.
T)

non facile caRiberx fuisse detegitur. Quin imo probabili causa excogitare pitur quomodo sine potuerit Dominicanum Ordinem quem sine
ille

P. Joannes Ludovicus ab

Assumptione sub
Bartholomaeo,

fide

juramenti reliquit

in

eo asseverat se ex ore vir-

ginis servaeque Dei annae a S.

cujus

ejus juredonaret tanto vaticinio .Taceo simplicem narrare cerloquendi madum quo indicat rem se quxextra omnem controversiam videbatur.

erat AntverpiaB confessarius, audivisse S. Matrem,

cujus

fidelis

socia erat,

cum

fiducia ei aperuirfse

tamet

visionem, capite

Adhxc iisdem fere ac Teresia verbis Ribera utinil dicat de defectu tur, prxterquam quod hic
Ordinis de quo loquitur Teresia, et quod Ribera Dominidicat Sanctum iiium fuisse ex Ordine Ast non est difficiie conjectare cur Ribera cano.

xl Vit suae relatam, intelligi debere de Carraeli Religione. Insuper gratiarum actio quam Sanctus Teresiae fecit de fusis ab illa pro suo Ordine precibus, idipsum confirmat; quippe cum negari nequeat nullum sane a Teresia Deo

non memoret Ordinis defectum.quippepro eaqua Dominicanum erat moderatione, cum, dicendo apparuerat, jam indwasset de quo ageesse qut retur Ordine, ideo hunc defecisse tacebat. Nam, dictis iiia sicut modo notavi, constat e S. Teresiae ad Ordinem oujus erat Sanvaticinia spectare
proctus qui apparuerat ita ut,juxta Riberam, phetixiilcB pertineant adDominicanam familiam, quam Sancta ait aliquantum defecisse.
:

commendiitum adeo fuis.-e Ordinem ac suum ipsius, eo quod rationi consentaneum erat ut illum prae caeteris oranibus adamaret cui primigenio suo
splendori religiosge perfectionis restituendo
tantoiisfue

pere allaborarat.

rationes singitiatim ordinepensemus, omissa quarta, a testimonio deducta Yepesii, quam modo examinavi. Prima certe
]

6 14

Has P. Frederici

reipait-

delur.

perimbecilla

soio Carmeli

oitmiitur

B'"'"'

\l

JEgre autem

fides Riberse denegabitur, si

bvataUm
habuint.

consideretur talem

eum tantumque esse

scripto-

hujus Commentarii depinB ximus, atque attendatur eum id adstruere in opere in cujus exordio se veracissimum et diligentissimum, etiam in minimis, fore profitetur, continere sub juriset quod nil nisi verissimum imandisacramento affirmavit. Insuper quis fa-

rem qualem eum

initio

quippe cum ea non militet pro Ordine, sed et pro omni alio qui circa medium saeculum xvi erat aut fuerat aliquantum deciduus : algo caida, ut Sancta ait. E Atque plures tunc ejusmodi fuisseoppido notum
est,

est

neque cegre ferent PP. Dominicani modicam hanc notam antecessoribus suis inuri, ut inclyta
:

quam

quae

maxime

S.

Teresiae vaticinia succes-

credat virum hunc in re profecto valde momentosa, ubi, si faiiat, gioria e magnis S. Teresiae vaticiniis resuliante spoliet Carmelum, donetque
cile

soribus suis vaieant arrogare. Quod atlinet secundam, tertiam et quintam rationem, absit ut in dubium revocem quod Yepesius aliique affirmant,

nempe suo tempore iraditionem

tisse.

iliam

jam

exsti-

Atque ostensum

fuit quaie videatur fuisse

immerentem OrdinemDominicanum; quis credat, inquam, Riberam leviter id asseverasse, nec impensa prxvie diligenti opera ad investigandam veritatem, aut ullum ei dubium fuisse, quando simpliciter affirmabat esse Dominicanum qui S. Teresiae apparuerat ? Aut quid movere eum poluisset ad illam injustitiam ? Num amor quo S. Teresiam ejusque Reformatum Ordinemprosequebatur
?

ejus initium ac fundamentum. Quod si pictores leve huic tali traditioni adstipulati dicantur, quoniam ipsi,non secus acpoetx, pondusaddunt; ideoquidiibet audendisibi arrogant potestatem, que non raro ansam przebent ut falsa enascatur testitraditio. Porro quoad P. Joannis Luilovici

monium, subnixum
satis,

testimonio Ven. Annse a Barthoiomseo, huic objectioni jam factum est S.

Num beneficia qux per eam ccelitus se

et

recepisse agnoscebat,

qme eum induxerant ad

mediis in seriis occupationibus senilique setate

celebrandam inciytte benefactricis sux virtutes et gloriam ? Ergo ianta hic videtur scriptoris
illius

auctoritas ut refragari ei,prxfracte rem asserenti juratoque, nemo possit, nisi rationes

Argutnrnta
pro Carineln
tthiljBtllM
.

opponendas afferat omni exceptione majores. Attamen P.Fredericus,quiYepesii opinionem tenet, tam parum tentat refutare Riberam ut ne vel verborum ejus mentionem faciat. 1643 Ad rem erit hic P. Frederici locum citare ubi conglobata argumenta exhibentur contra opinionem Riberx. Prophetica ista visio, ait ille Ordo (tib. iv, cap. v), si attendatur ad ea verba
:

pro probabilitatis gradu fieripotest etenimetiam S. Teresiae proies potuit non immunis esse a prxjudicio ea qua dixi raliorationem ne. Tandem ad sextam P Frederici adverto nullum argumento illi inesse robur non enim dicit Sancta eas revelationes pertinere ad Religionem pro qua magis orabat, sedpro qua orabat. Non est autem dubium quin S. Teresia, beneficiorum adeo memor, orarit pro Religione Dominicana, qux tanto auxiiio ei fuerat sive ad animee cuituram siveadpromovendam Reformationem. Ergo, his omnibus consideratis,Ribera, qui quinto a morte Teresiaj anno Vitam ejus se composuisse ait (in pr.rf.), anteponi hic dcbet Yepesio, qui scripsit anno 1006, sive decimonono

quantum
;

sctiicet

qui fuit aliquautum deciduus , et ad constantem traditionem quae inter nostros permansit, familiam
"

aRibercT soi/ifione.
1645

Hac

itaque

iite,

quod Riberx

et

Yepesii

M>t>a arju-

spectat Carmelitanam et ille Sanctus innorainatus qui imiltis vicibua Sanctae nostr* Matri apparuit,
;

testimonium spectat, discussa, aliud habeo quod-

vitnta pro
/l.imi.lir i.Ml

fuit celeber Siciliae

ipsa

erat devotissima.

Thaumaturgus S. Albertus, cui Idcomprobatur ex antiquis

cura erable-

addam ad confirmandam eam quam amplexus sum sententiam, non ieve, ut mihi videtur, argumentum. Scilicet Sancta, si de suo ipsius Ordine sermo fuisset, majorem habuisset rationcm no men ejus promendi quam si de aiieno fuisset actum namprophetix iilx magno fuissent proii
:

pioturis, in

quibus Sanctus refertur matis Carmeli et cum libro in quo ipse Tei
indigitat haec verba
"
:

hfficReligio,

Futuris temporibus florebit multique eruut Martyres ex ea

,

aut alia non minus clara. Testimonium scriptoris S. Matri coaevi, quialis erat Yepes, non potest

sux solatio et valido incitamento in famulatu Dei Prxterea, si el adcurrendam viam perfectionis.
alii e moniaprophetias respicere relibussuis aperuisset eas

Sancta

Annx a

S.

Bartholomxo aut

non esse magni ponderis. Ipse itaque, postquam

capite

xvn

lihri 111

allegavit dictas Sanctai voces

:

formatum suumOrdinem,vix

fieriposse ruietur,

{tres eas revetationes scilicet), addit

ter

Tacet Ma-

suae n

ob justas quasdam rationes nomen Religionis at scio ego eam ibi loqui de reformato ; quem fundarat Ordine quod verum esse pernoscunt aliquot etiam hodie superstites sociae
:

testimonium dixerint in causa canonititulo zationis, ut nulla de hac interpretatione, mentio in Actis extaret. Denique ex prophetiffi,

cum

tot

tis ipsis

Actis noscitur

Sanctam pr vscivisse
t

futu-

rum

ut bini ordines SS. Dominici et Ignatii, ultimis,

DE
480

S.

TERESIA VIRGINE.
hsec

_,. * "

iuib u.acce<
lecre.oriu,
e

MSS. canoni-

******

maximo mis Ecclesi* temporibus ergo Antichristum pugnarent.Quidm ligati,contra Ordo conjunctus hc ctm btnis his etiam Carmeli exaratas a Teresia capite fuerit, si notum fuisset spectare ? xl prophetias ad eum AntiProphetia hxc de pugna adversus 1646 P. Barthotomsei chris tum, e jurato testimonio re testis in processu he2 triqesimi septimi

<*^^

verba in prima Yepesii editione non reperi- D

rentur, ut ob manuscriptum, quod iis caret, suspicor (minime interim certum me professus), non teve sententise mese accederet robur,et quidem,

meo

judicio, tantum, ut opinio quse prius valde erat verisimilis, novi hujus argumenti accessione certissima evaderet. Quis enim explicet qui posterio?"ibus Yepesii editionibus ea verba accreve-

processu

inseritur Summano missoriali Salmanticensi, transmisso etolim in manuscripto nobis Roma adhibito: Quod canonizationis S. Teresi*

rint

Summarium, jam pluries hinc

suoque 'involucro

inde a meallegafolw, quinquaginta tum, paqinas compleclitur verba superscnpta habet

""" n <9''9< operee pretium duco animadvertere -. finni'1 kj 1 plura quse in fine concionis Yepesianse ad calcem JJJf * ubi hsec, sattem secun- Yt, f/IMll. tibri iii corripi possent
164-7

Nec

...

lt

dumeditionesqusepenes mesunt, habentur:S.Mzipsa narrat (cap. xl Vitae suie), egregiam visionem qua multi religiosi oculis ejus sese offerebant, albis vestiluis indutos, enses manibus
ter vidit, uti

hm

p P D Decano. Hispan.

sive Ordinis D.scalceato-

rnmB. Mari* de Monte Carmelo. - In Rota... xv Jnnn B Teresi*. Facti et Juris. prophe1615 ConstareB.Teresiamhabuissedonum autem spirituum. tie ac gratiam discretionis attente inspiao, hoc documentum

Canonizatioms

tenentes, militum

more

ac

ei

fuit signifiratum

Dum

Ordinem illum religiosum Fidem Catholicam defensurum esse adversus inimicos suos. Quamvis non
quieuam ea esset Religio, scio eqnidem pro vexillis albis poni capite xxxviii caput xl, hic vestes albas, et pro scripta illam nisi constaret autographa Sanctse Societati Jesu attnbuere. Sed tsedet hos visionem animo, in furfures diutius discutere. Lubentiore
ririt

authenticum animadverto sequentia sveciatim notanda esse DidacoYepes, qua teste, habentur quse ibide III. nnnc de novo Postquam dixisset suam depositionem, Episcopus produci dictus D. dixit quod similiter vita, virtut.bus et feeitinlucem unum librum de
:

suam

fuisee ipsius. Dioerem

Teresia? de Jesu, miraculisd. Venerabilis Virginis impresimprimerefecitin civit.Cassaraug-.sub quem Sanctis. Angeli Tabani, et illum dedicavit sione quem etiam noD N Paulo Papa3 V anno MDCVI libro constat, dixit et bisostendit:et, prout ex d.
;

aliqualem dictorum confirmationem, memoro decreta Sacrse Rituum Congregationis edita diebus xixJumi [%i>Qet ix Julii 1*43, quibus constat
S. D.

Gregorium XVI propria manusignasse duplicem commissionem super introductione cau-

extensum totum ld declaravit in eo valde etper etintellexit et ad e.jus notitiam d D. Episcopusscit et miracula dict devenit circa vitam, virtutes quod omnia quas in Virginis Teresice de Jesu, et sunt vera, et illa scit et d. ejus libro continentur, etaffirmat de novo sub d. juaffirmatprotalibus,
annotavi) ramento. Post quse {ut etiam num. 502 Teresiae transcribitur caputwn libri ui Vitse S quo S. Mater illuDe sublimissimo prophetise dono
strata fuit,

qnod

sse beatificationis et

canonizationis septuaginta Venerabilium DeiServorum, qui nostris tempoTunquini et ribus in imperio Sinarum ac regnis sanguinem pro Fide Catholica proCochinchinse inter quos ex Ordine Prsedicatorum

fuderunt

numerantur duo episcopi

totum

et

Yepesii opere extat

in extenso, sicut in impresso prseterquam quod in medio

capite (post narratam revelationem quam anno 1571 habuerat, de videndo a seprogressu sui Ordinis) hse phrases uno nexu et tenore conjun-

Sancta

declaro me pro ofpcio potui, fxnem imposilurus, eam quidem sententiam prseelegisse in re dubia argumentis quse mihi, plausibilibus utrinque quintamen veponderatis, plausibilior videtur opimoni probalim autausim omnem eontrarim
;

bene Interim, huic disputationi quamvitarenon

et

plures sacerdotes.

guntur

Quo

Teresia
illi

uberiorem consolationem

opinandi bilitatem adimere aut aliis aliter studio interdicere. Neque enim partium tiam ut suus sit sed nil aliud intendo quam

licen-

ducor

acciperet, ostendit

Dominus non modo

succes-

sum

Religionis,

quem

ipsa viveus intneretur, sed

veritatilocus. Cseterum multis hujusce quamque sincetarii locis abunde patefeci quanta

Commen-

incrementum post ejus mortem accessurum. Exactis undecim annis obiit S. Mater, et Religionem
conditam in utroque sexu et perfectione et numero c cumulatam intuita est. Ex quo patet mediam fere paginam in Summario MS. non reperiri quse
reperitur in impresso Yepesii libro, quidquid deprophetiis a Sancta num.V
tis

non mira zstimatione ferar in Carmeiitanum,

;

nus quam in Dominicanum, Ordinem fueruni que de Ecclesia Dei benemerentissimi omni prophetia, hodieque sunt, ac, seposita etiam ventw o certqm spem faciuntfore ut non deficiant
sevo.

qui uter-

nimirum
et

10 capi:

xl Vitx suae relatis in impresso habetur atque ita reapse melius cohserent Yepesii phrases, siquidem dicit Sanctum obiisse undecimo anno id quod ad post narratam a se revelalionem
;

LXXXIV.

In

epistola

quinqua-

revelationem anni 1571 referendum est, non vero ad illam capitis xl Vitee, quam Sancta diu ante annum 1571 descripserat Aperte autem dicitur inmanuscriptoYepesium hsec post impressum anno 1606 librum suum testatum fuisse atque affirmat Nicolaus Antonius in Bibl. Hisp.
.

non gesima tomi quarti Sancta invehitur in Societatem Jesu.

.

Hhlt
,,

<nl
/i<

T am

ante

summatim enumeravi perfdas

arie

novaeum

decessisse annolQVi, eetatis&i.

Quod

hicideonoto, ne quis credat ipsummet Yepesium id de prophetiis additamentum alteri libri sui editioni, quae Ulyssipone anno 1616 facta est, inseruisse. Doleo quod neutra luvc mihi ad manumsit Yepesii editio, preesertim prior. Scire

Hispania fuerunt ad conve/tendam prius in SocietatisJesu; dein per totum orbem Religionem esseeam<l et singillatim demonstravi spuriam Ordim ^ S Matri attributa fuit prophetiam de

\quibus J

S. Teresi* scripta et

nomenusurpata

^m
M
</'"

'r

iltius

enim percupio

num

in

hac editione desint, non

secus ac in allegato Summario,viginti ferme iitse linese, sive omnia verba illa quse hancde qua agi-

excidio.Nunc ad reliqua mendacia dissertadenda propero,adhibiturus potissimum argumen otiones Montoyse, cum selectu tamen n rum, et prolixitatem illarum contrahendo,
longior sim

contu

'

mus

Carmelitano adjudicant, abjudicantque Dominicano. Si enim

S. Teresia? prophetiam Ordini

quam

raliosinit operis nostri

tamenseriam neque adeobrevem

disquisttione

tmpendam

DIE DECIMAQUiNTA OCTOBRIS.

m
oa

A impendam genuino

investigando sensui epistolde quinquagesimte tomi quarti nam ex una parte exaratam, utpote constat a S. Teresia eam esse exemptar in cathedrali eccujus autographum debitoque sacris clesia Palentina conservatur parte neReliquiis cultu honoratur ; et ex altera primum conspectum videri potest ad
\

terare (quamvis in pagellae inscriptione jactaret

se fideliter transcripsisse), atque ea loca charactere typorum, ut dicitur, italico spectatiora red-

v*jJ J
rj

garinon questus promere, illic Sanctam amaros

sin de

universa Societate Jesu, ut multi volunt, sattem iltam de aliquibus ejus hominibus, ut epistolam censuit P. Fredericus, qui, interpretando olim
traducdeceptus corrupta qua utebatur italica intellectum epistolae itlius assecutus non tione, editum P. Frederici est. Adhxc illi qui, post
librum, Ignatianae familiae ruinam meditabananno tur et moliebantur, seorsim hanc epistolam 1759 ediderunt, et quidem pluribus in ea vocibus

derequae SocietatiJesu, adeo tunc temporis afflictae et pessumdatae, praevidebat posse nocere magis. Haec, repeto, non attingam, quia vilia istiusmodi folia ventus rapit tempusque delet. Verum serio discutiam interpretationem P. Frederici, et multo adhuc magis P. Antonii, qui posteriora Epistolarum volumina edidit notisqne auxit, ac P. ValeriiaS. Laurentio, qui enmdem epistolnm italice vertit. Quo melius lector discernat justumne
sit

meum quod adhibebo ratiocinium, ejus oculis hanc quam disserturus sum epistolam laline simul Desumpsi hanc e tomo et hispanice subjicio. Epistolarum, ubi conformis esse dicitur quarto
autographo Patentino atque revera eam consonare invenio traductioni ejus italicm qux est
:

ad excitandum in Societatem odium mutatis atque ita corruptae ejus innumera spanserunt etiam extra Hispaniam exemplaria. Intendebant nempe populo persuadere S Teresiam execratam aliquando fuisse Jesuitas, et proin hos dignos esse quosomnes catholici execrarentur, judicium secuti honoratissimae et perspicacissimxS. Tere^x.
:

apud Montoyam [diss. i, cap. i. i). et quam ipse fecerat ex apographo quoii sub fide notarii publici Palentia acciverat excepta tamen voce dice pro
;

dicen.
1651. Jesus. La gracia del Bspiritti Nauto sea EMeiur con Vmd. Siempre que veo carta snva, nte consuela, ^^/"' y da pena no poder descansar muohns veces con hacer esto. Ya se que Vmd. lo tieue eniendido, y
/

inierta

quoque

1649
titteris,

Dehinc Burgensis archiepiscopus anno

mcyclicu
BurgeniHius
tt

1769, in publicis

ad suos dicecesanos

encycticis

cnui* P-

valide usus est

hujus epistotde argumento

i

lafoxian*:

ad idem populo imponendum, nimirum S. TereB siam in fine vitae suae aversatam fuisse Jesuitas quod et P. Antonius a S. Josepho asseverare conatus est, acribus quibusdam, licet ad speciem temperatis, in Societatis viros scommatis suas ad illam epistolam annotationes aspergens, prout ex indice quarti voluminis apparet, ubi ad verbum Jesuitas, suarum annotationum compendium ita exhibet Veram intentant illi inimicitiam S. Matri. Cieunt. in illam multa falsa testimonia. Sine amba:

pesa de uo poder ms Por esa carta que ;ibi va, que amosara [tege mostrara)a Vra. la Madre Priora, que escribo al Padre Hetor .luan del Ag-uila, vera Vm. algo de lo que passa de la

con todo

me

Compania, que verdaderaraente parece coraienzan enemistad formada y fundala el demonio con echarme culpas por lo que rae h bian d* agmdecer,
;
i

gibus dicit Sancta eos raentiri. Conantur probibere benefactores a congressu Teresise, ne baec eorum

animos

sibi afficiat sua filiarumque suarum oratione. Sancta cupit ut dissidia n.mice componantur et ut habeant illi Patres rationem veritatis et aequitatis. Dolet Sancta graves id genus viros nugis adhaerere. Praeterea in causa beatificationis Joannis Palafox etiam haec allata est epistola simul cum pro-

con testimonios bien grand^s, que <le ellos mesmos podrian dar testigos en algunos (todo va a parar en estos negros intereses, qne dice vel dicen) que quise y que procure y harto es no decir qu. veo claro y como yo creo que ellos diran mentira, debe andar en este enriedo (i. e. que el demonio que enredo). Ahoradixeron a Cathalina de T<>los:i,
;

pegasse n^ustra oraeion, uo quedebe ir rian tratassen con las Descalzas. Munho 1desavenirnos, pues tauta priessa se ael demonioen General, da. Tambien la dixeron que veuia aca su que era desembarcado. Herae acordado que es

porque nb se

les

superiore refutata, et epistolis S.Carolo Borromaeo et S. Joancum aliis ni a Cruce falso adscriptis, aut saltem male inn tellectis (super quibus vide Montoyam, Append. addiss. i). D. Camillus Blasius, advocatus Romanus, in libro cui titulus Sacra Rituum eongregaphetia a
:

me paragrapho

por aqui se si Francisco trama, y poner silencio con pudiese deshacer esta enterarse en la verdad, seria g-ran servicio_de Dios porquepara gente tan grave tratar de ninerias de F

amigo

del senor

Don

tal suerte,

es lastima.

Vmd.

lo vera,

yconforme

tione

N. Clem. Papa XIV. Oxomens. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Restrictus ReJoannis de Palafox et Mendoza. srjbnsionis ad Animadversiones R.P. D. S. Fidei Promotoris una cum Suramario additionali super

coram

SS. D.

dubio

An constetde

virtutibus, etc. 1771, inseruit

omnes praedictas epistolas, hunc titutum praefigendo numero 15 Summarii S. Carolus Borro.-

maeus,
stolis

S. Teresia et S. Joannes a Cruce in suis epiJesuitarura abusus exagcrerant. Ratio inserendi huic Summario tales litteras videtur fuisse

loque le pareciere, porna remedio. Ta teman a Vmd. biem cansado essos papel^s suplico a Vm. me los embie, en hallando cosa rauy segura en todo Su Macaso, y me encomiende a nuestro Senor. a Vmd. como yo le suplico, amen. gestad guarde a Son hoy xx de Mayo. Al senor Don Francisco y sus essas senoras tias de Vm. beso las raanos de mrds Indignasiervade Vmd. Teresa de Jb 1652 Jesus. Gratia S. Spiritussit teeura. Quoties grave raihi litteras tnas accipio solatium sentio, et
: :

latim

accidit

quod

illis

me

saepe

levare

nequeam. Jam
contibi

novi

te

id iutelligere, et

ut probaretur impedimento esse

tificationi

non debere bea-

tingere tam raro.

tamen Ex hacce mea

inihi doh>t id

epistola

quam

sum
9am profn
^1'tndtit

ne-

eu 'ttit.

Palafoxii ea quae hic atiquando adverSocietatem scripserat ; quippe cum similia in Societatem scripta non impediissent canoniza tionem trium illorum Sanctomon 1650 Ex his igiturpatet brevem hanc epistolam, sed qua Societatis hostes vehementer abusi sunt, digyiissimam esse cujus sensus accurale investigetur.etquis verus sit, luculenler demonstretur Nec tamen tempus teram refutando fals<> quemdam qui, anno 1759 hanc epistolam edens, veritus non est ejus verba mutare sensumque adul-

ostendet Mater

destinata est aliqnid Patri Rectori Joanni d^l Aguila, intelligres nara revera apparet ejus quod fit de Societate haueqtie fun seriam eos incipere inimicitiara quibus conjiciendo in m? culp.s ob res de dajraon atpote cum aperte gratificari deberent,
Priorissa,

quieque

mihi

alte et

quibus ipsi testes esse posaint cuncta ad nigrum illum amorem pnvJ (redeunt
inter eas sint de

utilitatis);dicunteniraquidinten.leriiP. quid pro-

quid cogitanm curarim, multumque est non dici credamfore ut ipsi raentiantur, perspicue etcum video
:

>

482
AUCTfltf

DE
immiscere

S.

TERESIA VIRGINE.
tncis.
affl-

V. D. M.

rationem, nolle se ut ciantur ob nostram orandi Multum debet daBmonis, cura Excalceatis agant. urinteresse, cum tantopore id ut nos disjungat, venire huc suum Generageat. Dixeruoiei etiam Memini illum amicum lera jamque navi exscendisse. ratione dissolvi posset e*se Doraino Francisco si ea
:

deemonem debere se ne bene Dix eruntmodoCatharin*deTolosa,

vfdeo

illis

ut semper,

cum

Societate bene fuisse, et proin

'/ui 9Uf

ejusillic questus non versari circa Societatem, sed a S. Matre signiflcari ea epistota Societatem

M 'iura6
e

g" * u
,

>

Jesu, quse tantopere Roformationi favebat, secum et sui causce Burgis a Reformati Carmeti adversariis impeti (quid enim usitatius quam ut adversarii alicujus in hujus quoque fautores iracun-

instruendo verum, ea techna, silentiumque imponi summopere foret. Dolendum exobsequio divino ld hominestam gravesistiusmodi nu-

namque

esl

quod

diamevomant?),priusquam, inquam,id demonstrem.probabo,ab unoparis constructionis in qua particula de eodem sumenda sensu est obvio primum exemplo relictis multis aliis si^nilibus
,

gisoccupentur. Dispicies,
dinra afferes.

et,

tenent.

ac me Deo Rogo certa via eas expedias, quod ego ab eo te custodiat commendes. Deus Dominura dies xx Maji. Saluto
:

H* chartulse

te

quod videbitur, remeutique jam fatigatum

exempliSyinterpretationem

quam tueor ,genuinam

esse nec recedere ab usitato Teresia; toquendi modo Angetus Satazar, Caret ratione. En exemplum.

melita Calceatus, sed Excatceatorum utriusque sexus vicarius, in mandatis anno 1579 Teresia

precor. Araen. Est

ae vocutn "dicntiir qua abutuniur

cietatu
ci;
So
'.

inimi

tnas. ludigna tua Franciscum et Dominas amitas famula,Teresiaa Jesu. epistolse intet165^ Prxcipuus ad rectam hujus cardo versatur in bene interpreligentiam rei quse in hac phrast tanda amphibologica voce de, de lo qne p;issa de la reperitur Vera Vm. algo
:

dederat ut Abula Matagonem tenderet, virginum Esecaiceatarum illic prgefecturam gestitra, non tam id exigente monastemi necessitate quam provinTeresiae tongius abs se ablegandae causa
:

Companiaj ethxcvocuta germen

disceptationum
et

fuit

tanlarum

occasio

B tatem Jesu injuriarum.

maximarum in SocieNimirum detractores

;

ciamillam ad vicarium titteris deprecata est ejusque mandatum ad Hieronymum Gratianum epistoUe quam ad illum scripsit inclusum misit. Est hsec epistola 25 tomi I, ubi de sua Malagonem ablega- E
Teresia,
;

jam senio

fatiscens, scriptis

illa denotare hujus religiosi Ordinis voluntverba non patientem molestias Societatem agentem, ab altero sibi exalteri excitantem, non vero eas traducunt ea verba citatas perferentem sicque itaut ejus quod fit a Societate
: :

tione loquitur his verbis

P. lo

Intelliges aliquid

Por essa carta verfc pobre vejezuela Per V. adjunctas litterascognosces quid statuatur de paupere vetula. Quis adeo sit imperitus, ut ea verba Quid a paupere vetula statuatur? Rogasic vertat
:

que se ordena de

la

decursu Teresia queretse omnes quas Societatem cadant. Atque his xta vercongerit, in multas et magnas sis et inlellectis superstruunt
in epistolae
duplicitatis, in Societatem catumnias, avaritise,

tum deinde quemvis velim, an non tantumdem

dictura fuisset Teresia, si, omissa voce ordeua, usa fuisset hac phrasi Por essa carta ver&V P.lo que se passa de la probre vejezuela. Jam vero ver:

repetundarum,etc.

quodquepejus est, has crimiponunt S. Teresiae, uti videre est nationes in ore
:

in notis in encyclicis archie piscopi Burgensis, prsesertim hispanicis P. Antonii a S. Josepho, ac Laurentio. Hi in notis italicis P. Vaterii a S. occasione vela pandunt orationis, omnes hac

Per adba hsec procul dubio sic vertenda sunt litteras cognoscens quid tiat de paupere junctas Vera Vra. algo de lo vetula. Cur ergo non et hsec
:

enim

invehunturque in S. Ignatii familiam. Inter alia sequentis flagitii hanc insimulant. Jesuita?, inquiunt hi epistotarum interpretes, vexabant CatharinamdeTolosa, quiaBurgensi Carmelitanarum domui partem donatura erat fortunarum suarum,
quas ante testamento applicuerat eorum collegio; toret confessarii ejus, qui ex hoc collegio erant,

Iutelque passadela Corapania, ad hunc modum Societate P liges aliquid ejus quod fit de spe^'; 1655 Probabo modo eos questus nullatenus r * e 1 e spectare posse Societatem Jesu ctare aut nm epicir um temporis locique circumstantiis quibus itla U clausuUs, ^iocitutmstolascripta fuit 2 e pluribus hujus
: :

^ ^
.

,,

,f

tl

;;

genio viri ad

quem

destinabatur. Quoad pn-

pori,

quebant conscientiam

piae fceminae,

dicentes invali-

dam esse posteriorem illam Carmelo factam donationem, dum Teresia, quae theologia plus valebat
quara
isti, in

animo

Catharinae

refellebat

domi

mum.Montoya solide demonstrat {diss.\,cap.\ nx) civitate scriptam esse eam epistolam anno 15S2 ex ejus evotvere burgensi. Sedopus mihi nonest hic csete- F ratiocinium, cum P. Antonius a S. Josepho admittant, et tempus scilicet rique utrumque hoc tunc questam et locum. Atqui constat Sanctayn nampaulo non fuisse de Societatis hominibus
:

opinionis commentum, quo, in tribunali Sacramenti Pcenitentiae, Jesuitae, indecora moti cupiditate, co-

ante,

nabantur eam imbuere. Volebat Catharina, ait archiepiscopus Burgensis (numero 522 litterarum
encyclicarum), bona sua elargiri paupeii Burgeusium (,armelitanarura domo. At Jesuitae, rati, eo quod Catharina sua esset pcenitens, debere et sua
esse ejus bona, tantis

ante scriptas eas Utteras fuehobdomadis die ix Apritis consummata Burgensis, ad quam et parandam rat fundatio valide S. Teres* et perficiendam Societas tam lepes auxiliatafuerat. Non solum hoc afflrmat
id
est
,

sex

apud matronam illam infeceet circa vivendi

runt

S.

Teresnim calumniis.etcirca ejus doctrinam,

<Ucens Societatis viros BurTeresiam adfundandam sexennio i?istigasse u,cap.\W) gis domum, et P. Fredericus, qui {Ub. de S. 'leresia confitetur Patres Societatis, bene
[lib.
ii.

cap.

sxxiu

toto

et circa ejus orandi

modum,

ejus
illusa

rationem,

ut nil pejus

proferri

posset de

infamique maxime foemina. Ni disculpanda foret Societas, puderet hujusmodi sarcasmos a/ferre

Cathanna usque meritos, una cum pia matrona enSl urgere eam de Bur 9 de Tolosa non cessasse Mate S. fundatione tractationem sed ipsamet
;

cap. xxix

ate Fundationum suarum, ubi de P

quibus

male

gratis impetebantreligiosum Ordinem, nifentes una epistolx Teresianse clausula,

illi

quam perperam interpretabantur, ut palam fiet, cum demonstravero S. Teresiara, eo prxsertim

tempore quo hanc scripsit epistolam, de Societate Jesu nec conquestam esse nec ullam conquerendi habuisse rationem, contra vero eam, pro optima sua indole, gratissimam seprxbuisse SocietatiJesu ob prsestita sibi in fundatione Burgensi officia.
1654 At,

P. tina agit, disertis verbis testatur se a consilium se pro dlVin0 ~ e Societate Jesu (cujus usdenl * habuisse)et a P. Balthasare Alvarez ei uii cietatis inductam fuisse ad promovendam

RW a

priusquam demonstrem Sanctse

tunc,

Burgensem, que fundationem, et Patentinam et e notari meretur) utramque quamvis (quod dtse improbaret Gratianus. Atque adhuc cons suam tunc temporis cum Societate Jesu ubi de Burg sionem declarat cap. xxxi et amp fundatione sic ait Jam sexennium
,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

K
effluxerat
,

483
AUCTOftt

vin ex quo quidam e Societate Jesu

religiosi, senio,

et

cumprimis

litteris et spmtu comnon mediocriter ad Domini mendabiles, mihi dixere futurnm si quoddam Sacn eloriam etobsequium Burgensi enOrdinis ccenobium in civitate hujus quoque depromebant raAliquot ad hoc ff eretur me ad id ipsum desiderandum non
,

tiones, qua3 parum impellebant.

stenta

Verum, qnod ct ( )rdo ipse diverfundation.bus disimode exagitatus, et ego aliis

essem commodam rei hujus perficiend debet occasionem non habueram. Adverli autem fundationis Burgensis relationem scnptam hanc quippe cum hac tantum esse post ix Apritis L582, adeoque eo fere tempore die ea perfecta fuerit, epistola ad Reynofuisse scriptam quo missa est Quis ergo credat tam acrem a Sancta fasium. fere ctam esse in Societatem invectionem eo ipso laude de ipsa loquebatur ? Netempore quo cum mentem que ulta occurrit ratio suspicandi Sanctae
,

inde conficitur Sanctam illic in alios quam in V. D.M. D Societatem invehi. 1658 Ast hoc adhuc certius constabit perpen- ac e P Uribu$ quarum **** ctau" denti plures epistolae illius clausulas injuriosam paucas attigisse sufjiciet. Praeteribo dictue epistotse interpretationem, qua plures duris contumeliosisque verbis traducunt Societatis homines ut aucupatos pinguem Calharinae haereditatem, dum S. Ignatii Institutum (iliis suis severe vetat, non tantum admittere legata confidentialia aut in se sumere testamenti executionem
,

[Constit. S. J. part. vi, cap.

lli,

vn,

et

decr. xxxviii), sed

Societati potius

etiam suadere
aliis
lvi)
;

ulti

Congr.xu, externo ut
det etee-

quam

paupenbus
haec
,

inquam, mosynas {Congr. n, decr. certe crimen quod S. Papraeteribo, quamquam

e charitatis ter Ignatius tam severe vetuerat, justitixque legibus asseri non debet a filiis ejus commissum, quamdiu benigna interpretalio eos excusare. Verum , obtestor qua ratione

auctorU ate

wcat
nioi,

mutatam. Mana, 1656 Audi denique P. Franciscum a S. Chn>haec {lib. v, cap. xxv, num. 1 et 2) qui in Chronico Burgeusis quidam e Societate Jesu Pater habet Hic noscebat viam stravit ad eam fundationem. ac ditissimam matronam B prascipuam quamdam

tam

subito fuisse

valet

''

Teresia dixerit sacra auri

fame

eos rpsos Jesui-

cum filiabus Catharina de Tolosa, qua; vidua crat vitam cogiquiuque ac filiis duobus, religiosam quinquies mille aureos tantibus; persuasitque ei ut
e suo adhiberet

collatis tasmotos, qui Catharinae persuaserant ut erigendam quinque miltibus aureorum curaret Burgis Carmeliticam domum? Quod cttato loco Chronicum sic affirmat Un Padied^ 1> Compania, morador de Burgos, le persuadio que scgregando
:

13

desu hacienda cinco mil ducados,

vento de la nueva Reforraa.

hiciesse

un con-

ad coenobium Carmelo parandum,

veritate. Placuit ubi Deo serviretur in spiritu et Pater scribepropositum, rogavitque Catharina ut
ret

haecplus vice sim Sancta experta fuerat Socielalem Ua sibi plici obsequentem. Ejusmodi facti mentionem facit

Ad

Sanctatom.

II, epist.

U, num.

5.

Dein non ma-

ad S

Teresiam

quod

et

praestitit

hic anno
celeriter

MDL.WYII. Cumque

Sancta

non

sat

calamo usus responderet, idem P. Ripalda iterum, Vallisoletame Matris Mariaj Baptista3, priorissae quae respondit in vernum institit apud Sanctam
, ,

Virginem gis verisimile est beneficii momorem inSocietatem intorsisse voces Credc eos dihas mencturos mendacium (Yo creo que ellos diran
.

tira),

rem differendam
sperabat,
statu.
et S.
. .

esse

quam bene successuram

si
.

morae traherentur turbato hoc rerum Qnando autem Deus et Otdini pacem

duraque alia quae epistola ilta continet verba. Nam in libro Fundationum, cap. xxxi, num. 25, (quodcaput,utdixi,eodemferetempore sci iptum Sancta de Socieest quo epistola ad Reynosium)

dederat, Matri plenam fundandi libertatem aliisque impedimentis Valhac intirma valetudine etiam atque lisoleti retinebatur. Interim tamen fundaetiam rogabatur a D. Alvaro de Mendoza Societatis Jesu tionem Palentinam, et a Patribus Burgensem. Quam tandem utramque S. Mater,

Ergo jussu Dei illi apparentis, revera admisit. singulare nec leve est molimen aemulorum SocieS. Teresiam tatis, qui persuadere mundo volunt quibus scatet epistola ad Reyamaris eis querelis nosium, impetere Societatem, dum ipsa Sancta,
illustres ejus

tatetoquituromninoatiter, dicens Ordinemsuum OrdiniS. Ignatii semper valde fuisse obstrictum. non Sinceritas autem S. Matris, si atiunde nota eodem Fundatioesset, proderet sese sufficienter num capite de archiepiscopo enim Burgensi, percupere qui Carmeti in sua urbe fundationem opponeret, dictitabat, licet continuos ei obices se, Id equidem credo nam tam bonus sic ait Sancta Christianus ut nil nisi verum protulisset. De:

erat

mumqucv
rint

veri species ut Patres Societatis nolue-

biographi Ordinisque aestimatissimus historiographus unanimi consensu Societatem laudibus cumulant ut strenuos promotores
faciendae Burgis fundationis. 1657 Neque temporis et loci

tt e
tiiri

qualimie

ad qnem

dumtaxat circumSancta in ea epistola de stantix obsunt quominus

scribebat. Societate queratur, sedet viri ad quem Erat enim Reynosius Societatis amantissimus, Balut testatur P. Ludovicus de Ponte in Vita P.

icribebal,

Catharinam agere cum Carmelii eorum suasu matrona haec accierat > Atgue id eo F magis mirum foret quod nulla afferatur lapidem cur illiipsi qui tamdiu omnem moverant ct qui mduxerant ut Burgis domus erigeretur, Catharinam ad requisitam fundationis summam suppeditandam, cur, inquam, Uli tam subito fmsTeresiam sent alienato animo ab omnibus qusB una Teresice^ue familiam spectabant Rem saiis >tus in patulo y hac argumentatione omitto alia argumenta, quantumvis probabilia,
i .

thasaris Alvarez [cap. xxwn); ferturque collegio Palentino S. J. liberalitate ac munificentia sua

>ssent. qucefacileexaliis circumstantiis ha dictis fatendum 1659 At,dicetfortequis, e

,

Dr Otlcealii
ii
.

,i

ihi

qutri P ,o

diu

et

saepe

succurrisse. Crasse ergo imprudens

dem

est

rerum adjunctapluresquc di

tseepistolas

v,,,,,,,,,,
'

fuisset celebrata adeo prudentiae laude Teresia, si

phrases in Societatem Jesunona,>tc quadrare;

nihilominus tamen Societatem non ponit ptene magis extra causam, nisi demonstret\ur in quem Teresiae invectio cadcjv possit. Ad id, Ordinem ea religwso et percupidus parcendi invitus ticet
,

<<-hi-

'

obsequentissimo beneficentissimoque Reynosio Societatis amico, acrem adeo in eum Ordinem atque eo crassius fuisset imdedisset epistolam
, ;

ferttiimm
itortM;

prudens, quod apsaTeresia obstricta essei Reynosio ob plura ab ipso sibi praestita obsequia in fundatione Palentina, ut testatur tom. II, epist. 45, num. 6, ac Fundationum cap. xxix, num. 4 et 5, ubi eum appellat servum Dei virumque sanctum. Non fallebat sane sagacem cautamque Teresiam

CarmelUano, cuicumque Ordini, ac prae caeteris Europam <U<asque quitantocumdecorefructuque

mundi

Reynosium

facile

vindicaturum fuisse
,

dilectos

apostohcis labopartes virtutibus suis et ve ribuscomplevit, ad id, inquam, ut suus eam S. Teresi* respondere sit locus, cogor tionemincidereinCarmelum Catceatum. Atque

suos Jesuitas ab ejus criminationibus suum ab ea ejusque Instituto favorem retrahendo. Ergo

cuicumque mecum persuasum ent consi derantiSanctam saepe inscriptis suis, praesertim
id facile

%n

DE
AOCTOBB

TERESU VIRGINE.

V.

M-

*** Quod supenores attinet qui iistnitns de rerum stau male instruct, bant, hi excusaHspecie recti decipi facde Votuerunt; vel mde patet quod eorum errorem,
stola.

"J^

Lisreliqiosis

^"""g

erantque circa particularesres

ter

*fW
est, videlicet

J cum

brevi ar

ce

componeba Z

viris e Soc

ate

lemque fuisse celebrata sit ab tpsa S. Matre magnis encomiis tum Generalis Prseposili Rubei
prseciara virtus

tum plurium aliorum e Calceatis doqunpsimet pmmum favebant Reformatwni, dicta aut facta PP. Manani nec tncaula quxdam
:

supenorum

et

nultorum zetoty
nejoi muiijni*
,

Vargas nonGratiant ac Visitatoris apostolici prsebuennt carpendse pixiansam

*

factum Suarez super transitu P. Gasparis de Salazare Societate ad Carmelum Reformatum,cum P. Olea super admittenda novitia et cum tertio quodam super simili negotio. 16(1 Demum, quod P. Antonius aS.Josepho
,

cum

provinciaii P. Joanne

Ouenaur,
fariend

(tom. IV, epist. 50, not. 6] asserit,

t

nempe P. Gran>i
-

"m
IK

0'ltCtK (lr*n

.w.~---

ipsiusmet S. Matns oppido Veasensi, quod nesciebat situm aeral domos sibi a Geesse in Andalusia, ubi condendi copia. Ea ratione e levineralinon fuerat facta prorupit incenbus aliquot scinlitlis magnum ac infelicirerum concursuvehementiores dium, dum animorum excitati sunt motus. Igilur , Carmeli et facile excuso revereor Ordinem prisci agendi modum Pr&positi Qeneralis,particularia

errore, quse

__,, ere conventum a _

""'"'"*,
i

quasdam xn owaMio uo ,r w.,. exarasse additiones auasdam in quibus ipse quo- tuftmitn que notat maiam eam agendi rationem Jesuita- wui o mn rum respec tu Te resi;e in fundatione Burgensi,id "'"pW
<

subruere minime valet soiida quse congtobavi ar gumenta. Imprimis enim non constat de additio. num iltarum authenticitate, et quamvis dicatur magna cura eas asservari in archivo diffinilorii
-

""'

magisaliorum faota criminabor; quorum auctonbus vix aut ne vix quidem excusationi potest brecior sim minusqueinesse locus. Quo autem
hseream
g, aiae

generalis Carmelitarum Excalceatorum Madriti, idipsum diceid movere nos parum debet ; quia g batur de prophetia S. Teresiae adscripta, quam
refelti lxxxiii,
et

quse reperiri affirmabatur in

epistota

parum

materise,

solummodo

indi-

cabopauca qusedam
adire: v g.

e pluribus loca, ubi lector factarecensita inveniet.si forte libuerit illa talia Fundationum cap. xxvn, num. 10
I, epist. L3, 17 et

et\\\ tom

51

tom

III, epist. 81:

ad Gratianum destinata. Hse igitur additiones, non secus ac ilia epistoia, possunt esse opus confectum alia manu. Sed ponamus eas revera esse scriptas a P. Gratiano num auctoritas Gratiani eam vim habeat ut elidat invicta quse congessi argumenta ? Ne quid dicam de posterio:

ipsiusmet ubi, inter atia mutta, mentio fitjuxta et de bello a diabolo in Excalceatos Sanctte verba, Tore.siam excitato, et de conatu adversariorum ad Indianas partes relegare volentium et de
,

ribus Gratiani defectibus quos historia ei exproin eo brat, jam anle fundationem Burgensem solum notarat perspicax Teresia id vitii ob quod relationi plenus non deberet adhiberi assensus
ejus
in de defectu loquor non dicendi veritatem quem S. Mater tam suaviter ac omnibus, circa IV {vide diserteeum admonet epistola 74 tomi
:

tanto malevolorum in Reformatum Carmelum impetu ut multse iegiones dsemonum hunc una assiUre vetle viderentur. Neque ab hoc argumento aliena sunt quse tum ex ipsius Teresiae narratwne
turu

num.

ex

atiis

documentis retuiimus de Nuntio

apostoiicu Scga;cui, antequam Roma discesserat, quidam insusurrarant multas adversum Excalceatos insimulationes, quasi perturbarent hi pa-

sat demonstratum hanc epistolam moratus, alium interpretandi dum missum facioL quo scilicet hispanicse illse
842).

Meum igitur thema

voces

cem

essent sub specie ejus

ipsum Ordinem reformandi unde ssevissima secuta cst sub hoc Nuntio in Sanctam ejusque Excalcealos vexatio, Calceatis nonnullis exitium Reformationis Teresianse per summam vim et
sia Ordinis atque in
rebelies
:

Compania, intelligi posse perhibentur Sancta dixerit de familia Catceatorum quasi Carmelo Calceato. Intelliges aliquid ejus quod fit a displiinterpretatio P. Montoyse non
:

de

la

ceat,

quam confirarbitrorea magis infirmatum piene matum iri causam, quam priore ratiocinio

Quamvis illa

me jam ditucidasse confido

C injuriam
i"i

<iitn;li>.,tantibus{pide%\Letseqq.).

uf

i\

impeini alium

argumentis afferendis superquate iltud est quod ea tempestate sub sedeo,

Lo60 Multis atiis

wvtt LXXXV.

L n J nn f r piurd ReprehendUIltur nllira

r>

Oi-dmfiii

Mercuriani, Societatis Jesu Prsepositi,

generaiatu

numquam actum
abiret
;

in editionibus

fuerit ut

itie,

relicta

Roma,

Hispaniam

dum ex adverso ru-

mor itle utiqua cum veri specie deGenerati Carmelitarum spargi potuerit, et ob institutum tunc temporis ab eo Genuam versus iter, et ob piausibirationem sedandorum in Hispania Carmeli dissidioruin, et ob simile in Hispaniam iler aliquot ante annis a Gcnerali Rubeo susceptum. His,

hactenus foctis terEpistolarum, et quarti torai tii Jesu speciatim quoad Societatem Graet quoad P. Hieronymum

tianum.
utraqM Maculasquasdam quz reperiuntur in ed itxon

inquam,
iU<i

argumenta quse supra

collegi,

'"^
** .*-

lucutente sane demonstrant

in

quam

viotenta fuerit

Excaiceatos persecutio, quse grassata est sea nonsolum mter monasleriorum non solum inter monasteriorum septa, sed quse et divulyata fuit, ac quodammodo deducta ud uontentiosum, modo adtribunal Nuntiiin Hispania, modo ad Congregationem Regularium Romas, modo admagnum consilium Castetise,ad

"

Philippum Il.adSummos Pontifices Pium V et Qregonum Xllfetc. Undeconsequens est,quoties in ejjistotts Teresianis acres quereise reperiuntur contra retigiosos qui non nominantur, judicari

earum Epistolarum Madritenst anm 1771 el 1798, el przcipue in rsion ile Ftar*** w/o r. vuicnuu o. *n*w<~ anno 1775 a P. Valerio a S. Laurentio pm exe <nlaria quia jacia, carptim indicabo, tum * facta, carpiun ^tu^u^, .* nu mer0 n J^ mero harum editionum magno circumlata Ixdunt aLl uw existunt) (neque enim aiix ^ Teresi ho locis veritatem et ipsum etiam S. epistolse ru norem, lum ut, si quando hse d vernacule seu tn prelo subjiciantur seu ant ^' conversseidioma, maculxilise aoster 9 yrl mum conatu facilique negotio potest efjici. ievi

"

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A

485
ircrn** V. D. M.
1)

Uaquevariacongeramexempiaquibusconstetnonmale ordinata etomissa nulla esse in ipsis epistolis qusedam non esse authenac truncata, imo forte redarguam in adjectis ad ep\tica Dein plura Antonio et Valerio annotatiostolas illas a PP.
nibus.

pendatque ipse raliones quas auctor ille partim dubitanter partim asseveranter opponit contra
authenticitatem epistolarum 11, 12, 18, 22, 27 et 28 tomi tertii, et 25 tomi quarti. Infinitus enim ego sim et plus quam par est recedam a commentatoris Vitse Teresianae partibus, si hsec aliaque ejusmodi singillatim edisseram. 1665 Hisce addo puaca quse spectant Ftorentinam anni 1775 editionem, in cujus procemio P. Valerius semel et iterum jactat suam in vertendo fidelitatem num autem promissis steterit, habes ex paucis hisce meis animadversionibus. Scilicet tomus Illitalice habet epistolas 81, dum hispanice
:

Quod

epistolas attinet, observo sequentia.

lmprimis, dum alia, ut mox dicam,desiderantur, editioni hispanse alia ibinimia sunt. Titulus v. g.
Epistolte S. Teresiae a Jesu. prwfixus hic est proin nil prseter hsec, cura annotationibus, etc; annotationes , inseri debuisset et
. . :

quibn< novi in
italt-

ca accedunt
difcclus.

epistolasnempe
epistola
9,

a lia

omifM

tamen 81 tomi Ulannexum habet numeeisdem quibus epislolse typis cusum, hcet m aTeresia non sit, sed a P. Doria. talia 1663 Omissa vero plura sunt, et speciatim Societatis Jesu laudem continent. Pro exemquse
plo sit epistola

habet 82; eo quod P. Valerius totam fere epistolam 76 resecuit, quinto tantum ejus numero conservato, quem alteri epistolse ad pag. 193 afltoit,
dicens fragmentum esse eodem quo illa epistola tempore scriptum, et proin rite ei appendi. Ab epistola quoque sequente, id est a 77 tomi III, utrumabscidit, ac que fere integrum numerum

ob arprobabilia aut potius gumenti momentum et ob egi. cerla aidhenticitatis argumenta operose Ven. Nierembergio exhibitam cum testiHanc, a fcationibus fide dignissimis, editores novarum

ad Moyam, de qua ante

et

3^4

etsi admiserint epistolarum non admiserunt quarum autographa non extant, sed alias multas quas referunt ex scriptoribus probatis. Adhasc Burgensis archiepiscopus {num 5 1 7 encyclicarum
,

totum fragmentum 41 subtraxit, ideo nimirum quod his locis describatur Calceatorum in S. Joannem a Cruce aliosque reformatos ssevitia. Demit insuper fragmenta 33, 41, 43, \\, S7 et septem
lineas e 32.

B suarum) cum questos dixisset Jesuitas Pozam, Baezam, Pinedam et Salazar, quod in prioribus tomis suppressa essent multa encomia Societatis, fatetur ipsemet reapse suppressa, quamvis ludificando adjiciat id factum magno Jesuitarum damno.
fuisse sine malitia et sine

Qnad vcro at1666 Hactenus de omissionibus, trv.ncationibus tinet annotamale observato in disponendis epistolis ordine. lionett male et Aliosjam nsevos detegam quse annotationes epi- 6 quil im manffur, stolis iis adjectas inficiunt,sed paucos, et summaiim. Primum itaquecum P. Antonius tum P. V"1 1
i

Cum autem pauca

inter 87 tomi quarti

Societatis elogia reperire sit

sequitur plura etiamnum manere suppressa. Dein, ipso fatente P. Antonio, dempta Salmanticensem est epistola ad equitem quemdam demptse tres ad Ro(not. 13 ad ep. 48 tom. III) chum de Huerta (not.20 ad epist. 52 tom. III);

fragmenta

leinus passim sequo severiores, imo non uno in loco sese dicaces ac malevolos in Societatem Jesu exhibent, ut viditnus proximo paragrapho, ubi

item dute ad Joannem Ovallium, in quarum altera agiturde incarceratione S.Joannisa Crucesociique ejus (not. 11 et \2 ad epist. 44 tom. IV) item et 16 alise diicv ad Joannam de Ahumada (not. 14 tamen P. Antonius proclaad ep. 42 tom. IV). Et mat (not. 8 ad ep. 41 tom. IV) S. Matris epistolas corapendio esse omnibus, dispendio nuilis, et archiepiscopus Bwyensis (num. 537 encyclicse suse esse epistolse) quasque S. Teresiae litteras lapidem nec demi e scriptis ejus debere vel pretiosum
,-

unum
que
in

iota; deficere secus

bonam

fidem, irapingu-

malam

quod omnes, multo vero maxime

!

de interpretata epistola liO tomi IV. Idque eo magis invidiosum est, quodplura quse in aliis quide Societate Jesu non erant, pro fidc historica et ut suum cuique in rebus aliunde notis tribueretuv carpere oportuisset, aut silentio premant, av.t mateexcusent, imo aliquando in laudem vertant, tametsi exstent ipsius Teresiae verba qusemale feriatam eorum charitatem prsedamnat. 1667 Hoc modo P Antonius a S. Josepho, epistolam HtomiUI commentans, excusat prselatos Calceatos qui anno 1578 in monasterio Incarnationis, post electionem S. Teresin' in />>iorissam, omnia susdeque vertebant. Conceperint utique, aii nota 3, ii Patris ju^tns it.i agrendi rationes, quas nostaraprocul ab iisdirerapti comprehendere modo non valemus; dum e contrario Sancta, quse coram
erat et pars magnacaussr, num. 1 ct 2 illius epistolse suse acta eornim amare dolet et improbat, Jesus ita suam ad Gymtianum epistotam orsa
:

j.rxirrtim
Cntrenti

relig-iosos,

dedecet

Ecce jam

alios editionis hi-

(t

alia

male

ordinala:

spanse nsevos. 1664 Epislolse 28 tomi III annectuntur novcm fragmenta a numero S ad 17, eo quod, ait P. Antonius, ad eumdem P. Gratianum eodemque tempore scripta sint. Hac ratione quam pturima e 87 fragmentis tomi quarti debuissent aliis adjungi
cpistolis.

tecum
%

sit,

mi

Pater, et te ab

illa g-ente

(Calcea

tractarint miseras illas moniales. Etpaulo post, similem lugens sortem S. Joatviis a Cruce,
'ertur crimen, adversus quem, ait, nullu Nse terribili modo tentat pressa dolore exclamat Deusamicos suos, sed sine injuria tumen, quoniam
:

t07 um) quomodo

liberet!

Nam

stupor

me

tenet videntem

Prxterea epistola 56 iomi

IV tres com-

plectitur epistolas quse nidlo respectu sibi cohserent, seu tempus species quo scriptse sunt, seu argumentum quod tractant, seu eos ad quos desti-

similiter tractavit Filium suura

nantur .Denique inter recensita tomo quarto fragmenta plures integrse sunt epistolse, V. g. 1, 2, deest quam 3, 52, 60, 62, 69 aliaque, quibus nil Saucti tecum sit semper, clausula Gratia Spiritus aut alia huic similis,quam utique apponere licuissel,siquidem plura adduntur verba ad fragmenta 33, 84, 65 et 66. Contravero inter epistolas ponitur undecima tomilll, quse pars tantumest epistolcV, et quidem in tria fragmenta temporis edacitate redactse. Tandem dubitat Montoya an qusedam
:

Si quis eos qui ita agebant Calceatos excusare voiuerit quoad causam intentumque finem, fas tamen non est eos excusare quoad adhibitum modum. Par judicium fertor de notis 13 et \%ad epistolam primam tomi IV, ubi Sancta a rege effiagitat patroeint",,* Reformationi suse, quse sseve adeo a Calceatis o/jpugnabatur ut cum publico scandalo nec sine Anvitse pericuio S. Joannes a Cruce Abidsc et P. tonius aJesu Toleti in carcere prcmerenlv.r, patientes dira absque ulta sua cidpa. Hsec autem,
!

quae P. Antonius novis hisce litteris inseruit, sint

genuinus S. Teresiae fcetus, aut quia loquendi modus ea non sat dignus est, aut quia discordare videnlur ab aliis ejus scriptis. Considat lector, si velit,secundam Montoyse dissertationem {cap. vi),

quidquid S. Mater dicat contra, commentator non solum excusat, sed et bonum zelum sanctamque
intentionem (verbis utor P. Anto?iii) taudat
torquebant.
68 166S Denique

eorum

qui innocuos optimosque religiosos tam mtsere

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

.L

486
t

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
cave evados
:

IUCTORB

V. D.
nui:

ac P. Gralia-

^TZ^SMSZZt^nus

.T^^t^%^'^toelpresse tm-

mMtia P mpranximo

non ea

est tua conditio ut

degas

illi c

Vom.IV.epist.^num.^.E.uihuspoLiort^
ousmonitispatetGralianum.utvuUP.Antonius,
prioribus momtis non fmsse emendatum. Atque hoc multo adhuc mag.s constat ex monitis aux quae Sancta a morte sua danda ei curavit per Catharinam a Jesu, cui apparuerat. Videlicet Monito ix ab ipsa carpitur quod majoris faciat quxcumque

A P:obate ZhZtdantna tExemplosilnumerisZepislolx \tTl:,Z Gratianum monet ne in iis rLnanum 25 tomi IV. Sancta ibi per Andalusiam discurrat conrerum adjunctis zelus videtur, cionans, addens id quod magnus tentationem. At P. Anto\m quandoque esse laudat eum Granius, not. 6 ad eam epistolam,
pro imitatione Christt, concionandoperagrantis, eumque nota 2 Judxam apostolici. adep.U tomi Illnomine nuncupatzeli
tiani discursum, habetque

perhibentur revelala, et quod hujusmodi res manEtenim, ait Teresia, si dari charta? prxcipiat
:

multae verge sint revelationes, suntet multae falsaj, neque facile es1 uiunn veram disting-uere inter cen-

notis 2 claudicat ratiocinium P. Antonn argu20 tomi III. Sancta exhibet et 25 ad ep. Gratianumprumenta aliquot quibus probet P.

Tandem

tum

a Nuntio denter se gessisse in usu facultatum P. Antonius vero, Ormaneto sibi concessarum. universate conira logicx placita a particulari ad transgrediens , plenissirnam vitse actionumque Gratiani apologiam ibi invenit, ubi ipsa defensionem ejus solum suscipit in causa jurisdictioms

falsas. Dein Monito xn Sancta arguit eum quod, idi sinistra fama jam propagarat, mortificationem negligat,et quodplura sibi permittat adshs regutam cum magno subditorum suorum dispendio;atque eum commonefacit ut magnipen dat laudetque pccnitentiam et ut quemlibet excessum rcprimat,maxime incibis;denique utrigorem
,

tulltibeat,

ubinon

sufficit suavilas,

ad arcendum
\

usum
tontra qutm

spectante.

quidquid regulam vel constitutioneyn relaxat quippe cum talia in pricipio quidem parva siiit,
at in secuturis effectibus maxima. Tandem, adderet expostulator eo Gratianus devenit ut sacra
,

refero, ostendoque P. Antomum interdum verba S. Teresice non recte interpretari,

1GG9

Uxc dum

nejudicet lector

me petere Gratianum,

licet

ea

B qux

hic noto, advei^sarii ei videaniur. Non enim inanimo mihi est semper riro hoc pronuntiare sententiam, scienti auctores auctoribus opponi in

judicio quod de eo ferunt,

imo eumdem nonnumquam auctorem in laudando aut reprehendendo Gratiano sibi ipsi non constare. Quod si ante judicum tribunal agenda esset implicatissima illa
causa Gratiani, viri scilicei S. Teresiaj acceptissimi, sed et ab ipsa pluries moniti ac correpti, postea ex Ordine expulsi, vinculis in Africa retenti, Carmelo Mitigato adscripti, ac tandem, poslquam ore et calamo Religionem et pietatem strenue propugnasset, pientissime vita decedentis;si,inquam,controversia Iwcc disceptanda esset,
S.

accusator inter alia in reum sequentia proferret Mater oretenus et per litteras ultimo vitai suse quadriennio, adeoque etiam a morte sua per apritiunem monitis ei dandis, serto ac sxpe eum corripuit ob defcctus haudsane leves, qui, uteventus demonstravit, cum ipsi tum toti cui prseerat
:

Carmeli veste fuerit spoliandus Ordineque expel- e lendus de qua ejectione moderatus P. Fredericus [tib. ii, cap. xxv) non veretur hxc scribere Qui dixerit Gratianum injuste ab Ordine amandatum, injustos pariter dicat necesse est praelatos Ordinis, imo et judices illos binos su?e causa?, alterum exgeneralem Ordinis S. Ilieronymi, alterum exprovincialem Dominicanum, deputatos a Philippo II, atque ipsum adeo Romanum Pontificem Clementem VIII, qui pcenam illam ratam habuit. Omitto ea qux ultimo afferrentur ab accusatore crimina ex iis qux capitulum Gratiano improperavit. Nam, prxterquam quod plura sint quam id ea hic enarrem aut etiam enumerem et quod legi possint in Chronico, ea non ita connexa sunt cum actis S. Teresiae, cujus vitam dissero, non autem
: :
,

Gratiani.
1671 Contravero hujus defensor allegaret egregia illa encomia quibus S. Teresia multis scriptorum suorum locis celebravit ejus virtutem, pietaH'd
affi et

pro tpu

rwtor

urgumeria
avurobilii fi
r

tem, doctrinam, zelum

Ordini perniciosi fuerunt... Pluries S. Mater

eum monuit, ne grarissimum suum provincialis munus postponeret habendis oppidatim concioniMatris consilium male aliquando excepit, prxfracte ei respondens ne ipsa judicaret prxlatum suum, interjecto etiam juramento affirmans uno se Dei animarumque zelo moveri adeo ut S. Matri in memoriam ei revocandum fuerit illum olim sibi copiam fecisse judicandi addideritque non oportere eum actiones ejus aurigx instar juratorem agere (tom. III, epist. 16, num. 1). Questa fuit S. Virgo quod celaret
bus
:

agendo dexteritatem. Citaret Fundationum cap. xxm, ubi vix quidquam addi poiest insigni quam Gratiano iribuit laudi. Allegaret numerum 6 epist. 3 tom. I, num.
et in

quod

S.

epist. 4

tom. III ubi illa ipsa Teresia, qux familiariter egerat cum S. Petro de Alcantara, cum S. Ludovico Bertrando, F tom.
I,

num.

2 epist.

cum

sanctitatis viris,

S. Francisco de Borgia aliisque illustris non veretur affirmare Gratiaet

candidissimis animabus maximisque Dei servis quibuscum umquam ipsa traclasset, grandemque ac stupere se ejus perfectionem

num esse
anima

illa

inclusum esse Dei thesaurum. Diceret

,

eam nonnidla epist. 74, num.

quse nosse oportuisset (tom. IV,

4).
.

appoiita ti

argumenta
offeruntur;

arguit quod neglexerit P. Antonium a Jesu certiorem facere de dempta ipsi Gratiano a Nuntio jurisdictione (tom. IV, epis. 27). Tarditatem ejus exstimxdat (tom. IV, epist. 2U). . Monet eum cautius agat cum monialibus, neque secreta sua cuique obvio detegat (tom. IV, fragm. 11). 1670 Qua correptione emendasse se Gratianum falso affirmat P. Antonius (nota 2 ad id fragm.).
.

Eum

in epistola causidicus S. Teresiam non mirari scripta vi Januarii 1581, fateri se magnos illum concionibus suis gignere fructus, quippe qui tanta sanctitate prxditus esset [tom.li, epist. 99, num. 1). Diceret Sanctam xxn Februa-

Gratiani

rii

1581 (tom. III, epist. 27,

num.

6)

exoptasse

Prima enim Septembris 1582, id est trigesimo quarto ante mortem suam die, S. Virgo eum adhuc corripit, quod male a seremoveret P. Doriam, a capitulo sibi in socium datum, et quod, conciones passim habendo, in Andalusia longiores quam
oporteret, traheret
:

revera ut in provincialem eligeretur, quod et Ac factum est majori suffragiorum numero. Antonius tandem adderet sicut scribit P. con(nota 4 ad epist. 7 tom. IV), S. Teresiam tinuasse, quamdiu vixit, sua Gratiani elogiaEt quoad monita qux ei S. Mater a sua morte danda curavit, non auderet quidem (quod auepidet III. Lataste in sua ad gallice versam
,

verba hxc mit diabolus. Quamdiu illic haerebis, valde anxia ero. Neque scio quo fine haereas Hispali. Andalusius
;

addente Teresia seria Id me minime delectat non enim dor;

moras

stolam 108 dissertatione de Gratiano) cum contemptu de iis loqui et ea pro spuriis habere, peccatutn sed diceret minime saltem constare

gravein

tantis

illis

crimxdissidiis objectisque
auctori

nibus a Gratiano fuisse contractum, ut tpsim

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

4 7
iCCTOtf

xi num. 2) in conauctori Chronici {lib. v, cap. omnia illa argumenta qux ; allegaretque fesso est
III

gisse legitur,
dissidiis.

hujus regnum ille invaderet. Atque idpariter non raro evenit in privatorum

cum in

V. D.

M.

p
r

evolvit, et qux Lataste (loco supra citato) late extenuant culpas} Gratiano vlurimum saltem quae, fidem fortiter coninjectas adderetque ea Tuneti passus est ac pro coromde memofessus, annos, sancte impensos raret 'reliquos vita> ejus Religioni propagandseque pietati nropugnandx Belgium ibique stabihendo illi ipsi et acciendo in e quo fuerat pulsus Ordini, pa: ;

1673 Sed ne diutius immorer excutiendis iis epistolarum Teresianarum annotationibus, mitto nonnulta alia quse carpi in iis possint v. g cum
:

*'^^

rftveciVi .

Excalceatorum Albertiet Isabellx, trocinio gaudens archiducum Sacra Confessione, donec tandem\sancui erat a supremum clauserit, cohonectitatis fama diem Bruxellis viri erant stantibus ejus funus quotquot
dignitate illustres, ac

affirmatur gravem cuilibet Christiano esse obligationem eligendi confessariura qui prae cseteris sit doctus et eruditus {not. 7 ad epist. Utom.IV); aut cum victoria Bethuiix relata adscribitur orationibus Judithx et sociarum ejus, quarum sociarum
S. Scriptura

tom
stylo

III).

non meminit (not. 8 ad epist. 1, Neque P. Antonio litem intentabo de

,

magna facta relictaque post

Antonius {nota 12 ad epist. se spe, sicut dicit P. III), III, et nota 2 et 25 ad epist. 20 tom. 10 tom.
albo fore ut aliquando

vagaque eruditione prolixo. hunc scribendi modum qui olim usiNovi enim permansit tatus fuit apud omnes fere nationes, et viguitque apud alias iongiori, apud alias breviori
ejus infiato

Sanctorum inseratur minime admittit,non ratus quod tamen Montoya vere virum illum propositum iri in exemptum eo quod et sincere contritorum pcenitentium censor, data enormia, ut ait durus ille hoc loco
.

scribenti ita habenas laxare ut, papisursum lionis instar, dextrorsum et sinistrorsum, deorsum pro arbitrio ferri possit, ac quibuset cunque obviis flosculis insidere, omniaque petere non preeter scopum. Quam divagandi licentiam

tempore

publica milliesque olim a se scandala humili,

repetita confessione
t l ullll

ita

non expiaverit.

frllU)

eo

memorare, 1672 Hcec de Gratiano necesse fuit quod spectant quoque ad S. Teresiam, quse

potissimum adjutore usa est ad plantandum reformatum suum Ordinem, quse etiam a morte
eo

pridem (anno nempe prxteriti sxculi trigesimo tertio) censores Anni Teresiani tam late prtebebant, ut, tametsi opus id constet duodecim voluminibus in 4, non dubitarent in sua primo ^ tomo prcefixa censura affirmare auctorem ejus

curavit plura monita, et sua communicanda ei qux paulo ante suum ex hac vita exitum prxdixisse fertur illum aliquando sacra sua familia nominibus falsorum nio magis reprobem, est quod abscissum iri (Chron. lib. vm, cap. lv, num. 8). nuncupet veri Dei servos et deorum continuo At et pauca hxc, licetpresse a me exhibita, suffiprimoamicos. Horruissent certe aures Patrum proposito mihi cere debent, ne secus aberrem a sxcutorum hnec audire multoque magis unam spe- rum in hoc Commentario argumento, quod Adeoque refugisset eorum calamus talia scribere. Teresiam. Jttterim ipsijam lectori judicium ctat S. Chrisliano religiosoque homine nec hodie decet a relinquo in perplexa valde causa. Nolim equidem vocan Sanctam Jesu Christi Sponsam Teresiam (diss. n cap. n, culpas Gratiani adeo, ac Montoya modo modo Cererem {not. 3 ad epist. 15 tom. IV), neque ausim, quod ipse audet, m), exaggerare, 5 tom. IV), modo veneJunonem {not. 14 ad epist. plurium epiin dubium vocare authenticitatem {not. 15 ad ratam Palladem adoratamque Minervam stolarumlaudemejuscontinentium(diss.\i,cap.vi, tom. III, et not. 9 ad epist. 15 tom. IV), epist. 48 velim cum III. Lataste (memorata IV) iv) at nec modo denique Sirenen {not. 14 adepist. S tom. duriter vellicare omnes fere jam dissertaiione) epist. 59 tom. III); ac ac Amphiona {not. 22 ad Carmeli Excalceati primarios illius sevi Patres, prtecipueJesu Christo, qui est super omniaDeus neque contemptui habere et declarare commentisupremi Jovis benedictus Rom. ix, b), nomen dari hactenus ab omnibus xstimata tia ea Monita qux Maxima enim Deo {not. 7 ad epist. 37 tom. IV). ut sunt venisse a S. Teresia. Idtamen affirmare non Optimo Maximo usque debetur reverentia, et, dubitem, utpote quod sponte fiuit ex ipsius S. loquitur [lib. i de Prov.) cavendum est Salvianus Matris litteris, Gratianum actum fuisse nimio dicitur, iujuna ne idipsum quod pro honore Dei subinde quam per munus ejus licebat, zelo aniest, imo, si recte D Dei esse videatur. Injuria autem marum, ac nimia etiam quam prxiato par erat, sentiamus, fas omne excedit,vero Deo dare nomen aliquando laborasse mansuetudine qu3e versa dcvmonis, quandoqui- * falsi dei, id est spurcissimi tunc est in exulcerationem, cum, officio provindem et Jupiter et Juno et Minerva ct omnes du absque indulgentia ab iis cialatus defunctus gentium daemonia {Ps vc, v. 5). correptus fuit, qui parcere non noverant neque Ven. Annse a Jesu neque ipsi adeo S. Joanni a Cruce taliter ut, si in Gratiano fuit amor emolGraves contra Socie rigor exasperans, liens, fuit et in adversariis ejus tatem Jesu vulgatissima pastorali utrisque interea certantibus pro bono Ordinis,
,
:

tam presse scribere ut una ejus subinde sentenjustte longitiola adhuc protendi posset in totam dissertationem. Verum (quamquam et id tudinis communis fere olim fuerit mos) quod in P. Anto-

LXXXVI.

etsi

ratione plane diversa. Atque sic factum est longius eequo ab utraque parte processum cliam fuisse videatur. Neque in sanctissimis viris id quispiam miretur nam, ut recte advertit
ut
s

Instructione
gensis anni

archiepiscopi

Buripsius

1769

contentae ca-

in optima sodalitate familiave religiosa, penes quam sua ipsius est gubernatio, ut oritur dissensio, hsec vehemen-

lumnise

refelluntur

ex

D. Boucher

[lib. v,

not

h), vel

potissimum S. Teresiae testimoniis.

vindicanSocietatis, ita et honos hic iterum non minus nomen,non mtnus expenicre Teresiaj est S. Teresiae cujus nomen , detriquam Societatis, grave ex ea Instructione si, quod prxsul asseverat, capit.Etenim

commovet corpus magnasque edit strages atque in ea commotione ditissima aliquando oneraria e levi primum rima in periculum venit ut vortices eam absorbeant. Accedit
tissime ssepe
;

dus

^^

utrique bellantium parti nonnumquam bellum posse videri et esse justum, ut S. Casimiro principi Polono ac Matthiee Hungarorum regi conti-

mentum

insimulavemt avamticV, Teresia Societatem Jesu

dupticitaiis,

4sa
..

DE
**
(

S.
, ,,

WicUatis,
V. D. M.

ineluctabihter ineluctabtlitei et c/ip 5 ae fepiM,

fallaciarum atque menvicta est insinceritatis, habemus, ejus, mquam, dacii. Tabulas quippe
litteras et

***%* S. ccw tpsa LMnum,

leresia

TERESIA VLRGINB. h*.* nuas S Matriattribuebantrelationes.Deinlpost- D *" "? "' rfe

S S~

genuina alia scripta, in quibus saepe ac tempora continuo et ad ultima usque vitae suae
in Societate alte et luculenter pracdicat
tutes iis

* , 5ft , 7 tomi IV) exclamat tione Burgensi ex epist. 50 523 et 524) Quanta ergo fuerit Jesuitarum (num. adversus Teresiam persecutio Quantaque vilitate
. : !

^,,,

Jesu vir-

prorsus contrarias vitiis, quae, si fides in S. Virgo eidem Soaetati sit archiepiscopo adeo ut prorsus sit aliis suis litteris imputat
, :

mulier biec adeo sancta, adeo nulla umquam religiosa familia grata, et quaj de seu scripto seu verbo vel minimam animi aegritudinem pr se tulit in amaros bos de Societate

responderunt

ei, si

Teresia aut mendax necesse ut aut mendax sit S. axt S. Auguarchiepiscopus. Ergo, quoniam, ut puto i, cap. vn), stinus [contra Cresconium lib. ministerium nostrum, nequaquam juste reprehendi
si

questus coacta fuerit prorumpere Sancta quidem, cum JesuUis diu tractaait [num.bll, 528 et 520), quia id vitare nequibat, cedebat necessi. vit; sed, causam ut etiam a tati, probavitque ob eamdem
!

quadam

cnminatoris vocaboprxfatam Instructionem,pro impactorum facinorum nirum dignitate, pro calumnix publiataie. grauitate, pro data solemni negotio causa informabdur lisque Facilitamen citatis accusatoms dirimelur; quandoquidem Teresiam, inducamque verbis, citabo ipsam S. quodammodo hanc loquentem ut ipsa Sancta nomine Teresi refutet crimen id midtiplex quod archiepiscopus Societati ewprobraU Ingratapro,

spiritu

veritatis ferventi contra quoslibet adversarios senum examen pro veritate certemus, in

e filiabus suis talis simulcvctur gratitudo. Hxc multaque alia congerit pr;esut. Ast

piget et pudet istiusmodi contumelias, etiam ipsi S. Teresiie dedecorosas, exscribere. Sufficiat prx-

bere hoc praesulis epiphonema Erg-o isti regulatotam adversus se habent Seraphicam Doctricem Teresiam a Jesu ; quod totius pastoralis Instru:

res

ctionis aliquatenus

succumjure

dixeris.

sublimi in Ecclesia fecto necessitas conviciatoris calumnias retegere sed iali dignitate fidgentis
;

potwr etiam viro potior veritas, potior S. Teresia, dicit S. religiosa familia. Non sane parva est, Augustinus (contra Petilian. cap. vi), parumque iuigloriosa consolatio cujuscumque nostrum, si ab

Praemissas autem indagemus e quibus ^i''" pr&sul hanc suam conclusionem deducat sique mtnl0t co?npertum fuent eas deficere, vana erit itlius conclusio et qui minaciter stabat cataphractus argumentator, inermis jacebit. Imprimis itaque E (ad num. 518) plane concedo Deum esse gratiarum omnium fontem quis enim, nisi summa blasphemia, id negeU Concedo pariter, neque
1G76
:

cum ipsa Ecclesia criminemur. At adverso durum nec tolerabile est ab Ecclesiae ex prxsule reatu urgeri midlorum scelerum ac ianta lacessi injuria ut vel asseveretur perspicacissima S. Teresia in fine vitse suae Societatem Jesu ob comperta in ea crimina fuisse perosa.
micis Ecclesiae
,

idlus Jesuita id hactenus in dubium revocavit, S. Teresiam ab ipso Deo plura edoctam. Attamen recte Palafoxius (nota 17 ad epist. 10 tom. 1, ubi

Sancta vel decem Patres Societatis Jesu enumerat qui ei initio extraordinariarum ejus gratiarum auxilio fuerunt quem locum citatum inferius vide apud Riberam, lib.iv, cap.w), recte, inquam,
:

Multum interim

doleo sat tempestive

ad manus

meas venire amplius non posse ineditum opus P. Josephi de Isla S. J., quod, hac qualicunque mea refutatione composita, inaudio Madriti lalere in scriniis optimi viri, quem nofoi ultro eas paginas commodaturum mihi esse, si per locorum spaiia aut magis per temporum circumstantias liceret. In eo opere, quod inscriptum est Anatomia de la Pastoral del 111. Arzobispo de Burgos, refellit
:

Palafoxius advertit non modico esse honori Sociequce ipsa tati Jesu quod hic Ordo S. Teresi.-.m magistra, habuerit fuit illustris spiritualis vitae discipulam. Novi equidem, ait ille, edoctam eam
,

fuisse

immediate a Deo

attamen examinatio
esse declarabatur,

spi-

asseveratio ritus ejus, praibita ei instructio, atque

qua illam a Deo motam

fuit

eorum

qui spiritum ejus SocieSancta multoties confitetur quantum deberet sine ratione ; quandoquidem nulhbi tati Jesu, nec
spirituah majus contrahitur debitum quam in prtesidio et commercio, in comparato animae illinc videre in complanata via vocationis. Insuper spintus et quam excelsus est quantus numerus Ordiprimsevorum operariorum Sacri illius esset

moderabantur.

Ideoque

P. de Isla valide et extense omnia argumenta quaecontra Socielatem continentur in litteris illis
encyclicis.
ol

oirorct

quas cominet
i

Teresiae

ii

Stnietatem
'

Jnu calumnial,

autem ea encxjclicarum pars ubi de a Societate aversione sermo est, prolixa sit, pauca tantum inde excerpam, sed quae sufficiant tamen ad declarandum quanto impetuprae1675
sul
dictis

Cum

nis;

in Societatem invadat En quomodo in encyclias tcmeretur Societatis gubernatio, institulum, doctrina, religio, fides. Proposito hoc
illic

decem Sancta solo hoc loco ^ admodum aninumeret Patres quibus fructuose iia mam suam apparuit pateatque iusuper, ex quippe

cum

quaj Sancta ibi innuit,

pro locorum in quibus degebat opportunitate.

eam adhuc cum aliistractasse Hxc

idlemmate Aut Teresia aut Societas condemnanda,

:

PalafOXiuS.
1677

Illustrissunus [num 517) millenas Deo gratias acturum se dicit, si in ea quam panget argumentatione argui possit inconsequentix, et si Jesuitze,

Quod

spectat

numerum

521, ubi aguut

et

Ql ip
,

ialim

illas

quK

r cm

de negotio P. Gasparis Salazarii

dum

ipse erroris convincilur, victores e lucta-

de unica alitantum, cujus momenli, et quidem ad speciem autpoin* querela quam Sancta de Societate Jesu

i;iW, B r

P.

Dein {num. 518) dicit non jesuiue nauuisse jaciem o. leresiam esse cur Jesuitx habuisse se jactent S. Teresiam
tione illa abire possint.

deuno

in spirituali vita discipulam,

puus fuerit ejus magister, et Concedit tamen (num. 510)

viros aliquot frugi; quod

prxci-, \ quidem immediatus.

cum Deus

fuisse in Societate

prxsu negotium ^pvw.^ refutasse est quod ttcyu<,i. ll( exposuisse > ~, p hac occasione Societati exprobrat. Videu ,Uc.ecm<:t>m.t.aSocietaLeaa Societate aa n ^. c7 Gaspar de Salazar discessurus erat a pervenit haec nolitiaaa
,

Societatis viroprotulit,

idPatns

Saiazai

Reformationem Carmeli
Jesu,
et

mirum non

est,

ait,

siquidem ium

S. Scripturam omnis caro corruperat viam suam, in familia Noe reperire erat qui ab universali illa propositione essent excipiendi, ita ut sub Ordinis Jesuitici primordia etiam exceptioni locus esse potuerit.Verum brevi, subjungit {nu>>i. 521), Jesuilae Teresiam multo
affecere dolore, ferientes

cum juxta

Societatis aures P. Joannis Suarez, provincialis immutata in pejus cu

dictam

pervenit valde talidiscessu, esset S.Teresiara agere de Salazar discedere et Domi7ium ei revelasse ut re Provincialis valde obstupuit et de tpsa Malre S. de modo quo dirigebatur, atque ad reauere per rectorem collegii Abulensis ea de
;

ilti

intimum

ejus cor, accu-

sando eam quasi allectasset Jesuitas ad Carmeli Ordinem, et pro somniis venditando commentitias

misit.S.Mater respondit se de tali ?"* tali r non egisse, neque scire se aliquid de epistoia latione, et reliqua quae contenta sunt
lilteras

DIE DECIMAQUINTA OCTOBHIS.

k

489
lUCTORt V. D. M.

fmnil HocTevesmresponsoprovincialisomnino spectabant ad Sanctam contentus guoacl ea qux quje rectori ut et ipse quoad ea imam,pr<ecepit

Salazar, pturimaalia occurrunt toca ubi S.Mater cum laude loquitur non modo de hoc illove particulari Jesuita, sed de otnnibus simul, sive de ipsa
Societate Jesu.

illique insuper discripserat, Sanctam placaret, suas posse intethgi dilitteras ceret, videri sibi quo S. Mater illas intellexerat. V erso modoabeo per-

En

aliquot loca ex
:

autographa

Sanct<e Vita. Cap. v

nos, ut puto, in illa
vir
ruit oculos in

Septemdecim et amplius andonec quidam caecitate mansi

;

prxceptum Rector Abulensis quod sibi Teresiam ut eodemque tempore rogavit S. fecit, Reformationis scnberet, ne ad conventus sux Indicavit prxreciperent Patrem Salazarium. nediscessus ille Patns 6aterea rector timere se inter lazani causa foret gravium dissidiorum actura et Sacietatem, Societale
erat,

apprime doctus cx Ordine

S.

Dominici mibi ape-

Jesu omnino mibi

[scilicet

aliquibus rebus, et Patres Societatis magnum timorem incusserunt

Reformationem

cum Salazario tanquam cum apostata,

si disce-

ne parvi faceret queedam peccata,qux rudes quidam confessarii dicebant non esse pecsicut cata) aggravando mea adeo mala principia, Intellexeram xxm Cap. postea dicam venisse Patres Societatis Jesu buc nuperrime
: :

obtenta. Ad deret debita facultate Romse non Teresiae epist. 10 epistolam rectoris respondit S. %n ubi dolet parum ingenue secum agi

erga
culari

quos,

tametsi

nemir.em

eorum

in

parti-

nossem, mirifice affecta eram, solum quod

et vivendi et orandi

eorum

modum

inlellexissem

tomi II,

epistola provincialis, et in illa

tanquam certum

venerat. supponi quod ne sibi quidem in mentem rationes negavit scmInsuper Sancta ob graves pturam se ad suos conventus, paratam se exhisubmittere bens ad xrumnas omnes quas Deus stetit, nec P. de sibi dignaretur. Atque hic res ergo Salazar propositum executus est. Quid cur tanto hiatu adversus totum dignum hic sit Ordinemclametur ? N<e multo rectius contrariam c ex ea epistola consequentiam deducit Palafoxius enim Sancta ibi {not. 20 ad epist. 20 tom. I). Cum erga Societatem afpci ut vitam pro dixisset se ita

alloquerer, sed indignam me reputabam quae eos Jam satis ad illis obediendum nec validara factum video id omne ad majus animae meae bonum veuirem viroet directum esse, ut sic in notitiam

sanctorum, ut sunt religiosi Societatis Benedictus sitDomiuus, qui mibiconJesu imperfecte, fessariis meis obediendi, tametsi satis fuere e benegratiam dedit. Et bi peue semper Cap. xxiv; dictis illis Patribus Societatis Jesu

rum

ita

ea profundat, nec xstimare se fore ut Ordo Societatis Jesu adversetur Ordini Matns tantoJesu, quandoquidem ille huic reformando
lllustris pere inserviat, subjungit commentator in reforcerte Teresiae testificatio de prajsidio quod etquod allegat mando Carmelo a Societate accepit, argumentum perpetuandi jugis illius amoris quo
:

umquam

Pergratum mibi erat uou procul ab eorum collegio identidem habitare, quo major esset cum ipsis agendi occasio magnum siquidem animae meae etiam e nuda sanctitatis, quara in omni conversa:

tione sua prajferebaut,

.

fama
.
. .

et

commemoratione
xxxiv
in
:

Cap. commodum accedebat in modum me consolabatur quod quam me conferebam, collegium

pQOpf

Mirum
ad

civitate

Societatis Jesu
rjG7 ad

in

uterqueOrdo tunc conjungebatur.

altrntquc

vel de1680 Secunda pars includit alios novem J fundatiocem annos, quibus Sancta ptures fecit

1678

mnu:

cur ex cujus mala interpretatione hausta sunt ea fictitiarum S.Teresi de Societate querelarum scommata qux jam lxxxiv dilui, ostendens iltic de Carmeto Mitigato agi,nonvero de SocietateJesu.
,

522, 523 et 524, non est retractemea quae dixi de epistola 50 tomi I\

Pro num. autem

nes, donec, Uispalensi

ad finem perducta, PP.

certum Calceati illam coegerunt ut se reciperet in neque alia monasteria erigeret. Jam conventum, decem vero in fundationibus illorum novem vel

annorum quantam operam S. Teresise prxstiteruntPatres Societatis! Quantam in Methxjmnensx,

pro obtinendis necessariis facultatibus, utidestitutam, lem forefundationem, etsi redditibus obtineretur, jurejurando quo erigendi licentia
ubi,

Denique, si num. 52S archiepiscopus dicat S. Teresiam tempori serviisse et ad speciem prae se erga Societatem tulisse xstimationem et amorem, quibus vacuum ejus erat cor, sive, ut congruo verbo utar,justam, fortem sanctamque Virginem

mentitam fuisse, atrocior est in ipsam Sanctam calumnia quam ut ego decenter hanc refutare possim. Porro ea qux hactenus disserui, plenissime confirmabantur ex iis qiuv, duce prsesertim P. Montoya, modo demonstraturus sum, nempe S. Matrem, nedum ullo umquam tempore aversatam fuisse Societatis Jesu Ordinem, contra vero propensissima semper ia iltum fuisse
voluntate.
froboque S<mciani alienato

asseverarunt ! Quantam in Toletana, quee deerga betur magno P. Pauti Hernandez S. J. cui Sanctum ejusque Reformationem affectui
;

Patri, ut

rectori coltegii S. J il(ius civitatis, misithonom/icis /,,-ocurationes! QuanS. Mater ar- F tam in Salmanticensi, qusedebetur pietati et rectoris collegu denti zelo P. Martini Gutierrez,
et

FreSalmanticensis Societatis Jesu uti dicit P. Antonio, qui pariter ponderat obsedericus a S. quia a reclore ejusque subditis Sanctxet filiabus
;

ejus prxstita

Quantam in

a Sociciate
ioii

Veniojam ad conclusionem encyclicarum Ergo isti regulares toItlustrtssnni, Ua dicentis

L679
:

eumdem

fuuse

tam adversus

se

habent Serapbicam Doctricem Te-

historicum, S. fundatiostitutam videns ne vicarius generalis nem pessumdaret, SanctumqueJoannem a Cruce

iliico concarceri manciparet, ad Societatem Jesu semper ei prasbebantur aures fugit, ubi prouae Quantam in Veasensi, cujus fundatrix ad illam faciendaminducta est Patrum Eraso et Bustade consiliis ac summe honorificis

Segoviensi, ubijuxta Mater ,se in periculo con-

ndmoobonno resiam a Jesu.

ad IB07,

Ad majorem claritatem tempus quo Sancta cum viris Societatis egit dividam in
quatuor partes et in hisomnibus et singidis inveniemus tuculenta argumenta eximise dlius
;

existimationis quamS.Materde viris illis habuit. Pt^ima pars complectitur decem iltos annos qui efftuxerunt e quo Sancta anno 1557 manibus se
Iradidit Joannis
1567,

mante S.

J.

testificationibus! S. Teresia ejusque fitiabus datis

Padranos
est

S.

J.usque adannum

Abula ad incipi Quoad hanc primam pa alias fundationes. inspicere Sanctse Vitam ipsius rnanu sufficit scriptam quandoquidem in ipsa, praster magniquo ea egressa
;

ficas taudes

quibus celebrat particutares iltosPaLresSocietatis qui gratiam habuere illam dirigendi, nempe JoannemPadronos, S.Franciscum Borgiam, Ballhasarem Alvarez et Gasparem de

Quantameo tempore quo S. Mater versabatur contra recens fundatione Hispalensi ! Cum enim tempestas exorta esset t Ulud monasterium valida tribunati Inquiac S. Mater ejusque filix coram accusarentur sitionis per maxitnam catumniam epistola 47 tomi I, illorum quee Sancta refert Sacram Tribunal examen illius causae commxqui multis jejuntts, sit P. Roderico Alvarez
;

singutana fervidis precibus aliisque industriis cognitionemque accepit subtwus e coelo lumina spirttus

TERESIA VIRGINE. quodmedio scripsit anno 1577, praeclarissimum D tam strenue veritatis patrospiritus S.Teresi*, et cxo.. edit encomium ipsius S. Ignatii de Loijola, cujus ille tumultus protinus v. D. M. cinium suscepit ut magnus nomen conjungit cum nominibus S. Dominici et A opera atque opera et ut illius Patris
490

DE

S.

Henrici Didaci de Acosta provincialis et P. magis nota plurisque pensa fuerit sanHenriqucz vita filiarum ejus. ctitas Matris Teresiae probaque contulere Jesuitx ad Quantam denique operam relatione fundationem Caravacensem ! In cujus

cessarit,

S. Francisci, dicens illum, non secus atque hos innumeras daemoni evellere animas. Nee. ait, est quod plurimum Deum laudemus, dum perpendimus ab una aliquando anima salvari millenas
alias, sicut

per Martyres factum

est,
r

et per tenel-

S.

rant quidnam in

Mater de fundatricibus loquens dicit horum monasterium fundationibus Jesu, Dominus fecisset etenim Patres Societates
: ;

Nove-

lam subinde fit virginem, puta per S. Ursulam. Cuique manifestum est, atque libri id testantur, Deum taleprivilegium e daemone eripiendi animas
quampluriraas gratificatum fuisse S. Dominico et S.Francisco aliisqueOrdinum fundatoribus,imo ipsis nostris diebus Patrilgnatio, Societatis Jesu institutori (Mans.v,cap. iv, n. 4) Hseclgnatii laus dempta fuit in editionibus anno 1752 anterioribus
1682 Transeamus

qui

poterant, huic semper auxilio et subsidio.qua declaraverant. Certissime igitur illis fuere, haec eis minovem vel decem annis S.Teresia Societatem tantas Ordo aspexit torvis oculis, quoniam
rei

nime

Praeterea hic suppetias ipsi co tempore attulit. in civitate Abidensi, quam diu id quod S. Mater cernebat atque experiebatur piae
,

modo ad ultimam annorum

'

'

" 7 .
l,( '

mhabitavit, mirum in zelosaeque mulieri Societatis amorem En quid (tom. I, modum apta erant conciliare. mandet epist. 80, num.l) fratri suo Laurentio antehac tibi referre quam facile Abulae Fugit me

S. Teresiae partem, quseannos complectiturlb^, 1581 et 1582, quando S. Mater, egressa carcere

^"

pueri rite institui possint. Habent Patres Societagrammaticam dotis Jesu eollegium in quo eos
cent, excipiuntque

suo Toletano ,extremas suas fecit fundationes.Die vm Maji 1580 misit Sancta epistolam 9 tomi 1 ad ducissam Albanam et de hac epistola Palafoxius sicait: Scribit Sancta ad magnam hanc matronam,
;

petens ab
Societatis

illa

litteras

comraendatitias pro Patribus

.

singulis

hebdomadis

eorum

circa fundationem Pampelonensera.

Confessiones, ac reddunt eos tam probos ut profecto sit quare Deo grates referantur. Traditur

quoque philosophia et theologia ad S. Thomae ita ut alibi quaerendae non sint nec litterae nec pietas
;
:

Ardenterque Sancta id urget, quia ardenter amaE bat ferventem eum Ordinem, compensare sic volens in illorum fundationibus auxilium quod ejus
Carmeliticisfundandis praestiterant. Obsecrat autem illam validissimisrationibus, ita utea intercessio non pro forma tantum fiat, cum amor ejus desideriumque non vacua fuerinttantum forfilii

in

atque in toto oppido adeo viget Christiaua disciplina ut advenis sitsedificationi. Frequens estprecaudi usus, frequensconfitendi peccata atque ipsos
:

inter saeculares reperiuntur qui

vitam ducunt appri-

me
nec a 1576 ad

perfectam.

ib79 '

1681 Tertia temporis pars quo S. Teresia cum Jesuitisegit, reducipotest ad illud spatium quo Sanctae novis fundationibus supersedendum fuit.
Hispalensi fundatione
ter (Fundat.

ma. Anno eodemdiexxv Julii obiit P. Balthasar Alvarez refert autem nobis Ven. Ludovicus de Ponte fletum S. Teresiae ultra horam productum, Fleo, ait verbaque hac occasione ab ea prolata
:
:

jam

constabilita, ait S.

Ma-

nium et magnae ac graves derepente adversus Excalceatos

et

cap.xxvm), a fundando per quadrienamplius cessatum est. Causa fuit quod

exortae sint

Sancta, quia probe novi magnam jacturam quara Ecclesia Dei per ejus mortem facit atque etiam postea factura est. Eodem anno, cum S. Mater Vallisoleti degeret, quo venerat ob fundationem

Excalceatas
.
. . .

persecutionum pro-

Palentinam, se adeo derelictam sensit ut diceret: Tanta mea erat imbecillitas ut et fiduciara quara
mihi,
est,

cellae

In Excalceatos, ac praesertim superiores

dum

aliqua harura fundationura inchoanda

ipsorum, gravis hsec falsorum testimoniorum et obloquiorum (quia omnes pene Patres mitigatae reguke illisse opponebant) procella desaeviit.JV^cipue haud dubie alludit ad infamem illam litem

Deus Opt. Max. dare solebat, perdidissem.Omnia quippe mihi impossibilia videbantur. Unde si tunc in aliquem qui me animandocorroborasset, incidissem, in sane

quam maxime mihi

profuisset.

Hispalensem,continentem atroces calumnias(wrfoj _ sunt P. Frederici a S. Antonio, lib. n, cap. xxix) contra P. Gratianura, contra monaehas Hispalenses, et denique contra magnam nostram Sanctam. Lis fuit illa tanto magis iniqua, quod in
illa

Contigit forte ut quidam ^ Vallisoletum veniret, Pater ac Magister Ripalda,... Huic vir doctrina aeque ac pietate in Deum eximia. aperui, eumque me in Dei

Societatis Jesu sacerdos

animae statum locum accipere velle

ipsa
lare et

accusarentur angelicae

illae

personce in re deli-

catissima, et, pro virginali illarum puritate,

tam

declararet proinde mihi exstimuquid sibi videretur. Is ergo multum me edixitque utnullateuus coepit, animare
dixi
;

scrupulose custodita.

interim PP. Calccati adeo persequebantur S. Teresiam ejusque Reformationem, quam arcta tunc extitit communio inler S. Matrem et Societatem ! Ad illam penitus declarandam plurima loca essent excribenda e litteris quas Sancta eo tempore exaravit. Pauca eligam quae ad illam patefaciendam sufficiant. Anno 1578 Sancta scripsit epistolam 3 tomi I ad Theotonium de Braganza, atque in ea declarat magnam existimationem quam de Jesuitis foMultum me recreat quod Dominavebat, dicens tio vestra tantopere ut suara diligat habeatque Societatem, quia ad omnia maximae est utilitatis. Epistolae quoque quae plane manifestant qualis fuerit eo de quo hic loquimur tempore Teresiae animus erga Jesuitas, sunt illae in quibus agit de dissidiis cum Patribus S. J., praesertim de dissidio ob Patrem Salazarium, quod eodem tempore evenit. Denique in suo Castello animae,
:

Cum

coepto desisterem

idem quoque paulo ante

Toleti

mihi

ejusdixerat P. Balthasar Alvarez, Societatis

dem

ut funprovincialis (Fundat. cap. xxix). Ita

magna datio Palentina (idem est de Burgensi) a debeatur. Quare et P. Fredencus parte Jesuitis
S.

ex

Magni duoviri Societatis Jesu, alter loBalthasar Alvarez et Hieronymus Ripalda,

Antonio dicit
:

loti,Vallisoleti alter, stimulos Teresiaeaddiderantad

tianus,

opusaggrediendum; sed cum aliter,sentiretP.GraacSanctaamborum illorum consilio plene erf* quiescere non potuit (lib. II, cap. xxxvn). f 15b0, cta fundatione Palentina ad finem anni commorata est ibi quinque primos menS.Teresia
ses

anni 1581; et ivMartii, scribensad D. Annam Henriquez, ita loquitur In rebus anim solitudi:

nem reperio,

novi hic est illorum quos invenio qu^ Societate. Hanc equidem ubique Alvarez), etsi absit noster Sanctus (P. Balthasar saltem Societas tamen mihi adesse videtur, cum

quia

nemo

littens

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

491
et

A
?u oi

litteris

coramunicare qucedam liceat

3).

(t.

IV,epist.

15,
pr*p nco,ut*i'f
da(v""
genii

num.

Mr "

1683 Palentia transiit S. Teresia ad fundationem Soriensem, de qua (Fund. cap. xxx) ipsa rfi-

a7 fu isse celebratum primum

solemuitate,
cietatis.

et

Sacrum magua cum Patrem quemdem Socoucionatum

1582,

Annodenique
fecit

w^imo

vitse suse

mor-

fundationem Burgensem, ad talis, quam tantopere illam excitarunt PP. Alvarezet Ripalda ut ejus relationem S.Mater memorandis Jam sexeuuiuin et amplius illis verbis exorsa sit viri cumeffiuxerat, ex quo quidam e Societate Jesu
Sancta
:

ucTnit meliora postmodum edoctam fuisse palinodiam V. D. M. cantasse ? Esset profecto, si Iltustrissimus adhuc in humanis ageret, cur rueret in faciem, terramque fronte pulsaret, ac, pro suo, si refutaretur, voto, miltenas Deo ageret gratias. 6 1685 Sat modo ex altatis argumentis probatum ^" "' " videtur hujus paragraphi thema. His tamen adde lllintur ,_ quod ea quse de Societate Jesu S. Teresiae ctetitus n t guoi Sanrevelata fuerant, vix sinerent ut Ordinem iltum cta habuit de Je,u aversaretur. Taceo Teresiam vidisse mortuum

Swm

Fratrem quemdam

S. J.

magna cum

gloria in

etspintu commendanou mediocriter ad Domini g-lobilcs, mihi dixere riam etobsequium futurum,si quioddam Sacri hujus Ordinis ccenobiuni i.n civitate Burgensi erig-eretur
primis
religriosi, senio, litteris

ccelum evehi (Viteecap. xxxviii, num.21), eamque bis vidisse in ecclesia ejusdem Societatis Fratres, dum ad Sacram mensam accedebant, coopertos
pallio ditissimo [ibid. cap. xxxix,

num.

18).

Sed

(Fundat. cap. xxxi, uum. \).Et cum declie ilta agit qua, magnis tandem superatis difficultatibus,funDoctori Mansio datio fuit perfecta, ita loquitur
:

atia generatia magis totumque spectantia Ord nem fusius evoluta videri possunt lxxxiii ; ubi demonstratum est Sanctam de Societate agere, quando narrat se religiosos conspexisse qui can-

archiepiscopus potestatem

fecit.

Sacrum apud
illic

nos celebrandi

collocandi. Ipse ergo

Sanctissimum Christi CorpUS primam Deo Hostiam obtulit, PaterPrior monasterii S. Pauli Ordinis Domiuiet canorum (cui Ordini, uti et Societati Jesu, permulet

didavexillain cceto gestabant (cap. xxxviii, num. 10); item quando ait revetatum sibi fuisse quam strenue sub finem mundi religiosa qusedam coho?'S esset pro Ecclesia Dei certatura (cap. xl,

num.

tum semper debui) Sacrum summum celebravit B (ibid. num. 25). Ihcc sola verba funditus evertunt et destruunt omnia argumentalll. Archiepiscopi. Cum enim S. Teresia in numero 25 de Jesuitis non
neque de iis a viginti et amplius numeris mentionem fccisset, verba illa uti etSocietati Jesu, non ndebantur necessaria, imo nequidem opportuna. SedSancta etiam importune asserit se multum semper debuisse Societati Jesu.
ageret,
:

Insuper

Atque hsec e scripto Sanctx testimonio. sunt de Societate Jesu habitse ab ipsa visiones quas testes spectatse ftdei se ex ejus
8).

et atiic

-^

Cbncluiio profcaliouum:

L684

Cumigitur

S. Teresia multis in scriptis

multisque modis crebro testata fuisset eximium amorem quo in Societatem ferebatur, gnavamque

operam quam

viri Societatis toties

illi

prsestite-

rant (dicendo hos esse suos Patres quibus post Deum debebat omne bonum quod habebat Deum elegisse Societatem ut instrumentum quo repararetur ac renovaretur Ordo Carmelitanus ; Patres Societatis semper promovisse et adjuvisse suas fundationes Reformationem suam multum sem; ;

ore accepisse affirmarunt. Sicnovit martyrii laurea donatum fuisse P. Martinum Gutierrez (uti retulinum. 557 et 558). Sic in spiritu viditnecem anno 1570 ab hxreticis illatam P. Ignatio Azevedo ac sociis ejus (uti latius evolvi xxvii). Sic denique, ut narrat Ven. Ludovicus de Ponte in Vda Balthasaris Alvarez (cap. vi), S.Teresia, audiens quadam die hujus Sacrum, vidit eum toto tempore quo Sacrum durabat, habere in capite diadema quoddam magnisplendoris.Agnovit quoque eum fore salvum, et celsissimam in ccelo occupaturum sedem (ibid. cap. xi). Ac, ut cognovit eummundo ereptum, tota horaplanxit, eo quod, ut interrogata fatebatur, Fides Ecclesiaque Catholica magnam iltius occasu jacturam patiebat u r.Denique mccstae cuidam apparens DeifamuLv,
in magna ejus afjlictione solari volebat, inter alia multa ei signiftcavit etiam se in cuio

quam

per debuisse Societati magna hanc

;

se veneratio-

ne prosequi, quia multum egerat cum Jesuitis, et viderat ipsorum vitam respondere iis quse Dominus de ipsis sibipatefecerat re se Societatis corq di habere, seque paratam esse ad vitam pro iis dandam), post hsec, inquam, omnia S. Teresia ultimu capite suurum Fundationum, in tibro quem postremum compusuit.et quidem ultimo vitae suse anno, refercns suam ultimam fundationem, quasi rata cuncta habens quce prius circa Societatem scripserat, et quasi retinquens responsum anticipatum iis qui olim in dubium traherent aut Societatis erga Sanctam et ejus Reformationem meritum aut Sanctse erga Societatem perpetuam benevolentiam et gratitudinem, dicit clare se semper multum debuisse Societati Jesu. Ecquis igitur matedicus S. Teresiam arguat mendacii? E verbis porro S. Matris infertur, contra archiepiscopum
;

colere et venerari pristinum

suum confessarium

P. Batthasarem Alvarez (Ibid. cap. liii). Mitto aliam de S. Ignatio visionem, de qua, ut Montoya [diss. i, cap. vn, i, num. 19) affirmat, P. Ludovicus Camioli capite xxi Vitse suse Ignatianse lo- p quitur, et in qua S. Teresia vidisse perhibetur S. Patriarcham Ignatium primas in circumgestatione Sanctissimi Sacramenti tenentem, eo quod

frequentiorem divinarum harum epuiarum in orbe Catholico propagasset.

usum

1686 Tandem occasio hic sese mihi offert men- Mmoraturvitionem faciendi cujusdam visionis, quse refertur "J/^J^'"'in Imagine primisseculi Societatis Jesu (pag. 648 , , bucie . et 619) et hinc descripta fuitaP. Lancicio in opu- tatr.
sculo de Prsestantia Instituti S. J. (tib. n, cap. i) atque a Cardinali Cienfuegos in Vita S. Francisci
(lib. v, cap. x, v). In ea visione perhibetur S. Teresiae Cordubse agenti fuisse divinitus

Borgix

Burgensem, Sanctaiyi amasse non tantum aliquos

Jesuitas, sed Societatem Jesu, et
et

multum amasse,

semper amasse.Nayn cum Sancta maxime grata fuerit, utique non potuit non multum amare illum Ordinem cui multum debebat et adhibendo vocem debere magnam se agnoscit erga Societatem Jesu dcbilricem, et fatetur habere se hanc suam gratitudinem pro actu justitix. Quse cum ita sint, Sanctaque diserte hsec affrmarit paulo ante mortem suam, quidjam Ilt. Burgensis mu:

revelatum religiosos Societatis Jesu gau&ereprivilegio ut cuique eorum, simul ac animam exspi-

obviam eat Christus, animam ejus exceptuQuod si quis mepercontetur quid de veritate tantse tamque optabiiis prserogativse censendum sit, id responsum a me feret quod prudens P. Joannes Pinius (tomo VII Julii, pag. 852) olim dedit post narratas non
ravit,

rus. Ita citati scriptores.

tiet,

non

qui iutrepide advet^sus Teresiam affirmare dubitavit, ipsam, quse pynmis quidem initiis

absimites visiones de beato exitu omnium in Societate Jesu morientium, sic inquiens : Istius
praerogativae
veritati

aliquot Societatis viros sestimarat et

amarat

rationibus pro

ea

allatis

tantum tribues quantum deferendum esse censueris,

DE
492
AOCTOM V.D. M.

S.

TERESIA VIRGINE.
pera et in Confessionibus Sacris et in spiritualium rerum magisterio usa est et multa, Deo revelante, commendationera Societatis Jesu cognovit, verI)

qui P erunt sine dubio sueris. Et vero major

pene radoxa, dicam requirant motiva

incredibili,

. adeQ mft _

^*^^

sira -

-nes.
rat ,,-

* testata reliqui,
suarum

LXXXVII.

S. Teresia composuit
Constitutio-

Z
tuggeriturquc

ambuiet-vocatione ,. vocaopera certam per estTt sata/endun, ut 1 electionem suam vocationem et _ J 10 es ^._ 16S7 Porro ada arf/wtMra

"fendum

7di, n e

W
.

monialium

dubitandi de
ea vitione ralio.

canai

pfenAs 6

Cftmto mo> qui in Soaetate Jesu

t_>>

(W^rf^T ommum^ * "^

.

^.^

w n<wnntmc ordior tractandam qumslio-

>*" .

c . r

cftr0 .

nico {Ub. xvi, cap. anno lo.* percrebuisse opinionem de prserogatita

xxxii
ccssa,

a ,. ra( r

a g Augus tino eaareti dicendo apparens, cuicunque sua non exc deshnatum esse /* torium de ptoUt refu-

qua nullus damnaretur. As

cras

>' cga[0 Carme i g Teresiie con^ i$ indutus veste

'

de Carmeti Excakeati Constitutionibus, ra(to __ rldc herrimx Mius Teresiaptan/afcB ar _ or ,s, cu;us /VtwrftW aiunJ Ecclesiam Dei. Sed et quxstio simul intricatissima est,cum de iis Constitutionibus et prxserlim de una alterave ipse Ordo lotus ea rum adeo discepiatumfuerit, ut

Cjnon

__*

^ ^ J mw
-

n' a

^"
X

inde aliquando fuerit vehementer commolus si(lib. vui, cap. xxxv) et C ut legi potest in Chronico Joannis a Cruce. auclore P. Marco a in Vita S.
:

Francisco (cap.

xlvii).

NifMrum

facultate con-

n eri to.

Cumautem

idem Saniteum ? S. ttone S Matrs sxw tte loca quorU m unum cta ei *")*"> 1 infernum et purs^gulosmanet.nempe^m,^ /^ minacx vuttu objecit, aatorium, ejus oculis projectum irt,ni mo-

ZZvuZreTe dignatam

fuisse appari-

uZ

et tertro

_^

suiendi viros spirituales. quam S. Mater filiabus suis pri oriss,s prxberi voluerat, et quam pri. * capitulum generale anni 1581 confirmav* ra ., nonnullm, adhuc Teresia vxvente el mullo magis ea mortua.sub molliori Gratiani regimine

mum

^y^

^^ ^

^ ^^ ^.^
cum

Tilficans eam in stagnum noxiam istam firem qereret suosque dedoceret tandem Anna visxonem acceduciam. Cumque confessano plene ptumque a S. Matre mandatum
prxlatos certiores fect: aperuisset, hic de tota re
carunt datum ccelitus

gravi detrimcnto. Igitur,

esset,

invalescenti malo

successor Gratiani P. Niobviam eundum Doria, zelosior quam prudentior, totam colaus

faciem studuit fere regiminis Carmeli Reformati

Congregationem pubUalquepreelati per totam monitum,quo obviam iretur

recordarentur damno, et, ut ait Chronicum per bona opera omnes non salvari per vestem, sed

qux

salute aut arcinium quoddam de religiosorum conformiom limxte aut

ctiori ipsique

in religiosa veste prxstantur.

Quod

si vati-

immutare, neque dumtaxat temperare nimiam in monialibus a Gratiano fotam licentiam eligendorum pro libitu confessariorum, sed et eam quoque adimere iis libertatem quam S. Teresia saninter ctam dicere non dubitaverat. Ergo multos auctontas a filiabus dolores et questus, S.Matris
atque, ut de his passimmagisconstaret, illas ij)sas Constitutiones consilian(eTeve*\n,paulo postprimum capt:

Euangelio

inclamataest, et attegatx qua>, erat, prodierant Ordinis leges

dum

in

cwis ipsa

conditione

quadam

restringeretur,

ei

acquiesce-

rem,modoprobis

synchronisque testibus asseve-

diem ratumesset; quemadmodum Stiltingusad Augustini (n. 821) dufiixxvm Augusti in Vita S. hic Santandum non censuit de prophetia quam Si sub coninquiens ctus S. Norberto fecit, sic bene mifilii mei, scriptaa me regula Fratres tui, adstabunt in extremo sec.iri Christo
:

litaverint,

qux, editse fuetulum generale anno 15S1 Salmanticx anno 158S Madriti ad htteram rant, moniales \en. revulgandas curarunt. Duce potissimum conventus Anna a Jesu, tunc temporis priorissa non minas Madritensis, quv, virago prudentia meruerat a S. lere s ia quam fortitudine insignis,
institutnx se potior digniorque Ordinis

terrore judicii.
Epii>lionrmn
1'.

auctontas 16H^ Si quid igitur ratio, si quid

valeat,

Lanricw,

dum

lllustrissimusBurgensis,inanibusni-

tppntitum
tpiphonemati
III.

Burgciiiii.

xusparalogismis, pronuntiat S. Teresiam fuisse spero, calculum Societati adversam, lectores, ut xix opuadjicient P. Lancicio, qui caput suum
verbis claudit sculisui de Gtoria S. Ignatii his
Si
:

et rectnx Teresianarum nuncupari, habebaturqueacunctis inquam itum virtutum ex asse hxres, hac agente, Sixto V, ut quoa Romam est, obtentumque fuit a

xJulii 1587 ediderai ipse e mente P. Nicolai Doria novoa Jesu revocaret, Breve, e mente jam Annas ferme guque Brevi v Junii 1590 dato pristinam

magnae

teste Scnptura, gloria patris est filius sapiens, glorise causa fuit Virgo SanctisIgnatii
S.
il-

acratas bemandi Ordinis formam restitueret mense uau beret primxvas Constitutiones qux au
.

na-

sima Teresia, PP. Carmelitarum Discalceatorum

virtutibus ac lustrissima Fundatrix, excellentissimis Chiisti consuctuplane heroicis splendida, intiraam per evectissimae contemplationis gradus ex-

dictanie anni 1581 in primo capitulo generah, conditx fueranl 1 saltem afflantelevesla, Patribiis.itaui ter hoc displicuit multiseCarmeli

^
i
.

dinem

sumperta, mysticae theologiae scriptione mirabilis, morum teborum patientia clarissima, Carmeli refor-

paulo post decreto capituli generalis omni sp serint moniales, negata eis deinceps u, cura. Ast, cum Philippus tualis regiminis

vaiere ;w

cientis adrairabilis,
siti

inexplebili salutis animarura

divinis

accensa, intemeratae virginitatis flore candida, visionibus, prophetante spiritu ac multiplici

monxa \'^ providus Pontifex mandavit ut Ordo r0inn bus denuo impenderet curam, et ut P earumque les per districtum suum moniales
nasteria gubemarent ac visitarent, composm in Sixtino Brevi mutatis. Ergo sequenti seyi^ qualitercumque pax est , ac , a^ 1592 Patres editionem Constilutionum

gratia sanitatum in vita et post

celeberriraa
:

mortem
S.

toto orbe

^nnuu

hsec

inquam

Virgo magnae

S S. Ignatii gloriae causa fuit, per S. Ignatium institutte se filiam agnovit, ejusque

quia Societatis Jesu

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

49
litteris suis xiii

verbotenus Madriti typis Petri Gomez Arragonii recuderunt, his inserentes qux Gregorius XIV addiderat vel mutaverat, notata asterisco {vide Synop. Ludovicum a S. Teresia in gallica
psi erectionis Carmelitissarum in
XLVlIl).

Congregationis, in

ad moniales Carmeli

Gallia, cap.

gyami c" m
filentio j>r*-

terire
eeai

non

li-

ratione in Hispania residens vicanus factus anno 1593 Prxpositus Generageneralis, inibi monasteria ac simul lis rexit aucta indies etiam duo anno 1590 GenucV condita, donec bina xx hsec cum erecto tertio Romx sejuncta fuerint 1597 a Congregatione Hispana, subditaMartii
1690

Ea

que primum, cum xiii Novcmbris anni 1600 in disiinctam Congregationem evaderent, commissario generali, ac dein anno 1605 creato alteri Prseposito Generali, una cum reliquis extra Hispaniam fundatis fundandisque domibus sub no-

mine Congregationis

S.

Eiise

dum Hispana

Congregatio titulo S. Josephi insignita manebat. Utriusque hujus Congregationis Excalceatarum domus sub suo qutvque capite usiv fuerunt iisdem prope Gregorianis Constitutionibus. Quod si forte singularia qiuvdam tractu temporis iis accreverint, non est mei propositi hcec disquirere,nedum (quod absit !) arguere. Verumtamen hsec aliaque

prxterire minime possum, quando quippe qui omnia quse ad assumpserim perS. Institutricem pertinent tractanda. Inquirendum idcirco mihi est ipsane fecerit Reformati Carmeli Constitutiones necne et, si fecerit, an immediate per se, an vero mediate per capituium dein an copiam monialibus
silentio tunc

CTOt Martii 1835 V. I). M. Belgici, annexis novse edi- D tioni Constitutionum; P Josephum a JesuMaria, P?\vpositum Generalem Congregationis S. Josephi,in prologoConstitutionum anni 1616,- P.Franciscum a S.Maria in Chronico {lib. i, cap. l, num. b et 6), ac plurimos alios ex utraque Congregatione S. Josephi et S. Etix e Gailis vero Boucher, in Vita B. Mari,v ab Incarnatione {lib. m, not. b), qui ingenue dicit Constitutiones in Gallia esse ex integro conservatas, in aliis vero regionibus mutatas ac potissimum Tabaraud, in Vita Cardinalis de Berulle {tom. I, lib. n, cap. v, n. 7) ita loquentem Jure tiracbat Berullius nc in Gallia eveuiret quod factum fuerat in Hispania, ubi PP. Carmelitani exegerant Constitutiones Teresianas, ut spurias substituerent ita ut non araplius in Hispania moniales Reformationis S. Teresire jam exi^taut, ct ut cogantur Flnnlria3, Italigeet Germaniae conveutus qui Regula S. Reformatricis potiri cupiunt, accedere ad majrnum conventum Lutetiae Parisiorura. Quod ex Tabaraud haustum et allegatum invenies in ephemeridibus gallicis quibus titulus L'Ami de la Religiou {tom. LXXXI, pag. 406). Similimodo loquitur Marnllac in libro de Erectione et institutione monialium S. Teresiaj in E
.

Teresia in jus vocatur

Gallia, edito Pa?^isiis

affir?nat

anno 1622 ubi {pag. 71) quoque Constitutiones qux viva S. Tere.-

sia factx sunt, in Gallia et metius observari et majoris aestimari quam ubivis terrarwn, ac ccenobiales S. Matris virgines ad earum nor?nam

fideliter,

imo

fidelius

quam

alibi, itlic institui.

suis voluerit

factam diligendi
;

sibi confessarios

animeeque directores

et

utrum ad mortem usque

eam

ipsa introduxerat et quam confirmaverat capitulum generale anni 1581, voluerit sartam tectam, utrum vero lapsu temporis,

libertatem

quam

et quibus in reQuod bus Carmeli Refor??iati Co?istitutiones inter se discrepent compar^et necesse est va?*ias ea?*um

si quis aveat scire

quantum

praesertim cum sub Gratiano enasceretur abusus, eam cupiverit restrictam magis; ac tandem an maluerit sequioris sexus Carmeium subesse Generali provincialique ejusdem Ordinis, an vero eiperinde fuerit, sive fiiiie suee subessent immediate Ordini , sive immediate Ordinario loci aliisve apostolica auctoritate delegatis. cuncta hxc, quantumvis discrepantia, audiens

editiones hispanicas, itaticas, belgicas, gallicas, quarum piures inspicere miln iicuit, v. g. etc. Madritensem anni 1592 et Bruxetlense??i a?ini
:

1607 ne quid loquar demanuscripto authenticato Brevi Sixti V dato v Junii 1590, quod reperitur in B?*uxellensi bibliotheca regia Manuscripto;

rum, sub nu?n.

7398.
drcumspeci
tl

Nam

1692 Ista igitur omnia, Teresiam certe proxi?ne attinentia, a me iia disserenda sunt ut investigem

toUdc irn-

ctare conabor.

quidnam
sanxerit.

S.

promiscue pro cujusque libitu afprmari etnegari, non possum non de his disserere, cum Teresianse
vitse

Mater voluerit, fecerit, scripserit, Aliam interim omnem dissertatio?iem

t

pars sane

magna

sint,

reponique inter potis-

sima SanctcV gesta certissime mereantur, utpote spectantia ad reformati ab ea Ordinis non tam disciplinam quam fundamentum. Enimvero truncum nimis opus erudito orbi porrigerem, si.
insueto antecessoribus meis more, contrarias has gravissimorum virorum de Sancta cujus Vilam
scribo, assertiones

qucV non biographi S. Institutricis sit, sed historiographi Ordinis, plane devito. Atque insuper, cum hcvc pro officio tractalwms accedo, procul a me abesse profiteor ut uttam hisce i?i rebus da?n-

mutus,

negiigerem atque prxterirem confusis mihi undique circumslrepitur vocibus, parique fronte asseveratur, Teresiam Constitutiones scripsisse, et non scripsisse ; con-

nare aut taxare veli?n consuetudi?ie?n qux usquam pro varnetate temporum aut locorum in laudatis' simo Ordine viguit vigetve. Nae judicii hoc sit in me temeritas, imo nefas sit, vel minime improbare o?nne id quod potestate apostolica [quae fundaloribus Ordinum cunctisque ?vligiosis Ordinibus longe major est) i?i hac illave forte alicubi

dum

mutatum

fuit constitutio?xe

modove

regi??iis, ta-

silium de copia confessariorum filiabus suis facta mutasse, et non mutasse ; Constitutiones quse in

metsi regi?ninis
stitutiones

modus

inter retiquas

omnes Con-

Constitutio princeps dici mereatur.

uno regno servantur, esse primxvas genuinumque S. Institutricis fcetum,

Ergo

i?i

nulla?'um inclinatus partium studium,

dum

de contrariis
affir-

qux alibivigent, idem non minus prsefracte

S. Teresiae facta simpliciter refero, et qux dico t probabitibus co?ior munire histo?'icis apgume?itis,

&

conflictum

metur ubi tamen ex oppositis alterutrx sattem spurix sint oportet. 1691 Et ne quid temere a me asseri suspiceris,
inter auctores super h/s iliscrepantiamvideas, conferas, vciim, sequentes auctores, quos doteo me non posse ob prolixitatem per
ut

nitens potissi?nu??i

testi??io?iiis scr'iptor'1'M qui Sanctas coaevi vel suppares fuerunt ac multo maxime, ubicu??xque potuero, auctorntate ipsius
,

Hnfentfarum,

summam

Teresi. Porro,
testis

plus polleat

cum in facto p^^oba^ido quam ratiocinium, quo

citatus

clarius

excerpta hic proferre P. Ambrosium a S. Angelo in epistola procemiali Ccvremonialis monialium, apud P. Fredericum a S. Antonio [tib iv, cap. x, num 11) P. Ferdinandum a S. Maria, Praepositum Generalem Congregationis S. Elnv, in encyciicis anni 1630 R. P. Honoratum a *S. Teresia, item Prgepositum Generalem ejusdem Tomus vii Octobris, Pars Prior.
: ;

me valore constet, plerumque allegabo ipsa auctorum quos testes invoco, verba, ut quodarnmodo lectores mei, ceu judices una
de afferendorwn a

mecwn pro

tribunaii sedentes, ex allatis tabidis

collectisque testi?no?iiis dice?idi juris compotes fiant pro elicita perspectaque sibi veritate, aut,

ubi hxc dubia mansil ob incerta instrun litis, ut judicium onecurn suspendant, i?nita?ido
69

Areopagum,

494
iucioai V. D. M.
,

DE

S.

TERESIA VIRGINE.

ESM^t^
suam dumtaxat instaurare

inextricabile nui in causa ubi jus redire jussit post centumannos. erat litiqantes {ex Chronico, hb. m, 1693 Pnenotare convenit

et virtus obligandi,

?oH-^\^
qu* Constitutionum anima
derivabatur. Hsec ille, quem rerum tiones Ordinis sui pertinentium

dici

I'ite,

ad Constituesse

gnarum

om

.*

0r,,mem '

^ipwnem ^nentem wwgiiam wmisw u* ow secl ac innuit Emery pag. xl), conderet (contra
voluisse.

Nam

ut

regustuduitS.Reformatrixjuxia primitxvam studuit S.

Brevi v testatur Gregorius XIII in

fr^S^S- ffi ^^^^ *^*^^J*

m
.

^m^^^J
Orrfmts

Jumi

loSO,

oportebat; quippe qui cum Sancta lnstitutrice de penitiori Ordinis regimine tractaverat, qui interfuerat capitulo Complutensi ubi sancitx fuerant Constitutiones, et qui, utpote commissarius generalis, fungebatur primario Ordinis sui munere. Similibus ferme verbis loquitur gravissimus scmptor Ckromci { Ub. vm, cap. xxxvn),

P. Joannes
nocent.o

atQue> ut ait ab in-

mcntopropnmi^a h abitam

sub ips0 temperaam ci a amplexata p

excelluelit

S KC! "teS fNMiMtaM ?Q*d5igiw

cap
ii)

0.

^
gens
:

Concepta condendarum Ocmstitutionum prima idea magnam partem a Teresia erat (sed, ut
inquiens
:

i,

Mflnt

Chronico (lib. i, cap te^r poterfl Albertus, ex episcopo Verceltensi Jviu) quiB. patriarcha Kerosolycreatus ab Innocentio III 1209 (vide Acta SS., lom.I mitanus, circa annum Carmeli regulam comSevt pag. 57G) primam deinde quomodo anno 12-18 Innocenpegerit sub capituli generahs tius IV, ad instantias celebrati, prwrem Anglia B. Simeone Stoch in B rediregulam leniendo et in meliorem formam
ditffet,
; ,

Teresue erant in Oonstitutionibu. res spiritus verbaque), legis vero pobur ab Ordine, taliter ut quia hoc legi tribuere ipsa nequibat
:

^ ^ ^ ^^
^

dic^

diversimode Constitutiones et a Sancta sint et ab Ordine, qui etiam potuit ac subinde debuit eas immutare, prout revera, exigentibus rerum adjuuctis,

immutavit.

Quare moniales qua3 eas uni

Teresiae adscripserunt, muliebri errore illuserunt sibi, et Heligionem affecerunt injuria. Demum

qendo confirmarit

ac tandem quantum Euge-

nius monasterio Incarcujus ubere Sancta nostra in lactata et educata fuit. nationis sequenti sxculo Teresia InSpeciales autem artiados reformati a exhibet Ribera (lib. u, cap. i). stituti nitide loco inquirenL694 II is pr&missis, primojam composuiC Teresia fecerit refor'ZTconiti- dum mihi occurrit utrum ExtracontrorurtoMt: ati a se Ordinis Constitutiones. ad moniales attinet, hoc quidem versiam, quod

IV anno

1483 hanc Religionem mitigant,

P. Antonius a S. Josepho (tom.II, epist.'69, not 15) et auctor Chronici (lib. v, cap. xn, num. 11) referunt Ven. Annam a S. Bartholomxo in quadam epistola anno 1021 scripta (de cujus authentia ob acerbitatem styli plus quam dubium est) inter
alia dixisse
Illi qui ad tuendum liberum confessadelectum inniti volunt Constitutionibus capituli Complutensis, contenduntaTeresiaeasesse factas sed non est ita. 1696 Ast midto magis falsum esse patet ipsum
1

riorum
;

tjuad

('/

m
et

multipliaa esse oporteret,cum,id brevi videbimus,

certissima testhnonia

prxdictorum ratiocinium quo Teresiae att?*ibui posse negant Constitutiones non aliam ob causam quam quia Ordo eas confirmavit. Utlane enim
heec est ratio, ut Teresianx proprio verborum sensu esse desierint, ex eo quod capitulum eas

confirmarii,

unanimi prope consensu

Sanctam eas fecisse adstruant; attamen ratio pro agitandi hanc de tanta re et pro Ordine et Matris gloria minime sane otiosam ipsius S. quxstionem, est quod non sat sibi constent graves
nonnulli Ordinis

ratas habuerit novamque vim legalem eis adjecerit ? Certe simili omnino in casu ac pari ratione decem ConstitiUionum partes a S. Ignatto pro
Societate sua compositx Ignatiansepermanserunt
et

CarmeUUci

scriptores,

quando

deprimxvis reformati suilnsiituti Constitutionibus loquuntur. Ad unum quidem omnes, tunc prsesertim cum exaltant legum suarum (quae eximix plane sunt) prxstantiam et sanctitatcm aut cum urgent earum executionem, dicunt has a esse, S. Matre immediate profectas primitus atque iltas ipsas ex ejus mente et consilio apostolica auctoritate anno 1581 a capitulo generati C sancitas : ast, quando de libertate agilur monialibus in hoc capitulo concessa consulendi viros
spirituales acciendique confessarios, negant Constitutiones anni 1581 S. Teresias proprie adscri-

ut tales ab

modo post

S. Patris

omnibus prxdicantur, licet tantum obitum congregatio generalis

statuerit eas ratas ac firmas habendas esse, adeo-

que legali eas vi donarit qua ante carebant (vide Institutum S. J. Congr. I, decr. xv post elect., et Orlandinum Hist. S.J. lib. x, num. 51 et 52) idque eo magis verum est quod si Ordinum
:

retigiosorumConstitutiones habendx essent

qui eis legate

illius

robur confert, non tam capUulis generalibus attribuendx essent quam Summts
Pontificibus,qui apostolicaauctoritate ipsas COi interaut jam conditas mitniri permittunt, sive interveniente Ordinis capilulo. veniente sive non PQuare mirum profecto est P. Nicolaum Doria, perhibent) Maria, et (saltem ut a

bendas,

insuper affirmant eam, meliora experientia doctam, poenituisse concessx aliquando a se hujus quoad confessarios libertalis. De posteriori hoc articulo circa confessariorum delectum postea acturus, nunc refutabo eos qui S. Matri Constitutiones denegant. Quodutprxstem, aliquot ex his, non infimi certe subsellii viros, qui
et

Franciscum
Ven.

S.

dixere proprie Teresianas non essepriscas monia-

lium Ordmis sui Constitutiones,

j)rius

citabo,

a S. Bartholomaeo, trinam hanc S. Matris spectatissimam prolem, insigne idsertum ejus factarum ab ea Constilutionum de capite et patc^ velle demere, atque factum constans coWr negare imbelli adeo ratiocinio, quasi non posuisset eas, ex eo quod Ordo ipsas confirmo

Annam

gna

>"<>le 7111

dam

SatlCfa

atjudicaiH

referens ipsa eorum verba. 1695 Primus itaque prodeat hujus sententix assertor P. Nicolaus Doria, qui in Memoriali quod anno 1590 compegit, quando totius Ordinis commissarius generalis erat, ita scripsit Cum moniales (qux cum Ven. Anna a Jesu ei, plura molienti et mutanti, obnitebantur) ad corroboraudam suam opinionem praetendebantConstitutiones a
:

et

quasi omnes qui dixerunt conditas a S. Ma habuisConstitidiones, aliud asseverare in animo

>

quam eam Constilutiones excogitasse exarasse, sive earum subministrasse maten quamvis admttteron et essentialem formam capitulum generale, verba redigendo, dolandov suggestum a Teresia sensum, addidisse forsitan
sent
,

accidentalem
robore. 1697 Ergo,

et

sanciendo eas novo

vestitsse

S.

inscitia erat.

Matre factas fuisse sin malitia,apertissima saltera Tametsi enim constet haustam esse majorem partem materiae Constitutionum ex ejus
annotationibus, libris ac consiliis, vis

a non obstante hac Constilidionum

tamen

legis

capitidoratihabitione,mododemonstraverimTereConsiam aliquando pro sequiori sexu Ordinis sui

stituliones,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

495
*v

stitutiones,

non solum eas quse viguerunt in primo

et in

suo conoentu Abulensi

fundatis postea a se anteannum 1581 aliis monasteriis, composuisse, generali capitulo confirsed illas quoque quse in ordinasse, sin quoad verba, saltem sunt,

testimonio idem asserunt auditoresRotae inRelationibus aseconfectis pro canonizatione nostrae Sanctae. 1698 Anno MDLXVI venit iu Hispaniam R. P. Dedit hic Joannes Baptista Rubeus Ravennas.
.
.

on *

j)
e Chronic0;cui

luhj angilur

matx

neque ulh quoad substantiam, confecta res erit, verborum sensu adalteri quam S. Matri obvio
scribi hie poterunt, ac Teresianoe

rum

proprietate

summa verboerunt nuncupandae. Tercsiam

Constiet

Sanctae lieentiam plura monialium monasteria fun- lemmimium dandi, adjecta conditione ut Ordini subessent, Riberr. novumque postea mandatum dedit condendi novas Constitutiones, communes pluribus conventibus,
et addendi Constitutionibus pro monasterio
Lensi conscriptis quidquid sibi in

autem revera fecisse monialium suarum conventu Abulensi tutiones imprimis pro suo

Abuhunc finem neces-

capitulum generale dein pro reliquis a se ante nec 1581 erectis conventibus, nec clarius anni Chronici veraptius referre possum quam ipsis S Matri etiam iltse bis. Postea quaeram utrum atlribui possint aut debeant quas Constitutiones
prodierunt

sarium videretur. Loquens nostra Reformatrix de multis bonisque officiis quibus P. Gratianus Excal Fecit, inquit, Consticeato Carmelo profuerat nam nos moniales a tutiones pro Fratribus
:

ex

capitulo

generali
:

Audi igitur jam Chronicum

Spiritus

anni 1581. quem Deus

tancomraunicavit gloriosae nostrae Reformatrici, illustratus fuit ad docendum, tanto robore topere ei videauctus ad operandum, ut, cum exiguus rip-or regulae primitivae, ei superaddiderit

Reverendissimo Patre Generali jam Constitutioverba occanes acceperamus. Quoniam haec a sionem dare possent cogitandi Constitutiones verum aliunde nostra Sancta non fuisse conditas, magna ejus acceptas, advertenda est non tantum qua cupiebat non se, sed praelatum, humilitas, legitima earum auctorem agnosci, sed etaliamagis
// /-

retur

cibi vestiuraque vilitatem, straasperitatem disciplinarum, orationem ti duritiem, mentalem ad duas horas protractam, et huic praeconscientias, H viam lectionem spiritualem, exaraen quae Regulae {S. Alberti) aliasque observantias; multo rigiadditae constituunt vivendi modum obserdiorem, arduum et perfectissimum atque hae

pedum nuditatem,

scilicet mfacienda est consideratio. In legibus et inter eas servatus ordo ventio, verba, dispositio

vantias,

quas Excalccatus noster Ordo fundamenomniura tales vocat sustentant quippe pondus vigorem tribuentes anima?), in tantum reliquarum, primi ejus Sancta* adscribendae sunt ut religiosi et coadjutores ab ea ipsas susOrdine reformando
v

et vi obhprobe distingui debent ab auctoritate opus est gandi. Illud subditi opus esse potest, hoc pragmaticas sanctiones solius praelati. Sic videmus consiliariorum opus et leges regias communiter et subvis et auctoritas ex approbatione esse, sed absque dubio scriptione regis nascitur. Ad hoc sed Mater, quando non humilis tantum,

attendit

S.

monialium a R. P. et sapiens, dixit Constitutiones qui confectas fuisse ; quoniam is eas fecit Generali
invenauctoritatem addidit. Quocirca non nego et quidquid reliqui per tionem, verba, ordinem,
eis

in

lerint,

ipsaeque

etiamnum

servari pergant integre

prorsus, prouteasS. Mater in suo Abulensi conventu in plantavit. Et quoniam decebat ut non minus

Praeterea, inferiorem fieri poterat, Teresiana esse. Constitutionum anno ait P. Gratianus in prologo ut

modo observandi regulam ethaec gravia documenta, quam in conventus gubernio, uniformitas, quae
animos
in vinculo pacis conjungeret, haberetur, addidit alia monita, prudentia et sagacitate conspicua. Porro prudentiae atque experientiae praeceptum
est,

Mater quaedam, 1588 Madriti impressarum.hausit S. adversa, ex antiquis Constisu83 Reformationi non Generalis ad retutionibus generalibus, quas R. P. suos subditos fecerat. Ita hactenus formandos

ut annotat Cassiodorus,

res

magnas

et

momen-

non uni credendas esse memoriae, quae, si gesta conservat, rautat verbaetpedetentim utraque obscurat et propterea eas recte litteris mandari, quo certius uno semper modo intelligantur. Quae considerans S. Mater statuit scribere quaecumque sibi ad hanc uniformitatem conducere viderentur. C Intendit hac in re divina Providentia (nam Dei consilio idfactum est) ut imago hujus sauctae animae, translata in librum etinde in suasfilias, hasadejus
tosas
;

Chronicum [lib. i, cap. l). Atque Ribera {hb. II, notabiliores Reforcap. i), postquam enumeravit regulas, idem sequentibus dicit mati Carmeli Constitutiones digessit verbis Has omnes Teresia
:

IV dlploma, xvi etdecrevit, accepta ad hoc per Pii 1565 concessum, potestate kalendas Augusti anno per hoc concessisset ut qui Summus Antistes, cum digestas niConstitutiones conciperet, easdem post hil moratus approbavit.
:

1699 Hic tamen Ribera,

(diss.

amussim ordinaret
spirituales
et

normam, reddens eas puras, sanctas. Communicavit sua de

et

Constitutionibus scripta cum P. M. F. Dominico Banez, suo pro tempore confessario, eoque jubente

Abuilla obtulit 111. Alvaro de Mendoza, episcopo lensi hujusque conventus pradato, ut per ejus approbationem consequerentur meritam auctoritatem. Haec scilicet est universalis uniformisque traditio

nam in primigeexscripserunt, corrigendus est 1590 erronee dicitur Pius nia etiam editione anni ConstituIV die xvii Julii 1565 permisisse ut Pius enim designato hoc tempore tiones fierent. vero approbavit quidem modo factas facxdtas jam erat vii Februarii 1562. eas faciendi data sedcontrario errore, P. Helyot in
: ;

ni,

num.

62) aliisque

una cum P. Montoya midtis qui Riberam

|^
e[
(||

Bell/ijL

nl

-r
W**9*

muito *-

monialium

et

Fratrum, testantibus omnibus

Similiquoque, Constisua Historia Ordinum religiosorum dicit xi Julii 1562 a Pio IV aptutiones Teresianas jam probatas. ldque habetur non solum invariis opeversioneitalica. ris illius editionibus,sedctiam in error occurrit in coacervata ista

veteranis a S. Matre nostra Constitutiones conditas fuisse, ut couventui S. Josephi primum usui forent.

Idem quoque
impietatum

Quod et constat ex Brevi Pii IV, expedito Roma xvn Julii MDLXV (quo tempore unus conventus Abulensis penes eam erat), quo Pontifex, petente
Matre, confirmat Constitutioues ab ipsa factas. Ambo gravissimi ejus biographi,qui eam noverunt, cum ea egeruut ejusque exceperunt Confessiones.P.
S.

mendaciorum farragine qux galinscribitur. At non lice Encyclopedie raethodique rcperefutare ineptias qux isthic pro more vacat
et
{art. riuntur, et ubi de Jurisprudentia Therhse).Ibi exempli causa et ubi de Historia [art, diciturTeTesizjamannoVoSG inchoasse Ordinis

Carraehte),

Doctor Franciscus Kibera S.J. et R. D.EpiscopusTuriasonensis Fr. Didacusde Yepes,in singularibus capitibus affiimant Constitutiones a Sanctafactas fuisse; et posterior has late prosequitur. Ac pro ejus

Sanctanostra reformationem, hicveroplura de qux certasunt, sceptico proferuntur vel falsa t vel

U00 Operx pretium

est hic

paucis repetere

utriusque

DE
496

S.

TERESIA VIRGINE.
siaie
'

ue hoc diserle afprmat Sancta in sua ad

fo ft||flm

W ,51'f

cto. V- D-

utriusquepontificiiDiplomat^
facultas wtfmfW , ?M0 datur

MfftHM
reg-imen et

tfrih

ar ? u e

"'"" ,dc;

statuta ei oiui nent, quaecumque canonico non contrariacontt

^^SS^
*
e
fl
'

^
e

^^Jj^f^ ^& ;'-. elU

licUa ct
,

^
:

wwm

1632)>

^^

B revi

stitutiones

gubermum

usaem

sum facultatem condendi Concnm hnc venit R. P. Pnepoaitus Geac modo per orania qu* neralis,approbavit illas
papali adepta
;

et

fundavi ccenobia observantur. Hactenus dicta e multis quos volvi libris D

honesta et juri

postquam

temporum vel in parte juxta et euain mutanai, reioruiuuui, *.--, mutandi, reformandi, alterandi, abrogandi, ac alia similiter
follendi/eaque
di

^^^J^^^ KLn^ ^^
quai

Carme i itan i s operoseetstudiosecollegeram,atque ^*'*

^^

conden-

locus qui me hucusque pr*- illaru tradideram, a -~i r- X . -<*-% aenua ltuwiwvi i*"*, ut * ra Teresiano [tom. -"*>. occurrit mihi in occtirrrt mtTu tfn Anno reresiano (foro. 3 P'>. terierat, teWera*,

2**
nm m
.

Hcentiam

et liberam facultatem

impartimur. Ac

m condita quam

Tde

novo coVenda nunc modi apostolicaauctoritateex

contra confirmata
observari debere.
.
.

alteranda mutanda, reformanda, hujusstatuta et ordinatnmes

inviolab fuisse et esse ac

* V
li tei
.

super re dirimitur VII, pag. 159), quo omne hac Videlicet P. Antonius a S. Joachim,auctor illius tomi (qui a congregato Madriti diffiniapprobatus torio Ordinis xiv Februarii 1757

dubium.

est, et

decernimus.

Anno

vero 1565

respondet Pontifex postulationibus grato conNos igitur vestris justis monasteni, indulcurrentes assensu, erectionem obedientiam eidem Orditum, voluntatem, statuta, ac priedicto super dicto monasteno R nario ex iudulto nuuc moTeresa de Jesu dilectis in Christo filiabus nuncupata, Abbatissa, seu Matre forsan derna monasolim Maria Elisabeth et Anna de Angelis, extra muros AbulenIncarnationis
fuerant,

cum postulatum

esset ut

omnia qux eatenusacta

sequenti anno ex Madritensi officina vulMadriti S. Teresiae autographum primigeniarum earum legum codicem exstare affirmat
gatus),

confirmarentur,

Originales quales S. Teresiae sequentibus verbis sunt leges, quas ad usum primi sui manu exaratae Abulensis S. Josephi conventus condidit, hodieque existunt in Madritensi Ordinis nostri archivo. Coh dex est forma, ut dicitur, in quarto, numeratque
:

ante scriptum a viginti quatuor paginas. Duabus paginis duae habentur aliena manu Sancta textum

terio

monialium

Josephi degentises,nunc vero in dicto mouasterio S tempore dicti monasterii monialibus pro bus,ac aliis
deereta ac existentibus, debitam dandam, et
et

vocabula Conformatse lineae, haec exhibentes Carmelitissarum stitutiones nostri Sancti Ordinis Excalceatarum. Et deintertia adhuc raanu subCarmelitissarum Evaut in conventu est
:

//

scriptum

omnia

contenta et inde licita tamen et honesta, sicut secuta quaecumque, rata et grata habentes, rite et provide gesta sunt,
singula alia in eisdem
litteris
illa apostolica

Excalceatarum Methymnae del Carapo. Venit deincepsscriptura S. Fundatricis, hoc modo J. M. Dominie Constitutiones ad usum sororum Ordinis
:

//

//

Regulae, sine Nostroe Montis Carmeli primitivae

confirmamus et praesentis Alqueidem innuit scripti patrocinio coramunimus. veteBreviarium Romanum, dicens Severiorem regulara, Deo afflante etPiolV rum Carmelitarum
auctoritate
:

dicti Ordinis, relaxatione, datae a Rev. Generali Postremae voces illarum Cousti anno 1568. . . . sibi arroget tutionum hasc sunt Nemo ampliorem
,i
:

//

approbante,

primum

mulieribus, deinde viris obser-

//

pcenitentiam sine falicentiam, nec ullam agat gratias. Codicis volumen compacultate.

Deo

vandam proposuit. Adhxc in Vita Ven. BalthasarisAlvarez, mortui anno 1580, ait Ven. LudoviConcus de Ponte {cap. xi, n) eum in faciendis
stilutionibus Teresias

africano corio, non sine ctura tectumque est levi

aureoornatu.Anguliobducti argento

sunt, etfabre-

auxilium prgestitisse Quod

.

autem ad recentiores attinet, unus pro omnibus iv, esse potest P. Fredericus a S. Antonio {lib.
cap.

fibulis clauditur. Utnnque factis ex eodem metallo extat, quorum altein plana codicis parte scutura Constitutiones onrumhanc fert inscriptionem alteTeresia* a Jesu ff inalesN. Matris Sanctae
:

C
ti ,,,,,

in

ipe-

riem contraria

cujus verba in numerum mox secuturum citanda differimus, ubi uno ictu duplici quicstioni amputandx subservient. 1701 Ex iisomnibus sequitur manifestum esse atrem saltem pro primo suo Abidensi et subx),

,/

rum

/,

profecto

X ,U ~
'cantJ>
.

^^

MirumConsti- F mentoso eo autographo silentium. etiam Operum Teresiatutiones illas postremis

Mirum generalium Indiarum procuratorum. sxcuhs de moaltum duobus fere

tam

vero

Ex

pietate

Reverendorum Patrum

sequentibus a se erectis conventibus Constitutiones scripsisse ita ut mirandum sit Marillac et Bou:

norum

editionibus exulare.

Sancta tim-

meceparie, 1703 Probata ergopriore positionis

Aattlta%

^-

cherin

libris

jam

citatis affirmare
, ,

Keformationem sectantur Reformationem S. Teresiae

domos quae anno 1580 armo

scilicet

saltem

Constitutiones

1581 conventibus anw capitulum annx convenuous ante /'" '""

r^ZdlZ Sffi T
'

necdumConstitutionesbabuisse.sedSanotameatenus fuissc vivam regulam domorum Reformationis su*. Verum Boucher in Vita S. Teresi. (tow. 7, pag.

factas esse^a T res, ; rior, ostendenclo quid

dendts

m quas

#!
<

%^t ^Sm " 'PMJffi^ habuiL

rata
cttaVl -----

r_.. ,/

.tiv\ovp<it t

VQSILoste .

anlea fuisse .-#-. ,J,7 m .. quis primas factas agnoscit. Neque mii* dicat nrimas eas Constitutiones auctorem habuisse PrseAbulenses positum Ordinis Generalem, non vero Teresiam. Dicit quidem ille in suo ad Teresiam die xvi Maji
393) reclius loquitur.et Constitutiones

Jamsupra jam supra

ue us <l" s de iuo wi^.., ,,,,,;,,. Constitut i niwn dicenhs in ^nsttMwn, Chromci, ris Chronici, diserte dicentis a Tcres.a hu*> bus a capitulo confirmatis Bl d.ctamen, res dictatas, spiritnm verbaque * Sancta. Atqu, espiritu y palabras fue de la spi>tM
:

md0

1567 misso diplomate, Constitutiones iltas esse suas; ac ipsa Sancta ait {Fund. cap xxm, num. 8) monialcs, priusquam Gratianus primas Consti-

jam

jam sibi tutiones pro Fratribus compingeret proprias tenuisse a R. P. Generali acceptas. Sed hic, ut advertit auctor Chronici in iis qux supra ex eo allegata sunt, humilis Teresia factarum nnnefifnfimrum hnnnrcm tribuit R. P. Generali Constitutionum honorem qui eas approbarat, ibi vero idem Prxpositus in publico diplomate pro dignitate nuncupat suas quas sanxerat leges, quamquam a Teresia erant compositcB ex facta sibi ab apostolica Sede pote,

observavi, si in iis res diclatm proveniebani,quis neget proveniebanl.quis n*y eifl i et voces a Matre ^ ... l,niml 11 veroor wt c * Vul/I ' soli, jure mentissimo, si ei re? a illas adscnbi posse tati inhsereas auctor suojn Nec quid obstat (quod ille erbornm ritatem et vim obigandi ac imm {. J capuuio fiasse siqutuen* nem a capitulo fuisse siquidem hoc i;t
' .

^^

^.^.

suppea as se supp msse nuit veritatem assertionis Teresiam ess Constitutionum materiam et formam Co enutna ut
; ;

w
x

quodabunde sufficit lem 9 . Quamobrem cen tionum parens ipsa habeatur. eral sendusestChronici auctoromnino P erV ^ ixisset
:

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

allegaverant ut dixisse, moniales quse
Constitutiones , resia factas injuriatas. deceptas et ipsi Religioni
,

497
At!

a solaTe-

fuisse mutiebriter

Atque hoc

1705 Quin Patres Excalceati illi ipsi quiputant 5. Matrem mutavisse mentem circa copiam adhibendi confessarios, innumeris locis affirmant

0R

^ J
Pa*

aiquctx

nibus Excui-

tum quxa id utrumque eo magis a vero abhorret, perspeclum esse moniales asseverabant quod
toti familise

C U eam fdcisse Constitutiones. Praeter Chronicum J^ jam citatum audi unum alterumve e multis, im-

Carmelitanx, tum quia ab debebat earumcausastabantdovtissimietprobissimivin, Eborensis,Ludovicus quales erant archiepiscopus Dominicus Banez, ac ipse S. Joannes a deheon, Cruce,qui,uHinChronico(Lvm,c.xLv,n.6)dicitur monialium, ob notam sibi earum innocentiam et veracitalem,semper fuit pater et patronus, imo Annse a qui autumabatur a consiliis fuisse Ven.
s

primis P. Fredericum
sic ait
:

[lib. iv,

cap. x,

num.

11)

Constitutiones pro monialibus compositae

S.

fuerunt a

Matre Abulae, examinatoe a P. Domiconfessario,

nico Banez ejus

approbatae a R. D.

Alvaro de Mendoza

hujus civitatis, et generali formula a Pio Papa IV, dato confirmataB Brevidiexvn Julii MDLXV. Deinde R. P. Generalis J. B. Rubeus, cum dedisset S. Reformatrici
episcopo

Jesu, antesignanse

sororum suarum, qum sartam

amplam

tectam cupiebant

eam

accersendi confessarios

qtiotl

probalur

ex Ribera,
Yepeiio et
Aclit canonizationit,

conccsserat S- Mater, etquam libertatem habuerat generale capitulum anni 1581. firmam jam supra L704 Ast, ne dicta repetam, cum sim de prsefato Chronici toco,reargumcntatus

quam

liceutiam erigendi nova monialium monasteria, ei mandavit ut Constitutiones ordinaret quse omnibus conventibus aptae essent, easque approbavit.

Deinde revisoe fuerunt in primo capitulo provinciali Reformatorura, congregato Compluti

anno 1581,

approbatae firraataeque
diffinitorum,

subscriptione
erat

censearaus modo alios qui etiam posteriores has Constitutiones Teresiae asserunt. Alter igitur opinionis quam tueor, vas,factique quod refero, locum quem testis sit Ribera, qui immediate post 1698 ex ipso attuli, ita prosequitur Constinum. atque aPio tutiones a Teresia conceptae et digestae
;

provincialis et

quorum unus

S Joannes a Cruce. Additque aliquot post lineas : Secundum P. Ambrosium a S. Angelo, in epistola prooemiali ad Ordinarium seu Caeremoniale monia-

IV approbatoe, etianinum ipsa

superstite,

eadem

lium nostrarum, supponuntur Constitutiones monialium nostrae Congregationis juxta originalem S. Matris scriptionem editae esse. Itemaudi P Fer-

apostolicaauctoritate fnerunt confirmatae Compluti capitulo tempore in quodam Patrum Excalceatorum

dinandum a

quadragafeimae anni 1581, per P. Joannem de las Cucvas Ord. Praed., ad hoc speciatim negotium a

Summo

Pontifice
a

delectum, et P.

Hieronymum
Ilas ipsas

S. Maria, prsepositum Generalem Congregationis S. Elise, in suis ad moniales anno 1630 datisencyclicis, quse prsefixse sunt Constitutionibus cum licentia Prsepositi Generalis HonoratiaS. Maria gallice editis anno 1835 in Belgio (sed innominatis typis),

Gratianum

Matre Dei, eorumdem Excalceatorum

ubi inter alia dicit se-

provincialem, ac per ipsos diffinitores. septennio post sauctiones singillatim, facta singulorum titulorum qui capitibus illarum prsefixi
erant,

quentia, quse cogor e gallico in latinum vertere, cum desit mihi primigenius textus : Scietis ergo,
dilectissimae Matres, has ipsas Constitutiones, quae in hacCongregatione a xn DecembrisMDXC in usu

rendissimus

mentione, probavit auctoritate sua ReveCassar Specianus episcopus Novariensis, Sixti V. P. M. in Ilispania Nuntius, deditque eis iu perpetuum firmitatem die x Octobris

sunt, et quas quatuor moniales

Genuam, ubi primum

MDLXXXVIII^onl584,, utin Ribera per men-

dam habetur, neque

Maria
et

quam
ita

1585, ut in P. Joanne a Jesu in pluribus passim). Nec minus aperte Ribera, id Yepesius enuntiat, libro secundo
:

conventum fundarunt, secum lulerunt ex Hispania, scietis, inquam, eas esse illas ipsas Constitutiones quas S. Mater nostra composuit, docuit et observavit a tempore quo primaeva iutroducta fuit observantia. Hae Constitutiones proin Ordinis capitulo non fuere propositae et datae monialibus nomine S. Matris aut ut ab ea compositae, sed publicatae

inscribens titulum capitixxxvu

Ubi ponuntur

praBcipuae Constitutiones quas Teresia fecit pro regimine monasteriorum filiarum suarum. Et ante-

sunt nomine ipsius capituli ob magnara viventis tum adhuc Sanctae humilitatem, et etiam quia ei
videbatur,
si

quam
)

statuta ejus verbotenus referat, prsemittit Constitutiones quas hic dabo, sequentia verba
:

capitulo

proficiscerentur,

plus

ipsis auctoritatis et aestimationis

accessurum, me- p

iisdem euuntiabo verbis quibus ipsa eas scripsit, non tamen eodem ordine, quia tantum volo ad-

ducere prascipuas.

lllas

autem extraxi ex antiquis

liusque ipsas observatum iri. Atque ea ratione capitulum has Constitutiones auctoritate apostolica approbavit. Dein probat e Riberse loco supra
citato, illas ipsas

Constitutionibus quae vivente adhuc Teresia typis editae et observatae fuerunt. Ergo, teste Yepesio,

a S. Matre esse

et

factas et ob-

Constitutiones quas ipse eo capite exhibet et quas praecipuas jure appellat, a S. Matre ipsissimis exaratse fuerunt verbis quibus anno 1581, paucispost capitulumgenerate mensibus, instante Teresia et curante Gratiano, Salmanticse vulgatse sunt. Quse omnia sedulo sunt notanda; nam in gravi de libertate circa delectum confcssarioium secutura disquisitione serio agendum erit argumento ex his verbis deprompto. Porro Acta canoillse

servatas: notatque Nuntium apostolicum Specianum, eas singitlatim approbando, dixisse : Hae sunt Constitutiones a S. M. Teresia factse, atque Sixtum V. Brevi v Julii 1590 dato itidem dixisse esse a S. Matre compositas, seque eas qua tales confirmare. Quibus autem verbis usus sit GregoriusXIV, ignoro; non enim mihi, quantumvis mutta perscrutato, contigit Brevis illius compoti exulare tum a fieri. Eo autem magis miror id

nizationis consonant dictis Riberse et Yepesii. Retatione enim secunda auditores Rotse sic habent Fundamentum summae prudentise B. Teresias
:

Chronico (prseter excerpta qusedam) tum ab Ordinis Bullario, quodpro fundamento habeatur
allegetur introductse circa confessarios disciptinse. Citari quoque peropportune posset P. Luet

quas tulit ad istius Relig-iouis rcgimen et gubernationem, adeo prudentes ut ex illis facile dignosci valeat illam divino lumiue in illis condendis fuisse illustratam. In quibus inter alia illud valde notandum est (et de quo etiam sapientissimi viri mirantur), nempe illa
elicitur ex legibus et Constitutionibus

dovicus a S. Teresia, ex Appendice ad Annales Carmeti Excalceati Gallici, ubi de monialibus abstineo {cap. xlvii <? xLvin) sed, ne longior sim,
;

his atiisque afferehdis, eo

magis quod tantum

temperiessuavitatis et austeritatis qua istam Reformationem instituit (num. 1237 hujusComtnentarii).

sunt: repetitx e Chronico eorum plerumque voces adeo sibi sunt similes. tantorum1706 Post talia igitur testimonia tot

que virorum, aperte dicentium a Teresia exivisse

Constitutiones,

498
jU'CTORt

DE
nonjam amplius

S.

TERESIA VIRGINE.
facto historico scrutando unique pangendx Teresianx historix immorari velle, nolle vero exsp a . tiari in campum non meum, neque excurrere i
T)

Constitutiones,

locus relinquitur

V.

L>.

ipslsque

Sanhxc

ctx epislolis:
ita u( rri

exlra conlro

dubilandideiisuni S. ejus epistotamen adhuc confirmatur e pluribus Us.Scilicet,utdicitur epistola 27 tomi III (numerol,acnota1\) et epistola 28 ejusdem tomi
(numeris 1 et S,.ac notis 1, 8 et U),aGratiano per Teresiam corrogatx fuerant ex omnibus conventibus annotationes de mutationibus in Constitutionibus faciendis, qux annotationes recen-

Matri adscribendis. Hoc

versiam ene
debeat.

hxc tum eas ad Teresiam emendabat, propriasvidebat et revidebat, atque que sibi faciebat; ita ut quidquid ad capitulum deferretur, ipsius Sanctx postulata essent tamque
sendx
veniebant
: :

subsequeniem Ordinis historiam,multoque adhuc minus improbare vigentem hodie disciplinam Omnes, quamcumque pro secutis temporibus arn plectantursententiam, fateri cogunturS. Matrem initio reformati ase Carmeli magnam circa hoc libertatem. fdiabus suis non solum concessisse sed et illius voluntatem fuisse ut perpetuo hx'
.

concederetur. Nimis aperte quam ut in dubium revocetur, hanc suam mentem mayxifestavit in libro ad usum Abulensis sux domus anno circiter
1565 conscripto. 170S Nempe cap. iv et v

xque ac magna in Constitutionibus ponenda S. Matcr Patribus capituli suggerebat, utnilfugisse perspicax ejus judicium dicendum
sedido parva

Vix

silium dans

iis e fitiabus

qux

utque ejus memorialia, prout loquitur P. Antoniusa S. Josepho {tom. III, epist. 2S, not. 3), complecterentur omnia qux in Constitutionibus innovata fuere. Proin ex Constitutiones Teresianx suntquxin Complutensi capitulo redactx runt, typisque Salmanticensibus eodem anno ]5S1 vulgatx, ac Madritensibus ope Ven. Annx a Jesuanno5$8 revulgatx, ac tertio Bruxellensi1H07 atque illic S. Matris mens, quaB bus anno lem rcrsus finem vitx sux circa varias Ordinis sui res habuit, cerni potest. Absit tamen ut inde concludam S. Matrem, sitempore Sixti Vet Gresit,
;

riumsuumsibi esse noxium, rium confessainomim factam esse copiam, quin tamen hxc se extendat ad eorum permultos assu-

perfectionis, con- P po6w sentirent confessa- iwr ori0 '^ CJUI ot<> declarat ipsisplu' '
'

mendos. Consultissimum tunc foret, inquit, pnepositje indicare non bene animae suae cum isthoc
confessario esse, atque alium confessarium deligere.

Hoc

porro securissimum et tutissimum

honoris ipsius detrimento
in

est, si

modo

sine aliquo

fieri possit.
j;

Hoc autem

casu et

aliis ei

similibus, in quibus

magnarum molestiarum et malorum pedicas homini

nectere diabolus posset,
et in

quibus quid

facto
fuerit

opus

sit,

non

satis

constat, longe

optimum

gorii

XIV in vivis fuisset, vel minimam animiaut

naturalem (de ejus obedientia

cum

judicii avcrsionem

in exequendo, utpote qux perfecta erat, non loquor) habituram fuisse a mutationibus quas illi Pontifices in Teresianis Constitutionibus fecerunt.

quidem propositi, sed sapienter,

tempori accommodare se norat, tenax ita ut ipsamet in iis qux primum statuerat, nonmdla mutarit v. g. circa conventuum reditum, ad quem omnes propendebant circa monialium numerum, quem idtimo non quidem magnum volebat, sinebat tamen majorem quam personarum in quoqueconventu tredecim, quot prius fixerat circa sorores
;

Nam

aliquo erudito viro satag-ere conferK (ad hoc enim, si quando opus est, facultas et libertas apud nos cuivis datur) nec non ei confiteri, ac quidquid ipsehocin genere praescripserit, facere. Nisi enim aliquod remedium daretur et concederetur, gravissimis erroribus januapanderetur. Quam multienim in mundo errores committuntur, quod in rebus agendis sine consilio procedatur, praesertim cum de damno alicui inferendo res est Nullatenus ergo
!

omittere

debemus consilium
:

et

remedium aliquod

veli

albi seu laicas vel conversas,

Ven.

Annam a S. Bartholomxo, qux prima

talis fuit,

quales ante ad-

hac nos via diabolus adoriri incipit, mag-na haud dubie inde mala consequeutur, nisi quam celerrime filura hocpraecidatur. Quapropter, quod de alio confessario deli-

hac

in re sug-gerere

etenim,

cum

gendo

dixi, long-e

optimum

videtur,

si

modo

ulla

missa

noluerat, etc.

LXXXVIII. Quid
rit

S. ilater senseet

ad hoc faciendum sit commoditas, quam cum Dei Quod si autem gratia minime defuturam spero. hoc profecto satis confessarius sit vanitati deditus,
. .

circa

delectum

copiam con-

est

fessariorum pro monialibus suis,

et

scientiae

ad omnes mouiales perturbandas, cum conipsarum aliter ipsis faciendum dictent

confessarius ipsis indicet
:

quam

et,

si

unum

et
1

num

sententiam

suam hac

su-

per re aliquando mutarit.

solum dumtaxat confessarium habere cogantur, quo se vertant nesciunt, aut quomodo, pulsis moille damlestiis, adquietem sint perventurae; quia
cujus erat ipsum tollere et prsevenire. Multas id genus difScultateset molestiasin minonnullis locis occurrere credo; quorum rae nolite mirari, si tanto vos impendio seret quare

Diluta jam difftcultate

S.
i

Mater

inl-

fo

polufne

iuii i//un non-

fenat

niuiii

eopiam,

de primario unde Constitutiones emanarint fonte, hisque Teresiae assertis, enucleanda venitquxstio altera de facta a S. Matre filiabus suis copia accersendorum etiam extra Carmeli Ordinem confessariorum spiritualiumque magistrorum. Hxcquxstio connexa est cum prxcedente, siquidem agitur de una e primxvis Constitutionibus, et quidem de ea qux potior causa fuit cur de genuino Constitutionum auctore discepiatum sit, et cur quidam S. Matri dbnegarint propriam lcgxcm Carmelitanarum genituram. Proin ea attentius a me agitanda est hxc controversia, quod occasionem olimprxbueritmultisinordineconcertationibus, in quibus inclamata fuit S. Matris auctoritas. Ejus ergo super hoc articulo mentem pro munere indagabo solerter, cum e testimoniis prxcipue

num

iis

infert,

hujuspericuli commonere satagam. 1709 Non siuat, obsecro, per misericordiam suam Deus, ut aliqua de domo hac monialis in eam quam dixi raolestiam incidat, ita ut et quoad am-

u l,hmno
iecul
on(ura.

mam
quod
se

et

quoad corpus angustiatam

se

inveniat;

fiet si

praeposita et confessarius ita

bene
illi

iuter

Riberx et Yepesii, tum ex ipsius Sanctx scriptis. Prius tamen, sicut initio paragraphi superioris feci,hiciterato

conveniant ut nec huic de illa quid moniales indicare audeant unde coutingat inter ipsas tentari, ad gravissima etiam peccata ne ahconfitendum subticenda, quod vereantur quam sibi inquietem accersant. Quantum, Deus quam bone, damni inimicus hic inferre potest, et caro ipsis mala haec restrictio et honor constat Eeligionem et monasterii sui honorem permulturn
:

nec

de ipso

se

profitendum duco,

me mero

promovere putant, quod unnm dumtaxat co hac interim tamen diabolus fessarium habeant
:

via

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

via animas

499

inescare et capere satagit,

cum

alia id

quaeratur,
:

facere nequeat. Si fessarium petant,

enim

afllictae

sorores alium con-

mox omnis

ipsis Religionis

ob-

eut

servautia ac disciplina penitus pessum ire videtur sit, tametsi singularis vir si alterius is Ordiuis magnam se uuiverso Ordini, quod vel sanctitatis,

AlCTuRR hoc consolationem proV. D. M curet varias namque Dorainus habet vias quibus j/ animas conducat, et unus confessarius non novit universas. Hoc porro vobis promitto nunquam

hujus quoad

viros spirituales defuturos, qui libenter agere et aniraas vestras consolari volent,
sitis

vobiscum

dummodo

dumtaxat cum illo subinde conferatur, infamiam et probrum inferre credunt. Singulares Deo gratias a^ite, filiae, et cum ob libertatem qua jam fruimini, laudate; quae esto se ad permultos assumendos confessarios non extendat, cum aliquibus tameu,
praeterquam ordinariis confessariis, vobis agere et conferre concessum est, ut in omnibus' vos illu-

quales esse debetis, esto

sitis

pauperes. Qui

enim corpora vestra

t.abit

susteutat, etiam aliquos exci-

stris

quibus desiderium inspiret ad animabus velumeu aliquod quam libeutissime instillandum

ethoc (quod maxirae vereor) malum avertendum. Et si forte coutigeret ut diabolus confessarium
per falsa aliqua dogmata decipere tentaiet
,

ubi

minare et instruere possint. Et hanc ipsara sanctam libertatem semper ut procuret et ab episcopo
aut provinciali instanter petat,

tamen
est,

is

videbit etiam

alios

vobis confessarios

suppetere, sibi cavebit, etin omnibusquae facturus

quaecumque futura
:

longe

erit

circumspectior.

Hac ergo januadia-

superior est, per

amorem Dei rogo

ut

scilicet

bolo praeclusa, nullam aliam, qua ingrediatur, in

interdum tam ipsi omnibus cum aliis viris doctis" conferre et agere intimumque aniinae suae sinum iis aperire liceat; proesertim si confessani eruditi non siut, quamtumvis boni et sancti. wiaiimc li 1710 Non permittat Deus ut in omnibus dirigi eon/eiioriiw seipsas patiantur ab aliquo qui doctus non sit, docim, non f quemcumque demura habere spiritum videatur vel txponil B de facto etiam habeat. Doctrina et eruditio permagni sunt momenti ad omni in re lucem dandam et erunt fortasse nounulli in quibus utramque hanc dotem invenire sit et, quo majorem vobis in orapraeter ordinarios confessarios

hac domo
circa

quam

aliis

Domino coo'fido. Quoilli futuram in amore Dei episcopum vel superiorem queracumque futurum rogo ut hanc mouialibus
ex
libertatem indulgeat, ut,
in oppido, quale hoc

cum

viri fuerint qui do-

ctrina et virtute dotati erunt (hoc

namque

tantillo

ipsum

est, facile intelligitur),

ipsas non impediat aut prohibeat quo

minus

his

subinde confiteautur, esto alios ordinarios confessarios habeant. Ad multa enira id expediens esse scio, et, quod inde promanare damnum potest nullius prorsus momenti esse, et cum summo illo
occultoque omniaque peue remedia longe superanti malo, quod in alia illa re situm est, nequaquam
posse comparari.
est,

gratiam Dominus elargietur eo opera et oratio vestra firmius habere fundamentum et magis primura solida esse debent. Hoc saltem scitis hujus fabricae lapidem bonam esse debere conscientione
, ,

ut ipsorum

Hoc quippe monasteriis proprium bonum, nisi summa cura et solli-

citudine foveatur et alatur,

cidat;

tiam, et

omnibus vos viribus conniti oportere ut

malum

contra,

quam citissime intercum semel locum ceperit,

puram, etiam a vcnialibus, habeatis conscientiam, et semper quod perfectissimum est sectemini.Omnes vulgo confessarios isthoc scire putabunt; sed graquippe me cum aliquo qui uuiversum theologiae cursurn absolverat, de rebus qui per ea ad conscientiam spectantibus agere
viter errant. Contigit
;

nonnisi

summa cum

difficultate tollatur, et quae in

rebus vitiosis et imperfectionibus semel introducta est consuetudo statim in naturalem quodammodo

agendi morem et habitum transeat. 1712 Quidquid hic dixi, reipsa vidi
et

cum

doctis sanctisque viris contuli

qui satis per-

et intellexi tnhibnuiu ton fe "

luperiorem
wnalltn ,

quae mihi dicebat, utpote qua3 valde parvi

erant,

non parum mihi nocuit

scio

momeuti autem illum

spexerunt ecquid huic domo potissimum congrueret, ut ipsius perfectio promoveri et adaugeri posset.
Inter

agm.

ex industria decipere me noluisse; et ut deciperet, nulla eum movebat ratio. Sed quid P Melius non

omnia autem pericula (nam

comperimus, nullum
constitui

in rebus,

quam-

diu hic vivimus,

ea occurruut) illud esse miniscilicet

duobus aut tribus mihi accidit. In hoc vero omne nostrum bonum situm est ut veram lucera habeamus ad Dei legem quam perfectissime observandam. Illius
sciebal.
aliis

Idem deiude etiam cum

mum
quam

vicarium

um-

qui liberam exeundi, intrandi ac

basi optime superstruitur oratio

solido hoc

et sine forti

ac

fundamento omnis superstructio

colla-

betur

adeo ut

cum

viris et spiritu
sit.

Dei et doctrina

donatis vos agere necesse

Siquidem fieri non possit ut confessarius utramque hanc dotem habeat,

procurate ut saltem subinde per
confiteri
;

annum alteri

liceat

vetemini aliis quam ordinario confiteri, illis quales dixi, etiam extra confessionem anima3 statum aperire et de rebus ad eam pertinentibus cum iis agere procurate. Plura etiam dicere audeo, scilicet, tametsi omnes omnino conet, si forte

fessarius dotes haberet, nihilomiuus id

quod

dico,

subinde usurpari et locum habere debere. Fieri quippe possit eum errare; unde consultum est praecavere ne per unum eum universae in errorem
trahautur
:

semper tamen ad obedientiam respe-

ctus habeatur, ne quid ipsam peccetur.

Nam

nul-

lum est malum, quin aliquod adversus id sit remedium et vel anima una digna est ut illius bono et incolumitati omnimodis prospiciatur quanto vero magis multarum auimoe?
: ;

jubendi quidlibet facultatera habeat, non etiam confessarium qui hanc libertatem habeat, sed ut hi dumtaxat clausuram et houestatem domus et profectum tam internum quam externum cordi et curae habeant, quo praelatum, si quando hac in re aliquis defectus erit, commonefaciant. At ipsimet superiores esse et praeesse non debent. Atque hoc est quod jam hac in domo servatur; idque non meo nam episcopus quem unius judicio et arbitrio jam habemus, et cui subsumus (multas enim ob causas Ordinis obedientiae nos subjicere noluimus), qui omnis religionis sanctitatisque amantissimus est insignisque Dei famulus Alvarus Mendozius nomine, illustri genere ortus hujusque domus omnimodis promoveuda? perstudiosus, virorum doctrina, spiritu experieutiaque multa donatorum, ad hujus solius rei tractationem, conventura indixit. Hocque tandem, post multas, tum aliorum plurimorum, tum meas, tametsi indignae, orationes itastatutum acdecretum est. Kquissimum ergo fuerit postea secuturos praelatos hoc decretum et opinionem amplecti, cum id eta viris tam bonisstatutum et permultis sit precibus a Domino petitum,
: ,

11

"tagna bo-

'"' deleciu,

"iwneedafur.
promifcir,

1711 Quidquid hic dixi, ad praepositam spectat uude eam iterum atque iterum rogo ut cum
: ,

lucem ut dare dignaretur ad id quod optimum est dignoscendum; et, prout quidem hactenus intelligere
licuit,

nulla alia in hac dorao

quam animae

consolatio

hoc certe optimum

est.

Det Dominus
ut

DE
500
ocT.ii.1

S.

TERESIA VIRGINE.
ctius alibi

v-

w SSiS constatWMff^gauaen m
.an

.tafan promoveatur et utidsemperultenus promov magis futurum crt Ara ad ejus gloriam imlgitvrexproli xo claroque h
fuisse ut filxm suse

crescat, sicuti

idemauctor, de earumdem

Constitu-

f"gZ
t
I

tamcirc* hoc tate

tionum compositione loquens, contramum affir. dfcww ommno cre dendum esse nil a Gra . , tiano aut a capitulo fuisse factum nisi quod optiel qu od conforme esset sententi* S.Malris. vensimile est congregatos Patres,

mum

5. Mattit

me

a,r *T/"*J\ "f sen ' e in hacperstitent

^ArTZ^XdZTZcZutrTm "X m wr0 am

e

ui, pro sua erga S.

f2, rZlltense capitu-

lum anms, swe

posl lllud,

sibus. Intervn nemo sl men afferantur \lZf2TauZsanMatrem abrogasse tttam S d De xe rat post multas

"W

^^ ^^"^
s
,

" *j**
espost-

oftwwanto, ad eamomma pmorusarum memorialia miserant, jwhciumque ejus super his exS.

*-** ~~tf.

ei

summi momenti

Matre inscia aul etiam inmta, edidisse talem Constitutionem, qualem tunc, ut

r" S ane " sq que multa e doU,s

lia
;

Ut
e

^ ^ T^Ze
neglectu
:

1SXS5SS J ^^^^J^^Zr
h
quam
C'.x;ei.in/#v#', *"*'

^"f^J. " Z"re

fonsi-

declararal, ea

n^Zurclmeldasset
coloribus depingens opti-

adversarii contendunt , Tere.sia improbabat et repudiabat ? Quod si qui dixerint eo quidem tempore Sanctam idem ac capilulum de re confes"sariorum sensisse, sed tantum post id capitutum, ultimis vilse sxue mensibus, animum mutasse, scilicet quando vidit grassantem ex ea libertate sub Gratiano abusum, jure requirimus ut argumenta

P)US :

effectus, Vessimosque ex nos exejus adimpletione

JZcncm, ieris
quam

2s
et

Matrem nemo, inquam, crcdct S.

decreverat tam clare, tam sohde,

revocasse,

tamenergice,tamimpense,argumentisetaratione
libertatem, nisi revoa^toritate ab auctoritate deductis, x vocaiiu/tt* h.hm.0 v-* a B Dicit lutdTcumaliis mSt quidem cum alns

"~*EE^2~ r "^lrlf
.

o*um c afferantur mutatiejus tur nobis qusedam S. Matris querelee adversus Gralianum, qui, in exteriora diffusus, laxabat sibi aliisque plus eequo habenas, ac, quod confessarios attinet, limites prxtergrediebatur cautse illius libertatis quam Ribera pretiosam appellat _j tt r.^^ntnm ntm coTfint n oif nif Tprocia ut

= =f

T^sZ^^ase^aL.
-

/.#*

altl^

thentic* probationes. (tom. III, epist. multis P. Antonius a S. Josepho

conservanda consLanda erat

et

religiosa perfectio.

17)demutataTeresi3ecircaconfessanorum 73 not dubitari posse quam de delectum mente non raagis ex (ibid. epist. 79, not. 18) id

171d Uno Montoyx argumento (diss. m, num. ^ruiiewfi ille demonstrat S. Ma- ^' 154) confici res posset, quo vel potuisse mutare Constitutionem istam, fom trem ne

albedine nivis, et non minus clare quam multis litterarum ejus locis cum in auctorum, prseipsam lucem patere. Ast, jurare non liceat, tn sertim recentiorum, verba interrogemus antidisquisitionem rem vocantes,

Quaerunt theologi et eanonisequenti ratiocinio disp. num. 30; st (Sanchez lib. vn de Matrim. n part., alleg. iv, n. 7) Barbosa de Potest. Episc, num statutum synodale, latum ab episcopo in sua synodo et a Summo Pontifice conrirmatum, abro:

ponfr ,.

testimonia pnoauos ut,postquam exceperimus feramus de assertiomrum, fundatumjudicium quotquot concinant bus posteriorum. Hi enim, nisnd probent Teresiam aliam induisse mentem,
vel

ab eodem episcopo, et num statutum, latum et a rege in quadam provincia a prorege et nequeat abrogari confirmatum, a prorege
g-ari possit
:

At contra

ett

derrctum COpifui.1581,

quod c mente
ejut etl conccjitutn.

antiquis exactisex S Matris scriptis vel ex cadunt, necfidem merentur. que historicis, causa capttuh Com1714 Prxludii loco auctoritatem invocamus. Nam, si, ut paragrapho plutensis Constitutiones quas superiore ratiocinati sumus, proprie Teresiante id capitulum confirmavit non sccus ac relierant, scquitur illam quoquc mente conceptam esse Constitutioquas, ex ejus edita nem qux super libertate confessariorum ibi
,

de Praeb. gant, nitentes capite Si apostolica^ Illa nostra facimus quo Pontifex ait
in 6, in
,, :

loco dicitur quandoquidem om ac si sententiara ferat. Et non posse nium sententia est statuta superioris dietis casibus ab inferiore, patet in
:

lege i, quibus authoritatem irapertimur, et jur. enucleand.), quo Sed neque (Cod. de veter. idem est Ubi princeps confirmat,

abrogari ab

episcopo et prorege

non posse abrogan

statuta

Priorissa cura provinciali sequentibus verbis quoeratclericum, de cujusaetate, vita vel visitatore Qui ergo r et moribus adsit conveniens satisfactio. ' esse confessarius habuerit istas qualitates, poterit Nonobstante monialium de consensu provincialis.
est
:

S. Teres.a ut confirmata a Pontifice et rege. Atqui atque ipsanobis perhibuit, condidit Constitutiones,

et qujestio est j inter has Constitutionero de qua clausula ffeneraii a ha3 Constitutiones a principio
:

Summo
nerali

et ah. Y. u Pontifice approbatse fuerunt dein varn, Carmelitarum confirmat, ac

tamen

illo

non solum alilium Tridentinum, sed etiam aliis, admittere et alios religiosos quos Carmelitanos Excalceatos raonialium cujuscuraque Ordinis ad audiendas raonialiura Concujuscumque Ordinisad
fessiones,

confessario ordinario, poterit priorissa Concitribus iis vicibus quas permittit

occasionibnsa vicariis R. P. Generalis, apostolico coraraissario apostolico et a Nuntio consequens anno 1581. Unde

etdemum
in
es

forma specifica abrogare S. Teresiara non potuisse

dictas

Consm^

modo

ipsi priorissas

constet de eorura pro-

tiones. Poterat quidera in Constitutionera, clarare talera vel talera

q^sdam

casi *

conbitate et doctrina. Idem poterit facere quoad est et qui pro cionatores. Ac provincialis qui nunc

tempore

fuerit,

libertatem.

non poterit ab ipsis auferre istam Novi equidem P. AntoniumaS. /ose15)

vein de confessarns, non obhgare, non expea circumstantiis ejus usura n declaratio non idem sonat ac ann
catio vel abrogatio Constitutionis, idera esset ac id
:

^^
.

qlDinluIn

^^ ^

pho

nonnullosque alios decretum, non a S. Matre, perhibere id saltem sed a solo capitulo factum. Ast gratis id ipse affirmat.cum duarum quas adfert rationum altera viomnpinaratamultaexeaConstitutioneortaesse
[t.

II, epis. 30, not.

quod auctores juxta

htotelem

dicunt legera corrigere per epikeiam. adversa 1716 Ergo serio considerent obedientissimt injuriam impingant

qux volunlatem

et

judicium
,

suu
a

^ ^^ ^
^

M rK,
fll

,^

prorsus valorissit, altera vero, scilicet Ven. Annam a S. Bartholomseo dixisse (ut perhibet Henriquezius in hujus Vita) non a Teresia venire id decretum, admittenda omnino non videatur, ut paragrapho sequente dicemus. Multo igitur re-

riorum suorum. Adhicc post collec uUalio c07 ^ steriorum super Constitidionibus ltin i. capitu nes, post consilia a S. Matre
.

cata (in quibus ne vel lota

unum

aw>

to apparet de alteranda mutandave

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

501

diligens de his omnibus circa confessarios), post Complutensi institutum examen, apa capitulo apostolica cum reulausu maximo et auctoritate Constitutio de confessariis publiliquis cunctis ut una eademque esset in otnnibus cata est erat monasteriis gubernandi ratio. Prxterea ea Gratiani tunc erga S. Matrem novi provincialis xxxvni) observantia ut P. Fredericus {lib. n, cap. Pastoralem sequentibus verbis laudarit eum
,

lium ordinaverat.
coepit ne

Nam cum

spiritus,

non secus ac
timere

V. 0. M.

reliquae res, fluentibus annis, minueretur,

sub colore spiritualium communicationum confabulationibus et colloquiis portam apertam relinqueret. Alias

nem

quoque rationes in consideratioomnessimul ei metum creabant ne haec Constitutio occasio relaxationis cujusdam quod et aperuit alicui in suis monasteriis foret
vocabat
;

quae

priorissae

etiamnum
ei

viventi,

quae sanctissimis sui

potest.

vice-provinciales suam curam cum tribus aliis quos participavit, ac laudabiliter se gessit erga
fecit,
ei supremam in omnia moS. Matrem, deferendo quinialium monasteria auctoritatcm, et majorem viceprovinciales. Quse illa qua potiebantur

Ordinis
n
ii

monialibus
dixit

annuraerari

Sancta

quippe haec

verba

Hoc punctum, quod

Constitutionibus inserui,

//

dem

me valde confundit etenim, licet spiritus et sinceritas florerent, cum haec Constitutio facta est, timeo tamen ne in

Matrem quis credat a decretacum Constitutionum norma gubernando recesrum

itaessent, S.
sisse, vel coacte

solummodo et quoad speciem eis notum est illam et se accommodasse dum tamen morientem omnes semper fuisse ad revivam et gularem Constitutionum observantiam adhor;

tatam
prMurtlm ex
Ribera et rx
Yepetio:

posterum ex ea nostrae non proficiant; quoniam frequentantur, et agunt de mcestis suis rebus quas potius nemo, nisi ex nostro Ordine sit, rescire deberet. Quare Praelati illius Ordinis restrinxerunt hanc Constitutionem secuudum S. Matris intentionem, dementes priorissishanc licentiam, injungentesque provincialibus ut ex decreto Con/.

//

//

//

1717 His, quia cum paragrapho superiore connexa sunt, praemissis, audiamus modo Riberam, qui eo loco quem jam indicavi et quem infra in cap. i), Vita SancUv integrum legi velim [lib. n, quas dicit a Sancta factas, inter Constitutiones approbatasque a Pontifice, ac confirmatas a capi-

cilii

Tridentini monialium coenobiis

prospicerent.

Quocirca, quod vivente S. Matre in usu fuit atque etiamnum est, praelatus, consulta prius priorissa, praeter confessarios ordinarios norainat in locis

iterumque approbatas singillatim a Nuntio apostolico, numerat sequentem quam declarat

tulo,

ubi monasterium Ordinis est, tres quatuorve viros gravissimos, doctosspiritualesque ex his l"cis qui eas in Sacro Tribun;ili audiant,et qui, si quce monia,

E
tolula a
toya.

lis

his verbis Noluit ut moniales solis sui Instituti Fratribus subessent, nec ut solis his illas aut verbo divino pasceudi aut in Confessione audiendi jus
:

in aliqua necessitate versetur, ei auxilio sint. 1719 Speciosa, fateor, objectio est : at non male

Alon-

esset
sit

quiu omnibus loqui et aures dare

iis

conces-

solvitur a Montoya [diss. m, num. 218) sequenti modo CircumstantiaB in quibus scribebat Yepes tales erant ut ea de re suam sententiam prodere
:

quos ad animarum suarum regimem directionemque nossent aptiores, et cura his ipsis de interioribus jebus suis, nulla prsesente aut conscia, libere conferre. Eamdemque deinde ita dilaudat

non posset neque enuntiare ssntentiam S. Matris, quin aliquid adderet quod hujus libertatis revocationem sonaret. Scribebat ille viginti annis post cernebat Constitutionem de qua Sanctae funus superioribus Carmelitanis revocatam agimus, a cernebat moniales jam subditas voluntati superio:
:

Quo suas ab omni humana

mag-is avoeabat, eo

consolatione et colloquio
familiari-

majorem ad divinam

tatem comparandam ipsis libertatem indulgebat. Nam praeter eximiara ac magni faciendam illam libertatem quam ad audiendas conciones et noxas aperiendas et cum viris et spiritualibus quibusque

rum

cernebat hos animo paratosadtuendamquam

illius
S.

proclamarant revocationem Constitutionis

asserendumque

Matrem

id

voluisse

noverat
.
.

communicandum

suis

B.

Matrem

dedisse nuper

strepitus turbasque quae inde jam ortae erant. Ex una parte timebat ne ipse discordias faces adderet,
si

diximus, unde magnum ad animas bonum et consolationis praesidium et maxima verborum divinomortificarum pabuli abundantia derivatur, etSS. Sacramentorumfrequeutemusum tionis imluxit. Ila Ribera. At non minus articulate lo. . .

hanc

S.

inter

reliquas

praecipuas

Matris Constitutionem recenserct apponeret et nullum

consilii,

signum mutati ab ea

quod PP. Carmelitani

multis monialibus suaserant.

Ex

altera pnrte adigi

qui ipsa Constitutionis verba quitur Yepes qualia superius a me citata sunt, exhibet, et dein C addit : Magnopere cupiebat ut moniales suae gau, ,

non poteratad omittendam hanc Constitutionem, quoniam bene noverat voluntatem S. Teresiae eam ipse semper fuisse ut exacte ha?c lex servaretur, ac In F judicabat maximi interesse ut in usu maneret.
his

dereut libertate circa Confessiones ; ac quamdiu vixit, procurabat, injungebat, et etiam atque etiam praelatos qui tunc temporis erant, rogabat, ut eis concederent sanctam eam libertatem , et ut eis
qurererent viros doctos sincerosque servos Dei, qui filias suas ad majorem perfectionem evehere posseut. Nam S. Mater sentiebat, dum hoc servaretur
tpteiota ex

rerum adjunctis usus

est consilio enuntiandi

sentcntiam Constitutionem et aperte declaramli Reformatricis ac suara ipsius ; quam tamen S.

adjiciendo id quod PP. Carmelitani temperavit adornavit dicebant super sententia S. Matris, quod congruentibusque rationibus e decreto Concilii mente eorumdem Patrum. Pergit dein Montoya
,

Yepeiio objc(lioiie

conservatum et iri perfectionem (lib. n xxxvn, v). cap. 1 7 1 S Clarius enuntiari nequit Teresiae de confessariis mens quam fit tum in ea Constitulione tum in verbis qux Yepesius adjicit. At immediate subjungit ille idem Yepesius plura qu<v ab adver,

more suo copiose expliprolixiores, brevitatis causa care ; quas, utpote contractas hic subjiciam. Expressius, ait, nevolunquierat Yepesius affirmare S. Matrem in Constitate perstitisse ut condita de confessariis observaretur, quam facit iis verbis qu& adallatas a se rationes pro
tutio
jicit

sariis graviter nec sine specie veri objiciuntur, sed qux tamen explicando dilui possunt, dum e

cum

contrario allata jam pro nostra sententia argumenta et testimonia nullum prorsus adversariis effugium aut plausibile responsum relinquunt. Objecta autem Yepesii verba sunt sequentia Ve:

causa, illi a sc Constitutioni. Qua de ab postea scribit eam e mente S. Matris omnino diOrdinis prselatis fuisse restrictam, secuncendum est illum loqui de mente Sanctx vero ejus interpretationem, mirwne dum fitiorum intellcctwn. secundum proprium siium Yepesii
citatx
,

rum, cum non existat ulla

res,

quantumcumque

boua, quas multis generandis malis obuoxia nonsit, prolabente tempore detexit S. Mater iu venenum
converti posse quae in

Tomus vii

Octobris,

medicinam suarum moniaPars Prior.

Secus sibi apertissime contradiceret quamdiu vixit paulo ante scripserat S. Matrem, copia concedevoluisse xd larga confessariorum Yepesio quoque sc?*iptum retur. Porro fateor ab
70
esse,

quiftpe

qw

: : ;

502
10CTORK

DE
timuisse

S.

TERESIA VIRGITSE.
in vequse absentis prionssae locum supplebat. Confessiones audiebat sacerdos bonus servus Dei; se d quoniam virtutibus non adjunctam habebat exp e .

esse

Sanctam ne

tale

remedium

V. D. M.

nenum

verteretur. At constat etiam ab eoclem

timore, mentem ut ipsa inquit,

Yenesio esse dictum, Sanciam, non obstante hoc suam nullatenus mutasse nam, hxc libcrtas multas ob causas
i

rientiam rerum quae in rehg-iosis coetibus solent contigere , sopire nesciebat has foemineas querelas. S.

ea concessaponullius erat ponderis prse grandi teratoriri, occxdto et prope irremediabili detrimento quod e negata capipotuisset. Sic explicat Montoya longo
expediebat,

acdamnum quod ex

Mater, scnbens ad P. Gratianum (tom. //, epist.lb, num. 2),defensionemsuscepitimpug:nata3 Pater mi, etiamsi S. praesidis, illique dixit Clara
:

hunc Yepesii locum apparentemque contradictionem. Quod ample legi apud eum
ratiocinio
potest.
Alqu*
*lti-

partes superioris ageret, credo in eadefectus inveutum iri, quamdiu istesacerdos confessarius
illic

mum

tandetn

1720 Postremo

demum argumento pro

senten-

adhuc mentem suam aperuitadparochum Malag-onensem in epistola scripta versus anno 1579 (tom. II, epist. 30, num. 2) Ne p er .
illicerit. Mag-is
:

argumenlum
afferlur c

Lhronico.

tia S. Matris est ejus apparitio facta Annse a S.Augustino, cum P. Alphonsus aJesu amio|1622 minuerat confessariorum numerum in conventibus religiosorum. En qui ea apparitio in Chro-

"

mittas (nou permitto habet textus hispanicus), inquit, hunc virum cum aliqua loqui aut ali-

nico referatur
S.

Sollicitudinem
;

M.

Teresia in hac occasione

suam non posuit verum considerans

cujus Confessionem excipere. Caeterum raultam gratiam ei ostendo ; id enim decet. In epistola 63 tomi primi promptum remedium proposuit procuranda? quieti monialis Hispalensis, diceus Ne
//
:

e ccelo moerorem in sua familia ortum, apparuit dilectEe suae filiae et acceptissimae Christo sponsae

//

ei

permittatur
confiteri
,

bus

Ordinis nostri Fratriet omnia ordinata erunt. Atque

aliis

quam

Annae a S. Aug^ustino, quae, Villanovae de la

versans, sanctitatis suae radiis

Xara

adeo, ut prospiceret

communi

quieti

omnium
:

Hispa-

totum Ordinem colquae eadem lustrabat eique dixit hsec verba Ven. Virgo cum juramento deposuit in ultima RelaB tione quam de sua vita nobis reliquit Mone preelatos ut caveant ne quoad Confessiones tantopere restring-antreg-ulas; quoniam hac occasione, non secus apud religiosos quam apud moniales, plu rimi fiunt errores . Atque eadem Ven. Mater
,
:

lensium monialium, in epistola 61 tomi item primi Matri priorissse tale praeceptum imponit Tantum te rogo procures ut quam minimura com- ^
// //

//

>>

//

//

sequentianarrat in jurata sua Relatione Quando obiit P. Angelus a Jesu Maria, praepositus hujus
.-

mercium sit cum his qui Excalceati nonsunt: quod dico ne istae moniales neve tu cumillisde animarum vestrarum statu ag-atis. Non magni faciendum est si interdum Excalceati eis desint et spirituales communicationes parciores siut quoniam multo magis expedit, ne iterum laba-

//

mur in turbas quales ante

17

fuerunt.

'

provinciae,

//

que se

eadem die oranti mihi apparuit, dixitmortuum esse et in purgatorio detineri, ac

22 Objicitur itaqueprimum epistola 25 tomill.

mprtoft

k'

En

petiit ut

eum

orationibus meis juvarem nec omit-

terem praelatis dareid circa confessarios monitum quod mihi mandaverat S. Mater nostra; quoniam multum expediebat atque sic evanuit Huc usque Ven. Virg-o quae licet obedire statuit, et monere cjus successorem, cum nihilominus ille venit Villanovam tam frigidum eum reperit ut maluerit tacere quam adire discrimen ea dicendi quae non bene a provinciali receptum iri et quibus
//

hispanice locum ae quo agitur : A mi mi pami Padre, que aunque vaya alli Santa Clara , (estando el que esta, y la tema que ellas tieneD), hallaran hartas faltas. Circumstantiae autem erant
rece

^o/omi//,

q.ihictMlur:

amota ob segrituminus diligebant vicariam, probam quidem, sed ad conciliandos sibi animos non adeo dexteram ac P. Antonius a Jesu, quijussu Gratiani conventum illum tunc visitabat, auxerat malum, auscultando etfavendo
hae
:

Moniales Malagonenses

dinem

dilecta sibi priorissa,

debitam fidem addendam non esse praesumebat. Quare permisit Dominus ut a daemonibus cruciaretur, uti dicemus in sing-ulari et miraculosa ejus Vita. Atque tum haec dixit id suis confessariis, et
hi suis pra-latis. Ita

queritantibus. In

illo sestu

confessarius, sive at-

trita ejus csset auctoritas, sive aliqua ejus culpa

intervenisset (nuncupatur
bus), capita illa

tamen ab

ipso P.
et

Anpro-

tonio a S. Josepho vir idoneus, litteratus

fluctus

Chronicum

(lib.

xvi, cap. iv,

num.

5 et 6).

male agitata sedare motosque componere nequibat. His prtemissis, jam ad disquisitionem veniamus. Hispanicse voces
que esta (qu<s litteraliter significant et quas P. Fredericus vertitper: Quamdiu confessarius quem jamhabent, illic manet) cequaliter referri possunt sive ad conEstando
Illo
el

LXXXIX.
materise
:

Prosecutio

ejusdem
al-

manente qui adest

ubi solvuntur objectiocontraria

nes pro
latae.

opinione

fessarium sive ad P. Antonium a Jesu, qui visilatorem in eo conventu tum agens, vicarise nullaqua etiam de causa Teresia hic tenus favebat eam apud Gratianum defendit. Suppone tamen
;

Pluru tx Sunloca objn iun~ tur:

Objiciuntur imprimis loca qusedam Epistolarum S. Matris e quibus P. Frederico a

,

certo designari confessarium

,

et ultro finge

eum

S. Antonio
est

(lib. iii,

cap. xn) in tantum

persuasum

eam postremis vitse suse annis de delectu confessariorum alitersensisse,ut nulla alia probatio illi desideranda superesse videatur. Longus essem,si examinarem singulasannotationes Epistolisper quatuor tomos appositas,ubi idem a P.Antonio a S. Josepho et a P. Petro ab Annuntialione adstruitur. Sat mihi erit sola ea loca pensare quibus P. Fredericus a S. Antonio fulcit suam sententiam, ita loquens Valeant mihi probationes desumptae ex Epistolis S. Matris, quoniam in his
:

qnam manifestissime suam declaravit voluntatem. In monasterio Malagonensi inter moniaies orti erant varii questus adversus monialem
ipsa nobis

revera inexpertum sicut P. Fredericus eum appellat, circa ea quse monialibus solent obvenire ; quin dato hanc ejus imperitiam in causa partim fuisse cur monialibus non bene cum superiore sua conveniret quse tamen logica vis ex hoc particulari facto exprimat S. Matrem per consequentiam voluisse ut soli Carmelitani fittfr bus suis a Confcssionibus essent, easquesoli dirigerent ? Si tale staret ratiocinium, ipsos Excalceatos ad hocesseinhabiles conficeretur vel ex ipsa hac S. Matris epistola ubi ipsa dicit P- AntoniumaJesu talentum dirigendimoniales a Deo non accepisse (P. Antonius a S. Josepho, nota sua 15,
: ,

detorquet quidem hanc phrasim ad confessarium Malagonensem, sed ipsemet hunc suum er-

rorem

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

verbo Antonius rorem corrigere videlur in Indice, esse hunc unius P. Antonii a Jesu). Fasneautem extendere OrdiExcalceati defectum ad totum

503

ne m

Carmelitanorum non rituali directioni Patrum Igitur infirmum reputari debet vosse subesse? argumentum. Atque hoc primum P. Frederici P. Petri ab Annunvix magis solida est annotatio epistolae locum subnectentis tiatione, ad hunc
sequentia verba
:

et

inde concludere moniales regimini

et spi-

Considerari haec possunt, ut videa-

io/.unfur u( (
b;/a /oca ex
_pii(o/<>

confessarii turraalum quod monialibus paritdirectio tamen, in ultima qui ex Ordine non sit. Adverti hispanica Epianni 1793 et penultima anni 1778 editione, quas prse manibus habeo, hanc stolarum in notis P. Anp. Petri ab Annuntiatione notam tonii a S. Josepho omissam esse. cpistola 1723 Objicitur deinde a P. Frederico 11. Judicio hic me supersedere posse protomi

-CCTOHB Carmelitani Calceati deposuerunt priorissam, et V. D. M. procedere tenta- D alteram subrogarunt,ad juridice verunt in Gratianum, in S. Matrem et in aliquot e filiabus ejus ita ut in extraordinariis circumstantiis versaretur is conventus. Prxterea forsan tunc ad manum non erant docti et pii sacerdotes, quales Teresianx Constitutiones requirunt, ita ut proillisrerumadjunctissoliCarmelitaniessentaithibendi; dum interim constat Sanctam numquam generaliter hoc jussisse, sed e contrario adhibitos in ejus conventibus fuisse pluries alios confessarios qui Excalceati non erant, etiam posteriore ejus cetate. Sed, quod elidit objecti hujus loci vim, non agitur ibi proprie de confessariis, sed de familiaritate cum non Excalceatis. Insuper Teresia non vetat illic omne cum extraneis commer:

30

30

loml

//,

fpun/a 63
jumi
/

instituenda esset, si lixx disputationi quse a me agitur rem exponerecum vellem totam de qua hic ut rerum ac personarum circumstantiis Nam, ea de re quis formet, sufpcere mihividejudicium solius a detur simplex epistolse illius aul etiam toci lectio. De particulari Frederico objecti
.

cium, sed tantum optat ut quam iwissimum sit. Rursus itaque sequitur nec hoc esse solidum P. Frederico argumentum ad thesim generalem probandam, quasi Teresia unice voluisset Carmelitanos confessarios. Aique etiam sequitur adhuc minus accuratum esse lemma quod annotator in

margine ponit, dicens Sancta

:

attribuit persecutio-

P.

B enim

moniali, a bono tramite devia, ibi S. Mater habet Non sino ut ea cum aliquo (extraneo) hcBC ei me loquatur huicve peccata confiteatur.Caeterum convenit enim. Cui loco valde benignam prcesto
:
:

nem quam filiae suae Hispali passa. sunt, Confessionibus quas instituerant aliis extra Ordiuem suum,

adjungi potest duplex ad eam epistolam annotatio, Aualtera P. Petri ab Annuntiatione, dicentis habere diant istud qui relig-iosas dicunt debere
:

E ac rogat ne id amplius faciant. Dein olyicitxr 1725 Alia deinde objectio desumitur ex Henri/ocuie Vila quezio in Vita Ven. Annx a S. Bartholomzeo [lib. Ven. Annu a qui locus etiam legi potest in Uiro- s> BanUoioiv, cap. xix
nico
{lib.v,

cap. xn).Dicit scilicet

ille

auctor

S.

Ma-

mxo,

ter in suis scriptis

multum commendavit
majorem

ut superio-

multos (pone,pro S. Teresise mente plures) confesdebere esse consarios, nec solis PP. Carmelitanis tentos, et altera P. Antonii a S. Josepho, ex eo similique loco hanc conclusionem colligentis
: :

res concederent monialibus

in confitendo
:

libertatem quara quae in aliis Ordinibus in usu eat et in suis Constitutionibus facultatem illis reliquit advocandi varios viros doctos et spirituales, quibus-

Solus ergo

ille

qui de albedine nivis ambig-it,

am-

cum

conscientia. suse negotia

communicare

possent,

sit bigat et de Teresiae mente. Licet enim verum eam aliquamdiu alios quam Ordinis sui confessarios

filiabus suis indulsisse, tristis

tamen experientia do-

sestimans perfectionen quam in suo Ordine stabilire cupiebat, servantur iri, quamdiu h_ec sancta libertas servaretur. Verum deinceps plures ei ob-

cuiteara expedire contrarium. Equidem, quamvis de albedinenivisnon dubito, fateor, ni talpa oculis

viarunt rationes quse ei creabant metum ne haec Constitutio in suis monasteriis relaxationis causaforet.

captus sim,

non videre mutatam Teresiaeete confessariis mentem, dicente mihi nequicquam

me

ibi

Sancta itaque in omnibus se accommodante menti superiorum Ordinis, ut et hi accommodabant

ipsa se intentioni S. Matris, Constitutioni illi, cum adhuc in vivis erat, derog-atum est; sicut asserit

P. Frederico id ibi aperte declarari, et annotatoribus id adhuc fortius frustra asserentibus Objicitur tertio epistola 63 tomi I, ubi S. Mater dicit Si feceris ut Isabella a priorissx Hispalensi noxas confiteatur solis Fratribus OrS. Hieronymo dinis nostri, res finita erit. Sed dic, quieso, quid C hujus epistolx locus is, ubi de una moniali agitur, ad thesim generalem probandam ? aut an Isabella
.

episcopus Turiasonensis,

lib.

n, cap.
:

xxxvm
S.

[sive

xxxvn, pro menda),

//

his verbis

Pro_lati arcta-

verunt

tris,

dementes

eam Constitutionem juxta mentem priorissis eam facultatem

inferius
:

Ma-

, etc.

Ac paulo

a S. Hieronymo totus monialium complexus erat? Insuper annotator margini hicadscribit S. Mater ob filiarum suarum pacem prohibet quominus aliis quam Excalceatis suis confiteantur. Ast hic
:

itaque tempore S. Matris postea in Ordine, ut prselatus usus fuit, vig-uitque est con(audita praevie priorissa) in locis ubi non

Is

desig-net ventus, prceter confessarios ordinarios, doctioribus et santres quatuorve e gravioribus, in ctioribus illius loci presbyteris qui easaudiant

adhuc magis a vero deviat, siquidem S. Mater ne vel Isabellx a S. Hieronymo, nedum pluribus aut omnibus, vetat apud alios quam apud Excalceatos conscientiam exonerare siquidem imme;

S.
//

nialis

Tribunali, et qui ad eas accedant, quoties moquaedam auxilio iudiguerit , etc Nihilo-

minus ex quo S Teresia vitam mortalem cumreterna

et, mutavit, inquietee factae sunt aliquot moniales; licetspiritualesetbouaintentione ductse, studebant suam circa praetensam libertatem sententiam ful-

diate post subjungit Si aliquoties ag-at cum P. Roderico Alvarez (Societatis Jesu), dic illi Patri quid de ista poenitente ego sentiam. Unde sequitur clau:

cere dicendo

eam

esse

secundum spiritum

S. Matris,

dicare et affirmationem annotatoris et argumentationem P. Frederici. Atquehic cernitur a Teresia id fieri quod priorissas facere peroptabat,

merum comraenet, quod ei oppositum erat, esse inductum a Patribus Carmelitanis, qui moniales tum
ultra

modum
;

animce modenempe ut quem incongruentem ratorem monialis petierat, ille apriorissa huic
sibi

de coutrario
s_epius,

volebant. Constabat ad eas placandas non semel, sed petierunt Carraelitani a Ven. Anna ut desibi subjectas
et

denegaretur.
"
61 <i epii/oia
(onii /.

1721 Objicitur quarto epistola 61 tomi I.Adverte

hic prius duplicem persecutionem vehementissiHispaliin moniales Sceviisse.Prior fuit, cum

Matris fuisset; quoniam haec annuit Ven. nulli melius nota esse poterat. Petitis sententiam a S. Matre mutatam Virgo , dicens
clararet quse

mens

S.

mam

fuisse,

aliqua inter illas, ab ignorantissimo confessario incitata Teresiam cum filiabus suis deferre voluit adS. Inquisitionis tribunal posterior vero cum
, ;

quam

prius.

tutum quia censebat posterius esse magis Hoc pacto quies aliquamdiu parta est

quas sed identidem exurgebant nova. difllcultates, externis fotas fuisse arbitror, et quae ab aliquot praecipue

mS
504

DE
o nrtffi sunt e

S.

TERESIA VIRGINE.
dine sunt recisse. Vehementer dolendum est quod qua3 S. Mater tanto labore procuravit et, postquam
procuravit, tanti fecit, ita
dant.

i*tt*

et sunt superiores oraculum a quo certius sibi non esse Bartholomceo responsum quam a Matre Anna a S. manlitteras ad eam dederunt, exspectare posseht, quid circa Conscripto dantes ui iterum declararet Fundatnx. libertatem sentiret Sancta fessionum Anna epistola (cujus Ad haBC qussita respondit verbis ecgraphuin habeo) sequentibus jam dixi spectat ad confessanos, 1726 . Quod qmd videnm, ac Patribus ouibusdam e nostris

nt:'t*i

cum Ven. Anna

Parisiis ver-

Xtes

immerito haB

vilipen-

mus

1728 Gravis profecto objectio est. At perpendasingillatim validiores adhuc rationes quee vim illius elidant.Prsevie autem notemus immola nec refellenda stare ea argumenta quxjam alluli ex facta in capitulo anni 1581 Conslitulione et ex

^'ocui,-,
,

" /?rn

"" \
,

''

T/

al

"

Riberx ac Yepesii testimoniis. Quse

sunt
et conciliari

si

invicta

retuli
.

mealiquotiesaudivisse
in principio scilicet

S.

Tcreaiam dicen-

ad sua peragenda calceatorum provincialem, et opus esset, a se impediri non negotia amicis sibi et suis cum mouialibus, potuisse quin secum consuetudinem habe,,quando id illis placebat, valde affabilem exhibuisse ; rent, ac se iis amicis fundatam sed'deinde, cum provinciam suam quimutasse sententiam, et videret, paulatim

tem

cum non haberet Ex-

Henriquezii assertionibus, necesse est dicatur aut falsus Henriquezius, aut spuria ejus narratio, vel saltem hsec aliena manu esse temerata. Imprimis dicitur ab Henriquezio-.Teresln se in omnibus acconimodaute menti superiorum Ordinis sui, ut et hi accoramoda-

nequeunt

cum

busdam adjunctis non tam suaviter

nuaudoquidem

esse

actum

minem

timebat.

magna erat ejus fortitudo, et neEt si videret minimum defe:

bant se intentioni S. Matris, Constitutioni illi, cum ipsa adhuc in vivis erat, derogatum est sicut assecdic ubi aut rit episcopus Turiasonensis. Ast quando, viva S. Teresia, Constitutio super liberlate confessariorum mutata fuit? Et num ab ipsa Sancta mutata ? Num vero a superioribus Ordi; ,
,

nis ?

Quod tamen utrumque perperam

illa
:

innuitur

,/

desectum, etiamsi optimi sui forent amici, eos Quarebat , etc. Et aliquot lineis inferius dam die, inquit, eam inveni valde mcestara, et Anna, mihi secum loquenti haec dixit verba
:

Teresia se in omnibus accommo. E verba per dante menti superiorum Ordinis sui, ut et hi accommodabaut se intentioni S. Matris suae. Procul sane abfuit ut hoc contingeret sub regimine Gratiani,

video nos pessumeuntes, multis

confessariis
:

cum januam aperimus nam licet in alia fuerim

uunc laudo Franciscanos, qui tutius malum incedunt, quoniam, si quid bonum aut id mulOrdine, latet hoc sseculares ,/est in suo
u

Bententia,

qui in illo ipso capitulo electus fuit provincialis in quo Constitutio de libertate confessariorum est condita, et qui provincialis mansit diu post Teredempsisset hanc sise obitum. Nam qua ratione
Constitutionem ob largiorem ibi datam copiam, ea Conipse qui ullra moderatam libertatem qux talera, teste Chronico stitutione concedebatur, dedit mouialibus licentiam [lib. v, cap. xn, num. 2),
ut unaquseque posset

tum religiosorum Ordinum honori

si

prodest. Haec
iri

dixit; et credo,
,,

viveret, ab ea scriptum
scripsit.

res valde diversas

ab his quas

Non ego

cupio animas augi, sed firmiter

teneo nostras esse debere contentas immoniales reformatas plendis nostris officiis ; atque eis qui nos gubernant,

communicare suum

spiritum

quocum
:

volebat, sive Carmelitanus

esset sive

non

multum

esse

attendendum vocationem no-

h
,,

stram non esse ut gaudeamus libertate, sed ut vivamus in hoc mundo tamquam mortuse esse-

tuncnumerarentur confessaesset taliter ut plures Cedo itaque nomina illorum rii quam pcenitentes. superiorum Ordinis quibus Teresia se accommosux accomodaet quiseintentioni S. Matris
davit

mus.

"

ttapparitio

prgtcnditur.

1727 Dein narrat Henriquezius S. MatremVen. Annce a S. Bartholomseo apparuisse in Gallia, sicut ante ei apparuerat in Hispania, eique, cum

cuperet hoc tcrreno exilio liberari et Matrem sequi, dixisse aclhuc moranclum, quia olim fa-

derogarunt, ut Constitutioni illi tunc temporis Yepesius hoc clicat retur. Ergo procul abest ut Contra quod Henriquezius eum dicere contendit. biographus ante afftrmarat, eam, vero is S. Matris et etiara quaradiu vixit, procurasse, comraendasse,
ut p atque etiam sui temporis prjelatos rogasse. denegarent. Quocl suis sanctam eam libertatem non
filiabus

C ciendum erat ab Anna, quod Teresia, si viveret, fecisset. Hcec autem quee ab Anna facienda erant,
confidenter judicat Henriquezius fuisse efficacem ejv.s cooperationem ad restringendam inter moniales libertatem confessariorum,

si

cenquid adjicit his quoad speciem contranum, secunclum notavimus, loqui sendus est, ut supra bxquo mentem, non suam, sed Carmclitanorum.

Et demumsic

prosequitur

cretis capituli

Quando coufessariorum delectus decoarctabatur, non ut Anna, alii

quidam religiosarum conventus sese eis submittebant, sed magis obluctabantur, cum magno in Ordine tumultu. Verum tunc Ven. Mater Eliano cum zelo exequebatur id quod ei S. M. Teresia in
Qallia

sequiturincohxrentiaet veritati historxcx affirmatb.ua ria verba esse quibus Henriquez cm superioribus suis et trem se commodasse coarctanctam superiores S. Matri suie ad simul
Constitutionem de tibertateconfessarioruni. Yepes auqui 1720 Cceterum illo ipso loco ubi moam ^ concederevidetur menti Carmetitanorum, b. ie sub eligendi confessanos quem jam
,

contra-

rf.,

Cordi scilicet habuit partes ejus defendere, assereus S. Matris mentem non fuisse tantam libertatem monialibus relinqui, addensque, si tantaB Matris filise esse vellent, potius ducerent
dixerat.
illi

a he viguisse ait, satis largus est, et, si *\

"

datur

obedire

quam superiorum
et

voluntati repugnare.

ie* iQ vix arctior est asserta ibi ao ll0 * monialium circa confessariorum copiam uS quam ea quam inculcatam a S. Teresia v
,

Et ad melius adimplenda quae ei dederat S. Teresia mandata, cum vices suas ei dedit, eamque vicariam suam constituit, scripsit memoriale in quo rationibus valde firmis probat quam tutum sit gubernium Patrum Carmelitarum Excalceatorum, quam conIleec

verbo

scripto declaravit.

capitibus iv

et

Vise

perfectionis.

Quoclitn^

Montoya rite notandum est, et quod ipse loquitur de moniau satis explicat, Yepes ibi manui monasteriis qux in eodem loco ad
bent monasterium Patrum ejusdem quibus ut confessarii ordinarii desumeren
desiderasse. OrdintS,
>

forme

spiritui et
et

menti

S.

Matris, instaus ut

in

omnibus

per omnia eis obediant, decreta capituli amplectantur, et non se regant alienis consiliis.

supra diximus Sanctam semper Yepes a ter hos autem confcssarios Ordinis sui, alios, q nominari solitos fuisse tres qudtuorve
Carmelitanos non esse satis indicant
eze

Nihilominus aliquot parere noluerunt, et ab Or-

persoDBB

DIE DECIMA.QU1NTA OCTOBRIS.

pnnnuel lu ^ar. Ergo moniales in kabebant sufftctenti numero confessatUlS priorissx, agere rWSi auibuscum, y

505
lvc

^T^' TJhufcu^LZ^^ ^ ^ Voterant Atw

iluit, ei

^^
supponas

buerunt? Nxsolaistabeneperpensaverbaabunde sufficiunt ut nemo credat tale ab Anna datum fuisse responsum. Dein dissonum prorsus ab lu,

^^ ^
nem

hatsine existente Patrum, plane probabile

so mQnialium domus la existe. f to j nmi eodem pago vel civitate domo in

est,

Gratianum Teresi animos addidisse, et juvisse ad viriliter, seposito timore, abrumpendam omfamiliaritatem inordinatam
sit
,

^ ^^ ^^
illo

innultuVt

nempe

non minorem numerum Lm fuisse. Ergo in utrisque

sin majorem, saltem sacerdotum ns concestocis, si

et

periculosam.

Quod quam parum verisimile

bus quas super mitiore

tiquet

ex omni-

ordinanos duosetforte tres confessarios fuisse aut quatuor dequibus Yepes loquitur, cum tribus numerum sex ferme exlraordinariis, pervenis ad sufficit ad eam cuique moqui sane
sacerdotum,
niali

de disciplina non sollicito provinciali referuntur. Insuper quid sat hoc refert ad probationem mutatx Teresiee mentis
et

circa libertatem confessariorum

?
v.

prxbendum copiam faciendam delectumque Vise Sancta prvberi vult initio capitis v quem illam libertatem ad Lrfectionis ubi quippe dicit extendi non dcmultos assumendos confessarios
;

1732 Nequeminus me ferit alter jactatse epistolx illius locus ubi Anna a S. Barth. ait Credo
:

irrevtrem

t(ylu ^ a|

S.

Matrem,

si

viveret, long-e alia scripturam esse ^e.

quam

imibi mxChrolu
,,...,

n ico,verba

SSTSta<ur.

beve yj$Q Annotare hic omnino oportet, ad citatum modum nominandx ra Yepesii locum, ubi tradit, adjectam esse in Chronico c0n fessar i os versione, atque in Henri(utet in hujus gallica dicitur, negativam, quezii textu) particulam, ut non parum immutat. Videhcet quse totum sensum editione anni 1770, qua Yepes (saltem in hispana los In locis ubi conventus habetur (eu
\

Quis enim sibi per^suadebit Matrisfiliam ita proterve locuinelytam hanc S. tam et tam parvi pendisse ejus scripta ? eo magis quod hic de Constitutionibus agatur, de quibus
quiB scripsit.

Actacanonizationis dicunt Fundamentum summ*E prudentiae elicitur ex legibus seu Constitutionibusquastulitad istius Keligionis regimen et g-uber:

utor) dicit

solent, praeter ordinapueblos donde hay convento) nominari tres vel quatuor vin rios confessarios, anghca versio spectabiles, etc. Atque idem habet Woodhead (part. n, pag. 58). Ast Chronicum pono hay convento quod nit : En los pueblos donde locis ubi non habetur oonventus, In
:

nationem.adeoprudentes utexillis facile dignosci valeat illam divino lumine in illiscondendis fuisse et de quibus Yepesius (tib. n, cap. illustratam Sunt xxxvn) sequenti modo non veretur loqui plus quam humanaB Constitutiones illse, aptaque
;
:

suntinstrumenta ad tales sanctitatis

:

gemmas

per-

significat

nempe

Gxcalceatorum. Quem sensum gallica Dans les Chronici traductio exprimit, dicens couvents des Peres. Illa lieux ou il n'y a point de addititia vocula non gravissimam Yepe:

autem

siani dicti

immutationem

inducit, quippe

qua

lectoribus innuatur dici ab

Yepesio, in iis locis

acciendi alios ubi Excalceatorum conventus est, primis iis temporibus non confessarios copiam Yepesiianni 1643 esse factam. Ex gallica quoque traductione concluditur genuinum textum habere:
galdonde hay convento quamvis inepte vertitur ubi ou elles ont un couvent dans les lieux lice habent conventuro. Improbabilis enim moniales pleonasmus ille est quo gallice id refertur ad mo;

viam aperiunt ccelum poliendas versus tam divinam, tam securam, tara planam, certo non sunt a viro aut fcemina, neque ab ulla creatura humana aut augeUca. Atque Iwecverba in suis ad moniales anno 1630 datis encyclicis allegans P. Ferdinandus a S. Maria, Prxpositus Generalis Congregationis S. Eliae, monet ut primxvx ese Constitutiones decrctorum mandatorumque divinorum, a Deo per Teresiam datorum loco ponantur, non secus ac Lex vetus populo Israelitico per Moysen data imo dicit habendas esse ut rem vere sacram et ut Euangelii textum, juxta quas aliquando super ipsis a Deo judicium dum interim ab ipso P. Ferdinando, feretur immediate post tanta Constitutionum encomia,
et consilia quae
t
; :

nialium monastcrium
eas
illic

nam quando Carmetitame

cv

existeredicuntur in aliquo loco, insipidc

habere monasterium, quippe qugevagari

dicitur S. Mater experta unam e prsecipuis istarum non fuisse bonam, ideoque improbandam, et conesse alium usum introducendum qui non sit trarius consuetudini Ecclesix Romanx et judicio omnium fere episcoporum, cxistimantium istius?nodi Constitutionis praxi laxitatem induci, sub-

non
Atqueulia
plura
eia

soleant.

vertique
in

et

moniales

et

monasteria. Omitto quod

^-

?" ""- uemwy" demvigitijametampliusamorteS. Matriselapr uMi.Kiuso-i.^i

/

1731 Qiicvriper transennam quoque posset qui factumsit ut superiores Ordinis pluries, et quisis

prxtensa Annse
:

epistola ut a S.
,re

Matre dictum

jiecia,

annis,adhuc ad Annam a S. Bartholomseo C judicarint recurrendum, si ipsa S. Mater tam

aperte, ut perhibent, in variis suis epistolis declararit eam de confessariis mutandam esse Constitutionem. Neque enim ullumpondus tribuo dictis

perditum reserando jactatur januam tot confessarns. Hoc emm si revera ab >*/, cwn/n firissfit epistola Anna scripta fuisset cmstola ad nimiam sub

Anna, video nos

. ,

Gratiano copiam referri deberet, non ad eum confessario7'um dclectum quem S. Mater fdiabus suis concedi volebat. Et recte utique tunc sic qucsta fuisset Sancta, quoniam plures confessarios videbat

P. Ludovici a S. Teresia, qui in Synopsi de Erect. Carm.inGallia {cnp. xlxiu) dicit prxfatam Annx epistolam scriptam ante quartum capitu-

quam

pcenitentes et passim gtoriee

lum generale anni

1591-.

Nam

Henriquezio

ille

contradicit (quo unonititur), qui affirmatAnnam cum consulebatur, jam Parisiis degisse, ac proin

ducebatur uno plures uni sanctimoniali esse confessarios (Chronicum lib. v, cap. xn). Qua?*e mirandum non esset morcm inter Franciscanos usitatum Sancta? visum fuisse tanto abusui anteponendum quin tamen, teste Ribera (lib. n, cap.
;

non respondisse ante annum 1G04, quo Parisios venit ne quid dicam de defectu reverentise de:

i),

unquam judicarit

esse sibi

mutuandum

usura a

creto apostolico debitx, si

verum

foret,

quod

ait

P. Ludovicus, capitutum prius Annam considere voluisse quam corpori Constitidionum monialium id insereret. Ast, hoc pr&termisso, Sbrutemur modo pnefatam istam Annx epistolam (vide num. ]72(J) mira enim continet. Quis scilicet credat Annam ita, ut in epistola est, fuisse locutam ?
-.

Instituti S. Francisci Ordine, ut moniales sohs sui Fratribus subessent. Cei*tissime autem ad revocandam tanti momenti Constitutionem qualis erat illa

Iste ejus

sermo nonne dedecori est et S. Matri et fdiabus ejus et illustribus illis viris qui Sanctx in Ordinis reformatione auxiliatrices manus prx-

de confessariis, et ad manifestandam suam mentem in re qux filiabus suis non parum cordi erat, opus erat explicitis magis et disertisverbis, nec magis ad hoc sufflcicbat taus quxdam consuetudinis Franciscanorum,quam querelce de Gratiano / 10 authentiaut generalia qusedam alia S. Matris dicta. nwlnterim non abs re erit notareHenriquezium canc u ea i,e tantum descriptum exemplar,non vero authen- ^'*;J'
ticum,

^
506
ABCTOM V. D. M.

DE S.TERESIA VIRGINE.
faterx se habere;

Bartholomaeo epistouv Annse a S. ticum ilhus .^tnle a mud

ita ut

^ctam
pe

modo ad

mex annota tioni fP c ut aueziinarraUo ^rf n <7aica hujus

pantcus
p5iw5

caturHennquezius habmsse au

rKKK^ ^J^\^ ^ f^ ^T^ <^<^

BenpQ^ium
Cforc-nfct loco

^
t)

P. Gratianus
ita

provmciahs electus est, ac perhibetur, D ipsorum manu compositas, missas ab eis esse ad Sanctam. Quique nunc illis inniti volunt,

Lc

dicuDt ab ea

n^^uscmptam^ ^^amhZ
jam
contrarium
dicit,

quos nobis dedit et promovebunt perfectionem. Ueum boni sunt, precor ut eos custodiat, suamque gratiam in die 8 in eorum spiritu magis ac magis augeat. Corpore
est> gt

^^

illas

fact

T uti

r tr
;

at

sic
-

Se *

bene

^^
arbitror
scripsi.

me Ueo,

et .,

animus

in citato habetur et repetitur versione et in italica Montoyae qallica Chronici

gratum me Deo praestare obsequium, eis veritatem indigitandol, qua? tota est in his quse
Deus
e vivis sustulit

^^

sat fortis

mihi

QaUiffij

^^
est

ad

citatione,

nempe factum ahena

M. Annam

a Jesu,

adverti manu dumtaxat fuisse exemplar. Adhcec ex praefata Annae epipotest ea quse Henriquezius cum querebatur de stola dicit a S. Matreprolata, quam nimia in confessarns concerelaxatione genuerat, multum dendis Gratiani indulgentia de re Yepes habet. ab iis quae eadem

quse a

me

in his dissentiebat, etdixi

quibuscumque

potui (inter alios Patribns nostris ac monialibus), ei a Deo non datum fuisse coelum quia praelatis
contraria fuerat, sed quia
terris

suum purgatorium

in

passa erat.
7*
paucti
-

Henriquez Quod autem ad dissertationem quam a S. Bartholomaeo compositam, cenait ab Anna aliquod argusenda est non continuisse efpcax retractatam a mentum quo probari potuisset Matre fuisse libertatem accersendorum conS.

discrepare

HZhEpistolam illam transilirehic possem, cum sermo videatur esse non tam de confessariis quam de monialium ab Ordinis regimine exemptione
(quie qiicestio tunc temporis in Gallia vehementer agitabatur, et qua?, si epocham spectes, non ad

diUilur

j3

fessariorum. Secus fuisset indubie hoc insertum Henriquezio, Vitee Annae a S. Bartholomseo ab Chronico a P. Francisco a S. Maria, prolixis variorum annotationibus ad Epistolas Teresia-

Atque nas, aliisque passim Excalceatorum libris. aliseque quas jam attuli rationes in causa hoc sane fuerunt cur Gaultier in eo videatur fuisse ut
Bartholoin gallica sua versione Vitae Annee a S. omitteret, quippe qui suo mxo totum hoc caput rejecerit. loco id non posuerit, sed ad calcem libri itaque perpensis, judicet eequus lector utrum His

Vitam Sanctae, sed ad Ordinis historiam pertinet). Ast, cum hsec epistola etiam invocetur ut argumentum pro mutata S. Matris mente circa libertatem confessariorum, paucis saltem agendum de ea mihi hic est. Breviorem autem et simultamen pleniorem ejus refutationem praebere me non posse reor, quam invitando lectorem ad altentamillius lectionem, ut ipse, eaperlectaetperpensa, dijudicet num imperiosa istiusmodi dictio stylique acerbitas quadret pietati, humilitati et
charitati sanctissimae fceminaa, et inter alia num vel minimum verisimile sit ut Ven. Anna a

ex Henriquezio depromptum argumentum supra tale sit ut subvertere queat argumenta jam dixi, ad primam proposita. Qnemadmodum Si valeant tria argurespondens objectionem menta a Constitutione, ex Ribera et ex Yepesio, necesse est ut aut falsus fuerit Henriquezius aut spuria ejus narratio, aut saltem aliena manu multum temerata. Sed addo nunc Si tot sint in eo capite ac prsesertim in prsetensa epistola Annee S.BartholomcVO res incohzerentes et improbabites peremptoria altera adest ratio totum illud caput non admittendi.Atque haec dictasunto de tota hac ex Henriquezio super confessariis qucestione. 1734 Postrema demum objectio, quse pariter VltimoobjicU tur ahnaAn- reperitur in Chronico [lib. v, cap. xn), altera est nKpi$tola: epistola Ven. Annae a S. Bartholomaeo ad consoillud
: , :

consorte sua virtutes, sed

Bartholomaeo talia scripserit de Venerabili Anna a Jesu, cujus non tantum et miracula, patrata ope ejus, vixdum a mense, cum epistola scripta dicitur, mortufc, per totum Belgium celebrabantur Certe, si
S.
.

talis,

adagium fert, est vir qualis est viri stylus, magis ab implacabili et minace quadam fcemina hanc epistolam scriptam dixeris quam a mitissima sanctimoniali, quae, agitato jam sseculo xvn et xviii beatificationis processu, gradum aliquando, ut spcs est, faciet ad altaris honores. Has conigitur ob causas, sive, post argumenta pro
ut
epitraria sententia stabilita, assertorum in ea spectes totam ejus stola veritatem inquiras, sive formam ac tenorem, non videtur isthaec epistola non posse non haberi aut ex integro aut ex magna F

C brinum suum Manzano, Antverpias scripta anno 1621 cujus fragmentum quod ad rem facit, hic
;

partefalsa. HMSat itaquea

mejamprobatum

esse conpao

rmu^h.

uiporogrfl .
.

accipe

Scripsi

priorissse
ei

siensis litteras,

quibus

conventus nostri Parisuadeo ut monialibus, sibi

si

libertatem quajritantibus, dicat,

suis clericis, tale

maneant cum

propositum in Ordine reformato,

S. Matrem semper talem voluisse confessariorum perfectiolibertatem, qualis in libro ejus de Via Constitunis, qualis a congregatis Patribus in a Ribera et tione anni 1581, et qualis tandem

p/jl rpill it0M

qualis noster est, non

permittendum esse, et me primam futuram quae eis bellum illatura sim. Aptane sunt tempora ad fovendas moniales hujus furfuris ?

Nequaquam revera, nequaquam nobis id expedit. Jam aliquantum conata sum haec componere, et
scripsi
est,

Ordine actum Mater nostra primum fundavit monasterium, usque ad tempus quo religiosos habuit, recensens persecutiones quas ipsa sustinuit, mag-nosque ejus conatus ad obtinendos religiosos. Sincere dico quod vidi, ut nunc sciatur
quidquid ab
initio in nostro
S.

a tempore scilicet quo

Yepesio in Sanctae Vita memoratur. Astetjustas eam posuit illi libertati Teresia limites. Nempe comqua3 ad perfectionem conduceret, scripto illani mendavit, exemplo docuit usuque stabilivit; perfectione abduveronoluit et abhorruit quse a generare. ceret profanasque affectiones apta esset interimmoUt dixi, media stetit prudens Teresia

dicam quosvis acciendi a Gratiana factam c0 au piam, et inter nimium rigorem Doriev, qui,

'

cum

sex consulloribus suis operoso

res tractabat,
illis

modo monialium

insue solitum conet

et ut post

meam mortem
;

intentio noscatur nostrae

Sanctje, quse valde aliena est a libertate

sibi volunt moniales

quam nunc

hoc ex ejus ore audivi, et idem post suam mortem patefecit. Penes me habeo aliquot ex iis Constitutionibus in quibus concedebatur ea libertas, et in quibus dicitur factas eas esse a nostris. Patribus in primo capitulo in quo
et

fessariorum ex mente et usu S. Matris delectum contraria pernegabat. Scilicet ut saepe fit, cantrariis curaturus longius processit grassanti malo remedium aequo fortius app cum declinatam cuit, adinstar illorum qui,
,

in

unam partem
in

nimis

corrigere volunt arborem amore alteram inclinant ; ac , pro Gratxani

>

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

507
mjctom

Gratiani, qui disciplinam emolliebat, vir cseteroquin optimus adhibuit rigorem qui primarias plures moniales, Teresianarum Constitutionum tenacissimas, exasperavit. Quos autem consultissima Reformatrix libertati terminos fixerit,
et

rum

quse ejus circa confessarios mens fuerit, e sequenti paragrapho adhuc clarius patescet.

XC. An
a

quousque S. Mater cupiverit filiarum suarum coenobia

et

aliqua attuli paragrapho superiore, dicens ea quidem non valere\ad generatim probandum S. Matrem nullos alios magistros spirituales filiabus suis dari voluisse quam Excalceatos sed hsec nihitominus demonstrant eam existimasse sui Instituti viros in certis circumstantiis metius quam alios remedium afferre posse sive afftictis rebus alicujus monasterii sive turbatse menti particularis cujusdam monialis prout res se habuit Hispati (vide tom. I, epist. 01, num. 7, et epist. 63, num 7, ac tom. III, epist. 79, num.9).
:

* '

'

reformatis
,

Carmeli
illasque

Fratribus
his
in

gubernari

ab

Ud$Attamen,quidquidmultidicant,certumomnino videturS.Matrem non eo animo extendisseReformationem adreligiosos ut soti hi in particulari-

aiiquatamen,
,B p0 "

'"*?J:
rflltel
i

spiritualibus dirigi.
San-

Cu

ivit

cta ftlin uof labcne Ordi-

A cerrima a morte Teresise totos fere quadraJ\ginta annos circa utrumque hoc caput lis fuit,

ni,etdmgt a
'

a'n

*J

in Hispania, multas moniales inter et Carmelitanos ac dein in Gallia, hinc g inter indigenas potissimum qui a partibus stabant eorum qui, priusquam in id regnum admissi fuissent Patres Carmelitani, monialibus prsefuerant, et illinc inter sorores quse ex Hispania in Galliam venerant Ordinem fundaturse, et quas PP. Carmelitani sustentabant nec paucse e monialibus Gallis sectabantur. Licet sane meum non sit in Teresiae Vita sequentem tractar^e historiam, nedum ullos corripere, subin tamen, quantumvis illubenter, cogor, S. Matris gesta et ordinationes

primum

paires

dilucidando, attingere aliquos e posteris, et inter

duos contendentes, qui opposita tuentur, alterutrem, etiamsi Ordo sit aut natio, indirecte perstringere quod agendum mihi prsesertim tunc quando Teresiae est in rebus magni momenti auctoritas ab una aut ab utraque parte invocatur. Atqui hoc in Carmelo factum esse circa Ordinis regimen et circa confessariorum delectum, cum Hispania et Italia, tum Gallia et Belgium locu:
,

bus quibuslibet casibus fitiasejus instruerent, cum pro Ja mr t nil in S. Teresia, nit in Ribera, nil in Yepesio, s.joannea ^ucc nil denique in pontificiis Constitutionibus reperiatur quod ittud adstruat, sive quod vel minimum innuat S. Reformatricem sotos Carmelitanos, exclusis atiis, in spirituales filiarum suarum magist)-os votuisse sicut et e contrario, quidquid olim dixerint nonnutti, preecipue Galli, nil usquam in Sanctse scriptis, ne vel indirecte quidem, E indicat eam consultius duxisse ut filise suae Carmelitanis qua confessariis abstinerent, vel ut ab Ordinis regimine eximerentur. Quatis aulem fuerit potior S. Matris finis in reformando virorum Carmelo, aperte significavit S. Joannes a Cruce in oratione quam habuit in capitulo generali anni 1591, et quee memoratur in Chronico (tib. viii, cap. xlv, num. 6). Improbavit scilicet in ea oratione Sanctus Ordinem manum suam retraxisse a gubernatione et directione moniatium, ac gravibus verbis, ut ait P. Marcus a S. Antonio
'

ut

in Vita ejus (cap. xlvii,

num.

4),

tum

disserens,

ples testis est ctatio vitari a

ita ut

ardua

hsec viscosaque tra-

me neutiquam possit. Proin

exhi-

ostenditquam parum charitati conforme esset punire omnesob paucarum, si deliquissent, excessum et quam alienum ab aequitate praeterire in re tam momentosa praecipuum tiuem ob quem S Teresia Reformationem inter religiosos induxerat, quinempe erat ut moniales g-auderent directoribus eodem spiritu imbutis et denique quam evidens esset
; ;

bebo hic circa utrumque hoc caput S. Mat>'is sensa , quantum valui ex attenta Operum ejus

discrimen, ne, carentes Ordiuis influxu, moniales

prorsus ab observantia decidereut.

pticant. In epistola 28 tomi III, in

C lectione assequi

exposita probataque fuerit, facile cuique erit examinare opiniones multorum , contraria non raro sentientium in disputata adeo uiraque qusestione de subdendis Ordini monialibus et de assumendis ex solis PP. Carmelitanis earum confessariis. In dubium revocari nequit quin S. Mater in reformandis viris
:

quse

cum

adhuc melius id ex- ^X'*/'//' qua S. Mater monitis suis instruit P. Gratianum ut in Complutensi capitulo negotia Reformationis ad moniales p
1739 Epistolce S. Teresiae

spectantia firmiter stabitirentur, sic loquitur : Mea sententia maximi faciendum est ne confessarii

monialium perpetuo

sint vicarii;

quod tantopere
referat

eum sibi scopum pr^oposuerit, ut cuncta filiarum suarum coenobia subjecta essent majoribus Ordinis et ut fitise sude a Fratribus Excalceatis acciperent regularem et ordinariam instructionem ac directionem ; ut ea ratione monasteria sua majori uniformitate gubernarentur, ac filiae suse propria sibi disciplina melius instruerentur , a
viris

harum domorum

interest,

ut,

licet tanti

Excalceatos nostros eis confessarios esse quanti tua Paternitas ait atque ego video, potius admitterem res in praesenti statu manere et moniales
nostris

non posse

confessariis uti

quam quem-

cumque confessarium
declarabo,
fidas
fuit,
:

Inde non pauca exurgunt incommoda, prout Revereutiae tuae

esse vicarium.

quippe eodem Instituto foi^matis eodemque

,

spiritu imbutis.SicFundationum capite u(num.b)

perspectum sibi dicit necesse esse si erigenda sunt monasleria sororum ut Fratres quoque habeantur ejusdem Instituti Considerando yo quan necesario era, si se hacia monasterio de monjas, que hubiese Frayles de la misma regla. Sic epistola 28 tomi III non levis momenti sibi videri ait ut Reformati Carmeti Fratres Confessiones excipiant monialium suarum Con serlo tanto
,
: :

cum eam coram videbo. Mihi, precor, nam, cum mouasterium S. Josephi conditum plurimum idfuit expensum, atque haec una ex

rationibus fuit ob quas a

me

et aliquibus aliis sesti-

mabatur hanc
esse,

domum

ne

scilicet

beue Ordinario subjectam ad hos vicariatus deveniretur. Ubi

idobtingit, novi

magna illic
vidi,

exstare

incommoda;
:

et

unum, quod bene

apud me
illi

sufficit

cum
terit

aliqua monialis vicario

ipse

satisfacit,

nempe, non poea,

priorissa impedire ne loquatur

cum
alias

quo-

como y Atque hanc suam mentem etiam in pluribus casibus particutaribus S.Mater manifestavit, sicut videre est in variis Epistolarum locis, quoel

confesarse con los Erayles,

V. P. dice,

niam

superior est; etindemille

incommoda
multas
sint.

lo veo.

scaturiuut.

Eam

ob causam et ob
aliquis

necesse etiam est ut prioribus subditoe non

Si

enim accidat ut

parum

peritus

sit,

jussa

dabit

; ;

50S
AOCTORB V. D. M.

DE
n,

S.

TERESIA VIRGINE.
aoDO, ut permittit Coucilium TrideDtinum, 3e <l D etiam sspius et eamdem potestatem penes priori s sam esse eirca concioDes sacras. Ac Rtbera Nolebat, in q uit, S. Mater snas filias Fratribu ita subdi ut bis solis competeret nd eas conconan ea lulIlq le
,
.

nM

nerturbent

masimum quod un occ-*iones quoniam ut inter eas moniabbus creare queant bonum, est
priores

tant exp rZntis

T Sr
i

?* PaterCeusGra

quia dod ottmes opeianus (nota Sanctam

ZTZfZnesseantecapitulum anni 1581).lcieDdum est, cum jam tem^o

Wos
docti

simus

et prtescindenda,

714*

exphca-

tur.

non aliud commercium existat audiant. Dt hl earum homologeses Tecpistola constat consilium S. 1740 Ex hac hujusJJ^lunnd moniales Ordini subjiciendas mZi fuisse ut immediale subdiLv essent provinvero prioribus, licet conventus

* con

essarios

quam

peccata pro Confess.one audu-e; sed ita ut psis liceret audire et consulere quoscumque qn, magis ad suam salutem proficui esse possent.et nt cnm illis
i

Ibi autem Ribera anima, .u. res tractare fas esse minime loquttur de prtma solum Tere, sjnten. quam adversartt poslea mutalam dtcunt tia
.

cMbTminime
reUoiosorum
esset

in loco

extarel Et

in provincialium

ubtmonialium monasterium gratiam scrivisitandi

Tsitmlabilem tractatum de Ralione

mus

servelur, monialium monasleria; quse si bene influxus in momales maxiabsquedubio Ordinis apud eas semper florebit observantia.
erit, et

Matris consiConstat similiterex ea epistola S. ut Carmelitae lium quoad confessarios fuisse suarum Excalceati ordinarii confessarii forent hoc pacto ut his non aliud cum monialium,sed
sids confessariis

siquidem in binis locts, quorum unus (desorori. bus conversts) tmmedtate prxccdtt, etaller (de numero admtltendarum) tmmedtate subsequttur, ille auctor exphctte dtctt qutd mutattonts Teresia in utraqueea Constttuttone admisertt quod sane in media (de confessartts) nonneglextsset Ribera notare, si statutum illud S. Mater non reliquisset iniegrum. Yepesii dein, loquentis deprafdicta Cupiit, inConstitutione, verba sunt sequentia quit ille, multum S. Mater suis monialibus esse libertatem in confitendo, et, quamdiu vixit, eam procuravit, injunxit, et multo ardore praelatos qui
:
:

commercium

esset
;

quam quod
ita ut dire-

necessarium
ctio
,

est confessarii officio

,

tunc praeerant, oravit ut eis concederent banc sanctam libertatem ita ut sancta libertas quam 5.Te:

magisterium B Reformatrix cupiebat per Carmelitas preeberi

instructio et

quse

Sancta
or<h-

quoad confessarios exlraordinarios e suo Ordine vel extra suum Ordinem E

resia suis filiabus

monialibus, acl munus confessarii assueti ct narii restringerentur. Et evidens sane est confessarium eamdem regulam professum et bene doctum Constitutiones quas S. Mater pr&scripsit monialibus, rectissime posse suo oflicio fungi; in sed nolebat Sancta hos confessarios gaudere

assumendos
fine

reliquit,

quem

S.

Mater habuit

perbene componatur cum in extendenda Refor%*'"'

hxc
iuvolvit

matione ad religiosos.
1742 Sed sciscitari quisposset quomodo interse conveniat priorissas provinciatibus esse subditas, hasque tamen sine prsevia eorum venia admittere
posse, in
coaliaiictiotirni.

hxc monasteria
vicarii.

auctoritate qua in aliis pollent

monialium confessarios

et concionatores,
illis

Atque hac in re reperiebat pia Virgo tanta incommoda ut mallet Carmelitanos non esse confessarios quam confessarios simul et vicarios,
et

viros de
stat.

quorum doctrina et
;

virtutesatis

con-

sux

ut satius duceret in capitulo stabiliri ut filiee tali rerum statu non conftterentur apud Excalceatos, sed (quod usque ad hoc tempus in usu
fuerat) adhiberentin confessarios ordinarios sive sacerdotes sxculares sive religiosos alios quam e

Respondeo primo, hoc ratiocinium cum ipsis qux S. Matris statutis pugnare nam ex his solis diximus, evidenter constat ejus de utroque modo voluntas. Quisquis igitur xstimat et veneratur
sanctas et graves ejus ordinationes, debet curare cerut eas inter se conciliet. Respondeo secundo,

tum sane

esse S.

Matrem

noluisse priorissas

Reformato Carmelo. Atque, ut

ait

P. Antonius a

S. Josepho {tom. 111, epist. 28, not. 17), et

quoad monasteriorum proraediatam subjectionem vincialibus, et quoad confessarios non constituendos vicarios, Ordo satisfacit S. Matris menti duabus iis rebiis, quara tara ardenter S. Mater avebat, firrais-

provincialibus de jurisdiclione digladiari v. g. temut, quotiescumque hi eas monerent, ita talem esse mopore visitationis, sibi non placere

cum

taraquam inviolabilibus Constitntionibns. Porro de Excalceatis Carmetitis in ordinaC rios monialium confessarios assignandis in dicto
sira^ servatis

Comptutensi capitulo nihil mandatum est quoniam facta ibi ea de re Constilutio his tantum
;

hunc nialium confessarium vel concionatorem, aut prudenter deberet priorissa non admittere pnoamovere. Sed et provincialis erat relinquere quoruni rissa> libertatem admittendi eos adversus erat. doctrinam et virtutem nihil ei perspectum priorissx votum F Si itaque monialis manifestaret P- Voagendi de animde suse negotiis, v. g. cum doctus minicano qui in civitate ut vir spirituahset

constat verbis

Pnorissa cura provinciali vel visiquaerat sacerdotera qui aetate, vita, moribus tatore et, si vir idoneus sit, suis convenienter satisfaciat
: ;

ctam esse, priusquam subditx quinpetendam licentiam a provinciali qui forte

quaginta leucis abesset. Si veniret in sanexempli causa, missionarius Franciscanus cuperent monxaies ctitate doctrinaque celebris, et noie eum pro concione audire illive conften, a Sancta priorissam teneri ad recurrendum hoc solatiu provincialem, ut suis monialibus plures a impertiretur. Similiter fngipossunt omnibus,ac multomag casus practici et in his judicabat ba
:

adstrihabebatur, nolebat S. Teresia priorissam aa suse annueret,

assentiente P. Provinciali, poterit

monialium confessariu- esse. Quo pacto nec jubetur nec vetatur eum regularem Calceatum vel Excalceatum esse
res tempori, ut maturescat, relinquitur
;

civitatem,

votum Sanctx Matris approbatur et penes prudentiam provincialium et priorissarum manet dijudicare
;

II

te

viodem
P robe ~

sintne Excalceati designandi confessarii ordinarii necne. 1741 Dein ad declarandum num S. Matris,

tio r.un,n

J'!7i Yt

ws

ex t en dentis suam Reformationem ad religiosos, scopus fuerit procurareut suse moniales reciperent ab ipsis solis instructionem in casibus particutaribus, satis est in memoriam revocare hsec pauca quse Ribera et Yepes ex S. Matris scriptis hauserunt. Sancta, ait Yepes {tib. n, cap. xxxvn), in sua Constitutione statuit posse praeter ordinarium confessarium a priorissa admitti ex iisdem Excalceatis vel

in adjunctis vere urgentibus, valde expedire ut priorissa in V rxsey il } ub e jaceret dispositioni provincialis tendo concionatore vel confessario extra ageretur rio, litteris et virtute ornato
, ,

^^ mii
,

dina ^
.

q^
^
.

tamen
leret.

hsec facultas
,

debitam submissionen
i
-

Verbo hsec subjectio atque hsec valde bene cuncuruuru, dummodo s P ir vaiae uenv concordant, uuru//t.vw ~ r Mon Teresianus. Atque hsec prsecipue ex
{diss. ni, p. 62).
.

^J

n1ja

ex

aliis

Ordinibus religiosos aliquot de

et virtute sibi satis constat, ut

quorum doctrina

monialium Confessiones audiant, non tantum

ter in

sine hic sit occasio, auodeX madversioneprsetermitti a me nequit

Ml
l

-_

1743

Cumopportuna

f n sa

DIE DECIMAOUTNTA OCTOBRlS.

Sonrt""
goutf
1

509
disciptiCC n

tensa
2g>

quadam Annas a
](( )

'/"'""

narrat P. Antonius

S. Barthotomseo epistola a S. Josepho (lom. III, epist.

variamque circa confessarios Ordnus

nam

dissidiisinterstinisagitaretur, intra

decem

y J

"J.

giwrop-fui

Ttc r5

mm am
n0l
*

rideticet S,

Matrem non aliam ob

alienam a vicariis fuisse, et inpri-

%vii$
btndii "

adht-

'

nma$urii.

mordio majorem libertatem circa confessarios indulsisse, quam quod, convivens in juventute sua mon i a n ous Augustianis, viderit has uno premi vicario qui strictissime amovebat quemvis alium confessarium. Ast prorsus a vero abhorret Ven. Annam a S. Bartholomaeo scripsisse istiusmodi,
qualis refertur,injuriosamAugustinianis rnoniastylo libus epistolam, et eam crudo inconditoque ausamfuissedicereS .Matrempuellaribus laborasse in re

gravissima praejudiciis dum ipsa Anna toties ex oreS.Mattns suse exceperat, in libris ejus legerat atque usu ab ipsa inductam viderat lau;

ferme annos quatuor Constitutionibus apostolicis, quarum aliae aliis erant derogatorix, pacare hunc conati sunt diversa remedia tentantes, Gregorius XIII anno 1681, Sixtus V annis 1588 et 1590, ac demum Gregorius XIV anno 1591. Itno, quod hic apte ad rem facit, siquidem ad ipsutn quoque Excalceatarv, nen attinet, tulit Ecelesia acprobavit,aut magis sancivit ,ut in ipsa urbe Roma Ordini subesset alterum moniatium Teresianarum monasterium (S. Mgidii nuncupatum, quod in tabella Ordinis impressa erectum dicitur xxix Julii 1610), alterum vero Ordine eximerelur (S. Josephi, fundatum juxta ptwdictam tabellam xiv Aprilis I.jHS). Pari ra,

^*

datam eam circa confessainos libertatem quam supra retuli ex capite v Vias perfectionis. ISeque enim praejudiciis sese actam probat Tereeia, quae citata supra epistola 28 tomi III exerit solidissimasrationes cur nolit ut CfmfyssQWX vicarii sint (id est, cur nolit ut aliquod hi exerceant imperium, quod solis priorissis compelere vidt sub
Generali
et provinciali), et quae

tionetulitet probavit ut olim in Galtia subessent

capitibus iv et v
vi nec

Viae perfectionis

Ccrta

g minore styli super patrum spiritualium delectu. Sd'" ik 1 7 11 S. Matris mente de confessariis
U */Wl *
f

magna argumentorum claritate doctrinam suam

tradit

pleraque moniatium monasteria tribus viris a Sede apostolica delegatis, dum similiter probavit (quod Teresiae ptwplacuerat) vulgo alibi extra Galtiam constitutas domus Ordini subesse v. g. in Hispania, Italia, Belgio, Polonia, in comitatu. etiam Avenionensi et Lotharingia, etc. Longissime autem abfuisset humilli/va et obedicntissima Virgo ut tota mentis pronitate diversas has de Ordine suo ordinationes non admisisset, si
,

latae fuissent se viva.

Nam, quamtumvis

fortis in

wl

"

"'

o V'?

et monialium regimine modo exposita, quaeri congrue hic P otest QUOm alte sua hasc ei mens inhaeserit seu

quos casus excepHtios vel revera admiserit vel parata videretur admittere in his suis statutis aut propositis, quantum scilicet id e scriptis ejus agendique ratione hauriri aut conjici polest. Supersedeo qusestioni de confessariis officio vicarii donandis, cum plane dicat malte se ut abstineant Carmelitani exercendo ullo inter mo-

agendo, tam parum judicii sui erat tenax xd non raro asqualium et subinde etiam mferioirum sevtentiae cederet sicut tomo III, epist. 28, nurn 9, in re quae ei, utpote paupertatis amantissimse, cedere viilecordi summopere semper fuerat mus, sinendo scilicet resecari e Constitutionibus quidquid ?nonasteria sua vetabat don>>
, ,

censibus. 1747 Quaeri

tum

munere quam ut confessarii sint earum vicarh. Ordo in hoc S. Matri morem gessit, nec etiam in Gallia confessarii umquam administrarunt monialum conventus. Fixa quoque ei omniniates

tandem ullimo potest quam immoMatri propositum steterit ut Patres Carmelitani essent sororum ma/rum confessarit. Solet inhac, ut in pturibus aiiis rebus, Tfiftesie sensus ad opposita utrinque detorqueri. Taceo indignas honesto, nedum religioso rav, truncaS. tiones

'

recanfu-

r In conlru _

rfumfooora''

no videtur fuisse voluntas ut sub Ordine starent nam recusavit oblatas plurium hi conventus fundationes, eo quod conditio esset apposita ne ab Ordine dependerent. Neque hoc mirum est ut enim prius illi a Deo jussum fuerat ut Abulense monasterium eatenus episcopo subjectum sub Ordinis ditionem redigeretur, sic et Deus ei apparens, ut narrat ipsa Sancta, ipsi injunxerat ut quas fundaret imposterum domus Ordini sub:
:

Uperum

S.

Muiris,v. g. inprima Episto-

ejus gallica versione qu.v atino 1<>G0 Pamsiis prodiit, ubi plwa resecta sunt quae editori Gallo displicebant. Taceo quoque nonmdla vario-

larum

rum dicteria,ubi non sat j

S. Matri
debitae (v. g. nota 27

fvd revereniim ad epistolam 89

>

tomi III

edit. hispanicas). Sedsufficiet,

pro specicitare

mine discrcpantiwn circa hocopinionum, binam sincerorum cxteroquin scriptom m

diver*

Non est tamen quod ipsa probabiliC ternon liquisset hoc suum propositum, nondico, si Dei vel Ecclesiae nutus id exegisset, sed si
mitterentur.

sam ea de re sententiam quarum PP. Carmelitanos in moniatiwa

;

altera solos

"'"'"
'

ximead
<><"'

"-'

SnmmoPonti/i

""<

graviores supervenientes rationes suasissent ut separati ab Ordine erigerentur mo7iiatium conventus, nec obstitisset nota Dei voluntas. 1745 Nam quae Abulensem primam suam domum b justas causas Ordinario subjecerat, ob alias graves causas haud sane 7*ecusasset yiovas crectas domos subjicere sive locorum Ordinariis sive commissay^iis apostoticis, nec pro spuriis utxquc Teresia habuisset fiUarum suarum cwnobia qute Summi Pontifices pro temporis et rerum adjunctis satius judicassent subjacere rectoribus extra Carmeli Ordinem assumptis. Etenim, cum caece se^nper superioribus pareret, etiam in hoc ad nutum supremi Ecclesiae Moderatoris, relicto suo sensu, illico sensisset aliter. Norat enim
Teresia, obedientiae filia,

confessarios volebat adhibitos, altera vero hos malebat eo ministerio exclusos, dum tamen uterque jactabat

sententiam suam Teresiae auctoritati inniti. Sdlicet P. Fredericus a S. Antonio (tib. ui,cap. xn,) ltimus s. Matris seiisus sequentia habet verba
: I

fuit

ut in secreto ContVssionis tribunali nulli alii

quam

Fratribus Carmelit;mi>

filiflB

>ua-

eonsoicntiam

passim loquuntur scriptores Carmelitani. Mariltac autem (pag. 5G operis sui de Erectione et Institutione Ca Wkelit 'ssarum Excatceatarum in Gallia) ita habet Ex eo quod
aperirent.

Atque

ita

expresse dicatur in Constitutiouibus, viva Teresia

cunditis, fucilitatem
et

communicaudi

relig-iosos iuter

moniales maxiniie

mnndo

offensiuui csse, et

quod

religiosisprohibeatur foemiuarumadire monasteria,

non male concluditur decreta bcec jrohibentia non

posse melius servari, nec posse quid conformius tieri spiritui S. Matri -. <|iiimsi iutcnlicatur reli-

Ecctesiam, pacis

reli-

giosis Ordinibus

procurandx perstudiosam,nonnumquam tempori prudenter servire, ac demere vel addere Ordini consiitutionem, ne totus Ordo
aut notabilis ejus pars grave aliquod detrimentum P atiaiur
-

M,*morlUa

quodvis erg-a sorores sacrum ministerium. hanc plerique inclinanlur auctores Gatti opiniotiem, quam etiam in praxim redegerunt. 17 18 In tati itaque sententiarum divorsitate, Smeiaob$cog-iosis

Atque

in

>vriat ut

in Hisjjania Reformata Carmeli sequioris sexus Religio ob regimen Tomus vii Octobris, Pars Prior.
ratione,

I 716

@ ua

cum

antequam

meam proferam

menletn, quo plenius

71

'""" """"'
,,

S. Matris sensus agendique ralio investigetur et

vindicetur,

510
kucronc V D. M

"D DE

S.

TERESIA VIRGlflE
quoties, utile esse potuit

*
eam
ahi

temporum vindicetur considerare plane oportet est circumstantias. Ut jam dixi, certum Ptrerum
'

ns virginibus

consilia etiam aliorum

quam

excipere u

Larmetitanoruni.
,,
Nft.

ZTfitiabuZui^
;

1751 Enascente
Teresia

Tssarios sui Ordinis

sedet certum quoque

prxmura sua Reformatione, non tam xnducta quam compulsa fuit ut

in universum vetuisse quominus adhinui Carmelitani non essent, in confessarios libertatis ineliberentur. UtautemreluLvhv/us gendis confessariis ratio capiatur, considerandus

numouam

facilem se prorsus prsestaret in admittendh desumptis extra suam Larmeh Ordinem confessarns. Non hic loquor de sexennio quo erecta

0r *0

11,

sunt quatuor

est

finisquem Teresia

sibi in

tioneproposuit, ac etiam considerandcV

monialium reformarerumet

temporum circumstantix in quibus egit et scnsvvnnumperfectionxs psit. Finis ille eratutad

apicem virgines
ac revera educarentur suas ad sublivirtutis magistra discipulas tanta paucse earum n adeo sauctdatcm eveant ut non
suse
:
,

pnora monialium monasteria et quo nultum existebat reformatum virorum, sed de reliquo usque ad mortem ejus tempore. Si enim spcctcs /uvc primordia, Reformatusviro. rum Carmelus ornabatur quidem primariis eximiseque sanctitatis
Teresice
et

men quatuordecim quibus ab

mortem Refoy^matio
certe

doctriiuc religiosis attaortu suo usque ad

;

extitit

annis,non eum

altisque a Deo donarentur visionibus raptibus gratisdatis;sicut ipsa scribebat anno V>1 1 gratiis

numerum formatorum virorum habuit quem habuit postea, cum altiores radices egerat
ramosque circumquaque extenderat,
et

Fundationum suarum, num. 1, sic inquiens:Tdm inultasac tani Bingulares Domiuus graut omnes easad rueditias hisce indoniibuspru;stat
capite iv

curn in

numerosiore et adultiore Ordine plures reperiebantur iis instructi dotibus quasS. Mater in spirituali filiarum suarum rectore peroptabat. Interim non abs re erit Reformationis sub Teresia progressum uno conspectu intueri,ac considerare quot, ubi et quando xdriusque sexus ccenobia

tiotanem evehat
ting-ant

contemplationem

nouuulloe porroad perfectam peraliae vero usque eo eve; ;

h;mtur ut et raptus et ecstases patiautur aliis quoque alio modo gratias Dominus elarg-iatur, uec non revelationes et visioues, quusaDeo provenire quam

niauil'cstissimume.st.

Xullum namque hodie mona-

sterium est iu quo uou dua? aut tres quibus hujus-

tempore S. Matris fundata fuerint et patebit plura fuisse fceminarum quam virorum,nec bina E heec utriusque sexus ubivis fuisse in eadem civi;

modi
,/uafem

gratiffi fiaut,

reperiautur.

tate.

rtipn

1710

Imo ob maximum erga

ferventissi<as

1752 Atque hdec sunt

tris acta et scripta

fllia ,}u$ aii,-

Teresi* sodales ccelitus concessum favorem necesse fuit ordinari ut vota non jam amplius publice ad cancellos, sed intracliori penetralia
cnntterent, ne scilicet, quod anno 1571 Jesucontigerat, ecstasi ter pro Carmeli

qux meditato mihi S. Mavidentur in ea intricatissima

Dktorutn
conctuifc;

re probabiliora.
sunt, non

Quare temperanda utrinque

veritatis
sibi

minus

quam

pacis amore,

Annae a

more

re-

petendam

votorum pronuntiationem absolvere impedirentur Vide P. Angelum Manrique in Vita Annx a Jesu (lib n, c. iv, 6 et 7), de Montis in galtica ejusdem Vita (lib. n, pag. 40), Emery in Vita S. Teresiae compendiosa {pag. xlvii),
.
.

gallicas S. Teresiae Epistolas a

Matre Maupeou Ac denuo Sancta, Vitx suse cap. xx, num. 15, memorat prodigia quae Deus operalur in iis qui ad quartum (id
versas
{t.

II,

nota ad epist.

101).

oppositorum effata ac fatendum, ut dixi, S. Matrem ita generalim maluisse confessarios Carmelitanos ut numquam tamen excluserit alios, etiam ordinarios. Prseterea sestimandum omnino est illam, quse summa non minus animi temperantia quam prudentia prsedita erat, et hic quoque, ubi fas fuisset, tempori servituram, cessuramque ob sequas rationes fuisse in re confessariorum opinioni desiderioque suo, et quidem, xd videtur, multo facilius quam in subtrahendis omnimode Ordini /iliarum suarum
monasteriis. Satis itaque

extrema quorumdam

contemplapostea de domo sua Abulensi, quse a brevi tantum tunc tempore erectaerat, addit Causa vero cur me quoad hoc ita cxplicem et declarem, haec est, quod sciam hodie nonnullas superesse, etiam hoc iu monasteest

ad sublimissimum) orationis

et

me

tionis

gradum jam

eluctati sunt

et

regiminis

et

spiritualis

directionis

fecisse ralus ostensis principiis

rio,

quibus
si,

id

geuis gratias
sint,

Dominus
regunt,

confert

uude,

qui ipsas diriguut et

iu hisce

S. Mater ut fundamentum habidtreformvh a se Carmeii, aliis relinquo dijudicandum num bene semper hsec interpretati sint tum Teresiae posteri tum qui res Carmelitanas tractaNam hoc inquirere, sicut prius adverti, spectat magis ad Ordinis /tistoriam quam ad SancUv

qux

rebus minime versati

putabunt fortasse eas in

raptu debere ceu mortuas videri, praesertim si non sintdocti. Et certe dolenda res cst quod tam multa a confessariis

Vitam. Interea tamen, sicubi de Teresia a quibusdiscussa fiat, ejusque auctoritas in jam materia a contraria non raro sentientibus

dam sermo

tapientmit/.on fia

harum rerum imperitis, uti postea dicam, pati homo debeat. L750 Hoc autem ipsum ab imperitis confessariis

vntic-

:t

l"T

Bia judicarit

periculum potior sane causa fuit cur S. Tereoptimum quemque, id est doctissiet

invocetur , jure lectorem rogatum velim,ut,ntst falsum quod exhibui ratiocinium deprehendent, varia itla variorum effata conferat cum sensis Teresianis quse supra conatus sum enucleare; variisque iis dictis ad nota probataque S. Matris
sensa, ceu

aorfoa

mum

sapientissimum, filiabus suis concedi debere ducem spiritualem, sive Carmelitanus

esset sive

ad lapidem lydium,

eajaminatis, prosenten-

non
et

esset, et cur, sollicita

semper ad

auanlium
cap. iv

solatium familisesuse procurandum,

et v Vias perfectionis tam diserle voluerit ut acciripossent, e judicio py-iorisste, quicumque sacerdotes in discernendis spiritibus versati.

nuntiet ipse lector qusenam e tam diversis tiisverse sint aut falsse. Equidemin acerrtma informasse lite et multorum conflictu, contentus sententiaraque causam,cseterum malim judicium
aliis

pronuntiandam relinquere quam

ipse

pr

'

ferre.

In ardua enim perfectionis via et inter rara hujusmodi Dei dona experta ipsa erat non
affatim esse idoneorum consitiariorum,ut negligi posset aptior qui inveniretur pater spiritualis,

XCI. Ecstases, raptus,

revelationes in S.
spiritu profecta sunt.

visiones,

ex quocumque obvius esset Ordine aut Clero. Secundurn hoc ergo S. Matris principium, quomeliorem spiritualem directionem suis comparare studebat, initio Reformationis quidem frequenUus, postyyxodum vero rarius t semper taraen ali-

Teresia a Dei

nc tractationem orsurus,verba usurpo

aucto?

is

vatrli

loquentis ris Chronici, sic

S.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. tiusintelligat, eamque Teresiae et S. Joanmagis

,

511
V.

^rlimata,
iaquibui pu-

tiin id, im

rvtgtruni,

^ tacerem
mihi

visionibus et revelatiombus a Cruce doctrina de reddit tamque parum audentem ut de me

,

nisi

de narrandarum authentia rerum

Ast
,

intelligendo se contemnat humiliorque efnciatur. Cujus contrarium accidit ex satana? visionibus (apud Eusebium Amort, tractatu de Revelationibus etc , part. i,

U M.

non authenticaj cum sint eo quod gloriae Dei intersit ut ausiin eas celare, vn, num. 10). dona ejus noscantur flib. viii, cap.
constaret.

Additionibus Ipsa S. Virgo in libro Vitx sux, in

cap. xx, num. 3). 1755 Certe nit magis perspicuion, nil tutum magis spirntuum discretionem potest assignari indicium, quam hxc a S. Catharina aut potius a

i'cundun re-

evolvi(

ad Vitam suam

et in epistolis suis

ad Rodericum

qux Alvarez (tom. I, epist. 18 et 19) enarrat hxc experta fuerat cozlestia munera, simulque toties postexplanat quid ea sibi velint. Pariter Ribera, Vitse suee Teresianx sublime quam initio libri iv
orationis ejus genus declaravit,ea dona,tamquam orationis effectus, fuse, docte et accurate capitilucide bus sequentibus describit. Idem prxstant canonizationis (Relat. n, art.xxi). breviter Acta
et

Deo mirabili brevitate et nexu statuta regula. Neque alio collineant multipticia eabonarumrevelationum indicia qux pulchre evolvit Cardinalis Bona capitexx libri de Discretione spintuum,ubi ab Eminentissimo scriptore S. Catharinx verba revetationibus expticata diceres et applicata sciticet eos qui animas reS. Teresiae. Postquam gendas susceperunt, monuit ne facile credant mulierum revelationibus, illis exceptis quas longaexperientia et diligenti examine probaverint a

Id insuper

argumentum tractant Yepes, Joannes aJesu Maria, auctor Chronici, aliique scriptores
bcne multi, etiam recentiores. Interim, ut ecstarevelationum aliarumque de quibus htc
seon
,

Ab hominibushumana et divina esse, sic ait revelationes sapientiae prajditis S.Teresix visiones et approbatae fueruut variis judiciis et argumentis;
Deo
:

sermo

est

rcrum

remitto

prx

justa habeatur idea, lectorem cxteris ad Benedictum XIV (de

referre, ut qua3 opera? pretium est hic summatim lydium lapidemoblatasrevelatioadhaecveluti ad

seqq.), Beatif. et Canoniz., lib. m, cap. xlix et ut antecessores nostri pluries tum quia nullum,

fassi sunt, invenire est scriptorem certiorem cui tutius fidatur, tum quia ea qux tractat, sxpe ad S. Teresiam refert et non raro auctoritatem ejus invocat ad stabilienda posita a se principia.

seu

Porro Ribera

initio

Vitx Teresianx mxdta con-

gesta eruditione egregie disputat ad vindicandas ab incredulorum assultu Sanctorum revelationes. Visum tamen mihi est ad dicta Riberx ad,)icere hic quxdam pro aevi nostm conditione, quo melius contundatur audacia eorum de quibus loqui vide-

malo discernes examinare bouumque spiritum a incumbant.Spinere valeant quicumque huic curse revelatioritum igitur Teresiaj bonum esse et veras demonstrarunt. Semper timebat nes hsec signa numquam visiodiabolicas illusiones, ac propterea potius Deum exoranes petiit aut desideravit lmo hoc solum bat ut eam duceretper viam consuetam, fieretiu ea diviua voluutas. Cum soleat optans ut
:

dicantur, daemon praecipere ut quae revelat nemini apparente audiebat ut illa semper a spiritu sibi

comraunicaret cura
:

viris

doctis,

ne forte tacens

Quaecumque tur S. Judas versu ignoraut, blasphemant quaecumque autem quidem naturaliter, tamquam muta animalia, norunt, in his
10, sic dicens
: :

ideo se virorum illustrium examini deciperetur sanctitatis laude in subjecit, qui tunc doctrinae et de AlHispania tlorebant, quales fuerunt Petrus Borgia, Joannes Abulensis, cantara, Franciscus Alvarez, Dominicus Banez et ahi. Suis

ci

Deo

corrumpuntur. 1751 Propciscitur id genus rerum a spiritu aut divinoaut diabolico aut humano. Ergo investi-

Balthasar

fuine tribula.

gandum

quxnam, quod attinet Sanctam nostram, mirabitium sil eorum effectuum causa. Primis quidem quibus extraordinaria hac via
niihi est

post visiones directoribus exactissime obediebat, et proficiebat Libenmagis in charitateac humilitate agebat qui rainus creduli et nr.gis

tiuscum

illis
;

eosque magis timidi erant secutiones patiebatur.

amabat a quibus

perCar
'"' ili*

incedebat temporibus, dubitatum a nonnidlis fuit Deine an diaboli spiritu ipsa ageretur ; sed brevi eorum qui in discernend/s spiritibus minus versati erant eamque a malo spiritu agi autumabant,

et ju1756 In ejus meute summa tranquillitas omnes raundi consolacunditas erat, exsuperans

Bona,

ardentissimus in ea zelus salutis animarum, candor, fervens purissimaj cogitationes, magnus

tiones
:

scntentiam S. Petri de Alcantara, S. Francisci de Borgia, C Magistri Joannis de Avila, P. Petri Ibanez, P. Balthasaris Alvarez, P.Domiyiici Banez, P Roderelicta opinione,

omnes amplexi

sioit

desiderium perfectionis.

Si quae in illaimperte.-tio,

reprehendiab siquis defectus erat, de illo seraper est ei, qui intus illi loquebatur. Dictura F eo solebat ea iudubitanter quse iusta sunt a Deo peteret,
ut,
fli

Alvarez aliorumque multorum piissimorum virorum et excellentium theologorum, qui, S. Virginis conscientiam moderati, asseveranter edicebant Dei esse spiritum qui raris his donis animam ejus gratificabatur et exornabat eoque id in dies firmius credebatur, quo magis elucescebat constanti solidarum virtutum exercitio humilis Virginis sanctitas, omnimodaque in ea concurrere videbantur signa e quibus tute judicari posset dona ea esse divina. At id maxime patescebat ex effectibus, juxta datam a Christo Salvatore regurici
:

obtineret :'multa

autem
illa

petiit, et

semper obtinuit.

versabantur, nisi prava dispoQuicumque cum ad modestiam, ad pietatem, adamositioobstaret, remDeiexejus consuetudine excitabantur. \ isiopost longam et nes ut plurimum ei contingebant orationem sive post Communionem ; et ferventem accendebant ardentissimum desiderium pro
in illa

Deo
ciis

patiendi.

Carnem suam
gaudebat

jejuniis, flagellis, ciliin tribulationibus.mur-

castigabat; et

Ex

lam, qua spiritum Prophetarum discerni voluit fructibus eorum cognoscetiseos (Matth vn, 1G).
:

murationibus et intirmitatibus.Solitudinem amabat, et ab omni abhorrens ab hominum conversatione, avulsa. Tam in rerum tenerarum affectu prorsus
prosperis

Cui regidx consonant pulchra quse S. Catharina Senensis sibi a Deo dicta refert verba Pro certo, inquit, noveris, quandoquidem ego sum veritas, ex mea apparitione seraper in aniraa raajorem existere veritatis notionem ; ex veritatis autem cognitione id praestatur animae ut et rae et se rectius cognoscat unde porro consequitur ut se outemnat ex animo, meque honoret ac veneretur. Ita fit ut ex meis visionibus anima seipsam suamque vilitatem peni:
:

quam in adversis eumdem semper tenorem.eamdem animi tranquillitatem servabat.Nihil uuquam in ipsius revelationibusearumqueadjunctis viri docti

Christiana Hcec signa si in aliquo illis quod posses reprehendi. dubitandum quin deprehensa fuerint, nullatenus
:

observarunt quod a regulis *idei et nec erat in perfectione alienura esset

ejusrevelationesaDeo sint.^zam timoratissimis quulem interdum dxmon, sicut ex adverso

illudit

confert qux Deus aliquando nequissimis gratias

dtcuntur

512

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
spiritum probaverunt doctissimi et probissimi D viri), hac ratione, quod unicum quidem primitus fuit testimonium, illius nempe qui gavisus iis
fuit visionibus,

dicunturgratisdat X (quo modo revelationes Balaam et Caiphas); ast ex flne qum

(

f"**^

verseafalsis ultimatocausant, ut ail S. Thomas, Cor. cap XX, lect. m, ad diqnoscuntur in 2 ad in Ipse enim satanas transfigurat se illa verba
:

communitur quam maxime

:

testi-

Angelum
T otiuirhum
tributamas
l,b

lucis).

cb

Ercle,ia

visiombxs

laudetn,

1-... ~s/ ^,/o patrareniur ad ejus pos* /Mfcftn c/ms roortero et plunma, et odigia et maxima invocationem innumecum vxdissent atque attrectassent testes

tam convatuit 1757 Quamplurimum autem non acceptissima illa opxnio de propagata est doms, cum aUisqus divinis S. Teresi*
/?

moniis illorum qui Servi aut Servse Dei conscientiam moderati sunt ne quid dicam de teslibus aliis qui testimonium deponunt super heroicitate virtutum. 1759 Dein, quoad examen visionum et quoad valorem tribuLv his ab Ecclesia approbalionis,

Berhli*nU\

*'a
fo M a 'J

sciendum
istara

est,

ait

idem Pontifex, approbationem

esse

nihil

aliud

quam

permi.-sioncm ut
revelatio-

atque rabiles incorruptum, lentum

ejus cadaver. Extra contn Teresia est hxc res, quando,

odonfcrum
'

edantur ad
post

iidrlium

institutionem et utilitatem
:

habxta Sanctoriua fastis vei Jns tum in Butta inserta, Ecclesia, honorificis tum ia LccUonibus Breviam de

maturum examen
taliter

siquidem hisce

nibus

canonizationis revetationibus roi ejusecstasibus, visionibus et calculum ad)ifaciens, visa est suum iis tionem non edebat sententia,, decretoriam

approbatis, licet non debeatUT D nossit ndhiberi assensus Fidei Catholieae, debetur tamen assensus fidei humanae juxta prudentije
reg-ulas, juxta

quas nempe

tales

revelationes sunt
llenedi-

probabiles et pie credibiles..<

ctus

Quare, nonsolita quippe hujusmodi res definire. super S. Teresise donis asserturus nem his qum quos Ecclesia sibi ponit, excedere

cere;

quamvis

quomodo a Congregatione Rituum de visioni:

bus, revelationibus et apparitionibus triplex inprimum, ut videatur num stituatur examen

sum,
13

fines

quid in

atque etiam ne quis parum sequumjudiEeclecium sibi effingat de loco sive numero quo siaecstases,raptus,visiones,apparitionesahaque sed ut in canonizandis Sanctis habet,
lear,

quod reprobari mereatur, v. g. aliquid contra Fidem aut bonos mores aut aliqua doclrina nova et peregrina atque a communi E Ecctesise sensu aliena secundum, ut judicetur
iis insit
;

hufusmodi menti qua Romana Sedes tuliaexaminat, sensuique quo talia laudat aut etiam approbat,inhxreanidli sall tur,utile duco qusedam prsemittere,xd
quisit Catholicusjiabearaut in defendendisTeresianisviszonibus nintiuSjaut in refeiiendis earum detractoribus iniquus.

utrum iscuiilla contigerunt,

stratus
;

fuerit a Deo

illu-

an

iitde

gratiis gratis datis tertium, ut sciatur visiones, revelationes et propheti.v sint

:

nam vix umapprobandse, generatim scilicet hxc aut illa singitlatim visio, revelatio quam aut apparitio approbatur. Quare bene ait Cardinalis

Bona

(loco

supra

citato,

num.\),qusec

icilf-

eeiquo,

jumia

Quod cvstimationem attinet qua Ecclesia raptus,apparitiones,revelationes et csetera jwnsat

175S

Bensdieiuffi

gmuSi imprimis animadvertendum

est

Benedicto

XIV

(de Beatif et Canoniz.,

lib.

cum m,

cumferuntur revetationes a sanctis viris et mucensenlieribus scriptx, eas non ideo approbatas ut illis certitudine fldei assentiamur t sed
das esse

secus ac cap. xlii, num. 5 et seqq.) ea omnia, non ,quibus connexaquodammodo gratias gratis datas censeri debent, communia esse peccatoribus et
juslis;

uteastamquam probabiles recipiamus. E dictis visiones, appaitaque conctude, cum S. Teresiae

ritiones et prophetise a Congregatione

Riluum dicam de multorum scriplorum et testium (nequid

auctoritate) examinatse fuerint, et

quoniam per se a Deo pendent, et non ab homine aut a rectitudine humanse voluntatis. Imo
S. Teresia dicit

modoquo

Deum quandoque
statu,

qui in

malo sunt

velle hominibus lantum conferre favorem

ut ad orationem contemplationis ascendant, eum niiuirum ob finem ut eo modo e dremonis manibus eripiantur (Via perfectionis, cap xlvi, num. 4).

Benedictus in canonizandis Sanctis mirabilium earum rerum haberi rationullam nem, si non adsnn birtutes heroicae aut non conC stet de bona morte ast, si de utroque hoc constet, earum rationem haberi, eo quod hx res dispositive
Advertit
;

inquam, secunctum est, approbatse, conclude, regutas assensum fidei humarue dum prudentix qui hunc tis assensum ita ut deberi us Fula, sed mah denegat, non tsesse Cathoiicce contrahat, et quidem aut insinceri critici notam probabihonbusque tantopejorem quanto pluribus communiUc. Teresianse visionessunt argumentis argumenta alia adliuc 1700 Prseteraiiatamodo ^
;

ratio

haud parum

contulit ut generatis

certa

^
(uli ,,/M ..
,,
,

evaderet Catholicorum persuasio fuissespzrdinu tum diabolicum, sed divinum

non hu.nanum,
-

;t

hominem Deo gratum

facerepiossint.

Nec tamen

quieasquibusscatetvitae^^^ quieasquiuu^^uivu t/b<* f/

...

necessarias eas esse ait canonizationem, siquidem ad hanc duo dumtaxat requisita substantialia

rabiliainanimaejusopcratussil. xsttmatto quam lenlia scriptorwn ejus el magna

libri

miracuta. Porro omnibus justis ea dona conferri, quia notat non ad communem Ecctesice utilitatem non necesse est utjusti omnes ministrent aliis vel subleventur quod iis gratiis ad operandam atiorunxsatutem

exiguntur

virtides

nempe

et

UUus ubivis lerrarum

nacti

Sf^f^am W]'- 9

confirmatur ex eo quod Butlse canomzationum reperiantur ubi nuita mentio de talibus est unde arguiiur Sanctos iitos iis caruisse. Subjungit denique laudatissimus auctor, quod visiones et apparitiones attinet non posse quidem has probari nisi verbo aut scripto ejus cui facta fuil visiovel apparitio Deive locutio; sed, cum in quavis canonizationis causa quse abundat visionibus et cxteris ejusmodi, omnino requira* tur ut spirituaiium magistrorum accedant de
,

increvcruntutquas ipsaposuit regulas,hx labean vcras a falsis revelationibus "'" et ut v,x tur cerlissimx actutissimx, S.Teres^ tempo,cl< periasintcr eos qui post quin e,us, pr.v c. res scribendo tractarunl, tum S uta omnibus, auctoritalem invocet, quxa tpsamclj hxc abslrusa exlricat, lum Romam loqu," nis.utLeclio sexta Breviarix

^f**
hW

Porro cum xslimalione, et prope ^erxm.q^ quanta verborum la cum veneratione auctoritatem f* * indamentJ.B. Scaramelli V>** t<? 9 hbrO^ myslici, Bossuelius ,n
locupletata fuit .charismatis.
'

^rn^t

Direclorii sui

aticiin tnto, Cardinalis

qualitate visionum et
et

apparitionum testimonia, eorum magistrorum probitate,prudentia et experientia (sicut revera faclum fuisse ait Benedictus in causa S. Teresiae, cujus
ut simut constet de

in l,brode ut alios lione spiriluum, ipscque adeo, XIV, qui omittam, Benediclus

Bona

D*J

"^'^.
et juaic

mentionem frequenter facit operum

rum S.

Teresise.

XC[I

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tatem
levitati

618
cordis adscribit
Eccli.

xix.

Non

V. D. M.

varia adversa XCII. Refutantur

est

quidem adeo obdurandum pectns ut

nihil pror-

riorum argumenta.
iliiab otnni6

sus velit admittere narratum in hoc genere, etiara quod aevo nostro accidisse feratur. Deus quippe etiam nunc adest Ecclesiae suae, habetque in ea sub

.7/.<9'-""" l

a/tenipluim'-

n uiteu'

-rjxposita igitur sententia quam Ecclesia de imj2/missis divinitus S. Teresi visionibus et reveous n on obscure manifestavit quamque i al i on i Qatholici generatim sequuntur, recenseamus modo atque refellamus eos qui contra sentiunt.
,

modio

variis locis personas nitentissimas, quibus-

cum

pig-nora

benevolentiae

suce et sanctimoniae

argumenta,

coelestes hosce

favores, coiumunicare

haud indigne

Quandoquidem sermo mihi

cum

iis

hic, ut confido, est qui inter ccetera Sanctce Fidei nostrx

potest, si ita ferat ejus beneplacitum. Itaque non est putandum ccelum nostrum usquequaque aeneum esse, nec posse in aliquaseev; hujus

dogmata credunt Jesum Christum Deum de Deo, natumque ex Maria et consubstantialem Patri, passum et crucifixum, animadvertere in Virgine,
antecessum mihi fas
nes non
est

personas depluere coelestia raunera, qualia in anteriores Sunctosderluxere. 17G3 Reraovendum ig-itur est robur et aes triplex quod nonnullorum pectoribus insedit ad re-

n n
i

ntm

Christianos etiam homi-

sufftcientem

quandoque in judicando

habere rationem divinse bonitatis et potentix. Sicut enim probe notat auctor Chronici Carmelitani, ubi vindicare conatur a severiorum criti-

spuenda omuia hujusmodi charismata, tamquam ab his saeculorum finibus aliena. Fortius etiam repellenda sunt ea fortia ing-enia quibus fortitudo
censetur inficiari anteriores ullos Sanctos (ne Sancto quidem Francisco dempto) insig-nitos esse sacris Omniahaec extrema studiosesunt stig-matibus.
.

corumassultu mirabilw. oiitus S. Teresiae collata beneficia, non debent priestita talia sanctis animabus charismata esse creditu difflcilia illiqui B credit Jesum Christum, e suo erga hominem amore, incarnatum, natum,passumac saturatum opprobriis. Prxterea sibi parum quoque constare
videntur nonnulli qui faciles sese prsebent in

declinanda. Tamen alterura quoque extremum nimiae in credendo facilitatis caveudum est in hoc negotio, et quidem sollicitius, cum ex hoc extremo

grande omnino immineat discriraen. Qui enim cito et omnia quae pia et ex Deo videntur, credere adducuntur, nec raorose nec attente ac caute probant spiritus si ex Deo sunt, juxta Apostoli monitura, facillime imping-unt, hallucinationum alienarum
participes fiunt, bibentes de calice erroris, qui est
calix

admittenda circa animam hominis malorum spirituum actione, difficiles vero in admittenda circa eam operatione Dei et bonorum Angelorum.
Videntur nonnulli, ait S. Teresia cap. vm Fundationum, vel ad solum visionum revelationumve nomen consternari. Quid tamen in causa sit nescio, aut cur adeo periculosum putent hac animam via a

Deo condnci, aut undenara ha?c eorum constcrnatio Neque haud pauci confessarii ortum habeat. tam percelluntur et consternantur, dum epcenitentibus audiunt diabolum multa blasphemiae genera ipsis reproesentare, nec non alia fceda et turpia
.
.

dsemoniorum, ac propinata alteri per satanam improvide inebriantur. Media igitur via si nimirum neque omuibus in hoc itur tutissime genere temere in vulgus sparsis fides cito adhibeatur, neque ad omnia credenda quae nostra
falsitate
:

quoque tetate in hoc negotio vulgari contigerit, obdurescamus, sed tarde ac lente habeatur fides
talibusnarrationibus; admittantur tamen, cum ex regulis prudentiae videbuntur non aspernanda?.

suggerere,

quam

percelluntur

et

consternantur,

dum illi se Angeluin aliquem aut vidisse aut allocutos esse, vel etiam Dominum nostrum Jesum Christum in Cruce positum sibi apparuisse dicunt.
Quare assentiri non ausim i^eligioso cuidam viro, qui in gallico edito nuper opere tam raras censet hodie esse familiares illas Dei cum homine communicationes ut regula pene generali repellendas

personas qux in sacro Pcenitentice aperiunt acceptas a Deo sibi gratias. Impendenda sane est magna cautela et prudentia non eo usque tamen circumscribenda xdtotempore est divinx bonitatis largitio: sicut late videbis inferius apud Riberam {lib. i, cap \), et sicut Theophilus Raynaudus scite explicat i?i sua tractatione de Stigmatismo sacro et profano,
vetit quaslibet

(Vide heec egregie novisque argumentis probata ab anonymo scriptore sequenti. Qua decausa ea fusius hic non tracto). lum 17iil Ast nigro calcido simt notandi nec raro ijuviI mull lulioi > contradictionis rei sunt increduli ii homines qui cachinnis solent excipere qux S. Teresias piisque meprmttuni, aliis hominibus divinitus factx leguntur visiones, dum tamen parcunt sequacibus suis, mirabilia F visionum monstra narrantibus, v. g. LiUhero,
i
. , .

Tribunali lales
;

ndo multis librorumsuorum locis dxmones crepanti et eructanti, sed ct fatenti ab apparente multos sibi spectro seepe se vexatum. Mitto alios veteres tum recentes heterodoxos et incredutum los, qui serio narrant aut animas vita defunctorum spectabites sibi faclas aut sesuosque dignatos
spirituum, quamquam non semper iis constitit bpnine essent an mali, atrine an albi. Quare verum est sensati cujusdam viri effatum, affirmanlis, quo plura quis probata rite revelatas facta, et maxime quo plures a Deo
fuisse apparitio?ie
veritates neget, eo etiam proctiviorem ittum esse

divino,
juKjjiima
TlieopliUi

humano, dxmoniaco

(sect.

i,

cap. xivj.

L762 Videticet doctus ille vir,

postquam re?ne-

Rmjnaudi

morarat monitum Apostoli de satana ssepe se in Angelum lucis transfigurante, etpostquam multis

jam humanxjam
probatisque

diabolicsc fraudis haustis e fidis

scriptoribus
sit

exemplis

quam
sonae

monitum occurrunt qux insolitis gradiuntur

necesse
ut

ostenderat illud, quoties perviis,

:

ad nxnias fabulasque admittendas

ita ut, re-

jectis factis sinceris riteque probatis,

quoddam

oculis obversetur,

aurea sequentia subjicit verba

aliis collatos accipiunt.
.

Qui ccelestes hos favores non esse adeo credulos oportet ut illico bibula aure excipiant omne quod jactatur in hoc genere, praesertim circa mulierculas, quae imposturae, ob cordis
.

assumerevideantur symbolum credendarummultarum nugarum, non modo Fidei Christianee, sed rationi sanoque hominis judicio contraria7*um. 1765 Istius?nodi ho?nines Sanctorwn visiones apparitiones ac revelatio?ies generati?n o?nnes, et

inopiam, facilius patent. Est vero etiam haec cautio eidem sexui molliori maxime necessaria ob judicii namque imbecillitatem et cordis levitatem credendi facilitate laborant, et facilius etiam impla:

quidem illas S. Teresias nominati?n, non to ludipug?iant quam prxfracte ?iegant aut etiam
brio habent,
est

**. iu dona

haud aliam ob rationem quam quia

nantur. Ipse sane Spiritus Sanctus citam creduli-

ipsis visiones vel revelatio?ies simt, decretu??ique quidquam ejusmodi quod in Ecclesia Dei nil

contigerit,

jL

514
CCTORE V. D. M.
1

DE
h
uf.i

S.

TERESIA VIBGINE.
monasterium quod non numeret aut unam aut duae
aut tres ejusmodi moniales.
7rror ra .

contigerit, agnoscere.
,7 eritico (art.

M"" J J*J
rite nroq,
;.

Spmoza. os

sfl<

dis(inxeruni

humanos nisus a super-

'*'*'pieudo.

,Uam apar negare a ratione valel ex iste

-

'"VKicnm,

o ie

-;;;;::;;;:: .. l/l/U/ CW/s, '" /atetur ipse negarenequeuntDeisLv. Sicut emm Pythagorxetc. scriptor libn de Miraculis quee Catholicos iniquioret tribuuntur, quo nemo in tam magnifice zntemperantior est Tam prieclare, credamus nihil eorum de Deo sentimus ut firmiter oadunt et qu possiquc-e sub ing-eninm humanum atque potentiam superare ejus vires
.*
:

zsttZtt*

~* **
.....,
.^

lVfeBhVfew est in Ecclesia Dei pseudomyslicis.

^
..

bus grassatur. Quippe hi sectarii, freti natur%

^^^^^.

humamv
arrogant
qiuv

viribus,

ad ccelestium rerum phantastisese attollunt, sibique benignitatis pignora

camque cum Deo unionem

ccelestia divinse

Deus pro suo beneplacito humilibus tanium quibusdam amicis suis vult sponte conferre. Idcirco in poenam superborum ausuum procacisque impietatis qiuv subpietaiis
delilescit,
isti

bilia vocantur,

(cap

ii,

pag.

hominem

Absurdumnamque foret cogitare phantasiasua plus valere quam Deu

7).

et

larva

et noi
et

divinae Majestatis scrutatores

omnipotentia, sive nos

concipere res posse quee

coelestium

donorum usurpatores, Deo

sinente,

vacat amplion Deus non posset efficere. At non non enim tractatum ratiocinio rem prosegui: Sed apparipango theologicum aut polemicum. cum Bay tionum negatores rem componant quippe qui paviro adversariis non inaccepto,
triarcha
est

lunt plerumque aut in graves fidei errores aui in fceda morum vitia, atquc in horrenda aliquando scelera qiuv etiam lex humana carcere plectit aut capitali pcena. Fictitio quidem pietatis sensu tum in vivendi ratione tum in scriptis libris

incredulorum

et

causidicus sccpti-

B corum

convellere tententque ipsius, si valeant,

et

ratiocinia,

apparitionum demonstrare imposobsirigiLlatosibilitatem. Quare istiusmodi mitto probanda thesi agitur, res, inermes cum de sua negandum simul et ineptos ad logice et solide posse ratiocinio adstruimus et quod nos et fieri
testirevera factum fuisse auctoritate certisque inutilem et quomoniis comprobamus. Prseterea dammodo incongruam operam prsestaremus. si in Sacris Libns iis qui revelationes repudiant revelacontentas, persuadere vellemus veritatem

fuciun facere conantur at si eorum vitam, conventicula vagamque doctrinam consideres,nil illic invenies nisi Christianse Fidei pericula castorumque morum damna, et concludes in tali mysticismo adullerataque pietate nihil supra, sed cuncia
.-

esse infra

humanae naturx dignitatem.

quocum
duut
plurtt

1768 Operee pretium non duco istos insectari mysticos, nec varia eorum systemata aut magis somnia et deliria evolvere. Etsi enim imitan Sanctos quos Deus cceLesLibus donis

viale ron/tiuii

Deo

cullala i"n-

videantur

tionumprivatis hominibus factarum; qu<v, utpote humano tantum assertx testimonio, assensum tantum exigunt fidei humanx, ubi illse, assertx
olii i"' 1

colunlocupletavit quique in Ecclesia CathoLica auctoritatem subinde alLe. tur, ac licet S. Teresiae apparet gent ejusque scripta citent, sole clarius

'istiusmodi hoynines nil

fcuwia-

'ore vi-

ab ipso Deo, assensum exigunt fidei divinss. 1766 Ex adverso aliquos, et quidem interipsos nonnumquam S. Virginis defensores et admirareperire est qui parum exacte et humano nimis modo de divinis ejus contemplationibus et ecsiasibus loquuntur. Sic dum nuperus Gallus SanctcV biograj)hus poeticemagis quam theologice. (quod hodie in rebus sacris non infrequenter fieri dolendum est quam maxime) ait eam tanta Luce coelitus donatam esse ut nullum ei amplius exitores,

cum S. Tere>ia cxterisque plane Sanctis communehabere. Interea dolendum inter Protestanest quod plures hodie scriptores,
mystiprxcipue, dumjustecarpunt deviorum simul myet nxnias, proborum corum commenta invoLvant. sticorum vitam et scripta censura sua
tes

Ne

verborumpigmentis quid dicam de splendidis argumentum quam infiaioque stylo, qui iale nontamdilucidai quamobmaximededecet etrem
scurat, cernere est

quemque

fere

temeranorum

mysterium, scriptores alii supernatv dona uni humano ejus conatui adscrividentur, quasi soLo siuv voLunLatis nisu et bere naturali apprehensiva sui intellectus vi illa Deum tam intense meiitata et tam alte contemplata fuisset, ut mentem ejus, extra se positam, fugissteret

S. Virginis

se systeeorum criticorum ad diversum fictum a Sancti operationes ma supematurales Spiritus actionem analytica ratione inffectere, Deique anatomia dissecare, non raro examinare et ceu tractationi intermixtis suse de ignotis sibi rebus

qux

S. Ttre-

sent

omnes res

praesentes. Potest

quidem

e consi-

deratione rerum supernaturalium oriri ecstasis mere naturalis, et cum theologis tenet et Leibnitzius in sua Theodicea {num. 255)
et

midtiserroribus. .^ specimine MC 1760 Horum errorum unum pro paucis quirccens notabo, sed solemnem, et haud communem.Contendehoc argumento tractarunt, viix nempe vitam mysticam (quo nomine dunt
. .

siamn''
multos Sanctot

Zacchias in

suis Qucestionibus medico-legalibus (lib. iv, iit. i, quxst. w) sed accurate distinguenda est naturalis ecstasis quae naturalem habet causam, ab ecstasi supernaturali qiuv a Deo immittilur, et
;

orationisque contempiativee consuetudinem vivi sme criprehendunt) vix aut ne vix quidem homotalivtta mineposse, eo quod, ut ipsifingunt, k* ma "* reddatur ad debita societati inhabilis impetuni:e prxstanda obsequia. Qua ratione

tom

haud leviprobro

qux annumerari

dalis, gratiis gratis datis, in gratns quibus Deus est primus prxcipuusque auctor el motor. Sic S Teresia (cap. v Fundat.) nonhumanis vinbus, sed divinx bonitati et potentuv expli-

debet

..-- prxrogativam reuus vos qui rebus coslestibus intenti ' ye

afficiunt

quamplurimos Deise
'

lkwuu*

contemplationes, ecstases, visiones et revetationes quibus muLlce e fdiabus suis a Deo donatx fuere Tant* sunt grati* quas
cite

adscribit ULas

Deus confert his monasteriis, ut stuporem cieant omnes enim ille ducit via meditationis et sunt quaj
;

meruerunt supernarum communlca " llum rum perspicuum cuique est Paeniu muttoque min conscientix moderatorem mt ctam Dei Ecclesiam, probatam haOere g quaa posse cujusquam vivendirationem *~ socieiau nwnuncc, /u/ituiu; w,>.w societati humancV, famihce ulhve Sed, hoc misso argumen
.

^ ^tM^
S.
ler
cst noi

prtestandis avocetur.
ut simut

cum

vita

contemplativa

perveniant ad perfectam couteraplationem. Alise vero tam alte evehuntur ut vel ad ecstases et raptus pertingant aliisque gratificatur Deus de locutioni:

ab

hus, visionibus et revelationibus

quae evidenter

illatis injuriis vindicetur, satis mysticam no frequentes ecstases vitamque aos Sancta hxc Virgo in pedivisse quominus ae se lutissime adimpleverit exhibenda a * ins

auctorem

habent

Deum.

Hodieque

nullum

est

quibuslibet

hominibus

officia

reforma* u

P^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

Carmelitanum utriusque sexus reformarit Qrdinem, libros admirabiles et vel centies omnirecusos composuerit, bus fere Europx linguis inter etoquentissimos Hispanos scriprincipem ob theologix ptores locum adepta sit, non modo arcana et ob egregia morum mysticce explicata attiprxcepta, sed et ob suum vemaculce linguee incomparabilemque styli leporem, quin cismum ob altissimam philosophiam, qua, mirante

515

feruntur in SS.

UiCTOIK Scripturis a pri?nis Geneseos V. D M. capitibus ad extremam usque Apocalypsim, aut D qui saltem eas admittunt quse in Libris habentur protocanonicis, ac contigisse teguntur Adamo,

Noemo, Abrahamo, Agari,

imo
vel

ipso Leibnitzio

de anima cordeque humano

non
r,

impidwt-

debita

prx-

disseruit.

Isaaco, Jacobo, Moysi, Prophetis, Petro, Paulo, Ananise, Cornelio aliisque prope innumerabilibus ac sciscitor ex illis Protestantibus, quo illustrati tumine, quave moti ratione, Sanctorum, ac nominatim S. Teresiae, visiones re/ieiant ludibrioque habeant, si modo hx nitantur ul revera nituntur, justis solidisque
:
,

1770

Hoc uno

ecstatiae Teresire allato exemplo,

6ui obsequia,

ad prsedictum ccelestium rerum contemplationi divinisque donis impactum probrum refeilendum opus non est nominare Moysen, populi Israelitiei ducem omnibusque omnium temporum Lycurgis nomothetam prxstantiorem, quiex consortio scrmonis Domini E.cod. xwiv, 21) exiens, navai publicis rebusdabat operam aut Paulum citai
;

probationibus. Baylium vidimus mhiruentem ne cet scepticum aut materialistam demonstrare

qui in tertium ccetxwx raptus ac solitus sine <> termissione orare, convertendo terrarum orbi nihilominus insudabat aut memorare Benedi;

ctum,Franciscum,Dominicum,Norbeiiunt,I<jn<:tium CcTterosque Sanctos religiosarum familia/

vm Institutores, quorum

cor, multiplicia inter

negotia ad Dei honorem animarumque bonum B suscepta, divini amoris incendio con/iagrabat, mensque affixa erat meditationi rerum superna-

rum. Si quis porro infinitis prope exemplis dedoceri voluerit mendacia eorumpscudocritico rum
qui neglectorum officiorum reos habentpios iltos homines quos rerum divinarum considerationi intentos Deus insuetis donavit gratiis, nostrioperis votumina aperiat, et obvios ubique habebit, non modo ascetas et ccenobitas, sed ct imperatores, reges, belti duces, pontifices, presbyteros, patres matresque familias, ac cujusvis ordiniset status homines, quibus ea ccelitus accepta charismata impensumque considerationi rerum eeternarum studium, non impedimento, sed adjumento fuerunt ad sua qualiacunque erga proxiguaiMijunm

posse impossibilitatem apparitionum. Adeoque nil antagonistx, quatiscumque tandem sit, ?*estat, sed convincere ac si nos non sotum accusare damnare velit erroris, quam ut subruat argumenta testimoniorum quibus ajijjantiones et visiones muniuntur, sed et quibus, si justa sint, asse?isus fidei debetur hu?nanse. Neque exaratis in Bibliorum codiee ve>-bis dietum invenitur ab?'uptum et diremptum iri post Apostoto?'um tempora supe?maturate ejus?nodi Dei cum hominibus commen ium ?xeque uttus ex r^efragatombus ausit sa?ie perhibere peculiari sibi reeetatione revetatxon fuisse revelationem nullam post Apostolos idli ?nortalium factam fuisse aut factum imposterwn iri, aut afft??na?*e vateat se ulla alia ratione seire hunc exsiccatwn esse divinse beni,
,-

g
'

gnitatis fonte?n.

1773

Attamen

?iemo,

quantum
,

novi, inter eos

'-" k0nil

"ltu,

qui S. Teresise ?*evelalioncs ejiciunt,adhibet hanc wxicam quam adhiberi fas est methodum, sive
nutlus justa tati argumentatione tentat sub?^uere Te?'esia?ia? u?n msionum p?-obationes ex illas ido?xeis testimo?xiis confeetas, quates hic repenunturtum in allegatis Aetis cano?ii:ationis, tumi?x Ribe?ia?xa Teresiae Vita, tum denique pluribus
%

passiiit

hujus Commentarii locis

ast soto a?*bi-

trario velut e tripode oracxdo edicunt id genus rerum nil esse atiud quam farraginem i?xanium
fallaciarxaix
licis
:

mum

torum mulli
Iuluennf.

munera omnibus numeris exequenda. 1771 Quod si multi rebus senonimr,uscuerint

qua

?^atio?ie ?\on

ve^wxtxir e Catho-

iiienti obversari oportet non omnes obligari ad vitara vicendam aetuosam, atque ipsi etiam reipubticie conducibilius esse posse ut a nonnullis, pro actuosa cila, cita dueatur contemplativa. Publtc.t profecto quies et prospertias nit quidquam detrimenti passa fuissent, si ea monstra quse in multis i-egionibus a medio saecido patriam csede ac terrore impteverunt, sub Franeiseano Ca>metitanove cucullomedias inter ecsta-

taxare alios turpium fraudum, atios stolidx itatis. Iu coitfesso uttque uobis quidemest

testintonia

huminum,

ut ait S. Titomas, no?i ha-

beie infaltibitem certitudinem, sed p?-obabile?n : sequa ta?ne?x ratio non tam suadet qxiam jubet ut probabiti lati certitudini cedamus, vetatqxie quo-

minus testimonia ob id solum repudiemus qyod non placeat argumentum assertum. Ita tamen peecarei?x omnem rquitatenx solent n qui data in
cano?xizutio?xum processibus de miraculis, revelationibus aliisque hujusmodi rebxis testunoniaob prxconcepta judicia globati??x ?-espuunt. Qxios recteQravina insuis CatholicisPr&scriptionibus
(to?n.
j,

C ses et animi 7'aptus vitam egissent ectmobiticam. Unde perspicuum est dicaces istos scriptores

ineptissime invehi in vitam

multorum Servorum

Deiinque mystiea gratiarum dona quibus Sancti a Deo cohonestati fuerunt. Itli iniqui sunt Aristarchi, uui suo pede atios, meliores se, metiuntur, et qui de rebus loquuntur divinis quse ipsis familiares non sunt. Norint ergo , e monito S. Hieronymi, fabrorum esse fabrilia tractare

IV, p. 333) secero, sedjusto, perstringit hoc

:

effato

Quicuuqne

testes graves, multos, uistricte

ezaminatos

in Actis

cauomzntiunis

repellitj

et iu-

iirraare nititur eorura

testimonium,

cum

ipsa etiam

natura pugnat, umuia tribunalia evertit, nierarchicum oidinem pessuind;it, humanumque commer-

ac

medicorum

esse promittere quse

medicorum

cium

tollit.

sunt,

acprxseiiim appticent sibieffatum S. Pauti pronuntiantis animalem hominem non percipere

ea qusesunt Spiritus Dei. Stultitiaenim
est
illi,

\Vi\Pro

o??xni
,

ratiocuno sotent adve?'sa?

,

ii,

ut

'''"'

P rJ^

veras ?\egent
visio?ies qxtu

obte?xdere

inter revelationes et ^.tc 'iain ^

et

passim venditantur, csse falsas mulr

non potest
tur
Proteitantc*

intellig-ere,
14).

quia spiritualiter examina-

tas

et

inde i?xepte conclxidxint

omnes

esse re/i-

(1
7

Cor. n,

ma 'c in/tdari
<a

dona

A^ paucis disputemus cum iis Protest* bus, qui, SS. Bibtia tuentes ac reverentes, in fabulamhsec non commutant, uthodiefitam\ quipro tibitu genioque suo per sacrilegum nefas detorquent obvium et genuinum Scripturarum sensum, quoties de miraeulis aut revetationibus sermo est. Igitur sinceros eos adversarios compello qui productissimam illam admittunt seriem visionum, revelationum et apparitionum qux re1

72

quia falsam ??\o?ietam ?nihi oste?\dis, nu??x ideo de?nonstratu?n est nulla?n esse probam acge?\xdnaiit^\u'" omniafalsa,quiafalsa multaf
cie?xdas. Ast,

Axit

an certa

nxdla,
et

quia

nonomnia
,

.cque pro??\e

bata? Parcissi?ne
.

caut\ssi??xe

per

licet,

ttantur talia , nec ?iisi exa?ninatis pe?\satisque testimoniis tmo cuique auctor sum xit ita agat ; vetat eni??i sagax jxidicandi c?'ede?xdiqxxe
ratio quorntiius cxmctis ejusmodi qxias ci?xumfe-

ruuixir ?-ebus faciles p?'xbea??\xts

awes. Atque
ipsa

|0I

l"6

in

Virao

DE S.TERESIA VIKGINE. * benignilatis Maria dum ab Angelo salutaloquar,

<

fontem, chronologicum, ul
ipsi

it

V. D. M.

T? rln a
i, | i

;rr ebu

aX M,Z

cogiconlinuo assensum prxouit, sed salutatio (Lc. i). flteju eet ista
:

Deo ponentes limitem quo

ju

pro

libitu

*** w

ommpotendam
,

infinitamaue

Cum omnibue Cicero reclissime meriSsTu assentiendo errorque turpis

in

spernendo snmma 6ont<a<em arcumscnbunt cum temeritate et contra omnes critices regulas,

n eo loco maximc
1-V tilliu fv.*
,

quo judicandum eet

divinis rcligionique

ouantum au%iciis rcbusque

iriUUnlUl.

VZZ Mta periclm

eadem pariler sagacitas

ne aut, neglecti. iis, U4.l~.wm*. susceptis, amli superstitione imnia fraude, aut Verum iv). obligemur (de Divinat. lib. i, cap.
vetat

Sanctorum Patrum et probat,s.u m0 rumcu vis w* scnptorum certmim testtmoma. SetgUur cum his absolula, ad eos refutandos propero aui ~J imaginationis vires recurrunt ut divina O Tead .~..~~.'~.j**'.s>**at> a'***/>C **0/>1J.mj.1l/ 1i/ //l 1*1*1*1 S. T~ resiae charismatahumana faciant. Iltorum autem
antesignanus reputari potest Ludovicus Antonius Muratori. Quare cum hoc potissimum congrediar, sed alienum, quem obvium habui, mutuatus

quominus omnia

rejicianiur generatim sola negandi prurigine ea oo et sinceri scnptores tametsi perspicaces stipantur argumenta, veraesse plausibiliaquibus
illxsis sanx roanuumnaniisdelirorumquesommtscuncta

calamum.

judicenl.Nx enim,

cntices regulis

V-innlnt ^ AUll. Vapulat

I nHnvinw Antn L.UCiOVlCUS AntO-

quibus adstiglobatim haberiea nequeunt facta S. AugustiOrigenes, Tertullianus pulati sunt Pontitotque alii Sancti Patres elDoctores, nus, innumerabilesquc scnptores et Concilia
,

nius Muratori, in italico suo opere

de Viribus humanae Phantasiae

c. ix,

fices
evenoque
""'"' qu0
.

inepte S.

Teresiae visiones

Tii.nnfur prin-

gmvissimi simulet doclissimi* Teresianarum visionum 1775 5* quem igitur ex factaprseadversariis cupido invadat non modo ,. __., j*t uyT*/i/K fi flfl. ratiociniis opfractc inficiandi. sed hxc facta pugnandi, sive si non jam neget appamtionum simul possibiUtatem (quam frustra quis negare ex ipsius Bayln demonstrare aggredietur et
a
.

imaginationi attribuens.

Acturus eram

de singidari hac Muratorii

opi-

Probenfutata

judicio), sed

negare ausit ipsa facta, ipsos evenadstruuntur appatus, seu ipsas quse contigisse non speculative et theoretice ritiones meminerit, apparitionum, sed esse disserendum de natura sive factorum probationes esse imipsa facta pugnanda. Ac serio meditetur hic refragator Trivelim has breves voces quas e Memoriatibus 1724, pag. 889) latine facio voltianis {ad annum
;

Reperitur ea dissertatiuncuta, appendicis loco et nomine, ad calcem Controversiarum scholaslicopolemico-liistorico-criticarum, auctore Liberio a

"""" nione. cumincidiin anonymi scriptoris disqua egregie opinio ista refellitur. sertationem fJ

Jesu Carm. Disc. [Mediolani, L7B5, lom. VII, pag. 725). Pnestantis illius tractatiunculae auctorem non tam conjicere quam dignoscere mihi videor e sequentibus P. Frederici verbis Evi
nostri scriptor,
sed,

non ignobilis eruditione laudatisque

qui recta ratione enormiter devii sunt increduli

judicio, subin inconsideratus in moribus, promendis suis opinionibus, justum mihi dubium

meo

volunteamethodo de veritatibusHeligionisjudicare nou quae solis congruit scientiis mere speculativis, de factis, de examinanadvertentes in Religione agi
factorum probationibus eorum factorum evidentia et
dis
,

injecit sentiretne

recte

et

non praepostere

de

saltera ex parte, S. Matris meae rcvelationibus, has, ludificantis phantasiae. Occasio pro foetu habendo
ld

deque cognoscenda infallibilitate. Quippe

mihi

fuit

ubi demonstrare intendi

componeudi dissertationem latinam, unam causam omnium

in

alia

quaicumque methodus non convenit naturae examinandarum illarum rerum et quilibet philosophus qui aliam adhibere voluerit, inepte non mi:

prodigiosorum effectuum quos

Sancta

nr.^tra
,

miramur, esse supernam minime vero eos adscribi

imagiuationi
,

Dei

omnipotentiam
deceptioni

posse

nus aget quam qui de coloribus ex auditu vellet judicare aut de Bonifi ex visu. Attameu, pergunt
prsedicta Memorialia , se a Catholica Ecclesia avellerunt
clesifE

causae naturali

humano ullive alten [Prooemium ad Vitam S. Teresice,

artificio

ita egere Protestantes, qui

:

pag. xxsil).
177S Sicergo ait

imo

verae Ec-

anonymus

Quoniam

&era-

adhuc adhaererent, nisi veritates Religionis cognoscere voluissent methodis philosophicis, dum

standum erat evidentia quam pariunt testimonia si secuudum rationem agimus, ad qua certa quando de factis semper debemus recurrere C uuaestio est; sicut e contrario abstractis solum
,
, ,

vindicaturo, de nCJ phicam Parentem Teresiam mihi quibus lar- ,,,.. visionibus revelationibusque praeclaris, sermo, iniilO F ditata fuit, instituendus est

MmnWeau/i
(ldmtll(n
.

gissime

me praemonitum volo caudidum lectorem ne

ui-

juriareprehendat, atque inter

ratiociniis uti oportet,

quoties investigandai sunt

res speculativae.
poivi1

poni

tu.

repetiia

ejug

tumma.

1776 Huic ergo paragrapho metaesto. Nam ex unaparte certis argumentis abunde demonstratumest dilectam Deo Teresiam divinitus donatam fuisse omnibus illis ecstaseon, visionum revelatio-

dulosque homines reponat. vulgo vendiprouus fidem praestem omuibus quae prajcipue, quse, tantur narrationibus, fceminarum imbecilles existunt. ut corpore, ita etmentepariter genuinas asserere atque a Aliud sane est ut

nimium Non ego

faciles creis

sum qm

VWM
-i)

Teresia^ revelatiSpiritu enatas propugnare Divae nullo habito nes, atque aliud siugulas hominum,

numque

ipsa in scriptis suis meminit, et quas in ea eluxisse integerrimi oculatique magno numero testes in canonizationis processu asseverarunt et ex altera parte correpti
copiis

quarum

delectu, amplecti ac venerari.

Novi
(1

(Eccli. xix,

levem esse corde eum non latet Apostoli monitum

o u

qui cito credit.

Jo.

Me quoque oilte iv) " ^

:

omni

confutatique sunt contra sentientes , sive illi <,/tici fuerint qui se sequo difficiliores in /ide talibus sive increduti qui factis adhibenda prsestant indiscriminatim cuncta prxfracte negant quse negare in antecessum stutte decreverunt , sive matesani quates hodie mutti sunt scriptunones
,

Dei

Ecck^a Deosint. Sed insuperme noufugitin e spiritum, quod cer esse discretionis

spiritui

credere, sed probate spiritus

si e:

donum
falsas

non

solum ac inanes, sed

et

aliquando

verafi

qui mystica
legis

Deidona discernere nesciunt a

sacri,

pravi mysticismi etpietismi ineptiis sive denique fuerint heterodoxi qui exsiccatum post primaeva Ecclesix tempora esse volunt illum divi-

necesse supernaturalesque revelationes supponat Thessal. v, est. Admonet iusuper D. Paulus (1 ad Iro Spiritum nolite extinguere. y. 19 et seqq.) probate phetias nolite spernere. Omnia autem mala // quod bonum est tenete. Ab omni specie juvat louge abstinete vos. Meminisse etiam
:
:

ante ab Joele (cap. n,

28)

de Euangelicis teropo-

nbus

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

prophetatum, atque ab Apostolorum A ribus fuisse Et erit in Principe (Act. n, i. 17) confirmatum diebus, dicit Dominus, effundam de uovissimis prophetaspiritu meo super omnem carnem, et et juvenes vestri filiae vestrse n bunt filii vestri et somvisiones videbunt; et seniores vestrisomnia
1

517
ACCTOM
V. D. M.
-q

ii

assidua lectione aut auditione asceticarum re rum hauserunt, ut facillime ex praeconceptis sa-

//

/,

//

//

igitur pacto a catholico viro niabunt. Nullo ubi negari potest caute quidem incedendum esse, enarrat aut rcvelationes quis divina colloquia

//

phantasmatibus studiosa quaedam colloquia eaque varia et ad uniuscujusque affectum aut contemplationem magis apta, elaborare valeant, effingentes divina quaedam opera, aut Angelorum aut quorumlibet ex Beatis, quae omnia sane et intra naturee vires et sine ullo pecucris

interius,

//

Pyrrhonismo exponit; sed neque damnabili licet anilesadhserere, adeo ut singula ad pueriles naenias fabulas amandentur.Separandum est pretiosum
que
a vili. secernenda sunt vera a falsis. 1779 Porro ubinam vera potissimum
reperie-

//

ii

n
//

n
//

Numinis influxu accidere posse quis Sufficit ipsa sibi anima tot referta ideis, sufficit talia sibi comparare. Nonne, ut palmari res firmetur exemplo, nonne profani ipsi creaturarum amatores, tot tantaque secum ipsi plerumque mutuis se otiari animo agitantes
liariDivini

non videt?

tamen altyV*
luni vn:r,
Biazirnfl m

mus,

nisi

apud eas

felices

animas quae singulari

tanetit oni-

mabxi

sanctitate floruerunt, sincero ardentissimoque in Deum flagrarunt amore? Neque est quod reponas

//

,/

arbitrantur, confabulationibus, licet absentes variosque jucundissimos fortunae casus effingunt, ac si de facto ad invicem alloquerentur? Cum
,

gratiasquas theologi gratis datas appellant, a Deo velipsis peccatoribus non semel concessas fuisse. Non inficior id contigisse ac conringere posse; verum fateri insimul quisque debet coramuniter non nisi amicis suis Deum secreta sua revelare.

//

n
//

vero mulieres, maxime adolescentula?, ab excitatissimis corripiantur phantasiis, necessario vehementes erga Deum ejusque Sanctos insunt

n
//

Hinc D. Thomas (3 p., quaest. xxxvi, art. m) non improbat id quod in argumentatione secunda sibi

/i

animi sensus virginibus aut mulieribus singulariter pietati addictis ; quo fit ut paulatim meditandi vis apud illas ita intendatur, ut, dimissa

//

objecerat,
//

,/

dicens Manifestatio divinae veritatis prtecipue debetfieri ad amicos, secundum illud Annuntiat de ea amico suo. Jam Job xxxvi
:

,<

sensuum cousuetudine, sola tandem exspatietur animain tam jucunda ac sacra contemplandise- I
gete,

//

quam

ecstasim vocitare malunt. Restituto

//

pridem vero

(2.

2,

q.

clxxii, art.

iv),

inquirens

//

utrum bonitas morum requiratur ad prophetiam, postquam statuitin corpore articuli quod prophetia potestesse sine charitate, potest esse sine gratia
gratum
faciente,
scite
et per

//

denique sensibus usu, si forte litteris meditata concredantur, quot syllabis cons'et sermo, mox veluti totidem oracula Coelituum aut Deiparae aut Augelorum excipiuntur. Principium hocce

consequens sine bonitate

:

Muratorii ingeniosum plane est, atque, si iis solum accommodaset qui numquam divina passi sunt ac

morum,

animadvertit

Si

vero conside-

remus

bonitatem

animae et
irapeditur

raorum secundum passiones secundum hoc actiones exteriores

,

non auderem

aliquis a

prophetia per

morum ma-

m
/

//

n
//

//

litiam. Nam ad prophetiam requiritur maxima mentis elevatio ad spiritualium contemplationem, qua3 quidem impeditur per vehementiam passionum et per inordinatam occupationem rerum exteriorum unde de filiis prophetarum legitur 4 Reg. iv, quod simul habitabant cum Eliseo, quasi solitariam vitam ducentes, ne mundanis occupationibus impedirentur a dono prophetiae.
;

supernas experti revelationes, refragari verum jure displicet quod pag. 120 illud Seraphicae Matris Teresiae visionibus adaptaesse verit. Postquam statuisset non reprehendendas vividioris phantasiae excessus sacras virgines quae tamquam supernaturalia opera reputant divinaque

numquam

effecta, utpote quia,

quamvisnon
ferventis

aliud sint ipsarum

narratioues
pios

quam

imaginationis lusus,

tamen continent conceptus atque ad informandos Christianorum mores conducere valent,

ova tandera exclusit, subdens
// :

Propter

quam

laudem plurimi
ab perspicaci

prae caeteris facienda sunt scripta

Atque
/,

in resp.

ad

non minus

scite observavit

quod

/,

donum

//

//

prophetiae aliquando datur homini, et propter utilitatem aliorum, et propter propriae mentis illustrationem (quod frequentius est, atque
;

//

adrairabilis Dei famulae D. Teresiaea Jesu, utpote parta ingenio, singularique Sancti

Spiritus unctione referta. n En tota textura, ut D. Teresiae revelationibus

Muratorii

fucum

fa-

in
,/

Diva Teresia apprime adimpletum) et hi sunt in quorura animas Sapientia Divina per gratiam gratum facientem se transferens, amicos Dei et Experientia ipsa plane prophetas eos constituit. nos edocetplerumque non nisi sanctos viros, eosque pietate insigniores atque praecipuos, hujuscemodi divinis muneribus illustrari (dein confirmat id auctor verbis auditorum Sacrx Rotx, ad num.
// //
-/

ceret.

possem, 1781 Si ita est, quot miseros compellare

insignes viros, qui dignitate, eruditione virtuteque Teresi*voluminaadmirati,non ea solum ratione
parta mgenio sintanti feeerunt quia a perspicaci verum Sancti Spiritus unctioue referta,
!

contra ae len-

NM ioctUstJ^jTj*

A/iiraforini

itreiianai
viiionei jiro

1325 recitatis). 1780 Hisce prtemissis, Muratorium aggrediamur, qui in tractatu italice edito de Viribus humanae
Phantasiae,

gularique arcanis exphcandis etiam quia mysticae theologiae Tune, eminentissime aptissima deprehenderunt praeexcelse virJoannes Cardinalis Bona, tuque vir Benedicte XIV, qui modo ad
,

summissimeque Ecclesiae clavum

feliciter sedes,

qui, de revelatio-

pAniMaimafii
naftef

cap.

ix.

Teresiae

ecstasibus

revelationibus

omnem

supernaturalem

ac virtutem
reji-

nibus agentes (primus quidem

in tractatu de DisSS.),

subdole (meo quidem videri) eliminare studet, citqueia natnrales intellectus couten.pl.Dt

effe-

de Canoniz. cretione spirituura, alter libro iii tamquas Teresia passa est, proposuistis, ut eas ljdium lapidem cte PJfutur vei

quam ad

ctus. Utrum jure an immento, pruden. lector ex his quae paulo fusius subnectam, judicabit. Audire

reprobentur,

^m^UCtope^^QuW

praestat quid ipse statuat principii loco

//

piae aliquae

Quoties inveniuntur virgines aut quivisalius

:

de Alcantara, de te dicam, sanctissime vir Petre Catholicae Fidei qui dicere solebas quod, exceptis
assertionibus, nihii tibi certius

ii

recte

"
//

admodum de Deo sentiens, qui totis lacertis intendant animum in jugi meditatione aut Christi
Servatoris aut aliarum

quam quod Teresiae Quid de vobis proferam, o spiritusessetdivinus? Rota* audiaccuratissimi sapientesque Romauae
tores, qui

Fidei nostrae veritatum,

uon semel
?

in ea

verba erupistis

D. Tere-

ii

"

eorum ita jam debemus sacris

gravidam mentem

supponere

siam
fuisse

coelestis

doctrinis piisque ideis, quas ex

datam

doctrin Magistram a Deo Ecclesiae cur non potuistis audire Murato72

rium,

Tomus

vii

Octobris,

Pars Prior.

518
MJCTOHI

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
//

V. D. M.

Virginisrevelationura, pietatisdispensatioui adjudicatis

Ipsam Terrsium apprime
di$crevi$$e vitionet vera$
fal$i$,

rium.arcansefdoctrinsevirum, subtilem adeo phieamque ex natulosophum, quipotueritsinceram, originem tradere tot Sanct rali ratione petitam, quas vos singulan divra*
!

ipsamque Te1782 Sedage, jurgia seponamus, egregie se ipsam defensautem. resiam advocemus

ducenda esse, atque talia esse ut facilius somniis D Ubi vera contingit ipsis memoria elabantur. visio, diversa sane experimur. Cum anima longissime distet ab hac cogitatione aut spe visione frueudi, repente totum junctimque ante mentis oculos habet visionis objectum cum magna potentiarum ac sensuum perturbatione ingentique
timore, post
quae
illico

Ipsam sane non

latuit Muratorii systema; illudin

iis

magna

succedit quies
Ne iu e
'"""'
",

medium

quoties protulit, reprobavitque,

adapte-

felixque tranquillitas.

revelationes. tur qui veras aliquando experti suut diserte satis docuerit Audiat quid in rem hanc Aniraad(ital. edit. cap. xm)

Fundat. cap.

//

vm

//

habituvertendum satis infirmam esse naturae longe dignodinem, maxime in mulieribus, quod Quapropter opus scitur in hoc orationis itinere. necadeo facile existimeincedamus,

1784 Hactenusnervose satis D. Teresia in sui defensionem. Quibus positis, ita pergo argumentari Per ipsum Muratorium D. Teresia aliquando veris donata fuit visionibus (cum etenim ipse ut
:

Ura
'jfci

cdecen,er

unum inconcussum signum

statuerit contingen-

estutcaute

mus omne

id

quod nobis apparet aut menti objici:

En Muratorii systema. Quoties vera est Accipe vero improbationem se ipsam novit manivisio, credite mihi, optime Magistra festare. Prosequitur vero excellens
//

tur, illud visionera esse.

//

tium rerum vel futurarum vel longe dissitarum cognitionem, Diva autem Teresia insignita non leviter fuerit hujuscemodi cognitione, ut ipsa capite xxxiv Vitas suae atque alibi fassa est, necessario consequitur visionibus auctore Deo fuisse illustraatqui ipsa Teresia firmiter asserit eos qui tam)
;

veris fruuntur visionibus,

//

Ubi quem melancholica infirmitate paululum majori animadversione laborantem offenderis opusest; siquidem ad me nonnulli accesserunt,

//

phantasiae errores sine ulla prorsus dubitatione satis manifeste dignoscere,

hujusmodi phantasiae illusiones narraturi, ut non leviter adrairata fuerim qui fieri possit ut tam non n serioquidam se cernere arbitrentur id quod fuisse Sanvident. Patet ex his haud ignaram ctissimam Parentem multipliciter posse aliquem
//
// //

novitque discrimen satis latum assignare quod interceditnaturales inter acsupernaturales visiones: E ergo dubio procul omniuoest eam numquam ita
phantasiae illecebris

commentisque deceptam

fuisse

ut ea Divini Numinis colloquia superuaque beneficia reputarit. Ut quid mihi Muratorius obtrudit

imaginationis aestu corripi

simulque decipi

patet

amatoria exempla profanorum hominum, qui jucundissimas aliquando confabulationes se conferre,

insuper veras visionessatis se ipsasprodere. Credibilene est, hisce non obstanti bus, voluisse humillimam Virginem nobis visiones suas enarrare tam-

cum tamen adstetnemo,

de supernis donis sentire licet

arbitrantur?Itane demisse ? Jurene divinorum

quam Deo
ferventis
praecipit,

auctore prognatas,

cum non

nisi

nimium

phantasiae existerent?

Cautos nos esse

ne aliquod nos cernere arbitremur quod reapse non videmus ipsa vero nihilominus nos illudet, se vidisse certo afBrmans quod de facto non
;

charismatum felicitatem jucunditatemque cum terrenis voluptatibus comparabiraus? Adeone sanctos viros, qui ccelestia bona gustaverunt, Dei pace, inebriati sunt, quae exsuperat omnem sensum Beatorum Civium consortio potiti sunt, paradisi
,

vidit ?

Quse alios ab errore, ipsa teste (ut patet ejus

opera legenti), non semelsubduxit, num dicere poterimus ita misere deceptam ut nequiverit se ipsam
probalur
pluribu*
e
liln

dignoscere? 1783 Testimonium

o

alterum

expendamus
:

Mansione
//

sexta, capite ix, Castri interioris

ex Con-

licet contemplati sunt hebetes rudesque judicabimus, ut sequam putent reperiri similitudinem a mundanis amatoribus desumptam? Sane D. Teresia de se ipsa testata est sibi cuucta ut viluisse, omnia arbitratam esse ut stercora tenebras, ut inania, quae in mundo suut, licet ab

gaudia, obiter

hominibus
lestis

rumcju$

loci$:

//

//

//

//

//

hoc verissimum esse; pereepi siquidem non ex tribus vel quatuor tautum testibus, sed ex multisqui mecum hac de re pertractarunt) debili adeo praeditos esse imaginatione, vel adeo praepotenti intellectione, aut alia nescio qua vi, adeoque imaginando effervescere, ut totum id quod cogitant, clare, ut
tingit nonnullos (novique
,

tanti fiant, ut semel intueri licuit cceSpousi pulchritudinem uon ergo fieri potuit
:

ut aestuantis cerebri ludificatioues

tamquam

divina

oracula supernaque spectacula venditarit. Audiade * tur salubre monitum Thomae a Kempis(lib.

lmitat. Christi, cap. lviii)

//

Taceant carnales

et

putant, se videre asserant. Quid clarius magisque apposite ad Muratorianam institutionem? Nativo hispanico Teresiae idiomate textum profero, ne videar falsa proferre Acaece a algunas per sonas (y se que es verdad, qno lo han tratado conmigo, y notreso quatro, sino muchas) serde
ipsi
:

animales homines de Sauctorum statu disserere, qui uon norunt nisi privata gaudiadiligere. Deraunt et adduut pro sua inclinatione, non prout
placet aeternae veritati. In multis est ignorantia, eorum maxime qui parum illuminati raro ali(juem perfecta dilectione spirituali diligere norunt.

Multum adhuc

naturali affectu et
:

humana

amicitia ad hos vel illos trahuntur

et sicut ra

tan flaca imaginacion,

o el

entendimiento tan
lo

inferioribus se habeut, ita et de ccelestibus ima-

eficaz,

6 no se que es, que se

embeben de mauera
que piensan
,

//

en

la

imaginacion

que todo

diceu claramente que lo ven, segun les parece.

giuantur. Sed est distantia incomparabilis inter ea quae iraperfecti cogitant, et quae illuminati vin perrevelationem supernara speculantur.

el

ma lenegal
<*..-

Quid hic subnexuit Seraphica Virgo?

igitur refellendas esse visiones,

num

semper semper dubisi

Num

tandura

Absit.

Verum,

inquit ipsa,

vera

ali-

Quousque mystici plene nou probent hasce visiones omnino r phantasiae influxu excitatisque ab anima imagi1

^5 At enim,

iuquit Muratorius

vilioM$

o/"/""
((lsMil'l'

'""'
'"
f'

quando visione donati

prorsus

fuissent, errorem sine ulla

dubitatione (sin quedarles dnda) satis manifeste dignoscerent enimvero in hujusce:

//

raodi lusibus ipsi illud coraponunt

quod

sibi
;

ima-

uibus esse expertes, eas semper.suspectae fidei fore quis prudens non dubitaverit ? Nec plus movet, >i dixeris hasce visiones omnino ab intellectu esse, secluso omni corporearum imaginum adminicula;

ginatione sua perspicere

blandiuntur

nullum
si

postmodum salutarem effectum

imaginem
intuiti essent. Satis

percipiunt,

gisque divino amore se calere sensissent,

mapiam

ex quo novum non est dari Sauctas Virgines quae, cum sublimiori ingenio magnam theologicarum rerum notitiam nactae, in hac

apparet haec nibili

mentiselevatioue subtilissimos confingere cogitatua

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

,,

519

tatus

possunt

prsesertim

si

in

sublimi

illo

mysticas theologise studio aliquantulum profeceRespondeo mysticos optime probare rint.

CCTOt quod eos non improbaverit qui imperite dubitarunt V. D. M. an naturali vi corpus in aera sine ullo fulcimento D elevari ac diu subsistere non possit. Hosce merito

visiones existere
tes.

omnino phantasiae influxu exper-

irridet Zacchias in Quaestionibus medico-legalibus

iv, tit. i de miraculis, quaest. vi, num. 10) inconcussa hac ratione Sunt ecstatici qui a terra in ecstasi elevantur, ut quasi in aere librati permaneant. Hoc autem, quidquid conati fuerint nonnulli affirmare in naturali est ab ecstasi omni veritate alienum contra naturae enim propensionera omnino est corpus grave a centro
(lib.
:
ii

Perpendantur extrema D. Teresiae verba ex interioris superius cap. ix Mansione sexta Castri patebitque non vacuas esse ipsorum ratioallata, nes. Sed rursus confirmare juvat altero ejusdem Q. Teresiae eoque validissimo testimonio, ex cap. Hanc visionem esse xxviii suae Vitae deprompto
:

//

//

//

lusum phantasiae inter impossibilia impossibilius est, nullamque obtinet probabilitatem. Etenim sola pulchritudo et albedo alterius ex manibus
ejus

//

propria virtute sublevari et in aere sustineri. potiaimum1787 Dein, quod caput est, in judicium vocan-

que omittit ti-

Humanitatis Christi quam sibi narrat ostensam ) longe omnem imaginativae n potentiae vim exsuperat. Absque ullo memoriaB
ii

(scilicet

dus, quod alterum, illudque praecipuura, genuinae gnum, nempe supernaturalis visionis indicium praetermiserit. Ab ab effeclibui, effectibus D. Teresia sincerae visionis characteres deducit, atque non semel de
iis

/,

//

usu, absque ullo studio aut cogitatione, obviam habentur tot ac tanta uno ictu, quae neque per

sermonem

instituit,

longura temporis intervallum imaginatione com-

.<

ponere valeremus. Ergo impossibile est hanc ab imaginatione posse produci. Sed dato etiam quod nos aliquid huic visioni adjicere per phantasiam possemus ex altera ratione quam subjiciam, manifeste evincitur nullum hic phantasiae opus
,

quos ne leviter quidem Muratorius attigit. Porro quinam sint effectus isti, quos magnos Diva Virgo appellat, scire licet ex Venerabili P. Joanne a Jesu Maria qui in tractatu de Discretione spirituum
,

(num.
//

13) eos hausit recitavitque ex ipsa Teresia,

Primum estDei, animam alloquenpotentia ac imperium; quia loquitur siraul
:

hisce verbis
tis,

//

posse intercedere. Etenim

si

haec visio per intel-

//

ac

operatur.
:

Unde exempli causa uno verbo E

//

//

//

//

quod nullum lectum magnis illis effectibus produceret, qui tamen ex insuper, qui hanc in hac visione sentiuntur esset qui uecessitate somni pateretur, instar illius
fuisset efficta, praeterquam
,

(puta

Noli timere)

magnam nonnumquam

per-

"
'.

turbationem ipse quietat, animaque hoc auditu tranquillitatem summam experitur. Signum hoc
Sanctae Matri uostras cseteris visuin est securius.

/-

//

i,

capiendi ob capitis infirmitatem correptus, cum nullo modo dormire posset, vigilans tamen se dormire effingeret. Hic sane, quoniam vere non dormit tantum abest ut levamen aliquod aut quin utilitatem ex efficto illo sopore afferret
, ,

/
//

Secundum
devotio et

est pax, quies et recollectio interior,

magna
si

iu

laudibusdivinis promptitudo.

Tertium,

//

potius

aliquando

longe

vanidior

infirmiorque

anima, quando loquentem Dominum audiit, longo verba ejus tempore, et nonuulla etiam quoad vivat, memoriee insculpta gestet. Quartum est magna de futuro eveutu impressa
securitas, etsi ilh de foris difficultates objiciantur.
Praeter hadc aigua aliquot alia S.

//

//

/-

//

capite laboraret. Ita ex parte accideret in casu nostro ; siquidem animae nulla tunc virtus obvesed potius infirmitas et robur nullum niret amarities : cum ex adverso tot divitiis locupleteet tur, quas satis verba exponere non sufficiunt, vel ipsum corpus sanitatem et vigorem inde acquirat. Hucusque Seraphica ccelestis doctrinse
, ,

n
/<

M. N. annotavit,

quae in

quodam Dei ad animam loquendi modo

//

consistunt, ut scilicet ei per aliquam visionem intellectualem in intimis ipsius auimae penetrali-

bus

tam
ipsa

secreto

loquatur
et

ut ne ipse

quidem
claritas,
;

diabolus haec intelligat.

Primum horum signorum

locutionum Dei
uec

Magistra. Seposito partium studio, ejusdem rationum vis perpendatur, atque in spem adducor facile vel ipsos acutiores philologos mihi concessuros egregie ab ipsa id propugnatum quod scriptis consignavit.
Duo tignn
vtrz vitionit
dat, ted

h est

verborum

quce
//

supra

omnem

claritatem mirabilis est

,

//

qua anima verba illa non tenacitas memoriae comprehendit et retinet, ut illorum etiam stylum et voculas et syllabas annotet. Alterum est, si
illis rebus praecedat cogitatio verba ex tempore efformata alicui cogitationi tunc per mentem magna velocitate

1786
bitur.
2 n
//

Nondum
Duo
Deo

vero Muratorius se victum fateunice (inquit ipse) certa signa mihi

ecstases ausi

/.

soepe

nulla de

//

divinaque

non

accurate ;

esse videntur quibus hujuscemodi

ctore

fuisse probentur.

Primum quidem,

//

divina haec patiens,

pariter
elevari se sentiat

nedum mente,

sed corpore

//

transeunti, vel alicui cuidam cogitationi ante illud tempus habitae, respondeant. Tertium, quod haec

per idem tempus in

:

sublime ferri ac hoc enim virtutis genus, quod

,

//

//

naturae vires
//

omnino praetergreditur in cum ipsum proxime erit refundendum

;

Deum
alias

/.

ii

ii

optima vivendi ratio ipsius personae divina hoec patientis omuem diabolici influxus suspicionem

"
/.

verba intimis auribus anima percipiat ad differentiam illorum quae ipsa sibi imaginatur; cum imaginatio proprie sit quaedam compositio. Quartum, si ad horuin verborum vel unum magna in anima. lux oboriatur, quod secus fit quando vel

Alterum vero, si inde contingenomniuo tium rerura futurarum aut longe dissitarum
avellat.

//

ipsamet operatur vel diabolus. Quintum, si una cum illis verbis sublimiora quaedam animae revelantur

"

quam verba

ipsa significent.

hauriatur notitia,

quam

nonnisi

summum

atti-

"
//

locorum ac temporum omnes prostant intercapedines. Demptis igitur

git principium illud cui

1788 Deficeret mihi dies, ac plus aequo eruditum lectorem fatigarera, si cuucta D. Teresiae testimonia recensere vellem, quibus valido rationum pondere firmi principii loco statuit veram discernen-

quod

in

San-

rta nottra

expendicur y

ii

duobus hisce indiciis quorum primum aegre adhuc nonnulli admittunt, a quibuslibet aliis
,

darum visionum rationem ab

repetendam

effectibus potissimum

ventilatis visionibus aut revelationibus in quibus praeterita aut attinguntur aut Religionis mysteria

esse, scilicet a singulari qui inde pro-

ii

explicantur, eaedem dubiae

omnino

fidei esse de-

n
ii

bent; quippe quia prudens judicium non habet unde evidenti decernat certitudine eas potius coelesti afflatu quam naturali fuisse causa excitatas. Principio

a generosa passionum a mira aniraaB contemplantis quiete ac cohibitione, securitate divinae in se operautis virtutis, etc. LegePrasd. sis Ambrosium Ansanum Tantuccium Ord.

manat

in

Deum amore,

ii

reprehendendus est Muratorius,

in Dissertatioue critico-dogmatica adversus censuram quam abbas Fleury inverecunde protulit

de

520
,

Db
Di

S.

TERESIA VIRGINE.
ac

ADCTOBB V. D- M.

doc-trinam

catbarin Senensis revelationibus \ Angelici Praeceptoris ue deprebeudes mire "*; Mnvan^a Ah . Teresiae effatis convemre. Ab cum D.

que autographum propria manu conscriptum

terbii

Vi-

apud

Carmelitas Discalceatos

asservatur.

Teresia depreadmirabiles effectibus quos sane rationem deduxerunt qua ipsius Tereienderuut, sunt D. Petrus de Alcantara, siae revelationes tutati

longum indicem retexit tbeologorum doctrina ac pietate celeberrimorum qui jam tum ejus probaverant ecstases ac visiones. Eos
ibi Sancta Mater
,

clarissimi viri ; neque D. Franciscus Borgia aliique adbibitam esse rationem a eamdem

recensentur duo Romanae Ecclesiae decreto inter Divos relati, Petrus scilicet de Alcantara et
inter

reticendum

Frauciscus Borgia

alii

vero

qui publici

juris

re ent in Romanae Rota3 auditoribus. Non abs auctontatem, qui medium proferre Petri Nicole Essais de morale /, libro quem gallice uwcripsit moralia nuncupare possemus, nos vero Specimina finibus, cap. x, postquam tractatu iv de bominis
:

fccerunt egregia quaedam volumina, scilicet Dominicus Banez et Bartholomseus Medina, ambo ex inclyta Praedicatorum Familia, et sacrae theologi
in Salmanticensi universitate publici professores
alii
:

de

audeo dicere quod si . Illud haec pronuntiavit vehementer non exad bauc narrationem
,

quadam D.

Teresiae visione

sermonem babuisset,

quis

imaginationis luterreatur, sed potius in solius esset refuderit, merito ille stolidioribus sum illam
u

//

Ut enim jure narratio illa conessemus de temni posset, opus esset ut certi et fallacia. Porro longe admoipsius vanitate
accenseudus.

denique fueruut ex bis qui onus sibi adjudicarunt etiam scripto Teresiae spiritum divinamque ln ipsa operantem virtutem illustrandi viudicandive, nempe P. M. Petrus Ibanez apostolicnsquc vir Joaunes de Avila. Quo tandem pacto tot inter sublimes cordatosque viros Muratorii dubitationes stare poterunt? Ipsiusque auctoritas tantorum ho-

minum

sententiis
est

ac
ipsis

definitionibus

praevalebit?

Credendumne

u n

ab hac certitudine babeuda hic distamus, quas illa refert : quinimmo e in regione libere fatendum est, quod, cum duo

dum

relate ad visiones

dubium

vocari

possint in

visionibus,

primum
ac

n n
//

quidem an persona qua3

sincera sit
,

illas enarrat, fidelis

//

ii

alterum vero an phantasiae lusu producantur, qui asquo judicio ad trutinam vocaverint scripta hujus sauctissimae foemiuae, non poterunt non illico sibi persuadere de summa scribeutis fide ac sinoeritatej multo vero minus judicabunt vim tantam imaginibus quae phautasiae
obveniunt, tribui posse ut per ipsas animae provehantur ad elevatissimos sanctitatis gradus, in quibus constituit Deus Teresiam per easdem

non iunotuisse eos characteres quos praeferre debent genuinae revelationes? 1790 Ignorabant sane, reponit bic Muratorius; siquidem (ut ipse putat) antiquitus plus aequo hotanquam dimines ad credendum proni erant vinum caeco impetu veuerabautur id quod unice humanam causam obtinebat; atque theologi periquod idem apud pateticae scbolae addicti erant ipsum est ac indoctos fuisse atque praejudiciis plurimis obnoxios. Perbelle sane tanquam si per Animal rationale//, vetusta hominis definitio hoc saeculo adimpleta fuerit; donumque non nisi discretionis spirituum ad haec usque tempora Deus
: , :
:

Objeciionidt
'"'j
'

<

,,,.

u,,i ' a,ere '

''1"

ur '

ii

distulerit,

ii

;/

quas refert visiones. Quin absonum omnino videtur Deum ipsum tot prodigiosos effectus conjunxisse commentitiis illusionibus. Hasc Nico//

ne Spiritus Sanctus se peripateticum agere anteactis sajculis cogeretur. Ego, ut quid sentiam, aperte proferara, homines ad credendum
perdifficiles

omnibus

saeculis extitisse censeo; atque

lius; quae

si

attentius perpendisset Muratorius

forte cautior de mysticae theologiae inviis mysteriis

ex adverso homines etiam numquam defuturos nimium ad credendum pronos. Legenti historiam vitae D. Teresiae mauifeste patebit quautum eam
initio

sententiam protulisset. Visionum autem certitudinem ad duo tantum, vel, ut melius dicam, ad unicum signum concludere, periculosa res est, a
veritate aberrat, ac
centiae
tl

hominesdivexarint, utpote plusaequo nescien-

tes ipsi fidem praebere.

quodammodo
audivimus

divinae

benefl-

phautasiae aestus, ludiatque, ut ita dicam, mira,veteres latebant ficationes, atque a peripati notitia exulabaut? Num D. Bona-

Num

i/Hod

ad ap

miuus aequa 1789 Hucusque

coarctatio.

ipsara

Teresiam

pro

/<di(/i

rjnn vitionei

egregie suriptis doctriuisque suis se ipsam propugnantem ast quid si nihil ipsa conclusisset? Quid
:

Cardinalis Turrecremata, num Gerde son, num D. Joannes a Cruce, num Franciscus Joaunes a Jesu Maria, Sosa, Hieronymus Platus,

ventura,

num

maximc valuit.

si

nihil posteritati tradidisset

Anne

liceret reve-

lationes ipsius contemuere, quia

non omnes chara!

Jesu, Antonius a Spiritu Sancto, aliique sexcenti qui de revelationibus sermouem habue- p phantasiae vires ignorabant ? Perlegantur runt

Thomas a
,

cteribus gaudeut a Muratorio praedicatis

Nonne

sufliceret tot illustrium praesulum, tot clarissimotot sanctissimorum virorum calnon genuinum, uihil non divinum, post accuratissimum examen, in ipsa deprehenderuut? Constat quod inter alios fuerunt triginta octo, a quibus fere omnibus, post factam cum eis Confessionem, diversis in locis et temporibus,

rum doctorum,
culus, qui nihil

erit. ipsorum opera veritasque satis in aperto Hildegardis revelatioSaeculo etiam duodecimo D. spectra nes ad inania phantasmata foemineaque amandabantur aliter taraen D. Bernardus judicaquid in rera hanc scripserit Joannes Tn,

vit.

Eu

ii

ii

spiritus B.

Teresiae

divinus fuit judicatus

locis

1147 tbemius tom. 1 Annal. Hirsaugiensium ad au. Chn Erat D. Bernardo Sancta (pag. mihi 415) multorum sti famula et scriptis nota et relatione ad quam cum pervein Domino comprobata
:

ii

/-

verba sunt haec Romauae Rotae, art. de sanctitate in

ii

nisset

post orationes consuetas

praecepit sibi

et salutatiouis

ipsamet Diva Parens testatur nullum non motum lapidem reliquisse ut apud sapientiores totius lli.spanise viros sua vivendi ratio et coelcstia quibus affluebat doua probarentur an ex Deo essent et nemo eorum, post accuratissimam censoriam virgam adhibitam, ausus est Teresiae dona reprobarc, aut in dubium revocare, aut alteri qnam auctori Deo tribuere. Consulat lector epistolam quam Teresia di-dit ad P. Rodericum Alvarez e Soc. Jesu, quae iucipit, suppresso Haec sanctiraonialis quadranomine proprio cujusginta abhinc auuis hubitum sumpsit
genere.

Pluribus

iu

obsequia,

volumina exhiben

quaj
dili-

illa
ii

divinitus inspirata conscripsit; quibus

//

//

geuter ex parte revisis, ultra quam scnpta admirans, dixisse fertur ad socios Haec ea adiuveuta, nec potest non sunt bumanitus Dei mortalis homo capere, nisi ad similitudinem amorem. intus et in anima fuerit reformatus per monachus devo u praepositus
:

dici potest

Ad

ii

//

//

'/

>

//

virginum renomine Heribertus, viro Domiui suu spondit Reverende Pater, vera quidem inl " '| sed multi homiues docti et quae dixisti famula3 Uni religiosi et mundani animara
haec
et sauctus,

quotidiauis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

,i

521

quotidianis oblocutionibus cruciant,

dum

cerebri

//

i/

phantasmata aut

d
//

daemones indoctae Non fceminae garrulantur immissa. Cui vir Dei inquit, frater carrissime, si dormienmiramur,
fallaciter per
:

//

tes

in peccatis

divinas revelationes

existiment

//

cum sciamus verum dixisse Sanctum Animalis homo non percepit ea Apostolum
somnia,
:

AVCTOKI hominis diligentissime V. D. M. iEstimanda est quoque r/ corporis temperatura, eanitas, judicium In somno potissimum periculum est ne his visionibusdecipiamur Inspiciendum est diligenter an qui patitar visiones sit nigro humore
,

genium, et judicium considerandum est

affectus, id
//

est,

melancholico, vel

nimium macie

quas sunt Spiritus Dei . Absit ut hanc melliflui Doctoris censuram velim Muratorio plenius appingere, atque invidis ansam praebere ut claram ejus famam dilacerent testor unice mihi animo esse ostendere non adeo rudes fuisse veteres homines, utipse non satis modeste censuit. Propius accedam,
:

Ex his facile intelligere potest quilibet Medinam hominem non fuisse aut ad credendum nimium praecipitem aut ad omnes revelationes
confectus.

hominemque perquam abunde peripateticis subtilitatibus pastum in medium adducam. Is est

Joannes Caramuel

virumne facillimae credulitatis dicam phantasiaeque imbecillitatis ignarum ? Nihil aane. Accipe quid de se testetur in prologo Vitae Ven. Servi Dei Dominici a Jesu Maria (edit. Vienn. Quo tempore Eminentissimi Principis 1655) Cardinalis ab llarrach, Domini mei clementissimi, nomine gubernavi Bohemiam, plurimas ecstases et revelationes plurimus Nuininis, Deiparae, Angelorum, Divorum, et frequentius animarum purgatoriis ignibus detentarum apparitiones ex officio universas rejeei, ne unam quidem tamcognovi
:

temere excipiendas proclivem, quin potius regidissimum spirituum censorem. Porro quam sententiam ipse protulerit de revelationibus D. TeresiaB audiamus ab ill.Tarasonensi (/izcTuriasonensi) antistite Didaco de Yepes in prologo ad Vitam S. Teresiae, n P. M. F. Bartholomaeus de Mediua, jam primae antecessor in Salmantina universitate, cum audisset tot tamque mira de B. M. Teresia narrari, flocci eam faciebat, nullamque his quse de illa praedicabantur fidem adhibebat. Accidit autera ut Sancta Virgo Salmanticam veniret novum conditura monasterium. Sedulo ipsa curavit illura con: ,

amabat enim prae ceteris suaque eisdem communicare, quos

venire
:

illos

alloqui

sibi

magis.nl-

versari intelligebat suaeque oraudi rationi, ex spe

quam veram

aut probabilem etiam, admittens. Vides hic plane nimio non credulam indolem. Hisce tamen uihil obstautibus, acta VenerabilisDominici scribendi provinciam aggressus est, uihil territus tot visiouibus quibus ejus Vita referta est talesque revelatiouum Dei famuli insignes miran,

magis magisque examinarent, probarentque an cum Deo ambularet. Iniit igitur cum Medina colloquium, et genrrali secum habita peccatorum Confessione sinceram
qua incedebatur
fore

ut illam

dosque characteres deprehendit ut in haec verba erumpere non dubitaverit Si decredere criticus pergat, nec velit illustrium virorum testimoniis
:

//

//

acquiescere, paucis verbis

:

me

expediam. Dicam

//

Haereticis nec lineam scribo, nihil viris odii sic Et quid aut invidiae praejudicio praeventis si unus aut alter impius et indoctus rejimea,
ciet quae

omuium donoperceptorum insuper ostendit quae de se ipsa scripserat. Quibus omnibus rite perpensis, Medina animum mutavit et factus ipsi Teresiae conjunctissimus, eam certam reddidit omnia quae patiebatur, divino muneri esse tribuenda professus imposterum Teresiae in sanctitate parem iu universo orbe non existere. Hanc ingenuam Medinaj confesreddidit rationem suae orationis et

rum

in ea

wmpfumgue
ciiatur

uverx
'"

Tcr^*
tice,.

eximia pientissimorum et doctissimo rum hominum approbat multitudo ? 1791 Verum quid opus est exempla emendicare ? Habemus inter viros D. Teresiae spiritum seculo XVI a PP r o Dantes x ui certe usque ab illis temporibus non minus Muratorio scrupulosus erat in fide revelationibus adhibenda. Bartholomeum Medinam intelligo, qui in commentariis ad 3 partem

sionem refert vel ipsa Teresia in superius laudata epistola ad P. Rodericum Alvarez quam exscribere omitto, ut brevitati consulam satisque mihi est oonclusissenon incautos indoctioresque minusve acutos veteres fuisse; sedforte modestiores minusve gracu:

lorum
1792

sectatores.

Aliud

sequitur

in

Muratorio

castigan- eerpenm
tan/'/

dum. Pagina 125 pergit eas sacras virgines

Mn,a -

quam audaces

carpere quae visiones ac revelationes

:

lor,ut 9 cnera

Summae
art.

theologicce Angelici Doctoris (qusest.

praeter

xxv,

m)

morem

satis fuse

calamum

acuit in

commmentarus tradidere Cum lpsi (mquit) banApostolo Paulo ex ccelesti n ctissimo Gentium munere plurima fuerint reserata mysteria quae
ii

tvelationet

comcribi.-

eos qui passim se visiones habere venditant. Statuit igitur prima conclusione (pag. 824 et seq. edit.

//

tamen, ut ipse testatur, non percunctari libet quid juris

licet
sit

homiui loqui, P

apud

eos

qui

Venetae 1602) sunt verae uam Christus Paulo apparuit JerosoVeruntamen hulymis; sed illico adjungit jusmodi verae apparitiones sunt rarissimae, ideo que sunt admodum suspectae, et potius putandae
:

Nonnunquam

istae

operationes

mysticis incumbunt rebus, ut in raedium passiin

adducant impervia pariter arcana sibi revelata, ubi Paulus ipse id sibi ullatenus licere negavit?
!

Ita Christianas pietatis reformator. O plane festivura Itane, boue Muradelicati philosophi scrupulum
tori,

sunt delusoriae daemonis

transtigurat
in

apparentiae,
lucis.

qui

saepe
re-

omnes revelationes

sanctis viris factae

idem

se

Angelum

Idem
:

obtinuere objectum,

eamdem

attigere cxcrllentiam

petere

uon dubitavit assert. v, hisce verbis Regulariter et communiter istae apparitiones et visiones verae non sunt. Quod postquam mulprobaverit ratione, subdit
:

sublimitatemque eorum quae Paulo Apostolo ad tertium usque ccelum evecto manifesta fuerunt? Si logices sectari leges velimus, vana omuino est generalis

tiplici

Idem probatur

ex strage horribili quam fecit daemon in personis utriusque sexus quce his visionibus fidem adhi buerunt, quae sine lacryinis referri non potest. Quia vero cogebatur aliquas admittere ut veras, admodum caute pergit supra viginti regulas recensereadveras revelationes ab faisis distinguendas, praeter eas quas ex Tractatu de Vita spirituali S. Vincentii Ferrerii recitat. .Kque sapienter animadvertit aliquando excitari visiones posse corpo Inris habitudiuecoutemplautispersonae, dicens
:

ducta.
//

consequentia ex singulari propositionc de Vidi arcana verba, inquit Paulus, quB nou licet homini loqui : ergo (proh amceuam ill tionem!) omnia occulta casteris Sanctis manifestata

non licet exponere.. Ipsa D. Teresia experientia abuude edocta, ita edisserit cap. iv Mansion, vi reperitur Quando anima in hac suspensione placet Deo ostendere illi arcana quaedam ccelestia et visiones imagiuarias, quas postea refert, cum
: ,

alte

in

ejus

memoria

defixai

remanserit.

Cum
nime

vero visionibus fruitur intellectualibus, eas mi-

522
4UCT0M
V. D. M.

DE
referre valet

S.

TERESIA VIRGINE.
bus circumstantiis, causaque
serio cauteque examiuata, vel peculiari Divini Spiritus afflatu adducuntur ad hujuscemodi praecepta imponenda quemadmodum Copezius judicat de D. Teresiae

alia quae referre non vidisse arbitror secretiora quam ex sola visione scalae, per valuit. Etenim

ob sublimitatem cognitorum .ttinqu* non expedit ut^relata ^ertorum mortahbus .... Jacob ffanturabhominibus adhuc ipsam tamen eum qnidemvidit scalam; prster

nime

rectoribus. Hic

postquam

efficaci oratione suasisset

omnes conscientiarum moderatores ne

voluit ut scriberentur.

Angelos ascendentes et descendentes mysteria intelhgere quam potuisset tot tantaque illustriorilucefuissetdonatus....Nequevero nisi consignavit ex his Movses ipse omnia litteris sed ea solum quas Deus qua3 in rubo viderat Quoo\si Deus longe plura
vidit,
,

nequa-

qualibet praetensa occasione permittant ut ab iis, quos diriguut, litteris commendentur supernaturalia dona

a Deo recepta, Seraphicae tamen Parentis nostrae perpensis quae occurrebant argumentis , eximia praesertim animi demissione, quae in limine ipso
enarrationis Vitae suae

maxime
v,

elucet, subdidit ia

ut facile percipere certissima, praster exposita, sane discriesse allocutum, in tot posset Deum conjecisset. . minime sese . mina et angustias Non vult ipse Quid ad haec inquiet Muratorius? auctoritate) arcana in visione (exorta Divi Pauli
.

mysteria non ostendisset secretiora

et

quidem

Lucerna mystica

ii

cap? xxxi, num. 355) Hi sunt veri spiritus fructus, ex quibus dignoscere poterunt directores non solum utilitatem quam Deus ex Vita et scriptis hujus mirabilis
(tract.

//

heroiuae et mysticce doctricis volebat comparare, sed etiam magnam rationem qua ducti sunt ejus
prselati

intellecta
quffi

litteris

concredi posse

habet Teresiam

et

directores qui tale

tamque

strictis;

R Ergo

hoc aliquando fieri posse adstruit, ipsane reprehennon posse nec expedire fatetur; concludendum potius est denda? Si ipsa exscripsit, expediebat ut exscripsit, et poterat et
quae

ahquando

ii

simum

scribendi
(ut

mandatum imposuerunt
nefas erit dubitare)

et

quandoquidem

divina

inspiratione ducti sunt, nihilominus magna pensatione et mora processeruut, antequam Teresiae

exscriberentur.

Nonne queedam sunt revelationes humanum captum accommodatae, ad concutienda ad

hoc praeceptumimponerent.// Cumque anonymus E non pertimescendum esse hoc a voluntate Dei esse
alienum, probasset exemplo Raphaelis, dicentis bonum esse opera Dei revelare et confiteri honorificum, sic claudit: Eccur conscientiarum moderatoribus historicisque permittere nefas erit ut in lu-

propeccatorum corda aptissimae, ad insinuandam virtutisque amorem pria? infirmitatis cognitionem

satis efficaces
?

Quidnam

igitur absurdi esse potest,

vera, ubinam reperies si manifestentur?Reenim revelationes ipsum Doctorem Gentium omnes suas
alto silentio

cem aliquando prodeant splendida quaedam

beneficentiae dona
in fideliores suos effusa,

divinae

obduxisse 5 Ipso capite Epistolae 2 ad habens, asseruit Cor., quo, de raptu suo sermonem homini loqui, * statim subdidit unius licet

cum

vel

maxime ex eorum
liores (utut sit

parta notitia tepidiores et imbecilde malesanis quibusdam qui nimium

Non

inquit, revelationis narrationem. Ter Dominum, carnis meae), rogavi ut discederet a me (stimulus
n

terreuasapiunt)excitarivaleautadbonorumomnium
fontem appetendum ardentius, et praevaricantium corda ad meliorem frugem revocari ? 1794 Hactenus doctus anonymse Dissertationis egregie auctor, qui ut genuinus Teresiae filius

et

dixit

mihi

Sufficit tibi gratia

Muratonum

aperte in

mea. Juxta boc capite reprehendit ac

n An madvertio
}

JzZ
u*

prohibet Apostolus ne quis revelationes describat Caripse vero sine mora revelationem subnectit. pendus igitur in primis est ipse Paulus, quasi legem
a se latam primus atque illico violaverit vel potius, genuina apposita interpretatione, reliquos sanctos piosque viros, revelata sibi manifestantes, lacessere
:

langein

Sanctx su& Matris honorem ccelestiaque ejus dona adversus infidam interpretationemvindxcat. Ad solidam hancMuratorii refutationem adjiciam anibrevem in eumdem celeberrimum scriptorem madversionem eruditissimi Joannis Josephi EaSeminario regio velange, professoris quondam in de EcLuxemburgensi, qui inpreestanti suo opere factis doctrinalibus declesix infallibilitate in monstrata
(paq 194
et

ratorbm.

ipsum quoque dilectum Christi Discipulum Joannem Euangelistam tanquam apostolicae legis violatorem criminari, qui Apocalypseos volumen, tot visionibus refertum, ad annum repadesinat
;

nisi

velit

ratas salutis

nonagesimum septimum

post Pauli

vindicata, edito Trajecti

et seq.)

a Jansenianorum impugnationibus ad Mosam anno 1788,

C
^uod Teresia
fecit

raortem, descripsit.

damna

ostendit nascentia ex r

coacla

jutto, et qui-

dem pmdenler dato.

1793 Verum, gratis etiam concesso incongruum quamvis esse ut revelationum narrationes fiant ex iis non sint quse sublimissimo D. Pauli raptui valeant comparari, non video quo jure succensere
,

possimus

qui eas experti eas scripto reliquerunt; cum potius illi unice corripiendi essent praesides atque animarum rectores quorum imperiis ut fieret
iis

eo et ab ahquot prolatis obliquis hujusmodi ab convicus in Ecclesiam aliis incautis Catholicis inquirere qua se Scilicet, postquam dixisset nolle Chnstiano, aD quove zelo, Jansenianoue an mente cudantur et bcclesi his dissertatoribus haec arma in Muratonum inimicis subministrentur, gravia lectonbuaiproErroris virus suis

hxc addit verba

satis,

ad revelationes conscribendas compulsi sunt. Sane de Sancta Teresiae indubiae fidei est quod nounisi gravissimis superiorum mandatis adigi potuerit ad supernaturalia dona litteris concredenda, cum e regione ab ipsis humillime expeteret utsibi libera facultas fieret, veluti alteri Augustino, culparum suarum amplissimam texendi historiam.
Profecto,

fuco illud lUmn pinat eo periculosius quo veritatis dextera dedit, simaccuratiufl. Solet quoque quod certa sunt, in stra illico retrahere, aut ea quae

bium revocare

censura hzc [pag. 204). Sicuifors

eam

quis locus objurgationi esset, num in refundendus esset, quae, licet secus suaderet
si

est severior videatur, certum tamen prima sxculi aeci tis talibus disceptationibus scriptoiwus octavi parte prolusum ab improvidis le ejusdem sxcutx pan fuisse secuturce altera
.

male omina-

profundissima animi modestia, perfectissimam adhibuit erga praelatos obedientiam? Absit; sed potius in praecipientium cervicem tota criminandi licentia
erit rejicienda.

Quanquam neque

ipsis conscientiae

moderatoribus ulla, etsi minima, imprudentiae aut levitatis nota inurenda, si non nisi perpensis omni-

credulitatipseudophitosophorum. Consuleu Xaveriu tiocinantem eximium Franciscum (Joumal historiqu Feller in gallico suo Diario mt ubi litteraire, 15 Mars 1790 pag. 531), has Ja nionis nonnullorum, eestimantium sup smum olentes maculas Muratorianis Ubris
jectas fuisse

^ ^/.
XCIV.

falsariis.

DIE DECIMAQUINTA 0CT0BRIS.

523

eo quod, inquiebat, id quo fruebatur

bonum

sibi

uwioo
v
-

XCIV. Exploduntur qui S. Teresiae ecstases magnetismo animali

adscribunt, sive
is in

excidisset.

rerum naexistat. In

tura existat,

sive

non

1797 Pudetreferre quas auctor adjicit dignas rfcftrcrt <bprolataea se sententiae probationes et turpia alia mo >tr<uw, ejus dicta quibus contendit S. Virginem amore prosecutam fuisse non illum infinitum et invisibilem Deum, sed corporalem sive humana specie

posteriori hac hypothesi

Sancta

indutum, qualem

iste vult S.

Teresiam sibi imagi-

non potuit eo
Sp$ciaitm

affici.

natam fuisse. Verum audenti procaciter aflirmare Sanctam hanc Virginem in suo quem scripsit
Vitae

libro

pluries

sibi

exprobrare terrestres

nunc

jam refelli, non ita pridem aliud genus prodiit hominum, qui ecstasum, raptuum aliorumque quae de S. Teresia referuntur prodigiorum veritatem quidem admittunt, sed causam eis assignant ineptam, magnetismum nempe quem dicunt animalem quo nomine quidam eorum non solum insolitas omnes naturae et
-j^rzeler eos quos
:

nimium neque puros

satis quibus in

Deum

fere-

batur animi motus, asseveranter respondeo plenissime tum e libro Vitae tum ex caeteris omnibus
ejus
scriptis constare nihil quod purissimum castissimumque non fuerit, ejus affecisse spiritum. Id ipsa, de se loquens, aperte fatetur Jamas con cosa de su espiritu tuvo cosa que no fuese toda
.-

animae, sed et cunctas Dei ac diaboli in hominibus operationes comprehendunt adeoque hujus vocis praesidio explicant. aut magis negant, cumprdestigias quae a daemone fiunt, tum prophetias, revelationes, apparitiones , visiones et miracula
;

limpia [tom. I, epist. 19) id est, ut habet Arnauld d'Andilly, ad cujus versionem thesis auctor suos
;

lectores remittit
esprit

II

n'est jamais entre dans son

quae fiunta Deo. Quippe versipellium incredulorum hodie mos est ut quaepatrata a Jesu Christo et Sanctis miracula prius negabant, contigisse nunc affirment, sed ita contigisse nt causam habuerint naluralem. Recenti enim exegesi miracula hodie attribuuntur ignotis quibusdam na-

uue chose qui ne fut toute nette et toute chaste aut, ut adhuc expressius reddit Chappe de Ligny Jamais son esprit ne lui a rien represente qui ne fnt pur et chaste.. Neque felicior est idem scriptor, cum potissimam istiusmodi affe;
.-

jicit

ctuum quales in S. Teresia notarat, causam conin exuberantem aetatisvigorem, inque juve:

a leviculis hominibus omne inter ccelum et terram, interque Deum et homines commercium ita coarctatur aut potius negatur, ut contradicant, non modo revelatae a Deo
turae viribus, atque

nilem, tuxuriantem ac sui impotentem phantaquippe eum praeterivit S. Teresiam quas nata erat annos amplius quadraginta ut illa via

siam

in Sacris Scripturis doctrinae, sed et omnium saeculorum omniumque nationum judicio.

quis. Teresiam
,u

a Deo duci ccepit, in dies magis ac magis in ea progressum fecisse, donec in senili aetate et fere septuagenaria vita excesserit. Plura quae auctor ille porro habet, utpote ad propositum meum non
spectantia, missa facio, v. g. quaecapite vi fabulatur de magnetismo memoratorum in SS. Libris

mapne-

ocorre '

/fnjimf,

autem sophistas ii hoc loco redargui ame debent qui nominatim S. Teresiam asserunt, non supernaturali Dei spiritu fuisse motam, sed naturali correptam actamque ma1796 Inter illos

prophetarum seu verorum seufalsorum, ut et de illo crisiacorum, catalepticorum, somnambulosortilegorum et possessorum a daemone, quos omnes vult non aliam ob causam combustos medii aevi temporibus fuisse quam quod artem exercerent magneticam. At, relicta congerie errorum quibus malesani magno numero magnetismi patroni sacram profanamque omnium aetatum historiam contemerant sat mihi sit probasse F S. Teresiam id suis ecstasibus, raptibus, visionibus revelationibus ac prophetiis magnetismo neutiquam fuisse actam. Quod profecto non sine rubore praestem, nisi cogat me effrons audacia eorum qui ipsi non erubescunt ea monstra comisei ac propalare. 1798 Vindicandi autem S. Teresiam ab ineptis tfw n>n 9 neu$his calumniis duplex est ratio. Aut enim, ut exi- mus cx, af " venonext ~ stimant multi, magnetismus animalis cunctaque v phaenomena, tota quanta sunt, nikil sunt aliud quam inane commentum ynera fabula
, , ,

rum

quem gigni dicunt organismo elicique arte. Hoc commentum nuper solemniter propugnatum fuit Parisiis, ut patet e
gnetica potentia et impetu

quam medicus a se, ut doctoris insignia obtineret, tuendam academiae obtulit. Ne quis autem umbratile geri bellum levemque
diatribe seu thesi

irrogatam fuisse injuriam existimet, ipsa theseos latine a me facta verba hic exhibebo. Videlicet capite iv, quod inscribitur de Effectibus magnetismi, postquam auctor descripsit somnamS. Teresiae

bulismum
solo

insensibilitatem magnetizati cum magnetizante communicationem, idearum cogitationumque unius in alterum immissionem, transpositionem sensuum et idgenusalia, tandem agit de ecstasi, de qua sic ait Fing-e summani quam potes insensibilitatem org-anorum, sensuum et motus conjunctam cum summa vi sentiendi et cog-itandi, vitamque omnem cerebrum versus contractam, atque animam quodammodo exutam
,

'*'

'

materialibus org-anis
seos. Is status licet

sic

formam conceperis

ecsta-

phantasicV lusus, sensuumque fascinatio. Horum in sententia, negata ipsa magnetismi animalis existen/ia adeoque subruto calumnias /)>mla,

quam maxime

extraordiuarius,

nto, ruit et ipsa

indubium tamen, ut

de magnetizata Teresia catumest opinio,

phaenomena, non revocatur, eo quod idem status identidem adhuc alibi naturaliter se exerat... Atque cog"novi plures per Europam homines, qui multis abhinc
annis g-audent eo habitu imperturbate. Illo in statu

alia mag-netismi

nia.

Aut admissa, quae atiorum

,

ma-

partem

Teresia; cumque ad mag-netismi apicem evecta erat, Deum videbat vel Jesum Chri.stum vel Ang-elos qui eam affabantur protracto familiari cum ea colloquio, cujus ipsamet Teresia plura alleg-at specimina. Elapsa media vel iuteg-ra hora, raptu illo emer-

vitae suae transeg-it S.

summum

gebat,

in

lacrymas

effusa, et

veluti queribunda,

gnetismi animalis veritate facili negotio ad evidentiam usque ostenditur inter S. Teresiae ecstases ecstasesque magneticas nidlam esseanalogiam, sive spectes utriusque causa?n, sive naturam, sive effectum. E quo v qui ultro et aperte insanire noluerit, patcbit Sanctam nostram nil cum magnetismo habuisse commune. DemonstraniLv hujus veritatis facile co lubentius contra S. Teresiae detractores, dicamne an irrisores, p?*o munere absolvam, quod s/ cum S. Teresia etiam alios complures sim defen

SU7'US

524
4CCT o..

DE

S.

TERESIAVIRGINE.
et ludi-

v D
-

injecta surus Sanctos adversus

A

*"*
eorum

vitamque uones, miracula, prophetias istius inventse et proin a fereomnem ope recens numquam antehac confutatse
Majoribus nostris Deus miraineis cJumnus qua Dei servi quoties
t

careaut

hodie positum est explihria apudquosinmore Sanctorum magis ridere et exjAodere

diernis pseudophysiologistis

opprobna

datur ars cui se devovent. En hujusmodi unius D alteriusve magnetizatoris confessionem. Dnus Rostan in facultate Parisiensi doctor, quem P. J. C. Debreyne existimat cseteris omnibus artis illius patronis doctiorem, in Dictionario me . dico quod Parisiis anrio 1825 gallice lucem vidit,
inseruit

amplum memorandumque

articulum

vet

ostensis ludifiper eos operatus est, finguntur hommum mencatifuisse magneticis simplicium temporum infehcitate, lem ita ut necesse sit, pro contundere scommata. htenova ista vmpiorum qualibet in repernim si, nobis usque silentibus, mentita eruditioinfidis scriptoribus
:

(Magnetisme animal, tom. XIII, pag. 421-4G9) in cujus exordio hcvc fatetur Difficilem sane suscipimus provinciam. Mag-netismi defensores inter et
ejus refrag-atores violeuta orta est lis. Prioribua rari annumerantur qui scrutati sint naturam, ho-

mitte-retur

ms

sinceros fucataque grandUoquentia Chrtstianos ac pro fide caihohca oum^ntn? ssepe istiusmodi immetatem et scepticismum quo animis ingcnerare; tcrvptores misere laborant,
specie
inutilis

mines, scientiasque quas dicimus exactas. Tacite prope conventum est ut scientiarum medicaeve artis ludibrio cultor qui fidem praebet mag-netismo afficiatur indelibili. Contra vero inter posteriores
,

non invenio

alios

quam

viros
est

maximi
merces
,

meriti, quo-

rum

approbatio

summa

quorumque

populus Sanctorura
Eum
non
j
<

insumereturanobislabor, etpnvaretur quod e Christianus magno eo adjumento

sive

calculus albus in scientiis pro lege habetur, nig-er

acuendam ritis sive ad pietatem firmandam hauriri solet. ad fidem ingrediar, Mi Priusquamcertaminis campum
i

vero pro irrevocabiii condemnatione. Pari modo sicerus magnetismi encomiastes in opere quod

eadem

in

urbe eademque lingua anno IHUedidit

exutrrc

unmt

nm

pauei;

velim, me tota ectorem nosse a c porro meminisse non illum spectare strictiore ab innuhacthatribe magnetismum animalem B meris admissm sensu commumcatio sive quo existat naturalis qusedam nonnulla corpora aniattractio et repulsio inter inanimata, mata, non secus atque inter nonnulla singularia aliqua produci quidem ope
i

hocce sub titulo : Mag-netismusetsomnambulismus coram Academiis, Curia Romana et theologis, auctore J.-B. L., presbytero, fatetur magnis opus esse

E animis ut sectator magnetismi exponere se autelis. Tametsi, inquit, deat tot contradicentium
innitatur
ille et captis ab ipso se experimeDtis et gravibus aliorum testimoniis, neg-ari non potest eum nonnisi illuta sibi vi propug-naturum esse ma-

et cujus naturaque non possint phsenomena, sedhomine existentia sommajora. Eac ratione non negatur

cialem. His

gnetismum hnmanum et somnambulismum artifieuim phasnomenis, simul atque denuo

apparuerant, ut fieri solet quoties detecta recenter veritas multis damuosa accidit, haud pauci eorum
qui scientiarum clavum tenent, cum magnetismi fundamentum subruere uon valerent, ludibrior hunc verterunt et pro circulatorum lusu habuerunt, dicti-

minambulismi artificialis, multique non adeo sensibus, mente, fiducia rantur delicataspuellas,
et afjectu alte

defixasin unum e regione assidentem,gesticulantem,tangentem,et.siitaloquifasest, suffurantem, voce, nutu, imperio animamearum inquam, tales personas, quasiabnon mirantur,
sorptas uno magnetizatore,

dum

csetera

omnia

respectu

earum silent et quodammodo absunt, soporiad somnambulismum usque immergiillasque tunc temporis, ut
p. 450)
ait

taruntque esse omnes promiscue defensores ejus aut lusos et deceptos aut lusores et deceptores. Unde oportet mens putet certo se esse veri consciam, ut ultro objicere se velit istiusmodi scommatis et
sarcasmis (pag. 43). Atque idem reliquorum fere

idem ac suum

D. Rostan (Dict. medic, magnetizatorem, sentire ac

omnium

cogitare, atque

unum fere cum ipso

,

evadere indicogitabant.

planctus est quod ingratum csecumque humanum genus magifica quse ipsi obtrudunt

viduum, quippe quem unum,cum indormiscerent

videbant, audiebant
sentiebant
et

somnambidismus artificialis, et abolitio, eorum eo durante, sensuum externorum,et oblivio qusetempore somnambulismi contigerunt ,et exci-

Unde

et

C tatiores subinde eo in statu animse facultates, prseserttm phantasise ac memorise, atque alia ejusmodi plura e judicio D.Kersten (Diariion. tom V, pag. 497 et 556, ac tom. X, pag. 91) naturse
possibilia esse videntur, et eo

dona respuat. universita- heamm1801 Imprimis quod ad medicas in Europa pervulgatum tibus facultates attinet, tota fr, estquidhac de re illse senserint in Germama, judicium ap- mial Gallia et Anglia, quoties ad eorum censoria earum f pellatumest. Non vacat referre academiarum decreta legi hxc possunt in ipsis quoque in obviis passim dc maprostant

'^
.

^^

Actis, et

quidem magis quod magneticorum statustutum fere somnambidorum referat somnambulorum naturalium. De quo vide D. Bertrand in suo Tractatu de somnambulismo,
Parisiis 1883
:

gnetismotractatibus quamquam illius contendentes,non adversus ea decreta reclamant,

:

sectatores

judicio,sed pnejudicio, contranovam verentes tamque scientiam processum esse, nec

inexplora-

affirmare academias

haud

fuisse studio ductas

ubi, inter alia (pag. 242) exponit

quomodo viva,tempore somni ,adeoque

et tempore perduret ssepe cogitatio cui insomnambutismi, dormivimus. Ac prseprimis consule D. Tandel de eo argumento docte disserentem in suo novo Exa-

mine phsenomeni psychologici somnambulismi quod insertum exstat tomoXV, P. 2. Memoralium

*

studio indagandie veritatis, sed voluisse magis, medicam xntra vuigacupidinis, artem continere ratiocinanlem res consuetosque limites. Vide sic Deleuze, do(pag. 27). Vide item Dnum J,B L. acaae^ lentem quod quse Parisiensis scientiarum anno regiaque medicorum sodalitas

mia

Academise regise Bruxellensis 1841.

,

quodinconftuout ./>-

w(H6uIT""

illum magnetismum animalem eo ma ge ti za t orum Ubris intelligi solet sensu ^ uo in extraordiet cujus opeprodigia quam maxime
\s{){)

Verum

phantasise, attafacta admiserint, ea attribuerint ctuivel imitationi (Defcnsiomagnetismi,Parisiis ahos viae 1819, P. I. cap. iii, pag. 48). Item unum omnes a magnetismi patronos, qui ad

conqueruntur de

lato

magneii ab academiis in
...

naria patrari contenditur, negant haud pauci nec prodigia atinfimi subsellii viri qui jactata ista
tribuunt aut

mumjudicio.
1802

circulatorum artibus aut secreto

porro, extra Academias, magnetis speciatim homines qui scrutandis Si

secretis
,
,

u^

Tm^ pjC D
R#tf,
e
,

brtynty

plurium in fraudem conspirantium ludo. Quantus autem sit numerus eorum qui magnetismum
hoc sensu intellectum respuant atque negent, concludi potest vel ex ipsorummet sectatorum ejus verbis quibus aperte declarant quam parvi pen-

operam navaverunt percontemur currunt quam plurimi qui in eamdem p pendeant opinionem. Hoc modo Reveren gu^ mus Vincentius Tizzani in dissertatione

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. mendacium ac A hac de re iltse senserint, cumalibi, tum prseserocietati quam tim in Gallia, quoties ad earum judicium appelAustria anno 1777 excessit Mesmerus non alia de causa quam quia ejus inventa non modo non probabant, sed etiam explodebant academici Vindobonenses Londinenses vero ac Berolinenses, quos per litteras appellarat, ne responsione quidem eum dignati fuere. Nec melius

525
fraus inimica

non minus hominum

latum

fuit.

Ex

aliter P. J. C.

morum. Haud D Debreyne, medicinse doctor et moperniciosa castitati

w*kt V M
'

nachus Cisterciensis e Congregatione Trappensi, tum in scnptis a se Cogitatis viri Catholici (gallice
:

Pensees d'un croyant catholique, pag. 259 et

seqq. edit.

Brux.

1840),

tum
:

in

Tentamine super

ei cessit

Parisiis

apud academiam regiam

scien-

theologia morali (gallice Essai sur la theologie morale, part. \v,cap. i), sestimat magnetismi ani-

iiarum; quseanno 1748, instituto per selectos videclaravit fluidum magneticum ros examine non existere, magnetismum animalem esse inane nomen, et quse ad hunc ciendum adhibebantur tentamina periculosa esse a quo judicio non dissonat alterum per medios a Ludovico XVI deputatos circa idem tempus latum. Exindeperannos quadraginta nulla amplius in virorum doctorum sodalitiis de hoc argumento mota qusestio est, donec anno 1825 academise medicse Parisiensi propositum fuit ut adnovam demagnetismo animali, qui jam nonnulla subiisse temperamenta asserebatur, investigalionem deveniretur. Facta igitur eodem anno a medico Husson relatione, convenerunt qui experimentis magneticis explorandis operam darent academici novem horumB que iltafuit conclusio, ejusdem Hussonii ore anno 1831 pronuntiata, fovendas esse ab academia inquisitiones demagnetismo animali, utpotererum psychologicarum et physicarum cognitioni nonnihit incrementi allaturas. Sedanno demum 1837, audita novem aliorum medicorum relatione, quam conscripserat doctor Dubois Ambianensis, supremam tutit eadem academia sententiam qua prorsus ab ea confictus fuit Mesmerismus. Non vocat censoria illa hic referredecreta;neque id facto admodum opus est, cum extent passim in obviis quibusque de magnetismo tractatibus quanquam itlius sectatores adversus ea decreta reclamant, contendentes non juditio, sed prsejudicio contra novam inexploratamque scientiam processum esse, nec dubitantes affirmare academias haud fuisse ductas studio indagandse veritatis, sed potius cupidinis studio voluisse artem medicam intra vulgares consuetosque continere limites. Vide sic inprologo suo (pag. 27, 28 et 29) ratiocinantem J. B. L. jam supraallegatum nec non J P. F. Deleuze, qui in Defensione magnetismi, Parisiis anno 1819 vulgata (part. \,cap. iii, pag. 48), dolet Parisiensem scientiarum acade, : ; :
;

malis ostenta

morata
ostenta

vanam esse ludiftcationera ac meincredibili systematis nervosi mobilitate

:

stupendaque phantasiae
illa

humanse
et

vi

adscribit

subdolis artibus

fascinationi

quam

adhiberi contendit,
culationibus
,

dum

viri vegeti et validi gesti-

attactu, imperio elicilisque muiti-

fariam affectibus vehementer agunt et corripiunt imaginationem morbidarum plerumque aut debilium et arcanse artis praejudiciis occupatar^um puellarum. G. G. Lafont-Gouzi, schohv ynedicse Tolosatis professor, eadem opinione ductus, Tolosse anno 1S39 edidit de hoc argumento commentarium quo demonstrare nititur magnetismum animalem nil aliud esse quam veteris magise simulacrum phantasise ac sympathiarum natu?*alium humanseque debilitatis lusum, rationi et rerum naturalium scientise contrarium, valetudini spque ac moribus et juribus hominum nocivum. Item Cl. Kersten tomo V Diarii supra citati inseruit quatuor articulos seu paragraphos (pag. 402-40, 445-452, 497-505 ei 554 565), quibus de hac materia disserit ,simulque in dubium revocat veritatem omnium illorum mirabilium phsenomenon
,

quse fines

humanse potentise excedire videntur.

ot>

1805 Multse sunt rationes quse virorum hacte-

pet V t>tua*
1

nus citatorum

aliorumque complurium

quos

ej '""''"'"

"

inter prsestantes numerantur medici, a fide magnetismo animali prsestanda abalienant. Quarum alise summam spectant totius rei magneticse obscuritatem multiplicemque in ejus usu incertitudinem atque instabititatem alise vero pertinent adjactala ejus phsenomena, quse adeo prodigiosa
;

sunt ut nulla hactenus proba eorum explicatio vel interpretatio excogitari potuerit, quamquam id problema jam a septuaginta annis in omnibus Europse academiis fuerit agitatum, dum interim alise quse in dies prodeunt scientiarum arlium-

miam regiamque medicorum societatem facta aseadmissaannoM^ attribuisse phantasise, attactui vel imitationi item J.J.A. Ricard, qui in ^ prologo Tractatus theoretici et practici de magnetismo animali (pag. vn ct seqq.) acerrime academicos Parisienses ob latas annis 1784 et
;

1837 sententias insectatur.

'"""'"
'
,

wwi

"

1804 Quodsi, extra academias, iltos speciatim homines qui scrutandis magnetismi animalis secretis operam navaverunt, percontemur, occurrunt quam plurimi qui in eamdem propendent

que inventiones certis experimentis testatse fiunt et brevi extra controversiam ponuntur. Atque ut primo quidem densas quibus magnetismus premitur tenebras pensemus, non meus sit hicscrmo, sed artis magneticse patroni J. B. L., qui illam de qua supra meminimus concinnavit ejusdem ~ apotogiam, et cui in agnoscenda hac caligine consonanl scriptores cseteri prope omnes. Candide itaque ille affirmat decem annorum studium uni illi argumento impendendum esse ut plenus de magnetismo tractatus absolvi possit quin imo
;

inter prsecipuos ejus

magnum

examinandi obices reputat Ubrorum de eo argumento tractantium

opinionem. Inter hos R. D. Vincentius Tizzani in dissertatione quam xxi Julii 1842 coram spectatissima corona in Academia Catholica Romana super magnetismo animali praelegit, vdtide

numerum, sestimans scripta ejusmodi in Gallia prwdiisse vel septingenla, totidemque in Germania, prseter alia in aliis regionibus, quin tamen
completum absolutumque hodiedum ulium de magnetismo opus lucem aspexerit (pag. 25 et 31). Neque id mirum est, is (quod putare se scribit idem auctor), ut qusestio hsec serio et convenienter tractanda assumatur, nit requiritur mtnus

eum impugnavit.

Discussit, ait

Diarium Roma-

num

(vi

Septembris
explicuit

1842), et docta analysi

mem-

phaenomena. Ope luminis quod a medicae artis diseipliuis mutuabatur, exertaque justissimi ratiocinii vi, ac multiplicibus quoque celeberrimarum in Gallia Academiarum quae pluries quaestionem hanc mabratim
varia
ejus

quam ut in antecessum conferatur physica cum physiologia, physiologia magnetica cum psychotogia, ac tandem physiologia, psychologia et theologia, ut ex conftatis adunalisquc cunclis his
scientiis alia
tia,

xima qua potuerunt diligentia sunt perscrutatae, evidentem eam tandem devenit conclusionem ut mag-netismus animalis tam in
allatis testimoniis, in
iis

adspeciem nova creari possit scien-

rebus quae crises mag-neticae dicuntur

sit

quam

in

et psychologia theologica, theanthropoiogise nomine insignit. Quain quam vero, ait, long:o aunorum spatio, quam arduo labo-

nempe physiologia

somnambulismo mera

chimaera,

splendidum

re,

quantis anirais opus

foret, ut

mag-netica disci73
plina

Tomus

vii Octobris,

Pars Prior.

526

DE
modo promoveretur ac

S.

TERESU VIRGINE.
Igno!

perficeretur

et

vim magnetismi animalis, ac fluidum quoddam D

VD

4DCT0 . B

plina eo

\ ro equidem quemnam inter A ne.tpcnsum.obquodneque humanis

plausibus nec humana labor sed adeo ingratus ut
sit

mortales tales raapraBraiandus raercede. Pulcher *ane

cui

particulare admittunt quod agens magneticutn vocant. Generatira, inquit ilte, magnetismus nihil valet in incredulos et invitos nec tantum hos nou
;

cemur,
ob

rati

eum apprenemo sit sterili immanendum esse usquedum

somno immergit, sed vel mera eorum prasentia impedimeuto estquominus et aliis magnetizatores somuum iucutiant. Hoc quidem omnibus doctrinse
magueticse asseclis in confesso est aitque Rostan Recte assertum fuit praeseutiam hominum qui
; :

\oto (pag, 135).

immanem
potmttam

negandi magne^goG Nec minor apiul multos humanx voluntatt Hsmi ralio est stupenda quse
attribuitur efftcacia, tum in indeque ejacudum in cerebro suo excitandum magnetizalo et in ipsis etiam landum, tum in a magnetizatore emissi vim

ii

magnetizante adflm-

n
//

nnimosintinmagnetismura male
a pnestanda
ei fide,

affecto etalieni
effecti-

objicere

producendis
:

adstantibusadfluidi
conslet
alia

repercutiendam, aut,

sifluido magnetismus non

incotnperta ratione, nec

tamem

Georget hominum mennuseffcaci. Fatetur ipse voluntatis esse a credenda hac humanee tes alienas magna est xnter dum potentia. Interim tamen, animalis sectatores multis in rebus

bus obices. Me latet qua ratione id fiat attamen ab oranibus magnetizatoribus observata res est. m Equidem dilucidamlae illius rei periculum nullum faciam Merito sibi cavet is scrijitor a fereudo judicio super factoadeo singulari. Si enim fluiduui magneticum aguoscatur, uecessario quodammodo agnoscitur phaBuomenon i.^tud explicari non posse. Agedum, raiiocinio rem agamus. Corpus tuum tlui// //

magnetisnu
dissensio,

omnium, sive admittant fluidum sive magnettsmi negent, una sententia est qua cuncta phxnomena oriri e sux voluntatis efpcientia velint.

do maguetico scatet iutra te est facultas etvolunade^t physice et moraliter tas id circa te effundendi
:
:

aptus qui

id recipiat

ille e

regione tui

stat,

con-

Magnetisraus, ait Rostan,

vi

volnntatis produin

procreetur, citur: quare, ut effectus voluntas, iutensnm desideriumcert :aque zante firraa

magneti-

tingisque illum. Edic, quaeso, quo pactotuum istud agens, si quod in te est, coerceatur iucredulo spectatoris

tom. XIII, persuasio insit necesse est (Dict. med. Deleuze, 441) Ubi mederi volosegroto, inquit pag.
vi

vanica,

cujusdam animo. Num vis electrica vel gal- B num lapidis maguetis aut fluidi luminosi

meas voluntatis
elicio et

in

eura dirigo efSuviura quod ex

actio legitur cohibita aliquando fuisse incredulitate a fulmiue tualiave quavis mentis affectione ?

Num

me

pag.

172).

quo ille penetratur (Defens. magnet., Somnambuli, inflt rursus Rostan, inerti
. .

tus

e.st

qui fulmeu ridet?

Ergo usquedura ob

incre-

dulum

inhabitantis

auimum

coelestes ignesa teetis

modo obediunt magnetizatori

mento
esse videntur.
. .

Ei pro instru. .

Eo soloaguutur.
.
.

Omni.

nostris resiiient, esse peruegabimus corpora quorum actio impediatur sola hominis cujuspiam abdita

mode subjaceut
maguetizato

ejus voluntati.

Quin
ac

derait ille

faeultatem

agendi

loquendi.

voluntate (tom. V, pag. 499 et 500). 0*8 Adhcec, etsi inter magnetismi przecones
i

nh " ,norum
,

pha3nomenon quod facilius obtineacit. passim).Dicit ctiam Georget Absque tur [tom. magnetizatore nequitmagnetico statu somnambu-

Necullum

est

summus est consensus circa ejus causam efflctentem, quam non aiiam esse deciarant quam hominis voluntatem, ex adverso summus est inter eos
dissensus circa magnetismi causam materialem.

,,,,

lusexire. Septera aliquando dies

cum

illi

iinmer-

(Physiologia systematis nercosi, Parisiis 1821, tom. I, pag. 293 et29i). Et rursus Dupotet inPrxiectionibus magneticis{vulgo Cours

sum

reliqui

Hanc enim

alii putant fluido constare, alii attractiva innataque entibus animatis vi quse congener aliquot inanimatosit cum magnetica vi entium

Effectus made magnetisme, sect. n, pag. 07) gnetismi nunquam cessant nisi voluntate magneti:

zatoris.

Atque ea

est

omnium magnetizalorum

quumhuma-

" "'''""""
mbuuut
/..,-

mens et loquendi modus. 1807 Ergo maynetizntoris est voluntas qua magnetizuto gignat pandiculantem osciiantiam,

rum, de qua sub exordium hujus paragraphi locutisumus; alii arbitrantur causaw matet lem phxnomenorum magneticorum nidlam exiconsistere in acstere, sed magnetismi naturam
tione nescio cujus spiritus qui opere(r absque materia et instrumento, seu, utvocabido dicam

somnum somnambulismum,
^

ecstasin

m.

magnetizatoribus usitato, absque agente

qu<>

bris ingerat rigorem q peretejus

.

varium pro libituimquietem, incessum qu<s ex tali somnambulo sermonem eliciat responsaque ad propositas ei quxstiones de rebus occultis,
quse
>,

quam,uticandidefatetur Deleuze, nulta earv onstrari [InU opinionum hactenus potio duct.adinstruct. de magnetismo) Tandem alii
.

si

non

melius, certe prudentius, sim\

<

futuris; qusB percipiat vel non percipiat quce

dissitis,

efficiat ut

somnambulus coram eo a ma-

cunt magnetismum esse ignotm natu ittellectu ucc conjicere nec asseqw
,

P"

gnetizatore vel aliis i>r<>feruntur ; quee inter somnambulum et tertiam personam instituat magnesi ticam relationem per corporis contactum
,

care, valeas. Infinitus

prope sim

si

prsesenseasit, vel,siabsens, per pr&bitum somcirrum vestisve particunambulo cii

t

tam opiniones qv attuhsse singillatim exponere velim. Pauca citatus J. B. L. long erit. Sccpe jam seriem medicorum ac magnetizatom
tradicentium uon

lam aut aliud quodcumque contrectatum b ea

objectum.

pro

flu\

ttquesepluraitas
,-

Voluntas denique magnetizatoris est qiue magneticum effluvium interrumpat, et, ut r,dispellat, <iuin admagneti atussibin stantium etiam voluntas, "> majyietismo adversequare tur et obnitatur, imyedimentum affert Georget [tib. cit. tom I, pag. 270), ex Rostanii sencaveatur ne male in tentia monet ut sun magnetismum affecti homines circumstent quod
: ;

licareposse (pag. 70) censet a fluidum tenue adeo ac subtde essc ut Sj \are ausit matetialem (pag. 862

''""
. >
I

nodum scire cupiat quo fingitur co zaus suum excitare cerebrum ad fluidum .mlumquequoidincorporao flandum, idoneaejacu afflnitatem adid capiendum
1

seepe
sut

expertum

se dicat id
f

<ntmbulis qui ob

damno fuisse sibi incommodam talium

corp item qua ratione saturata fluido passi< edant cuncta ea phienomena qux
tur,

spectaiorum precsentiam in tormentis fuerint ac ssepe mala perpessi sint gravissima. Operae pretium videtur de hac re adducere verba Cl. Kersten, qux saltem illos feriant oportet qui paritatem

mag ctantur,quo denique paclo per contractam otn srem interet magnetizatum relationem

muitarum licet leucarum intervalto dis/i"" secum invicem communicare iisdemque "//"
hi,

',

quamdam

inveniunt vim electricam inter

quiscusensibus perhibeantur, h&c, inquam, si patrono piat scire, adeat ipsos magnetici fluidi

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

quoque sententiam aliorum, volenA Prxtermitto dispersum esse natura magneticum tium tota ouoddam fluidum, quod ferunt Joannem Baptivan Helmont saecuio jam decimoseptimo mastam
alis

527
Aocrnnt

negatores, quidni facile et unus ille etiam mentiatur ? Ac simul inde deducunt tanta illa magne-

V. D.
rj

ma gni nomine

insignivisse
universalis.

et

nuper Mesopinione

merum nommefluidi

Horum

tismi encomia esse maoAme incerta. w, ' n 1811 Neque etiam fidem magnelismo conciliat jf quod multi artis magneticae patroni, dum magne- v r Z' 'i><>'tZentismum laudibus efferunt, certam jam historiae, rfacium,

magnetizans nil procreat voluntatis suae vi, sed motum dumtaxat infert magnetico illi fluido vercorpvs quod ejus prae caeteris casus hoc illudve

jam

ChristiancV Religionis veritatem laedere non verentur. Hos inter numerandi imprimis sunl

multi

ax

s it

et

quod,

cum saturum plenumque

istius

illi qui cunctorum temporum historias dolosa interpretatione contorquent ut eliciant extun-

ftuidi evaserit,

viri

aiabnor-

mttqutor*'""'

dum hinc affirmatur vulgo stari, illinc contra afflrmatur pro fluido haberi. fluidum magneticum hodiepro chimaera isoo Qui fluidum respuunt, in varias abeunt eorum sunt sensus quot sen tentias, iotque fere
Academia medica). Interea,

(vide

magnetica valet edere phaenomena Relationem D. Husson coram Pa?Hsiensi

dantque inde magnetismum,

tent.

et ut

artem quam

aetas nostra porrexit, adscititia vetustaie nobili-

Specioso scilicet argumento hi contendunt,

cum magnetismus animalis, v.t perhibent, anatura sit, eum nullo non tempore, nullo non loco
exstitisse
:

unde

fil

ut innumeris locis se ejus

vestigia deprehendisse jactitent, nec

quemquam
monu-

numerantur

capita. G. P. Billot, in suis galtice

vel in libris leganl vel in pictis sculptisve

conscriptis Quaesitis de magneticis phacnomenis, Angelorum. Carolus Josehcvc ministerio trihuit

mentis videant protendisse manus, quin continuo

velint
ipsi

eum magnetizatorwm

cgisse.

Quod

contigit

phus Windischmann, arlem medicam cum Christiana philosophia quod Lipsice anno 824 iteratis typis vulgavit sub Etwas das der Heilkunst Noth tlmt. R titulo Ueber alibique passim), efficientem magne(/). 203, 305, tismi causam ila collocat in intensa adeo potentique voluntate hominis ut hic, vi innatx sibi connaturalisque facultatis, imperare naturaevaleo! praei^atus nimirum Deum semper praesto essead voluntali efficaciam. Aliud magnebendam tali tismi systema condit J. v. Gorres, tomo 111 (pag. 301-335) ampli sui de Mystica Christiana operis sed per contractum mihispatium ne vel primas complicatcv hypotheseos illius dare lineas licet conclusionem sufficiat notasse eum in hanc venire ut in ecstaticis somnabulis centralis enascatur intuitio visioque qiuv cognoscat ubivis locorum inque ipsis rerum, licet remotarum, visceribus
in
,

Tentamine conjungendi

Deleuze interpretanti signa zodiaci Tentyrae [hodie Denderah) inventa, ubi, secundum eum, Isis magnetizat natum suum Horum, quem genibus suis insidentem tenet. Contra vero adversarii E
qui

vugatoriam gestimant hanc commentationem,

certa, sed nec probabilia

cum non modo non

magnetismi vesiigia omnibus retro actis Scvculis appareant, concludunt eum a natura non esse, ac volunt omnia illa velera prodigia quse splendido magnetisminomine hodic a (jv.ibvsdam decorantur, fvisse aut mere naturalia facta, aut histrionum fallacias, aut opera technasque diaboli. 1 s 2 Omnem prxterca veritatis speciem magnetismo adimunt abnormes impiique itli ejus lauda1

et

impiethm,

tores qui miracula, prophetias

et

quidquid prodi-

qucvcunque sibi afflnis sunt naturae (pag. 384-). PrcVter hxc laudatorum scriptorum systemata

giosum memoratur in sacra non minus quam per consopitos magnetismo profana historia somnambulos actum fuisse scribunt. Ex opinione multorumid genus laudatorum, magnetizatores
,

non desunt qui magnetismi naturam commententur ex placitis pantheistarum, habentium

to-

tum universum pro massa divinitatis et singulas ejus partespro divinitalis fragmento, quique negent

verum Deum acfingant nescio quem spiritum

sint cuncta confusa

oit* r rcom.

magneticum universatem quo atque permixta et quodammodo animata. 1810 Alia denique qucv multos ad omnemma-

appellandi sunt una cum Apolline, Jove, Minerva, Serapide reliquoque vaticinantium deorum et dearum grege, et Druidae, et Sibyllae, et Marcionitx, et MontanistcV, et dcvmoniaci, et magi, et sortilegi, et iremuli Cevennates, et convulsionarii Jansenistae quibus isti sctnptores consociare non verentur Moysen, Samuelem, Prophetas, Apostomiracidis aut los, Sanctos Sanctasque omnes qui supernaturalibus donis claruerunt, inter quos
, :

ptrtnmtom-

gnetismo fidem abnegandam inducit ratio est omMoru, comr)er t a Scvpe somnambuloynim fraus, quam vel q jpsi ardentiores artis magneticae encomiastae fateri coguntur, inter quos numerandus certe est J. J. Ricard, cujus ex ore haec veritas excidit.

non inflmus assignatur locus. Horrct calamus enarrare teterrimas blasphemias quas eorum plures in Jesum Chrislum, verum Deum 7ninus quam impia P et hominem, absurda non interpretatione, proferunt. Si adorandus homU
S. TeresiaB

Tractatu theoretico et practii gnetismo animali quem Parisiis edidil. anno

Scilicet in
,

postquam assetnterat se homines plurium leucarum spatio a se distantes solo voluntatis suae actu somnambulismo a/fecisse, et ut ad ipsum
1841,

Salvator manuum impositione cvgros sanaexeunte virtute, mulier attarit, si, divina ex eo convaluerit, ctuflmbricV vestimenti ejus e vestigio alia M racuia patrasiinnumera quaiiacumque

num

acccderent, ejfecisse [pag. 32S)

tentasset,

seque,

quoties

eum illa omnia verit infando sacrilegio dicunt operatum esse magnetica. Ad/nvc, ut in somarte
;

quemdam

in

atmosphaeram dominatum

exercuisse, cogendo nubes, eliciendo prohibendove pluviam, et produxisse jth.rnnmena nulli

nambulismi Historia, auctore Albino Gauthier magnetismi {tom. I, pag. 97), legere est, prisci
vestigia
sitione

hodiedum reperiri asseruntur in impo-

'"'hucauditaaut comperta {pag. 885) ; caeterum pus adesse ut nondv.m o/tpoi-fnnum qv/o magnetismus ipsum docuerat arcana divulgarentur (pag, 818), denique in Gallia quartam minimum aegrolorum part< m conjici in somnambulismum posse, et inter viginti quinque somnambulos numerari ferme viginti duos qui extraoniinaria edant p/uvnomena, decemque qui luci-

manuum patrisfamilias

super fdios,sa-

cerdotis super fldeles, episcopi super conflrmanatque in dos, necnon in exorcismis Baptismi

quadrasparso super Christianorum capxd initio dicitur cinere in quibus eacremoniis, ut gesimoe
;

ibi,

nil

;>d

magnetismum
:

doest,

dempta
,

sola forte

operantis intentione
,

adeo

ut, si is

quimanus im-

dum maxime visum

tandem profatur
:

ita acquirant {pag. 23 1) somnambulos ad quos consulendi g-ratia concurritur, si unusdormiat, vel cjuinquaginta sunt vigiles qui somnum mentiantur
;

lnter

tnvadat ponit robustam habuent voluntatem confirmandostncinebenedicendos, baptizandos, Christianorum sopor magneticust ac

{pag. 535). Si ita res est, concludunt

magnetismi

randosque Dclphicaantratempla transformentur in templa que Pythonissarum. faculiatibus medict$ 1813 Accedit quod coram scienttarumque

l)E S.
iOtTOM
V.
vi>
'

TERESIA YIRGINE.
animi quies
vel inquies

D.M.
edeudi ''""''
acua-c-

ipsis magnetismi ^iPntiarumQue academiis, ut SCiemiaiu a ea prodie$t edi non possint

;

gaudium

vel dolor,

mo .

impon "

"' itum

roram

ltnZ 9w jactamu
. .

=1=*magnelica
utunlo,

YY7Y
frf
t

maQneticorum\peciminaquieediindies
,

oram urivatis. Ut priraum, J

_

ait Virey,

PDirastr ium iu aperto libro

coram

fid

scientiarum, tom. adbibere (Dict. medic. Magnetisme animal). Parisiis 1818 art.
{part.
i,
:

Um

acTdemia

le^t,

fas erit istis prodigiis

alimentorum quantitas ac qualilas, improvisa negotia varia cuncta, mquam, haec, quae magna ex parte casu veniunt, non possunt non afficere corporis oeconomiam adeo ut patkologici paroxysmi iniUum et fims
tus silusve corpons,
,
,

modusque item et intensitas,dependeantexincer. tarum illarum causarum multiludine quodmedicis plane

id vii l 140} respondet Deleuze Nunquamqui bominum ~cthit somnambula coram corona ^rnnvenerint ut illam observent nam ejus luci:

auod in sua Defensione magnetismi

perspectum

est.

Inepte igitur quidam

ita interpretan-

magnetizatores hoc phaenomenon

tur ut ecstaticus somnambulus tam praecise possit ex latente in corpore germine conjicere bonam vel

impediretur affectione a tli in ccetu non una mens ipsius quoque magnetizatoris atque animi

malam pro futuns temponbus valetudinem, cum

haecmultis fortuitisrebusretardarivelaccelerari
possit

nec satis nec^sat tranquilla foret

intra se collecta.

Ac

reapse,

siensis

promiserat

Burdin junior, Paripalam solemmterque medicince doctor praemxo donase ter mille francorum

cum anno

1838
,

jactatum ab omnibus passim magnetizatoribus prodigium quo adversam inducuntur ad fidem ipsi magnetismo detrectandam.
181(

Aliud

est

ocnoiiiit

9'ltion\m

ti

* somnamouiu/n qux w* suae luciditatis turum somnambulam yucc tale o. fuit prxZLimentum daret, in medio relictum/,#/>*w,e eusjjvr *,., magnetismi negatores mium. Quo factum est ut
po$it$imum

Nimirum convenit
,

inter liujus prcecones de . facul.

<<

b ineredibilia
,/nr

jaelonlur

phMnomtnai

non parum in sua confirmarentur sententia. multi indu1814 Ast palmare argumentum quo ad omnem magnetismo animali fidem auntur quae denegandam, incredibilia sunt phaenomena ope, et quorum nonnulla perhibenturpatrari ejus

qua ecslahct magnetici gaudeant detegend, lntRnt.emomninomenlemacscrutandivoluntnl.fim. latentem omnino mentem ac scrutandi voluntatem cunctasque affectiones animi tum magnetizatoris sui tum illorum quibuscum relationem, ut dicunt,
tale

inierunt per corporis attactum, si praesentes hi simt ; si vero dbsentes, per contrectatos horum ne de generali humani E crines vel vestes. Ast
,

jam supra a Rostanio enumerata videre fuit. Nempe plura ex his phxnomenis judicant praeesse naturse hominifati magnetismi adversarii queplane impossibilia adeoque negant et jacta;

generis persuasione, imo de necessaria nnturae Sacrae Litterae omnesque earum lege loquar
,

los

magnetismi e/fectuset ipsum magnetismum, qui non aliter probatur vel probari potest quam
ab e/fectibus. Non vacat longa ratiocinia quibus singula impugnant phaenomena. Ecce tamen unum alterumve quod ipsi pemegant, asserunt vero magnetizatoresetiam moderatiores. quiTale imprimis est praesagium quo ecstatici somna?nbuli pluribus aliquando ante heb' dam domadis aut mensibus vaticinari feruntur diem, horam ipsumque temporis articulum quo vel morbus ingruat vel recuperanda sit sanitas. JJt omittam innumeros fere alios, id asseverant Husson in Relatione facta anno 1831 coram academia medica Parisiensi {num. 25), Georget in Physiologia systematis nervosi [tom. I, pag. 287), J B. L. in opereseepius allegato {p. 289 et 374-, ubi complacita benignitate verba Hussonii et Georgetii
referre

una cum SS. Patribus atqueomu/ nm saeculorum theologis pronuntiant intimum hominis corunipatere Deo, adeoque latere mortalem quemvis hominem. Quis enim bominum scit qua?
interpretes

sunt bominis, nisi spiritusbominis, qui in ipsoest? affectiones (1 Cor.u, ll).Cogitationesetspirituales mentis bumanas nullo externo signo manifestatas
solus
,i

Deus

novit,

ut dicitur 2 Paralip. vi

Tu
9).

solus nosti corda filiorum

I, tract.

hominum

{Suarez,

de Reliq. tom.

m,

lib

n, cap. vn,

num.

His accedit quod plerique hodie artis magnelicas propugnatores pro certo habeant ac doceant magnetismo afficiposse etiam inscium,v.g. dormientem, quinipsum quoque invitum et reluctante.ut, modo actor, quam patiens, validiore gaudeat magnetica vi. Ex quo, ut notant adversarii, absurda homiea flueret consequentia ignotum fortassis cogitas, magnetica sua vi innem, cum minime

gressurum

esse penetralia tui cordis, inopinato-

citat),

C. A. F. Kluge in germanice scripto Tentamine super magnetismo animali ( 138, pag.

195 versionis batavse Amstelodami anno 1812 excusae), Joseph Ennemoser in Historia magnetismi animalis {part. i, introduct., pag. 13, edit. Lips.
1844)

suis Quaesitis de
siis

M. J. Chaslenet de Puisegur in homine somnambulo, quae Parivulgavit anno 1811 afftrmat se per triginta
:

demum

A.

quntia

ntlll
i

annos observasse hoc respectu lucidos somnambulos et ne vel semel editis ab illis paroxysmorum prognosticis fuisse deceptum {pag. 53 et 55) adjicitque clausulam qua nefas sibi videri ait ut humanus intellectus investiget qua ratione haecadeo mira praesagia fiant. Humanae 1815 Verum opponunt adversarii
; :

animique que revelatum iri intima tua desideria rimanda esse coaffectiones omnes, atque ab alio luntatis tuae arcana penitissima. phaenomena 1817 Volui prae caeteris bina haec magnettcr memorare, quia omnes passim artis magnetismi patronu ea adstruere solent, dum ac natura negatores ea plane aestimant homine jactantur et ahamuUa superiora. At, prxter haec, adeoque quce hi putant vix magis esse possibilia ratiocinns, illorum prodigiorum assertores modo modojocis impugnant. Hoc pacto, cvmpradtcm posse per^ tur magnetizati absque oculorum ope discernere extremos digitos vel per epigastrium
;

raiionibui

'h-iuirlii

i/

hnem

scientiae

datum

profecto non est ut facta patholo

uturos objecta ac legere scripta, secreta detegere, remota loco, eventus lucido intuitu prxsagire, coraiu spatia habere ut praesentia, penetralia
scrutari, aliaque patrare hujusmodi eorW portenta, petunt cur, ubi sortes mittuntur, numeri in urna n meliores praemiandique

prodigw

e\

pmagin,

gica adeo accurate pronuntientur nec valet sagacissimi et perspicacissimi ingenii acies tam clare diu anle prxsagire tempus quo paroxysmus ingruat, neque intensitatis morbi gradum, neque s/niitum quo duret momentumque quo desinat. Quippe id genus res si naturaliter oriantur, dependmt aplurimis quae sibi succedunt causis, a rerum quae percipi nondum potuere viribus, a ab influxu rerum adhuc fortuitis eventibus usquequaque latentium. Nam varietas aeris,
, ,

ope

seligantur; aut cur campsoribus et denique, si ia sago suo consilio non adsint ; cur praerogativa p* industria polleant gaudeantque eii jna .\ spiciendiabstrusa, remota et futura, evaCta " artis magistri non Croeso ditiores \ sua adhxc, si, ut contenditur, magnetizah mor rumque intestina introspicere si .
'

trapezxtisv'

^
>,

frigidi calidivi coeli temperatio, enascentes

affectiones,

animi

sedes

et

causas dignoscere,

superveniens intellectus

commotio,

(hnem recuperandam

apta ad pharmaca desi 9 nare

si

m
'

{liu
'

le an (

DIE DECIMAQUINTA. 0CT0BR13.

leant,

5i9

esse
T,(vt'

'

recurrere. lamraros adlaudatam eam panaceam

cum

plane adverlunt anlagonistx mirandum homosit, sanilatis vitxque cupidissimus

adversarii, st exattre1818 Certe, aiunt iidem cirro vestisve particula aut scn> ctato capillitH somnambulus revelare mavta charla ecstaticus quse ilhus ad quem ex res nnpfisatori anetizatori suo valeat qux illius
perttnent,

MCTORB portentosiora magisque incredibila sunt multa, V. D. M qux audacioribus magnetismi encomiastis cele- D brare solemne est, sed quse nata sunt nauseam creare lectori. Si quis forte hxc nosse votuerit,

^vnTm^brorummcerumque memororum v
quales

V illius dispositiones, quse constlta ac Q ux animi ejus et thesaurorum et sensus, qux denique alia commercii secreta nemo est qui et
.

Z^ ^^! t^r^!^^
S

sit

status,

J
;

actiones

passim eaprostant, ac nominatim apud Jos. Ennemoser, qui non veretur affirmare somnambulos terrarum selectiores lucidosuovisu transdensum .. . ~..,. orbem perttngeread tpsos usque antipodas ac persentiscere quid ultra immensa cceli spatia in remottssimis luna et in re>notissimis planetis fiat, etc, etc. [Hist. magnetismi animalis, loc. cit.). Quin imo

^.^

Utterarum talium notionum non videat quantus possit esse usus. Quos per magnetismum nanciscendarum est mercaturx, matninterv.g.estaut futura inter conmonii aliarumve rerum societas, quos agxtur, tis aut bellum vet instat veljam certatio,
hi omnes, ope
facile

hic meta consistit magneticorum prodigiorum. Dicit namque J. J. Ricard in suo Tractatu de magnetismo se phsenomena conspexisse omnibus hactenus ignota hominibus diemque vaticinatur venturum quo magnetismus vigentia hodie principia et systemata sus deque sit rersu-

nondum

somnambulx, explorareet detegere notio valeant arcana complura quorum

eis possit esse usui.

rus (pag. 313

et 335j.

maximo

Unde, si ita res esset, cum esse deberet ut magnetizator consectaneum partes ob sua somnambula primas ubivis fere modoin magna prxstanda obsequia haberet, nod commercio et xn medtcx quotidiano hominum quibustibet susctcomitatu, sed et in gravissimis regum sanpiendis negotiis, atque adeo in ipso
ctiori consilio.Hxc

1820 At, quod cxtera superat, ex pantheistarum ylacitis tenent non adeo rari magneticx scientix
prosetijli

quu vendttanii.-irilii

nli-

suum quod

dicunt agens universalem

et velut

quando imal'IU

esse

naturx motorem

omnium rerum ani-

mam,
:

autem cum

in tanta

hominum

nullatenus fiant, sciendi magnetismi adversarii cuncta ea ma> conficiunt aut exigui saltem qnetica prodigia aut ficta esse nonparum confirmantur momenti. Atque in sua
aviditate et necessitate
sentcntia,

nec muttum abest quin expresse dicant auctorem. Etenim, ait D. Frere, nihil istis sacrum est Deum confundunt cum daemone, ac d&monen E cum agente suo magnetico sive cum caeca natura^ vi; ita ut ipsorum judicio nullus sit spiritus, nec creatus uec increatus, nec bonus uec malus, sed quidquid
appareat seu intellectuale seu morale, seu ordinariura seu miraculosum, seu verum seu falsum, il [Examen effici contendant agente suo magnetico

quodeopacto omnis prope in humano parte ordo subrueretur.Finge enim ex una genere
homines prohanc aliquando disciplinam inter probis et ab improbis pagatam passimque et a quse ea efadhibitam, et ex altera parte portenta reapse patrari non modo pnvatofici feruntur, statum, rum hominum habitum familiarumque imo totius humased et commune commercium, quidem in nx societatis faciem haud modice, et immutatum iri plane est agnoscendum. deterius, phseno1819 Adhsec plurima alia singulana nominatissimorum etiam mena quibus scatent magnetismiprxconum libri,rejiciunt adversam:
;

magnetismi, Parisiis \Ul,pag. 168). Atque hx sane impiorum assertiones, quamvis certe non omnium magnetizatorum sint, cum tamen sint multorum, magnetismi commendationem minime eiprxhabent, neque animos disponunt adfidem
standain.Interim adversarii, cum incidunt in eos magnetismi prxcones qui agendi suo magnetico manon modo paganismi oracula mediique xvi Scripturx Historixgiam et sortilegia, sed et S. que ecclesiasticx miracula ac divinas Prophetias etiam attribuunt, compellant eos et etiam atque

mitrii alii
adliuc tiutgit
<n'

rogant ut

et ipsi aliquot

miracutorum specimina,

nililitlibus.

quamquam ex
ciora
;

his alii rejiciunt ptura, atttpau-

nequeomnes eadem ratione a singuhs ad-

unum edant, et ut, exempti causa, mortuum vet aut, si egressam corpore aniad vitam revocent, inque sedem suam reducere ar-

mam

C J

illa a verimittendis sunt alieni, sed prout cuique remota et certis repetitisque expensimilitudine phamomementis destituta apparent. Ex ittorum esse transpositio non numero non paucis videtur multo organi visus ad varias corporis partes ; nec persuaderetur hominem absque con-

arripere nimis reputetur, magnetica sua industria ambuient, saltem effwiant ut cxci videant, claudi

duum

mutorumquelinguaaperiatur. Etcnim, uta>

tit

facilius eis

sueto

prxsidio oculorum videre posse objecta, eaque discemere per epigastrium vel per occiput, quam eum cibos digerere posse sine stomacho aut
refugit quoque ol/actum habere in pedibus eorum mens credere corpora quse vigili opaca Ad sunt, magnetico somnambulo diaphana fieri. referri quoque debet tanta id genus phxnomenon
:

somyiambidorum quorumdam insensibthtas ut carcinoma quod mulieris ventrem exedebat,

illa

pationi ( P. Perrone, si possent maguetismi aolscribunl) magnetismo sciticet qui miracula quinque bomiquinque panibus acduobus piscibus multitudinera satiare, prout praestitit K num millium vel aquara Christus (Matth. xiv, 17, et Joan. vi, 6). estin nuptnsCanaj in vinum convertere, nt faetum eorum ima-i(Joan n,8),valde commendanda esset ac libenter ab orauibus exciperentur. nationisvis, {Prxlect. Hactenus taraen hoec non praestiterunt num. 189). theolog. tom. I, part. i, scnbere audent ls^l Atque ita porro ab illis qui
xi

,/,.<

btarphe-

atiquando potuerit durante magnetico raptu exsentiscindi, quin xgra signum ederet doloremve ret;quodcoramParisiensiacademiax\iJunii\S'M retulit Husson, designatus qui nomine delegatorum secum sociorum rei magneticse rationem et statum exponeret.Talis pariter est auditus simul
et

quam quod Patriarchas, non aliam ob rationem arlem ciercuisse manus imposuisse legantur , brachus in magyxeticam, et qui Moysis, expansis Amalecitasque dissipantis, miramonte orantis quemfidei culum itaenodant ut a valido illo viro, magneticum tn adverdicunt, agens

tactus exstinctio, quse tanta subinde esseperht-

betur ut possit non solum somnambuli caropungi, incidi et uri, sed et ad illius aures sctopetum laxari et gense ejus laxati sclopeti ictu laceran, intima quin vel mi?iimum sentiscat. Item talis est eamagnetizaticum magnetizante conjunctio ut

plenissimum veltnt, ct qu\ sos hostium cuneos emissum fuisse Redemptorem nostrum Jesum benignissimum suos, tnjecto ns Christum asseverant Apostolos fluido magnettco, per manuum tmpositionem
adversarttut

thaumaturgos effecisse, petunt operenturquo quod saltem hujusmodi prodigium

assertis suis fidem concilient.

att-

Hx

igttur potissi-

ignotam, feratur prior posse linguam loqui sibi magnetico quod legere est apud sed notam socio adhuc J. B. L. (uW supra, pag. 95). Talia denique
;

complures spectatx sunt rationes ob quas antmalem, eo quo auctoritatis viri magnetismum intelligi solet sensu a multis ejus prxconibus

mx

uc

530
4CCTOM

DE

S.

TERESIA VIRGINE.
revocare juvat Teresianas ecstases, visiones reD velationes, etc, jam dudum esse Ecclesix probatissimas; prout evidenter patet ex Actis canonizationiset speciatim ex ipsa canonizationis Bulla necnon e Lectione vi Officii ejus in Romano Breviario. Quod vero ad magneticas ecstases attinet momento non carent quse non ita pridem vulqata fuere ad propositas de magnetismo animali qutestiones Sacras Congreqationis Inquisitionis rt> sponsa quamquam fatendum sit ea hypothetila tantum esse,adaptataquepostulatis qusemagneti a exercitia supponebant in fidem et mores noxia vel per i Cutosat et nit proin responsa ea habere absolutum sive decretorium. Cum tamen illas quas prasdicta postulata supponunt inesse magnetismo qualitates, illa adjuncta illosque effectus midti artis magneticae sectatores et prxcones agnoscant, imo efferant, operee pretium erit responsa ea Romana una cum postulatis hic exhibere. Terna hactenus prodiisse testatum est, qute Jiic subjicio oculis lectorum; quos tamen prsemonitos velim secundi responsi petitionem latine e
.

ut
,

verum admittere recusant.Quorum sententia si

v b M
-

dixi, admittenda sil, evidens plane est, uti initio charismataattribuinon posse causte S. 'i\>ve>\x existat. Reliquum est quc-e in rerum natura%\on si reapse exiut inquiramus num magnestismo, ullo modo queant. stat, adscribi illa charismata

XCV. Admissis

cr

niT

ii

i.

licet

~*; r, magnetismi

animalis phaenomenis, etiam mi11 j ,. a randis, demonstratur nuiia esse

.

analoo-ia TeresianaS inter et

.

ma-

gneticas

ecstases.

Suppoiita
etHitentia
-

gHrtlSlllt (i/M

Jr. Perrone Prxlectionibus suis theologicis (tom. I, part. i. num. 193) annotationem adjicit,
in qua ita loquitur
:

malii,

Aniraadvertendum porro hic

nonnullos scriptores catholicos, non solum in Galbabere magneliis, sed in Gerraania praesertim, non utmerum praestigiatorum inventismumanimalem

gallico

mum

B tum,

sed agnoscere atque admittere veram ac realem iusitam vim producendi quosdam effectus quorum causa inter naturse vires nos latet iu tota sua extensione. At prseterquam quod isti scriptores

mihi vertendam fuisse. Responsum priemanavit e Sacra universalis Inquisitionis Congregatione xxm Junii 1840 ; secundum pronuntiatum fuit xxiA^iritis 1841 tertium denique i Jv.lii ejusdem anni.
,

1824

Postulatumprimum.

E
Ecclena mi-

simul fatentur

maguctismum obnoxium

esse dae-

BEATISSIME PATER,
N. N. supplicat
ctione
S.

monis artibus, absolute negant effectus superuaturales, quos in miraculis vel mystica Sanctorum vita ccrnimus et admiramur, quidpiam habere commune cum effectibus magueticis, imo istos ab illis
toto co3lo differre fatentur nec posse ulla

V. quatenus pro conscientias

nime

favit,

suae instructione et tranquillitate

necnou pro

direlici-

animarum,

sibi significare

dignetur au

tum

sitpoenitentes participes esse posse in operatio-

ratione

nibus maguetismi.

maguetismi ope explicari. III. Bouvier, episcopus Cenomanensis, in sua Theologia morali pariter dicit non contemnendos auctores plura magnetica facta ut ve/a admittere. Acrevera, inter Germanos prsecipue, probi clarique sunt viri qui aliquot
saltem mirandorum illorum phsenomenon veritateru tueantur et ipsi in medicandis corporibus magnetismum adhibeant. Nec absque justis sane causis in plerisque septemtrionalis Europge regnis lege cautum est ut ars magnetica statis tantum sub conditionibus exerceatur. Quodsi porro magnetismi sectatorum auctoritatem invocare liceret, citarem selectiores quosdam qui magna
sinceritatis specie asseverant multiplici longaque

RESrONSDM.
Feria

m,

loco iv,

xxin Junii 1840,

in

congrega-

tione generali S. R. universalis Inquisitionis habita

in

conventu

S.

Mariae supra

Minervam coram Emi-

nentissimis ac Reverendissimis Dominis S.R.E. Car-

dinalibus etc. proposita supra dicta instantia, iidem Em. ac Rev. Domini dixerunt Cousulat probatos
:

auctores,

cum hac

advertentia, quod remoto omni

n
ii

errore, sortilegio, explicita aut implicita dsemo-

ii

merus actus adhibendi media pbysica aliunde licita non est moraliter vetitus,
nis

invocatione,

ii

dummodo non tendatad finem illicitum aut quomodocumque pravum. Applicatio autem principiorum
et

mediorum pure physicorum ad

omnino

res aut

experientiasibimira iltaphdenomena constare,nominaremqueDD. Windischmann, Georget, Rostan, J.B.L.,et preeter alios Deleuze, qui in sua magnetismi Defensione testatur se millies et amplius,
triginta

effectus vere supernaturales ut physice explicen-

tur,
ii

non
ii

est nisi deceptio

illicita et hsere-

ticalis.

Postulatum secundum.

duorum annorum spatio, easigna

obser-

Cum
casio

observetur in operationibus magneticis ocet

vasse, et speciatim advertisse

somnambulos men-

proxima incredulitatis
sit

malorum morum,
sententia.

talibus magnetizatoris suijussis obedientes esse,

uttranquillitaticonscientiarum consulatur, desideratur quce

Sanctse Sedis circa
l.'1-l'ONSDM.

haetwxu

asserendo insuper nossese in sola urbe Parisiensi homines vel mille quibus id captis experimenlis persuasum sit. Taceo complures magnetismi antagonistas qui nec ipsi qusedam ex iis phsenomenis inftciari ausint, rati tot ea repetita esse vicibus, tot asserta testibus, talibus stipata adjunctis, vl omnem circulatorum ludum, omnem curu subornatis fraudis sociis collusionem, omnem physica ehemicaque arte paratam industriam censcant certissime exclusam. 1828 Ycrum nec in hac /ujpothesi qua vera habeantur magnelica phasnomena, ulla ratione per magnetismum ratio reddi potest supernaturalium S. Teresiae donorum. Quod priusquam argumentis ex ipsis rei visceribus desumptis demonstrari

eam rem

Usum

magnetismi, prout exponitur, non

licere.

Postulatum tertium.
Eminentissime D. D. Cum hactenus responsa circa magnetismum animalem minime sufficere videantur, atque magnopere optandum
ut tutius magisque uuiformiter solvi queant casus non raro incidentes ; infra signatus Emineiitise vestrae humiliter sequentia exponit. Persona magnetizata quas pleruraque sexus est
sit

aggrediamur, Catholicis lectoribus, quiin

eum statumsoporisingreditur (dictura: somnambulismum magneticum) tam alte ut nec maximus fragor ad ejus aures nec ferri igDisve ulla vehementia illam suscitare valeant. Ab solo magnetizatore, cui consensum suum dedit (consenfo^minei, in

rebus fidei et morum Sanctam Romanam Ecclesiam pro duce ac magistra habent, in memoriam

sus cnim est necessarius, ad illud ecstasis genus adducitur, sive variis palpatiouibus gesticulationibusve,

IV.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

bM
originali.

busve, quando

ille

adest, sive

simplici

mandato

Concordat
1841.

cum

Friburgi,

xxvi Julii

MJCTOBI

eodemque interno, cum Tunc viva voce seu mentaliter de suo absentiumque penitus ignotorum sibi morbo interrovel pluribus leucis distat.

V. D. M.

D
De mandato.
J.

Perroulaz, Secretar. Episc.

quamvit qu*tiionem non
abtolult

gata, haec persona evidenter indocta illico medicos scientia longe superat; res anatomicas accuratis-

1825 Ad tira hsec responsa apponam quartum, quod, simul cumprgefixo ei monito, latine vertam ex III. Gousset, archiepiscopi Rhemensis, Theolo-

metit,

sime enuntiat; morboram internorum in humano corpore, qui cognitu definituque peritis difficillimi sunt.causam, sedem, naturam indigitat; eorumdem progressus, variationes, complicationes evolvit, idque propriis terminis ; saepe etiam dictorum morborum diuturnitatem exacte praenuntiat, remedia-

que simplicissima et efficacissima praecipit. Si adest persona de qua magnetizata mulier consulitur, relationem inter utramque per contactum instituit magnetizator. Cum vero abest, cincinnus ex ejus csesarie eam supplet ac sufficit. Hoc enim cincinno

gia morali {tom. I, in appendice 2, pag. 472 edit. Bruxellensis 1844). Cum responsum illud (scilicet tertium), ait Itl. auctor, non esset absolutum, anno 1842 visa nobis est de eadem quaestioue consulenda Sancta Sedes, ac roganda utrum sepositis rei abusibus rejectoque omui cum da?mone foedere liceret artem exercere magneticam, vel eam adhibere in remedium quod couducere sestimetur ad sanitatem. Nihil ad id nostrum postulatum responsum est quam quod sequentes continent litterai, quas Emiu. Cardinalis de Castracane, Magnus Pce>

tantum ad palmam magnetizataeadmoto, confestim

hasc declarare quid
sint capilli,
sit

nitentiarius, gallico idiomate nobis permittere di-

(quin aspiciat oculis), cujUB

ubinam versetur nunc persona ad quam pertinent, quid rerum agat; circaque ejus morbum omnia supra dicta documenta ministrare, haud aliteratque si, medicorum more, corpus ipsaintroPostremo magnetizata non oculis cernit. B Ipsis velatis, quidquid erit, illud leget legendi nescia, seu librumseu manuscriptum, vel apertum vel clausumsuo capiti vel ventri impositum. Etiam ex hac regione ejus verba egredi videntur. Hoc autem statu edueta, vel ad jussum etiam internum magnetizantis, vel quasi sponte sua ipso temporis puncto a ee praenuntiato, nihil omnino de rebus in parox>smoperactis sibi conscire videtur. quantumspiceret. vis ille duraverit
quffi
:

Illustrissime gnatus est n Septembri^ 1842 Domine, audivi ex D. Brimont expectari a me epistolam qua certior tias num S. Inquisitio
:

<

ii

ii

controversiam de magnetismo direinerit. Te, Illu.-trissime

ii

//

digneris

ii

Domine rogatum habeo ut pei eam quaestionem illius non esse natura^ ut citum de ea feratur judicium (si modo feratui E unquam) eo quod nil subsit periculi in trahenda
, ;

mora, ubi, e contrario, imraatururn responsum

honori
sicut S. Sedis obesse posset. Ecclesia publicata ejus responsa testantur, numqu;un iu
,

respondeudo
ritur

haBsitavit, quoties

partieulari casu agebatur. At

de maguetismo in mquimodo oon

il

au

in singulari

casu usus ejus

sit

licitu

qusenam ab ipsa petita

;

fuerint,

ii

vero responderit, quee pertulerit

in

hsec

omnia

sed petitur generatim an ejus usus Btare possit cum fide et moribus. Qutestiouis ita positse quansit momentura, sagacitatem tuam maguamque tuam eruditionem fugere nequit, etc. Cardi-

nullam

ejus intellectu ideam nec minimum in memoria vestigium reliquerunt. Itaque orator infra scriptus, tam validas cernens rationes dubitandi an simpliciter naturales sint tales effectus, quorum occasionalis causa tam parum cum eis

tum

nalis Castracane.
oitmdt-

aei,B 1826 His inantecessum prolatis, nunc causam, f naturam et efjectus ecstaseon aliorumque charis-

proportionata demonstratur,

enixe

vehemeutissi-

meque vestram Eminentiam rogat utipsa, pro sua sapientia, ad majorem Omnipotentis gloriam, nec
non ad majus animarum bouum, quae a Domino
redemptas tanti constiterunt, decernere velit, an, posita prasfatorum veritate, confessarius paroehusve tuto possit poBnitentibus aut parochianis suis permittere
:

matum Teresianorum opponamus phc&nomenorum magneticorum causx,naturx atque effectibus. Ad pleniorem rerum intelligentiam, prseter ea qitcV jam pridem xci, xcn et xcm allatasunt
ad demonstrandumecstases,
etc. S. Teresiae

a Deo

Ut magnetismum animalem,
,

illis

cara-

esseprofectas,haustapolissimumprobationea vi hatutum incremento quod in ea post acce/ rismata observalum fuit, hoc locoopt'
fuerit exejus scriptis, mawime elibro ViU norum donorum quse ipsamet se ewpertam /"/sse profitetur, compendiariam exhibere relationem.

exerceant cteribus aliisque similibus praeditum tanquam artem inedicinae auxiliatrieem atque suppletoriam; 2 ut sese illum in statum somnambulismi magnetici demittendos consentiant ; 3 ut vel

Qua occasione
ptionem quam

de se vel de

personas consulant illo modo magnetizatas; 4 ut unum de tribus prsedictis suscipiant, habita prius cautela formaliter ex auimo renuntiandi cuilibet diabolico pacto explicito vel implicito, omni etiam Batanicae interventioni, quoniam hac non obstante cautione, a nonnullis ex
aliis

notari hic potest ecstas indocta haecfeeminavi

'

ex
<&

obedientia chartx ma>< eruditis i>ra-stantiorem d

mera

staseon

lari descriptionibus, atque adeo et iptores mediciet philosophi concinnaveruni

( :

'

quod observatum invenies

>><

D
1'

Jt

magnetismo
jara fuerunt.

vel iidem vel aliquot effectus

ol

carum scientiarum
no experientia, cap.
i
I

{tom.

XV, vulgato
"'

*15, art,

r ro sua

Eminentissime D. D., Eminentias

veusis,

vestrce,

de manI

xvm

dato reverendissimi episcopi Lausanensis et

soleats

".rales

Vit& sua ecstascs antea

u
ej\
>>>.

humillimus

obsequentissimusque

servus

tari et subsequi, altegoria

fingit esse hortulanum, 'jratuitaque Dei

Jaeobus Xaverius Fontana, can. oancell Episc. Friburgi Helvetiffi, ex ffidibus episcopalibus d Majil841.
Rbsponsio. Sacra Poenitentiaria, mature perpensis expositis,

anii<i>>>

getur: Ccele^tis ha^c aqua, ait

subinde delabitur,

cum dem

hortulanus minirae

id exspectat. Principio qui'

respondendum

Usum macenset, prout respoudet gnetismi, prout in casu exponitur, non licere. Da:

"' el frequenid feresempem< tem orationem raeutalem conatat accidere solere. Dominus quippe aviculaui hanc ex ono -radu ad
'

tum

Koinae in S. Pcenitentiaria, die

C. Card. Gastraoane,

.lulii

1841.

alium

sustollit, et sic

in

nido collocat ut quietem

vi.lit

M. P.

tandem

inveniat

nam postquam

eam longo
et

P. II. Pomella, S. P. Secretarius.

jam tempore

volitasse, et

identidem, tum intellectu

DE
532
41'CTORB

S.

TERESIA VIRGLNE.
beamus, bonis operibus non segnem navando ope- D ram| in e animam nostrara ad se colligit, eara extra ^ sustollens secumque rapiens et incipiens ei regni coelestis gaudia ostendere. Anima tunc quasi cor-

et voluntate,
1

tum ommDUb v "

,

V. D.

M
A

placere fuibse co quffirere, eique

labore suscepto

Dominum guum ei pr0

vult.Ecquodautempr*mium quoas^^^ om _ nao cum momentum, quo lllud esse po ,h laborem qui in hac vita nem Animd ^ mulatissime compensandum.
.

prmmium etiam

^ ^^
.

quae.itione occupata,

summa

et

sna

^ ^ ^^ ^^
mQ _
bar
:

^ ^^ ^
deficere,

sentitque
iuterea

Mtivum

ejus calorem

quamquam

magnam

experitur dealis Qeli .

lectatioQem

Quasi ab aqnilaj sub cujus

* prope totam * latim * quemdam dehqun cxceaer dum simul oranes vires co p eam deficit et halitus et poena moraanus sine magna ales, ut nequidera cl.udun ur ipsius sponte

aQima in subliine effertur, frustra obnitens. EquiQ em, omni adhibita contentione, raptui saepissime couata sum reluctari, prassertim quando is me impe tus coram aliis invadebat sed quasi lucta^ KU etrobustogigaute... Aliquoties, raro
;

voluptate sentit, se

'

cum

valido

.^

vere

propemodura videt; et oTossiapertosteneat,nihil htteram desine quidera unara

po-U adhC
;

oculi

sUegat

in

libro,

lare
dem

audit legere nequit. Prcterea [nvat, tametsi vellet, intelligit. Adeo ut sensus quidem, at quaB audit, non ejus innisi forte ad quietem in nullo eam juvent, magis ei obsunt quara prolerturbandam; unde ad id conmtitur,quia sunt. Loqui si velit, incassum potest verbum et si id w ne unum quidem formare ipsum efferrendum etiam posset, vires ei desuutad deperditur. Internum aunam omnis vis exterior quo haec mehus glotem robur adaugetur anim,
;
:

eL

dignoscere potest, irao vix eara sed, quia intellectus litteram.

,

videt qui-

eam non

tamen, totum corpus meum de terra sursum elevatum est. Quod semel contigit mihi in choro cum reliquis monialibus agenti et genua jam flectenti ut Sacram Eucharistiam acciperem... In eo statu anima, pendens ccelum inter et terram, veluti crucifixa est

mundo

prae vehemeutissirao Dei,

quem
Atque

nosse

coepit, araplius possidendi

desiderio.

hujus possessionis dilatio tantam illi parit pcenam ut ei ferendae homo vix sit par. Equidem interdum E cogito, si pcena haec duret et increscat, Dominum, qua3 ejus bonitasest, facturura aliquanda ut simul cum vita haec pcena fiuem accipiat; ea enira, ut mihi

ria

sua frui possit. Exterior delectatio

quffi sentitur,

etiam est et
oratio

magna
:

quantumvis longo

porro et satis perceptibilis. Illa tempore, nihil valeduret

quidem videtur, ad hoc plus quam satis est sed adeo exoptans quam lioc ego non mereor. Nihil oppetere, non recordor tunc purgatorii nec mortem gravium quse commisi peccatorum, propter qute infernum promerita sum. Omnium scilicet obliviscor
:

tudini nocet

nec mihi saltem nuraquam uocuit; subinde adhuc male valerem, cum memini, etsi ullam me poehanc raihi gratiam Doraiuus daret, meum et mfirnam tum sensisse j imo vero malum Ecquod vero mamitas inde multum minuebatur.

pr vehemeutia

desiderii

Deum

videndi {cap. xx.

^ "
f0
'

1828 Quem autem divina hsec charismata spiritualem in anima gignant fructum, ex S. Tereatque id ipsa sia numero proximo jam indicavi
:

lum
iciS.Tercsire

tam eximio nasci possit bono ? in sua hac penitissima 18fc7 Quas autem anima omnium potentiarum conjunctione dehcum Deo
e

tali muttis locis repetit, aperte declarans, nisi in nominatim humilitas anima crescant virtutes et raptusque, non Dei doet abnegatio sui, ecstases

num, sed magis dementiam quamdam reputan

ipsa inquit debere {cap xx). Ea ratione de se gratiam atque mihi Deus magnam illam Simul
:

cias sentiat, dicit Teresia

posse.

non

intelligi,

nedum dici

sed Anima, inquit, tunc non vivit in se, Voluntas amat sed quomodo vivit in ea Dominus. quidintelligat, amet, non intelligit intellectus, si intelligat;saltemnilpotest intelligit quomodo non Memoria, comprehendere eorum quse intelligit.
;
:

prasstitit,

qux

divagatur, se secus papilionis instar facile cum alse ejus ad divini ipsam movere nequit, adustse (cap. xviii). Ab hac ora-

amoris ignem sint

impedimenta peccaudique cunctai me occasiones mens mea Deo adhaerebat et cognoscendum et amandum ferebant res ad eum donorum genus solet [cap. xxi). Apte igitur hoc quippe cum in orationis nomine designari memona Deo oratione intellectus voluntas et ipsa ait, vera oonpmoccupentur et siquidem, ut

media

inter

irroratumet humetione sentit homosuavibus se vel quoctatum lacrymis. Nec tamen scit quando ?otio raagnum, ait, inde anima eas efluderit.

ctio tuncfit,
et

modo

dam animx

coalescunt quando duxres in unam ^*' raptuum 9 du una fcunt, summus ixc
in

Deum

ut, si hoc ipso robur et generositatera concipit, adeo minutatim temporis puncto propter Deum in frusta

concideretur, permagnae hoc

ei

consolatioui foret.

Hic quoque grandia quasdam

promittit, heroica pro:

efformat hinc posita concipit, ardentia desideria abhorrere et odisse ejusque vanitatem clamundura perspicere iucipit ; ad hoc longe hic robustior
rius
et valeutior reddita est

contracta Teresi Deus esse descnbit et e quibus cernitur et qui eas earum causa efliciens wde ab iVff* operatus sit, ac fuisse fructus, ejus auec ptus,altiorDei cognitio ardentiorque UUb in castx Uinvero si suavissimx i.bMjamveru*to qneticis 7 operationes cum ma sti sponsse anima

transformatio. Atque p ecstases verba sunt quibus suas

\f

^maejus

;;i

\mJam

nexvelna u,
ruli b u $coalh

in pnecedentibus orahumilitate dejectioneque sui tionis gradibus, et iu liquido enim perspicit, ad excessivam fundatior

quam

ecstasibus, de qiabus plurium

^ t** im >*
180b
e
_

attulimus,conferantur, harum longe causa i * rationem nemo non videt. Imprimis

ahame^
.

illam et

sublimem gratiam accipieudam, diligentiam suam uihil peuitus contulisse, neve ad eam allicieudam aut etiam conservandam, sese potentem fuisse simul etiam ad oculum videt se illa plane indignam esse, quod suam miseriam intime
:

rum efficientem, ut dictum

esse declaa magnelismi praecones non mtensa insitaq quam hominis voluntatem, quw gignataut e'* sibi vi magnetismum aut magnetismusanimalisvelfluidoconsi vero

fuit

^n

num.

perspiciat

(uam

in loco

quem multus

sol illuminat,

re seritur vel alia quapiam ignota

ma ie

nulla aranei tela abscondi potest), et

tam ab omni

vana gloria remota

ab illa teutari se nullaposse putet. Jam quippe ad oculum videt et tenus mauuprope tangit quam parum aut nihil ipsa posexplicans subHmiosit {cap. xix). Sancta, postea gradum, in hsec loquitur adhuc ecstaseos
est ut

etiamnonmateriali,proutn. 180B exposuimus ubicontra 5-Teresia, cf** cum aum * minis operationem, ac plerumque
:

^ .^

solo

Deo ageret, extra

:

se rapta, jure
esse,

<W

ateas

ouas habuit ecstases a Deo

rem

modo

Dorainus est qui tunc in

hoo> * hom ne^ p

l
_

verbaquseper compendium

refero : Si de ingenti hujusmodi orationis beneficio Deo gratos nos exhi-

tur. Ratio

autem cur operctur,

est

qno
^^ t
^

^
.

modus quo

pla cet operatur est ille quiei

Quaye

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

ecstaseon maQuare merito dici potest tantum Teresianaqneticarum naturam anatura distare divinx ac supematurales a rum quantum res
<?"'<'""'

533

P^

u(

terrenis naturalibusque distant. magnetismi adversarios 1880 Sed et alia inter utrumque ecstaseon exstat sententia, qua inter adhuc major statuitur intercapedo. multo

qenus hic Quippe censent nonnutli Deum aliquando laxare diabolo, ac sinere ut novo quodam fr.rna seduoraculorum genere qui seduci voluerint, scilicet nostra eetate, qua multt, fule cantur, hac Christum abjecta,conculctain Salvatorem Jesum a Christiana toque Sanguine Novi Testamenti, Unde ipsi contendunt Religione apostatarunt.

lam quse in magnetismo notantur ostenta

nni esse tribuenda; sicut videri potest apud theologicis p. Perrone in suis Prxlectionibus
(loco

AIICTU omnino subsit (Dict. medic. tom. XIII, pag. 439 V. D. M. et 4-50). Adhaec tamdiu somnambulus eo in statu perdurat seu perdurare cogitur quamdiu lubet magnetizatori, fateute D. Georget se septem aliquando dies somnambutam in tati statureliquisse, ut vidimus supra, num 181)0. (ontendunt, J.832 Verum pnvcipua ratio qua ad eam amptectendam sententiam prxfati magneticx artis adversarii inducuntur, sunt stupenda itta prodigia qux magnetismi ope patrari perhibenlur et quatia ptura enumeravi num. 1814 et seqq. Quippe censent ilti de aliquorum saltem mirorum islorum prodigiorum ventate taliter constare ut fidem eis siquidem, aiunt,non 'la ratione negare ausmt hic agitur de altquo /jr,cstujiatoris in COmpiUt theatrisve ptebeculam fallentis transitono tudo, seddefacUsquxaseptuatjuthijiniiannispertotam
;

supra

citato

ad num.
iv,

1822),

apud IUustns-

EuropampercrebuerunletquxmuUimediciatque
phitosopla doctique acadeiiuaruut socu asseveranl
se conspexisse,exa?nmasse,patrasse.Nec moratur eos frustraneus itte successus, quo, ut dictum fud

simum Goussetin sua Theologia morali {Tractatu

de Decalogo, capile

apud celebrem magnetismi promotorem Deleuze in Defenswne

art.
2),

magnetismi (parte u,capite\v,pag -lll),muUosque apud alios.Rationes autem quibus opinionis iltius assertores nituntur, potissimum sunt sequentes. B 1831 Imprimis, aiunt, ipsa multorum magneprmconum jactantia ansam prxbet adita udriiiratiOHimagnetica arte sentiendum nam eorum comde
,

num. 1813, magnetizatores causa cadunt quoties coram seteciUs testibus designatisque ab academiu
\ta

edere votunt.

Nimirum E
atte-

existimant

itlt

esse a bomtate et sapienttaDet

num
edi

ut sinat publtce et
,

quodammodo

authenttce

ptures aperte declarant se successores esse pris

edi

qux tamen coram pnvatis tatta ostenta Deus sinere justepotest; eo quud hicsoti deciti

corum vatum paganismi magorumque medii

devi,

piantur

quos fingunt sequestros oUm fiusse arcanee magneticx artis, qua usi sint sive n promendis oracutis sive in pat7-andis signis alque portentis. Unde adversarii ilti deducunt, si magnetizatores taldum avorum sunt nepotes, eos c genere esse
illorum qutbus adsit atiquando collusor dxmon. Atque in hac sua opinione confirmantur, quod, sicut dxmoni proprium est tegere se velte, ita
multis magnetizatonbus solemne
ejus,
sit,

qut decepttoni sese exponunt, dum ibi etiam hominibus, nit tale merentibus, \rdatis ansa prxberetur erroms, adempta iis potestate

prudenter refragandi factis tn doctorum virorum corona testatts.Jnsln namque Dei providentia et bouitas, ait Fr. Xav. de Fetter, non siuunt ut daemon talem veritatis speciem assumat tamque speoper ndal ut thristiani etiam probi rectique quia non corde ac veritutis amantes seducantur suos teutaii supra id quod possuut patitur Deus
,,
;

ex mente

pronunliare modo dxmonem inter et hominem nullum haberi commercium nutlamque umquam exstitisse magiam ac dxmonem in humana

(Catech. philos., ad num. ZU). Observatque idem auctor Deum votuisse ut causa naturatis, quoties

corpora agere non posse, modo dxmones esse nutjam tos ne quid dicam de aliis qui jam tectis apertis verbis docent non tantum non dxmones, sed non alium existere Deum quam pantheisti;

agot in usdcin est ctrcumstantiis, eodem semper effectus ejus non dependeat a varia modo, et ut hominuut intentiono, Quod D< u.-itaordinavit, inquit,

ne meudacium
.

eamdem
. .

ac veritas obtinere

seu vagum quoddam numen. Adhxc, secundum prxdictos magnetismi adversarios, Deus juste sinit ut dxmon in quxdam magnetica pltx

cum

valeat lirmitatem, diceute Deo apud Isaiam xliv, irnta laciens signa divi"Ego Domiuus. 25
:

norum,

et ariolos in

furorem vertens

>

(Dict. bio-

g?*aph., art.

nomena

interveniat,

tum ad pcenam eorum

qui,

deducunt consentaneum ut magneti,cconomix esse

Aymar

J.icques).

Uwlc

ipsi

vanis observationibus sese implicantes, effectus habere notionesque haurire volunt e causis qux
c

gignendis

procurandtsque iis notio(dequovideS. Thomam 2.-2, nibusimpares sunt q. xcvi, art. m, ad 2), tum ad poenam artiftcialium eorum somnambulommi qui, non alia ducti causa quam curiosilate experiendi in se mira aut quxstus faciendi stultcvve glorix cupiditate, abdicant non alienandum sui jus, exuentes se usu sensuum,votuntatis, intellectus et memorix,atque hcvc omnia totosque se tradentes et committentes potestati altcrtxs hominis qw disparis sxpe est sexus ignotusque ac incertx malxve haud raro famx. Quippe, ut ait Rostan, magnetizati vivnnt m suo magnetizatore. Voluntas eorum adeo hujus
iis

effectibus

zatorum ostenta omni tunc frustrentur successu, quando edendorum ewperimentorum solemnUate atque selectorum testium ac judicum prxsentia p certitudtnis gradum essent et auctoritate plenum
assecutura.
,< igitur l>

m adversariis veritate

'<<"'">'"

extraortltnariorcnt aliquot phamomenon, sic ipsi pergunt Cum admira hmc p>o<i><iia hwnanx stupeant scientix, eorumque explicandorum tenmodis omnxbus, tatis et exhaustis ^c.^ocquam

desperetur de problematis hujussolutione, ita ut tpsnjue magnetizatores hodie tsici, medici

<> non modo confdeantur sti<i>en<lu tUa pha hactenus permansisse inexplioita,8ed et esse inexconctudendum est necessano rccurri plicah/lui advires supernaturales atqui sane non debere
,

voluntati subjecta estut

merum instrumentum
;

esse

videantur. Solius mag-netizatoris ope agunt

vnlct-

que hic movere ipsa eoruM desideria

et

oogitat*,-ac

eorum membra omnemque motum paralyei cohibere: ita uttota eorum animacorpus(|ne totum quasi vinculata sint. Alque, ut comparationem qua utitur idem scriptor, usurpcnt, maynetizator adeo compo.s est animi sensuumque somuambuli sui ut
hic instar carnis
tas cogitatioque

pulant, ad dtvtnas ergoad diaboltcas. Neque fas phjsnomena possint naut assem mirissima hasc Etenim, turx, ad ignotas hujusvires r urrere, cires, inqutunt, etsi non omnes notx stnt naturm cerh persp&tique sunt limiiamen atiqui earum omnis xtas jugtsque tes et fines, quos non modo
: ,

eum

sequatur. Desideria, voluni

confunduntur

bini

unum

sunt

simul sentiunt et cog-itant, sed ita ut alter alteri Tomus vii Octobris, Pars Prior.

r.rperientiaacsensus hominum communis fuvos quos dicenda habuit hodieque habet scd et sibi reticla, prxtenre nulla ranatura, est nisi omnis rerum notio subvertatur,
tioneposse,
74

humanumque

DE
00% 584
4CCT0M V. D. M.

S.

TERESlA VIRGINE.
.

^c humanumque 9 m '
hUque certt ampln

tnlihus l

mtlsatum doctrinis

suse

?Sruat in pyrrhonisostenta tnterven

memonae, secus ac tn magneticts locum habere plerumque asseveratur,

...

ecstaticis

ZL/Z nui d*-

retinebat

monum

in

quxdam magnettsmt

clare ac vivide insculpta quxcumque sibi in mentis raptu contigerant ; ut patet ex multis librorum
et

sermo ent magnetismi effectibus, de quibus mox immicur* sit, quod homini et quos ea ratione enti
td$cribend*
Miit.

tum tuentur, non autumant ex noxiis

roburacceclere leve opinioni suae

respectu saepe multiplici sub

epislolarum ejus locis, quibus visiones suas distinctim enarrat, non secus atque Ezechiel aliique Sancti Dei Prophetae, dum suas describunt visiones. Ergo, ut paucis comptectar, non
videre erat spectacuta oscitantiae,pandiculationis, soporis somnambulismi ; non automaticus ad alienum nutum incessus ; non jussa motio membrorum-, non transpositio organorum sensuum non frivota descriptio rerum procul dissitarum, non ad jocum evocatio rerum praeteritarum, non non obliteratio incerta conjectura futurarum earum quae durante ecstasi evenerant. 1836 Verumtamen ea adjuncta magnetismum animalem comitari solere affirmant ad unum prope omnes qui ejus laudes celebrarunt ut, omissis aliis, videre est ex multis hac mea disser,
,

censent adscribi rectissime posse. contendunt tua 1834 Ob has ergo causas ipsi
esse extraordinaria phaenomena daemont magnetismum atque adeo hodiernum buenda
,

trt-

medn aevi nonessenisi continualam magiam Negariquidem non potest priscorum saecutorum. adhomicUemonem arte magica s.vpe usum esse et demonn, nispemiciem, utdictum fuit num.
et

stratum videri potest apud auctores,

v. g.<>i>"

'/""iMff,'a.

Bossuetium (Serm.ini Dominic. Quadra de aesima?) Fredericum Hoffmannum(Diatribe U alios innumeros, corporajet potentia in corpora)
si)
III

xcv et xcvi), Franc. S. Thomam (2. 2, quaest. cap. lib. n de Superstit., Suarez (tom. I, tract.m,

'""

majnei,'.

^HioZZZ

adeo ut ipsamet gallica Bm veritutem, paedia fassa fuerit certissimam hanc verborum vi sic enuntiat Amens quamcongrua profectoissitoportetqui negare ausit dmones eam cum hominibusquam rnagiam appellamus, Bocietasatis esto. Ex tera habere [art. Soreiers). Sed de his disserui super causa naiis enim quae hactenus turaque ecstaseon Teresianarum et magneticarum, tametsi posteriores hse tales revera contingerent quales contingere jactantur, evidens plane neest nultamhaben inter utrasque analogiam, absurditatem aut etiam impietalem que eas citra

qui invicte demonstrant unanimi omnium religiolorum, omnium populorum omniumque num consensu creditam fuisse daemonum existenhuma tiam eorumque (quantum Deussinit) in res
ssecu

nas actionem

tatwne allcgatis auctorum locis v. g.num 806, ubi habes DD Rostan, Deleuze, Georget etDupotet, adstruentes efficacem tn gignendis singularibus e/feclibus magnetizatoris voluntatem num. 1801, ubi ex Rostanio agitur de transpositione sensuum etde praesagitione rerum a somnambunum 1814, ubi DD. Husson, lis praevisarum
:

Georget, J. B. L., Ktuge, Ennemoseret de Puisegur affrmant ab ecstaticis magneticis accurate praedici bonae malaeve vatetudinis tempora ; denique esecuturo mox num. L84-1, in quo Alphonsus
Teste affirmal omnimodam corporis animique magne/.izatorum a magnet/ zantium votuntate dependentiam quamquam, hoc quocl attinet, sciantur, inter nuperiores praesertim artis magneticx patronos, esse aliquot qui contendant magnetizatos compotes esse moralis suse libertatis, hosque,
:

si

ullo

modo

inter se xquiparari posse

tjoandoqui-

dem magneticm elici perhibeantur a mdura, ab arte veladaemone, dum Teresianas a Deo proeenisse

superius ratioxci,\cn ct ic\u,utqw>hoe ipso ,num.\$%6 nibus^ etseqq. hl aidem adhuc magis elucescet, cum de

demonstratum

est congestis

quid mali tentetur, expergefieri at judicent auctoritati prxvaalii num hsecillorum asse?Hio leat eaterorum. 1837 Siporro diversissimum utrarumque ecstaseon fructum pensemus, immensa earum diffe
;

Ormum
ftia

(fft-

tiui in Tcre-

"i"'

<*

Quando tribus proxirentiaadhuc fiet Benedicto XIV, Card. Bona aliisqur de mis e
evidentior.

Itenlinimi;

Adltxc adjnncta

Teresia

prortut alia

paucu tii.rcrimus. 1836 Non ferat sane lector ut serio demonstrem procul a Sancta moniali Ti resia, dum sublim

utrarumque

effectv.

monshatum fuUTereswecstasas divinituseifmsse

trant

latibus, abfuisse adjuncta ittisdonabatvr illa omnia quibus artiftciates ecstases effxciuntur et stipantur. Non aderat apud eam magnetizator,

tnimissas,pra3cipuum haustum est argumentum mrlutum, et ab incremento quod ipsa inde cepit humilitatis, qua, ccelestibus licetcumuspeciatim mhdo rejmtan, lata donis, amabat nescin et pro

omnibus se postponens

et nutli se

praeponens, ac

qui voluntatis suae nisu ac contentione, sine qua tamen magnetica phmxomena produci non posse
magnetistae conveniunl fluidumin eam ejacularet aut ignotam illam vim cierel, in qua, idinum.
,

tnstar. moderatoribus suis obsequens infantis Teresiae tegenti, inter alias Quod plane constabit

1808

et

1809 latius

exposuimus

magnetisunnii

sux conquamrearationem scientias vitteque anterioris are " Rodenco dit animae suae moderatori P.
scriptiones,

pulcherrimam ittam

totius

animalem situm esse magna opinionum varietate contenddur. Citra ultius hominis operationem vet auxilium Teresiam non pautatim et quasicum
sopore quodam, sed subito ecstasis invadebat, ac

S.J. (tom.

I, epist.

18 ct 10)

etquama

^
et

lectore

perlegi velim,

imo hoc

ni ipso loco insererem,

plerumque in e.rrredto orationis et post longum tempus impensum meditationi ccetestium rerum
et GOntcat/j/id/oiti /;</ fi'e/iiuti',11 tliriiiarunt;

Ribera infra (hb. iv, magna ex parte haberetur. Consulatur Riberx liber iv, ubi amjAissime de S.
prolixior esset et in

cap- j

toius

idque

solitudine,solo sappissiiiie saepissime in soiuu" tar, iviu

uctiunum ac coyilaactioyium uu cuyuu-

tionum suarum teste Deo, in quem ut insumman veritatem et summum bonum rapiebatur intellecneque alio, toto tempore tus ac votuntas ejus sed ornecstaseos, mens et affectus d/raijaha/ur
:
;

cia "" h modis ac virtutibus agitur, ac W* Rioenan Ubri illius caput ultimum, necnonqiuv doctorum lucubrationi ohi/hsi-^." ^.. _ toi*i/'uu/ subnectemus nrorum h Yenesio testimonia a sdnctorum <le S. Virgine non un\ j collecta. Adtucc notatum supra est pe* haec profuisse eharismata, sed et illam

egregie promovisse

animarum bonum

et

Vet g
'

nes potentix animae

consideratwne

et

absorplx erant alta ardeyxti amore Dei. Porro non

illius
:

tne riam,tum reformato Carmelitico 0r!~

legitur ipsa in suis ecstasibus fuisse interrogata vet compeltata ut 7-esponsa ederet quin potius ipsa fatetur se non tantum ea quae audiret, non
intelligere, sed
,

altisqu exceltentissimis conscriptis libris, supe dijudicatis jam Quare tis modis.
,

u i,

Teresia

ne

unum

quidem, etiamsi toqui

;

eorum charismatis ex effecHbus cum - u- iwts bonis fructibus, bona arbore oona aroore e oonis jrucuuu*, Cons t( effectus magnetismi.
conferamus \ muttarum academiarum me cet ex plurimorumque sagacium virorum fru tales e magnetismo gigni sotere

"<"

^
,

i;

_ |%

um
/()

conniteretur edere posse verbum eo quod omnis vis exterior prae interno mentis gaudio ac roborc

prorsus deficeret. Et quando eo statu emergebat,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS.

st rtte

635
ACCTOli

sestimentur, parum habeant commendatiopericuli et dispendii.Ac tametsi nis, multum vero phsenomena ejus aliquam utilitatis prima fronte

mentis denique alienatio et melancholia natae inde ssepe sunt. Atque haec lugenda quae e magnetismo
frequenter oriuntur

V. D.

M.

damna

corporis

dumtaxat va-

extremum taspeciem subinde prae se ferant, ad detrimen non verum emolumentum, sed magis pariunt. Modo enim perea mentum homini ssepe revetantur seinquinatur morum castitas, modo familiarum, modo diruitur valetudo, modo creta quassatur denique in animis hominum Christiana hocpostremo malo loquar, solo fides. Etenim, ut de

magneticorum prodigiorum spectatores, adexemplum majoris partis magnetistarum, vana nugasanctis toriaque ista ostenta facile sequiparant et prophetiisquibusChristidivinisque miraculis Atque ante Religionis veritas demonstrari solet. audendum summa facilitate indocta non adid induciturplcbs, sed etiam virilitterati, qui

letudinem afficiunt. Verum alia sunt mala formidanda magis. Qui sive vir sive mulier magnetizatus est, penitus subjacet arbitrio magnetizantis, nec aliam generatim quam hujus habet voluntatem quinimo, etsi reniti vellet magnetizanti, valet hic prolibitu, quoties voluerit, magnetizato facultatem nullumque adimere agendi etiam et loqueudi phaenomeuon est quod faciliori producatur negotio. Quid ex ea omuipotentia consequens esse non P Ex magnetismo, possit P Quae foemina dico aperte, familiarura honori damna impeudeut mgentia. Quare noverit oportet Respublica sibi ab
: ;

solum tam rudes hodie non raro sunt in

scientiis sacris
et seter-

quam

periti in profanis, et qui necessaria

eoesse cavendum.Libido, fingi, comprimatur quod alia superant di^criraina Valet mngnetizator gravia elicere secreta, hisque abuti. Notura autem quiest domorum bonum non raro dependere a
: !

na plerumque ignorant ac negligunt, quia sola

supervacua
et

fluxa didicerunt ei colunt; dum nihilominus, ut primum naturalistarum vel philosophorum nomen sibi arrogarunt, fas sibi putant certissima Catholicie miracula cum contemptu rejicere.

quaa premi debent arcanis, v. g. circa originem, fortunara, membrorum infirmitatem, intentum quemdam scopum, etc ; qu si reveientur,

busdam

toti

perniciem afferre possunt familise. Adhaec sexus

;

Religionis dogmata

et

disparitas

B
magneiitmi
narn cffectut
$rj)e IUIl(

esse potest sauitati

"-

1838 Si quis autem censoria adversus magnetismum quorumdam judicia nosse velit, obvia ea

cen'iuimf,

passim habebit in multis de eo argumento tractatibus. Exiis unum alterumve hicaccipe, quxpro specimine sint aeterorum. lmprimis III. Episcopus Molinensis in pastoralibus ad dicecesanos
suos datis anno 1836 super Jubiiseo litteris sic profatur In tenebrosa illa iusurgemus inventa et areana hodiernorura pseudosapientium, qui mateIllam speciarialismo favent moresque everiunt. magnetisrai animalis tim profligabimus funestam scientiam, cujus vel nomen iraprobos prodit mores
: .
.

Urgo magnetismus damnosus damnosus quoque est publicis castisque moribus easque ob causas, qui Rempublicam moderantur, severe ejus prohibere deberent usum, aut iis permittere solis qui censeri possint ab
:

omui

ejus abusu

reraotissiiui.

181U Haudatiter fereloquiturCarolusJosephus Windischmann, phiiosophise et medicinx in universitate Bonnensi

^'JJ .^

quondam

professor.

Nimirum

medicam in suo Tentamine conjungendi artem phitosophia Christiana(pag. 215), postquam cum magnetismi vehementer exaggerarat vim (pr<esertimpag.
dit epitogo
j

Wet

\M),largasejustaudeshocclaunucurati sunt

Maguus plangeudorura hominura

sectatorura scientiae istius, quae perturbare nata est hominum corpora aniraosque. Item P. Debreyne,

merus adhibito magnetisrao aut male

aut

altero suo opere de quo num. 1804 Infames, inmodum quit, hic scopuli sunt in quo> horrendum in potest morum puritas. Silere velim, nec impingere
:

tione,et eo

quidem magisquomagisipse mcantator iudo(magnetizator variis quateretur et abriperetur

nobis sunt ex mitis animicupiditatibus. Perspecta

imam

projecti perditiouem, varia diruti ra-

tanti

probri

"et

ignominiae meminisse;

at

silere

iistemporibusquibus
horrifica

politici

grassabantur motus,

omnino vetat conscieutia. Si morura perditio quae mihi nuper relata est, sit vera (et, eheu neutiquam mihideilladubitarefasestj, perspicuum mihi quani evidentissime est magnetisraum animalem fcedam
!

adeo perdendorum
faedior

morum occasionem

prcebere ut

numquam

infernoprodierit (part.\\,cap.\).

extremam ruinam ob detestatissimos saepe quos passorum ut magnetizator iutendebat. fiues, exempli gratia, rerum, aut gravium clam latentium naturaliter nomicontiugentium factorum, et politico quidem somnambulia respectu, notitiam elucidis natim sub F
exempla hominum
,

idque

Parique modo loquuntur magno numero aiii, v. g Parisiensis academia medica in Relatione, quam, instituto a se de magnetismo examine, prseter alteram vulgandam, alteram (quse secreta dicitur) ob argumenti obsccenitatem non vulgandam composuit, sed quse

eliceret.

mactati ea Multi horrendum in raodum hodieque hominum hostis ratioue sunt ut victimae ; penetralibus peruiciosas suas tact.tat
in tenebrosis

non multis post annis publicata

artis magneticae adver-

tamen
Uf
10)1

fuit.

*Pari quoque modo AlphonsusTeste,ardens / suo de magnetismi usu magnetismipropagator, in sic infit: Enchiridio, vulgato Parisiis anno 1840,
1841

Wiorfo

1830

Porro non modo

Ad hum;.ui
morabor.
.

fj (idccridri.;

Uffl.

sarii in noxios illius effectus invehuntur, verum ipsi quoque acerrimi ejus pywcones. Inter hos

generis opprobrium facta de quibus promulgare non impossibile mihi est dubitare vaticinor ex magnetismo Cum dolore
,
.

magnetismi tnactator Rostan sequenti modo (resectis tamen pluribus, licet ad rem facientibus nec levis momenti verbis, sed quse castam operis hagiographici ratwnem non satis Ex eo deceant) loquitur de magnetismx sequelis
solers sincerusque
:

et turpandas. familias plures esse desolandas

gnetizatam et hujus in illam plenissiexistere necessitudinem Ipsa physicos omnes suos motus mura imperium.
magnetizator
affectus

inter et

magnetizantem

fateor

Maintimam

arbitrio. Vicissim nescit cogitur ejus accommodare

vidi

aliquandocorpusaccutissimis percelli doloribus,

num

magnetizata omnia cordis sui

cephalalgias gigni obstinatas, cardialgias quoque violentas, proetereuntesquidem, sed nonsine maguo

penetralia perscrutetur,

et num suos sensus, suos suam omnem comraisceat voluntatemque

incomraodo et dolore quassatum vidi totum nerv> rum systema cum periculo onturi cujuslibet inde
;

sensibus, cog.tatis, affecura suis raagnetizantis suo sorano videt, audit, ctibus et voluntate. Illa in

mali, lassitudiuem item niraiam.

magnam

debilita-

tem,extremamraaciera,surForationeraetasphyxiam; nec dubito quin mors sequeretur, si magnetizator paralysin immitteret in respirationis

organa

agit persuura magnetizatorem; magneaniraa est residuura quod tizatffl corpore vel Liquido ergo sit non tizatoris imperio subditum pestem hbidinosus opeconstat quam tetram inde

nihilquem magne-

536
V. D.

DE
quam
plurimi.

S.

TERESIA VIRGINE.
ita
.-

voluerit, possit. rator haurire, quoties

Atque

alii

^;~
re*i.m nihil

habuiue

cum

ma$" e

Huic tandem dissertatiom finem duco memagnetu rorursusnuhiprofitendum tanto tempore doctos intism i problema, quod a spectat, joctosque occupat, in medio, quod ad me
18+2

impost-

_^

grandes quas tum videbat. Omnes tunc illam.quam D alio quovistempore ignaram hebetemque censebant
stupebantitaesse subito illuminatam. Eominussentiebat illam corporis aegritudinem quo raens ejus
altius sese efferebat. Aclatiuae ling-uae secus indocta,

norat

'

commune.

relinquere. Judicent ergo alii

utrum disputata,

qux a

multis asseruntur, magnetica ostenta atdolo, tribui debeant circulatorum prcvstigiis ac naturae vel daemoni. Donec lux e teutrum vero ob nebris oriatur, aut Sancta Romana Ecclesia

tum latinas preces explicare. Percipiebatque vocesinternas quae eam in anima sua alloquebantur. 1844 Si hi scriptores admitterent patrata divi-

reil

eaquwmagnetui damnainsunl vel

tus. Ast,

itationibus ftdeimorumve seninesse possunt, absolutam

nitus'miracula, crederentque a Deo pro suo bene- ufi, a " placito amicis suis supernaturalia subinde com- M '"" municari dona, illos remitterem ad canonizationis Teresiante Acta, in hocce Commentario exhibita, ubi ex plurimis qravissimisque testimoniis

apertentiamferat, disceptationi campus manet

utmeas hagiographi partesexplercm

non potui non vindicare et a calumniis et a ludibrio Sanctam cujus vitam commentatus sum.Cum enim cernerem Teresiam adhibili magnetici artiDeus ei a phmbus hodie insimulari, ut qune
ficii

cernere est illam ccelitus ditatam fuisse talibus At cum omnem supematuraltbu s donis fidem derogare videantur, audeatque citati posterioris articuli auctor pronuntiare solorum esse dementiwn credere miracula, ideo aliis mihi cum iis congrediendum estarmis Hxcautempo.
privilegiis.
e.r eodem tirmamcit/ario, inquam scientiarum medicarum, Dictionario, et quidem magnam pariem cx ipsis eorumdem

charismata naturee artisve ludus haberentur, et ut ea ratione in contemptum ac probrum vemret Ecclesix et fidelium mens, quse laudatas Sanctorum ecstases non naturales aut arsed supernaturales et Hficiales esse reputat divinas; ad confiUandos istos S. Teresiae simul et EcclesicV detractores necesse omnino mihi fuit hanc exarare dissertalionem qua ad ocxdum B ostenderem Teresianas ecstases cum ecstasibus magneticis non modo nihil habere commune, sed
contulil
,
,

tissimum depromam

scriptorum articulis quibus tractant de hysteria et de catalepsi; quo suammet auctoritatem recusare minus valeant. Ergo dum hocpacto demonstravero nullo niti fundamento ea qiuv S. Teresiae affingunt, sive utriusque prxdicti morbi causam
spectes sive
.,

mihi

erit

ipsum utrumque morbum, confecta res, necerit quod adversarii ultra mihi
,
<

alteras ab atteris

quam maxime abhorrere.

hysteriae

XCVI. Demum neque

adscribi possunt.

opponant. 1845 Prioris articuli auctornon erubescit comminisci S. Teresiam turpissimisincaluisseaffectibus, e quibus progenitum fuerit malum hystericum. Cum similis huic calumnia convulsa jam
fuerit

"

aut catalepsi S. Teresioe ecstases

Reliquum esiut.post
Plurn qul
hy$tei

refutatam absurdam opi-

"
-

vtl

nwnem qua magnetismt prsscones aliquot, malesano et nonnumquam etiam perverso animo,
ecstaticam S. Teri siam sibi in discipulam adsciscunt,aliam adoriamur ecstaseon S. Teresiae in/er-

ubi castissimse Virginis legipossunt vindicice, non est cur eas hic repetam. Sed nec ipse morbus in ea magis exstitit quam mentiti mali causa, sive ille hysteria, dicatur sive cata-

num.

128,

cntalepti vi-

Te-

foipulanf,

lespsis.Imprimis enim hysteria,quse strangulatio uterina esse scitur diris adeo cum doloribus ut et nervi horrendum in modum contrahantur et mens

pretationem, eorum nempe qui fingunt eam non divino donatam charismate, sed correptam fuisse

haudraro

sui impos

fiat,

hysteri^,

inquam

(ut
'

morbo hysterico

vel cataleptico. Sic, ut alios ta-

ceam, auctor NosographicB philosophicse iprima libri suieditione,prout citatur in Encyclographia C medica, Bruxelhs recusa 837, art. Extase, tom. XIII, pag 12; ait S Teresiam laborasse myslica,
1

testantur qui de medicis disciplinis imo ille ipse auctor articuti ubi hsec S. Tere juveirrogatur injuria, pag. 233, 245 257),
>

lf

rexat gelatem.

Verum

S.

Teresia

anno

primum quadragesimo
illis

cvtatis

suce,

ut proba-

tum fuitin hoc Commentario num.

W, crd>-

ut ipse vocat, catalepsi,

se asseverat exhibere graphice ipsis Sanc/cV verbis descriptam,

quam

dum tamen qua

et ita

citat ejus

verba tam male consuta

adulterata sunt ut infidelem prorsus ecstaseon Teresianarum picturam referant planeque absimilem a genv.ina illa earum pictura quse superius hic exs/tt/ num. 1826 et seqq. Ttem scriptor articuli lly>terw in Dictionario scientiarum me-

gaudere ccepit ecstasibus, qux usque ad mor- p sui dte tem ejus perdurarunt, ita ut ipsa obitus immortuaaici mentis raptu gavisa fuerit, eique dechvi jam possit. Ergo qui non modo adulta vel anum seniculam ac prope xtate foeminam, sed stranseptuagenariam hystericse affectioni sive
gulationi uterinae fuisse
s it, ej us

Panckouke) postquaminterpotissimas hysterise camsasnumerarat juniorum virginum mulierumque corruptam phantasiam et memoriam, quarum
[Parisiis,
1818, typis C.

um
t

L. F.

spcmere ille dicendus documenta aut medicorum placita ac quodammodo naturse jura. Quodsi,junic
erat,

obnoxiam affirmare aunta est aut certissima

ipsa

vistonem n passa sit in qua est quttn hamtisse perhibetur, nullus

et $

ope earum inteilectus oisis a se antea obs< formis auditisque turpibus colloquiis pasdtur, veritus nonestdtc/a sua confirmare exemplo S.
t

tali

morbo qualis cap. v Vitas ejus [ut oap. Commentarii, etaRibera lib.
i,

"/""' "

m quam afflictam fuissescribit hysteriame-

lancholica{\e\\G etait^Therese.qui nous repr^sente un exemple d'hy>terie melancolique). I/em alter in

inque exhausto tunc temhysteporis diris longisque doloribus corpusculo quincunque riamsuspicetur. Mirabitur preeterea
alias vu) describitur,

S. Teresise scripta volverit

eodem Dictionario auctor {tom. XXIX, pag. 539, art. Mag-nctisme auimal) non minus asseveranter
Teresiam identidem invadebat catalepsis hysterica, quae vel totura durabat
:

haec exaravit verba

S.

quatriduura. In mysticis suis ecstasibus, quae jejunio succedebant orationique comtemplativae, ipsa credebat se in meutis esse raptu, mirabaturque res

Vitamque ejus legerit, a prvefati articuli auctore eam dici affiictam fuisse melancholia, qux causa fuerit hysterta i ex adverso namque constat Ixto festivoque lam fuisse genio atque perosam adeo fuisse melancholiam ut ne vel nomen ejus ferre postonset, enixeque cuperet ut malum illud suis nativa sua eloge exularet monasteriis quod

quentia

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

587
{ari.

A auentiapulchredeclaratcapitevnFundationum v
SU

^
'

nQ uoad
"~

Z^Deincaialepsivelcatalepsihysterica,qt^
S. Teresia tabonosterioris articutitult auctor, magis dici potest quam hijsteria, imo rassenon

iSii
modo oAo ntc r*
nndariis

Tereadhucminus. Taceo novam hanc ecstaseon seriusculeinvenin, tersianarum explicationem ejus sseculo, adversus omnia tio nimirum a morte

Ast illa ipsa quse Dictionarium excerpta e S. Teresia fragmenta prsebet, ostendunt eam summa tempore ecstaseon suarum fruentem f/uiete Gaudet tunc homo, tnquit ipsa cap. xvi Vitsesuse, genere quodam somm omnium animaepotentiarum, intellectus, memoriae et volun:

Extase)

om
v

tetlS

_. 1848 E)us porro

"

quam

articuh auctor csetens

....

ExplodXnr
unut
7 ,
-'"<>

90rum
s.

Posset insuper historicB vitxque ejus documenta. forsan contra eam interpretationem conjustum quod, teste ipso Dictionacipi prcTJudicium ex eo Catalepsie, pag. 280), illa segnriomedico <art. Quinimo, si Danieli twlosit maxime infrequens. sseculi sui cognominato Hippocrati,
Stenertio
,

suis

commentis

adjicit affxrmationis, videlicet S.

Terehe-

Teresiam fuisse sestimatam extra tempussuarum

ecstaseon {sive, ut ipse inteUigit,
lepseos)

pm

hystericse cata-

bete lixlet,

stupidam hebetemque, non est quod tem teram aperta falsitate coarguenda. Certe pus mirabitur Hispania, mirabitur Chrislianus et
litterarius orbis, tale quid hodie de Sancta hac pronuntiari, cujus tibri triajam ssecula et theologis
et

fides sit, catalepsis

tam rarus affectusest ut credant

,td

tliam de-

intercentum, imo sexcentos, vix unum medicum viderit(to?ra. 77/, reperiri qui catalepticum aliquera Lugdun. 1676). lib I, part. n, cap. xxx, edit. catalepsin 1847 At contra impactam S. Teresise

pretiosissimum sacrse doctrinse tractatum,

eloquentise cultonbus perfectissimum styli exemplar, et ipsi Leibnitzio optim um ph Uoso/j/i ici

eretortit

ar-

jumenfi,

M-

que plurtbut.

[quam sane non modicam fuisse auctorvelle videasserit) paltur, quoniam quatriduum durasse mare ac decretorium est argumentum quod prsemorbum cipua symptomata ac signa quse ad eum Dictionarium medicum {art. Catalepipsum illud
sie)

systematis nucleum continere visa sunt sicUt pte demonstratur ubi delibris Teresiam
est).

am-

lnterim non est quod miremur istius cidi scriptorem ita tractare quse ad S. pertinent supernaturalia charismata nam ">
.

absint, requirit, a Sanctse nostrse ecstasibus superius loco. ut patet exipso Dictiondrii citato quidem Dietionarium {art. Catalepsie)

hilo secius quselibet in S<>

icibus di seri

>

s-

Ac primo
afflrmat,

sime comprobata miracuta procaciter aspern S et inepte ad atienum sensum detorquet

.

cum

aut magis

aeger malo illourgetur, suspensas, nutlas esseanimce facultates (les facul;

Saphiram Petri incantamentis necatos sic pag

511 fabulatur

Ananiam

et

fuisse

exafc4re-

tes intellectuelles sout nulles)

contravero

gnecisme), ut patet e loco a me modo negat animse ejus /multates fuisse intermorem missas, sed etiam asseverat eam prseter
intellectu

Maexcerpto, non
{art

tationi mentis, concentrationi et tensioni

brali ac somnambulismo

adscribit
,

donum

lingua-

rum

in Apostolis

sic den'ique

ut mult

fuisse multo acriore atque illuminamentis ejus tiore, taliterque excitatam tunc fuisse latinas ut, quse secus latine indocta erat,
eclairee, elle frappait

scommata taceam de miraculis, de prophetiis, de Sanctorum Reliquiis, de dsemonibus etc, pag,

,

543 insipida simul

aciem, (Subitement eo tempore preees explicare valeret

deionuement

les

autres per-

sonues,qui l;i entmit .utretemps... Elle parvenait alors a expliquer le latin des prieres, sans avoir appris a le tra;

trouvaieut

comme stupideet ig-norante

duire).

Dein. ipso rursus Dictionario teste, cataeorum lepsi obnoxius non conservat memoriam tempore paroxysmi sibi evenerunt (le malade quie ne couserve pas le souvenir de ce qui lui est arriv.)-. contra vero S. Teresia multa articulatim descrisensd, psit eorum quse, cum ecstasi abrepta erat,
vidit, audivit
.

horrenda blasphemia, quse adorandus hominum Redemptor Q protulit promissa joculatorus sngarnm nseniis sequiparare non vereli* * r , .. 1849 Ineptissime sane is quoct<n> a ptor comminiscitur catalepsin,tensionem eerebralem ac somnambulismum in Teresia <'<"> tria jam ssecuta sapientissime ab ea reformatus viroet
.

et

iohcM qua:-

mal

rum

ac mulierum floret 7*eligiosus Ordo,

.

dumque

centies et amplius prelo subjecta fuerunt.

scnpta Sed mutto adhuc magis bos carpendus estquod tales quoque vesan dum ad p Apostotis comminiscitur in
"

ejus

nlqueexaravit tam dilucide, tam

eloquentia, ut

mam, sanctissimam altissimamque

Cl> risi

ipsummet exacle, tantaque cum Kxt&se)fateatur anemtne C idem Dictionarium[art.

forte descriptam esse diserHus ecstasin quam a S. Teresia, et ut complacitum fuerit itlius articuli

Retigionem conversus orbis demonstrut. tlicm i<m p esse Christiame Religioms md ifkiurn, cuju damentum fuere Apostoli et Prophetx,
\\

summo

aug-ulari lapide Christ^ Jeso 1

''jI

auctori bina ex aulographa Sanctse Vita altegare Nulle part 1'extase loca, his prxmissis verbis n'est peut-etre mieux decrite que dans la vie de 8t Tb&fese par elle meme. En voici les principaux
:

adeo ut intelligi plane nequeat esse in numero qui prsefracte asseverareausn,/ eacelsa
illa et

bulis,

divinissima opera acatalepticis,a samna linibus ab affectis teusione cereb

traits, etc.

Demum

iertio, ut

habet Dictiona,

quatndiu

catalepsi urgetur seger

contracti sunt (les

tion permanente), ait

mu
non secus ac

hujus dans uue contrac,

in Itysteria,

Georgei [art. Hysterie, in altero Signuin Dietwnario, Parisns edito, anno 1824 quo a onteris morbis dig-uoscatur bysteria convulsio est quae ni adfuerit, hysteria non habetor.
:

dequa med
,

patrata fuisse. Lubit au(< gravem S. Virgini Teresiie illatam calumnia ute luetuosouno hocexem/jlo viri dc nam quidem scientiam lectonbus suis Christiani tis, sed et historicam veritatem Religionem et pietatem infkle subvei tentii cat qua fronte qusecumque sacrasunt,
osoribus impetantur.

"

iis

m^r
VITA

VITA S TERESliE VIRGINIS.

588
ACCTOSt
HIBIil.

VITA MATRIS TERESI/E

AUCTORE
Ex prima
editione

P.

FRANCISCO RIBERA

S.

I.

Salmanticensi

anni 1590, secundum versionem Coloanni

niensem Matthice Martinez

1620.

Summa

quinquelibrorum.

III.

Fundatio Veasensis. IV. Item virorum Mancerae et Pastranae.

V. Item monialium Hispali.

ad Albanam. II. Sequentes fundationes usque

ad fundat. Abulas. 1. Teresiffiprimordia usque

Reliquse fundationes. Ejus obitus. Dona illius naturalia et supernaturalia. eam patrata De Teresia3corpore.Miracula per

III.

VI. Quidibi contigerit. VII. Fundatio Caravacana. VIII. Quid subsequenti quadriennio evenerit.
IX. Fundatio Villanovana.

j.

IV.

V.
B
est,

Hxctibrorum apud Riberam

sed nova
:

facta est

partitio servata capitum. Anliqua erat hoc

X. ltem Palentina. XI. Item Soriensis. XII. Item Granatensis.

XIII.

Uem

Burgensis.

modo

Sanctorum. Lib. I. Prologus. De fructu e Vitis revelationibus. Cap. I. De

II.

XlV.Quae inibi facta sint. XV. Teresiae mors. XVI. Circumstantiae mortis

et sepultura.

Nominatim de

iis

hoclibro contentis.

ortus. III. Sanctoe patria, parentes,

admittendis Llb. IV. Prol. Selectu opus in

novitiia.

IV. Infantia et educatio. V. Pericula quibus se exponit.

Professio. VI. Ingressus in Religionem. Morbi. Oratio neglecta et resumpta. VII. VIII. Num peccata ejus gravia.

Cap.

I.

II.

Naturalia Teresi dona. Gradatim a Deo evehitur

in oratione.

PP. S. J. IX. Emendata vita, adhibitis Francisco Borgia. X. Agit cum P.

quffi crescunt. XI. Obnititur donis coelestibus Tractat cum P. Petro de Alcantara. XII. coenobio mens. XIII. Prima de erigendo Abulae XIV. Plureshanc ei dissuadent. XV. Sed tamen id erigitur, volente Deo.
;

ejus declaratur. III coelestium notitiam. IV. Inde nacta est rerum prophetiae obtinuit. V. Spiritum

Modus orandi

VI. Composuit libros spirituales. VII. Examinatus ejus spiritus.

VIII.

Quem

orandi

modum

prsescriberet.

IX Eximiaejusfides.
X. Item in Deum amor. XI. Item inproximum. Eucharistiam XII. Pietas ejus erga S. XIII. Devotio erga Sauctos.

it, reditque Abulam. iEdificium absolvitur. Prima3 moniales. XVII.

XVI. Teresia Toletum

Lib. II. Prol.

De servando

in monasteriis spiritu.

Cap.

I.

erectione. Teresise scopus in coenobiorum

XIV. Fiduoia ejus in Deum. XV. Ejus humilitas interior. XVI. ltem exterior ac mortificatio. XVII. Patientia in laboribus.
;

F
,,.; largitate.

II.

III.

De primitiva Carmeli Regula. Non vult censu stabiliri conventum suum.

XVlll. Maceratio corporis.

IV. Procella commotain Teresiam. V. Quiesredit. VI. Ei copia fit fundandi alias domos.
VII.

cum XIX. Amor paupertatis, junctus obedientia illius. XX. Singularis XXI. Potentia ejus in verbis.

De virorum domibus. Methymnam

eogitat.

pollebat. XXII. Gratia sanitatum qua gratitudo. Summa ejus erga beneficos XXIII.

VIII. Ubi fundat alteram domum. IX. Quid illiccontigerit. X. FundatioComplutensis.

XXIV. Maximaejus prudeutia. XXV. Item discretio spirituum. confessario. XXVI. Qusedam Relationes facta3
l,lb.

XI. Item Malagonensis. XII. Item Vallisoletana. XIII Item Toletana.

hic V. Prol. Cur de virtutibus

latius.

XIV. Quid

ibi evenerit.

Cap.

I.

transfertur. Corpus Teresia Abulam

XV. Fundatio

Pastranensis.

XVI. Item Salmanticensis. XVII. Item Albana. XVIII. Teresiae itinerandi modus.

II. Albam reportatur. brachii et corpons. III. Describitur status

apparuit. IV. Teresios a morte ssepe Rehquia per corporis ejus V. Miracula ejus. VI. Item per contactum vestium

Ub.
Cap.

III. Prol. de Ordinis Constitutionibus.

VII. Item per ejus imaginem. VIII. Item ad ejus invocationem.

Teresia Incarnationis domum petit. 11. Fundatio Segoviensis.

1.

Atque heec
titio
;

est

edit* V antiquaVitx a Ribera

nostra vero sic se habet.

liBBR

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

539
ADCTOII
BIBIBA.

LIBER PRIMUS.
PROLOGUS.
Quem
afferant

fructum

Vitce

Sanctorum,

et

quod

hujus

sit

libri

argumentum.

Soncto-

nm

Eccktix

Pairtt

Dei visione in caelo perfruentium vitas Oscripto consignandi labor adeo semper jucundus ac suavis visus est Sanctis etiamuum in hoc muDdo viventibus, ut eumdem quam libentissime

^anctorum

Deinde, ut indubitatum habebant, magni hujus Domini, quem ex intirais diligebant prsecordiis et quem ab omnibus passim agnosci colique tam ardenter

desideraban,

gloriam

et

magnitudinem

non modo quibus majus erat otium, verum etiam alii, quibus ob assiduas cum in coramissarum sibi ecclesiarum regimine, tum ad B acceptura a Patre luminum Jesu Christo lumen mortalibus per scriptas in Sacram Scripturam commentationescommunicandum, occupationes et
subierint,

nulla posse re hominibus planius manifestari quam illorum si inte^errimae Sanctorum vitae et praeclarae
victoriae iis

onera, vix ullum ad aliud quidpiam

agendum tem-

ad mentem et oculos revocentur. Certi insupec erant, Christo ductore et auspice hoec eos magoalia operatos, inque illius virtute humanarum ita looge virium limitem transiliisse superando. 4 Hinc, quod nemo negarit, secum ipsi etiam
statuebant, inclyta e Sanctorum
,

E
gioriam
c

<><i

b <

pus superesse posse videbatur. S. Clemens Pontifex et Martyr a Apostolorum principis Petri, quem doctorem atque iDstitutorem habuit, iter omne ac peregrinationem scripto complexus est: S. AthauaS. Dorosius b Magni Antonii gesta conscripsit Martyr Tyriorum antistes c breve quoddam theus Prophetarura veterum et Apostolorum vitae mor:

vitis facta

comme-

quam homioibus reapse morare aliud non esse osteodere quaota sit gratiae a Redemptore Jesu Christo conferri solitae magnitudo, quanta potentia,
quamque
pretiosissimi illius Sanguinis vis et effi-

$cn ~
(

cacia admiranda
ratiooe, et longe

tisquetexuit compendium.
ainque
viri

eluceat

sicut et

quod haec in Sanctis mira quadam magis quam in reliquis hominibus ipsa Dei Omnipotentis magnitudo
;

lanctuaie
conipieui,

2 Epiphanius Coustanti* in Prophetarum etiam elogia, tametsi succincte, concionavit S. Hieronymus Pauli Protoanachoretae, Hilarionis et Malchi monachi vitas posteris scriptas reliquit Nyssenus Gregorius Gregorii alterius, cognomento Thaumaturgi, id e.>t, mirabilium paS. Theodoretus Cyrensis tratoris, vitam evulgavit episcopus e Historiam religiosain edidit, qua piam Sanctorum aliquot in orientali plaga monachorum, quorum vitas admirandas et mclyta facta litteris
: : :

Cypro episcopus d

ac sapientia in coelis illorumque splendore ac decore claet ordinata motus illorum harmoDia magis et
rius

quam

patescit.

in terra rebusque reliquis inferioribus Hinc ut plurimum in Sacris ii Litteris ita

uti
(lib

coelorum dicuDtur nomine, beoe ootat S. Augustiaus

:

peccatores tena?, ut

monte
et S.

cap.

ix).

n de Serm. Dom. in Atque eodem loco hoc ille modo uti

:

Ambrosius, (lib. vde Sacram., cap. iv), expouit Pater noster, illa Orationis Dominicae verba et non aliter etiam S. Augusti qui es iu coelis
;

mandavit,

memoriam ab

interitu vindicatam nobis

:

nus

intelligit illa

pene sequentia
:

Fiat voluntas

^
/

Poutifex Gregorius in Dialogis non satis habuit S. Benedicti vitam scribere, nisi et illustria plurimorum per Italiam Patrum facinora sparsim recenseret S. Isidorus denique Sanctorum qui Deo in utruque

etiamoum vivam

praestat

Magnus

tua, sicut in ccelo, et in terra

et

ante illum S.

Cyprianus hanc etiam sic expooit etdeclarat Oraitidem tiooera (de Orat. Dom., circa mediura). IIos Regius Propheta desigoat, dum ait Cceli ccelis ad oculum u eoarraot gloriamDei; quod iu iis
:

Testamento vitae sanctimonia placuere, vitam et mortem in scriptum breve redegit. Quid vero in re adeo liquidaet raaoifesta probaoda diutius immoror? Annon ipsumfecerunt SS. Joannes Damascenus, Beda, Beruardus, Bonaventura, Antoninus
aliique
viri

poteotia, pateat qnaotasit gratiae Salvatoris oostri licet plurimi e contrario Christiaqnanta efficacia ignavia) (ea nostra inertia et animi est
:

norum

sanctissima

Ecclesiae

SacrameDta
et

sancti,

tam qui olim

in Ecclesia Dei

Redemptoris gratiam guarura illa in ipsis

dedecorent.
b

passiooera

sint

ejusdem quod exivirium, quadamtenus

,

et

claruerunt,
hic omo amore
mo "'

quam

qui nostra aetate vixere,

foret

quorum
omnes

Domiua producere operosum uon

Aq n inc ver0 scriptionem

.

duae

hos

potissiraura

ab uno eodemque causae ambae foute promanantes, ab ardentis.simo, inquam, quo io Redemptorein Dostrum Jesum Christura ferebaotur amore et illius cootiDeDter amoreiu ac
impulere,

Merito quidem hic subvereri debere videor, sum, sanetaa ne, qui hanc, quam texere aggressus Teresiaa a Jesu vitam legeriut, alicujus me Matris potissimum forte temeritatis accusent, ineque hoc carpant noraine quod hujns oonaoriptione aliquod
caeteris

Ribera

^^^

gloriam promovere satagebant. Primo Damque videbant quantopere earura lectione mortales excitarentur, et quam potenter Sanctorum exemplis ad vitam saDcte pieque traduceudam ionamraarentur,
illorum praesertim qui

intermittere, et alia quae prre

meis lucubratiouibus, quas idcirco cog mauibus habeo opera,

interquae majora dignioraque cuipiam videantur, detrimentum. Sed tot rurapere, ex parte afferam nixus exemplo Sanctorum ac Doeto-

eadem cum

ipsis ustate vixe-

tantorumque rum, quos in

gloriae

Domiui nostri Jesu

Christi

runt; et efficacius hos iis moveri quam tractatibus aut eximiam doctrinam aut cousilia salutaria spirantibus aut ad vitam honestam adhortantibus.

operari enarrandae, mirabilium, quse suis in Saoctis celebraudum studio quam maxime velim diguatur,
imitari,
nihil est

quod metuam, quin lmo primarium

VITA
UCTftR

S.

TERRSIiE VIRGINIS.
extollere ac glonficare par est. Hinc et.am plerique eorum qni hanctorum vlteB Bonpto cons.gnamot,

_..._ studium,

etsi

idem

sit

quod

fuit ipso-

hidiiu.

"T sci
e

^V*^**^^^ '^^IZ^l^^^Z ^s^XZvM

communem
,,

inferius, majorem atq_illor_m sit studio longe significavi labons quem sane mihi alterius illius juxta su.cipit-ndioccasiouemsubministrat. Utvero hominum sensum loquar, sicut hac in

rme

cum longe icet Li teras interpretari, quam per illos fruotum pariat minorem

a .te

quod tam .neptum, puer lem "'**

"

obtigerit,

quae sane

vitam ff estaque patientissimus latissimusqoe

nou semper, non sejnper, sui Dum forent, spectarunt, cum rationibus quas ante prodnxi, velut efficacissimis moti, tum proprium aftectum et divinum, quo ad hoc faciendum se sentiebant impelli, instinctum secuti. Hinc sanctus praesul Autoninus, Ordinis sui Sanctorum elogia dum texeret, S. Francisci collegarul_ pr _ c0 ia celebrare sibi u lrpe ^ Vduxit. Neque exspectavit Athanasius ut Magni n Antonh rft_ anachoreta, BOoii et _*__ berent sed eam ipse monumenfs cons.gnav.t. Nec de solo Benedicto prasposito suo scripsit Gregorius,

_g

quidam
prx<lr S.
Tere^ia* >fH"

est

campus, in quo

se praestans, insignis

ingenioque pollens scriptor exerceat.

6 Sanctitatia quidem illius (hoc namque juditionem cum aliorum instituam et haec etiam arcana ad sola Dei spectat

bic nullam compara-

verum etiam de aliis plurimis sanctitate excellentiquem etiam Ven. Beda, qui ejuadein fuit hus Ordiuis, post est imitatus. Ut autem de veteribus illis taceam, duos ipse hodie viros g et anctoritate
:

cium

et eruditione conspicuos

novi, qui,
iu

quoniam

spe-

cognosci quadamtenus qu toto hoc opere prosequar); at poterit ex iis animi geuerositate qua? eam abhinc annis plurimis legi,aut novi nemiaut et mag-uitudinesuperavit,

quanta

in

ipsa exstiterit,

ctabiles sunt et singulares,

omnium

oculis ver-

santur, et aliud

ambos
uti

vitie

institutum professos;

quorum primus,

mihi
vita_

hanc ipsam historiam

quidem narratum est, Matris Teresias modo

ita

nem
B

adeo

ut,

quemadmodum Alexauder Macedo

adornat, alter vero se haud

pridem milndixit

Apellem piugeret, edicto vetuit ne quis se prseter Lysippuin, in sua quemquearteeximios, aut praeter lib.vm, cap. n; et sui statuam effiugeret (Val. Max. haec quam Cic. lib. v ad Famil., cap. xnj ita mihi
;

ad idem scriptiouis E per negotia liceret graviora, applicuisse. Quarto, quia cum ejusdem Eeligioriis virinec- yraio 8

genus animum, ubi primum

scnbere aggredior, demanibus historiogravideatur, et nonnisi maximi nomiuis consignanda, qui siugularem sanctae hujus pho
Virgiuis virtutum
Bl

historia excutieuda

maguitudinem pari verborum

consequatur. lllinc
illius,

non alterius eamdem quoque conscribere queant, ad Dei magis gloriam facere videtur ab alterius hanc iustituti viris litteris mandari, ut eo scriptis major accedat auctoritas quo ad scribentem res minus videtur spectare. Qumto h, quia piam hanc
mihi mentem Dominus
videtur
inspirasse, quod

JUJ^*""

,hque subhmitate j.lmiinoium sanctitatem

vero

me

ut quidem aequum

consonum est, magni facientium et erga singulanter affectorum, id a me pro jure suo eam efflagitautium cousilium ac judicium consolatur; hac accedente praBsertim cogitatione, sinceram puet rationi

insignes ipse sanctae hujus Matris virtutes ac sanctimoniam quam maxime suspiciam, et singulares
illius

patrocinio a munifica Majestatis ejus dextra arrogantiam gratias obtinuerim. Nec vero estquod

ramque lnteutionem ac bonam voluutatem Deo Sauetisque longe esse, quam sublimia ingenia et oratonas verborum facultates, acceptiorem. Ut vero quod re* es. dicam, nihil hoc meum scnbendi desidenum magis ammavit, quam eximia solidaque in Deuui Upt. Max. fiducia spero namque ab illo, qui mutorum aperit ora, et linguas infantium facit
:

aliquam redoleat, hanc mihi mentem coelitus datam esse praedicare, quod plurimis usque raanifestissimis ad hoc credeudum argumentis compellar. Adeo
scriptione nec sui Ordinis nec aliorum sodalibus ad eamdem, etiam magis ex
ut,

cum hac mea

historiam pangendam januam praecluminime videam cur novum cuiquam aut dam, me meo iusolens videatur, in re adeo salutari pio
dignitate,

apertum iri, et sanctae ejus iiiicillaj .-.utfragiis calamum dirigendum, ut ad id ipse scnptis mandandum pertingere queam quod gratiie ipsius adminiculo adeo illa perfecte operando
di.<ertas,

osetiam

meum

simih satisfacere desiderio, uti suo aliis in re vitio nemo vertit. dissimili evulganda satisfecisse rationes locum Etsi vero nullum quse dictaB sunt mihi tamen sufficiens ad hanc scribendam haberent,
et lllustns historiam causa videatur quod ita ampla ^ tempora, dein scribendi materia in mea inciderit conversatus, quod cum ea ipse familiariter sim urisermones miscuerim, rerumque illius p ____-___._> 6epius m <p :_ :_ quas, ,.t Qin_rill_ll'l mei singulari ut marum conscius fuerim, diuante satis, diligenter
.<_.'_._...

aut

C adimplevit. Ex
potest quibus ad

dictis

hactenus perspicere quivis

rationi-

hanc vitam pertexendam

bus sim impulsus,

cum

ejus

in

familiis viri

non

deessent et auctoritate et doctrina praestabiles ad has louge me dignius scribendi partes implendas,
qui

....,.,_
,

quem ld Societatis Jesu sum membrum proinde scriptionis geuus miuus tangere videatur.
7

ipsius

desiderio facerem

Quoniam autem singularem aliquam nonnemo

lionet

forte a

rationem rei hujus petiturus est, huic paucis, Societatem Jesu ad Dei gloriam et salutem animarura jam inde ab initio fundatam esse,
hinc illius sodales ac membra minime indecens esse huc spectantia ac facientia litteris tradere. Altera ratio sit, in hanc ipsam Societatem non minimam Matris Teresiaea Jesu laudum partem transferendara videri, utpote quae illius auxilio

me

ejus quod modo molior, animumadmisissem. operis cogitationem in revertar, Cura ergo, ut ad c(Kptum sermonem eorum meDeum gloriticare commeraoratione
inquisivi

quam aliquam

,frj//a

/Mi

.)

qui

operaedere morabilium quae Sanctorum suorum mentiendo fiugendove gnatus est desiderat, idipsum

di-

haudquaquam facere possit, dein cum detester omne id quod commeutitium

natura

ip^

esse novi,

mdigni atque a viro sapieute ali.nissiraum eoque

simum censeamdubiapro
trudere
;

non mediocriter, ubi primum spiritualis ajdificii fundaraenta posuit, ac semper deinde, profecit. Tertio, quia quidquid ad Sanctos, cujuscujus de-

quidquid nou certissimura

o veris indubitatisque erit, oroittam,

mum
fratres

familiie

censL-antur, pertinet, id ipse velut

,

propriura

cum invicem omnes ac meum duco simus et eidem universi Domino famulemur, quo etiam simul omues in coblo perfruituros nos 8peramus, quemquein terrapariter quam maxirae

quaeque dicturus sum, cum veritate ipsa e s quaque constabunt atque hauc ob causam p ad minu narura singillatim nomina adscriboet verita em saepe descendo, liquido ut constet qua in reique certitudinem diligentia, in lis etiam q exigui ponderis alioquin videbantur, inquisi
:

usque-

Hinc

fixos

semper

ocu in narrationis veritatern

habebo,

habebo, quae ab

ipsis

DIE DECIMAQUBITA OCTOBRIS. ut nimirnm nomen etiam ethnicis scriptoribus ut

semper fuitjudi-

641
illius
Aocrote
HIUKRl.

prima

et potissiraa historiae pars

Quae de se ipsa scripto cata (Cic. lib. n, de Oratore). quod ea malim in obiter perstringam prodidit, libro perlegi : adeo ut, sicuti qui illius quam meo volumen lecturus est, illius idcirco meum
,

ubique locorum innotescat et celebretur, neu tempus rerum omnium edax quin illustrium operum ejus destruat memoriam
;

-^

hocce scriptum negligere minime debet, quod, praeter diviipsam historicam narrationera, sublimem doctrinam, ita et namque quamdam coraplectatur sanctae hujus Matris viqui in illud incidet, si etiam liet institutum nosse voluerit, hunc

etiam ad filiorum ejus ac filiarum spiritualium consolationem, ut cum ipsi tura ipsorum posteri perfectum quod imiteutur oranis religionis et sanctidenique ad tatis exemplar et imaginem habeant
;

commuue

emolumentum, cui hoec adeo illustria virtutum omnium exempla ad imitandum praelucebunt et magnos
totius Ecclesiae Christiauae

tam brumevolvat oporteat, utqui adplurimarumipsius commentario proditarum rerum lucem enondatioueraque mirifice
omisit, suppleat.
faciat,

dabuut animos. Spiritui ergo divino supplicantes

ut propitium nobis auxilii subsidiique sui favorem aspirare dignetur, jam portu solvemus etmagna cum fiducia ventis vela laxabimus, in nomine
Patris et Filii et ejusdem Spiritus Sancti.

et quae

ipsa

Bubticuitaut

Amen.

ar

non raro

fpia liftrtoj

in alia 1U Quod hac in historia melius quam nam, cum ad huuc quo scribo quapiam fieri poterit Matris diem nonnisi quinque a decessu sanctae eamdem effluxerint anni, et etiamnum plurimi qui
:

ANNOTATA.

jamdudum novere

ac farailiariter cum ipsa versati deeruut tum qui de et locuti sunt, supersint, non dubitem, me abunde iustruant, tum qui, quibus contingesicubi a veritate historica deflectere rae meque coarguant. Non pamanifestent
ret,

ptum non

a Ilinerarium S. Petri a S. Clemente conscnexstat. Libri vero Recognitionum, e doctorum sententia, S. Clementem auctorem non habuerunt Vide de his tom. V Junii, ad diem xxix b Bollandus ad diem xvn Januarn hanc S. Antonii Vitam contra novatorum quorumdam scrupulos (ut ait Papebrochius ad diem n Maji, p. 245) S. Athanasiovindicat. c De S. Dorothei scriptis agitur

id

rum huc etiam

quffi

quos complexa est complura de suis singillatim rebus quae ad historiam hanc ex his mutuabor suo loco scriptum quodnecessaria foreexistimem Inter alia volunt, exstat quo vitam scribentis contineri dam i quamquara suam in eo quod saepius ipse adhibebo eadumtaxat vitamsancta Mater non descripsit, sed imperio scriptis mandare jussa qua3 praepositorum
,

attulerunt privata llla, pervolutavi, scripta et comraentarioli sedulo superiorum jussu ipsa conscripsit, quibus
opis mihi

ad diem

v Junii

P *

(paq 436); ubi Synopsis de Prophetis, Aposlohs et Discipulis Christi, fabulis referta, atqueaBaronio, Possevino, Bellarmino, Raynaudo, Labbeo aliisque nigro obelo notata, ei Sancto abjudicatur. dLiber de Vita Prophetarum, ait Papebrochius
in synopsi marginali
licet

ad diem xn Maji [pag

49),
. .

fuit,

ipsum nimirum

iter

per quod

eam

Altissimus

necnon permulta in rebus spiritualibus deduxit, dona, ad usque erectionem moquaB ab eodem est
iiasterii

non demonstretur certo supposititius esse, malim tameu non recipiatur, ut nou satis dignus figraentis consutus, S Epiphanio et ex Rabbinicis fuit latine supposicut etiam is qui S. Dorotheo
.

Abulensis quod a
fuit

et

omnium

S. Josepho cognominatur primum, consecuta. Suas autem

reliqiosa,

ingentia quae hic ipsa virtutes minirae refert nec ea solum quse aliberali Deo praestitit obsequia, sed
sseculi supremi largitoris manu ad annum usque accepit ea currentis alterum et sexagesimum dona
:

Lectu digna sunt quae de Theodoreli Historia qux Philotheus inscribdur annotavit Garnerius capite v Dissertationis de libns Iheoe

doreti, editioni
f

Operum ejus

adjectx.

enim tenus
extenditur
supervixit.
liUerii
;

historica libelli illius narratio

tantum

ipsa vero dein viginti amplius annis uni-

et seq.) Disquiritur ad diem xxv Juln {pag. in Dissert. de Fratnbus et tomo VI Septembris Domini (pag. xxi) utrum de Sanctis opusculum Hispalensi necne. id attribuendum sit S. Isidoro sententiam, in quam nostn Deces-

11

Hoc porro nos volumine complectemur

Afflrmantem muUis ratiosores saltempropendissevidentur, propugnat Nicolaus Antonius in Bibtioth. nibus

Hisp. veteri[l v.c.iv, n.114^ iusBibliothecceeditione plurain
seq.),

etin

novahu-

dare decevir.

illius fundaversa cunctorumque monasteriorum omnibus suis sit numeris tiones, ut plena ac perfecta quae in lucem ac publicum proferemus

eamdem senten-

historia; et

ipsa adeo studiose supprimere

lllius hic

semper elaboravit.

vivam, quoad poterimus, eflfiugemus imaginem, eam coloribus veris atque illustribusquibus quam deinde etiam enituit virtutibus depingendo qme illustre ac pretiosum orauium, expoliemus
: ,

FranciscusPerezBayer. tiam argumenta affert ad VitamS. lerea- p Fredericus in Proxmio quatuor inclytos viros qui siaf (paq. xv) memorat non absofveanimo conceperunt vel tentarunUsed scriptwnemillius Vit*. 1- Domimcus Banez runt, in umversitate SalOrd Prad professor theologiae hujus morte et confessariusS. Matris ab
,

manticeusi

tum

vivens

tum

post

mortem operata
,

est et

etiam-

num

saepenumero operatur prodigiorum, quibus voluit et opus suum summus artifex perficere perfeetior et longe quibus iraago haec futura est et Idque ad spectabilior^ decus addeudo ac luraiua. ancillara nostri Jesu Christi, qui tot Rederaptoris suam virtutibus heroicis condecorare est dignatus ammos ac foemineo in pectore viriles et masculos necnon ad gloriosissimae Dei pareninferre, gloriam,
tis

spi.itualia ilhus dona, quochartae mandare coepit quominus pergeret, fuerat testis oculatus at rum gravissimis a se agendis negotns. imneditus fuit ^ Austnacae , sorons guasu im peratricis Miiriae
:

^g
g

phili p pi

P Lun, lubens ad idem opusse accmxit de Leon Ord. S. Aug ijibil^nrt. Scriptum: sed s e P4 * plerat, ut^lla c .
Teresia3) loD gius
i

^^^ ^^
'

c ularis et c0

s itine

numMariae honorem, quam Teresia ut matrem cultui mirum quam uou est venerata, utpote ejus famiin modum devota, cujusque ipsa Ordinem ac
liamrestituit; deindead gloriosi Josephi, quemut patrem est reverita, cujusque ope et intercessioue
tot

i QOCtore Vaquero vitae et fundatiouum bauctffi; Julianus historiara legavit ego aliquantisper eumjuvi.Mihi , in qua quae ego raaximi facio. hx eo sua scripta,

rem promovit, Vita Manae Vela

testante

ha3C

oCe

mis*um est. nrotographo apographum Roraam Buonmattei, corapoest in Vita Benedicti

Casotti, praeclarum hunc fuiase .-rnptionem
italicaB

Bitaababbate J.B

liniaOB cultorem orsum

V ite

tautaque a Domino munera obtinuit, exaltationem; tum vero in sanctae hujus Matris laudem, Tomus vn Octobris, Pars Prior.

ad fundatioWshtnffi et eam feliciter perdux.sse Riberaxnest a usque Toletanara. Vensimile nera l,c H nui 75

542
kocToni

VITA

S.

TERESIiE VIRGINIS.

//

Yepesinler nuiduospriores.nisiforsP. Didacus

monendus

RIBMU.

^helJs^seguuntur,
prxvii.

plura vide i Com-

//

T^

;fto

^o

//

Commentarii

//

lector est, ne perversum quorumdam D liominum judicium sequatur qui revelationes ac visiones divinas ceu vanissima somnia contemnendo se parum spirituales et humiles esse neque enim parvi pendeudas sunt ostendunt
,
:

revelationes divinitus exhibitae, quibus Ecclesia Domiuus semper Dei mirifice illuminatur.
.
.

CAPUT
De
visionibus ac

I.

revelationibus

quw

semperque poterit operari quod vult in mundis animabus electorum suorum. Plura hac de re habere qui volet, apologeticam Joannis Lanspergii Carthusiani consulat epistolam, quam
//

potuit

//

S.

Gertrudis Revelationibus

praefixit.

Utrosque au-

multis Sanctis aliisque Dei servis

contigerunt.
aggrediar

tem rogatos velim

sinistro affectu

ut quae hic scripturus sum, omni

exuto legaut, nec ante de iis judisententiamque ferant quam omnia ad calcem cium usque perlegerint, seque a veritate non invitos nec
,

cxr.

i.

Vinonci ac
revclatione

videmihi abs re alienum, imo pernecessarium quod tum iis quae postditur, hoc loco praemittere cendasuntmiramlucemafferet, tum vero magno mihi suis locis labore levabit a. Narrandae

Antequam

narrationis seriem

non

rationi obluctantes duci sinant, eique indivulse ad-

haerendo faveant. 3 Primo enim,

si

luerint, a Scripturis

mature rem perpendere votam divinis quam humanis se

t.onio/ mia
'
J

e ' er

3W

me

post

Matri hinc inde variae sunt visiones et revelationes omnes quas aut illa Teresia3 factae, non quidem

redargui convincique comperient. Porro de Sacrarum Litterarum scriptoribus jamnon necesse loqui fide namque magistraedocti sumus has esse verba
divinitus ipsis inspirata, et

'" e,"

habuit aut ipse novi, sed em solum quae rei quam prosequor magis quadrare videbuntur ; nam prae-

scripserunt, eos didicisse.

Deo inspirante, quidquid ^ Moysen saepius Deus est

terquam quod optime cum ipsa coincidant, salutarem ac perutilem doctrinam continent et lectorem imprimis aedilicabunt. Atque ut revelationes
SS. Brigittae, Gertrudis, Catharinae Senensis, Angelae de Fulginio aliarumque innumerarum maximo
lectores suos et fructu beant et exemplo juvant, sic quae Matri Teresiae contigerunt atque a superiorum Sanctarum apparitionibus ac visis nequa-

allocutus

quin etiam plura illi revelavit quara is cum de se ipse testatum reliquerit Loquebatur Dominus ad Moysen facie ad faciem, sicut solet loqui homo ad amicum suum et Maria soror ejus 11). Unde (Exod. xxxm
;

scripto commisit,
:

//

et
//

//

Num Aaron frater invidiose de ipso jactant solum Moysen locutus est Dominus? Nonne per etnobis similiter est locutus? (Numer. xn, 2).
:

quam

discrepant (ab
,

uno enim eodemque omnes

arbi-

Adhaec,

si

suas dicat Deus

,

delicias esse
iis

cum

filiis

venerunt spiritu)
effectus.

eosdem dubio procul gignent

hominum
adeo
sibi

quomodo non

loquitur

quibuscum

Quoniam autem minime defuturos

tror qui narrandis fidem abrogaturi sint, vel

quod rerum prope rudes sunt et ne fando legendove quidem ea audiere quae in omnibus Sanctorum vitis passim obvia sunt, vel quod quam familiariter suos dilectos suavis ille animarum Sponsus habeat, num-

volupe est conversari? Idem ipse Salomon, cujus ore superiora verba locutus est, alio

quodam

loco scribit

Cum

simplicibus sermo-

cum siuceris, neminem decipientibus, nemini malum irrogantiexordio bus. Hoc ipsum porro jam inde a mundi
cinatio ejus
(Prov.

m,

32), id est,

quam

experti sunt,

monet Gregorius,
u visibilia scire
//

siquidem, ut probe carnales quique, quia

Magnus
illa in-

declaravit. multoties

cum Adamo, Eva

priscisque

non valent per experimentum, dubitaut utrumne sit quod corporalibus oculis non vident (Dial. 1. iv, c. i) consultum fuerit illo in quo versantur errore, jam inde ab initio eos edup cere, et ad ea quae post dicenda sunt iter illis complanare, ut sine omni prorsus metu ne a quoquam narratio in deteriorem partem accipiatur, historiam
;

familiaillis Patribus loquens, atque imprimiscum parissimis suis Abrahamo, Isaaco, Jacobo, Josue, ejusque amicis, rentibus Samsonis, Samuele, Jobo

denique Prophetis. Testamenti tempore PropheTanta autem Veteris illorum tarum erat multitudo , ut etiam ingens
Davide, Salomone,

cum omnibus

meam

et exordiar et prosequar, et

eam

ipsi

sine

eum cum turba Sauli obviam prodierit effuudere exceptura; quibuscumille diviua oracula dedit illi adagio occasionemque vulgari coepit
, ,

plausu
i?

omni prorsus remora aut scrupulo ad calcem usque

decurrant.
multii conti-

//

Num

et Saul inter

Prophetas

(1

R e -

'"

Multa de hac re in libris

qui doctiorum litteris imbu:

Regum

et

Paralipomenon

2 Euturi sunt alii

gine Det tcr-

torum ac spiritualia sectantium esse credent nullam penitus revelationi cuicumque fidem adhibere velle, at eas quotquot sunt explodere, et
illi

dixlt legere est Ipsiusetiam Moysistemporepalam Propheta Domini, Deus Si quis fuerit inter vos

quo

"

eae

Non

enarrantur, libro auctoritatem derogare. credent forsan (inquit Gerson , de Distin-

ctione

//

verarum visionum, Signo v, circa medium) mundani sapientes talem fieri illuminationem; quoniam verissime prouuntiatum est ad Deum per Prophetas Uluminans tu mirabiliter a montibus aeternis turbati sunt omnes
:

apparebo ei, vel per somnium ad illum (Numer. xn, 6). dicam tem- > 4 Quid deinde de Legis Euangelicse entpos pore, de qua jam olim Joel prajdixit Et omnem car haec Effundam spiritum meum super

in visione

loquar

aP o,

insipieutes corde

qui nou sapiunt videlicet quae cordis sunt et spiritus, qui nec secum habitant in corde suo , sed foris in plateis vanitatum.
:

prophetabunt filii vestri et filiae ves n sene% vestri somnia somniabunt, et juvenes siquidem visiones videbunt (Joel. n, 28) ? ln illa ac^ sponsus Deiparae Josephus a Deo revelationes quo ipse gen cepit et monita; nec non Ananias, a quoque, tium Doctor sacro Fonte est ablutus tum s uti etiam post, idem ipse Doctor tot tamque
:

nem

et

vestrae

Doctissimus juxta ac spiritus magisterversatissimus abbas Ludovicus Blosius tractatum evulgavit, cui Monile spirituale nomen indidit, divinis revelationibus tamquam praeclaris quibusdam gemmis ex-

blimesrevelationes habuit. ut
a

illi

Augelus Satan,
ip
-

quo colaphizaretur, ne magnitudine forte rum extolleretur, dandus fuerit, uti de se ipse bot ptum reliquit; Apostolusquoque Petrus, caetenq

ornatum

cujus in exordio sic prasfatur

Prae-

cum

a eo Apostoli, Cornelius Centurio, etiam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

543
ADCTOtl MDBRA.
rj

A quam

per salutare lavacrum deitem Protomartyr, Agabus Prodisset, Stephanus nec non Philippi diaconi fili, aliique eo
Christo

nomen

pheta,'

Corintliios Epitempore pcrmulti, uti primam ad non obscure patebit. Dei denique stolam legenti et concum amicis suis familiaris communicatio fuit, ut et gressio adeo semper nota inter homines atque heroibus jpse Homerus viris praestantibus

per mentis excessum in superna elevaret (de Arca mystica, lib. v, cap. v). Atque huc etiam eodem in libro paulo post (ibid. cap. vm), refert quod de Abrahamo in Genesi memoratur, trium
et

Angelorum sibi apparentium in occursum properante quod cum in ipso fervore diei factum Scriptura testetur (Gen. xvm, 1), per hunc ipse fervorem divini vult amoris ardorem repreesentari, ac tum
:

aliquem prope semper Deum, qui

illis

adhaereat ac

cum

ipsis loquatur, affingat

hinc Ulyssi et Tele-

non macho Minervam praesidem ac tutricem nec

Tydeo ipsum

ejusdem Diomedi assignat; quod JEneide sua Latinorum Homerus imiet in forsitan olim quidem tatur Virgilius. Dicturos familiaritates crebras hujusmodi Dei visiones et hodie se rem habere, equifuisse, at longe secus percontabor, num, quod e Salomonis Profilioque

potissimum sancto huic Patriarchffi eximiam hanc visionem obtigisse, dum veri summique boni amore ac desiderio cor illius interne vehementer aestuabat; qua forte dignus redditus non esset, si suo in tabernaculo rerum terrenarum occupatione distortus
haesisset.

dem

verbiis
delicias

jam ante produximus, Dei nimirum

esse

non videt ecquod sit orationi rerumque divinarum contemplationi addictorum etab eadem alienorum discrimen? Quotnam in oratione Deus veritates revelat, quantum inter meditandum
6 Quis vero

negarinon
P 0,ttt
-

cum

mortalibus familiariter agere et

cum

luminis

simplicibus illum sermocinan, ad solos ejus aetatis homines dictum censeant, an vero in nostri saeculi dextra mortales etiam quadret? Cum autem Dei minime abbreviata sit, sed tam hoc quam superiosibi ribus saeculis, ad insignes amicos sanctosque aeque late pateat, cur misericordiam B comparandos, restrictam coaret charitatem ejus erga ipsos ita

nusquam imautem orandi prepingendum suppeditat Qui candique studio non vacant, vix quidquam horum experiuntur. Dein, quod inter hos est discrimen,
instillat,

quantum
!

cautelae ad

idem, quin etiam majus, reperire est inter eos qui, praeterquam quod precationis studiosi sunt, vitam honestam probamque, sed nonnisi juxta vulgarem

hominum consuetudinem

ctatamque censebiraus, ut nec

cum

iis,

uti

cum

familiarius loquatur, nec priscis amicis, tractando complectatur ? Qu porro solita eos benevolentia saemajor potiorque hujus objiciendi ratio sit nostri
culi

ducunt, et illos qui magno animi robore rebelles affectuum passiones edomant, nullum cum rebus creatis habent commercium, soli Deo corde colligati et iiniti sunt, atque

centis aut quadringentis, quin

idem abhinc treimo a centum tantum annisobjectassent?Quantovero, siquiid tum dichominibus quam
fuisset iis qui
titassent,

pudore hodie suffunderentur, videntes

tot,

omnibus et desiderant et amant, ipsum solum qui, quo se hi a rebus creatis magis alienant, eo quin se illis communicat amicius, aperit planius; ut adeo fiieri potest tam illos Deo fideliter famulari se vicissim illis familiarem exhibeat, ut non raro
prae

medio illo temporis intervallo, toto orbe quibus tam praeclara passim Sanctos exstitisse Domino legimus interea fuisse tamque varia a
,

Christiano

cum

iis

blandos,

amicorum

se

ritu, sermones misceat, sicut

mutuo alloquentium cum Moyse fecisse

sit

conatat

adeo

ut, si

consideremus quanta

Dei

revelata?
ttdueuii*
tiiam ttmporibui.

cum

hisce familiaritas, ea

quam cum communem

quot Et sane hoc ipso quo vivimus saeculo, homines constat vixisse sanctos utriusque sexus quibus se mira quadam Deus ratione communiJoannes Avila, cavit ? Sane Magister ac Dominus
5

vitam agentibus aliquando habet (uti dixi), nulla videaprorsus et vix ullius meriti ac numeri esse Quare, secundum S. Bonaventuram, hanc tur.

//

eximius

Dei servus, de id genus arcanis lotractabat, quens, quae e plurimis ipse quibuscum Deum tempore cum creaturis suis noverat, hoc ipso evulgaadeo miranda quaedam aiebat agere, ut, si Constat rentur in publicum, fidem vix invenirent. peramice versari, et, autem cum amicis suis Deum valde apparet absconditus iis quibus
ille

visionem nullus habet, nisi sit vir desideriorum; nec potest habere nisi per magnum desiderium. Unde ait Propheta : Gustate et videte quoniam
suavis est

,/

Dominus

(Ps.

xxxm,

9).

Primo

dicit
,

,/

quamquam

non videtur, se tamen clare spectandum

bere qui

illis

exhi-

suum

illl

sincere cor offerunt,

magna-

que

arcana solere communicare. Quamobrem Deo idipsum cui hujusmodi negatur praerogativa, adscribat, neu persuasum habeat posse nemini non eam concedi, quia sibi forte non datur; cum id
illis

autem re quibuscum agere vult, dispositos videt. De qua Spiritu) et (lib. n de S late tractant Didymus Civ. Dei, cap. vi), latius S. Augustinus (lib. xvi de (lib. xxvm Movero et pereleganter S. Gregorius non ignorem Deum ralium, sub initium). Tametsi
non omnes amicos suos per hancce deduxit hodieque deea tamen multos omni aetate
ducit.

nisi suavis non est ; gustabilis ad gustabile suscipraecedat appetitus piendum (llluminat. Eccl., Sermo xx). Varii Deo sunt loquendi modi, prout singulos

Gustate

gustus enim

viam deducere,

nullo nou tempore

putet,

datum
:

sit,

et

etiamnum
se

quotidie

permultis concedatur
si,

quin

sibi ipsi id potius

im-

secum ut Deus loquatur,

non disponat.

Monentem ergo audiat Richardum de S. Victore Quamdiu scriptorera et gravem et veterem

:

(iuquit)

gratiae hujus excessus in

,

nobismet

ipsis

qui plenius et apertius videre voluent, tractatum quem de septem ConS. Bonaventura? gradibus conscripsit, et Richardi a templationis Mysticam aliosque id genus S. Victore Arcam permultos a rerumspiritualium magistris

Quod

libros

minime sentimus quid aliud de nobis 'sentire Si enim, debemus nisi quod minus diligimus?
forte quisquis es, plene perfecteque diligeres, deside dilectionis tuae nimietas aestuantisque anxietas in ejusmodi te abriperet excesrii
//

libri fuissent, compositos consulat; qui frustra editi plurimi quos siiis exstitissent temporibus
si

non

sum. Item,
exstitisses
,

si
si

divina
tantae forte

dilectione

plene
te

dignus

Quapropter cremilibus prserogativis beasset Deus. suis loqui Deum consuedere olim quidem amicis et priseis quidem visse, hodie vero conticescere, plunmis ac majorum aetate permultas
temporibus
desiisse,

./

dignationi

idoneum

revelationes ab

exhibuisses,

cedinis

luminis sui claritate dulintelligentiae tuae oculos inundaret, tanta tui desiderium cordis suavitate
tauta
sute

tiaque praeditos, pene expertes arbitror aut lectarum aut visarum

eodem factas, sed eas modo penitus sapiennon id quidem in horaines judicio rerumque sed in prorsus ignaros

inebriaret,

ut teipsum

super teipsum

raperet

posse cadere. v

Hano

644
iCCTOHE
H1BBB4.

VITA
Ilanc ob causam

S.

TERESLE VIRGINIS.
audiit,

minime rationi dissentnneum omnibus, tam quibus hic error jam fore existimo,
7

Afftruniur

inseditquamquosisoccuparedeincepsposset,eum
A uenitus eximere,

Paulum ut adiret. Ergo alter in alterius conspectum cum vemsset, suis invicem compellarunt nominibus, cum ea tamen ante ignorarent.
Sua3 mortis

nonnvlla

dendo non etiampostea ad nostra usque tempora revelationes

has in Ecclesia
fieri solitas

brevissime ostenApostolorum solummodo aetate, sed

quam

potero

eum

certiorem

reddidit

Paulus

et

acceptum olim a S. Athanasio corpusculo involad quem revendo pallium ab lpso postulavit
:

et

quantam

eis auctori-

versus Antonius,

animam

ilhus multis Angelorum,

tatem fidemque adjunxerint qui iisdem floruere doctoresetSancti.DionysiusAreopagita&,Apostoli

quam Pauli discipulus, non minus vitse sanctitate uotissimus, Demophilo (episcientia apud veteres
stola

Patriarcharum et Apostolorum agminibus stipatam * coelum subvehi conspexit. Nec vero solas has in sed et alias multas praestantes S. Antonio revelationes contigisse ex S. Athanasio, Palladio aliisque qui de ipso scripsere, discimus. Etsi vero nihil

vm)
viri

narrat, se,

dum

in

Cretam

trajecisset,

Carpi

sanctissimi

domo exceptum

fuisse;

quem

harum a quoquam proditum

esset, sufficientis te-

familiarem ut adeo divinaj ait Majestati exstitisse celebranda Mysteria accederet non ante ad Sacra quam propitium ei aliquod a Deo visum obtigisset. unam, Refert deinde Dionysius harum visionum longam tunc temporis ipsius Carpi ore exceptam,
illam quidem et admirabilem, in
ipsi

stimonii loco foret quod apud Cassianum in Collationibus his verbis refert abbas Isaac Et ut ora:

tionis verse percipiatis effectum,

non meam vobi sed B. Antonii sententiam proferam quem ita nonnumquam in oratione novimus perstitisse, ut
:

omnibus tamen

iis

in
ii

recensebimus, similem. quas in sequentibus in eodem is namque ccelum apertum atque Vidit Redemptorem Jesum Christum multis Angelorum millibus stipatum inferne patentem tartarum, ac
:

solis ortus coepisset infundi,

excessu mentis ipso frequenter orante, cum audierimus eum in

qui ad hoc

n
ii

fervore spiritus
sol ;

proclamantem Quid me impedis jam oriris ut me ab hujus veri

:

luminis

abstrahas claritate
sententia

Cujus

etiara

haec

duos in eumdem prope praecipitantes quorum crura immanes circumplectebantur angues, ut stare nescii in patulam voraginem ruerent exinde
, ;

quoque

est super orationis fine ccelestis et plus:

quam humana
ipsum quod

Non
etc.

est,

inquit, vel

perfecta oratio, in qua se

orat, intelligit,
is

mouachus,

hoc
ix,

ad eosdem descendentem cum Angelis Redemptorem Christum, mauibusque illorum apprehensis, discrimine eos educere satagentem ac dein ad Carpum iis ipsis indignantem, conversum dixisse In me saevi, si videatur, Carpe; paratus enim sum mortem denuo, humani generis redimendi causn, viveuti subire. Si de quoquam hoc tempore
;
:

(Collat.

extra potestatera sensuum erat, qui hoc ritu precabatur? Quis deinde referat monachorum illorum in /Kgypti, Palaestinse aliisque
cap. xxxi).

Quam

//

solitudinibus agentium ecstases, qui nimirum cum Angelis familiariter tractabant, et videbant abscondita

idipsum referreraus, quam spiritualium rerum scientia eximiis. fabulam verteretur? Cum tamen S
rioris,

multis, licet doctrina et

id in risura ac

quam multas
illae

ab homiuibus szecularibus, dum tamen (quanreferat Cassianus Collat. xix, cap. iv) pars minima sint quse ad hominum notisufficiat,

Dionysii, viri

tiam pervenerunt? Hoc nobis

testante,

quod,

illo

et litterarum et spiritualis scientiae cognitione cla-

non

tempore res evenerit, illam ipse ut inauditam neu ut nugacem explosit, quin potius narrationera hoc epiphonemate concludit Hasc ipse audivi, et vera esse mihi persuadeo. Tertullianus, auctor vetus, utpote Apostolorum cetatera
rejecit
:

septem secum panimaciorum paria in sporta, juxta septem dierum hebdomadis numerum assumcrent, ut hoc indicio, si forte sui ipsorura obliti cssent, admonerentur, quando expletus jam

hebdomadis

esset cursus, 'quo ad Sacra solemnia

:

proxime seeutus,

//

scripsit in hsee

spiritualia charismata

verba Nam agnoscimus, post Joannem

:

quia

Dominicis diebus solita celebrari convenirent alias enim per crebros illos excessus, raptus et ment:.s alienatioues fiebat ut ignorarent num de pane gu-

quoque prophetiam meruimus et consequi. Est hodie soror apud nos revelationum charismata sortita, quas in ecclesia inter Dominica solemnia
per ecstasin in spiritu patitur
Angelis, aliquando etiam
et audit

//

"

sacramenta,

et

conversatur cum cum Domino. Et videt quorumdam corda di:

neu quot in oratione versati essent dies. Eodem de se abbas Joannes loco testatur Pio Domini nostri munere memini me in hu.p modi raptum frequenter excessisse ut oblivistassent necne,
:

ii

scerer

me

mentemque meam

sarcina corporeaB fragilitatis indutum, sensus ita omnes exteriores

//

gnoscit, et medicinas desiderantibus submittit.

Jara vero, prout Scripturae leguutur, aut Psalmi

n
ii

//

//

canuntur, aut allocutiones proferuntur, aut petitiones delegantur, ita inde materiae visionibus
subministrantur.

subito respnisse, et a cunctis materialibus rebus omniraodis exulasse, ut neque oculi neque aures proprio fungerentur officio; et ita divims

ii

disserueramus

ii

nescio quid de anima ea soror in spiritu esset. Post transacta solemnia dimissa plebe, quo usu solet nobis renuntiare quae viderit, etc, (lib. de

Forte

ii

cum

ii

mea3 auimus meditationibus ac spiritualibus theoriis cibum me perreplebatur, ut saepe ad vesperam hesterna ac sequente die de cepisse nescirem solutione jejunii penitus dubitarem, etc.
,
(

eumeasaim
quior ,bui

Anima, cap.ix). 8 QuodGr?eci

i/i

ftruic

rtm

exempln,

raptum dicimus cui vero similia contingunt, hunc rapi dicimus vel extra spiritum raptum esse. Placet autem magis propriis terminis modisque loquendi uti quam alicecstasin, Latini

ne cui forte ii novi aut peregrini videantur. Paulus, primus eremi cultor, postquam raultas
nis,

easque admirabiles revelationes ccelitus habuis-rt, quas per tot quibus in spelunea ignotus delituit annos factas illi indubitatum est, tandem Deo revelante didicit S.

quos memoravimus quam plures ld ice quos suoadferemus loco, viri erant ne solis donum quis opineminis datum a Deo ter Maximo Martmo tur. Quam saepe id quod tractamus, S. sumpro dignitate ac Turonensi concessum sit cura tales cienter nemo explicet, quura singulari Ex ns ipse gratias celarit ac studiose suppresserit. haSevcrus Sulpicius, tamen quae de ipBO notavit ejus, rum nonnull erui possunt. Refert is in Vita catechumeno ac nondun
J

Tam

ala

ii

cap. n,

illi

etiamnum

Antouium eodem quo

ipse in

<le-

serto solitariam vitam agere, et hujus sc conspectu,

priusquam de
Antonius
alio

vita migraret,
in

recreandum. Unde
vicissim

et

loco

Deum

monentem

Salvatorem Ecr inserto de nocte visura esse egeno chlamyde quam Christum, raedia illa tectura adpropter se Martinus erat pridie elargitus, atque Martinus hac stantibus Angelis Christum dixisse eodero me veste contexit. Aliam factam illi visionem
:

libro

DIE DECIMAQUTNTA OCTOBRIS.

545
aoctoi

libro proditcapite

vm.

Capite autem xxiv indubita-

tum aitesse multossaepenumeroMartino apparuisse Angelos et cum eo locutos.Non raro etiam cacodaemona et quidem variis in figuris vidit (Epist. ad
Bassulam. Cura
Valentinianus

num

regia quid futurum esset, praenuntiavit. Alio quoque loco (Dialogo n) profitetur multoties ad eumdem alias quoque prsesulem descendisse Angelos Agnetem, Theclam ac Deiparam auditas revera SS.
:

arceret, apparuit pio viro

imperator MartiAngelus, et

saepenumero crederet ? Idem (ut quidem apluribus advocatur g, vel, quod raihi videturpotius, Sophronius, ejusdem Hieronymi collega) sermone de Assumptione insignem miramque S. Paulae oblatam visionem recenset nec ea vel prima vel postrema foret, nisi eas Hieronymus omnes silentio
se versari
;

involvisset.

11

Eadem

tempestate vivebat sanctus

ille

ana-

hUtorlU,

choreta Joannes,

cum ob

divinas quibus illustra-

caeterum id sibi frequens esse, cum ipsum Martinum referre solitum, ac gloriosos Apostolorum Principes Petrum ac Paulum crebro sibi
ipso colloqui
:

batur revelationes, tura ob spiritum quo donatus quera, ut testatur erat prophetiae, notissimus
:

visibile

adesse. Dialogo tertio

de

alio

meminit
loquente,

Angelo
et alio

cum

viro sanctissirao clara voce

qni ad eum consolandum coelo erat dilapsus. lpsemet qui haec scripsit Sulpicius duas sibi obtigisse narrat visiones: prima apparuisse sibi a morte Martinum specie conspicuum ac venerabilem,manu librum quo Sulpicius vitam illius complexus erat, gestantem, sacraque eum benedictione signantem alia conspexit Clarum, ejusdem Martini discipulum, in coelum ab Augelis subvehi (Epist. ad Aurelium). Neque enim novum vel insolens est suas ab
;

de cura pro mortuis, cap. xvn), de futuro belli civilis eventu imperator Theodosius Magnus supplex consuluit. Hujusquoque meminit in Historia sua ecclesiastica Nicephorus (lib. xi, cap. xxxiv), nec non et aliorum per Orientem monachorum, uti Beni, Theonae, Eulogii, Marci
S.
(lib.

Augustinus

Sacram Eucharistiamnonnisi ex Angelorum manibus accipientis, Silvani (cap xxxix), ministrabant Augeli, Viti cui famulorum ritu (cap. xl), qui priusquam corporeis imperatorem Conslantinum coram spectaret oculis, saepius eum spiritus luminibus in visione conspexerat. Plura
(cap. xxxv),

nosse qui volet, historias adeat,Lausiacam Palladii,

B ipsismet
tiones,

Sauctis aut narrari

aut-conscribi revela:

Deo sic ad uominis sui gloriam disponente enim ipsi si tacerent, ecquae earum noscendahas

etTheodoretiReligiosam. Ad S. Benedictum veniamus, de quo nihil dicere est necesse, cum toto secundo Dialogorum libro Gregorius tot et tam
illustres illius visiones referat, aliisque

rum
plurium San-

essetratio?

eorumdem

10 His afiinia,
S.

magna tamen

et praeclara in vita

tiorum
e

Nicolai c

commemorat Simeon

Metaphrastes.

Methodius Martyr et Patareusis antistes non plurimas modo accepit revelationes, sed eas ipse etiam scripto ad posteritatem transmisit, atque etiamnum in manibus versantur. Cum S. Ambrosius d divini verbi sementem spargeret, quidam adstantem ei conspexit Angelum, auribus inserentem
S.

Dialogorum libris alias aliorum tum quidera in Italia, tam virorum quam fcemiuarum, florentium sanctitate, quas omnes ipse et credit et contirmat et approbat.lllas autem S. Gregorii aliorumque ejusdem monachorum, libris quatuor de Vita ejus complexus est Joannes Diaconus. Fiuem nunquam facerem, si omnes quas plurimi sanctissimae illius familiae monachi ac monachae divinitus habuere in
spiritu apparitiones et incognitas inquirere et in-

quse in

populum
sunt

effuuderet.
et

Ab

illo

conspecti

quoque

Gervasius

Protasius

Martyres,

quisitas

recensere velim. Producam tamen nonillis

atque ei, quo sui reconditi essent cineres loco, revelarunt nec nondeinde SS. Vitalis et Agricola.ac tandem Nazarius et Celsus, itidem Martyres. Qua ipsee vitamigraturus esset dies divinitus illi etiam innotuit, etquissibi in Ecclesiae gubernatione dan:

potissimum factasviris quorum Sanctorum passim) conscripta elogia, cum quod aliquot illorum familiarinullas, atque

sunt a Ven. Beda

ter ipse noverit

(in Vitis

et saepe

sit

cum
et

quod tantam
ipsius

iis

adjungatfidem

iis locutus, tum maximi ponderis

dus esset successor

atque utrumque ipse suis enuutiavit. Supremo in morbo ab illo ei Sacra Mysteria sacerdote data sunt, quem ad pium hoc oflicium peragendum divina bonitas per visum exci!

Joanni Chrysostomo e piecredimus multa ab Apostolo Paulo in revelatione dictata, quae aut in scripta referret aut ad populum pro concione proferret. Isipse, referente Nicephoro (Plist. Eccl. lib. v, cap. u), cum ad sacros esset assumendus Ordines, candida illi advolitare est conspecta columba, capitique iuitiandi insidere. Paucis antequam vita defungeretur diebus, cum insomnem precando noctem ageret, adstantessibi viditPetrura
verat. S.
et

sit auctoritas, propterea denique quod sanctorum illorum gesta vitaeque non adeo passim omnibus innotuerint. 12 Sanctus Cuthbertus episcopus Angeli ope tum sanitatem estconsecutus, et aliorum saepe operam F et opem variis in concertationibus expertus. Nocte etiam quadam ab innumeris Angelorum turbis ingenti lumine coruscautibus aniraam S. Ardani episcopi in coelestem vidit requiem deportari; uti et post Hadwaldi pastoris animam. Multa illi summis de rebus posteventuris, quas multis capitibus com-

cx

Mii

plectitur Beda, miro

quodam sunt

revelationis ge-

Joannem Apostolos, qui familiariter cum ipso sermonem miscentes, et propediem corporis illum ergastulis solvendum, et ad quam esset apud coeligloriam evehendus, prasnuntiarunt
:

nere ccelitus detecta. Eodem prope tempore Boisilus multa per visionem divinitus didicit Felix presbyter Nolanus(cujus vitam primoPaulinus, civitatis ejus-

dem

episcopus, stricta, post Beda

soluta est ora-

tes

quo

dicto,

tione complexus) in spiritu carcere

quo tenebatur

coeleste

quoddam
diei
illi

cibi

genus

illi

porrexere.

Ejus

autem

quo ex hac

apparens
(

vita excessit, nocte praevia S. Basiliscus Martyr, postera eum deet in ea cui praefuerat ecclesia

cessurum luce

hu-

egressus est, Maximumque episcopnm suum, cui illius etiam erat adventusaDeo declaratus, adiit, et toto illo quo delituit semestri siepe et ab Augelis et ab Angelorum fuit Domino frequentatus S. Coutero ge.-taret, ventre *uo solem cui egredi, qui Columbanum ipsum designabat deserto agenti abbas quidam de c^lo commonepiaque misit, uti et duo post episcopi
lurabnni abbatis mater,

mandum
Angelis
beret

praedixit. S.

lescens in spiritu

Hieronymus/^etiamnum adorapi se coram Christo judice et

cum eum

splendidum sibi visa est videre

vidit, ab iisqueacriter vapulare, quod plus aequo profanis gentilium scriptis lectitandis incum-

Quas autem illi jain canescenti et ad praesepiurn Bethlemiticum commoranti visiones obtiy 'isse credeudum est, cura juvenem adhuc, in deserta
solitudine

factus

cibum

agentem, medios inter Angelorum choros

sibi

quaedamraatrona, divinitus item moniti. Ipse quocibum que Columbanus Deo insinuante coguovit distaret, mittendum. ab illo, tametsi longius

Hac

ACCTOM
Kt Blftfc.

*>o.ritndines fratrum grUrt nc.fit alia, qu* even Ten 7r P ect;7babuit, ac multa A turTlooge ante prsdixit. Ab Angelo in somms

VITA
iW1 ipse ratione suo rum

S.

TERESLE VIRGINIS.
morituram praenovit diem et ecce, septimo et tri- D quo ad eam delapsi de ccelestibus animam illius ad superna gaudia subvexerunt sed ipsa, ad corpus denuo reversa, visa ex ordine narravit sodalibus, et post triduum se e vita

P^

Hac etiam

quo nramonitus fuitne in Sclavoniam, Tbeodonsomnis itidem de bello in deque cum interetTbeodebertumregessuseitato,

properabat,

Seret:

revelante eiusdem successu factus est Deo

certior.

excessuram. Tum vero rursus iisdem ad ipsam accessere Angeli, animam ad ccelestia deportaturi.

discipulo morti discipu lom.dh Columbano superioris Columbani fuit ipse Redemp l01 proximo conspectus illius prorogari quonarrante didicit quibus vitam
'

Quotquot ^h^ autem

*

conteuderet_ Attate, votismagister iu ccelo a se monasticam profitebatur, ccenobii in quo Beda et is ipse mortis fuit dies pramuntiatus
abbati,
;

ilHua praesentes adfuere exequiis, AncrelnrnTn cboros, a quibus Ang e lorum rbnrns n nniL,., modulantibus mo dulantibus intra aeterna tabernataberna carmen carmeQ suave invecta fuit. cula
n ., (Unrnnt audierunt
.

priuaquam
intignium
$anclitate

animam

ederet,

multarum borarum
et

ac l*nim. 15 Gibitrudis cum pro praepositae suae Burgunrum supplicaret, ex eo didicit dopborae sospitate Deo tam se quam caeteras sanctimoniales ante illam

spectavjt. spatio ccelos apertos et Apo.tolus Patricius, Hibernorum 13 S

episcopus

P voce excitus, in patnum se vinctus, sec undo Dei exmde jus.ua est. Signiflcavit ,lli

primus, etiam

juvenis et compedibus

binc anima ejus Angelorum binc emigraturas ministerio extra corpus educta, intra ipsum denuo rediit, et certum decessus sui diem designavit.
:

Iferre solum

^nomen peramicequanta ob divinum esset

priesti tu-

Erkentrudi de nocte apparens Angelus monuit ut Sacra Eucbaristiae Mysteria susciperet. Haec morti propinqua alterius monacbae arcanum, quod corde

passurus adversa Multa illi rus obsequia, quaeque revelata suut a Patre luminum in spiritu in patria loca nisi Angeli ad unde ad nulla se conferebat atque id descendentis suasu et consilio,
:

premebat, diviua revelatione cognovit, ac modulantes coram se Angelos quam frequentissimos audiit. Idipsum barmoniae angelicae melos et alii E

cuidam virgini

Deo submissum

testatur, cujuset

absentem B prope semper. Vidit is inmentis excessu reclusis in Hibermam utero se a pueris materno in quo illius opera evocari,ac rogari utpvoperaret, Cum vero nec Angeli
salutis redderenturconsortes.

ipsum

ccelo

sympbonia accidit. ad aliorum adstantium aures a Deo se coelis patentibus evocari conspexit, Alia delictis actura post esset et cum quam mater pro venientem ad se Salvatopoenitentiam praedixisset,

ipsemetSalvatorJesus suasu iterbocvelletingredi, imperavit, ac mira in viam ut se daret, apparens, vaticipollicitus. Multa eaque gravia illi ultro *st occultas regis Hibernando sspe suis praedixit perspexit. Quot norum aliorumque cogitationes Angelus eum compellabat; adeoqueb bebdomadis ut fidem pene illi revelationes erant
:

rem tum vidit, cum jamjam in manus ejus suam Domnae, dum sacroesset animam consignatura.
sanctam Eucbaristiae mensam accessisset, visus igneus quidam est globus a duabus dumtaxat non nisi in mortis p^uellis, qu id visi miraculum bae intebora evulgarunt qua veniente, diem
in ore

suse

grum suavissime jucundissimeque

cantates,

et

frequeutes

ccelos apertos, exsuperetnarratio. Yidit inter alia magna considentem etipsum Dei Filium majestate

fragrantia re. locum in quo decumbebant, odoris reddideinnoxias animulas Creatori suo plentes,

circumdatum. Quamultisque Augelorum millibus diebus in montis cujusdam vertice dragiuta ipsis intentus ; quo commorabantur, continenter orationi revelationes babuit. tempore plures et stupendas perfrequentes ei AngeliciE porro aliaeque visiones plurimaB sunt, bic tacitus fuere; quae quia numero apparuisse illi, non praeteribo unum boc dixero, olim Hebraeorum ductori Moysi, Ansecus atque
:

suo e vita aliisque runt. Quilisinda de excessu facta certior, Pentateucbum rebus post futuris

contextum nec non Moysis, sacrum Euangeliorum EpistoaliquoteS. Pauli aliorumque Apostolorum cum tamen ninil recitavit, lis in mortis bora exacte memoria teueret simul etiam

borum,

dum viveret, monialium omnium qui in eo vixerant monasterio,

:

gelum

rubo ardenti, quem tamen flamma die proxima adureret; nec non nocte a mortis ejus exequiarum ritus suavissimo Angelos illi fuuebres omnibus vocum concentu persolvisse, et Angelum clara exequias illius undique confluxerant, qui ad
in

non

descendentes ccelojamreceptas animas ad se Auditus quarum in comitatu ccelos peteret. spexit,

cou-

dein.noneo dumtaxat, sed remotis revelatione Angelorum concentus. Leudebertam acqme- f praesidis sme consiliis monuit Deus ut sacris vinculis corporeis esset sceret, quod propediem jam tempus migrationis vero cum
exsolvenda
:

etiam inlocis

esse voce locutum.

virorum

H
ccelo

Eustasins

abbas,

S.

Columbani discipulus,
adversarius
ipsius

instaret, Principis

Apostolorum

monente

dicidit fore ut

jamjam et alloquio recreata.Landebertae

suraalectulo splendida

rursus, priusanno evoluto ex bac vita tolleretur; revequam ex boc mundo migraret, alia illi facta aegritudine decumbens latio. Bertulpbus abbas ex et accedentem ad se conspexit Petrum Apostolum,

qu^dam

Petri fuit v sione vita egre nubecula visa es

modulan. incumbere, et Angeli auditi quorumest illius virginibusbaecBeda,de ccenobii

fide

De soUc

morepente sospitatem est consecutus. Agibodus sibi nacbus, S Attalae discipulus, in raptu mortem

16

minime ambigendum. Idem quoque Beda in

Justini

puen
bunc

et

tyris Vita,

quam carmine

descripsil

^^ progM m
a

vcntrdM

imminentem cognovit,

qua inter ccelites donandus esset gloria. Stepbano cuidam S. Arnulpbi episcopi ortum ac futuram vitae sanctimoniam Deus eidem quoque Arnulpbo, quae post praesignavit eventura erant, patefacta ccelitus sunt sicet monacbo cuidam factum a sancto boc viro miraculum Burgundopborae innotuit. In Vita porro abbatissae quas nonnullae de coelestes plane refert visiones, Harum una virgiuibus monasterii illius viderunt. abbatem ad se brevi accessurum in S. Eustasium precibus oculorum spiritu cognovit, ejusque ope et reddcndum. sibiusum, quojam dudum caruerat,
et
: ;

ticodonatumspiritu

quo

frater esset carcere protinusagnovisse, e sibidefacie ignotum inspirante vei v alia suis eventura temporibus v episcopo (cuju,, praenovisse. S. Malacbiae

Jfci et revelante ait et bunc conclusus,

^s

contexuitj amicissimi, Vitam S. Bernardus defuncta3 r * est quo sororis nuper

^
,

tum mundo

essent

loco.
in

suorum numero

Hic Edanum e ^ uodeum episcopum assumpsit, q ^

.

dlsc

^ m

digito pr83ter in visione vidisset annulum sacravi quare eum ipse ad banc dignitatem propbetia3 donum presbyter, qui et ipse

^^

rus

Alia, Sisintrudis

nomine, post quadragesimum

se

perat,

cum

forte

per

locum

quo

Jn

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

547
jctoii
RID "*'

gito

agebat, transibat, eum, tametsi antea invisum, dicommonstrans omnibus En, inquit, sanctus
:

et Berdardus

n ille praesul,
//

quem

in

Hiberniam venturum vobis

praenuntiavi, quique

Malachise porro

hominum novit cogitata. multa, tum sua tum sociorum

:

a abbates conscripsere Vitam consulamus. Ejus namque mater, uterum dum ferret, vidit in somnis quemnam enixura esset filium, ut illi ante piusquidam vir, cui id divinitus ostensum
erat, indicarat (lib.
i,

cap

i).

Ipsi etiam juveni re-

quibuscum venerat, arcana revelando detexit praedixit quoque paucos illorum qui aderant, secum unde venerant redituros; nec caruit eventu praedicto.

velatum

Gerardum lancea feriendum, ac deinde ad meliora conversum monasticen secum professurum. Idem vero Gerardus voce quadara divina monitus fuit ut loco quo vinctus tenebatur, egrederetur et cum fratre abiret (cap. m). Vidit

fuit fratrem

Sanctus hic episcopus

quoddam moliens

templum, cujus asdificium plane, prout ipse conceperat, fieri ab operariis non posse videbatur, illius ipse ideam in spiritu vidit et insignem et capacem,
et ejus prorsus formae

quoque adstantem sibi de nocte puerum miro fulgore conspicuum, ac magnasibi auctoritate preecipientem
ut siuc ullo prorsus

quali exstrui id ipse cupie-

metu

et fiduciae

plenus diceret
vi).

bat

dum

quare manus operi admoveri jubet, et secunirapressas in raptu notiones et exemplar sibi

quaB sibi dicenda occurrerent (cap.

Alia nocte

coelitus

simile quid

sed et

monstratum structura assurrexit. Alias illi contigit, iu quo non templum solum, monasterium integrum illi per visionem exhi-

multitudinem, qui in suos distincti choros suavissime eo modulabantur loco quo deinde coenobii constructa fuit ecclesia
vidit
(cap. vn). Multae quoque illi animae defunctorum apparuere, deque suo eum statu ac salute docuerunt (cap. x). Gravi ex morbo cum decumberet,

ingentem Angelorum

bitum fuit; adcujusformamillaipseconstruijussit. Per confertam quamdam hominum multitudinem dum trausiret, adolescentem vidit inter alios qui
efflictim eura videre connitebatur
:

tum sancto
id

fuit

viro ccelitus indicatum quid adolescens hic se vellet

et

quid huic futurum

esset.

Multa
:

genus

alia

spiritu ad thronum Dei raptus accusantis se diaboli calumnias evasit et illusit. Alia exinde illi visio missa, qua cognovit non se tura, cum cogitabat, demoriturum et alia rursus haud ita multo
in
:

&

"

huic obtigerunt, eximiaque sunt per visum ostensa et de futuris eveutibus revelata S. Malachiae ergo merito S Beruardus, e quo haec mutuati sumus,

post, in

et S. Patre Benedicto comitata, manucaputet partem corporis male atfectam tangente, sanitati pristiuae fuit resti-

qua Deipara, Martyre Laurentio

nec prophetiae

douum

ac miraculorum nec coelestes

tutus (cap. xn). Revelabantur ideutidera

illi

fra-

defuisse revelationes testatur.

trum etiam longius remotorum

tentationes, lapsus,

ANNOTATA.
a Vide de eodem argumento xci et seq. Commenl.p?*&cii;nostra passim Acta Sanctorum Dissert. deSS. Perpetua,etc, auctore Card. Orsi; illamque Dodwelli in epist. vm 5. Cypriani, ubi de visionibus per prima Ecclesise sxcula ; Benedictum xiv de Beatif. SS. {lib. n, cap. xxxn, et
;

morbi ac denique interitus. Fuit cum videre sibi visus est duos qui cum morte instante luetantes paternam a se benedictionem efflagitarent (cap. xm). Multa alia id genus inter orandum illi innotuerunt per visum. Ut alia omittam, universos Sacrae Scripturae libros subtus se expansos vidit et explicatos (lib. iii, cap. m). Piaculare vero pro
S.

cap. liii), etc. b Adisis Cornelium Byeum, ad diem ix Octobris {pag. 802), ubi ostendit scripta, S. Dionysio Areopagitce a sseculo septimo ab omnibus fere adjudicata, fuisse post sseculum sextum decimum a plerisque abjuaicata. c Ad diem xx Junii {p. 5) advertit Henschenius noster Card. Bellarminum et Philippum Labbe sestimare eas Revelationes S Nicolao essesuppolib.

m,

tum

Malaehiae anima Sacrificium celebranti indi< est illam ccelicis perfrui gaudiis, et quam de fidelibus defunctis lecturus erat, Collecta omissa,
,.

eam
et

quas de Sanctis Episcopis legi consuevit, legere

(lib. iv,

orsus est

cap. iv)

Quos

praeter hiec raptus

sitas.

d Hsec hausta sunt e Vita S. Ambrosii, quam non Paulinus episcopus, ut Ribera in margine posuit, sed Paulinus S. Abrosii notarius conscripsit. e Stiltingus egregie disputat de collato hoc Sanu cto Joanni Chrysostomo a S. Paulo juvamine, ad diem xiv Septembris {pag. 687), item de prsenuntiata illiusmorte{pag. 663)

mentis excessus pateretur, hinc fit mauifestura, quod saepe extra sensuum potestatem ac suiipsius impos esset. Unum huic rei testaudae exemplum satissit cum enim die toto in lacus Lausanuensis ac Genevensis ripa iter habuisset, oculos ad eumdem, etsi longum ac latum, non reflexcrat, douec tandem, sociis inter sese de illo loquentibus, ex lis percunctatur ubinam locorum agerent (lib. iii, cap quoad S. Bernardi i). Plura qui nosse volet, tam
:

-n

quam

Conside denuo Stiltingum, ad diem xxx Septembris {pag. 439), ubi ila de hac S. Hieronymi visione tractat ut refellantur hominum malorum ludibria et corrigatur inepta quorumdam Catholicorum interpretatio. g Illum sermonem de Assumptione B Mariae inter pseudepigrapha docta computat Erasmus apud Martianay {Oper. S. Hier., Parisiis, 1706, tom. V, col. 1169), eumque Sophronio attribuendumesse suspicatur {ibid col. 82}.
f
.

revelationes,

aliorum ea tempestate virorura sanctorura quartum simul et quintum de vita

florebat
S.

illiuslibros adeat.

18

Eadem tempestate

Elisabetha,

s
.

DamJnt-

Ul/I.

coenobii Schonaugiensis antistita b, sanctitate Ulu-

stratiouibusque divinis notissima

intervisebant

eam namque

ac coeli auctor Benedictus et potissimura Angelus tutelans. Erat illi solemne Dominicis festisque diebus xtra
se rapi, et obscurissima S. Seripturae sensa claris-

frequenter et ipse Hedemptor Jesas terraeque Regina nec non Sanctu* Ordinis

CAPUT
visionibus S.
sit.
Contlat itidem
S.

II.

sime exponere. De S. Elisabetha Spalbecensi haac scriptis prodidit abbas Blosius Purissima haec virgo septies quotidie ita rapiebatur in Deum,
:

//

Prosecutio ejusdem materice

Teresice

quid de

//

ut nullus sensus, nullus motus, nullus flatus in ea appareret totum enim corpusculum illius
:

censendum

prorsus obrigescebat, nec ulla parsejusd'-m saorl

corporis tuuc moveri poterat, quin in totuin

cm-

Bernar-

Non minora porro quoad haec de ipso

dicenda occurrunt,
si

S.

Bernardo

illius

quam Guilielmus

pus moveretur (Monile spirit., oap. n). liluxeruntdeinde splendida illa orbis luminari.i Doffiinicus et Franciscus, in quibus admiranda etiara divina operata est manus ; qua? quod plerisque nota

54*
ADCTOBI
KIBCHA.

VITA
nnnn
la

S.

nota smt

Domimeum ma
IUil ft.it

er

jirere pau crs att ng . cum emt

satis fuerit.

cuijuio ecquis

praeferentem qua catulum facem ardentem ore videbatur succendere universum ille orbem suscepit matrona, quaeque eum de sacro fonte
est
:

num

futurus aliquando es ne iu'' pwnans divino in somno gestare

^
.

TERESIjE VIRGINIS.
collegss

sspe

turffi vfirbis

...

sibi

visa

imponam imP onam

ii

huic Qe 8 , Francisco tractationi fiuem Suspendebatur Suspeudebatur multoties tanto con. contemplationis excessu, ut supra semetipsum ra:

^^

in ecstasibus

sublimem

^ ^^
in aera etiam

//

vidit in

jam

totus qua

collucere, a abluti fronte stellam Romanaisin patet orbis illustrabatur.

qua

ptus et ultra humanum sensum aliquid sentiens quid ageretur circa se exterius, ignoraret. Transiens namque semel per Burgum S. Sepulcri,

</

curia

instituti ageret, Ordinis ab se nominis tertio petiturus, tionem ab lnnocentio ejns Basilicae S. Joannis Latevidit in somnis Pontifex

cum

confirma-

//

castrum utique popalosum, pro debilitate corporis subvectus asello, obvias habuit turbas in eum prae devotione ruentes. Tractus autem et detentus ab eis, compressus quoque et multipliciter

humeros subjicientem ranensis iam collabescenti ldem Patriarcha cum in Vaticana Dominicum Roma3 precibus vacaret , veS Petri Basilica gloriosos Apostolorum nientes ad se conspexit Paulum, a quorum illo baPrincipes Petrum et

attrectatus,
et

insensibilis

videbatur ad

//

omnia

velut exanime

//

fiebant circa

ipsum
diu

nihil

corpus de iis quae penitus advertebat.

Unde cum jam

relictis,

transito castro, turbisque

Fratres quoad sacri hujus Institibus discurrere. Atque ut rem adeo (quod hactenus semper Ecclesia*
tuti

accepit, et ad Euangelium culum ab boc codicem divulgandum missus est, ad hoc ipsum per orbem a Deo segregatum dictisingulari qundam ratione loco suos in spintu vidit tantibus Eodem quoque genbinos per orbem ad euangelizandum

//

quoddam domicilium leprosorum, quasi aliunde rediens, ccelestium conpervenisset ad

templator, sollicite

requisivit

quando

propin-

//

quarent ad Burgum. Mens quidem ipsius in ccelestibus fixa splendoribus varietates non senserat locorum, nectemporum, nec occurrentiiim
personarura.

//

Quod

ipsi accidisse

frequentius

so-

confirmationem revegnaviter fideliterque gessit) illustratus, sic, dum de latione quadam a Deo fuit
vestis

assumendae genere secum ipse deliberaret, viro religioso se ipsa Deiparens Maria Reginaldo dedit, ipsi tum amissam valetudinem spectandam
reddens,

tum habitum quo etiamnum hodie Ordo

utitur,

ciorum ejus experientia multiplex comprobavit. Hactenus quidem Bonaventura capite x capite E vero proximo plurimas illi factas de futuris rerum eventis revelationes ex ordine recenset. P' urM ? 20 Si vero de utriusque huius Patris filiis sermo- OrdinePrt. " ecquando tandem finem ha- dicatmm nem texere vellemus, beretnarratio ? De S. Petro Martyre, inquam, cujus
// ; .

universns

deferens. Futura adhaec

multa

in

prophetice praescivit et praedixit.

Quodam

etiam in

illabebantur,

Noctes cum preitinere Angelum habuit comitem. insomnes duceret, infestum saepe cacodaecando

monapatiebatur: tum quoque multa

batur Hostia,
saepius extra

illi

revelata

cubiculum frequenter sancta^ de ccelo virgines quicum de ligno loquebatur Christus, et cui rerum arbiter Deus facienda praesignabat. De illustrissimo quoque ac sanctissimo Doctore Thoma Aquinate, cujus S. Antoninus (in 3 p. Chron.
xxin, cap. vn) animam ita in Deum absorberi solitam scribit, quasi corpore ille carnali caruisset,
tit.

Missae elevasunt. Quoties salutaris in Sacrificio

sensuum potestatem
:

Christus Morituro denique ipse abripiebatur. clementissima adstitere tum quoque ejusqueMater in Fratribus duobus qua divinus hic ipsorum Pater perfruebatur gloria fuit manifestata (S. Antocoelo

quod remoram raptui injiceret saepe quoque illum in inter tremendorum Mysteriorum celebrationem haec SS. Petrum et ecstasin rapi consuevisse ad
:

nin. in 3 p. Chron.
S.

tit.

xxin).
vitae

Fronciicum

19 S.

Krancisco sub

suae

spiritualis pri-

Paulum illi perobscuri alicujus in Scriptura loci a sensum declarasse quin etiara e cruce manifeste Domino Jesu illum compellatum, confirmatumque
;

A$i$ialem,

mordia videre datum est amplum quoddam speciosumque palatium militaribus armis cruce signatis
petentique quorum omnia futura refertissiroum Tua et commilitonum essent, Christus respondit Non multo post tempore oblata illi tuorum.
; :
ii

bene se de augustissimo Sanctissimi Corporis Sanguinis ipsius Sacramento scripsisse permultas nimirum, quoque beatas illi mentes apparuisse cui complectar omnia, adeo facile etsoliut summatim
;
:

et

tum

et

nova relatione, prior illa fuit ei visio declarata, polliab itmere quod instituerat, insigni quadam fuit revocatus (S. Bocitatione sibi a Domino facta, navent. in ejus Vita, cap. i). ln alio raptu cruci coutixum Kedemptorem conspexit, cujus deinde

a sensu avoerat in oratione extra se ferri et aut videretur, cari, ut quotiescumque aut vellet Vincentii Ferreru hunc mentis excessum pateretur.

sanctitas futura

amara

passionis

recordatio animae illius

quodam-

modo

insoulpta mansit. Apparensilli etiam e cruce Redemptor, suam ut domum fatiscentem repararet, imperavit (cap. n). In ecclesia sua, quam S. Mariae

etiam antequam in autem lucem ederetur, cadodav Deiparam vidit Virginem, qua3 quasdam Re empt0 monis technas illi detexit. Huncagrum ^ g et SS. Patnou Jesus multis succinctus Angelis, per utque Dominico et Francisco stipatus, invisit, indixit, necnon
parentibus
,

a Deo

fuit declarata. Ipse

de Angelis vocavit, jam inde ab ejus exordio, frequentissirae ab ipsifl fuit compellatus (cap. Ul). S. Bonaventuram cceperam percurrere , Francisco conscnptas, mue aefactas re\elationes, ab eodem conscriptas, inde defactaa reselatioues, prompturus ; sed eas adeo frequentes et eminentes, -i. ;...: ~~Ar. , n A * crsr.{i a A ina nV,iatn cnmnp. et non ipsi modo, sed et sociis ejus oblatas comperio, ut in

orbemeuangelizaturus discurreret, multis eum grati praBter redditam valetudinem ar " a cumulavit. Fuit cum et S. Dominicus 1111 PP multis eum reo mirofulgoreresplendens, deque et g momenti edocuit. Matris et "" cuuuuiv. *-*- ." mortem

'

magni xuuiucun magui

ptde funct e riam a morte absens ipse cognovit, uti multa m mi deinde sororis. Revelata insnper illi _^
. _

^
Ca _
_

rebus passim cuique notis adeo prolixus esse non ausim. Celebres illae dua3 instar erunt omninm prima, qua apparens illi Seraph Dominicorum Stigmatum corpori ejus impressit vesti:

eorum

ul quae post eraut eventura, et ea q

ejus).

em

mentosa (Petrus Ranzanus in Vita

tharina?

^ vt
,

Senensis

Virginis

revelationibus

fuerit satius penitus tacere

altera, qua plenariam peccatorum Indulgia c gentiara illi apparens Salvator indulsit omnibus
;

quam pauca dicere m nec pauca quidem afferenda sunt, cum versenturDialogorura ilUn omnium manibus
quibus
factae

^
^

templum

)'ortiunculae adituris

ut alias, quae hoc

a Deo

illi

revelationes continen

affern loco possint, permultas praBtermittam. rum quid eas necesse est aflferre, cum sui

Ve-

in vita? ejus historia tot

eum

de

illius

cum Domino

Jesu

tamque admiranda, familiaritate, tum

^ ^ ^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

549
octoiii

praerogativis, conscriquas ab eo recepit gratiis et spiritum habentes buntur ut apud mundanum invcntura sint. Qui vero de gloriosee fidem vix
,

perculo in prsesepio Jesus parvulus reclinatus (cap. xvi). Sermonem quoque cum S. Francisco dum
miscet, alter ex alterius fuit colloquio iu
prae

Deum

visionibus sanc.Ueque illius familiae Sanctorum Elogia quae illustrationibusque scire plura volet, viris fceraiLeander e de illustribus Ordinis hujus

consolationis

ubertate ahreptus.

Nefas hic

fuerit silentio praeterire (tametsi brevitatem secter)

Gerson scripto nisque concinuavit et quae Joannes atque imprimis prodidit, consulere ne gravetur, doctrina o-eneralem illiuff Ilistoriam quani pietate et
,

B. Coletam Ordinis aS. Clara olim institnti Kcformatricem. llaec cum in oratione versaretnr, visa
saepe est in aere sublimis et igneura ore

vaporem

Ferdinandus del Castillo f non minus omnibus religiosam quam eloquentem, veram et absolutam evulgavit. numeris

magnus

F.

exhalare, ut universum illius conclave Bestuare et scintillarevideretur.ViditillamVincentiiHFcrreriua

Deo quam ferventissime pro hominibus supplicantem, atquc liunc

:

illi

familiariter ad postnlata re-

ttOrdiw
norum.

A/'-

in

familiam g, 21 Si vero gloriosi Patris Francisoi humilitate Christi opulenpaupertatequidem et

scientia illu-

spondentem quam ut coram videret et alloqueretur, ex Aragonia in Galliam trausire non dubitavit.
Iluic etiam S.
ruit.

tam, sed tot virorum sanctitate et et ante strium altricem excutiam, quampriraum Padua (Chron. omnes occurret B Antonius dc Min, 1. v.), iu quo prophetiae spiritus adeo

Anna cum

tiliis

ac nepotibus appa-

Hanc

etiara alias pro se vidit orantera et suas

Ord

aureo in vase Deo orationes offerentem. Saorum quoties Eucharisiiae Mysterium sumeret, dcliquiura

intimanifeste eluxit ut multa futura prasdixerit maque multorum arcana patefecerit, quae nonnisi

animi sensuumque patiebatur

frequens erat,

idipsumquoque

illi

cum

pius aliquis de Deo sermo apud

divina

illi

innotescere revelatione

poterant.

Re-

demptor

Jesus, in pueruli rutilantis specie, libro

illius insidere

non dubitavit, nec amplexus ulna-

rum ejus est dedignatus; quiu et revelatione deinde patuisse. Antonius cognovit, hospiti suo ea omnia
Angelus, Huic quoque epistolam quamdara attulit ad eamdem retulit mortuus vero et responsum Bernarabbati Verecllensi si videndum dcdit. S. saepenumero dus, primus S. Francisci discipulus, avia solus ferebatur, a Spiritu Sancto
:

ipsam incidisset. Saeerdos cum illi Comraunionem, hostiam consecrandam assumere nolens, negaret, descendens coelo Christus suum illi Corpus sumendum porrexit. Horrendas easque frequentes sj^iri- E

tuum malignorumspecievisibiliinfestationes
est.

Spiritu donata prophetico multos edocuit quae ipsos scire intererat, multos etiam fntura. Notus

erat

illi,

eodem operante
:

spiritu,

omnium quibus

permontium

monasteriorum status et occulta? suarum a denique mortifl illi fuit daemone impugnationes
praeerat

faciens conductus inque Deum raptus ac tam iter quam domi agens, illustres animi patiebatur excesspectantibus sus. Ilinc de rebus piis et ad Deum perlibenter Franciscus agebat unde et cum illQ abdita factura est ut saepe ambo intra silvarum dulcedine reperti sint prae sanctorum colloquiorum Sacrificio quaa corpore abstracti. Sancto Missae adesset, ad horam usque nonam ita dam vic.e cum motus extra se raptus fuit, nullus ut in eo sensus et
; :

a*ies,priusquam adesset,praesignificata (in Vitaejus). Sicut autem de utriusque Beligionis Sanctis, si

modo temporis

id sineret

brevitas, et id ipse ne-

cessarium existimarem, dici plura potuissent, ita de aliarum viris illustribus sirailia dicenda occurrerent, si ipsarum evolveremus annales et prisca

monumenta;

sed ea

quam

dixi,

quo minus

id

fi at,

appareret

(ibid. lib. vi, cap. iv). F.

Leoni, ejusdem

Patriarcliai socio,
;

nibus indicata utque alias silentio praeteream, ostenconspexit sumilli iu spiritu extremum et generale fuitjudicium, cui Redemptor Jesus ut judex, innumeris
:

hujus fuit sanctitas multis visiohinc et a morte gloriosum illum

impedit ratio. 23 Pedem ergo nonnihil referamus, et ad SS. Dominici et Franoieci tempoTa, b (luibusparumper deflexaramus, ut de ipsorura filiis aliquid profcrremus, retro rursus delabamur. Haud multis post ipsorum aetatem annis floruere S. Gertrudis abbatissa, dis,

nccnon SS
Mr.

I,

ex inclyta
quae uno

S.

Benedicti familia, et S. Mechtilvixit

eodemque

tempore

et

loco

Angelorum adstantibus myriadibuset gloriosissimo

Patre praesente Francisco, praesidebat (ibid. lib. vi, cap. xvi). Quid de FF. Junipero, Christophoro

quibus multae easque singulares obtigere revelaItedemptore Chn.^to, tiones, quibusque saepius a
familiariter apparente, e corporea praesentia

com-

C JSgidio dicam
nes

Ad quorum

visiones et apparitio-

municata consolatio,

singillatim

brevitas non sufficiat, fuerit dicere illustrem

nem,
illi

qifae

enarrandas cum temporis hujus de horum postremo satis illi quamdam de Deo visioadmirabiles in animo ejus effectus im-

animadvertere c libris etiamnum hodie exstant, et ea de re editis, qui attente matureque legentibus fructum
uti licet

magnum

Blosius illarum reveafferunt. Illustris vero abbas

lationes tanti facit, uti ex
pretiosis, non minimam
illis,

ceu auro

et

gemmis

pressit, obtigisse.

Iude enim factum est, ut, si quis de divino amore faceret aut de ccelesti gloria mentionem, illico extra se raperetur, ac sensus

libri

quem Monilc

spintuale

Gertrudis praenominavit, partem contexuerit. S. frequentes tamque sertim revelationes tam sunt
Blosius Hbro sublimes et familiares ut eodem ipse vereatur, nisi scirent homines intinitam dicere non fieri posse Dei esse potentiam et bonitatera, vix cum Matre videri familiarius ^alvatorem Jesum In Gersua in terra et araicius esse conversatum.

omnis expers naanens ceu mortuushaberetur. Quod

cumin vulgusjam emanas^ct, illi, quotiesin publi cum prodibat, pastores et pueri periculum facturi
acclaraabant
:

Coelum,

F.

/Kgidi, ccelum ;

ad

quae ipse verba velut attonitus ac stupens, quietus in loco haerebat et sui impos ut, quoties de rebus
:

piis

sermo

incidisset, sedulo caverent Fratres

coelestis
fieret,

glorise

apud illum

SSi

Chram

et

ne amica illius superna illo sermone rapiendi frustrarentur (ibid. lib. vn, cap. xi). 22 Urbe in qua S. Clara cum suis comraorabatur,

ne qua mentio a quoquam conversatione ac praesentiain

virgiues clatrudis hujus etiam ccenobio plurimae sanctimonia insigues, quibus non paucas rebant
Insinuatiofactas revelationes colligere este primo aliis, librosequenti cap. v num libro cap. m, iv et etxni, et libro v plurimis jam inde ab initio capialiquis tempotibus. Non est autem cur curiosus

rum

Goletam,

ab hoste obsessa,

ccelo ipsa revelante cognovit, nullura sibi aut monialibus, nullum urbi ab hoste malum illatum iri (ibid. lib. vm, cap. xiii). Nocte

rerum indagator miretur quod Sauctas coaevas fahasce Virgines Domiuico et Francisco esse GertruSciat enim non eamdem hanc ciam.
et

Natalis Dominici visus

illi

in mentie excessu

pau-

Martydem h cum illa cujus ad xvi Aprilisdiem iu consignat Beda, neu cum llla rologio memoriam
Y6

Tomus vn

Octobris,

Pars Prior.

cujus

550

VITA
*

S.

TERESI_E VIRGINIS.
tum
ita sensum omnem amiserat ut quodam tempore hujusmodi in raptu carnem et partem cost * ..v. __v,w ~ adusserit, nec^ odusUonen senaent. Alios^quoqne ^vy^uc passa est mentis excessus, quibus durantibus Romam, Hierosolymam aliaque ad loca sanctitate
. .

iCCTOH-

MBEfU.

cosnobio quam hic noto, (comitatus Mansfeldici civitas Helffedicnsi Islebii claruitque Rodulphi impeest) abbatissa praefuit,
stitam egit
;

Usuardus designant, in cceid oppidum est) antinobio Nivellensi (Brabantia.

m ^J^^^y^^^^^^^
et

_ Snrins

Martyrologium

Romanum

Nam quam

Su ius

et

haec vero

illustria

in spiritu et

ferebatnr;

singillatim

accurate quse in

dein ad se reversa iis viderat mira

ratoris

temporibus

quo enim

ille

die et hora ad
dista-

imperium clcctus fuit, hanoipsa, tertio pnmi de vita ret longius, pnesignavit, uti e autem capite legere est. Impemre ejusdem libri
Rodulphus ccepit sua utouidemMatthaeus Palmerius Florentmus m decessit vero ex hac vita Chronologia
:

quamquam

adstantibus referebat. Hanc, priusquam de aerumnosa vitae statione decederet, Redemptor Jesus una cum Matre sua carissima Apostolisque intervisit
illius

denique jnm demortuae gloria

et salus

tam

anno Redemptoris MCCLXXIII,

confessario
facta (Joan.

quam aliis Brugman

nonnullis a Deo fut patein Vita ejus).Eadem tem-

pestate piue in JSgypti

eremo anachoreta

floruit,

supputat et triennio Franciscus eiusdem ssculi anno XXVI, ejl post Domimci et S. Dominicus. Denique ante hunc

FraSua

Gerardus o nomine,_cui etiam mirabilia cmlitu.

revelabantur
itera in Italia S. Laurentius Justinianus p, Venetorum Patriarcha, cui adhuc puero iu speciosissims. divina se Sapieutia per visum specie, spectandam dedit, se ut in sponsam virginis
: ,

colligiture Eranciscitempora illam vixisse, liquido capite lii i. Iisdem quarti Revelationum ejus libri temporibus claruit S. Angela de Fulginio, e

etiam

tertio B. Francisci

Ordine, Dei donis notissima, ut

seligeret, invitans. Prophetia3 praeterea nactus est

Ordine patet ex ejus Vita quam E. Arnaldus ex etiam CastellaMinorum conscripsit et quae lingua na exstat, quamque ingenti uemo sine admiratione
legat
Lutgardem.
Brigittam,
/.;.

spiritum, et multa longe ante quam contingerent, eventura praenuntiavit. Ipsa Natalis Dominieae nocte

Dominico in universali Ordinis regimine eique successit E. Jordanus, vir sanctitate celebris,
24
S.

parvulum Jesum in praesepio conspiciens diuturnum exces.^um passus est, uti et prope semper, quoties divinum Missae Officium celebrando sacroE sanctum Consecrationis opus jam peregisset. Quo-

l ex S. Benedicti Ordine, apparens Dominus, sacri cui etiamnum parvula. ostenlateris sui plagam velut sanguine stillantem visa illi deinde S. Catharina Virgo et Martyr, dit

aequalis fuit S. Lutgardis

dam tempore
venerandum

in ecclesia cathedrali diviuam

rem

faciens, alienatus a spiritu, sanctimoniali cuidam

Christi

Domini Corpus

detelit (Ber-

eam est majorem in modum consolata. Saepenumero se Redemptor illi spectandum dabat, et cum ea sermonem conferebat, et quae illi facienda erant, manifestabat. Deiparse quoque aliarumque
quae

nard. Justinian. in Vita ejus.) Beatus quoque Franciscus de Paula, Minimorum auctor, propheticis fuit revelationibus donatus (Leo X in Bulla canonizationis).

Sanctarum pio
raro
illi

saepe est conspectu recreata.

Non

tam

26 Ut vero alios non ita celebres ac notos omitet ad nostra tempora propius descendam, san-

faiQueS.
na,

m
\

'

adjudicatae vel
aliae

etiam apparuerunt anima. igni purgatorio eodem ipsa deprecante egredientes,

:

ctus Pater noster Ignatius de Loyola q, Societatis Jesu auctor et parens, etiam saeculyrem agens

multa quoque illi circa item coelo receptae coelo sunt manifestata. E morbo futuros casus e quo etiam exstincta est, decumbens, quinta ante
augustissimse Trinitatis

vitam, aeger in lectulo decumbens, Apostolorum Principem Petrum in visione conspexit atque
,

exinde in alium

ccepit

paulatim
lib.
i,

festum

feria

ccenobium

(Ribadeneira in Vita ejus,

mutari virum cap. i). Apparuit

ipsum Angelis multisque Sanctorum ac sanctimonialium quae in eodem olim vixerant,animabus cceli unde jam gloria fruentibus repletum conspexit factum est ut die sequenti toto miram sit mentis alienationem passa et sabbato proximo soluta fuerit corporeo hoc carcere (Thom. Cant. in Vita n eius). SuccessithisSanctaBrigittaviduam, cujus Vv _!___ _----- _*__ revelationes numero plurimae sunt, et familiaritas cum divina Majestate fuit maxima. Testimonio sit ingens iliud volumen in quo revelationes illa suas commemorat. Haud et raptus omnes ex ordine
: ,
....

eidem haud multo post Deipara Mater parvulum suum Jesum ulnis gestans, miro splendore niteus
:

quoe quidem visio utcumque diuturna fuit, et in eadem castimoniae ipse est gratiam a castorum Regina consectus (cap. n). Manresae mirificum de augustissimo SS. Trinitatis mysterio lumen menti
illius affulsit,
^.rr.^o-.nrv. divinarum
illi

nec non magnus

inriitna inditus,

pietatis

rerumque

__.eT._ sensus

nni t.ota deinCePSVlta qui tota deinceps vita

perpetuus

dum

Mystena fuit. Alias Sacra Missarum auscultat, clareanimo illiusrepresentatumest

multo eam post secuta est Catharina filia, quae etiam miris decorata fuit visionibus et prophetisB dono. Porro de harum quatuor Sanctarum, quarum jam ante memini, Gertrudis, Mechtildis.Catharinae Senensis ac Brigittae revelationibus hocce perhibet Blosiusad Monilis spiritualiscalcem testimonium
:

quo sub specibus panis modo verum Redemptons Eodem nostri Jesu Christi Corpus contineretur. Jesu Christi Humaniquoque modo saepius sacram coram tatem, et interdum gloriosam ejus mortem rerum tum se spectavit. Alia in ecstasi magnam illi
fidei nostrae

tum ad

scientias

humanas spectantium

n
"

Revelationes pra_dictis fceminis factae

toti

orbi

iuu"i u.i uui, ct; innotuerunt, et a piis eruditisque viris jam uum jjiis ciuuius^uc viiiajaiii olim

sub notitiam Deus inspiravit. Atque haec quidem ac tum etiam octo ipsis conversionis illius exordia, mansit, v._^^_._. ~ continenter diebus a sensibus avocatus v.v__ v. _.-__ iv.
.

..
ii

fuerunt approbatas

et Sancti Patres Q__ oi.ar,* ir. scriptis _.. i;Ki_. suis. eas citant in o-;r_+. et libris i_
:
..

nam

passim
alios-

lAdwlnam,
clc,

25 S. Lidwina virgo

n Angelum custodem
,

que de coelestibus spiritibus persaepe alloquebatur, eosque de nomine singillatim noverat et quorumnam ipsis esset concredita custodia. Apparuit illi quoque diversis in figuris ipsemet Salvator Christus revelatum illi adhiec fuit permultas se deprecante animas in supernam gloriam e purgatorio invectas patrem quoque suum eadem jam potiri. Secreta cordium inplurimis ei innotuerunt scepe etiam in spiritus excessum rapiebatur, ac
:

i q divina se interim praesentia illi commodante, publico templo puoi mnlf.ta inanpp.t.ant.ihus .nuinoe in multis inspectantibus (quippe ut, nisi exanimis jacebat), ita quidem sui impotens, exploran de adstantibus quidam, venarum pulsum percipiens, vive et levem in corde palpitationem -

virum

asseruisset, terrae velut

exanimem manda

sent (cap. vn). Romam cum rece dum peteret et in proximo urbi sacello P e^ lllum ^ funderet, Pater illi aeternus apparens suo quam ui isocios Filio crucem humeris bajulanti

sociorum nonnui

comgentissime commendavit, a quo velut ratam voDi Roma3 illico audiit mendationem habenti
:

propitius

propitius

Societatis Jesu

551 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. 28 Ex iis porro quae hactenus produximus, duo ero o unde et familiae abs se institutse primum erit, nemiuem umquam v...v, ww -w. v nomen deinde imposuit (cap. xi). In eruere licet
;
. :

40CT0BB

umii
ea
,licit

revtla .

a sensibus aliemonte Cassino cum ageret, animo, sociis aniraam luce clarissima natus vidit unius e
oiroumfUBain,

Sancti alicujus vitara scripto prodidisse, qui non quas nosset iis coelitus oblatas revelationes et pri-

tionibut

camque

inter

Angelorum manus

eve-

pervolare. Cumque ad ctam ad paradisi gaudia post se conferret, atque Missae Sacrificium aliquanto generalis Confessionis formula omin concipienda

vatas a Deo gratias acceptas litteris mandarit. Hinc siin Vita B. Matris Teresise a Jesu scribenda id ipse
omitterera, a coramuni solemnique cunctorum SS.

nes

rite Ccelites,

et

invocaret, splendidissimum

omnibus Sanctis Beatorum agmen ejus

dicendo,

Patrum, et omnium quotquot hoc scriptionis genus usurparuut, consuetudine deflecterem, tum
vero historiae
fidei

et integritati aliquid

defuisset,

socio (Ilozius ei norepente se aspectibus obtulit, ut cxuperantia fulgoris ac men) sic coruscante
lucis secerneretur a
caeteris

(cap.

xn).

Eventura

multoque magis in Deum ipsum injurius exstitissem, mirificas illa praetermitteudo gratias, quafl sanctse huic Matri visum est communicare, hacque
illurafrustraudo gloria ac laude, quam hoc in eum nomine non injuria etfudissent quotquot harura

providentia suispost temporibus plurimadivinailli utnulla naturali patuerunt, ut et arcana ita abdita esse possent. Praeter ea ratione cuiquara perspecta revelationes multa tum illi revelata eas quas dixi et vivendi forsunt, cum Societatis Constitutiones

aliquam notitiam habuissent. Ita etenim id ipse Redemptor Jesus famulae suae Gertrudi revelavit. Nam cum quas ei communicarat gratias, scripto ut ederet, in mandatis daret, ipsa vero satis esse censeret eas oretenus ad proxirai utilitatern enarrasse, inquit, Dominus, comitteret etsi scripto non
:

mulam conscriberet.
S,

Franci'cum

27
sociis

Francisco

Xaverio

de

primoribus

Save> ""'"

aliotquerecentiorei

uni videndum se dedit B. futurum erat, virum est consolatus, et quid sibi quoque tanta interInter precandum
declaravit.

Ignatn Hieronymus, quiet

,,

objecitverbura illud, quod ipsa uocte ad MatuSi Dominus doctrinam tinas audicrara lectum
:

dum
B

illi

de

cobIo

batur, ut,
angustiffi,
:

cura eam humani

consolationum affluentia affundecordis non caperent

//

ii

gaudio absorptus et ebria mente exclaabrumpe, aut maret Aut vitae filum, Domine, neque enim ubertatera inhibe consolationum
:

tautum dixisset, dicta tantum essent, non scripta; sed nunc etiam scripta sunt propter plurimorum salutem. Et addidit Dominus Certum diviuse pietatis meaa testimonium

suam

prsesentibus

//

et te corara non cernere. Spi has ferre possim, ampropheticus illi sicut unquam datus est ritus interdum etiam mira multa pnedixit plissime celebrandum, cogitationum abdita perspexit. Inter
: :

volo habere in scriptis tuis his novissimis tem poribus, in quibus dispono benefacere multis. vero alias eadera

Cum
veret

secum Gertrudis animo

vol-

ecquem

hcec sua afferre scripta fructum ho-

minibus possent, cogitationibus suis respoudentem

Deo declarante,

cognovitquemdam magno locorum

Dominura

n
ii

audiit

Et quid

tibi utilitatis

videtur

iutervallo disjunctum

animam agere

quare ad

precibus adstantem populum conversus,

omnium
po-

provenire ex iis quae de Sanctis meis leguntur, ut legentium audientiumque augeatur denisi

exspirantem commendavit. Inter

Saracenis

dicendum ad

votio, et

erga

humanum genus pietas mea revele:

vidit ex pulum Malacensem absens Christianorum ld navali bello victoriam. Alia quoque
Si vero genus non pauca de ipso circumferuntur. oblatas hic visiones Societatis nostra hominibus quorum aliquos lpse referre propositum haberem,

//

inquit, modo Pari, tur? Subjungensque devotio ad eorumdem aliquorum potest accendi desiderium, quee de te legunt, accepissc ex me, considerantium gratiam ac liberalitatem bonimutare tatis mese, qui subiude studebunt suam

etiam familiariter novi, novam variis in orbis bistoriam; quod permultie esesint et Quifactas Beatis Patribus F. partibuscontigerint. Faotori s Ludovico Bertrando r etF. Petro Nicolao
desiderevelationes illorumque praedictiones nosse anvitae historiam jam abhinc paucis
rat,

contexere opus esset

vitam ad meliora. Alias cum nonparum sccum tantopere ipsa miraretur cur hasc litteris mandari permulti vellet, quod defuturi non esseut
//

Deus aedificationis, qui non modo nihil inde sumerent et calumDiarentur, reverum etiam vilipenderent
spondit
u

,/

illi

Altissimus
posui
,

Ego meam gratiam

tali

ipsorum nis contextam adeat

vero a capite animum inducat credere hic eas desiisse etcessasse; hodie multa id genus admodum frequentia

illius quidem cap. xv, hujus xxxn usque ad xliii. Nemo vero in
:

inde fructum modo haexigam. Quare vellem eos qui similia doua parvipenduut, cum de bentes per negligentiara
in te

ut

magnum

cum

sint.

Quin nonnuilis ipse novi non minus commemoratione digna obtingere quam qusede aliis supra
recensendis opisingillatim exposui. In his porro quam pauca nione fui prolixior; tametsi nimis possent, consideremus. Nulla attulerim, si quae dici

,,

etiara ipsi tehasc audierint, admonitos fore, quo in gratitusibi dona agnoscant, atque collata augetur) crescant. dine (unde mea in illis gratia siquimalignocorderaaluerint ea calum-

Porro,
niari,

,,

peccatum illorum
etc.

sit

super eos,

te

imrauni
a DeoWusira-

perseverante,

namque prope Sancti alicujus edita est vit histooccurrat adeo ut quae ria, in qua non simile quid esse videantur, tametsi dicta sunt hactenus, nihil studio ipsa extendere longius potuissem nam
;

colligitur, est, neraini 29 Alterum quod e dictis videri deberequrede reveautnovaaut peregrina visiouibus, raptibus, ecstasibus vel pro-

w/W"

lationibus,

ea ac data opera multa succincte comprehendere sum conatus. Quod vera plus aequo varia sim per exempla exspatiatus, id ejus quod initio proposueram,
:

tempore Apostolorum phetiis hic traduntur; cum ab eo die ad fuerint hc ipsa frequentia, nec adeo umquam defecerint qui vel hodiernum in iis

usque

majorem
mirari

in divino obsequio

fervorem vel eminen-

probandi studio factum puta, nunquam scilicet jam inde ab Apostolorum temporibus, et postea ad hodiernam usque diem haec Dei dona in Ecclesia Catholica defecisse aut desiisse. Etsi vero plurimi hocce tot tamque variis argumentis et exemplis ad

pra^tulerunt. Nec etiam tiorem in vita sanctitatem quempiam debere nostris eadem fuisse
esse, cum eadem crebra temporibus et etiamnum liberalitas ac bonitas qua3 fuit seraper, Deo modo sit hodierna die concedere nec minus eosdem posflit nsdem recipienet concessurus sit iis qui

credendum opus non habeant, ea tamen nonnullorum in non credendo futura pertinacia ut etiam illos mihi verisimile sit suum post tot tamque aperta testimonia errorem non deposituros.

favores,

dis per

ohm. gratiam illius se disponunt, quam Sacra Tridentina etiam anathematis diras Hinc certissime ac sineduSynodus imprecatur 1111 qui

m
A(LU>H8
HIBERA.

VITA

S.

TERESLE VIRGINIS.
ipsum pertinet cui quid revelatur ante omnia h euim cuusiderandum ecquae ejus sit animi corpo;

donum asserit, bio ullo habiturum se perseverantia? revelatione didicerit nisi speciali id ipse a Deo
(Sess.
vi,

can.

xvi).

Sixtus Papa

V damnat

Sanctissimus quoque Pater ac rejicit eos qui futura

risque constitutio num videlicet judicio polleat ac discretioue uti norit; num ratio in ipso morbis
:

de-

a libero nostro arbitrio

mum

dependentia quocumque demodo praedicere conabuntur, nisi haec illis

(in

Deus ante patefecerit

astrologos).

Motu proprio contra

hoc tempore revela-

Quamobrem

nisi

quibus liber ejusdem usus impediatur (qualia haud dubie vehemens qufc. dam est melancholia aliique morbi similes); num facile ac temerario impetu ad amanduui odiove
sit,

bilitateve aliqua turbata

tiones et esse posseut et revera essent, superfluum meo judicio et absurdum foret velut clausulam

prosequendum aliquid
sit

feratur

num

in iinaginando

restrictivam et exceptivam addere Nisi id a Nisi speciali id Dei u Deus revelasset aut
:
:

illi illi

obsequio recens aut nuperus tiro, rerumque divinarum ac spiritualium exiguain notitiam usumve habeat. Deinde quod ad
ejus mores
:

nimius;

uum

iu Dei

(\i
, .

ii.

essetrevelatione declaratum. 30 Haec quamquam ita se habeaut, non idcirco

sibi

num

arrogans

sit,

num

gloriam
captet, de

faiis

mamve
referat;

suarum narratione rerum

(X

re-

tamen

quisquam persuadeat,

omnibus

quae

alios loqui capiat;

gulil a
ei$

mytli-

doctortbus

trndili*.

sparguntur, temere esse revelationibus fidem adjungendam ; cum falsae ac meudaces esse plurimae queant et de facto etiam sint. Nam esset non minor,

num

suas pluribus revelationes libenter et non interrogatus iuearum

feratur;

num

commemorationem
primi velit;

num suum

num eas celari ac ^upmalit judicium opiuionem-

imo

intolerabilior error,

omnibus indiscriminatim
pri:

credere,

quam

nullis

omnino. Exaininandte
illae

mum

sunt,

ut constet cujus
:

siut spiritus

ait

eorum quibus easdem communicat fidem adjungat ii.s quas in his sibi revelationibus dicuutur, atque eadem exequatur, tamsequi;

que quam

num

omni spiri tui credere, sed probate spiritus, si ex Deo sint (1 Joan, iv, 1). Quare non hoc agimus num omnibus B in genere revelatiouibus credeudum sit, sed num

namque Joaunes

Charissimi, nolite

etsi viridocti et spirituales

contrarium

ei

consulant
nolit

et asserant;

ee quae B.
libro,

Matri Teresias obtigerunt, hoc contentae

qua- E ad oraudum concedat, exhiberi sibi revelationes desideraus uum a Domino sciscitetur curiose

quae sibi

num quempiam de iis consulere revelata credit; uum ex curiositate

;

dam

lidem mereantur. Eas ergo jam examinemus

:

et ad coticulam probemus si enim moneta haec non sit proba nec genuina, nec ejusdem aurum sublime vel purgatum, ad lapidem lydium ubi reerimus, statim patebit. Aliquot in Sanctorum libris notae et signa traduntur e quibus hoc evidenter eognosci poterit; quae e D. Bonaventura peti potissimum poterunt (in processu relig. processu 7, eap. wiii, xix, xx). Nullus tameu de iis scripsit accuratius quam Joannes Gerson cancellarius Parisiensis,

ea quae ad se vel alios spectant, ipsum rogaudo, revelare ut dignetur ea quae se aliis respoudere

num in vitae ratione, externa conversatione ac vestitu ab aliis suae conditionis ac status
oporteat;

num a viris earum probe judicare gnaris hujusmodi revelationes examinata^ sint et approbatas. Circa horum
hominibus discrepet. Quintum,
peritis ac

singula plurima mihi dicenda occurrebant, probaturo scilicet B. Matri Teresiae a Jesu factis revelationibus

magna

doctrina, prudentia et auctoritate vir,

:

qui duos ea de re tractatus edidit primum de spirituum probatione ; alterum de verarum et fal-

sarum visionum discrimine. Doctissimus cardinalis

Turrecremata libro
apologetico pro S. Brigittae revelationibus etiam probe docteque rem hanc est
prosecutus. Qui duo eodem prorsus tempore singulari quSBStionem hanc studio in Concilio Basileensi versantes (quod in eo de sanctas illius viduae revelationibus comprobandis disceptaretur) pertractarunt. Hos, et Gersonem imprimis, secuti sunt, ne

omnia illa sig-na et notas inesse quae ad revelationem aliquam ut veram admittendam eamque a Deo factam ceusendam requiruntur. Verum, quod omnia prope quae in hac re declaranda afferre opus erat, sparsim in variis historiae hujus
paucis ea perstring-am, ad ea lectorem loca remittens in quibus singula horum singillatim ac studio pertractautur. 32 Primum siguum est num verae hae sint. Halocis inveniuntur,

7" an "" "*

ungueni deflectentes, qui eamtractarunt, utMagister Avila, libro qui vulgo Audi, filia dicitur, nec non Ii. P. F. Magister Bartholomaeus de Medina, qui doctrinae nomiue tam in cathedra lectae quam libris
eis

latum quidem ab

dem deindemateriam

rum porro revelationum B. Matris Teresia? alia3 de rebus sunt futuris, aliae continent aut documentum aliquod illi traditum aut aliquod rei quam agere jubetur mandatum. Si quidem circa res futuras eae ^ versentur, ipsemet Dominus clarissimum nobis
signum
ii

proponit, quo manifeste cognoscamus

:

num
in-

ab ipso venerint necne, dicens

cogitatione responderis
:

Quod

si

tacita

Quomodo possum
;

editis traditae
lib.
i,

notissimus est
et seqq.

(in 3 p. q. 25, art.

m,

telligere
//

usque ad xxiv), quin etiam doctissirnus licentiatus Joannes de Orozco archidiaconus Cuellariensis, in tractatu lectissimo et elegantissimo quem de vera ac falsa prophetia elucubravit quorum omnium medullam ad quinque
:

cap.

xv

//

//

verbum, quod Dominus non est locutus ? hoc habebis signum Quod in nomiue Domini Propheta ille praedixerit, et non evenerit, hoc Dominus non est locutus, sed per tumorem animi sui Propheta confinxit, et idcirco non

timebis

eum

(Deut.

xvm,

21,

22).

Quidquid

redigere capita possumus.

S.

autem ipsa venturum

praedixit,

Teresis

re.

31

Primum ipsasmet

relniv

spectat revelationes,

num

pletum
advenit)

est (uno excepto,

:

jam reipsa adimcujus nondum tempus

eae scilicet veraj sint,

clesiaa

num

Sacrae Scriptura et Ec-

Romanae doctrinae consentaneae, num quid contra eidem dissentaneum, num quid in se falsi complectantur, quamvis cietera cum veritate coincidant. Alterum ad ipsas revelationum materias
refertur; num circa ea quae nullum ad salutem fructum afferunt, sed circa curiosa vel vana, quae
scire nihil
interest, vel quse citra revelationem aliunde percipi possint, versentur. Tertium, quosnam in is quibus contingunt, gignant effectus ex
.-

cujusmodi illud est, quod suis diebus Ordinem B. Mariae de Monte Carmelo magna incrementa praedixit facturum ; Deum illi quoque auxi-

mira se visuram quae ejus esset causa Deus editurus opera, neve omni suo conatu et conliaturum
tentione
fore
;
;

il)is

namque potissimum apparet num a Deo aut potius a cacodaemone deriventur. Quartum ad

eadem adversarii ut subverterent unquam atque alia plurima quaB libri iv capite v {hic cap. in) pluribus deducentur. Quae vero doctrinam et documenta 6pectant, ea suut omnia sacrorum voluminum et Ecclesiae Catholicae ac Sauctorum doctrinae conformia, ut quaB toto legentur libro,
abunde fidem
facient.

Quidquid vero

in iisdem

facere

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

facere ipsa jubebatur,

55o
iBCTORt
HlfttRA.

erat et

salutare et utile

causa, aut alia puta, monasteria fundare, eaque de spectante, varia itiad Dei obsequium cultumque dabitur revelanera suscipere nulla vero illi facta vel de quin sit liujusccmodi. Quod vcro dixi,
j

nuineeque habeantur, junctim et simul omnes in Teresia locuin habuere. Judicium in primis sanum,
subtile,

jj

raaturum.insignis discretio ac siDgularis

prudentia, hilaris, suavis etblanda inconversatione

ratio,

corporis constitutio bona et a melancholia

tio,

earum omnibus his est revelationibus vel de aliqua autem (quod probe parte iiitelligendum. Monendum distinct. verarecteque Gerson consulit Tract. de si quam similes a falsis, nota 5)
rura

quam maxime remota, uti tum dicemus uberius, cum de naturalibus ejus dotibus diceudi locus erit,
libri quarti

capite primo, et norunt

et familiariter

omnes

quot-

visionum

quot illam tractarunt

conversati. Deinde,
ctitas,

cum

ipsa sunt

falsam revelatiohoraiues vel in totura vel exparte quidem ut a Deo non profenem haberent, hanc eadem aliis ctam habendam, nulluin tamen ab personte factis debere revelationibus dam-

maturitas,
in

quem nou excelleus ejus sanmorum gravitas, nec non eximia,

minimis rebus maxime maxima rerum omnium spi-

quam

omnibus etiam

eidem

6pectabat, veritas, et

num

accedere, quasi, quia sola haec a Deo

sit,

minime

descendit, ita aliae nihil mune. Probationis loco

cum Deo haberent comquia non perpetuo

ritualium et quas cacodajmon texere solet fraudum experientia et usus, uti non obscura ex iifl quos
ipsa

concinnavit,

tractibus

conjectura

ducitur,

prophetiae spiritum, uti evideuter id ostcndit et docet Papa Gregorius (Dial. lib. n, cap. xxi), Prophetaj habebant, et, quod verbo Dei audiendo assuevissent, fieri potuit interdum illos Deo adscripsisse

iu pia opinione confirmabit et

abomni prava

su-

quod

humanum

erat et asedescenderat

uti

spicione eximet? Quid vero de illa dicam humiliemiuus tate, quae in ea adeo manifeste relucebat ut conspici etprocul posset, et qua? in hac parte etiam omnem viris prudentibus et judicio praiditis me-

Nathani Prophetaj acoidisse testatur idem qui supra Gregorius (Hom. i in Ezech.), cum Davidi iudixit

tum anxietatemque
n

//

exiraere debet?

Si

unum

hoc

templum Deo ut coustrueret, quod tamen illi Deus non injunxerat (2Reg. vn). Non id eo dico quod hocce in libro quid simile inveniatur; sed quod, si B forte tale quid occurreret, non id esse sufficiens
causa
utillM ac 10-

humilitatis siguum, inquit Gerson, bene excutcretur et pateret, alias inquirere noias necesse
:

debet ut idcirco aliis revelationibus fides

abrogetur.

Wfructui
liquido paicnt.

33 Alterum est, num circa res vanas aut curioMultis trium priosas h revelatioues versentur.

nam ex humilitate et superbia in non foret rebus spiritus facillime quis dicat quaeuam verae sint, et quaenam falsitatem oleant (lib. de distinct. verarum visiouum a falsis, nota 4). o5 Nunquam Teresia aliquam a Domino revelationem petiit vel optavit, ne quidem ullam sua in qua oratione consolationem, praeterquam semel
//
:

"**T^_
tim^

rum librorum
et

locis,

ac praesertim

lib. iv,

cap. iv

v (hic cap.
utiles et

sint

n et m), liquido patebit quam omnes quam nullam penitus curiositatem

vanitatemquc redoleant. Tertium erit perpendere quosnam in animis producant effectus. Solum haec, unicuique persuadenetsi deesseut alia,sufficiat ad

etiam tum petita se ipsa illico reprehendit, et ecce post reprehensionem e coelo cousolatio submissa Supplicabat ipsa est, tametsi rainime eam quaereret. Domino.et illa postulante etiam alii, alio identidem
ut

eam itinere deduceret, quin etiam magno quoad hoc ipsa conatu elaboravit sed quo tales ipsa Dei
;

dum
quod

revelationes has a bouo esse profectas spiritu,

in

magis a

illarum abscessu

novum semper

spiritus

ipsaemolumcntum sentiret, ferventiorem Dei amorem, majorem criminum detestationem, majorem suiipsius neglectum, intensius Deo famulandi desiderium
licebat,
:

se gratias amoliri satagebat, eo ipsae inut legenti manifluebant uberius ac frequentius festum fiet in libro i, cap. ix et x (hiccap.v). Et velut indubitatum Gerson duobus supra indi:

hoc

catis

commentariis pouit signum e quo de revelaa

uti

e quotidiano illius fructu colligere

tionum quasi

cum nimirum
Patebit id

proficeret.

indies in virtutum exercitio {hic libro hoc a cap.

judicium feratur. Nulli

vm

cap. v) deinceps, et
scripta
reliquit,

iis

quae de ea confessarius
lib.

sicut
iis

id

iv,

cap.

vm

(hic

cap. iv) redditur, et

quaj confessario suo ibi-

P dem

et cap. ultimo tradita transmisit. Tanti vero monacho S. Gregorius signum hoc faciebat, ut de quem in saeculo adhuc quodam, cui Petro nomen,

proficiscentium sinceritate adhiee suas ipsa revelaet ditiones enarrabat, nisi aut consilium petitura forte in iis lateret diaboli rectionem, aut ut, si qua expedifraus, ab eadem per viros prudeutiores huic retur cui vero eas communicabat, summum ipsasilentiumindicebat, ne eui dein has ipse pate-

Deo

faceret; a quo

agentem ita in anima elevatum scribit ut damnatorum supplicia coram contemplaretur, sic testetur
/i

Iiicdeinde assiduis jejuniis ac vigiliis ita corpus affligebat ut, etsi lingua ejus tacuisset, fa:

quid evulgaretur, id ipsam quam sufaffligebat. Denique ad hocprobandum maxime quod in scripti quo suam ipsa vitam confesficiat, capitibus quidquid sarii jussu complexa est, primis compererat mali, haud dissise umquam admisisse gratiamulanter prodat et , cum revelationum
si
,

clamaret institutio, infernales illi visos esse cruciatus et timorem inde ipsum salutarem concepisse (Dial. lib. iv, cap. xxxvi). Ait etiam Redemptor A fructibus eorum cognoscetis eos
cile vitae
:

rumque a Deo Opt. Max. receptarum

exordienda
esset,

narratio

jam

rium ipsa magna

capitescilicet decimo, confessaanimi demissione roget ut quae in

sequentibus scriptura esset,

:

horum

ipse

neminem

numquid colligunt de

spinis uvas, aut de tribulis

1 u '9e
,

lum

omnis arbor bona fructus bonos facit mala autem arbor malos fructus facit (Matth. vn, 16, 17). Est porro signum hoc evidentissimum, et, si mature examinetur, numquam, quantum equidem mihi persuadeo, nosfallet. Quarta nota, quae ex natura, moribus et
ficos ? Sic

coDscium faceret hanc ob causam et proprium, et monasterii in quo tum agebat, et eorum quibuscum nomen studiose supprimit ne conversabatur
, ,

forte a quopiam per ea qua? libro neret, agnosceretur. Culparum

illo

exarata cervero, tam quas

vitas tempore scripto credidit quam quas toto dein plenam libere jam inde ab commisit, confessariis

> l,'w Sancl*

qualitatibus ejuscui revelationes exhibentur, sumitur, ita causae B. Matris Teresise ancillatur et
favet
,

ut ne majus
:

quidem patrocinium

optari

hora et momento divulgandarum potestatem nominisque sui mauifestaudi. Pluro de hoc xv et xvi (hic nosse qui cupiet, libri iv capita
illa
fecit,

quotquot conditiones et partes necessarias exigunt ii qui enucleatius ac minutius hac de re scribunt, ut alicujus revelationes ceu verae gequeat

nam

porro ipsa flocci cap. vm) evolvat. Revelatiooes aiebat nec pendebat, passimque eas nec optandas homines studio ac cona tu desiderandas ; sed toto
in

VITA
55t
ACCTORB
RIBER*.

S.

TERESIJ: VIRGINIS.

virtutum inverarum solidarumque ejusdem hbri capu 6 incumbere uti

lebat

: :

bua reve a louum su r declarabit. mlii^u^^^ sedulo reddebat confessario rationem

mum
iis

Omnium

^ ^,".^^
pm
'

Cltia eroixw

[
* _ g

effrenos passiouum motus comlenter ac generose muliereSj e asque Deo subjiciuntac pa . ie res, easque imunt mu i vir0 rum digns reddunt> iuclyto viroruoa dignas sunt nomine; rentes reddunt, inclyto

^^

I)

auditorum

umquam
iu
terris

ejus

concilio perducebat

qui si reiragaretur e ; de re ingeminarentur, p. revelationeseadem legetur capite in q j ipsa faciebat, uti eodem Quamvis vero obedienti mentio. dem fit revelarentur ." " taque illi a Domino u08tu . .1 f umquam necsibi nec aliis quid
lavit. Vestitus et

quem Dei

ad opus et emx loco accepcrat acceQ

'

^ ^ ^.^ ^^ ^ ^
^
^
gt

et reguntur ver0 ab iisdem expugnantur

^^
viri

animae situm est robore. gexusve aiversitate, sed num is Christianae sit Ecclesi* senVideant porro

Virginum haBC generosarum ac fortium m, quales Agnes, Agatha aliaBque, solenmi memoria MartyrU m Officio cohonestet, ut hoc nos illa pacto
edoceat

communis
illius

vitffl

ratio

P
rei

cta erat, vitaeque

instituto ac

^
m

ceu viros generosos et invictos a nobis evidenter patet, ut non habendas. Hoc adeo quiclem .^. adgtpuendo diutius immorari necesse, cum
e as
.

Etbnicorum scripta

sint plena,

canatque
Poeta

v i rg-ine

quadam

priscus

Romanorum

m0
(um virorum
gravium apprubatione

3GQuintmn signum,

confirmatio ac c0 P r
'

commendantar.

qui aliqua hac scilicet eorum raro Bolet. lere.ia^ei valent, sufficere non vins gravisbim et revelationes a
tio, spiritus

n * *"*^^
,

^TvoVetenim,

juvenes, animos geritis muliebres;

.

Illa virn go, viri.

^
..

rerum ctissimis spiritualiumque ipsa frequentavit iocis Castella aliisque quse

insigni insign.

maxime
-

&*
reve ;

essea S Bonaventura, has M. Teresi* revelationes Joanne Gersone Mag.stro Cardinali Tnrrecremata, Bartholomax, de Med.na et a Joanne de Avila, archidiaconoCneller.ens,, ut al.os Jeanne Homcio snpra indicato eap.te ser.em

ibriiv

. tesumuui" .j, r.-, cum testimonio approtota^BiouxjPj^ l.qn.d.ss.me pateblt U s. Ex hisergo videbim

^^
&
lupe

maneat, fcemina- we mimn m Q ua mobrem fixum illud et passionibus obsequentium /!*,,; im bellium sed mulieris q atioIles parvipendendas,
i

viri i iore s

quam

tulit) et

mulierisadeo

multi illustres generosts et

viri
sl

animos
t

magno esse numero E aliarum illi similium revelata Maximo perquam sit vohabenda. Si Deo Optimo

cum hominibus
sit

couvcrsari, necnon

certissi-

pr"eream, quornm

texam, approbatas et pro(lib. de ver. et f.lsa Sud.t... lmo Horoasiu. e.s in genere modo vernm non P heti.,e.p.v.), verb.s admodum honor.etiam singillatim, idqne approbavit ac comprobavit. Nec minus eas fici, Ludovicus de Leon F. laudavit R. P. Magister sacrarum litterarum .pud S. Augustini, Ordinis erudiSalmanticensesprofessor; de cnjus eximi.
attinet d.cere, tioneingeniique .cumine nihil hac Hic a scripta apertissime loqnantur. cum eius id opuscula scnTeresim regio consilio ad B. M. examinand.deptaquequae pwelo subjicerentur, censura sua ac judic.o d.gna stinatus, non ea modo elegantem admodum pralo censuit, verum eti.m ded.t testiiisprafixitepistolam, qua de illis tale

lucnlenta

commendat.one

Nabuchodonosor regis ariolos mum quoque censuisse, negando omnem coelitus cum perperam quo deraum ille hominibus conversationcm cum loquetur, si non cum eo qui familiariter aget ac abdicat, suamque ilh animam e ius nomine omnia
;

et solo penitus dedicatet immolat,

illo

delectatur

autem ne quis mihi calumignarus in medium prodiens rerum repertura fidera si niando objiciat, haec quidem enanarct, sed, quod de se ipa alius quispiam ea dolo suspecta cenTeresiaha^creferat, fraude et
ac pascitur? Vereor
,

stupidus ac

meo quam respondere

senda.
Satis,

non aliter hisce aure objectas calumnias surda potissimum norame hoc prasterire. Dico tamen ad iis credendura assenviros cordatos et prndentes de se ip comme. tiendumve invitari, quod hsec
judicio,
foret,
,

monium
indicii

quale a viro et
mattiritate

Iitterarum sc.ent.a
erat

et
,

magno

cxpectandum

nec quamquam Teresiam ipee ante nec vid.sset sed e solis scriptis eam velut especonvenisset,
(;

quopiam m oret. Sane e aucto quanto magis cum tan mfide invenirent, majons, adeo a pro exceptione ritatis testis, omni remot*, pria gloria aucupanda
si alio

**J^_

W*W**
t

fu contentione ac studio spmper vanitatem tanta

hoc ipse culo perspexisset. Quibus omnibus studiose acstudiose multa de Sanctis Idiungo^dihgentei- me ac adjungo, diligenter J de revelatiou arum'nupfr meminimus qufflque legisse, et eas ipsas a viris doctisnibus scripsere, examinatas et comprosimis et gravissimis esse revelationes batas, atque illas et B. Matris Teresi*
adeo invicem similes existere ac
illarum

demnm

Sonium
locis de

us

S.

quam
no is quod

ab una eademque manu conscriptae; quin imo in cssent universa, plurimis majores legentibus haud dubie
si

^tt etnler^^
ll

so eat et prmterea quou p

0, rfnorf.

faccnd* iU nt

scrupulosquaminhisTeresi.occursuro, nonmsi foeminam 37 Dicet forte quispiam eam foeminae factas revelationes non aC proinde
fuisse

J**"*

plnra [antt'e S ,e faciendas. Huic ipse responaebo

auperiori

ine

capite
:

viromm quam
si

mulierum

exempla

attnlisse

at

fcemin* qnibns e* con-

tingunt, vite sunt inculpatioris et Deo acceptiores, g b.e objicinnt viris, cnr fceminis ea miqua

quattam esse ei uis golis ^ tirnnn _ m numquam qni si ea emtacercnt, Q.ulqn.d^ " tescerent hom.nnm not.t .m venu au quou Pest, id eo factum
gloriam ac
cer.nt

^ ^ ^g^^^ ^^
^ ^^
G"f
.

quod accedat? Pervolvamus, torum

^f

p*
rebus

^nto^

a^timoma

cum fidem adhibuerint, vero essent tum

,

in

m ulto

rai-

Deus ag ere

f revelantur nota qu ibus

**

^ -^
,

fo^ ^
fore ut
ulli
,

)Ultn

mno&d

cont

n^'

com missum ^P^. nomiDi9

hrEC s ua

rantur concedi, qu* sibi, quod Deo non ita intime cum sese conjunxerint, vident denegari pra^sertim v.ronnlla apud Dcnm sexus sit distinctio, nnllum aut fceminamm discrimen, et omnes illius sint
;

&

^^"X.^^m ^ ^~
:

Pnm "^
'

p.

te fe

bisce

revelatio-

mm

n.bns auctontas aenegew prope a 1>^ ab ^"

:

>

ratione e^nscr.pts,

omn.b.

creatur, quique

illi

se

communicat

liberalins,

neganda

esse v.d at

ergahuncetiam se ille vicissim liberaliter refundatf Parum etiam morabor h*c illos objicere, si modo advertant ad ea qua: dicunt quia q Ua3 vio:

ton
t

d.s,

^f* ^^^fuone, ad Sanctorum ac Sanctarum

*^u S' pt^, M

c

% niemm cnim omnes qus _ Ge

"nlginnti.
nos,

rtru-

aliornmque

nW

uDlCa

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

555
iCClORB
lUlitf v.

A unicahacvia,
tum
Deo

pervenerunt? commemorantibus credimus,

Si

vero

aliis

easdem

etsi

vel auditu tan-

spectandae proponantur, et illarum evidentius patebit falsitas, et harum fulgor ac splendor efful-

magis acceperiut et testes siut auriti, quanto qui eas a potius eae nobis credendae sunt, cum ac oculatus est, accepit, et non testis auritus, sed
quod enarrat? Tum vero quoad boc Mater Teresia conscripsit, non quidquid ab ea instiuctu arbitratuque, sed Dei, qui id

gebit magis. An non eo quo veri Prophetse exstiteruut tempore, etiam fuere pseudoprophetse, et

una cum Apostolis Jesu

BatanfflP

Christi surrexere apostoli

maxime

et

potissime,

At

non

idcirco

verorum
auctoritas

Prophetarum
:

imminuta

est

aut fracta

quin potius

eo claruerunt magisetmajori habiti sunt numero.

f\il,r(i

deii*

suo id confessariorum, quos Dei vicarios fieri volebat, ac babebat, jussu sit agressa. est ut multo plura silentio intO llinc factura quae dicere alioquin potuisset, uti ipsa
volverit,

Denique cum hisce famulam suam praerogativis exornare visum sit Deo, cur eas ipse divulgare verear, cura Raphael Archangelus unumquemque nostrum doceat Sacramentum regis abscondere
:

tradere quee testatur, satisesse rata ea scripto

jussis

ad

superiorum parendum aliquatenus sufficeQuodam tempore dixit Uli Dominus (ut sua id rent. Qua3 tibi do monita, conipsa manu notavit) scribere ne negligas, ne forte eorum te capiat Cum liominum consulta ac monita in oblivio. habere velis, cur tempus male impen scriptis
: ,, ,,

opera autem Dei revelare et confixn). Quod vero virtuti teri houorificura (Tob per alios qui ficta ejus specie raortalibus imponere
//

bonum

est,

//

sunt conati, infamia quodammodo irrogetur, ingens idcirco mihi fore nefas visura est verae virtutis patrocinium ac tutelam non suscipere^.

deudum

arbitraris in

iis

quse ipse

tibi

propono,

,/

conscribendis? Veniet aliquando dies, quaomnibus opusbabebis. Aliain schedula haec exaravit
:

ANNOTATA.
a

verba

Dedit mibi Dominus quodam

tempore
peropta-

lucem

in re

quapiam quam

intelligere

nostra

Super his S. Bernardi biographis consule Sanctorum Acta ad diern xx Augusti

//

bam

sed ejus statim haud multo post penitus sum oblita, adeo ut ejus in mentem mihi deinde numquam venerit; quam cum raemoriae refri;

//

care noris

me

satagerem, illico vocem audivi Cum jam tibi iuterdum loqui, noli negligere ea
: :

//

scripto committere

ii

accedat
dere.

utilitas,

aliqua inde

quia, licet tibi inde nulla aliis poterit acce-

(pag. 250). .. Junu b Merito, ait Papebrochius ad dtem (pag. 605) de his revetationibus dubitatum est. Quare earum mentio, quam Motanus in prima sua Usuardina editione fecerat, omissa fuit in irologio GregoriiXIIl. Eas egregie discutit Eusebius Amort in suo de Revelationibus tra-

mu

Cffiteris

Dictum igitur hic semel esto, nec post in quse dicturus sum, repetendum, me, cum
illi

SanctaB hujus vitam ac

et

gesta scribere constitui, charismata divinitus communicata gratias unicam Dei silere nec potuisse nec debuisse; quod bic spectem gloriam ad quam mirifice facit quod suis se creaturis sincere et ex animo sibi obsequenFecerunt tibus adeo amice ac familiariter exhibeat. Gregorius, id olim SS. Athanasius, Hieronymus, Vitarum Sanet omnes tam veteres quam nuperi
:

ctatu(part. n, num, c Consule super S. Francisci stigmatwus toOctobris {pag 64^). Ford Vide amplum tractatum de Indulgentia tiunculana eodem tomo n Octobris,parte in AnalectorumdeS. Francisco (pag. 379). Vide etiam Addenda ad diem iv Octobris (postrema tomi ejusdem pagina). Vins lUustrie F. Leander Alberti scripsit de Ordinis Prsedicatorum opus accuratum et bus P. puriori elegauticrique latinitate nitens, ait
>

mumn

ctorum

scriptores.

Nec vero me

latet

intimam

sitam bisce in rebus sanctitatis substantiam minime esse : unde nec idcirco eas ipse litteris trado,tametsi

Echardus (Scriptt. Ord. Prxd.tom II,pag.Y&). obiter memini f Hujus Historise Ord Prxd. Commentario prxvio, num. 746. hausit e g Hxcde Sanctis Franciscanis Ribera hngua
Chronicis Ord. Min., lusitana

pnmum

scriptis a F.Marco Ulyssiponensietin translatis a F. Didaco de Navarra.

hispanam

eam

aliquo

modo declarent

et

quadamtenus spemotus
relin-

ctandam dent, praesertim cavimus in animis effectus

cum

eos quos supra indi-

et pietatis

quant; nec quid aliunde appareat quod ipsis contradicendo adversetur, earumve auctoritatem
led breviut

h In Bedano Martyrotogio fit mentio S. bertrudtcit R} : dis Virqinis, non ad xvi Aprilts, ut hic xvn Martti; bera, sed ad xvi kalendas Aprilis seu hiveltensis estque proinde eadem illa Gertrudis RomanumetUsuarde qua Surius, Martyrologia dte dinum, aliique passim fasti sacn eadem

quam de
acturui

eju

virtulibu*,
tst.

imminuat. 41 Quocirca revelationes nonnisi per transennamatque obiter, prout in Vitae ejusdem filo ocde veris porro genuinisque vircurrunt, enarro
:

^^Aaitur
. .

videlicet itlo capite de meritis SS. apparueFrancisciet Dominici, qui S. Gertrudi

tutibus, in quibus omnis consistit sanctimonia, singillatim et data opera libro iv sum locuturus, qui et ideo duos alios magnitudine aequabit. Quod bisce temporibus magis etiam necessarium atque opportunum censeo, ut verarum revelationum signa ac notas propius dum intuemur et humili-

consirailes in meritis in praefulgenti gloria, runt. florentium roglorioso Patri Benedicto, amcenitate etc. sarumacrutilantis sceptri veuustate decorati,

ad kEdidit hanc S. Angetx Vitam Bollandus

\S. Lutgardis

diemwJanuarii(pagA^).

Vitam habes ad dtem xvi Junti

tatem illam atque amorem divinum quem in animis gignunt, fals et quae a patre mendacii et fraudis iinmissae sunt, evidentius pateant, nullaque per has iis fides vel auctontas addatur, nemoque
' :

revelationibus late disseruit Octobris (pag. 406). De b Bueus ad diem xxiv Martu Catharina, ejus fitia, videad dtem

^mDeSBirgittx
(P

vm

T!

n eai

ema^bToch^sadd^em xiv Aprilis(p aj>.2V).

nostn d^/^m Vccjc Eum Prxtermissis anumerarunt Majores nostri
}

in fraudem inducatur cum, quibus hae objiciuntur, arrogautia eos et privato suiipsorum amore palam videamus turgescere, et soli honori, nomini,

^^

Vitam S. Lidwinx,

auctore

J .Brugman,
:

Gerardo a gitur in Vita S.

Lidwtme.

ad diem xx Septembris

existimationi auctoritatique apud homines parandae totos intendere. Atque ut albor nigrori comparatus albior et oppositus magis enitet et quodammodo

apparet, nec non nigredo furvior et obscurior, sic, et simul si falsae cum veris revelationes conferantur

ouo a nonnullis donatus fuit, et * QuamBernardusJustintanusdescrtpsitSanp edttam ctipatrui sui Vitam, habes a Bollando Januarii (pag.bbl). ad diem vm composttatna S. Ignatii Vita a ttibadenetra 655). sertaestoperi nostroad diem xxxi Jfxi(pag0VIC rlndicathic Ribera Vttam S.

(pag. 105), Sanctt titulum, abjudicantes.

^ \^

556

VLTA

8.

TEUESLE VIR(UN1S.
Ecclesia Dei vivi, quotiescumque impetebatur contra hsereticorum tela invicto Apostolicse tra ditionis clypeo illxsa sua dogmata obtegebat e] quia vera,' ittos damnabat ^,,yj,^ -"x erroris impatiens, j-* <" ' "-iiaoai * * desertse Rehgionis, atssectaque de magno corpore membra inputredinem jubebat abi?-e. Sic Petri navicula, cum jactabatur prwellis, eo subliniius
.

htspantce Antistio; editam Vatentise a Vincentio Justimano edidere latinitate donatam Majores nostn

trmdianntfimetiterumannoim
quam

X)

ad diem x Octobris (pag 305). P*ws PP. t i aw> s A? Mcotao i^etore, gwem n erit ad 1786 mter Beatosadscripsit, diss< win Dccembris. Vitam ejus Chmstophorus diem Morcno publici juris fecit Compluti anno 15S8
tNi Edga. v bus divinam visioncn/ singulari moao intermtscet.

CotProtulit illa in Parisiensi dicto Franoiffl Tercsiams legio mense Ma/o 1845, cum meos de preto jam ecstasibus et visionibus paragraphos submiseram. Sane, si viri scripliones momento spongiaeas suo ponderentur, in Actis Sanctorum quisque mecum ultro fatepitur. Ast, haud dignas cumiUxegenereearv,' sint qu& >ialda operaa

assultu splendescit

quam Martyrum

confess

prseconum zeto et gentium acccssione. Enitnvero, opinionum commenta delente die, duni hsereticorum filii recoquunt damnatas pridem

patrum suorum fabutas, Cathotica

Ecclesia, ab infidelibus oppugnata, ab hsereticis impugnata, expugnanda a nulto, veritatis stdbilem tenuit

etepiscoporum, imo omnem subruerc Religwnem Chnstianam; non abs re duco hominem paucis reprehendere qui profari sequentia ausus est verba Verusreformationisadversariusfuit Teresia. H Ordinem erexitqui pugnaretoratione, dolore, lacrymis et amore Plus ipsa adversus R<'fi>rinationem valuitquam Philippus II, quam iuquisitio et quam fuerat a Jesuitffl. Kjusmovli g-emitus auditus non
:

menReliqionis hostibus late sparguntur et flcta alte deprasdicantur, quo valeant dacique fama apud incautos leclores, non modo (quod Quirwtio solemne est) odium excitare in Socxetatem Jesu, Pontificis sed etlabefactareauctoritatem Romani

tenetqueprincipntum. Docet quod ab Apostolis, Apostoli a Christo, Christus a Deo accepit. Fides Gregorii XVI, fides Petri fides hodiema, /Ides omnium sseculorum usque ad consummationem mundi. Quotquot igitur nequam doctores in co;

lumnam

et

(irmamentum

veritatis, in Dei, in-

quam, Ecclesiam, furibundi irruerunt hodieque

irruunt, deciderunt hodieque decidunt enecti, contrita turpiter fronte. Sed hccc satis sunto de E isto Quinetii elogio, quod malus laudator non aliam ob causam quam ut Ecclesium n,i/jc/,'ret,
S. Teresite affixissevidetur.

Atque hic clauditur

temi>oribusdescensus Golgothse. Neque lleformatio eam vincere potuit, eo quod cor ejus mhterpret visioui amoris divini. Teresia relevavit Ecclesiam, sed mox de novo ruituram. Ita novus Teresiae encomiastes inter atroces quse hanc locum prsecedunt et subsequuntur adversus Catholicam Ecclesiam calumnias splendidaque contra historise veritatem mendacia. Igitur Teresiam ab Ecclesise
hostibus ideo invictam permansisse tenet ille, nuod cor ejus inhfflreret visipni amons diviui ita ut, si verba grandiloqui doctoris assequar, magnos Tercsiae animos dotesque fateatur adscribi debere divinis iis charismatis de quibus hic se?-mo fuit. Attamen, utut sit et de inaudito illo Teresiano gemitu,et dedescensu Golgothae, et de validiore adversus protestavlismi \m Teresiae obnisu prse obnisu Phittppi II, Inquisitionis et Societatis Jesu(quse omnia doci<>n aui eaprofatus est, seu nova interpretatione enucleanda seu justis argumentis comprobanda relinquo), non eo quo Quinetius vutt modo ante Teresiee tempora prostrata cctaest, neupost jacuit Ecclesia, neua'\ Teresiam est collapsa. Sed frina hsec assertio trinam continet cum historise tum Catfn/ dogmatis gravissimam offensionem. Neque lubet mihi tantas has in Ecclesiam simul et in Teresiam injurias sine correptione tacito praeterire, eo qv.oii apu.d hivllos hodie sit moris, ut Ecctesiam Catholicam despicabilem reddant, eam ut caducam fluxamque traducere, imo ejus funus asseveranter annuntiare aut etiam in prsesenti celebrare; sed operse pretium duco hos vivse et immortatis Ecclesue humatores castigare paucis, et errorem quem e suggestu inque libris toquaciter docent, strictim iledocere. Noverit igitur Quinetius et totus ille pseudomagistrorum cliorus Ecclesiam Catholicam cvternum esse scdificium et miraculum immutabilitatis consiliorum Dei. Volventibus sseculis videt ilta et morituras hsereses enasciet avisc humanse rationis deliria obliterari. SexcenttV sectse una cum octodecim ssecidis coram ipsa evanuere atque imperatorum et regum in ejus ruinam conjuratorum coltapsis thronis, sospes Ecclesia in Romanis Pontifictbus % ceu in dynastia Ohristi, perstat et seternum perstabit. Vixdum enata, contra orbisdominoslonga trium sseciaorum pugna certabat, pluresque e pugilibus ssecutorum pugnacertabat,pluresque suis miltiones cscdebantur ast sub gtadiorum crescens acie, SponsaChristi e tanta lucta victrix evasit Adhsec et alterum haud raro in Ecclesia oriebatur bellum, domestica scilicet discordia cum hxreticis, qui, ut ait TertuUianus, veritatis sunt interfectoris fiostiumaue genus tanto atrocius, quod ipsa Religionis viscera discerpant, animamque perimant, intactis corporibus. Sed
; :
-.

longa de visionibus et ecstasibus tractatio, gua Ribera binis his capitibus adversarios /> sui conditione confutavit, et qua ego ( \n-\cvi) pro conditione sevi hujus confutare conatus sum aliosqui Sanctorum charismata adscribere non verentur phantasicv, magnetismo animali, hysterise vet

morbo

catalcptico.

CAPUT
S.
Teresice

III.

nativitas

pueritia, ado-

lescentia et in

Ordinem Carmelita-

num

ingressus.
.!'.
III.

aterTeresiaaJesuTeresiaedeAhumadanomine antea est vocitata; hoc vero a Jesu cognomentum eo assumpsit tempore quo monasteriorum suorum primum a S. Josepho denominatum Abulae y fundatum est. Exinde enim Teresia a Jesu dici quod mcoepit, id ipsoexterius indicans nomine timo clausum corde tenebat non se jam uimirum
,s

Tertti!

amplius mundi nec suorum nec sed totam solius Jesu esse, cui
matris exeraplura
Religionis
filise

demum
se toto

suiipsms,

animo

et

corde jam penitus consecrarat. Quod

salutare pue

ajmulantes, quo sacram

vestem assumunt die, novum cog-noqui mentum, vel a Jesu vel ab illorum quopiam ac ferventius Domino nostro Jesu Christo fidelius pio sensu servierunt, pro suo quseque affectu ac
induunt, ipsum
illuac generis, tametsi honons ac strissimi, et quem in sseculo tenuerant interdig-nitatistitulum exuentes. Etsi vero aliquot Jesu cognomento cesserint anni, antequam hoc a rau^j diceretur, hoc tamen nos eam nomine jam

farailiae

principio donabimus, cum hoc * ,f c

g-eotih longe fuent gratiusetcanu*.

''

illi
;

e prae patrio

rrarpcivnomen leresi*

quiaem nec Grcecorum est nec Latinorum, uti propnum, nullorum est opinio, sed Hispanorum

qu ae m antiquum qualia Elvira, Sanchia, \. .i^Jif, J,\{ ar. m nnmin>. Sic et e

i

ue simiha "m a " epania perraanserunt Sanchius, Outierrus, aliaque v Mendus, Alphonsus, Fernandus
alia(

Urraca
in

S*"

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

557
arctarent suamque Deo castimo
iOCTOHt

A cog-nomenta

quorum

aliquot in

Canone Missae

erat Mozarabicae, eujus olim in Hispaniis usus norainibus pervidere est, caeterorum Sanctorum Sanctae Hispanae mista. Unde et Teresia alicujus mihi verosimile fit, et forte filiae illius nomen esse archiepiscopus meregis Bermudi cujus Rodericus xvn a, minitin ivrerura Hispaniensiura libro, cap.
filio, quo loco Alphonso Legionis regi, Bermudi refert fuisse Teresiam nomine (qui vero sororem historias hasce conscripsere, Tarasiam ap-

biorum claustra se RIBilU. niam voto sacrarent D 44 Orta est nobili et claro imprimis genere. paraatinu " Patrem habuit Alphonsum Sanchez de Cepeda Toledo et Agnetis Cepediae Joannis Sanchez de
,

filium, et Alphonsi Sanchez de Toledo et Teresiaj

Latine

pellant).
in

Hanc

conjugem suppetias spetem adversus Cordubensem regulum laturum. Quae cum Mauri amplexus et tactus raret
pati renuisset,
illique, nisi

pater invitam Toletano regi Abdallae dedit, quod sibi hunc propter aflfinita-

Sanchez nepotem. Matrem Heatricem de Ahumada, Matthaei de Ahumada filiam, de genere Ahumadiorum, quod et nobilitute et antiquitate inter Abulenses familias numeratur, uti etfamiliaTapiarum, Joanna e qua oriunda erat hujus Beatricis mater,
de Tapia. Quae autem de Teresiae nostrae avis et proavis huc attulimus, et priscis de illorum nobiliadeo tate fastis ac tabulis deprompta sunt; qua manifesta, ut, licet Alphonquidem evidens erat ac adsus Sanchez de Toledo Abulensis non fuerit, sed primariis suas tamen proles nobilissimis ac vena, matrimonio elocarit. Cepedii e Tordeurbis illius
sillis

ab impuris conatibus

comdesisteret, Domini, cui ipsa serviret, ultionem nihil minas moratus barbarus violenter
minaretur,
illius

pudorem imminuit; sed extemplo vindicem mortem Angeli coelestis manum sensit. Unde, cum imminentem cerneret, Legionem eam sibi propterea eoregio cum comitatu et multis dotatam muneribus
includens remisit. Haec deinde monasterii septis se tandem cum insigni in sanctitate vitam traduxit coenobium a Sancto Petro cognominatum ve:

orginem ducunt, quorum nota

est claritudo et

nusplendor. Porro Alphonsus Sanchez binas iniit primas cum Catharina del Peso, quae illi ptias:
filiam perperit

ad

B
6

nisset, in

eodem

et

diem

clausit et sepulturam in-

venit

b.

Mariam Cepediam alteras deinde cum Beatrice de Ahumada. Felix autem et beatum generis nataid utriusque connubium fuit ut enim virtutibus ambo illustres fuerunt testi. libus, sic et moniosunt liberi, quos genuere, octo vel novem
; :
:

Abul* die

xtv 111 llartii

1MB

43 Abula, Castellae Veteris civitas et nobilis et vetus, prima nascentis Teresiae vidit incunabula: illius quae civitas cum non inter postremas regni censeatur ac celebretur, posthac tamen longe futura est notior, quod beata et pulchra haec arbuscula ibidem et orta sit et educata quae, quanquam suos sua sub initia exilis videretur, jam paulatim
:

nostra, inter quos tertio nata loco fuit Teresia

mater nondum priraum supra vigesimum

explesset.
stites.

cum annum

Ex his etiamnum

hodie aliqui sunt supercap.

Teresiae nihil, quo minus ad eam sanomctitatem ad quam post pervenit, pertiugeret,

45

UtB.

ramos per universum qua patet Hispaniae regnum eosdem in alias trans mare extendit et modo etiam
;

Deus llli nino deesset, de tam piis providisque bono quod ab ipsis parentibus prospexit, ut, cum
promanabat, exemplo
,

Jj
nafa ^

tum quam

ejus habebant

provincias coepit extendere (exemplo sit Genua), quin et ad lndos usque, et,quantum Deo dante spero,

calcare ipsa sollicitudine adjuvante, sanctimoniae Mater quippe semitam etiamnum parvula coeperit. quae etsi honestissima erat matrona praestaret, nullam tamen cuicumque aequalibus colendae quam suscipionem movit au^ se formae
,

forma ut-

etiam reraotiora

ad loca suas propediem stirpes emittet. Parentum in aedibus illius ortus contigit, e

regione aedis Dominicanae sitis et aedi S. Scholasticce contiguis qua suo vir nobilis Didacus Bracamon:

studio teneri aut ob

enira tertium

tius

jam

aere

comparatas paternis

irredimibili-

Quamquara nondum superasset supra trigesimum

eam

insolescere.

busque suis possessionibus adjecit. Has ipse, simul inde et locum in quo nata, et conclave haud procul quindecim aunorum spatio et araplius dorin quo
mivit, sum ingressus et contemplatus. Si vero qui harum jam dominus est aedium, tanti quanti fieri revera deberent, eas faceret, e duobus illis cubiculis oratorium, ad rei adeo solemnis memoriam

annum, cum de
mores

vita migraret, provectiorem

tamen

vitseque ratio aetatem redolebant.

etiam in patre elucebat honestas vel aliis monia, quem nemo vel temere jurantem Sanctorum is lectione librorum detrahentem audiit.
mirifice capiebatur,

Non minor morum acsancti-

quorum

et

magnam domi vim

minime deesset. F habebat, ut liberis quod legerent

Dabat
is

conservandam, construeret;

et spondere ipse

ausim

operam
;

nihil his pietatis operibus rebus illius derogatura aut diminutum , sed eam fortassis in causa iri

horis vacarent
sinffulari

statis ut precationi hi quotidianae ut prae caeteris vero elaborabat

futuram, ut domestici omnes,

tum

qui

hanc hodie

Coelites studio

al.osque omnes erga Deiparam Matrem ferrentur. Horum autem et affectu

et

domum

qui post futuris temporibus incolent, divina benedictione compleantur c. In feincolunt,

tum

librorum lectione

quam

pius parens tenell

v kalendas ?iam quartam natalis illius incidit Aprilis ac profestum S. Bertholdi Confessoris, qui ejusdem fuit Ordinis, anno post partum Virginis mdxv, regnante in Castella Joanna Caroli V impeet patre illius Ferdiuando rege ratoris matre Catholico absentis filiae loco regni gubernacula
,

factum est ut Teresiae aniinstillabat stati pietate Dominus coepent tangere jam tura de coelo vix septimum ipsa atticum et ad sese pellicere, In studio pietatis socium gisset aetatis annum. qui defratribus Rodericum Cepedium, habebat e cui ab Argento d in fluvio inde in Novo Orbe mersus interiit, cohortis eo missaB

mum

<

coo-nomentum

est,

moderante, Ecclesiae universali praesidente Leone Pontifice Maximo, Romani imperii habenas tenente

ductor constitutus. Hinc

eum Teresia ut martyrem e

<

Maximiliano

Caroli imperatoris avo, biennio anilla

tequam funesta
suis
licet

Ecclesiae pestis

therus impium Romanae

Ecclesiae

dogmatis indiceret. In quo

providentiam, ut,

Martinus Lubellum nefariis divinam mirari

propugnando occuhabebat, quod fidemChristianam prae caeteris fratribus buisset. Peculiari erga hunc aetatis amore ferebatur, quod ejusdem prope ambo in lucem ediet eodem uterque mense et die essent, (quamquam hic quatuor ante Teresiam annis, ut
tus
et magno cum scribere nativitatis diem) unde Sanctorum affectuque ambo historias et gesta stu

cum

sacrilegus hic sponsas

fidem

is

facitlibercuifiliorum pater solitus erat

:

in-

gu-

Deo sacras monasteriorum

septis eductas irapiis copulaturus erat nuptiis , tum paulo ante sancta haec virago ederetur in lucem, qua monente et facem praefereute, multi passim intra eadem coenoTomus vii Octobris, Pars Prior.

pervolutabant.

46

Non mediocrem

vero tenellis ejus pracordns

77

ardorem


VITA
.

558
..
8

S.

TERESLE VIRGINIS.
lesti

ir

MHrmm nnnnullorum

tam

copiose esset inebriaturus. Hinc et contiilla

supplici
strata,

ZZJynZ dum
dtiiderat,

secum ipsa puellula reputabat, vih admoexiguoque a Sanctis hisce atera quietis
, ;

non parum ex
declararet.

hausit,

quo orationis magnalia

/W Ur
la

etsi divinique conspectus possessionem pretio quare toleratis cruciatibus, comparari acerbissimis eamdem ipsa laborum mercedem perceptura ac

48 Egentibus, quantum poterat, stipe data succurrebat. Si

praemium, eodem etiam mortis genere occumbere summopere desiderabat. Quoniam vero etiam tum erga ingenti excelsoque erat animo et insignem

monasteriolis struendis mire delectabatur, ut jam tum hoc Dominus praemonstraret argumento, ii 8
qui idipsum intelligere potuissent, quae deinde cum tanta divini nominis ac sanctissimae Matris gloria Teresia fundatura esset. Ita quoque in omnibus se gerebat quasi jam revera monasticam

quando cum aaqualibus

Ia

luderet,

'tpt^
'

na

divinum obsequium generositatem prae se ferebat, non satis illi fuit mortis hujusmodi ardorem concepisse,

verum etiam cum

fratre Roderico tractare

illius
illico

vitam professa

esset,

ipsamque etiam

profiteri desi-

accurate coepit ecquaenam desiderii exequendi tamque gloriosae mortis

tendce ratio suppeditaret.

opere
oppeita

Acribus illum verbis

derabat, tametsi non eo fervore ac studio quo alias ad martyrium et vitam solitariam aspirarat. Haec tum quidem Teresia, cum Beatrix mater illius ex
tollitur, duodecimum ferme puella tum agente. Cum talis matris illa decessum pro annum eo ac debebat peracerbe ferret, moerore prostrata,

puella commovit ut, tenui secum sumpto

viatico,

hac vita

paterna

ambo domo

sint egressi,

proxima Mauro-

rum

gloria

nominis petituri regna, a quibus pro divini cervices tenellae ipsis praeciderentur. Egressi
(flumen id est

ante

jam portam erant ab Adaja perfluens) dictam, et pontem superarant, cum

Abulam
lon-

multisque

quamdam cum

Deiparae

imaginem
illi

sese abjecit,

lacrymis

supplicavit, ut,

cum

magno gius progressis occurrens patruus, ambos, matris cum gaudio, quse illos tota conquiri urbe jusserat mcerore confecta ac metuens ne forte in puteum quemdam domesticum prolapsi interissent,
confestim reduxit. Hic purgare se Rodericus, et omnem in parvulam sororem, a qua ad hoc

matre jam orbata viveret, sui ipsa deinceps ut mater curam gereret, seseque in filiam haud gravate admitteret. Tam opportuno fuit haec oratio tempore
et

tam

sincero ardentique

fusa pectore, ut ejus

j;

domum

reipsa effectum senserit, a clementissima illa Matre ex eo tempore in filiam suscepta, uti post tum ipsa
in

omnibus

necessitatibus,

tum

et

mundus

uni-

esset incitatus, culpam congeautem utrumque non mediocriter quod tam gloriam in coelo quam cruciatus apud inqua feros ffiternos fore passim in libris lectitarent

suscipiendum
rere.

iter

Percellebat

versus in mirabilibus rebus quas ejus opera Deus sanctissimae Matris sua3 interventione operari est dignatus, quam clarissime perspexit.

49Non

ferebat sancta haec pias virginis principia

:

ur.v.
Dfi " deintirtuie tevttcit

etiam de re ambo identidem inter sese colloquebantur, et vocem iEternum accurate ponderantes, magno ipsum animi sensu saepius repetebant: iEter-

num, jEternum, JSternum Hac assidua de

!

aeterni-

humanae salutis hostis satanas neque enim eum latebatquam ipsius natura ultro m virtutem propenderet. Notabat adhaec perspicax et acutum in illaingenium, maturam sedatamque prudentiam,
, .
. .
.

commentatione factum est ut magnum animo illius Dominus desiderium illius sectandae viae injiceretquaead perpetuoetaeternumduraturam gloriam
tate
aliague piura

animum ad ardua

et

excelsa suscipienda genero-

sectatorem perduceret. 47 Uernens porro coronae

martyrii

pr*bet

subeundum tam vehementem

et

in se ipsa

ad quod ardorem

sum, necnon industriam ad haec ipsa exequenda singularem, perseverantiam quoque et infractum adversus omnem languorem qui obrepere posset, constantiam, tantam denique dicendi efficaciam et

vim

animum

persentiscebat, obtinendae sibi esse iter

illa

obstructum,

suadente, eremiticum ambo ac genus consectari decreverunt. In horto ergo domestico qua poterant arte casulas ac cellulas sibi construunt, non adinstar aliorum puerorum e voluptate aliqua per ludum, sed ut
solitarium vitae
in
iis
:

majores in ea virtutum radices agere sineret, multas ejus opera animas Deo vindicandas formidaret. Haec, inquam, cum videret, omni sibi
ut,
si

ope enitendum putavit ut bona

dotes
illae

subrueret quae

singulares

jam tum

pollicebantur. Quare

omni qua potuit ratione conatus est eximia illa eorum naturae dona a Deo Creatore accepta pravo
inducto usu corrumpere. Commoda ad hoc ipsum f aetate faciendum nupera illius in adeo imbecilli orbitas vidematerna vigilantia et cura destitutae batur. Duplicem ad hoc adhibuit machinam. Ilispaniam [n 50 Prima fuit persuasa veterum per (ibnm heroum bellorum et armorum, carmine conscn-

C suum

animum
,

in solitudine recolligerent.

extemporaneum namque hoc opus diuturnum non fuit ut suo satisfacere desiderio piisque votis nequaquam possent. Nondum quippe id venerat tempus quo solidiores et capaciores ipsa casulas construeret, et quo in orbem eam sanctitatem
Sed frustra
vitaeque rationem induceret
et

quam veteres eremicolae

ptorum,

lectio.

ipsius Haec haud dubie inventionum

Patres in montis Carmeli solitudine inierunt.

Solitudinem ergo , quantum sibi fas erat, sectabatur, ut in ea suae pietatis exercitiis, quae plurima
erant, vacaret, ac praesertim

honestatis una est, qua ille multas solitudinis et pertraxit quod peramantes animas in perniciem
:

suam Deiparae
ejus,

inibi

coronam legendo.

Mater namque

Virginei

Rosarii studiosa, hujus

usum

suis liberis familia-

rem

reddiderat. Mirifice vero erga illam ex Euangelio historiam afficiebatur in qua Redemptor ad

quibus alioquin impudicae saepe illorum castitatis expugnatrices mulieres arcentur, nonnulh otio librorum introducatur lectio, quos elegantia abundantes et vanitate, magna quidem tamen voluntate composuerun ac lepore, sinistra prompta aa noster, velut e pharetra,
in familias a
,

ut hostis inde

puteum cum Samaritana loquens inducitur (Joan. iv) quare rei hujus imagiuem suo semper in cubi:

nos oppugnandos tela depromeret

culte id aflerre
fortasse
illaa

et

clam

et oc-

quo perpetuo ob oculos versaretur, depictam habebat, hac addita epigraphe Domine, da mihi aquam (cap. xxx Vitse ejus). Nesciens autem lugens sioi oouum peterei, ueo lueniiaem quam ingens sibi bonum peteret, Deo identidem
culo,
:

minime administrae et parariae diaboli vanitatu afFerrent. Hos igitur non heroum, sed evolveba^ panegyricos ipsa perstudiose et assidue

animabus

damnum

assoleant quo

supplicabat ut sibi

aquam

illam vivam impertiret,

illi

magnum

vicissim gustum Domino inspirante, ut qui postea eam aqua hac coe-

hac in petitione

cuiuu^uci^tiumujuHaa uuuu - " eorumque lectioni multas bonas horas impendeba^ . e e utque ingenio excellebat, ita hanc phrasin ^ gantiam tam profunde in animum dimi=. ^
,
,

P aucis P ost mensibus ipsa

et

Rodencus Le P

frater

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A.

559

heroum gesta frater similes componere ipsi odas, non dubitarint , ita fictione poetica deducendo quidem aetatis illius captum superantes ut apud
,

solitus repente Dei timor

menti

illius oboriretur,

iCCTOtt
IU8I14.

ipsumque quamprimum
cere satageret,

confessarii in

sinum

abji-

multos etiam laudem invenerint. His ipsa e studiis inde non alium sane fructum tulit quam qui semper prodiret quam referri solet, etsi non tam depravata quod eam Domicaeteri harum nugarum lectores
:

Dominus eam

compositura. Hoc ergo loco ad se reduxit : atque, ut omne ferme

animum

malum quod animara hanc

nus, a

quo ad tam magna

et excelsa reservabatur,

nonnisi

modicum

a sua aberrare

manu

permittebat.

eatenus purissimam oecuparat, promanarat a pravo malorum consortio, sicomne vicissim bonum in eam e sancto sanctae cujusdam virginis hoc in coenobio agentis contubernio voluit derivari. Hujus namque e familiari-

peregrinos Ccepit proinde corporis ornatui studere, manus comam struere circumferre nidores
,
,

immutata est, utpravo.? quos imbiberatmores paulatim exueret, et ad bonos, quos

tate ac colloquio ita

curare et compta in publicum prodire velle

sinistra

etsi

ante exuerat, postliminio reverteretur

atque ut

omnis abesset intentio, et nemini ullam in Deum offendendi occasionem dare vellet. Quamquam autem in hisce similibusque vanitatibus connihil sectandis ipsa quam maxime incumberet tamen tum quidem admittebat quod noxam ali,

paulatim quod in religiosum Institutum conceperat

odium deponeret,
ditari

ac tota ad

et de aeternis assidue bonis meeadem animi contentione aspirare

inciperet; multas ad
et

Deum

funderetet ipsa preces,

;

quam
tt

putaret includere.

noxiit con

wtii*;

Alterum invidi adversarii stratagema quod fuit hoc adversus hanc Dei famulam produxit ipsum quo multos non raro tum aetate tum virtutum studio majores expugnavit pravorum nempe contubernium. Cum enim domum illius cognati
51
,

ab virginibus omnibus pro se fundi peteret ut vitam denique quotidie in melius commutaret, etsi nondum plane monasticen profiteri animo constituisset.

Nec

vero, quodintra monasterii hujus septa

quidam frequenter adirent, paris cum illa aetatis, vanitatibus mundanis jam tum addictissimi, et B saepe cum illa de iisdem sermonem serereut hos
,

conclusam Teresiam cerneret, ab ea pro more infestanda spiritus malignus destitit quin imo et hic grave illiindixit bellum, tam internum pravis suggestionibus, quam externum mittendis ad eam aliorum nuntiis. Sed cum inanis omnis ejus conatus
:

foret, illico

ipsa non illibenter audiebat, et vicissim quse illis grata fore noverat de suo ipsa in raedium affe,

quam ille ejus inescandae spem conceperat, penitus tum evanuitet concidit. Hoc in monasterio sesquiannum commocuncta in ventos abiere, et
rata, tura
est,

rebat,

non siue illorum voluptate. At

illi

fuit

sanguineis quae longe

exstitit

damnosior.

de conHaec

deraum paternas ad
illam

aedes redire

compulsa
CJkP. VI.

cum gravis

afflixit infirmitas.
piitqne Itbnt
lcgendii

magno

pairis

cum

dolore illius ad sedes accessum

in

habebat: quod enim moribus esset non sat gravibus, domo quidem eam excludere voluisset; negare tamen aditum non poterat, quod arcta illi secum sanguinis intercederetcognatio. Haec etalia eorumdem morura sodalis, cui illa nota erat, cum Teresia quartumdecimura explente vel aliquantum excedente

nihil viribus, Teresia

53 Confirmatis jam e superiori cegritudine nonad sororem Mariam Cepediam

ad
redil
;

pago commorantem a suis mittitur, ut ad dies aliquot apud ipsam animum relaxatura diversaretur.

frugem

Sed

dum

ei alius,

Hortigosa nomine, quatuor

ab Abula passuum millibus distans pagus pertranseundus esset, in quo patruus ejus, Petrus Sanchez
Cepedius,
tabat,

annum
similera

familiariter tractantes,

hanc paulatim
illius

sui

reddiderunt, ut omnis

Dei timor ejus ex

loco
sae-

jam uxore viduatus, ea tempestate habiapud hunc pauculis diebus diversando hcesit
honesta sanctaque
vitae

animo sensim

evauesceret atque

cujus

conversatio miros

culares inaniae et affectus terreni et noxiae familiaritates mentem illius subreperent; tametsi, ut de
se ipsa scripto testata est, non usque adeo prono in malum ferretur affectu. Ipse vero Dominus, cui

Teresiae ardores

injecit. Spiritualium

naraque

li-

brorum

lectioni sese dedere, eo hortatore, ccepit

licet ipsa

erga quos

parum

afficeretur, ut patruo

tamen morem

gereret, eos frequenter volutabat.

singulariter ipsa curae erat, duos illi velut frenos injeeit, ne in hoc lubrico laberetur, aniraaeque hic jacturam faceret. Priraum fuit naturalis quaedam

TJnde factum est ut non ita multo post illam pernosse veritatem cceperit quam illius tenero cordi

Deus olim

insculpserat, esse videlicet cuncta haec

carnalibus r ab omni impudicitia acsordibus

aversio,

etiam ipsa numquam exuit alterum, tantus honoris amittendi metus, ut violentum quidem illi, salutare tamen fuerit retinaculum. Et licet ipsa

quam

(utpote quae in

omnibus mira ingenii dexteritate

mortalia vere nihil, et in ictu oculi subito ad nihilum redacta evanescere hinc in statum religiosum magis animo propendere, quod tamen a se ipsa hactenus impetrare haud potuerat ut firmiter statueret. Tres hic meuses anceps haesit et nutabunda, assidue
:

valebat) sexcentas excogitaret artes ut quae agebat, patre clam fierent nulluraque honor suus detri-

secum
tates et

ipsa

pugnans

demura
:

ita

secum

ratioci-

nando, sui victrix

in purgatorio

exstitit

religiosae vitae acerbi-

caperet, impedire tamen non potuit quin deterior aliqua de ipsa suspicio nonnullorum animis insideret etaliquod nomini ejus probrum affri-

mentum

gravamina majora esse non posse iis quae ab animabus feruntur quare, cum
;

caretur. Arridebant laeta haec cacodaemoni initia,

delinquendo infernales ipsa cruciatus promeruerit, parum videri, si, quod reliquum esset vitae, in pur-

jamque

sibi

majorem ex
ille

illa

victoriam spondebat

sed excelsus

ac potens Dominus, Teresiae non

magna per ipsam aliquando ad ampliorem nominis sui laudem operaturus, tum
obliviscens, et mirabilia

cum dam
ied

nihil

minus opinaretur,

manibus satana) prae-

hancexcussit.

bona in

wonaiferio
educalionc

tes sectata esset,

ergo nonnisi trimestri has ipsa vanitavirginum in monasterio Ordinis S. Augustini, quod a B. Maria de Gratia nomen a patre habet, in quo id genus puellae alebantur quamquam saecularem habitum non collocatur cum jam ante deposuerat. Ipse etiam Dominus
52
,

Cnm

quodammodo poenis traduceret. Legebat tum Teresia S. Hieronymi Epistolas, quarum illam lectio ita concitavit ut secum statueret Religioni sese vovere quod cum patri decretum animi indicasset, ad hoc exequendum ab illo impetrare facultatem minime potuit; quodipsam rairepraereliquis liberis deligeret. Porro cum jam reapse Dei famula esset experta quam sibi hominem parum fidere oporgatorii
:

teret, et

etiam quadamtenus didicisset quanta mundi esset vanitas, uti iu omnibusquaeaggrediepra> batur, ingentem semper et excelsum animum

cum

ferebat, sese in tuto collocare, et

quod proposuerat,
postridie

ejus esset sollicitus, effecerat ut

nauseam

afferrent, et, si

nunc ei haec vana quod crimen consciret, in-

perficere

secum

ipsa statuit.
die

54 Quare

quadam

summo mane

kalendas

560
AtCTOM
IBlflA.

VITA

S.

TERESIiE VIRGINIS.
vero

A natum'christumMDXXXV

fidelium animarum annilcalendas Novembris, qua memoria, anno post >rsaria in Ecclesia recolitur cum jam post exaf,

magis

et

magis de

coelo

Dominus

""
acdemum
f

vi-

primarium Ordinis B. Mariae de Carmelo cognominatum diebusquibus auiuuiu i * r ipsa Antonio iis ipsis nuic properat. Huic perpridem fugam meditabatur e mundo, non ita religiosam vitam ut valedicens
,

vi-esimum septem effluxissent propositi conscio, pra^terquam Anmenses, nemine ipsam est comitatus tonio de Ahumada fratre, qui rectaque ad clanculo se domo paterna proripuit, ab lncarnatione Abulae monasterium

annum

setatis

-l

non temere hanc aut fort.nto ab ipsa esse Religi nem susceptam, sed mirahih quadam providentiaj suaj nutu ac directione, ut nimirum reipsa jam impleretur quod multis ante annis praenuntiatum erat futurum. fama tum erat plurimis abhinc aunis . -iiuia fossorem quemdam g thesaurorum inquirendorum gratia eo venisse (hoc monasterium ruri est haud procul a muris civitatis), cumque hinc inde per domum aurum indagaturus fodiendo vagaretur .,
.

ostendebat D

prassagis proplietae oculis

ahum
,

pretiosiorem louge

suaserat

skcuIo

thesaurum ac pignus
oculis quaerebat
,

prae illo et

quod

suis fossoris

quam tot post animsB iniret. Par scilicet erat ut per revocandae erant, jam tum quodin viam ccelicam ardentissimi erga proximos specimen da-

detexisse

vaticinando pra

dam
ret.

zeli

dixisse futuris hoc in monasterio temporibus monacham quamdam sanctimouia illustrem fore, no-

ut igitur paterna se domo subducuut, tametsi impari Religionis in portum se recipiant ; Incarnationis eventu. Teresia namque jam intra

Ambo

mine Teresiam.

quadam

56 Sunt qui praedictionem hanc in sanctimoniali pietate inclyta, quae sub prima fundationis

a ptoflft

ccenobium recepta, Antonius indereota ad S. Thomae postuOrdinis S. Dominici contendit admissionem

,

laturus. Admittere illum

tum quidem

illius

domus

exordia ibidem floruit, adimpletam volunt. Fieri autem potest ut tam hi verum quam ille dixerint, ut nimirum in duorum testium ore hoc adeo verum

superiores noluere, nisi de parentis,

quem

familia-

facti certioriter noverant, voluntate ac mente ante familiam S. Hieronymi cooptatur; res quare post in
:

verbum consisteret. Certissimum porro est yaticinium hoc enuntiatum fuisse; nam Teresia nostra,
per risum a religiosi quaibidem tunc ejusdem secum erat nominis, dam quae petere solebat num ipsarum alterutra illa futura
utpote comis et jocosa
,

at,

cum nondum

expleto tirocinio in

morbum

inci-

disset,

mus ad neophytam nostram,

coeptum vit cursum minime tenuit. Redeacui novas majoresque

esset

Teresia,

quam oraculum
tempus

designaret.

Iloc

de ccelo indies gratias Redemptor impertiebatur, quantoque eam amore ac studio complecteretur

igitur pacto tirocinii

traduxit, multis qui-

dem
bili

jam tum

aperte satis declarabat. Ab initio hoc illi pra? coeteris monasterium placuerat, quod in eodem ageret Joanna Suarez, cui Teresia animo conjunctis-

illa quoad corpus morbis vexata, sed incredianimi hilaritate et gaudio cumulata quo tan:

dem

decurso, vota professionis

iis

illico

nuncupavit.
tartareus

Etsi vero

ipsis

diebus vehementer

eam

sima erat, cujusque necessitudo

illi

et

contubernium

postea non
loco
:

dam

parum utilitatis attulit, ut suo redverum cum jam reipsa religiosa vita esset

hostis exagitaret, et in votis ipsa concipiendis tantam senserit spiritus repuguantiam ut postea exag-

geratura

quamdam quam

experta erat in re aliqua

se sensisse negarit,
,

assumenda, ita in omnem aeque propendens se indifferenter habebat ut non invita ad aliam transisset familiam, si hanc e divino magis futuram obsequio existimasset: plus namque de animae incolumitate
et quiete

difficultatem, similem

umquam

quam de

corporis consolatione ac recrea-

ne tum quidem cum vota emisit monastica nisi forte tum cum domum paternam desereret, monasterium primum ingressura, uti postea suo loco narrabimus; tamen, nequidquam omni obnitente carnis contradictione, ita in ipsa divina? vis praevaluit
gratiae, ut vota hilari

tione erat sollicita.

gtneroto anitno

55 Porro e parentis terreni

lestis

domo

in Patris cce-

habitaculum tanta animae suae obluctantis

,

toto

ex corde

illi

se

generosaque menteconceperit, Domino in sponsam tradens

,

tam vehementem in illa sensum ut singula prope sua ossa sede moveri, ipsa quoque anima de corpore violenter avelli sibi videretur. Verum, divina auxiliante gratia, et sui qua excellebat animi
contradictione transiit, et

separatione doloris est experta

tam potenti eam manu eduxerat vanitatibus fraudibus et periculis in quibus aliquo versata erat
qui

tempore.

ANNOTATA.
F
nos haa In Roderici Toletani editionibus quas Tarasise sive Teresise, Alphonsi regis bemus, hsec xvni: germanse, historia occurrit lib. v, m>. nempe inter Rerum Hispanicarum Scnptores oiFrancofurti anno 1579 in lucem datos ex 222 ), tomou bliotheca Roberti Beli Angli {pag.

P magnitudine

et generositate

superante, e duro hoc

certamine tenera virguncula victrix abiit, et excelsa quadam mentis constantia et robore ad ccenobium properavit, Religionisque vestem supplex petiit, tanta quam sentiebatluctam dissimulatione
tegens, itaque mentis serenitatem ac quietem
tiens,

menomnes ut illam existimarent maximo, quae peteret, desiderio et ardore petere. Extemplo igitur Dominus (qui nihil optat magis quam ut quae in
8uo obsequio occurrunt difficultates generose perrumpamus, quo suam in nobis misericordiam patefaciat) tanta

mentem illius

voluptate ob status hujus

electionem delinivit ac perfudit, ut haec numquam illi postea defuerit. Mutata ergo quamprimum

animre ariditas est in tenerrimi amoris sensum; et rerum saecularium gustus ad religiosarum delicia-

iwj Hispaniie ittustratae ibidem excuso anno tranIII, PP. Tolelanorum a (pag. 90 ), et tomo {pag.w)> cisco Card. de Lorenzana editorum lete b Nominare insuper Ribera potuisset 6. nosie de qua Papebrochius siam Lusitanam, *QU* egit ad diem xvn Junii{pag. 471 et seqq.) pi* nos quoque memoravimus in Commentario 54. Nicotaus Antonius in Bibliotheca vio,n. spana Veteri {lib. u, cap. ni, n. 89) P*Jf qw nas enumerat olim hoc nomine appettatas,
e qrseco etymo
c satis, vide in

fvS

rum sensum
liberatam
,

coepit desipere. Viso

itaque se

jam

, derivandum esse asserit. it Qui tandempio huic Riberse voto f^f^l^Ai

prorsus ab hisce vanitatibus adeo gravibus esse

internum animi capere ipsa gaudium

vix poterat.

anno

variis

quae licet

cessabat tamen toto ipso tirocinii servam suam Dominus exercere rebus, in se molestae non essent, ipsam tamen
et vexabant. Quotidie

Non

A hupromisimus monasterii ac tempti 6 ieres '* lu exhibebimus ultimo ae 9 tensis conspectum, Sanctcv posthuma paragrapho. Prsecipuumve?" pagin* templi altare e regione hujusce
.

Comm.

prsev.,

wum.55.

illius

non mediocriter affligebant

lineatum vides. _/,/> nomtna^' dRio de la Plata hispanice hicfluvius etse %mJ e Peruvia Paraquariam prseterfluens,
.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A tens in mare Atlanticum
ab eo nomen accepit
morbis illorumque medicatioue

561

maximam

illi

et per-

unnM
RIBEIU.

respublica quam Argentinam dicunt. Teresia pro martyre e Rodericum fratrem S. eo sensu quo S Ludovicus, Gallorum rex, habuit liberatione sua profitein Epistola de captione et sverare fratrem suum tur se pro certo credere et Xtrebatensem comitem, quioello occubuerat, cum patriam et corona Martyrii ad coelestem evolasse

ibicumSS MartyribusperennitercongauderefGesta quo item Dei per Francos, tom.l, pag. 1197); S. Joannes a Capistrano (apudWaddingum sensu vocat milites in a d an. 1456) Martyres sxpius non de vrxlio a Turcis interfectos Verum hsec Martyrto vero Martyrio, sed quodammodo de similitudinario intelligi oportere docet Benedictus

fectissimam contulit tolerantiam. j) 58 Trimestre una cum sorore in Becedas haesit, e tindcmdomuliere quam dixi ejus valetudinem curante. At mumpaurquoniam quse adhibebantur medieamenta vehemen- " roxytmum tiora erant quam ut imbecillis illius corporis con- ^itttur. stitutio ea ferret, major fuit illius inde redeuntis quam accedentis infirmitas quare Abulam paternas in aedes remissa est, ut a medicis inspice:

retur, qui

omnem

ejus curandee
iri

spem

abjicientes

xvm, ubi plura de hoc argumenlo reperies nec prxtereundum quod ibidem Benedictus annotat aliquando coram (n. 17) martyrium esse posse Deo quod non sit coram Ecclesia. exponunf In Commentario prsevio, num. 82, tur rationes ob quas magis videtur probabile Sanctam monasterium fuisse ingressam anno eeta1533, quando septem supra duodevigesimum
:

XIV

in opere suo de Beatif,

lib.

m,

cap.

Ipsa porro Virgiua3 nocte tantum tamque diuAssumptionis turnum passa est paroxysmum ut quatnduo ipso omnem amisisse sensum et velut exanimis viderephthisi
ajebaut.

eam consumptum

tur

uude

et Sacro fuit
,

versans inuncta

ac

Symbolum

Oleo velut suprema in lucta illi Apostolicum

saepiuspraelectum, quodsingulis expirare momenpercitis videretur. Nihil penitus horum Teresia

piebat, ut ne

Uquefaotam quidem ceram

:

in

camem

decidentem
in oculos
illi

sentiret

nam

exinde ad se reversa

explerat menses. videnum. IGet seq.

tis annum

De

ipso monasterio

eam decidisse comperit. Jam tumulum suo in ccenobio pararant, et cadaver in horas
terra3

g Hispanice

rum
B

Zaborl, thesaurorum et metauoin terrse visceribus aliarumque rerum lalen-

expectabatur

mandandum. Circumstabant

tium indagator.

jacentem religiosae ex Incarnationis eo einissse ut funebrem pompam comitareutur. Et sane sepul- E

chro

eam

intulissent, nisi,

sentientibus, saepe

omnibus tamen secus quod magnam venarum parens,

CAPUT
Initia
vitce

IV.

pulsus explorandi peritiam haberet, sibique persuadere non posset illam exspirasse, impediisset. Quare dicentibus eam sepeliri sineret, respondebat

monasticce

S.
;

Teresice

Nequaquam nondum enim

;

eo redacta est

filia

ut
r

sepelieuda

sit.

>

culpce ab ea commissce

quas non

graves fuisse ostenditur.

x->orporis quotidie in Teresia infirmitates deliquiaV^que assidua, accedente maximo cordis lan-

hoc non discrimen Laurentius Cepedius inferius, adiit. Frater ejus quadam ex illis quatuor noctibus apud aegram cum vigilias duceret, somno gravatus in somnum incidit et ecce, candela quae supra Teresiae lectum
59

Tum quidem

et aliud

^"

"._ *"|'J" ' ,r4

cr.

mi.

collocata erat, ad

extremum

redacta,

Egrotant
Teresia

rui

dbducrtur,

guore, aliaeque aegritudines invalescebant, e quibus fiebat ut saepe omni3 expers sensus ac motus
videretur
pater,
:

concepit cervical, stragula et linteamina

ignem illico quem uisi

:

evaporans fumus somno

excitasset, aegra aut in-

cumque medicorum Abulensium

carissima
,

in ipsa

sananda ne hilum proficeret industria et scientia,

cui ipsa erat

cendio perisset, aut certe, uti jam quidem coeperat, atque, expirasset. Quatriduo elapso, ad sese rediit ;
spectabilibus ut a viris et auctoritate et religione plurimum credo, quod mihi sint notissimi, (quibus quos scio quam veritatis sint amantes, quique
et

monasterio

compulit egredi, comitante sanctimoniali illa habebat amicissimam, quo mulieri cuidam quae variis mederi malis furebatur, in loco cui nomen Becedas, valetudinis curandae ergo traderetur. Porro anno pene toto tunc a monasterio abfuit. quoniam vero Bruraae sub initium eo egressa est
:

eam quam

ex ipso Teresiae ore

ab baraenim in coelo tum fuisse, necnon ad infernale suum thrum in spiritu delatam esse quin patrem g
;

adstantibus coepit

id acceperunt) audivi, quaerere quamobrem se evocassent; se

nonnisi ineunte aestate medicae tradenda erat, in loco qui aCastellanis de la Canada nomen est et in ipso situs est itinere, tantisper apud Mariam Cepe-

et

Joannam Suarez familiarem suam sanctimoniain

diam sororem, quam patri Catharina del Peso prima conjux peperit, Martino de Guzman y Harrientos nuptam, commorata est. His ipsa conjugibus ac
praesertim sorori Mariae erat carrissima. In eo loco dum versatur, ad orationis studium famulam suam

efformare

Dominus coepit, viam illi ad hanc praemonstrante pio quodam quera a patruo acceperat libro, tertio scilicet Abecedario Osunae. Dedit Deus statira id illi orationis genus quod a quiete contemplativi scriptores denominant; quin etiam interdum unitiva illi orandi ratio communicabatur, cum
tamen nec hanc nec illam ipsa intelligeret. Quoniam autem ut ante monui, iis quae de se in libro Vitae Teresia scripsit, diutius imraorari non est animus, sed ea breviter perstringere, eo dumtaxat auimo ut historiae contextum deducam ac caetera plauius suo loco legantur, hoc solum dicam, in his orationis ejus principiis evidentissime Dominum demonstrasse quot quautaque illi communicaturus post esset dona, quin imo in tam gravibus diuturnisque

Incarnationis, sua intercessione aeternae quae compotes futuros ; vidisse tum quoque salutis et quid in Ordinis a se fundanda erant monasteria, quot sua opera salutem ipsa gratiam factura esset, consecuturae, seque sanctitatis opiessent animae vita migraturam nione ante comparata ex hac terrae mandaredenique corpus suum, priusquam panno. Nihilominus fateatur aureo integendum interroganecesse est, quoties hac de re Mater

lem

mur

retur, dicere solitam

mera

heac fuisse deliria et

deinde phreneticorum somnia, seque, coraperto tunc narranti adfuisse et haec illum patrem haec illius causa suo ex ore audisse, pudore non modico gravis esset. Ceeterum ii suffundi, quod ipse vir intelligebant hoc quos supra indicavi viri satis quiddici rei dissimulandae gratia ab illa nonnisi
:

completum Et sane ipse anno licebit. est, uti videre legenti Banez, mdlxxxvii R. P. F. Magistrum Dominicum Salmanticenses primarium sacrae Theologiae apud Patrum professorem, pro concione in festo quodam
quid.

enim tum

praedixit, post reipsa,

annis se Excalceatorum dicentem audivi, multis

Teresiee

562
AUCTOM
aiBifu.

VITA

S.

TEBESIJl VIRGINIS.
nacta esset confessarios, qui, rerum ignari, libere D assererent licite contrahi quod veniale esset; quod
vero mortale, id nonnisi veniale esse illi persuaderent. Unde factum ut in sua ipsa vanitate permaneret atque ignorantia, iis salutem exponens
occasionibus
qua3, etsi nullum ipsa metueret . *., , * discnmen mvolvebant unde sape etiam inde amrao insa sauciato anirao ac laesa mde decedebat. Nnn ipsa Non tamen idcirco clementissimus Dominus eam desecum enim quodam tempore familiare colloruit
,
.

quafuisse, et testantem Teresiae a Confessionibus

Rtfertur in

mum

cano-

bium, ibique
ope S. Joiephi
convaletcii.

sensibus velut mortua triduo illo quo avoeata a poenas a Christo monstrahabebatur, inferorum illi ore accepisse. tas, idque ex ejus se Anumada vero sorori sua3 Joanne de 60 Deinde uiauv.v, ioco opmssc manere, aneruit se eo quo tum erat loco optasse aperuit saltem verisimile quod in bona tura via esset. Mihi quou ft j afi nnPQ monasteriorum fundationes illi
1

summum

fit

lector ex ns revelatas fuisse, uti colligera poterit sane sequentis capite in narrabo. Et qua3 libri tanti mihi non reliqua qua3 tum illi visa fuerunt,

tum quidem

quium

videntur

moraenti

et forte

qusdam

in

lmagine

inquietabat),

inciperet (quod colloquium ipsam maxime internis animi oculis Kedemptorem

fuerit repraesentatio cui et ipsa

Mater parum

fidei

ea dicere soattribuebat, atque ideo deliramenta prout potuit, Confessionis sacraque lebat. Exinde,

nostrum Jesum conspexit in specie severe increpantis et indignantis unde aperte intellexit quan;

Synaxeos Mysteria celebravit multis

cum

lacrymis.

topere haec illi conversatio displiceret. Visio haec clarior et evidentior longe fuit quam si corporis

videbantur, patieGravissimos, qui intolerabiles ipsa excelso quodam animo batur dolores ; sed eos exemplo ferebat. Ad ferias et singulari patienti semianimis Paschales, quia id illa maxime urgebat,
est. ac velut mortua ad suum delata ccenobium omni membrorum usu deOcto ipsis mensibus

eam

ejusque imago et species etiam multis post animo annis hanc sibi semper velut praesentem habere
oculis excepisset;
illius

adeo infixa

ha^sit, ut

videretur.

Non tamen

propterea

solitas,

quibus

affixa owiiMdmn.

penitus erat, deserebat familiaritates. Interim cum

,^

UM< "

autem toto gravis ac diuhic morbus ipsam confecit. Morbi tamen turnus gravitatem ac molestiam piis de Deo rebusque B diviuis leniebat colloquiis; quibus magis capiebatur quam ullo de re alia sermone. Scepe quoque Confessionis et Eucharistia? Sacramenta usurpabat
stituta jacuit; triennio

jam elapsus

esset annus ex quo orationis exercitationem omiserat hortatore Vincentio Baronio S. Theologi* lectore, Ordinis S. Dominici, cui jam conscientiae committere arcana coeperat, ad orationis usumdenuo rediit, non abruptis licet istis colloquiis. Non parum porro ipsam angebat, quod inter
,
,

librorum spiritualium lectione mirifice delectabatur si quam contraheret noxam, hanc et concepto protinus dolore et poenitentiffi lacrymis
;

precandum suos quidem ipsa

errores agnosceret,

expiabat. Et ita
vitio

quidem gravis

is

dolor erat (etsi-

eosque deserendi ardens desiderium persentisceret, nec tamen, ex pristina consuetudine, abruraperet assueta consortia Cum deinde in coenobii ab Incarnatione dicti vestibulo

id potius ei

verti debeat) ut ad orationem

cum

aliquo illorum quos

redire
in

deuuo non auderet, quod gravissimam quam eadem ex offenso Numine sensura erat, perhorresceret poenam. Nec vero e metu aliquo haec in ipsa poena nascebatur, sed quod recogitaret ecquas sibi iuter orandum gratias munificus Dominus
illius

iudicavimus, ageret, saucium ac convulneratum ostendit, e quo non minima illi Dominus brachium carnis pars revulsa videbatur, scilicet eo tempore

coramunicaret, videretque quam exigua ingentibus quod beneficiis gratitudine respouderet ipsum aequo animo ferre non poterat; adeo ut et
:

quo ad columnam vinctus fuerat, plangebatque quodammodo quod ad hunc ejus causa esset reagendo, dactus statum, et quod nihilominus, sic hic tam ingratam se praestaret. Monitos autem
lectores velim, ignorare

ob lacrymas

non quibus culpas suas eluebat ad oculum cerparum postea contristaretur, cum neret quam parva vitae inde sequeretur emendatio. Sed gloriosi Confessoris Josephi, cujus illa perstu,

nec commode distineaderane hasc visio atque guere aut discere potuisse

me

illa

anterior fuerit an diversa.

Haud parum
etsi

id juvit

ad confabulationes istasimminuendas,
penitus
iis

nondum

nuntium
illi

diosa cliens erat, cujusque quotannis qua poterat solemnitate festum celebrabat, intercessione, lectulo

pemodum

proremitteret. Adeo utviginti dum alternando ac eflluxerint anni,

velutludificando

modo

praecipitat,

modo

se

mpedes

tandem surgere

et

pedem

figere

ambulando

post lapsum erigit;

consolaut nec plene divinis

C
B
nimiu cum
ixtularibut

coepit.

famUiaritate

Quamvis autem hasc novi hominis indicia humani generis inimicus, nondum tamen omnem ejus recuperandae spem abjecerat, sed qua
61

cerneret

poterat, laqueos

illi

et

insidias struebat. Multi ea

tempestate sceculares coenobium illud frequentabant et quoniam Teresia perhumana erat, inque conversatione suavis et blanda, censebatque turpe
:

tionibus potiretur, quod ad easdem nec etiam non quo par erat modo sese disponeret, aut placerent. mundanai illi plane saperent absorcum his se applicaret quominus eisdem deDeoai Deo beretur, impedimento erat eorum qua3 contractaet gravium quas in ipsum obsequiorum fngida bup bat culparum recordatio, qua quasi

recipiendas

Mm

sibi

bene natae

fore,

ipsa benevole habebatur, reciproco

volentia

foveret,

non vicissim eos a quibus amore ac beuead id genus familiaritates sesi

dum sic fusa intepescebant. Interim tamen, aiiqu illuc propendet, bunda nunc huc nunc solidum qu
interdum menses
et etiam annum Deum o dilligentissimam dabat operam ne incumbebat lta u deret, orationique assidue )rseterire I illo tempore quam paucissimi

nu

ctandas impellere eam satanas coepit; nec irrito conatu ita naraque iis sese dedit ut ipsa orationis exercitia paulatim iutermitteret, tum quod sua
:

^
per v
nituS
-

culpa

solitis inter

tum quod

familiariter et

oraudum deliciis frustraretur amicorum ritu cum Deo

,

cum quibus non longo temporis spatio Mdem locuta sit. Quare, quod orationem solllcim " mundanis vanitatibus inanibusque
T)

^
t

erubesceret in

hominum

quippe qua3 coutubernia adeo vane consectabatur

oratione

conversari,

Deus famulam suam expedierit

secreverit,
Ce
e

sibique P

uni adscribendum

orationis a^s

atque ipsa hac orationis intermissio majoris

esse hurailitatis videbatur

illi

argumentum. Ad illas autem frequentandas confabulationes eo magis alliciebatur, quod has ab

a Antequamdesuprema B. M. Teresi qua tanaeui 4conversione sermonem instituam, {[ mi

Jeju

63

*
pecca <

quas ut prse ca^teris religiosas suspiciebat, usurpari passim cerneret. Non parum huc etiam faciebat quod tales ipsa tum
aliis

quando sincenus et magis ex an Domino a quo tot tamque Q ivere vis modis manus dare vocanti coepit,
,
.

nvi tabatur nest n0

,';

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. A

hactenus multa nulla de delictorum ejus, de quibus ac de quibus ipsa toties tanto commemoravimus gravidoloris seusu et exageratione memiuit,

563
iCCTOII
MBRfti.

cum
tate

non possum a praemittere. Equidem probare Vitas evulgantes, eorum subtieos qui Sanctorum defectusque, in quos, utpote cere et celare peccata omni ratioue stuhomines, aliquando impegerunt,
dent
:

modestior atque in sui custodiam intentior, verum etiam tum cum et aetas erat imbecillior et ad lapsum pronior nec non peccandi libertas major et ad sui defensionem minus judicii ac prudentiae. Quocirca

de hac ipsa

//

aetate sic

Vitae suae capite

scribit

Numquam

graviter in

malum

propendi,

quod

quod hoc pacto immensam quodammodo magnitudinem bonitegere et obscurare videantur

tatis,

//

misericordiae et sapientiae Dei, qui ipsos in

quidquid inhonestatem redoleret, captans solummodo nimia ad tempus fallendum honesta cum aliquibus colloquia. Ante vero praemisit Non videor mihi ob culpam
naturaliter abhorrerem
//
:

toleravit, eisdem tamdiu volutantes benigne potentissimas, efficacissimas ac inde tandem per admirabiles rationes eduxit, et ex iis qui erant

sed

//

ullam lethalem Deum derelictura fuisse, nec illius timorem anirao meo proscriptura, tametsi majori
honoris amittendi

metu

tenerer.

Timor hic

in

vere

prius,

tales

effecit

deinde quales postea compa-

nostrae singillatim ipse ruere' Hinc, si Teresiae non dubitapeccata nossem, equidem ea vulgare ipsamet eadem minime suppriraebat, rem, quod et divina hoc pacto bonitas sed evulgari cupiebat, ut clementiaque magis innotesceret illiusque magis nefas et iniper eadera gloria eniteret. At quod peccata affingere quae revera non quum sit haec illi legent, facile admisit, et quod qui hanc ejus Vitam
sibi

causa fuit ut non eum penitus amitterem. Nec sane videtur me res ulla in mundo ab hac sententia revocatura fuisse, nec alicujus demum
ipsas araore eo pertrahenda.

/.

Utinam vero pares

mihi fuissent vires ad honorem Dei in omnibus integrum inviolatumque couservandum, quales mihi natura suggerente suppetebant, ne quid

"

agerem, homines

aut
vel

paterer,

quo honori meo apud

> !

minimum

decederet
,

persuaderent

eam

insigniter in corporis casti-

65 Sed audi etiam plura. Scio, r

cum apud
.

illam *"<"
..

"

quodcumque

moniam pudoremque virgineum delinquere oporipsa verbis exaggerat; tuisse, quantum quidem hoc

jam seniorem e filiabus quaedam quoad teutationes carnales sermonem intulisset, illico B. Matrem
respondisse
//

ideo

hunc

ipse praesenti

hoc capite errorem

iis

Nihil

horum

intelligo,

filia

hanc

alios

cogitavi et eripere conabor. Saepe et ipse mecum quibus hoc notum esse poterat, consului ecesse potuerint peccata quorum illa recor-

quanam
:

datione contiuenter in lacrymas et planctus erumpebat ac nisi ipsa capite xxxn Vitae suae palam
testata esset

mihi quippe benignus ille Deus gratiam dedit, ut toto vitae tempore non meminerim me quidquam hoc in genere admisisse quod confessario exponendum esset. Narravit hoc mihi aliquoties prae-

monstratam

sibi

apud
ipse

inferos

sedem

posita unius e primariis Ordinis hujus monasteriis, quae tum verax, tum religiosa cumprirais, cui ni-

sibi praeparatam, in

animum

meum

inducere

mirum hoc

Teresia

tum

respondit.

Quibus

si

ad-

non potuissem ullum ejus peccatorum in lethalium gradum videri referendum. Imo ne haec quidem eximit. ejus assertio omnem mihi dubitationem
Potuit quippe haec
illi

jungamus, quod
vanitates

illa

scriptum reliquit,

quinto ejusdem libri capite se videlicet, etiam tum cum

,

in

gehenna sedes

ostendi,

non quod ipsa eam tunc revera promeruisset, sed post facile, coeptum iter prosequendo, mereri potuisset, nisi
contra
Idltm,

nullam unmundanas consectaretur ac levem, noxam omisisse quam, etiam venialem quam non sacerdoti aperiret, liquebit ad oculum quam singulari Deus animam hanc, quam ad res
praeveadeo arduas et excelsas reservarat, gratia
nerit,

coKi-

Dominus revocasset. impule64, Quae autem me in hanc sententiam sunt hae. Prima, quod a culpis ac runt rationes

eam

inde

dum

ei

miseratione

quadam

inaudita corporis

naevis quibus reliquae mulieres obnoxiae sunt, con-

simul et animi puritatem integram illibatamque conservavit, ut post hanc vitam videlicet immorta-

tentionibus, inquam, rixis, litigiis, aemulationibus, detractione similibusque nimis quam fuerita liena.

Quae de re sic ipsa superius indicato Vitae sua3 capite locuta est Quandoque mecum ipsa perpendo, in me, licet miserrima ac pessima essem, semper ali:

lem ipsa virginitatis coronam consequeretur. Equialia dem, quantum conjectura assequi possum, non crimina existimo quam quod praesenti ejus'fuisse
peccandi graviterque in alia impiugendi se exponeconversatio, colloquia, F ret periculo, quod hujusmodi

//

quam Deo
tisse, et
lictis,

serviendi

curam ac desiderium

exsti-

//

ab aliquibus abstinendi continenter dequae non aliter a mundanis passim obbibi

juvenes
et

commercia et familiaritas, cum id genus praesertim erant namque aut aetate hominibus, creabant ad aut virtutibus destituti, ac proinde
:

et deglutiri video ac si nihil

nique gravissimis
et singulari
illos

me

penitus essent ; dedivexatam fuisse morbis,

lapsum proni

ipsa vero natura ad

amorem
iis

aliiciens

blanda, et nata ex animo bene velle

quibuscum

patientia,

quam mihi Dominus

non fuisse etiam ad detrahendum proximo aut calumniandum maledicenelargiebatur, tulisse,

dumve malum

proclivem. Videbar adhaec nulli prorsus optare ; avaritiae sordibus infecta minime

colligi potest amicitiam contraxerat. Hoc ex ipsius numquam ad maquo enim loco testatur verbis natura omnem lum se multum propendisse, quod sed et probrum carnale abhorreret,
:

immunditiam
solis

//

eram, neu memini suam cuiquam me unquam sortem ita invidisse ut hoc pacto in Deum graviter offenderim ; denique nec aliis fui vitiis addicta etsi enim adeo essem misera, uti revera eram, timor tamen divinus mihi ut plurimum ob oculos versabatur, etc. Omne ejus delictum in eositum erat quod familiariter et amice nimis cum
//

remissionibus houestis recreationibus se ac subdit Verum cum deditam fuisse, haec statim prsesens erat lapsus evitarem occasiones non cui et patrem et fratres exponebam ; periculum, Dominus vindicavit ac protexit. sed ab hoc me manifestum fit Deum, etiam invita me, pro: ,

Unde

./

Exploratum porro et indubiomni hac conversatione ab ipsa lethale crimen quo corporis honestas ac puritas vel minimum inquinaretur, admissum esse, imo ne consensum in similia carnis inquinamenta dedisse;
viris conversaretur.

tatum

est

nullum

in

ne peuitus ipsa perirem, etei adeoque 66 Ac licet tanta esse queant discrimina includant, in ea praesentia ut peccatum lethiferum qu adeo hoc in genere circumspecte et
vidiste

mortale pecca-

lum,

tamen,

nec modo postquam jam monasticae

vitae professio-

cujusque voluntas ab omni provide ambulabat aliena erat, vix carnis contagio adeo remota et potuisse, prsesertim cum crediderim mortalia esse constituisset, nullum tale ipsa unquam admittere
,

nem

ediderat, utpote

jam secum

ipsa collectior et

et quos ^

tum quidem nacta

erat confessarios,

mor-

talia

YITA
ACCTORB
ftlBSAi.

S.

TERESI-E VIRGINIS.

delicta neffarent. talia ejas esse

Q
.

eodem p de se ipsa confitetur et ration i qui conscientiffi me* iHo qui in D . ab aliis etiam, in Deum quse ceu cnmina uabeoam, u multis me, v e ^ u0 * vero offendere. . Capite

^^

^^ ^
Deinde capite

constaret> sed a dhuc anceps

V1I
,

cum

^^

n parte

diceret quare

conversatio-

T m \ThpLm
'

nem et necessitu dinem quam cum quodam contraxerat, non desereret, licet per unum atque alterum ^ Domino ad hoc ipga

^^

^.

non

impeni imperitis

oiui sibi confessarns

Eruditus omnis et

me

decepit, uti nec

neve B I gnaros et peritos ^berem, n" credenoum . quam ad iis \^ nsui ;Dant re i aX aqusdarn, quod miD1 co e ;;it ; liberta et qua . tionis indulpntia, babenas si enim . tem spondebat itia ut a iJ s constrinxissent, ea mea ,

potiora, ncet lebant; sed ignorabant

^^ ^
.

accedebat damno sic ai^ nnon nn . nnmou

aln

Hc eo dixi ut mea videretui, ha3C adjungit _. P a >a finf nequitia et eximia " manifesta fiat n*miitia t P.Timi* immensaque
,

iJ?

illi

me circnmven
ip

Dei benignitas,

quamque ob hanc
in&ratitudo
. i

^
,

ut

tudinem

^ ^^

in fe rorum

ipsa ingratidigna sim cruciatibus.

ethi ferum inoludere

scelus non videtur

at ,

quae

Deum tam

ardenter

amabat, ob hanc ipsam tartaro quas

adjudicetur,

'

>

^!^^
^

diffnam se existimat. Hoc quoque sensu capienda sunt quaB de aliis ipsa peccatis profitetur. Conversationes quoque et visitationes, tam quas aliorum excipiebat, quam quibus alios adibat, adeo j
UUIUCUJ 1W"6 V quidem longe
similes involvere crederet, ut et quae siffiiles frequentarent monacha3,verbisipsavelutrem honestam usurpantes in opinioue confirmaret

.

ipsa

mihi confessanos

suggerebant,

-.~~, adeo * niaie coiuuiiao""* erat ni ale commissum p^ dicerent; ut etiam licitum

^TZlZrnnon
mihim
loco

esse

quod

.^^ ^^
Tum
plum
etiam,
imitetur.

tum aberat ~
vi_l_.

^
ut

noxam

eas mortalem v..UH. W

inter vemalia ab vero lethale et gravius,

annumerabatur. Tantum hoc me id nocuit, ut parum sit hoc

:

ipni spintu

ad multorum

ut,

si,

Quare illico subDectit Deo disponente, forte alilegerit, mei exem-

Capite .ntilitatem referre, . etc.

se loouitur velim, in
.

vero vxii ita de

quando religiosa aliqua haec

Exprimere equidem et effingere versabaqua tum quidem anima mea

:

Equidem

eas per

amorem Domini

tnr,

captivitatem
velut

facile

namque intelligebam
in

nostri Jesu Christi obsecro ut similes recreationes Utinam vero diviniae placeat Majestati, devitent

//

eam

captam

detineri, sed

quo

illa ser-

intelligere vitus et captivitas consisteret,

haud
vale-

neque enim percipere poteram ncn adeo exagbam, quomodo, quod confessarii ld esset gerabantneu reprehendebant,tam malura
:

pemtus

ut quas ipsa in fraudem pertraxi id negans malum esse et in tauto eas periculo securo esse animo jubens, quod mentem meam tum obscura

sentiebara. ut in animo ipsa meo divexataconsilii petendi gratia adibam, scrupulis

Alius,

quem

enim data opera eas involvere in errorem volebam), harum vel una in reducatur etc. rectam, me revocante, viam etiam clarius Et, si nec haec sufficiant, multo id
teneret csecitas (neque

. .
i.

id genus angusalutare mihi et utile esse dixit ipsa raperer consublimes stiis divexari, etsi in finem, quando teraplationes. Haec quidem circa

capite

"

Missa sum ut sed majori anima suo curarem a morbo illum mea morbo tenebatur, utpote vanitatibus odcjb-

vn

significat hisce verbis

;

ipsa peccandi jam, adjuvante Dei gratia, majora incipiebam pericula licet occasiones declinare evitarem. Ac paulo infenus nondum penitus recolo quanta passa Miseret me jara mei, dum
,
:

cata,

quam

illius corpus;

non

ita

tarnen ut (quan-

tum
tali

ipsa conjectura

tum
:

assequi poteram) mor-

sim

et

quara

auxilii

nisi a

parum mihi aliunde affulserit solo Deo, et quantam mihi darent

inculpatoto illo quo loquor, versarer modo existimassem conciscere,

tempore exulceratissimode quoquo si enim illam me

illico

me inde pro-

relaxamentisliberin captandis recreationibus ac ea mihi licita esse asserentes. tatem,

67

69Er'aliis interdumlociseB

Matris verbis
credo quod
es^e

Mtok

colligi clare

illam posse videatur lethalia aliqua

v^

$ed
tws

guanfumluai
i/>ia

cu/pas cxaogerer,

dicta sunt hactenus, perspici licet se peccatorum ejus maximum fuisse quod peccandi quae visitationes et compericulis temere exponeret,

Ex

iis

qu

commisisse peccata, ideo equidera fieri taliaha^c aliquoties illi tum, cumhsecscriberet,
viderentur.
fuisse,

pellationes

illae

ferre poterant.

ldcirco

saecularium, quibus tenebatur, afautem eadem postea adeo

exaggeravit,
dicebat,

seque mille
aliis

gehennas promeruisse

propterea tamen scihcet omni- p admitterentur, spectatis numquam circumstantiis, quas bus quas proposui sit ]uac defaecatum futurum non, si modo rectum

Non

constat talia hsc

dum

tunc intueretur oculis admitteret. Nam quod vehementi quam cum olim illi erga Deum amore ferretur, nnlla offeusarum

quod eadem

dicium,

circumspicere

et

facinus exTgua videbatur, sed quodcumque demum apparebat; illa vero conscisset, gravissimum illi omnium gravissiraa ac teterrima, quse in hujusmodi quod, discrimina conjiciendo patrarat; tum vero
se

siquando de re quapiam, dirimendum rejudicandumest. Ca3terum Deo id perspectissima ert^ linquo, cui rei hujus veritas
.

est, attendere necesse sit necne, peccatumne

Domino eam ad

sese misericordia et prserogativis

quam n iliam quod nulla mihi, cur in hanc potius suppe tat ,vo partem totus propendeam, ratio (commoda afferre est hoc dumtaxat loco illud visum quod sE P e offerente occasione)
ejus dicendi se hac de re cogitanti in

amicabilibus alliciente, id genus ipsa occasiones, a quibus et distrahebatur, et impediebatur, quo minusDomino qua parerat gratitudine ac gratiarum
i _. e.. __1. .;,,,+ 11 .n.iis q actione responderet, fugere noluisset. Iloc illius e sic verbis colligi posse videtur; capite namque

mentem

venit, ne

mnino
et

ipse dubitso tacerem de hoc dubio, de quo et nanc ejus v quotquot hanc eju 8 Vitam ...

n forsan possent. In quo rej qua3 in immensum extolluntur,

desescnbit:Intelligere tum
//

illius coepi verita-

rum

temrei, quam etiamnum in puerili aetate ex parte cognoram, esse nimirum omnia qus mundo continentur, merum nihil, ejusdem quoque vanitatem
t

inanias, mias.

glona quodque brevi omnis ejus gloria

siraul
etiara

m in
si

dicimus quam re ammo sentiamus. Lt mea mae ^ jam evidens est ex ns qua3 huc aii enim non minus ejus misencordia cui F ^.o quampiam corpons an
plus ipsi

^^ ^J^ ^ ^^
.^

^ ^J^ m
,

qU1

nimi-

&
*

satis id

gunt Constat . maffnitu

^
h '

urita te

dinem decere

-^ihilum n

recideret; mortua forem, ad tartara detruderer.

vereri,
Si

ne,

sospite, et virginitate

ita in

revera

riculosis peccandi

occasiombus

ra
e

amque
eC

pein

'

eum

haecpeccatautlethaliahabuisset,nondixissethauddubie, metuere se ne infernalibus suppliciis addi-

prsceps ruere sinere, quam po^t

peccatis educere.

"^

is iis ips

7Q

^mc

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS

565

A
towmUiU.

70 Adhaec etiam

postquam

haec

jam

scripto

peccando

delinqueret.

Adeo sincera ac fervens

singulari in

AOtTOftl
iBtn*.

mandassem, quo certior redderer, verioraque proderem, virum gravissimum quem Teresia et plurimum amabat et cui sua arcaua committebat, hac super re per litteras consulendum putavi a quo id
;

prostratae fuit deprecatio, ut,

Deum

accedente fiducia, cujus hactenus clementiam indulgentiamque variis erat in casibus experta, et
desiderio

deraum accepi responsi quidem et ipse audivi

:

/<

Peccata ejus, quantum et prope ut indubitatum

/<

,,

teneo, fuerunt pauca, et vix ulla gravia. Magna namque et animae et corporis illius erat puritas
:

quo jam tota ipsius esse percupiebat, plena, audacter non se ante inde surrecturam diceret quam votorum reddita compos foret. Nec vero suo pia illius et humilis deprecatio fructu caruit
\

nara exinde majora quotidie spiritus incrementa

fecit, et

//

neque enim aut carnales motus aut cogitationes

inhonestas
,

auctiore in dies et intensiore,

ei

quam

fecerat
ac
i

//

quales

aliis
;

naturaliter

occurrere

hactenus, amore se
72
tulit S.

conjunxit.
illi

,,

solent, in se sentiebat

irao

ne noverat quidem

Non parum tum quidem emolumenti _

Augustini Confessionum
se
liber, in

at-

rfc
.
i

ara,xi%
nr.-, .1' " ac "''

//

//

quidnam essent motus irapuri. Quod autem in tantum suas extolleret culpas, id eo fecisse credo quod cum in Incarnationis cum aliquot viris gravibus, qui tum temporis devoti dicebantur eamque diligebant, ageret familiariter, et reci,

quo velut

! "

a uJ ,
(

pellucido in speculo

suamque

se contemplari

vitam existimabat. Cum ad ipram Augustini conversionem et ad illam quam in horto audivit vocem sub finem libri octavi pervenisset, sibi illam factam

//

procae hinc inde frequenter instiiuerentur visitationes et conversationes, eas et ipsa sectari cosperit,
etsi

quodamraodo credebat, et lacryraarura habenas laxabat. Exin coepit orationi insistere frequentius,
rarius vero se dedere
iis

//

divinum semper tiraorem

prae oculis

qua.

orauti officerent

n
//

liaberet, rectaque intentione procederet.

A
,

parte

nondum

enira penitus

ea exuerat. Ipse vicissira

illorura
rei

forte siucera

non
//

fuit

intentio

cujus
ita

cum

Teresia causa et occasio foret, hinc

Idipsum et alius vir suas ipsa culpas cxtollit. ^ gravis mihi perscripsit, qui insuper addidit In in rebus omnibus et actionibus exacta erat
:

Deus, qui et ipsam de suo aliquid praestare volebat, manum aperuit, et majores quam solebat, illi orationis tempore gratias est elargitus, ut suo tem-

//

//

vestitu scita et elegans

narravit se ipsa mihi,

//

//

integra ad claustri cancellos cum externis collocuta inde ad oratorium suura re-

cum vespera
vertisset,

cum de oratione ejusdem dicendi erit locus, ostendemus. Omnes has illa aliasque id genus, qua. post uarrabuntur, gratias, intercedente ac deprecante Deipara ejusque sponso Josepho potissipore,

mum

est consecuta. in

Ita

namque

id

illi

Dominus
:

./

totam

in

lacrymas resolutam jacturam

retulisset.

fuisse

quadam

visione,

quara suis ipsa manibus in

quod ex

id

genus conversatione nonnisi insignem

sehedula separata exaravit, significavit. Ait enim

n Intellexi
//

totius temporis illius

Haec

singulari
ejus
:

me

in

Deiparam Matrem ac
ferri

quidem hoc
patesceret.

referre loco volui,

ut melius veritas

sponsum
interitum

//

que debere

Josephum cum enim

,

affectu obsequio-

in

extremum

saepius

/-

ipsa ruerem

illorum

patrocinio fa-

ANNOTATUM.
a Vide super gravitate peccatorum S. Teresise viii Commentarii prsevii.

//

//

ctum est ut, qua pene excideram, salutem mihi Deus clementissimus reddiderit. Inter reliquas

quas tum ab ipso ccelitus obtinuit gratias, fuit haec quod novum illius in anima exoriri timorem permitteret, ne, quam magnam in oratione experiebadulcedo haecque animse in eadem suspensio tur diaboli foret illusio et impostura, qui eam hoc pacto ab oratione mentali et passiouis Domiuicae medi,

CAPUT

V.

tatione divertere vellet, et impedire ne

bat,

inde fructum eliceret.

Sanctce ad meliora conversio, et magni

in via
spirituali progressus.
historiae contex-

dubitabat, cura

dum jam

orationi

quem soleNec vero hac de re intendVbat; sed tum

mentem

aliena distraheretcogitatio. hicsubre-

C*P.

\\.

Jam
tum

a peccatis digredientes, ad
et ad

pebat timor. Timendi causam augebat quod mira praeiis forte diebus de diaboli praestigiis, foeminis certa fama spargerentur, et imsertim illudentis,
primis de Magdalena a Cruce a, quae uuiversam llispaniam et sanctioris vitte fama et imposturae
a

Smrlu, oralioni

postremam

vel potius

pene postremam

magii
lC IM-

imta

Teresiae conversionem redeamus. Sanctis hacc est adscribenda imaginibus, quarum aspectu multas Redemptor animas ad sanctiorem viam vitseque et quas proiude non eraendationem provocavit
,

nomine percelluit. Sahitaris hic tiraor vehementer et diutius quidem eam torsit, sed insignem
detectae
illi

attulit

proventum, occasioque
liis

fuit a

mundo

sese

sine ratione S. Ecclesia et servat et veneratur. Teresiaigiturquodam die suura ingressa oratorium

penitus avertendi.

porro angustiis et anxietatialiter posse

bus liberari

sibi

non

videbatur

quam

(nam tale sibi ubique conclave deligebat, ut in ejusdem latebris et solitudine colligeret raentem
orationique
jecit

cum

viris

spiritualibus,

harum rerum

peritis et

gnaris, qui sincere,

quod sentirent, exponerent,

,

insisteret

in

vulnerati

Salvatoris Jesu Christi

:

imagiuem

confossique forte oculos con-

rem proprius coramunicando.

73
Illis forte

qua conspecta, insolito ipsa introrsum turbari motu in animo repente coepit, tot illum oppletum plagis et livoribus cerneus. Inde secum ipsa mente cogitare quam huic post tot plagas Domino ingrata
hactenus
dolore compungi ut ipsum

Pmndiebus Societas Jesu Abulae sedem o$ulit >ii/ eri|i nr,i ac domiciliumfixerat, erga quam ipsa, licet sinjril- dinm latira neminem de sociis nosset, mire afficiebaiur,

atque adeo vehementi cordis dissecari medium ac distriugi videretnr. lloc pii doloris sensu ante imaginera supplex sese prosternit, cum magnam lacryexstitisset,

quod praeclara de ejusdem functionibus etinstitutis iuaudiebat. Quamvis vero apud illam inventuram numquam tamen speraret se quod desiderabat
, ,

inducere animura poterat ut in colleginm sese quos conferret. Hinc namque se credebat iudignam

suum

marura vim effundens,

rat

tum Dominum quam

in

pote-

maxima animi

deraissione obtestans tantam sibi

daret fortitudinem ut

numquam

ipsum deinceps

quos tantopere suspiciebat, coram loqaequoque non eam experiebatur in se sequenda. constantiam ac robur ad monita ipsorum erga ea sibi ab his ablatum iri praevidebat Nam

cum

iis,

retur, illinc

Tumus

vii Octob?'is, Pa?-s

Prior.

7s

quaa

Refl 566

VITA
ipsa adhuc

S.

TERESLE VIRGINIS.
rasibi

ACCTOKl
niBEftA

non modico affectu ac studio quod ipsa deponere posse minime piebatur;

qu

profecisset. Interim

dum responsum
:

summo

indies divina charisraata et videbatur. Crescebant hic timor. Cum videret dona, crescebat et salutaris posse hac in re efficere, virum autem uihil se solam

versabatur metu illo jam habito, angores perplexitatesque spiritus invalescere augerique cce. perunt. Asserebant quippe illi, quantum quidem
conjectando assequi possent,

exspectabat, i n D

omnium horum
esse
:

fou-

quemdam
civibus,

nobilem, de priinanis civitatis Abulensis

tem ac causam cacodsemonem

proinde consulSocietate Jesu

Franciscum Salcedium (quem sanctum ipsa equitem identidem vocitare solebat) ad se evocavit. jam abhinc Salcedius, etsi matrimonio junctus, sese virtuoratioui dederat impensius annis multis erat exercitio et sanctioris vitaB exemplo
,

tum

sibi videri, si

cum quodam

tumque

hac super re conferret, apud huuc omnium jam inde ab eo tempore quo primum ratione uti ccepisset, commissorum homologesiu ederet, illi se totani tam boua quam male quae fecisse meminisset exponendo, committeret, demum quae facere ipse deret, exequi ne gravaretur.
76
suar0n

optimo cuique notissimus

et

qua poterat

ratione,

uxore demortua, saluti auimarum consulebat. Hic, et vitam sanctam sancto sacros sumpsit Ordines, concludens fine, Abulaein sacello quod sibi propter

templum monasterii a
ac Gatparcm

S.

Josepho cognominati con-

Dei famuli hoc de ipsa judicium ac censuram tulere vidcbant enim quod ipsi inter orandum coutigebat, uonnisi perfectissiilli
:

Nec vero temere

f( " a

mm

e Switlalt
.

strui jusserat, est sepultus.

mis quibusque comraunicari solere; hanc vero

Dazam

74 llujus ergo viri opera, logi magistro, viro ob virtutes sanctitatemque,

cum quodam Theoclaro ac divino

perfectione longissime distare, quod imperfectiones

in ea permultae se prodereut

quam multos

dein coluit annos,

obsequioaddictissimo, aniinarumque zelatore acerrimo, agere saepius Teresia aggressa est. Huic et
orandi ratiouem et omnia animae arcana cum patefecisset, ipseque ad oculum perspiceret quas in B oratione a Deo reciperet gratias, et ad quantam
inde esset obligata gratitudiuem,

censebantque tam sublimia Dei dona et tam vulgarem vitam bene simul non posse consistere, ac proinde a Deo illa
:

non venire

sibi videri.

Huc quoque nou parum

jam

fa-

ciebat, quod,

essent auni ex quo orationi se ipsa dedidisset, si haec a Deo dona E proficiscerentur, a multo jam illam tempore vitam
in

cum

viginti elapsi

eam

illico

indu-

cere est conatus ut suis de reculis et minutiis aliquid abjiceret ; sed nondum id ipsa mentis nacta erat robur ut iisdem prompte se exueret. Non

melius commutare penitus oportuisset. Deo autem dante, factum ut quod queerebat, quampri-

mum id in Societate inveniret agere mum ccepit cum quodam e nostris, viro
:

quippe
et

pri-

apprime
provectae

ferebat

enim tantam

sui

tum rationem
esset;

imbellis et imbecillis

adhuc

haberi, quod quod deinde in

religioso et prudenti, etsi

aetatis.

non usque adeo

Hic,

quantum quidem auditu

accepi, per

majus auiinse illius bonum (ut de se ipsa testatur) vertit, ut hoc nimirum pacto in Patrum Societatis Jesu notitiam veniret, et cum iisdem suis de rebus
conferret. Interim Salcedius

solita orandi praecepta quae in Exercitiis B. Ignatii

praescribuntur,
cui

eam

exercuit, etsi non per omnia

cum suam

ipsa vicissim vitam per Coufessionem

eam

seepius intervise-

bat, aniinum simul addeus, et

quod poterat subsiillius

penitus aperuisset, animavit illam, et vere Dei esse spiritum confirmavit ; sed denuo opus esse ut ad

dium

affereus.

Verum quod hinc

videret in

oraudo spiritura, et illinc imperfectiones quas nondum ipsa a se peuitus abjecerat, sibi persuadere
plane non poterat a bono sauctoque ea dona spiritu proficisci. Addebat tamen plane se in eam non
transire seutentiam, donec se ipsa,

orationem se applicaret. Neque enimbonasolidaque jecerat fundamenta; neu sensuum hactenus aut affectuum motus effrenos edomuerat. Ante omnia illi
in mandatis dedit ne ab orationis studio

umquam
prae-

defatigata deficeret, sed

vim quamdam

sibi faceret,

cum bene ma-

cum tam
veniret.

singularibus

eam

Altissimus gratiis

tureque omnia
llis auditis,

quae de sua oratione dicenda erant,

librasset cogitando, minutius

de eadem edoceret.
afflige-

addebat
//

Curaque per Quid scis

:

os illius

Dominus loqueretur, an forte multorum per te

?

non mediocriter Teresia animo

Deus

velit saluti

consulere

et

alia his

non
^

batur, et lacrymis penitus conficiebatur, in incer-

tum et anceps fluctuans, cum hinc sibi persuadere nequaquam posset, talia, quseque tautam illi utilitatem afferebant, a peccati auctore daemone proficisci, illinc vero metueret ne ob suas se Deus sineret culpas in tantam caliginem et intellectus caecitatem prolabi. Accedebat ad exteriorem hanc mentis afflictionem alia non inferior, quod nimirum verbis ipsa exprimere non posset quid rerum

absimilia quae recte deinde visa sunt coutigisse. quotidie aliquod passio77 Consuluit adhaec ut
nis Dominicae

,^f
p

^^

membrum

orando meditandoque

ex-

stucuteret, ut illius consideratione mortiflcationi perfectionem dere institueret, itaque paulatim ad nostn contenderet; solam humanitatem Salvatoris quoad poterat, perpetuo ante oculos haberet, et, suavitatibus resolitis spiritus recollectionibus ac Hisce Teresia sisteret, donec aliud illi suaderet.

secum

in spiritu ageretur.

Utque

se utraque libe-

raret angustia, ad spirituales, quibus legendis as-

sueverat, recurrebat libros,

num

quid in

iis

scri-

ptum occurreret quod ad sensa animi

exponenda
hiiqu Juudcnlibxuy

sui

clare

mentem non mediocriter profecit;quod ejus illiusque naturam probe prudens Pater intelligeret, deducenda, et conditionem, et per quam esset viam nonnulia illi quoque clam perspiceret. Insinuavit
consiliis

conferret, consultura.

qua3

manserun animo ejus deinde semper insculpta

vitse

in

Quod quaerebat, invenit in libro cui Ascensus montem Sion nomen est, auctore quodam ex Ordine Franciscano. Locum ipsa signaculo notavit, eumque Francisco Salcedio exhibuit, ut eum cum
75

Hac

superioris

detectione facta

majorem
pe
i
*

opinato in
sensit,

suo spiritus magistro communicaret illius responsa dein ad se referret. Addebat, si UtCUlUUIO his im^v .vwuvn .lUUV/UBl, Oi daemonis LXkO ilAl" W postura subesset, atque ita ipsi censerent, ab ora-

mores multisque in rebus alios ccepit abdlcaD duere, ea mentis generositate eas a se si mile non domesticis modo, sed et exteris prodign
a videreturetextremum, ita penitus deserere VlUtlCUIl CtCAtlCUiUUl) *** |,w op paulo ante tan que contemptim ducere quae

anima tranquilitatem ac quietem

tione fore ut penitus desisteret, ne his se periculis sciens exponeret, etsi alioquin nonnisi invita ejus exercitium abrupisset. Experientia quippe et usu

suspexerat.

Magnam

hic Societatis sacerdos

prudentiam dirigenda gubernandaque adhibebat urgebat, qum discretionem, nec eam violenter
exspec omnia pendere videbatur, pro p in anima illa donec divina Majestas
tius

jam

didicerat

quam secum
actum
se
esset,

male,

dum

orationem
vice versa,
spiritu

parvi

intermiserat,

et

quantum

ex quo ad

eam

denuo applicaverat, in

operaretur,

eamque immutaret.

Teresia

qu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

jussa ejus omnia
.-

567
4OCT0KI
-'

exactissime exequebatur, at prafixerat limites transgredi quos ipse orationi compellebatur quo enim magis divinis obluctabaccelitus immittetur consolationibus, eo uberiores (tantum enim spatium bantur. Unde bimestri illo visitationibus intercessit) longe pluribus eam Deus hic praevenit, quam solebat. lnjecit adhaec pius de corpore pcenas Pater affectum illi ad spontaneas sumendas, quibus ipsa ob frequentes infirmitates

quam

faceret,

omittendum, sed quidlibet etiam faciendum asserens hic tamen ipsa non mediocrem difficultatem sensit, persuasa nimirura ab eo aliquorum familiaritates et necessitudines omnino sibi rejiciendas, non tam quod iisdera in Deum offenderet, quam quod nimiopere erga easdem afficeretur. Quoniam vero generosa erat indole, et nullum in amicitiis illis fovendis delictum suberat, insignem ingratitudinis effugere non posse notam se arbitra;

lUES^.

pj

hactenus non assueverat, imo neglexerat asserein corbat enim, si extremas asperitates assumere quibus nullura pore non posset, at posse eas a atque ideo forsan eanitas pateretur dispendium
: ;

batur, sieasdem jam dudum contractas dissolveret et hoc suo ipsa confessario declarabat. Respondit
ille,

rem Deo

inter

oomprecandum aliquamdiu
qua
illu-

hisce illam raorbis a

Deo

affligi,

quod

se

Ipsaill-

comraendaret, strata introrsum

sceret,

et Spiritus Sancti luoera,

,

utrum

foret

consultius,

agno-

id ille troneis cruciatibus non affligeret, quasi sua suppleret raanu quod ipsa negligebat.Multis proinde exerceret, ultro susceptis mortificationibus sese ut auctor erat. Unde fiebat ut solidis duabus jam illi

recitando

hymno

continenter

deposceret.

Fecit

Veni Creator Spiritus, quod jubebatur

cumque quodam

Deum

ejusoratio niteretur basibus, poenitentia, inquam, et raortificatione has enim habeat necesse est, si esse qualis debet. Qui vero inde resultabat fructus
:

diediutius in oratione perstitisset, lumen immitteret, quo illustrata illi in omnibus posset satisfacere, ecce hymnum solitura exordienti subito raptus adeo

obtestans ut sibi

veheraens insedit, ut prope sui impos videretur.

velit

nimis
cata,

aperte quippe agnoscerecoepit quaecumque in Deum admisisset pectametsi levissima, eorumque malitiam perspi-

quam

erat manifestus

cere, ac,

quid superflui gestaret, non ante mentem procoraponere aut colligere posse quam idipsum
si

Hactenus simile quod nondum experta erat. lnterea hanc in intimisanirase penetralibus vocem audivit Nolo posthac cum hominibus, sed cum Angelis converseris. Evidenter colligi licuit hanc a Deo gratiam factam esse et tum liquido patuit, quod
//
;

cul a se abjecisset. 78 Non multo post

multis ipsa annis

maxima

a se diligentia

nunquam

CAP. X. S.

Franciicus ap-

it Borgia

probat ipiri-

appulit R. P. FranciscusdeBorgia, qui Gandiensi ducatu repudiato receabhinc annis aliquot in Societatem Jesu sese confessarius illius perat. Cujus adventu cognito, Franciscus Salcedius ipsam induxerunt ut

Abulam

impetrare potuerat, tametsi summa contentione anniteretur et sanitatem non parum laederet, unico id

momento a Domino cordium

est, nulli

fieri

posse.

Exinde

simnl

et

(umTeresiae.

hunc convenire ne gravaretur,

illique

orationura

ut posthac esse farailiaergo ita immutata consolationem alicujus admittere potuerit, ris aut quam ejus quem Deo familiarem nosset quin grave
;

reddesuarura quam poterat exactissime rationem ut Borgia audivit, ergo ret. Dictura, factum. Hanc respondit extemplo Dei hic spiritum habitare ;

illi

atque acerbum fuerit

cum quopiam agere

qui
atque

orationem familiariter

quare consultum videri diutius illi non obluctari quidquid sibi contigerat hactenus, sincerum ac verum fuisse ; caeterum deinceps ab aliquo semper auspicarepassionis Salvatoris articulo orationem
:

tur,

tum,

si

nequaquam Magnopere
vit
;

contingeret in spiritu a Deo sustolli, refragaretur, sed libere rapi se sineret. porro eam Borgiae colloquium recrea-

non usurparet. Hoc quidem sermocinationum Dei cum ipsa 80 admodum initium fuit c quod deinceps illi solemne vero harum sit modus, etquo fuit et frequens. Quis an a dignoscatur signo a Deone hse proficiscantur xxv Vitse patre mendacii, luculenter id ipsa capite tamen a vano eam est prosecuta. Non idcirco
:

mxstum

efm anlmum

su33

nam cum de

multis

eum

percunctaretur rebus,

multo valeret usu et illius ipse interrogatis, quod abundantissime satisfererum harum experientia,
, '

calamo exarato , quera cit. Quodam in tractatu perfectionis inscripsit, capite xxxi, haec TereViam
siae

cum nullus timore complendo cessabatcacodaemon, ad eam pateret accessus. Quinque vel sex aliuude Teresiam auDei servi, permagnae illi omnes apud tractaturi unum in locum ctoritatis, ac super re qui omnes, ut quidem confessanus convenerant senapud illam afflrmavit, in eam pariter venere persentisceret, a F tentiam, ut quod ipsa in oratione
:

manu scripta verba reperi, quibus seipsam haud saepenudubie denotat Novi quamdam quam
:

condaraione id proficisci assererent quamobrem Corporis videri tam frequente illi vivifici sultum
:

>,

raero

/<

//

Deus eo sustollebat; ipsa vero nihil penitus capiebat quare virum contemplationi mire deditum, P. Franciscum b, Societatis Jesu, olim ducem Gandiensem, consuluit a quo didicit id id sibi nonnunfieri haud difficulter posse, imo
: :

Domini Communione

interdicere,

ipsamque

in ex-

evitandae gratia, ternas se functiones, solitudinis vero, quo illius exploraret effundere. Confessarius

quam evenisse, etc. Interim contigit alio Paablegari trem spiritualem cui se ipsa crediderat,
./

censoribus constantiam, in eamdem cum sex illis Teresia ergo, propendere videbatur sententiam. tum quidem vano pavore consternata, et quodam
fovebat, dietiam cordis languore, qui eumdem secura ut ssepe etiam soli sibi in cubiculo vexata, .Egidio (est id nempe fidere uon auderet, a Sancto magno mcBcollegio Societatis Abulensis nomen), oppressa, ad suum rediitcoenobium. Ipsa ergo rore dies probe monentibus parendo jam ad multos

unde non mediocriter animo est contristata; namque illi similem nusquam se credebat reperturam collegio alius ejussed in hoc ipso Societatis Jesu defuit. Quod vero sanctimodem plane spiritus non
:

nialibus illius loci liberum esset, quoties alluberet, matronam foras prodire, ad multos ipsa dies apud

viduam, non parvi nominis, sibique perfamiliarem, haud procul a collegio Societatis commorantem, illi cum est diversata. Hinc factum est ut saepius S. J. loquendi agendique daretur ansa; Patribus
quos unice complectebatur et quorum e consortio nonnisi doctior etmelior abibat. 79 Quamquam autem sic eam Pater blande admodura et leniter ad majorem perfectionem sa-

solitudinem, Sacra se abstinuerat Communione, et nec ei erat solatium, declinarat,

unicum tamen habebat quibuscum

qua3

suis de rebus ageret

;

(omnes
hic

tamen enim illi adversari videbantur) nondum finis. Erant namque illius exagitandse fuit

qui

sibi caveret. Aln confessario consulerent ut ab ea esse diabol.cum addebant sole meridiano clarius

eu illam jubet

amicidit

hoc commentum bat animos, cum

postura

esse. Solus

illi

et diceret, etsi diaboli fraus

confessanus addeim-

humanis rcnunuore,

tagebatprovehere, nihil

illi,

quo penitus Deo

satis-

foret, nihil

ab hac

illi

posse damni accedere,

^
praesertim

VITA
568
tlliTOM i.

S.

TERESiiE VIRGINIS.
intcr

, modo

MHHU

Deum p lcuu u m npnmoeceandononoffenderet.Has Dei famula

ang-ustias et

ammi amicu
:

ge .

m ens
P

quam e xissim
;

sese via deduceret

8UPP i iC abat ut alia fi quod ipsum ao

e

^.

cum et eorum quos supra memoravi Patrum eam confirmaret opimo, non jam, uti quidem solebat, hisce male opinantium oblocutionibus
turbabatur

ti

^.

sed

magnum iUum Dominum

pretiosa

Z?Z,,

coDsolatione ccelesti m*'Neo vero ulla interim ntaxima cordis amaritudine. perLdeoatur, sed posse d.abo. recogitabat fieri omn.no

antea non habueratj in amorig signum monilia tradere, seque jam opulentam et ornatam, cum antea pauperrima esset, videri asse-

inmanug>

quffi

dum secum
lumsecum

wit
n vel

nuodam

nulla vel e ecelo oratorio versaretur, po eonsolatione percepta, ecce oonsol abbominibus
i uomiuui *ww borarum laborem, q
>
,

Erfro,

anpusti.sduloqui. Biennio vebementiss.mo oppres a

toto iis in

cum

aojrore

ouatuor quatuor

oblitus fuerat
"filia, noli

Dominue, introrsum eam

est,

^^^^^^^
h

-^ M

in

cordis

se quoque videre, necnon confessariis Huis manifestissimum existere, quam sua anima mutata id se proinde credere et in melius conversa esset non posse, tametsi quidem vellet, neu sibi persuadere, ab eo qui auimas omni conatu ad tartara pertrahere allaborat, jam ad boc ipsum exequendum tam contrarias rationes puta peccatorum detesta-

rebat

penetralibusallocutus

dicens

Noli tirnere,
te

metuere quia numquam verba momento, nam ego sum. . Ad haec porro animum inobomnibusdoloriset turbationis qua3 ccelestis qutndem scurabant nubilis evanescentibus, exoriri visa est, tantaque
;

deserem

lux

illi

et

contideutia

securitas ut adversus
I!

omnes, quotquot in mundo

eruditos rationibus evincere eraut, doctores atque qui sibi loquere ur,

tionem, virtutum exercitationem et constautiam continenter suam in animem iusereudo, adhiberi. Ipsum identidem idem ille Societatis Jesu sacerdos quem ipsa animaa sua3 praeposuerat, aliis contradicentibus respondere solebat ; nam solus hic illius patrocinium partesque susceperat. Etsane hac ipsa sacerdoti huic erat virtute et fortitudine opus ad tantes edverseriorum iujurias et calumnias, quae

posse

sibi

videretur

Deum
;

esse.

hunc Serenatum posthaec omniuo cor

;

illiue

suavissimarum lacryerat ipsa se quaeie l.mtibus prorumpere marum rivi mutatio dextr exinde mirari, quod tanta in se adeo contra Excelsi appareret. Et facta auimosior ut, omni inani pavore cecodaemonasseseenimavit, generosa eos cruce in certamen
ex oculis vero assidui
seposito, arrepta viragoprovocerit, dicens quotquot estisj videre
n
:

ad ipsum referebantur quotidie, infringendas. Consulebant illi siquidem emici, sibi ut ab illa caveret, E videret ne sibi daemon imponeret, illi in re quapiam, adjungendo quam in rem illi quara diceret, fidem
:

cum

vetera qui per similes daemonis imposturas et illusiones

tum nova

afferebaut exempla illorum

Proditejem

iu

aciem,

namque

volo,

cum nda

facere possitis. Dei ancilla et cliens sim, quid perfruita est, ut, etsi Tali vero post. quiete mentis oculis praesentes cerneret, misuis eos

taiidem in fraudem illecti essent. 83 Qui vero Teresiae familiares erant, animaeque J^^JJ ipsiusbonum optabent, de multis eam saepe rebus wrt consulebant; quibus illa quamsimplicissime satisnec satis quae diceret advertendo hinc

faciebat,

interdum

Et qua erat in uime exhorresceretac tiocci duceret. fortiDeumbenefacientem gratitudine, donum hoc a Deo acceptas tudinis tanti fecit ut iuter primarias

ipsam jactabant arroganter docendi doctiores offiaucupari, cium velle assumere et doctrinae nomen sibi signum videri. et hoc ipsum non adeo bonum vel minimum, hoc Si quod in ea notabant erratum
adeo in

immensum

extollebant ut quidquid

demum

hanc se referre diceret gratias. Exinde, omnibus modi divinarum gratiarum praesidio ab
rebusessetterrenis dissoluta et libera, totam committeret, se providentiae ac directioni viam ferri non minus prospero per spiritualis vitaj
coepit cursu,

cum

hujus-

divinaeque

partem interin ipsa cernerent, id vel in sinistram illius extemplo pretarentur, vel ad confessarium et confirmabat, referrent. Hic vero eam solabatur simui illius animum tranquillabet, turbatum
hic

num

secuudis

nec miuus celeriter, quamperoceatum ventis tum aestu refluo propul-

celeret. Verum etiam mandans ut nihil sese posthac enxiae huic Dei enimvero nimia ipsius humilites
ancillae

sata navis, ut

omuia

illius

cursum accelerare

vide-

magnorum laborum quamquam enim semper in

omnia
aliter

post fuit seminarium ea ipse opinione fuerat

:

Kedemptor reutur. Quotidie enim novas illi pertim infundebat, quotidie favores ingemiuebet,
veriiseamratkmibusalloquendo, etprofundissimas ec sublimes veritates aperiendo, partim magnes
illi

gratias

hasc a

Deo descendere, quod tamen tum

eruditione

tum

de hac

longe F spiritu Dei conspicuos viros cerneret, dubitare et re tota sentire

forte,

Bo'ii

nli

<

fm

visioues exhibendo. eximios 82 Admirebiles porro motus et efFectus

viri

vitae sua3 hajcciebant, quibus quotidie in melius llic illarum sermocinationum et rationem mutabat. dicendarum esset locus, nisi ipsa eas

metuens ne ipse ac nutare ccepit, judiraagis quam tot ahorum unius ipse niteretur lam sententia, delinqueret. cio rnaiori douatorum etamphus propter trieunio io-itur ipse quam Teresia
iTacetflimilie, quae quotidiana parum a malevolis exagitati sunt
tationes, ta ,
;

quod sua

prope erant,non
ut taceam exagi-

visionum

eas Teresia a capite \xv referret, quo loeo legere singularie sunt omnes possunt. Referam taraen quae quaeque ed histori.e quam scribo iilura connectendum non perura faeiuut. Non deerant qui ei timorem creare pergerent atque orania quaj divinitus adscribenda dicerent, illi accidebant, daemoni esse a quo turpiter illuderetur. Ad hanc eos potissimura movebat, quod MariamDiaziam, cujus sanctimonia erat et notissima et ab omnibus approviderent bate, quaeque eodem vivebet in loco, via

persecutiones ec

et

alia

qu

p r orsus cause quempriraum enim ad confessanum

ferebantur. Nihil quam cum eos qui Dei

subito in

illam

M^
sine
ulla
,lla

ommar

crucmbatma^ porro B. Matrem obsequium cordi quam

sibi

maxime habebant,

etiam

cum

eliie

vitoe

sententiam

in adversari. Et sane tanta hoc confessasit, quamv.s postipsa

genere pertuli ^to

aoerbi^
,

nullura tomen n vita,tempore labores subiisset, pwcess^ Eo demum res

communiori a Domino deduci, neu

:

id

genus

illi

quasi una Deo visiones colloquiaque contingere dumtaxet sit via qua animas deducat, et non eadem Teresiam a Jesu dirigebat, hactenus Sancto-

majorera exstitisse. sacris Eccle^ non unus ab ea, ceu energumeua, decrevent .4 exorcismis rite pellere satanem parura morab teraen illa infumiam ac probrum vexaba q uti jam dixi

qua

rum

et

Sanctarum conduxerit plurimos. At

ipsa,

illo eret hoquie velut errhis ecceptis de summo eam familiariter visitabat, securissima, spite, qui

vehemente _tamq viros edeo bonos ac probos tam quoqne diusibiadversari cerneret, ipsos dubios ac suspicac quam confessarios nonnisi

Maximeautera

illam,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBBIS.

569
AOCTORE
RIDERA.

A sua

excipienda peccata accedere ; demum quod metueret ne tandem eo res deveniret, ut, qui sibi reperiretur. Veconfitenti aures dare vellet, nullus rumtaraen omnibus bis sinistris de Teresia opiniode nibus fieri non poterat ut ob frequentes hasce
i coelo sibi

CA.PUT

VI.

.minissasvisionesaliquamanimotristiimrnissas visiones aliquam animo tristi-

Adeo namque hae mentem lllius recreabant ac delectabaut ut ne unam quidem earum visionum cum omnibus bonis ac voluptatibus quibus homines in mundo frui possunt, commutare
tiam oonciperet.
voluisset.

pr

ara
#

feresiCB
t

in rc
,

difficili

"

obe-

dientia; insignes

ei

oblatce visio-

nes

colloquia
;

cum

S.

Petro de

Alcantara

tentationes varice.
CP. XI.

ANNOTATA.
qux de Magdalena a Cruce in prxvio (num. 491) r^eferuntur, legatur Comm. quod Theophilus Raynaudus super ea refert in suo libro de Stigmatismo sacro et profano (Sect. auctores quos znibi ini, cap. xiv), adeanturque contidicat. Non Corduba solum, inquit, ubi res
a Prseter ea
;

gique perraittebat ut eam vel consolari, vel verbis quibus mirabiliter eam iuterne iu anima alloquebatur, confirmare, vel amorem denique suum obliviquotidie raagis magisque in ipsa adaugere
sceretur. Ipsa vero,

Non

ita

ancillam suam Dominus angustiari

affli^auc''! a

Buttluuiire
Ali
ii

-rZ

III

virluie /iromo-

vclur.

orbis novit eam qit, sed universus Christianus simulque enumerat alias huic deceptricem
similes sive illusas a dasmone sive artifiaose fucum facientes mulierculas quarum una vet sumipsi Ludovico Granatensi, viro per omnxa
,

quae adeo eximiis a Deo se cumularidonis videbat, his omnibus de rebus apud pientissimum Dominum expostulabat, apud quem solatio erat omnia magna amoris significatione et

mo, imposuisse deprehensa est. Simon Majolus tit. Sagae) B quoque (libro Dierum caniculanum, quam in ejusdem Magdalenx a Cruce meminit, prima pueritia Corduboe ingressam refert S. Clarx cocnobium, quod ipsa postea ex collata stipe orde fundamento extruxit. Dxmon, ait, per quoecunquc memoratu digna acciderent, bem..
. .

teneriorequodam animo commemorasse. Numquam ab oratione, nisi nova ccelitus consolatione accepta E novisque ad patiendum collectis viribus, surgebat. Nihil omnino horum aliis dicere audebat, quod qui audiebant, arrogantiae id illius libenter sua com-

memorantis adscriberent

soli

vero

confessario,

quem ex eadem sibi Societate Jesu tum selegerat, arcana quaelibet revelabat, qui vicissim illi contimcerentem consolando. nenter animos addebat Erat is Balthasar Alvarez a, vir insigni probitate
,

Maxlaiena3 rcnuntiabat.Sicde FranciscilGalliarum direptione regts captivitate, sic de Romanse Urbis

certior facta dictitaus, in
,

praeditus, prudentiae singularis et

;

rerum

spiritua-

ab Angelo revelata priucipum virorum dignationem sumdivinitus sibi haec

mam

pervenitet abbatissiedignitatem, ultro ceden,

maxitibus tantie sanctimoniae reliquis monialibus, ma totius Ordinis Seraphici cum ketitia qui ad se quoque, taraquam ad pneceptores et mstitutores, Miraculis glorias hujus pertinere putabant.

lium raagister experientissimus qui tum quidem agebat. in Abulensi S. iEgidii collegio ministrum in Dei obsequio indefatiHic aliquot post annis, passionum gabilis, quod orationi mortificationique mire deditus esset
et

tum

suis

tum

externis per-

partem

atque luinterea clarebat plurimis, sed inanibus dierum ad tres dicris. In solemni pompa festorum efferebatur. Saepe et amplius cubitos in sublime etiam imaginem Jesu recens nati manibus gestaus, usque imbre lacryraarum profuso, comara ad talos evanerepente enatam producebat, quae sensim Quotiescuuque monachae statis diebus sacra
sceret.

verbis quibus utilis exstitisset, quia poteus erat in concitabat et in aniraabus ad corda hominum perducendis mira dexteritate praestabat,

Deum

sancto

fine,

qui vitam instituerat

sanctara

in

uterentur, sacrificulo ex enumeratis unus semprius diligenter panis mystici orbiculis

Communione

Angeloper deerat, quem Magdalena , ministeno rum acceptum, se in ore habere palam ostendebat.
eisanctitatisfamaaccrevit,utPontifices, precibus Imperatores, Reges per litteras ejus sese atque adeo Caroh V uxor Philipcommendarent pum filium iis fasciisquas Magdalenasuisprecibus mvolvi consecrasset primum excipi curarit et subannura lotG ita annis fere trigintn, Exactis
; , .
.

C Hinctanta

Toletanam collegio Bellomontano, cum universam proepositus regeret, diem clausit. Hic provinciam perfectionem adjuei Balthasar plus cseteris ad menti attulit, quod mortificationibus eam assiduis constiattereret, ita ut non raro aliura seligere Verum quoties hoc secum ipsa statuebat, tueret. dissuasemper introrsum in anima quemdam velut F hoc faceret, siinul et dentem audire videbatur ne et ipsa maguse se levitatis coargueutem quare Unde posthac erga ipsum afSci amore ccepit. miro
:

etmihi ipsa postea subridendo

,/

ad seipsara

Magdalena

redire coepit,

et visita-

fessarium

meum,

Hunc condixit austeriorem et immitametsi

:

expectationem scetoribus Ordinis prater omnem carcen ralus ingenue aperit, auxilium, implorat, cognitaque ex integro causa, excluditur cluditur, ex Eusebn ccenobio. Atque hxc per compendium Amort tractatude Revelationibus (part. n. num. hsec attidisse, cum pluiii). Neque abs re fuerit

tem, diligo etcoraplector.

Austeriorem.inquam,

disciplinae limites lllara et severum, quod intra Mariam mortificando coutineret, uti continebat sauctitatis exemplum, et clarum Diaziam, illustre Deus m auispeculum mirabilium gratiarum quas

de ries in Vita S. Teresise mentio fiat

hac Magda-

plures improvuh molena a Cruce, quacum tum aluque deratores tum pnncipissa de Eboli

mabus

sui sincere diligentibus

sibique adhaereni

tibus operatur.

Sanctam nostram comparabant. ubi hoc b Videnum. 1633 Commentarn prxvn, P Francisci S <l nomen in uno alterove quod omissum esse Teresia hujus librifecit autographo
.

spintus disci85 Etsi vero Alvarez rerum ad

et peritu^, plinam spectantium mire gnar ut magna Teresia tamen adeo sublime evolabat ipsam ut celeritate contendere oportuerit,

utdam
/'1

tario
ul

um

illum

eontum

notatur.
c

vrimasquas Vitxsu* runt Sanctam claris rerbis capite xix citat Ribera asserere primas fuisse illas quas noii nlia Noli tiraere sequenti hic numero
: ,

dicit Innuit quidem hic Ribera, et aperte moxvoces fuisse Yepes (lib. i, cap. xi), allatas a Deo Teresia excepit. Non adverte-

_.,

..

Salmanticie cum eo consequi posset. Memini, cum

scriptis variis deque versarer et de spiritualibus incid horum cujusque fructu et utilitate sermo
:

raetuere

quia

numquam

te

deseram

uam ego

libros IIos omnes ipse dixisse mihi Balthasarera a Jesu spiritum intell.gam. evolvi, utTeresiaa visiones accifrequentiores jam illi

Cum autem

sum.

derent, alius ex

eodem

collegio Pater,

qui ant,;.

VITA
570
ACCTORB
fllDtRX

S.

TERESLE VIRGINIS.
spexit, in

jam etiara interdum ilhus , illam direxerat, et excialiorsum impedito, confitentis Balthasare A P daemoms non est veritus piebat peccata , dicere cui cum jam ipsa resistere hic subesse fraudem saltem crucis signo, si non posset, se salutifero communiret, et apparentem, quidadhuc cerneret, quod dreostendendo pollicem b, irridens exciperet, fore ut essent ludibria , dicens hoc pacto
;

singulis

dio vero tres. Sic et clemens

vidisse

agnum
,

in meMartyr fertur qui sublato pede fontem illi com-

quidem

digitis

unum,

Papa

et

monis et abominabile non amplius reverteretur. Grave plane sibi Jam et mduhoc illi videbatur; ut quae apbitanterpersuaseratsibiDeum, et non almm, obedientm ut ea ancill Dei fuit
parere.

quem tamen e tot Christianorum monstraret adstantium millibus nullus videre potuit, uti in ejus Vita Metaphrastes e scriptum reliquit. Adeo ut novum minime sit singulares Deum servis suis praerogativas et gratias concedere quibus soli ipsi, alii nulli, gaudeant ac fruantur. Martinus Turonensium praesul, referente Severo Sulpicio in ejus Vitaflib. n), cum in basilicasuaMissarum celebraret officia,

Verum

magnaque hominum

vis iisdem praesens

quidquid prieciperet director animae multis ipsa promptissime exequeretur. Interim ne se ulio obsecrare Dominum
,

id

quam

adesset,ignitus capiti illius imminere visus est globus, quem quartdam virgo unusque sacerdos et tres

cum

lacrymis

pacto decipi

sineret

seque

ex animo glonosis

et Paulo commenApostolorum Principibus Petro quodam affectu ac studio dare erga quos peculiari se illi visibilem rapiebatur, quod, cum primo eorum in feriis natahbus conid

Redemptor
tigisset
:

dedit,

quin etiam

illi

dulo hos ipsos invigilaturos ne ptionis illi fraus obreperet.

Videt

Dominus fidem dedit, sequa umquam dece-

dumtaxat monachi conspexerunt. Hanc poro ab ipsa Teresia crucem Joanna de Ahumada soror, quaehodie Albaecommoratur, multis precibusdissimulanter extorsit, quasi nihil penitus eorum quae de ipsa ferebantur, scivisset penes Joannam haec hodie est f, mihique hanc ipsa aliquoties ostendit,et uti revera par est, ceu pretiosum pignus permagni
:

facit.

quatuor haec constat ebeni granulis mimajori-

nime exiguis, quales appendi vulgo usitatis

gcmmai

in crucc iua;

ad latus 86 Non raro quoque illos clarissime idque modo quodam visionis suum adstantes vidit,
sublimiori

quam

ordinario. Si

quando etiam
:

hae

dubitare non poteratquin illi occurrebant visiones, ut tamen revera se Deus ipsi spectandum daret apparentem subconsiliis acquiesceret,
confessarii

bus rosariis solent. Albani monasterii sanctimonialis " quaedam Magdalena de Toledo nomine, illustris viri Francisci Fonsecae, toparchae in Coca et Alaejos, matertera, cum post oculorum usum ex humorum medicorum industria denuo suffusione amissum
,

recuperatum,

et

eumdem

rursus ter postea subito

sannabat ludificans; non tamen semper erat id namque illi acerbissimum. Signo tamen crucis se masignabat; etsi quando signando defatigaretur ut hoc pacto jussa nus, crucem in manus accipiebat, non rogare confessarii compleret. Sed non poterat
:

perditum, Teresia jam defuncta, Joannam de Ahumada adiisset, rursus jam videns monstratam a Joanna crucem hanc oculis apposuit, et ecce num;

quam

facti

veniam ab eo ipso cui hanc injuriam irrogabat,

non

morem aliter id a se fieri asserens quam ut gereret. servis ejus, qui illius supplebant vicem, deinde apparens Dominus optime illam facere

deinde amplius aliqua oculis offusa caligo est. Quod ipsa miraculum omnibus ex se id percontantibus passim certa fide enarrat ; quin imo signatum nomine suo rei hujusce testimonium Nicolao a S. Cyrillo, Excalceatorum tunc Mancera-

Cum

affirmavit

quod

illis

obtemperaret;
:

se

vero

effe-

norum praeposito, tradidit. 88 Nec vero propterea

Dei gratiarum erat
indies accessio
alio divertere et
finis,

cturum ut veritas tandem patesceret

ipsi intellexerunt,

uti

deiu hi

visionum aliarumque quin imo major illarum

:

Jnutt Mari*
apparltiont

et

errorem
die,

quem

imbiberant,

incrementa
,

cumque animum

itpiui frui>
lur,et Minui-

cum, apparente sibi Domino, manu crucem quae ad coronam precatoriam dependebat, cepit, Dominus crucem, quam minime timebat, sumpsit sumptamque mox reddeposueruut. Hinc

quadam

numquam ab oratione Christum cessabat. Saepius autem Dominum Jesum plurimum a resurcoram conspexit, atque eum ut
satagebat
;

oue

imajhm

pinqcndam
curat.

didit, at

longe aliam quam acceperat. Videbatur ea namque e quatuor gemmis majoribus, adamante longe rutilantioribus, compacta, in quarum una eleganter sciteque ex arte quina sacra Domini Stigmata insculpta videbantur. Ac Dominus talem
ei

icunculas rectioneetgloriadonatum. Duasipsevidi una penes se habebat in quarum quas continenter m altera Redemptor Christus a mortuis resurgens, Has Joannes vero Beata illius Mater spectabantur. Salmanticensis, et de la Pena, tum praebendarius ^ diem extremum deinde Societatis nostrae, in qua et
clausit, delinearat

hanc posthac crucem semper visum iri confirmavit. Nec vana ea fuit sponsio non enim jam amplius lignum e quo compacta erat, ipsa conspicabatur, sed gemmas. At soli ipsi gemmea apparebat; aliis vero non alia quam qualis ante fuerat,
;

secUndum datam a

tionem figurarum quas ipsa

tenebat
:

memon

Teresia noimpressas
ex-

pingenti adfuerat et Ea quidem primend* essent, ipsa suggesserat.

nam

et

quomodo
ut,

in

elegantia, his imaginibus elucet ars et

licei

videbatur.

Idem propemodum S.Catharinae Senensi

omnium pictorum

contigisse referunt F.
(3 p.

Raymundus

et S.

Antoninus
:

Chron.,

tit.

xxiii,

cap. xix, vi)

aureum

iufenor quam industria longe sit 8 810 ?! ';" utpulchritudinem quae in similibus aemuletur, nihil tamen lucet, aliquatenus penicillo

quippe spicuum, pius Virgiuum Sponsus Christus inseruit, quem exinde numquam ipsa exuit, ac sola videbat, caeterorum vero nullus. S. Caeciliae quoque, ut Si-

Virginis hujus digitis

anuulum, gemmis con-

crediderim

icon blandissima conferatur. Praesertim Deiparae vio delineavit tabulas est. Multas quas ille pictor
,

umquam

ab eo depictum

q dcum

*;

meon Metaphrastes
duas
attulit

in Vita ejus litteris

prodidit

c,

caeteris omnibus tantum tamen harum duarum a discrimen acQi_^ illius, meo judicio, est

operibus

Angelus de

coelo corollas e lectissimis

rentia, ut, nisi qui

rem

floribus consertas,

quas etiam sola ipsa

cum

sponso
(lib.

asseruisset

qvx crux
inclaruit.

tni-

Valeriano conspiciebat. 87 Ut S. Gertrudis d de se ipsa refert

cap. xxi),

n,

vix ab illius qua ede credidissem. Ipsarum alteram, in Maria de Toledo, r expressus, hodie asservat
,

norat, mihi ld certo eas esse perfectab

m
de-

raculo poitca

cujusdam sponsionis a Domino sibi factae pignus ac fidejussionem peteret, suura ille ei Cor spectandum dedit, ipsa vero manum suam eidem inseruit qua inde educta, aureos septem in digitis circulos, ceu annulos, con-

cum

insignis

rici

de Toledo ducis Albani vidua si Di Alba Alistana aliam ad illius imitationem quemdam de r. primi jussit. Altera vero penes virum, asse rya ceatis Patribus, insigni virtute 89Nequidem ha^c satis Domino fuerunt / ius d
:

at comitissa

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

claresceret, quidquid in ancilla sua conA. evidentius spiciebatur, non a cacodoemone, sed a sese profiAti

571
ADCTORB
RIDEBA.

visum

trantver-

cisci,

illius

in

animo, sicut promiserat, confestim

btrarUetneibt
cor.

tam ardentem veliementemque amoris divini ignem excitavit ut Dei videndi desiderio absumi et prope posemori videretur, nec penes seipsam manere ut animam Bibi set. Ac revera tantus erat motus
violenter avelli putaret
:

vulnerata siquidem erat

Dei objectum sit, quis credet impositum hicilli a cacodaemone fuisse ? Idque eo magis quod meticulosa esset, imo ne sibi quidem ipsa crederet, et quod saepe in rebus clarissimis anceps haereret. Accedit quod hanc ipsa visionem, eodem plane modo quo nos, sine ulla haesitatione aut dubitatioue commemorarit. Neque id eo quo contigit diescripto commisit, sed aliquot post annis, cum
ancillae

j)

ac velut emoriens, et

morte quidem longe suaviori quam omnis hio est vita. Neque hanc optatiorique

accurate considerasset, sciretque certissime minime se decipi. An non (ut alia argumenta taceam) ex
colligere liceat illam

plagam velle poterat, ut huic voluptates ipsa tormento ac vulneri omnes mundi censerat. Unde illud Psalac delicias posthabendas Quemmistae amantis carmen identidem repetebat n
tamen a
se tolli
:

desiderat cervus ad fontes aquarum, quod vere n ita desiderat anima mea ad te, Deus habere cerneret. lis ipsis diebus id ipsa in se locum

admodum

quos visio hsec semper in illa ciebat, minime deceptam fuisse ? Ea siquidem Dei amorem in ipsa vehementius succendebat, simul et ingentem in illius anima doloris amaritudinem nec minorem suavitatem Deique
ipsis effectibus

oblata

est admirabilis quadam et illi aliquoties divina visio. Adstantem quippe ad latus sinistrum corporea sibi vidit perexiguum Angelum forma

videndi desiderium excitabat, ut nihil quod Deo esset minus aut inferius, satiare illius anhelantis pectus posset. Equidem novos hosce rogare acade-

iudutum; quem ob ardorem ejus de Seraphinorum, pra3 amore aestuantiuin, numero fuisse Teresia credebat. Hic aureum manu jaculum oblougum, vibrabat et, loco cuspidis, flammula obarmatum

micos velim credantne non alia quam quae vel manu tangunt vel oculo cernunt, et dum in omnibus donis quae Deus auimabus confert, semper de quo vel ambigant inveniunt, utrumnam, cum Deus his solus agens sit omniaque efficiat, ejus attribucertis constringere limitibus velint, ejusne potentiam, an vero bonitatem ? Si potentiam certis ipsi definire terminis non possunt (est namque omnipotens), cur bonitatem, cum illa potentia mi-

tum

B quod
ris

ipse cordi illius iufixum

cum

educeret, simul

evelli sibi praecordia credebat et ingenti divini amodoloris aestu cor penitus tiammescere. Ea autem

vehementia ut in concisos interruptosque gemitus iuterspiraret intensius enim gemere dolor prohibebat. Et simul dolor hic animo dulcedinem interafflabat talem ut nec desiderare finern nec praeter Deum quidquam missionemve valeret, contingebat ei posset satiem afferre. Quibus id diebus, velut sui impotens erat optasset quoque nemiuem tunc videre vel alloqui, sed sapidam illam
erat
; ;

sit inferior ? Cur non plura et majora divinam bonitatem operaturam credent in animabus huc sese multo melius quam ipsi disponentibus, quam in ipsis? Si quidnam hoc sit, nesciant, faciant quod

nime

illce

fecerunt, et propter

Deum
tum

laborent, uti labo-

rarunt quae id sciunt, ac

sint ignoraturi.

fiet

ut et ipsi id non

92

Anne Deus

forsitan in gratiis in

animas San-

'"W"

pcenam continenter

persentiscere, quae

illi

longe

majoris gloriae erat segej

quam

quae

omnibus jun-

ctorum effundendis ita futurus est parcus, ut scioli hi iu illis ipsis credendis restrictiores ? Hoc saltem
iis

^ nenm

ctim e creaturispoteratdimanare. Pluries deinde in mentis excessus rapta est, et adeo quidem freagenti quenter et vehementer ut etiam cum aliis non et ut resistere ultro se oggerentibus acciderent
posset.
Mbtramionii /.ujui

solebat), qui

dixerim (quod et Teresia ipsa persaepe dicere Dominum haec et id genus alia aut

habendis assuevit, haec paulatim vehemens adeo pcena ccepit evanescere. 90 Quoad hanc Seraphini vel Angeli apparitio-

Ex quo

vero

iis

etiam his majora in animabus penitus illius obsequio devotis operari negabit charismata, eadem hunc in se numquam perspecturum. Qui autem

horum quidpiam experimento' comperit, et gustare coepit Domiaum perquam suavem

non aegre hisomnibus fidem adjuncturus
et universa quae ipsa

vere
esse,

veri-

lutem

conAr-

mal

nem

nonnulla necesse fuerit advertere, tum quod continere reliquis hec visionibus quid peculiare desint qui ase impevideatur, tum vero quod non

est. Ilinc

quidtrare vix possint ut iu hisce spiritus negotiis credant quod in se non experti sunt velconpiam et et quod saepe etiam contingat ut risu
spicati,

de se Teresia narravit, apud Francisoum Borgiam, quicum primum sua charismata communicavit, facile fidem habuerunt; uti et apud Petrum de Alcantara, nec non apud Magi- F strum Joannem de Avila, ad quem quaecumque de
vita sua scripto concredidit,

admiludibrio excipiant ea quibus ad bonitatem Dei laudes depraedicandas, quod crearandam illiusque potius turis se suis adeo amice impertiri dignetur,
excitari deberent.

Teresia transmisit

qui etiam, nt suo dicemus loco, cuncta ex ordine miro assensu approbavit. Itaque, cum illi horum
prorsus sint expertes, quamobrem ea tractare satagunt quae vere ignorant? Quos dixero, ut vulgo dicitur, ceu caecos judicare de coloribus. Anne hoc

At quoniam secundo

libri

hujus

quae illis capite de Teresiae revelationibus ac de fide impraesenest, generatim sum locutus, adjungenda tantum ea prosequar quae ad hauc spectant

tiarum

visionem. Nefas igitur et meram hanc vauae imaginationis chimaeram ac muliebre commentum fuisse, cum ante statuerimus

absurdum

fuerit dicere

novum quid et hactenus inauditum vel invisum ? Quotnam harum non absimiles sunt de aliis Sanctis
scriptae visiones,

quas tamen

viri

prudentissimi et

veracihabendasit fides. quae virgini adeo sanetae ac jam cum hujus generis relpsa enim, quae tantum spiritu prorum, tum etiam earum quaj a maligno
fieiscebantur,

usum habebat
ac quater,

et

experimentum,
illam alloqui in

quibus ac nota est, gratanter et crediderunt et ut veras admiserunt? Quid, obsecro, diceui, cum S. Catharinse Senensi, ut illius prodidit spiritualis Pater F. Raymundus nec non post eum S. Antoninus
(p. 3

infinita Dei bonitas

quoquo modo perspecta

quaeque ter

eum

dum

Angelum lucis transformatus instituit, haud diffifacile pellici culter e vestigio agnovit, non adeo
in
aHa/ii rationi-

Chron., tit. xsm, cap. xix, x), tam ingentem aliquaudo amoris divini copiam ac vim infusam corpore legent ut quatuor horas illius anima a

^ui oiiguot

fraudem poterat. 91 Porro si semel tantum haec illi Seraphini revovisio 0D i a ta fuisset, major omnia in dubium
cantibus aliquatenus subdubitandi hic esset occasio;

exulans mirificis visionibus potiretur? Eadem, iidem eo quo supra loco testantur, cum Dominum ut suum ex intimis coidis penetralibus rogasset loco cor cor et voluntatem auferret, eorumque sibi
et

ut

verum cum

saepius

neque obiter Angelicum id

voluntatem

sibi

conformem

redderet, videre sibi

visa

; :

: :

bVl
ACCTnne
iudeiu.

ad se visa est descendentem auferentem sibique reserato, cor inde sibi rescia ic3ci"j I ntstro Sinisiro sinibiro ft . !cforA t tantisper excors existeret reservantem, adeo ut Domimis rursus latus adaperediens
,

TERESl/E VIRGINIS. Dominum, et, latere ut una dempta fide

VITA

S.

nihil ipse aut verius aut indu-

b.tatius

haberet.

donec tandem riret, et quod

qua^nam m nuaenam in lisset, quantaque

Cumque animam Deus

ev.denter perspexisset illam beneficia contulllam henpfioia o^ T

manu

praeferebat

cor elegantissi-

mum
S.
olioruinque

alterius loco

corpori insereret.

Et

nondum

in ipsa ad eadem majora indies excipienda esset dispositio, mire erga eam affici saepiusquc cum per litteras tum in familiari collo-

erat relata Catharina, in Sanctorum catalogum

hsec legit, credidit, scripsit.

cum

Sanlorwn.

Antonius erat Nec Sereuus abbas Sanctis adscriptus (Collat. vn, cap. n) scribit, eum tamen Cassianus impecum integram animre a Deo castimoniam corporalem enixissime trasset, simul etiam quam sequentem visiopostulasse; et tum 11 de nocte scilicet ad ipsum Angenem fuisse oblatam. Venit aesventre quamdam carnis partem
93
lus, qui aperto

quio ab eo tempore cum illa coepit agere, simul et obnixe rogare ut sui apud Deum causam ageret.
95 Addebat is jam tum quidem laborum anxie N ndum a tatumque omnium quae fingi potest maxima, con- men >iai n. crioribwa *tradictione, inquam, bonorum, illam superiorem evasisse, verumtamen alia non pauca illi subeunda restare. Ad haec P. Balthasarem Alvarez convenit,
-

'

tuantem exemit et foras ejecit; et puritate poshac ut trem hiantem restituens.perpetua absimile est quod de promisit. Non
niteret fore

priori formse ven-

quam ille de spiritu Dei hicoperante opinionem conceperat, nova sua ipse opinione et testimonio confirmaret ; simul et Franciscum Salcedium, qui
ut

eam

proe aliis

quidem maxime

diligebat, attamen

Equitio abbate
paruisse
illicitas

refert S.

Gregorius, scribensei ap-

Angelum, qui eum castrando, omnem ad carnalesque cupiditates motum, quoad viiv).

semper opinione versareturdiabolicis ipsam praestigiis fascinari.Et adeo quidem alte haec illi opinio insederat, ut, tamgravissime infestabat,
etsi

dum

in ea is

luculentam sanctissimi
ut

viri Petri

super ea re

cap. veret, e corpore abstulit (lib. i Dial., cujusdam sacerdotis et S. Joannes Baptista in sancti

Idem

testificationem audiret,

uumquam

a se impetrare

potuerit

quam

anima

et corpore

fecisse visus est,

cum ventrem

exueret;

licet alioquin

conceperat mentem penitus in ea exagitanda paulo se

haec dolenti Teresiae
a dae-

consignavit, ut in illius ter repetito crucis signo B suospirituali (qui et vetus estet approbatus Prato
liber) capite iii tradit

gereret mitius.

Quamquam

Sophronius patriarcha Hiero-

animo consolationem uberrimam afferrent, monis tameu tentatione plane immunis non

erat
:

solymitanus. Bis (lib. n, cap. iv

dis

etxxm)
aliis

S.

Gertruejus-

nam

is

subinde

eam

infestabat, redibatque formido

commemorat

quina sua Christum cordi suo

vulnera insculpsisse g. Quin et

duobus

unde et intellectus obscurabatur, ipsaque anceps animo nutabat. Occursabat identidem aut non
recte
se forfitan Petro mentem explicare aut ejus respondentis seusum intelligere non potuisse ac
;

demlibri locis (cap. v et xxm) sese in corde a Domino vulneratara prodidit. S. Angela de Fulginio/i apparuisse sibi ait Christum, jussisseque ut os suum illum laterali vulneri applicaret; se vero pretiosum

Sanguinis qui e patenti Domini latere proflueret, liquorem exsugendo obbibisse sibi visam. Eadem etiam Gertrudis a Christo se vidit aurea quam manu tenebat sagitta transadigi, itaque ex eo se vulnere sauciari ut ad pristinam exinde sanitatem

proinde sulficere ipsam solam deCeptam esse, nt necesse non esset ipsosDei servos in fraudem pertrahere. Volebatnimirum ancillamsuam Dominus,

quo puriorem sublimioremque eam

redderet, duro

tribulationis igne persoepe probari, et talis quidem homini tribulationis qua nulla infligere majorem brevis ea tentatio erat; potest. Nec vero

numquam
loco
(lib.

redierit;

quod idem pene

est

cum

eo

quod hic de Teresia prosequimur. Alio scriptum

iii,

poenam inquin vehementer ad duas tresve hebdomadas perseverabat, ita ut suffocari sibi videterdum
retur.

cap. lxvii) cor illam a

Domino roga-

tam

fuisse, et

disse,-

hoc ipsam quam libentissime tradihoc deinde Christum acceptum suo appliAlia his afflnia de aliis feruutur Sanctis. namque et bonitas Dei, et quas servis ipse

cuisse.

Potentia

vitam oculos 96 Alias ad superiorem retro ipsa fucum facere vide reflectebat, sibique omnibus et praemobatur suosque adeo confessarios adibat ne sibi a se imponi sinerent. His nebat, viderent
:

^JF moktliit
ret.

ta-

suis adfert delicias, longe profecto majores sunt,

quam
r
de

ut

debilia et

humana ad easdem ingenia, nimis quam infirma, aspirent. Quamobrem haec etiam
:

cxr. xii.

aliis hoc in genere post enarrandis dicta sunto nos vero historiam quam ccepimus, prosequamur. 94 lllae ergo visiones eam ancipitem reddebant

aliisque omms porro tiraoribus, afflictionibus et exploran generis tentamentis probari voluit esset futura mater Dominus, quod tot filiarum post etiam animarum auxiliatrix. Quin per ipsos

eam

et tot

confessarios

eam non

mediocriter exercere placuit

nam cum
animi
solatii

frequenter

summis cum corpons

tura

SecuramTcresiam eue
jubet

cumque omnino non

u
a

intelligerit qui

fieri

posset

S.PtH de Ah mi i/

ut tantus dolor spiritus cum sisteret, simul etiam reinsa experiretur Dei se donis

tanta suavitate con-

nequaquam posse, et nullum videret haec intelligere (quam obcausam non parum ipsa affligebatur), visum est Domino ad Petri de Alcantara, Excalceatorum Franciscanorum tum commissarii,
resistere

accipiendi ergo adiret, abs sese dimitobjurgabant, et adeo non recreatam cornperent tebant, ut etiam asperius duriusque Ipsam, quoa ut et ipsi non raro deinde mirarentur.
:

ipsosque laboribus ac molestiis oppriraeretur, acribus ipsam verbis

adventum dolorum nebulam di.^jicere. Igitur Guiomara de Ulloa, rerum Teresiae imprimis conscia
eique carissima, a Carmelitarum provinciali petita
licentia,

videbant, conconsolatione indigere quam maxime (unde verbis volebant solari quidem et delenire abs ne, sic eam desolatam
saspe etiam metuebant,
se

iude ablegando et increpando, noxam negabant raanu contraherent); sed id in sua

ahquam

Teresiam suas in aedes eduxit. Interdum ergo partim hic, partim in variis loois sacris sanctum hunc virum Teresia convenit, illique sui rationem reddidit. Etsi vero in rebus istis adeo spiritualibus

fu flae. atque mirifice celebrari His sanctitas ejns rebus oOjtaquanquara evulgari in vulgus coepta est; et,

commode

ipsa explicare

mentem tunc non

posset, ipse tamen, ut erat vitae asperitate et ora-

insignem quin imo maxirae abhorreret, Cum nl de ea aestimationem concepit. non omnes quas a confessariis clare exponeret idque faceret aliis interdum
ret,

nemo
b

cipiebat gratias,

W
re>

dono conspicuus, ejus quamprimum mentem cepit, ac multum ei lucis affereudo securam
tionis

reddidit

ac certiorem

spiritum

Dei

hunc

esse

ejusque hic digitum operari; et adeo quidem vere,

v eruditione spiritualibus viris et litterarum qua me tentatio cuis (nam vehementissima erat architecto diairo bat ne a fraudis mendaciique a De descenderet id quod manifestissime ^.^ ebat>

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

quamdiu ab illa tentatione libera erat, et adhuc magis cum coelestibus illis deliciis multo aliis communicaaffluebat), hi deinde eadem cum ut nominis ejus fama quotidie bant unde fiebat crebresceret. per hominum ora magis magisque
videbat,
;

673
tibi rei

ab omni munere vacas, nulliusque

"
ii

cura
RIBCit*.

a superioribus concredita est, reliqua curare nej glige ; sed soli virtutis quam in unaquaque per-

//

//

Hoc etiam

in

causa fuit cur a primariis interdum

:

//

comparationi incumbe, ut ob hanc singulas virtutemdiligas, eamque in usura tuum convertas si quos vero in iis defectus notaris,
spexeris,
:

matronis summisprecibus suns in aedes invitaretur, in quo R. ut apud ipsas aliquamdiu conversaretur unde, Provincialis auctoritatem invocabant
P.
:

ii

//

//

ab eisdem longissime removeare. Tantum haec mihi consideratio fructum peperit, ut, quamquam is monialium esset, quem dixi, numerus,

non poscura iis id negari ob nominis splendorem ut suo saepe Teresia egredi monaset, factum est
sterio congeretur.

non magis
fuisset
:

feihi is offieeret

quam

si

uulla penitua

//

quin potius qusestuin inde mihi non mediocrcm eliciebam. Omni quippe loco, carissima,

ANNOTATA.
a

magnum hunc Deum amare

possurans. Sit ipse

illius

Require qux de P. Balthasare Alvarez

in

reluli-

//

mus
giam

Comm.

tamen

quse

praevio, num. 184, 185 et 880. Iis num. 880 diximus, addere juvat egre-

benedictus, quod omnino nullus ab possit caritate separare.

nos
it nouo
arctii
'
i

illam Dei ancillam cui S. Teresia apparens dixit : Et ego sum filia Societatis, etc, esse Marinam de Escobar, virginem Vallisoletanam ut li;

98Licet vero sodalibus suis domi virtutis exemanimia motus, plo prodesset, etinsigncs in illarum operibus ipsius emicabat vitffi probitate et quod ex connitebalumiuc, quo id ipsa mngis supprimere
tur, eo

*u/,

iliiei-

ma

iiio/in-

ilerio

qnet e

primaparte Vitxejusdem Marinx

{lib. iv,

magis

excitaret, parva

tamen haec
:

erant,

si

cap. xxvii, n),

quam P. Ludovicus de Ponte, ipsaadhucvivente, descripsit, quxque anno 1766 typis Madritensibus simul cum altera parte a P. Andrea Pinto Ramirez adornata in lucem prodiit.

b Hispanice dfirhigas. Viden. 207 Comm.p, R c Acta martyrii S. Cxcilix, quse Metaphrastes latino grseca fecil, et qiur e Metaphraste Lipoe manus et Surius latinitati reddiderunt, non ma-

cum iis qusB illius post opera raagnus proficere raajora Dominus decreverat, compnrentur hinc ad Ut paulatim excitare ac vocare incipiebat. eam in operibus vero ad oculum pateat quam suis interdum e E Deus sit mirabilis, quamque tenuibus moliatur ingentes, visum est monapriucipiis res steriorumaMatreTeresiaaJesu postea erectorum ipsa paulo hic altius repetere. Habebat
exordia

gnx apud

eruditos auctorilatis sunt.

d Consule Eusebium Amort de tfgvelationibus, Visionibus et Apparitionibus [part. II, n. vni, exquisitae eruditionis liii, loco 8), ubi congesta quidquid ad S. Gertrudis Isledoctrina expendit
biensis revelationes spectat.
e Scribit Card.

amore consanguineam, quam singulari -eraper c & t Mariam Ocampiara a, qu deinde Exprosecuta, Joanne cakeatarum etiam lustitutum complexa, a S.
Baptista

cognomentum

assumpsit, et postmonastevitas religiosae

rio Vallisoletano

multis annis,

omni-

bus prasbens exemplim,

praefuit, Hoec

tum quidem

Baronius Metaphrasten Acta

quam etiam vestium consectabatur elegantiam, industria ad stuporem conquisitis et ab ingenio et

martyriiS. Clementis e priscis monumentis ediSurium, disse, eaque exstare apud Lipomanum et
atque iis adstipulari S. Gregorium Turonensem valde esse quee vero latine olim scripta habemus, not. ad xxm Nov.). depravata {Martyrol. Rom., hxc crux f Vide num. 221 Comm. prxvii quo postea evaserit ut et num. 1467 et 1468 de aliis
;

cum saeeuusque excogitatis artibus fovebat. Ergo et in Incarnationis ageret ccenobio, lari schemate
quadam
nis
aliisque cousobriipsa nocte cum sorore partim sfeculum adhuc ac cognatis Teresise,
professis, simul et sectantibus, partim Religiouem magna illa B. Matris amica, de qua JoannaSuarez, in materterje cujam superius nonnulla tetigimus,

S. Teresiae cultis crucibus.

g Vide Eusebium Amort, libro quo supra {num.

viii,

hii, loco

ludentium ac jocantium biculo versaretur, per omnes inter se coepere, permolespeciem dicere quod in hocce monastura imprimis id vit geuus
sterio viverent,

2).

h Vide latum ab eodem Amort judicium de

re-

velationibus B. Angelse deFulginio {libro quo su-

videri.

Ad
:

pra,num.

x).

dens, ait
//

ob maxiraam inhabitantium copiam confestim responquffi Maria Ocampia Quin igitur quotquot hic praesentes
inimus, quod

CAPUT

/,

VII.

/,

convenimus, aliud vitaa institutum majorem solituveterum auachoretarum more, spiret?Cumvero hio a Deo sermo pro-

diuem

ficisceretur, tametsi id

tum

ipsa ignoraret, in ter-

Propositum fundandi Abulce monasterii in honorem S. Josephi, non sine

remoris in opus deduci coeptum.

sedinomuium ram euraprolabi raiuime estpassus,

mentesacvoluntatesdilabi. Curaque is placuisset re colluquiis nockin universis, et mutuis hac de qu* inir. monastem traherent, disceptari cceptum pauciores admitterentur alicujusminoris.in quod ipsum construensodales, ratio posset, et quain

CAP.XIII.

Quae
:

Teresiae tunc

vitae

fuerit

ratio,

constare
reli-

dum
99

expensse requirerentur.

Tcresin,

dum
ni
|'/i

aliquatenus c qundara ad alterius Ordinis

'

ni Ki

'i" UlQ

incni iKMioiiJi

eojnooio

fanm

igitur giosam missa ab ipsa epistola potest. Sic inciperent ccenohabet Antequam haec fundari quodara vixi in n hia, quinque ac viginti annis in centum oetoginta virgines sacrae mecum (,uo vero plura narrandi eommorabantur. Quoniam mihi otium non suppeditat, hoc unum dixero, eujusdnm loco haec Deum diligeuti omnia crucis
//
/,

Maria Ocampia mille aureos de se in opus spopondit ditate sua deducendos hoc et cordi ipsa habere et seno urcollaturam quod offerentis animus piae Matn, o-ere videbatur. Placuit vit* gencre dum tanto hanc ardore de novo hoc vamtatibus BfflcuU inchoando audit dissercntem, lpsa tura Teresia etiam tuxn penitus absorptam.

Tum

haere-

(0

i(i-

inc ;n'.

>.

cessura, utura, et in non tenue animae commodum

salutis inde
illi

nullum vero
.lium,
si

eventurum dispen-

solitudinisque senovis austerioris vitae ineundae dedicandae deaiderua ctandae ac Deo se de novo assiduoque secum maiorem in raodum mstuabat.

n
/.

Deum ac te modo tecum domo versari. Jnterira vero dum solam in illa Tomus vii Octobns, Pars Prior,
serio cogit.es

diffnum ipsa praestare Doipsa recog.tabat ccquod ardentes haa animo mino posset obsequium, qui suo 7y

574
AtCTORB
RiniBA.

Z " S ^SZ
<
i

VITA

S.

TEBESI-E VIRGINIS.

.nMixnat

Hos

in ipss P

motus horrenda

num

vis io, oua, exbibente

atque oblocutionum in popalo causam fore adeo nt quo se verteret, prorsus neprawideret
:

conspex.t s!Di si.qu perrexisset, parata.

et sciri

2S5t!Srdigna

^atrpS Trinll": ^ ^^.

r

Ms

>

ver

s,t,

eam

.pse

tamen

^nUo m T ol
.
.

^.^ gjque penltug uolebatj rursus eam> e{ crebrius. boc de negotio est allocutus, multis etiam
per suadendum productis rationibus, quibji0

>M.
bus
manifesto
lta

P-o

qui c_pta intermitti ne eli -

,,.

***

sibi debere antiquius dere et quam poterat

^"^.S^^^-" V fv
quam maxima
vocationi su respon-

niUil

Deum

T; statuisse

habebat QuocLa

"**

;:::

perspiciens, minime

mte^ritate Instituti
:

ausa
erat,

est refragari,

sed scripto quidquid transactum

suscepti

ac quamquam observare versabanfideles Dei ancillae suo in coenobio multa3 quod in animo habebat, arctiora tur, ad id tamen solitudiuem nece.salonge claustra majoremque quo diximus ntu riam arbitrabatur Cum ergo hoc jam coepisset, et lpsa disponere eam Dominus aunuperum illarum virginum sermonem pra^sens sentiebat incredibilem iu animo voluptatem disset, ita multo etomnia suoin corde conservabat. Haud de maxime familiaripost ipsam qua_dam matrona
prcescripta

concredidit, et BalthBaari Alvarez, cui

tum
au-

animum suum reg-endum

tem
celleret,

dabat, tradidit

Quod

hic prudentia atque eximia Dei reverentia ex-

plane quidem ab hoc

eam

opere revocare

noluit, tametsi ejus ad exitum deducendi perficiendiqae nulla appareret ratio (res nummaria quippe perangusta erat) at auctor illi fuit ut Angelum de
:

Salazar provincialem suum hac super re consuleret, et hujus sententiam sequerentur. Tum vero illa ma-

trona

quam supra

significavimus, provincialem

dicere buscadiit, cui velut per speciem ridentis virgines illas de novo a Xuperrime instituit coenobio ad Frauciscanarum Excalceata:

convenit, hoc se construere ac dotare monasterium paratam indicans. Ilic pium illius consilium probavit,

uobis

et

quam

oportuit in

eodem opem

ei

addicens,

sermouibus rum imitationem instituendo multis haeo super se proposita concin agebaut, variaque non piebaut. Quod velut joco dictum Guiomara putavit ; sed serio rem cordi accepit, eam executioni
//

mandandam, seque ut necessaria

Dtxu confirmat hvc iUixu
propotituw,

vitae

subsidia non

deessent, elaboraturam addens. 100 Quamquam vero id ipsum Teresia non mequod diocriter exoptaret, ab eo tameu erat alienior,
la_tissiq Ua commorabatur domo, optatissima maque mentis perfrueretur quiete illiusque haec

hoc sese monasterium ratum habiturum spopondit. E Verum antequam etiam ha_c ageretur, ad Petrum de Alcantara, quidquid tractarent, ex ordine perscripseraut. Respondit hic ut in re concepta minime deficerent, et quo in hac se gererent modo, consuqui et ad Abulensem episcopum, ut deinde luit
j

iu

commemorabimus, rem omnem retulit d. Laeta negotii initia vi^ebantur, cum humanse salutis adversarius, jam tum quod iude sibi immineret, praesagiens dispendium
fiuxisse
(etsi

<*

quam ob erat exercitiis studiisque pietatis aptissima; ipsa mutationem propenderem non adeo ad hanc
bat.

damnum

post etiam sentiet),

non tautum hunc sibi credam quantum dudum jam sensit et turbulentam excitare coepit toto
res haec

Ambae

demum

assiduis statuerunt

negotium
luce,
adis-

oppido tempestatem.
102 Ut enim
varii in circulis

Deo precibus commendare. Postera vero postquam vivificum Eucharistiae jam epulum
set Teresia, in

primum

vulgari ccepit,
deait,

Oriuntm
(j

Ikin

omnibus sermoms matenam

of/

maudatis

illi

Dominus

dedit ut

qua

posset contentione

in mouasterii hujus excitatio-

subsannec non malevolis cavillandi ansam ac stultitiae passim Teresiam nandi. Omnes namque

nem incumberet

cumque ipsum ad exitum feliciperductum iri et sibi rem fore quam gratissimam ter atque ad nominis sui gloriam non parum colla:

tuiam spopondisset, S. Josepho ipsum quem ad unam portarum et ad alteram cari Sanctissimam Matrem suam excubituros, se vero diiigeutissimum ipsarum custodem futurum nec ipsas umquam deserturum, denique monasterium hoc, stellae in morem, insignes radios quaquaversus p evibraturum affirmavit. Hauc ob causam ad vestivoluit dedi;

insimulabant; bene illam suo iu coenobio agere demum tam de illa quam de socia ejus jactitabant ut non multa id genus in vulgus spargebant adeo maligna. plebeculae linguis mediocriter hac de causa ancilvapularent. Sed hac in tempestate Dominus auimabat, hinc illam haud obscure perlam suam sanctarum specturam asserens, quanta qui prima
;
:

Religionum fundamenta
et

jecissent,
j

essent adversa
suis

contradictiones

perpessi

verum louge etiam

vehementiorem quam crederet persecut.onem

sciret cervicibus impendere.

bulum

illius

cum

Deiparae,

tum

dilectissimi sponsi

Jam

plena

illius

ru-

ejus Josephi, collocari

B. Mater imagines postea

:

etiam curavit. Addidit adhaec Dominus Neque iu est quod tibi ipsa persuadeas parum mihi primaevo fervore degeneran coenobiis, tametsi a
_

in eadem erat moris erat civitas, nullusque prope non lpsae open auaut civis aut religiosus quem rcs proce.sit, versantem experirentur. Eo demum

tibus

cultus

obsequiique deferri.
si
?

mundo
uus
ei

esset futurum,

auxiliares religiosi

Quid enim ma-

ut.cumGuiomaraipso Natalis Domimci (quem noxas declaratura confessarium

adisset, in

die

mane

ipse novi;
quott
ei a
-

absolutionem

ei

ao dare noluent, nisi

non

afferrent
tibi

velira,

quem

Haec tuo confessario dicas hocce in negotio refragari aut

discederet, hac ipsa sententia propositoque occasionem scandali proximo passim dandi

Ea horum verborum vis fuit, tamque mirabiles in animo illius motus produxere, ut a .upreino ea Domino provenire sibi plane persuaderet. Verum enimvero haec animum illius res maxime lancinabat, ut quae jam tum
impedimento esse nolim.

ceret pra3cidendam videri.

hac

in re
;

Patrum per operam adhibere quidem ips

sed aliter id

Societatis Jesu
se ci

piissent

innumeros

quos postea in ejus executione est experta labores difficultatesque sibi proponeret. Tum vero grave illi imprimis videbatur, studiis mouum suis atque exercitationibus animi adeo commodum
illos

visum est. ww quo erga ipsos ferebatur amorem, sen t e^ illi venis enim haud ita pridem Abnlam erat omn u quia res ipsis domi satis angusta
.

Guiomarae, ob sn.gularem

auxilio subsidioqueopus haberent, se nostri negotio immiscuissent

censebat,

si

nu

omnium^ ac
i

odium
propter

domicilium relinquere. Huc accedebat quod non qui es jam a suo res amplius nutu arbitrioque, uti quidem ante, dependeret, sed eodem ab Altissimo
impelleretur;

indignationemque fore ut lncurrerer sl longe satius videri (ut P ostl P "

viri

^
.

ex ore accepi) alterius cujuspiam

ma &

Qdu .

demum quod magnarum

se turbatio-

striam implorare. Tboma, ccew 103 Amb_ ergo ad insigne S.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. A

Mtlictt
nthti

575
ACCTORt
UIB&tA.

Dominici se conbium ferunt, et Pctrum Ibanez e praesentatum, virum et

Ordinis inclyti
Patris S
scientiis

,orandt cenP'" us i /'

clarum

et religiosis virtutibus spectabilem,

lM

jbone

0rd

Prrd.,

de rei totius successu edocent illiusque sententiam explorant. Teresiae porro quas hac in neg-otii directione habuerat revelationes minime hic visum est quia nec hoc negotium nec alia post patefacere
;

perficienda

ex

revelationibus dijudicari

voluit.

Hinc rationes quibus ad hoc faciendum movebatur, et bono quae inde promanare poterant, sodein aliorum super hoc luramodo proponebat
;

larum proscindebatur linguis, non modicam sibi ab eairrogari injuriam jactantium non minus hic illam quam alibi accurate famulari Deo posse, cum alias etiara ipsa meliores ibidera commorarentur. Haec et id genus alia ab obloquentibus cum spargebantur, non deerant etiam quae eam in custodiam compingendam suaderent. Pia vero Dei famula insigni tolerantiae significatione ferebat quibus ad hoc faciendum incitauniversa, suas
: ,

batur,

in

medium

afferens

rationes

quamquam
rem
injun-

primariam,' hanc

sibi

nimirum

coelitus

sciscitabatur judicium, perinde ac

id sapientia consilioque niteretur,

si

sola

humana

quin Deus interhoc negotio sese gessit. lbanezius vero, uti prudentia pollebat, atque ipsum rei etiam pondus exig-ebat (tametsi huic, non mivenisset.
Ita

quidem

in

nus quam

cumque

moliraen videretur, seipse decrevisset rem penitus intervertere,

aliis,

fatuum

id

minime attingeret. Cumque a parte sua quidquid deraum poterat opis ad perficienda sibi a Domino concredita negotia attulisse videretur secura quietaque mente hanc penitus curam seposuit attamen rem suo tempore executioni mandandam sperabat quamquam ejus adeo tenuia
ctam
esse,
:
;

ut post ipse ing-enue est confessus), responsum in

praesens distulit, octiduumque sibi dari petiit, quo

apparerent principia, et tanta contra subversio ut qua demura id via esset futurum minime per,

spiceret.

rem Deo commendaret ac rationum momenta in utramque patrem libraretmaturius. Haud ita multo
post missus ad eum a principe viro nuntius, significans videret quid ageret, ac mulierculis his auxialiaque his non lium et opem omnem denegaret absimilia. Caeterum Ibanezius, ut penitus excutere rem aggressus est, illico in alia omnia transiit, censuitque e divino eam obsequio non parum fore, ac proinde nefas videri ab inchoato desistere. Quamobrem ut maturarent suasit ac s^mul rei rite adhaec, tametsi perficienda? rationem praescripsit nuramorum copia modo non suppeteret, Domino
;
,
, :

10G

Nihil vero Teresiam dejecit

se affligi cerneret a

quod ab eo
significavit

magis quam quo consolationem

c .\p. uv. iwtuAlnanzli

expectabat. Balthasar enim Alvarez per litterasilli

videri

jam non obscure ex iis quae facta erant posse mera esse somnia quae conceperat

l^.TTl? ccepto opere.

proinde posthac meliora saperet, inania ha?c molimina amplius nec aggrederetur nec de iis cum quo-

quam

ageret

praesertim

cum magnam

populi,

cujus ipsa causa exstiterat, offensionem cerneret.

piam virginem epistola; quod metueret ne ipsa forsan causa violati ab aliis divini
Contristavit haec

Numinis
quae
sibi

exstitisset,

confiderent; ac,
scirent,

si

quem

disturbare negotiuin velle

:

quoad

ac secum ipsa judicaret, si hanc rem coelitus contigerunt

,

ad sese hunc mitterent sc abunde rationibus ei facturum satis. Ha?c illis verba animum dederunt, tum vero quod hosce Dei famulos quos antea adversarios expertte erant, adeo jam ab iis cernerent oppugnandis desistere ut ope etiam consilioque adjuvarent.
Tereiia 'metij )>rovhiciali

falsae fuere omnem etiam quam instituebat orationem imposturis patere debere. Qua occasione diabolus eam solita tentatione timoris vehementer infestavit. Sed post tetras hasce affli-

visiones,

tuatn

upprobatio-

nem revocanle

104 Quocirca domum ante omnia coemerunt, exiguam eam quidem (quo loco etiam hodie monasterium est), quae tamen Teresioe tum quidem satisfecit, tametsi iis quse animo volvebat, impar. Mandarat illi namque Dominus ut quocumque visuram enim posset modo rem exordiretur
:

mox ad vocem consolantis Domini serenitas menti oborta est. Ait quippe illi Dominus non esse quod ang-eretur; ingens namque sibi ab ea praBstitum esse obsequium nec se ab ea
ctionis nebulas ingens

quid facturus ipse esset. Jam de emptioue iuter partes convenerat, et postera erant die rei tabulae conficiendae, cum tantaper civitatem
illara

subinde

sequeretur porro monita confesoffensum fuisse donec rci rursus ag-grediendae terapus afforet. llis verbis ita recreata B. Mater mansit, ut quidin nihilo poneret quid adversitatis esset passa vero tum, sed et deinde saepius verbis illam nec
:

sarii,

quam

suavissimis est consolatus, ut grave

illi

et

peracerbum ex araoris

erg-a illam teneritndine vi-

contradicentium orta est contentio, et in ipso Incarnationis adeo varius rumor atque oblocutio, ut provincialis, tempori serviendum ratus, tot scopum inuuum conspirantium opinionibus refragari velle rem duram judicaret. Quare GuiomaraB hanc se cum negavit fundationem posse ratam habere quod tenues ad vitam essent census, iique parum stabiles, tum vero quod multorumobtrectationibus esset obnoxia. Teresia vero, quae gravissimos et
,

deretur ancil,Um suam diutius anxiam et desolatam sinere. Hoc porro ex hac afflictionum acerbitate

consecutum est, ut amor Dei aliaque mentis charismata mirificos in ea facerent progressus, et his
amoris torrentibus longe ipsa quam antea obrueretur vehementius, et raptus sublimiores experiretur.

107 Interim Ibanezius

insederat

cui

semper ut
optatura

certis-

quod intnin
ab
Il} <*

labores subierat et afflictiones, antequam eo rem loci quo modo erat, perduxisset, ipsam in his re-

finem simum perducendam, cum pia illa vidua mira eam sedulitate tractabat, quod ab ea curanda Teresia , ne
confessarii jussis adversaretur
,

rem

hanc

ad

ne:,

P ,ornot,etur >

moris etiam plane deposuit, uon minori quidem promptitudine animique sui quiete ac si ne unum quod provinciali inejus causa pedem movisset vito et Balthasare Alvarez confessario secus sentiente nihil omnino exequi vellet aut constituere hic enim, cognito provincialem resistere nec rem approbare velle, huic ipsam vetuit curae ulterius
;
:

modo

desisteret

atque etiam Romam de eadem perscripserunt. Teresia vero Ibanezio orationis ac revelationum et eorum omnium quae sibi a Domino communicabantur, rationem dabat, etiam atque etiam ro-

insistere.

"

monialibu

105 Multa quidem antea serraonum fuerat ma-

Incarnationi

bmurmuranlibu,

jam vero multo etiam major, quod quae de mulierum suo e cerebro hocce comminiscentium proposito dicta ante fuerant, per hoc confirmari viderentur. In Incarnationis quoque malevoteria
;

gans eadem examinaret, sibique libcre indicaret num quid Sacris Litteris repugnans continerent is autem, cum haec omnia ei viderentur optima, quietam eam esse jubebat. Ita quinque vel sex elabebantur menses, quin Teresia de ccepto mo:

levi

nasterii negotio
et quin ei

quidquam audiret aut loqueretur, Dominus quidquam ad rem hanc perlazar,

tinens aperiret. Iis forte diebus P. Gaspar de Sa-

576
i

VITA VA

S.

'

TERESLE VIRGINIS.
dixent non esse jam de negotio hoc amplius dubitandum, sed serio diligenterque de monasterii novi erectione agere instituerit. Hoc ex ore Patris fide
dignissimi accepi, cui ea ipsa vespera Alvarezius transmissam a Teresia schedulam monstravit. Hoc

HIDEflA.
/

quidem postea cujus, ut nniHpm nostea 5 J VbulaB pra3ficitur; videbatur, ut denuo res A compertum est, adventus

agit provincia, collegio f nni iazar/,qu hodie in Boetica

necessarius. Cujus opinioms indicata resumeretur, statuo. Praeerat tum P- Balme hanc rationem ministn potestate thasar nonnisi cum secundaria nostra viget collegio; et, quoniam in Societate

responso accepto, Teresia, quae

omnem

erectionis

consuetudo

ut

negotiorum quae ab inferionbus

,

cogitationem jam auimo abjecerat, sed soli animaa culturae bonoque intendebat , veris eam quotidie
divitiis

nihilque geruutur, superioribus reddatur ratio iusciiscuiquam aggredi liceat, illis inconsultis aut ad rectohanc Balthasar consuetudinem secutus, quod qui rem ipse suum ea de re retulerat ab ipsa Alvareeamdem etiam minime probaret, ejusque cura penitus ilh mter:

locupletans et pretiosis virtutum monilibus

exornans, totadenuo in
etsi

eam curam

incubuit, tamin

magnam gravaminum molem

arcessere cerneret,
,

caput se
esset rei

suum

tum quod ardua

hujus susceptio

zium revocarat
dixerat. Hinc,

quamquam summopere rem

pernci

optabat, sese prodere

decernere
P. Salazar

non

aut quidquam de eadem audebat Paucis vero autequam

veniret diebus, Teresia,
et

ipsa sola, omni ope destituta , et a rebus ad molitionera monasterii necessariis maxime esset imparata. Quocirca ante omnia magno labore quod potuit argentum sibi

tum quod

Abulam

cum

comparavit, ad domum illam quae modo in monasterium conversa est, coemendam quoniam vero
:

moerens

admodum

dejecta,

quod confessarium
i

res occulte erat peragenda (provincialis enim

si

in oratione sese sibi minime fidere perspiceret, Noli coram Deo totam effunderet, audiit ab eo
>

animi araari timere aut turbari, filia: brevi hac Id per mortem futurum sibi tudine liberaberis. persuadebat, et se propediem aerumnoso hoe e carcere educendam lsetissima cogitabat. At longe

quid intellexisset, in nihilum mox conatus omnis recidisset), cominodissimain optimamque, qua erat prudentia, rationem ad hoc excogitavit; qua etiam

utendum

censuit.

110 Habebat Teresia sororem

Joannam de Ahu-

inmonoifira
" xd.ficmo-

alia et altiora spectabat

Deus, qui aliis ad majorem sui nominis gloriam spectantibus operibus ancillam suam reservabat; ac tum, cum jam depositam
prorsus et finitam rem putabat, denuo
ordiri.

mada, Joanui Ovallio nuptam et Albae tum commorantem. Ovallium ergo Abulam evocatum jubet eam domum velut in usus suos emere quem post non multos dies secuta est uxor. In quartum idus
:

""**'

eam

jussit

Augusti anni

MDLXI

is

dies incidit.

Tum demum

Tan&em nerum. horian'

Ul,
|

108

Qui vero

rei

secutus est successus

quo

modo
fecit
:

pai

'/-

Sciiu-

iutelligenda praedictio haec foret, satis pateex eo namque didicit afflictionem suam hujus

ccepta manus est operi admoveri. Aliquis jam tum quoniam vero soror jam ejus progressus erat Abulae versaretur, per speciem ejus intervisendae B. Mater interdum foras prodeundi facultatem pe:

rectons

Abulam adventu finem habituram.

Is

ergo

cum

appulisset, P. Balthasar Alvarez Teresia? con-

suluit ut

quam

clarissime ac liberrime de

omnibus

tebat, revera autem coram inspectura quid ad fabricae molitionem requireretur, quomodo assurgeret, illius quoque perfectionem maturans. Porro

rebussuiscumilloconferret.Fecitidipsaperlibenter, et magnam inde animo consolationem et commodum cepit. Horum omnium certior factus rector Bal-

jam iude a fuudationis hujus

,

initio

ad finem usque,

thasarem noluit ab hoc negotio divertere quin imosuasor et auctor illi fuit ut mcerentem Teresiam solaretur nihil esse quod metuere oporteret neve per arctum adeo angustumque posthac eam iter dirigeret, sed exspatiari pia mentis vota sineret; spiritum denique Dei in ipsa operari non impediret. Mox rursus monasterii hujus cxcitationem urgere
: :

Dei insigni sua prudentia sanctitate, ac praesertim numquam deserebat, Optimi Maximi, qui ipsam cooperatione, ita semper omnia direxit ut structur*

ergo ne latum quidem ungucm ab obedientiae, quam juxta Instituti sui leges praepositis suis exactissimam debebat,praescripto deflecteret ; etsi alio-

quin ejus perficiendae

magno

desiderio teneretur, et

jam

apud ancillam suam per visum Dominusorsus est, n ac mandare ut aliquas apud confessarium ac rectorem rationes afferret, quibus per^asi rem minime impedirent. Sedulo accuratequ *psam rector examinabat, rationumque momenta librabat unde
;

hanc illi supremus rerum arbiter Deus vacat. imperasset: quod certe admiratione non Matns opis matrona quaedam, B. Aliquid quidem ut tota amica, conferebat, sed perexiguum; ita recideret quoci F rei moles in illius solius humeros Deum recollectae, quamtoties
:

sanesanctimoniali adeo in opus que aut clam facere aut penitus omittere
,

ld

nondubitavitquinhucillam Deispiritusimpelleret:
quare nec ipse nec Alvarezius gnare sunt ausi.
nipio cviut
ei

ullatenus repu-

intolerabilis quodammodo oportebat nonnulla aa Interim vero dum moles assurgeret, quaepost recensebo. memoriam digna contigerunt,

labor erat.

109 Dei porro voluntatem hoc pacto Alvarezius onjBMBi Daui cognovit. Aneillae suae Dominus quodam die dixit fmmufdfrif, Coufessarium tuum mone ut crastina die mane
Aivorrzi.
u

de numero est quod jam affero. hoc in jorem operarum ac fabrorum Teresia

Horum
ficio

Cum maips

aeui-

nunc Prophetae ver^um: Quam magnificata sunt " OL'EUA TUA, DOMINE NlMIS PROFUND/E FACTiE SUNT " cogitationes tujs, meditando ruminet. Verba suut haec e Psalmo nonagesimo primo deprompta. Teresia ergo volnntatem Domini scripto ad eum
!

maturaudo desideraret copiam non conducere prae rei nummarias tenuitate

,

et eos

pos-

set, gloriosus

quem

quamprimum cum
Deus
tres

tran&inisisset

is

illi

morem

gerere non dubitavit

Atque ut

stellae

appantione apparitione

sponsus Deiparos per visum peculiari studio ferebatur, illi stipularetur apparens, cum fabris ipsa de mercede ei persolveret edixit: nara quod in raercedem quidem instl S al minime defuturum. Alio tum qua nitebatu uauun, auccucuic iu b opus iiod habuit, accedente magna
,

Josephus

erga

^
:

Magos stellarum cursus peritissimos edocuit, omnia suaviter disponens et ordinans, sic per orationis praesidium multum ipse infundere
lucis solet

fide;

quare omnes ad

unum

conduxit

in er
,

minus de pretio ipsis persolvendo prospexi

praestan ad liberaliter sumptus necessanos minus exspec mum movens a quo id ipsa '" 1 10n quae res omnibus ad quorum dein cog

^ ^^
q

^
^

eam frequentantibus

et exercentibus.

Exemjilo

sit

Pater hic Balthasar, cui hunc versicuest

lum meditanti mauifeste adeo patefactum

hanc

Dei esse voluntatem, et foeminae ope illum mirabilia sua perfecturum, ut a meditatione surgens

sc(1 mj J non parum stuporis mjicie bat tidu concep propter emiuentem quam in Deum ciam facile id fieriposse videbatur. ^^qTATA.

venit,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

57?
profitebantur, necessaria vitae
AUCTORB

ANNOTATA.
erat Didaci de Cepeda, a Maria de Ocampo filia patruelis S. Teresiae, ut in
(

Institutum
subsidia
strarunt.

S. Clarae

MBtlU.

novis Excalceatis aliquamdiu submini-

p
uc

Comm.

prsev.

num. 52

descriptionem vide 'b Visionis hujus prxvii. . p quam LudovicusdeFonte c Guiomara de Ulloa, verbis dilau iscever< Balthasaris Alvarez hisce
.

xv

Comm

anno orbata viro, cum dat Undevigesimo setatis spectari ob eam laudanque formaspectabilis esset, muliebris mundi suflragio, ab aliis, addito etiam

in Vita

112 Exhibita illi deinde et alia visio, qua magis etiam in proposito fuit confirmata. Agitabat tum animo cuinam post monasterii erectionem obedientiam praestareexpediret;etquidemipsapropendebat iQ 0r dinis sui provincialem sed ab hoc eam consilio Redemptor divertit, affirmans conveniens esse
:

umoni6u

ut non alteri

quam

episcopo monasterium subjice

retur, et injungens ut certa

quadam

via,

quam
:

ipse

designabat,

Romam

Teresia mitteret

se porro

Balthasarem ; cupiebat. Adire ccepit haec affarique auctoritate verboatquehic tantum in eam valuit vix posse putaret, llhus anirum,
ut,

quod fieri ineptiaab humanarum rerum, pomparum ac serium rumque oblivione, ad sincerum etiam obsequiumque perduxent Christi Domini amorem

curaturum ut litterae apostolicae inde afferrentur. Cum autem per idem tempus die Assumptionis Beatissimae Virginis Maria3 in templo ccenobii S.

mum

nobilem venit muncujus instinciu atque ope in pueros ab se famucontemptum dan pompffi provectoque dein aevo, incomitata losque dimisit
; ;

Thoma? PP. Praedicatorum Teresia ageret, atque animo revolveretpeccata quse olim eodem in templo confessa fuerat, tantus eam occupavit raptus ut prope a sensibus avocaretur quo in raptu candi:

dissima ac splendidissima veste se videbat circurased dari. Iuitio non videbat a quonam indueretur
;

templum

consideret, subadibat, sellula in qua Larg-is porro munenbus vecta sibi sub stolam. honoribus illos afficiente qui sese

deinde adstantem sibi a dextra Deiparam, a la;va

S.

Josephum
se

aucta a Deo

est,

lexit inde

conspexit, et ab his se vestiri. Inteljam a peccatis suis purgatam esse :

eosque divinis ilhabeut ipsius causa despectos, qui ab se delicias repulere lecebris perfundente

viditque

manus

suas a Sacratissima Virgine appre-

hendi.

terrarum(cap.xi). 0M 283 d Diximus in Comment.prsevio,num

ZM, Bertrandum et forte S. etiam S. Lodovicum Teresia Franciscum de Borgia hac occasione a
et

., R1

haec Teresia^ dixit pergratum sibi esse quod S. Josepho sponso suo peculiari famularetur affectu. Spopondit praeterea, monaste-

Ac tum quidem

rium hoc perfectum iri, et magnum inde in Filium suum ac se sponsumque honorem et obsequium
redundatura
:

consultos fuisse Ibanez in e Vide quce de P. Petro ad 2 9 vio retulimus a num. 287
1

uec vero hac de re dubitaret

ita

cer-

Comm.

prse-

tissime

namque

eventurum,

etsi

non

usque
:

afferuntur iPlura de P. Gaspare de Satazar 787. praevio, num 301, item num. in Comment.

adeo obedientia episcopo deferenda arrideret adhax a se et Josepho sponso moniales couservatum futurum et amiri ; Filium quoque suum cum ipsis bulaturum, uti et is ante appareus se facturum
receperat; in
dere monile
:

CAPUT

VIII.

quorum fidei signum hoc illi se traaureum namque videbat monile, cui

Fundatio primi monasterii virginum Carmelitanarum Excalceatarum.

CiP.

par nullum terra ferebat, et pretiosissimam iude dependentem crucem suo tum collo a Deipara injici per visum quos dein pariter in ccelum, innuraera
:

XV.

inimaiur

Smefa

divinti

sed Teresise domus -Pjaulatim moles assurgebat apparebat ea namque ejus erant haec exilis uimis necessitatiangustiaj ut dormiendi comedendique prorsus nulla in ea perspiceret loca, imo busapta eadem viderenullam habere monasterii speciem
:

comitatos Augelorum multitudine, invehi in spiritu cernebat. Haec illam visio inusitato pise consolationis sensu et interiori

cumulavit gaudio ut omnis impotens, expers motus et in verba laxare linguam velut alienata a sensibus videad horas aliquot totam et incredibiles ardores et motus ad se
;

retur,

ad templum aptandum necessaria videbaturdomunculacontiguajseddeerat ad coementur. Adhffic

dum

pecunia,

et

uude comparari eadera posset,

inter angustias ac

nulla seofferebatratio. Hasergo his illam a perplexitates pia virgo dura fluctuat, redeuntem Dominus verbis compelSacra Synaxi possis modo Jam ante te monui ut quo lavit Proh generis humani hanc commigres.

pro Dei gloria impendendam experiretur. illtri torori$ 113 Dum aedificium paulatim paratur et cum m filiijlo Joanna sorore Teresia versatur, nonnulla, qua? quidem silenter prseterit, contigeruut; quae hoc F
i

S. Thom loco prosequi visum est. Adieraut ambas qui ad populum tum verba asdem, cum prasdicator

domum
!

tamen habebat, adeo acerbe in Teresiam, tacito invehi ccepit, velut si publicum aliquod
nomine probrum
liosis

cupiditatem, cep, non Quoties ego sub dio somuum . turam Hsec eam verba reclinarem . habensubi caput adnt ; quam cum mire percellerent, domum illam formam explorasset, in monasterii
!

ut etiara

terram

tibi

putes defu-

ac

contraxisset, adeoque in ipsam contumevirulentis verbis ferri ut rubore soror

praesens

cum

curiosiu*

suffunderetur. Quam ille peteret, adeo videliquidum erat utsola digito moustratio deesse injuriis Teresia mota non retur. Ita hisce probris et
est, ut,

rediffi

commode
:

visum est rudi licet ravit,hocunumspectans, ut hoc ipsum, quoque modo et in quantum haatque iucondito,
lianc illi potissibitationi sufficeret, perficeretur. visio festo S. Claras mentem nova dedit Mensam accedenti Virginis die ad Eucharisticam pulcherrima Scilicet gloriosa haec Virgo oblata. hortans ut animum specie se ei spectandam dedit, auxilio ei sumeret ac ccepta promoveret, seque

exig-ui, posse, etsi perang-usti et spatio minime laboquare de ampliore

quo erat pro Christo patiendi desiderio,

iu

animo
alia

gratularetur,
quffi

sibi veluti de proeclara relata victoria conet prae gaudio non secus rideret ac

se

deprffidioari

extollique

coram au-

mum

auimo indidiret. Soror vero tantara, his auditis, quam guationem concepit, ut non ante quiesoeret monasterium reduxisset Matrem in suum

beatam

quam
quaj

praeeuntem hasc illico consecuta est, 06

febric minimura stomachata. Verum cum eam

fefellit futuram spoudens. Nec sane fidem Jesu dicto moniales qu in ccenobio a S. Maria de
:

nam

oporteret, per surgebat, adesse praesentem ut domo provinciali facultatem petut sororem a

abesse liceret

quo

facto,

uude venerat, reversa

est. llic

57$
AOCTORI
BIBIFU.

VITA cum
ageret, illustre per
ancilloe
-

S.

0val * inculumopera ridi & natusestDeus Joanni A m Gonzalvus a, quem ego lio filiolus erat noraine
juvenili

Hic

TERESI^ VIRGINIS. sumens, eum suae raerita

est

fixis est oculis intuita.

illum obtutum

defi e Jt
:

attente
.

eam Joanna

Dura vero n D
i

soror

mensibus in aetate optime novi, et qui paucis abhinc sanctum piumque vitae exitum habuit tam
illi

contemplata tum illi repente vultus mutari exardescere, et tantam induere pulchritudinem ut Angelo similis videretur. Cum jam puer exspirasset,

ut facile appareret sanctam

esse.

in coelo materterara

et cubiculo se Teresia proriperet,

ne sororem

Hunc

pater,

domum quodam

die rediens, in

contristaret, ab
ii

hac confestim audiit

Ne

te liinc

jacenlimine sensu destitutum ac rigido corpusculo ergo ad pectus applicitum comperit. Statim

germana, auferas; video namque jam puellum

decessisse.
:

tem

//

Tum

blando ore ac stupenti

similis

compellat, sed frustra

nullura quippe in puero vitae apparebat indicium. Unde hoc contigisset autquid:

Teresia
/

nam esset, hactenus nemo novit, imo nec an vere dixi mortuus fuerit hoc constat eo jacuisse quo Teresiam Gonzalvulum defert modo. Nec mora ad
: :

//

Laudemus, inquit, oportet Deum, viso quot Angelorum descendant millia, ad animas parvulorum talium angelorum, si quando e vita emigrant, excipiendas. Unde manifestura fit

illos

Teresiae

tum

conspectos,

cum

pueruli hujus
CP. XVI.

pater.
vitam
tUll:

rWi-

ver114 Interim Joanna mater alio in cubiculo strepitum, sabatur Audiverat haec quidem aliquem quyedam, quo excita turbari coeperat; at raatrona venerat, prudenter factum dissimulans (nara uterum ferebat Joanna et erat partui proxima ; unde et aliud forte incommodum quse

anima a corpusculo decessit. 116 Redeamus ad coeptum et intermissum nonnihil de domus constructione sermonem. Dubitarat jam ante Teresia cuinam potissimum obedien-

Sotfdutnool
"onorepii

murui

eam tum salutatum

Verum, non ita clam res esse ingredientibus domesticis, poterat, quin, cognito quid rerum actum esset,
secutum
esset),

mentem

verbis serenaverat.

mater foras illico ejulans prorumperet, filium inB clamans ac quaeritans et ad Teresiam sororem ocius evolans. Habebat haec puerum genibus insistentem, sorori comploranti silentium, uti et reliqui, indicens; omnes vero rei eventum cum stupore

Statim ergo, velo una cum capite puerura versus demisso, nullum prolocuta verbum, de intimis cordis penetralibus, Moysis ad imitatio-

exspectabant

nem, ad Dominura clamavit ne contristaret eos

quos ipse in operis ac se designati
selegerat.

cooperatores

Hoc

vitae redditus,

usquedum puer, per materterae faciem manus in speilla

situ

mansit,

ciem ludentis amice ac suaviantis ita prompte circumducere coepit ac si nihil insolens illi accidisset,
sed placido e sopore experrectus esset. Quem Tere Deus bone quansia matri afllictae reddens, ait
:

tiam deferret, ac durum illi videbatur, uti supra demonstravimus, alii cuipiam praeterquam sui Instituti superioribus subesse. Ab hac tamen illam dubitatione suo Redemptor praecepto eripuit, monens ut Abulensi episcopo sese subjiceret. Erat is per id tempus Alvarus de Mendoza qui deinde Palentinus antistes decessit Abulae tamen, quod E beatae Matris perstudiosus esset, primarium novi hujus monasterii sacellum b, in quo sua demortui ossa post conderentur (quod et Teresiam eo condendam loco putarat), aere suo construere decrevit. Ut vero ea qua oportebat firmitate negotium perficeretur, curavit Teresia ut diploma apostolicum a Summo Pontifice obtineretur. Quo autem coeptum coenobii opusindies magis excresceret, eo novam hanc fundationem cacodaemon exosiorem habebat, quam sibi nimirum adeo damnosam fore metuebat, et quo poterat studio et conatu ei se opponebat. Solidus jam et ingens eductus erat murus, cujus fundamen,
:

tum e saxo constabat, pars reliqua ccementitio opere lapidibus lateribusque valde firmis structa erat ; nec modico pecuniae magnis laboribus collectae pretio
steterat.

ii

topere ob filiolum angebaris!

tolle.

Eccum,

et

tecum
in

Nondum

quidem
prae

firmus

consistere

virium defectu; sed his pedes puer poterat sensim redditus, perque cubiculum cursitans ad eam suam identidem materteram recurrendo quam blandissime constringebat. Rei hujus etiam,

117 Is ergo, quantus erat, nocte ad terram de- atamuMu fcjfcfwr. constructus esset. In , etsi peritis a fabris quasi artis hos Joannes Ovallius cum insurg-eret,

turbatur
suae

parum gnaros,
vellet,

et suis eos impensis restaurare

murum
//

quod

id ipsi

opns ex

fide suscepissent,
:

num

hodie testes oculati et fide digni supersunt,

ore rem omnem accepi Idem Gonzalvus mihi narravit se Teresiae materterae dicere fuisse soli-

quorum ex

tum eam

compos redderetur, cum per ipsam stetisset quominus jam dudum ad eamdem admissus esset. Quin etiam aliquoties e matrona quadam, beatae Matris amica,
teneri efficere ut coelestis glorioe

Joannam sororem ad se Teresia advocat, dicens Marito dicas velim ne hasce operas adeo inseculpae ctetur aut increpet neque enim ipsorum est, sed cacodaemonum ruina ha>o adscribenda F aflhxerunt. invidiae, qui mag-na vi murum solo pnus, Taceat ig-itur, et tantumdem quantum sorori ait ipsis persolvat. Post rursus eidem
/-

//

//

//

//

audivi petiisse se ab illa interdum

potuit, carissima?

Qui fieri hoc Puerne hic jam exspirarat ?

:

//

Quam

huic Satan operi adversatur

!

Quanta con//

Tum
illa

illam,
:

placide subridendo, nihil respondere

cousuevisse

cum tamen,

si

quando similia

alias

ab
cu-

peterentur quae vere negare poterat,

illico

riositatem illius blande castigando rogare soleret

quare haec adeo praeter rem et propositum adferret. Ad hoc vero interrogatum nihil prorsus respondere
solita erat. alterumab
Angeiisin Jj calum}ferri

Sed frustra erit. Haec ruina etiam non parum prostravit Guiomarae animum volunquae subtristior Teresiam adiens, neg-avit e cum adeo tate Dei esse videri opus hoc suscipi, terram solidus ac firmus murus ita repente ad serena mente ac vultu concidisset. Cui Teresia

tentione connititur

Si

vero aliquod
1

collapsus est, inquit, surrig-endus est. subsidium corrogaretur,

Vt

nummorura

15 """" muiUO f^ '^ Haud multis post diebus ^wuo

filium, cui Josephi

peperit ovow* Joanna

^^^

Guiomara

a matre sua c Tauri

.

commorante certum

erga
4 tur

S.

nomen imposuit, quod Teresia Josephum magno devotionis sensu rapere;

p.in ;,) cum -h> A-k4< a ^,,^ ;~***a Puero huic, w, brachiis eum interdura con Utinam stringeret, dicere beata Mater solebat te, pusio, si e virtute vitam instituturus non sis, hinc ante praematuro Deus obitu in statu hoc
// //

nnstulaper virum, Teresiae jussu, nuramos aureos pu^ o c vittriginta quamquam metuebat ne id irn Teresi natu fieret. Plus biduo non transierat, cum triginta enim Guiomaram bono esse animo jubet esse, e q illos aureos jam in viri missi manibus
;
:

angelico praeripiat

quam

in

"Vix tres

effluxerant hebdomades,

eum offendas cum hunc vita

!

defecit

quem

morti

jam vicinum

in

manus

Teresia

deminatrio quadrilateri inferno numeratos. comvana verba ut enim nuntius Abulam rediit, ^ 3111"^ pertum est ea ipsos hora illi traditos ge Teresia id Abulae praedixerat ut nihil horum
:

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A rosum
B. Matris
stare potuerit.
bat, quod,

579
ACCTOM
IMBBBi.

animum Non tamen mediocriter illum angetametsi res quam poterat occultissime
aut dejicere aut contri-

perageretur, suspicari nonnemo cceperit id quod erat hinc ipsa metuere, ne, si provincialis ad aures ea veuiret, is pergere in cceptis prohiberet cui ipsa parere in omnibus erat paratissima. Sedhuic timori
:

Maria de Salazar, virgo honestissima. Haec maximum ex novGB hospitis congressu aspectuque quaestum fecit nam vivo illo quod ob oculos versabatur exemplo mirum in modum permota, solitudiuem
:

captare oratiouique sese crebrius dare instituit, et

totius noxas sacerdoti, vitae melioris auspicandae ergo, aperuit. Denique iis rebus quas modo in Teresia viderat, quasque iterum postea vidit, qu:i niio ad Malagonensem fundationem Teresia Toleto trausivit, effectum est ut Maria Carmelitanarum Excalceatarum Institutum susceperit in quo
vitse
;

Provinciali*
iiti

/W
d
I

hac est ratione occursum. 118 Per id tempus ex hac vita Toleti emigravit Arias Pardo, vir genere nobilis, Malagonis aliorumcujus uxor Aloisia de la que locorum dyuasta Cerda d, ducis de Medina Celi e soror, casum adeo tulit peracerbe ut de valetudine illius timeri coeptum sit. Acceperat illa jam dudum non dubia fama que de Teresiae virtutibus passim spargebantur, simul et tali eam in ccenobio agere e quo potestate facta egredi foras liceret. Statuit ergo hanc adse evocare, ut dierum aliquot alloquio quam et morte conjugis nuper conceperat tristitiam leniret. Quamprimum
:

sub nomine Mariae a S. Joseph /"etiaranum agit, olim per plures annos Hispalensi, hodie vero Ulyssiponensi monasterio praeposita de cujus laudibus multa dicere possem, nisi propositum mihi esset de
:

superstitibus nonnisi
i

paucaadmodum

referre.
unde

50

Sub

id tejnpus pia

quaedam virgo, ejusdem

singulari, ccelitus ad

cum Matre

Teresia Ordinis, excellenti sanctitate et

austeritate in corpus

suum

igitur, quibus poterat rationibus, ad

Angelum

de

Salazar provincialem, etsi procul inde absentem, litteris missis rem retulit. Negare hanc i 111 provin-

eodem quidem anno ac mense quo hanc beata Mater cogisimile monasterinmexcitandum inspirata, et

quod spectatissima esset magnEecialis non que auctoritatis fcemina Ergo pridie festorum NaB talium eodem anno MDLXI Teresiae in virtute obedientise per litteras praecepit ut una assumpta comite ad viduam ocius sese conferret. His illa perlectis, ad matutinas Horas abiit, Deoque se enixis6ime commendavit; quod Abulae commorari
potuit,

tationem induitj tum primum nostram nosse Teresiam coepit. Virgo illa hanc ob causam quidquid
possidebat, divendiderat, ac nudis pedibus

Romam
E

abierat, Sedis apostolicoe auctoritatem impetratura;

cum

ante

illi

sacratissima .Christi Mater per visum

apparens,
pulisset.

eam ad id monasterium excitandum imMagno quidem intervallo a Toleto distadeflexit,

bat; sed in itinere constituta multis viarum am-

maluisset. Matutinis durantibus, aut certe

magna

earum
sibi
n

parte,

novam

rapta est in ecstasin, in qua sic

:

Sancta profieiicftur

loquentem Dominum audivit Noli negligere huc abire, filia, et aliorum de hac re sermones pauci enim id tibi sine temeritate contemne consulent. Etsi labores minime tibi sint defuturi, in nomiuis mei gloriam cedent; et in ii tamen monasterii inchoati rem futurum est te ad tempus abesse, donec apostolicum diploma transmittatur: ingentem namque telam orsus est daemon, quam eo in provincialis adventum differt Ne metuas equidem tibi loco adero
:
:

quo Teresiam Toleti agentem Quindecim illis diebus quibus mutuo fruebantur conspectu, de monasteriorum suorum
bagibus
conveuiret.

excitandorum ratione pluribus inter se contulerunt,

altera alterius colloquio recreata, ac divinas gratias
et

mirum mutuarum voluntatum consensum agno-

verunt.
quae

Nomen

huic Dei ancillae erat Mariae a Jesu,

dein Excalceatis virginibus
illa

novum Compluti
erexit; in

ccenobium
insigui
vixisset,

quo

cum

ad annos aliquot

cum

probitate

omniumque approbatione

119 His

illa

verbis

animum resumpsit

et mcero-

Tolr-

rem

posuit;
id

et,

tametsi iter hoc dissuaderent non

tum;

pauci,

daeinonis esse

commentum

affirmantes,

utque ad provincialem ea de re referret, contra suaderent, nihil omnino mota est nec mentem mutavit; sed, re cum rectore collegii Societatis Jesu communicata, ab illo didicit iter hoc nequaquam Ad ipsum ergo se accinxit, esse intermittendum qui, Teresia comitante Joanne Ovallio sororio
;

mira sanctitatis opinione exspiravit.Unum hoc monasterium fundavit, quod anno saeculi hujus octogesimo quinto ipse adii, eque praeposita multa tam de Maria a Jesu quam de rebus ad ipsum monasterium spectantibus sum percontatus. Multa mihi de Mariae hujus sanclimonia narrabat, quorum utinam meminissem, quo hisce insererem nec illa etiam prasposita communem mihi spirare vitae sanctitatem videbatur. Servabant hae virgines omuia B. Matris Teresiae a Jesu statuta, eaque sequi exactissime volebaut, etsi Patribus Carmelitis non f
:

Abulam, unde abierat, revertit. Hoc nam ex itinere nullam Teresia jacturam fecit Aloisia talis hospitoe adventu et luctum ponere et
Toleti relicta,
:

subessent, sed

soli antistiti

Toletano.
p0 $titxf$re

aliam vitae rationem inire ccepit mirificeque erga Teresiam affici ; quo factum est ut Malagone ipsa monasterium, ut suo narrabitur loco, deinde Excalceatis fundaret. In ipsam quoque Teresiam eo locu diversantem singularia ccelitus charismata collata sunt : ipsa etiam famiiia aliam longe faciem induit, mores alios. Nam quotquot in eadem numerabantur, Patribus Societatis Jesu animi sui

apud Aloisiam de la Cerda est versata quo pene tempore Joanna de Ahumada Albam, ineunte Junio, anno MDLXII revertit. Joannes quoque Ovallius, lougiores Teresiae Toleti pertaesus moras, Toletum eidem vale dicturus; unde reversus, excurrit,
L21 Semestri circiter Teresia Toleti
;

meniei

Abulam

rediit,

tuerat, die

postero inde, usi cum Teresia stadecessurus, sua posthac praeseutia in

arcanaper homologesin credere, Sacramentacapessere frequentius et

crebra in

pauperes subsidia

erogare inceperunt. Omnes doraestici Teresiam in oculis ferebant, et excellentem ejus sauctitatem indies suspiciebant, illorum percupidi videre speciquae in ipsa operari Deum consuesse audierant. Hinc, si quando intra conclave ipsam agere scirent, per januae rimas illam interdum sublime raptam

men

domo erigenda minime opus esse arbitratus. At quoniam huic eadem pernecessaria erat, et hoc Deus opus jam perfectum cupiebat, aliter longe quam is secum decreverat, supremo rerum arbitratori visum est. Ut enim primum civitatem est ingressus, et domum, ubi modo est monasterium S. Josephi, subiit, illico inopiuatum membra frigus incessit, quod acris mox secuta estfebris; uthaerere
praeter

opinionem Abulae

sit

coactus. Quindecim

furtim conspicabantur, inde vero foras ita re dissimulata prodire mirabantur, ac si nihil divinitus
sibi

jam evolutis diebus, Toleto rediit Teresia, nulla ante de reditu cogitatione suscepta. Kepentini Toleto discessus causa fuere missae a provinciali ad
ipsam
litterae,

accidisset.

Habitabat

tunc eadem in domo

quibus eam

et

ab injuncta ibidem maneudi

VITA
580
I'CT"R
UlllEll
.

S.

TERESTyE VIRGINIS.
//

liberam aut redeundi ibidem morandi, prout videad suas aut diutius dies

manendi obedientia exemit,

retur,

et

//

copiam
in

fecit.

Verum, quod aliquot post

monasterio

vero animarum inflammata zelo n hoc ipso in oppido quoddam molitur monasterium, in quo et summa religio et integra flori.
pietatis cultrix,

nova

suo Incarnationis

ehgendae

tura

sit

perfectio,
et

et virgines aliquot

primam

comitia, et de se assuantistite cailsa futura essent

Regulam
vationis

quam non ante Toleto movere se voluit ad hunc finem jam impositum esse, ne inaudisset
AbuUm
redit.

menda Abulae jam deliberatum

esse intellexisset,

profitentes

//

Ordinem B. Mariae de moute Carmelo admittantur. Hujus reiergo, adobserRegulae finem ac

fuit
re-

comitns

praedictae primse

medium melius obtinendum, visum

civitatis Ordinario

hujus

//

obedientiam

praestare.

magistratum eligeretur. 122 H*c auimo dum volutat,

estaffatus
.
.
:

Domide-

sic

illam

Dominus

//

nationis igitur Yestrse sanctitate et eximia bonitate

nixae,
derit,

carissima;

Abulam redire nequaquam negligas, exigua cum enim crucem secteris, non
i

siquidem hanc Deus

ipsis in

prasulem

//

sane

tibi

praeparatur

banc

tuis

noli

humeris

//

eo negotium hoc hactenus perduxerunt ut quadringentos et amplius aureos in rei irapenet

excutere; tibi siquidem

perg-e interrita, et

auxilio
ocius.
.

futurus

sum

//
:

sam insumpserint

eamdem ad rem Romana

:

quidem

Hiscompertis,
Societate Jesu
antistitae

//

animi sui rectorem

adiit subtristior,

quemdam

dc

//

Sedis etiam diploma impetrarint. Res ipsa talis quam ob causam per est ut mihi perplaceat
viscera misericordiae

cessum, addiesaliquot
tiorura

cruce hac dignitatem quidem disexistimans. Consuluit ille designari properum; ut Toleti adhuc sed non adeo
haereret,
.

//

Domini

nostri D. V. etiam

n
//

donec intensiores peraestadeferverent satis esse ratus, si comitem calores tempore appelleret. Parere monenti
eo
constituerat; sed nullam
:

//

atque etiam rogo ut ipsam araplectatur et in tutelam accipiat, quod eam in divini cultus incrementum ac civitatis hujus commodum ces-

//

suram intelligam.
125 Hanc si D. V. approbet, cum sanctam benedictionem vestram coram petitum ire nequeam, nec apud vos de re hac agere, abunde
raihi satisfactum putaro,
si
liM|rh

ille

Dominus quietem m-

//

interne exagidulgebat tanta orationem interturbaret; etapertae tabat inquiesut quod Toleti utcumse voluntati Dei refragari, et, incommoda atque in deliciis ageret, idcirco se que subterfuaerumnas qua? sese Abulae manerent, similia menti obvergere censebat aliaque his ita Deus sabantur. Illius quoque tum coufessarium ei Toleto potestatem faceret. emovit ut abeundi

namque animum

//

;/

D. V. ad

me
re

miserit

//

magistruraDazam, quicum eadem de

coram

/
//

loquar, aut alio quolibet, quem ad me mittere visum fuerit. At, quantum conjectura colligere

//

//

//

Ergo,

ipsam dimittere volenti discessus sui causas retulisset, la3ta tandem multas obsequium inde abiit, persuasa hoc in majus Dei videbantur. Adeo caetera nihil esse penitus

cum

Aloisia3 aegre

n
//

//

fore

porro celer
forte

illius

inde discessus fundationis

ut,
si

sterii sui interfuit,

diutius abfuisset,

monaipsum

//

//

possum, committi res haec tuto coucredique magistro Dazae poterit quod si fiat, non mediocri id mihi consolationi ac caritati futurum est. Ipsum igitur cum magistro Daza, Gonzalvo de Aranda ac Francisco de Salcedo, quos omnes et plura hac de re D. V. perspectos habet meipso norunt, D. V. agere communicareque tametsi abunde satis mihi faciant ac poterit perplaceant primariae quae in novam hanc Re: , :

opus impeditum aut minime suum ad finem cainchoata perducta fuissent, ut sequenti sumus
pite ostensuri.

M
//

formationem dare nomina volunt virgines, quarum omnium mihi perspecta est virtus, et in quarum principe ac ductrice spiritum Domini
Christi inhabitare confido; quem spiritum divina ejus Majestas Dominationi V. ad

CP. XVII.
.S.

1'ttrutde

Alcanlura

manifeste 128 Cum jam Petrus de Alcantare quas Teresiae dotes et gratias Christus perspiceret communicasset, excelsam quoque animi illius maguitudinem et ardens ad perfectionem pertingendi
desiderium, et quam quod prae manibus erat opus Dei obsequio gloriaeque promovendae idoneum fu-

//

nostri Jesu

//

//

majorem gloriam suam

D. V. Petrus de Alcantara.

et

universale Ecclesiae

/,

//

Amen. Amen. suse bonum elargiatur et conservet. servus et sacellanus, F. indignissimus

Haec invicem coha^rebant,

turum
batur.

esset,

qua poterat ope ac studio continenter

institutioni

et institutrici et

pro viribus auxilia-

Unde

etiam, Teresia absente,

,

Alvarum Men-

missa epistola, est conatus ut novi monasterii obedieninducere tiam admitteret. Hanc epistolam ad plurimos dies mea inpotestate habui, vix medium chartse folium

dozium, Abulensium antistitem

implentem, sed tautnm dumtaxat quantum ptioni quam contiuet, suffieiat, ita ut totam
:

scri-

eam

et eadem Diploma apostolicum cujus memiGuiomaram de Ulloa nit, illud ipsum est quod ad erat: F quod monasterii fundationem transmissum restrictius nec plenam absoluquod quoniam erat ahquam tamque facultatem continebat, nec non et aliud apertius difficultatem involvebat, visum est quara ldem postulandum. Vidi quoque epistolam Jesu proximo mense SeMatri Teresiae a
uti nullo a caeteris intervallo disjuncta,

ipse hic exhibui.

repleat. Cujus haec est epigraphe lllustrissimo u ic Reverendissimo Domino Episcopo Abulensi, Dominus sauctificet. Quae cum a viro quem

adeo sancto tantasque auctoritatis vi.sum esteam hocloco attexere. Initio nullapraBfert
sit

perscripta,

Petrus estcharta ptembri iransmisit quatuor tantum lata digitos,quantumscilicetadeaquaescribebat,spatium Magninecessarium erat. Ejushaec estinscriptio DominfR, Dominaj ficentissiraae ac religiosissimae
:
:

/,

//

Teresiie de
ctificet.
//

psirerga aut captationes benevolentiae

sed

duorum

/,

sanAhumada, Abulse.quam Dominus <ie magno eam rogat affectu ut lu hac

et

dumtaxat digitorum
124
toriplii
i

relicta in

summo

vacuitate, in

sua valetudine se certum reddat,

sterii sui sint loco, significet,

quo

res

mona-

haec verba auspicatur

-

Deoque

se in oratione

Splritue Christi repleat

mentem Domina-

dd
ii
ii

pjfi r,;.iirn

tionis Vestrse, oujus

tulo.

sanctam benedictionem poprostravit invaletudo, ut

divex commendet utpote continentibus morbis m suarum m\ rerum denique nonnullarum tura
:

Aliulrntem

Ita

me nupera

rationemfarailiariterreddit.

//

/,

//

negotium quoddam ad Domini nostri obsequium cumprimis spectans tractare minime potuerim. Quod cum sithujusmodi,utque per negligentiam nostram minirae intervertatur, paucis Dominaiuit Vestram ae eoaem tionem Vestram de eodem visum fuit commonere. Abhinc diebus aliquot ardens qua?dam

126Causaigitur ob quam Toleto adeo fuit juuwu. Teresiam Dominus juberet recedere,
litterae apostolicae

/.</"" celenter m

q uoa

'

^
:

rcsifl

mi^'

monastern et ojda^batur facultas construendi ut qua n dientiae episcopo F w*uu, uieuuaj epi^uopu praestandae; adeo etveniret fToloina p ^ Teresia Abulam pervenit, eadem

jam Abulam

appulissent, qu

et

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

et ea

581

quidem

ficnrat.

quam jam ante illi Dominus signiAdcrant quoque tum Abulae episoopus ipse,
via
:

litate

ac pace penitus abrupisset,

qua jam

ante,
rj

Aoctnag
RlOlfti.

dum primum

inchoaretur, seposuerat. Et quaraterreno

in vivis

Fetrus de Alcantara et Franciscus Salcedius, cujus

Petrus diversabatur qui ambo apud antistitem ita rem transegerunt ut nou invitus monasterium admiserit. Quod sane parvi momenti
in a?dibus F.

quam tum quidem beata Mater de aedificio ac materiali domo sumraopere laborabat,
tamen lapidibus, qui
spiritualis,
in

firmum

et

immobile domus

quam

non

erat,

quod tenuia admodum monasterii essent

:

ptarentur
ritans, in

moliebatur, fundamentum coaseligendis conquirendisque majorem

vectigalia

quamquam

episcopus piis operibus et

poterat, deerat. Potissipraestitit

multo adhibebat iudustriam. Undique ergo quaeorbas, Dei

hominibusnumqnam, qua

mam

porro hac in re operam F. Petrus, pro ea qua pollebat apud cives auctoritate, illam verbis approbans ac dilaudans,
ille

pius

senex

tum quod apud praesulem civitatis et opem attulerunt, permultum valeret

fuisset, nihil forte

alios qui
;

huc

qui

si

Abulae

quatuor pauporculas virgines, parentibus tamen obsequio mire deditas (ut eas Petrus de Alcantara in iis quas supra produxi litteris appellat), oculos conjecit, easque sine ulla dote primas doraus hujus esse bases voluit. 129 Quarum haec sunt nomina. Primae Antonia

7uaMl0rpau _
rer e$ virgmet

actum esset. Noniis diebus non ad octiduum ibidem ipse est commoratus, et nisi qnidem imbccilli vaMudine. Inde vero haud ita multo post eum e vita hac aerumuosa Dominus
ednxit, ut pro adeo sanctis illi laboribus et diuturna vitae austeritate sensuumque mortificationibus mercedem in ccelo persolveret; ut nonnisi ad san-

de Henao, quae deinde Antonia a S.Spiritu dicta est, ac Petri de Alcantara consilio ductuque locum hic
invenit.

Hauc

ille

instituerat, saepeque

cum eadem
spiritu fce-

familiariter egerat (erat

enim insignis
hanc

mina); et

cum

in

remota aliqua,Religionis ineundae

illi

gratia, abire loca constituisset,

ipse pro-

ctum hoc opus perficiendum tamdiu eum vivere Dominus sivisse, et eo demum confecto, ad se eum
nujr

fectionem dissuasit, quo nimirum in recens hoc monasterium nomeu daret unde et beataj Matri
:

tandem,

voluisse evocare videatur. 127 Hanc igitur ob causam

hanc commendavit. Altera Maria de Paz vocabatur; quara jam inde, cum in Guiomar adhuc familia
versaretur, Teresia noverat, et

illo

tejnporis arti-

cujus erat virtu-

B culo Abulae Teresiam adesse oportebat, et Joannem Ovallium ante in morbum incidere, ne, uti statuerat,

tibus semper delectata

Albam concederet

cum enim
,

hic Abulae

quidem, Joanna uxore Teresiae ad diebus Albam reversa aliquot ante curandum abeundi, simul etiam inchoatae eum facta potestas fundationis fabricae promovendae
seger decumberet,
et solus
,

Cruce cognomen surapsit. Tertia Ursula a Sanctis, quae hoc etiam dicebatur nomine antequam nomen Religioni dedisset, nec in ipsa post est aliter cognominata nuper elegans et ornatus studiosa fuerat at talem dein modestiam induit ut permagni ab omnibus sanctitatis nomine existimaretur potissimum vero
:

haec a

est. Hoc enim ni fuisset, sufficientem Toleto abeundi causam non habnisset prasertim absente Guiomara de Ulloa, quae Taurum etiam conces;

ejus celebrabatur simplicitas, candor, humilitas et

mira

morbis sine ullo prorsus solatio nec querule ferendis tolerantia. Haec e magistri Dazae diin

quod hoc, quo res melius per dissimulaita necessarium videretur. tionem occultaretur Ovallius toto eo tempore aeger Joannes porro
serat,
,

sciplina prodierat

qui

eam

Teresiee
,

indicavit.

decubuit quo bcatam Matrem extra Incarnationis, ad sua perticienda ccepta, agere oportuit. Facile tum ipse pepspexil quamnam sibi ob causam fe-

quae deiude a Quarta demum Maria de Avila Ursula a Sanctis ex S. Josepho fuit vocitata. Sola quatuor his in hocce monasterio, anno saeculi currentis quarto et septuagesimo, demortua est, Teresia Albae versante; quam etiam gloria circum-

brim Dominus immisisset; quamobrem,

:

iis

quae

amictam

in

coelum abeuntem absens conspexit,

ipsa suis

uti

necessaria videbantur a Teresia jam peractis, illi Jam amplius me morbo hic detineri nou est ait necesse. Quocirca pristinam, Deo dante, illico

Abulam

reversa post

narravit

quare,

die et hora quaexpirarat, cum eaqua ipsani Teresia (uti jam diximus) gloria donatam est contemplata,

valetudinem,
Teresia

magno cum suo tumaliorum

o?dificii

stupore,

recuperavit. Interea temporis

,

opus urgebat

utque in caenobii formam adaptaretur, elaborabat videbat namque lougiores aequo moras
:

diligenter collatis, nonnisi quatuor eam horis igne purgatorio expiatam esse compertum est Aliae vero hoc ipso quo haec evulgamus tempore adhuc sunt
superstites, sanctitate et

bono exemplo notissimae,

j,

.,
'

non mediocriter

posse officere. Quare curavit ut soror ejusque conjux inde excederent, et aliquam domus particulam in oratorium convertit;
illi

Antonia leti, Maria a

a S. Spiritu Malaca?,Maria a Cruce Talliso-

quo moniales Sacra Missarum speac locum ctarent Mysteria, parvis quibusdam e duplici crassoque contextis ligno cancellis secrevit, angusto
in

S. Josepho Abula?. 130 Instabat jam sacer Apostolo Bartholoraaeo inchoando faudies, quem Teresia monasterio suo

quoque addito vestibulo, per quod

in

et in

domum

aditus patebat

quae

templum et omnia tam an-

Ttim onmi6u
riteparattt,

gustia quam teuuitate stabulum Bethlehemiticum repraesentabant. 128 Etsi vero haec eo provecta essent hactenus, percuperet, et jam ipsa opus perfectum videre

quare opus urgere quam cuncta essent in eam diem parata. Quara ejus raentem et Redemptor Christus ratam habuit. Unde hac ipsa Apostolo glorioso sacra die, quae in ix kalendas Septembris diem incidit, anno partae salutis MDLXII, magister

^^ ^JJJJ^

^"*

stum

fore prteceperat

poterat

maxime

instituit, ut

pedem tamen non movebat, nedum quid majus

auspicabatur , nisi lectissiraos ante theologos in quibuscum rem omnem consilium adhibuisset communicabat; ut, quod studebat imprimis, ita actiones suas dirigeret ut ab ea quam superio,

Daza, qui opus hoc numquam non cordi habuit, Sacratissimum Altaris Sacramentum in sacellum intulit; atque hoc demum pacto sub S. Josephi titulo dedicato monasterio, uti id Christus imperarat, finis est impositus. Quo etiam die idem Dei famulus Daza sacram primis illis quatuor quas
dixi

virgiuibus

Religionis
aliis

vestem,

inspectante

ribus debebat obedientia ne latum

deflecteret.

quidem unguem
in

Matre Teresia una cum

tionis monialibus, quae

duabus ex Incarna-

Qui unanimi consensu adeo nullum

hoc orimen subesse asseruere, ut et in maxiraum Dei obsequium Ordinisque sui decus id cedere affirmarent. Si enim vel minima in hac re delicti apparuisset suspicio, eadem hanc animi tranquilTomus vii Octobris, Pars Prior.

rant,

Hisce cum sequenti narrabimus libro, contulit. habitabat, interim ad suum monanovitiis Teresia egrediendi quara ad sterium redeundi et non ante id 80

quarum

altera erat

tum fortuna foras prodieAgnes de Tapia, de qua

582
4UC10HB
niBEtu.

VITA
a provinciali potestas
fieret,

S.

TERESIiE VLRGINIS.
bilem universis mortalibus stuporem
et admiratio-

opportunitatem

id sibi

nem
jora

incutiant.
et

Mature autem mirari

incipio

maIn

exspectans.

plura

longe nobis restant videnda.

ANNOTATA.
a

De Gonzalvo de Ovalleegimus num.

50

Com-

omnibus siquidem qua3 hucusque commemoravimus, divina sapientia non nisi quasdam veluti
locandis

prxvii, ubidesacello hocet sepultura

^R?i%?1dnum. iMetlMCommen tarii Mendozn

episcopialiquamemoravimus. throntctCa* m. c Guiomarxmater,testeauctore
m

fundamentis aperuit fossas, quamquam humilitate profundas et charitate latas, et ita ut ex iis jam facile colligi possit quanta iis inaedificanda
sit

Exc.(lib.i,cap.xui,n. \),eratAldonza inscnbuntur man cui simul et Guiomara- filtse Commentano tn litterx 8. Pamitentiarim quas
. .

dehuz-

substructio. 2 Atque ut prisci

illi

Hebra3i qui

primum

Salo-

/ M1

i(u/l

monis templum in juvenili aetate viderant, in lacrymas, visissecundi, quod post reditum e captivitate
Babylonica condebatur, fundamentis, prorumpebant, quod ejactis principiis haud difficulter coDJicereut, referente Esdra (1 Esd. m, 12), id quod jam aedificandum erat, magnitudine ac splendore primo louge fore inferius, imo ne quidem comparandum; sic contra qui Ordinis B. Mariae de monte Carmelo primordiorum vel aliquam nactus fuerit notitiam, ac primaevas illius sanctitatis atque austeritatis, ubi
laeta haec

fani

j^

'"""

prxvionum.Midescripsimus V /^onttArtas aAloisia dc la CerSa uxor Pardo de Saavedra, anno

t

ducis fMedina Joannis de la Cerda, secundi repetebata bb. ^eraiCeli, adeoque genus suutn

^^f^if^J!^
Videlicet

nando ac Luclovico regibus.

cognomen

xiensem Fuxiensis et vicecomitis Bearnensis flhum, ao rege insignitum B Henrico II Castellse ac Legionis qui titulus anno comitis de Medina Celi, titulo 1491 a Ferdinando ct Isabella Cathohas in ducis titulumcommutatusfuit. Cfr.JF. F deRwarola yPineda in Monarchia Hispanica (tom. I, lio. II, vm, cap, i), Imhofin Stemmale Desideriano (tab. xxv et xxvi) et in Bist. geneal. Itatixet Hispanix (pag. '6GS et seqq.), P. Anselmus in Hist. geneal. III, pag. et chronol. regise domus Francicse (tom.
351 et seqq.).

nativitate ttt de la Cerda, a magno pilo quem a (cerda quippe hispanice pilum dorso habuit regis desiqnat), primus accepit Ferdinandus, cui Alpfwnsi Sapientis fihus natu maximus, Mia. S. Ludovici Qallorum regts nupsit Blanca, Porro Ferdinandi Blanc&que proneptis Isaoella tude la Cerda conjugem habuit Bernardum comttis sive de Foix, Gastonis Phcebi

dere posset, et in

secum ipse merito gauDomini nostri Jesu Christi, a quo omne bonum nostrum descendit, laudes prorumpere, quod hsec jam inde a primo suo exordio spem E suggerant primigeniam illam pietatem etsummam postliminio vita? severitatem tandem aliquando At quemadmodum, tametsi solidisrestitutum iri. sima atque optima sint fundamenta et altissimumac
perspexerit initia,

sublimissimum aedificium, si qui post infernntur lapides primis haud quadrent, et ambo non recte symmetriceque inter sese connectantur (dum nimi-

rum

vincientis
la

calcis loco recte singula ferruminantis et conlutum aut inepta in caementum argilla

Erat Medina
e

Cerda, quartus aux ae Celi; qui, postquam Siciliam pnmum, dein Navarram prorex administrasset, aliisque muneribus functus fuisset, anno 1570 in ducis
is

Joannes de

adhibetur), ad terram

tandem concidere idipsum

construxit do-

consuevit

sic haec

quam Dominus

mus paulatim

Albani locum designatus fuit Belgii gubernator sed, ubi Bruxellas biennio post devenit, rebus Belgicis prxesse detrectavit unde in Hispantam
:

si non quam habeatur delectus diligentissimus admittendarum perfectas non quod quotquot huc animum applicant

fatiscens collabascet,

revocatus,

prxfecturam domus Annce reginae

suscepit.

gerendam
f

Frequenter in Comment. pr&vio anum. T6o Marix a S. Josepho occurrit mentio; speciatim
vero a

jam esse velim, sed ut bonae sint indolis et ductiles; velis atque ut quamcumque eas in formam flecti demum aptari, eam non invitas subeant, et quem convenienlocum iis censueris optimum aedificioque
tissimum, eo se transferant et statui
velint.
j';i

num.

816

ad

82

3Si juveneset
et arenosi,
si

molles tenella? sunt, uti lapides

coque nem-

quandomalleumtunsionisapplicueris,
et

uiai mtrigerai

LIBER SECUNDUS.

destruentur

perdentur; si vero provectiores, formam novaculam et scalprum non ferent. Ad adeo ineptae sunt et tamen ha3 accipiendam non rerum spintuainutiles sed aliquae dumtaxat,qua)
:

PROLOGUS.
De
delectu in admittendis inter

Car-

corpore lium expertibus magnam tum in videntur, animo aptitudinem quidem prae se ferre mente, adeo corae caBterum adeo obstinata sunt et runcipreefractse, ut multarum ece novacularum
;

tum

in

melitanas Excalceatas fceminis kabendo.

Admirabilia
Exlu
/-('11

openjam narum aciem obtundant ut, cum eas accipiendam idoneas et ad formam necessariam
paratas judicaris, in frusta dissiliant et sed P r0 P r Ha3 sunt scilicet quae parere nesciunt,
se vel pi
'

frustra sint.

profecto et excelsa sunt magni illius Domini ac Dei nostri opera, ut qui unico dispo-

nat, efficiat et perficiat in

momento quod homini,

suiipsarum judicio plenissimae, quod vel quia multis dentes vel genere illustres credant, se proebBe per eas possessionibus sit aucta Religio,
et in

bus, etsi alioquin sapientibus et navis,

fieri

penitus

non posse videtur, ac uemo

vuleat evertere
:

illius

aut se opponere

bus

potentise, aut quaj potenter ipse operatur, ullo

modo

existimant. Ille porro

et a superio alias sententiam trausire *a fieri debere se coli sibique in omnibus lapis, q bonus aptusque est

suam

exemplis illius sublimia suut ut quae maxime, profundis.-imx' plena sapientiae illius molimina, quibus vel sapientissimos magistros percellit atque aoiem perstriugit, et ad altissimos quos propositos habet fines, quorumcumque tandem visum.fuerit opera adhibita,
pertiugit
;

quod seeundo hoc libro pluribus spectandum dabimus. Consilia quippe

formam cumque
det,
velis

rere, facile in

et qu admittit nec formanti obluctatur, velmt insese fabri spirituales in locum per^u illico sibi

eum
et

se

coaptandum

eo quod sine

ullo prorsus negotio

qu
s

formam

figuram transeat.

Cum

boni

demnm

eos ex

iis

qu3 iu oculis

hominum

nihil esse

videbantur, elicit effectus qui incredi-

quod u lapides, facile cum reliquiscombinantur; reddunt et demum fit, cum aliis se conformes accomraodant eorum se mores et consuetudines insiti et coapta^
4 Atque ut lapides

jam

aedificio

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

HVtr*
tai
,e

583

A nullam amplius dolabram uut malleum experiun'fr tur, ut qui de novo accedunt, jam locatis adapten-

sunt, aut natura propensionem

autanimi generosi-p.

4CC10BI
111.

it*dioeiiontt9

faminas,

tur, sed illos dolari aptarique oportet, ut prioribus aequentur et quadrent ad eumdem plane modum,
:

primum monasterium ineunt, ad suos pellicere vitae formam non oportet ea quae jam in eodem egerunt sed novam illse formam diutius
quae

tatem praeferent; utnimirura haec ingredi monasteria non praesumant neque enim iis bene hic succedet sed alia genio suo convenientiora, et in quibus melius agant, conquirant.
:

mores hac

admittant itaque conncinari se sinant necesse est, ut senioribus ac veteranis conveniant, in virtutum in ipsis relucentiura decora continenter oculos conjiciendo, easque pro viribus imitando.
nis, si

CAPUT

1.

Hinc veteranon plus honoris auctoritatisve, sed oneris incumbit et obligationis cum enim aliarum ipsae exemplum,

modo
:

recte id intelligere velint,

Scopus S. Teresice in fundandis monasteriis

;

Constitutionum

ab

ea

norma

et

prototypus siut constitutae, diligentiorem

et,

conditarum summa.
Praeter decorum mihi videtur
in historias

eas sui habere rationem est necesse,

quoad quifore ulterius hujus

,'
l

dem

fas fuerit, quaslibet

impcrfectionum superfluicontextu provehi,

tates resecare, ne ad juniores eae promanent, et perfectissimo exemplari quod ipsarum Deus oculis
objecit, sanctae,

So JJ* n ,<br ,

nisi ante desiderio ,,, sibi in

inquam, Matri Teresiae a Jesn, sese reddere quam simillimas. Porro in adeo excelsum opus et in lapides adeo bonos, non lutum autargillam, per quam invicem connectantur et cohaereant, quserere studeant, eas, inquam, admittendo quse aut majores opes invehunt aut nobiliores, opulentiores potentioresve nactae sunt parentes, aut alias
id

satisfecerim scire cupientium

quem

hujus

monasterii fundatione Teresia a Jesu proposuerit

finem, quas leges, quod vestis genus,
vitae

quamdenique

genus mundi dotes adeptae. Haec enim nonnisi

,

quod cum de ipsum induxerit uno hoc dixerimus, de reliquis omnibus de quibus suo loco agemus ccenobiis id intelligi dictum volumus. Primo quidem aliud nou spectavit quam aliquod condere monasterium in quo cum ipsa tum

formam

in

coenosa sunt terra

inepta.

aedificiisque

aetatem facturis

reliquae

illius

sequaces

arctiori

in

solitudine et
Instituti sui
:

claustro factam

Deo sponsionem, juxta

trpoiito OMllll

mundano

in-

Lecta autem quaerenda calx est, quae arcte juncta conglutinet et convinciat, id est, vera sensuum interiorum exteriornmque mortificatio, quae hanc ob causam conutrisque pernecessaria est quirendae potius sunt quae ad obediendum et sensus edomandos optime sunt dispositae, quin etiam, si
5
:

et Ordinis prasscriptum, posset exactius servare

de nova enim Religione iustituenda ne cogitavit quidem, veterem dumtaxat suum B. Mariae de Monte Carmelo Ordinem ad primaevae institutionis perfectionem revocare coutendens. Deinde vero maximas Ecclesiae perspicieus necessitates, et quan-

necessesit, eaedem,
orandae,

quamquam

tenues et ignobiles,

tum

poterat, suppetias defensoribus ejus, pro sin-

quam

aliae

allegeudae, quibus superiora

spiritus charismata desunt, etsi

complures illarum apud superiores causam enixe agant ac luculentos

gulari sua qua ardebat charitate, ferre gestiens, etiam sublimius cogilata mentis extulit, et ad pcenitentiam ac paupertatem haec ipsa addiditquae ante
excogitarat, et alia ratione

ceusus spondeant. Argentum siquidem expendetur et minuetur, inepta vero praefractaque monialis in loco manebit; harum vel una sufficiat quae caeteras exagitet et fatiget. Calx quamdiu viva est, aedificando est inepta ; at ubi aquae injectu subacta et
emortua, aptissima est ac pernecessaria.
Sic,

remomnem
illius

direxit.
<ui

2 At quia haec

omuia

malo verbis quam

plura n.o-

meis describi, quae hac ipsa occasione libro quem Viam perfectionis nuncupat, est prosecuta, haud in\ itus adferam ; non quidem ut hactenus Eborae
ac Salmanticae excusa exemplaria praeferunt, sed ut ea ipsius beatae Matris autographo coutiuentur, unde ea ipse deprompsi atque hoc dictum esto de omnibus quae hoc e libro suis afferam locis. Ait Priucipio quidem cum hocce S. Josephi igitur
:
:

wutertaezle "'"

in

quibus indomitae passiones adhuc vivunt, societati

reique publicae maxime officiunt, et fieri omnino non potest ut aut cum aliis aut secum ipsae recte conveniant at si passionum impetus generose re:

tuudant,
(.:

excellens

quaedam

in

domo

//

efflorescet

unio, caritas, concordia, quae ad religiosi Instituti

bonum, confirmationem incrementumque cumprimis necessaria

-"

uon mihi * excitaretur, propositum erat tautam, quoad exteriorem vitae rationem, asperitatem ac rigorem inducere, aut omnes ab eo prorsus annuos proventus ac vecti-

monastenum Abulae

est.

//

piandai

fieiciwiiittrai.

quidem eorum quae dicta sunt hactenus, at, quod unice hoc Dei opus dicere constitueram cupiam excrescere quotidieque inaugeri, ad haec
6 Nihil
:

galia excludere at vero possessionibus id dotarj cupiebam, ne quid ei de necessariis opportuni;

//

tatibus ac subsidiis deesset

ct

taudem,

etsi

misera

praemittenda

sum
sit

incitatus; et,

si id

irapraesentia-

//

impotens,

cum

aliqua buua desideria proposi-

rum minime

necesse ob rairificum quod in hisce viget perfectionis studium, fieri formonasteriis tasse poterit ut aetate labente id sit necessarium

//

taque haberem, ea ipsa longius efferebantur quam reipsa exequi poteram. Eadem vero tempestate, dum auditu acciperem quae in Gallia Lutherani
patrarent raala, quse Ecclesiae inferrent damna, et quomodo virulenta hasc propago iudies magis

futurum. Si vero libro huic dare aetatem Deo visum fuerit, volupe mihi futurum est me etiam jam demortuum aliquem hisce scriptis meis posse effectura operari,
et post etiam

ii

//

quem et dum vivo, voce jam facio sum facturus. Atque hoc pacto sanctae
aliquatenus
pro

//

//

ac magis sese diffunderet, animo affligi ccepi, et perinde ac si aliquam ipsa afferre opem possem aut aliquo essem numero, coram Domino plan-

Matri Teresiae a Jesu

omnibus
:

//

quibus ipsi obstrictus sum nominibus satisfaciam quod, qui ejus constitutiones et scripta legerit, facile perspecturus sit quantopere id ipsa desiderarit et faciendum etiara suaserit quidquid hic ipse scripto sura prosecutus. Hunc quoque laborem meum
utilem esse velim
iis

ii

//

//

gens, suppliciter illum sum deprecata tanto ut exterminio auxiliares supponeret mauus etmille vel uni ipsa vitas irapendere velle mihi videbar ut pereuntium possem animae sucde tot millibus ibi
:

//

currere.

qui nullam ad ea quae dicta

ii

//Comperto autem me mulierem esse earaque ,,,. admodum imbecillem , et nullum me valere in mamm pr9 . obsequio nW
2

5Si

VITA

S.

TEKESIifc VIIKHNIS.

AOCTORE
KIBIRl.

'

bSe q U

A
I,

nimTc Tnt plue b :m utf. potissiamici paucissimi, in hoc ipsa i, tum

2
t^

~*.orymT7Pnrln

nrffsidium

quod

tatibus vacet

cTquod'

quarum in exercitationum usu unum spectant ut et Chri.ti fideles ad Christiani n" minis et vocationis BUffi praescriptum vitam insti:

1)

mum

incubui, et

etiamnum incumbere
,

allaboro,

ut
n
/<

qui amici dicerentur

ii

sinceri ac perfecti
illud

tuant et infideles ad procreatoris sui cognitionera pertingant ; cum omnium ex sententia id S. Gregorii (llom.

essent. Statui igitur

pauxillum

quod poteper-

xn

ram prastare, omni nimirum qua possim

non esse animarum

ptius.

in Ezeeh.) diotum sit verissimuin zelo Deo holocaustum acce-

/,

et eniti ut fectioue euangelica sequi consilia , idipsum pauculae illas quae mecum hic versantur, scilicet Dei bosequendo aemularentur summa suppetias nefreta, qui numquam ferre
:

5 Unde et hoc necessario sequitur, quod Instituti hujus sectatricibus semper iusculptum sit oportet, numquam se, etsi gravissimos aspeiitatum rigores

juam
i
ll

M eI
ai.

">i>n

/a6orar ".

nitate

//

/,

//

abjiqui ejus amore terrena omnia cum grave nou ducit; simul etiam sperans, cere fiugebam meo tales ha? sint quales eas in animo cupiebam, ^rve virtutum illarum fulgore

gligit

ilTi

usurpent, diutissime precationi vacent, Psalmorum cantui sedulo intendant, dcnique quam perfectissime exequanturquae religiosissimas atqueoptimas

ct esse

/,

vitiorum

meorum caliginem abscouditum

:

iri

agere moniales par est, universas vocationis tamen suae partes et qua3 ab ipsis Deus Optimus Maximus
exigit, adimplesse, nisi singulari quodam studio et proposito orationes, jejunia et rigores de quibus

//

atque hoc pacto aliquatenus

satisfacturani
ut,

me Domino Deo
quotquot sumus,

n
/,

cum omnes,

Ecclesiae partes naviter defendendas susceperunt et pro concionatoribus aliisque viris

prd

iis

qui

memiuimus, eum ad scopum dirigant ut in eorum illa proventum et adjumentum cedant qui in Ecclesiae

//

eruditis

eamdem omni ope

tuentibus sedulo in-

pala^stra naviter desudant, et pro Omnipo-

/,

/,

stanterque oraverimus, huic Domino meo quadamtenus pro viribus auxiliemur, quem contra

tentis Dei gloria

tate,

,,

,/

/,

indigne ii in quos ille beneficia contulit, tam denuo vere crucitractant ut hi illum proditores possit figere velle videantur, vixque ipse habere caput reclinet. Iude vero subjungit ubi suum
,,

gregisque ejus universi incolumiincremento generose decertaut, in eorum denique qui totos se et impense saluti et
salute,
,

procurationi
aliis forte

nime

est

animarum devolverunt. llinc quod monialibus facere sufficeret, hisce misatis, et quod ad perfectiouem assequenalia3

,,

//

,,

Auxilio mihi estote, meae in Christo sorores, ut hoc a Domino deprecer ob hanc euim causam divina ejus Majestas nobis facta est persimilis;
:

dam

sufficere

forsitan existimabunt, eo ipsaj

si

conteutae esse

miuime possunt,

modo ad sumvelint;

mum

perfectionis

apicem pertingere

secus

//

//

atqUe haec vestra est vocatio, haec sunt quaB tractare debetis negotia; haec sunt desideria quibus vos necesse est repleri, hic vestrae sint lacrymoe,
hic vestrorum petitionum sit finis.
i).

enim a vocationis et Religionis suae tine declinarent. Gaudeo quoque non mediocriter hajc a me hoc esse
loco conscripta;

nam quotiescumque
mortem
id ipse

hoc a quo-

,,

(Via perfe-

piam

legetur, post

quodammodo

ctionis, c.
pro ttxxu
ralionc
iii i

Ex

hisce beataj Matris verbis evidenter quis

inclamabo, uti jam id vivens inclamo. Sibi vero familiae hujus sectatrices, ha3c dum legunt, persuadeant Deiparam Virginem Mariam, quas horum est monasteriorum mater, nec non B. Josephum, qui pater, ac sanctam Teresiam a Jesu, illorum fuudatricem, desiderare ut haecce in illis doctrina praedicetur. Sane si illius diligenter scripta evolverint, haud dubie comperieut, quidquid a me hactenus has religiosas dictum est et post etiam suo

perspiciat quis illius in hac renovatione ac

nova
illis

monasteriorum erectione fuerit scopus, qua3 in viventium religiosarum vocatio. Et quamquam

pri-

magnae perfectionis laude clareret monasterium, tot id tamen ipsa gradibus promovit et ad tantum nova hac intentione et fine quem spectavit valorem elevavit ut vix in ullo fosminarum

mum

illius

quoad

coenobio possit major haberi perfectio et sublimior vocatio. Nam, prout S. Thomas (2. 2, q. 188, a. 1 et
6)

dicetur loco, aliud non esse quarn beata ipsa Maut hrec ter illis maxime in mandatis dedit. Adeo

iuculcat

dici alia

secundum veritatem, non eo una Beligio potest perfectior aut sublimior quod au-

ipsa de quibus

modo agimus, postquam hane

salutaria capite
tertio
libri

in

rem

complura
:

Vlffl

sterius illius
tores, sed

quam

quod illa habet scopum, simul et convenientiores ad scopum q huncpertingendi continet rationes. Unde efficiteas aliis omnibus Religiones et digniores et excellentiores esse quas ad docendum verbumque divinum hominibus annuntiandum sunt instituta^; proximum tamen illis locum occupare quae contemplationi tota3 vocant, animamque propriam orandi meditandique exercitiis perpetuo
quid dignius
est et

hujus vivant membra ac culpra3 hac altiorem propositum

couperfectionis ipsa attulisset, his tandem verbis si orationes, cludat Fixum ac statutum vobis sit, demum F vota, corporis castigationes ac jejunia
//

vestra

non eum ad finem quem

dixi referantur,

hocce non facere vos aut adimplere ea ob qua3 ipsum vero vos Dominus in loco congregavit; umquam Dominum precor ne vestra sinat ha3C

//

memoria

elabi.

6 Teresia igitur, ut

sublimem illum queni

speeta^

atl o,

excolunt.

Nam

ut

excllentius accendcre
lta

quam

dumtaxat collucere,

mujus

in alios ea qua3 con-

teinnlatione privata collegeris, publice effundere,

quam uni contemplationi rerum divinarum

dere.

inten-

mulierumlleligionesaddocendum praedicandumque minime sint institutae, eaprofecto caeiens ens suoumior qua; au j^eciesiaj propuguacaeteris erit sublimior quae ad Ecclesiae propugnaigitur

Cum

toribus per orationis ac severioris vitae prassidia .. <n , 1 mr./1niT> fuerit excitata cum id caeteris longe succurendum f<i 01>;t ovnitoto mim i^ nmtnKic- l/-vo rt
r
.

Doiniui bat finem consequeretur, itaque iu via divino consuae gererent ut illarum preces in se ut pnmigenm spectu valde efficaces essent, statuit religiosorum illa Regula quam prisci Patres qui mcepere, vivere primum morem in monte Carmelo ad u ue in suo hoc monasterio observarunt I onti servaretur. Quoniam vero illius austeritas formam, ^um iuuui ** ****.. cum indultis ad mitiorem redacta fuerit permultum Hpfenera-. ideoque aprimaevosuo rigore sip %i V\t VI ClltTl Pl fuit nTpti llTTl OOC T< SC iaCtUraiU, pretium operae se facturam, rit, visum ei f 11

fihaJ

OrdinUCor/.
flj*

1 1.

sit perfectius

quod ad

id

quod

est

perfectissimum

accedit propius. Nulla vero monialium habere familia finem sublimiorem potest quam si propter
Ecclesiae Catholicae conservationem protectionem-

rev stinam illam severitatem denuo ad usum ^ merltura ac deB. Maria Virgine optime se ad tft de^ Religionem illam quae ipsius est cultui ^
'

que nec non animarum salutem procurandam contiucnter orationi, jejunio aliisque corporis austeri-

primum Instituti vigorem reduceret, ta | postliroin eam vitai duritiem sanctitatemque co

veheret,

cin(l

in .

qualem

prisci

illi

et sancti

Eremit

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

runt. Hanc primum Regulam patriarcha Hierosolymorum Albertus in ordinem digessit quam dein
;

585

nuum

sineret, sed

omnia esse communia

praeciperet

ACCIOBI
BIUIR.

Innocentius IV quinto pontificatua sui anno confirmavit, correxitetmeliorem in formamredegitanno

kalendis Septembris. 7 Hafo, praeter ista quce religiosorum Congregationibus communia sunt (puta, qnemdam e suo nu-

etcuique quodei opus foret, soppeditari, aeque vestem ac reliqua quss ad usum necessarium requiren- D
tur;

MCCXLVIll,

ue de ulla hoc in genere re sollicitae sint aut anxie laborent, vel suis a pareutibus notisque quid
:

,Htituen$,

horum exigant ita namque gravfe praecaventur incommoda atque ingens tentationibus satanicis janua
obstruitur.
9 Nihil vero

mero constituere
tatis,

cui

omnes pareant,

tribus se casti-

paupertatis et obedientiae votis Deo devovere, statuto tempore silentium servare}, in his quae se-

cuiquam seu

in victu seu vestitu

et

quuntur,ab

aliis Iustitutis peeuliariter distinguitur.

praecipuum aut proprium permittebat, ue arcam, ne scriniolum quidem. Quiu imo, si quam euperiores

victut acvt-

ituut nor>>

Suis in cubiculis aut

non procul inde Fratres in lege Domini die ac nocte meditantur; inque oratione,

alicujus
,

reculae notareut

nimium

amore

teneri

tam

libri

quam
illi

cubicuii vel alterius rei

nisi honestis debitisque distiueantur exercitiis, assi-

duo vigilanto.

die Exaltalse Cruci sacro, qui in

xiv Septembris diem incurrit, ad usque ferias Paschales jejunanto, nisi autmorbo aut legitima ali-

qua ratione impediautur. Caruem

stanto, nisi id

numquam

degu-

morborum exigat

violentia. Continuo

aliquod manuale opus,

cui diligenter incumbant,

exercento. Statutum porro Teresia jejunium et a

carne abstiuentiam ad litteram exactissime servari voluit uti et silentium summo in rigore, jam inde a Completorii Officio pridie peracto, usquedum po:

ab his auferri. ilabitum suis praescripsit paupertati, quam ipsa imprimis adamabat, maxime consentaneum, eumque e panno rudi et aspero ac nativi laneique coloris, nulla tinctiira imbuto, cujus mauicas voluit esse angustas et ejusdem tam inferne quam superne latitudinis illum non sinuosum, non rotundum, non antrorsum quam retro longiorem, at in talos usque demissum. Scapulare ex 'eodem constare jubet panno quatuor
cuju.spiam,
; ,

hanc

digitis vesteinteriori brevius.

Prima recitetur. Ipsum quoque reliquis per diem horis accurate custodiri votebat, etsi non adeo strite atque horis designatis; proeterquam forte a B prandio et ccena, quo ipsum tempore praeposita restridie

Pallium aibum, quod indutae chorum adibuut, simili sit etiam e panno, et ejusdem cum scapulari longitudinis, quod lignea superne committant fibula. Ilis omuibus in vestibus quam posset minimum adhiberi voluit materioe, quo sint angustiores. Tunicas interiores esse
voluit laneas levidenses
,

**

laxare poterit, ut per horam scilicet moniales honeste

vittas

cannabinas aut e

diumum nocturnumque
ordinem

invicem recreentur. 8 Praeceptum vero de diurna

lino secundario ac spissiori,

sine ulla plica, quas

;

nocturnaque in

nigrum cooperiat ac
stent religiosae,

lege Domini meditatione ac de exercitio

mauuum

vile velamen quod solae genon vero laica aut novitiae. Calcea-

Congregationibus statuit servari ut nimirum post nonam horam vespertinam Matutinum officium persolvatur quo penso decurso, per quartam horse partein animi quaeque sui lateexcutiat, et bras, diurnas actioues examinando rnysterii postera luce meditaudi materiam perlegat, ita tamen ut ad usque undecimam aut circiter hsee omnia extendantur tum signo dato, quaeque cubitum concedat. Ineuute vere, hora quinta e somno surgant, inde ad sextam usque meditationi insistant hibernis vero diebus sexta lectum deserant, ad septimam in oratione permaneant. Qua peracta, statim sacrarum pensum Horarum persolvant, autequam Sacro Missae Mysterio intersint. Operis vero mauualis nomine nullum operosum aut iudustrium intelligi voluit, sed simplex ac quietum, puta nere ac similia mulierum exercitia, quibus

hoc

ritu suis in

menta

e sparto vult esse aut funibus contexta. Lectus non lana sit, non pluma, sed palea suffultus stragula vero interiora, uti et cervical, lanea, at

superiora et lodices ex pauno rudi ac nautico. In veste aut lecti instrumento nihil appareat colora-

tum, ne minima quidem fasciola. Suffartam pellibus nulla vestem habeat at si quae ob necessitatem
;

suffarta indiguerit, rudiori illam materia farciri permisit.

Denique insigni cum prudentia, quod

atque ex

in

cffi-

terisfoeminarumfamiliis institutumlaudabiliter erat,

iis quod suae commuuibus, derivabat. Vallisoleti Excalceatarum ccenobium a B. Virgine de Pietate denomiuatum (est id Ordinis S. Francisci, insigni regularum observantia ac religione

id ipsa accurate discipiebat,

commodum

videretur, omissis

illustre) ingressa,

mensarum tenuitatem,

singula-

rem

victus frugalitatem ac paupertatem

aliaque

operantis

mens non
aliquid

ita

distrahatur quominus inlibere possit.

praestitui

singularia notavit, atque in

transtulit.

suam deinde familiam p

n ""7" ea
rilutilcni

terim
2

pii

ruminare

Noluit
,

adhaec ullum monialibus

pensum

ne,

dum plus nimio operi intentos ac de penso decurrendo sollicitae sunt, iu oratione mens divagetur
aliorsum distracta. Nec vero in ergasterio communi, pro aliarum mouacharum more, sed in suo quasque operari voluit cubiculo ne cuipiam hoc
,

10 Principio quidem consultum videbaturnullas 1 ^ operum domcsticorum administras admittere, sed sorores ipsas vicibus suis culinas aliaque domestica
_

*"
pro~

r eclumxuUia

obire officia; sed postea id

tanto corporis

visum mutare, quod

diceret suffocari.

labore spiritum
in aliis monialibus

Ne

id

quidem

visum imitari ut
solis his

pacto silentii violaudi daretur occasio, aut mentis ad Ueum libere sustollendae praeriperetur opportunitas.

solis sui
illas

Instituti Fratribus

a subessent,

exacti eatenus diei horas

Paulo ante praudium signum dari jussit ad coram Deo examinandas. Hora post meridiem secunda Vesperarum Officium decurri; quibus persolutis, aliquid e libro quopiam spirituali coram omnibus ad horam usque tertiam legi hoc item tempus, si cui ita videatur, orationi poterit impendi. Inde ad cubiculum unaquseque se
:

aut verbo divino pascendi aut in Confessione audieudi jus esset; quin omnibus loqui et aures
dare
iis

concessit quos ad
aptiores, et

auimarum suarum

re-

gimen nossent

cum

his

de interioribus

rebus suis, nulla praesente aut conscia, libere conferre b. Ceusebat enim iis quibus nulla aliunde accederet consolatio quaeque per orationis ac mortifioationis
iter

tot

offendiculis ac tentationibus

douec Completorii signum detur post Completorium horam integram orationi incumbatur. Ipso etiam recreationis tempore manuali
couferat
,
:

operi

paupertatem

intendere suas volebat. Tam porro exacte coli jubebat, ut uulli, quod apud alias nonnullas monachas obtiuet, ullum proventum an-

obnoxium incederent, quam maxime concedi oportere ut cum illis communicarent viris quibus se totas aperiendo in spiritu juventur, ne qua forte in re decipiantur. Unde et saepenumero ipsis suadebat ut semper viros doctos atque in spiritualibus
rebus versatos consulerent. Ipsa

namque

experientia

586 5S6
APCTOftB

VITA

tia

RIDIRA.

animabus muhi^ noverat quantum inde quantum inde dispendium accederet. secus si fieret, quoque exiguum essestatuit numerum,
.

^ M^Mnm
:

TERESIyE VIRGINIS. bonum et, ritualibus communicandum

S.

nuper diximus, unde

Monialium

et caritate ut majori inter se unione ultra decimumpaterent et ut minori confusioni decimumquartum extendi eum nolebat, tertium vel laicis. Postcomprehensis sub eodem etiam tribus annuo censu doest ut suae

jungerentur

ad animas bonurn et maxima verborum divinorum ac consolatio buli abundantia derivatur ; ut taceam quoque libe-

magnum

suis Teresiam dedi 8se

rum

mortificationis
est,

cum

publicae

tum

privatse, qujg

non exigua

usum, ultra singulares

austeritates

quam vero ordinatum vigesimum excedi tarentur domus, ne tum quidem adjutrices eodem mcluvoluit, rursus tres illas
Aliarum porro familiarum Carmelitarum Mit^atorum. vetuit, ne quidem de referat, et i lud ipse Quod autem hoc permagni servari velim, ob multas quas quam exactissime hoc loco producam experientia docuit rationes, Instituti monacbae in Exquod alterius cujusdam
11
, moniales recipi

tam easquae singulis ex lnstituti legibuspraescriptaj sunt, quam quae ab unaquaque ad libitum frequenter, permissu tamen superioris et confessarii, susci-

dum

piuntur, et admirabile illud hurailitatis exercitium, singulis hebdomadis errata sua in capitulo pa-

dendo.
tnoniaii&m
tufl

lam enuntiant, in quo altera alteri insigni cum caritatis argumento auxilio est, edicendo etiam ea quae ipsae non commiserunt (quibus omnibus mirum in

modum

spiritus vigor corroboratur ac gaudio in;

terno repletur) non modo suis ipsa licentiam etpotestatem fecit, sedetpraeceptojussit, omnibusDominicis et Jesu Christi ac Deiparae festis, die itemBB. Josephi et Alberti, feria item quinta in Ccena Domini,

calceatarum admitti poscenti penitus exaraHauc ipse epistolam c illius manu hac verba Quoad primanum littetam vidi in tibi morem gerere nulla rarum tuarum caput quod in familiam nostram, me tenus possum statutum introductum sit ne qua ex
:

Teresia perscnpsit.

sacrosanctas Eucharistiae epulas adire, necnon diebusomnibus quibus prudentisconfessarii arbitrium

id expedire judicaverit, accedente
rioris.

tamen venia

supe-

petente,
alio

transOrdine monialis ad hasce se domos

:

ferat

tanta enim

fuit et est

tium multitudo, ut, plurima mediocriter aliquam harum admittere, incommoda impetamen qua3 hinc sequerentur diantquominus rei huic januam aperiam. Quare

huc transire volenquamquam gauderemus non

13 Has omnes ipsa leges digessit et decrevit accepta ad hoc potestate per diploma Pii IV, datum xvii Julii MDLXV qui Summus Antistes cum per
,
:

cumSldfl
opooh>jr op .

PT 000 "".

hoc concessisset ut Constitutiones faceret, eas post digestas nihil moratus approbavit d. Eae etiam deinde
in
,

etiamnum

superstite beata Matre

eadem

penitus non paucis sic habeas velim id fieri gratificandi et hocce meum tibi in hoc posse ; mihi desiderium nonnisi molestiam et poenam cautum voluit, ut omnia gignit. ld autem ante orandi imquotquot in Ordinem cooptarentur ad summam perfectiotenerentur primis studio mundique contemptum aspirarent, bonae essent
, ,

apostolica auctoritate

confirmatae fuere Compluti

in Quadragesi,

Patrum Excalceatorum capitulo

mali jejunio auni las Cuevas Ordinis

P.

MDLXXXI
S.

e,

per Joannem de

Dominici, ad hoc singillatim Summo Pontifice delectum et per negotium a Hieronymum Gratianum a Matre Dei, eorum,

nem

dem Excalceatorum
difiinitores.

provincialem, et per Ordinis

septennio
post sanctiones

decivaletudinis, ingenio pollerent, et septimum ac quae autem praeaetatis annum attigissent. Si animae ornata esset dotibus (quam et praemisso

Has
,

ipsas

mum

singillatim

dictis

prsfixorum
episcopus

facta singulorum capitibus illarum sua probavit titulorum mentione

,

examine diligenter vult explorari, accurateque

in-

tametsi quiri num eas quas exigit dotes habeat), nullam temporalem adferret, non eam propterea ab

Cassar Specianus, auctoritate Reverendissimus D. Novariensis, Sixti V Poutificis Maximi m

lli,pania Nuntius, Madriti x Octob.

MDLXXXVIII
f

Ordine vult excludi (quod et ipsa numquam non observavit) inque admittendo nullum emolumenti
;

atque opum, sed solius probitatis personaeque qualitatisjubetintuitumhaberi: ut ubique manifestum amore se fiat, ejus ad quam voto se obstrinxerunt,
paupertatisteneri, et

spem

in

Dominum

conjecisse,

semperque

non opibus sese terac perfectione et in solo Deo spe renis, sed fiducia sustentari debere. Claustrum suis esse arctissimum
prae oculis habere,
voluit, et

et edicto atque in perpetuum confirmavit; quin f, ejusdem Ordiuis aut ejus vetuitneaut Generalis revocare consultores in iis quidquam immutare revocationem vel derogare ausint, et hanc ipsam Quam ob derogatiouemque irritam fore decrevit. sanctionum conservacausam perpetuos harum Toletauura et Hitores esse jussit archiepiscopos
,

quam

potest haberi

maximum

adeo ut

nonnisi rarissime cancellos in locutorio aperiri et sine velo monachas loqui permittat, et non aliter quam ubi patres, fratres aut alii boni exempli ac
spirituales ad

Ex dictis spalensem necnon epiacopum Abulensem. quam hoc hactenus evidenter colligi licet primo, quia KeiiInstitutum sit sublime et perfectum, perfectionem (uti gionis alicujus praerogativam et
:

jam ante

tectione

loquendum accesserint; et in hac demagis ad sediticationem ac fructum spiri-

memini) in eo sitam S. l" prae alus sidi asserit, quod primo sublimiorem quod constituscopum praefixum habeat, deinde consequendum nnem tiones ac media ad hunc
dicere

om

tualem quam ad recreationem spectari vult. Cum consanguineis agere suas voluit quam rarissime, nec alios ad intervisendum admitti quam quales descripsimus: aliis vero, et qui nonnisi confabulandi deque vanis rebus agendi causa accedunt, aditum

convenientiora in eadem
sublimitate superiori

sint

otabihta.

De

W
^

egimus

capite

admira
;

omnem
ajiienlii$im
jiixtciipiit

interdicit.

12 Novitias liberam alloquendi

facit

copiam
Religio

quo
quae

libere declarent

num

placeat

ipsa

vero mediorum huc tendentium sumus pr gruentia ex iis quae praesenti capite secundo , ex cuti, erui potest. Eruiturque sanctita te nin^ Constitutionibus, etsi de Teresim aut P^ uB aliud aut hactenus dictum esse admirabitem prudentiam et

excellentia et cou-

cendum,

illius et

si displaceat, quamprimum egrediendi potestatem concedit. Quo vero ab omni humana suas consolatione ac colloquio magis avocabat, eo majo-

pientiam magnitudiuemquamraanifestissimepatescer imagnitudiuemquammaniiebu.^

ut de S. Benedicto S. Gregonus rationes asserit, qui ejus vitam et vitae consiae illius Constitutiones voluerit, vix enim tam sancta mulier aliter quam
(lib.

et ingenii sublimitatem

^U

et P erieL inaIDf
.

^^ ^
j
.

usSC re

rem ad divinam familiaritatem comparandam

libertatem

ipsis

indulgebat.

Nam

praeter

eximiam ac
audienviris spi-

^^ ^^
j^
^.t

magni faciendam

illam libertatem

quam ad

das concioues et noxas aperiendas et

cum

potuit.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

ckf .

587
*ctom
jj

m.

14 At

nondum

hic finis est

ejus

quam

suis in

yunasteria
llia

ab$que

m0 nasteriis Dei ancilla Teresia voluit elucere perfectionis; cum primaria ad ejus complementum A
quam pars, paupertas, inquam, deesse videatur adeo servari ipsa exactam a suis voluit, nulla ut annua in eadem unquam induci vectigalia, census
:

suum caput prorueret, si ex eleemosynis suas vivere oportuisset, visum llli fuit tum quidem vectigal stabile admittere, quoddeinde, rebus compositisac tranquillatis, haud difiicili nedomesticae moles in

r,

gotio abjiceret. Nocte autem ejus diei qua tale a se

pactum ineundum
ret,
//

esset,

cum jam
:

orationi insiste-

assignari nullos, sed solis piorum subsidiis vivere suas juberet. Ab initio quidem uon ea beatae

Matris erat mens,

uti

verbis

illius

primo

libri

//

Dominus, dicens ld pacti genus inire noli, filia si enim semel reditus annuos possidere coeperis, eos non ita facile post poteris
illi
:

apparuit

hujus capite a me allatis clare patet ; quin imo eademcertis dotanda proventibus censebat, nequa tempOralium rerum cura suis iucumberet donec, cum Toleti ageret, e colloquio congressuque
:

repudiare.

16 Ut vero de hac
certior esset,

Dei

voluntate

securior ac pnmum decri-

beatae illius mulieris, ejusdem secum Ordinis, quae Complutense Excalceatarum coenobium fundavit, primaeva Carmelitarum regula didicit si modo
,

haud ita pridem e vivis excesserat, beatae memorise Petrus de Alqui etiam morti jam cantara illi sese exhibuit proximus, comperto quae tota urbe hoc nomine essent turbae, quae commotio, ad ipsam perscripse-

eadem ipsa

nocte, qui

institutioque servaretur, reditibus annuis penitus carendum esse. Hoc quamquam B. Matri mire

probabatur,

et,

si

sui

solius

dumtaxat habenda
statuisset, ve-

fuisset ratio, ita jam

tum haud dubie

ei

rebatur tamen ne aut aliter

peritiores consule-

rent, aut, si non eadem aliis, quae sibi dederat, Dominus paupertatis desideria sanctimonialibus forte inspiraret, in hoc sibi ipsaB statu minime

satisfacientes,

longe alia spectareut, ipsaque rerum

(uti in

^ necessariarum penuria magnae fieret

biis nonnullis videre
fuit)

coeno-

distractionis

occasio.

rat et in mandatis singillatim dederat ne ullos quoquo modo census admitteret; hoc enim pacto fore ut, omnibus ex animi sententia, et prout optabat, rebus confectis superior tandem evaderet. Ing*enti porro tunc virum sanctum gloria circumdatum vidit, licet vultu ad severitatem ac rigorem nonnihil composito (quem tamen alias, cum jam aliquoties illi visus esset, non praetulerat), iteratoque suadentem audiitne reditibus inducendis ullo modo consentiret, petentemque qui fieret cur sibi bene suadenti ac consulenti credere cunctaretur ?
,

Quamobrem,nein

tanti ponderis negotio graviter

Hisce

dictis.

repente ex oculis evanuit. Postera ergo

erraret, doctiorum virorum et confessariorum suorum sententiam petiit. Unanimi quidemomnes consensu permultis ei suadere rationibus sunt conati,

luce Franciscum Salcedium Teresia adiit, ut quidquid de certa stabilienda possessione agitaretur, se

quod ipsa spectabat, minime expedire ac consentaneum videri attamen, cum et ex regulae praescripto

qui etiam piae dissuadente, penitus concideret Matri morem gessit. Nec vero hasc ante quievit
:

pauperiem observandam ac longe hanc majorem

perfectionem cerneret involvere, illorum ut sententise accederet, haud facile a se ipsa impetrare
potuit.
Dto
ita

apostolicum obtinuisset diploma, quo haec inops et reditibus destituta vita confirraabatur quibus tandem controversio? huic finis est impositus. Nec unas modo, sed et binas super eadem re im-

quam

volcn-

15 Quamquam vero interdum rationibus debcre videbatur, cum

illorum cedere

petravitlitterasjquas ego ipse vidi. Primaslllustrissimus Ranutius tit. S. Angeli Cardinalis destinarat,

tamen ex altera parte Redemptorem Jesum sua in cruce inopem

et

anno

MDLXII
:

qui tertius
,

Pii

IV

pontificatus

erat annus

quibus

accepta

nudum

videret

animum

ipsa

suum

inducere

potestate; sanctimonialibus S.

ex ore Pontificis Josephi Abulae facul-

ad stabiles possessiones admittendas non facile poterat. llinc iis aiebat, ad non sequendam vocatio-

impertit. Alteras

nem suam et Jesu Christi Domini nostri summa perfectione non amplectenda, ulla
logiae placita

consilia se theo-

sensaque nolle admittere. Denique, antequam Toleto ipsa abiret, Aloisiam de la Cerda a piae memoriae Petro de Alcantara intervisi contigit. Hunc igitur per occasionem Teresia cum
convenisset, et super re
illius

tatem sine reditibus , sed collatitia vivendi stipe idem Papa tertio post anno xvn Julii concessit , quibus et ante datum de construendo monasterio diploma confirmavit , et de eleemosynis oblatis vivendi episcopoque Abulensi sese summittendi copia facta, iisdem omnibus gaudere jussit favoribus ac privilegiis quibus reliquae ejusdem Ordinis familiae gaudent.

quam agitabat, consuluisset,

,

firmiter statuit census accedente consilio nulliusque posthac quoad hanc omnes excludere, controversiam sententiam explorare. Cum deinde quadam vice enixe illam in precibus Deo commendaret, insignem passa raptum, in eodera ab ipso

17 Aliquot vero post annis Teresia mentem mu- du Ji nontilu tavit, non suo quidem ad id judicio propendens, sed /) e num
,-

'

doctissimorum atque iu rebus spiritus ac praeversatissimorum, identidem monentium

virorum

audiit

"

censibus dota est voluntas

Monasterium tuum, charissima id namque et Patris mei

:

nullis
et

sertim Dominici Banelii, consilio verbisque efficacissimis, ad hanc mutationem adducta. Cum enim S. Tridentina Synodus monasteria censibus annuis

mea
"

ipse tibi praesto futurus

Alias miris paupertatem modis

dicavit, et

sum. apud ipsam deprae-

stabiliriconsentaneumjudicasset, ac de sanctimonialium praesertim congregationibus id intelligi oporteret, nefas videri ipsam Concilio, quod a Spiritu Sancto illustratum erat, plus velle sapere. Fas etiam credere est '(tametsi de rei veritate usque

magnam

certis in

proventibus consistere

dixitconfusionem; quin imo nihil illis opportunitatum ad vitam necessariarum defore spopondit,
qui sibi sincere et illi responsio atque adeo satisfecit, ut, cum e corrogata collataque vivere stipe jam penitus animo

adeo mihi certo non constet) ipsummet Redeiriptout servorum suorum consiliis mandatis dedisse, et hoc ipsam quam acquiesceret,in libentissime esseamplexam, ut quas Deo ejusque

ex animo

servirent. Placuit haec

remChristum

illi,

omnes mundi facultates et thesauros sibi possidere videretur. Quaraquam vero jam tota in sententiam hanc transierat, postea tamen nonnihil
sederet,
in

ministris

perquam diligentissime

pareret, illorum-

aliam visaest nutare,

penderet.

etsi noudum prorsus proQuod enim non mediocriter metueret,

que sententia numquam non suam posteriorem duillius, ceret. Non tamen propterea revelationibus quasi minus constantibus sibique invicem consenquin imo intientibus, minor adhibenda fides est
:

ne, Abulensibus

summa

vi

connitentibus

ut inrei

choata monasterii molimina evanescerent, tota

secus signis hic Dei apparet, primum sic, deinde ante raosuadentis, providentia. Si enim suum nou

nasterium

58S

VITA
quam ^tus

S.

TERESLE VIRGINIS.
sterium Abulce coortce, sed
feliciter

iK.
MBEIU. fc

nssterium Teresi. tandUMt

A A

Ulijuisset

iiipenpetomceusu.sattnbutus.DullacjUsiimquam esextitisset,quod ne mmiraa quidem p JficiVndis P rem banc ante flliushabendiratio aflfulgeret ; et sane jam cogmta, tam evul-atnm oportuisset qua universa simul ciprovincialis siugillatim quam non funobstitisscnt viribus. Hoc vero vitas totis ei negotio, non deinde dato, de reliquis, quae facili fundabantur ut ccnsus assignaretur,
:

dernum

sedatce.

exspeetato

spes fuisset : etefundaudis nulla cuipiam peuitus opus, numquam ullum nim si exspcctato fuisset

deamus. Teresia itaque gaudio exultavit, viso vota sua et (quod pluris longe ducebat) Salvatoris nostri promissa executioni esse mandata, et novum accessisse oppido templum in quod "Venerabile Altaris

Jam ad

cosptam monasterii novi fundationem

re-

GauX' Jj
SI!C <*<

moj*

, ' er

"^Und<-

SaQramentum illatum

fundatum

essot;

uam

qui

annuum redituum

vecti-

d.dmDeus ad tot ammarura magna ?i*u* essent, quia hasc ipsa ac religione viventium salu<" iu iisdem perfectione haud facile, cum imbelles muheres

nullns erat. ffal attribueret, ccenobia Adbsc. cum tot deinde construcnda 1S

esset atque hoc templum suo protectori Josepbo esse dedicatum, a quo nullum aliud Abula3 noraen traheret demum quod videret quatuor illis puellis orphanis quse se tam
, j

serio in Salvatoris nostri bracbia fidentes conjece-

raut,
in

tem

nullo annuo esseuttamque arcto eonclusae claustro,

reserv,rat,

vel si forte constitissent, babito censu, constitissent; qua modo amagna illa perfectione et integritate,

abunde prospectum jam esse. Maximum vero animo gaudium sentiebat divinam ergase misericordiam considerans, quod sua esset opera ad negotium adeo arduum auspicandum uti dignatus. Hinc sui velut impos erat, alta gaudens oratione.
Interim autem dum prae laetitia gestit, veteranus ille generis humani bostis, invidia ac dolore tumens,

adeo ut perneccssarium fuerit, boc vero successu illud initio expedire. Addo ex temporis non minus visum sit patere, tametsi ipsoquoque usu manifeste satisjam
degenerassent vigent, non mediocriter
:

tt

annuJE as.ignatce

iis

sint possessiones,

eam tamen

occasionem explorabat, ut, facta sibi a Deo pote- E state, quam poterat vindictam de illa sumeret a qua tantam sibi irrogari injuriam cernebat. Equidem il-

et quam in iis desideres perfectionem integram simul etinsignem quamdam inviolatam perstitisse, nullam prorsus singulis elucere pauperiem; cum

lum censeam

(si modo ea a Deo facta sitpotestas) ad divinum tribunal ultro citroque commeasse sapius (sicut fecisse constat, cum sanctum Job exagitavit),

in

sanctimonialium invenire

sit

cui aliquid quotannis

pendendum, uti in ccenobiis nonnullis fieri aut vestem, imo ne vit, aut pecuniarum quidpiam tragemata privatim possicondimenta quidem aut necessaria abunde dere coucessum sit sed omnibus fuerint, suppeditantur, prout cuiex iis quas domi
:

cousue-

ut sibi inTeresiam sseviendi copia fieret. Igitur ea crux quam illam manere Dominus pragdixerat, paulatim accedebat nam omnibus quaenuper ccm:

memoravimus
dedit
illius,

jam ex voto absolutis quatuorve horas plenam satanae Deus

,

post tres

facultatem
mdui n -

fit ut nec a que expedire superior censuerit. Unde nec amiparentibus aut consanguineis dependeant, sit, aut famiharicitias inire cum externis necesse

quoadposset, suis exagitandae artibus. 20Tantobis ergo cogitationum ingruentium atque

inanium terriculorum turbine tantamque ei afflat tristitiam,

hilaris
fuerat,

mentem
ut,

occupat,

quae ante adeo

JJJjJ^

coutrabere, quo sibi de necessariis beaprospioiant. HfflC igitur quam dixi experientia Mntrcm non parum adboc faciendum impulit.
tates alieuas

jam prorsus alia videretur, seque non valeipsa adversus impetum oppugnantis tueri
ret. Igitur

tam

Franciscus ergo Salcedius, cognito monasterio anex nuos licere proventus possidere, a morte sua ac triginta frumenti testamenti tabulis centum quodam sextarios, ncc nou triginta aureos de prato

metuere ccepit ne forte hac monasterii obedientiam pecerectione in debitam prcelato suo ne recentes moniales tantam austeritatem carit, deficerent non 'ferrent, denique ne alimentorum institit quisipsam subsidia. Deinde cogitare animo
:

quotannis deducendos,

uti

et

lignosas

quasdam

montis partes, ipsi ultro obtulit. IJosdeinde census ipsemet Dominus adauxit, piorum corda emovens, et operi buic adeo suo mirabile post incrementum
addidit.

sanadbocopus aggrediendum perpulisset, cum quo agebat monastenum ctum adeo haberet in vivendum num ad in tam concluso restrictoque gravibus, quibus loco sibi vires sufficerent, tam quanam ipsa opprimebatur, morbis afflictae;

indies

ANXOTATA.
C
a Num voluerit S. Teresia filias suas solis Institutisuifratribus subesse,examinatur!LC Comm.
proev.

ratione tantam subire vitse

austeritatera posset.

Recurrebat identidem bonam

in

se reliquisse

b Item examinatur lxxxviii et lxxxix quid senserit S. Mater de deleclu et copia facta fdia-

qua et cubiculum haberet et socias habitura esset suamfactas; et quas in novo hoc futuras adhec lor non ita fortassis ad placitum pacem diabolicum boc ad animaj qua fruebatur
;

domum, ad mentem

bus suis eligendi moderatores animse suse. c Epistola hic citata refertur tomo II, ep. 48. d Videnum. 1699 Comm. prasvii cespitare hic Riberam. Pius IV approbavit anno 1565 Constitutiones modo factas; sed facultaseas condendijam data erat anno 1562. e Haec fusius tractata habes in Commentario pr&vio, xlvii et lxxxvii passim. f Cavendum hic est a menda qua in prima Riberse editione ponitur 1584, loco 1588; quaemenda ab ipso auctore corrigitur ad calcem sui voluminis.

esse, qua quietem interturbandam commentum posthac perafeere careret, nullam commode ipsa rerum si jac orationem posset quarum duarum
:

ram

ior*i contingere posse ut mornen spissas unico faceret. Hostis ergo cum ,ntus c *" animae tenebras offunderet, tanta *P adm,tTenu opplebaturut ad pauxillum luminis

faceret,

salutis

] ne minima quidem patere rima videretur. Domino quoad mo que omnia,cumqua3sibi a c quae sterii constructionem dicta erant conn in liorum
i
,

^ ^

eodem promissa, tum qusa

nema
ilh

CAPUT

pacem mentis,
II.
tulari hic

tranquillitatem ante paulo persenserat, et quidquid

nihil

4 Dei servis acceperatconsUia, h mirabilia, Deus hactenus exhibuerat ac gaudiu BH

variis

demum
,

Turbce ob fundatum a Teresia

mona-

poterat, tum horum omnium vel

oblivioni tradidera audisset vel per v^

DIE DECIMAQVIOTA OCTOBRIS.

21
giiatn 'l"

589
sibi foret,

Hoc temporis momento

vix ullum ipsa toto

tribunal

adeundum
fuisse,

tanto

laetatiffi

sensu
sibi
j)

4OCT0RI
aioxai.

vrandoditpu

l.f

vitoe tempore passa est aut tristius aut acerbius, quia hac in desolatione ejus anima conjecturare videbatur quauta se adhuc aerumnarum tcmpestas maneret. Caeterum per densam hanc offusamque caliginem pauxillum illi lucis radiolumque subte-

delibutam

quod aliquid Christi causa

adversi ferendum esse cerneret, ut vix a risu temperaret, et qua ratione gaudium ac risum hunc

uuem
illico

Pater luminum suboriri vidit quis tantarum sua

fecit.
essct.

Hocirradiante,
in

coram provinciali dissimularet, penitus nescii-t. Multa quidem et gtavia in illam piacula coram provinciali moniales depromebaut; quam propterea
ipse acerbius perstrinxit
.

auima tene-

Bubdebant
,

ipsa? fac^s in:

brarum causa, qui mendacibus illis terriculamentis unum hoc intendebat ut consternatam animam a coeptis molimiuibus abduceret. Hac in luce oculos
in ea quae ante cogitare consueverat, et in ea quae Deo quam perfectissime serviendi proque nominis
illius

crepanti, instigando et delictum aggravando

ipsa

contra supplex voniam petens dignis ut in se poenis animadverterent, suggerebat, noc quidquam
in sui

dcfensionem afferebat; quod firmiter seciim

ipsa statuisset nulla sese ratione

dere.

deria, reflexit, His aliisque id

est ut

gloria patiendi hactcnus in se senserat desigenus cogitationibus

Quo

viso, provincialis edixit ut

purgando defensuam causam

I

corammonialibus omnibus tueretur. Fecit

ipaa

qujecumque anirao occurrerent infactum commoda generose perfringere statueret, quo Deo

magna animi tranquillitate ac pace (nara hactenus nec miuimum turbata fuerat), ut quod deinde objicerent,

Cumque magnam dein in se ipsa contradictionem persentisceret, magno eam mentis

fieret vicinior.

neu provinciali neu monialibus occurreret.

illi

Indeomnem

clarius

rem

aperuit, productisque
civitfttfl

robore superavit, et coram augustissirao Euchararistiae Sacrameuto prostrata supplex, omni se

tione

rationibus adeo satisfecit, ut,

juicata,

ple-

enixuram spopoudit ut sibi ad novum suum transeundi monasterium potestas fieret, et quidem

13

quam citissime, ut primum ejus tuta conscientia perficiendi se daiet occasio; simul etiam eam quae rite observatur restrictiouem claustruraque se
modo
servaturam Deo est pollicita. Qua ex auimo facta sponsione, ingens menti oborta lux est et serenitas,
versutus tenebrarnm princeps illico se subduxit, tanturaque Teresiae ex iis quae fecerat voveratque

nam se illi daturum mox ad coeptum monasterium redeundi spoponderit veniam. Jara quidem Incarn;itionis monachae et Carmelitanus Ordo quiescebant; caeterum non minus concitata omnis erat
raultitudo quara
si

ingens

illi

calamitas, cui
24-

illico toto esset

derepente accidisset conatu occurrendum. t

p
Dominicu ,

Ac praeterquam quod

varia liinc inde spar-

gerentur, et libere de hoc quisque negotio passim Batuu Tcreecce triduo post civitatis praefectus et siam coram u rectores ac nonnulli de capitulo, et postridie pricapita, magistratus, maria Ordinum religiosorum
loqueretur,

J^f

innatum
sit

est

gaudium

ut toto vitae tempore ipsum

experta.
22

eruditi ac reliqua populi multitudo

unum

in

Mox

igitur ut in

vulgus emanavit monaste:

de

rei

summa

deliberaturi convenerunt, quasi

pernicies.

locum jamin

diindc in /'icarnaii

rium hoc perfectum esse, cives pariter omnes in

Dei laudes prorupere

jam extrema oppido immineret

conventu

Quo

canobium
vocata,

rc-

nam rem omnem

invcrtit,

sed breve id gaudium fuit non multo post cacodaemon

;

et priinnnis civiuin persuasit, nisi inchoati rebus monasterii obstaculum objicerent, toti

contentione et ardore hoc super necnon summa raalorum quae hoc e monegotio, nasterio in civitatem redundatura videbnntur,

magna

inde civitati cxtremara perniciem obventuram. Hinc passim indignari ac stomachari populus, et sinistris actus rumoribus quaquaversus tumultuari. Teresia

vero secura cum ageret, utpote concitationis per oppidum motse penitus inscia, et pauxillum a prandio capere quietis constituisset, quod superiorem

exaggeratione disceptatum est. In eam tandem pariter omnes ivere seutentiam, quod magnum e domicilii hujus fundatione damnum civitati esset accessurum, ipsum irapediendum, et sublato inde Eucharistiae Sacramento, evertendurn videri. Nemo non rem hanc cordi habebat, itaque in eam serio incurabebatur, ut, uisi Dominicus Banez ex Ordine
S.

noctem insoranem traxisset multisque ante diebus ac noctibus nullam sibi a laboribus quietem indulsisset, rainimc
illi

Dominici,
in

modo

S. Theologiae magister et ejusdem academia Salmanticensi professor prima-

licuit

somnum

pacifice car-

in serius, universis viriliter esset obluctatus, quae

pere.

Ut enim in Incarnationis ccenobio ac reliqua erat civitate cognitum est quod raatutino peractum exiguus utrobique oriri tumultus tempore, non
coeptus est
evocavit.
illico
:

quamquam

hinc illam antistita

quamprimum

ad se

natu decreta erant, illico opere essent executi. Qui auctor et suasor exstiterat ne sine annuo possessiouum censu id monasterium couderetur, reipublicae primoribus modo palam dicere $

Ut superioris sus jussa vidit Teresia, ad pristinum ccenobium, deserens omnia

,

non tam

vale quatuor suis

stratis dicto, rediit.

novitiis

maximo moerore

pro-

Redemptoris ergo Jesu et glodeposcens, riosi illius nutritii Josephi supplex opem dilectum gregem brevi sospisibi ut adessent et ad

tem

Ursulam a Sanctis tantisper se credebat in carcerem compingendam et miris modis divexandam hinc cum magno adversa pro Deo patiendi desiderio abibat, simul et gaudensquod tam commoda ferendi tristia in conse modo obtulisset occasio. Ut praepositae sui rationem apud illam redspectum venit, facti
se

reducerent,

esse in tanti momenti negotio utendum consilio sed raaturius numquam ad hoc ipsura pouderandum videri exequendum temporis occasionem defuturam adhaec episcopi partes esse de eodem disceptare; aliaque in hanc rem complura ea prudentiae significatione in medium attulit, ut quod in conventibus
est veritus
praecipiti

non

caeteris pra?fecit.

Jam

adeo praecipitanter decretum erat, quominus opere cives exequerentur, sua solus ipse auctoritate impedierit a.
Deul itfam 25 Ingens interim toto passim oppido motionis eono(a/ur exoritur procella, et nullo non loco hac de re ammcH. sermo pro vario cujusque judicio miscetur, quo

ct

didit, et placidis

eam

verbis nonnihil serenavit. In

eam autem ambae venere sententiam

ut

Angelum

de Salazar provinciae praepositum evocandum, et rem omnera ad ipsius arbitrium referendam pariter
censerent.
wperjorei nc
lodalei nuif plucar.

atque omniura huc cooperantium compitis traducebantur. Ad Incarnanomina comtionis et provincialem varii ultro citroque populum rumores et quidquid sparsos in
aeque
Teresiae

in

meabant,

sistere jussit ut facti sui

Teresiam coram rationem redderet. Referre post ipsa non raro solebat, se , cum hoc Tomus vii Octobris, Pars Prior.
23
Provincialis ut adfuit,
se

suis hic inaudiebant nuntiantes. Satanas quoque faces partibus minime defuit, sed acres undequaque res componeretur, quiu miscebat, ne quo modo populo, procella potius quam jam concitarat in r validius 81

VITAS. TERESLE VIRGINIS.

590
ACCTOM
mbbiu.

V imi
!

1U

etiam tranquillitate perei tautaque * clamabat, tnntaoue animi nernosset,

i

T jX
-

ad Ipsa interim Mater minime arnanavisdormitabatsegnescens, ad Dominum intois cordis penetralibus

wrnwet

. .

in

gratiam condita
.

quamobrem, cum

ejus

nemo

tutelam suscipiat, tuum est Ulius defensorem

agere.

1)

Quo

dicto, tanta

mentem

illius opplevit

^L

hetitia, tanta consolatio, quasi a se

omnes

mortales

frUe

VeT

TT

T 7JSSC dSu" ESZT* TLL\\

ac

stetissent, exitus rei plane secura.

M
lum

Tn^^oZT^ 4^1^
t

Zr

agentem remoi

conventicula inP ouim illa civium de Ulloa, Tauri tum rt Vuiomarum nrbem a.itabatur,

Vix dies aliquot intercesserant, cum ad ocupatuit quanti essent ponderis stabilisin Deum
:

fiducia ac spes

statim

namque

pii aliquot viri

;

rem

demoliendo erat sermo, illi con?entien's omnium Abulensium rinditis dedit ut sibi Sacris dicendis librum opus imprimis desUnatum" et campanulam. qua Recurrebat nihilominus idenmitteret t

TTZ

S
in

MmLZT^mS*

-iris torquebat modis,

metuendi ne Ptiam occasionem ingerebat everteretur. Quadam igitur cmptum tondem opus
vfcfbTncce obrem contristat* illi erat proximus, qui semper ad consolandum An omnipotentem me esse ignoras? apparens ait certissimum habeto num Quid igitur metuis? Ut dissolvendum qua3 tibi u quam hoc mouasterium reipsa pra^stabo. Interim cives ac sum pollicitus,
i
>
:

promovere cosperunt quos inter fuit magister Daza, Francwcus Salcedius, Gonzalvus de Aranda, sacerdos magni ob virtutem suam nomims apud Abulenses et ahos. Non mioori hi in eam rem contentione incubuerunt quam si suam actitassent, imo majori, quod Dei esset causa. Arandius Madritum ad eunam Teresi* nomine est profectus. Jam frequentissimus denuo Abuls conventus celebrabatur cui etiam Daza ab episcopo
cordi habere ac

**
,tr

*.

Redemptor Jesus,

delegatus interfuit. Omnibus monastermm evertendum censentibus mtrepide Daza se solus opposuit, et id ne fieret, insigni sua prudentia tum
impedivit rursus omnes quo poterant demolitionem intenderunt. Seconatu in mestre circiter hsec duravit tempestas qua durante, illam haud dubie beata Mater portavit crucem quam illi impendere Dominus praedixerat. Nec ab illa immunes fuere servi Dei qui ejus defensores sese praebebant. Quare beata Mater dicere merito potuit (quod subridendo de hac re multo cum
sed
illius
;

mox

erat, omni mag-istratus, quibus haec res adeo cordi

contentione ferebantur. Prsefectus quoque neminem omnino sese opponere, et jam rem confectam esse ratus, ad monasterium S. Josephi abit, ac quatuor illi S relig-iosis edicit ut illico

eam

loci,

viso

y,

minus, ostia S e violenter perrupturum. Illae insigni mentis constantia respondent non dubitare se quin qui ipsas hoc loco collout carat, cum necesse fuerit, etiam ediceret illi secum esse negotii, nec ad egrederentur nihil forum ejus S e spectare, cum suum ipsae praesulem
fora S prodeant
;

S in

lepore postea mihi dixit) voluisse se ut die Apostolo Bartholomseo sacro hocce monasterium fundaretur, ut se
ille

proteg-eret et a

maligno
videri.
illae

spiritu

tueretur

omnes namque,

tartaro laxato, ad sese

exagitandam cacodajmonas emissos 28 Quam autem interim quatuor

vitae
:

tirunculaa

haberent.
Juridica inttihittur

26 His auditis, praefectus moderatius se gessit, ac nemo asseclarum ejus intemperantiu S quid ausus fuit moliri sed omnes re infecta abiere. Vi:

rationem inirent, haec fuit Antistiti Abulensi deS.Jo$f hi momurto Teresia monasterium hoc uti et piis illis viris qui commendarat. Suis hi negotium illius ag-ebant
, ,

minime partibus defuere, dum

ancillis Christi de

sum rem

illis

ergo longe fore satius violentia abstinere et

tem varia

utramque pardeprompta sunt. Quia vero praefectus et mag-istratus actionem movebant, hinc nullus omnino in civitate vel causijure prosequi.

Hinc statim

in

sacrificante ac Sacramenta ministrante prospiciunt, nec raro ipsas illimet intervisunt, atque ut in in-

interrog-ata et responsa

choata vita3 ratione pergerent, verbis ardentissimis animos addunt. Daza prsesertim, cui ad id suas
sing-illatim

episcopus vices delegarat, utque

se-

dicorum vel

S cribarum

repertu S est qui monasterio

patrocinari vellet. Quocirca P. Julianus de Avila, Marias a S. Josepho frater b, praefecto supplicem

spiritualibus dulo rem hanc curaret, injunxerat, in exhortationibus habendis orationisque ac ad ipsas exigenda erat assivitas totius ratione a sing-ulis

judiciorum propria actitare coactus fuit. Quod enim clericus esset ac Dei honoris studiosus ac neminem metueret, ultro citroque cum litteris responsisque ad Incarnationis commeabat et ejus opera industriaque suam Teresia causam propugnabat. Hiuc eum interdum
offerre libellum aliaque
;

Errata palam ipsss invicem enunmagna amoris tiabant, in quo etiam alteri altera auxilioerat.Huic quoque pcemtentias significatione

duus

et navus.

causidici,

oportebat. Monasterii vero

;

interdum tabellionis sustinere personam nomine ad regium fuit a quo in favorem moniaconsilium appellatum lium missus est Abulam commissarius, qui in negotium sedulo accurateque inquireret. Non denam cum in fuit suo hic utraque pars officio rem monasterii, tum etiam adversus eam multa utrimque scripta Jsunt et examinata. Jam coepta plena et formata lis erat jam suo nomine in curiam actores respublica destinarat; quales et suo caaere monasterium monastenum mittere oportebat, nisi causa cadere vellet. Sed nemo voluit ejus nomine proficisci, et quod actoribus persolveretur deerat argentum quare quo se verteret, Teresia nesciebat. Accedebat ad hoc, quod, absente provinciali, illi quoad hocnegotiumantistitasilentiumindixisset.Undique
;
: , :

omnes ac mortificationes corporis indicenti choro Officium exactissime morem gerebant. ln f quod majores B. V. Mari dumtaxat decurrebant, praescripto recitandi Breviarii Horas ex Ordinis nec ante quo ediscerent, non haberent; rationem a
eas usurpare coeperunt

quam

quam

ad ipsas

se Teresia
.
.

postea referret.

assiuuib Interea horrenda illa tempestas ac pue filiarum orationibus B. TeresiaB ejusque quidem ccepit. exercitiis dispulsa paulatim desaevire turbo lnfiursed, ecce, aliunde inopinus quidam spondere videbatur, rexit, qui aliquam malaciam

29

iontrover , ia:

qua direm P

sed quse
su" "*y 9us illo

nondum
Udluc flante

undae, ru penitus detumuerant

attolli ^** prseter

opinionem r

coeper

vir quidam pius bono impulsus eruditorum arbitrio res omnis committe ^ e quod illi arbitrati essent arbitnu.m c0 starent. Hsec optima quidem dwflian .^ defen leres ratio videbatur, et nonnullis etiam .

Nam

ut zejio suasit

^
.

V^

ergo angustiis oppressa (quod superioris sui reluctari praecepto nollet), ad solitum suumrebusin
afflictis

asylum, Deum videlicet, confugit, et ait Domine, non mea haec domus est, sed tui uuius
:

l sed eam ipsa penitub a civitatem sl bat, quod universam prope viriDUS maximis eam conm non iguoraret quare ^

soribus probabatur

oba r^^.

oportuit ut haecce arbitratio rescinderetu

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

591
i

Abulam, Deo dirigente, venitPetrus dumtaxat necessitaIbanez, quem ob praBsentem eo adduxisse divina provitem tum potissimum
porro tempore

habere

optimus

perspiceret
:

quam

sibi

iCClOit
RIBEB*.

principio persuaserat

viso praesertim qua3 quanta-

dentia videbatur
vocarant.

nam

nulla

eum Abulam

negotia

est commoratus componendos animos opus quamdiu ad multorum auctoritate cum ob litteraesse videbatur et, quud vitaj apud eruditionem tum ob sanctimoniam

Hic

tamdiu

ibidem

que ab hoc monasterio bona profluxerint, quantumque illud divini norainis gloriam atquehonorem promoverit. Et sane ea illius hactenus fuerunt incrementa, ut novena ferme abhinc sexennio au-

reorum

rum

in suam sentenplerosque civium valeret, multos Abula vero cum recessisset, qua tiam pertraxit.

in chori, sacellorum lateralium ac domus fabricam, nullo tameu inde a domesticis aere alieno contracto, insumpta sint millia. Unde manifeste

patet divinarum id

manuum

opus

esse,

et reipsa

potuit ratione

(ac
illse

prsesertim episcopi Mendozn,

jam Deum ostendere quod ante

scure dixerat
//
:

Teresise perob:

quem quatuor

promotionem Teresi* a Jesu vincialem Carmelitarum egit ut transad novum S. Josephi mouasterium copiam filias in Chnsto eundi suasque edocendi regendique rerum erat status g-enitas faceret. Is quidem tum non cito impetrari facultas penitus ut hec tam ipsa comvideretur tandem tamen votorum
posse
:

tirunculae totis ad hujus causae viribus iucitabant, opera) apud pro-

Ingredere prout potes

videbis

enim quaenam ipse facturus sim. in S. Josephi beata 32 Omni eo tempore quo scilicet (ut Mater est commorata, quinquennio Banezio, suoinfrasignificabo loco), cum Dominico

,,

S.ifa/rii

oii-

lanauines

egit; dum Theologiae magistro, perfrequenter modo ac doctrinam (quo nimirum non eruditionem
S.
ille

pos facta est. 30 Ergo anno

Santta,

MDLXIII sub mediam Quadrage-

cum
rcdn.

venin jprovincio!ii,o
e

exultans et facultate acbenedictione simam filias suas, qua? superioribus accepta, ad novas a a Deo effiagitarant, illius adventum continenter quibus tanta gestientis animi sigmficaC, laetitia

ob doctissimos in lucem editos sed et insihactenus claruit et posthac clarebit), prudentiam nec non exignem discretionem ac mium pietatis ac religionis spiritum coelitus illi
cerneret communicata. tota pendebat, suaque

libros

nomme

Ex

illius
illo

ipsa directione

cum

cum

exteriora

transiit

a quantis fuerat lacrymis ac sutione fuit excepta aliquas illi insuper potestate spiriis expetita. Facta
;

moniales secum ducendi, ex Incarnationis ccenobio sunt Anna a S. Joanne, Anna ab secuta^

comdomus tum interiora mentis negotia integre unde non vulgarem et sibi et suis municabat; extemfrugem ipsa cepit. Turbis ergo compositis, ccenobium cogere virgines plo varias ad hocce hoc Dominico instituit, quse in opere

Redemptor
auxiliares

ducem

Isabella a S. PauloTereAngelis, Maria Isabella et quidem ad annos aliquot in quaj siae consobrina,

manus

attulere

inter

quas

facile fuit

princeps
qua3

Maria Ocampia,

Teresiae consanguinea,
(incidit is

Incarnationis
rat vota,

commorata sacrum jam habitum

in S. Josephi,

ibi-

miram suo huc ingressu

diem

dem assumpserat,
conciperet.

sed solemnia nuncupare distule-

quo eadem

Teresiam secuta,

Ex

hisce

unam
a
S.

prsepositam,

Annam
constituit.

in caeterarum delegit Joanne (quod id ipsa

onusaseseexcuteret);

illius

vero vicariam
antistes

Annam

esse Verum qua> omnium reapse mater ratus illam aliia prseesse id Teresise concredidit, erat ac magistra, munus foret subesse acceptius quam illi

ab Angelis

sequum

Latinam oleo injectus quo S. Joannes ante portam a condito monasteno) colitur, sesquianno circiter et stuporem movit. Quam notis omnibus et pietatem ea et debitum quoddam illa huc contulit dotem, disquod jam monasterium contraxerat, anuuum Teresia construi solitarias quasdam
solutum
est, et

tametsi longe superiorum adversan jussis praeesse. Quocirca, ne partes accipere oportuit. videretur, regendi eam a suis monialibus Teresia

jussitcellulas.inquibus collecta in se quietius. His eas appingi tioni moniales vacarent animorum jussitimaginesquae in intuentibus pios ab illius patre argenmotus; nec aliud
excitarent

mente ora-

tumquam hunc in usum

postulavit.

Proxime se-

adhuc magis amice eam excepta fuit, multotamen aquose, cum extra sensus habuitccelestisSponsus, insigni cum gratulatione raperetur, ea ipsa die conspepretiosissimo diademate redimin excipi et est gratias agere, n xit- qui illi immensas etiam visus opere tantos per laboquod sua3 esset Matri hoc in Alia etiam die, cum, Completorn res gratificata. omnes in choro preOfliciopersoluto, Dei famul* vidit miro splendore cibus insisterent, Deiparam pallio, quo cunctas nitentem candidoque amictam protegere moniales visa est complecti ac ex ordine revelante, cognovit Eodemquoque tempore, Deo
ad quam celsum gloriss sanctimoniales essent evehendae.
31
Civei
e

Peramanter quidem

cognata loco huic quente Septembri Alvarez de nomen dedit, Maria de Avila, Alphonsi claritatem virtutum ornaquodgeneris
alia Teresiaj

Avila(qui,

cognomentum mmentis magis nobilitaret; Sancti

venit) filia.

proculcato trium33 Venit illa quasi de mundo ornata, bysso auroque operta phum agens, egregie universa prolibet elegantiis condecorata,
et quibus

F
/urU0^itui"
gnci virgmfi

ndmitlv

gradum monastern

illius

primanos civitatis cerum stipante caterva; quod attingeret. Hos illa omnes sanguinis necessitudine unica paternarum esset stupore complevit, quod ante tam de se suet haud ita multo opumhajres, qua^cumque ilh offerrenblimia prassumpsisset ut indigna rejiceret. Hanc non ut se
tur

matnmonia

itapridem
paulatira sectatri-

manu

potenti

Dominus

tetigerat

hinc,

mox universa Erga ipsum porro monasterium

et illius affici civitas ccepit,
:

cummultosin
hassissetdies,

Abuien-

cum

mentis afflictione et lacrymis anxia vocante Deo luctata, et hinc ille

et ipsa illinc

favent

mire

H'n>x

donmi

Deo namque cesnumeroaugeri ante itarepenteomniummutatavoluntas,ut quos adversarios, jam benevoexperta* erant
acerrimos
ac munificentissilentissimos experirentur fautores depraedicarent et hi jam laudarent et mos adjutores, quoque a htigando quod ante vellicassent. Paulatim

corda tangente

sevocaret, ip.am ad Reiigionis quietem

obniteretur trahenti,

tandem

victas

monasticen

profiteri decrevit.

manus dedit et tum quidem tanAc

et

tam ipsa

in

animo experta quietem

tranquilhta-

disceptandoque cessatum

est,

cum jam nemo non

a Deo proficisc. evidens esse diceret opus hoc obluctantibus nequicquam frendentibus et quod, incrementis medias adversariis, quotidianis semper auxisset. Nec vero post per adversitatum procellas secus se rem ardens hic affectus refrixit, cum longe

ut

hoc votum desidetemest, perinde ac si tota vita quidem habuisset. Principio gravissimas riumque passaest sed eam mentjs variorum obtrectationes etiam adverpraetulitvirgogenerositatem ut ipw
:

dta facerent. Non santium calumni* voluptatem tempons intervallo pubhce longo post admissionem mundum redointemplumproductaest, omnibus panno, depositis, ac vili spissoque

lentibus vestibus

QUD

59 2
.

VlTA

S.

TERESLE VIRGINIS.
ipsa domiciliorum fundationes comprehendit,

AtCTOKl
ItlBERA.

radianti fulgere solebat, quae ante bysso auroque cognoniine patrii ac gentiinduta etS llieronymi
litii

facturus.

loco donata.
alios

Quo

illa

schemate nonnullos ad

pietatem eam jam' pauperem conspicatos et paulo ante

ad comraiserationem sui excitavit,

s Um D JamTeresia in tenui suo, si sajculi ratiorem libres, pauperculoque, sed inagno nibus corarn Deo ac donis ccelestibus opulento monasterio, in-

humilem quam

credibili

Haec

uti

comptam oruatamque conspexerant. Deo sese ex auimo devovit, ita et quidquid

illi

agebat.

Nam

pace et unimi tranquillitate perfruenB tempestatibus compositis, illi, m

,,.
j

possidebat,

quam

libentissime

detulit

cujus
est re-

pecunia sacello
ditus et templi

cuidam anuuus attributus

Usper requiesceret, clemcns Deus indulserat ,,. ipsas Jerusalem tilias animae ejusdileotus adjurarat l a u{ a, ue eam * n ^erent
ipsa vellet.

sunt limites dilatati. Multis illa deinde annis mouasterio huic praefuit et etiamnum ccenobio prasest. Per idem quoque tempus eidem

^" WJ^ }\^ quoquc sibi maxims Jam

>

quani

in voluptatis
illas

ag-ere paradiso videbatur,

et sanctas

anim
suspi-

intcr quas versabatur, ut Ang-elos

ciebat.

quosdam

annumerata est Mater Isabella a S. Dominico, de qua suus erit postea loquendi locus, ut qua? ad nec Ordinis incremeutum deiu mirifice profuit um accessione domus haec non alia? complm
;

Nec

vero id

mirum

ipsemet Dorainus
esse

illi

erat ipsara sentire, cmn in oratiom' versanti uanc sibi

voluptatis
dici

doraum paradieum quemdam

et

paulatim ccepitimpleri.

nou dubitarit. Jam tredecim (quem ipsa numerum volcbat)

;

univcrsura

erant
sancti-

quidem

ANNOTA.TA.

moniales in choro cantantea nondum enim ea tempesiate admiuistrarum adlegendarum usus inus S.
prsevii.

Idem de P. Banezio nan Teresiam num. 851 Commentarii

a

Notat
,

crebuerat. Et licet inopia premerentur, stipem non corrogabant, sed non petentibus de omnibus uecessariis

autem scriptor autographa S. Matris

i

Escurialensi

as:

cap. xlv, n. 4 in Vita, qux in bibliotheca (Gfr, num. 1491, 1492 et

(Hb.
i,

Dominus

ultro prospiciebat. Quse

si inti

dum tamen

Comment. prsevii), ad marginem hujus narrationis adscriptum fuisse ab ipso Banezio Ac1493
:

tum demumbeati.ssimas sese atque optime secum ag-i putabant. Tam parum enim omnes de temporalibus rebus labor.idecsse conting-ebat,
bant, ut ne ipsa
cita esset.

umquam

Mater,

etsi praaposita et
solli-

cidit

Fr.

hoc anno 1662, et ego hanc sententiam protuli. Dominicus Banez. b Jutianus de Avila {frater Marise a S. Josepho dequa Ribera loquitur num. 129, nonilliusde qua num. 19), honestis parentibus Abulsenatus, mer\

cui ex officio luec curare incnmbebat, de his

Sed orationis omnes studio tenebantur, cui quo quietius vacari Qt, solitudiuem sectabantur. Compellationes, tametsi a consang-uiueis intimisque
factas,

graves ipsis accidebant et

molestfle.

caturam adolescens fecerat

setatis circiter
:

dein, inchoatis

anno

35 Vig-ebat raira in singulis parentia mundique

vigesimo studiis, piissime se prsepararat ad sacerdotium ad quod cum fuisset ab Alvaro Mendozio episcopo promotus sedulam
,

despectus, simul et sanctae paupertatis studium

el

miva
61(01,

ifmpfj

gnavamque operam S. Teresiffi prxstare ccepit, tum in gerenda lite de qua hic sermo est, tum in
spirituali directione monasterii S. Josephi Abulensis, tum denique in itineribus pro Sancta vel

amor. In illud vero tota cogitatione ferebantur, ut, qua^nam Deo magis ac perfectius placendi e nova etiam quotidie Teresiae ratio, invenirent anima charismata a Sponso accipiebat proficiebatque in inelius unde iiebat ut et illius sodales,
: :

obviis ac frequentibus illius exc mplis ao sermonibus

ipsa susceptis ad novas procurandas perficiendasque fundationes. Quin et postea Julianum

cum

animatae, diviuo amore vehementius inardescerent,

et excelsa pro

jam senem Garcias de Loaysa, archiepiscopus Totetanus, fama zeli ac virtutum ejus permotus, ad reformanda diceceseos sux ccenobia felici cum
successu adhibuit. Obiit Abutse vir S. Matri Teresepultusque riae carissimus xxv Februarii 1G05 fuit in sacello quod amicus ejusfiaspar Daza in ecclesia S. Josephi construendum curaverat. Heec a me breviter dicta auctor Chronici {lib. n, cap.
;

8uis ipsa

Deo opera aggredi dcsiderarent, quod duxacmagistrainoranibussemper antecei 1)

deret, instar aquilse provocantia (ut Soriptura loqui-

tur Deut. xxxii,

ad volaudum pullos suos

et

Buper

eosvolitantis,utvolantem sequanturmatrem. Verarum solidarumque ipsas virtutum exercitio assidue

exercebatac probabat;
fructus accederet,

quibus quautusanimabus

videbat. lllarum hic aliqua specimina producam. Contigit iu mensa ante

nemo non

P. Fredericus (lib i, cap. xxxiv) et ^ Boucher [lib. iv, not. m) aliquanto prohxius rev, n.

2et

3),

Matrem cucumerem
seex omuibus

parvulum

atque

introrsnra

putredine scatentem apponi.

Hunc

ipsa, evocata ad

ferunt.
c Putat auctor Chronici id contigisse mense Decembri 1562 de quo vide num. 365 Commentarii
;

illa qua3 reliquis ingenii dexterftate ^ douata excellere videbatur majoribusque dotibus facere erat, Matre Maria a S. Joanne Baptista, cujus

prsevii.

CAPUT
Adventus Generalis

III.

Carmelitarum in

quem periculum obedientia3 volebat, in exiguo illo horto terrae inseri jubet. Mana domi habebant nihil cunctata, jussumque ulterius nou examinans, petiterectumne an vero in latus jacentem tellun cucumerem committeret. Teresia jacentem serijubente,
illico

ipsa

hortum

adit,

mandata

factura,

Hispaniam

faCUltaS fundandi plu1'eresice

nequaquam secum

dum
in

ipsa disceptaus illius necne foret semen, sed caeca

Mte^JJ^; obediemw
fieri

ra monasteria ab eo
cessa.
Iter

con-

Sanctce

Methymnam

mandatum ruens. Ab ea autem se ait dubitatione hodie adeo tum remotam fuisse ut etiamnum
eademanimi
sibi
sit

simplicitate, atque ita

debere

Campestrem.
CAP. VI.

persuadeat.

35 Alteri cuipiam sex septemve

Primarum
Aluti
i? fil

S.

ia-

rumftrvor,

sunt a me hactenus, ejus commentarium quodammodo dicas libri quo Teresia suam vitam ex parte complexa est quibus equidem plurima, ab ipsa ibi studio et data opera suppressa, adjeci. Idipsum jam deinceps in libro quo suorum

u scripta

pore peragenda iraperabat, et talia quorum unius executio alterius impediebat

uno simul tera- jWJJJ^ quidem imP el

,L
:

tameu
riore

ipsa,

ne verbo quidem

tanter admittebat, se omnibus

gi^ secus sentiens, cum a superata,

difficulter

eadem iniuugerentur, haud

pos^e

simul

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A
simul satisfacere. Si vero singillatim

593
:

omnes

pri-

dium

marum

illarum, imo etiam earura quee hodie ibi-

dem degunt, monialium virtutes dieendo persequi vellem, novum de illis solis concinnare volumen
opus
foret.

Unum tamen

fuerit silendo praetermittere,

penitus ;.dmirabile ne quod Teresiae pcr id

mwwuu amor refrixit neque enim aliter quam hoc Rl aqua3 meatu irriguum eum fac^re poterat. lnde et q domus illura capere coepit nausea, ut mona^terio eam venurndare jam grave non duceret. Hujus accessione illius ampliata producta sunt pomo 39 Nullum umquam hoc Teresia tempus quie- Ztlo S. Terc
et
;ir-

terapus contigit, iu quo et suam alicujus cx filiabus fidcs etiam laudis partem habeat necesse est. Coe-

tius, nullos

expcrta dies

est

tranquilliores

ut

quffl

jam
illa

reipsa et usn experiebatur

quam
.-?e

a diabolo af-

merant moniales non ita pridem aream quaradam domui suae viciuam. Ilabebat hasc puteum altissi-

flati et

mum,

insipidam ac putiscentein ut ne ipsis quidem aquandis sufficeret animalibus. Hanc per subterrancos tuberum meatus in quam-

sed hic

aquam adco

dam
eam
sed

rata, si profluens fieret,

monastcrii areolara derivare Mater volebat, potabilem reddi posse

quouiam inaxima putei erat altitudo, fieri non posse videbatur ut in aream derivaretur. Advocat
ergo
rei aquariae peritos;

quibus insanire etargen-

mcnti objecti pavores, quibua -usta optate perfrui quiete non posse videbatur, atpote quibus iu alio monasterio assueverat sodalibusjam carens, inancs et mendaces essent. Et jam demum pervidebat quantam quietis suae fecisset jacturam, si aures invido prsbuisset tentatori, et quam se pnesenti exponant periculo qui ce timoribus consternatl animum despondent. a?stuaSed animi maguitudo et quod in r bat divini amoris incendium nullam ipsi quietffi

domo

tum profundere casso labore velle visa, quod illi tum quidcm valde erat exiguum. Suas deinde in consilium adhibet quarum una, Maria scilicet illa
:

S.

Joanne Baptista, tentandam fossionem

illa

suasit.

Hoc
'*

Deum
h

cousilium hac, quara viva efficaxque in fiducia suggcssit, ratione constabilivit Vii

<>

rum,

inquit,

Dominus nobis dabit

:

qui

aquam

aliunde aflferendo nobis procuret, simul etiam

igitur viliori pretio cibum quo eum alamus domi eam nostru? daret; uude mihi persuadeo hauc ipsum nobis non denegaturum.
Uatio lnec,

"

quietem indulgebant. Ingcns namque animarum inenter quoquo modo juvandarum desid Btimulabat. milliusmi ad alia atqm Plura quidein quffi hanc in causam ageret, non b.ibebat ; non tamen propterea majora scmper um enim tameximias in animoagitare ci filiabussnis virtutes et generositatem nou vulgarem perspiceret, sibi nou poterat noi quin ob [majus aliquod bonum tautisccelitu-, illffl c] bus donarentur. Se quoque dicebat persimilem esse c-t in omnes viro ingentem possidenti thesaurum
,

(lmul
9"

quae sapientibus et prudentibus

,

eumdem
sint

dispertiri optanti,

si

d cui arcte

colliga

quamprodi-

ita Matri hujus sajculi risum fortasse moveat satisfecit, utpote fiducia plemu et altioribus quam

manus, ne cui ipsum communicet. Quocirca cum aliud non posset, ad hoc saltem pia ipsam
rapuere desideria, lit continentes pro incremento Ecclesiae funderet preces ct ad hoc ipsum suas sectatrices exstiraularet, etqua poterat opcinipsis
excitare zelum

soleat

mundus

res

omnes rationibus

libranti, ut

eam
prae-

extemplo

et approbarit et executioni

mandari

ceperit, reniti-nti- licet peritissimo aquilege,

forte aderat, et frustra

quitum
;

rcm hanc

suscipi asserente
,

animarum

satageret.

tura

quod aqua

pl.-me desiperet

tum

quod post
tubales

sumptum omnera
in monasteriura

ac sudorem uonnisi tenuissima

illos

40 lnter haec quadriennium, uti jam indicavi, elapsum est cum quinto labente anno, Alphonsus
;

venula per meatus

fluxura videretur. Aquaeductum igitur eftbdi Tenam per mearesia prffioipitj nec fefellit eveutus
:

tum hunc tam sapida

,

decurrit unda, ut qui gusta-

Maldonatus, Excalceatus Ordinis Minorum qui paucis abhinc dicbus ex ludia rn Hispaniam redierat, Tiresiam convenit, et quot iu remotis illis regionibus animae salutarem doctrinam propinau,

''

0l

]lin

fontanae nihil
in

eam

assererent concedere, et

tiura delectu

perpetuum ruerent

in interitura, tristi

gustatam

potum adhiberent. Ipse etiam, qui

narratione commemoravit. Kecreavit piam

Matrem

puteum ante viderat, antistes Meudozius, aquaeductura hic parari potuisse summopcre miratus, multos

eamdem

gustaturos secum huc adduxit. Haec

inde aqua fons Mariae a S. Joanne Baptista dici coeptus est, et octeunio eoque amplius potum monialibus dedit,

ardens in viro religiosissimo ad auimas proximoruni adjuvandas flamma, utpote quseeadem flagraunde sancta quadam ffimulari Alphonsum bat coepit invidia, quod suos illi quidem animceexerere
:

quamdiu

scilicet is necessarius vide-

proximum ad meliora instigando etquoquo F modo adjuvando liceret, sibi vero id possibile non
ardores

batur

qui deiiule etiam non sine prodigio fluere

desiit. Cum enim liiupidissimum in horti irrigationem puteum a civitate obtinuissent (quod prior ductus nonnisi in postica domus area prorumperet),

Quamvis enim illius prodigium cessavit. hactenus numquam plane defecerit, ab illo tamen tempore nounisi subtilissima fluit venula; quod peritorum aute fuerat judicium, plus deduci per venam posse negantium.
fontis
com rohare
vidtiur Dcut.

Audito igitur infinitas doctrinaj defectu aniire, tantum animo concepit dolorem ut se prope ipsa continere pne ardore mentis non posset. Quamobrem extemplo in solitarium quemdam recessum (quales in horto domestico conesset.

mas pessum

struxerat) se abdidit, ut ibidem majori in quiete

mentem

colligeret. llic

lacrymas oculisac gemitus

;}S Eisdem diebus aliud accidit quod plerisque etiam prodigii simile visum est. lngentes domus erant angustioe, ejusque dilataudae nulla ratio suppetebat, uisi forte vicinis coemptis aedibus at illas dominus nullo dicebat aere se vivo redimibiles, nec
:

summum animarum Creacorde imo torem incessanter clamabat ut aliquam sibi rationem suggereret qua vel ad unius salutem animae
exciens, ad

posset cooperari, cura tot cacodiemon sibi illarum vindicaret myriadas, et, eum alia ipsis auxiliari via
sibi

non

liceret, suae

huc saltem lacrymse aliquam

illi

conferrent opem. Hic

erat

inde se

nisi

mortuum emigraturum. Adeo

scilicet

materia

donec nocte

ardor continua orandi quadam in oratione

caram

domum suam

habebat, quod amcenus

occultus

eam

hortus recrearet,

quem

quidam aquaedu-

qua solitus erat forma, se illi spectandum Redemptor magna amoris siguificatione dedit, et
vigilanti,

ctus irrigabat, ab ipso e ponte fossarum civitatis, nemine prorsus a tot annis conscio, derivatus. At

postquam de domo divendenda cum ipso agi coeptum est, res tandem patuit. Quare vena aquae a rcpublica intercisa, omue illius erga hortum stu-

per speciem*ousolantis haec illi verba locutus est n Exspecta paulisper, carrissima, et mira videbis. haesere, Haec verba intimis illius insculpta medullis
ut sua 41

eadem

memoria

delere

non

posset.

Kecurrebat namque identidem auimo

ecquae-

nam

594
ACCIOBB
kll.HiK.

VITA
haec

S.

TERESLE VIRGINIS.
erigendorum domiciliorum facultatem a superiorin bus exposcere. Etsi vero non ignoraret quam res nummaria atque optimatum benevolentia ad
monasteriorum constructionem essent peropportuna (quod utrumque illi deerat), cum taraen generosa esset mentis ad ardua excelsaque perficienda coustantia, et ardentissimo divinae gloriae provehenda animarumque salutis procurandae studio aestuaret

nam

tandem mira

essent, et

quonam pacto

B. P.

RufolM,

Gcneralit

Carmelila~

eventura. Sed nihildum eruere cogitando poterat hoc unum dumtaxat certum erat, quae sibi a Dopraedicta erant, aliquando eventura, quara-

mino

rum.

quam quo

id

modo futurum

esset,

haud intelligeret.
:

Paucis post diebus id

demum

coepit cognoscere
erat,

cum opportunum nimirum jam tempus

fulgentissima illa lucerna, quam ptorum monasterii illius angustias conclusara quodammodo et coarctatam Dominus continebat, magis exereretur, et

quo intra exiguas se-

maximaque
perspecto
id

undequaque

rutilos fulgoris sui

radios ditfundendo illuminaret omnes qui in

domo

genus eadem jam constructa ac parata

tur,

fiducia niteretur, simul etiam Generalis esset, ut plura moliretur coenobia, voluntas ac nutusin

Deum

quam propensa

sibi videre videba-

Dei, id est, Ecclesia, versarentur. Quam ob causam, Deo statueute ac dirigente, factum utnon in Hispaniam modo, sed Abulam quoque delatus sit R. P.

hoecque mira

illa

augurabatur

fore quas sibi

Joannes Baptista Rubeus, Ravennas, Carmelitarum Ordinis Praepositus Generalis. Numquam id visum nam Genefuerat, nec deinceps etiam visum est ltalia, ac potissimum Romae rales Ordinis hujus in
:

solent. Teresia?, quam tum quidem quidnam divina moliretur Sapientia, longe acceptius fuisset, si is Abulam non venisset. Verebatur namque, ne, quod non Ordinis superioribus,

semper agere
latebat

visum Dominus spoponderat. Ipse etiam Generalis adversus obtrectationem omni in re eam tutabatur, eique qua poterat variis in casibus gratificabatur, et quoties per negotiorum quietcm licebat, ipsam familiariterconvisebat, de rebus spiritus ct ad Ordinis totius regimen spectautibus cum illa amice conferens hinc tanto ferri in eam amore
alias per
:

coepit, ut

suam
41

quotius de ipsa loquendi daretur occasio dicere filiam non dubitaret ; donec tandem
revertit.
at.
vir
?,,,

Romam

sed civitatis episcopo obedientiam addixisset, ipse secius id interpretatus atque stomachans se ad

lncarnationis denuo reverti compelleret. Non mediocriter nova haec illam transmigratio affecisset,

neque aliam sane ob causam quam quod primaevae regulae rigorem coeptamque austeritatis, paupertatis ac coarctationis quam tanto animi gestientis
sensu hic jam servari videbat, exercitationem priori in loco interdicendam praevideret.
facultatem

sibi

42 Abulam Rubeus
sinceritate freta
positis

Sanclx impertit

cum appulisset, conscientiae Teresia, cum nec in debitum praedeliquisset,

honorem

nec praeter Domini ac

Sanctissimae ejus Matris gloriam quidquam hocce in opere spectasset, se minime subduxit, neve Adae

peccantis exemplo (Gen.

iii
;

8)

latebram

petiit,

Quae visura erat magnalia, non monialium Excalceatarum dumtaxat propagationem et inerementum indicabant, sed Carmelitarum Excalceatorum etiam per ipsam fundationem initiaque Altissimus moliebatur quod novum adeo et inusitatum in foemina, ut ab Ecclesiae primordiis simile vix umquam vidisse contigerit Hoc ergo res transacta modo. Abulensium praesul Alvarus Mendozius, pro singulari suo erga omnes Deum in summa perfeCarmelitanorum ctione sequi satagentes studio Praepositum Generalem, antequam inde abitummoliretur, rogarat ut sua in dioecesi quaedam viris primum regulae rigorem servare cupientibus construendi coenobia facultatem daret. Forsitan id ipsi primum in mentera venit, vel (uti equidem censeo,
:

rmma

cum neutiquam
ad
S.

offendisset

sed

eum ipsa,

ut venire

et

mecum

aliquot

summae

auctoritatis

moniales,

Josephi ne gravaretur, verbis officiosissimis

invitavit.

Quo cum venisset, exactam non hujus modo fundationis, sed vitae fere universae apud illum
rationem reddidit, eo mentis sincerae candore et genuina veritate, perinde ac si Deo, cujus ille vices gerebat , haec reddenda ratio fuisset. Hinc ipsa causae aequitate ac justitia nitebatur, illinc etiam
aequissimus erat judex et religionis promovendae pietatisque studiosissimus et Deus in defendentis
:

corde et lingua residebat.

gratia, eloquentia

Ea namque

partes suas
ef-

rationumque momentis adeo

ficacibus est tutata, ut

magnopere Generalis eam

consolatus, animos ad majora addiderit, fide insu-

per data illam inde jussu suo minime egredi cogeudam. Cum videret autem vivum nascentis Ordinis
sui

tempus in monasterio illo vivebant) nonnisi beata Matre ante suggerente id proposuit. Quod cum et alii ab illo summopere contenderent, morem quidem piae ipsorum postulationi P. Genesed aliquam suo in Ordine ralis gerere volebat contradictionem reperiens, tum quidem minime id non enim episcopo, sed concedendum censuit ancillae suae Domraus id opus reservarat. Haud multo ergo post tempore agitare animo ipsa coepit pernecessarium videri, cum monialium essent congregationes, etiam virorum quaedam, qui idem et institutum et vitae genus profiterentur, excitari do- F permanemicilia, ut hoc pacto et ipse suo in vigore negotium Deo in oratione rent. Hoc ipsa cum jam accurate commendasset, Generali id Praeposito
quae per id
;
:

hocce in monasterio exemplar et primigeniam Bine initigatione ulla hic regulam observari (quod
nullo alio in coenobio
fieri

Romam
illi

plunbus abeunti per epistolam significavit,

per-

Exquae ex hac monasteriorum Carmelitarum

norat) et ingenti ipsam

animarura Christo asserendarum desiderio succensam, mirifice novo hoc est spectaculo recreatus, simul et ex animo hancce rem et perfici et indies
provehi longius optavit
illi,

calceatorum erectione sequerentur commoda opere scribens; ac nefas videri ut ob ea quae hoc in diprima fronte se ostenderent incommoda, adeo intervinae gloriae promovendae idoneum propositum
mitteretur.

Quapropter amplissimam hoc litteris, potestatem fecit plura, sicubi posset, condendi monasteria quin etiam
datis ad
:

45 Redditae haec Generali Valentiae sunt

litteraj

&. a dil0 f(pn

obedientiae praecepto injunxit ut

quam

posset plu-

rima erigeret; provinciales vero, si qui forte remoram piis machiuationibus injicerent, gravissimis
esse voluit poenis obnoxios.
plura
lium,

sermonis quarum ea fuit vis, quod gratiam et vim difficulter, illi Dorainus communicasset, ut haud monaet duorum
sit consecuta, faculta steriorum excitandorum ab ipso scripto

erigtn di

quaj efflagitabat,

impetrarit. Universum tamen negotium

lis,

provincia-

monm-

videre mira illa nupera Dominus mentionem fecerat. Hactenus namque hoc unum tantum spectarat ut quiete sibi suo in monasterio agere liceret; et ne in mentem venerat quidem aliorum
coepit

43

Jam tum
quorum

igitur Teresia

in visione

quam q tam ejus qui modo munus obibat, potestatique eodem nuper defunctus erat, arbitrio videbatur, commisit. Arduum quidem id acdifficile gravissimum at cum quod omnium censebatur sta jam ex voto confectum Teresia cerneret, J
,
i

etiam

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

595

sperabat. etiam reliqua pari conficienda facilitate Episcopus enim sua rem Nec fefellit eam eventus. provinauctoritate proveberc aggressus, utriusque assensum et approbationem impetravit. Auxit
cialis

ab

ea, nullo exacto qui fide juberet,

cum

de pretio

iCCTORB

inter ipsos convenisset, emit.

et sollicitudiea res piae Matris gaudium, sed auxit omnibus sui Instituti Fratribus quos nem cum ex noverat, neminem inveniret, qui, ut ad
:

Erat baec commodo satis urbis loco, in via quam Sancti Jacobi dicunt, et ea ipsa est in qua modo morantur sed potissima illius pars ruinam jam agebat, unde et babitari commode non poterat. Itaque necesse fuit ut Julia:

MBEIU.

quidem

nus interim

alias ajdes conduceret,

dum

illae

instau-

novum bunc rigorem a mitiori transiret regula, qui e mundanis vellet aniraum adjicere, nedum
bominibus primus sancto inauditoque operi buic principium dando viam aliis buc sterneret. Deerat ratio ad manum et domus, et nulla ejus babendae
babebat ad boc facultatis litteras et rei desiderium nec non infractam quamvebemens dam mentis generositatem et constantem in Deum fiduciam, qua nixa sperabat, qui unum dederat Dominus, etiam alterum baud illubenter concessurum.
erat
:

rarentur. Placuit et

barum conductio
:

et illarum

coemptio B. Matri,
satisfaceret,

etsi quo et locatori et venditrici obolum non baberet erat enim magnitudine animi eximia et mirain Deum fiducia. Adauxerat banc non mediocriter perspecta jam

solas

toties

paterna

illius singulis in difficultatibus,

in

quas,

dum primum
nec
illius

erigeretur monasterium, inci-

derat, protectio.
bat,

defectu,

Hinc de pecunia ne bilum laboraeorum quaB conceperat,

quidquam intermittendum verebatur. Quamobrem

necesse erat eum qui reliqua curarat bactenus, etiam pecuniaria modo subsidia submittere ; cum Matri Teresiae etiam in viaticum necessaria deessent quoet ad commodato accipiendum auctoritas. Sed,

Quocirca maximo fervoris sensu

ut, si videretur, vel
bitrio, qui operis

illi

supplicabat,

unum uspiam

suo excitaret ar-

Ulthymnam
Campeilrem

fundamentum et initium jaceret. 46 Hsec dum animo assidue volutat, mentem illi Dominus ad uova mouialibus coenobia construenda
Cousultum ergo illi Campi (oppidum id erat vicinum ac locuples) exordium operis sumere. Movit buc illam fortasse non parum quod Baltbasar Alvarez, Societatis nostrae sacerdos, quo magistro tantum ipsa olira in spiritus palaestra profecerat, illa tempestate collegio Metbymnensicum potestate prseesset. Quoniam autem
injicit.

videbatur a

Metbymua

uiam coelestem buic operi deesse largitorem, uti non defuerat bactenus, minirae par erat, ecce tibi, dum Teresia secum de pecuniae comparandae rationibus deliberat, bonestissiraa quaedam virgo, quae, E quod tertiusdecimus completus monialium jam esset numerus, in S. Josepbi cooptari pro voto non
potuerat, cognito de alio construendo coenobio agi, in illud ipsura admitti postulat, et aliquod in illius

Patribus Societatis perfamiliaris ac studiosa erat, Alvarezio quam a Generali suo acceperat facultatem perscripsit simul obsecraus ut ab abbate Metbymnensi monasterii ibidem fundandi facultatem munitis exposcat. Nam litteris Generalis sigillo praeter Ordinarii locorum couseninstructa, nulla sum re alia opus babebat. Hisce cum litteris Julianum de Avila, Sacris in monasterio suo dicundis
;

erectionem quod babebat argentum offert. 48 Hanc igitur Teresia voti fecit compotem

nempe primam omnium

cum jex m0 _ quoe boc vitae genus Me- wahtnu tbymnae iniere. Nomen ei est Isabella a Jesu. Sed tam tenues illius erant facultates ut quae emptae erant aedes eisdem redimi non possent, couductionis
,

dumtaxat

pretio

persolvendo

satis futurae.

llac

quojam ante locuti et post etiam (quod beatae Matris ad nonnullas locuturi sumus fundandas domos abeuntis et comes et adjutor
praepositura, de
fuerit),

non minori Teresia pecuniola instructa multos tamen secum trabens promptitudine dedit,
itineri se

comites

quos

alere oportebat,

quam
e

si

ingentes

secum convexisset tbesauros. Duas

:

S.

Josepbi

Metbymnam

destinat.

Non

facile facultas

moobtiuenda videbatur, eo quod fundandum esset proventibus ; attanasterium boc men qua potuit Julianus contentione apud abbatem, juvante Alvarezio, enixus est, ut nonuulla jam veniae impetrandae spes affulgeret. Verum ante
sine stabilibus

sodales et quatuor ex Incarnationis assumptas facultatem namque babebat eas quaB secum duxit

senatus auctoritate iuquisitum est et scripto comin civitatem mitti jussum ecquoe illo ex monasterio laude essent commoda proventura. Julianus id cum

egredi vellent, in suam familiam trauscriJoanne bendi. E S. Josepbi prodiere Maria a S. de qua jara supra meBaptista, Teresiae cognata, ex vicaria mini, et Anna ab Angelis praepositae postea a Incarnationis autem Agnes de Tapia, quae Palentiae Jesu cognomentum assumpsit et bodie
inde
:

sufficienterque praestitit, variorum fide dignorum testimoniis productis. Inter ecclesiasticos quidem

censebantur testes praecipui collegii nostri Patres enim Teresiam et nossent et diligerent, sci:

cum

rentque quantum Dei id gloriae promovendae momentum afferret, si illo in oppido id genus coenobii construeretur, suum non gravaie testimoniura ferebant. Inter laicos primarios e magistratu viros in civibus nontestes adduxerat nec non de primariis
.

ejusdem priorissam agit; deinde Anna de Tapia, est, et quae ab Incarnatione post appellata soror, Metbymper multos annos Salmantinis ac deinde erant ambae nensibus monialibus fuit praeposita Adbaec Isabella Arias, quae, cum Teresire cognatse. eidem a TeVallisoletanum domicilium erigeretur,
:

a Cruce resia praefecta fuit, et Isabella

:

nunc appel-

Harum quarta denique Teresia Quesada. latur Incarduae etiamnum pristinum quem in postrerajfi
gestabant nationis assumpserant babitum quod paucis ante diebus priores dua3 jam exuerant, Matre Teresia ad S. Josepbi concessissent a.
:

quem

nullos.
ninnai trium

mibifundatum.

Teresia,

dies, cum, 47 Quindecim in bis comsumpti erant concessa, suadente venia, uti optaverat, ab abbate domum e praecipuis civitatis, ut ibidem

cum

discessu ejus Moniales quae remanebant Abulae, de erga eam dolebant, quod siugulari amoris sensu

monasterii initia ponereutur, baud procul a S. Ausingulos gustini coenobio, quinquaginta et uno in millibus conduxit. Interea et annos raaravediorum

raperentur, et nulla non optaret

comitari.

Matrem abeuutem
a /, 9ue eomt-

aliam Tercsia

rationem inierat. Carmelitis Metbymneusibus prae-erat ea tempestate Antonius Heredius, quem et Salmanticae olim in praepositum studiis, et postea Abulaj Carmelitarum
rei

conficiendae

eas, uti 49 Ante vero quam in viam se daret, ex parte voluit matrem decebat amantissimam, iraprimis opus consolari, de domo et borto, quo quam in rem, oum ipsis prospiciens babebaut, alienum noi rei nummariaj penuria laboraret,
:

ubi

Teresia per epistolam commonuit ut igitur sibi Metbyninaj domum coemeret. Matronam bacsuper re convenit, et domum is, quam noverat,
novi.

Hunc

mille regalium *s contraxit,

Domiuum
:

coufidens

prospecturum. de pecunia qua ipsum dissolveretur, neque enim post spes beatam Matrem fefellit Nec r

multum

596
ArCTOflB
II

YITA

S.

TEHESLE VIRGINIS.
hanc
in

III. II \

dubie raultum temporis intervallum, ipso haud virgines, a re numeorda movente, iectae aliquot famulandi maria optixne instrueta? necnon Deo
studio
surarais

viam

votis ut ipso

biduum
virago
fuit,

se.se dederat, summisque dosiderabat Deiparie assumptas festo, quod pogt instabat, novae fundationis celebrarentur

incens,

in

Ordinem

ut

allegerentur,
profecto
;
,

pnmordia.

precibus institerunt

Quod

eo

prffisertiin

tempore, permagni faciendum est

cum

scilicet, Teresia

jam absente, monasterium

ipsius

majorem concepit fiduciam, sibique firmiter persuasit. cum tam mature tartareus obluctaretur
adversarius,

Verumtamen non idcirco generosa animum contraxit sed, quantum in psa

; i

funditus iuteriturum et aemuli crederent et pii metuerent. Paulo antequam iter ingrederetur, in
solitaria

magna

inde fore ut in

Deum

g-ioria

aliqiiando redundaret.

quadam domus illius cellula, in qua ad columnam vinctus Redemptor depictus conspicitur, magno ipsum pietatis sensu est obtestata ut
eo in statu incolume monasterium reduci sibi sisteret in quo ipsum abiens relinqueret. Audiit vero precantem Christus, piisoue ejus votis annuit.

52 Estevanium igitur hac de re jussit tacere ne iuopinus hic nuntius eas quas ducebat comites ac nominatim duabus illis quas ex Inearnationis jam recenter exierant, id clam volebat esse, lsabellae Arias et Teresias Quesadse
contristaret
;
:

,ur'
lur.

un^

caa-

Inde ipsa singulis suarum

significatione valedicens,

magna cum
solita
iis tristitiae

doloris

enim noveratsui causa quodlibetaerumnaram ac laborum genus quam libentissime subituras. Isateras bella Arias subpriorissa erat,
exiret, ac gravia

hunc

animi magnioccasio-

cum ex

Incarnationis

tudinefacile tegebat, ne

quam

multorum impedimenta,

quibus

Comites etiam ejus insignem mentis constantiam et acre adversa patiendi studium prffi se omnes ferebant, hac se duce sperantes quidlibet posse perfringere et superare. Tribus quatuorve

nem

daret.

exitum hunc remorari conabantur, atque ambae primarios quosque in

perfreo-erat
civitate

san-

guinisnecessitudineattingebantgenerequeillustres
erant, et refragantibus cousanguineis Teresiam secutae quare et illarum haec potissimum causaan:

tum tenuis, qua pauper qua egrediebantur domus haud apgre carebat, ac qua
curribns

tum

ipsae

gebatur.Ut

in

praeparatum diversoriurn ventum

est,

B opus
tur
:

haberent Methymnae, supellex vehebanpedibus alii multi comitabantur, atque imforte

primis Julianus de Avila.

Teresia
citriiur.

50 Quinto post anno ab aedificato S. Josephi monasterio, biduo ante festum assumptie in coelum Virgini diem, anno MDLXVIII, haec Methymnam

M. Dominicum Banez. llic illam nuntius non minus erexit quam prior dejecerat illius enim consilio quin ex voto succederet res.minime dubitabat. Ipsum illico advocavit,etquid rerum ageretur, clanculo aperuit. Spem fecit ille
audiit illuc appulisse P.
:

brevi ac facile

cum
iri.

Augustinianis sodalibus negoAtTeresiae, quae tantum secum

deducta colonia est. Teresiae namque in votis erat ut novura ccenobium ipso die Assumptionis DeiparaB, ad quam quod moliebatur monasterium et quae ipsum fuudaturge erant virgines spectabant,
habitari
fieri

tium confectum

comitum trahebat numerum, videbatque quantum omnis mora sibi noceret, cum jam usu nimirum
comperisset, superioris fundationis difficultatibus edocta, quantse, nisi possessio nondum conscio po-

inciperet.

Non
;

potuit

clam civibus haec

digressio,

neque etiam abeuntes suum suppri-

pulo adiretur, inde excitandae essent

nezii sententia

procellae, Ba-

mere abitum studebant quod se credebant ad rem quae jam confecta erat, abire. Ut ergo primum in
vulgus ea innotuit, graviter toto passim oppido tumultuari cceptum. Erant qui Teresiam ut fatuam
ridebant
;

minime
noctis

satisfecit.

53

Magnam

partem agitando examinan-

tapiftih fonn-

doque ea quae decreverat,

postridie

cum

IwprtviriU.

traduxisset, ecce

mane Autonius de
appulit,

Heredia,
dicens

Carmeli-

alii

quem

res adeo temeraria habitura

;

tarum

superior,

illam

domum
videri,

secum exspectabant qui vero ejus rebus studebant, multisab hoc ipsam consilio verbis divertere, magnis propositis difficultatibus, satagebant. Sed generosum Teresiae animum adeo haec non dejecerunt ut ea ne quidem difficultatum nomine digna censeret. Nam quod alii ut pericuesset exitum, taciti

quam
et

ipse coemerat,

utcumque comraodam

propylaeum Sanctissimo exponendo Sacramento,

ad cohonestandum peristromatis, peridohabere. Placuit hoc Matri consilium, quod

additis

neum
tur ut

losum et anceps habebant, id generosa virgo ita ducebat facile ut plane persuasum liaberet, quae ordiretnr, prospero exitu terminanda. Ipse quoque antistes Mendozius prorsus hoc fieri non posse censebat ; Teresiffi tamen id indicare noluit neu a proposito eam deterrere, ne quem illi, quam carissimam habebat, moerorem afferret.
Iter antnt^
diflicnllalct

minus ad hoc temporis requireretur. Visum est igiAgnes a Jesu et Anna ab Incarnatione, ejusdem germana, necnon Isabella Arias etTeresia Quesada in proximo subsisterent oppido, cui Villanova
de Azerale

nomen

est, et ubi Vincentius de

mada, Agnetis a Jesu

et

AhuAnnae ab Incarnatione

frater, curionis partes agebat.

Huc

eos

is

de quo

egimus, Alphonsus Estevan deduxit. Sed quindenis

Arevalum perventum est; a quo cum occidente jam sole quarta leucae parte abessent,
et caritatis eximiae officiis clarus,

51 Primo die

hauddum hic moratae erant diebus, cum Methymnam eas Teresia evocavit. Apud ipsam vero remansere dumtaxat Maria a S. Joanne Baptista et Anna ab Angelis cum quibus etiam Olmedum,
:

AlphonsusEstevan, sacerdos religiosissimus quique pias apud

ubi

foeminas

commodum

venientibus pararat hospi-

tium, obviam processit,

et Juliano de Avila missas ab Alphonso Alvarez, qui Methymnensem domum

conceantistes Abulensis agebat, statuit matrona dere; quod hoc in itinere illa habitaret Hanc quae aedes ad quas properabant, vendiderat.

tum

Teresia

cum

litteras convenisset, impetravit ab ea

elocarat, litteras tradidit. His

ille

significarat ut

non ante Abula discederent quam cum Patribus Augustinianis, in hac vicinia agentibus, negotium confectum esset. Non ferebant enim hi aliud suo adeo vicinum coenobium erigi. Quibus cum araicus
putabat offendere proinde ante se negabat aedes consignare in manus illarum velle quam boni hi Patres assensum dedissent. Idipsum et Teresise Estevanius privatim significavit. Non parum inopinus hicnuntius
:

quibus qui in aedibus agebat oeconomus et eas visor confcstim se subducere mouialibusque mandatis cedere jubebatur. Huic insuper illa in eraiit dedit, ut, si opus fore videret, eos qui domi tapetesatque e caeruleo damasceno panno stragu diviTeresiae consignaret. Quod sane consilium nitus illi fuisse inspiratum docebunt sequentis.
a

pro-

et familiaris existeret, in eos nefas

ANNOTATUM.
a

piam Matrem

perculit, quae tanto

cum comitatu

Hinc

salis patet

duas

illas

priores moniales,

nempe

nempe Agnetem el

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. Annam de Tapia, jam reapse minae litteris, rem omnem imperatam ex
quitur.
Laeti

507
ordine exeI)

ICCTOBI
BIDKH4.

Excalceatias aggregatas fuisse ante profectionem Methymnensem, ita ut proprie ad Incamationis ccenobium non amplius pertinerent i caeterge duac ex eodem ccenobio 8, Fundatricem comitatae sunt prolicentiaa Rubeo Oenerali his verbis concessa : Fermittimus ei secum ut abducat in singulum quod erigi contigerit monasterium duas moniales nostri Incarnationis ccenobii Abulensis ; nimirum
quae voluerint,
et

ergo omnes in aream admittuntur,

videt

quam

circumspiciens Teresia,
etsi,

hinc

inde

collapsos parietes;
videri potuerat.

lllorum ruina major apparebat

56 Locus in

cum jam lucesceret, longe quam per tenebras

Altaris Sacra- jKiratam domum erat
$ibi

quem Venerandum
:

mentum inferendum erat, quam egeri ante oportebat

terra oppletus

non

alias

(vide

Commentar.

praev.

n 398). Quae quidem hicnotavi, ne cuiforte videatur S. Teresia, pluribus ex Incarnationis monialibus abducendis, praecepta superioris sui
praetergressa.

dein adeo hic coeli patebat injuriis, tecto hianti ac rimoso, ut altari instruendo atque Eucharistiae decenter collocand prorsus eum ineptum Teresia judicaret. Parietes

CAPUT
Fundatio

IV.
virginum

non erant, iisque convestiendis nihil peerat; tres enim dumtaxat sccum tapetes habebant, qui ad locum satis capacem in sternendum minime sufficiebant. Quid agerent, ignorabant, quod necessaria omnia deessent. Caeteincrustati

nitus ad

manum

ccenobii

rum

heras suae peristromata

domus

custos, uti et

Methymnensis.
CAP. VII.

stragula lecti e damasceno caeruleo, uti suis ipsa designarat litteris, Teresiae obtulit quod illam
:

Eadem

vesperaOlmedum cum pervenissent,pera;

oblatum
laetitia.

et sodalesreliquas

non mediocri complevit

Advtcta

Me-

thymnam,

manter ab episcopo Abulensi exceptae sunt at diutiusbic beata Mater noluit commorari, ne quam jam in manibus habere se putabat, occasio elaberetur. Rhedam illi, qua commodius ac decentius

Jam

afligendis peristromatis deerant clavi,

cum

suis monialibus veheretur,

tistes,

instrui jussit anaddiditque qui eas comitaretur, sacerdotem

domesticum. Uude et eadem die, pervigilio scilicet Assumptionis B. V. M., Methymnam Campi concubia nocte advectae sunt. Julianus de Avila paulo ante jam praecesserat, et Carmelitas S. Annse de proximo Teresiae adventu certiores reddiderat, et quid hac ipsa nocte exequi decrevisset. Praepara-

coemendis pecunia, importuna quoque ad emendum erathora; quod ipsas magisetiam cruciabat. Cum enim noctis sub conticinium ad Carmelitarum coenobium Teresia appulisset, ac reliquo K deinde tempore iter egisset, et caetera quae comraemoravimus, fecisset, noctes quoque per Augusti dies utcumque breves sint, facile quis colligat non multum ipsis ad auroram potuisse spatii superesse.
et his

Per omnes aedium parietes

sitis,

runt hi ergo sacrum ad Mysteria celebranda appa-

sedulo clavis conquiac religiosi vestibulum informe vestire tapetibus, moniales certatim terram egerere, pro 6e quisque festinant. Inter haec Mater
sacerdotes
in rebus inter

instrumentum. Haud multo suis Mater, utque minori res strepitu perageretur, ante ejusdem monasterii januam exsceusionem fecerunt. Nec mora, ipse Heredius et duo alii religiosi necnon duo illi sacerdotes et moniales suos in humeros sumpsere qua3 ad ea quae diximus necessaria erunt. Urgebat eos beataMater, magna caeteros animositate et

ratum

et

omne

altaris

non quiescebat, sed hisce

apparebat,

primos

post subsecuta est

cum

huic naviter operi incumbens, tum aliis diligentia atque acri studio praelucens. Antequam vero lucesceret, provisorem a imprimis opus

cum

videbatur praemonere, ut bona illius cum venia tabellio quispiam tabulas conficeret, hoc abbatis

cum

facultate

et auctoritate

monasterium

erigi,

constantia praecedens, generosum imitata

ducem

ad magni monumenti expeditionem cum lecta militum manu pergentem, quae ut feciliter succedat, prius eaexecutioni mandata sit oportet, quam qui eamdem aggressuri sunt, ab hoste dete^ti. 55 Extra urbis jam properabant muros et eo ipi* adventu$ ui nocte quidem noctis tempore quo tauri, quorum postridie c Assumptionisexhibenda erant spectacula, includebantur. ltaque crebro obvios aiios atque alios habebant quod per noctis tenebras incedentes non mediocriter etiam angebat. Longe vero is angor fuisset
,
:

fidem facturas, ne quis postea ulli contradicendi impediendique esset locus. Confestim ergo tabellionem adeunt, et, provisore raandante, surgere unaque cum ipsis pergere jubent. His ex voto confectis, ut primum dies eluxit, signo ea quam secum sumpserant nola dato, ad prima audienda hocce in
loco Sacra
57

populum convocant.
ea res vicinos admiratione complevit,

Omnes

F
r/tira ccltritalt

necnon universos ad quorum aures ea pervenit, quod eo quod vesperam inter et auroram interval-

lum

est,

civitatem

monasterio auctiorem factam

major,

si iu

publicos lictores incidissent: ea

namque

oernerent. Quid ad hasc dicerent, non habebant alter alterum defixi stupore dumtaxat perculsi
,

cum
(ut

sarcinis de

templum
fit)

nocte itantium erat species, ac si aliquod expilassent. Varii occurrentium

intuebantur. Extemplo tanta huc populi confluxit multitudo ut sacellum extemporaneum eam om-

erant hac de re sermones,

dum

religiosos, sa-

nem non

caperet, ac necessse fuerit, interim

dum

cerdotes et mulieres sera viderent nocte simul convasatis rebus raptim incedere quisque pro eo ac
:

sacra celebrarentur Mysteria et sacrosanctum Eucharistiae ferculumproponeretur, inde se moniales

sentiebat, libere loquebatur, accedente proesertim

subducere. At quo se

converterent, nesciebant
ipsa

ea

quam opaca ad similem verborum

licentiam

quod

et reliqua

domus male

materiata, diruta prope

dare nox solet, libertate. At, quoniam de publicis apparitoribus non erant, neutiquam euntes remo-

et solo afflicta jaceret,

quoque augustissimi

Domini Corporis theca sub

sisteret.

dio in platea pene con-

miro in silentio gressusingeminare, rectaque ad designatum locum properare. Quo cum perventum jamesset, ejusdem custodem dormientem ac nihil minus opinantem excitant. Hic cum moras in surgendo traheret, illi ingemiuato clamore perurgent, ingredigestientes, dum scilicet
rabantur.
Illi

Sed hac est ratione necessitati consultum. Erant e regione altaris gradus scalares, quibus ad quae sola reliqua in domo porticum quamdara ruinae supererat, ascendebatur. Hos cum monachae subiisent, illorum januam occludunt, perque ejus,

quoquam

videri de

nocte nolunt,
ipsis

acmetuuntne
accidat.
;

quod

longiori e

mora

damnum

Ergo

ipsa Sacrorum spectarunt Mysteria. Hi gradus et chori et locutorii et exedrae confessionalis vicem supplebant. Porro Sanctissimo Christi

dem rimulam

lecto se custos proripit, fores aperit

et lectis do-

Corpore huc

illato, et

Sacrorum solemniis
82

peractis,

Tomus vn

Octobris,

Pars Prior,

jam

598
AlfTORE
RIBIKA.

VITA
loci

S.

TERESIjE VIRGINIS.

monaaditaerat possessio; itaque a S. Josepho itidem denoIt-imn Methvmnense .v..i , id n+olnri A Stenuiu iuc j Abulense wi tutelari minatum (nam ab eodem quo ccelos evectoa Teresia voluit nominari) ipsa
im rpin.R

quodomniaex voto,nemineprorsus sese opponente, confecta jam cerneret, cacodaemoni potestatem AL tissimns in Teresiam fenit. nno snnotn haso anima fecit, quo sancta Ka :.. tissimus omni ratione exerceretur, et nullo non in adversitatiscamino probaretur paulisque ipse igitur sese subduxit, certamen desuper contemplaturus, cujus
:

B. Maria? anniversaria die

afgve prudenfia

xv Augusti

MDLAVii

fundatum 58 Sane

est.
si,

ut propositum

modo mihi

est

hancce

ha3C fuere praeludia. Sacris

Missarum jam

absolutis,

prosequenda, faciexarare historiam, ita in eadem celebraturus, nori adeo excelso, ipsum laudibus prasstare pro rei digmtate vellem et id
inhajrere

per fenestram Teresia in subjectam domus aream despexit, cujusaliquibus in locis muros penitusin

exerend* offerret possem, egregia sehic eloquentice exspatiarer, patentissimus, iu quo libere occasio, et

campus
extollere

aperiretur.

Modo namque eximiam

,

cjus

terram prolapsosvidit, atque ita quidem prostratos ut nonnisi complurium dierum opera erigi posse viderentur. Deinde, Sanctissimum Altaris Sacramentum sub dio prope expositum esse conspicata,
angi animoac insolito secum ipsa modo contristari coepit. Quod enim ea temporum esset ob nefariam
hasreticorum
licentiam
iniquitas
,

possem

vel unius id diei ipsa exercitatissimi perfecissent ribus quidemalii vel

cujus adminiculo prudentiam perfecit spatio quod ne plutot

subvereri pia

modo generosam
celsitudinem,

fidei ejus constantiam, quam obstacula nequiveruntjmodo etiam animi subvertere

Mater

coepit

ne qui

forte occulti inter alienigenas

hasretici laterent, qui

hierothecam impie

surripe-

quatam

virile

est opus aggressa et

rent, et

ad finem feliciter citius perduxit quam Taceo piam, num vel fieri posset, animo agitasset. indulta itineris, quem, ne minima corpori laborem
alius quis-

Sacrum Angelorum Panem indignis modis tractarent. Hac spiritus tartareus in Teresiam subingressus est janua, simul et universas quas qui
illius Methymnam adventum insurgendo insanierant, objicere potuissent difficultates,

maxime ob
menti

quiete, suspicere

non dubitavit

taceo quod

nullo-

dum
iter

ad seram usque noctem sumpto cibo acjejuna propeinierit, atque ipsum etiam pedestre et

illius objecit;

quas etiam,

uti solet et novit, in

immensum

auxit, e

musca effingenselephantem
caliginem necnon

rum, oranis defatigationis expers,

nulis toto itinere

quidem sarcionusta mulier, jam tertium et

et
;
:

inde tetram intellectui offudit

quinquagesimum aetatis annum agens denique tum quod male affecto et parum firmo corpore immemor, solo Dei cibi omnis et somni hic fuerit
per glori qu83ritanda3 studio incensa, quodque exorsus erat opus, id perficere summoillam ipse pere desiderans adhaec quod, etsi variis distinereturnegotiis, illorum ita numquam multitudine
:

obrueretur, ut

iis

atque

oportebat,

velut immersa, singulis pro eo tum quod vacare non posset

:

universarum quas a Domino acceperat gratiarum oblivionem, atque propriam vilitatem dumtaxat imbecillitatemque ob oculos mentis objecit; imo etiam longe se minus esse ut crederet, illi persuadere conabatur ita denique ejus mentem turbavit ut ulterius se posse progredi omnino desperaret. 61 Jam suas ad comites, quas Incarnationis coenobio eiicuerat, oculos convertebat, secum ipsa reputans quanta omnium sodalium et consangui:

cimanrt
adquamdiu
lor i uttw
>'

neorum

contradictione
duas illarum
;

inde
hosc,

essent egressa;, ac

nullum

umquam

praetulerit

metum denique quod

;

praesertim

quam

privata e

domo ac semiruta trium dumtaxat

ipsis

hora-

easdem remittere. Ad

vero turpe foret gravi hoc ipsum sub

rum
sciis

spatio tanta

monasterium,

tamque frequenti in civitate etiam civibus rei non ante conoculis cernerent,

quam

suis

eam confectam

initium a se errore admisso, ulterius sibi aliis in fundationibus progrediendi nullam rationem suppeditaturam. Ex quo fieret ut quidquid hactenus
e

construxerit.
ifi

Domino

revelante se audivisse crederet, prastiillusionis diabolic loco

:

moncutcconver-

rfuin
ttt.

59 Fertur Julius Csesar, cum quinto postquam in Pontuni pervenisset die, unico Pharnacem ejus-

giarumet

habendum

esse

dem regem
:

praslio debellasset,

hoc signis suis in

inde vero consequi se etiam hactenus videretur quoad vitas rationem versatam. in errore foedo
illius Incredibilem ha3c cogitatio dolorem animo metuebat videlicet pariebat, simul et metum ; quo

scripsisse belli

quam

celerrime confecti testimo-

nium " Veni, vidi, vici (Sueton. in Vita, cap. xxxvetxxxvn). Quanto id Mater Teresia a Jesu potius usurpet, quae non quinto, sed secundo postquam Abula egressa esset die, etiam priusquam

Methymnam
mento

oculis videret (nox

erat), exiguis illis

namque impediquas ductabat copiolis,

illusisset, ne non hac forte vice solum illi diabolus ab hactenus in reliqua vita; serie sibi sed etiam sane non eodem esset veteratore impositum. Et ^ legunt) possum (et mecum omnes, quotquot ha3c

nonquatuor, sedtrium horarum spatio, tamillustre et heroicum facinus patravit, et inclytam adeo reQuam benignis ipsam e coelo a tulit victoriam Domino oculis conspectam esse credere Christo fas est, quamque illum merito de Teresia sua pro!

caram, non magnopere mirari, animam Deo adeo jam dudum testiquasque tot tamque evideutibus vel minimoniis secura esse poterat non esse ut

mum

porro id

nuntiare potuisse
ii

Inveni mulierem

cor

meum,

quas faciet

secundum omnes voluntates meas

modo tam ante fulserat lux, videre tenebras ubi tanta semper intrepida mtebat, m et ipsam quas paulo ante tam Atq tantum modo dejici atque animo frangi

timeret, tanta

formidine

percelli.

Quam

novum

et insolens,

spissas ibi

Hinc cum deinceps ipse illam Salomonis dubitantis Mulierem fortem quis inveinterrogationem
: ii

niet? (Prov. cap.

ult.) in

mentem
id

revoco, conin

qua3 incrementa decrementaque gratiarum, nonnumquam sok-n ctorum contingere animis providentiam, cognoverit, insignemque Dei notarit
.

m oan,

grue mihi aptequeilli respondere posse videor,

sancta hacMatre sibi

qui hac in

illis

ludere vu vicissitudine alternatim

Dominum

genus mulierem

partim ut clarius perspiciant

auxiliante

quasnam

prffisen

quaesiisseet invenisse; meritoquede illaproindedici

posse
GAF. IX.

Dei unitni
vn

Titite

Procul et de ultimis finibus pretium ejus. 60 Jdipsum nune Teresiro in monasterii Methymnensis erectione contigit quod jam olim in Abulensis. Etenim incredibile tum ipsa in animo
:

ii

possideant quam partim ve relicti sint imbecilles et languidi, magtu u hinc ejus a quo robur accipiunt,

Deo

vero

vires

^
m
*

gaudium sentiente, cum quod novum civitati accessisse jam perspiceret templum, in quo pretiosum
Venerabilis Eucharistias pignus asservaretur,

tum

potentiamque, et illinc vilitatem suam adalia scant,hacque cognitionepraslucente, cumulare charismata et favores, quibus eos miran van vit, accipienda disponantur, hanc e desinet. Quis crederet ac vicissitudinem
i

nae ns

j^^
.

esse

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

esse

//

599
.""".*
"

Paulum

qui

dicebat

neque mors, neque vita, principatus, neque virtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit
<

Certus sum, quia neque Angeli, neque

operas urget et maturarent hortatur. Ex quo fa_ ~""" ~" * ctum est ut bimestn lta rastaurata sint omnia ut eodem redire monialibus licuerit. ucui itunc uiuuiaiiuuj iicuciii. 6 1 Non deerant aliiquivitae necessarias oppor,

mjotom
niBCRt.

jy

/teojuuanie,

tunitates insigni pietate summitterent

sed caeteris

nos separare a eharitate Dei, quae est in Christo (Rora. vm, 38, 39), et qui Jesu Domino nostro Non voluraus vos ignoscribit alio loco de se

Helena frequentius
illi

quae lacta rure, fratres, de tribulatione nostra,

est

//

quoniam supra modum gravati Asia virtutem, ita ut taederet nos etiam sumus supra morvivere. Sed ipsi in nobismetipsis responsum
in
:

et copiosius. Nihil porro hac Dei servas liberalitate deperiit, quin hanc longe copiosiori foenore illi Deus rependit primo namque de filiabus illius unam, Hieronymam ab Incarnatione,eamdem in familiam cooptavit, in qua et multis olim et nunc etiam non paucioribus illam

in

cumulat

gratiis.

Deinde vero ipsammet Helenam,

tis habuimus, ut nou siraus sed in Deo, qui suscitat mortuos

fidentes in

nobis,

Cor.
:

I,

8, 9) ?

Unus

et

idem utrumque

scribit

Paulus

sed

priora scribit

Deum

praesentem habens, posteriora

jam ab omni liberorum ac rei familiaris cura omnino expeditam, in eamdem, in quam olim filiam, domum transcripsit in qua non vulgarem sane et et omnibus sibi ipsa bonorum colegit messem,
;

limttque ne
-

lurnp"'"'

vero quasi sibi relictus volve62 Haec igitur Teresia animo tum quidem cuncia dissimulabat interea apud bat quamquam
;

quotquot

eam

noviraus et

cum

ipsa tractavimus,
:

eximiae religionis exempla

praebet

quoe hoc

ipso

quo hsec

commentamur temporeToletano

domicilio

S S.
ilia.

Euchari-

suas,

et

dolorum corde promebat, ne nova hac

tenuit,

praeposita est, in

ad podesolatione ipsas opprimeret. Haec angustia

meridianum usque tempus

quoad quidam a

B adibus

BalthasareAlvarezsubmissus Pater eam inviseret, et mcerentem qui raentem prostratam verbis erexit animum consolatus. Ab hoc sibi de laxioribus est petiit, in quibus commodius haprospici
bitarent,

quod una cum filia destinata est. a Jesu Haec, sacra jam assumpta veste, Helena hoc domicilium rediere, ita jam vocatur. Ubi ad annos ipsum restauratum erat ut commode satis ad autem non aliquot in eodem sint commorat. Deus
haec nutu suo

modo provexit

principia, sed argen-

quod

in

his

quas modo incolerent,

diversarentur
;

tum quoque postea, quo venditrici satis tandem ut post in meliorem fieret, snbmisit. Unde factum
et ahlonge formara et commodiorem transierit, millibus illius impensa steterit. quot aureorum suppetebat, non Porro Teresia, etsi pecunia nulla desistebat nam idcirco a necessariis comparandis
:

publico
ac

quodammodo

de illarum

Magna sunt cura pretio nihildum esset sollicitus. aedes tota civitate conquisitae ; studio hujusmodi
tum habitatorised frustra cum euim Methymna abundaret opuesset frequeus et mercatoribus bus pretio redimibiles fuere. nullae vel maximo
:

lentis,

Haec

dum

fiunt, Teresia interdiu

ingentibus curis

emoriebatur, noctu vero atque anxia sollicitudine

illico simul ac aliquid perfectum esset, excitebat eviDeus, qui sumptum praestarent ut quosdam dextra prodens nimirum fieret opus hoc a divina esse debeat fiducia qui ficisci, quantaque illorum
;

etiam majore

adhiberi hebdomadae in Ecclesia fieri ut feria sexta majoris se ipsa tamen impetrare ne tum quiconsuevit. A ut non vigilaret verita enim ne, excu-

singulis quippe noctibus custodes oportebat, qui hierothecam asservarent,

:

Dei ejusque Sanctissimae Matris amplificanda? sese totos et serio devoverunt. diffidens, 65 Quocirca novos semper, nihil
bat,

cultui gloriaeque
ra prospere com~
ponunr.

inserehuuc Domini hortnm beata Mater surculos quae hisce convenire initns videeas omnes

dem

potuit

pretiosum hoc sibi bitoribus forte dormitantibus, identidem de nocte surgebat, ut pignus auferretur,
per fenestram dispiceret ancillabatur. fulgeus per eos dies lunailli cum Blasius de 63 Octo jam transierant dies, probus et honestus, qui haud Medina, mercator amplam domum haprocul ab sede principe satis habitationi comraodas bebat, iu duas eam partes quarum ipse unam cum universa re
distinxit
\

grabanturetquas Dominus huc evocarat, haud tam singulariainterdum vate adscribendo in quas
:

num

vigilarent, in

quo

ccelitus ipse efFundebat

gratiarum dona,
ancilla

ut,

118

visis,

non mediocriter Dei

:

Tundem veto
rtt
rii.

monatlc-

porroipsasimprimis ut non minus hae virginum exempla unde fiebat Abulensium sese institutum ac norquam illae ad mam componerent, et permagni omnes a civibus
vul-ofierent

obstupesceret. Huc invitabant primarum lllarum

c.Necverahic aerumnarum
finis
:

et laboet

in

vero illius partem, familiari transiit, superiorem viciuo deaurato et amplo satis, quod unacumatrio

rum

B. Matris fuit

nam

et

ipsa

quas

Abula advexerat comites dierum

aliquot

invale-

donec eae quas templi vicem interim suppleret, monialibus cessit. coemerant sedes munirentur, Teresiae reddita pristina mentis sere-

Tum demum
nitas

quod

in

hac ad quam transierant domo ma-

Quoniam autem in tudineprostrata? decubuerunt. enarranda jam versor, huius fuudationis historia mentem hic venit, quam legisse eius mihi rei in manu uti ipsius B. Matris exaratam raeraini,
alias

iori agerent canere Horas quiete inciperent.

in solitudine et claustro, et

jam sacras In eodem S. Jacobi

ex

iis

eequus lector videat quae dicta sunt hactenus,

ipsa
fuerit a
in

Quam

Domino benedicta

Quodam

vico

erat, quo domus quae instaurabatur, sita vidua, quasdam et locuples commorabatur honesta eteximiae in egenos divinis obsequiis addictissima, Helenas de Quiroga spectabilis caritatis officiis audito quantum divinamTeeratei nomen b quae, satageret, ipsam adiit, resia gloriam promovere sacellum aliquod Venerabih quamprimum

in

Malagonensi monasterio sacram tempore, cum Redemptorera Jesum adiisset Synaxeos mensam, inter alia mandantera ut sibi tum
proesentem
vidit,

scripto cons.gnaccenobiorum suorum fundationes in erectione ipsa mente volveret quare ret Hic cum penitus^quod in alus domusMethymnensis sibi nihil o Deus aperuisset, confestim ab i

facere solebat)

utque asservandse excitaretur, peEucharisti decenter spopondit, necse subsidium allaturam cuniarum fabricam doraus ra qua in munimentum ac

audivit

//

Quod amplius

declarari tibi vis,

cum

illa

prodigio perfeMethymnensis fundatio non sine

cta
sit ? a

non

moniales suis

officiis

quietius vacarent.

Hoc com-

open aggressa parato subsidio, admovere manum diligentia et eximia caest Teresia, quod accurata Carmelitarum prior miritate Antonius Heredius nimirum assidue in modum provexit, dum

ANNOTATA.
quemusiaProvisor ab Hispanisappellarisolet dicimus. vicarium gcneralem tatiori nomine ^

rum

600
ADCTORI IIMIti

VITA

S.

TERESLE VIRGINIS.
Salmanticae
perduxit.

Qasparis b De Helena de Quiroga, cognata Quiroga et vidua Didaci de VilCardinalis de 562 et larroel, agitur in Gomm. praevio, num.
983.
c Cfr.
et viii
1

tum litteris operam dantem, eodem n De cujus probitate socius ejus luculentum reddiditapud B. Matrem testimonium. Hunc ipsametconvenit, exploratura num huic Instituto idoneus videretur. Placuit ita B. Matri utjam tum hunc illi quod moliebatur monasterio insitum
optaret.

Chronicon Carm. Exc.

{lib.n,

cap vi,vn

ubi lectu dignam invenies epistolam a Rubeo Generali datam anno 1569 ad moniaR. P.
,

Quod cum

et

Deo videretur, commoda

rei

les

Methymnenses, cum multa ipsarum

laude.

et S. Te-

resiffi

bujus perficiendae sese dedit occasio. Cum enim sermones varios inter se miscerent, et Joannes de
Carthusiensi
Instituto

assumendo

se

jam

consti-

CAPUT

tuisse diceret, illico Teresia,

V.
et

quid animo agitaret declarans.rogat non ante ad novura illud Institutum

Fundationes Malagonensis
Vallisoletana.
CiP. X.

Ad inchoandum virorum
ccenobium

negotiis perurgendis sedulo laborare non cessabat quanquam nec prima illa ipsa pro suis habebat, nec eum quem illis impendebat labo:

Dum vicissim

Teresiae res

Deus proraovebat, ipsa

in Dei

amplectendum animum adjiceret quamaliquodipsa monasterium constituisset et hoc ipsum illi lon-e futurum utilius si enim ad majorem perfectionem aspiraret, in majorem Dei gloriam ac multo fore certius, si in prima, ad quam a Deo vocatus erat
;
:

sese Religione perficeret,

Fidem adolescens
haec

dedit,

quam in alia quapiam. modo diutius aequo illius

lasta

monasterii erectio non differretur. Recreabant

rem

impedisset, nisi

ea ad Dei gloriam referri com-

piam Matrem

initia,

quod duos jam

vivos

perisset.Igitur

excitanda
et

nulla

cum jam omnia quaa in Methymnensi domo occurrerant incommoda superasset jam amplius restarent subeunda, neu ar.
offerret

reperisset lapides in

domus quam

dilectissimoSponso

suo construere decreverat, fundamento collocandos

opus in quod se pro totam impenderet, generosus illius divina gloria quiescere non poterat animus, sibique insigne aliquod opus avebat dari in quod nervos omnes posset intendere. Visum illi est non parum in Dei cessu-

duum

aliquod se

Antonius satis usquequaque illi non faceret quocircanon oranino displicuitremtrahi acdifferri; praesertim cum deesset locus ad instituendum ^
etsi
:

idoneus.

rum gloriam, si Excalceati etiam exsurgerent monachi, qui eamdem quam monaehae vitae rationem cumque (uti demonstravimus) neminem inirent haberet quem adhoc primum Institutum perduce;

ret,

Antonio Heredio clam sui anirai sensa aperire

69 Eodem quoque tempore, quatuor nempe aut quinque ante mensibus quam ad Malagonensefundandum monasterium (de quo proxime loquemur) abiret, ad illam adolescens genere nobilis, Deo ducente, accessit, etsi quod inde sibi esset bonum secuturum ipse tum ignoraret. Beatae Matri hic, si modo Vallisoleti erigere monasterium vellet, do-

s.Funiaw

constituit, exploratura

quidnam hic

sibi consuleret.

mum quam

Teresiae
coepit
cere,

mentem
;

ut Heredius perspexit, perfundi

et,

gaudio
ac

Deo

adspirante, hoc sibi perpla-

primum

qui lnstitutum hoc auspicaretur,

ibi habebat, una cum horto satis amplo etcommodo, qui late patentem complecteretur vineam, obtulit. Nec ficta aut inanis haec fuit oblatio, esset pretii. Voluit autem etsi domus ingentis

fore se respondit.
S. Tcresise

quamprimum
:

ojferunl P.

quidem B. Mater verba parvipendit quamquam enim eum et virum bonum etreligione,
G7 Haec

quippe

AntoniuB dc

studio ac solitudine monastica singularem fuisse liactenus non ignorabat, delicatioris

turae,
illi

permagni illius possessionem adiri intereratrem urgeri, etsi id tum quidem ipse nesciret. Adolescenti huic nomen erat Bernardinus de Mendoza, comitis de Ribadavia
:

illius

Ecredia

tamen na-

filius,

nec ad austeritates factus, et qui subeundus eratquemque ipsa servari imprimis cupiebat, rigori
severitatique vitae continenter ferendae

et Alvari Mendozii episcopi Abulensis ac Mariae Mendoziae frater a. Hic cum Abulaa apud germanum antistitem ageret, saepe cum monialibus

batur. Atque ut animo id sentiebat, sic

aperire

impar videet illi coram

se,

Excalceatis egeret, et consiliis quaeab

iis

acceperat,

permultum

profecerat.

Erat

is

peculiari in Tere-

minime dubitabat. Cui

ille

jam dudum

Deo suggerente, ad vitam asperiorem

idcirco

aspirasse, et

Carthusiensium Institutum amplecti in animo habuisse. Placuere Teresiae rationes quas

penitus tamen huc ipsa non propendit, et nihildum publice illum auspicari volebat, nisi privatim sui ante fecisset periculum. Permagni quippe
afferebat
;

siam ejusque moniales affectu, illorumque sacrario sacerdotalem apparatum e serico villoso nec non Hoc F pluviale et antependium altaris est elargitus. ipsis donanda3 ex amore natum illi domus hujus
desiderium.
et

Haec a flumine Ulmorum dicebatur, inea olim commendator major Cobos animum a
relaxare solebat. His de rebus

curis gravioribus

interesse videbat aedificii hujusspiritualis solidum

Abulae, etiam
citaretur,

fundamentum locari Suasit ergo ut rei hujus tantisper consilium suspenderet, dum privatos intra parietes assuesceret agere quae post voto
ac stabile

antequam Methymnensis domus exagi coeptum hinc apud beatam Matrem,

:

obstrictum continenter eum servare oportebat. Fuit illud huic Dei famulo velut tirocinium ; cujus
probatio et

per Olmedum illam fundatura proficisceretur, Ribadavia tam Bernardinus ipse quam comes de fundandam iustabant ut ad Vallisoletanam prius

cum

aniraum
70

adjiceret.
constitutis,

legitima fuit et integra, quia annua.

Methymnensibus rebus

Maria3

m
^JJ^

Interim vero dum se ipse domi probaret, illius etiam facere Deuspericulum exactius voluit, utqui tanti erat operis futurus principium et fundamentum. Multis namque illum verberari permisit calumniis, frequentibu3 exagitari laboribus et persecutionibus: e quibus omnibusadeo viriliteremersit, tantaque inde cumulatus est in anirao fruge, ut

concesMendozia, Ubedam cum fratre Bernardino secum Teresiam etiam atque etiam rogavit, sura, quo alioComplutum usque venire ne gravaretur narrabimus, quin etiam ipsa Mater, rei quam post intenderat. Hoc conficiendae causa, properare de r itinere hanc suam Bernardinus, signatisea
; i

tabulis,

melius optari non posset ad futuram professionem tirocinium ; quod B. Matri longe gratissimum accidit.
ct S.

donationem ratam esse jussit. Teresia, locum condigressis, Compluti substitit. Etsi vero
i

is

cernere struendo coenobio parum idoneum esse distare leucae parte urbe quod quarta circiter

j
,

Joannf

68 Per idem tempus

tuti

Crucf.

Deus alium ejusdem Insti. religiosum, Joannem a Cruce, adolescentem

perspecta tamen

v donantis pietate ac sinceritate

luntatis,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

601
ACCTOKI
RIBIft*.

luntatis

tum vero quod

suburbani

loci

illius

possessione semel adita, facile inde in civitatem se commigraturam praesagiret, oblatum admisit, eo
sese conferendi

ac

monasterii in urbe adeo

fre-

quaeque inde non mediocre commodum etsi, ut paulo post videcaperet, fundadi animo bimus, non id ea qua sperabatur celeritate confici potuerit. Causa itineris Complutensis B. Matri fuit Rogarat illam summis precibus Eleonora haec.
quenti
,
:

poDerent ac domus Methymnensis praefectura Agneti a Jesu commissa, ejusque vicaria constituta Anna ab Incarnatione, quas ex Incarnationis egressas coenobio et cum beata Matre Methymnam

1)

ad domusprimordia constituenda advectas diximus, Annam ab Angelis, Mariam a S. Sacramento (quae deinde morbis et senio gravis, insignis patientiae et
religionis editis documentis, Albae decessit) necnon

Mascarenas,

nobilissima juxta ac

religiosissima

Mariam Magdalenam, Isabellam a Jesu et Isabellam a S. Josepho Malagonem secum duxit quarum ulti;

foemina, ut Excalceatas Complutenses propriam sui et quae corrigenda Ordinis formulam edoceret
,

mae quatuor in monasterio Incarnationis aliquando

vixerant.

idicenseret, suo ea judicio arbitrioque tolleret psum quoque petierat quam ardentissime Mater
:

73
tur,

Sub media
pertransiit,

MDLXVIII
milia
ejus

verni temporis jejunia anno Toletum, ubi eam Aloisia praestolaba-

monallerium
v>rginum

Maria a Jesu, quam jam olim, ut primo diximus Deipara libro, hoc ut monasterium construeret per visum admonuit b. Bimestri eoque amMater et plius Compluti haesit; unde, confectis rebus nonuullis quae necessaria ad directionem ejus videbantur, institutis, Toletum atque inde Malagonem
, ,

Malagonem

petens. Hujus in fa-

cum
fieri
illae

versaretur, prae ea

qua

erat animi de-

missione, acceptasaDeo gratias supprimere, quoad

poterat, satagebat; sed easdem,

suam

quod in gloriam tenderent, Deusin lucem voluit

proferre. Bis

namque,
potuit.

aliis

adstantibns et inspe-

concessit.
av.
xi.

ctantibus
celare

mentis passa est excessum,

quem ne

Dein Malagone

Qui felicem secundumque rerum snarum habere voluerit eventum, Altissimo easdem concredat, hujus vero ipse vicissim negotia quam potest B diligentissime promoveat divina namque illius Majestas omnipotentem manum suam admovebit, ac longe quam quis sperare forsan ausit plura praestabit. Teresiae ita contigisse jam videbimus
71
:

quidem
fuit

Ut dicendi Toleto com,

modum
nem

petiit.

tempus, una cum illis Aloisia MalagoQuo cum perventum esset octiduo

eoque araplius cum ipsa in secreto castelli ejus loco moniales egere, quod nondum esset designata do-

mus

cum enim majori Dei gloriae quaerendee omni studio incumberet, Deus monasteriorum fundationes illi quodaramodo ultro obtrudebat. Jam pauci ab oblato domicilio Vallisoletano elapsi erant menses, cum
Malagonem
ut abiret

habitationis religiosae usibus, prout oportebat, parata.Dominica Palmarum proximasuam primum domumadiere. Universum in supplicantium specie oppidum ad arcem Aloisiae cum effusum accurrisset, hoc praeeunte, illae palliis suis albis indutae et velis faciem opertae templum petiere unde, sacris Mis:

novum monasterium
illi

excita-

tura, rogata est, oblatis

nem
la

necessariis.

Hunc

omnibus ad hanc fundationuntium misit Aloisia de

Celi
soror, cujus in

sarum solemniis ac divini verbi prasdicatione audita, ad suum, Sanctissimo Altaris Sacramento et quae paulo ante ad templum usque eas deduxerat
supplicatione praegrediente
sunt, et insigni
,

Cerda, ducis Metjiymnae

coenobium perduct

aedibus Toleti multos haesisse B.

Matrem
capite

dies

supra quintodecima

libri superioris

jam comme-

cum pompa

ac totius populi pietate

moravimus. Haec namque,

pro singulari sua pietate,

cum
ctam

audisset Teresiae alia fundandi monasteria faesse

copiam

illamque usu familiari jam

nosset et mirifice erga

eam

afficeretur

precibus urgere aggressa est ut ad se

summis Malagonem
,

sacrum Eucharistiae pignus huc illatum. Hunc autem in populo pietatis sensum excitarat pium religiosarum hoc ritu possessionem suam adeuntium schema. Hoc igitur modo tertium est monasterium, S. Josepho item dedicatum (quod in hunc Sanctum
Teresia peculiari ferretur
affectu)
,

constitutum.
foro abesset,

excurreret, ccenobium sedificatur. Etsi vero piis hujus matronae desideriis facere satis Teresia percuperet, distulit tamen ac fuudationem admittere
detrectavit. Praevidebat

Quod autem domus

hinc postea visum
pularis
aliaeque

haec

haud procul a
:

est,

cum

melius paterent incomstrepitus

moda, eamdem commutare

namque

po-

enim

cum exiguum

id

esset oppidulum, necessario annuis domicilium sta-

monialium quietem interturbabant. Quare de alia haud procul ab cadiflicultates

stello

C biliendum proventibus, quo vitae necessaria subsidia compararentur; a quibus ipsa tamen maximopere
abhorrebat.
umpfi6u

excitanda

domo

placuit

cum

Aloisia agere.

72
/,i

llac de re

cum

viris eruditis,

uti

solebat

Atoivx
Cerda

si

quando

diflicultas se aliqua offerebat,

communi-

nominatim cum Dominico Bauezio, qui tum a Confessionibus erat. Visum illis hanc intermitti fundationem sine piaculo non posse: ac, cum Sacri Concilii Tridentini auctoritate mocabat, ac
beatae Matri
nasteriis stabiles census concedantur, nefas videri hanc ob causam illius erectionem ccenobii omittere,

quo consilio cum nec illa abhorruisset, aliam eo quo beata Mater designarat loco excitare, insignis munificentiae exemplo, non dubitavit in qua quod conditum est templum et coenobium monialium usibus optime conveniunt; et haec ipsa est quam etiam
:

A p

modo
7-1

incolunt.
co/u/K"".

Sed nefas fuerit silentio hic praeterire quod in secundae domus hujus fabrica, cum prope ei fastigium esset impositum, contigit. Nempe cum
Teresia sub vesperam advenisset,

jamjam huc cum

quo de Dei honore tam insigniter promovendo ageretur. Teresia igitur, quae e virorum eruditoin

rum semper
efflictim

consilio pendebat, suum vero nusquam sequebatur, ipsum, etsi perinvita, quod id Aloisia
flagitaret, admisit.

monialibus transmigratura, negarunt operae ante semestre id perfectum opus atque habitationi commodum fore. Haec in S. Catharinae Virginis ac Martyris pervigilio

ab

illis

dicta sunt.

Malagonem

porro

Huic Aloisia quae ad

Teresia

cum

pergeret, tristes et peracerbas experta

vitam necessaria erant quam abundantissime singulos in annos attribuit. In eam namque semper beata Mater sententiam propendit, ut vel uullis monasteria sua censibus dotanda censeret, vel, si admittendi forte essent, ii suflicerent, ne a quoquam vitae necessaria emeudicare moniales cogerentur. Eundationis tabulis confectis, nonnullas Abula evocavit moniales, quae Malagonensis ccenobii initia

erat noctes et iter

durum

unde tam

affecto ex-

haustoque huc pervenerat corpore ut nuiium sibi esse censeret membrum quod non gravem illi dolorem incuteret, ut lecto surgere prae virium imbecillitate

haud

mum

illuxit, strato se

posset. Illa nihilominus, ubi pricorripit, et domum viscns,

:

comperi vera sibi operas dixisse quibus tamen edixit decretum sibi esse in festo immaculatae
Conceptionis

VITA
602
AUCTOOt

S.

TERESI/E VIKGINIS.

..

MDEtU.

et

Conceptionis Deiparse operse huctransire. Ilis aud.t.s, t,ostd iemincidebat, se fieri plane non po remque Ton r r"m obstupuere, mirata est soc.a quam abant nec vero minus atque in opere perurgendo aduuxerat, dilifrentiam nocte LduHtatem, cum superiori eam Denique, re prout constitue,

ouod

in

tertiumdecimum

omnia

declaravi

ii

ii

Mi

tempus esse, sed ut in doraibus condendis pergerem, est adhortatus, cum animabus in iisdem degentium se pacem habiturum ac quietem spondens. Sua-

._ idcirco subeunda me paratissimam gg r -... u ji lllu esse j.w..<rit ipse Jm quiescendi . Negavit i jam *..,!

<^ *

ii

ii

confectam vidisset.

r t perfecta, illo

quem designarat

B. V.rg.n.s festo

totius oppidi dte moniales, solemni

v.c.norumque

ii

suppl.ca tione, in pagorum concursu, ac prseunte Corpus moni.le.at.paqua Sanctissimum Domini *des. Quot.d.e Lt, in novas suas trnnsmlgrarunt summo m e *""- o mane Hnravit dn.vi ou vero, quamdiu structura eQt> i(ienti . u u easque,
. '

//

//

insuper ut quotquot mihi offerrentur ili a3 permultas namque animas, quod admitterem quo sese recipiant non habeant, ideo minus obsequiosedivinodedicare. Addidit ut quas exiguis in oppidulis erigerem, ad hujus eae exemplum non minus in his quam in aliis erigerentur
sit
, : ,

operas adibat, p tacienua era quse facienua erant dem cohortabatur, simul etiam sordes pnma ante alios

"

moniales asserens posse proficere, modo eadem observantur o C ., i quae in aliis ow,bui u i servare non renuant. ;uicuuant. q UJK 1U aills C'^^.%1 etiam monuit pro viribus contenderem Simul nlinm mnnnir r\r<f\ ttipiKmo nnnlonrln. ut
'

'

gm

//

pnBScribensMpsaquoqne

everrere ac rudera, ipsasque quotidie ad dula exportare, ut

,

sporta die toto seundecimam noctis

persolveret. Omnihoram sacrum Officii pensum ipsa Conceptionem Dei jam peractis bus porro eadem quae illam, cum Matri8 praecedente nocte, denuo primum huc appulit tenebat infirmitas omnium prope illorum usu membracorripuit, ut ullum dolores pateretur gravissimos, nec
,

unius superioris auctoritate omues regerentur, \ operam darem ne ob nimiam quin etiara nnarnm Hr P m n P nh ,< m i w corpori necessariorum curam interna anima? pax turbaretur ac periclitaretur. Denique procuraturum se ne quid nobis umquam deesset, spopondit. Bimestri circiter Malag-onensi in coenobio B. Mater est morata cui cum Annam ab Angelis prasfecisset,

^^

//

//

//

inde

demum

abiit,

quod nullam

ei

mens quietem,

ob

eam quam proxime narrabimus

deret.

rationem, conce-

privata

toto in

corpore expers doloris

esset

membrum

unde videbat uon aliter se, Domino promomorbo solutam fuisse quam ut operi huic fastig-ium perducto, trix invigilaret: quo demum ad morbuspostliminiorediit,etdiebusaliquoteamlecto
affixit.

miserante, a

effluxerant menses de Mendoza suam beatas Matri ex quo Bernardinus obtulit domum et scripto douationem consignavit,

77

Jam duo propemodum

CtP.lli

toiwrdhH
UtniuStt on "

ubi pauperta-

tem nte

ie<

haberi coepta domus est , dedit Materoperam, ut, quam tantopere diligrebat, beata
75 Ut prirnum

ut Vallisoleti monastenum construeret, cum re- g pente acri symptomate opprimitur, et adeo quidem praecipiti, ut omni ling-uae privatus usu, ne expiare quidem vitae raaculas Confessione potuerit etsi
,

inam

vandam cural paupertas ne

vectigal

ei

cum

id illa

minimum quidem infring-eretur, etsi coenobio annuum esset contributum iucommodum evitare minime potuisset.

interni ob offensum Numen doloris pluriraa daret argumenta. Igitur celeriter admodum e vita abripitur, Teresia procul inde

agente

mors namque

illum Ubedae oppressit,

retur; quo

dum

haec Compluti versa-

sinQuare, quantum in ipsa fuit, curavit ne quod monialium aliqua privatim possideret, sed gulare uti in ut quas decrevisset Constitutiones integre, colentibus fieri solebat, aliis dominus paupertatem servarentur. Quoniam vero illi usquequaque non aliaj.lacebat exactam hac in domo ad exemplum paupertatem non coli (quamquam suum hac rum doctiorum judicio posthabuit), consolari anin

demum

nuntium accepit. retur, metuens ne

Quo cum non

tartareis

loco tristem de illius excessu mediocriter angeforsitan

anima

hasc

viribus eam suppliciis excruciaretur, ideoque pro commendaret, per visum illi Dominus indicavit Deo quidem discrimine salutem Bernardini

in

summo

versatam

c,

at se ejus

misertum, quod clementis-

re

cillam

suam Dominus, antequam inde recederet, est dignatus, nec non planum facere quam sit laudabile
atque utile proprio nos alienum judicium praeferre,

domum, e qua simae Matrisuae, hancilli offerendo paradedicati sodalibus monasterium Ordinis illi obsequium praestitisset ; atque

cum
die,

prsesertim in
dictis

quorum

illorum opinionem concedimus merito credere nos oportet. Quadam

Eucharistica surrexisset mensa et oraferventer instaret, ex hac domo insig-nem sibi r tioni proventuram gloriam Dominus illi aperuit. Q,uod

retur, gratissimum igue quam hunc non ante purg-atorio liberandum ad altare Hostia. prima in eodem Deo offerretur caritate aestuabat, His auditis, Teresia, ut incredibili f siDi poterat; quod pra^sentes

cum ab

quiescere

nequaquam

quibus anima continenter gravas haberet cruciatus

haud multis post anuis reipsa videri licuit, uti illius testimonium propria exaratum in charta manu fidem
faciet.
f / CflB.lflfl '-

^mnfr^
quoquo modo

76 Ait igitur

/,

Postridie diei cinerum,

cum

in

impediebatur videbatur, quo urgentibus negotiis ei evolaret quominus Vallisoletum quantocius conderet monas epoterat, suum
,

tiont

tur.

/.

S.JosephiMalagonevivificum Eucharistia? Panem sumpsissem, imaginaria in visione se mihi spectandura Dominus, uti consuevit, exhibuit quem cum intuerer spiuei serti loco aliam mirifici splendoris in capite illius vidi radiare coronam, a qua totum etiam ambiebatur, idque, ut mihi
: ,

Malagone rium. Atque hoc in causa fuit cur optabat uti quidem non haeserit, nec Toletum , voieac quidem concederit. Non tam cito tamen quod Abulense conferre, bat, Vallisoletum se potuit invu*r domicilium suae curo3 concreditum

diutius

eam

dies necessario oporteret. Ergo ad

substitit, uti et

quidem apparebat,

in ipso

plagarum quas

spinaB

/.

/,

infixerant loco. Atque, ut erga hoc raysterium semper mire affecta fui permagnam inde vo,

/.

luptatem hausi, ac

mecum

ipsa coepi perpendere

//

quantum

haec ipsi corona

tormentum

attulisset,

conc Methymnae, quo demde mar quanta Dominum an Ut vero planura fiat seT * U purgatorio detentarum capiat em ipsarum solutionem acceptura orane quod in sitilli tempo ipse quodam

f^J^
>^
,

//

//

,.

genus plagas illi inflixisset; cumque hoc me majorem in modum affligeret, tum Dominus Non est, inquit, ut hasce ob plag-as mei commiseratione tang-aris, sed ob innumeras illas quae

cum

id

impenditur officium, beataMater adingruentes difficultates

,

exp^ a

/-

hodierna die mihi infliguntur. Petiit igitur ecquonam modo rei huic mederi possim et ad
,

moras hinc inde necteret, illam inter quod monefecit ut abitum maturaret ^isera anima haec tormentis cruciaretur. M tempus Julianum de Avila Vallisoletnm
abbatis ad hoc

oran^.
.^

^er.

fundandum cmnobium

^
.

raret

impetraret.

Hoe in itinere Mendozmm Abulentendit.ut hacdere Alvarum agentem conveniret et em episcopum ibi tum obtineret. Anfstes hoc iTns auctoritate eam citius

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. 81 Idem sub tempus omnes Juliaous Olmedum con-

603
sodales ex loci in*

CCT0R6

occurrebant, aliis qua, B. Matr. * in neg oti<vuti et in n negotio, Qti ct una op quantum potuit studii atque Qper v

^^

que

cum

a secretis erat, vero impetran facultas saurarius est d, misit. Etsi quod reditu annuo mogerrime potuit,

qm sibi tum Juliano Joannem Carrillium, Abulensis theet modo ecclesi*

domus
e

^^ ^

'-

temperie morbus prostravit. Quo perspecto, Maria Allerilt ibidem Mendozia, non genere minus ac facultatibus quam arqmnt xdei. praestanti pietate et in egenos liberalitate conspicua D foemina, magni commendatoris Cobos uxor et marchionis CanTaraseni mater, quod B. Matrem longo Abulensis soenim jam usu nosset (erat eu[m epiacopi Abuknsis 80 ror) et esset in ipsam, erogandis non raro eleemo-

^ ^^
domus

^.^.

synis, propensa, singulis necessaria adhiberi curationisofficia imperavit. Quod autem vitae religiosae

non

nisi

nasterium id carere deberet, et procul distaret, quidem constituendum erat, urbe excitante, tum Teresia tamen, cum Domino Jesu mediocriter incitata, prout sua ipsa sponte non ad ipsum se non multo post dedit, etsi
potuit, itineri

qua tum

usibus

haec

parum commoda

videretur,

cum

parum

instructa, et iv idus Augusti an.

MDLXVlll,

quia ab urbe erat remotior, ut propterea non ita compafacile necessaria vitse trahendae subsidia viderentur, tum quia insalubris et morbis randa negotio obnoxius is locus erat, Teresise facili ipsa aliam ejus se loco persuasit ut hanc sibi cederet,

die, Vallisoletum est B. Martyri Laurentio sacra

coempturam spondens. Ut
satis habuit

dixit,

fecit.

Nec

vero

ingressa.
Arias, quam aliis tum est a B. Matre Isabella Spiritu, quam Malagone posuit, et Antonia a S. Maria a Cruce, qu de quatuor secum eduxerat, et incarnationis vero primarum fuerat numero. Ex
prae-

79

Ad

delecta constituenda coenobii pnmordia

r.i//-c/rli

monatierh

teraplum Instituti necesapta rationibus attribuisse; sed cuncta etiam exinde assiduo eis saria, insigni cum liberalitate, grave non duxit. In novas hasce aedes in

domum illis simul

et

impertiri

Epinonas Februarii anni MDLXIX, festo S. Blasii populi ritu scopi et Martyris, solemni supplicantis
et

Magdalena et Mana a subsecutaB sunt Juliana a S. post mense accessit Visitatione; ad quas quinto
Maria a
S.

Mendozia Joanne Baptista, quam Mana expetierat. Ut primum Teresiadomum singillatim dolere coepit etsi enim amaraa
inspexit,
et

mira omnium congratulatione migratum est. hanc Quae deinde eo raajora cepit incrementa, quod mira sanin domum eae adlectae sint moniales quae scribenda ctitate claruerunt, ac de quibus multa
suus esset hic locus Ilis peractis, allatae litterae, haud multo post ad Teresiam Toleto suut quidem ipsa ut el illuc ccenobium erectura (quod ergo jam dudum percupiebat) concederet. Diutius cum minime licuisset, Isabellam
forent,
si

magnopere

animis relaxandis accommoda tamen facile greo-ium annexum haberet hortum, non sine ingentibus ibi suas posse perspiciebat flumen sita commorari sumptibus, et, quod propter dubie fore. Sed nullum ea erat, insalubrem haud apud suas, ne eas forte conde re Teresia verbum se Deoque nixa sperabat hunc, cum eo
foret,

quod pere-

hic commorari Arias, qua3 post a Cruce

est mutuata, moregimine vicariam nasterio praeponens, illiusque in Abulam Mariam a S. Joanne Baptista constituens,

nomen

tristaret;

evocasset

de loco etiam ubi

commode

agerent,

summa

celeritate contendit, inde

Toletum abitura.

clanculo evoprospecturum. Inter hasc ipsa fabros jubet resarciri, ut, solitudini parata cat murosque arceretur. domo externorum accessus aspectusque facultate obtinenda Juliani de Avila in

ANNOTATA.
nati erant e Joanne Hurtado de

Nec

interea cessabat industria; quae Dominica jam dies aderat.

antequam concederetur,

80
libcral.

Verum cum jam

quem

eam ad Sacrum eo orTerendum concessisset, ad hoc pararant loco

provisor

etMariade Mendoza Mendoza et Mana primi comitis de Sarmiento, filia Bernardim Frater eorum natu maximus Dulacus Ribadavia. matre sua comitatum Ribadaviensem quem a
a Bernardinus, Alvarus

hxreditaverat, reliquit

filio

Qui cum Sacrosancti Temitias ibidem Deo obtulit. facturus accederet, in resiam Sacramenti participem ante vel post Dominici Corpons admirabilem, prout excessum sumptionem illi solemue erat, mentis apparens abreptam. Hujus causa fuit c eam vidit Bemardinus Mendozius, ante divinam Synaxin olim dominus, domus hortique quem incolebant comhilari ac splendido qui ore decoro vultuque ob acceptum manibus immensas illi agebat
;

Julianus,

haud cunctandum

ratus,

Sacrorum

pri-

sZcessUEteonora filia,Didaco de losCobos Cumvero h*c improles obiisset, titulumcoyn^sMartade slde Ribadaviaextremaxtateobtinmt capite et hoc Mendoza, Ludovici amita, de qua et quam

suo Ludovxco, cui nupta.

loquitur, vluriesin sequentibus Ribera Comment. prxvio Mataminven. lonraro in cle los Cobos Conjux Marix fuit Franciscus major Legionensis, et fdius Viaa-

rmnmendator

^^eh!cobo8,Didacirnodo nominaU

parens, F per de Camarasa factus est aui irimusmarchio Francisca Aloisia de Luna cum

^rimonium
61

ZntZZm.Cfr.lmhofinGe^
b Vide
lib. i,

plicatis

ner eius operam liberationis facto, in Superorum tibus beneficmm gratias quo tabernacula. Mirifice hocce Teresiam laetus evolavit quod dicta sibi a visum recreavit idque eo magis perfecto plane coenobio adimDomino nonnisi celebratis ac tum demum, primis
:

purgatom

crucia-

(pag. 19., strium per Hispaniam famiharum

19<J

num.

120, et

Comment. prxvium,

num

plenda crederet,

Riberx dictio cum quamab Amaldo m versione dtion?Tevesi*, gSsuppressamyuisse ostendimus num. Io09
hsec c Consonat orthodoxa

325

pamis purganSacrorum solemniis, Bernardinum in coelos Virgims tibus solvendum.Jamassumptae facultatis impetrato diplofesta dies aderat, cum, quo nuper ritu adita est possessio
mate, domus eo

Commentarii preevii de quo d Est hic idem Carillius pr&vio num. 1040 agitur.

in

Commentano

Methymnensis, eique a Conceptione est nomen imponere. Ad de monte Carmelo visum

dies aliquot in

B.

Virginis

CAPUT
Fundatio
-r>auculis

VI.

eadem moniales

diversatse sunt

quam

etsi

haud multo post

deseruerint, ad

aham

Toletana.
/
i,i.

Teresiam inibi commigratura3, reticulatos tamen orbem parari jussit, quo cancellos atque versatilem referret, perinde perfectam claustri formam locus commoratio. ac si longior ibidem futura esset

PXt

illis

keit diebus, quibus AbnteTercsin

est,

-itiniii
I

profecta m,s q u?bus iude Toletum

t
ttenobii

JjflUNI

m
AUCTUM
MOIIU
'

VITA
otiosa fuit; sed

S.

TERESl^ VIRGINIS.
figerent; sed irrito conatu. Teresia inter haec candi domicilii ab urbis gubernatore sibi
]
.

nime

omni quo potuit studio con-

Excalceatis excitanixa est ut aliquod Fratribus

retur

facul.

monasterium. At quoniam continua serie quidquid de illis agere fundationibus animus est, ordinatim vero ad Teresiam spectat, conglobatim et
reddere, coeptum de

tatem fieri enixe postulabat. Ea namque tempestate arohiepiscopum urbs non habebat, et archiepiscopatum cum potestate vicaria moderabatur licentiatus

tiouis

virginum mouasteriis narrafilum nolo abrumpere, donec de Excalcea-

torum coenobiis sit narraDdi locus ac tempus. Toletani monasterii fuudandi haec fuit occasio et initium. Commorabatur Toleti vir honorabilis ac
divini Numinis reverens, Martinus Ramirez negoconnutiator; qui, quia illiberis erat (nullum enim ex opibus illustre aliquod mobium inierat), suis

Gomez Tello Giron. In ca6sum omnis B. Manam nullis obtineri a prsefeuto conatus erat tris ea facultas precibus poterat, etsi eam quam studiosissime eflflagitarent hinc Aloisia de la Cerda, ilii nc
:

Petrus Manrique, supremi Castellae praefecti filius et canonicusToletanus; qui haud multo post cum
Societati Jesu se dicasset,
in

eadem vitam

reli-

numentum
imprimis
ecclesia

in pios usus excitare

decrevit, atque

giosara morte sanctiori conclusit. Etsi vero jam gubernator videretur quodammodo mitigatus, archiepiscopalis

(quo

semper

propenderat)

aliquot

iu

tamen

consilii

assessores

summa

quadam

parochiali Toleti sacerdotia suis

dotata censibus constituere.

Hunc

morti jam vici-

num Paulus Hernandez, Societatis Jesu sacerdos, vir doctus ac pius imprimis (Teresiam hic noverat, monasteet illi Toleto Malagonem ad excitandum rium properanti in culparum Confessione operam dederat; quo unico ex congressu tantam de eximia
illius sanctitate et prudentia opinionem concepit ut hoc de ea dare testimonium non dubitarit
:

contentione sese opponebant. Jam cum Alphonso Alvarez transigenda res haud laetiorem exitum nam quidquid effectum erat hactenus, habuit
:

simul penitus concidit. Ergo,

cum

et itineris la-

bores et expensae non vulgares, sudor item omnis et contentio et diuturnior temporis mora (bimestre

namque hoc
et

in negotio

curando transactum

erat)

frustra essent, deesse sibi Teresia vidit et argentum

domum
85

et facultatem

superiorum ad fundatio**

Mater Teresia a Jesu magna quaedam est fceB - mina, a tecto usque ad imum et a tecto rursus usque ad summum, imo etiam major ), invisit; et, quod Toleti Excalceatis virginibus condi coenobium cumprimis optaret, auctor fuit, ut, si aliquod Deo obsequium e suis pecuniis praestare ac dignum nomine suo monumentum superesse vellet, oblata

<
<

nem inchoandam.
Quo
igitur se verteret, ignorabat; retro tamen,
reverti pigebat.
re irrita,

Urbit
c

poenarum materia erant. magis quam denegata facultas superiorum hac namque habita Deo freta, reliqua ex voto sibi
:

Omnia ergo nova illi tm Nihil vero eam affligebat

cessura sperabat.
in

Non jam

igitur aliorum amplius

jam commoda occasione, Excalceatis templum construi juberet quod videlicet opus
:

domum

ac
in

hac impetranda operam adhibere (comperitnamque non deesse qui praefectum ab hac re clanculo
deterreren), sed per se

maximam asserebat Dei cessurum gloriam, et in quo quae cogitarat sacerdotia possent fundari.
Tercsia

gere.

Quamobrem

in

rem omnem statuit peratemplum aedibus praefecti

Tok-

83

Ea porro Ramirezii

fuit imbecillitas
ut,

adeoque
vires et

(um

venit;

se morti putabat vicinum,

cum

sibi

tempus ad
suffectura

haec constituenda necessaria

minime
Alphonso

vicinum concedens, misso illum nuntio ad secum colloquendum invitavit. llle ut constituto adfuit loco, Teresia, etsi in sermone placida ac perbenigna,
ipse contra vir princeps
esset et dignitate tanta

crederet

rem omnem

fratri

Alvarez Ramirez, viro prudenti, religioso, sincero atque in egenos profuso, commiserit, ut hoc ille in negotio pro sua exequeretur prudentia quod Dei Opt. Max. obsequio convenientissimum judicaret. Martinum autem tum ex hac vita excedere contigit,

conspicuus, sancta tamen libertate in haec eum verba compellavit : Jam duo et amplius, domine,

elapsi sunt menses, ex

non

//

cum

Vallisoleti Teresia ageret

ubi etiam

Pauli

//

quo in hanc urbem veni, aut animi remittendi, sed solius Dei gloriae quaereudae ac salutis animarum procurandae causa, et quod in nonnullis in aliis Hiejus

videndse

Hernandezii necnon Alphonsi Alvarezii litterae illi sunt redditaB, quibus suum illi animum significarunt,

//

praestiti spaniae civitatibus divinae ejus Majestati illustri hac etiam urbe, qua obsequium, id in

eamque Toletum,

si

hanc admittere funda-

tiouem vellet, extemplo se ut conferret, invitarunt. Hanc illa ob causam festiue Vallisoleto, uti dictum
est,

monialipossim, praestandi, Excalceatis videlicet primigeniam B. Virginis de monte Carmelo bus

//

regulam observantibus monasterium

In

excitando.
sodales

discedens, ix kalendas Aprilis anni

,

MDLXIX,

quam rem etiam

aliquot

mecum

pridie festi Incarnationis

vertit

Toletum pervenit. Di-

ad Aloisiam de la Cerda, Malagonensis domus fundatricem, a qua amanter excepta fuit, quod ab
illa in oculis ferretur.

sumpsi. 86 u Erat hoc singulari doctrina,

nis in sancto adeo proposito

virtute

ac

//

dignitatetuadignumaliquammiserishiscefcemi-

^J

ctnit

Abulensi e nico et Isabellam a S. Paulo : quibus secretum confestim attributum de more cubiculum, in quo,
sine turba vacarent. Teresia,
nihil

Duas secum socias duxit, coenobio evocatas, Isabellam a S. Domi-

opem

afferre, easque,

//

ut in eo alacriter progrediantur,

cum hun

dl "

n
//

gnitatis tibi Deuslocura dederit, exhortari. lum tamen horum hactenus vidi documentum.

^ Nul-

prout in monasterio solebant, religiosis exercitiis

cunctandum
suis

rata,

cum Alphonso

Alvarez

quamprimum

petentium Tanto enim tempore nec facultatem a te nostrai seqmauctoritas nec evidentissima causse potuere. Est tas hanc a te ulla ratione impetrare

de rebus agere instituit; quem suas illico in partes haud invite sequentem pertraxit. Verum secunda haec et prospera initia tristioribus temperare Dominus casibus volens, per Alphonsi generum, cujus ille consilium hac in re permagni faciebat, aliquam
rei coeptae difficultatem movit.
ubi plura offeniit obtiaeula.

//

//

sane durissimum/ neminem tota reperiri ac soqui religiosarum omni ope destitutarum pertelius Dei causa tantam vitae severitatera, a rerum ctionem, solitudinem et adeo sinceram
alienationem sectaneosjjuitium patrociniumsuscipiat; quin etiam agun bus nihil curae est, sed qui contra coramode glori i vitaeque delicias assectantur, opus Dei ^ B utantum promovendae institutum omni animi desun dio ac contentione subvertere conari. Non ad qua nobis in quibus commoremur domus, n si

urbe

mundanarum commercio

Matri parum aequas proponebat. Interim taconditiones men alia pretio elocanda domus sedulo tota urbe conquirebatur ut aliqua saltem capiundae posses84

Generi suasu

Alphonsus multas

B.

n
//

sionis fierent initia,

et

pedem

Excalceatae Toleti

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

605

si

redierimus, non
in

quod

multum sane amiserimus, cum hoc mundo amittamus, vix quidquam

:

velim quannobis sit reliquum sed consideres huic sit accessurum dispentum inde potius urbi

ADCTOBI consultum videri negarunt, quod suum IIBBKI. in vulgus emanaturum propositura ac penitus coip lapsura qu moliebantur opera arbitrarentur. domumaii89 Parum hoc morata Teresia illarum consilia

hoc pacto

u
h

futurum. Si nec ad exitum vero tua hoec res opera intercidat, apud quem sperabamus. perducatur, quid in tui mortalium judicem Christum, cujus supremum

dium,

et

quam minime

id e re ejus

floccipendit, ut quae altioribus duceretur

rationi-

bus. Credebat enira,

cum

a sancto

illo

sibi

Andra-

dius destinatus esset viro, nnn posse non utilem

//

purgationem unius causa et ductu huc venimus, cogites prcegnantem allaturus sis, tecum velim
:

aliquatenus fore, nec frustra ab illo missum videri. Huic igitur advocato, et rem quara poterat ma-

xime supprimerejusso, negotium conquirendarum

aedium injungit, dato in conductionis pretium qui
fidejuberet

quippe
es

quam tunc producere queas

si

rationem

non video,
ipsius

rem hanc Deo, dignitatem electus utomni

a quo ad

hanc ideo

studio quidquid ad

jam

tenditobsequium provehere satagas, acce-

J xquiorem erga e

ptissimam impedias.

wen-

um

tra&Mlt.

rationibus, quas mira 87 His aliisque id genus verborum libertate ac generositate, quam quadam Deus illi indidit, B. Mater in medium

tum quidem

cui rei Alphonsum de Avila animo tura destinabat. Habuit rem cordi Andradius, Patrum Socieet postridie mane Teresia, in templo Sacra Missarum audienti, domum se in tatis Jesu procul a Sancti vicinia reperissenuntiat fquod haud deferre claves, ut, Benedicti abesset) et illius se alluberet, eam inspiceret. Inspecta placuit
:

cum

permovit, ut, antequam temattulit, ita prafectura facultatem obtinuerit, etsi non plo digrederetur,

beatfe Matri

ut etiam integro dein

anno eamdem

eam quam

volebat

hauc enim

ille

conditionem
attri-

interposuit, ut

nova ullum annuura aut tutorem fundatoremque

bui.

nollet monasterio aut vectigal

obstuincoluerint. lloc porro ipsa non parum tum quotiescumque fundationis puit quin etiara postea, recordabatur, nova semper hoc illi stuporis
:

hujus

Hc

tatnen Teresiae ita fecit satis ut

jam sum-

mediis uteretur, consideerat occasio, quibus Deus ranti;cum,quodtrimestri pene spatio tota passim
qiiEeritantes

mam
B

judicaret. se votorura consecutam

Quam

in

urbe ditiores reperire non potuere,

.-

pecuniam, trimonasterii fundationem possidebat ad summum constabat aureis bus ea quatuorve conferrentur, non exspeipsa tamen, donec alii asservare volens, duas ra tela ctans nec hos etiam imagines in altari collocandas, qui
:

repererit cumque sine medio id die adolescens hic ullaprorsusmolestiamonasterium fundari potuisset (uti

pictas coemit

quidem poterat, si Alphonso Alvarez assenintercidisse viden, sum esset), hunc idcirco conatum cumpaupertate et diflicultate proposita^ utnonnisi
Dei provifundatiouis opus perficeretur, adeoque elucesceret, Teresia, ut numquam dentia clarius effluere sinebat tergiversabatur nec vel momentum non promoveret, ad has quffl necessaria erant, quo quam maxime cupiebat, ac sui se transferre aedes possessionem auspicari quam ra eis monasierii ante adaptaretur, ne quod aliunde impedi-

ornatus, duas itera culcitas templi futurus erat ccenobii ac lodicem, quee futuri erat straraineas invenienda nulla omnino spes supellex. De domo etiam cum Alphonso Alvarez ineunda
erat; quae

arpt Opii

ju-

prorsus couciderat. erat conventio jam Habitabat Toleti negotiator religiosus, 88

officiis caritatis

Al-

vmtt

adphonsus de Avila cognomento, Teresiae notus erat, eique sedes se dictissimus. Hic iis ipsis diecomparaturum spoponderat at, quia prout volebat, illi, lecto asger decumbebat, bus qui numquam ei deerat opitulari non poterat. Sed ratione, quae cuipiam ne in menDominus, alia illi domoprospexit. Sub ld temtem quidem veniat, de Cruce, ex coetu Toletum venit Martinus a pus religione inclytus Teresiajque Franciscanorum, vir in viam se daret, adjuvanda percupidus. Antequam ad illam misit, Andradium cognoadolescentem quidem, cui confitenti mine, non opulentum illum
:

quidquam

mentum

incideret.
conduat

ctoritate

permulti tum au90 Tametsi hoc ipso tempore quibus pietate spectabiles viri, a

tum

temerarium dicerent aliidentidem intervisebatur, coenobium fundare ouod sine majori certitudine ac domicilium in aere perinde esse velle atque id indecens censerent conductitns locare quin irao Altaris Sacramentum exponere,

insedibusSacrum coraplura nec non alia id genus

in

medium

affer-

huic dare solitus erat ipse Crucius operam ut quidquid illi B. Mater injungeret, mandatis dedit Is ergo Teresiam cum acces:

rent quie, si humana videbantur, hsec tamen Tereconsulto spectanda innixam, nec moverunt siam, divime prudentia P deterruerunt. nec a proposito urgendo domum usibus centum i lis

pruclentiares metiendaforet,

Qumpo^

magnadiligentiasuis

sedulo exqueretur.

quidem suse voluntatis edidisset sisset et promptoe quantum ex ipsius poterat verbis documentum, sed usui esse illi re quam semetipso colligi, non alia se erat gratitudo) (qua3 illius posse declarasset, ipsa desideriura gratms fmmensas illi ob pium hocce apud se subridere ipsa et effit Sed illo digresso, tara inutilera sibi a Crucio sodales illius coepere ob cum neque ob extenorem adiutorcra subraissura; cum Excalceatis
:

quos ab oeconomi Aloisi* Toletum attusumpseratargenteis.quod quidquid absuraptura esset, mstruebat

1.
1

de

Cerd-

uxojmutuo

lerat nuraraorura jara

conquievit industna, quod Nec vero Andradii hic obsequium omni aliquod Deo pnestare ff ratum negotio, si

vestitumvidereturadcolloquiura instrumonialibusadmittendus,iraonulla penitus ut et posset futurus viden ctus dote qua usui Dominico coepent ne quis a S.

et hoc illl in contentione desideraret, qm afferre. Effecit itaque u quam posset, opera inde subducedoraura, brevi se earadera incolerent significavit suara raigrantibus, B. Matri T e t ffis conveheret.Cui remdens atque ut huc supellectilera An Brevi hoc fecenmus, Wfl n Tere^ia

rrSi

subvereri Isabella viso sinistri quid opinaretur, Mater Teresia colloqui. Cui lepide laicum cura quid enim de nobis prsesens Tace, obsecro, in quiscogitetpravi,qufflpauperculis peregrinatri videraur? Cum deinde cibus haud absimiles prout oporvideret neminem qui clam, habere se

^eKeitem*

p.aeutt scjd.hbu. :, en?u adduxerimus. . Non mirantibus cur huie iU se hoc Matris responsum, per Verebantur eu.m, ne, suaaue manifestasset.

et

lodicem unam,

invexerimus d Jm** universum nostrum eulciU.

as

instru-

tebat,

domum sibiconquireret,

Andradio hoc placuit

sociis consilium

negotium committere. Quod illa cum aperuisset, ridere non modice

incipientes,

noc

adeosenavnm ^amde^erritusestobsequio; quin quam aewm-u

se dulumque

Tomus

vii

Octobns, Pars Prior.

VITA
606
u-cTnn
IIIEH.

S.

TERESLE VIRGINIS.
et
rfectffi

n operas raori sedulumque exhibuit,

dducendo
J

domum
^

c*r. xiv.

iuqw ,,nona t rtert ..,,*

jam qui ad Mis^ His ad votum constitutis, ,iTr, npppssar us videbatur, necessanus Sacrificium celebraiulum post soiis o Teresia couqu.sivit. Ergo apparatum prmsonan nola parva casura cutn quodam fabro, salutan, Hosti in quarum est ad elevationem haberent) domum Sssa usus (quod aliam non adeunt, ejusdem possessionem iderunt. Se d qm demaecommodandae noctem ,m P ei deerat nis _ft*to sacrarium pararetur locus
91 ri

concinnando, ut in mius videndsBdesiderioneipsisquiueiuui quam videretur concedere.

i

*
g

d_

tempore, sub excommunicationis anathemate sacra D in eo peragi vetant Officia, nisi potestatis factaj litteras promat. Q3 ^.^ h ^ b. Matrera comminationes pertera " umn a ruere ; sed eadem eos qua antea praefectum allocuta se jussis spopondit parituram, ?<**"**' libertate, illorum etsi iis alioquin morem g-erere hac in re minime
oblig^aretur.

Ergo Petrum Manrique obsecrat

et

ut

assessores adeat,

^P^J^J^

quas a suis olim superioribus hunc in us.um acceperat litteras exhibeat. Verumtamen non parum illam angebat quod praefectus, a quo non scripto, sed ore dumtaxat facultatem obtinuerat, iis ipsis diebus abesset. Sed Vincentius

quod nonmsi per qum etiam pretio ab ipsis domuuculam vicinam, hanc in co epatebat aditus. Aliquot
atrium quoddam amplum,
conducta
erat,

Varoniuse sodalibus S. Dominici, cuiTeresia notissima erat, quique de hujus fundatione ccenobii cum
prasfecto aliquoties egerat et hujus erat rei non omnino nescius, nonuullos ex canonicis convenit;

nihildum hactenus dicere bant mulierc-ulaB, quibus ex priua propalarent quam ausse fuerant, ne rem Omnibus ergo jam paratis, cum voto esset confecta. quemdam indiescere inoiperet, parietem

quorura
esset,
cifica

cum

opera et aliorem etiam patronorum

intercessione,

tum quod negotium jam

monialium erat angustis

confectum
in

factum est ut assessores mitius agerent. Paigitur

sedibus
:

primum
natum

ut in terjectum demoliri orsi suut,

aditus pateret.

templum destitum dormiebant Quae etiam

fcemimeetuihilhujusmodi cogitarant, ut

pnmum
ut verbis

et mdignacuneorum auditi strepitus, consternat

commoratio, etsi rebus necessariis destituta nam duae culcitae stramiuea3 et lodix una universam domus constituebant supellectilem. Major de nocte

vix ullis bunda strato se corripiunt, potuerint. Etsi vero pnncipio mitigari sedarique viso quod res alieuiores videreutur, post tamen, beata Matre pecuerat, oblata prsesertim illis a conquisituram promittente simul alias se ipsis
niola,
eedes, sese praBbuere

quam

interdiu

immite frigus ureret,

cum enim patiendi erat materia et illi pellendo lignum non

:

suppeteret, culcitis incubantes, se, prout poterant, Quin stragulis et palliis spissioribus cooperiebant.
alia in ea ipsa die qua adita primum domus, non epulum instructa fercula quam aliquot festivum ageret namque sardae, et coqua non habebat quod ligni quidem frustilsupellex nulla domi erat, et ne lum,quibushae assarentur; donecinsacrariiangulo apparuit ligneus, quem a Domino submissum
:

moderatiores nullumque exhi-

illarum raubuere exinde negotium. Ut primum

Joannesa S. liercularum procella conquievit, Sacrorum Magdalena, Carmelitai um prcepositus, ad

obtulit; celebrandasprimitiashaud importune sese tintinnabulo sig-num dedere, adquas suo monachas tabulas confici jussere. et iu rei hujus testimonium pridie pacto, S. Bonifacii Martyris festo, Hoc itaque domus hujus Idus Maji, eo quo diximus anno,
facta sunt principia
:

Mana

fascis

et a quo haud inanis conjectura est undenam enim haud multo post, illatus esset, non apparebat. Inde
:

cum ovo coquendo

quam eodem quo

alias hacte-

sartago deesset, hanc illas muchartae ingestum tuo sumere oportuit; salem vero Idem de rebus reliquis estojudisaxo commiuuere.

nus, S.
n/>

Mater Josephi nomine denominaudam beata

cium. 94 Nocte

ngens etiam quadam Teresia frigore

petiisset, illae leniter

ponuniur,

censuit.
novii

neurbs 92 IIoc ipso vero die plurimi timuerant

funditusinteriretjquoditapaucisantediebussciolus

cooperiri se a

obitanulii

filiabus cum stragula frigon iuter sese ridentes dixere plura ut

quidam agyrta inani praesagio civibus persuasisset.

arcendo non requireret,

suppeterent,
:

cum quaecumque domi

essent,
pallia
scilicet

Unde

noxas aperiinirent epulas, futurum rentetsacras Eucharistiie quis eventum prasstolantes. Oratione vix consequar
fiebat ut multi suasConfessione

omnium mane
r
sterio,

fuerit Toleti,

novo hoc viso mona-

stupor etadmiratio, quis tota urbehac de re

et

pietatem plurimorum pavor adeo civitatem non interisse transierit, videntium ante ut etiam novo aucta esset monasterio. Verum omnes ipsa aedium domiua, viri majoratu gaudentis
sermo,

quam

nsum quod et Matri post subinde quotidiana paupertatem Teresiae movit. Nonpoterit qui hanc undenam egere legerit, meo judicio, non admirari ma F cura opulenta Toleti re quapiam ipsa potuerit, urbe com acceptissima, ea in
matrona, cui erat suas veu moraretur; necimmerito.Cum nimirum ecquasnam nomine
ancillas reipsa experiri vellet involveret, ut uoipsius suscepta paupertas divitias

sibi

instrata

in

uxor, ut
in

primum domum suam

:

repente, se ignara,

monasterium transisse comperit, non modice mirariacstomachari ccepit at, spe injecta illam, si usibus religiosis accommoda foret, quo demum
vellet pretio
ipsi consilii

documento esminibus harum divitiarum ignaris arw Teresia.nihil ro B sent, factum ut et Aloisiara ne m llli (eratenim a petendo alienissima) et a "; enurl quidem veniret qua ancillaB Dei P tem
rarent.Si

redimendam, turbari

desiit.

archiepiscopalis assessores, sterium cujus condendi negarant potestatera, reipsa jam coaluisse, indig-nati suut. Unde, quod praefectus urbe

Nec minus viso mona-

enim

illius fuisset

conscia,

quam

libera

abesset (facta

namque jam Teresi

cce-

sime aliquod subsidium attulisset; comperi^e quotiescumque aliqua re illas indigere at priewr Videbat haec quidem e ccelo Dominus, >.. divites redciere eas videbatur, ut hac eas inopia
.

uti

etiam at tui

nobii fundandi copia, extra civitatem

eum

conce-

unde

et incredibili

illae

cum

interius

tum

exxe

dere oportuerat), rera in immensum illi extollere, et tantam mulierculas mirari se dicere audaciam, quod novum se invitis monasterium urbi invexisset

gaudii sensu perfundebantur, Tcresim animum rent. Insolita autem iis diebus

vix ut se ips

lj

gaudiorum copia inundabat,

et

mirus niaiu

quare magnas in eam minas jactarunt. At quidam de canonicorum nuraero, illius suscepto patrocinio, id ipsum aliis etiam locis eam fecisse
:

aruor cornpieuut, 4 u^^ pietatis ardor corripiebat, quem

versari videretur. Verum cam opulenta copia, diuturna
noti longe

m0 in contemp bat paupertas, ut suavi perpetuo mopia, haec rerum

* nB M -^q uotldl

,; tiolM latione

^
Om*
1

commemorabat; nec vero

sine necessariis

credibile videri ipsam

Hasergo

sibi

ad hoc litteris id opus inchoasse. petunt exhiberi; et pauco interjecto

non fuit. ntate alnque 95 Alphonsus euim Alvarez t opU quidem in illas plura quam

l^

**

>

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

erogarunt
ritus

607

rebus quippe terrenis affluentibus, spidefecere voluptatcs, quas indigentia pariebat;

:

uthunc gaudiorum defectum

vel in vultu ipsarum

ADCTORE vero tales huc adlegeudo sodales quas spiritualibus MBlfU. suis esset opibus ditaturus. d 97 Teresia itaque, suam ut primum possessio- etnnmero au-

Teresia legeret, sam petens, audierit communi Quid faciemus, Mater, tes
:

ab ipsis cauomnes voce dicencum jam pauperes Alphonsi porro Alvarezu desierimus ? esse ancillarum cum tantam indies et oculis et auribus excitan Domini acciperet inopiam, Deo inspirante coepit affectus, ut cum beata de novo erg-a easdem denuo Matre intermissum jam dudum negotium
insolitaeque tristitiae
,

nem
riua

stabilivit,

alias aliunde socias evocavit.

:

Ex

9 enlu >-

Incarnationis ad

eam accesserequatuorhae Catha-

Teresiae visum est tractare velle se diceret. Verum saprimarium illi iu sui suorumque sepulturam

Joanna Yera, cui modo a S. Spiritu cognomen, sorores germanae et illustribus Abul familiis prognatae; nec non Antonia del Agnila et Isabella Suarez. Quarum e numero sola Mater Joanna a S. Spiritu in nova hac mansit familia rflii|uarum, uti et aliarum nonnullarum quae ex Incarnationis successerant, hae quidem ob invalenecessarise ad tantam vitae tudinem illae quod
et
,

Yera

cellum cedere dumtaxat,

at a

reliquaillum funda-

novae

quam assumpserant
eodem

severitatem tolerandam

quae tionis gloria excludere, utpote sine illius ope confecta esset. Sed

jam utcumque hac in re non

:

vireadei raent,

rediere. Quocirca auiedeinde

singillatim
etsi enira

hoc paucos adversarios habuit, nefas esse dicentes sacellura attribuere posterisque illi

Teresia in Constitutionibus cavit ne qua posthac aliis e coenobiis iusuara familiam adlegeretur, ne

honesta essent oriundi familia, haud tamen

quidem ex iis quae eodem in Ordine laxiorem regulam servant. Unde fiebat ut, cum BUi Instituti
suppeterentsodales, ex lucaruationis alias transcribere desineret. Malagone item evocavit Annam a

equestri et illustri
et copiosa in

cum honore

non defore scilicet tam frequenti civitate virum aliquem insignem, cui princeps assignari aedicula posset. Et
;

quae illorum jam de sacello, eadem ob de fundationis initiis sententia, ne

jam eam videhcet

ante fuerat

ut funquara jam attulimus rationem Alvarezium Teresia admitteret. Sed quamquam hanc datorem uobihtaoblocutionem parum morabatur, ut quae
posteriorera tem generis nuraquam non virtutibus re jam ante plurimi ad praeduxisset, hac tamen de eum effefectum urbis retulerant et tantum apud beatae Matri faceret cerant, ut, cum ille copiam domus fundandae, hanc inter caeteras conditiouem quam alias ahbi interposuerit ut non aliter hanc Hac ergosuper re cum secum ipsa delifundaret.
,

Jesu et isabellam a S. Josepho; ut, annumeratis novitiis duabus, septem universum Toleti numero forent, cum inde Teresiam recedere oportuit. Vix a coepta fundatione annus effluxerat, cum novo se quadralnstituto aggregavit Anna a Matre Dei
,

ginta nata annos. Haec in summa rerum opulenmancitia iunutrita, Dei se obsequio fcrventer secunda hactenus usa esset etsi parum parat valetudine: at ut primura carere hi.s ccepit et au,

steritate et rigore

monastico atterere corpus, optata vis, ut, rediit sanitas. Tanta illius erat pietatis se, etiam autequam vota Deo nuucupaomnibus a
ret,

abdicatis facultatibus, illarum

in

beraret, et

gnanda, ecce
sibi pra3

cuinam hanc vir quidam genere conspicuus unde eUonge quam petiit attribui aliis
:

princeps esset aedicula consi-

nitus

monasterium

beatse Matri haec

dominium peNec vero abnegatio opum placuit, quin imo

transcripserit.
,

hancab

ipsa fieri vetuit

illius

probandae causa de-

insistebant, ante acrius a beata Matre amici illico definiret. Verum quid faciendura censeret
,

ut

ipsa in eo

quod

sibi

faciendum

esset,

anceps

hae-

rebat.
ttaWttn umituauntur sedcm.

Hanc autem nutantis animi fluctuationem illi planum apparens Dorainus facile discussit,dum Deum numero esset natafecit quam exiguo apud
96
acrius lium splendor, ipsamque increpuit
,

liberaturam se asserens num ut idonea in Ordinem periculo foret cooptanda ; ac tum demum, si facto hanc abdicationem faceret. Cui utilis judicaretur, Anna, si quidem post Ordine excluderetur, Dei se amore stipem vitae trahendae ostiatim emendicatu-

ram, magnitudine animi singulari respondit caeterum quocumque res demum recideret, factam jam
;

quod

propensius auscultasset. pro nobilitate loquentibus seriem chartae commisit, Hujus illa revelationis haec quam in manibus aliquoties habui, et cujus tum erat iuscriptio Haec sunt quae forinsecus persuadere mihi conacum mihi sunt revelata, Toletano sepulturae jus, bantur ne cui in sacello
:

vulgares minirae a se fortunarum suarum iquae saue ratam habere se : erant) monasterio donationem unde et nullo, eam utdeinde revocaret, potuitmodo

suasuqueadduci.
9S

Tam prompta

(idem et de aliis ut, si vel per risum quidpiam

porro et hilaris hacce in domo hnuS.Va" '"" censendum est) relucebat parentia,
'

fieri

juberet antistita,

qui

non de equitum

esset classe, concederem.

:

Ingens lntrorsum vero haec praeferebat verba et plurimis labonbus tibi onus arcessis, filia, leges velis. Me posi mundi spectare
,,

exspectato, ab nullo alio expressiori imperii verbo executioni mahdainferioribus id quam celerrime Hinc cum monialis quaedam, haud procul a
retur.

obrueris,

tius respice

pauperem et inopem magnates magnos temptum. Forte mundi hujus arbitraris, vel vos ob generis coram me futuros virtutum decus claritudinem potius quam ob taodem sacelBstimandos ? Alvarezio igitur soli

et ab ipso con-

palude consistens, superioris, ut in ipsam se conjiin eamdem ceret, imperium audisset , extemplo res accidit, ad memoHic quoque Teresiae insiliit
dig-nissiraa. Moriam posteritatis quae tran^mittatur quaedam jarajam de vita emigratura, incredinialis gaudio perfuudt batur. bili ob instantem vitoefinem ex oratioue in choro ante auguHanc cum Teresia, stissimum Altaris Sacramentum fusa, qua felicem conviseret, ad a Deo exitum petierat, reversa
illi

lura assignavit

Quod quam consulto factum

fuerit,

animadvertere, cum llhus licuithaud obscure post coempta sit ope et subsidiis ingens illa potissimum

commigradomus in quam primo vertente anno habet pares, utquaeduoruntj cui paucas Toletum aureorum steterit millibus. Idem quoque pludenis

medium caput

lectuli

Redemptorem Jesum

eou-

aliaque pietatis rimas quotannis celebrandas Missas populo tura raoniahic exercenda munia, quae cum
libus ipsis in
lluic

magnum

solatium ceduut, fundavit.

atque uluis spexit, in speciem desuper incubautis apertiseam protegentis, uti S.Ortrudi aliquantum tempore ad extrema re(lib. v. cap. n) quodam visus est. Tura ad Teresiam dactae olim adstitisse conversus, ut certissimum eam habere

Dominus

quadam igitur Deus monasterio singulari

jussit, eo se

omnes

ratione esse voluit prospectum, de temporalibus subsidiis uihil

cum curando
illi

ut

deesset,

tum

defungerentur, tentationes formidanullas in mortis articulo sint

,

quotquot ipsius in coenobns ut moniales modo protecturum

,

turse.

YITA
608
fcOCTOKB
IDBftA.

S.

TERESIiE VIRGINIS.
Mater arbitraretur. Porro parum consultum fore judicabat, Toletaui monasteni rebus bauddum satis constabilitis, tam cito inde recedere, prsesertim cum
tantis bactenus adversarii conatibus buic obstitis-

turse.

4 victur s prsBscripta ac leges nou a. Simibter

sio oportet

Qu

nonnisi ae

...

.,,..

GUffi S ecundum

Instituti

^^
v^

intelligatur spon-

^ tentationi'

_ bus novissimis liber aturus oppu ns ips b extremo in agone ao inmagnis obruan^ gnationibus qu meutem

'

lmmunes

Qetj

quam qu0Q

sent

ets i

quam
jam

te fiUas rjus

quietudinibus luteituioa tcm P r 99 Ab illo vero

vavit,

^^
m
t

tenderet,

^ ^ ^ ^ ^^
illuc

enixissime id famulus ab ipsa consuam appulisse beram, et quiaffirmans> Teresia ergo,

morienlts

proteclurum.

tam banc de qua j quibus monentibus adluit

^
' ,

mug
'

Teresia obserre liquas

suprema

vit nora
ac
si

ferre solitas, perinde

J.^^ ^ P^ ^ ima \aipBum

iam

quamdam
qu iete

videns Roderici Gomez et ejus coujugis postulatis fieri satis debere, quod ad divin* loria3 augmentum non parum id facere censeret (cum enim regio
favore impr
111111 rum

oi(ll 1

ac

quidem cum h*c quoquepaucisabbincdiebus, et illa obscure licuit in celebr Jcribo videre baud vera ac genuina Matns Cruce, De ancilla Maria a quam ad primi libn calcem de esi* a Jesu filia, Te fmsse com-

m i S opus bic baberet Ordo, quo nimiDUOUIAUa, adversariorum, ~ ^ U UUJUUj i>u subnixus, a\x l.icunv. ^. a quibus jam tum convellebatur, calumnias revinceret, borum idcirco captanda principum benevolentia videbatur), coram Sanctissimo Eucbaristia3 Sacramento supplex se
i

...

abjecit,

eaque

sibi inspirari petiit, qua3,

cum
:

prinWBno6 '

cipissa3 perscripta essent,

eam minime

oflenderent.

pim

sectatncibus quatuor B. Matris

ill.

Lemoravi. Demortua

est Vallisoleti e

pleun de
,

Huc te 101 Ulico vero vox ad illam dilapsa conferre ne negligas, filia; nam longe alia buc

^"lumiu

obedientiae, rTti viginti in yita monaexemploomnibus quinque et praeluxisset quotquot enim stica annorum spatio illius partesun commoB cum ipsamaiimatemporis meminisse se ullum eam at* testatur* sunt non
,
:

Martii,hoc ipso anno MDLXXXVIU, V ii kalendas omnium, ac prwertim cbacum insigni virtutum patienti animi demissioms ac

te vocant negotia quam sola coeuobii fundatio. Regulam et Constitutiones tecum porta. His a Domino confirmata verbis, ad solitum simili in

asylum anxia Mater confugit, ad Patrem, inquam, spiritualem; et suis utramque in partem
negotio
allatis rationibus,

percontabatur ecquid Dei gloria

cuiquam

offensionis aut alienandi

ammi

oocasio-

porro monendi a*tuanem umquam dedisse. Tanto crederet mortem sibi instare bat desiderio ut vix mortem languore ac vita3 seque solo ob dilatam
longioris trcdio
tranquillitas
;

promovenda3 expedientius fore is judicaret, etsi a Domino sibi dictorum nibil illi indicaret ita namque sibi melius satisfactum iri putabat. Simul etiam assiduo dari sibi a Domino lumen, quo illuconstrata rectum dispiceret, postulabat. Itaque,
:

emorituram diceret. Mira animi extremum usque in grotente emad

,

in fessario suadente, Toleto altera Pentecostes die,

instantis in vultu edito signo, tuit ut nullo mortis quoad quidem hcuit adverne quidem oscitationis Creatori animam reddident. Ltsi tere placidissime utcumque deformis esset, a vero, dum viveret
,

kalendas Junias anno MDLXIX, assumptis secum comitibus Isabella aS. Pauloet Antoniadel Aguila, Isabellam discessit; cum Toletana sedis antistitam
cuin apa S. Dominico constituisset. Pastranam benevole a principe Boderico et conjuge pulisset, familia excepta, apud illos est secluso a reliqua opinato bic conclavi cum sodalibus diversata. Sed assignarat diutius bajsit quam enim principissa illi

pulcbritudinem vultusque morte tamen tantam maniut prorsus alia videretur, candorem iuduit
festissima

corpore ipsius excellentis qua pulcbritudinis indicia ac donata in ccelo anima erat notas exerente.

Deo

in

domus perangusta

ANNOTATUM.
affmes prxrogativ* a Plures hujus sponsionis Ib86 in Comment. prsevio num. disceptantur sententia hmc Ribenanse et adoptatur

TtseTubi
similis.

et multas ejusdem ipsa erat torjusserat partes, ut quam oporteret demoliri amplius monasterii indueret. Trimestri et nullo id aut perPastrana3 commorata est et, licet in aliorum excitatione exiguo ei labore, qualem constitutum videretur experta erat , domicilium omnis confecta videbatur), nou vul(quia jam res nonsubire bic ipsam fuit necesse,
,

mam

garem tamen
nullis
illi

CAPUT

VII.
et

quibus, reverti Toletumjam P plane abborreret, re infecta

oecreverat.

conditionibus, a a principissa propositis dissentaneie , cum utpote suo lnstituto

Fundationes Pastranensis
tina.

Salman-

ccenobium id summodivinum obsequium studio illms baud mvitu et maritus votis P ere cuperet, ex voto res est, et annueret, transacta denique Conceptione Virgine. denomina,

Verum cum

principissa

V****

+E!*mlenf liberalilate

Pentecostes, et quintusdeJam pervigilium erat monasterio Toletano dies. Hoc cimus a fundato instruendo et temporis intervallo Teresia templo
aliisque ld genus opencancellis ferreis adaptandis impenderat, cum perficiendis multum operse

monastenum a tum, fundari cceptum vn

Visitatione

Dei P ara3

die

J" 1 eodem quo

idus

'^^
dixi

anno

MDLXIXa.
102 Nonnisi

duas

illas

^nminnvi quas supra nomnavi

Tcresia erig^

bus tanta subito ad mensam in ccenaculo accumbenti

jam perfecta oborta est consolatio , quod omnia Pentecostes sibique curis solutse bisce cerneret Domino nostro Jesu Cbristo penitus vacare feriis edendi appetitus evanesceret liceret, ut omnis quasi insidenjtis magnitudine. Inter pra3 gaudii animo nuntiatur missus ab Anna Mendozia, bffic adesse Ebolensi, Roderici Gomez de Silva conprincipissa invitari se a principissa iuge, puer. Ex boc Teresia in municipio, prout inter didicit, ut Pastran*, suo
sui ccenobium engeret; ipsas convenerat, Ordinie perficiendum beata id non adeo celeriter tametsi

C D

e! ea

Is.bell.rn. qua venerat rheda

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS

Toletanis posthac voA Malagonensibus prsepositam, imperare ; quod illa munus cum annos pluluit
tebantur)

609
esse inaudierat,
iticToat

quemque virum pium

advocavit;

rimos hic exercuisset, modo ipsum Conch cum Matrem laude exequitur. Hujus in locum Malagone

cujus etiam operam multis in rebus hac in fundatione adhibuit. Huic ergo in mandatis dedit ut e conducta domo eodem ipso die emigrare

Mariam

a S.Sacramento sufFecit, Pastrauae vero IsaS.

bellam a
Dnnde,

Paulo subpriorissam creavit. col103 Sub idem tempus Martinus Gutierrez, insigni Jesu Salmauticae rector legii Societatis erudisanctitate ac judicio vir, necnon praestanti populum conciotione conspicuus et habendis ad Deus aninibus prwclarus (cujus opera permultas quoque uti invitavit obsequium mas ad suum
,
,

administro placuit ut tandera firmiter ipse mecum, inspirante Numine, post multam fluctuationem, ad

academicos juberet. Quod ille cum naviter praestitisset, eodem die ante vesperam res confecta est unde factum ut ingruentibus primum tenebris eo Teresia cum suis se conferret. Dederunt tum pia sedulitate pro se quaeque operam nt postridie rei sacra peragendae idonea domus appareret. Quem in usum P. Martinus Gutierrez sacrum illis instrumentum, pictas tabulas, ornatum altaris aliaque huc facientia mutuo dedit, simul etiam Fratrum
duos eo destinavit, qui in domo sacelloque adornando monialibus auxilio essent. Quo fiebat ut summo mane, instructis jam omnibus, Sacra celebrata sint, et domicilii hujus, a S. Josepho etiam
appellati
,

hanc me Societatem adjungere constituerem

videri,
si

b),

Te-

facturam resiaaper litteras significatpretium operae

num
nibus

constitueret

Salmanticae monasterium suarum virgiad quod multis illam est ratioj efficacibus cohortatus. De eadem re Teresia
;

festa

omnium

Sanctorum

die

auni
"

MDLXIX
statim
curavit
,

d firmata

sit possessio.

sed illam ante menses aliquot secum ipsa cogitarat deterruerat pauperies, quam novo Mendicivitatis cantium coeuobio alendo iraparem fore credebat.

aliquot

Methymna

His confectis, moniales accersendas

Interim vero cogitare ccepit Abulam Salmantica ditiorem non esse, et nihil tamen suis hactenus

quarum adventu domus illico in monasterii ccepit formam coalescere. Hsec porro illarum sunt nomina Anna ab lncarnatione, quam domui
:

cum

Ergo Abulam sese statuit conferre, Salmanticam transiret. Una porro dumut inde Maria a S. Sataxat cum comite Salmanticam abiit, memini. Ex quo enim cramento, de qua jam alias
AbulaBdefui.-se.

imperio prseposuit, Maria a Christo, quse illius vicaria est constituta, et Ilieronyma a Jesu, hodie przeposita Veasensis. Abula porro duas evocavit novitas, quas eodem adlegerat, Annam a Jesu, hodie Madritensem priorissam , et Joannam a

semel Methymnensem in coloniam cum pluribus monialibus profecta rem difficultate non caruisse postanimadvertit, secum exinde statuit (quod et fundationibus servasse) modum visa est in reliquis alteram, nonnisi paucissimas, puta unam atque assumere, quoad fundationis primordia secum
initio

Jesu

necnon Mariam a
in ccetum

S. Francisco,

quam

Toleti

suum

adscripserat,

quseque

in prsesens

Albanis monialibus prtefecta est. comes 106 Proxima se nocte Teresia ejusque Matrem antea S. Sacramento, quse astate Maria
ibat,

faiinUium;

fulcirentur, et,
juuanft&ui

iis

demumconstitutisac possessione

stabilita, aliasaccersere.
Marlino Gulitrrfz S. J.
ulll.v/M,,

moraretur, Mar104 Abula? igitur cum adhuc perscripsit ut sibi ab episcopo Saltino Gutierrez Mendoza c) manticensi (erat is Petrus Gonzalez de
rei

hujus facultatem impetraret

quem

lpse

cum

vasta illa et parum instructa domo abdiderunt, commorantes, in conclave quoddam constratum. Hanc namque primam palea invecta Teresia supellesua in monasteria ante omnia namque, palea illata, ctilem invehebat censebat esse. Tum jam sibi abunde de cubili prospectum paleam et duas lodices, quas
solse in
:

quidem,prseterhanc
Societatis Jesu

de instituto talibus in potestatem obtinuit.

monasteriis observan sohto

difficulter rei perficienda
sibi

coram edocuisset, haud

Jam

Teresia rem consti,

collegium submiserat, nulla domi luce S. Ehsabeth supellex suppetebat. Sedpostera aliunde sodalibus necessana.quin moniales venturis
etiam cibum.magna benignitatis toto illo quo in ministrarunt, insignisque in eas harum eluxit muninvicinia habitarunt tempore nam et tumquidem, et etiam semperantea
centia;
significatione sub-

tutam videre
antistitis

Domum impetrata facultate, videbatur. Yanez de Ovalle, igitur viri nobilis, Gonzalvi haud procul a rivo a S. Francisco denominato, monasterio sitam, ab amicis jubet

jam mouasterium fundatum

hac

S.

Elisabethie

conduci.
qui
, '

Hanc tum quidem academici nonnulh

;

incolebant

sed

ii

eamdem de habebat cavere Teresia namque semper propositum quam posquid rerum ante in vulgus emanaret
:

sunt emigrare jussi, ubi pnmum novo conduxerant, appuhssent.

excellentes sanctitate et praestantes sodales mouastenum ficiis ac religione quam dixi nocte magnus hoc habuit.Hac ipsa igitur invasit timor ne quis orte

caritatis in

proximum

ot-

Mariam a S. Sacramento primum conclavis domi delitesceret. Ut

fores,

occlusa3

timere

ne usu siquidem perspectum hasessionem iniisset exosa haberet, bebat quam sua satanas monastena erectionem impedire vinbus quibusque eorumdem
niteretur.

circuraspicere pavida crederet. Diabolicura id illoquidera se loco tutara Manara constat, quo non tara fuisse coraraentura connitebatur. El.i turbare

attaraen quidera aliquantulura desiit ; ne hinc et illinc ccBpit. ut

sed in
cessit
:

numrauhs, Abula igitur pauculis cum fiducia plena, disdivinam misericordiam ad domum pravidebat enim plurimis sibi

quara beatam

Matrem

instaurandam

qui auxiliarera sibi turam. Pridie ergo kalendas

Salmantica3 fore opus, et nerainera adferret, seravenhuc operam

invectae sunt,

dium Salmanticara
i

Novembns sub prancum potissima

per viam essent superioris noctis parte summum incommoda perpess; frigus multaque aliunde etsi graviores subnon idcirco tamen, ne quidem ab eo, quod ad De. gloennda, fuissent molestia,,

metueret,quod tamen esset corde afFerendum d.spendium illi adingens ffuido, pauca postndie accedebat quod, cura satis erant. Huc commemoratio in fidelium ageretur defunctorum ingens ac lugubns omnibus tota civitate templis qui cordi* de nocte excitaretur sonus, jere campano adaugebat. non modice illius debilitatem percontatur ecquid respe107 Teresia igitur Agitabam anirao Mater, ctaret. Cui Maria " conmg emori , oco ac tem pore equ

lan-

enim

nihil illa

7M0 , ;iMI

a -

no.ir,

"em monoiferio

prsv.debat, opere riam non mediocriter facturum peragendofervidaDeiancilladeterrebatur. P erat, cum N.coluf Diversorinm vix ingressa quem uoverat (nam laum Gntierrez mercatorem, Incamationis monast.cen profi.
du<B illius fllte in

tmg

^ m

^
rei

Hffic
,

Donnihil readkllt e t ai.qu

iUi

uictffi

m
-

t.morem nullum languorem ei afferebant tameQ cordis bed

injec.t:

etoi

m im

mcute-

VITA
610
iOCTOM
IMRBBA

S.

TERESL-E VIRGINIS.
distrahi

Sed Quod faceta esset

k A

et

mentis robore prsestans,

:

omnes

contigit.

Unde, qui eodem propera-

fnan?atcce aggressa . Hoc emhocest responso opprimere demnm quid facto tnm Tubi evenerit, carissima,
:

tuooterricula flocci faciens.Mar.a3

batPater, in
vico B.
jussit,

pagi cujusdam
alios ipse per

Matrem

pertransibant et Quiteriam subsistere tantisper

quem

donec

viam comites conquirepraestitutum

iD

vasta rt male snntincommoda: erat enim, utpote exposita, etobflumen materiata, hiberna frigori habet et ejus fores ouod a R. Trancisco nomen

at in prsesens qu.ete mihi opus sit, deliberabo; permitte. Triennio prope dormire me, obsecro, perpessffi commorantes sede, non mediocria

ret
in

ad

in locum, quos ille inventos ante reliquerat, vellet conducere, quo Teresiam eum unde abierat locum redire non potuit.
:

cum

hac

inhabitanfbus. pmterlabitur, humida etmalesana tugravissimas toto illo tempore Unde factum ut numquam pacem srumnas, tametsi animi
lerint

exuerent et non

perfun, e vuigari consolat.one digressa (quod non multo inde rentnr Teresia vere gravior incnbuit tnbulat.on.s

comitibus progredi Quare ulterius cum adductis consilium incidisse ratus orsus est, idem Teresiae Teresiam cum reliquo nemo quippe non existimabat subsequi, eo prorsus modo quo Jesum comitatu duodennem Jerosolymis amitti contigit. Viso autem beatam Matrem non post longiorem exspectatiouem indolentes denuo ab invicem accedere, magnopere ut viam relegentes separari 'coeperunt hi quidem
: :

iu

ipsam inciderent

illi

vero ut sublata voce illam

pcTadvenit), longe post dicemus causam. In procella, ob eam quam Incarnafone dom.c. ho su autem Annam ab u qnod illa mnnus mult.s refens inchooto prsfeeit; quoque gessit. Non mediocriter

<

quaquaversum inclamarent. Ecce, tandem post anxiam horarum aliquot exspectationem visa adTeresia cum comite sua et agricola, quem quaesse

tuor

annis
illas

quod Eucbantotonamque icum apud se Panem nonhaberent fuit hosp.te, quod, carendum irieunio tam suavi
illa solitudo
:

laude affligebat gravis

cum

conduetum argenteis,ut per tenebraserrantibus assurapserant. viam monstraret, inde a suo tugurio
erant F. Antonius Itineris hujus inter alios comites

a Jesu

collocaretur h.erotheca, quo honeste decenterque

loous deesset. ioS Ut vero quidquid
stiti t,

Julianus de Avila, qui sua B. Matri opera fundandis perutilis in omnibus prope domiciliis
et

exstitit. SlllH.

E
'
,

B
Sancta Utrum

illa

in

domo Teresia

prse-

uuo simul complectar

tribus
illis

fasce, uti in alns feci,

e vestigio 110 Salmanticam cum pervenisset inspequa? venalis erat, adiit, ipsam coram domum

*.

^hnanucum

djcam
lutis

aliam

filias

evoquos ante posui annisjam deserta, in domum, priori hac suas

,

ctura.

Optimo quidem haec sita erat loco, inter comitum de Fuentes et de Monterey domus media

opportunioremque longe commodiorem

etsi

non
illm

Primum quod feudalis scd bina habebatincomraoda.

impetratis litteris a possesesset ac nonnisi regiis
sore posset

sinemagna
sedibus

molestia, transtulisse.

Cum emm

commodioribus

eaeque tota civitate

bili

maximopere indigerent, inquirerentur, tandem cum no-

quassata divendi. Alterum quod adeo

Banda stipulatae sunt ut venumquamdam sibi domum, quam possidebat, Abulam Teresiae Incarnationis daret lloc cum
equite Petro de la
loco,

quo in formam monastem ac diruta appare.et, ut, amplius aureis aliquatenus instrueretur, mille et
expensa
tae
staret.

Uuc quoque
locari

illa

quod,

cum

circa festum S.

accedebat difficulMichaelis diem

suo reddemus regenti monasterium, uti Societate perlatum esset, statim cuidam e litteras

per

domus Salmanticae

Jesu

viro gravi

ac probo,

quem

ipsa permagni

simulque petiit sibine confaciebat, rem enarravit, ut properaret, bas aedes coemsuleret Salmanticam omni re necessana ptura quas in usum monialium mibimet narravit) instrueret. Is ergo (uti post ipse si emm vinlis videri id sibi negavit conveniens concionando, egrediendo visialiquam
:

solemne sit, et medio tempore illo medio Augusto hac Mater appulisset, perfici, ut ad statutum Arvel structuram omnem liceret (perbreve changeli diem huc commigrare restauid tempus erat, cum multa autem munitioni anm vel alias in reliquum randa occurrerent) Teresia vero, tempus asdes conducere oportebat. robur intraad omnes difiicultates superandas
,

cui

ctum Deus

attribuerat,

cum

esset sexus,

C qua

afferre at tandoque frugem in proximos eam posse monasticum deceret, a foemina, quam claustrum vero magna quid sperari comraodi posse ? Teresia et ardenti in suas cbaritate erat in Deum fide,
;

mum

ea conditione ab illo impetraret Mavendendae ipse a rege potestatem jubens, atnum num ergo operi confestim admoveri
,

equite paciscens uocomparavit ut ejus

flagrans,

secum rem maturius cum expendisset, eo assumpta in ltiseconferre apud animum statuit, Avila, ejusdem coenobn neris comitem Quiteria de cum Incarnationismonacha, quse etiam post eidem
potestate prseposita est.

raonasterio futurc, n* sacello assignat atque alia nec non vicin domus cessaria loca distinguit; coemit. Ju quo capacius esset sacranum,

nartem

ranuTdelvila

pi

raaturarent, inspector, fabros, ut vi in ipsura insurapta.

F-M*Jg
ectura era id plene per
_ :

urgeba t raa na
Dies statuta ut
,

109
vln,n " r
>

Multis porro per boc

iter

exagitata
esset

tuit

pecumm Lfuit, nondum quidem

incommodis, quod ipsum Augusto cestus ineundum. Kam cum solis per diem

mense

adhuc sed multa hinc inde

restabant sarcienda,

ilh esset

TlZ

plureshactenus in ipsum

<******
in

aspera via incenoxius, per densas noctis tenebras Nec vero bic molestiarum fuit ei erat.

sent, sent et

dendum
fiuis
:

insudarent etiamnum necesse quod asdes commigrare fuit necesse, qu

huc tamen

ipsas

quibus

cum enim quos ad domum instruendam mu-

commorabantur,

in

sequentem

jumento impotuo corradere potuerat nummulos

ipsum, nocturna fallente caligine, de via coraparuit. deflexit et diligenter qusesitum minime Sera igitur et interapesta nocte in diversorium
suisset,

dom.n-.s dnxisseut, et illarum

"" ^ *^ .ampnm^ t

prmie ue demigrarent, instaret. Eigo maue^hu^ ehangeli Michaelis summo erat vene vero sequentem mdicta

^^-re

diem

llluceperveniunt, sed sine jumento et argento. qui jumentum conquireret puer scente die, emissus tandem ipsum haud procul a via regia prostratum integris sarcinulis, utnevel obolusdeesset. reperit, sed Teresia duSequenti nocte, non jam nummi, quod caeo.o errore digressa ctrix disparuit, de via
:

charistis in locum

hunc

illat.o

cnm

sacra ad popu

inm

concionc et

apparatu

^mm.

longe gravius comites

afflixit.

Cum

enim mutuo

conspectu, ab invicem per tenebras frustrarentur

cou nitatem nonuihil probare conveue re s ,antinm. Quo enim * MDLXXIU) aedes(factum id anno ex max.ma n nec^ decidit pluvia ut coelo ntotrumen comportando
lit

111

Verum en.mvero Tfrfe.*^

^;
.

%*J&^Lbo

ff^P

unainaliam domo

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

eunda
ret.

611
nniEn.

fuerit difficultas,

et

erecti aediculae

tectum rimosum

templi jam recenter aquam transmitte-

affirmarent, nisi a corpore brachium praecideretur, et hunc jam ipsa subire cruciatum sanitatte re-

fiebatut qui indictus erat apparatus non visus quo constitutum erat ritu celebrari posse

Unde

fuerit,

nec tamen in alium commode differri diem, quodillocelebrandumjampassimpublicatumesset. Non parum ea res Teresiam afflixit quae confestim solebat adversis ad eum qui ex omnibus illam convertit, et amice cum eo expostulans, eruere, se nou adhiaut se hujusmodi in operibus miuistram
;

cuperandae studio decrevisset, Catharina de Anaya matertera, quae in S. Elisabethae monacham agebat et divino erat obsequio addictissima, refragante, resdilata est hanc enim ipsafieri sectionem debere
:

insigui animi magnitudine negans, spem potius omnem in Deum conjiciendam, a quo sua esset

haud dubie
multo post
virgini

virgini restituenda sanitas, aiebat.

id ipsa sibi

prospiceberet, aut importunae huic ipse necessitati fervore Domino dictitabat. Ut insig*ni cum
ret,

manifestatum.

Tum

Nec Domino ccelitus dixit quoque tam ardens languenti

a

primum

festivus illuxit dies,

;

inopinato ccelo toto

Deo serViendi injectum est desiderium, et firmum adeo perfectionis in Excalceatarum caetu
secUindae concepit propositum, ut emori prope prae corporis dedesiderio videretur quamquam huic ne feria bilitas obstare voto videbatur, ut quae
:

unde summus omnium sol fulgore coepit nitere ordiuum factus concursus, et solemni cantu verbique diviui praedicatione praemissis, inusitata Venepompa, magno rabilis Eucharistiie Sacramentum
B. Matris
vixerant),

quidem

sexta, ob virium imbecillitatem,

carnium

monialiumque g-audio huc

(quae

eodem

ca-

rentes hactenus tristi

quodammodo
illatum est
e.

in solitudiue

demum

Quod autem

esu abstineret. Nemo inter reliquos id ipse illi votorum adimebat, atque radesperabam; quod, si quidem naturalibus res
tionibus metiendaesset, nullaaffulgereadmissionis inhancfamiliamspes videretur. Sed tantum quadam die menti illius affiavit robur de coelo Deus, et poterat, ut qui solus hanc perficere rem volebat Matri Instituti hujus illico tum Deo tum Sacraeejus amissam amplectendi votum, si modo valetudinera
redderet, nuncuparit. Et

non, re hac comperta, spem

optimo domus

haec esset loco sita, frequentari sae-

magis erga pius a multitudine et populus solito

iinprimisautem MariaPimentel, studio, comitissa de Monterey, miro in ipsam ferri poterat liberaliter praesto esse. B e t subsidiis quibus in egenosDeiErat hy.c matrona religiosissima et Nec que famulos copiosa eroganda stipe notissima. Deus, aliquot defuit e ccelo sua submittensauxilia

ipsam

affici coepit

Instituti statim virginibus hujus sectandi

mentem

eodem etiam spiritus feromnem exinde vore addidit in hujus se rei signum seposituram, utsoliDeiinmedicorum ope spem
adscriberetur. parae patrocinio reddita salus valedixit; Ut promisit, sic et medicis 114

aspirans.
tl

et fuerunt odtcrlpt*.

eu( plure

nataliliw

Salmanticaj agente, 112 Unde, etiamnum Teresia pium altera alteduae genere illustres sorores (etsi in hanc cooptari petierius propositum ignoraret) Francisca de Luna, runt familiam. Uni nomen erat Eleonorade Ledesma, g-enerosi civis Martini alteri

quunquain tabe ac sanie brachium tamen posthac operam tresceret, videbatur, illorum
sospitatem adhibere noluit Nec sane frustrafuit in namquetandem est consecuta, tametsi gemina Quocirca apudconsanguibrachio plaga superesset. er ipsos neosvehementiusinstitit ut sibi liceret P L1CU3 CIH.U1V". tradere, ad quam tantopere asp,se
: -

fore ut corapu-

demum in haerediDavila Maldonado filiae, cujus Davila filius successit. Erga tatem Joannes de Solis amore coepit, quod ambas affici Teresia singulari probitate, pietate, modestia ac judicio
deipsarum
sstatem
juvenculse) longe superante (erant enim
ipsa

huicdisciplinse

rabat; brachii

namque secundum eam quam m fiduciam samtatem Deiparam Matrem conceperat

sibi esse restitutam.

multaaliorumesermonibuscomperisset. Has qui-

dem ambas

suum

in

Ordinem adscripserat

pnmo aditum sedcognitodeesse Franciscae (quae necessanas corpostularat) oneri ferendo sibi fieri
hiennium illa in domo exactum, decessit bus relictodesiderio, et vita

Sed fidem apudsuos pia virgo quidem Petrus Sohnoninvenit; imo ne patruus conhac de re antistitam ccenobn

illius poris vires, sororem cognomen sortita, et ante adlegit, qua3 a Jesu est

Eleonoram dumtaxat

sius ante voluit oculis consp.cavenirequam suis esset bracbium insigni animata fide haud quod illa cum tus nullis exhibuisset, sospes id et

magno
:

sui sorori-

eratnamque

insiffni

morum
;

omnibus cara Domini fcstinavit

:

humilitate et comitate adeo in via et pauxillo illo tempore ut merito in ipsam Sapientis
suavitate,

patruo comperit; qua carms deforme abscessibus esse in constitit, ac si nullum integritas ita quidem ,lla exstitisset. Tum ergo de ante
<, r avate

eode m

ulcus

admittenda

in brevi quadret elogium Consummata retuli quod beata haec tempora multa. Haec eo a parentibus acceJesu Christi sponsa universam una secum in usum coenobn

explevit

magno in qua etiamnum est transcriptafamilian., cptam narra ,onem lumsoUtio vivit. Ut ad sublata Teres.a e v.v.s jam redeat oratio, cum, conven.re min.me nobili monialibus

demum agi cmptum est

et ,psa

m Ulam

oum

viro illo

Snc UU

cedentes

domum, aliam

sibi

ooemerunt,

ptam hsereditatem etiamnum manet.

attuleritjcujusillifructushactenusperutilisfuitet

c tantlimonin 1.11.01161

U8
dem

Ante has

et

non

ita

multo post .1..

in

eam-

nosocomium (a Eosario ,d n hsc ipsa est m qua modo babebat) erat; atque singularem De, opem md.es diversantur:in qua
q a tum

nomen

luellr

inter ca.te.as

cursum mt.te reliquum v.t* filia, quse in tenera voluptate Deo l.b ns generosa mentis constautia ac
consecravit.

virgmes nob.les e sunt cooptata. familiam So l.su Anna Solisia, Suer. Alphons,

expe

~
m.h>

dum
,

commode major ibus dom.c.U. .... contentlone an

abunde pro spicit.

Qua de

re plura

smgUlat.m eo S.Trinitateimpositum. UUu_ vero ejus m.ra fue vocatio Hbentius hic memini quod inde a sept,mo tetat etsingularis. Cum enim jam usque incredibile. m eoranno ad se.tumdecimum
poredoloressustinuisset,

Nomen

illi

fmt a in relig.osa v.ta

J^J mm P~ ^per
P^P

beren qmPP

^ ^^ ^m
sola

comperta), sed referre (utpote mihi ssimis sempcr agere panci _ scr,4 ero quod de al.,s

minime deereverim

(s.ngular.s
,

historia> et pr0

xa ad-

parente 8 c duce lere

dum

ulcerosum ebrachio

^f^^^^^,^ Vitam
a

const.tu..

sib, contraxe at, apostema, quod quodam e lapsu jam deven.sset res, eo tollere med.ci allabo.ant, et ut eo quo d.x. omni deficiente arte et industna, iutermonturam plane
ffi

ANNOTATA.
Quanao

mera

"

tatis

anno eom

chirurgi

VITA
612
ACCTOM
IWDERA

S.

TBRESI^ YIRGINIS.
aliis

edidit,

etiamnum *^
^
:

Ebolensis

^"J

tf^romisit
rludimus.
h

Heaehat vrincipissa fw/uriam /Jz^r^, ^W?or pruastra nensis adjuncta p xxvi Comm. prxvii qwe nos
,

nonnullis comitantibus,

in conclave

irruit,

vocatione

^eram^ninit ^thTsaris AlvaLudomwdePortetnViia^ lmdem

afirLP^ra
Vi
et

Quod

hic

obiter

de_

, o itt*m Tp*u sua ad Socie tatem Jesu

coram inspectura utrum nondum exspirasset. Ergo pupam in ulnas accipiens, quasrere ab ea lacrymosa yoce COBpit Quid? Christiana non es, filia P de crudelitate parentum adversus ipsam quodammodo
.

egta

Jnfans iUico sublato capite fari

:

coepiti ac
:

prxnos altulimus in Comment.

omnibus audientibus dicere . Christiana sum . quo edita in lucem erat die salutari tincta vero nullum amplius verfuerat lavacro. Exinde
bumprotulit, donec statam loquendi in pueris a^tatem nacta esset. Quo prodigio factum ut ergaeam w*. affici . mater venemeouu* coeperit - ac sedulam ejus mate r vehementius ..,,.,-.-> i inccorit. diceretque unum hoc a jussent, <1 irprptnnf limiTn \\nr> o baDeri rationem ere eateDU s ut sibi vitam extenderet, e e

* i^amauu--,.^^ u doctrina est annc 1560^^J^^S^/Tr^n^ni Conesl anno 1580. et^nv^fl^^^

.

l Mendoza, e ducibusdel cp eirus Gonzalez de

,

WF

^J

^^^uTs^pfo
N dToto pLlam
ti

IV

interfuit,

deque

DeQ

chronologiaaberrasse hic annoavera Comm. prxvn demonstranum. 510

in

quo cernere liceret quid huic puellae futurum esset. 117 Jam nubilem parentes collocare in matrimoTeresia initio et hunc D io dum volunt, refragari donec, cognito Franciscum nolle suscipere statum
;

S.

Andre*

Apottoli

aJesu tes"Tprolixiushcecejurato Ven. Annte 571.

n\Zonarrata habes

Comm. pr*v., num.

CAPUT
Fundatio
B
C*P. XVII.

VIII.
S.
Teresice
iter

Valasquez suas ambire nuptias, cum illo quam prirnum contrahere, etsi antea de facie inviso, non eum procis anteferabnuit, licet fortasse cur aliis connubium introrsum imiguoraret, ad hoc
ret,

pellente Deo, qui hac monasterium

tare decreverat via.

Albanum
;

exci-

Albana.
agendi

ratio.
coenobiorum fundatioecce etiam

Albit

Tormc-

T Tt i-itur ad inchoatam de Unibus narrationem revertamur,

priusquam Salmantinum

Post annos non ita multos domicilium transtulerunt qua in ciSalmanticam ac laudabilem magi- E vitate Velasquezius opimum quippe erat quaestor et stratum gerebat. Academiae censuum curator ; unde et sua pro-

omnium

illius

fessoribus

it*

constitutum esset domici-

ducis Albani qmestor, et lium, Franciscus Velasquez, JoannisOvallii et Joann Teresia Laiz, illius uxor, uti (soror hsc Teresiae erat, de Ahumada uxoris conMatrem omni dmmus) intercessione apud B.
stubilire

quo persolvebat ibidem fungentem ipse cognovi. Opuillum munere hujus sors erat, sed deerat lenta ac beata conjugii quam illi orbitatem acerbe fortunarum hares summis a Deo precibus ac ferebant. Prolem ergo
stipendia quotannis
: :

suarum sedem tentioneinstiteruntut Alb* etiam causnm cum aligravaretur. Hanc ob

ne

obtinere Teresia satagebat. variis pietatis obsequiis quam desiderandse alia non erat ratio vero
Sobolis
:

quotTeresiasodalibusMethymna egressa cum ns a quibus cum pacisciprovotonon posset Institutoque minime conevocata erat, quod iniquas
:

est

sed

superesset qui suo nomine ut sibi defunctae hasres Deum dilaudaret neque umac loco continenter

ff ruas

longum

proinde in conditionesinterponerent, resque aliis poscentibus Methymnam,

traheretur,

desideno spectavit. quam ipsaaliud in hoc hseredis Andream suo patrocinio Cognito vero Apostolum miro erga hunc studu) steriles uteros fcecundare,
:

vero Vallisoletum, post negotiis,i P sa revertit; inde

Toletum,

Salmanticam, uti jam ante sigma Salmantina funficavimus, profecta est. Vix duo menses, cum rursus Albam ut

demum

suam comxnendare rap i eique orbitatem Deus, non intercedente S. Andrea ?t vocantem, sed .liani, qs prolem quam poscebat,

cmpit.

Au

qudem

diutius faceret ?onire melius ac

quod ipsa

fieri cu-

datione effluxerant properaret, importunis

ii

ipsi instantlittens. Csete-

sedem non usque adeo propendeoppidulum sit Alba, certis bat, quod, cum nonnisi idccenobium reditibusvideretur. bed stabiliendum opinione omni quo potuit studio r ab hac illam Dominicus Badivertere conatus est, uti et alias, agebat et Teresi a Connez, qui tum Salmanticse ob causam monafessionibus erat, nefas esse hanc neque intermittere dictitans sterii fundationem stabilibus, enim etsi dotatum id esset proventibus monachas et paupertaeo minus qus in eo degunt perfectionem aspirare. Cujus tem possecolere et ad secum statuit sententise morem gerens Teresia

rum

in

hanc

illa

testimon.um (qod dare possem

perfamiliariter novi), prodnxi eapite

plnnm..
{

Lri

\to*j * L 'O-s^mpedjen^ Q
:

etiam Dlud ipsnm PerpeU Dens con cew tfieri perpetim

jure nni

ab al.qna de c

sn

stirp.s

progenie esse
ttllo

cnm.ut, eicw ea =
prorsus censu

^^^ WnB B
ergo
tr

pn^U n^
^

cn^

^.
sine

ins piraretnr,

Albam
Tcresia Lai:,

116

Nec vero

coenobii erigendi gratia excurrere. hic tacendum est quid ad

hoc a

1 Quadam
adires. .

er ter admitteretur. appnridont finc contmen lecto noc* n

fundatores beata Matre monasterium efflagitandum haud obscure perspici poterit moverit ; inde enim inchoanon sine miraculo hanc esse fundationem toto Teresia Laizia, illustres nacta parentes, tam.
vitae

auribus 'eemaccep.t fieret emm^fi cita ; per hanc

>.ol.<ie P

fuit in Deum religione et dignissimis ; cujus aliquod dare moribus Christiana Deus. prognosticon jam olim voluisse visus est adeo enim tertio a nativitate die (quod non Cum quious accidisset, ut quibus gratus illius ortus parentibus solam illam in cunis vagienaliae filis non deessent) vesperam insigni negligentia

tempore

summa

estitit, c. ione d prop^rea * * lUa depr fiefi cniit, at non votc cnm eaquamm hoe ut incur-

H*c qu.dem

*; ^^

^l

^^
Vn9

discrimen

^^
^

nonposse
reret
:

et pr0 binc suaspro Andrea, ferl^lpostolo patroc.nante iduo soboleDoo, patrocinante ass idu( b e Hoc ergo aum oblata veQter supplicat
sibi

^ persuaderet

damn

**

.^ vi g. ilantill e an
vigio
.

*me

tem ab aurora ad

sedaD eo

illa

quidem

prow
f

uti secutus

erat, deseruissent, mulier cui concredita cautum pertum haberet quam parum proli

cum comesset,

Versari sioi 4 declaravit e ventus.

videbatuPf

DIE DECIMA.QVINTA OCTOBRIS.

G13
ACCTOif RIBM4.

areaB porticu puteum cernere v idbatur, sub cujus procul inde vernantissimum conB e putabat. Haud adeo candidis perfusum flosculis spexit pratum
,

non

raediocrici stupore ac timore complevisset, si-

mul animo Deisensitmanum,quod

recogitabat, uti

Jonas Propheta ultricem

oblucta-

illius esset jussis

similes non memiquidem elegantibus ut vidisse se illorum modo explicaret, nisset, et quo elegantiam
nesciret.

tus.non secus sibiDeo vindicante carissimum hunc cognatum morte sublatum, quod divina exequi raonita neglexisset.

vidit AnPuteo adstantem Apostolum qmdem forma venerabili ac decora, et lta dream perspiceret Maesse clare snectabili ut Apostolum videntem voluptate perfudit; e jrna illius aspectus

121 llinc denuo animum ad inceptam de mo- monatterium nasterio condendo cogitationem revocat, etsi quo illam opere perficeret modo, plane ignoraret tum
;

ouo mox audiit

Longe

alii

bi sunt liberi

quam

quod,

quales

ipsa optabat

lectissimos illos (ut m.hi quales ipsa exposcis, designans. Exrade quidem est verisimile) flores nec abiit desidenum sobolis habendas

optare sibi e viso niret, tum quod deesset qui aliqunra taliura habendarura sibi spem faceret non tamen deerant qui
:

monachas et Deum persuaserat, nullas usquam inve-

omne

illi

iam araplius

liberos a

Deo

marito instituit, <rasset,dignumDeoopusfacturos,sisuisefacultatibus Deo construerent, in quoassidue p.ffi

cum prolem

expetiit; sed agere cum sibi rerum arbiter ne-

ipsam irridebant anxie quaeritantem quod invenire non posset. Maxime ab hoc illam opere dehortabatur Pater quidam e S. Francisci familia, ipsa Confesctrina ac caritatis officiis praestans, cui Mire quidem hoc siones noxas aperire assueverat. perbrevem hanc ejus illa dissuasu angebatur; sed sacerdos desolationem voluit Deus. Cum enim esse coenobiis a Tehic foras concessisset, et multa de
et resia a Jesu constitutis inaudisset,

vir do-

monasterinm monachse famulareutur.

nr voluntaiii

maritus annuit ; at uis119 Pio conjugis studio ipsum illa erigere in an.mo plicuit locus in quo Tord.lloj.noerat is haud procul Alba,

gSSrt

n B

solum Per mine, natale mulieris evoAlbana, Velasquezium ad se ducissa 1 lenriquez, suum .llura Toledo ducis simul et , lt Ferdinandi de magistratum eura creatura. Quera ille quistorem
.

idem tempus Mar.a

quod

in

nsdem

vitae servaretur institutum,

accurate per se ipse

inquisisset,

Albam

perisse

significat

reversus Teresiae Laizise se remonachas quas adeo solhcite

effingeret, cuncta
quae.

hiisset

etdomumAlba^comparasset.suamhucper
qu.dera,

Uter.
v

conjugem invitavit. Veuit illa c.v.tas, multo illi displiceret rinvita, quod Albaua

eW

quaereret et quales sibi acceperat, beata Matre ac sodalibus illius

rans. Suasit proinde ut
litteras

de
per

llli

enar-

cum

ipsa hac de re

quas maritus coemerat_des. d.st.n et pauc.s cub.cuh uaraque parura commoda, ergo loco ac capac.ores.Ut ow tamrtsi optimo site

Lagis

ill,

^n

conjuges conferrent.

Igitur nihil cunctati

cum

ea

quam

initio

significavi occasione
,

ad ipsam
contigit.

scripsissent,

quod jam comraemoravi

etsub descendit, ct port.cura luce poTtare in areara an.mo recurr ebat statim eadem puteum conspexit, j.m locum quem per v.sura

sed aequo Albam igitur Teresia rursus excurnt; ultro citttque varia diutius re trahebatur, ac futuri, incoramoda, nec fundatores

proponebantur

Luc

ipsum sanecsse conspexerat. sibi apparente, lute Apostolo Andrea omn.ura mirari quomodo horura Hiuc secum ipsa fortuitc domum gnaruTconjux in hanc incidisset tempore exhibi a. ISec ante sibi esset
.

ou

tanto

raqmrens, hoc deraura^loco esse P ura exinde Albana tsd.o struere decrevit. Atque

raonaster.ura ex-

assiliberalitate proventus ut ea qua oportebat Ejus namque videbantur. gnarent, adduci posse diceret monaTeresia fuit sententise, ut iis semner victitarent eleemosynis, vel steriis quae piorum non tutelam suppeditanda ne necessaria omnia in vitae cogerentur, in usus suos postulare

nuraquam de Ut coraraoratm: ac *des, ad^jus contiguas compararnnt tuit. Unde et nuodmoliebanturccenobiiterra.nosd.latandos.Cog po ts ipsa assiduo cujusnam tabat auterasecum locum attr.bueret: volebat mum Instituti monialibus csse et stud.os.ss.raas eas et nuraero pauc.ores

iude,recedere ste-

quidabexternis nveleorumpenitusfundationem intermittendam

T&2 Tandem

re transacta, certos

illi

proventus

Terw.

utcumque q omnino adversante,

tione Deiparas

Itaque, snfficientes assignarunt.

id domiciliura

nemrae ab Annunt ad ilh

rn6uli.

a cognorainatum (naraque

fundatores), noraenimponi cupiebant P

indicii jier-

Qnlitmlinis sectatrices. cura 20 Hac . sa de re

mota,

variorum Inst.tutorum P de.iberans, ut quod r i sodalibus coramunicavit d consentanenra foret, ex ,p ... div nae maxirae re erat sedu, hac Vela.quezii sceret nec minor con.ulebant sat.us a.serebant

kalendas Apostoli Pauli Condie p brua H, anno MDLXXI, quibus coramoraba ur sacro, in illis in versioni un unt quibus ipsi ad al^scoraraigra ffid ibus, e fuit Tere.iaB igitur hoc pacto datum est. Adirapleta Apostoh et S. Andrea,

vm

t a8

Verum

ii

quos

lS
IZ
flores

facultates caritatis opera ore suas in alia

.mpende

e;

facta visio, siraul deraum esse pcrspexit vindauraSfctio atque id odoriferi excrescerent quo lecti illi et

yuamoorem ope interponebat. deho religiosi ipe. essent eam fundando

marito
in

cura

eam

ut, pot, venit sentent.am,

-.

tunarum parte
Velasquezi,
dedicarent.

su* in dotera sororis uro t radyta eliqu duc

^natau,

ante, excreverunt quales jara tura, Deo exhalantes; quin etiam, prisuTv Uiraum oiorem sucnovi futuris teraponbus raor b s occidentibus, insigne postraodum fundaloco Trescent Hoc ipso et aedera sacrara non con truxere domiciliura to hodic conspicitur b; ^ntemncndam. qu ctiam corpora illorum hononfice principc u u Tn sacello ibidem ab ndita sunt, ct saccrdotia c
^

"
am
(

---animarum posi nauc vno^ utrmsqu Id qnidera etsi

sedisset decretum,

constituisset

commod.> et propriis illorum qnim conauieret. V.x deui et n quo d.x. ado escens proposito dies, cum isde d me"nut h Ura adeo derepente incid.
oppresser.t. multo post eum raors
llffic.psa

lor 1 quod nomra.* BUl adaugen

-^gi^S-S
raent. d

m
.

stituenda
Toleti

Spir.M^q JoannamaS.^ s iritu qU moderatricem.necnon condux, q rehquerat. B. M..er

,

Agnetem *

>=

^^^J ^.tu

ne re n

a..nam Methyrana vero Thora

ccBnobio hod.e quffi S. Francisco,

J P^-^,7^ m
prssens

u^ **%ZwM.
^

Burgensi Mariam a

h0fl crano-

^^

Tomus vn

Oclobris,

Pars Pnor.

VITA
614

S.

TERESLE VIRGINIS.
festinaret,

bium

regit,

Sa
5
cap. xvin.
7,.

evocav it

Joann

moderata,

bunc e* B. Matris prastante Mana a vicariam illi operam

*V-V pr-cripto
biennium
rei

Soiritu
est

nunquam, modo necessarius

patiebatur. intermitti patiebatur
,

adesset ap-

paratus paratus,
,

Aquam

lustralem

Uineribui

"i^rAlbano^oinicilio constituto, nnllum de novo cit e; abiit ex quo

alibi

cir-

-onastenum
illm

IUII

causffi

deprom,.m. quas .equenti. libri exordfo ilhus mibi fore visum est, si Quaminimeabs re rat.onem adnovasfundationesproperantis itincris Bi proscquendo, huic fincm imponam egrediendum non aliaS quo illi erat ccenobio forte smg-ulam Turn sodales conduccbat (nisi evocandam singularem aliquam
,

condituma Teresia

est

cujus

fuere

non raro etiam habebat per viam contineuter ulnis gestabat. Ex quo fiebat pueruli Jesu effigiem animi distractionem nec ut nullam ei iter afferrct eam turbaret profectio quam commoratio, magis labores quam tractatio quam quies
negotiorum
,

tranquillitas

imo vero

spirituales sensus ac cha-

^^

Pater ccelestis opplerismata quibus illius auimam copiose affluebant ut iis fereudis aliquabat, adeo laboribusatque tenus mentem diurnis nocturnisque vero itineris causa negotiis distrahi oportet. Nec
praeseutia frustrabatur spiritus collectione aut Dei
sibi
:

aliaua necessitas

suadereTquam qua. non

illibenter norat

secum

verbis .micabi hbu. ac ventura ; quibus deinde gratias agebat , quod renevolentiam spirantibus disceden offerrent. Die q uo l atanter hoc ad iter se accipeut Eucharisti* viaticum

semperpraesentem habebat quem nimirum adeo eum ex animi oculis amitteret; ut vix umquam tamen eo quo reliqui coutemplativi modo, sed

non

alio

quodam longe sublimiori.

lbi

namque, in iutimis

divinarum animas penetralibus, trium Personaruni easque admirabili quadam pnesentia perfruebatur,
ratione in se persentiscebat, ut ubique
ibi

dum

erat,

sacrum

adesse eas

rZ
qui
's

sat gebat.

atque interior

profioisccntium Ut autem major essct, rhedis au recollectio

?ectici. ilias,si

commode

T bat, et obsccenis .ermomgnorum paterent contemptui, R B prsecluderetur, quibus ali

oP

ne per v.am

vehi haberi possent,semper mal in hospitiis monachffi vel

etcomitatumprrestaresibipersuaderet. Ilinc nulneminem unquam lam sentiebat solitudinem imo hac Dei societate contialloqui optasset,sed j ucunda
;

nenter

potiri.

E
se

126 Si

hoc pacto Ubertas

ssim

SS

ob causam exteriori schemate

auctopraasertim inopes et nullius iter soleut atque hanc ab impuris excipi per esse eas matroni. spe-

daret occasio,

mmin,

boc

illi

****** mira cum letitia id faciebat, quasi ut nnnicolloquium jucunditatem afferret,

:

quando tamen

cum

aliis

loqueudi

lummanci*-

Si rhedffi commoditas ctabilibus similes volebat. undequaq^ curribus eas, sed clausis BUppeteret, ns ab ahoium unde non minus in

non

quosolaretur rum hoc pacto itineris sui comites proficiscendo alacritas, rum ea erat lubentia et in

subvehi curabat conspectu arcebantur

:

quam

si

cmnobiorum claustns

viarum molestiis deterrerentur, et nulla quce in colloquio comis imprimis ac eos illius Si quando erat, audiend caperet satietas. jucunda rebusque divims per viam dabatur occasio, de Deo
nullis ut
,

modetti*.
colleclionii

e-

^loriter

increpabat, si quam videret non satis obtegere, quotiescumvelo os vultumque Ipsa vero licet vel que ab externis conspici posset. semper demittemulierem alloqueretur, velamen

item

sermonem
soliti

inferebat,

quo suos comites amice

deti-

vel jocan per viam nebat. Qui vero vel execrari majorem illius e verbis voluptatem erant,

hauriebant

quam ex omnibus quibus tum mentein

genus homine sermonem bat ne fieret, justa aliqua suaconferret, cum quo ita Tiutinnabulum semper assumebatur,
nisi

forte

cum

id

utiidipsi inremittere potuissent recreationibus; placida adeo ac quieta terdum asserebant. Etsi vero
,

deret ratio. signum dabatur, quo orandi et silendi suo tempore nec non clepsydra ad hoprout domi fieri solebat;

Toto autem illo rarum spatia interstinguenda. socios, tam rehgiosos et tempore omnes itineris tum famulos, sacerdotes quam laicos, cum dominos
silere

consueoportebat; nec pia Iubc quemquam dabatur invicem tudo offeudebat. Ubi vero signum famuli confabulaudi.jucundum erat videre ecquo

prmoptasset tamen llla, si itinerum illitis esset ratio, iutra sui monasteru potuisset fieri aliquatenus dediut inibi orationi totam se latebras delitescere, ipsiusmet Praepositi, illinc caret Sed hinc Generalis liceret cosChristiurgebatimperium, et quotquot in cunctaretur. Jam supra nobia construere ne quodam domicilii erectione vidimus

soluti. gaudio gestirent, quasi jam vinculis Mater accurate siluissent, aliquid pia etiam, quod C amplius in cibum dari prEecipiebat. In carpento aliam quamdam curruve quo ipsa non vehebatur, ac sibi parere voledesignabat cui socias uon secus dumtaxat aharum bat Hoc illa facto non obedienti sed etiam talenti ilhus quam periculum faciebat ; regendas prae se inspectricem crearat, quod ad.alias appuhssent, condiversorium simul ac
ferret. In

Quibus

Malagonensis temporeasacracoelestisSacramentisumptione 1111 Salvatorem inter **V**r reversffi apparentem sed ut in nonessejam requiescendi tempu.
xisse
,

monasteriorum erectione festinaret, commorantium qu tem quod in animabus ibidem parum hoc illam opusnon ?pse captaret, itaque ad
animasse.

esse cohoi taturn^

clave

quoddam secretum occupabant,

quod

se
:

est bruario, sic illam Redemptor quanto cum ad oculum videas ; mtere et elabora, volui coronam hanc te auxiho . iose tibi sim P Virgineum mi"sce diebus Ordinem a cquirr vcr a iu
. : :

Anno quoque

AtnTWT medio MDLXM, meQ

prope Fe- &p8 horwwr P

attatus

Con j.
(

^mDm

comitibus exclusis sol ips includebant, reliquis cibana cffiipsa ostiariam constituebat, qu illius
teraquenecessariainferret. Si tenue indiversonum secretum non aut domunculam pervenisseut quse rudi quodam panno intermedio baberet cubiculum, suarum distinguebat cubilia, ne ab alio quopiam curiosiuscouspieerentur; atque inde necessaria inexcitaferebantur. Ipsa mane socias prima somno cubitum eoncedebat. bat, postrema vero ha125 Numquam non sacerdotem in comitatu qui et confitentibus operam daret et rem bebat, erat sacram faceret. Hoc quotidie operum ipsi autem sacras Euprimordium sub Sacrificium
;

ifile

propagatum

quadam scheda

! gitfctimihi procul . ?ur ab iis qui me proinde consciscere . etquotnam quod ne errata impingerc teretatque in varia cmlo vox e allapsa de

^Co quadamdiequantainpunta^ gaud m negotns quieU

illius

videbis. . Sequentui

exarata

manu

repen..

<*
a o

gotiis

me immergerem,
fieri

Aliter

nequit, filia; rectam

mtentionemallabora,
:

ac pietari

charl.titt epulas inibat

idque

etsi

maximopere

q meque respice, denudare egi. ^ conforme sit illis qu ipse conscii nonerant, ad Dei cb charitatem qua cor ilhus qua^rendam anima Marim Virginis gloriam

^ ^ ^ ^bjj^ ^^
mt
ut

qu

^^^SSrtll4 ue

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

salutem promovendam flagrabat, perspectam satis habebant, saepenumero iniquis ipsam calumniis proscindebant et haec illius itinera secus atque
,

616
RI0IR4.

oportebat interpretantes, liberius quam fas erat de adverterent nec intelliillis lnquebantur; cum non
g-erent quid loquereutur, vel potius quid, se insciis, omni consuo ore daemon efferri ac spargi juberet, tentione elaborans ne haec coenobia erigerentur

cedere.Et sane quo haec instructio epuli minori constitit iis quE ad hoc vocantur, eo ad majores domino ^ hominique huic qui coenam hanc magnam instruxit et ad eam plurimos invitavit, gratias agendas a
parte sua obligatae sunt. 2 Nec vero ooli3 verbis,
actio

verum etiam operibus

in

qwnmutari
nt fa,:

hae grates agendae sunt, utpote

quibus illarum

magis ac vivacius

elucescit.

Operum nomine
semper

unde
ptura
/""""

sibi

quotidie tantum detrimenti accedere comhaec B. Mater

intelligo constitutiones has in suo vigore

perisset.
ui

128

Verum probra
:

parum mora-

conservare, easque velut quid sacrum et summa veneratione dignum houorare, nec aliud insistere

det

monaite-

batur
dixit,

ut enim

Salmanticce ipsa mihi aliquando

ut

aut sectari

iter

velle

quam quod
iter et

illac

indigitant.

ria.

Jesum Christum

famulari oportere credebat haberet Dei hcec voluntate

sibi

regem habebat, cui se cumque perspectum fieri, nullum penitus

;

Est namque certissimum id

rectissime perducet.

Tum

ad ccelum quam vero in vigore conserita iniis

vantur et veuerationem accipiunt, quando

ut nihil in a

quoquam obstaculum

posse objici aiebat

quo miuus hauc exequeretur. Quodam tempore, hanc ipsa quae illius erat humilitas ac prudentia, agitare animo coepit ac mature cogitatione r^m
expendere; unde

quoquam violatse custodiuntur immutari sinatur; siquidem tam maturam in illis

condendis considerationem et experiraentum ac tot precationes illarum concinnatrix magno ccelitus caecutiat adjuta lumine adhibuerit. Quis porro adeo

et haec

verba in schedula exaravit

Quadam

die,

quibus nefas rum fundationem egredi, justa aliqua ratione

cum mecum ipsa reputarem num videbatur me domo ad monasterio-

,/

me oraniterentur, ac satiusne foret continenter vox accidit tioni insistere, haec ad aurcs meas
eo situm est

Matrem ut non ad oculum vidcat, cum Deo beatam Teresiam a Jesu in horum dumiciliorum fundatricem potius deligere placuerit quam aliam quamlimajorem illi rerum ad ipsa regenda conbet, etiam

servadaque

necessariarum

notitiam

concessisse

/,

Interim dum vivitur, non in me potiatur, sed ut suavius ac frequentius quis mea praestanda. Unde etiam sub in voluntate Apostolus Cumque mihi videretur, quod nectit

bonum

Dei semper perharum constitutionum fecta sint opera. Cum vero hactenus coenobia effloruerintet continen-

quam

aliis

quibuscumque?

Nam

praesidio
ter

,/

/,

Paulus de mulierum solitudine loquatur, ut haud intellexi et etiam ante ita pridem a nonnemine Dei voluntatem fore, statim audieram,hancforte Dic illis non uno se dumtaxat sacrarum audivi
:

licet majora incrementa acceperint, inde colligi contigesi has immutari Ordini congruere eas futurum. Quin potius si ret necscimus quid esset mutatio fieret, aliquid auctontatis alioua in iisdem
:

sed alia inlitterarum testimonio niti oportere, percontare num forte super consulere simul et ligando conin'illorum sit potestate manus meas
:

decederet ; nec servaretur ac reverentiae ipsis debitae ablatum, necquod quod mutatum esset, utpotejara auguraretur id nullo ne~ recens statueretur, quia ICICUO diioiuwv.-., -i propediem panter m. Quod sane

demptum ineommodum serio

gotio

stringere.

ANNOTATA.
a Alias etiam

pensari et consideran oportet est nec e libns sp.r.tuali- ,(, 3 Sua autem ire via ex iis hu* ai.d.en- rjjuyrtobusquos legerecontinget, nec cona.lns, ad nec e confessariorum tur concionibus, regulai hmc ac mutuari quod

Albanum hocce monasterium

In-

nraxim quidpiam

instrumento carnationis dicitur, v. g. in (Comment. corporis S. Teresiae anno 1750 nis

visitatio-

saluberrimum v.deaconst.tutionibus, etsi de ctetero nam, l.cet id alus adversetur tur quoquomodo
:

fortasse

hujus mon.aconducat, nou tamen nmili

spiritui
sit.

prxv.num.
b

14.-17).

ex buimus hujus ecclesicedescriptionem

rio Antonii Ponz.

Num

1434-

Commentarii prsevn brevem exhiItinera-

libus

si

procedendique rat.on. ejus

id con-

ut sui Inst.tut. sectatr suisque in libris inculcavit spectant, spiritus sui directionem ces de iis qu* ad rerum eipe- F eruditione et spiritualium

orme Bon

Quoniam

vero

Teres.a

decrev.t
-

cum

viris

>

LIBER TERTIUS.
PROEOGUS.
TeresiaDe excellentia Constitutionum

rientia prsstantibus

hoc non siue ratione ad

communicarent et quon.am fortiter suadendum com-

,ngent,a multoties ferebatur (quod sequerentur .ncom. Sm.nife.te. id ni fieret, inde quam possnnt adh.bere

monendumque

moda) praposits

SSnttom
s in

narum earumque
Prstantini-

conservatione.

m
l*;

unf S.

Mat rii regu-

a regul* quam Mater Teres.a constitut.onum ac decreJesu indusit, simul et observaretur accuratoftmqumquo prima regula

^uando

primffi

,psa de prudentia ac De. sp.r.tu t s.mul cons.dero suo condidit, perfectionem .ncommoda, moteitinemm frequentiam, labores, est domiciliis su.s perpessa stias, quas in erigendis
tus,

magnacum

sed et ut noriut b. qo.s p linarum ntagistri, ill.us assequendt scopus queque aptissim* P Ordmm ot bene aflfecti sint ad s^ ationes atque volo quos nouillis ha* d.cta d iscipHoam. Non de petendi grat.a conveaut iterum cousilii n isemel vel conttillis quos vel ssp.us de nire eontingit, sed
.

docti

modo et

v,r. non debent ut hi qui consuluntur spirituahum dise,experientissimi

omnem

Inst.tu

bSeit

oportebit. nenter consolere

4 In f uer t

non possum non summopere

constitutiones statu a atque addit observentur, et t

quam

h^"X^^--R
numquam non
accuratissime

velle ut

pnm

te fcJi

sermo nt, is autem qoibuscum frequens rnm nec ueo .ncoug^ imo im0 rft affectu3 notari affectus P terU
iis
: ,

? speoiem dub.do de bis studi o per n (1 .,,. ,

l^ ^

^
'

;..

rorom

nt

et 3 i is

quem

minime relucesnt

=*=

di.i aflec^us^qu

ferculis lectissimis spiritualibusque

mstructam

ac

VITA
616
AUCTflRI

S.

TERESLE VIRGINIS.
fundato, Teresia una cum Agnete a Jesu Salman. ticam revertit, suas illic moniales, commoda tecti opportunitate destitutas ac rerum necessariarum
CAP.
i.

IBIR.

dico sed quod huicquam referre hujusne an usu ac sei modo ffitate, rerum non dicam quocl veiim h_ec eo

^^^
rei
* \
:

, studuer ' t et p a rum *

J"*,i

etsi

quo minus

penuria laborantes et
ctura.

nondum

in

vulgus cogmtas,
et ere-

^,,^

,a

"

cum

religio.i* viris probatis,

tacite et
,

conferant de rebus suis servan dum conbtitutiones exaete dissimulanter ipsis con *
(ut e

8fB cularibu8, aque spec em ita enim p

dierum aliquot spatio coram consolatura

^ ^ ^^
^
i ,

^^
tes
,

Hoc cum

substitissent loco,

Methymnam

deferuntur, turbas quae ibidem inter novitiam ac paren t es ejus enatae erant, Teresia ut comporie ret. Illa fortunte suae

monialibus eam quam sarer adimendo

spondent
sexto

ta illis

partem
vellet,

in

mouasterium
0

**
si

libertatem et pra_sidium.

tium in consultonbus

irium V una consulentibus accidere u iude enimilliig-uan sint, peccatum

vel

^f^
'

transcribere

cum

obstabant parenasserentes.

d o-

id

sibi

potius visu

donarium deberi
honore
fuit aliqua ratione

multum
[L Si

Hoc

loco

pro

diviuo

susceptos Teresi

laDoreg

Deo

remunerari,

binullum
subesse asse . explora-

ubi suberit erit, etcontra,

rent, et

TlPCCtll

COhtiln$

meris t vero securum est, pr tam approbabunt, quod habebunt prastigiis. habuerint harum rerum i,_uprint 5 Si vero exiguum ped.cis ac perplesitatum ,__> nec a dubiorum
_

quod

illusio

* en

^
<

anima3 illius lucru m addendo. Hujus rei penitus cognoscendse ergo dicamus oportet unura Abulensem conventum Ordinario loci paruisse, reliquos ver0 postea erec tos Patrum Carmelitarum Calceaquo Teresia etiam S ubjectos fuisse propenderat, cum primum Abulse conderet cceno-

^^ ^^
bium.

Cum autem

hac

in

controversia Teresia et

.^er.saiutaria Lscribere salutaria prasscri

B

consolatiouem mcerent.bus af__ nas expedire nec tentaUo, pro De. eTpotefunt; demum quod est P unde nec idoneum morbo 4dit abunt spiritu nec convalescent.bus pellendo remedium afferre, eranaas vi sive ad vires recuperandas
:
>

______ conservandan^ rioterunt monita. _--_^ nm P . . lve au sui''-" sive a _ sanitatem nemo non perspecta habet terDeoquidem hffic referre forte quis ex.st.mat, tium vero non tanti habet rationem. tamets. imoforsitan nullam ejus
. .

=
i

"; ^VZ^U^^^ %L
.-.,._>-,

Agnes neophytas, uti par erat, tenerent, Carmehanc commodam litani vero parentibus favereut, quam moliebantur rei occasionem fore ipsi ejus scilicet civitate movensibi persuadebant, ad eas offenderat, quod das. Adhaec nou parum eos Teresia _ t-,., M_fln-mna> nrrpnnsii tfim fl<Tp_ w
__kg_JCH--U
ret,
C*

/_-",

id

necessorium sit quam maxime. sohtarum ,gnaeonsuetudinum in Ordiue observari magni non pendat, dirigat an.mas, r us autqui eas alienus quidam et peregr.nus
Si
fieri

en.m

.u.s

Albam injussu indc suo injussu' inde evocatam , A.bam ad novi constituenda avexisset. Omni ccenobii primordia qua_ inadhac in re Teresia vacabat culpa, utpote in eadem processerat cum enim a supevertenter
, :

rioribus

obtinuisset,
set,

facultatem fundandorum monasteriorum et solam proficisci minime decens fuiset prae

poterit ut brevi

eas in comites suas

spiritus
res

itaut ptaeam Religionem sit occupaturus miuime serventur vel qu.d constitutiones vel

quam aggrediebatur
modiores viderentur.

assumebat quae sibi rei manibus habebat, comlitteras

0IJ ,(aWr

ahud
6
moniahsab

convenientius esse sibi moniales

persuasum

habeant.

HUrestiUi*

Hoc pacto fiet ut, quae magis Ordims monia ii s post futura sit non cujuslibet sectatrix, una ex,

laudabihter hactenus

opinantibus 2 Erg-o ambabus nihil minus pcenis et provincialis destinat, gravibus propoaitis illico et eodein anathematis interminationibus, ut ac Tequidem die ambae Methymna excederent,
resia de

ap$m

Quesada

monasterii

illius fuit

moderamen
;

Sta
quid

perduxerit, non parvum Eatenus cum rem diabolus reputabit; nec immerito postquam
se fecisse
:

veste,

qu* tameu mouacham non

constituit.

susciperet.
ha3C

II minime diuturnum
rediit
:

cum enim

parum commoda

uteretur valetudine, haud

multo post ad Incarnationis

semestri circiter

unde factum ut

enim negligere monacha

Religionis,

jam

vestem deferatet

cceperit quae suae sunt esse desinet, tametsi et religiosa Ordinem profiteatur, id est, non-

Methymnensis domus praepositnm

non habuerit. Ad has

amb

litteras nihil objectan-

uisi exterius religiosa.

schema habebit,

et

ne hoc

ad ejus exemplum bit et ut eas aliaB quietem perturbabit. causa erit, atque domesticam pernecessaria sunt, ita rordibus C Utinam ha^c, uti quse ccenobiis praefuturas sunt
infiffantur

nuidem

perfecte

violaadha_c constitutiones suas

violent, in

animi demissione parent, tes gratanter maxima convasatis dumtaxat ns et nihildum cunctantes, et in commeatum necesQua3 sibi ad iter faciendum excedunt sariaerant,eadem ipsa vespera civitate tempore cum sancUe p Albam concessura.. Et prope

Ordinum relifinosomemoria. Pius Papa V quosdam familiaB Carmelitorum

earum moderatrices si enim

;

suis

illa.

desint partibus, tan-

rum visitatores constituisset, tam Calceatorum quam

dispendium reipsa compedem quod inde sequetur partim secundo diximus hbro, rient. Ex iis vero quae intelligi potepartim qua_ tertio hoc prosequemur, hujus sit iinis, quse media et qua_
rit

praBsentatus obtigit Petrus ilernandez canis sodalibus, insignis

sanctimonia,

vir.

illius

atque id e quarto erui meperfectisin quo nniversa haec in liufl adhuc poterit, exemplari ad amussim exeBimo quod exhibebimus procedendi ratio
;

quis lleligionis

perspecta erat ; Ltiret, utpote

Huic cum enim

*J** %^Z^ i^^

e
initio

^"r JmZul ^M
de
i

la

^^
fem.
r

"

s non pie sat^

cum illma sanctitatem omnium animis ^^ dera de ipsajam

minime
viri

arbitraretur

etsi

cutioni

mandata

conspicientur.

longe secus sentirent Hanez S facerent, imprimis Dominicus

et

Xita^ maximm WhmJJJ ^.gn

qu|i.pintum
Ihe

J*
g
P

CAPUT

I.

notissima erat ) lector, utpote cui res ha_c qum de conferre statuit et coram a porro
cognoscere. bantur, cognoscere
ita Ita

AbuPrioratus ccenobii Incarnationis ioratus cmobii Fundalensis Sanctce commissus.

tio

^^ ^^^^X^^
cum

v^

dem

virtu tibus v ., utibus

Segoviensis.
an-

bc se u etsi alioquin ninu i praeco; et8i a ik>quin nibii P soleret U orare s non erat commemorare ^.: noD erat,' c quodres *
.

Oub idem, de quo modo dicebamus, tempus, Onum scilicet MDLXXI, Albano jam domiciho

sermone Banezio post familiari in mihi erat mulierem . Dictum bitavit

:

_ e

mere

- -* ^ ^^

et

617 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. atque unde esse sicut tute tibi fingis u duum sedbarbatusquidam vir. Inque Vnulier non est, n putas doraos tuas detrimentum passuras, inde D erat, ut, cum eo "^pinioue apud ipsum Teresia commodum accipient simul cum illa lncarnatiocarperent aliquot graves ejuslnomen ! Jente viri magna enim mea est nis. Noli igitur obluctari impeterent, insigni cum libertate
; ;

MBtflA.

" " "

calumniis
niis

Leve
Ptffl

objurgandononvereretur

Tam
j

san-

potentia.
5 His illa

minime feram virgini verbis detrahi ulterius prosi hisce in sermonibus niico me,
Lediamini, Wncsubducam. Stea versaretUF nfifcui i.w - -- S^bul i& itur Teresia cum P AUU ^ S Abulffi G ii:.. ieitotnp fnrt.fi ftO

'

atque

rationibus

ita

mota

est ut nihil

cun-

adllo priut re~

ctata visitatoris jussis

quamprimum
S.

paruerit.

-- primiliQua- gulz r-

tuor post

.,,..

-ffl
,/,/

5* =u;;.d;r
I
,

apost olicus v Petru. Hernandea. cmtum a.t deportatur \'r, si efore,.Ho^ lore, ,\io sed satius longe fo _Inrium viden. 8 ed 8 atiuelon g

^Jort
.

'J^

Josephi Abul ccenobio SUlCLUUi inu miupuvi wv.n.~ .v. ^..^.^ solemni ritu mitigati Ordinis regulam a se abdicans, ~a T.imin.QTii' nhaprvntinnpm voto se. adstrinxit. se d primigeniae observationem P u^unci, tcicomuj, u -vmoueaiiius oportet>Tereslam ut sutt tlic ieciorem

diebus in

^"

in S. Josephi

necessana. ubi illius opera esset magis .rlPrftt Ca.eeati abire jnbet, quod, eum ;: ea pr.oillam lustrassent domum CBrmelitani mota, Teresia inibi eonstituerat loco 2ST de Quesada, subetim Teresiam, cognomento memini.Indemomal.bus , ent uti iam me dUisse

0
Uan

commoratio nullis malevolorum palegato AlexanJf apostolicse teret calumniis, ab nnos t.nli Sedis lesrato
dro
Cribello Cardinali
litteras,

^ ^^
MDLXIV
:

Madriti die xxi

et ipse vidi,

Augusti anni
impetrasse

datas, quas

ToTn b U

Hemuudea. ut his beatam matrem MethymoZreret ineommodis, mon.ahbus,

ecidit inquietudinis.

suff.agantibus eidem nensi domie.lio, Abulensi S.Josepbi domo, cu. etiam ab nr p0S uit, et submovit. Duobus tribusve mens,?m pneerat, en.m ipae ^tantum ln eo munere egit. Oum ccenob.um itidem lucarnationis Abnhe

provinquibus copia illi fit, accedente ccenobio, ni cialis sui consensu, ex Incarnationis egrediendi et ad quo vota jam olim conceperat, domum transeundi ; quibus illam suam S. Josephi momales ab omni etiam jure quod Incarnationis penitus exemit. Etsi in ipsam exercere possent, obtinu.sset et jam vero has ipsa litteras a legato

inde ab

initio

misisset, ut

remitigata^ regulae rite nuntium formulaB ex ipsis qus mox afferam

renuntiatoriaB verbis

colligi

licet,

tamen, quod
a

monast.ca illi atque e re tastrasaet. consultissimum videbatur huic Teres.am pr*futurum B nonptmm domus illa ejus exemplis aliam "onere ut virtutum Dei imperium id famuhe

Hernandez

quacumque Hernandezius decretum tulerat ut primitivum Excalceatarum transire Calceatis ad coram populo mivellet. solemni formula
rio-orem

Cmamindueret.Grave

Sbat,

Cno
bat

mallet, m quod suis incoenobiis versar, tranquillitate potin majoremque nihusmaiori se

iS nilnda
Quod
iJJa

alienor erat quodse Eo vero abhoo jusso monasteriis ad ea coram ce g sariam

erviendi

opportnnitatem habere eriat,

profiteretur, tigat* regula se valedicere dux voluit. Abdicaconcipere Teresia reliquarum suo coninarata, ac ehirographo tionis verba scbed multis graviss.mis publice sigoata, qu*que ipsa sunt hc c Ego Teresia adstantibus viris pra^legit. Ordinis B. Man in mona. aJesu.Carmelitani
:

pnmahanc

, cerneret, ac dlrigenda esse n posseconsunon adeo commodese !b"dem agens, lprp Tiprsuasum habebat.

qmbu

sterio

.
. .

Abul. et qufD Incarnationis professa conven ,n modosum in S. Josephi Abulensi n pnma regula servatur

quo

jui-

mm

divlno

montiu,

s.b, domos 4Qemenim.d modum concreditas g-uberna sicTeresia suas moderatur, pr v?ncialis litteillam nam negot.a per

secuta

C
,

.
.

mihi BaptistaB Rubei, qui et Nostri E. Joannis Incarnation quoque ut eamdem in

sum cum venia

(q^.^ e^ ^""
lMimi

singularum ad ipsa quid facienr atqne vicissim ra s',efe r ebantu rescribebat et ,psa ,Tv7deretur respondendo
ct
,

copiam fecit jusuperiores me illuc redire sequi possem, si temomnibus testor me toto vit berent) coram
s

f ri-riiLrsr.^
8
,

vacantes quam destinatas e" a ta 'spiritui r adlegebat dlstribueba tque p domesticis p ribus
i

me
:

?cc ^
:

'

perdux.sse ac sanctitatis gradum suas fec ionTac ,ue .e apintnadomiciliorum temporalibus o hme euprospicere pntnlase, ita Ubna commodis eeglige.et, idque prooelnoe ranuo u rando nt tamen illa =.,.. exaffitabatur a malevolis.

regnl mitigntionem ad pSsdicf prim* favente c eme diplomata. Et divina eonceLere inviolatam senar. usque tia hancad mortem quia ventas est, meo ac "pondeo. Quod ogUo tertm Jnlu die, F firmavi. Decima idljsa

etiam voto adhoc vare illam velle, simul omnibus qua3 Pontiobstringo, ac renuntio

nomL

ac velut dnm illm ta 8 solitudme ma tre absente, versatur^ ortu,M t

cunctabatur, nec
nrirebat urfeeo^v
ciderit

rem qua

>P

unde nec ante huc uuu

^. qu.m concess.t nll

q"
:

verbaa parB &

^^ post Cum n n
in

....seripto

commisit mhsec

SSfS=SSs" SSCSS j^g^^. 2rttTS!^ ^J*~

g-uUnjurarede,,!

orbitate

eam almanticensi conventu, mQ i a libus tunc priam iu incarnationis

P

robio

prmpoaitam

id_e

quas ta reliquis
ftmiliaris

gMt

Magme namque
quosustentar nt
eessaria
t 9
ibi

per .4

tempM

jn

domo

rei

quodam

Visitationis Deioctavam octav, m feti Ve0 UM Carmel, se a * I *;

e fratnbus

e^ snbs.diamoniahbus "ppete

Lnmendabam unum
eique(nescioan

me,s

i qu,

^.^l^Vo ^ ^. ^
-

um

qu^e. quo pericl.tabatur loco versabatur in dumtaxat) d cebam animo

,

.,
b.
.

adeuntti tiam dicerent

^
.1

domi haberent
ft

"t ahmenta accpere n innwu esset mon.ahum

penuna.

ma g na

esse res

. . .

ego n tam gravis quam dit yesponait subeam. Ad quod pro fratre tuo non ln c Dominus O flli.. ia Mac te e

recohectionis
i

ml

niales sorores me,e

igitur, ac cogita id

et

me

tergiversam tam velle neque id

tu
f

meder .ncommod,

*V m nU am
le

mtar occa

MatremTeresiam
pro ea
estate,

M^

quam
rem

a Jesu pe habebat ut v,

melius posse habebat

a tor

^ ^ ^
D,

autem tan .

^.

mminuell d.

quam

&g0

aposto licus po^

illa pr.u perfecit, ets. de

618
ICCTORI
niBERA.

VITA

S.

TERESI.E VIRGINIS.
cedere debere viderentur. Hoc etiam pietati ac -fer- n vori adaugendo prudenter instituit, ut duos

in litanis Fratribus mitigatis

deliberasset

visum est expedire torum accedente consensu, id non electione monacharum ita ut et justum fieri assumpta sit, Incarnationis ad id munus Teresia Quare dum huc lnvius. yu lc uu* sed magis multis earum invitis.
:

unum vocat.s locum quorum omnium atque etiam diflini-

bona cum venia, e Patribus Excalceatis, qui illis confitentibus operam darent et animarum curam haberent, quorum opera et industria perraagno fuit ad monasterii reforrna--.-_ lum . attribueret, visitatoris
*,

ug

urimum parum amice iret

e
Subditarum
animot
libi

transTeresia suum exercitura officium fuit, etsi a provinciali excepta

.

conciliat

usque sociis eo conducta esset. coenobio excitan 7 Maffnae illius adventu in se Teresi* ccBperuntturhaB, monachaeque viritim suggerebat injurias, ._._ Z!nPhant CK 4UU0 "v(IU lUUCUttUl, et nuas iracuudia oppo ', \ iii.in. nnrtps tenebant illarum partes large evomebant. Adhiec provinciahs incolssque civitatis. Ut

tionem preesidio. His per civitatem cogmtis, fiebat ut permulti Deum deprasdicare ejusque nomen ***. mstituennt. Interim Te"?<*. resia suis non deesse domicihis, illorumque necessitatibus omni qua poterat ope prospicere, atque Apostolum Paulum e carcenbus, in quibus con-

P'

__

Epistoli3 strictus coercebatur, scriptis Epistolis sparsas ner per orbem ecclesias consolantem et regentem imitata,

proceresaliqui

illisinchoruminferiorem convocatis litteras, auctoritatis fidem facientes

aliqus
siores,

praelegit suffi
illico

hoc

e monasterio, in

sorores

conclusa

tum

quo superiorum jussu velut tenebatur, ad sua monasteria scri-

qu*

casteris relig.oseverioris erant vitse ac

bere, suasque

exciperent, crucemarripuerunt, utTeresiam

jubilo,

itroduxerunt. .i_.iuuu._-_i--. tortiter atoue atque Fratres fortiter eam lamentis nitebantur, vocem tollere et a__ eontn Dp mnirnn mentis ______ magno Prima3, ac lacrvmis cuncta complere. Deum in gratiarum canere

filias quaquaversus dispersas consoperseverantiam animare. Ante omnia lari et priorali, in choro constiinstituit ut in cathedra --

ad

hymnum

Te

qui-_i Deipar. Matr effig.es collocaretur, ejusdem ipsa cui tum lpsa domum et eiusdem claves concredidit: exinde nullius se esse numeri apud suas diceus,
tuta,

quoad poterat,

lpsam conactionem, posteriores contumeliosa has beata Mater, insigni cum vitia evomere. Sed illarum factum, tolerantia atque animi prudentia, excusando, sensim delinitas sua s
ipsam in praepositam in partespertraxit, uttandem
c&etens assumere minime dubitarint. Quse autem

Sanctissimam

Virffinem,

cujus in

tutela familia

hsec versabatur,

veram ejusdem
Dei

esse praepositam

qu
9

ipsas gubernatura esset, pronuntiavit.

Quam

hoc acceptum

Matri

fuerit obse-

Wfc
'"'

wu*

ac copervicaciores majori antea illam contentione studuerant, seque difficiliores natu domo excludere
in ipsa

quium, haud multis post diebus id ipsa Teresis manifestavit, quse hanc ab illa factam sibi apparitionem scripto etiam commisit in haec verba d In
:

r/

assumenda praebuerant, pacari paulatim ac fueagere postea cctpere, ut nulla non domi mitius ferretur, ac diuritqua. filiali inipsam amore non licuit, non optaret. tius apud se eam haberequam

Sebastiani Martyris vigilia, primomei in Incarnationis ccenobio prioratus anno, cum vesper-

time Sanctissimae Dei Matri Laudes cantari jam inciperent, in antistitse exedram, in quaDeiparce

//

Tum
quod

vero

Vallisoleto

Arias, quo
id

eam

loco

antistitam

Teresia evocat Isabellam jam ante crearat,

itaque expedire
vi-

illi
:

esse necessarium

n
//

imago collocata erat, benedictam Dei Matrem vidi innumera Angelorum stipatam multitudine descendere, ac prout mihi videbatur, eodem in tum sedili considere. Effigies quam posueram,
abesse inde videbatur, sed ejus loco solaB. Virgo Maria apparebat quse facie aliquatenus similis videbatur imagini quam a comitissa accepe:

hanc igitur dissimulanter acvelutaliud deretur reacturam Abulam evocatara sociam sibi in illius esse jussit gendi officio in lncarnationis S. Joanne vero in locum Vallisoleti Mariam a multos eidem loco annos cum Baptista, qua. autem tam in prajfuit, subrogavit. Illico
;

//

n
//

illi

,,

,,

laude monasterio
spici

quam in monachis haud potuit quam sancta probataque ad

difficulterperantistita

,,

quamquam subitum id ac repentinum ram certo visum fuit, unde descrimen id non adeo suspenpotui notare, quod illud me in momento samadmodum teneret. Plurimos item videbann
;

regerentur.
earumque profeetui ipiriluali

videre summis sedilium coronicibus ac pulpitis etsi non specie corporea insidentes Angelos,
;

enim apparere ccepit rerum ad spirisuaviter exercitationem spectantium ordo, ac tus nova indies e_e ipsee ordinari ac dirigi, ut r blandeque emeninsingulis morum eluceret correctio atque
8 Insignis

enim beatissima Laudes decantabantur tempore hunc mihi tandem ait Virgo locum occupavit, et constituens. Optime fecisti quod hoc me loco
erat
:

visio heec intellectualis.

Toto

illo

quo

datio

derator

qua delinitus temporalium etiam rerum moaclargitor Deus de necessariis vitae opporancillis suis

Equidem

quae hic Filio

meo
:

tur, pra_sens adero easque

illi

laudes decantabunofferam. * Inde

tunitatibus ac commodis abunde adeo

de

anguprospexit ut nulla exinde illarum laborarint atque ordine stia; sed re familiari laudabiliter umquam decerto constituta, .nihil hactenus illi Atque ut Labani, ad Jacobi compertum est.
fuisse

tecosten

accepi proxima quamdam a Domino dante concepi, domum gratiam, spemque eo melius emendahancanimas, inquam, ejus, in

se ipsa his verbis scribit

Dominicapost Pen-

Altissimus familiam complevit, et Putipharem, quod Josephum haberet

introitum, benedictione sua

Abul ipsa est quse jam se accepisse scribit, illa qua nul lam un S.Josephimonasterio conspicitur,

tum

iri.

-/Effigies porro

illa

quam

a coraitis a

famulum.omnigenis cumulavit bonis, amborumque

in

quam

majoris dignitatwjiaut pulchriorem aut

adauxit substantiam, ita suam huic illius est gynaeceo benedictionem elargitus, ex quo Teresia regimen directionemque suscesua famula

immensum

pit, et

inaliam longe

id

formam ac faciem, quam

admirabili potentiae suae

dissemeraini.Dedit hanc illi Mana poat his alnsque Aragon, Osornia. coraitissa. Ex per suo loco narrandis evidenter ! beat Matnb reg sicutraonialibus Incarnatioms

deVlas

^^
_a
.

etiamnum hodie
:

retinet,

men

corarautavit. virtute comrautavit.

Non sine prodigio id factum prima enim quae hic Teresia egit Quasub dicas dragesimaejejunia tam crebro in coenaculo mortificationes

frugifera : et quotidiana vigilantia q hanc ipsiraet comraoration^u^ nauc ,xstitit, ita nec e.xstitit, itanec hic meri to _ lem plane fuisse magnam gt
:

salutar

rum segetem

coacervavit

capessebantur, aliaque pia quae sancta Mater pietatis fovend* causa excogitabat exercitia adeo erant frequentia ut quaa in Excalceatarum domibus usurpabantur, his non dico quari, sed

dextera beneficns ac gratns aon obedientiffi h opera haud obscure perspex" ma . sint comraoda uant uadet dispendium et unde sibi quis per.ua

n~^^ ^^ .^^
et
(

& divina

"^

neant lucra,

m#

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

inde illum proventus animi uberiores ac cessurum,
colligere.
"

619
OCTftnl

iis

quse ad Dei gloriam facere norat, intermittendis

RtltBa.

quidquam generosam

Cif-

Incarnatiouis domo 10 Bienniumjamantistitsein Salmanticenses Excalegerat, cum Teresia munus, ibidem summis apud P. Petrum Hernandez, ceut precibus agere ccepere, Teresue ut tuuc agentem, prseciperet Salmanticam ut exsua auctoritate domus comparandas causa, quam J-nrreret alterius
,ia
ipsffi

deterrere viraginem posset, Salmantica ineuute vere excessit, laabellam a Jesu, de qua paulo ante sum locutus, eecum ducens,

quod Segovia

esset oriunda, nec

non Mariam a

Jesu, domesticis rebus curandis de6tinatam, quffi m Tp.iV\d11q inde profecta erat. itinprp. una cum Isabella inrlo r.rftfpf>,M Prnt In itinere cum pertransiit, Maria Henriquez ducissa Albam
in

adaptarent. Hernandez lgitur, Teresiam per tecti laborarent angustia, viso quanta evocandam censuit. Eo porro res

usibus

quoddam

illam conclave rebus lectissimis refer-

ditissimum deduxit, quas deinde iu alium louge usum ipsa convertit, ut in gniorem ac meliorem

litteras

illuc

quo libri superioris omnis peracta modo Per idem quoque tempus (h ic vii) narravimus.

capite

libro cui Castellum animse

insa inter

precandum mandatum

ccelitus accepit,

nomen est, id Teresia commemorat (Mans. vi, cap. iv). Albano e ipsa quam secum monasterio Guiomaram a Jesu elegit,
IsaSegoviam conduceret. Abula vero transiens Paulo consanguineam suam assumpsit. bellam a S.

po-oviam ut concederet Hoc illi rium conditura.

videbatur,
,ii-edere

novum ibidem monaste-

cum

posse fieri penitus non Hernandezii injussu Abula quod

Hiec

illi

quidem

initns in locandis hujus fundationis

attulit
:

domicilia baud quis ouidem fundari per illam

:

sibi nefas esset,

tum quod

alia lpse

tum

non parum opis

itineris sui

bujus illam mallet ^uiwis pateretur, sed magni

verum Segovi non mansit; comitem nam eam inde regrediens beata Mater in delegit. Quamquam vero (uti jam rursus
et civitatis asante significavi) episcopi facultatem ante pervigihum sensum impetrasset, uon tamen erat possessio, S. Josephi ejus diei quo ineunda loci oppidum subire instituit. AnnaXimenia profestum, ipsam necessainterea conduxerat, et rebns

administrationi coetus prieesse arbitrabatur, eo sibi negandum sine ratione ab trieunium nondum exspirasset ouod condictum significavit ut illi Domiuus Hseo agitanti rursus nam ab eo exigeret facultatem ab Hernandezio concedendam. Quare misso epil.aud dubie B l ano Cumampl.ss.ma illi perscribit stolio paucis sie facta sit ad a Generali Prteposito olim s bi iam occasio, constalocorum, si quando daretur
; :

neque vero

id

ipsa

domum
riis

instruxerat, nec non

suam
et
:

sacrario suppellecti-

lem compararat. Unde

eius adiri potuit possessio maximaTeresiae nutritio sacra die mane,

ptate,

proxime insequenti die cujus etiam ipsa Christi

cum

volu-

ubivis

et jam commoda alicujus bilienda ccenobia potestas, excitandi sese offerat opporSegoviensi iD civitate ab cpiscopus simul et respubl.oa

initia,

tuuitas,

quod

loci

eo cousilio ita

simisin ipsum quidem su* ips.us conhoo illi non significare, ut qus
in .cientiae paci cousuleret;

prompt.snon abborreant ut et.am propendeant, non posse se animis

ea tameu omnia

quod in hanc illa Avila Deo Saanno MDLXXIU, Juliano de et Sanctissimum crorum hic primitias offerente loco constituente. InAltaris Sacramentum eodem ab S. Josepno coditum huic quoque coenobio

diem

incidissent, data sunt

,
(Ul ttrrn

se transituram ipsestatuisset, baud invitam plenam ille re 11 Hisce lectis litteris,

perb

enobii autem, cujus bona cum episcopus forte Segov * ducta erant fundamenta, nihildum borum tum uou adesset, vicarius qui ante prandinm die, re comintellexerat,

T^m

ve^

jjjjj^

eodem

stuporem, quod assensus beat* Matri Bei multo ante eum perspex.set. scntientem baud de Covarruv.as episoopi Didaci >ub ics porro et coustitutus est prsses, nui regii deinde consilii honcstus quidam equesbegoas enlum procura.at qute Ximenius, lsabell* a Jesu v ns s Andreas pra^est, frater. Exculccatis modo Salmanticcnsibus nou cp.scopum cerueret c.v.tatem uec

lW*

ad ccenobium advolat. perta, acri concitatus ira eodem quidam de cauoniSacrificabat forte tum in peteus templum hac transiret, cis e qui dum suum iu saowrio instructa
f

animis propeudere et to adTo prouis in banc rem exiUsatis essc Andrea adeo facultatem elargiri, uude episcopo conced mabat banc ore tenus ab aliquot ab potestate h c c non incubuit. Dies
.

Cum autem

omniaque rite decenterque facienda est amma tu. cneret ad hoc in loco Sacra acriter invectus, satius vicarius In hunc quoque loco non ait, si hoc in uturum fuisse confestim poterat vns mdaquibuscumque !crificasset. Tum ac sacrum horum auctor e.stitisset ecquiB statmsset loco. Sed qu

Iucharistia3 piguus hoc responderetpetenti, aderat

nemo

"em"

iu aliud

passa, Segov.am accepta elabi beata Mater

d, tu

latebant, ra claustrum abdiderat. In illius enim scalis <e

"" ma
:

moniale, siqui

si

mcid.^et

ha^u cum Abula commode reoedere pnmnm mita ton ut nequaquam potuisset. Verum vidu* cu.dam q.am
ncedere,

Aderat dubie ductus fuisset. nns n custodiam haud abia huc Tereeiam cum Zte Joanues a Cruce, qui qu.m quem, nisi per Beligioni. r at oomitatus,

dal

Utter. sunt, confestim

noverat,

Aun* Ximeni*

per nunt.um
esse

S^

ut

qnoddam domicilium Tnm auiDDe usu didicerat louge q

Excalreata~
r ""i

luarum

"tontii.erium
fiindai

m iu oonducere n"a 7ouenda satius domum suppete.et tum emere etsi alioquin argentum conbfacilius longe s,c nuod minori res strepitu ac seUg,^mmodu. otium certuT, tum quod dein per a*" prct.o locus et domus, qu* possit P eta f> Teresia iter a. P> t, 12 His confectis rebus, >o imbe et st omacb vebementissima divexata febri ad tmtre malis languens.qu.bus cilliori aliisque ne Segovu.q fuerat, et a quibus
.

ees^TdSS quam

autc
14.
i

metuere eam initam interdum

lllico

iuui gitur misso ad cone D

,..,...
iUuii[iiI0
ttl .

ressa

jl

dem

porie

ment.s cum jam n etiam dare se cmp.sset, quibus et cali o^ nimirum spiritus andita exagitata neve ab dejicerent adversa,

sexto post mense

immun.s
et

mala accedebant
:

WJ^ "^^"JJ
fu.t.

.m numouam non faventem

senserat) nun-

ut suo nomine

^^^Ke^

al.is

Verum, cum nullaeam

VITA
620
. .

S.

TERESI/E VIRGINIS.
ab Incarnatione inditum atque etiamnum bodie llarum hocce in coenobio cn m .aude vivnnt. H. *! linrnm n_* interdum .11 duarum, et aliquot aliarum quae intevAnm allegebantur, dotibus aedes sunt post commodiores comparata3, etsi pluriraas illarum emptio lites Dei auenim acri se studio opponebant cillis pepererit. Hinc quibus emphyteuseos in domum hanc jus canonici,
;

iUCTnnl IWBEfU

tamen apud hunc huc etiam operam coui notuit efficere. Suam * _ ___! Kn'HrD
8e ,, nihi.
.
<

-^JZ^Z
permisent

AMA {oTn

T\

tll

_. 1_,A a _Tp Isabell* o Jesu consannonnulli de optimatibus, ingeminataj preces deomnium

.

ff uinei

quorum

nt inquiri nique vicarium perpulerunt inquisiepiscopus fecisset. Qua verene facultatem coepit et Sacrorum dicen-

tione facta, placari ipse Sanctissimi Sacramenti dorum potestatem dedit, at Hac tempestate coraposita, con-

Patres Ordinis B. V. M. de erat- illinc vero vicini quod hac aedis vicinia suis derogatum iri

Mercede,

custodiam negavit.
festira

et Antoniura Teresia Julianura de Avila virura et natalibus et in Gavtan, Alba oriendura. qui in hac etiam funda. Deura pietate pr*stantem, Pastranara dest.naoneTereeiam erat comitatus, sodales Segovmm conibi agebant t ut quotquot

commodis vererentur. Canoniois quidem

statisfactum est
;

aere dato

bonis vero

illis

Patribus occulto
:

monialium ingressu silentium impositum ut enim compererunt, mitius agere eas huc jam transisse coeperunt. Tum demum, duobus tribusve ante fe-

autem domicln duceret Paetranensifl VidebatTeresinm momahbusaliquot ratiohfcc fuit. occasiones esse f, qua? ne quotidie inquietudinum metuebat namque ammm paindies accrescerent, mundi censebat antiquiorem
:

^ssolven

stum Archangeli Michaelis diebus, Sanctissimus Augelorum Pauis hucprimum illatus. 17 Haec dum fiunt, multa ultro citroque dicta
ac relata sunt, et in his varias molestiarum aerum pia Mater assidue patiebatur ; sed haj lenie-

f>noroiuj n
c ort-alfoni!

abfc,

cem omnibus bonis

es^e

videbatur suas inde locum, quo agereot quietms. in aliuin transferre prselatis alnsque vms De hac illa emigratione cum ante contulit. Hmc feegodoctis et spiritualibus ac domicilio, eadem animi pace

Quamobrem consultum

illi

nas bantur consolationibus quas Deus identidem submittebat : qui hanc insuper sibi domum maximo futuram obsequio et cultum inde suum mirificeau-

ctum

iri

spopondit.Cruciabat illam imprirais, quod,

cum

viensi constituto
liberalitate

qua

id

nobiura dissolvit, liberalitate donata, ibidem

nihil

coeolim admiserat, Pastranense erant omnibus quae horainum

relictis.

nonnisi septem sibi octove a triennio prrefectuexacto dies deessent, Abulam inde g rffi lncarnationis ipsam digredi muneris causa oporteret. Omnibus
igitur, uti paulo ante

Adeo quidem

commeraoravi,

constitutis, et

ulla dote in
vexerit.
deducendat
curat.

aliquot sine rerum abduxit, utetiam moniales transcriptas Segoviam adfamiliam

Segoviensi coenobio Isabellam a S. Dominico, quse Pastranensem ante erat domum moderata et hanc illius vero vietiam diu administravit, antistitam,
digressa, cariam Isabellam a Jesu constituens, inde pervenit. Operam hic dedit debito tempore Abulam Cruce in Incarnationis ut suum in locum lsabella a quae illi electio mire satisfecit. prsefectura eligeretur; suam apud se Interim Abulenses Excalceatae, quae habere imprimis optabant, summo conatu Matrem Quam ob causam in institerunt ut ad se diverteret. eo ipso terapore quo Inipsam elegere

propter hujus dissolujequitatem experta est, ut primura quidem dolons se tionera domicilii ne motum in animo percepisse. post non raro diceret dabat, quod videhcet ve-

15

Tantam quidem hac

in

re

Teresia animi

Cuius

rei

hanc rationem

quaedam rationes spectanreretur ne, ubi humanm devix possit quin ad ea interdum tur ibi fieri paulatim integritas scendatur quibus Religionis

preepositam

causam duo subvertatur. Hanc ergo ob

diximus, Pastranam missi,
nico, qua3

illl

quos

llegebat eas carnationis prsfectura defungebatur.

tura temporis

cum

Isabella

aS Domipoterat

Maria a

S.

Hieronymo,

Teresias con-

domui

erat praeposita,

quam

fieri

Qua constisecretissirae hac de re communicant monialibus ac tenui quam secum eo quinos

tuta,

rexit ac nunc sanguinea, uti et multis post annis diximus tempus Alvaetiam regit. Heec per id quod Abulensem antistitem, superio,

attulerant supellectili avehendis

re
uti

(e

donata namque

modo

declaratum est, penitus nihil abstuergo

rum Mendozium ipsum effecit, rem suum adiit tantamque apud munere absoluta, alia raoniales ut ipsa regendi
instituerint coraitia
;

lerunt)

r Pane

purrus compararunt. Omnibus Sacrosancto Euchanstise discessum comparatis sumpto, concubia nocte Pastrana sacerdote
,

ad

quibus Teresiara ad

se

revo-

carunt.

a egressi sunt. In valle

:

quadam

declivi

oppidum

ld

ANKOTATA.
a Heec visio refertur apposuit ViUv S. lere.iae quse P.Ludovicus deLeon
(

montis erat chvus situm est quo egredientibus fastigio constituta vehicula ascendendus, cujus in eos pedibus egressos opperiebantur; ut huc usque quarta oportuerit. Segoviara tertia vel
iucedere

quoque

Mf^

Hebdoraadae Sanctae appulerunt

feria

quas Mater

benigne amanterque et tione excepit, quod apud

:

insigni animi congratulase carissimas sorores jara

cum
U

l octava atque etiam apud Benedictum res

Tpll de hoc festoouod ^SSSSS^ celebrat,vide apud

liSi (de *esi

est commoversari cerneret. Seme^tri hic spatio neque enim ante domicilio quod moliebatur, rata

\ Xus tipUonis hic a

M>

egredi solebat,

quam

in propria

suas

domo

Madrito nobis

relinillis

queret deque rebus esset necessariis

abuude

prospectum.
Quibut rebu
confecti,

Segovise perfacile fuit. Anna enira esticam Ximenia quidquid in templum ac rem domesticam cum hberahtate erogabat. necessarium erat, insigm
16

Hoc

illi

deM! s ReliJulianumdeAU^ donatam M} a ff %%ianancQue deSalcedo de Salcedo r a quaIV quiam Carmelitissis Cala?"Zia et inJ a josepho Gonzalez de L ~Q a
Marianum, Joannem
et
'.
.

*'p% um sequestro.Dicit Chronicon r subsiffine num. 10) id nomtne visitatorem fostoti' fiZciscum Hernandez

^^%^ XIV J^*-^ f^^^^V^T^apiv

^r (f^^p

^\
!

is

fl

>'\,

ri

llo

Hanc

porro

illi

Deus egregie haud multo post

;

rependit.Ut enim domus stabilita est, famil filia Maria Bracarooutia in hanc

Matri

niia virtutum eru, filia vinuium erat

onu.uu. ornamen

matae

ambae ctionis ctiouis studio simillima; et quam in mundo hactenus pacem et laetitiam non potueinvenire
rant, intra

talis di piomata.

mund anis hominibus tdem e

Adverto P ro i

nostrae g nostri

Religionis ** eo nobi l{l tabulce

'

si

loco

iacie

perangusta

et tenuia

murorum
a Jesu
et

septa
filiae

invenerunt. Matri cognomentura

esc, qua lis hic xri incisa spane Ribera habet et qua

ulam
'

iUa qua m

hi,If

.^

^ ^^

{Ub

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRLS.

k

621
aoctoie
OlftEM.

Teresianus [tom. ran IIK, num. 5) et Annus pa9 V 9ltihi,\differre Demptx sunt %n Rxberaduse in Ribera duse niibusdifferre quentxbusdyvre Q)-, contravero general (lin. 6); contra ver0 et iTces estoy (lin. 3) que txn. 9) e ^arsunt tres Rubeo (Ixn. 6), nridilx

VII,

se indignas ac

minores repudiaret, tantara divinae

dextrae potentia e tituli Crucis Dorainicae lectione in

"fP. ,^

anima llicem
aliam

accepit ut

uno

in

momento

penitus

mentem
Qbona

SdiU (m

s-^r^^^^^
t

^^)^^,?^^ wa3 *:

indueri t. Splendida siquidem menti in ti ma que vilitatis ac miseriee

proprte cognitio, nec non ingens propter ofunda quin et patiendi de6iderium
-

Deum

tame

^42S5S^tonuf. ut num. 606 Comment.

^TvlPetomment. prxvium a numutxtur
596 ad

Covarruvias, epir?Jnt i Toannes Orozco de 6 consanguineus, factus postmoSnoviensis i

600.

^adVitam (num.

7).

t animi humihtas et maxima sui detestatio, aestuans inchoandee .., Qenique austerioris vitae inchoandro desiderium.

Tz

Hoc

ipsa
;

momento

castimoniaB ac paupertatis vota

illius incessit alienae

concepit

tantumque mentem

vJimhic

Ribera circumspectxone
-

ac su-

hac sola voluntati se subjiciendi desideriura, ut vel gravate se in Mauricam captivitatem,

Pas^' wensis

CAPUT

de causahaud Haec animo alieno paritura imperio, abduci sivisset. dum versat, ingens ab imis cubiculi in quo agebat subrui videpenetralibus strepitus, ut omnia illi terrificus quidara exaudiri ululatus rentur, necnon
ccepit;

II.

duraret, qui quod aliquo temporis spatio versabatur, terpatrem, qui proximo in cubiculo

Yirorum Carmeli Fundatio Veasensis.

Teresiani initia.

^^
gnante
scilicet

Xo

mentem

induisset,

quod aliara ha3c virgo ac meliorem illustrique aequalibus plunmis

proculcandis videretur

^ ^ ^^
Ab hoc

.^

^^

^
c
STSfW

ft

lmantica3 Teresia

dum

versaretur, Incarnatio.

^iam-

^f^tJ^^
?-- ^. viv^ Veasensis
(est id oppi-

exemplo in raundi deliciis mens vitae monasticae profifore Nata Catharinas desiderio per tres annos, tendse; cujus tamen

^U^b ^i^ntnr,
terreret, exponebat.

p,rentes

almlitteris quas cunon.s ?H,m nuntio, nec non invitavit. ut suo in opp.do mittebat nomine,

SI cuw
riM B.bi
OT

le

^nderet

fuisse. et curaeiu.

jam enim de ."o comparando dumtaxat mon.al.um requ.r

iucolerent
.

ess
ea

llo

v.deba tu r. commodaet non contemnenda

"
in

Videbatur id

satisfacere noluere. orsa est impendere, et die horas orationis studio motus compescere. qua poterat effrenos corporis domesticam prodiens, vultum Non raro in aream ttt, solaribus radiis siccandum, friffida perfusum sui conjugio deoranes a forraas facto dispendio,

terapore aliquot quoti-

n n n sse:<' uamq

im

Caeterum

cum nulhs

adduci

t, mPn

CMuod

Pe

"nandez,

Accedelocorum intervallo distabat. apostoHca Sede ab

videret, trienmo illo transpatrera posse rationibus erainduta veste S. Josephi feslo

acto, siraplici in

ne hanc .ibi plura cura eadera petiit, annorum spatio insohti, auferret quatuor autera
:

V***

quod clam ommbus carnem as^peritatibus attrivit, easusurparet,nemoque esset a quo

**"

jejuniorum dies conti iuberetur. Per qnadraginta nudo harais loricara patns nuoa c eis contextara integras prope orationi porro accTnxit corpusculo a parentibus aharum noctes, quod interdiu d Fuit non raro cum tractatione distineretur. auroram usque in precando I decima vespertina ad ipsam vanis F ner^everaret. Cacorisemon

X 1

KnmZ

SHHSS 3h=SS35 SSS

tem conced **
CarQi

ne mu ltorum quidem l^^rrrmVtraripo.uisBeVerisim.ieeBt

Bi

spatio

:uD ,reTseprmec'imrp:iranniBi. diernm invaietudo t nonnia.

S cpiam

2S3

obunendam aut jam reapse veniam aliquo modo

o san fu^ e At

^trS^-SL .^tur^^ cum iiCumqu.nu ^

dite

annns, pa-

, eplrflurt .

omM

mpe nef tur um V S uperesset e^mteutia.nuLeipost i^-, ita jam equitum

.

P^

Sl

ornatum sp^nuutc^.^

~-

^^.^

exercitiis

negandi locus
pta virgo,

ri Dffi

vero Godineziae, minori

Ma r..

eo g

nomenumdedit.Suntbaemona^,inuu^
.

datrices. Catl.ar.na

jam quatuordec.m do es^ mundo nun ,um reu tte cum adeo a sugv^c pater ut quascumque ilh Octoftrw, Pars Pnor.
Toius
vii

, ^^
^

Catbarina

instituit.

Sed

l.n.c

cona SU.neUe
,,

q^^ cu^^

^^ ^
sffl uerent,

in

majua

Dei ce. 1Q loco no vum^ , ps0

^
c(En0 .

'

VITA
ACCTORE BIBSM.

S.

bium

quo ambae De0 lamU unde q hoc consihum Cathapin* 110 ab equitum ejusce rei
r
f
,

larentur '
v
'

TERESLE VIRGINIS. porro domum hanc Placuit

de
delis ardentibus
t

illustrabat lux

quam

in

Hmum
P
.

obtinenuae nuii instituunt, utpote cujus

geret.
aiir Addebant insuper, cum tam monasteno locurn letudine, nullo in momentis ration nm Si humanarum
foret,

sed irn agere aggressa est ; penitus acXum enim annis nihil ut ammc po consanguinei, rem hanc
>

^^ .^""^
'

nda
vis0>

quatu op
g Uadere
,

'

quas manu ilhe gestabant, prorniC abat. Confestim ab eisdem percontatur ecquodnam ipsae Institutum profiterentur. Nulla verbum reS pondit donec, omnibus velamen capitis attollen;

quae a canD

^^
pes

tibue et ore blando ac penidenti ridentibue, reliqua In hunc pr8e fecta, ipsius arrepta manu, ait

^ _

^ ^
^

re

cQetum yol0|

filia n%

simul

vit8e

quam

sen non sine ratione lta ipsi pr semestri eoque amplius, quippe
jacuerat, et octe dine, lecto affixa vixera brorum destituta usu
.

.^
.

^^ ^^
tempore
adederat
Rrticulari articuiar

^^

profitebantur leges et constitutiones exhibens. Interim ipsa tanto animi &aud io delibuta somno exper giscitur ut se inter Ccelitum choros versatam

Mulium porro effluxit ante quam h orum quidquam alicui mortalium Et sane neminem noverat a quo de hoc
crederet .

teraporis
aperiiet.

Instituto

quidquam

1 continuisjaciata fueratfebrious; marcor hect,cus ^acces phthisis ac ; vehemens hepatis 1Dflam

llVfiron8 rat lydrops,

1

sibi in viso legibus

et

demum adstantes afflaret trans stragula rnorbo laboparat pedibus in manibus ac raorbis assldu0 Etsi vero his
:

tam

^^ ^^ ^.^ ^.^ ^^ ^^
24 Hoc
itaque in

disceret. Caeterum,

quidquid ex ostensis memoriae insculptum haeserat,

oppidum cum de

Societate

W.

quisp iam, qui

omnium

illius desi-

'"*

J'*

deriorum probe CODScius era t, appulisset, huic ipsa quidquid in scriptum retulisset, ostendit, seque bea-

'""" fort'

, Jt_:.m voluntatis divmae T-nlnntflti? certissimum eam documentum coeuobium vellet ; ac tum se, fore qua hoc condi adituram. viribus, illius ergo regiam B confirmatis posse nen nou si spectemus, omnino

Religionem contingeret huic enim se quamprimum dedicaturam. Cui sacerdos " Quae modo passim Teresia a Jesu excitat in Castella mona:

Hoc naturam
videbatur
;

sed ipsa ad hoc pronuntiandum cum iv kaquoddam pignus acceperat. Haec enim agerentur, Augusto ipsa mense lendas Januarii incumberet, Deum proxime elapso dum orationi inut vel ingens hoc vitae rehgiosae

coeleste

steria id vitae institutum sequuntur. His igitur compertis, beatae Matri, uti supra significavi, misso

nuntio iudicavit ut

vam constitutura,
Teresiae

excurreret.

suum ad oppidum, sedem noQuo autem tempore

spiritualis iili-Pater persuade-

responsum accepit, jam secundo adeo gravi

morbo laborabat ut

comprecata

auferret desideeundae ccenobiique condendi a se aliquam ejus perficiendi rationem sug-

ampleret, hac ut cura seposita, de isto Instituto ctendo loqui posthac desineret : nara, tametsi jam

rium vel

gereret, interna ad

ipsam facta Dei vox

est, dicentis

ut, confirmato corcertam spem conciperet fore quadragesimales jejunii dies facultatem pore, per

coetum adlecta esset, si meliori non esset valetudine, ex eodem dimittendam videri. Haec il-

hunc

in

impetraturainregiamabiret. Dum ille quem gloriosi Martyprastituerat mensis agitur, ecce in introrsum tremore Sebastiani pervigilio tanto
suis
ris

lam cum dehortatio non parum affligeret, ferventes quo ante modo in preces effusa, supremum eodem
est

occupari ccepit ut in versari crederet soror.

sibi sanitatem

supremo eam vitae agone Verum momento perfectam

redditam viresque totius corporis anima ad meliora restitutas sensit, et insignem in

medicum deprecata ut vel hoc a se desiderium amoveret vel ejus adimplendi sibi viam ostenderet. hasc vox Haec intensius oranti introrsum in anima ego enim sum qui a Crede et exspecta accidit omnia. Sanitatem recuperabis qui enim
:
:

//

possum

efficere

propensionemexpertaest.CupiebatquidemhancDei gatiam, sed id cum confessarius tum medisilere

potuit ne detrimentum ex se mortales sunt, ullum vita tuae a te auferre inferrent, multo minori eas negotio
erecta

tot tantaeque aegritudines, quse

vetabant et revera celari res ea minime advenere feriae-, poterat. Ut ergo quadragesimales regiam petiit, exploratura num coenobii sibi eriC gendi concederetur facultas. Trimestri autem hic ipsa manibus haesit, nihil impetrans; donec suis regi libellum obtulit qui, cognito Exsupplicem
cus
rieri
;

His verbis recreata et in spem Teresiae litteras misit, est, fiduciaque plena alias congregatione facultatem quibus sibi ab equitum ut nec daindicavit. Unde dein factum
poterit. n

calceatis Carmelitanis erigenda3 sedis

copiam

peti,

eam

statim est impertitus.

Quod autem

Excalceatis,

concessam posset visitator tamjara ante potestatera revocare pietati refragan Hernandez, nec tantae virginis cur a Segoviensis Teresia. Ilaec igitur causa fuit nonnisi paucuhs diebus doraicilii erectione reversa, enira Octobn anno

non autem alterius Instituti sanctimonialibus, construere potissimum ccenobium vellet, prodigioso cuidam viso adscribendum est, quod obtigit Catharinae nocte quadam, viginti ante annis quam domicilium hoc condere in animo habuisset. 23 Cum enim (ut post ipsa narravit ), ad quietem se nocturnam componens, animo sollicite versaret

Abul sitcoraraorata.Ineunte

MDLXXIII

Abulara redierat, Martio Veasura delata raense

et
est,

anni sequent n e Toletana

transitusedesecumMariam a
a
S.

S.

Josepho,

qu

in

et Uabeliam praesensUlyssiponensi doraui praeest, canobium mode^

ef

calicn vi-

Francisco, quae Hispalense Mariara a ratur,nec non Annam a Jesu,

t ione,EleonoraraaS.

Vi.ita
B.
Sancta domj.
polKJ

itone prtno-

rat

ecquodnam Institutorum omnium religiosorum

in

Gabriele

et

Beatncera a
.

muudo maximam

vitae

sectaretur perfectionem, ut

huic se ipsa devoveret, et vicissim Omnipotens illi aperire c(etum vellet qui ipsi magis conveniret et
cui

Michaele ducendo. abitura ex era t quo Malagone Veasum Prirao 4 25 ri jactata, , Z l m fphri^ ardor bus j febrib araoi

"

sionem

die,

cum

ferventissimae

eam hactenus

reservarat, somnianti

illi

hocce

visum exhibuit. Angustissimum per callem incedere se putabat, praecipitiis et voraginibus horrendis undique obnoxium. Inter haec religiosum de

afflicta, q aliisque aegritudinibus u raagna restaret via conficienda, ipsa reputarei, esset valetudine, secum
.

q^ f* ^
-

uam

Excalceatorum ccetu conspicit, sibique dicentem audit " lluc adsis, soror, et veni mecum quo
:

in.men phetam a facie Jezabelis profugum dicti tobat vocans, Domino queritabunda d haecferara.Doraine, tecum

^
^

e cilli

p ro .

H
^

dicto,

ab illo quamdam in domum conducitur in qua ingentem monialium conspexit numerum. Nulla

raodo apdor e t Et ecce, subito oranis febnura e vanue quibus exagitabatur aegritudines

^J

ve rsa3
dicnti

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

623
AOCTOtt
BIBtt.
r

jngredienti permulti obviam qui ante currus quibus alios non pauci equites; * 1_ _U *..ludicra quaedam equestria vehebantur l.ir1w.i-o nilQpHnm PnilPst.ria moniales proximum eas sunt exhibentes, ad templum usque eas opperiebantur. Inde comitati, in quo plurimi cruce pracvia, egressas clerus linteatus excipiens, ritu ad duarum illarum sororum, a
.

prodiere, atque inter

iret,

Abulae versaretur, accessit illara Raphael de Avila *>, illustris eques, Abula oriundus. - Mexia, Hiiuun Atldlt/. enira de Excalceatis etiam Fratribus priAudito Pllim Hp P.vnolnaatic otiom ProtriVino nii.

cum

mum

regulee rigorem servaturis domicilio instituendo sermonem esse ruralem hunc in usum
,

domum

supplicantium

aedes, in quibus quibus tot erant votis expetitae, ponenda erant initia, deduxit. Ecquod coenobii novi

in Durvelo, Abulensis dioecesispago perexiguo, habebat hanc villicus incolebat, qui quod Raphaeli quotannis abagricolis
illi
:

obtulit,

quam

circumsecus

etvenientiumetexcipientjumfueritgaudium.animo
fingi potius

usum

quam exprimi

verbis potest.

Ut primum

has ipsas esse comCatharina monachas conspexit,

perit

quarum

in visione notarat vultus; it

namque id

pendebatur frumentum in domini Ex hoc domus usu facile Teresia colligebat qualis ea demum esset attamen hoc ipsa oblato iraprimis laeta, hoc ob beneficium immensas Deo gratias egit. Quod autem hic pagus in ea occurcolligebat.
:

Interim dum hic Teresia fpsa postea commemoravit. accessit illam visitandi gratia Frater commoratur, de quo quidam laicus de Excalceatorum numero, locus, Joannes de Miseria infra suus erit narrandi ipsum esse ait quem ut Catharina aspexit, eumdem visus erat. inter somniandum tum quoque sibi
:

rebatvia quae

huc

ipsa

Methymnam et Vallisoleturaducebat, cum sedem erectura pergeret, eam per

ritt

adU-

qui 26

Hoc

luptate,

voigitur pacto, ingenti omnium cum Apostoli Matthiae natali die, ipso gloriosi
ccenobii hujus posita sunt initia

occasionem inspectum ivit. 28Seranocte ad hanc cnm appulisset et unde- Durveiipri quaque eam esset contemplata, talem quidemesse mumdegunt; comperit ut illa se ei nocte minime credere auderet. Nihil enim illa integri habebat praeterquam vestibulum spatiosum, geminum conclave et culinam satis angustam. lllius utsitum inspexit Teresia,

anno

MDLXXIV,

Josepho Salvatoris impositum. Cui et nomen illi a S. tam integre, adeoque nulla dua3 illse sorores suas assignarunt, ut, si interposita conditione, fortunas
deinde

easdem

ipsum non cooptarentur, nullum sibi sacrum repetendi jusesset. Eadem ipsa die
in

confestim suum ex ea designavit monastenum, vestibulum templo, anteriora cubiculi choro, cubiculum cellulis, culinulam denique ccenaculo destinans. Methymnamergo delata, extemplo Antonium

Heredium

ursit ut in tenui illa

:

domuncula

rera au-

habitum, major Cathaambffi Religionis assumentes est appellata. Carinaa Jesu, minorMariaa Jesu

spicari ne gravaretur

nam

praeterquam quoii in

Redemptor Jesus id tharinaiisipsis diebus, prout confirmata erat valetudine, quae iUi erat pollieitus, in dies increetiamincrescebat, uti suum virtutes imprimis mira auimi mentum accipiebant, atque

praesens melius nihil suppeteret, id peropportunum imprirais videri ad facilius a superioribus faculta-

tem irapetrandam;
illico sibi

de caetero Deo fideret, opem affuturam, nec divinam usquam sibi benignitatem defuturam incepto dumtaxat opus esse.
:

promptissim. Sumdemissio et parendi voluntas ut Teresiam precibus contendebat mis haec apud chorum ministrantium sororum, non vero in
se in

tantam fiduciam praeferebat, Haec dum quasi jam tum adimpleta ea cemeretorania quae hodie videmus et postea etiam videbimus. Igitur
diceret,

frequentantium, numerum rescripsit, et sub obediensuam sententiam Mater quin imo suscipere injunxit
tiae

adscriberet; donec

illi

praecepto

eam

acriter increpuit, eisdera in litteris,eam

quod non
sibi

Antouius, egregie huc animatus, rem auspicari deutquidcrevit; cui interim Mater in mandatisdedit domui necessarium foret, sedulo conquireret quid Joannem vero a Cruce secum ad Vallisoletanam
abduxisset, paucis illis quibus ibidem vitae genus baesit diebus, quod suis in coenobiis quae servaretur, quae asperitates in usu essent,

ea qua oportuerat

in re hac abhinc tempore, ita multo paruisset. Tandem non virtutibus hanc ipsa domum moderaretur cum vero illius Maria superstes illustris decessit soror Cordubensis domus, quae non lta pn-

promptitudine

domum cum

est

et hodie

dem

Jesu dritan^pneest:

agit. Annam vero a instituta est, praepositara quffi modo MaVeasensi sedi voluit praeesse,
illi

ratio. pluricorporis mentisque edomandae iniretur quaecumque illi exOrbus illum edocuit; denique cumutea penitus dinis pra^scripto servanda essent, in perspecta haberet, tum ut illorum suas ipse

ipse

vero vicariam dedit

Manam a

p
C.P. VI.

Visitatione.
27

Cogitaram

mecum num

continua sene moinstitutiones ante

CarmeliUt
Bxcalceati

nacharum ccenobia eorumque

prosequi possem quam excitatorum fundationes quae deinceps illis connexa suut ut

ad Excalceatis Fratnbus devenirem verum itahaBC

;

Verum nobiis nonnulla praeraisero. quas ad ea dumtaxat recensens brevissime facturus, videbuntur, ea, spectare historiae mea3 contextum Teresia executa quae ipsorum occasione inquam, patcbit tam Excalceatoevidentissime
id
est, e

commode

narraturus, de virorum ccenequeant intelligi, nisi

sum

sum quam

deecongregationes deinde usum induceret. Unica nara iis facultas rat ad rei auspicium superiorum p litteris cautum quas a Generali Praeposito acceperat prousum ccenobium, nisi erat ne quod in Fratrum erigere praesumeret. vincialis accedente consensu, Gonzalez, qui Angelo de Erat is tum Alphonsus Hunc igiturTeresia Salazarin munere successerat. animi robore allocuta ut rei facultatem tanto est autem Angelo hanc extemnlo sit impertitus; a Patre
:

insam

Mendoziae, opera et intercessione Maria?

cujus,' sic

Deo disponente, Angelus tum

,

prassidio

quibus

rumipsam quam Kxcaleeatorum vere secundi cap. x exstitisse. Jam supra libri
ilhs

fundatricem
a

iqmd

Fratnbus duobus hac de re tetigimus, dum de Teresia ad opens hujus Carmelitis quos Methymnse
constituenda adeo salutaris ac sancti initia a Jesu Antonio de Heredia, qui deinde loqueremur, Cruce. Verum, nomen est mutuaius, et Joanne a
invenit,

opus habebat, impetravit. omnemque inde Uanee . nihil cunctandum rata 29 Itaque ne quod illaberetur obsta- ,... tran,rescindens moram, Durvelum prsmittit, (wt; culum Joannem a Cruce qua demum et adornaret qui domum instrueret abdicans praepositura, Ltructa, Heredius, sua se Durregnlae voto obstrinxit; inde
, :

primigenias se

Dovelumconcessit.Primaautsecunda Adventus primura ilhc Deo ad minica a, anno MDLXVIII,

fundamenta cum domus in qua duo hi Patres rei suppeteret opportunitos, ponerent, habendae nulla

um eusquam a
lita

est.

maxima

animi contentione

mino in oratione engendam aDantequam ad Vallisoletanam sedem

su^sjumDocommendabat. Anno MDLWlll,

rei

hujus

S
ptura,

duo hi Patres, juxto nae po Teresia acceperant formu

Hoc ergo

loco

jucund.tate surama cum mentis erant assidu,, a^ebant in oratione

:

vitam

inusitatis

^nem
vitaeque

atterebantasperitatibus,

suaque doctrma

.L

VITA
AUC10KB

S.

TERES1 VIRGINIS.
episcopi opera et intercessione

haud

difficulter

eam

1)

ab

UUUUUtl !* obtinuerit. 32 His ex animi sententia confectis dum Teresia monialium domui erigendae
I

.1110 illis

interim

t
"c

ti

Mm

incurabit,

'/>unr,

dynasta b, illorum sanctitate auTnque oppidorum attribuit, in quo loco oratorium pe specta hoc illis e Belgio qusdam Deipar* Matris im.BC

Pastranam

(uti Teresiae

rianusatque ejuscollega

condixerant) venere Mamox vero ipsa Mancera

:

SrTs
c

advecta,

magn*

illa

venerationis et pufchr.
;

Mh*.
con
illi

ccenobiolum conspiciebatur c; necnon

struxit

illu

At non exigua

fuit

merces qua hocce

est

Antonium a Jesu, ut novi ccenobii initia Pastranae poneret, evocat; atque duobus illis, ne qua intercederet mora habitum parari jubet. Methymna quoque tum monachas alias evocarat, quse quod
,

bSium
ratus

riaiaccam bancipsamiu quae mundanum Toledo pertraxit 1 sao elam de p.tern paupertate tum proculcans et Salmant.c* posteiiores ducens, domuT delicias P Excalceatarum est
l ,

benevolenti* iu ipsum ut enim alia divin* familiam fili.m ejus

Deus Optimus Maximus

remune-

illis

adornabatur Pastranae ccenobium incolerent duas enim dumtaxat secum habebat itineris socias.

Aderat tum etiam alius e familia Carmeli, habendis ad populum concionibus notus et aetate venerandus,
Balthasar a Jesu
stranae
:

GU*

qui, cognito receus

hocce Pa-

commoratur, u brmodo etiam in novo illo d. Deerat porro lu tiTutumamplexa ducerent, nesciebant quam unde

domicilum fundari, una cum monialibus huc venerat, ut veste mutata ad novum Excalceatorumccetumtransiret; uti etiam haud ita multo ejusquesocium sacra post transiit. Hic Mariauum
veste induit,

^obio aqu.

FrTtres.

loqueerat, in monasteno a Jesu, qui prepositus tei-ram manu tenebat scipione retur et eo quem ecce fons ut loco effoderent imperans, feriret, hoc inde promasapidissimus copiosissimus simul et

Hac ergo de

re

dum cum

ipsis

Antomus

sed ea

qua Fratres

laici

utuntur

neque enim adduci

Marianus posumeret, donec tandem Prasterat ut sacerdotalem inter altaris eum positi Generalis jussum accederet, cooptari imperantis. Atque Iijkc fuit ministros
prse humilitate

causa cur Teresia? Pastrauam

DB

B
nec diu pon

qui fuit MDLXIX, cum 80 Sequenti vero anno, domum constabihendam aopastranam Teresia ad
iret,

omnibus quas Madritum pertransiit, et cum monacharum secumducebatcomitibusin quodam monasteno, Franciscanum Institutum sectantium qua ipsum tunapud Eleonoram Mascareniam commorabatur diversata est. darat et in eodem II Hispaniarum regis f uerat Eleonora Philippi omnium
,
,

concedere detremonasterii ibidem exctanti, uti jam supra, dum dixisse memini, hoc iter citati primordia referrem, ad majora siquidem quam ad injunxerit,

Dominus

monialibus excitandam

domum

illo

properaturas,
jus-

regulamque

et

constitutiones

secum sumere

nutrix, mulier

cum

religiosissima
:

tum

ipsa praelegit. serit; quas dein Mariano sunt perHoc deinde in ccenobium adlecti 33 sanctimonia Jqut multi viri magni et Jesu et llieroreliquos Magistn Joannes a

DM|

inguodpiurM

inter

bonorum amantissima

trem semper, quotiescumque opportune exciperet. Tum quidem

nisseillam Eleonora dictitabat
in
:

hinc fiebat ut beatam Mahac transiret, hospitio

nymus Gratianus a Matre

rudia illa sanctse
illius

Dei. Hunc nempe in renovationis pr.m.gen.as

admodum

adve-

teneretur, cujus et miro illius videndae desiderio quam ipsa ex resociorum vitse ratio cum ejus tenore optime quadrare

praBsens

anachoretam

quemdam

Madriti siquidem versari, qui

Deus Optimus Carmelitarum regulce primordia constabil.ret, auMaximus reservarat, ut ipsam

ac periioeret : geret, congruo ordine digereret jcelitus acceperat, quod ipse pro ea qua valebat, et praeprudentia ac doctrina egreg.e vitffi sanctitate, Complut. opesacris studiis stitit. Dabat hic tum omnibus praslucens; vite probitate aqualibus ram, adolescens, verum etium tum dumtaxat

gulpr*scriptotenebat
videbatur.

Pauran*

uc

est Mariano a S. i5e31 Anachoret* huic nomen conspierat Italus, jurisprudentia n edicto genere amantissimus e laboris cuus, magni vir nominis, Socium habebat austeritatem sectator acerrimus.
:

neque

id

Miseria vulgo diceadolescentem, qui Joannes de imprimis ignarus at rerum terrenarum batur gnarus. Vixerant hactenus
,

tum .bidem Lud lsabellam a S. Dominico, qu commenpLpositam agebat, virginem quamdam famU.am assumeut in Excalceatarum
oaturus,

iaminde a

pueritia.

Pastranam ipse cum

peteret,

ecelestium

apprime in solitudine quam haud procul Hispali ambo quoniam omne anachoreat Tardoniam dicunt familiaB speciem non tarum genus quod religios
,
:

boece reliquis sodab ns retr, adeo tum buic tum cast.ga ut jejuni.s, corporw e congressu placuit, Deo tionibus ferventibusque a tmbueret. Heo bunc Ordiui suo v.rum terint ut

^*-^
tempre bmc

Synodi auctonhabebat, Sacrosanctje Tridentin Romam adire Marianus constitate abrogabatur, duxerat vit prosetuerat, ejus quam hactenus Sede petiturus. llunc quendajfacultateni a suprema llh vitse formuTeresia cum convenisset suamque
colloquio perpuht lam pradegisset, ita illum primo magno sectari vir decreverit, non siue ut ipsam
suiipsius stupore (uti post ipse

vanafuitdeprecatio :abeo namque cum Malagonem se ipse ccetuidedicavit.Exinde,

Veasum beata Mater pertransiret, Malago sacerdos qu.dam cilium ibidem erectura, ac coi deditus orat.omsque nensis mire silentio Btudiosue, acerationis oppido ilhw didicit, erga et quid moliretur vidTt

.Pe^J^

pX

narrare solebat)

incredibiliterccepit; l stitutum Yeasum abiens, ab

quod suas mulier

rico

in partes

adeo se celenter per-

traxisset.lSiarrabathic

tum beataeMatri, a Rode-

Gomez Pastrame

sibi

accommodum imprimis
coguominatum, ut
in

monast.ca ve.UMto apparatu publice in templo " Cregon.^Nm .w nalus est, simul et nomine teu prov.no* Fuit hic haud ita pridem

qg ii ^ ^^ ,^ temn Hieronymo
Grat.anc

locum datum

esse, a S. Petro

ffii ra

omnium ordinum

verum eo anachoreticam cum Excalceatorum assumpto, ibidem monase, habitu

suis vitam ageret;

Lus.tan.a modo vero id numeris in velu ccenobia reliquorum fuere b c pl

ffi
,

-PP'?^ ^.Tuo W*
fonte
.

ergo Testerium velle constituere. Quamprimum Carmelitanorum provinresia Alpbonso Gonzalez, de Salazar rem perscnpsit ciali, necuon Angelo pace excitari ccenobium nefas enim sine

aeminaria nam uea * a suntcoloni* dimisase, consc.a "f^eeJeret, v. amplius, pr.usquam deoem eoque

brevissimo tempore

(eorum
erat)

ip domos Excalceatorum cond.tas

vero solius

tamque naviter eam

gessit ut Alvari

Mendozn

Hispani*

lim.tibu

effi

ben .

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

625
reliquaBIBlftk.

duntur,

cum

Genuens.s opera,

. ad Occ.dent s regn e s e fa ex citatum, necnon Mex.cana prov.nc.a extender.t et >n

^*"'*^^* ^^W^J^^
r_-
-Mi^nUi a Jesu Maria

B iUa htec

subeundas adversitatum procellis, utque per eade provincia ceu atres forent, ro Hispalim deportatur. H*c Ularum snnt noina: h l8abella a s Francisc0 Maria F g g u , eronymo>Eleonofa ^

penetrar.t.

ANNOTATA.
prxvii ostendimus id jVwm. 441 Commentarii Dominica Adventus. ^ntiaisse prima CO Ludomcumde
Tnledo erat, et quorum fihus Tudovici proavus Petrus de Toledo, c ^lrcU^primFducis Albani, ita a J. Wlmhof

o. mu--w. ^'"^" u a t,riele, Anua O. a g Vjauricif, xvuuoi a S. Alberto. Itineris adhac comites fuere F. Gregorius Nazianzenus, qui Veasi haud ita pridem in Ordinem aggregatus erat, nec

/ ^^ ^ ^^ G
P. Julianus

non

de Avila et Antonius Gavtan.

Magna

hocce

in itinere,

cum ob

intensos

eorum
deni-

lZfaquorum

dominium penes

pnmus

dynasafuxttiu-

^umerantur Mancera, Salmoral Postmodum TaTMauel. Montalvo et Gallegos S Petrus de Toledo pnmus Jro Ludovici filius creatus fuit.
:

Naharros

warchio de Mancera m UbComm. pr<ecTestatur S. Teres.a, ut num. nihil umquam vidisse hactmaJvfdereest, se elegantius; atque huic S.Matrts

dierum a.stus, tum ob diversoria importuna, raro insideque quod a nefariis ea hominibus non tuleruntincommoda. Accessit ad haecomnia rentur, quod pridie Pentecostes illud longe gravissimura, ardens occuparit Teresiam soporifera quaedam et impos videretur. ln mali lenifebris, ut sui prope quam mentum aliud subsidium non suppetebat
ita frigidce conspersio; sed solis

sstuabat ardore ut

C^oniocalculumsuumc^iictta^torChron^
rlfhncap.
xxxix,

nLemelius aut

hospitio ad nullum inde sentiret refrigerium. In exiguum quoddam ipsis fuit assignaquod appulere,

num. 3). Cernebatur imbiDeietduo^ Wapuerulum Jesum brachiis sustmens quem pictorem Angelis stipata. Latet nos ad

tum cubiculum, obnoxium

solis

ob tenue tectum

IZ

pellendis fenestra instruardoribus, ac nulla eis tantus eodem ctum- cujus si ostium aperiretur, Lecti ea testus ut intolerabilis videretur. penetrabat altum tumeret, hinc in erat ina.qualitas, ut, cum profundius, acut.ss.mis conillinc

deprimeretur

Cum hic quietem B. Mater stratus e saxis videretur. discessum est malecaperenon posset, illico inde fervores pati quippe solares aperto in campo
:

bat

auam angusto
36

illo in loco.

enim hic de

eo

non

siluisset.

CAPUT

patianvehemttiadaranatiapud inferos incendia manere coacti ac mutare loco tur utpote fixi in ea mali in Matre importusitum prohibiti. Perculit

meditandi Erant hi Teresia. materia

quam

hM *-*
fi*-

III.

nitas ita
se

Fundatio Hispalensis.
mon.ales ^um Excalceati Pataresieque acsed Carmel.t.s M.regerentur,
provinciali

eaque orationis vis

pr.vato

aliasnonnisi Inrafuerit, cura

fuit
:

diuruum id multorum spatra dieLongius progre^s navigio rum ipsumnmretur. recta cura
fuit ut nonnisi

monacharum omnium animos utcarapro coramendannt qu*que sedulo per preces Deo ma-

CAP.

V.

Jubentt P.
.

Graliuno Gra.i-no

viti ....

loioreapoiiod-

non Baet.ca parerent. illorum in tVaUs siul ones Uffaws constitutus est v.s.i-iui apostolicus comm.ssanuset vis ta tor f --.01. hoc apaucis Gratianus a. Ets. en.m Ilieronvmus annis, ea tamen .n >pso amplesus
i

Ca

Baetis

curribus,

InTtutum esset virtntu decora et relto prudentiaaliorumque provinc.a ah.sque

honoHbusetiaaplioribu S dignns HicVeasensemc U visitaretdoum,
tus

pordeflectere, oportui t Cum ad latusaliquantura ductilera e maquo ca,u, funera tito es incertura secundo ccepit flua misissent ecce ponto k remis nulUs ferr, unura fun^,

sed cura transmittendus trajicere non posse ubi funis ducebat,

tf

l ::
eXt

SfnU navitas

relucebantuthac

Oranes contincbat currura raptans. Tecura quera monachae vero in vocem tollere;

fu
^

fuer.t jud.ca-

Zrl^reoidi

in

qua
ra-

Huo

illins ipsa Teresia tu agebat, ammaxime pr0ba e 6t tuit n0Q 1 Uoe non P ;/ "asDeoobegregin^hnucvirum su.s datum
<;

dotes ac agend,

^a ce ex arce

srs asa-sisu .--*

^
161

de suis qu, s^fvTr uobilis, subraisitque &ua autem dantc

clamare.Videbat hasc erainus ad Deura

hunc versantem ad se apostotratias agere. lbidem siulque Castellan* eum STum Nuntius evocavit, volu erat, visitatorem esse provTnchB, uti B*tic C.-tel.

r. Qui porro e pro-.mo i au-.l.o essc alii potuerint. bus nxilio esse 'P reduxlt| a 4M
r CU

Veru a^tequam hc
la lam
r-u.iredire

fierent,

constituenti

Teres.* m Cratianus snggesserat e

F em tr
f" e

0Dt fest iv.tatc

abCssent. oJbTo n ctu Pentecostes ^ravms quam quod prima av u q fflixit 4 affl.x.t g totanocte usi m
nemine mortalium '^M s^ Samax cruciabat ante INam Tntur Xmma-ime quo fljjg \, cumque apparerc Jah
rificio

Nihil vero B.

Ma-

Hisoalisedem constitueret

Um

QUbam cum pcrvenissent,

ut a

" a T,
.lios

illam

eiuve I gnatur. id a qu. M " la arch.ep.scopo, fore quam g ra e atissimam complectebatur, eam rem
.

^ ^^
"^J

conspicerentur.

icS

et

estra

eiv^tesoratorarcper.

h;BC 6

^U^rr^rrquamdam

e.tra muros

_s.Trr93-s.
Bitpalim
Soncta contendit.

Quou.a vero^ v.^ au 1 ergo J"' J nato opus fuit. Abut Teres.a vero com Madriti agente
35
;

Gratianus

ab co impetrare
U
obtinuit.

perd.fflle

fuia

ac lectissim.s etorat.on.s

sensuum

^ ^r 8^1^ "
Sedbicmo
D0VUS SU

nofdum

<U nie

at

C urrus essent

studiosissimis, quales us videbat, pares n.m.rum

^f"^^
qu

post er ant ioiue__ y

poraadmodum n.is pun.a latiores et poniib

angusta, nuU.

eorum

62G
looion

VITA

S.

TERESI^ VIRGINIS.
fuisset conscius, facultatem ejus rei

"'"*

eorum trajiciendorum apparebat ratio, nisi solverentur. Sed ita demum vehicula A compages Ca>terum disposita sunt ut pontem transmissa sint. amplius horabic tum in priori molestia trium tum

illorum

haudquaquam

1)

esset elargitus et monasterii fundatio penitus non successisset. Cupiebatquidem eam venire et monia-

lessecum ducere, non tamen sedem

illis

e fidelium

rum

illisspatium effluxit. Interea ita

ut,
licet

undique obcuriosius

ducti currus erant,

permulti

afinspecturi ecquod genus hominum veheretur, incurin nullius tamen oculos monachae fluerent, perventum rerent. Postquam vero ad oratorium euim esset, molestia etiam major nata est cum
:

benignitate victuris constituere. Statuerat namque has ipsas per suae curae credita monasteria dispertiri, ut haec illarum quotidiana consuetudine ad

mores religiosiores conformarentur. Itaque Teresise Marianus potestatem ab archiepiscopo conceden-

dam

permulti locus a Spiritu Sancto nomen haberet, solemnis uamque de more futura huc confluxerant praedicatio et erat supplicatio, dein verbi divini audissent, tripudia. Nisi vero hoc in loco Sacrum conquirere ad urbem reversas aliam oportuisset
:

ad ccenobii pauperis constructionem negabat neve hanc illum cuiquam hactenus aut Hispali aut Cordubae (cui ante civitati episcopus praefuerat) concessisse; quamobrera non abs re futurum reditibus coenobium hoc anuuis stabiliri. Ab hoc ipsa neque enira dotata conconsilio plane erat aliena
:

aedem, ubi id

audirent. Vexabat hoc beatam Ma-

si sine piaculo Sacri intermitea die licuisset, ipsum omisisset, tere auditionem ne cum monialibus in confertam adeo se hominum multitudiuem daret. Verum secus fieri cum non

trem

ita

gaviter, ut,

dere monasteria solebat quam in oppidis minoribus, in quibus vel eadem penitus non constituenda vel

proventibus

posset,

per

modum

concedere

voluit, palliis albis

missis, non sine utpote quibus hactenus nihil ejuscemodi visum B erat. Tum demum Teresiam, tanta vi mortalium adeo tumultuantiura, interquos se videbat, nonnihil
incurrit
cultales.
diffi-

supplicantium ad aedera eas amictas ac velis demagna cunctorum admiratione,

dotanda dictitabat ut nihil necessaTum vero ad certos Hispalensi domui attribuendos proventus adeo parum a re nummaria instructa erat ut solum teruncium seita

riorum deesset.

cum haberet. 40Tandem tamen

tatem

praesul, importunioribus

Ma-

J-fuo difpcilio.

riani postulatis cedens, rei divinae

est impertitus; quae

faciendae facul-

remtzptrHw.

primum

facta Dominica

SS. Trinitatis proxima, in iv kalendas Junias inci-

turbatam, pridiani febris ardores deseruere.

dente, anno

38 Huic tamen malo quoquo modo profuit officiosa viri cujusdam honesti caritas, qui in ipso
tedis

vestibulo Teresiae obvius processit, seque duviae constituens turbam ingruentem submoqui etiam a B. Matre rogatus ut in sequestraa populi stepitu sacellum sese conduceret, pie

cem
vit
:

MDLXXV. Vetuit tamen ne aere campano ad Sacra signum daretur nec ipsum de loco superiore suspenderetur sed jam ante suspensum erat. Misit adhaecquemdam e sacerdotibus domesticis qui Sacrorum hic Deo offerret primitias.
;

Atque hoc pacto

loci

hujus inita possessio

est,

et

tum

roganti

morem gessit, nec ab iis ante recessit quam aedem eas deduxisset. Non multo post viro extra huic nihil minusopinanti opima obtigit hasreditas, quam ob exhibitum hoc Dei ancillis oflicium sibi
caelitus

divina ibidem recitata sunt Officia. Inditum coenobio a S. Josepho de monte Carmelo cognomen. porro aliqualiter instruendae necessarias opportunitates Marianus urbe tota conquisivit monachae enim, praeter ea quibus currus obtexerant

Domui

submissam plane persuasum habebat. Hoc in sacello rem divinam fecit Julianus de Avila, et moniales omnes Eucharistise fecit participes. Quae

velamina, secum non tulerant supellectilem. Plenam porro fundationis locandae potestatem antistes

minime

fecerat, sed

dumtaxat

Sacrificii

peragendi.

quam

fieri

poterat citissime inde digressae,

diei

Caeterum Teresiae adeo non haec imperfecta potestas

aliaeque rationes fecere satis, ut, nisi verita fuisset

aestum, sub ponte

quodam parum commodo

apri-

cantes, declinarunt.

Haec aliaque ejusdem generis

per viam incommoda tum monachae subiere maxima animi aequitate. Teresiae namque tam blanda et comis erat conversatio, ut omnem itineris, si qua erat, molestiam sermonibus suis leniret, interdum de maximi ponderis rebus loquens, alias ad durorum tolerantiam suas animans, denique de passim occurrentibus et obviis jucundissima miscens colloquia. Tandem itaque, quintaante Dominicam Sanctissimae Trinitatis feria, Hispalim perventum est ubi jam tum Marianus aS. Benedicto domum ipsis conduxerat. Hanc beata Mater ingressa, statim ejus
inire

quam Hieronymo Gratiano visitatori et P. Mariano molestiam attulisset, propere inde se cum sone
dalibus subduxisset. At Marianus cum paulatim blandioribus archiepiscopum verbis leniret, brevi dispecturum hic aiebat quid in beataeMatris agense

dum

foret negotio.

F
Placat Car
melitai Calecitoi.

tempus accessere ad Teresiam Carmelitae Calceati, sciscitantes ecqua tandem auquibus cum ctoritate monasterium hoc conderet
41 Sub

idem

acceptas olim a Praeposito Generali litteras ostenautem disdisset, ulteriusinquirere desierunt. Deo ponente factum est ut prorsus illos lateret quam

possessionem se posse sperabat, uti

aliis in

parum erga hoc

:

esset

archiepiscopus ccenobium

oppidis facere solebat, et

rem omnem jam ex voto

confectam esse; quod urbis illius archiepiscopus Christophorus de Rojas rairo erga Excalceatos studio raperetur, et interdum hac de re ad beatam Matrem perscripsisset, insigniter erga ipsam animatus. Ipsi quoque Gratianus et Marianus pergratum illi se fecisse opinabantur, quod huc Teresia appulisset. Verum longe secus ac cogitarat res contigit hanc quippe, uti reliquas hactenus, sedem
:

animatus si enim alienum hunc animum compesubrissent, ipsum hauddubie, si raodo voluissent, potuissent. Haud longo interposito tempore vertere quem illa ea animi ipse Teresiam praesul adiit vehementia est allocuta, ut, qui in ipsa loquebatur, eo Deo is resistere haud valeret; insuper adderet quo ipsa vellet. Hino cuncta peragerentur modo deinceps, si qua se dabat occasio, se benevolum
:

declaravit ac partium ejus fautorem.

cum
Bitpalemem
archiepitco-

difficultate parari et Teresiae labore

constare
erat

Dominus
39

volebat.

Archiepiscopus namque a monialium

coenobiis quae certis

:

pum

non constarent proventibus, maxime alienus singularis porro in hoc Dei elucebat providentia quod nihildura praesul e quoquam
didicisset
Si

42 Etsi Hispalisadeoopulenta sit civitas et tam Plurima padetitur iflCOtn' luculenta egenis benignitate succurrat, nec ibi futurus videretur qui Excalceatis in domo corapa- moda, randa statim suppetias ferret et necessaria subsidia
submitteret, ita taraen hac in urbe beatam Matrem ejusque socias exercere Domino placuit ut nullo oppido majori hactenus rerura laborarint inopia. aliquod tecto carueenim tantum

cir. vi

eorum quae Teresia Hispali erat molitura. enim eorum, antequam ipsa illuc appulisset,

Neque

ad menses

runt

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

verum etiam vitas trahend* nerunt opportuno, suppetebant. Domus !Lria fferrime admodum

6 27

'

SE^D^ctanoner.t,

et supellectile

dctituU

:
,

culcit defatigata membra reclinarent, in auibus pcllend; qum dura fami dVrant, nec non cibaria vetera illia per doaliquot coquenda essent, erant, detritorum scruta quritanda

\,

nos in monachas, pedibus manibusque alia in flagellis animadvertere; atque utinam generis fuissent vulgus sparsa non essent et ejus adeo universa! Erant enim praeter rem hanc tum alia sexcenta ejuscemodi, ut jam gravem manifeste appareret Deum idcirco duris adverso-

vinctas,

AOCTOuB
nlBBRA.

Zl

rum

flagellis in

mum funium Lbus ignem

L*ta tamen mente has not erant, nemo Liebantur arumnas. Nullidum
foverent.

tandem omnia

n n

Ls adibat b. Adhaec gravisMatrem prostravit intempeLteras Ptiam omnes

cceli

ipsam innrmitas,

novi

fervores, quod per aestivos huc appulissent ries- tum premerentur incommodis. dixi tum quod iis qu* cooptarentur, viritem se, quas in farailiam Nulla

Non

revera mihi spero in animo propterea non dejici quin potius sospites digressuras c. Domino brevi nos hinc potuit eo hffic scribere B. Mater
;

nos animadvertere velle utoptato fine concluderentur. Atque ita persuadeo. Yestrum proiude est

sine ratione

sacros Inquisitores namque devenit calumnia ut ad ipsarura sit vitam una cura sociis delata sit, et in

tines offerebant; et
te

qu*

ante Teresi adventum

ei

hoc vitse ngore adiungere in animo habuerant, non audebant. Sed paulo pos deterrit, se prodere inspirante in ccetum hunc adoum nonnullaB Deo aliquatenusdomesticaBpenuris subven,

testesauditi. Sedunde prostudiose inquisitum, ac sperabant, inde ancillarum brum secuturum temuli

sanctimonia, et quam miDei patuit innocentia ac tandem neoppriraerentur raodis; atque ita
quis
ffotio

werentur,
tnra est

dum
ff

nullo postulante, bis milleseptinhic de re ageret, summam attulit, quae ex au-

atque imprimis honestae cujusdam ad hoc Institutum ampleeten. iberalitate; qu* cum Matre animum adjunxisset et secundo cum B.

vidua.

innocemdehuic finis est impositus. qui noxas con- claralur. 45 Habebant ad hsc sacerdotem anxium et imper.tum ut fessis operam dabat, adeo eas sibi sineret crucem ne latinis quidem verbis tamen passim omnes assueve-

entorum aureorum

et reis lamellis

argenteis

nummis

redacta

est.

Cum

rezn tantisper differret, quousque vero ingressum ex hac eam quidem vita domesticam composuisset, suased testamenti tabuhs rerum

miff rare contigit rum ex asse hasredem

;

_
iB

?,

rum patientiam et Tantum enim illis beatam Matrem tum

E
4..

Verum

alia

domum hanc esse voluit. quasdam virgo, sub ipsa pnncipia

p.us

hanAooptata,

Mk

ad reliqua-

virtutes

probandas contul.t molestiarnm pepent, et tum

soeias in eas

exag.tat.on.s

imprimere, quibus alterius cujusdam mona- E rant Ita vero mordicus agendi huic se dicarat monasterio, cha/qu-e ante omneshanc reliquas consuetudinem approbabat.ut sapere, et hujus imitantes errare, solam ipsam non reliquasdebere dictitaret. Aliquo imitari exemplura molestiarum spatio non solum illius temporis ac sed ipse etiam Deus, Teresiam cruciabant homines, et tclerandi raatead ancillaesua. experimentura subducere : unde ipsa affirraariara, sese videbatur spintus obrepsisse inertiara ve bat nuraquara sibi expenebatur adeo quem tunc

languorem parem
Deura

ei

beata Mater mento postea redegit angustias, ut Hispalim secum adirent stud.ose dieeret eas qu pares essent ferend.s seligeudas fuisse, ut nempe subuenda. Qui vero de eadem adversis qus iis fuere
:

Licet enira ut se ipsa vix agnosceret. taraen prceferret fiduciam, ita iumquam nou

insignera

cortum adlegenda apnd B. Main Excaleeatarum de illa prmdicnbant, ut trem egerant, tam eximia patraret,
Teresia
si

quo quara se fuisse senserat ex erat dissirailis ab ea aniraura ccepisset constituenda priraura ad ccenobia sentiretjara suara Deum adiuugere, facile ut in se mmirum subduxisse; ut videret

nonnM
nnn D0 a
.6
se

raanura
sed ab

hsec

monialis prodigia non

uam bactenus

magmtudinera, declararat animi

exeunte Majo,
fere

magnam illos

HaTc ad mensesquidein generi ab hoe d.screpant. assed qnod alteri vitn reversa est hanc deseruit et ad pristinam
suevisset,

jacturam honoris sui facturos diceret Rel.g.one vmt, aliquot in

eodem Dominopromanare.
ad_sqne

ac jejunia, H.spali egerat, solemnia sequentis anni a quoeomparandarum nebat

Jam tnde ab

=^^ ^
.fralre

normam. Erat Hispalensibus

r
sanrtitatis opinionem egressio variis iu popnlo

nota, et
:

apnd omne

collegerat

cnjus promde dlandc tra;

sermon.bus ansam ded.t.

Nam nemo

non Teresiam et socias sug, calumniari et grav.s .11. affr.care ducere, nemo non victrix tandem emers.t verii.fami* maculam. Sed mendacia, ets. hatic ncriter ut cui pravalere
tas

exagitarent et divexarent, sectatrices.ut tales re.psa quEe vere virtutum erant pureligio etvirtutes cum

minime

potuere.

Nam

nulladum ffidium comparand.s uppetetat qua m mentio, nullnm iis qui mutuo .psum daret, ar-entnm, nullus denique defuerant. Cum illi minime qurie. aliis in oppidis .ngruent um F aliorum negotiorum antem videret sibi redeundum Castellam oecHone propediem in angebatur neque me^diocri.er animo ore non o eonstituerat quam de dom.c. enim inde ante abire b prospectum. I.s ip su resset sodalibus redux Laurendelatus est ex Novo Orbe
,

agnit* sunt, ipsarumqne magis rior appamit, tum

temere calumniis opinionem deposuere.

populo innotuit e qm s.n.stram crediderant viri graves

in
:

-*,*.
am
l

"**. suarum

Ui-

44 Per idem tempus de quam eam ipse tango, cuidam res ia manifestius > in haBC verba scnpsit
praBpositae
:

hac

^****^
^ras
quo

Htopalim frater, qu> soror.su usCeTedius, beat* Matris pra^sto fuit, e quam ra.ione ncredib li quadan. staattnlit operam nt *des tul diligentissimam ;o .psa confug.t Deum Wl coemerentur. Interim ad asylum necnon in necessitatibus
c
1

nsuetum suis *nnonacl et.am ^* ad S. Josephum domo su.s anc.ll.s de miunm precibus clamabant ut

hasce ad

qua^dara a rae nuper ncn raediocriter angetur ob

Methymnensem

priorissam mitte,

M illi perscripta, etsi

eas

sera

. .

Abulensis domu Noris igitur jara inde ab numero universa quffi tuli erectione nullo esse ferenda mihiftiere. adversa, si curn iis qu* hic non immepitome comparavero qua3 qui norint, . lan Addit deinde ha^c scribere comperient. spar.a esse omnia quae
:
:

min me nonnisi quara poterara verbis extuli,quibusexagitamurraolestias

de hocTeres.a negoZsp^ceret. Quadam ergo die agens, ab ,pso SSTum Domino iinter precandum esandivi m.h. re. ejus cuJam te ipse
audiit
:

jam His De un.us manibus habere videba.ur. domnm in partes convenea , coemptione jam prope inter

ram committe.

illa

verbis erecta,

s.b

um v.debatur adomnium quidem ^ere gus loco; quamv.s .11" Ldoptimosita erat vetustate
qua)

"

minime

dem

patebit commentitia
:

sunt

ferebatur acnbu, hic porro de nobis vulgo

U v.s stmcturam multa pecunia, q U am in

excitand. : a fundamentis et velut de novo C requ.re-

esse videbatur,

quod

esset pra,

vitas.teresle virginis.
ACCT"* MBSn--

moni qui hanc domum batur. Dominus itaque, nib videbat (non emm libus non convenire poterat spatio concinnan tornm annorum deerat), pro cura necessanos pecunia ad sumptus
in se susceperat

628

tamen extima byssus tenuissima, quaj omnium ju- D

^ ^^
&
g

concipere

flammam

debuisset, ita Iu-

prosp de domiciho ipsis quam ipse, cum stipuiauonw venditor ciendi, effecit ut jam essent, quasdam propotabulaB conscribendae contraconditiones et venditionis neret incougruas
....... mi4uc ferret. um rescmai ctum rescindi non inique .,,_:,.;>;-, .lind do mie l.um ita, Deo adjuvante, 47 Atque eta non milibus eomparatum est, S ex aureorum v.cm.a ommonaehi ,n eontradietione nam

^ ^^
mQnachas

^ inviolata appa ruit uti cum primum laqueari

Mira|n

Matri ^ quaecumque acta

voluptate
.

attulere et solatium,

tum

veio

^^ ^
millia
viri

d q propria> et ade0 quidem bon8j 8UM domo re i inque ret, in qua decennio prope

ttpiit al"jo,

commorat8e p ostea Isabella a ^-v_.__. ..x.., _._,_,. um ibidem pnepositam ageret, anno rrancisco, cuiu _u-uc_-_. ^i_ r S. Fpanci8C0| C mTvvv\n oiinm sfintin_rentis supra duodena aliam septingentis MDLXXXVI, aureis coemit, quae ea ipsa est quam modo
.

^^

v-

am ie.t.

ne

nomnte..

autoritate

publiea raterpos.t a

nst.

aliquot proborum virorum incolunt, pio scilicet imprimis Petri Cerezo Pardo, adminiculo, atque genere tum virtutum splendore, atque

cum

imprimisomnium principe

caritate notissimi, qua

srsrt_ STnnrrnS
Curn
u
:

hoc in porro Cepedius, qui quotlincnbuerat, cibana HU. haetenus naviter mona^rn u^hministrabat nam doraus htec= nec solit.s loco non habebatur, prioris Cart us.anorum subsidiis, nisi nnius b atu , Cuevasappe abatur , qu quorum domus hic de 1. Deum tum erga ha. nn sane vir miro tum erga ferme mteafflciebatur. Mensem c Uas ejus studio Inter.m Lanrent.us in statn egere.

^
et
.

etimulante suas in pia opera erogare non dubitat d.

50 Horum ille in defatigatur umquam, ut in eadem quirit labore
,

facultates assidue
d

operum

exercitio adeo non

quidquid assiduo con-

JJJJJJJ
lu6|tiIU(a

negounm

magna ammi

alacntate

fuiu

monialium coemptioimpendat. Is in domus liujus insumpsit; aedi vero sacrae nem aureos sex mille
supellectilem ex armultinlicem est npparatum et atque inter alia ducenum aureoirento elargitus, crucem Sanctorum rum lychnum et argenteam tricentenis nummis au- E decoratam, qua.
Eeliquiis
reis
stetit
:

piorum sustine

et

cum primum domum

lianc adnt,

g rum hoc

Cenedius iu

sdem sacram adaptandam magnam o_mor m domu membra insarcienda Hi.pnl.11 d.ebus ^titudinem insumpsit qui si iis mona:

alra

contribuit. Ut quadringentorum illi honorarium ille profureligiosis domibus, in quas vero de aliis namque exstitit, nihil dicam (eonstat sus adraodum simul una vice, etsi non mihi illum uni inter alias,
tria

D o nppulisset, potuissent. chffi priestare domum cpprtme fcotmnt. 48

nihil

horum pen.tus per

se

aureorura

raillia

rasigni

benignitate contu-

Omnibus ergo jam

Teresia siue
inferri;

oonotannto., optas et qui-

dem
et

apparatu ullo Venerab.le

sacerdot.

huc
v.ro

Sacramentum
Garciffi

verum CnrOu-UHiijno
ll.spalensi,

sane Excalceatarum et Excalcealisse) erga hanc munificentissimum se semper pr. torum farailiam emin.nter ut paucis hanc buit- et ita quidem verbis non possem Omissis beniffnitatem complecti
enira
iis

integerrimo

suam rem hanc non secus ac mag.s ,n popucoenobium curabnnt), plnouit, qno encffin.ornm d.em innotesceret, festiva pompa lum
(qui
celebrari
:

Alvarezio

Madritanum Granatense, YeaSalmantinum, Albanum aliaque sense Burgense, ipsa

quas in
,

lustituti

suluissent, ipse

invitus senteufe eorum acut universo clero et nonnull.s cessit. Edixit itaque et viis publ.c.s adsodalitatibus convenientibus ffide Chr.st. Corpus ornatis, e qnadnm parochiali

qua super

re

cum archiepiscopum

con-

hujus doraicilia liberaliter illius potissiraura adimsane Ulyssiponensis sedes ter nara in illius erectionera niculo ortura habuit quotidie^nova contribuit aureos, et etiamnura
:

profudit,

haud

mUle
illi

factum nam Garcras huctransferretur. Ut dictum, tum novi monastern clauAlvarez cum templum inde aras adaptavit, sirum rite instruxit, scitas hinc elegantiarum varietates ad volupta:

profecto Excalc eatosnbraittitsubsidia. Ipsura aureoccenobiura bina sraaul rura Hispalensiura ea QU qnout taceam rura raillia ab ip so accepit, Ets! vero ab illo suppeditantur tidianos in usus plura tamen dandi in pia opera elargiatur,

tantum

^lunutemet aSimum

multas denique csteras aquam tem compositasinduxit; atque inter expressam in fontis u ' v -r maiorum aureuium cytinis e malorum aureorum Mater fontem Bodom fluerc modum fluere fecit etsi hunc B. roundateet uu -.*--vicc, uti stntutum erat, voiuissei. omitti voluisset.Vi, * -~-onprlpmn tate. festivosym._ magnaque solemnitate,

naraque p^oraexequitur ac si ei.ffuam pte etgratanter hmc P eqmde P a erogaret. Credc f quotidLara stipera quod hc accepturura amm.,.
praefert
:

ita

^"

>

adornata^ sunt,

musicorura conphoniacorum et instruraentorum Angelorum Panis ab archicentu, Augustissimus ante Pentecosten, episcopo huc delatus est Dominica --muuuus.umcononasJunias incidit, annoMDLXWl. , qujein qua3 in iii qu.d contigit, quod et..m Quo etiam die prodigiosum quid contagi - r>^,iin_ f.ipt.nm pst. stuoorem stnporem -i __.. omnibus ante quorum oculos factum est,
,

rura a^quis ilium sed um- Ve &cj. un u^ _ c scripto consiffnenxur me ^nrinto consignenturj; ,^od ^ -_u.^ quod huJ promovendae stuuio, ei ut feono promc lec eraanat exemplo operibusad proxiraura F ex optuut i: tfpl .; q mandata sunt. mandato sunt me litteris utilitatera afferam, Umc a Ut porro Cepedic eara 51 Laurentio Xe rependit; tulit opera Deus egregie r

me^

sibi

*> parvulam quamdam e Mater Miriu-uci 6 " Mirificc.erga h anc .,.,. nom.ne nomine, adoptavit. P ,ma .ndole e

^ ^^ ^, -^J^ -^ m
. ,

^^ ^lJ W^
,j
l

affecm

m
cui

tamtn

potica tnelior

et crehro T. ^iurima missilia ignea Jacta crant, rcboarant cum ,am bombardarum fragorc omnia sub vesperam dum denuo finita

supplicatione

^^2^^^ E '^ ^^
ta e

^^ '^.^

p6r

eam

suaviss cerne dotibus instructam

repetuntur, festvi ignes et boatus tormentorura sulphureum, tametsi nefcio quo in pulverem casu pulverem ignis ii.apsus est is tamen qui

aU \ finem a <"*P'**^ et jam

(lehui

^^^eXcurn
Jl

exiguum,
faitj et

babehat, non

cum d

^.raraum sine rairaculo a flamraa ccenobii fast,g,ura flararaa rcpens

suhflava e cocc,nea ascenderet, cnju. laqueare lap.des tc adornatura erat, fornicis qn.dera bysso mduerunt, ,psa nigredinera a furai fuligine
irara

W^ ^
m

bore. omn molestiiE et la Mater sib, B. quam

postridie

et

ejusd.e.sme

prsent.a quod sua

J
iptur

^^
1

^tel C

^--^-1-

gin Lxtara ior mora discrimen potu.sset jcu

_ alegceMt .tnmquod.nq^

^ ^fxt^
iQOpin ats

tes

moniales seD seran

d,tatera duu.t,

Matru su*

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A
3.1

629
iGCTOAC
IMBBtv
1)

canssim

mHximc
fuit,

diximus rationes

, ntur ue qu[E proxime constituis.et. llispaiensiiiaque Malagone celebrare Mariam a S. Josepho, quae

tum vero

^^J^^ ~ ^^^^^M ^A***^

Tb
1

miina **"'^
a-

nnpsentia omnes
as ouas

pondit,

jam

opem

f*

"^^^^
:

tum etiam omnem qua usui esse potrrat rei uti ab Ordinum equestrium consilio ajua facultas obtineretur. Quod enim oppidum id equitum S. Jacobi juris esset, illorum injussu novum porro in in ino erigi monasteriura nefas erat. Hac domo illa, non minori in solitudine agebant quam ^ ^^ nlinoPPntnr m n nam in una
si

domui pra3 P ositamdedit ad Ulyssiponensem constihanc tamdiu rexit donec illius vero vicanam tuendam sedem est evocata

Mariam

a S. Spiritu constituit.

i monasterii claustro continerentur quam pia illa vidua ipsis assignarat, sedium parte, aediculam privatam habebant nec non confessioaaexedram et orbem versatilem ccenobiorum in
. :

lem morem. Dubitabant autem quodnam demum hoc

in ccenobiura

ANNOTATA,
Graliano muneribus ac a Oux de qeslis a P. InsUtutum Tereneneralimle rebus virorum compen9 sectantium Ribera admodum

Institutum inducerent; nec ullam

:

hactenus

in

eo quidam

partem penitus propenderant donec appulit e Societate Jesu.cognomcnto

in

Leyva, a quo audiere

Zn,

ToTrefeTnosat tq uanlo

mdea tcommeniario prxvio prosecuU sumustoi ua tjuod

copiosiore narraltone

?m

et

passim

rcgno Toletano Muatrem mulierem, Teresiam a Jesu quamdam sanctitate erigere coecognominatam, nova Carmelitanarum vigeret integntaset nobia.inquibusetReligionis
claustrum servaretur arctissimum. panter huc induxe53 His compertis, auiraum ^ Catharinam effecere ut omnium ipsa runt, et apud ipsarumque trium nomine ad Teresiam scriberet, hsieditatem offerad sedis primordia constituenda minfice re- E Hac illius postulatione B. Mater ret domo Abula discessit, statuitque, Veasensi
creata,

Irtorem monitum

sequentibus velim ul deindesingula quxsit

^cCommentariilocacilare non

necessi

.Va-

latum illo viro a liumwod de celebri expendimus mulhs a nxxxv sedulo est judtium

matrona, nomine Eleonora deVaFreyle Lusitaniuxor, lera%enrci beatas Hispani appellant) n nndieri (ex iis quas ad momales Znculoaliquid pecunix dederat moniales eo deferendum sed hxc, Teresianas sibi num-

"fflSto

^cmdam

constituta,

fZsidiononindigererata, commtssos quodnonmst posflure mo salUsdlstriblerat Ita Chronicon (hb. III, innotuit. lies Eleonorx exinde aliquot mentn* xxxvii num. 5). Elapsis Carthustanorum
:

Caravacam etiam concedere atque hanc quam Veaobcausam plures secum sodales dnxit requirerent. Idipsum et Cathasensis initia sedis regiam per litteras spopoudit, illam
:

rime de Otalora interea jubens

%s

P GZzalvus

Pantoya,

pror, monialibus auxiiio <fp*.$ ei ex V {num. 47) R,hlram narrantem audiemus in Comment. prxmo %s a Sanctajam didicimus

esse

Nec

^TsTrtit hxc

Sancla die sx.x

Amlis

nd consanquineam suam

Manam

a S.Joanne
(tom.

WJ
I,

scripsisset quamTeresiaregi Philippo bac de re copiam fecit. Verura, quod Ordipriraum bic ejus subesse rex jussisset, iario loci hoc doraiciliura re opus fuit referre; denuo ad regiara curiara hac de

vero

eam

inchoandae potestatem exigere. cum euim ipsa difficile fuitobtiuere

rei
:

quodhancad

reliquarura exeraplura

BapUstZpriorissam Vallisoletanam

doraura Teresia raallet. apostol Hieronymo Gratiano visitatori

Ordmi *ubjici Interim dum hec aguntur,

cuit

commorabatur, ad Hispalenillam Veaso, ubi tum proficisoi. Ilmc ra.ximo sem sedem constituendam

inscripsit.

ha^c res diutiu* virginum illarum cum dolore spectantia ad templum ornandum est; quaB jam

dilata

sumraa

CAPUT
CeatOS mier ceatos inter
Utas,

IV.

et rera velut con ediligentia corapararant Alberto, quam secum a S. ctara habebant. Annara Caravacensidomui illam P ra3-

B Mater
ficeret

CalFundatio Caravacensis. Dissidia

et <*

Excalceatos )
exitus.

Carme

ponenda advexerat Mamona sterii ejusdem initia facultatis regi, litte ^v^ r laffonem icuijan. Utoptata, . ;. 106 p r U... r :ii m rr A ae im assidne. ut LaTeresiam assidue, De' aocill^ .dUnere.

duxerat ut Hispali interea reliquit

reliquas quas

~e- iwt

eorumaue

Fundatio

Villanovana.

=
M
fecta
teneret,

- -pet

U>

^modum

*qua

postulatio, et illarun videretur

ffZl ,-

C*P.

\ II

UunWtt
Car
luai

iuHi

Dum AbulaB Teresiaad Jconcessura, venit

riis loci illius

ageret

jamjara Veasura
de.prjma-

ipsam m.ssus Caravaca

CaraPatri visitaton ahquot beata Matri nec non ioconovajacemonachas mittere, qu e iUius

eni6

Ot.lora uuutiuscnm litterisC.thanna.de

eousilii lndici olim,
ris,

Munozi., matronis (ttaithM Ucentmti deinde consilii regn .ssessoac

vacam rent domus fundamenta. missa Hano ob causam HispaU

est

innaa

..
.

Anni

UKoD.quibus beatam Matrem erigeret. Re. hujus Ula fu.t civitate sedem suarum quidam e ihidem pro coucione
occasio.

rogabat ut

.11 .n

pr^fectam Teresis crearat hM 8 Alber o, quam sel, pt, gonemreversa, quatuor inde ahas

mm.

M.U

Barbaram a

Dixerat

vehement.a, ut h.s Societate nostra, ea verborum saugu.ne invinobilitate virgines, tres e primaria

meLymo

"mul omnes

pnmas a super.ore Joannam a 8. lncarnatioue Aunam ab ab Assumpt.onc ; qu et Catharinam partus Caravacam de fcspectat.on.
S.

Spiritu, q..

mundanis nunt.um ccm juncta;, commot. rebus Instituto d.care rcmittere seque Deo iu religioso nomina: Franc.sca decreverint;quarum hsec sunt
de Saoiosa, Francisca de

suut, ct peramauter Deiparm Matris sacro appuls^ qu.dem.u anc.Uis e.ce,,,, non a tHbus illis Dei m Kodenc. de Moya, sed

Moya et Fraucisca

Tauste.

llarumprimaCatharinm de Otalora commorabatur, quo et al.ffi ,t et illius iu familia hoc m opp.do du post commigrarunt: quae si

consangu.nea

W
ru

CatliarinmdeOtalora.

deMoyapatris,a dibus.H.oeu.m Luquadem

S

ilUs

diu.np.rtem mutuo dederat

inste

unUl.us constitnere ex se coenobium vellenl, spoCatharina bis mille nummos aureos dationem

S2SL Dum
.

elcantcm admodum

aed.culam

eum oueo
orte
e

cancell, e ^ditis reticulatis

compaxau tur versa Ter8 atili. ^ necessia llex couet domegUea supe con fundat.on.s veluUir>
gg

*W-

Tomus vn Octobns, Pars

Prior.

vita

s.

teresij: virginis.
esset uumerus,
tres
e quatuor sufifragiorum partibus D eo.ue p.ures iu ipsam ferrentur. Per id em quo que tempus Petri Ilernanuez visitatoris munus * u , n0TB huic e ectioui ()ouQus ( accederet, a Carmelitarum Calceatorum provinciali eam ratam baberi oportebat. Verum hanc ipsi confirmare, ob aliquot quibus buc adducebantur ra-

ftixroat

RIEtM.

^^^l^^l^Z^n. MDIAWI *
a ivit

nrimo vero die

.

anm
tum

Sano '^' u

poeset buc illatum est et loo, imta

illique inique

dataa's. JosJpho appellatio.

Eodem

die religiosum

^^
tiones,

foris

duae; nam sumpserc amietum fundatricum diebus sororem suam commoran aliquot apud Teresia ait Fundationibus oportuit. Ilanc suia in hac ipsa et revera fuit, cnm de

tertiam

tum

fuisse:

post, fundatione scriberet; sed non multo

duorum
contuht

noluere. Caeterum ita ejus cupidae illae moerantutjudicio rem disoeptare statuerint, et, nachae

aut trium

mensium

intervallo,

vestem

llli

Hieronvmus
luetraret.

recenseo quo eas raitio porro sinffulaa hic ordine etiaranum, mag-uae probitatis capitisproduxij quae dantes omnibus exempla, Caravacae
et religionis

5KK2^-^S^ ~
lebat.

cum hanc domum visitator q e tempore rfte vota Deo H. euo q

Gratiai.us,

Nuntii apostolici et regii consilii auotoritate iuterposita, magnam pecuniee vim expeuderint, proviucialem quoque

^
:

suum

adierint, litteras qnas a senatu

^.

ied

ipst' postul8tl8

noipBarum acoommodi,re E

57 Ko ipse tempore

Matrem

in S. Josephi adii

retur intellexi
,

Abula pertransiens, beatam *Jbntmm e quaquid rerum agemetuebat seilicetipsa ne monachae

;

commorantur.
Carmclitx
Calceaii

inde Toletnm 55 Hispali Teresia Malagonem mensium spatio haesit. Quoconcessit, ubi aliquot Deo niam vero qui divini obsequii studio animas lucrantur, salutis nostrae adversario implurimas
est ratione primis exosi sunt, et eos ipse qua potis Teresim adverexagitat, satis illi non fuit Hispali se proebuisse, verum etiam multas alias exco-

d sarium

novo gitavit rationes ad impediendum ne qua de conderentur, quod sibi eadem permolesta ccenobia nisi illi esseut. Qninomnem jam moverat lapidem, Deus obstitisset, ut quae jam in monacharum mo-

quod insistendo ardenter postulabant, a superiori bus consequerentur, et imprimis optabat ut sibi quie.e sua in domo agere liceret. Votorum illam Dominuscompotemreddidit; cum numquara electae confirmationem a provlnciali impetrare Incarnationis moniales potuerint. Antequam autem haec E Pastranae priorem fierent, Ilieronymus Gratianus agens, pro suo gloriae divinae semper adaugendae atque Instituti sui longius promoveudi studio ab apostolicae Sedis Nuntio fieri sibi copiam petierat
,

bribus Bxcalceatis domioilii Hispali

excitaudi.

uachoiumque usum constructa

solverentur.

erant, penitus dis-

Qua

in

re

benevolos tum ipsum Nuntium tum

Cum

itaque in his Teresia

fundandis

progrederetur, hujus ipsa rei Generalem Praepositum certiorem reddebat; a quo vicissim litteras
recipiebat quibus

hunc

ipse sibi esse

progressum

longeacceptissimuintestabatur.Quoilliusapplausu incredibiles Teresia aerumnas quas in singulis prope

fundationibus esperiebatur Quodeniin Dei hunc ipsa tenerct loco,
,

Christophorum de Rojas archiepiscopum Hispalensem expertus, illud fundaturus Hispalim tetenPontifice est dit. Ubi dum versatur, ab Roraano injnnctum Nuntio ut Carmelitarum utriusque sexus Calceatorum visitatores constitueret. Ilac de cum ad regem is retulisset, Catholicae hoc Mare
jestati

non parum leniebat.

quam

illi

affcrebat laetitiam,

Deose

afferre existimabat. Hinc,

gratissimum fuit, et universae Baeticae visiHic ergo tator Hieronyraus Gratianus estdeclaratus. pruintegritate singulari nec non caritate et cum

perlitteras illum rogasset ut sua juberet auctoritate ue qua nova exiude a se coenobia excita-

cum

dentiasuum exercere munus

ccepisset, atque orani-

rentur, hoc se

nequaquam facturum rcspondit desiderare se namque ut tot erigereutur quot in vecapite haberet capillos. llaec quidem tum ille
is
;

bus quae correctione opus habere norat, prospiceret, a Excalceatarum Hispalensium e domo lsabellam Villacastinensem.de quaaliasmemini, S.Francisco,
evocatara, Paternense in ut quod
in

paucis inde post annis Carmelitae in congregatione generali collecti Teresiam, antequara Hispali

rum

discederet, per litteras

monuere, non modo ut nul-

las posthac erigeret sedes, verum etiam ex oranibus jam erectis eam sibi quam vellet eligeret, in qua

oppidum jussit concedere, Ordieodem monialiura erat coenobium ad formam nis Mitigati suo ipsa exemplo meliorem Dco praerevocaret. Quo in munere ipsa singulare incredibilem monialibus stitit obsequium atque
fructum
exercebat, cum 58 Idantem Gratianus munus sign.ficavi, Teresia Vcasum et Hispalim, uti supra haec nounulh Urabisset sedem constitutura. Inter nomen Calceatorum auctoritatem ac
attulit.

F
ffflW)

deinceps quiete viveret nec ea ampliua egrederetur. C Hoc beatfiB Matri imperium ex voto accidit quod enim sibi reliquum erat vitae, in quiete id mouastiea
:

,,,,,

traducere peroptabat; simul etiam a tanto discursu erat alienissima etsi aliud longe spectarent a qui:

melitarum

busid mandatumpromanabat. Producti tumquoque

in illam testes a veritate alienissimi.
tnS.Tercsiam,

nonpaiumUcdi censebant, quod adolescentem religiosum in sui Instituti et tironem quodammodo cum sibi non visitatoremnactiessent; praesertim
et tate e deessent, uti revera non deerant, alii spectabiles Patres,qu> religione et vitae probitate 1 partes cum honore potuissent.

non

Interim tamen Teresia miro perfundebatur gaudio, quod irrefragabilem innoeentiae suae testem haberet Deum. Sed maxime illam cruciabat quod harum delationum ac testimoniorum velut instru55

mento

usi nonnulli Praepositi Generalis animum a se paulo alieniorem reddidissent. Ut vero fiuitarum fundationum ratio penitius intelligatur, res altiori

bus eae committi gravate abjecisquidem Qratianun a se onus haud quidem in ip*o set, et hac ipsos molestia, quantum
erat,

a principio arcessenda est. Cum Abulam Toleto Teresia venisset, triennio praefecturae ejus quae in
Incarnatiouis
cesserat,

hoc eum rum post fuit origo) verum adeo non ab quanao munere Nuntius voluit absolvere, ut etiam, in cum Teresia Veasi agebat (quemadmodum
;

libens

admodum

alialiberasset (quae etiam

coenobio Teresiae eo in
evoluto, ejus

munere

sucquae

indicavimus),

jam

domus monachae,

initio ab ipsa fueranl alieniores et omni eam ratione excludere studuerant, ita pronis jam in ipsam

animis rapiebautur ut tam illae quam reliquae omnes denuo eam in retricem eligerent , tanto quidem ut, licet ingens earum suffragantium consensu
,

evocatum ^P 08101101 }^,^ Castel an calceatorum et Excalceatarum per Hoc provinciam visitatorem constituerit. roblU munere dum fuugeretur vitae P ipse conce e bat eruditione singulari omnibus ad quae nonnuli ^ locisexemploerat; unde factum ut con sexus apud se tates Excalceatorum utriusque domicina

eum ad

se

domicilia postularent. disciplinae ccenobium erectunisset suae Fratribus causam Mitigati ab alio ab eam quam diximus ru Philippo episcopo PlaNuntio, prioria successore, obtinuerunt quo Excalceati sibi diploraa
centino,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. Hinc, licet interdum Vallisoletum porro cum ve-

3*
volebat,
AOCTOKt
n n.
i

parere jubebantur

nimirura obedientiam deillos excomutpote antiquioribus, quin etiam beri incurrisse et Generali Praepopcenas
:

sibi

rei non eum quem interdum etiam longe deteriorem successum cerneret, non idcirco vel minimum ab ea desciscebat. Saepe, cum optato res exitu jam concludenda videbatur, subito mutato eventu, pessimo erat loco ipsa vero solita sua patientia et viva in Deura fide
;

nixa, successura semper leetum exspectabat.

municationem

61
pulit

Tandem
Deus ut

itaque Catholicum illum

regem imapostoli-

ftcg ac

Sum-

sito refractarios
Iivflll
I

auscultare nolle, dictitabant. comperto, Gratianus ad Nuntium opis 59 Quo objurgaretur, humi causa confugit; a quo cum
audiit, nihil

servis ille suis, qui adversis exagita- mi

BWv*

bantur, suppetias ferret,

cum non solum

ope

prostratus reprehendentem animi humilitate, affesuse defensionem, insigni

rens. Interim

causae

esse causae judicera voluit, sed quatuoreisuasponte designavitassessores.viros graves; et horum tres esse religiosos jussit, atque

cum Nuntium hujus

monasterio Nuntius jubet, donec quid statuendum suo in negohaerere Cura in txcalceaforet, raaturius decerueretur.

quodam eura

in

inter hos

fuerat visitator et

tio

torum
D it.

itaque

regis et

Praepositi Generalis aures

disciplinam sedulo inquiritur, ad examen deve-

Petrum Hernandez qui Carraeli olim rem omnem perspectam habebat. Quod cura Teresia inaudisset, negotium ut confectum habebat. Et est sane secundo laetoquc id successu terminatum. Cum enim Generalis visitatorem
,

Hic vero ita inde de re hac judicavit ut et ad tranquillitatem facere Dei gloriam etacOrdinis sui Excalceatorum monasteria censeret, si haec nupera redigeretur in irritarentur et eum ad statum res antequam de hisce fundandis esset sermo quo erat quod in Teresiam ipsam concitari coepit,
:

Roma
sua

misisset, qui, coraperta delationum veritate,

Excalceatos auctoritate animadverteret, quin illorum etiam penitus molimina subverteret, sua illum uti potestate Philippus rex vetuit. Longius etiam provecta regis benignitas quippe tum
in
:

suo

quin et

Dullum huc ipsa auxiliura

afferret

cum tamen
illi

B antea enm tam benevole

fovisset,

fundandique

tum Excalceatorum nomine a felicis recordationis Papa Gregorio XIII instanter petiit, multis ^ lianc in rem propositis rationibus, ut Excalceatos
atque Excalceatas a Mitigatorura obedientia absolveret, quo singulares sibi hi possent constituere
provincias, solum
in

quam poterat plurima coenobia potestatem concesexagitati sunt modis sisset. Variis hancob causam AntoExcalceatorura primarii, Gratianus scilicet,
atque niusaJesu, Marianus a S. Benedicto et alii; ubique adversus ipsos insurgere et adeo omnes
illorum bantur.

Generalem

totius Ordinis Praepo-

domus omues
Nuntius

penitus subvertendae videquippe apostolicus in ea erat

situm 62 Veritate rei diligenter excussa, Pontifex, tiuidUiUa aerumnas quas hi Dei servi subierant, raiseratus, CarmaMiana
insigni

superiorem agnoscentes.

cum

liberalitate

hanc

ipsis

potestatem,

illo-

plura ld sententia ut censeret expedire imprimis excitari et hoc ipse negotium genus ccenobia non hisce omni studio promovebat. Hinc nonnullos ex custodiara in exiliura pellere, alios in Patribus anaabducere et variis affligere poenis; quin etiam edicere ne quis verbura pcena proposita
;

rum Institutura et vitae rationem amplissimis verbis depraedicans, est elargitus, aequum esse dictitans
ut suus

unicuique

familiae superior

obtingeret.

thematis
illa

nec non de re amplius faceret; denique horuro Angelum e Mitigato Ordine virura, Excalceataruin
de Salazar, visitatorem creare.
60 Res pene ad extreraum redacta

Copiam adhaec fecit novas passim ubivis locorum tum Fratribus tum monialibus sedes excitandi. Hse quidem x kalendas Julii MDLXXX ab Autistite supremo missas littera sunt verum, quod nulli
:

earum esset exequendarum facta potestas, denuo Demum de eadem re Romam perscribere oportuit.
rei

jam

erat et

Elucet intei fm
Sancist
lienlia,

pa-

videbaExcalceatorum Institutum ruinam minari agebat Teresia ? Quid sentiebat? tur. Quid tum turbiPersuasum scilicet habebat sui unius causa seque una in dam hanc tempestatem coortara
,

executorem Pontifex nominavit Petrura Herad nandez. Illico igitur Salmanticam apostolicas quod ad at Hernandezium litteras rex raisit
:

mare ad Jonoe exemplum

conjecta,

fore

ut brevi

mortem usque ex morbo tum ipse decumbebat, Quare has nondum resignatas ad regem remisit. rex ad Urbem tertio demum hac de re Philippua
acduosdesignasset, ut, si alterutri saltem rem p interim quid accideret humanitus, alter executio tandem concredita F. Joanni exequeretur, Talaverensis de las Cuevas Ordinis S. Dominici, pra?posito, postea Genesio dedicati tum

Ipsa nerape in omC universa procella detumesceret. patiebatur, in omnibus crucem sentiscebat nibus quas nocci adhaec variis irapetebatur calumniis Patrum sortem miserapendens, bonorum illorum Interea batur, quos norat culpaj omnis expertes. continuas et ferventes suis in doraiciliis preces, ipsa necnon jejunia, corporis castigationes indicere
: ,

cum

scripsisset,

coenobii S.

veroCastellana? proviuciae moderatori, viro insigni,

diet auctoritate magno. Missum hoc xnkalendas Decembris anni ejusdem cujus ploma Cuevas praeside, vi Excalceati, F. Joanue de las cougregatiouem Domiprimam suam Compluti

religione

certum illi suos in coelum oculos convertere, unde Quadara ergo die, dum erat subsidium venturura. hi quos ante inter orandum animo versaret verene novam hanc Excalceatorum Refor-

nominavimus, mationem destructam

sibi

indixere; nica iv Quadragesimae anni insequentis

in

Dominum

pereut;
secus.

verum

respondentem Ita quidem nonnulh cuaudiit longe id minime continget, sed

vellent,
illico
:

humana tamen minime Magnatum itaque benevolentiam

praesidia, Etsi vero haec divina adhiberet negligenda putavit. sibi

qua, provinciae facta divisione, provincialis liusprirausconstitutus est Ilieronymus Gratianus. universaque 63 Exinde omnia in pace fuere , coenobia proprio subjecta raansere Excalceatarum
ilcirprovinciali. Abulense quidem decem ac septem subditum fuit;sed, citer annorum spatio episcopo

fkliclurd*-

c mp0 '

captavit, majoris

verauctoritatis religiosos adhibuit deprecatores, demura ita efficacibus regi perscripsit ut iis bisque magis illius sit Majestas, causa? ut se propitiam

evolutis his,

exhiberet,

aliorum patrociniis profecturum ipsa cenemota. lnterim a Dei id exspectans sebat manu, singulari cum patientia

quam

omnibus

cum Alvarus Mendozius hinc ad Paepiscopatum transmigrasset, Teresiae Toleutinum Dominus ut operam adhiberet leti agenti significavit monachae obequae in S. Josephi Abulae agerent
ut
pra?starent dientiam Ordinis superioribus etiam fore ut domus illius religio prohoc enim ni fieret, cum doctore pediem interiret. Quo illa de negotio r Velasquez,

quidquid in

hoc

tandem negotio decerneretur.

032
AITTOM
RIBKB*.

tempestate ilh Velosquez, qi ea de.nde vero ad nonlcum Toleti agebat,

TERESIiE VIRGINI^. qui eodem in ccenobio aliquamdiu a ConfcMionibu.

VITA

S.

est

commoratus,

.trt

est eveetus lam,m archiepiseopntum suasorem habmt Abu tequ oq cans, illius hunc ll C cum epfeoopo eadem super res con ita ut const.tuerat ibus. Tandem, sodaL^. haec in aliarum nufectaest, atque exinde domus

epi

tandem ad Compostelconatnm O.omensem ao P

interdum ergo excurrebat. Hi

Villanovam verbi

divini proedicationis

cum

illas

Dei ancillas identi-

commum.

dem alloquerentur, ita ipsanim sunt sanctitate moti ut summis Teresiara precibus inducere sint
concederet ^ imprimis P. Gabriel, qui inde Malagonem sex et i ha vig-intileucarura itinere abiit, ut hanc beatae Matri coram persuaderet. Non immerito ipsarum rem virtus Patribus illis placuit quinquennio enim toto
.
:

J^>
?*

^^ ^^

mero recenscri

ccepit.

Septern

post annos aliud

iidemPatres a Sanotissimo MDIAXXMlda Papa V diploma vi idus Juhas j.m potestatem fecit ut quse tura obtinuere, quo m plures provincia excreverat in domos plurimas provmciahs assiet suus ouique distingueretur,
gnaretur
idus Ma Litterie h Generali subjicerentur. quinexecutioni cura raandarentur, MDLXXXVIH Castellana duconstitutffl sunt provincia
,

I^*

eoque amplius quo in eremitorio

ratae,

illo

sunt commopraelu-

insigni sanctiraoniae

exemplo

vicinis

xere.

Sumraa licet rerum penuria premerentur, stipem tamen petere noluere, sed suarum opere

postea Vicar eque omnes eligendo

o
i

manuum

victitabant

e lucro vero

quotidiano sub-

vm

trahebant corporis sustentationi, quo nuntiis ad beatam Matrem mittendis subsidia suppeterent.
Multis membra rigoribus ac crebris jejuniis macerabaut. Noctes et dies ad Dominum clamabant ut B. Matrem ad se dirigeret, a qua religiosi Instituti formulam ediscerent. Unaquaeque adhuc vestem quam huc initio tulerat, induta erat; nec anteeam

que

GranatenVeterera et Novam distincta, singnli singulis dati Catalana et Lusitana; et sis in Generalem vero Vicapripositi provinciales Nicolaus a Jesu Maria, qui tum rium electus est provincialem agebat.
Plex
in
:

CP
l/i

IX.

64 Ex

iis

qujE supra

commemoravimus, evidenquadriennio
coesit

ordeniini-

fuerit ratio cur ter satis patet ecquae

iiio

quara in monachas cooptarentur, mutare decreverant. Vultus ipse pcenitentiae eeque respondebat nulla inter eas caeteris praeerat, sed sororia inter se
caritate junctae erant.

toto
;

nullum excitatum

Excalceatarum
erant,

Domus non

clavi claudebatur.

nobium

cum

quae

jam ante
esset.

erecta

summo

ipsa essent in periculo ne

penitus subvertereutur, et

etiam vivere

mnltum

Primum

itnque post

sed pessulo dumtaxat; et hunc sola quae caeteris aetate anteibat, obducebat. Duae aliis aetate provectiores rem familiarem curabant et de necessariis
reliquae nemini externorum loqueExiguus oranibns erat somnus, oratio probantur.

Villanovae de la Xara has procellas caraobium fuit postulaexcitatum, quod jam ab anno MDLXXVI Teresia Hispali reversa. tum erat, cum Toleti ageret oppido venit, scilicet ad eam sacerdos ab eo

prospiciebant

lixa; diesvero festivos totos in precibus traduce-

bant.

Tum

jam abhinc annis aliquot in ereraivicina erat doa S. Anna denorainato a, cui torio muncula, novem ibidera virgines coaluisse, tanta in
qni nuntiavit

66 Haec Gabrieli comraemoranti suas Teresia adversus illarum virginum admissionem rationes
afferebat; sed cessit

fuciat

10(11.

taudem

iraportunioribusillius

universara opsanctitate et solitudine viventes ut ad piis ipsarum depidi permoverint multitudinem satisfaciendum. Teresiae ea res operae presideriis

precibus, id tura

ejus P.

Antonii conscientiae se
illis,

comraittere dictitans, et facturara se quod

re

tiura

non videbatur, ob nonnullas quibus ad hoc quarura ea princeps erat adducebatur rationes quod virgines jam certae vitae rationi assuetas suos ad relig-iosum Institutum mores miuime accommodaturas crederet tura quod exig-ua illarum esset
:

maturius examinata, convenientissimura videretur. Cernens autem in hujusipsum domicilii erectionem admodum propendere, et fore ut de hac ad praela-

tum quem tunc.Nuntio apostolico designante, nacti Mitigato, refererant, Angelum de Salazar ex Ordine eum ipsa praevertit, ac P. Angelum praemonuit ret,
ne
rei

dorauncula

et vix ulla

supellex

denique, tametsi

hujus

illi

facultatem concederet.

Quamquam

illarum se respublica necessitatibus prospecturam sponderet , minime ea ad perpetuitatem stabilis proinissiofuturavideretur. Accedebat quod, quamvis

harum virg-inum

probitas

omnium sermone
non

ex-

tamen vero Teresia adeo obluctaretur, orationibus rem confici illarum Dei famularum Domino inter contigit. Hanc ipsa quoque identidem commendabat, ut quod ad ampliorem ilorandum
assiduis

tolleretur,

cum

eae sibi visae

essent, ig-noraret

permitteret. lius cederet gloriam, id ipse fieri

Qua- p

^ num

quae suis in sodalibus posceret talenta ipsae praeferrent. Itaque cum doctore Velasquez, quem
Toleti
illi

dam autem

epulo, die a sacro surgens Eucharistiae

dum eodem

confitenti

operam dedisse nuper diximus,

Respondit
;

rera coraraunicavit.

ille

spera

illia

ali-

quam
in

per litteras faceret

cum enim

totsimul corda

unura, Deo raovente, scopum collinearent, evidens id signum esse Dei haec volnntate fieri. Interim oppidani continenter insistebant. Ha;c dum fiur.t, duraque patroni adhibentur qui negotium

super negotio cura Altissimo tractaret, quibusnam acriter est ab ipso objurgata, petente essent, hactenus domicilia thesauris fundata reliqua hanc enim et mandante ut domura admitteret aniinobsequium ei in plurimarum salutem
:

suum

marum
manus noxam

viota cessuram. Ad hanc demum vocem etiam gravem se credebat simul dedit
:

apud beatam Matrem conficiant, in ipsa assensum tandem praebet, Ordinis inchoati negotiura variis annum quare ad annura usque procellis exagitatur
;

plu* contraxisse quod humanis rationibus per eam hactenus aequo nixa fuisset, cum quidquid

transcenDominus fecisset, adeo omnem rationem ut huc se ipsa aerei.. tiobuhui illi necessarium deret. Videbatur *.
conferret, etsi valetudo iter hoc

MDLXXX
illo

res protracta est

quamquara

etiara toto

teraporis spatio hujusce raonasterii fundatio-

gra adraodura Malagonera pervemsse

indies ingravesceret. Sed quod e
praevideret, suo id supenor.
rc

^ f/^^^
i

i; ftl Pr et u
e

Quod

;g

div

nera adraittere seraper parura

judicaret. Si

congrunm
rei

Teresia
illis

quando tamen ad postulata oppidano-

rum

responderet,

numquam omnem

spem

poterat adimere.

quul vngniuin

C5 Erat tertio ab Villanova lapide quoddam Excalceatorum Fratrum ccenobium, quod a B. Maria de

Subsidio

nomen habebat,

cujus praepositus

m e expedire magis ipse faciendum praescriberet quod potest aiei eundi judicaret. Is ergo non modo illuc monacharum verum etiam jussum dedit, ac fecit, perraisit. conducendarum optionem illi communicata, 67 Re ergo Domino per preces
quae
illis

md

'

cav1 ''

s>

Pundol>i*i

Gabriel ab Assumptione cum P. Antonio a Jesu,

Dei ancillis erudiendis

maxime con

OCTOBR18. DIB DEC1MA.QUINTA

TPn t

rl Annam
6

posset, e Toletana sanctimoniales seligere prapositam futuram &, a Matre Dei

gressi,

liyranum

Te

Deum laudamus

congratu-

XCCTOM
RIIIBRA

D u lando concinuerunt. hoc intra silvarum est ab- Protrttu. 69 Ccenobium porro insigni pietate et dita, a Catharina de Cardona, notissima muinsolita etincredibili vitaj asperitate ut in multis Mancha. unde factum
liere,

.-

-*

conditum

lalatere
111

umquam

ad mortem nsqne
ttl

recess.t

S ^V7^"2^ SSSSXZ^Sm
oaritatis

Sndo

ifan stranuu gratificari s __

eiB et sciret
.

t demderwet Domino summopere _._ p famulatu 8t _ ., hocce fHmu latu prtestaret P quam gratum Ull Antonius
.

succurrcua.

,x.-

B - ftl ..;fnm

ivere Patres Antonius

Sesuet Gabriel ab

2
Z

Mauriml essent, nt primnm B ? m adesse in omnibus locis adquae commenbant,

increbu.t beatam

donnriisqnibns eos respnbliea ante q^drages.male lt.qoe Metagone sabbato Confirrebruarii, discessum est l unium, idibus valetud.nem exrTo in itinere sibi Teresia hactenus gr.tud.perUest periude ac si nnllam vicissitndinem m.rata, Quam illa etu e nssset. referret es.gua Luietiam constderabat qnanti cultu. morari, cum d.vm. Tporis vires pamm in itmere, occasio. Hoc amplificandi sese offert Mancha eognommata, in regione illa, quod Patres

secum Assumptione, omn.bus instruxerat, a.sum-

Bonse muberis partibus Excalceati Patres vulgo aditus dicantur. Subterraneus templi est Eratres in qua multis anuis sancta qui illa ipsa caverna fuit cum -mira viub ^p.uva.. -._.-. Cui illamulierinmira ^itae asperitate vixit. ~-ilia mulier j_-+--.;; riociiiprinm incidisset. et cnjus ., monasterii ubuichu.., ..-. monasteni desiderium condendi nutaret, anceps uutaret. lnstUuti potissimum excitaret, d lnstituti po tissimum illud iuuu n r n^minn P,hib tum. necnon eihibitum. necnon pallium illi album est a Domino parandum E.calceatis Carmelitis

f \

vox illapsa id rerum natura ex.stere monnit, etsi ipsa tales in toles agere, eo ignoraret.Cognito deinde Paetran quod ecenobinm so contulit, ut in coll.grereti ib^ animohabebat.aliquod subsidinm snmps.t, ets. non ea demque B. Mari^ vestem anoo ve.o profiteretur mente nt monasticen Porro Teres.n de vita migravit.

"
,

MDLXXVII

studio locis ejus v.dend* agente, plnrimivicinis e

confluxere.Cnmautemdieqnodam, post sensuum templo Angelorum Panem,

sumptum
al.eu

hominum anTaeu visend. stndio Cum qnocompescere non valerent. U do nt eam apud probam nomen Kobledo, d m in pago, cni

affluebatmul-

hocin Cathar.nam glor.oso n tionem pateretur, ipsam Angel.s, con*pe X u% corpore, nonnullis comitatam
dicentemque audiit

,

Noli in hisce

cmnobmrnm
Bempe. apud Domi-

car.ss.ma; sed fundationibus defatigari,

ulterius progredere
:

equidem

t.b.

ma^ronamiiversaretur, tanta huc januam colocare visconfluxit ut duos ante ingrnentem multUudmem fuerit opus, qui

confest.m mor-

ZTm

numprsstofuturasum. post, pr.ma 70 lnde non multo

. im ~ Q"^* *-?-

sed pranderet, submoverent dum ipsa cum suie affluentium ardorem poteneTiqnidem compescere q transcenderen t. lt, cnm murosestimos domns et ipsss com 68Unde ut populus coerceretur P P
.

Dominica,

.iiimiit fx

mn.re

mode

custodiamfuitnecesse:omnes namqne cum desiderio tenebantur, sa "m vidends ei, alium haud daretur faculta, In

nonnnllos inde' p0 sse nt recedere,

abducere,
mcred.b.l.

Z nlquend

V.Uanovam de la iara pei ante summum Sacrum accederet tempo e venit.Multoantequam oppido puerorum agm n m.ra campanis sonantibus.ingens qno prodiit qu, ut ad cnrrnm pieta^te illi obviam eamsunt po subm.sso insavehebatur. accessere, incedentes antece, venerati, et nudato capite eam deducerent Omni templnm sere donec ad emscnatusetlocicurio mnltique ante eMeenforas prodiere; nec
:
,

kalendas

Martias

ann,

MDLXXX

.^.

lZ

ddmv-

Mtoeam

exceptnri

provecti mi l.ana nemo ante advertit quam tria demnm, visa rhed* tum aUum pervenissent locum tantum conficere

S
Ulor

ad

^serere d ipse etiam lectiearins porro incredibili hisce Omnes miraculo non vacare. h.nc in affectn tenebantur s erga ipsam Tn pag .mpr.m.s,

mirari omnes qnomodo

Spotuissent;

nec non crucibus

,u

cum vexuub,

& u KF
f

locnples uno agricola quidam

,,

...'

;- J~: e,1S,.
'

suos pius agncola

jubs.it,

ut

eam w

ab ea 8iDg uli et benedictionem quo nom.ne B.V.M.deSubsidio,

perventnm est 8ed domicilinm nominatur, Uli Prntre. m ,pe quam huc ingrederetur, omnes
.

^^^ srr.t ssis-- ^

vi

E"

11

ante

batur *

Lm

supplicantium acult ac Matri officium mire pl

sensu illam
affecit,

^J^J^Li sm

71 N , Xebant e t venientemMatrem.qu,,,,, ianuareclusffllatebant.eiv a e3t i e utisanimi m o ge t.en

.

ill

Dei

ancillaB

introrsnm

l*^

quod pnmorum

0rdi^ is 8lli t rdin^ bui

dentissime exspectabant ^perant sensuaclacrymis

qtubue
^

ceatamm

eremitarum ea re diceret supphces ilhub nesin -enua prostrati,

^^^^.^^eafei Deneuici
H

ejnsqne soci notarunt sanc

Quj collatus est nn..ctn .nnt, et allocuta viderunt

elvV

promptitudinem, ut

miram mde vo

rt

nd
p

deduxere, natim ad sedem sacram

^ ^

634,

VITA
;

S.

TERESIjE VIRGINIS.
prsedixerit nihil

APCTUM
BIBEK4.

bene cum illis conveniret et quo magis easquotidiano usu perspectas habuerunt, eo etiam magis desuo Villanovam adventu sibi sunt graturint et sibi
latte
:

dicebatqueTeresia,quanticumque

demum

sibi

exantlandi fuissentlabores, noluisscse ab afferenda abstinuisse, ac piis hisce animabus consolatione thesauro locupletatam >ibi majori domum hanc
videri

postea fuit Hispalensis archiepiscopus.

necessaria . viverent. d Possessionis ineundx facuttas, teste Chronico (lib v, cap. iii, num. 9), data fuerat ab Ordinario toci, Roderico de Castro. episcopo Conchensi, Ui
illis

unquam rerum

rum defuturum, modo religiose

quod hujusraodi eam

animae

incolerent,

CAPUT

V.
Soriensis
et

proventibus. Siasi amplissimis dotata esset tim ergo, instructis aedibus, in coenobii eas formam redegit. Quadara vero die, cum apud fabrum qui vasto cuidam puteo rotam adaptabat versatilem,

quam

Fundationes Palentina,
Granatensis.
Villanova Toletum

ageret, haec

illi

de

impetu prolapsa
faber

est ut

manu eam

excidens eo in Teresiam
solo affligeret.

Turbatus

Teresia concessit, atque inde,

cum eam

solo levare

non auderet, ea Teresia

illi

aniraositate surrexit acsi nihil

accidisset.

Adeo

tamen ingens orbitae cadentis fuit vis ut eam vivere prodigio omnes adscriberent. Haec in pervigilio unde cunctis insedit opinio S. Josephi facta sunt
:

superiore suo suadente, Vallisoletum. Alvarus namque Mendozius,quiepiscopatum Abulenseracum Palentino commutaret, in urbe sua cathedrali mo-

Potoufoum
" matltT
>">

nasterium erigi summopere desiderans, rogaratut

Teresia eo mitteretur. Vallisoleti vero tam vehemens eam oppressit aegritudo ut de vita passim

illam Saucti hujus intercessione sospitem evasisse.

ANNOTATA.

sed ubi habere meliuscule Maria a S. Joanne Baptista, quae praepositam ibidem agebat, omni qua potuit contentione eam perpellere est conata ut Palentiae sedem con-

omnes desperarent
coepit,

stitueret.

nime
a Originem hujus eremitorii .Teresia ad calcem capitis xxviii hisce verbis, quse in Commentario prsevio omisimus, describit Habitabat Villanovae de la Xara sacerdos quidam Zaraorensis, nomine
:

poterat, quod,

Ejus autem postulatis cedere Teresia mi- v cum sine reditibus annuis hoc

domicilium fundandumesset, id illi oppidum tenue nimis et alendispauperibus impar videretur. Agebatur eisdem etiam diebus de Burgensidomo fundanda; sed tam ab hac quam ab illa alieniore
Teresia erat animo, nec eam quam in caeteris hactenus praetulerat, sentiebat fiduciam diabolus enim, quoad ejus fieri poterat, fundationes has interpe:

Didacus de Guadalajara, qui olim Ordinis Carmelitani fuerat, etsingulari erat erga S. Annam devotione uude juxta domum suam hoc ereraitorium erexit necessario ad Sacrum celebrandnm apparatu instructum quin et pro magno suo pietatis studio
:
;

dire satagebat.
alii

Consulentium

alii

Roraam

profectns, litteras apostolicas obtinuitquibus huic ecclesiieetereraitorio plnrimae addicebantur lndnlgeutiae. Quando autem pius ille et collectae mentis liomo moriebatur, testaraento suo jussit ut ea domus ac res suae omnes in monasterii virginum

propositis diflicultatibus formidine

animosaddebant, eam com-

plebant.

73Eotempore Vallisoletum

appulit Hieronymus s.r.w-

Carmelitamirum fundationem cederent quod si lioc executioni non mandaretur, idem locus attribueretur presbytero qui quothebdomadis inibi Saubi vero monasterium cra aliquoties celebraret erectum jara foret, ea Sacri faciendi obligatio finem haberet. Plus quara viginti annos eremitorium penee presbyterum fuit, nec parum collapsae erant ejusdem res adeoque, virginibus illis doraum jam incolentibus.alteram adidera oratorinm spectantem doraum presbyter ille occupabat; quam modo deseret, uti et reliqua omnia, quae admodura quidem exigua sunt:sed magna Domini misericordia gloriosae aviae suae domum utique non deseret. Faxit ut ei in illa semper serviatur, et universae eum
:

Ripalda Societatis Jesu, quem confessarium Salmanticae habuerat. lluic ipsa animi sui statum aperiens, Dei se illum locoaccipere velle signincavit proinde quod expedire censeret, candide depromeret.

Ripalda itaque suasor exstitit ut abiret Palentiara (nam de hac illum profectione potissimum
consuluerat); simul etiam

animum

ad<lidit

tergi-

versanti. Idipsum Toleti eisuaseratBalthasar Alvausa, rez, quo olim confessario ac magistro fuerat quique per id tempusToletanara provinciam moderabatur. Haec quidera dubitantem animum aliqua-

j,

creaturae perpetuo dilaudent.

Amen.

tenus inclinabant; verum nec Ripaldae consilium nec urgentes Matris Mariae a S. Joanne Baptista preces Teresiam huc penitus perpellere valuerunt.

b De electis a S. Teresia ad fundationem hanc

sociabus vide
"

num. 872 Comment. prxvii; ubi notavimus Riberam hic errasse, dum Annam a Matre Dei nominavit pro Maria a Martyribus.
c In hac supplicatione Ven. Anna a S. Augustino vidit cum S. Teresia loquentem Jesum Chris-

Redemptor vero clarius illi ostendere voluit se esse quare, cum quadam qui rem omnem dirigeret exequendam die, Sacra Synaxi peracta, luraen ad
:

divinam voluntatem

sibi ccelitus infundi

:

peteret,

eam
"
//

velut

increpans sic est allocutus

Q ,lid

lumsub
effigie

specie formosissimi pueri, qualis fere in a P. Gabriele ab Assumptione acceperat, reprgesentabatur. Quod cum illa S. Fundatrici deinde narrasset, vetuti hsec ne id visum propataret, commendavitque ut ad eam Salvatoris effigiem in quibuscumque necessitatibus certam opem consecutwa confugeret. Mandatis Sanctx obtemperantem Annam numquam fefellit eventus, prout pturibus exemplis demonstrant Yepes {lib. n, cap. xxx) et auctor Chronici {lib. v, cap. v) necnon J. M. Salvatori in Vita laudatae Ven. Ann<v, e processibus ad ejus beati/icationem institutis descripta {lib. i, cap. vi) quamobrem moniales Vittanovanse puerum Jesum Fundatorem et Provisorem suum vocitare consueverant atque his aliisque prodigiis, quorum unum perinsigne narratur in Actis canonizationis S. Teresiae {Comment. przev., num. 1090 et seqq.), ad oculum videbant quam vere S. Mater

quam ipsa Anna

metuis ? Ecquando tibi umquam defui ? hactenus fui, sum modo. Noli has fundationes
intermittere

Idem qui

Haec illam reprehensio ita mulavit ut ab illo ipsam proposito nihil potuisset oppidi divertere. Hinc, etsi dissuasores tenuitatem ibidem stipe collata sua?
/

exsti-

objectarent, et fore ut

vivere non possent, nihil

morabatur, fundandi accequod ejus niteretur potentia a quo ,lia pisset imperiura. n conduct 74 Quamquam vero nondum plane confirmata domo lC /,nhaec

ipsa

uteretur valetudine.
Vallisoleto
discessit

ipso

SS.

Innocentium

die <ur

anno

MDLXXX.

Quoniam

vero eques quidam, alio profectus, domus a se con-

ductaeusum ad

Joannis Baptistse festura usque monialibus concesserat, Teresia per epistolam mouuit ut vacua habitatoribus domus illa foret. SeS.

creto

creto

DIE DECTMAQUINTA 0CT0BB18. rimum carpsisset. Tandem hoece negotium canonicus Palentinus ReyNec modo
se

635
ftUtTnM UBRl.

ignoto, Teresia, nosius perag-ebat, cui, etsi de facie obsequii promovendi audito dumtaxat divini eum
scripserat. studio teneri, hao de re vacua praestanda navum hic domo
in

prostitit,

canonico Reynoso, quo confessario utebatur, mutatae mentis causam in Confessione aperire constituit qui statim in Teresiae sententiam abiit. Alteram quoque ad dissolvenda inchoata opportunissimara viam Deus sub:

aliquibus ad vires reverura etiam in lectulis et rebus (qnse saue pernecessacreandas facientibus quod aspero itinere valetudo esset aliriae fuere, divinam quantulnm detrita) nec uon iis quae ad rem sacrarii usum necessaria faciendam in
postridie

ministravit.

Ie> enim quem ad posterioris domus possessorem miserant, ut soluto quantum hic pe-

tierat pretio

emptionem

perficeret, renuntiavit, nisi

trecentos ultra condictum aureos adderent, doraum

videbautur, comparandis. Itaque sacrificatum est ac loci inita posSS. Innocentiura magno cum et de S. Davide Reg-e Officiura sessio, erga hunc Sangaudio cantatum a, quod
Teresitt

postridie

festi

venalem nonfore; cum tamen ipse iu pretio exigendo et monachae in offerendo plus aequo excessissent
:

atque

ita irrita fuit stipulatio.

ig-itur vili satis pretio

77

Quampriraum
:

eoemptac

& ea coemi>t>

ipsa miro studio afficeretur. A. S. Josepho Po^tridie ccenobiuin hoc cognomentum habuit. Alvarura Mendozium cpiscopum de suo redctnra

sunt SBdes jnxta aediculam B. Virgmis de Platea in quarum instaurationem duo illi canoni' sitae argentum subministrarnnt iu quibus singillatim,
-i
;

mane
didit

uti in

omnibus omniuo
extolleret

Paleutinis,

tantam

B.

Mater
nullo

adventucertiorem
in>igni

qui statim eodem

se conillis

caritatem reperit ut obstupesceret, et

eam

tulit, et

cum

liberalitate

necessarium se

spopondit; simul etiam de sa ppeditaturum cibum rebusdomui prospexit. Universo porro opmultis voluptati fuit vicispido magnae nova haec doraus indoles et quotidianae sim quoque oppidanorum satisfecit ut indies magis et vitce usus ita Teresiae Excalceatarum Institutum invexisse se
:

non tempore tempons, sed nascentis Ecclesiae. Sacrati.^imae Virginis effigies cum incomraodo sita esset loco,
collocandae sacellum coustrui jussit b. Paulatim quoque alia omnia congruo ordiue disponebautur. Ut primum domus adornata est.solemni

tamquam rem non hujus

episcopus

ei

magis huc
laetaretur.

pompa huc

transire

monachas

antistes jussit, qui

H Mn<
hiuwi

in do-

75

Ut primum adita possessio

ut

sia incubuit,

hoc Terecompararet. proprias suis aedes

est, in

ea de causa Vallisoleto Palentiam revertit. Igitur intra octavam Corporis Christi, capitulo cathedrali,
religiosis

familiis

et

civibus in

unum

collectis

Hinc, cauonicis Reynoso et Salinas, conquiutebatur, allaborantibus, eas oppido toto ccepit;qui eximia cum caritate et omni quo rere oppido poteraut studio eara adjuverunt. Est illo in
a^dicula cui B. V.

quo amico

agmen, Teresia cum sodalibus

et

pallia alba indutis

Mariae de Platea nomen est, cultu celebris, qua3 tura a civibus religione et pio a viciuorum incolis locorum frequentatur.

faciem velo opertis, in modum supplicantium, sediculae laeta perstrepente harmonia, ad vicinam Virginis parceciam deductae suut. Hic Beatae Mariae obviam illa quam dixi Deiparae Matris effigies lata
est,

tum

Visahaec est episoopo monialibus convenire; nara,

taraetsi

atque inde Venerabilis Eucharistia, magna omnium congratulatione, laetitia et pio plausu, in aediculam Marianam invecta. Quia vero domus

adjunctam

domum non
si

vicinia sitae erant, quae

haberet, duae in coujungerentur, oppor-

quam ante a S. Josepho nomen nacta erat, et aedes vulgo cognosibi adaptarunt, a B. V. M. de Platea
minabatur, utroque simul uomine monastenum appellatum. secum 7b In hujus sedis primordia constituenda Catharinam a Teresia duxit c Agnetem a Jesu Spintu Sancio, Mariam a S. Bernardo et Joannam Francisco Salmantica vero evocavit Isabellam
est
,

couferendaj jus penes tunae esse poterant. ^diculae cathedralis ecclesiae et sodalitatem quamcapitulum tum dam cum esset, eam haud inviti tura canonici
sodales
illi
:

dederunt caeterum, cum domuum posvellent, eaeque sessores enormi eas pretio divendere canonicis displicerent, placuit ab earum Teresiae et

S.

emptione mentem avertere. Hinc commodior, comparauda ag-i cceptum statueruntque adejus dominum, qui inde non procul aberat, illi scribere, et quidquid ejus postularet pretium,
; '

de alia, quae visa

a Jesu,

Salmantiuo coeuobio

priorissam designavit et qme hodie prseest, uec non Beatricem a concredidit et quae Jesu, cui subpriorissae munus domum regit. Haec dum fierent Soriensem

quam

modo

solvere. Postridie vero

set,

cum

Sacro Teresia interes-

agitare animo coepit meritone domus illas prioemere omitteret quae ipsam cogitatio ita torvix posset. Cum autem sit ut mente rei sacrse adesse Eucharistiae Mensam adiret, hanc Sacrosanctam
res
:

Excalceatorum a CalPalenti, facta pariter est Carmelitis distrinctio; ac primus Excalceatoceatis

Hieronymus Graelectus est provincialis P. indicavi. Fuit hoc unum ex tianus, uti ^upra jam hac in vita recrerare* beatam iis quae maxime ardeutius poterant, et quo nihil videre

rum

vocem

;uiia lem-

p.um B. v.m.
<u pi alca

quadrat ; quae de sedicula B. Mariae atque domibus eidem adjunctis intelligenda erant. ca7G Durum vero cum illi videretur ea quaj quibus tautum ipsa debebat, conceperant, nonici,
audiit
:

Haec

Matrem
Ordmis

tibi

exoptabat, quod
sui

id

ad divinum obsequium atque

dissolvere, ait

illi

Dominus

Ignoraut

illi
:

quam

quibus multis illo in loco delictis offendar habitatiouem via praecludetur. n per vestram illic Nimirum plurimi eo convenientes per nocturnas

tranquillitatemque permagni vero quadam nocte hoc facere intelligeret. Cum scribendo occuparetur, ita mente coenobio Teresia ad se momalem et absorpta visa est ut intrantem quam haec perciperet minime sibi assidentem calamum de manu ex deinde curiosius intueus, deponentem, ductis imo pectore suspirns,

bouum

intervallo

nonnumquam

vigilias graviter in

Deum

peccabant.

et vultu vero radios

Reputare secum Teresia coepit verene ea vox a Deo profecta esset, etsi ex iis quos in se experta
Patre erat effectibus liquido satis perspexisset a luminura eam dimanasse quocirca, ut omni vaca:

quosdam velut solares et ita splendorem ut eam fulgidum promicantem vidit

inspicere non reverentiaquadam perculsa ulterius

auderet.
79

ret dubio, illico

idem Dominus dixit Ego sum. est, sed non llis auditis, serenata quidem mens turbata, quod iguoraret quomodo modice aliunde cum bona canonicorum pace rem cceptam rescin:

a Antequam Palentia Teresia digrederetur, Oxomensi, deepiscopo doctore Velasquez d, tum

archiepiscopo, quera indevero Compostellano
ca-

xl

Br>ipo
So

familianter noverat et nonicura Toletanura olim jara supra saepius adhibuerat (uti confessarium
in

deret; praesertim

cum

et ipsa sedes illas

antea plu-

suarum commemoratumestjaccuiexactam rerum

rationem

6*6
tOlTOftl

VITA

S.

TERESIiE VIRGINIS.
venientes praestolabatur. Quo autem aedes subirent modo, vix apparebat ; quod ingens hominum vis,

AIBBBA.
.

proventu reddiderat, rationem non sine egregio quibus illam rogavit ut bonam litteras aceipit Agebat tum ipse domieilii constituendi ergo veniret.
;

earum videndarum

desidenum, seribendi fuit pium honestse matronw percumonialibus sedem constituere Excalceatis

in eo oppido,

quod dioeceseos

illius

pars est. Causa

Huic ipse pollicitus erat se ita cum non gravatransacturum ut hucconcedere illa rem hasce illi litteras atque hanc ob causam retur desiderabat, vidua misit. Quae domicilium fundare quae, quia de Beaumont e erat nomine Beatrix habebat, moniafortunis abundabat et prolem non decreverat. Quo lium ex iis construere ccenobium
Teresia
pientis.
:

huc undequaque eonomni necessario instrufluxisset. mento instruxerat, et atrium quoddam egregie adornarat, quod sacrarii tamdiu viccm suppleret, quoad ambulacrum per quod ad illam qua eas
studio,

Domum

ipsa

episcopus donarat aedem transirent, absolveretur. Igitur postera luce, Elisaeo Prophetae sacra, postridieiduum Juniarum h anni MDLXXXI, res divina

primum ibidem peragi

ccepta est, et inita posses-

sio i: loco porro aSanctissiraa fuit Trinitate nomen

sententiam perconsupernegotio cum praesulissui passim qua3 a Teresia a Jesu eorum

taretur, et
ille

ccenobiorum ei mentionem fecisset, Teresiam soripsit. In hanc ipsa rogante, antistes ad materiatam optifuudationem ipsa ingentem, bene contribuit, additis omniraoque sitam loco domum et quingentos bus ad ejus instructionem necessariis, annuo reditu e regio aerario ad nummum aureos episcopus vero aedem computandos
erigebantur

datum. Eo autem die quo Dominica recolitur in monte Transfiguratio, eodem anno, sacrosanctum Altaris ferculum insigni pompa in aedem ab antistite donatam invectum fuit:quam solemnitatem,
quia
antistes recesserat, habita ad popucohonestavit P. Eranciscus de laCarlum coucione rera Societatis Jesu. 82 Inita jam possessione, sed antequam in oratorium ab episcopo contributum Eucharistia infer-

jam inde

'/"" pw/icfe,

Abutam
git;

pir-

vigesimum
in vicino

retur, Soriam ipse pertrausiens,

dum Roma
;

rever-

positam, solida structura fundatam,,

,

lllis

g
invita

addidit.

$COpi Oxo'

provinciali, 80 Placuit ea res B. Matri necnon tum forte venerat. Illi porro eo id qui Palentia
gratificari hoc acceptius iuo^ D0D0 prsuli videndi cumque eo pacto posset, ipsiusque coram daretur occasio. de animi sui rebus communicandi episcopus ad se evocavit, quumprimum eas
fuit

terem, Teresiam maximo meo solatio adii uti superiore eam anuo, Romam abiens k, Vallisoleti, quo ipsa Palentiam concessura venerat, conveni. Verum hujus Soriensis visitationis magis memini,

mentn

cum quod postrema

fuerit

(nam exinde eam

videre

Unde
et

petente septem secnm Teresia moniales, ita id adduxit Catharinam a Christo, quae pia fundatrice, Beatricem a Jesu ejus antistita post domui praefuit, Mariam a Christo, Annam a S. Joanne
:

mihi non contigit), leam me, cum quatuor illic coramoratus essem diebus, nonuisi ultimoeorum Teresiam ibidem versari comperisse; qui si id initio advemus didicisaem, omni illo tempore multiplicem e sancta ejus conversatione fructum et consolationem capere potuissem. His

tum

vero qnod etiam modo do-

jam

Soriae constitutis,

cum Abulam
magnas

vicariam,
Baptista,

Mariam a Jesu, Mariam a S. Josepho, nomine Catharinam a B. Spiritu, et laicam unam,

Maria a
lam, quae

ipsam redire

oporteret,
est.

comitante, profecta

Anna Hoc

a S. Bartholomaeo
in
itinere

Joanue Baptista, ferventem Dei ancilnon ita pridem Pampelonae demortua est. Hancipse monacham familiariter novi, quod VillaS.

ipsa castinensi esset oppido oriunda f; curaque

:

jam

egi seminde a pnma sua conversione frequenter et humilitate ac silentio monastico per religione initam vitam fuit excellens, et tam ante quam post
praeluxit. religiosam bouo aequalibus suis exemplo
(

inambfB passae difficultates sunt, quod viae essent quique illarum commodae, ac praesertim curribus ignorabat, calse ducem obtulerat, viam regiam Hinc ipsas interdum exlium dumtaxat gnarus. velut scensionem facere fuit necesse, et vehiculum
;

in

humeros, ob ingruentia viarum

Erat

praecipitia bus-

tollere.

cum

tur ne inversis

praesenti in periculo versabanut taceam rotis currus prolaberetur

;

comes um Teresia cujus jam supra memini Anna a S. Bartholomaeo, de qua plura etiam commemoranda mihi essent,
profecta pariter est fida illius
:

etiam

vehementes

quibus

torrebantur

calores.

mihi propositum esset de superstitibus nonnisi brevissime loqui. Huc etiam eam comitatus est quo Nicolaus a Jesu Maria, qui hoc ipso tempore totius est Ordinis haec a me scribuntur, Generalis suaeque "Vicarius, eximii vir spiritus ac prudentiae,
nisi

Apostoli Segoviam Pridie natalis S. Bartholomsei perhumaniter a suis fuit filiabus exappulit, ubi ingruebat,ne cepta, metuentibus, quia jam vespera quas cum octidiscrimen adisset apud

quod in via duo eoque amplius

tendit.

esset

commorata, Abulam concap. .

83
sephi

Abulam
domo

hoc familiae %cumprimis utilis, non modo postquam etiam antea.Hic illi raunus concreditum est, verum
pro sua prudentia magno B. Matri in suis laboribus auxilio fuit hinc etiam illi exstitit oarrisimus per;

MDLXXXI

Septembri eodem anno in S. opervenit cum vero filiae ejus apud se re 1commorantes magno ejus
ineunte
:
.

unde ad

"'"

tpieandam

Qranaltnttm

nendae desiderio tenerentur, de

illa in
;

praepositam

fandalioM*

niono-

magnique ab ea fiebat. Kl Hoc porro in itinere pauca illis subeunda fuere incommoda qnod ab episcopo publicus esset
;

apparitor submissus, qui itineris impensas suppeditaret et de commodo proficiscentibus diversorio per viam prospiceret. Maximam vero Teresia vo-

atque adeo Mana moderabatur, a proa Christo, quae tum domum in raunere aniot* vinciali obtinuit ut sui ab hoc Laborabat suo iu locum Teresia a Jesu eligeretur. penuna veru tempus domicilium hoc magna uta P nm est moderatnx tamprovidaei praeposita mlnl temP usque electionis tempore ad praesens

assumendaagere

inter se ccepere

luptatem cepit, auditis iis quae passim de episcopi sanctitate in omnibus ad quae concedebat oppidis dicebantur. Soriam tandem quinta post meridiem hora pervenere, et domum eas episcopalem praetervectas sua praesul, qui in feuestra eas opperie-

ralium subsidiorum illi umquam quamvis mgeii i vero eo provecta res sit, ut, modo exi mus a3re alieno gravaretur, illa non
sint dissoluta

defuer lt,

quod batur, eminus est benedictione dignatus solatium attulit, quia a praesule Teresiae maximum
:

viroqne sanctissimohaecbenedictio descendebat g. Beatrix de Beaumont ardenti cum desiderio ante

fores

simllem 1U iam instructa sit opportunitatibus,ne ad , . quoad te mt)0 p posthac redigatur. Si vero insignis long ralia per eam domui facta sit accessio, spectantium sing majus rerum ad animi decus
.

nomina, verum

etia

su
!

accessit

domus

in

qua erigendum erat ccenobium

incrementum, suos ob oculos p^ acceper fectam virtutum omuium, quam a Deo

quotid le

imag"meiu

637 DIE DECIMAQUINTA. OGTOBRIS. accipiendam cortinas g Ad benedictionem hanc duos Abul* Teresia imaffinera habentibus Nondum vehiculi elevari Sancta jusserat, teste auctore ^ a Cruce. de pnmis cura Joannes modo ingen
aubstiterat raenses,

iOCTOftt

delatus est, equos et Bxcalceatis Patribus unus, eo facere videbatur, conauidquid ad iter ineundum sedera stabiliendam
,
-

ducens.quoGranataraipsaad quod pnraura ;d esset comraearct. wuov. eommearet. Censebat enira

nuod eo in regno bujus netoretur.Teresiamhujusfundationis primordns

oessario adesse debere.

Instituti doraicihura exci-

posse,

de qua sequod jam Burgensi fundationi, idc.rcoduas esset destinata; auenti agemuscapite, Granatse auspieandae delegit, quaa rei huic quarum qu
:

84 Videbat

vero

ipsa

se

buc concedere non

Chronici qui prxterea narrat, non tem poputi catervam, sed et pturimos e ctero et nobititate equis vectos S. Fundatrici obviam processisse tum Sanctam, ubi ad paratas sibi trdes venit, a Beatrice de Beaumont deductam fuisse in atrium rei sacras factendse destinatum cumque ibi cummonialibus aliquamdiu orasset, viros fceminasque nobites qui eam salutatum venerant, urbanisstme fuisse allocutam ubi vero vtri recesserant, eam permisisse monialibus ut facies suas coram matronis remanentibus aliquamdiu deteqerent demum eadem die ad eam venisse episcopum ut prosperum ei adventum appreca; : ; ;
; .

primam Mariam a Christo, forent idoneas Teresia3 ea deraandaretur, nuner pra3 P ositura, ut gujara Malagonense domiciliura

retur(tib.v,cap.x\). c fundattonts dte a b. h Errorem in asstgnando plerisque ejus biographts commissum Teresia ac

notavimus in
i

defuncta erat, et Antoniam a S. Spiritu. Has in bernat ; alteram vero aedibus Andrese iter ingressse, Granatae in vi ff ilia S. poscente sedes ha3C engeAniue de Penalosa, qua huc opem naviter contulit, batur quaeque suam toto illo quo sunt et illius e beuignitate diversataB cibaria acceperunt. Sed brevi necesse fuit tempore praeter eximias animi moniales huic adscript coetui bona qua3 neces;

Comm prcevto, wum928 celebravit et SS. Euchartsttam moPost ^acrum nialtbus porrexit ipse episcopus. Beatrtx S. Teresia, eptscopus, vero convenerunt
a

Sacrum

Joannes de de Beaumont, P. Nicolaus Dorta, canontcus, nobilis, Didacus Valleio

Casttlta vir

doteseaetiamfortumeadduxere
sariis

Granatae quidam vir usibus sufficerent. Erat Excalceatarum adversariuj,, maff ui norainis l, acer brumali et insolito tempore fulgur iu cujus domura modo quod illum ita perculit ut non decidit posuerit, sed etiam liberarancorem anirai posthac Uujus monastern B. literdesuo stipem contulerit. non meminit,quod, Mater in suo Fundationum libro nondum id perfectum esset ipaa de vita emigrante, quae aedes. Anna a Jesu, nec proprias possideret munus exercet, prima ejusmodo Madriti pnefect*
:

Petrus de Ribera prxbendarius Franctscus Truxtto tor Cebrian Conchensis et confictendts tntescriba, ut tabults fundationis qux quidem xquis utrtnque condtttontressent jamante redttui bus descriptcesunt, etpromisso tn domus addidit Beatrix tria aureorummtUia cit ) instaurationem impendenda {Chron.toc. Romam eo tempore Rtbera fuerat k Deputatus Soctetaad quartam congregationem generalem Generalts electus est tisJesu, tnqua Prxpositus P.Claudius Aquaviva. rettcet, erat Vir illecuius nomen Rtbera htc 1 GranatensisJoannesMendez, ipse archiepiscopus exnarratione Ven. Annxa Jesu,dequa
,

Palentiniis

doc-

F.

utiliquet

egimus

xlix

Commentant

preevtt.

dem

vicana fuitprapositaconstituta, et hujus

Ma-

CAPUT

VI.

ria aChristo.

ANNOTATA.
Rtbera Officium S. [rezavan nialibus cantalum fuisse
a Elsi dicit

Fundatio Burgensis.

David), idque ipsius

dcl Santo Teresise verbts (per ser el

D**.Key

-p tsi jam tempus instaret quo aa beatioremperpete m qua IZ/remque Teresia vitam tiansiret,
quiete frueretur, nullam

melio

confirmari Jezado del Rey fiavid) vn num. 6) et P. auctor Chronici (lib. v, cap. xxxvm) alttet id atct Fredericusftib.u, cap.
,

^e^.tamen

tamen illihacin
;

Po|r1imSon> . vita rela- ,,,,.,,

J*^

lltXmputarunt dicendo tunc celebratum Cantuartenstsettn Marfuisse festum S. Thom*

turologio occurnsse

B XI ep. 5, num. 31) assent imagtnem ad temptumSoctetatts C Platea translatam fuisse uertt postquam Jesu- Quod factum verisimiliter mles annoibnmoniales Teresianx ad alteras
V.

memonam S Dama ?-

xationem Dominus iudulgebat hoc raundo promereretur quffi gloriffi eoronam in Ilinc ad Burgensis illara alteroeratei destinatn. ponenda abire volu.t, ut m fundamenta
doraicilii

ut eminentis illius

Antontus PonzinItinerartoHtspantco(tom.

M.Oe

illud caritaus Olius surum eo nimirum purissiraum toqueaniraoperferend,s punus E ffi adversispatientil aniraa pen.tus e fftor redderetnr, sanctaque luec psam disponere pergeret manebat,

,,

ip^ara

LoVallisoleti
scfntem

ad hancfuntetio"ZttZlrandis S. Teresi* "onnihilaRibera

:

nem sociabus auctorChrontct dissentit;namque dictt eas futsse Jesu, Isabettam a Jesu, Beatrtcem a quentes Aanetem a Jesu et Martam a S. bpintu. TviTequx de laudibus Alphonst Vetasquez 32 diximusLm. 730, 731

3^^

Plura de eo leqere

est in

Descnptione

eXopatusolmen^

=
htsto? tca

abhinc oap te prosecut .a monendo exst.mu lavit. Terc fumus) luchoandas funqnsndo singular.a "u am observarat, si erant a Dodandisdomibusadversa sibi ferenda

in fundationibus Dominus coarguit, et ad

tertio

urgendis scgne-

Palentmam Bur-

gensemque (quod

quod mino verb,. eam operibu.que,

in

al..s

non

canomco Cona Joanne Loperraez Corvalan, seqq.) , , chensi (lom. I, pag. 414 et
Caroli

soli.am prmmuuen "nsuerat, aniraante. seraper se amplius evoluti erant Jam sex et Patres bcat Matn e societate nostra

B,M"

Iraves aliqui

y vtdua JoanntsdeVt e Beatrix de Beaumont, nata patre Franctsco deBeaunuesa, Pampelonx tmge
V

mont, ductore prxtorue cohortts ratoris,genusducebat,utS. Teresia ait fComm. regibus.Nem^ prccv.,num. Uft), a Navarrx comesde tntavus ejus Ludovicus de Navarra, III, cux Beaumont le Roger, filius erat Phtlippi

suaxum Lipseranteredivinafuturum, si BurgM HttO qu.dem et p aodalium sedem conderet. id uondum apud se auimo ferebatur, sed plane adhortante u t. donec tandem, Dom.no
decreverat
,

jamdiximus.hoc ipsa propositum dum Palent.nam uterim tamen rcra paulisper,

WIJ"

et

suam Navarrense regnum obtigit jper uxorem Ludovict X (xatlide ei ivaJoannam Francicam,
*

so.l.cet usqu^ Soriensem fundationes perficeret, modo perveu.raus, d.ffereudam id temporis ad quod

^d
promwxi orchitpi

Htst. varrxregisfitiam. Videsis P. Anselmumin pag. w*i geneat domus regix Francicx ftom. I,
282, 291 etM'l). f Eodem sciticet in

censuit.

Tomus

vii

Octobris,

oppido natus erat Pars Prior.

Dha n tixoera.

rsarctur nntpmiam "l" 1 86 Vallisoleti porro cum Vela.^ol.m _<* Palentiam tenderet, Christophorum

BBrjenljl

VITA

S.

TEBESLE VIEGINIS.
ar-

tcto
IBIBi.

P^fl^p \ ch.ep.scopum qu
81

ariensium

,,,lpm

t.im vero

Burgensium

prope Valfcoletum accesserat, Palentiuum auti .

Teresia ad iter se celerius accingens, postridie kalendas Januarii anni MDLXXXII Abula recessit.

f/^v.tuttcunatemsbi

invehendi Hanc 1 C1 " hl^eoDM u i divini erat reveren.issimus ^mTn s u qTcu tus mplincandi studiosissispopondit. Ui m Hben.issime el.rgi.urum
tuti
'

^S

1 hs

faceret

suam

in

mJ

antistitem comIpse deindeper litteras Palentinum jussit ut a civitatis monnit, acTeresiaesignificari exigeret debebat rectoribus eam sibi potestatem proventivel annuis firman
:

Comitabatur eam, qme solebat, Anna de S. Barthc lomso, et dme alte sodales quas Alba evocarat. Post comitum auc.us numerus, i.a ut. dum Palentia egrederentur, novem univeraum essent, 13. Ma. rem h.rum quatuor, addita una laica, si counumere. Burg.s erant hmeur ; dnm .1. cnm Matre .oiaque rediturae. lllarum ha^c sunt nomina Thoma
, :

enim monasterium

sinaaS. Joanne Baptista, Catharina a Jesu, Agnes a (ruce, quas impraesentiarum Iluetensi tlornui praeest, Catharina ab Assumptione, Maria a S.
Joauue Baptista et alia Catharina a Jesu, laica. Eodem quoque properabant P. Hieronymus Qratlanus provincialis nec non alii duo de Excalccatorum numero. 89 Quo primum die ad hanc fundationem abierc,
illius etiam ccepere ajrumnas. Nam potissima diei parte continuis pluviis, nive iutermixta, perpluti

id

concedi. busvela senatu ejus inducendi facultas civitatem profecta est. Eo Ergo ipsa Burgensem ad

SonenporrotemporebiBc'Vela scripserat quo ad Teresiaabierat; undeipsacolligesem fundationem facultate impebat majorem opinato in reipublic vero quam Soriam difficultatem fore. Ante
tranda
faciebat spe nixa, peteret, ea quara arcbiepiscopus manibus jam habere arbitrabatur ; et rem se in

'"//<

ii<

sunt; unde, qua vexari aliquoties solebat.Teresiam

paralysis iuvasit
:

dedit ut sibi Palentia3 Catharina? de Tolosa curam capi Burgis domum conduceret in qua possessio

tandem tamen magno cum

est.

labore

Methymnam perventum
hsesisset,

B
et monitit di-

vini$ oniinuta,

utque in ea reticulatos cancellos et orbem versatilem suo nomine adaptaret. genere, pietate in 87 Erat Catharina nobili in pauperes et magnis opibus Deum, liberalitate
pos.set,

Triduo b hic cum Vallisoletum concessit; ubi morbi eam

vehementia

spectabilis, atque ita

affecta ut

erga Excalceatarum Ordinem

filias

ita prostravit ut dicerent medici, nisi E quantocius inde se subduceret, eo progressuram aegritudinera ut opinato diutius hic manere illam oporteret. Quocircainde digressa, Palentiam depor-

Vallisoletano dedicasset ccenobio, et Palentino recens fundato alias duas, antequam inde Teresia recederet. Adeo porro Bur-

duas jam

tatur. Illiushic

adveutus tantos undique concur-

sus ad spectandumet
illius

audiendum beuedictionemque
excivit, ut

accipiendam
e

locum omnem ad

gensem fundationem cordi habebat ut aegre ferret eam non illicofieri. Cum dein Abulae Teresia haereret et

thariua, inscia beata Matre,

cunctaretur , facultatem Caa magistratu petiit, spondens se domum monialibus, si aliunde nou suppeteret, procuraturam earumque victui prospe-

Burgos

ire

exscensum primum ccenobium ingressa est, hymno Te Deum laudamus a monialibus exceptaest; quo, quoties aliquod suorum monasteriorum subibat, excipi a festivus suis solebat. Monialium laetitiain prodebat
doraus apparatus, erectis in area altaribus aliisque pietatem excitare natis. Omni quo hic Teresia manquam est valetudine sit tempore pessima usa augebat immite anni tempus et foedum imbribus coelum. Nemo non illi iter dissuadebat, hac praemetuendum enim esse ne sertim anui tempestate
;
:

rhedis monialibus obstruerent. Ut

cturam. Obtenta hoc pacto facultate, ad episcopum de ea retulit. Haec dum fiunt Burgis , dumque Teresia octavo S. Martini die animo reputat quid nam ipsa, si a raagistratu eafacultas daretur, facenimiruin litteris intellexerat illam in hocnegotium incumbere), et parum illi tutum videretur brumae tempore, corpore adeo attrito, cui frigida tempestas quam maximeofficeret, in immite adeo terrae solum se conferre, simul etiam statueret
ret (e Catharinae

per viamperirent.

generosum

illius

Verum nihil afferri potuit quod animum a proposito deterreret.

Palentinam praefectam suo nomiue mittere, dicentem sibi Dominum audiit Noli frigus exhorrescere ego namque verus sum calor. Omni ope C diabolus connititur ut hanc fundationem distur bet tu etiam nomine meo connitere ut ad exitum perducatur. Ipsa huc te conferre ne
: ii
: :

fuithominem praeraittere, qui viarum statum exploraret. Hic sinistra omnia cum renunangorem tiasset, angebatur pia Mater animo sed

Visum

igitur

divina vox discussit, dicens

//

p metuere SUm. pcriculotoqur se 90Hisilla verbis animata, rursus in viam prostrata etsi temerarium videretur tam dedit
ego namque
.

noli Ire potestis praesto vobis futurus

:

^^

//

negligas
//

magnum enim

inde proveniet

commo-

valetudine

itineri

sese committere.

Stetit porro
:

hiberno tempore,

dum. 88 Quibus everbis facile intellexit jam rei copiam factam, inque animum induxit eodem proficisci atquaehaec fuit ratio cur Granatensem per se ipsa ordiri sedem non posset. Liquido post patuit Dei haec fuisse verba nisi enimBurgos ipsa adiisset,
:
:

nulla rei conficiendae fuisset spes,uti in sequentibus perspici licebit. Etsi vero perfrigida cceli illius sit tempestas.adeo tamen hanc ipsa non sensit ut sibi

etsi promissis rerum moderator Dominus etdisgravissima illis subeunda essent incomraoda providentia in tutum crimina, divina tamcn eas curnprovexit. Cum secundum flumen eundum exscencceno viae erant ut bus esset, tam impeditae progredi, dere omnes vectrices oporteret et pedibus nequirent. lnue quod luto infixa vehicula pergere

enim

cum clivum quemdam

carascendcrent, Teresia
in

eam post

dictitaret

non magis acerbam

fuisse

quam

frigus quod Toleti

jam ante

interpositis diebus, e litteris

multis a Catharina de Tolosa

tulerat.

Non

aliaque muliere illius vicina acceptis didicit optatam a magistratu domus erigendae facultatem datam;
festinato opus esse, et
:

pentumquosociae vehebantur, adeo vidit viderenvergere ut jamjam in aquam prolapsurae ut ne mu tur etita quidem praeceps is clivus erat j eximere torum quidem manus vel eas periculo J^c potuissent. proruentis impetum currus sistere anima cum adolescens quidam de ductoribus
;

latus

magnum

in

mora discrimen

vertisset,

appulisse enim Burgos recenter Patres situm Minimos, suam illuc familiam invecturos,et instare etiam ardeuter Carmelitas Calceatos ut sibi in eam urbem aditus daretur nec multo post monachi Basiliani se Burgos contulere. Hanc ob causam
:

nam

rotarum unam apprehendens, e quamvis solus ille P rol f suas morari non posse videreiur nisi quia
inhibuit
:

currus

^
.

ancillas sospitare volebat.

Hoc Teresia anxia suas mine, quodjamjam undarum vorticibus

sorbendas crederet,

discr^-

suum

cu reliquis anteire voluit,

OCTOBRIS. DIE DECIMAQUINTA

quod adeundum voluit, ut, si involveretur Eo primo
ipsa

639
id

.t peTiculum huic e sse t erieulum nu

labore

ctum. lta enim

spere diversorium lectus ubi Matri Teresi*

men moram
,rue

sunt, ad quiescendum ^niri non pjte t. A videba ur>& quot e re futurum ultenora itinera etiam long

^>** mgre88

^ ^^ ^^ ^ ^
illi

expedire videbatur

cum quod

AUCT<"'M

il^rum

abunQare t. Qn aUud lractandum negotium Burgos ve niret,

trahere, quod

im peditiora

tcla
,

01 yi 9

yravUer vak-

Ss
m

etiam a C; et ':: emine nf longe lateque aqu.a proomoia t sinistris tuto pertran.,rent simisstagnabant. Hos ut f*d vadaconduxer.ntqui pontones "it uThomiuem ut, s, v 1 angustia, It ed Ulorum hmc erat flumen preuep. atncurru. deliraret, in nimum o^ verite, Sacram Confess t Monaeh.. discrimen bened.ct.onem et, beate Matr.s

TZZ: qu Tubitali-ltltudfne horum translder.t

.

haud procm a Tmnseundi erant pontone Jl

i

futura nuntiarentur.
s

^ ^^ ^ ^
lisset

^
^
non

quod c(nobu3 sese evoeasse non Ac, tametsi Teresiam ut voluisge tamen se aiebat quam

moniales>quasi 3 amC onfe C tare addunutu utr umque non sine singulari Dei

M ..-Kioi; oltit.ndine

aqua aqui

nasterii res u. uoo muiiiuuj ^c^.w . eg tactum esi, ut hoc nimirum pacl0 m0 ^ _._ n onPnmitR t,i amm__ ^ appusuccederet si enim non eocomitatu meliu.

est

ambigendum,
,

quin, facultatem nere

(jante archicpiscopo

irrita

Teresia redi.s.et;

nt optabat, .mpetrasdeinde, si quamprimum e.m, opportunitalibu. quas nact* set forte et domo et

Palenilli postmodum dein sunt, caruissent. Ilinc Deum cum ip.oquodam. tinus episcopus scrip.it oportebat mona. conspirasse videri ut prout

modo

D em ustituerun..

decurrerunt Symbolum. ffl^Uantes, Apostolicum . fronte Mater . E,a, rMbu Tntrepida et explicata P m.jus op.atis bonum ccq uod, fili me*, nostn Jesu foret, hic Dommi ouam si opus Sm.te me; oausa martyrium oppetere?

idem sterium fundarctur. Sub et jugu continens adurebat fcbris,

tcmpu. Teres.am

um

orqucbat

C
,

stomachum traj.ceret, angina, nihil ut solidi cibi in et quin .orbilia. II.no ob caus.m, ,ed dumtaxat erat foras permolestum

tum

per alium rogav.t ut prodire, archiepi.copum

illius

sibi

tum

sodalibu.

ffii

ne progredi.m.ni cTtigerit, ulterius ips* sed ad ho.pit.um redea. s qU am enixissime; v.am se prestaua. rcl.qu, Teresm igitur, ducem valetudine reddidit.Oeterum pes.ima er.t lecu am ut tamen paraly... etUnguam illius insederat quod eonce..eran qaotm in oratorio, ad Sacra c.pcss.v.t Altar .
:
,

Sm prima

ipsa tra D sire volo

si

vero

memerg.
rogo

cum

venia sibi in
rei

quadam domu.

m
;

celebrarentur commor.ban.ur parte Sacra .nnorum peridone., et hae aliquot

bona qua quod

huio esset Jcsu Patres us. e.sent, sp.tio ^dis vice Societati.

cum primum 94Nec hoc quidem

veritus,

Burgos adven.sseut.

quantum

concedere voluit p.aesu., quidem mihi persuadeo ne ib,

,,.

^
,

fMta .

joni<lc ,

Setur

vin* pwsen.

affuit,

et

Bvrgot San
etafeitinat.

sunt v.ncula et habere Mvsteria, linguse laxata eam non ^ereret ; etsi febris t meiiu.cule Februa in vu kalendas c*> Hoc tandem die, qui omn.a vero delate .unt. Ante Burgos rias ineidit, prov.ncah. salutari Crucifixum d saue um ab ip.is negot.um commencum ut nniver.um ilU imnon cum ut, nocte ingrucnte,

proventus in necc.ana alautsdes proprias aut hoc S.cros.nct. Trimentn pares haberct. Atque servandorum ergo fadentini Concilii decretorum
c ebat
:

.tab.l.retur qu posses.io et monasterium

volebat^gerew, nam Teresi quidem morem tebatur

e tamorc

UUquc

wit

wc

dum

.ingnlari ip.am complec luter perf.mili.ri. ante ex.t.tera., Abuta. gerun.ur, tr.um ultro citroquc varia

quodam

Cnt Tum
atrepita

invehi po.scnt urbcm

quam j.m .

effluxit

cxccpit^Cath.r.u, vects amice bcnignequc Laborabat ardenter exspect a bant,.r. a qua losa

de To-

non adicrun. My.ter,. n... nfali Sacra MissHrum summo diebus, ac tum quidem

hebdomadum
fc.ti.que

iutervallum;

intenm mo-

DomtaW.

^ne

templum lutulent.s et nam ip.is provisum et b*nt Dc cltero abunde ben.gne eas
:

cceno.as per v.as ad,satis ac

C Mharina de Tolosa copiose

^ehat
stralis

uti

illius

provinci.lem ooc.or Man.o^, ad quam nie ecclesias canonicus,

m.g

malum ut ea tantum inde .ecutum c.t quem e t.am capitis dolor occuparit B Ts iilam tos f.uc.b ut C amcrebri secuti sunt vomitus vero d.c .urgerc san-uinem excrearit. Inscqueut. non potu.t; h.nc opue erant peragcnda ad ea port.jacebat, ad fene.tr.m m tectulo quo affixa haben.em e. caucellos cum qu .mdarn despicientem .ven re

.p.a nocte

tempore quo

'^ n 5 m
,

ius

Ter esia cce-

^i^ru^ii;-,
95

domi monacha corporis

u
e*i,

eioqlc ob.enso tectam stantibus rcsponsa dab.t. Plu yoleut.bus forinsecus atquc impr.m.s m.ss. h ic illam compellarunt,

collocato,

.p.am coi

:rstigationcdivinump,op..iarCNum
Ver
D

Hm

Tud

illum

ramTcabat.

qnis

adventu poenitere ut ejus et.am couces.^ facultatis in.uper v.derej^qu. m.rtficeexui.a.ent, rogantcs

D .m

Le

batur
fieret

respubl.ca 011 in re gratific.r. n.h.l al.ud vere oratio, ut quffi Teresi* fuit republica sibi ob.t.culum

P*J^

qu.m nc qnod

Quare hoc metu

libera,

rem ut plane

confe-

S5amt^ 1
Xtatus
suo ut rem

-mine

ausp.caretur

binc

CP. XIV

remorai

pm

ab illo fier. provinciah. adiens, facultatcm " posseLonis .tabiUeudm peUi. arbitrubantur. Arch.e iri ullo negotio conce.sum

s b.

per hoc conficiendum Mbi r(B i ic a negotium ^affiigc a magi rad^atrnecVidquam ip.am

^m

*"" quam quod Gratianum

anxictu^ inem P aque ob animi

Xpomiuu.

640
41CIOH
*IMIU.
k

VITA
feriffi

S.

TERESIJI VIRGINIS.
de aere proprio, sed
esset
:

les

ad imminebant, quibus illum Vallisoleti (uti etiam liabuit) oporpopulum habere conciones
doctor tebat. Dedit igitur ipse et
aliquot in

communi

Ordinis totius, id D

Manso operam ut
in

nosocomio a Conceptione denominato,

quotidie res divina quo asservabatur Eucharistia et

peragebatur, ipsarum in
rentur.

usum cubicula

converte-

Verum

dilata res diutius est et adversan-

vidua quaetium obtrectationibus patuit. Etenim commodissimo ex illis conducto cubiculo dam,

persolvendum quare edixit se post Sacrum rursus ad pactionem venturam. Re interim Donnuo per precescommeudata, haec coelitus verba audiit * Quid ? Ob pecunias moraris ? 98 Tura demum, stipulatioue inita, eodera S. Joomnes enim Sansephi pervigilio conventum est ctum hunc erant precatae ut die ejus natali habere domum possent. Et ut conceptum, sic factuni; etsi
:

">ipta

commigranonuisi post semestre huc esset noluit, quamvis tura), non modo cedere ipsura
(etsi

multis ante diebus nulla prorsus occurrisset, im ne ejus quidem diei mane spes ulla aut iudicium.
ejus inveniendae fuisset.

assignatis mouialibus cellis,

sum

erat,

viciuum foret;

quarum tectum rimoverum etiam, quasi satis

Ut primum

id in

vulgus

innotuit, permulti accessereemptores:

sibi

nemoquippe
gratis

tommoranlvr
aliquamdiu
moniale$;

clavos tranou esset ipsum forinsecus occludere, ineptum foret. bales introrsum jussit infigi, ut usui nosocomium \diuec Mxlales quorum curce id

persuaserat tara parvo

fuisse
;

eam

aere venalera futu-

ram

venditoremque aiebant
elargiri voluisse,

domum

quodammodo

eumque adeo manivideri.

metuebantne monachffl paulatim siabilem sedem figerent quare eas admittere hic tum pronoluerunt, quoad coram scriba publico tabulis, inde eas vincialis tum Teresia ipsa, feotis
concreditura erat,
:

festus esset error, coutractum

rescindendum

egressuras, quandocuraque id sodalium praefectis hospitii videretur, spondcreut. Attributa ipsis pars

At cedium domiuus ejusque uxor, cogniti* iis quae in urbe transacta eraut (aberaut enim tum temporis) auditoque ledes suas iu monasterium esse conversas, magno perfusi sunt gaudio pactaque conventa rata esse voluere. Venditionis igitur coufectis tabulis, tertiam pretii partem illico Catharina de Tolesa iusigui muuificentia persolvit; reliquam vero

suprema, unde per feuestram cancellatam patebat ad Sacra audienda dispectus. Erat hajc habitatore B vacua, quod nemo eam, quia semiruta, vellet incumque sub tenui esset tecto et loco emicolere neutiure, hibernis erat infesta frigoribus; quod sane
:

summam non

Omnibus prodigio

minori post liberalitate contribuit. persimile videbatur tam lucu-

valetudini beatae Matris apprime noxium erat. Dicebatur adhaec uocturuis spectris locus iufestus

fidem fecere nonuulla quas ibidem monialibus terricula oblata sunt. Caeteruin non decrant Burgis qui egregie in ipsas auimati liberaliter uecessaria
esse
:

submittebaut, atque inter hos enituit Catharina de

Tolosa, a qua quotidie, etai domus ejus distaret remotius, intervisebantur et necessaria omuia accipiebaut,uumquam deficiente ejusbenignitate.Pridie
natalisS. Biatthi valetudinarium hocsubiere.lnter haec tota civitate aedes conquirebantur pretio vena-

lentam domum ita vili pretio comparari, et aliorum Institutorum religiosos, a quibus et domicilium hoc inspectura erat, adeo caecutiisse ut ipsura quasi sibi minirae expediens neglexerint quam illis imprudentiam nemo non probro vertebat. Ac praeter religiosos illos quos domum Burgis quaesisse dicebamus, Minimos nimirum, Carmelitas Calceatos et S. Basilii monachos, duobus etiam aliis monialium ccenobiis necnon alii cuidam fundando monasterio
:

doraus idoneae conquirebautur. 99 Omnes illi hanc inspexerant , omnes item neglexerunt, suismet ipsi in rebus caligantes;

initructaqv

comparatis, non ila se in facultate cuncedeuda difficilem archiepiscopus praeberet; verum ad S. Josephi pervigilium usque nulla comles; ut, his

demum

moda
iionic

se obtulit donius;

quod

in oblatis

hactenus

postmodum una singulos caperet poeuitentia. Insiguem huc operam coutulit licentiatus Aguiar, magna quadam caritate huic se negotio impendens Teresiamque urgens ut confestim domus
etsi
,

taniem,

semper plurima desiderarentur. 97 Iuterim angebatur vehementer beata Mater,

quod nouuisi ad usque Paschales, quae instabant,
nosucomii sodales concedere se dixissent. Unde necesse erat eas, si intcrease nullae offerrent aedes, Burgis re infecta discedere. Demum
ferrias

usum

illius

qui ni institisset, nihujus possessionem iniret hihlum peractum esset. Ipse mensem et amplius ipsa sedulus huc incubuit, adjuvaudo et quomodo mulinstrueretur designando in quo nec temporis
:

tum nec
ita

argenti opus

fuit.

Ut primum eam Teresia

C expusita a diebus aliquot viri cujusdam patiitii erat dumus; et, quamvis plurimi tunc temporis
religiosi sodales

instauratam vidit ut suos in usus inde a princitemporis pio condita videretur, et quidem tantillo
intervallo, incredibili

cumulata

fuit laBtitia,

imo

quseritarent
nullis

Deo tainen
rairati
;

domicilium (utijam antediximus) providente factum ut

:

horum

hasc arrideret

quod

illi

deinde uon

parura suut

quin

irao

eurura nounullos

videbatur omnia adeo celeriter quasi secernere. Monialibus etiam mira inde oonfeeta quod comnam praeterquam cuta est consolatio modae essent icdes, horto insuper erant et aqua

somuium

illi

eam nou coemisse valde pceuituit. Jam de hac ad Matrem relatum erat; sed tot illius audierat esse incuramoda ut omnem erga ipsara affectum jam dudum, imo etiam memoriam cjusdem, exuisset.
Verum, quod
alia in

amcenisque aspectibus instructae. ut co100 Nec miuor archiepiscopi fuit laetitia, bis gnovit de domicilio illis esse prospectum. Hinc

<id

mon

uius dnvi"

Teresiam congratulaturu.s
-.

adiit,

domumque

inspe-

civitate

non occurreret, nec

alterius habendae spes ulla affulgeret,

animum

de-

jussit

nuo ad eamdera adjungens, eam coemi hoc in statu Bi cuim dein displiccret, alteri facile revendi
:

posse. Cura igitur

eam

spectatura

adis.-^et,

ita sibi

placentem
fore

venalem audierat, pretium emptor postulasset, ipsum

reperit, ut, si

duplum

ejus quo

et Sacn xit facultatem taraen sedis locandae, imo monachae ab eo conteudecelebrandi (quam enixe Hinc, bant, ue foras eundura sibi esset), uegabat. biduo postquam ad has commigrassent aedes (quod toto, ad aut triduo a coemptione factum est), mense adire templum Sacrum audiendum, proximum eas pertaesa, ad oportuit. llas tergiversationes Teresia scripsit ut sua

non

illibenter persolvisset,

atque etiam

tum

vili

eam

sibi ccssisse pretio credidisset;

nam idem jam

ante biennium domino ejus oblatum pretium erat, et eo vendere noluerat. Visa nihilominus nonnullis
plus aequo carior
:

hiuc, etsi Teresiae infra condi-

Palentinum praesulem Mendozium potestatem ille auctoritate hanc ab archiepiscopo exspectarent, tribus obtineret quam cum in Pascha fuere; primis Paschatis diebus spe sua frustrataa Sacris adeo ut ipsas, non sine magna molestia, quo
:

gnum

pretium id videretur, religioni tamen ipsa quod non ducebat, quidquid exigeretur, offerre
;

vero egredi fuerit necesse. Die eis loco quarto Eerdinandus de Matanza, qui nullo

adeseent,

foras

deerat,

deerat

Manso, archiepiscoepiscopo Palentinoetdoctore cui nulla attulit. Ipsa vero Teresia, pus concesserat, superiore nocte ahin re defuerat fiducia, atque adeo omnes, imnuo cceperat modo diffidere Catharina de Tolosa, spem ammumSrimia autem porro de Matanza.faculnue abjecerant.Eerdinandus campaafFerens, nullo prolato verbo,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. eadem tum commoraretur Teresia. quam.intercedentibus facultatem optatam, Thomasinam a
illic

641
Suis
S.
iUCTOHI autem ipsa RIBEIU. Joanne Bapti- D

praeesse voluit

sta, quae

Albano ante domicilio fuerat

prasposita;

illi

Lquam

vero vicariam adjunxit,

quam

Vallisoleto acciverat,

Catharinam a Jesu.

ANiNOTATA.
a Non novem, sed oclo tantum eas fuisse ex ipsius Sanctx verbis ostendimus num. 969 Comm.
prasvii.

tatis litteras

pulsus lzeti fuit eis pulsare aggressus est; qui significatio.Hinc die sequenti.quifuitxmkanuntii MDLXXXII, Augustiss.mum Chrilendas Maji anni posseshicrite collocatum est, inita Loci sti Corpus

uam

b
loco

Imo amplius quatriduo,

iam
citato.

ut

demonstravimus

sio, et a S.

Josepho et

S.

Anna monasterio cognoobtulit

m entum inditum.
fundatio perfiniur.

101

Primam Deo

hic

Hostiam doctor
prior ccenobii S.

Mans0

summum

PauliOrd. Pr?ed., magno sponte venientium niacorum et citharcedorum sua

concentu, Tolosa satis non habuit bravit Catharina porro de venditori persolvere et necess.ma domus pretium

vero Sacrum apparatu, festo sympho-

c Fluvius Arlauzon, e Pinedanis mootibus non amplius quinque aut sex leucis a Burgisexonens, XII, epist. 4, ait Antonius Ponz(Itin. Hisp. tom. num 35), urbem ac suburbia pluvio*i.> temponbus decidunt plunmee, et dum mves, cjuaj in ea regione resolvuntur, aquis multis inundare solet. vulgo d Sanctus Crucifixus sive Sanctus Chnstus appellatur miraculosa Saivatons in cruce pen-

magno omnium ordinum

consensu, cele-

PP. Augustianomuros Burgenses ad pontem S_ Marum extra

dentis efpgies, quae in templo

instrumentum dosubsidia suppeditare, nisi etiam conferlectulos aliasque opportunitates mesticum, vectigal, cujus Promiserat insuper annuum
ret.

rise sito magna veneratione asservatur. agunt libellus saeculis xvi et xvii pturies editussuo de IjIUIU UC xuo mwagwo ^v, ^. tlOC LUULU hoc titulo : Libro de los milagros del S. Crueinxo Burgos, et S. Augustin de la ciudad de

De

ea

--^HenXXVII,
E

ricus Florez in Hispania Sacra {tom.

cap.
e
viii).

sponsionis tabulae

jam

confectaB erant;

sed ob in-

Cathancomnvda et lites turbasque hinc forte in orituras, ab eo accipiendo provinnam de Tolosa

:

Est is Petrus Manzo de Zuniga, factus anno 1594 Calagurritanus episcopus, qui citatur inter

censuerunt quare cialis et Teresia abstinendum admodum illud a se paucos post dies clanculo Catliarma3 coram scriba publico abdicantes, suas Attamen, ubi duas ilhus fireddiderunt
tabulas
lias,
f.

quas Teresia Palentis

in

familiam cooptarat,
etsi

ad beatificationem S. Teresiae interrogatos [Comm. prxv., num. 1082). de Tolosa erga Carmehtanas f Catharinx liberalitas ansam malevohs dedit Excalceatas est Societatem Jesu catumniandi, ut videre banlxxxiv Comment. praevii, ubi ostendimus eamdem epist. 5U tom. IVnon invehi ctam in
testes in processibus

emittere vota contigit mouastica, hjec voluit leo-itimam portionem matri addixissent,

suam ante

Societatem.

portionem Burgeusis monastcrii jura hanc Egregie vero hanc illi liberalitatem transcriberent.
ut in

CAPUT
Extrema
cegrotatio,

VII.

Deus Op. Max. rependit. Nam sacra veste doBurgis agens filiarum illius uuam
uavit:

Teresia etiamnum

archiepiscopus solemnitatem populum habita cohonestavit, qua et concione ad Ordinem voluntatem et de illius

mors

et

sepultura

quam etiam

S. Teresice.
Teresia His compositis rebus,coutendebat, bupplicatione
continenti a Dout,
Cir.
xv.

suam erga hunc se ait quod huc invectione gaudium testatus, dolere fundatio. Quin etiam, tamdiu illius fuerit dilata Palentia^ hunc eodem inspirante Deo, ipsamet post coingressa est, Catharina a S. Spiritu Ordinem scribo tempore gnomiuata; et hoc ipso quo htcc
Post etiam ipsam Deo vota nuucupasse crediderim. Excalceatorum Fratrum coBtum duo ejusdem filii in regius itaque in ipsa adimpletum quod transicre
;

mino

cum

ejus

Teresia AV>*

quotxoht
dienlia

fuissent initia, directioue felicia monasterii hujus ut non modo nihil ad victum, sed ue efficeret etiam commoditates illi deesset; ad cateras quidem vitae

hinc votorum ejus

illa

erat

summa,

ut,

priusquam

ceciuit

Vates:

Geueratio rectorum benedicetur

Teresia

(Ps. cxi, 2).

V
r illa

cccno-

102

Cum jam

cum

suis laete

propna

huic domui nomina iude excederet, videret aliquas quarum dote monasterii res firmadare virgines, Quid Dominus illi rentur. U*c agitanti ait res est, ut tuto constituta dubitas? Jam enim
:

ftium affligilur

oquarum
niiindolione.

Ascensiouis domo etclaustromonasticoageret, ipso ingruendie ita Burgense flumen aquis DominicaB loca late stagnans tibus iutumuit ut per omnia urbis suis magnam ediderit stragem, ipsosque religiosos, domibus, alio migrare coegent, exire compulsos

digredi possis.

ut,

Domino
illi
:

illius sedis

ria

ciborum

Hinc Teresia augurabatur fore curam suscipiente, necessasubsidia nullo umquam tempore
<

subita aquarum ne in iisdem diutius commorantes erat impetus vi opprimerentur. Is eoim undarum subruerentur conditaque ut domorum fuudamenta
terra

cadavera

enatarent.

discrimiue nova hiec

plano esset loco,

sita.

In summo lmpnmis domus versabatur, cum quod tum quod haud procul a flumine
rehgio:

Suadebant Teresiaj amici, ut, aliorum sed cum sorum exemplo, fuga sibi consuleret hoc facieudum adduci posset rationibus, nullis ad aedium Sacrosauctum Christi Corpus in supremam voluit succepartem deferri imperans, eodem suas lectitandis dere atque ibidem Sanctorum Litaniis quoad aqua detumesceret. Archieopem implorare, Deum ab piscopus autem plurimique cives idcirco avertisse quod urbe eluvionis periculum aiebant

securam reddideesscut itaque haec illam sponsio illi vectigal annuum dit, perinde ac si amplum diebus non mulrelictum esset. Quare, iutcrpositis llli agere reditu coepit. Videbatur quippe tis, de suo futura. necessaria sua Burgis opera minime posthac PaOmuibus itaque ad reditum comparatis, Burgis Methymnam tetendit, cum leutiam, atque hiuc prspositam animo haberet inde recta Abulam, ubi a Jesu petere, atque eodem loco Teresiae agebat, rem Altissisacrum conferre velameu. Sed aliter Methymnae siquidem P. Anto-

mus

constituerat.

cum potestate a Jesu, provincias tunc vicaria reditum reperit. Hic beata3 Matris prapositum ,
nium
pra^stolabatur, ut

eam Albam,

Maria3

Hennquez

primum hoc ex ducissai flagitatu, couduceret. Ut in se experta repugnanmagnam

Antonio
didicit,

prajsentiam pernecestiam est ; quod suam Abute sariam

: :

VITA
642
AOCTOR
BIBEB*.

S.

TERESIJ5 VIRGINIS.

//

sari

am

esse

***** Pt . crrfe^rt iter suum

ducissae causa

lmpe

T
1

"
fo

anl"

poterat masima obtem'It etiau- in^ 4 paruerat, efiamnicquam j ; grave non morti aaeo v ma ,e perare perfectione, egt obe . nimirum q duxit; hunc imitatura _

semper auod promptissime'

VePassa hic dimcuitatem. superiorum juss.s

//

integerrime observetis pravum quod hsec parum diligens religiosa vobis exemplum dedit, nolite, quaeso, respicere sed quidquid hoc ipso deliqui,
: ;

ejus a vobis mihi velim veniam dari. Ut primum cubiculi sui januam subire eum vidit Dominum quem
//

tam ardenter ">ui oiu.u.

8trata
_a

~-. ipsa diligebat, etsi ante adeo pro- r ..r

-

diens usque ad mortem,

lipp. II, ).
se tonfu/if.

mortem au

^^

mnrhi nhspssa anrrnetiio morbi obsessaangustiis non p0 sset, animosa lecto, nemine ge movere aU xiliaute, sese extulit, perinde ac si eodem exilire
vellet; ita ut

101 Lectica lgitur

Albam

pessima valetua ine. ingenti labore_et

_' proximum Penarandte pagum rem tan . - , est vinumqu * e-entes paesa dolores entes passa uuiuico vo ff utin fura, corpore exhausto, adstantium spectaculo nemini non tristi

^^ ^1^,.
app
i

^,

non sine

^^ ^
.

^ ^
107

-4 TTnUin.linp pf it.n essetvaletudineetita

g ran tiam

longe quam ante apparere ccepit, jestatem quamdam verendam, et simul etiam ma vitaB non eam vita3 aetatem qua erat, sed longe minorem
et alia
pra^ferre.

ej u8 insolitam

ipsam contineri oportuerit facies auinduere pulchritudinem ac fla:

Lri nuo I ri.etl

vi

ovum toto reperir,^p tficos nec unicum quidem Bartholomaeo impr.mis dolebat a S. tuit pago. Anna

languid* ad emraovit. Nibil quod

staurationem daretur, ad

manum

era

pm-

ceu candidissimus quidam olor manibus junctis, maximo cum spiritu, et gaudio majori vitae instante termino interiori repleta

Tum

illa

ingtnti

eum

uMimi ftrwrt
rtfecla

eonstitut* P i* aoodtantis in necessitatibus hanc ipsa nlentum aliquod ferre non posset. Sed
consolata
:

Matn

quam umquam hactenus vocis suavitate canere orsa Bono, quera ante oculos est; et cum summo suo
suavia et habebat, colloquens, subliraia quaedam, amica vcrba ex mentis abundantia eructavit. Atque rai et Venit jam, Domine ha3C inter ca^tera quam toties expetivihora. Jam E Sponse, optata illa conspiciamus. Jam eundi tempus est ut invicem
:

Noli, inquit, angi,

:

canssima hi nam;
;

ne bujusoptimi sunt multis pauperibus que fici almm suppetunt. Postera die B modi quidem angustias nonprandii adeuntibus pagum pridiani resarcire licuit oleribus cepa permixtis nisi coctis potuit, fecit esurienti stomacho, ut
his illa

fiat

tamen

satis, etsi

valetudini heec esca adversaretur.

defertur,
in
S.

Eadem
et

nocteAlbam

Matthaa Apostoh

Euangelistsvigilia.Exhaustoaffectoquecorporenuc

cum

socia3

se ad summis ab ea precibus postularunt ut quarum llla consiquietempaulispercomponeret; Quam, Deus bone, ac precibus paruit, dicens
:

pervenisset,

Joanna a

et S. Spiritu praefecta

liis

ii

me

de fatigatam sentio

tam tempestive
105

Jam abhinc annis vigmti cubitum me concessisse non me!

tempusest, Domine quod felix faustumque sit voluntas tua. Venit tandem hora qua hoc egresimul tecum fruatur eo diar exilio et anima mea Tum immensas illi qnod tantopere concupivit. in Ecclesia sese genuisset et in gratias agebat quod illud identidem eadem emori concessisset, atque sura fiha. Tandem, Domine, Ecclesia; repetebat sensu coramissorum a Simul etiam magno pietatis Christi se diceDomino veniam poscebat, ac per Jesu perareforeuta3ternasalutedonaretur bat merita S Doquoque suis supplicabat ut sibi hoc a
; :

filiabus

mini atque hodie.

mino precarentur

utlimo corrijiiiur

Mane tamen
;

strato se corripiens

domum

mor&o.

petiit rei universam accurate lustravit et templum ubi etiam insigni animi fervore et divinae adfutura

ac supplex eas veniara rogabat. supremum se Orantibus his vicissim Matrem ut utregularura compellaret, aliuddicere noluitquam unguem servarent statuta ad
;

et constitutionum

epulas innt pietatis sensus sacras Eucharistiae incidens, alternatque ita alternatira in morbum a

superioribusque

suis

sinceram pra^starent;
losillos

nuraquam non obedient.am quodipsa monitum ahquoties

C quam

trahebat; donec tim lectulo surgens, dies aliquot die, cum, Sacro auditoet S Archangeli Michaelis pieEucharistiae Sacramento (quod quotidie solita frequentabat) percepto, lectum petiisset a, inde tate sanguinis namque fluxu non amplius surrexit antelaborare coepit, quo mortua creditur. Tribus integram prope diebus spiritum redderet
: ,

ingeminabat versicurenetebat. Inter ha3C sa^pius

SacrificiumDeospirituscontnbulatus:
despicies.

Sanctum me, me. Cor mundura creain a tuum ne auferas versiculus raedius ille . Deus. Atque imprirais non^despiet bumiliatum, ^eus Corcontritum
:

Deus, non cor contritum et humiliatum, tua, et Spiritum Ne projicias me a facie

noctem

ut vero illuxit, AntoJesu ad se evocavit, qui sibi culpas confinium a obitus a tenti operam daret. Fama est tum illi diem
in oratione traduxit
:

loquela recurrebat,donec illam cies ,identidem in os

deficeret

Domino revelatum fuisse. Moniales enim quaedam excepisset P. Antonium, postquam delicta ejus
dicentem illi audiere ut Dominum precareturne se hac e vita tam mature educeret, neve suas ipsa adeo
cito

Sacramentum 108 Extremae Unctionis pervig. 10 noctis hora, eodem in poscisaet, nona id mo" mles magna reverentia accep.
S.

cum

po-

et

Exirema

Vnclione BUnita,

cui tum Mater amplius se hoc in desereret mundo necessariam non videri respondit. Simul
:

et ad ouone. Psalmos recitantes voce adjuvans suscepto sup em singulas respondens. Sacramen.o egit quod Eccles^ denuo Numini gratias ex corde An
.psa Sciscitabatur dein ex se filiam fecisset.

Francisci,

plurima filiabus salutaria depromere monita exorsa et licet hactenus numquam ea intermisisset, est tamen, utpote termino proxima, raajori haec jam ardore evidentiorique amorissignificationedeprom;

uius a Jesu,
Albae id
potuit,

manere
illi

suumne corpus Abulam vellet. Quantum

displicuit petitio
;

' nllu "

""J
^i

h.c

*ug

psitb.
Sarro Corporii C/irii'i

H.cci habere proprium me par est^ meo negabitur ^ pauxillum corpori

J ^^ m
e

Kt<iro

106 Pridie ejus diei qua S. Erancisci natalisceleaugustissimum biatur, hora quinta vespertina Dominici Corporis Viaticum poposcit: ita enim im,

illam noctem

dolores eet, intensissimos passa

quossuperioresillosPsalmi versus ^""^,',,,,

becilli

erat corpore ut se in strato movere non possetnec nisi alienis manibus in aliud latus convertere. Interim dum sacrum morientiura affertur

jam

non intermittebat. Postridie vero g ns ''" matntinain latus recubuit, eo pw sol et, 1CW " Maria Magdalena exprimi vulgo a P ei in en8 JB^ arcte manu
'

bora

Christi crucifixi

efflgiem

pignus, junctis raanibus suas ita alloqui coepit domms, ut Obsecro vos in Domino, filise meae ac domina3, et constitutiones quam primffivas Instituti leges
ii

quam

non deseruit quam ejus j tolier infereuoaB maniou **w infereudae manibus eam moniales
ante

tumulo

tum interim prseferebatinflammatum,

^^Z

te

qU x,

ffl8gn|

A mae-na

corporis quiete neutiquam movens, in tinenter versaretur.

648 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. officio persoluto mandavit, cum mox a pio illo ac compositione, exinde se manus nihil minus cogitans abluisset, tanta ab ii3- ^ contemplatione interna condem erumpere ccepit suaveolentia ut nonnisi ccblestis

AOCTOBI
niBtRi.

plaeWuto*
moritur-

ad extremum vit ve109 Postquam vero jara qutedam de monialibus connisset attentius eam visa est Christi loquentis templata, certa in ea sibi mira ostendentis notare indicia
illi

in terra

ea esse viderentur, quod similem hactenus non percepisset. Neque vero tam obstupesco
coeperit odores,

quod tum spirare suavissimos

cum

Teresia

evidentes cujusdam ob ea qu praeferebat.Hoc illapacto videret adinirantis gestus vespertinam mansit, et ea ipsa

etmagnalia

apertissima jam illius sauctitatis dare Deus documenta volebat, quam dumconsiderareincipio talem
etiam,

naraque

dum

odorem perceptum

aegra lecto decumberet, ex intervallo fuisse. Constat namque mira-

ad nonara usque

Francisco sacra, iv feria quinta, S.

nonas Octobres, annus quo facta est anno MDLXXXII (fuit hic ex illo sublatis, qui Kalendarii correctio c, decem atque idcirco primus post ejus excreverant, diebus decimus quintus), obitumdies fuit ejusdem mensis
;

bileinssepe ab ea fragrautiam, interdum quidem

dum raptum

patiebatur,

nihil tale suberat, idque

nonnumquam etiamdum tam ad exteruos quam ad

domesticas, promanasse. Testatur hoc matrona quajdam Palentina, apud quam Teresia semel est
diversata:
id genus euim illa odorem sentiebat, ad ipsam accederet. Filiolus item ejusdem, quoties
illi

suam

creatori

reddidit

occupante gloriosee Catholico rege PhiXIII et regnante in Hispaniis nominissecundo.Natalis ejus, uti initio lippo illiue vkalendas Apriles anni MDXV disisse recordor, in sexaginta vixisse eam efficimus annos
incidit

animam, Cathedram Petri memoria3 Pontifice Gregono

cum hanc
n lius

factus benedictioois recipieudaB gratia vicinior, fragrantiam percepisset, postea hoc de Quam, mater, sanctae ililla dedit testimonium
:

manus

redolent

Ipsa etiam

Anna a
illain

S.

Bur-

unde septem. Quadragintaet septem, menses sex et dies viginti religiosa vixit annis quorum septem in vita
j

tholomaeo, quoties iu supremo

morbo

autloco

moveret aut
tiam.

vestiret,

hanc ipsam sentiebat fragran

ccenobio, postenoseptem primos in lncarnationis Carmelitanorum viginti in primigenia

res

E
illa nocte et

vero

B regula traduxit.

CAP. XVI.

quiB ssepius eam agere crederent. in oratione attentiori excederet, sancta baec anima corpore LIO Cum
facies illius exstitit

Adeo mors ejus tranquilla fuit, ut ipsam orantem viderant, etiam modo

ad decimam usque ante112 Tota J^^JJJ^J mendiauam sequentis diei apud sanctum hoc mo- Sl anfur> nachse commuratai sunt corpus, quod a tot jam
annis Spiritus divini fuerat templum et sanctse illius animas socium, illius identidem pedibuset manibus
pia figentes oscula. Agebat
nialis, quas,

Odor luavMii-

mut

nullasque inruviveret, plurimae senilem gascontracta, etsi, dum vultumararent:univorsum quoque corpus mirum nec ullam rugam, ut levis-

tum

eo iu ccenobio

mo-

formosissima

quia

omnem odoratum

amiserat, mce-

rore conficiebatur

quod illam percipere non posset

fragrantiam
tire. llinc

praetulit

candorem,

simum
rum

id dixisses

blanda ac
licuit

alabastrum. Caro non minus trramve annotractabilis quam duorum

videre esse solet. In ipsa igitur
S.

quam reliquae se sodales dicebant sencum pedibus illius pie osculum dedisset,

pueri caro

Bonaventura carnem nimirum ejus mvis m(in Vita, hanc jam tum in terra star candidam apparuisse, post donanda est in ccelo. prosignando gloriam qua

quod de

Francisco refert S

extemplo sensu hoc recuperato, id olfecit quod caeterae.-qui etiam odor multorum intervallodierum naribusillius inhaesit, necnon manibus adeo perticessanaciter ut etiam saBpius ablutas redolere non
alterius rent. Alia soror, quee intolerabili capitis et Matris exooculi dolore conflictabatur, illico ut B. gravi est pedes, sanitatem recuperavit. Alia

cap. xvj,

blanda et flexiut puerilem teneritudinem exhibere biliacedebant pulchritudinem praeviderentur imo nescio quam sanctitatis foret arguferebant, quae innocentia3 et exhamentum. Totum quoque corpus suavissimum qui qualem aromatum nidorem labat odorem nemo poterat cujus dein etiam ex

Membraiteraejustangentibus

tara

sculata

oculorum dolore laborabat

hiuc,

cum

incederet,
erat vehe-

mauum
meutia,

iisapplicabat
ut, nisi

ea

namque mali

roanu eos premeret, progredi nejam abhinc quaquiret. Continens quoque ipsam cruciabat. VerumcumTeresiae dnenniocephalalgia
applicuisset et demortuee arreptos digitos oculis remecapiti admovisset, nulio alio adhibito mauus
dio

referret

diceve

et tanta intervallo suavitas crescebat,

'

tandem

exi-

caput praesentium festebat vehementia, ut, quia aperta fenestra, admisso fuent
riebat, ferinsecus,

aere temperandus.
sterii

Hoc
(in

in

cubiculo fiebat

aliquo infenon monaquo modo couvenire quot

hebdomadis monachse capituli celebrandi cubiculum multa tamen ad usque supenus lent) dimanabat imo vero per univer etiam fragrantia
: j

ergo so-

F utriusque mali levamen sensit. quod aureo erat quodquehano118 Postera luce, in feretro """'"' ante annis panno constratum (uti multis id ipsa motus dies aliquot praeviderat futurum, dum ad apparatuquam jaceret), corpus impositum, expers maximo et pompa poterat illo in municipio
fieri

honestissima conditum

est

in

parietis

fornicis

sam domum nocte illa ac sequenti necnonadvestes B. Matris et stragula

rate ut etiam

die diffusa est,

et omnia etitaquidem odoqua3 illiaBgrotanti usui fuerant, inde diebus soror quaedam,

infenon fercujusdem concavitate, quae in choro etiam viobducta est cancellis et in templo reis qui intra agunt, quam detur, ut tam qui extra potiantur. Sua corpus veste ejusdem conspectu tectum loculo inditum
est,

multis

hanc
arca

fragrantiam, et in culina olfaciens

undenam
sub

qui tot

injectis lapi-

ea dimanaret,

parvum
is

continens

curiosius inquirens, tandem quoddam repererit sahnum, salem ad quo digitorum B. Matris, dum

est obrutus ut non modidibus, calce ac lateribus lloc penetrarit. cum terr in eum confractum hujus fundatricis, consiTeresi Laizia^, domicilii

"iianal ex
'jut

ipsam egrotantem is delatus est, reliqua comperta vestigia, atque ab eodem illa proficisci quibus usa 111 Adhaesit hic etiam odor iis
erat lancibus et aquaj
:

exstabant
sit.

fu-

hoc se pacto sacri hujus ; cum reddere huic loco possessionem tutiorem pignoris mutare sensuasu hanc ipsa
lio

nutuque factum

crederet, nullius ut

corpore;

qua demortuae corpus ablu-

vestes tum est et si quo in angulo aut inter exutas ld quod ipsam tetigisset, eumdem aliquid lateret odorantes exhalabat odorem, atque inde conjicere ejus aliquando poterant latere hic quippiam quod sacrum illius corpus terrai cessisset usui. Illa quae

tentiam voluerit. 1U Suo in sepulchro

Teresiam

Obitiim nostram jam cm i>i.t

Sn-

adunl

inde producamus requiescere sinamus, doneceam

facturi (quodlibri quinti principio
scilicet

sumus cum mortem eji con tiprodigiorum quspost

;

gerunt, eritnarrandi locus) "

et mirabilia

referamu
quae

VITA
644
iOCTOftl

S.

TERESl^ VIRGINIS.
revelatum
sia Dei in

KIBEIU-

sunt d co m pwcess e^nt et nnmitatft qu* mortem nus a 4 quajdam Do Interdum namque decedente suorum ex n servorum
ejus

^ ^.^ qu&
,

fuit (loc. cit.)

eam

sibi in coelo

paratam D

ibidera 1)erfruuntur quae ab Eccle .

riorum

mm ;ttprp
,T tas

cognoscantur.Momales tumlloria instaas

m

siffna

consuevit e quiuu

*u

gumetsuumpro
resiae praesentes

Sanctarum Virginum relutm sunt cataloCbristo Christo Jesu Sponso san- uinem san^uinem
fuisse
:

fuderunt. Et sane videntur praedicti Martyres Teest

namque

certissiraum

banc
retur, lngenteiu

ei visionem obtigisse,

uti sequenti

sum

libro

Ahainter Mia interootavam imminentemconspexerestellam. haud procul a fene matutinam, et nonam horam demortua est.raquo deinde beata mater ra locUn q crystallini formo.1s.1mum coloris d nm qnem dam eamalios fulgores ad
c

declaraturus. Q.uod autem hocce capite de mira prodigiis commemocorporis fragrantia aliisque atque ut talem eam litteria ravi, indubitata res est
;

mando, quod

id et oculisperspici et tangi

manibus

nVxS Futqmeetduos

dem cell* fenestram eodem Eodem quoque nonnumquara

^^ZxZC**

tempore au
,

**^*
in

mx^
visi

E
etiara

versarentur, splen _

ejus contigisse prodilicuit. Qute vero ante obitum ex iis accepi quibuseain viso oblata gia narravi, sunt>quarum ma gna est auctoritas et religio, et qu ffi vero revelatiorevelatio testarentur. nisi verum testareu tur. Cum

^^
nihil

^.

^^

erant oranibus tara frequentia haec sunt mcrementum singulare Ordini aut pe ctacula ut ipsa dicerent accessurum. H*o aut decreraentura
aastate,

qmdam dterum

insoliti

monialibus

cboro

antequam Albam Teresia vemret,

a se quaeque

cum in oratione moniales dam etamicum baud procul

agerent, placidum quod-

maudiere

beata suspirium; quo autera die ex est exauditus, gemitus Mater migravit, idem etiam
ac

boc mundo

B
et

comitantui

quem mentera singulis venit gemitus perceperant. agentes in oratione olim genens omissis, alia 115 Plurimis vero ejusdem
tum
in

illustriora

addam.Qusdam cognitse sanctitatis agit in glona, tum nacba, qu* modo cum Deo cum in ejusdem cubivero valetudinario prieerat, quadam infe quo Teresia jacebat, fenestra
culi in
riori,

mo-

nes quaedam vere sint, sane, si quibus est adjungenda fides, quibus ea melius poterit adjungi quam quo illustris sanctitate quse tali tempore contingint hac vita est discessurus cum et ad sanctihomo ex dirigantur, nec Dei tatem illius declarandam hoe aliquo hoc e mundo transservis daemon favere,nec sanctitatem eorum eunt aut transiere, approbare soleatsigno? ijnulta H n visionibus historiae 117 Plense sunt hujusmodi Jiorum Sanquippe S. Gregorius elorum hitUiomnes Sanctorum. Refert corpus suavis- nii juxta Martyris nostri Hermenegildi choros, quin E simos de nocte auditos Angelorum nonnullos ibidem se faces quasdam etiam testatos Dial.,cap. xxxi) morientis vidisse accensas (lib. adstantium ex ore abbatis Spei nonneminem item qua?, per tectum sibi vidisse columbam,
;

evolantem
(lib

quae in

monasterium
velut

prospicit, sederet, con-

quiesito exitu, recto

iv, cap. x).

fusum quemdam

exultantis plaudentisque
ilh appa-

in coelos volatu contenderit sequentibus vero scribit ad UrsiIn

multitudinisstrepitnmaudiit.Inde mox plunmi, ruerunt per coenobium transeuntes

:

num

miro

stolis albis qui idem fulgore coruscantes et amicti mulcum plausu ingressi, ita sua ipsum

presbyterum venisse Apostolorum Principes coeleste habiPetrumet Paulum, animam illius in autem episcopum taculum deducturos; ad Probum
duos albis vestitos et solis instar Martyres Eleuthecausa descendisse, SS. nimirum Quando Servulus mortah hoc rium et Juvenalem. eo narrat in coelo carcere exibat, auditum ab
e

fulgidos eadera de

cubiculum

titudine coroplebant,

ut, licet universaB

in

eodem

non apparerent. riis pra3sentes adessent monachae, accein quo Teresia decumbebat, dein ad lectulum
Creatori dentibus, exteraplo ipsa animam emigranti baud obscure patethos, ut aniraoe unde eo momento ingrescomitatum prsstarent, ultimo Quo autem tempore exspiravit, vidit de
sos esse.

reddidit

suavissimum concentum,

et ejus in auditu

fragrantissimum illum Creatori reddidisse, et

an.mam mox

adstantibus sororibus una

:

columbulam candidam
:

verisimile fit adstitisse ore iacentis evolantem unde Surge, propera, tum illi Sponsum ac dixisse formosamea, et veni aroicamea, columba mea, mortis momento alia C (Cant. ii, 10). Eodem etiam " quamdam lucem crystallinam haud soror ingentem

esse. ab omnibus perceptum odorem ejus in cubiculo minnExspiranteRomula, visam ingentem etiam exaucam quarodam ait lucem, et strepitum ditum velut turbarum ingruentium exindeeloco gratissimam quamdam nares afflavi t; ac veolentiam, qum triduum omniuro

eodem

in loco

^^.^
^*

procul quarta derouro nocte haud

mde

cantantes

conspexit. Ita porro procula cubiculi ejusfenestra legimus RedemptoS Gertrudi morienti adfuisse dilectissima Genirem Jesum Cbristum, a dextris vero Joanne Apostoloet trice sua Maria, a sinistris innumeros Euangelista stipatum, hisque accessisse sexus Sanctos, ac nominatim ingenalios utriusque

excedentis celebraauditos angelos, qui RoroulaB sanctaro illam rent exequias, ettum demuro Tarbill raamevolasse.Excedentivero amitaB suse Doroinuro et odore adstitisse prodidit Christum repleturo jucundissiroolocuro universuro

Sffi

vero puell* Deipararo adfuisse

Matrem cum

lecta
n0 '"

die tem virginum exercitum, quse toto eo monasterio comparuere vestilae inter monachas in mihi facile per(Insinuat. lib. v, cap. n). Unde et

albis

copiosum suaderem multitudinem illam albatam quae virginem quoddam fuisse virginum agmen, hanc adeo parum ac tot virginum parentem ad
coelestem

aliarum Virginum manu. momnrflt Pontifex cororoeroorat 118 Alia his affinia idem judicio juxta atq quibus omnibus ipse, taroetsi pa adhibet ^cum emm eruditione surorous, fidero k ba^_ novuro 1 U non
.

pairfffl

rantur.

ritersanctitate excelleret, roirabiha operar h ffi c Deuro in suis servis Gregorio evoWerit, porro attentius ha^cce in
1

deducturae gloriam descenderint

nisi

$igna

et visa

catlestia;

aliud longe exploratius mihi constarct. anno auno Curo 1 116 Ita porro se res habet. Cum quodam Martyrum e diem roagna natalem decem milliuro affe aniraata Q tp nro eo ouo er^ra eosdem animata erat affequo erga pro

plures ipsum ad his credenduro, testes etiaro fide digniores habuisse

non

certiores n

comper

__,

L, pietate,
dedit,

ctu,Teresia celebraret,ingens multitudo illi se in gratiarum

et in mortis et

illa

athletaruraChristi

pr.sens na oemu. quam ipsi in^pra3S ns haberous . q uam scribo Quod autem de u qua3 bic Sanc ^n ti^q a ns gorio, gono, idipsum de aliis dici queat conscnpsere nisx les de viris illustribus
thilda Instituti

**jf<

^ ^ ^
Qre . \

signum spectandam
gloriro graS.

hora a se ad coelestia ipsam

ad

monacba S. Benedicti eam moniales descendentem omnes ad

runt
alios;
S.

gaudia stipandam

eumdem secum
;

dum

evehendam promisit

sicut etiam

Gertrudi

quorum

noi Genesium episcopum nec sancta nia comitatu

in

Sa^ ct08

^^

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

modulaniium Angelorum alis subvecta duA coBlum diem vitaa clauderet,
int^pIpm tecto visae aves bactenus omnibus quaesuavissimemodulabantur Quomam vero vi.ae buc Lem non reperiretoratio, ei singulaquibusafferrem, defaecaexistimare me, boc addam,

645
AUCTOftt niBBR.

Elisabeth

dum

Hic videlicet ad oculum video, quod saepenumero stuporem etiam mihi movit, quantum ab bomine
vere pio t WIW
>_
l

liiUUUU emolumentum mundo CUlUlUUiCUlUUl

U^/V/^UOK, accedat,

et

V/ V

quoVJ_'

modo

is

numquam
Salomonem

6olus ingrediatur, sed innume;

ros alios ad sui sequelam semper rapiat

ac merito

dicere

unum

tum modo

est judicium, et qui

verum

esse norunt

Aristotelicum illud

dogma, pauca scientium esse

ramdem omni
Met
,

cap.

III),

(hb. n in re certitudinem requirere qu a me dicta sunt, plusquam

Multitudo sapien tium sanitas est orbis terrarum (Sap. vi, 26) cura evidentissime pateatquotuam animas mulier una sapiens verbis et exemplo persanarit et quot
potuisse
:

sufficere;

quibus vero illud dcf.ierit, nibil vero noverimus bis nostns temsufficiens fore. Ut posse morientibuspiis hominibus, accidere
poribus,
e t reipsa

omnino

etiam mulieres ac viros sapientes post se reliquerit, qui sanitatem banc quaquaversus diffundant et

accidere similia

illis

quee antiquitua facta

quibus sanctorum audimus vel legimus, bistorias Nicolai et Ludovici Bertrandi vitaB contiFF Petri ita pridem ante illos nentur et aliorum qui baud ac tum demum ea quae excessere, percurramus; admirari desinemus cum nimiipsi hic diximus, et Teresiae a Jesu fuerit sanctimonia,
:

Hoc sufficere uobis profecto deberet ut alacriter in perfectionis semita progrediamur, quo nimirum Domini salus multis per nos animabus communicetur et innumeri aegri quos passim
amplificent.

omni

in loco videmus, nostra opera sanitati resti-

tuantur, ad potentis scilicet hujus Domini honorem nobis et gloriam, qui non nisi vitas jacturasalutem

comparavit.
2
alia

rum

tanta

gloria? divinae

semper promovendae

et

animarum

Ex hac mihi cogitatione nata confestim est quantum videlicet, si Teresia olim in veste
:

c* r

relim
<

gi0ll

omne

saluti procurandae

tam naviter incubuerit.

ANNOTATA.
ma)usconsuverius,undeper cancellos altan> audiri poterat (Yepes, fc&.ii, Sacrum
i Deferri tumvoluit

religiosapetendarepulsam fuisset passaetaliaejus illius famiin locum cooptata, inde tum nova haec universa dispendium fecisset, quanlia tum Ecclesia
familias tique etiam referat hanc vel illam in sacras adlegere, quanto denique in illarum admissione
Instituta opus sitjudicio. Csterum omnia religiosa

Sanctainvaletudinarium

sTciet

can xxxvin). Nec

licite

solum moniales,

etAnnaa

S.

MatremsolBdrtholomxo prx cxtcris, xgrotam sed ipsa etiam ducissa Albana curabant,

statuta sancta sunt, omnesque illorum leges et perfectionis euangelicaediscipliuanituntur, nonnisi

neve

umquam ipsarum

dissolutio et laxior disci-

introgressa, escas Maria Henriquez, claustrum ilh pomgebat fuismet manibus officiosUsime v, cap. xxvm, num l). (Chron lib.
.

constitutioniplina monasteriorum ab ipsis oritur iisdem degunt, has utoportet bus, sed quodqui in eas non obsernon' servent. Primaria autem cur

ingravescente, medici Tereb Eadem die, malo obnoxio, renortari siam e valetudinario, frigori cubiculum in quo antea decubueraU jusseruntad corpori ejus adhibebantur ubi dum cucurbitulx exultabat gaudio ipsa ob doloris vehementiam
(l
1 1 pag. 487 Videin Bullario Romano (tom apostohcas Gregorn XIII edit Luxemb.) Utteras qua, cumsitor hac Kalendarii correctione; de

ventur causa et omnis disciplinae familias coocipium est, tum quod in religiosas eas non vocantur, tum ptentur ii qui a Dominoad pellantur, si quod qui admissi sunt, mature non genus servare nequeant, nec alios ld boc vitae prout oportet, sinant. Hanc ob causam
servare,

dissolutioris prin-

sa3penumero
verissima), ut

in

de

Unotissima,supervacaneum

est

plura hoc loco

prsev. n.

eam omne

veni sententiam (et res est religiosorum lnstitutorum

^Vfr^Acta

Canonizationis

(Comm.

existimarera ut nulli in ipsa eo bouum situm esse constetad cooptentur quam quos certo a Deo
alii

cus

q fDe hts Martyribus extat CommentariuscritiPapebrochii ad diem xxn Junn (pag. 175).

boc

ac deinde, postquam jam probationis tempore advertatur adlecti sunt, sedulo ac, si denum in iis ipsi admittendis decepti sint; expellant, non eos ceptos se fuisse deprehenderint,
vita?

genus vocari

LIBER QUARTUS.
c

ejicit, etsi non sine mosecus ac sanus stomachus admisit cibum, qui corpori nimium quem

lestia,

PROLOGUS.
Qno
selectu

detrimentura afferret. re hoc SNon possura vero quin aliquid hac de monasteriis bene velim, cum quod hisce
loco dicara,

j^^ora
f*"*

tum quod

nihil

illis

quoquam

posse dici norim

quantaque cautela in adsit.

mittendis novitiis opus

dicendum sit. Deinde, bi. salutarius nec quod magis memini, liber hicaetatem ferat, u ti ante me dixisse est numquam mihi quam maxime futurum

T^x
S. Teresia:

/m-

viiutum

in secundi hjex parte quis colligat quam merito parva esse ea qu* tum miprocemio a me dictum sit occurrerent, rabamur, si cum iis quae post narranda dixent Miconferrentur, quamque vere Psaltes
:

iis

qua3

duobus superioribus

libris dicta sunt,

volune docente disco expediens non clamare quod Deo quin id nullo non tempore. Nec dubito esse clamare gratissiraum, ut sitfuturum divina3 illius Mnjestati monasteria utilitatem inde eliciant

non ea modo etiam alia cum ouibushaec dicuntur, verum virginum. Atque hanc ob causam tum

viro-

dari

rum

n h

rabilisDeus in sanctis suis, Deus plebi bit virtutem et fortitudinem

(Ps. lxvii,
36).

Israel ipse dasua3,

benedi-

Hinc novae ilh et ctus Deus Assynorum, generosissimoe Juditba3, qua3 tantum damuum mtulit, non id est, daemonum, exercitui possumus Beuedicta tu a Deo
sine ratione dicere
h
:

longius mihiabenevololectore facultatem postulo histonam quam ad me bac in re diffundendi, etsi videatur. Atque satis miln molior parum facere proosmio deiuceps sequuntur,
erit

ab

si'qua3hoccein vel jam dicasolum legantur qui se Religioni Alii interea ad pnmum, runt vel dicare cupiunt.
iis

bisomissis,

libri

caput transeaut.
,bus

tuo in omni tabernaculo Jacob

quomam

in

nomen tuum, magnitiomni xm, 6i). cabitur super te Deus Israel (Juditb Prior. Tomus vii Octobris, Pars
gente, qua3 audierit

harura cor ^Principio itaqueemonialiura tatis pervelim aufern genus pie noxium quoddara auan^honesto car^Us compassioais,

7r^U

: :

VITA
6.6
AWCTOKE
II9IB*.

S.

TERESI^ VIRGINIS.
si

dueant, ut religioni sibi ip-rum transire crctum vef quampmm q i quas apud se ree.cludant, vel aliqua earum it

naturce dotes a

Deo acceperint, vultum simul

et

terunt velo,
ve

et

qua

fit

corporis constitutionem, valetudinem et robur notent deniqueceleriter nihil hic statuant, ne postea
;

minime expediat, domo si futuras persuadeant m causa se sibi perperam hono cantura . . od tam eximio anima hsc Zeli s Luesuisproindepartibnssatis non facere fronte divini esse pr.ma ], imarum honorisque tentatio est. bi enim videtur tamen nonnisi mera
;

pellenda

eo quod

re

repentini bujus consilii pceniteat. Rationi consonum est ut, cum omnium sit dare suffragia, omnes

etiam candidatam perspectam babeant,

;l

eae saltem quae aliis aetate et auctoritate praestant, per quas dein caeterae in reicognitionem veniant, ethisfidem adjungant. Sunt enim permultae quae cum appa-

Religiom dotes et partes,' Keligioni a0l b ' h83 praeferant hse nrfcferant necessarias . ai Ao j ot ub his nnn Q

"

sum ipse etiam ut cooptentur suasor careant, hoc ipsum Bgitur. Quod si vero iisdem vocari. Si enim is argumento esto a Deo eas non ea vellet membra, etiam illas hujus Religionis esse huic sunt nededisset quae sine controversia illifl concionandum, Confescessaria. Qui enim quae ad
;

reaut optimae ac prudentissimae, deest tamen illis na turalis constitutio contra aliis naturale robur
;

deeritprudentia. suppetet, suppe tet, at deerit prudentia.

Nec morentur auscul-

tentque exaggerationibus quas ii a quibus commendautur, depromunt,nisi talis forte sit commendator
de cujus sinceritate constet, quique non minus domus et Ordinis totius bonum quaerat quam moniales ipsae; sed tales perpauci futuri sunt. Tum vero id magis

non sionesexcipiendasautdocendum requiruntur, haec ipsa sibi hunc persuadeat ad quis

prsetulerit,

meteudum

est,

cum

qui laudant,

igitur admitmunia a Deo esse appellatum? lllas vocarit, quid, obnon tere quas Omnipotens huc
secro, est aliud

facile satisfieri patiuntur vel praeter

meritum rem praesertimquando commendatas in Reextollunt,ac

ligionem cooptari, commendantium interest; quod

destruere velle t disciplinam non vocavit Qui enim ad hanc ipsas vitae genus Deus, ad aliam forte eas vel ad aliud poteruut saluvocabit; atque in hoc suam operari sunt viae, etde tem. Varise enim ac multiplices Deo

quam Religionem

plerumque
7

fieri solet.

Ouo vero maior

in

illis

ad

votorum

C0

emis-

7 ori

0n ''-

sionem non admitteudis

et

postea dimittendis esse

quam mohujusmodi animabus magis ipsi curae est oportet.Igiturmatureperpendantquam nialibus sit et ad grave, has allegendo, consciscant crimen, quam vere censuerim meram ld oculum videbunt matentationem esse eteoquidem nocentiorem quo
ii>

potest difficultas, eo accuratius instituendum examen, ut tales eligantur quas postea diraittere ne-

cesse non

sit.

De

aetate provectioribus,

morbidis

adeove imbecillis valetudinis ut oneribus Instituti ferendis pares non essent, loqui non est necesse quod illae, etsi bonae alioquin, penitus domibussint
excludendae
:

intcrulur.

jorem oharitatis pr se ferat speciem. illam 5 Primo namque in longe diverso animam quem ipsam Deus reserconstituunt statu ab eo in nullum varat, nec illic bene ei erit; atque adeo
ipsa

nam jam
;

pensandum
sationis

est

inde ab initio cum ipsisdisunde senioribus ejusdem dispen-

ut

commodum (uti quidem spes erat) inde referet, magnam potius sit ita jacturamfactura.Secundo,
illi

in similibus minoribusve necessitatibus multae vero relaxationes exigendae datur ansa omnera statutorum et legum vim infringunt, simul etiam relaxationem secum trahunt. Videndum au:

majus

revera imponunt onus quam ferendo sit, ut ipsa, sub onere fatisccns, defectura sit viribus et tam exteris quam domesticis malo futura exemplo.

tem, et caute quidem, num quae cooptari efflagitat, superba sit vel arrogans, suique judicii plus aequo tenax quae enim tales sunt, hae Religionem non
:

Tertio, noxia haec commiseratio in causa erit et ita illius peccatis superiores conniveant,

utm

multis paulatimReligionissitvigorintermoriturus.Quarto,

enervant, sed penitus destruunt, illamque dissensionibus et quae inde sequi possunt partium studiis

occasionem dabunt
forte in tuto

cur hoc loco

si

sit

suw

salutis

incenduutet vastant. 8 In viduis quoque quae praefuere domui

miliae (etsi generaliter

vii.i

condilio

et fa-

jacturara factura, cum,

inde abfuisset,
,

animam

uon est ipsis Quinto animse alieuae cura concredita, nec has ipsis Deus partes iraposuit, sed dumtaxat suarum ut rationem
collocasset.

modo

requisita

omnes excludendae nonsint, non desint) admittendis eadem non

est facilitate

c haberent ac suae Religionis bono consulerent illi suae domui ac monasterio nocere, quo huic vel
mulierculoe consulatur,

utendum, quin potius illarum diligenvocatio, quod tius quam aliarum est examinanda voluntati obsecundare et prout vi- p imperare, suae consuesum fueritvitam instituere longo jam usu
verint;

adeo caritas

non

est ut

tum quod

segre

admodum

flectantur, valde

etiam verae caritati adversum sit; caritas quippe majus spectat bonum, et ejus causa miuus negligit nara, utdocet Aristoteles (lib. i Ethic, cap. n), quo
ad plures

difficulter pareant,
vitae subjiciant,

suumque

alieno judicium pennillis

nec non grave

sit iter

quod

insistebant relinquere, et

novum quod

edocentur

bonum

diffunditur, eo
si

ipsum

et

majus

et

inchoare.

divinius est. Sexto,

et salutare,

quod spectant bonum esset

in

res Uvero etiam est accuratius multo magis branda, quando liberos illae habent, et

Tum

suam admittere

familiam deberent

ubi hi

nondum certum
illae

vitae

statum

iniere

num-

mulieresqnam habeiy?possuntdissolutissimas; quod

quam enim

atque obliviscentur esse se matres,

harum majori iu discrimine versetur salus. Id porro spectandum, et hoc etiam Deus vult, ut solae cooptentur quas vere huc ipse vocat, illae, inquam, quae necessarias huic Instituto conditiones habent. 6 Ad bas vero noscendas examinanda? ante

versantur ae adeo perpetuo in metu atque angore eam mater liberorum sorte. Deinde si filia sit, etsi habeat, tam oculos
:

Quar e dihge n
ti

apud se eodem in ccenobio ante noxia est cum huic tamen quam illi societas haec oppnvel tentatioue enim alterutra vel aegritudine

examine

etquidem magnadiligentia, qualisin negotio tanti momeuti requiritur. Etsi enim admissionem BUam, quae recipi petunt, perurgeant et eam quam
sunt,

contingat mitur, opprimitur etiam altera. Si etiam reprehendi, ne alterutram a praefecta corrigi vel reprehendiqu non potest quin se etiam alia castigari

citissimam esse velint, antistitee et trium aut quatuor e senioribus est eas sedulo inspicere et de diversis cum ipsis rebus interdum serraonem miscere; ut vocationem ipsarum penitius intelligant, explorantes nimirum quid ipsas potissimum ad

putet.Siquandosuffragiorummultitudineresaliq^^ prope decidenda est, ambae jam unam in partem

simul hoc Institutum araplectendura impellat rimantes indagent quas etiam prudenti suo judicio
:

pauc* dent et in monasteriis in quibus adeo accesserit su ^si vel unius amplius monachae, Deinde si e gium, permulta obtinere queunt. habereD tentari contingeret, ad manum semper inv coenobii statum qua defenderentur, itaque
;

si

attamen consultum nro explorato habeo neve rei hujus Umonere, ne id contingat posthac id eo d.co detur occasio. Neque eiiam unquam cooptentur; sed ut hanc familiam vidu e ull in
id
:

rent

Hoc

hisce in monasteriis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. 12 Quoniam vero minime contingere

est
,

647
ipso in ingressu

esse dece-

ACCTOM
MBf.ni.

ptioni locus potest quod importunius urgeant commendatores nimiisque admittendas extollant

Admi$l

aj

(,

r0 ctnium

ZZ

laudibus, necnon quod sine mora eas adoptari petant, ideo integer eccleoiastico jure praescribitur

iUarumdiligenspriemittatur examen,
locus. Pfi-errime iisdetur * autem inde ab initio facile se lliec

et

non

nisi

man.festant;

(l

polillfolMW

lusigm de qua sancta Mater Teresia sed alia res est oculat.set qua3 sa^pe etiam prudentia monet,

annus, quo admissas exploretur vocatio, indoles et mores, atque utrum vere Ordiui conveniat necne. Tum quippe omnium horum faciendum est periculum quam etiam ob causam annus hic proba:

tionis

annus

dici

solet.

Quare prsepositarum
illa;

et

cum
b

mos quosque
interest

exploratores fugit

quam tamen

novitiis pra^fectarum aliarumque est eas

omnem

Zximi
Tela

bene

et

quidem summacumcau-

in

partem probare

nisi eniin

tunc accurate

pr ui

interrogatis examinari atque e frequentibus animum non aliter ad vitam

Multas nimirum

has explorent, ha3 illas postea vice versa diligenter probabunt. Saspe etenim fit Ut arrogans, m;ile morata vel inobediens et
doles
ipso tirocinii
mortiticationis inimica iuanno, quiu etiam aliquo post

adiun-unt monasticam

quam

ut alicui

qua pre-

munturafflictioniin eadem

remedium inveniant

profitenin ccenobia, tantum vit* tales autem haec et in quibus magna et severitatem, tia rigorem famulandi et pro ipso papietate et insigni Deo
est, cooptari tiendi desiderio opus ratio sole meridiano est Rei hujus

minime

oportet.
:

pietempore, sub latibulo subjectionis et nova3 sed ubi libertatem nacta et tatis sese abscondat ; iusignita veteranis annumerata aut officio aliquo prorumpit vel pietas illa refrixerit, foras

fuerit
et

clarior

vere

tum

sese

demum

iudicat

cum jam

post votorum
n
'

vel ccenobitic vitas stuenim non tam Dei amore quam temporalis remedn indio acta3 huc veniunt mauitestms quod gratia. Dicere id volo

veniendi

emissionem nullus erit noscendo 13 Quocirca, quo brevior huic malo eo major ipso et tollendo statutus est terminus
,

remedio locus.

;; o n

./ i?irinm .
ece . iatlt f

v0n

uimirum non inveniant sponsum in mundo auctontate auod non ea qua vellent
;

cui nubant, vel vel

diligentius diapitirocinii anno habenda ratio ac huuc aunum longiUB vociendum.IdcircoTeresia

effluere quam luisset extendi, et prius multos annos Societate solemnia Deo vota nuncupareut (uti in votorum erant emisnoverat), ut qua3 ad

rim.

potius vano quocommoditate frui possint adeo ut infami* laborumve metu quam dam honore vel Si ita se res habet, cerDei amore huc alliciantur. vocari. Quo ig.tur modo tum est a Deo illas non non adducuntur? Vel recipiantur quaB a Deo huc
Q

Jesu fieri sionem admittendaj

uomodohocvita3genusferre,et sine ulla tr.st.tia hanc equahbus su.s etmentis inquiete, aut quin perdurare declarent, ad finem usque aliquo
signo
f qU 10Qui, quo

melius cognoscerentur et prorursus hic repetendum, barentur. nec convequa3 comperiatur qu nec sanitatem si habeat, quae orahuic Religioni indolem
,

Non

est porro

vita3

ducend* subsidia commodius

miili poifitlorif,

sunpetant, ad sacerdotium

animum

applicat, indi-

hanc dignitatem assumaffnusestqui ad sacram aliquo intuitu Religiom se tur sic qua3mundano propter Deum, non meretur qu dicat, non vero Ha3 in aliis fortasse monasteki

nientem eamdem facta non sit, tioni non studeat vel ad non sectetur et rebus terrenis qus hurailitatem esse; animo adhaereat, hanc confestim dimitteudam amplius repetendum, non est, inquam, hoc jam probationis cum jam ante dictum sit. Adhasc ipsum

annum

Religio a se jura coucedunt, tam ut ipsa egrediantur tirones ejiciat quam ut ex ea ineptiores

eamdem

adlegatur.

riis

etiam que apparatns; in his vero, ingrediuntur, sepe cumvocatione

possint tentationibus
:

manere poterunt,

in quibus

major

sit

horum

sincere et vera

magnumer.tsi

minime fore convenientem judicaid est inculcandum bunt. Verumtamen saspius Religionum turbaturus pacem et diabolus enim, ob oculos supequietem, intuitus aliquot humanos
qui illam sibi
:

resistere

et in perfectioms

quanto magis qua nou Dei semita perseverare mundano dumtaxat impulsaB huc conamore, sed ut Deus postea ahquando cedunt? Scio contingere

genus novitias mehores redcorda immutet et id est res suas verum cordatarum monialium dat sed ubi viderint illarum fortumenoncommittere;
pureque Deo scopum non esse sincere introitum negare. Error illis occludere et ianuam et quo proet apprime noxius in initio ingens est majores gignit errores malaque
servire,
;

misericordiie divinique obrioribus ponit, pietatis, etiam prudentissiraos sequii specie coloratos, qui errorem trahuut. Ecquae namque quo-que spe in potest, quam, ut in major dari cogitarique fraus ipsas t aliquam se pias ostendant, univerflffi

privatam

domui

et

Religioni

esse

ma-isrei habenda
habet, majorem

ratio;

crudeles? Sed pubhcas quique vere Dei timorem

nehic etiam timorem prseferat

ge poiHo
^

cedit longius,

eo

CeSSe eSt. qua parentibus ipsarum qua3 14 Vereri porro ne vel aliquorum hio dimittuntur, molestia nascatur, dorao anxie morari, et propterea in

omn

mi(t( .

oblocutionem

offert ffraviora.
omnfno mni

nplor mda.

hactenus dictorum summa 11 Omnium igitur vocationem sedulo examih83c est, uniuscujusque Deo non venire certo compenari debere qua3 si a (neque emm fieri non riatur, nulla adituminveniat turbatiopotestquinmagnamtalis inqu.etudinem commoratur) etiamsi nem afferat domui in qua ingenio et eas afnobilis prffistantique
;
,

ac turpe est ns quibus illam retinere, probrosum laborespatiendi, verum vivum non solum pro ipso immamssimi gravissimis quos excogitare

etiam in ad finem usque vitas tvranni possent cruciatibus elargitur. Quo enim permanendi desiderium Deus oratione ad tam ardua modo qua3 se quotidie in coram illo se sistere audeant, si

subeunda

offerunt,

stirpe sit

provinci monastena ferat opes quibus uuiversa Deo vocata sit abunde queant ditari. Sed si vere a quas supra diximus (quod non erit nisi eas habeat habeat, secum ferat ei qu fortuna^ bona
:

deficiant? inhis parvis tolerandis

Quo

ilh

modo
incre-

Ordinis procuret supplicare audebunt ut sui evertant ? Quod qu menta, si hunc ipsa3 hoc pacto
fecerit na3 illa se

veram Matris

Teresia3 a Jesu vo-

dotes),

cuinam enim operi ea melius vero nullam nacta sit dotem, non
illi
:

aditus occludendus in sui tum adducet Dominus alias qua3 tum idoneos reditus adferent. aliarum sustentationem

potiusquededicet? Si idcirco Rehgionis enim unius causa ejus

Trefiliara

id demoliatur Mater stab.hvit. De.nde, tionibus divinis beata illa ne v.id fieri cout.ngeret Sepecuni cupiditate P virgo ha^c quas mouaster.o delic et ibrtunarura

quoclt.mor.bji. nec potest nec debet precationibub et ora humanis quod

648
AfCTOftB
RIDfft.

VITA
,

S.

TERESLE VIRGINIS.
qua3
//

hanc ipsam paupertatis fecit votum, tam efflictim eam quae in Rehgione a se excutere satagere, et monasterns quae ipsa fiducia firmavit, et in
hactenus contanta sunt fide condita et eadem fide propagata, moratur, tam exiguam fidem servataet quod heatae praferre. Equidem iis id responderem
Matri

feret jactura fiat

profecto turpe foret

eam

sunt)

alienus ergo honor tanti vobis non constet D

//

aut

ita curae sit.

//

debet Deo servire.

pedire vellet,

quam

//

Honor noster, carissimae, esse Si qua autem in hoc vos imhonorem suum sibi habeat, et extra
'

maneat.
18
//

//

probationis

Hanc ob causam Patres nostri integrum annum insiitueruut; ac velim ego is

ante decennium ad profes:

elecli

"iu\bu,

*""

'"<<<

Dominus cunctanti

Quibus thesauris om<<

n
//

mos invehatur ne qua

Religione di-

miltantur.

habens

nia hactenus condita sunt monasteria ? dumtaxat 15 Hispalim Teresia ingressaest unum monasterium fundandum ; ante obolum ad

ii

//

tamen quam inde digrederetur, sex aureorum milha quin etiam annus in domus emptionem iinpendit comaut alter abhinc non effluxit, cum aliasibidem prope aureorum parata? sunt aedes, quae tredenis
:

ii

qua3 enim vere futura est sionem admittatur humilis mouacha, parum morabitur professane sitnecne; nam indubitatum habebit, se, si modo proba fuerit, domo non exigendam si vero secus
;

se gerat, cur huic Christi collegio obesse velit?

//

ii

millibus steterunt

ejus
,

agere grave ducent doino excludere verentur? Si hoc ipsae observarent, hac proculdubio via ad paupertatem pertingerent, non si si modo Deum faventem haberent: quod
admiserint ineptas Instituto earumque facultates
rejeceriut
,

autem filiae in paupertate dum aliquam pecunio^am

ii

//

"
ii

"
//

majorem

Domino ad subministranda
et injicient.

"
//

omnia necessaria victus subsidia

mas locupletandas sollicitudinem vero hoc prosecuti sumus prooemio, pluribus confirmare possem rationibus, testimoniis atque exemplis verum quia ad eas quse rem norunt quaeque rationi ac veritati haud difficulter obsequentur, est
:

ad illarum aniQuae

//

//

ii

"

sermo, quse dicta sunt, sufficere existimo.

Hrc monita
18 Revocaredumtaxat illis in mentem volo nonnulla quoad hoc a Matre Teresia a Jesu scripto consignata; ut videant nimirum quam proposita a

ii

Voco autein non bonam, non eam quae aliquam vanitatem praeferat (nam hoc Dei gratia longissime existimo hac domo abfuturum), verum eam dico bonam non esse quae bene mortificata non sit et rebus mundanis adhuc adhaereat aut sibi ipsi in iis quaesupra dixi. Quae ergo multum id in se non videri, haec mihi fidem adjungat, professionique sese non ingerat, nisi hic habere infernum voluerit. Utinam avertat Deus ne et alium postea experiatur quod multae in ipsa siut causae ob quas eo detrudenda vidcatur. " Iterum repeto, si flMPta*m 19 Infra vero haec habet afliciatur, nullumque in se pro- E rebusmundanis fectum experiatur, ipsam huic monasterio ineptain videri, et ad aliud quodlibet libere, si modo religiosain vivere vitam velit, posse transire
; : :

sin minus, videbit

sit.

quomodo

sibi

res successura

"
</

De me

vero

illa

quoe sic incipit,

ratur quod

ante

ipsam non
:

non conquepraemonuerim.
//

conformia sint iis quae Dominus per sanctam Matrem filias edocuit. Sicut enim eam ccenobiorum fundatricem, sic et earum quas monialibus suis inesse par est virtutum fecit magistram, et veram certamque itineris quod insistere eas oportet, ducem. Teresia itaque capite xin ViaB

me documenta

Alio melius loco Postea vero haec subjungit operabitur salutem, fierique poterit ut sensuam sim ad perfectiouem perventura sit; quod hic
// ii //

ipsius vires excedit

//

acrius intendatur
poris
sit

eo quod statim perfectio nam, quamvis multum tem,

//

impendendum ad

sese penitus denudan-

perfectionis
*
//

//

Hem quam verba scribit ingentem charitatem et eximium Deo praestaret obsequium monialis illa, quae, se eos qui hac in domo vigent mores ferre non posse videns, et id vere in se experiens, hinc ante abscederet quam ad votorum nuncupationem admitteretur (uti

in haec

//

dum

"
//

tamen exterioribus tempus impendi potest, ob damna nonnisi breve quoe secus provenirent. Si autem novitia qnae
et mortificandum, rebus

//

sodales suasstrenue agere videat et quae semper etiara in tam bono consortio conversetur, uno vel

//

medio anno non

proficiat multis.

proficiat, vereor

ne etiam nou
sed intelligi

</

alias

etiam
!

dixi),

caeterasque pace frui sua

si-

//

"
//

neret

Imo nec in reliquis quidem omnibus monasteriis eam (si modo mihi fidem adhibeant)
necad professionemsolemnem ullatenus ante admittent quam per plurimos eam annos probarint, ut videant nimirum num morum sequatur emendatio. 17 CaRterura non ea hic voco errata quae in poenitentia jejuniisqueperagendis committuntur, <iuod, quamvis errata sint, non sunt talia tamen quae tantum damnum afferant sed quosdam dico
retiuebunt,
// ;

perfectione
poterit
in

Non qua valent

dico novitiam valituram ea

professae
;
:

//

eam convalescere
lethali. "

quod

facile ad\ertitur

<<

"

morbo

n
/

20

Jam

ante dixi a ea quaj e Via perfectionis

***

affero,

confirmul

R.
ii

ex ipso Teresiae autographo esse deprompta. CreErgo ipsamet haec capite xiv scripsit verba " sed diderim equidem Dominum minime deesse,
:

//

bera
" "

d
//

multum
statuit.

adesse

Uude
illic

aliquid apud se diligenter inquirendum quaesitinilli

quae serio

//

tentio dicantisse monasterio, et

num
,

sibi

tantum

pravos habitus,

quales

sunt

videlicet

velle

n "

iutendat

invenire remedium

" " "

ii

magnifieri et laudari, in aliena errata et imperfectiones accurate intueri

,

hodie contiugit;

quamquam

et

hoc

sicut crebro Deus perficere

praemisisset

sua vero

numquam

possit

considerare, aliaque his similia, quae vere ab humilitatis

tia illiB adsit,

enascuntur defectu. Nisi sua Deus graabundantem illis spiritum commu-

nicando

ii

"

donec etiam per plurium annorum intervallum emendatio appareat, faxit Deus ne qua hujusmodi vestro in contubernio maneat. Certae porro estote et illam pace carituram et
,

inteutum. Postquam autem haec quanti referat boni judicii virgines admittere, temporisspatio sese subnectit: Brror hic pauculo loquun" nou manifestat sunt enim plurimae quae valent; aliae e contrano "
:

ii

//

turbene, etjudicio non et parum, tamen non nimis parum, loquuntur, judicio. Concedo insigni ad res plurimas pollent

ii

aliisetiem
ret

gravem

fore.

Unde me illorum
,

mise-

ii

ii

//

monasteriorum quae saepe ne quam talis secum in dotem attulit pecuniam reddere cogantur, vel ut

"
//

esse qu quidem sanctas quasdam simplicitates parum, sed in agen in rebus negotiisque mundi obcausa cum Deo optime versatae snnt. Hanc admittau u accurate inquirendum antequam
,

"
//

honori

amicorum

illius

consulant, intra

etjam

admissae diutius sunt probandae,

pnu
03

domum

continent furem quae ipsorum thesau-

//

"

rum diripiat. Vos honorem mundanum hac in domo abjecistis (pauperculae quippe nullo loco

//

pe quara ad votorum emissionem transire mundus liberum tantur. Iutelligat porro

vobis eas expellere
:

//

cum

inmonasteriis in

qu^

649 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. Namque longe plus lucramur per hoc quod illa mult ejus rei occurrunt bus vitae viget severitas, faciat quod Deo suo debet (majore, inquam D semel inmoris esse occasiones; et ubi vobis id cum perfectione) quam per omnes facultates nemini reputabitur. id esse
//

ACCTOBI
RIIIERi.

notuerit, iujurium

21
fli

Haec eo dico quod

tam infortunata hsec

imbecillitas ut satis

//

/<

inttemporaettantanostra Majorum qu hoc prohinon sit statuta habere laudabiles consuetubeant sed interire sinimus levem alicujus offensam dines, eo quod timeamus debet. FaxitDeus dictumve quod nihil reputari admittunt, pcenas non u t quaB tales in Ordinem admittimus, numluantin alteravita! Illisquas nobis aliquis deest color quo nuam honestus pondens id licitum esse sed in tanti persuadeant emin prrctextus est bonus. Neque
; ;

quas secum fere potest cura aliud non spectemus (uec ut aliud spectemus permittat Deus)
;

//

quam

ut Majestati ejus in omnibus et per

omnia

/,

obsequiumprsstetur. cleCon.nt24 Potuissem omittere qure secundo Constitutio- liiimbul num capite prosequitur, quod omnium passim ill Ordinem in manibus versentur verum, quod hunc desiderantibus ea nosse perutile sit, non abs inire ipsarum gratiam re fore visum est eadem hic iu
:

afferre.
//

Diligens Ha3C igitur pra^cipit Teresia oraut qua3 recipienda3 sunt, opera adhibeatur
:

negotio nullus
credo
affectu

Dominum,

unicum sine ullo bonum, passurum eam intendat domus

si

/,

superior

tionis sint studiosissima3,ad

omnimodam perfectioaffectus

n
,,

nem

aspirent,

mundauosque

exuennt

crediderim illas labi et fallere ; contra lta hujusmodi pietatis frivolam considerationem Et est sane ea non posse non errare.

quaB ad

Religionishujus nisi enim penitusdenudatajsint, poterunt. Et sane satius longe

leges ferre non est id ante inquirere

quam

attendunt,
res

perpendi et hujusmodi ut ab siugulis bene digna sit, et debeat etiam prseDeo commendari exequatur cum fectam quamque animare ut id intersit. Quare tanti momenti res ita singularum hoc vobis lumen in et Deum ex corde rogo ut
; <<

,,

tere. Admittendarum mente nou sit minor corpore porro sint sano et divinum recitandum et sana et ad oflicium veroprochorum frequentandum idonea3. Nulla3
;

postea admissas emita3tas septemdecim annis

B
noneeaiiiie
'

xxvii
6

submitteredig-netur. suarum 22 Capite autein xxvi b Fundationum fiduciam et Si in Deum habeatis ha3C scribit
:

illas antp, fessionem edere permittantur, nisi conditiones qua3 tirociuii anno, habere noscantur necessaria3 ad eam qua3 hic servatur disciplinam

sunt. Ubi vero ipsa

earum
illis

placuerit qualitas, etsi

desint,

</

,,

generosasitismente(illiusenimMajestati genene quidgratissima est), nolite metuere

rositas

nummi

quos afferant,
;

non propterea

quam
ciatis

vobis

sit

defuturum. Nec
desideria
illis

umquam

reji-

eas qua3 in

Ordinem admitti

postulant

hactenus faVideant proinde supenores cere consuevimus. admittant nout privato aliquo intuitu nullam

exeludend sunt

quemadmodum

(dummodo illarum
subsidia
desint
,

et naturae talenta

vitiam

nam

paulatim

opum

sese ingerere posset

vobis placeant), etsi forte

necessana ad hoc
ut

modo

iutentio illarum sit

eleemosyn* qiiam cupiditas, et ita sensira major persona3 ratio haben. bonitatis conditionisque

majore hic

cum

perfectione

Domino

serviant

Numquam

neque etiamsi fortunse bonis careant, instrnctae ab internis anim bonis sint

dummodo
:

alia

.,

namque
det id

duplum vobis Dominus repenMaob causam opus habebitis. quo hanc

via
in

enim id hoc ullo modo fiat ; ingens ob oculos semper esset malum. Paupertatem obligarunt, ut habeant, ad quam voto se Deo nose odorem exspirent, bonum omni in re a
teutque non esse divitias fidem, perfectionem et in
tioni

gnam

habeo experientiam. Novit recordor, quippe Majestas ejus, me, quantum Ordidefectum nullam umquam ob rei hujus
ipsa rei hujus

quo sustententur, sed Deum solum fiduciam.

pra3-

observetur et execuConstitutio hsec diligenter

mandetur, uti oportet, monialibusque

C.
.

nem

libri

plurimajilhequ

id possunt suscipere prffitermisisse. Testari causa solo Dei ipsius intuitu et

Funda-

ignoratis. admissre sunt, uti vos ipsaB non vobis pos23 Et certe in veritate asseverare

c vas hoc electum Spintus qua3 etiam ipsamet non Sanctus elocutus est verba calamo exaravit. Dilialiteropere complevit quam
25

legatur

Teresi:

Omnia

h3C

per

lionum

,
//

sum non tantum me gaudii

solitam,

in

animo

sentire

C
//

dum opulentam aliquam admitto, quancum illas quaj solo Dei amore suscipiuntum, me timere tur imo vero locupletiores semper
:

earum qua ffentersiquidemqualitates examinabat utisa3 P enumero mihi inOrdinemallegisatagebant; Quin etiam, si ipso tirocinii id videre datum est. rebus sacuh affectum anno exacto suum eas a
exuisse
vel

faciebant

//

animum

dilatabant,

et pauperculae autem spiritum mihi earumqueadmissio tanto me

jubilo lareplebat gaudio ut mihi pras mentis verissimum. cryma3 erumperent. Est hoc quam domus aut emend aut restauSi

poterat ratiombus ut ad videret, nullis ipsa adduci res nuncupationem eas admitteret sed

hoc

illis

vita3

genus arridere haud

;

votorum remittebat, negans suas haberejussasin sa3culum

ad hoc
vita3 ipsas

institutum vocatas esse,

qmn

ergo

cum

//

randa3 erant,

//

Dominus tam fideliter nos habentibusjam nobis cur non facturus est idem credite, falia3, ubivivamus et habitemus? Mihi
per quod factuper id vos facturas dispendium
ras

juvit,

salutisdaranura ad uetiara asserens certissiraura permanerent, ac suam raelius

rassi in hac familia salutem operaturas. lianc in alio statu vel Ordine quam quamdam de consobrinis sacra,

ob causam

//

//

//

//

habet et bona, qua3 adraitti postulat, facultates et debita, si bona nullas tameu alias obligationes qui fortasse ns opus htec aliis relinquere velit

Quando autem vos putaretis compendium,

jam annum

paternas in gestarat, veste privatam

a3des remisit, tametsi

summis apud ipsam necessan

fuent ut vobis non habebunt, consultius sane

eas in

se retineret, heri instarent precibus ut hanc apud mores aptafentui posse dicentesut a3tate crescente quamquam alioquiu multlS

ad hoc

vita3

geuus,

eleemosynam

det

aliter

enim

si faciat,

//

//

parvi id in vos affectus signum esse proponite ut per vero illi qu admitti postulat, disponat et faciat id de facultatibus quas habebit, Dei gloriam spe-

sentio.

bem-

dotibus instructa. eximiisque natura3 ha3C esset mulierera fortem et foemiuam plusquam foeminam,

masculam, factam secundum cor

lig-ionis

Dei,

***

sanctitati, exem restauratricem, perfectum

in ipso

quod

viri

docti

ad majorem

plar,

ctare
//

judicabunt.

alium quam eura peteremus. ab aliqua quse admittitur, facultates

Malum namque foret, si ob quem dixi flnem et scopum,

s verara divim Numm ?ur rerura proculcatricera, viveret, lucera d.ffudit dura cu Itricera, qu tantam. potius melion vivena ^et am post mortera (vel t

veram mundi etoraniura qua3

spectan-

650

VITA
aualem nimirum
!

S.

TERES1,E VIRGINIS.
//

ST A
rtp. Ikf-i.. S. BmiW,

vita

ilUus illustria et heroica

dies visus fuerit

suse,

patienter portare
ei

et insistere
sit
i

^norpromeruere)
diffundit

rutilos

quaquaversum
.

radios
T Jesu

petitioni
//

annuatur

ingressus, et

cella

documenta mire cum omnium banfil iabus tradidit ut quae ab eodem ctorum doctrina conveniunt nausemagistro a quo suam ipsi etiam edocta esset nonnulla pateat, paucis rant Quod ut ad oculum quippe im visum est depromere. Docet de iisdem fusius tract., in(Regul. primis S. BasiliusMagnus etpromiscue omnes religiosa errog. x) non passim
,

26

Omnia porro

haec

qu*

suis Teresia a

/,

//

hospitum paucis diebus. Postea autem sit incellanovitiorum, ubi meditetur et manducet ei talis deputetur qui aptus et dormiat. Et senior lucrandas animas qui super eum oranino sit ad
:

sit

at lucrandas animas
sollicitus est

qui super
sit, si

curiose intendat, et sollicitus

si

revera

eum omnino Deum

quserit,
//

tiam,

ad

opprobria.

ad opua Dei, ad obedienPraedicentur ei dura et

//

esse donandos veste qui

eam

petunt, sed priue

horum considerandos
tiam

esse mores,

num

scilicet in-

//

Deum. Si promiserit de aspera, per qua3 itur ad suae perseverantia, post duorum menstabilitatis circulum legatur ei hiec Regula, et dicatur
sium Ecce ei
:

necne; quos, si mcoiistanconstantes sint ac leves exerceri ipsorumque conpraBferant, suadet

superioribus periculum fi eri, stantte aliquamdiu a quoduraque illis prsscnbendo molesta, gravia
:

,/

,,

sub qua militare vis si potes obserpotes, liber discede. vare, ingredere si vero non tunc ducatur in supradictam Si adhuc steterit, cellam novitiorum, et iterum probetur in omni
lex,
:

rmsirobur
dimitti,

et

ne

caBteris

perseverantiam deficere vidennt, jnsuper sint damnosi. Addit

afferant
iis

patientia. Et post sex mensium circulum relegaquod ingreditur. Et si tur ei Regula; ut sciat ad

dispici debere

num magnum

peccatorum

,,

adhuc
ei

suorumpudoremacpromptum ab
S Pacnom d

qui sibi pec-

quatuor menses iterum relegatur eadem Regula. Et si habita secum deliberastat, post

recedendi desidenum. candi fuere occasio, accepit Pachomius in ea quam ab Angelo 27 S. haechabet Regula d constitutionum monasticarum ad ostium monastem volens
n

custodire et cuncta tione promiserit se omnia imperata servare, tunc suscipiatur in Consibi

Si

quis accesserit

sseculo renuntiare et

Fratrum aggregan numero,

gregatione, sciens lege Regulaa constitutum quod ei ex illa die non liceat egiedi de monasteexcutere de sub jugo Regulae, rio, nec collum

sed prius nunnon habebit intrandi libertatem, monasterii, et manebit paucis dietiabitur Patri

/,

quam sub tam morosa

deliberatione licuit aut

bus

foris

ante

januam
dabit.
.
.

et

diligenter

sui

experimeutum

utrum
.
.

possit reuuntiare

facultatem. parentibus et propriam contemnere Fratribus copuletur. aptum, Si enim viderint et nudabunt eum vestimentis saeculanbus,
.

excusare autsuscipere (cap. lviii). Turrecremata (in Reg. 29 Cardinalis porro de Bened., tract. xii), pluribus in hoc Regulse BeneS. et plurimia id ipsum dictina? caput commentatus Sanctorum rationibusque contirauctoritatibus

JjJJJJJ

mans, insigui opus

:

ait esse in

monachis admittendis

Tunc

induent habitu monachorum. scribens declarat Cassianus, sic

. u .

Pluribus

hasc

Ambiens quis disciplinam, non ante prorintra coenobii recipi decem vel eo amplius sus admittitur quam diebus

generosum habere discretione quemadmodum qui magna vites conquirit discretione e vult vinum,
quibus id colligat, sic etiam adsciscit. Imo gravia novos in Religionem surculos cupiditatem censet hac interdum per recipientium enim nauta3 noninparte peccata committi. Sicut antequam a^gros in mare deturbant , numquam
possessiones occuplene emoriantur, quo eorum veluti ejiciunt eos pent ita nonnulli in Religionem spe bonorum qua3 ex qui in mundo adhuc vivunt,

facere oportere qui

pro

foribus excubans,

indicium

perseverantiae

humilitatis ac patienac desiderii sui pariterque

. tise

demonstraverit.

Cumque omnium prstereunet

despectus, tanquam de industria refutatus atque sed necessitatis obtentu qui non Religionis,

tium Fratrum genibus provolutus,

ab universis

monasterium

optet intrare

injuriis

exprobrationibus multis affectus, qualisque futurus dederit constantiae suae,

tentationibus
,

quoque et experimentum
sit

vero antiqui fuerint a iisdem obtingent. Quam votorum emissionem suis in mocooptandis vel ad
nasteriiis

opum
(lib.

et hasreditatis desiderio

admi

tendi,

vit,

susceptus ac, depositis propms igitur quis susceptus fuerit accinctus, vestimentis, habitu monasteriali
.
.

opprobriorum tolerantia declaraardore atque ita fuerit explorato mentis (Institut. lib. iv, cap. m). Cum , etc.
.

alieni, facile

Cassiano

referente colligi ex eo potest quod ^gypti monachi novitios iv, cap. iv),

nihil sinerent

inferre nec f secum in monasterium admitteren t. d b. hoc ipsum quantulumcumque erogwi,

.

pauperes vult Benedictus (cap. lviii) in

commisceri non statim congregationi Fratrum seniori, qui seorsim, permittitur, sed deputatur longe a vestibulo monasterii commanens,

quando

tirones

professionem

?ametsi etiam concedatut,si suo in sit, (facultates pro pio

nuncupaturi unt mspiratumdivmituB illia

monastermm

afftctu

haud

et

advenientium dehabet curam peregrinorum et eisque omnem diligentiam susceptionis putatam, humauitatis impendit. Cumque ibidem integro
circa anno deserviens absque ulla querela suum famulatum, imbutus per peregrinos exhibuerit

donatione solemni facta, in rebu Sanctis leguntur his similihusque qua3 in

ix ipsum transcribant
,

Smaragdus, eamdem quasque commode abbas haud gulamcommentans(cap. lviii), adfert, Relig sit eorum qm n culter intelligitur quantus et quo habendus

hoc prima institutione humilitatis ac adatque in ea longa exercitatione prajcognitus, Fratrum , etc. miscendus ex hoc congregationi
c vl1 )-

patientiae,

nem

admitti petunt, delectus postquam jam cooptati sint, illorum

"

"

,.

.-

o -n 28 ldem quoque in sua Regula fieri suasit S. Bequibus e nedictus, nonnulla etiam addens signa dignosci queat. constantia et bona tironis vocatio veniens ad in hfec verba Noviter quis

num periculum, ut ex eo colhgatur mund an esse a rebu, sint idonei; quam debeant votor ut inde ad alieni, quam mundo mortui, ^ IlDcr etiam emissionem transeant; quanta on l
lnstituto
_

*^
,

fortitudine profes^io sit

neganda

118

<P

Ait igitur

conversionem, non

ei facilis

tribuatur ingressus.

opumijg* erunt; denique quam parva Teresia plurious ratio. Paucis ha3c sunt qua3
Constitutionibus pra^scripsit.

sit

spiritus, si ex Sed, sicut ait Apostolus, probate

(1 Joan. iv, 1). Ergo et diffiveraverit pulsans, et illatas sibi injurias post quatuor aut quinque cultatem ingressus

Deo sint

si

veniens perse-

ANNOTATA.
Plura de a Ribera id dicit lib.u, cap. L

var*

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

lihri IXOTl lt r
wwvwy v~ hujus authographis et editionibus li CJnn adnum. 1496 e_ seqq. Pnmm. nnevio ad num. 14% e.

651
-UCTORt
RIDIIU.
>

111*1**"*

vide in

bNotatu dignum

truncarum editionum

est Riberam, ad libri Fundatxonum

normam
citare

spirabant.miram nihilominua gravitatem, -j auuui,uiii aixi umnuuiiuuu e v- , siquando utad illam adillam vultum vellet componere. Nasus erat utcumque parvus nec admodum in medio tuberosus
O^jii

j)

Inde constat ecgraoauut xxvi pro capite xxvii. mutitatum fuisse 'quo usus est, jam tum rihum capite de quo vide Comment. prseuno alterove ergo ibi cum v7um (num. 1546 et seq.). Quod Ribercv citationem nondum advertissem, hanc ausim,nempe roniectavi,nunc pro certo affirmare sed qui primi ex non eos qui primi excuderunt, Fundaautographo transcripserunt, truncasse librum. tionum aliquot voces qum spectant ad ingrec Si demas estin dientessinedote, hsec eadem verba repenre nuverioribus etiam Constitutionum LarmehLx; .

illius vero extremitas rotundior et inferne nonnihil

prominens

nares angustiores et incurvee.

Os nec

magnum

labrum superius delicatum et rectum, inferius vero utcumque crassius et superne provergens, in quo et mirus insidixisses nec

parvum

debat

bonos

admodum
;

lepos et color decorus. Dentes nacta erat mentum quale quis desideret ;

aures nec parvitatem nec magnitudinem debitam excedentes jugulum vero latum et breve satis, et modice extrorsum vergens ; manus denique

ipsum

in illa calceati editionibus, v. g.

ralis

quamR.P.Gene-

Bonoratus a S. Teresia anno 1835 adornavit mihi prx macuius gallica recens facta versio et adverto Riberam est. Hic per transennam nibus Constitutionum verba; Teresiae attribuere ipsa nuo confirmantur quee dixi lxxxvii. Pachomii Regulam leqesis in Codice Regu(1

exiguas et pulchras. In faciei parte sinistra oris pulparvas habebat verrucas, qua; naturalem unam paulo incohonestabant chritudinem mire inter et os, fra nasum medium, alteram nasum
:

tres

illustralarum quas collegit Lucas flolstenius et (Augustae Vindehcorum, vit Marianus Brockie

singulares cortertiam denique infra os. Has ipse qui diutius eam inporis illius notas accepi ex iis erat, speciem tuiti sunt quam ego. Tota, quanta
praeferebat insignem
incessus.
:

qualem etiam

ipse prodebat

Ribera, habe1759) Illa cujus compendium affert tom. I, pag. 28, et tom. II, pag. 47. beturibi

Tantam vero gratiam habebat

ut quot-

afficequot eam intuerentur, mirifice erga ipsam provinciali Gratiano jubente, rentur. Illiua viventis,

CAPUT
Naturales

1.

laico, viro rea F. Joanne de Miseria, Excalceato Egregie hoc quidem ligioso, imago depicta fuit. etsi in eo consilio posteritati consuluit Gratianus, lectissimo totius Hispaniae piquod non a

errarit

S. Teresice dotes, et

subli-

ctore sancta^ adeo

primi, ad

mis
CAP.
I.

illius oratio.

virginis ad vivum magis exmultorum consolationem, imaginem cureliquse quae rarit. Ad hujus prototypi exemplum bene eam referunt, imagines sint bene aut satis
efformatae.
nullis

Teresia o

no-

lura ipectabi/u erat

Qui quae hactenus a me dicta sunt,evolverit, jam Matns vivam eam iisdem se observasse vivom -" in
^. _r

Notandum porro est in harum nondum in vestis, quam dum dcpingeretur,

pictores,

Teresije a Jesu putabit

hiijus initio

imaginem quam histonae exhibiturum me pollicitus eram ve;

induta erat, manicis frustilla

rumtamen eam

hucusque commemolineis descnpsiHincjam ravi nonniei primoribus lineamentorum decora vivos ei addere colores et conabor quam possum elegantissima apponere demum dixero, ad quascumque
in
iis

quee

quaBdam laciniosa acuminatas illi affictas imitari conabantur gestavit nec Excalesse manicas, quales nec ipsa expnmerent in velo quoque, ut ceatae gestant
:

aliquot eleganter filorum reflexum, plicas

factas
ar..

illiadditasvideri;dumtameninhisnullo ipsa
tificio

tametsi
illam

numquam,

utebatur.

forma
ru/i.

corpo-

quam resim pulchritudinem perventurus ut non minus hic quam mvera in se continebat futurum sit discnmen, ter rem pictam et vivam est, eam sitdepietiam majus, quod tam imperita quin antequam ad Verum ctura manus, qualis mea est lllius doidquodipsa erat, ad virtutes, inquam, perveniam, de naturahbus, uaque supernaturalia ratioue decorarat quibus eam singulari quadam praemittere. Omnipotens, nonnulla visum est natura est excellentior, 2 Sicut in Angelis qui praBcellit, ita sa^pe etiam is etiam gratia a^qualibus videmus ut quos ad altiorem fieri in hominibus supernaturaha gratiam et eminentiora charismata elarDeus elegit, iis etiam excellentiorumnaturam Teresia a Jesu accepit uti iu ea quam giatur statura decora et natura patebit. Eratsiquidem a decrepita forma liberali, cujhs etiam in in juventute toroso et candido corpore aetate apparebant indicia; marotundo ac pleno, eoque debits
;

3Jama corpore num Teresia aDeo

in

ad animam transeamus b. Bo nacta erat ingenium. Hoc vel

tam ingeniose et tam navit cet in quibus multas ut aspicientibus devotiopie reprasentat historias Intellectum quonem ingenerentet admirationem. simul erat, acutum et multa que prsstantem nacta

multisejus

relucet opificiis quae

manu

concin-

levitacomplectentem;judicium sedatum, nullam p plenum. etprudentia tem prasferens, sed maturitate maturo examme OuaB sibi facienda incumbebant,

in rei quam cogitatione librabat, etqua3 introrsum latebant, inspiciebat ; circa exnendebat, medula

nuam cum quid

statuisset,

id

magna

constantia

sivead ea quae moexequi connitebatur. Prudentia, ad Deum deducenanimasque liebatur dirigenda sua gubernanda, utebatur das sive ad monasteria quas licet tam in domibus
siugulari; uti videre
ipsa condidit,

quam

in monialibus qua3 in

nsdem

vultu autem
gnitudinis
:

apte colorem hic habebat candidum

oratione versa-

humilitatem, passionum degunt, quas ad tantam orationis erudi.t. Magna victoriam spiritumque conficiendis dexteritate, cunuollebat in negotiis

sanguineo mixtum, qui, quoties in mirum splendorem batur,succeusus flammescebat et et dulcedinem pras se induebat. Tota facies nitebat
fronte lata, crispo ferebat. Capillo erat nigro et superciliis subflavis in nigrorem sequali et formosa
; ;

ctaque
et alios

rite

viris in se reperiebat.

corpons disponebat; ad quod semper quoque ad optimate, Litteras

scribebat, suisque

epistolis

ad quos necesse erat, ipersaBpemagnas res ad felicem exitunj

majonbus aliquatenus tendentibus, iisque sed quodamsioribus, uon tamen multum obliquis, nigros et rotundos modo planis. Oculos habebat sed modice protuberantes, nec tamen ingentes, qui, ipsa noptime locatos, vivaces et blandos; suavitatem dente, toti etiam renidebant et comem
el spis-

negotio ingemum, talentum ducebat. Facili etiam comprehendebat eorum quibuscum et conditiones singuli deducendi essent agebat unde fiebat ut qua
:

via perspiceret. ,wpbat doce OT claritate et 4 Magna quoslibet faciebat ut nullam theologos tanti

^ \

^'

_ S

er.ii/o/,

prLiantesque

VITA
652
AUCTOKft
ftlBIIU.

S.

TERESI^ VIRGINIS.
ferens

his inconsultis

magm m

ret.

Auimum habebat

plus

^J"^^ J q>
ebrem
'

fl ntinm

RiiRoineBC

mm

resque
"

illius

libertatem ; ut quotquot illam videbant perspectas habebaut, obstupescerent,

taffi

Facile id P er8 P id digredi cogeretur monasteriis dabatur, cum a suis quas ajgerrime a filiabus suis licet enim nonnisi divelleretur, prffisertim cum abiens reliuquebat, eas revisum iri praevidebat, exinde sibi numquam aflligeret, premebat, pertamen dolorem, oe ipsas sensisset. Cum pater in eam iude ac si nihil in se Teresia e qua decessit, etsi
:

^%ee T;TJ

Z^m^o^^V^^'

^Z

"oZs

naturJ^ motus,

sub iime oratiouis genus familiare erat et qu* cum Deo quam proxirae agebat, non aliteF CUm h0mml " U8 ag "~ -f mh- h- rUm d0 " habuisset. Quo autem alii in ipsam amore norum erant, eodem etiam ipsa erga illos a quibus amabatur, amore agebatur, uec non erga omnes quos
eaffi

cui

"

probos, sinceros,
eos quos
teueri.

honestos nosset, ac nomin;itim

cultus
divini

peculiari
salutis

promovendi

et

proximorum

procurandae

Ilic porro

illius
:

apud valetudine tum uteretur, affecta admodum qua poterat verbis ipsum, iosum tamen manere et laborum nihil conata est.quem hic subibat
consolari

incidisset aegritudinem

gratitudine habebat

amor unde beneficiorum, tametsi

studio videbat ortum a mira animi

miuimorum, tum

in

se

tum

in filias

collatorum,

moraus

et tametsi

mors

illius ita ei

ret ut sicut bacvitadecedente.evellisibicrederetviscera.nihilo-

dubitavit, ipsa post referre non

gravis accideillo ex

praetulitut nullum ei siguum minus tantos auimos ipsum haeserit dolorisostenderet,et tam diu apud quem seutiebat quoad exspiraret, non magis eum

memoriam conservabat ; eaque verbis extollere et agnoscere ac benefacientibus maximascum verbis tum opere ipso, quomodocumque poterat, gratiaa agere numquam cessabat. Inerat illiethoc animi nobilitatis genus (quod omnibus louge erat gratissimum)

quod,

etiam

maximo

suo

dispendio,

neminemnon

adjuvare, beneficiis afficere, et quoad

dolorem exterius
fuisset;

prodens quam

si

nihii sua

mter-

cum tamen
sibi

sciret, patre e

vivis sublato,

ejus fieri poterat, recreare solemue haberet. Hlnc in misericordise et charitatis opera impensius in-

omne simul

gaudium

et

cousolationem
lri.

quam

cumbebat, dissimulatiouis
:

ei

obtrectatiouum, etiam

B habere hoc
forliiudiru
.

in

mundo

posset,

sublatum

UberalUate,

dine

licet in patientia et fortitu5 Videre hoc etiam quotidianisque suis segritudi-

hiuc nullius nisi sui minimarum, adversaria hiuc neminem commemorabat delictum ipsius
:

quam

in

magnis

non prout poterat laudabat

virtutes
et

hiuc alienas vulgabat

nil.us prceferebat;

tum etiam quod

insigni

ammi

extollebat verbis, suas autem insigni

et

sinistrosque rerum gequitate adversa, persecutiones erat tauta, pateretur. Maguanimitate porro eventus

celabat industria et imminuebat. 8 Singularem colebat honestatem,

nalura

hoeitatt,i
btittutc.

su^cipere non dubiut grandia et extraordinaria perduceret d, ldque et ad exitum etiam taret

tam

summa quadam cum

voluptate

quae vero facilia

ab omni aliena erat solitudinis erat amica et ad omuem immunditia; bonitatem propensa. Honorem vero permagni fain verbis

quam

in operibus

llh gaudium enmt et quotidiana, neutiquam hoc ad ea jeque ferebatur. Uuumquempariebaut, nec reverentia si que colebat et debita prosequebatur agendum erat, naquando tamen cura magnatibus
:

ciebat,

antequam eam Deus peuitus sibi dicasset unde hac honoris aestimatione velut freno quodam
retiuebatur ne quid ageret e quo is detrimentum munditiem caperet. Atque ut animae et corporis
colebat
e, sic

tiva

quadam majestate

inter illos versabatur et

et

sermocinabatur,
erat,

perinde ac si una de illorum nuquibus etiam quidquid dicendum mero ex^titisset ; cujus dicebat, eorumque errata coarguebat.Si

eas

scitas et
illi

vestium nitor illi cordi erat; unde bene compositas habere solebat

omnisque

cum

interior

tum

exterior dissolu-

tio displicebat.

horum dissolvenda amicitia

mentis generositate ac
facili

videretur,

magna
;

id uti

negotio praestabat

nonnumquam
tatis

videre licuit. Etsi vero miro pauper-

In victu sobrietatem summamserpauvabat, vini usum ignorabat, miram in vestitu etsi nitidam. Commodi sui parca pertatem colebat, admodum erat, etsi ob quotidianas assiduasque
aegritudines

cumprimis, studio teneretur, liberalis tamen sumptibus necessariis subeundis, quamvis et in generosa. Denique nihil argenti suppeteret, erat

convenatione
blanda,

omnibus erat numeris absoluta. In sermone blanda erat, et

in

conversatione

eo opus haberet iu suarum pietatis vero recreationibus larga satis, ac tum dum incommodum viscera velut laxabat. Hinc, de comitiper viam obtigisset hospitium, maxime F laborabatque ut his riteprospibuserat sollicita,

maxime

suavis,gravis, hilaris,aperta, prudens;

unde de qua-

ceretur

ipsa vero vel

minimo contenta erat.

fuit ut

cumque loquendum
et audientibus
fuit ratio cur,

erat re, de ea loquebatur bene, sese conferret, pari

9 Veritatis

adeo studiosa
haberet.

quibuslibetmireplacebat.Atquehaec

dem perosam

Hanc ob

omnem fraucausam, cum eo

aliena
ferre

veracitate.

ad quoscumque

ab omnibus affectu exciperetur simul et aestimarereliquam protur. Parentes ejus illam plus quam et quilibet fratrum ejus Teresiam lem amabant, moniales ejus in sororem prae caeteris diligebat ipsam magis ferebantur quam in matrem cara
: :

iu tempore quo, orationis studio omisso, ex intervallo viseretur, distracta erat, a patre

credentem non poterat ipsum in errore versari, vacare quare non filiam orationi et recollectioni
;

ante quievit

quam ab hoc eum

Deinde etiam nihil ipsam magis

errore hberasset. assiduo torsit quam

denique erat confessariis suis atque omnibus qui cum ipsa loquebantur; nam mirificam ad hominum animos sibi devinciendos potestatem nacta erat. Si

confessarns tucum recurrens cogitatio num suis decipiendis an.mo faceret, tametsi se nosset ab iis waerat severo eam esse alienissimo, Non necesse
ctare

quos magni nominis viros adversari sibi nosset vel malevolis ab iis se criminationibus impeti, eos ipsa adiens, nonnulla suorum cum ipsis negotiorum, prout expedire magiscomperiebat, communicabat imo prius nihil habebat quam pio ipsos obsequio
devincire
:

modo

sed

si

bebat ductilem. Atque idcirco, cum favores Deo se dedicarat, quos ab eo accipiebat negligeutiarumque suar^ gravissimasdelictorum
castigationes ducebat
gratiis
;

se p suavi ritu dirigeretur, noudum totam

quia,
,

quod tum

se

unde

fiebat ut

meliorem de ipsa opinio-

praBveniri

sentiret

cum

reprehensionea

affabili ac

nem conciperent, atque deinceps majori in illam amore et voluntate ferrentur. mo7 Pari oranes affabilitate et humanitate compellabat,

ipb ^ promeruisset, videns nimirum quantopere prsebendo u i offenderetnon magis.se gratam suffuudeoaiur quo tam benigne haberetur, pudore -

desta,

nec non mira

oris hilaritate,

nullam

in ser-

mone

austeritatem, sed sanctam et

suavem

prae se

omn ac se torquebat, magisque cruciabaturquam quibus am bus morbis, doloribus ac laboribus

ctabatur.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

653
AUCTOftt

mm
accept.o.cum
i

enim

sibi

t f satisfacere suo e

Deum Zr^uo S a " e

lasm
iiii

videbatur aliquatenus debito; gratiarum vero

quidam cruciatus aliis plunmis qu

aici

qu

^^

ereretur>
ffia

terribili8

quibus ad altissimum orationis genus ad qnod pertigit, ipsam provexit. IIos e variis scnptorum ejus D ipsa locis eniam, acervatim hic illa producens quae

.^

ilia f oun uniuscujusque nosse indolcm P Jqua^o^ractarint; excellentem ilUm

.

r:uT

exprimere naturam volui vas descnbere quod alti*>im.s nicarat, simul etiam

quamhuic

^scommu-

^
.

^^

dixi et

gparsim produxit Quibus porro rem ipsa verbis expre88itf iisdem eam hic eg0 describam hoc enim

pac to ea melius explicabitur et majorem apud om a. nes auctoritatem inveniet, velut certior etsecurior;
acpraesertim ex
est,
iis quse Vitse suae libro complexa potissimam dicendorum partem mutuabor. HQuiprimus illi viam ad orationem ostendit, quera librum fuit tertium Abecedarium Osunae; sequi penitus decrevit nam hactenus quam hic
:

___ J_ _ _*_ __

nd
,'
,

^^

doniaquminipaum Verum, dis destinarat

tia

post inserturus erat accipienquod naturam perficiat grain sequentibus capitibus,

e }l Vlllial

quas nquibusetgratiarum lumina et admirabiles

hsc longe amplius

inire

iUi

Omnipotens communicavit

virtutes

deducemus,

nerspici poterit.

V
c4 p
...

10

Jam
De i

BjMoraiio.

fectissimae

monachaeexemplarexprimaraus; ut non quae sunt quam qua3 post iHius modo filia, tam
existent

veniamus, in ad supernaturalem partera manifestavit, et perse magnitudo adeo

rationem deberet, nescierat. Jam tunc lacryidque marura illi donum Dominus communicarat, Paucos poat ejusariditatis loco qua frigere solebat. et orationem menses, quibus solitudinem sectari quietudinisiili orationem dedit, et incolere coepit,
esset, terdum etiam unionis; etsiquidnam utrumque ne quidem post ipsa ignoraret quam ille gratiam et non nisi multorum annorum intervallnm dare,
:

verum omnes etiam moniales

et

quotquot

animm

fastigium desiad perfectionis pertingere

paucissimis, solet.

Tam

eximios porro in lpsa ld

9

habeant de-ant suos ante oculos

quam

intueantur
illi

etimitentur,hocexploratumhabentes, quo

se

ut, cura necorationis genus producebat effectus, universum viginti haberet aetatis annos g, jam dura

magisconformabunt, eo

se perfectiores ac religiopraestanti ingenio viri maxima siores fore. Plurimi

sub pedibus premere

sibi

mundum

videretur. lllius

autem orandi

ratio in eo
in

perfectissimam mente sua contentione connisi sunt ejus concipere rei quam ideam ac similitudinem unde et verba conceptibus

Jesura Christum

anima

potissimum versabatur ut sibi prasentem quam

exprimere contendebant
id

paria invenere suis expriraendis

verumtamen

ex-

contenderet, ac, si posset frequentissime habere pervolvebat.ipsum vequod mysteriura meditatione fiDgeret; qnamquam spilut prffisens sibi introrsum

presserunt, non acuraine et verborura elonorant, sed quo ingenii In suisde Republ.ca nuentia pertingere potuerunt.
libris

quod aliquando viderant vel

tirac tempons ritualium librorum lectione magis penetrandi eo quod intellectu in mysteria gauderet, nonsibi repraesentandi usum
et

Platoetin

Politicis

AristotelesperfecUssimam
nulla

dum
Hoc

auamdam

civitatem et

rempublicamdepraxere; sed
vident.

nisi forte

Christum interne absque libro, haberet. Hincorare nou poterat sacra Communionis surgeret mensa. a

cum

terra sirailera eara hujusraodi ut prodidere; verum raulta de viro sapiente Stoici ipsi sua viderunt unquara qualem eura volunt, nec videmus. Quis in hac mortali nec nos nostra etate beatitudinem unquara vidit felicitatem vel vita eara Ethicorura l.bro depinpostrerao

genus duodeviginti annis u.surpavit cum labore, mira spintus et sa3pe quidem summo cogitationum concertaariditate h et incredibili intellectu non ratiocinaretnr.nec tione i cum enim ad amandum se cogitare aliquid posset nisi simul perseverare non in oratione diu
orationis
:

h
i

volnntas daret,

quam
ffit

in

primo

et

AristotelesPIs item orator

et tore librisdelineatTullius,
'

quem tnbus de Oraaulicus quem tanta

Balthasar CastilioniuBf, eloquentia descrfbit comes possuntnec quidera etoptari, atnec videri intelligi Excalceatse aut perfectissima haberi Equidem qu* sanctiraonialis sit imago, expresalterius cujuslibet

quid lectitabat. poterat:hanc nirairura ob causam librose adorandum non aliter rum Quocirca ^.-~ 12 wuv>v/ix/i sine scuto pu- ,,, si cum multis sine
t,

^^ ^ ^^^
ipirifua-

coraponebat

quam

g-nare opoi-tuisset

iu ipso

siquidem libro diversa-

imaginationes non sequar nec surus meas unius rerura quas nuraingenium meura torquebo, noo afferara, ti nec illa qu auara vidi exaggerationes videre tractantes spirituales vin de hac raateria dumtaxat qua3 magnus ille Doontarunt; sed ea dedit etqu* hac sancta virgine spectanda

oppugnabatur ictusquorum cogitationum quibus tamen semper anditatem dammodo excipiebat. Non mased tantum quando librum ad

experiebatur, qu.d inciperet, num non habebat. Ubi enim legere animam divaganatque co-itatiooes recolligebat, reducebat; unde sspe veluti per blanditias tem erat opus. Alias pauca, alias tantum Hbri apertione communicatae illi a Dom.no multa legebat, pro

I'

minus

in

in illa et

vidimus

et

cognovimus

ipsi

qui

eamdem

srati* mensura. Hoc

fict*

tempore oratiouis
intermisit,

exerc,-

ea denique familiariter tractavimus,

qu* ejushbns

tiumannumeoqueamplius
\
.

idque per

nos hoc in genere hodie vulgata produntur. Deus liberavit, pluraque ra laborisparte ipsemet operan dignatus

Magna

qua ilh diacuiusdam humilitatis speciem Uur. ^imponebat siquidemil.iuefasv,deb

1
;

eademestpotentisuaipseraanu

cum
ae e re
cuit

ita

viveret,

tam familianter

cum Domrao
s,b, no-

nuam

puram extollere:adeout,cumverbis simplicibus

eiusquod revera fuit mea adimpleam, illorumque
fectionis religios*
sira

divite

et eloquente

sua lingua quis posset

qua

falsa persuasione

plurimum

Nova

dixero veritatem, promissa

satisfaciara votis qui

orandi

modum

de peropereetreipsaperfectavidere volunt qum in libris scnpta passubliraitate

virtutibus locuturus leguntur. De illis igitur mepte aniraa magis eluxere, non quae in beata illa

sentem fingere allaborans desertum videbat eo majus solitndine magisque cum se ejus lucrum accedebat; adanimam
i

ad pnstraum ccelitus illustrata luce, interius s,b, prierediit, Salvatorera quem quo major, in

inde
r

eretnimirumabeoitasoloetafflictomeuus
ex repr^seutata .11.

admittendam. Inde fiebat nt orantisimaginemiramconsolat,onemexin horto periretur, atque

ibi

exordium duxero facturusvidebor,siab oratione fuitquo pulcherrimam qU a3 penicillus quodammodo perfectionem Oranipo ens hanc picturam suam ad est bouni admirabilium illorum perduxit, cuique habuit, communinorum et gratiarum quaa ccelitus jucundum atque utile omcatio adscribenda. Unde gradus nibusexistimofuturumilloshic describere

se

illi

soll

socam adderetc
ai,

Tuare hunc illins raente poterat, cebat m dumvolveret, eos quos sua manu bs.ergere tasset hunc sudorera

sudorera et afflicUonem

m otus.O P

m.o.me moSmfl.gltiorum.obir,t memona,

TudXt id

facere

atque

.,10 ^quantum

Tomus

vii Octobris,

Pars Prwr.

VITA
654
AfCTont

S.

TERESI M VIRGINIS.
interim, quo suavitatibus spiritus magis obluctabaiur, eo illaB dabantur frequentius, ut quotidie in
spirituali
T)

multitudo ^bat. Imo ingruentium cogi.ationum volvens ngulis multisantehacannis haec an.mo A componere solebat ad dormiendum
.

noctibus

se

undeetiam permultum

in

spiritu

profecit;

nam

illi fructum Creatons inibi ad se introrsum redibat et butur, denique illi hbri instar memoriaminveniebat; is sublimia et alia admodum

mgentem

orationis est exercitmm ^nde etsiidipsanesciret, Agrorum, aqu Aorumve aspectus paulatim nacta. attulit eo namque excita:

stadio magis et magis progrederetur. Hoc evoluto tempore, suasor illi beatae memori Franciscusde Borgia exstitit ne Deo amplius resiBteret, sed ab aliquo Dominicae Passionis articulo orationem auspicaretur, et, si in ea mentem Dominus sustolleret, ab eodem se sineretabripi. Unde

non multo post raptus

batur.

pati et excessus

mentis

ccepit; in quorura pluribus

cum

illa

Deus loque-

erat.

Coelestia porro ea dumtaxat quss agitare animo non poterat, sed sub aspectum cadebant.

Haec autem serraociuatio ingentes producebat eflfectus et insignem in ejus anima fructum.
15 Exinde visionis

tt pril

imagi-

m6u.

quantumcumque de pulchritudine, quotcumque eum ejusdem legebat

13

genus

illi

obtigit

qua

Redemptorem

Jesum,

Chri'iradui

stum

sibi sentiebat

expressum videbat imagimbus,

gere praesentem poterat nisi pressentein novit, piam loquens.quem adesse quidem cujusmodi sit ac prosed minime videt, et nescit imaginem, ptereautaliquamejus in se efformaret
:

numquam sibi nnut cascus cum aho quo-

(quaravis
oculis) ac

eum

adesse praesentem, secum loqui nec corporis nec animae cemeret

denique secum incedere, omnium actionum suarum testem quem etiam, cum se paulisper recolligeret vel nou multum ad exteriora effunderet, manifeste apud se sentiebat; atque hoc pacto
:

imaginum

erat studiosissima. Inde

cum

se

magis

fiebat ut

multo altiores in se perciperet

effectus

avocaret, oraab distrahenda? mentis occasiouibus majores illi Deus tionique insisteret ardentius,

quara eatenus experta erat.

se)

gustus dabat freoranti delicias et sapidos mentis hos ipsa postulabat, quentiores. Verum numquam B neve eamdataopera uti nec cordis teneritudinem
;

est
etsi

Harum (inquit ipsa de gratiarum vel una ita animam immutare potis ut nihil ipsa ametpraeter eum quem videt; qui,
nullamipsa aparte sua adhibeat diligentiam,

tam ingentium illam

bonorum

capacera reddit, E

petere audebat
flagitabat, sibi ut

Unum

hoc a Domino continenter plenam delictorum veniam con;

auxiliarem porrigeret ne postutincurreret hac amplius in ipsum delinquendo

cederet,

manumque
sciret

adeo intima illi arcana communicat, et ita se illi familiarem praebet, ut scribi nequeat. Haecilli visio ad aliquotcontinenter adhaesit dies, tantumque ei profuit ut interim orationem non intermitteret,
daretque operam ne qua in re illum quem operura suorum adesse testem tam manifeste perspiciebat, offenderet. Haud multo post visiones imaginarias

pote

cum

maxim

illius

misericordiae

ante adscribeudum esse quod sineret suos illam

licet omni oculos versari et sibi praesentem esse, cum aliosibi denegato favore. Semel dumtaxat, mens torperet, incredibili quadam mentis ariditate

auimadvertit has auimi delicias petiit ut tamen sui ipsam puduit ut sola hac quid ageret, adeo exiguae humilitatis sua3 cousideratione hanc sibi
:

habere coepit, in quibus ssepe se illi Jesus spectandum dabat; etsi sub initiura totum se non manifestaret, sed per partes paulatim, donectandem totus
tanta illi apparuit pulchritudiue ut nullis posset verbis exprimi. 16 Hoc visionum genus duobus annis cum dimidio illi frequens fuit; sed exinde ad aliquod

tnnietn perw-

dulcedinem quara petere aDeo ausa fuerat, conciante interdum liarit. Hoc ipso tempore et etiam
aliqua sentiebat principia rei iliius quam jam dicam; etsi id nonnisi brevissime verum exinde id
:

multoest

experta perfectius,

cum paulatim

ad

id

temporis spatium eodem caruit, ut interim longe adeo scilicet ingentes illi altiora Deus concederet, amoris impetus ut desiderio emoreretur sedivini

Deusipsam eveheret fastigium ad quod sanctissimaeanimae pertingunt. Nimirum in illa repraesentatione qua se

admoque ipsa non caperet, necnon alias visiones suae capitibus dum sublimes, quas ultimis Vitae
Christi ipsa descripsit. Haec porro assidua Jesu divinarura Personarum estcomprassentia in trium praesentiam, ut ipsa quadam in scheda exa-

apud Christum versari fingebat,

e

quin

etiam

interdum aliquid

libro

lectitanti,

efficax quidam nihil rainus cogitanti occurrebat sensus praesentiae Dei, ut nulla ratione dubitare

mutata ratum in haec verba

c
deinde etiom
corporit cnnigatione,

posset

hunc praesentem
esse absorptam.

intra se versari seque intra

ipsum

14 Nulla quidem

hic erat visio;

anima tamen
:

suspendebatur et tota extra se versari videbatur amabat voluntas memioria prope perdita erat ; in;

o
,;

tellectus

multarum

erat

quas inaudiebat rerum

Ula trium Personausque F rum quam initio dixi praesentia ad hunc Apostoli sacrum diem Commemorationi S. Pauli exstitit. Et ut plurimum mihi praesens in anima semper solum Jesum Christum quoniam hactenus haberepraesentemconsueram, tres cernere Persoesse videbanas mihi impedimento quodammodo
reliquit
:

admiratione velut perculsus, quod nimirum illi Deus manifestaret nihil eorum quae divina ejus
Majestasilli repraesentabat, ab ipsa intelligi. interim se ipsamagis disponebat, eo plura illi

Quo
Deus
velle

n
//

quamquam nonnisi unum esse Deum mtelcogitarcm, ligam. Cumque hac de re mecum ipsa errare mein eo quod dicentem Dorainum audivi
tur,

qua3 auimae sunt,

eadem qua
;

charismata communicabat
videretur
illi

ut non aliud

is

sentatione mihi imaginarer

quam

ut ipsa recipere

eum

vellet.

Hinc

uiterseadmodum

distare, et

corporalia repraescirem prorade ea capacem esse ani-

plurimum orationem quietis, non raro etiam unionis, dare coepit; quoe quidem valdediu durabat
ut

mam
17

ut multa comprehendat. circa ultimos

Quaantem

vitae

annos usa

est d maximam

cum magna
incredibili

delectatione etsuavitate, necnon

securitate

cum

scenderet

quod haec gratia a Deo desemper porro hinc multo discedebat

orandi ratione, haBC ipsa eat spiritualis calcem designat quamque Matrimonii

quam ad Mansionum

sMmitof"-

melior et majori mentis donata robore. Tandem, confessarii sui consilio, poenitentiam mortificationemque suae addere orationi ccepit, necnon quotidie aliquod

appellatnomine. Ita porro arcte Domiuo quen tur ut ideo sibi gravem illum capitis dolorem nimio vita patiebatur, a Deo dari diceret, ne hac in

frueDa-

Dominicae Passionis mysterium evolvere, et quoad poterat, divinis saporibus ac deliciis resistere. Bimestri circiter hoc observavit; atque

abundaret gaudio. Haec illi orationumquamdeera Interim sed modo majorimodo minori cum lumine. quod confessarns dum ea fruebatur, nihil habebat
,

et nediceret, nisi in rebus aliquot particularibus gotiis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

655
ACCTO*
HIBBBl.

ej nni aliauatenus eius qui al uaten g-otiisoccurrentibus. b subliraitatem oratioms visubhmitatem orationis vi . -. ^rv^nit Tn a perven t paulo ante laudavi Hbrura

.-u

TVm tTZeZ 'um quem

consulat

v Verum

'

est, seu Mansiones nomen Pni Castellum interius septima Mansione eara in cuju. sexta et

terium ' fuisse ingressam anno setatis suse vigesiy m0 pri m0 ade oque con firmat sententxam nosmo primo adeoque confirmat sententiam *;,.,,,'/,*, prtevio f*n *Z\ pf. hic sunra supra tram qua in Comm. -Vn (num. 82) et (not. f ad cap. iii libri i) tenemus Teresiam monacham factam esse biennio ante, cum annum age. ;

-p

ahud

quam qu* nihil tractantem in genere declarantem v idebit, atque

Somino coramunicabantur *odo imitando dicentem eorum qus . aliquid loqui
,
,

huc spectant

S.
:

qu* sibi a Paulum quodamNon enim audeo

per

me non

efflc

decimum nonum. Nimirum constat ex autographaejus Vita [cap. iv.num. 2 et 3) orationis genus quod ex Osunge Abecedario didicerat, eximios iltos in ipsa effectus produxisse, quando jam erat monialis, et quidem a sesqui jam anno (quodprobabilius saltemviden dixtmusin Comm. prcBVto, num. 100); ita ut censeamus Riberam nec
bat
scribere dehic accurate loqui, cum videatur pnmo, potxus buisse eam xtatis sua> vigesimo quam vigesimo, nactam esse orationem quxetxs Sanctam Vxtaejus(cap. iv, num 3) videmus dicere quod non se eo sensuin oratione andam phantasxa siot posset intellectu ratiocinari aut reprxsentare, sed esset una s*bi res sensibiles materxa agendum voluntate et jugis orationis

,,

raptus

initio frequentes erant, progrediebatur, praertim in postea, quo longius sol.tos. Kei non adeo crebro illi accidere
illos,

Christus

(Rom. xv,
qui

18).

Notandum

porro e,t

admodum

hE

nublico,

charta sic scripto commihuius causam quadam in causa sit cur modo in Cogitanti mihi ecquae 8 it pene me contingat extra me nublico numquam

rapi, ha^c facta

vox

est

Non
:

est id

in

praasens

consuliraus. . Ex quo enim n um imbecillitati de quibus capite iv Sanctissimee Trinitatis visiones, consueverunt, railli exhiberi dicendi erit locus,
:

auctontatis tibi conveniens; jam quippe satis nefariorum homicomparasti ad ea qu* specto

hauriendaessetelectitatotibro. Giennensis Sancium Davila, qui postea i D. ob distractam saepeper episcopus fuit, inquietum Teresia^suo fratiolenlmentem, putchre sedat
.

ipsiusexemplo,sicinqmens: Quod
attinet divini Officii, etsi forte

^it^onem

lim

id

nondumtamenomnino, usquentibus carereccepit, Incarnationis adnt exinde dum prioratum coenobii saltem coram alns, extra enim nonnisi rarissime,
se rapta fuit.

Dominus, ter et tu idfacias etenim recte prastnre mufl, perbene novit nos id apprime pro culpa confessa sum F.
:

multum de.im, raaut pariimputare debilitaticapitis, vehmque orasiquidem

velle.

mihi ad Magistro Dominico (Banez), et respondit habeas attenderem. Supplicc igitur tibiiid Lfnon
,

Idem ego hodie

A^NOTATA.
zAmpliora deforma corporxs effigieque liii. MtRvidere est in Comm. prxvxo
b
Tere-

epist., f9-J)pro inevitabili malo (tom. IV orationis tempore Alibi fatetur mentem suam haud raro abripi in fundationem

Zamnon

id sane tur monastenorum. Atque animabus, quamnacemauesit anxiis nimium fraudulenter (siveut iis qui opus Dei faciunt, dequxleptuaginta habent negligenter)
:

0 ^W* ^solatmm

Comment. prxvxo 6 lxi, <"rtJ**f^ $. cxterae lxiii. tf ene ad Religionis vota lxii, et Beatxficatxone etCaopere de dictusXlVin suo quas txbro tertxo nomzatione, ad sxngulas fere S.

TereL

virtutes

theologales

laudantur
te

bus Jeremias

xlviii, 10.

CAPUT

II.

^Cnrtn C^rufhi K parssunt duco

caneum
r-

canonizationis virtutes citat Acta

Benedictum lectorem continuo ad

xbx

*
alleget

TemTere.eumvix quidquam

ahud

quamquoditlis^continetur 14-7.J, aicmm et Tn Cnmm vrxvio, num. sencum RenuenTs InniB conventu asservam mambus convTuTcaUcisreticulatim Sanctx

modi, Varii orationis supernaturalis data rerum ccelestium Teresim

et

cognitio.
C4P. IH.

enucleare -r^tsilongiorsim.taraen dicta clarius

/nortt(i0

in

nZ'e nUwcTJnrTTresLi^tratum: Ord.n.s PrapoISdesS Pontifex, Rex et General.s max.ma, comorbe

TZmVm)Ver7mquoquenln minusquam Supremus

ritus qurtrinaestpotestasin reformationem, sed incasmoliti fulrant Carmeli omu.potent.a

Tm S

Ad illam perficiendam P Om. humilem adhibuit vir ff inem Teresiaffl Fata dotesllL hfflh Obillasvirlutes animique lm.

Dei

foJnon

SSXPW
Tcum
n Q Rnrthnlomceo,
1009.
illo

^jK?Zg*^ 2
Teresianacapiultima manus ConstituUonibusJn

tam eximias fuerun" occasio, quod

commuu.carit dotes, ouodoo^ ouos Ulam tam xpr essos v.deam per est eamdem ea ob h Qui

^
:

hmc

^b

auc.lte

credat stolidum qu.ppe es et raptus velledebere videre dab.tur quo capite fd et nane foret, uti prosequ.mur tradebat pr^cepta qu lTe esia orandi

vm

^"."""sedaDeo.quomodocumqueet quando
Id quippe nuniuui

.11.

n.ihiieallubue

conscrxptse a se vxise su<x

rtt

concedaturnecesse est

quod qu. obt.nere se

lloqZcUatusfuit^n

Comment. prxvto, num.

Tscriptoris Venetiis anno plures Unguas ver ILiZo, *epe rccusum et de

IHH

^ 7^^ST^' * ZT
J^.^
iq

dilaudandi caper e

sum. am
-

,-

-j.

Qnnntnm nondum vige-

Hunc

ipsa

eum commentanum aa

opor ..
suui

lir] ,>.

^sl^^^tu^^n.onas.

incipiat, ,n

b verba pr^fat

:; ,

VITA
656
ACCTORI iimba.

S.

TERESIJ: VIRGINIS.
B

intelligere te ,deincepsdictura sum, certam ut rem quam trado n^hi propositum esse potest me eam ne quippe eTe cogitem; fieri 6 verum unum hoc affirmare intelligere qu dem quodnon ^ossum, nihil me hic allaturam experta sim. Rectene quandoveletiaracrebrius certiorem V. dispiciet, meque vel secus id sit. R. descendit Vipacto Inde ad rem hoc
:
:

vehm non

Rogantiisresponditpersffipeidpossecontingere.

Quando vero omnium anima? potentiarum est quippe tunc exterunio, longe aliud est ; nullum

/,

num

opus operari ipsa potest intellectus aiquidem quodammodo consternatus est voluntas intelligat ne quidem vero magis amat quam quid intelligit si amet, nec quid faciat, ita ut ipsum
:

reddet.

oratm raihi videtur, sens,, Prlraa quara quantura appello quod no.tr. ;; p ernaturalis(itaenira id quaecuraqne demum ad industria et diligentia. nequit; tametsi huc^.e qute hibeatur, comparari huc Dei succurrente gratia, qu* . disponere qneat, Dei prsesenest) est qnmdam imprirais necessaria nullatenus dici v.s.o potest
tia .

inde at> tibi factura, quod deor mihi rem gratam agere incipiam supernaturalibus initio de rebus nobis wnire possumus enim hic, Deo dante, lacrymas et meditationes^ teneras devotionem
i

quid sit, dicere nequeat. Neque etiam, quantum mihi videtur, ullam tuncanima habet memoriam sensus quidem corporis vel cogitationem imo ne siquidem is tunc ejus experrecti vigilant tunc status quasi eos omnes amisisset, quo magis est
: ;

vacet anima iis quibus quidem sentio , brevi

tum
illo

fruitur

hi, ut ipsa

temporis intervallo

plane perduntur. Non admodum diuturnum id attamen ex humilitatis aliarumque virtutum est
:

,,

locupletatur ac desideriorum quibus tum thesauris ingens apparct bonum quod illi per hanc gratiam accessit sed quale id sit, verbis
;

anima

divin* eju. coraquotiescuraque taraen quis nulla Majestati desiderat (modo mendare se id nat dumtaxat ariditas), etsi ore . mentis sit oratio quae invenire videtur.Omnis quidem . hanc opuaj quia superest meritoria est, supernaturale eam tamen supernaturanaturali ope instituitur B vocat, quam, lem hic Teresia per excellentiam connitaraur, consequi non possuquocumque nisu atque, nonnisi a Deo tota ipsa descendat,
:

qu quidem

,,

,,

exprimi nequit. Etsi enim id animaB possidenti intelligendum detur, nescit tamen quomodo id verbis hoc intelligat, nec, meo quidem judicio, potest. Si gratia hsec vera est, nullam exponere conferre Deus sanemajorem in hac via spirituali
,,

potest, aut saltem de

maximarum

illa

numero

,,

mus quod
;

in utS.Dionysiusscriptumreliquit, divina homo Eodem modo operetur. ea patiatur potius quam declarat S. Angela de Fulgmio

demas. est, si raptum et suspensionem twP*tio, intelligo, omnia idem sunt; 22 Haec, quantum raptum vocare id tamen suspensionem soleo, ne stuporem movere audienti solet. dicam, quae vox suspensionis Et sane haec quam dixi unio etiam

hanc orationem
20

capite xxvi libri sui.

iulvior,

. *

orationis supernaturalis manima sentitur terior est recollectio quae in ibi habere videatur sen-

Alter

modus

nomine dici potest. Hoc vero inter illam et raraptus sit diuturnior ptum est discrimen quod etmagis in his exterioribus sentiatur; quia et

utnonminus suos ea sus quam in corpore habet

in se

adeo ut nec respirandi paulatim deficit facultas, nec oculi aperiri queant. Etsi vero lingua laxari

exteriores.

Nam
velle

a tumultu

exteriori

sese divertere

post se revidetur (hinc etiam interdum hunc audire oculos occludere; nec quidquam iieit) et volupe est vel intelligere aliud illi
vel videre

tamen ld fit hoc in unione etiam fiat, in raptu quod naturalis calor nescio quo vehementius (nam m recedat:imo quando raptus magnus est modi. magis et minus omnibus hisce orandi
;

quo tunc anima distinetur, soli Deoposseloqui. Nulla hic sensuura vel facultamanent; tumfit privatio: omnia enim integra dumtaxat recollecta sunt, ut in Deo occu sed ea simile a Facile id intelliget is cui quid

quam

id

scilicet

habetlocum), manus rigore congelascunt extenduntur;et corpus, terdum adinstar stipitum incidat, m eodem si stanti vel flectenti raptus anima vero illorum qua3 a Domino manet situ
:

et

m-

,,

,,ipsi repra^sentantur,

fruitioni adeo

immergitur
videatur
sit ad equidem

ut corpus

suum animare
;

oblivisci

pentur.

Domino concessum
negabitur, nisi
adhibitia."

Secundum hunc orandi modum Teresiaprimoposueratloco: at quoniam in ejusdem C

non vero ille cui ld multis verbis et comparationibus

fuerit
;

ipsumque deserat
nervos se

et si raptus

diuturnus

sensus extendit. Censeam

Dominum velle ut in raptu potius in ligat ea quibus fruitur quam

anima lnteiumone, Hinc F

quem oblitam se alterius cujusdam ait loco visum hunc frequentarat, ideo illum principe
fine

ante

estponere. Pergit antem quietudo et pax inte naseitur in anima interdum suavis; nihil ut sibi deesse putet, rior admodura
:

Ex hac

recollectione

),', llK

l|

oniniii
unio.

rl

et imo ipsum etiam loqui grave sibi existimet, duAtque hoc aliquamdiu nonnisi amare vellet. rat, imo quandoque sati. diu. solet 21 Ex hoc orandi modo sequi sopor potentiarum somnum dicunt, ut hae nec ab quem

,,

sunpsms obiiac Deum vio, quod potentem illum Dominura velit.Non potest, ab omnibus cognosci ac laudari non is descendat, utiequidem sentio, si a Deo necnon penitus potuisse,
ritur effectus

illi divina aretiam non raro in raptu nonnulla expequosque tunc ipsa in se cana revelantur;

maximi

sunt, uti et

perspicere nihil se hic

sorptae penitus sint

nec ita sispense ut raptum dicere possis, etsi etiam omnino non sit unio. lnterdum , imo etiam saspius, intelligit anima solam voluntatem unitam esse facile quippe per;

ingratitudinem, suam intelligere miseriam atque Domino serquodnonpro eo atque oportuit illi 8 in & ula ren vierit qui e sola bonitate tam J e et suavitas lon contulit gratiam namhicsensus comp.ran exceduntomneid quod cum Ulis hic evanesceret mequeat; nisi enim sensim^horum
4

ft

Deo spieitur (ut quidem videtuv) eam ipsam videre unde occupatam esse, et unimam proveniat quod alia tunc in re esse nequeat vel sunt, ut operari alise autem duae potentia? liberse spectautibus rebus et aliis ad Dei obsequium et Maoperibus vacare possint Martha denique
penitus in
:

UJ U * quidquid terr nauseosie viderentur. Atque hinc

raoria,

semper

illi

-recreationes

num
23

,,

est, flocci facit.

dixi et

suspensione discrimen. In extenoribus anima paulatim rebus hisce et Deo viv ritur, illarumque sensum amittit

Illud

porro inter
est

id

nnpm quod suspensionem

raP

raptum

m^

Percontabar P. Franciso.um ria siraul junguntur. Societatis Jesu lieneralem, num esset de Borgia, hoc quippe mihi scrupulum movebat. illusio
:

,,

venit Kaptus vero cum una tantum * anim_ in divina Majestas in intima titia quam ab illo ips fundit penetralia, ea velocitate ut
incipit.

DIB DECIMAQUlNTlL OCTOBRIS.

^
HIBEBA.

sibi

8U8t olU sui partem vide.tur in superiorem se putat exceaere. corpore nT! ut illi videtur, generos,tate qn. se ncipio illi opus est
:

consoletur,
haeret, ita

S
Be

n n u
/,

oe F
Vei

uus

et^tipsa.

,Ue

auferre videatur, anima perculsa quoque bic contingit, nisi quod pcEna nascatur tali ex causa ut in anima cognitio maesset, neat mortem quae hoc nomine oppetenda

73

rn

gratam

et

optandam

esse. Tale

denique quid est

:~2X.

Pamtrhere

vult (trahere,

inquam, eo ut subU-

,,

-tum

est initio

P-Pja-e

,,

uuiri mortis

citquippe misella
Ud

voluntatem pro ipso oppeteod* anima (scilicet imtao) quid

,,

ei sit ut quidquid tum animaintelligit, majoris nolle videatur ut pcen causa, et etiam Deus recordetur unius illius illius esse illi prosit, nec voluntate vivere, sed in tanta se agere credat

se

n
N

verbis exponi nesolitudine et derelictione ut

a
l

hoc pacto v,r tufuturum .andem sit. Atque magis roborantur quia magis me .ententia,
;

queat

universus siquidem mundus et res munac nihil demum rerum danse ipsam torquent
:

ametur manifestatur, ut timeatur et m8 gis possumus, animain aliud nil quandoquidem dom.uus es, lnde ,psa : Jiente Deo qui illiuB eum offeudisse, ac stupet se id maxime dolet se
:

denndatur, et

magni

Ulius

Dei potestas

praeter unum Creacreatarum ipsam recreat, nec quem tamen habere aliud concupiscit torem ex hac vita emigret. Cum videt impossibile, nisi nequeat, desiderio emontur, enecare
:

vero se ipsa adeo ut vere

in

moriendi

versetur per.culo,
inter et
Deutn nrdenler <le*ideranliit

ausam

ut nemo in eam insurtique premitur desiderio eam omnes. Credidenm equidem gat, sed landent salus expeilla quibus animarum

fuisse in

tantam Majestatem, vehemen-

quid de se factura sit, nesciat. terram videat, ut quoque sui illi Deus comrauniPaulatim

seque suspensam
26

quodammodo coelum

//

cat

simul etiam singularum huc quoatque ut maquomodocoo P erandi voluntatem, prout meretur, colatur, ab Numeo,
titur desideria,

ardentissima

cognitionem, ut videat quantum mirabiliutdici nequeat idque modo tam

araittat,
:

nullus

gnumiUud

ficit

est, saltera eorum quos quippe in mundo raodus qui hunc aequet.Hoc unum sufipsa experta sum, corpus adeo quod vel media qua durat hora

B
tpirlM vola-

hocce fonte

proficisci.

nomine, recordor, quam dens.Hujussol,us comparat.oms has aliasque orand, rat e posuilocoquo tu tam tenuts uost, .neepluribu a me deductas me rerum camemoria ut s.afm
<

(qnod quo wTspiritue volatus est quid intimoanim*penetrah nescio) ab

d.cam
ascen-

debilitet et ossa

ita

enervet utne

manus quidem
et

dolores. Nihil horum simos persentiant impetus pertransient nam inte sentit donec hic imo ne ditota distinetur riora persentiendo tunc persentiscemea opinione
; :

queant calamo characteres formare

gravis-

amma

nlmque mea est piatobUvio. Anima

e. spiritus

nuq.4
est et

H re t

Ui

videntnr

seu potius ,gm,

magn

iam ad ardendum
d "positione

dispositus, s.m.l.s est

an.ma ex

qnam ad Deum

ardet, Sa, ubi jamjam s ,gn .qLin.ltumsese.ttollat, neque tamen hcet nec inferius mane eo qni
uiff,rt

ffammam

habet. S.cnt namque ejaeutatar

tamen omnium sensuum imo etiam loqui et obtu ingens queat, non tamen incedere tum defigere terrara eara dejicit Etsi namquearaoris ictus ad
cruciatus, cum fanctionem exerceat,
;

rissimos

quidem

ab

.flammaha* sursum

;

feratur,

propterea .ntox.e

vero huiusce rei lmpetus hic raaxifrustraest, ni Deus dederit. et lucra. Doctor moS inanimarelinquiteffectus irapetura defimt ; alter alio hunc hic hoc modo, imo Magister Avila per

habendse emoriatur desideno,

prodncere ut ad Bup-orem.d quo Dom.no pla partem evolet et eo properet nequ.t.adeo utvodeclarari

m an.ma se res habet jgms essedesinit ita etiam repent.num qmd et *detur namqne h*c tam
l

catume*\e
nt

,.

quo.1 apertius

Tu,
',;

Videtur scilicet aviooUi din minimeposse. hujus miser.a et corpor s illaex hnjus carnis o-

^o^tmen
3

ev.deatur

id

comparem cui euimalteri re. et evidenter satis intelligi,

Impetus ut plunmum hoc aovita foret brevior. Deo faraulandi ardor magna lemne habet ut hic

nemocondemnat.Quin bonam esse atque ito epistolam me raonuit rem insigne id De omnes sentiunt. Anima quoque si crebnus foret donum esse intelligit. Quod

ita magis farcere evolare, et

iis

q.

.U,

nec non acryraarura hoc egrediendi exiln copia et veheraentissirais P ubi tamen hberta era ingruat oc o desideriis
cura anirai teneritudine
:

mino communicantur,

se.e
,

implere.

. Ad ec>id

prettosmm qu ,d,m subtUe ac

est

.*

amma

considerandi aniraa habuerit se cogitatu F vita perraaneat, hoc u Dei ut hac in offert^v.vere, eum illi Iconsolatur; suura quoque quam obsecransut non alium . atque respiciat sua vita scopum mius gloriam

voluntatera

.**

majo.no
.

:bairja^s
:"mnia.

ita res haec transit.

27

ratio, satis Alia deniqne orandi

est

revera fre.U

,/,

niqut

inlti

nn and
/a*i'i.

etsi in

anima. interiori

.ecur.tas, lateret certitudo ac tauta tamen ut v.vere poterat, non

magna qu*dam cum qu qu d em

propterea

:i:;
i'Vt(ui

,Uinonadh,benda

e.setdiligent.anequo

''^"Srvehemen.vocodesideriumquod
ani-

an.mam in.erdum

nulla occnpat, quamv^. ut P lnnfflum oeaeritorutio (quin imo

vel

dumtaxatrecordaUo tingere solet), sedrepentina aud

"V^

jaculo fer.n cred.t, nth , mo seipsam, quo in planctu, que ineentem afferat dolorem, sapidu^,e Xprornmpat: attamen dolor adeo Hic porro vellet. eodem carere ut nnmqnam nec adeo m. ten. sensn, ^ uo.or non est in est penetrah iutimis an.m* situs plaga- sed in dolor appareat Verum bus nnUus ut corporalis poss.t intelnonnisi comparationibus
,

que ns,

genus

^**2Zl itoio

cnm boc
igT,

es.e .ngem.t qu a a Deo .e absentem qneat verbulum quod eo referr u,m dumtaxat ha,c

mterdum efiteac Adeo quidem po.en. etejns uno momento animam recordatio e.t ut

tales qmppe adh.bentnr d comparentnr ; ahter vero sumt, si cum hac re m H^ec P"^"' eqnWem e.ponere neqneo. d .o necverbis exprimi nec scnp qn.

crassiores

slt

Atque extra se rapere videatur. infortun.um qnod trista nontia.ur dum sub to" repentina ingrnit conignorabatur, vel dnm an ratiocinationem qu se ,ernat,o, qua, intelhctni
s

quemadmodum,

qu od ea nemo

ms, qui possit intelhgere,

dem

:;rultumUn,Atquchinceruoqnomodo

2e fueritexpertns, extendat. Spiritus

qnatenus, inquam. corpoie qu.ppe dolore a

^g

e ;

658

BIItR*.

VITA

S.

TERESl/E VIRGINIS.
Teresiae
,

hmc amoris Sominibusoomprchcndi queat. Alias videtur. Veheanimae procedere laesio ab intimo quam taraen si porro illius effectos sunt mentes nulla ejus obtiDeus concedere non dignetur,
:

anim* b inferno ac nuam ex corporalibus

purgatorio plura patiantur hisce cruciat.bus hic ab

29 Sic diversis se Christus visionum generibus spectandum dedit, ac saepe cum ipsa faari.

amicissime est collocutus, insigniaqu e D Jam ante narratum est ostenilli arcana revelavit. simul etiam locum sibi illi ab eo infernum, ac sum
liariter et

paratum,

nendae,

suppetit ratio quantovis adhibitoconatu,

si eam elargiri uti nec ejus avertendae, adeo vi*a hsec veluti divina desidena, Deus. Sunt .

dignatur

si in eo quod coeperat insistere iter, fuisnovus Abraham, prasset progressa, ac nisi, velut dextera a Chaldaeorum fuisset igne potenti illius

. .

,,Deo,quosetumintrase(utisibiv detur)mel. impedimen to corpom Tum Hligit potiri sine quod Adami perspicit ingens illud raalum
1

verbis nequeant. Quod ac subtilia ut explicari vidcat quominus Deo, autem aniraa se ligatam abhorhinc fit ut ipsa corpus uti vellet, fruatur, parietem esse censeat qui reat et ceu densum perfecte potiatur animam impediat quominus

gloriam manifestavit coeleibi parentem vidit stem, utrumque et brevissimo temporis spatio res conspexit altissimas nec non profundissima intellexit
liberata. Fuit
et

cum

illi

prae aliis

animabus

arcana quae nullis exponi possunt verbis quo e conspectu tam uberi perfusa veluptate est ut oratione nequeat comprehendi. Alias plusquam hor
:

spatium apud ipsam Dominus

egit,

mirabilia

illi

magna
30
in

manifestans.
vice seriem vitae
illi

quoque

prasvaricatione

libertatem amisimus. eos quos dixi impetus raptus et ante magnos non aliter sublihaberi solet. Dicere omiseram

hanc nobis obvenit, quo scilicet Hoc orationis genus ante

Cum quadam

Dominus
e6t ut

Ju

GJkriM,

memoriam

reduxisset, ita

mente rapta

mes hosce impetus desinere

solere

quam raptu

extra corpus versari sibi videretur aut saltem ignoraret verene esset in corpore, uti S. Paulus sibi contigisse scribit (2 Cor. xn, 2, 3) ; ac Jesu Christi

. .

charismate Domini, quo aniaut insigni aliquo propter et excitat ad vivendum mam consolatur non Quidquid hactenus prosecuta sum, ipsum. quas ob aliquot, potest esse inane commentum, An autem longum foret enumerare, rationes. novit Dominus. Effectus recte dixerim necne, fructus non qui inde ad animam redundat t

Humanitatem majori quam hactenus gloria fulgentem conspexit. Videretumsibi illum admirabili
notitia visa est in Patris

considentem sinu

ut ta-

men quomodo factum id esset, ipsa ignoraret, sed dumtaxat sciretse tam sublimi raysterio praesentem
adesse. Ita tura abrepta fuit ut nonnisi multis post diebus ad sese rediret semperque sibi praesentem Dei majestatem spectare videretur e quo Eilii
:

non perpossunt, quantum mihi plane videtur, verba sunt Matns Terecipi. " Hsec quae attuli
;

quod ea optima et haec me attulisse gaudeo, siae graduum per declaratio mihi videantur illorum orationem ipsam Deus dequos ad tam sublimem haee potissimum causa est cur ea exduxit.
:

conspectu summa ad dimanavit. Eadem illi visio aliquoties oblata est quam omnium sibi a Domino communicatarum
excellentissimam esse dicebat. Sacrosancti 31 Quodam tempore, cum ardens illi desiderium inspiraEucharistiae Panis sumendi
3/yilerli

animam

cousolatio et fructus

Atque orandi sit ratio serscripserim, non vero utquae neque enim hujus ea res loci vanda, edocerem tamen ejus verba ceu breve est aut temporis. Illa compendium eorum quae doctissimi quique de
;

SS. Trmi((Hii
io(i(iom
bel.
/ia-

tum

esset,

sacram subiens aedem,

illi

in

raptu cmlis
;

apertis

quemdam

in throno vidit considentem

et

sublimi quae interim

communicabatur

notitia

sunt scripto prodidere his sublimibue orationis modis horum aliquid a Deo communicaquare ii quibus fructum sibi capere inde poterunt.

cognovit praesentem
etsi

illic

adesse Divinitatem (tamcir-

eam non

videret)

innumera Angelorum

tum

cumcinctam multitudine, et majori majestate

quam

est,

CAP. IV.

28

Quoniam
;

de ejus orandi genere loqui exoralias

Sancia frequenler fruitur

sus sum, quidquidhucspectat,antequamprovehar,

depromam

quamquam ad

ipsius devenire

sentiebat viderat hactenus. Tam eximiam in se exprimi nec cogitatione comgloriam ut nec verbis at quidquid prehendi queat. Nihil quidem videbat
;

qui usque eo cupio virtutes, quod ad gloriam ejus perfectioni illi tribuitetad animarum perfectas has utilitatem plurima dicenda erunt sed inhiantium dicendarum rerum ordo hoc quod pro:

congruus

Velim autem posui suo a me jure videtur exposcere. sunt, ea quae prioribus duobus ut qui haec lecturi
libri

optaripoterat,illiccongregatumintelligebatadesse. agere quam Dictum illi nihil hic aliud ipsam posse et perpenintelligere nihil se hic posse intelligere, si cum hoc comdere quam universa nihil essent, mansit. Cum parentur. Ad duas horas in hocraptu
recitaret, subiialia vice S. Athanasii Symbolum dedit, SS. Trinitatis notitiam illi Dominus Fersoesset unus dumtaxat

primi capitibus prosecutus sum, denuo releexordium gant, necnon hocce libro capitis tertii
in iis

mem

enim quae modo allaturus sum, aliud non proptespecto quam ut illa admiremus et divinum celebremus,non vero ut eadem aemulando reanomen
assequamur
id conari. Si
;

m quomodo nimirum claritate quae in hoc narum Trinitate Deus, idque Exinde ilh semper exilii loco haberi potest maxima.
laris consolatio.

mansit etsinguquoad hoc raysterium magna lux

. 0+O m manu exaratam do De* '" 32 Quadam in chartahanc illius Matthaei, cum cum om" visionemlegi . Postridie festi S. i eo tempore quo&. r essem prout solebam ab mihi revemanifeste nitatis mihi oblata visio fuit, anima existat qu
Videt 7
:

cum id

fieri

nequeat ac stolidum foret

uom0 '

juncti sunt,sua sibi invicem aperiunt arcana

quando duo arcta interse necessitudine nam, amicorum omnia sunt comjuxta vetus adagium,
;

munia. Hinc, dum nefandas illas civitates ever Num celare potero surus erat Omnipotens, ait Abraham quae gesturus sum ? (Gen. xvm, 17)
: ,<

latum est quo

illa

modo

in

. .

atque

apud Amos
:

loquitur

Prophetam hunc in modum Non facit Dominus Deus verbum, nisi

secretum

certis q ulbu8 in gratiae versatur statu, ita ut per vlsl0 e rationibus et similitudinibus id

^
*

a u
ii

imaginariam viderim.Etsi

alias

mihi mteliec
.

revelaverit

suum ad
:

servos suos Pro-

(Amos m, 7). Apostolos etiam modo Redemptor compellat Jam non dicam vos quia servus nescit quid faciat Dominus servos ejus.Vos autem dixi amicos quia omnia quaecumphetas

suos hoc

mihi v visione apparuerit S. Trinitas, iUius mansi non tas ad dies aliquot praesens modo, ut nimirum ipsam cogitare et
,

^
$

,,

consolari possem.
ratisid olim
uti

Jam

video

me quidem
intel

,,

,,

6ic audivisse,

nontamen
semper

ex

que audivi a Patre meo, nota

xv, 15).

feci vobis (Joan.

,,

modo

id intelligo, etsi

id sine

du

tione crediderim.

id sc Alia vero in charta

ptum

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. A

t>tum erat
:

659
RIBBnA.

.
,

! mTnicam etsi non sme pmoa, Sacram Synaxim versata, ut uni alligare cogitaod Tta distracta essem cum Dom.no de misera rei non possem, ccepi. Tum vero anima

Ascensionem DoFeria tertia post orat.one post cum diutius essem in

ii

impediat quominus iisdem haBcpenitusperfruatur.

//

Quamquam

vero nostra infirmitas nihil

horum

nOCTOtl
j)

t
m

//

//

//

cum aperte m.h. noscere cmnit inflammescere, lectuah visione universam me in intel

nostra natura conqueri

//

comprehendere pos9e videatur, multo tamen, licet haec in momento pertranseant, inde majusadanimam emolumentum accedit quam sibi vel multorum annorum meditatione comparare possit quamvis, quomodo hsc fiant, intelligere nullo
;

Ito

modo
34.
//

queat.

prssentem habere Sanctissimam Trinitatem

m
// //

Eodem

loco ha3C scripserat

Cum quodam

iu,d

t%t

,um

reprsesentat.on.s modo Qua anima mea. quodam mgenn

tempore

quonimirum nui erat eeu veritatis figura, intellexit Deum trinum caperet, ei tarditas id

mihi esse et unum Hic tres videbantur ac sese in amma mea re cum loqui me dicentes ab hoc die in tnbus prasentare meipsa percepturam , in rebus emendationem
,

simul Persome me-

//

//

hanc trium Personarum quam animo gero praesentiam haberem, tanta menti intixam oborta lux est ut indubitate crederem Deum vivum ac verum illic adesse. Talia porro mihi manifestabantur ut ea post referre non possem, atque inter caetera quomodo Dei filius solus

//

carnem
referre

humanam
possem
:

assumpsisset, non vero

reli-

nuarum singulas

Personae

illa;

singuhe mihi ool-

//

quae duse Personae. Nihil

Illarum una erat chantas et in laturae essent. me jequanimitas. Sentiens hanc in tolerando intellexi verba quibus , inflammari charitatem mansionem ait S. Trinitatis Personas

//

tamen horum, uti horum enim quaedam tam

penetrabant ut

dixi,

pro-

//

funde

in

animam meam

intelli-

//

Dominus

qune in gratia est facturas esse apud animam intra me 23); illasenim dicto modo (Joan. xiv,

//

n u
ii

cernebam.

teriain hsec verba aqua spongiam penetrat et per visus est ut dum
:

loquens maIn alia scheda de eadem exhibuisse Ita mihi se scribit

gere eas intellectus non aliter videretur quam dormiens vel semisopitus se putat intelligere quae ab alio dicuntur. Ultimo Vita? susb capite dicit explicare Talis mihi incidit raptus mentis uteum videbar mihi repleta et obruta valeam non gratia claritate illa quam alias senseram. Hac in
:

quaedam mihi
veritatum

est declarata veritas quae

omnium

vadit:

ita

enim mihi anima mea Divimt.tem

et tres divinas

est

complementum

quo hoc conti-

hanc imbibisse videbatur,

Perso-

se complexa, easque nas iu se quodammodo htec intellexi : Noli emti ut habere. Simul etiam me contim e conclusum habeas in te, sed te intra

//

neas Atque

intra ita tres illas personas

ammam

abscondiputabam, videbamque illasita se communicare ut tamen a rebus omnibus creatis

m eam

menumquam
qua ratione
trti

recederent.
abiit

33 Ouando Salmanticum
tino Gutierre, ctore, coram contulit
collegii S. J.
;

ut suarum

ill.c

Penonar

de rebus constitueret domicilium, hisce

cum P. Mar-

quia nihil videgerit modo, dicere non possum bam. Dictum mihi fuit, etsi non viderim a quo a Veritate ipsa (quaraquam facile intellexi haBC Quod pro te facio, non sane verba proferri) horum est nu exiguum quid est, quin imo de omne enim mero ob quae mihi multum debes inde ortum habet quod mundo accidit damnum veritates clara ventate quod Sacraa Scripturas quidem cognoscantur cum ejus ne vel apex non semper llla mini Equidem
; // : : //

,/

frustra

futurus

sit.

divinx
itnf,

unuw

eadem

in civitate re-

credidisse videbar, et fideles

omnes

ita credere

quod esset rerumspineximius.magnam eruditione etjudicio

qui, prseterquam

xnihi
. tilia .

persuadebam.

Tum

ille

Hem, quam

pauci,

mea, vere

me
illos

tualium nactus erat experientiam.

audivit hasc quie

Ab

.llc

igrtur

diligerent,

mea

commemoravimus de

S.

rrimtate

vita altius ascendere in hac ita sublimia esse ut cum ipsa scripsit, nemo queat. Hac item de se die cum ccenobium fundaret . Quadam Hispalense
,

orationi insisterem, sensi

animam

ita intra

Deum

mihi versiculum e DeO SALUTAM ME0 EXULTAV1T SWMTCS MEUS IN . nec modo obliyisci possim. sic exposuit ut
, :

mihi superesse mundus v.ueesse ut nullus jam Tunc viderer in Deum absorpta. retur, sed mihi cant.co Deipar Matris
.-

quid sit me in veritate est, mendacium esse. quidquid mihi gratum non illudquod modo non comprehendis, Clare videbis anima haunet. Atque in profectu quem tua hinc Deo laus quidquid ita idreipsa comperi: nam, tanta tendere obsequium video, ad divinum non ut, sicut F ac mendacium, mihi esse videtur vanitas utineccomintelligo, nequeam exponere, ipsum ignoillis quos hanc miserationera qua compatior

diliguntl Qui si me sincere secreta non celarem. Scisne diligere? Id est, nosse

rare veritatem video.

Scriptum insuper erat quadam surrexissem mensa, snbl.m. cum a sacra mtel ect tamen qnomodo, cum
.

In

8.

Augnrt.ni

ferto^

35

Mox qme

inde

anim emommenta

accesse.

j-^

ratione (nescio pertrans.ret) m.h ..resrepriEsentaretur et repente Sacratissimae Tnm u, est tres

vero rint, recenset. Paulo mihi repente, qu.n qu.d Quodam tempore oranti oblatum cernerem, in sp.r.tu U am formatum

infer.us hsec eubdit

^^

/uit

manifestatum insculptas Personas, qnas animo

mirabili

&******_
me
fecent ope-

mihi

Declaratum hoo dem plane in se esseuti* esse. conjunct.one, et lum.ne

quadam
si

longe in adeo perspicuo ut aliam

sola
est nt

rationem quam fide. Hinc factum

dumtaxat

Mbmm

numquam amphu, ex.ude

maximorum quos m.h. mansit: atque hoc de num elargitus est favorum Dominus ltm m.h. confus.onem et eorum qui majorem simul memormm dum videlicet commissain
.

in Deo quomodo creata omnia videantur Id qu. tomDeusque omuia in se comprehendat. int.me insculptum bam, nescio; sed animie meie

fL

incussere,

SanctissimieTr.n.tatis Per de aliqua singillatim quin illico mtelligam eas sona cogitare possim mente atque adeo, cum hod.e tres simnl ades.e Person^e unum cum tres ilte
:

. agitarem, quomodo, humanam Fllius solns carnem dumtaxat sint mihi Dom.nus, quoassumpsisset, declaravit Persome tres nihilom.nus modo, etsi unum sint, sc.l.cet hac Sunt talia inter se distincte sint. em.gr.ud .moBn.li.utnovn.nimm ex hac v.ta terrenum hoc corpus injiciant desideria, quod
,

revoco fl.gitia. Ddode comparatioue D.camus 1). clarat, hac adhibita adamantem universo mundo ! vinimtem esse ceu quidquid agimus, perspic majorem, et iu quo est nh.l in se complectatur . tur b, ita ut omnia sane fmt m ftOsit. Mirabile Ju ppe quod extra mul tam brevi spatio t.m gido hoc adamante e-m functim videre; 4 aio hcct fcedas, qualia J.d ..quotiescumque res .deo
. : :

visa, prou^;potert

de-

"""^Xu^l

peccatamea

unt,inpurainaciaritaerep^

::

ViTA
660
AOCTOHl KIMBA

S.

TERESIyE VIRGINIS.
mento celebres aliquot fuere Prophetiss, MBfia soror Moy8iS| e t Debbora, et uxor
quales
lsai

. ^ini btsaae quoties recordor, sentatasfnissememini. Ft sane 4 P atque^exinc quomodo id feram nescio, quo me abderem, nescire pudore mansi, ut

4^ ^^ ^

vm p rophetissam V0Qat| et R fiUa phjmuelis ^^

viderer

, etc.

Alia plura

!,.

ft

M
ur.

36

Euchsrlstia)

numquam finem Lagnalia hic dicere aggrederer, habemus res mainveniretnarratio. Certum illud
gnas ipsam studiose suppress.sse noluisse , t m.n.ferte fimas scripto committere ub> hc libri testatur ipsa cap. xxyii ejusdem
scribit Sft'.
:

quoque permulta suo dicam Sacramentum spectantia, ut communicata illi a Domino Profect0) si omnia
Vidit

ad

Qonrtissimum Mn

Ethnicos vero viguere Sibyll, quarum non minus vitae manifesta exstaut manifes ta exstant de vita3 ac mortis Jesu Christi mysteriis et de supremo judicio oracula quam sunt Sanctorum Prophetarum apud Hebros. !n Novo vero Testamento longe major utriusque sexus va-

atque harum plu

tum fuit numerus, quod in eo illud quod e Joele jam ante deprompsimus oraculum adimplendum
erat. Philippus,

cum f^>" ar ' tate '' am.citia porro familiaritate et ' ossit . id oratione conseq ipsa agit ut nullus
-

Ea

nam interdum tam'?**

utB,i

^
minus

^^
?
eas

de septem diaconorumab Apostolis electorum numero unus , habebat quatuor filias virgines prophetantes (Act. XXI, 9). Eratque donum

ln

^ .^

fncludere,

^.i adeo smt Smlr-bUes, cum quod ^tr^

U
ill

videantur

ut monendi fuerint a

admirabiles,

obviun Paulo Corinthii quomodo muiieres, se gerere deberent mulieres, quando in Ecclesia

temporibus

a(Je0 inter christianos

S.

tum vero quia in parum promeruerat

valde viva, admodum de
injungeretur.
illis

illam collat
;

qu

tam

. . .

adeo credi nequeant

ut,
:

nisi adsit fides

est elargitus,
.

quapropter pauca Doreferre decrevi quas mihi mihi a superionbus nisi aliud
de inferno Postscribit verba
illa
:

prophetabant, quomodo viri (1 Cor. xi, 4, 5). Quin etiam e capite xiv Epistol prim ad Corinthios liquido satis colligitur quam hc propheti gratia
in

eorum Ecclesia communis

foret;

quod ipsnm

et

S. Justinus Marin aliis Ecclesiis loe-um habebat.

Capite vero xxxn,

tyr Dialogo

cum Tryphone

commemorata visione, in hc magna secreta, qu Dominus quam hc aliaque

.

propheti gratiam in

ad sua usque tempora Ecclesia floruisse testatur. E

pite

ostendere dignatus est, mihi ex sua misericordia et supplicia qu gloriam, inquam, qu beatos, vidissem ., etc. Cadamnatoset impios manent, xxxvm . Plura de his rebus dicere

autem

. nolo,

ii

non est necesse etsi pluDominussingulari favore dignatus sit rima mihi
quia, uti dixi, id
;

Etiam S. Thomas docet (2, 2. q. clxxiv, art. ult.) ab Apostolorum temporibus semper hactenus fuisse qui propheti habueruut spiritum, et hanc iu rem testem producit S. Augustinum, qui scribit (de imperatorem, Civ. Dei 1. v c. xxvi) Theodosium redactum, ad Joannera iEgyin angustias abhoste
pti

monachum, prophetico donatum

scUcitatum de
belli eventu, et
;

spiritu

mi-

ostendere.

ANNOTATA.
Alvarez S. J. a Id scriptum est P. Roderico et quidem 1576, et habetur tomo I, epist. 18, anno

ab eo didicisse sisse quod etiam ita insignem se victoriam relaturum factum. ld Dei munus et charisma ad nostram

usque tatem in utriusque sexus Sanctis continua capite primo serie perpetuum fuit, ut primi libri
pluribus declaravimus.
Veteris S8 Villacastini (oppidum est Castell annisnon satis, et natale mihi solum) abhinc notum
ita
(]ux ad ipiri-

maais integrum quam apud Riberam. opere, Jacobus Balmes in prsestantx suo b ad Barcinone edito anno 1842, quo, %n ns qu% culturam attinent, protestantiscivilem Europae

(m

profhtU-

cum

mumconfert cum Religione Cathohca, visiones perhibentur etiam memorat quse utrinque habxtde

Infirmi, multis, tempore scilicet regis Henrici prophetico nonnulquadam vere spiritu instructus
las Castell

{quas inter hanc ac nominatim illas S. Teresiae adamantis) comciiat de Deo sub forma immensi jactarunt parat cum visionibus quas habuisse se Zwinglius aliique multi sectarn atque Lutherus, animadvertit ex venditatis his pseudoreformaiorum visionibus effectum prorsus alium fuisse
;

impendentes calamitates, qu etiam sancta contigerunt, prdixit a.Ipsum quoque regem

quadam

et prophetica libertate intrepide

adeo coar-

r quam U
stilla

cruoris ullave gutta lacrymarum,dum illae populos vehementer commoverunt et ad horrida Balmesn opus, bella excitarunt. Vide praefatum not. 12 etl* ad cap. vni, ubi heec egregie tom. 7,
evolvuntur.

quandoquidem hae e visionibus S. Teresi, vel una in causa certo non fuerunt ut funderetur,

jusser.t guitut linguam illi Segovi rexprcidi est quam dum qua abscissa, non minus locutus pubhce m eamdem haberet, atque ad suam, qu ait conversus linguam clavis arSxa erat,

foro

F quia veritatem loque Ibidem confixa hrebis, anum illo in oppido . ris. u Ipse admodum puer recorquamdam honestam audivi, qu, quantum Non deerant etiam dor, hunc se novisse narrabat.
illic

et nae rerum antiquarum studiosi digni qui id ipsum referebant. rediens, di39 lgitur ad institutum sermonem

cives alii

rtferrif>"i-

sunt,

CAPUT

III.

cendorum occasione hoc S. Gregorii prsuppono receptumetapprobatum dogma primo

qui hoc
ii

ab

ommbuB

Propheticus S. Teresice spiritus,

bri ab ea compositi.

et li-

(Bom.

tna Propheti tempora futurum. et sunt, scilicet prteritum, prsens sacrarum Utterain Ezech.). Quod ipsum

modo

loquitur

rum probans

Ckt.

Quae ad

spiritum propheticum spectant, ita

Visiones nc

yisionibus et

cum magnorum arcanorum quassupe-

ii

.
,i

et pariet nm futuro est: Ecce Virgo concipiet Jipi^ prterito In pr in< (Is. vn, 14). Prophetia de I, !) creavit Deus coelum et terram (Gen. non erat no
:

testimouiis

u Prophetia, inquu,

enim tempore
stolus dicit
:

dixit

homo quo
est,

rtoelutiunM
alitt,

sunt riori capite tetigimus revelationibus connexa Quare mecum ipse statui ut separari nequeant. nonnulla illius hic commendare vaticinia, ut ad oculum pateat quomodo in ipsa completa si Joelis
.

Prophetia de prsenti
Si

ii

quando Paulus \ in autem omnes prophetent,

idiota,

>

autem

,i

Effundam spiritum omnem carnem, et prophetabunt

praedictio
:

meum
filii

super

vestri et

/,

fili

vestr

(Joel

28).

In Veteri Testa-

occulta co^ omnibus, dijudicatur ab omnibus: in faciem ^ ejus manifesta fiunt, et ita cadens Deus pronuntians quod vere rabit Deum vobis sit (1 Cor. xiv, 24, 25). Cum
. .

quis infidelis vel

convincitur

W**^.

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

6 1
ItKTOUI

h. tur tU r: Occulta^
fecto

* eius manifesta ordr* ejus

P

ma^

monstraturjjui
te
si

,,

pheti spmtus non priea

sed

efflcit,

"i* prffitenta

?"~
et

naturaliter sciri
spiritura

g Gregorius priacntia ejusmod, sint ut prsse J * heliffi nequeani, 4

m^

^^ ^^
fiunt,

proV

tem

^
scire

^ ^^
vidit,
aliis

crucem hancmanibus gestantem, simul 8gen tera quod pro sua apud Deum uberatione de p r ecatrix exstitisset, nec non declarantemhancCrucifixi imaginem apudDeum caus sus plurimum profuisse. Futura multa prenovisse Teresiam,

enim vel

esseeadem "f r0 nt, pr phetareest, apenre qu*. ntnrasurit p

^

jam supra

e multis revelatiouibus
illi

in prirai sui C0Bnobii fundatione

quianatural

plurei Bl i"''
gutt

ptuy omnia qu* su^ Gregorn doctnnam appaiet imo vero sine exceptione capite, periori dicta sunt posse spintum referri. omnia, ad prophetiaj AsHujuscemodi fuit item visio illa qua ra

""

p^ ^.

^^ ^ ^^ ^
quibusdam videre
illi

licuit.

oblatisnec non Nonnullis quoque

^
quocum
:

sertim
^

Societatis Jesu sacerdoti

suis
.^

ipsa

de arcanis

Abulensis
deiude
praedixerat.

ille

irfmmn nnmmnnienbAt. r.nm plurimum communicabat, cum collegii moderatorem ageret quae
comperit prout
Teresia

is ita

contigisse

40 modum conspexit sumptionis Deipar* solemnitate assumpta, plausum gloriam qua in ccelestem ea est qua ibidem a Ccehtiac festivam cougratulationem nec non glori quem obtinet locum dus admissafuit, item ad quem gloriaj (Vit* cap. xxxvm). Conspexit

Cum Mariaj Cepedia3 sororis ejus connenoxarepeutiua adeo ablatus esset morte ut jux
rum
quidem aperiendarum spatium esset, Tesororem defuncti resia Deo revelante didicit etiara genere morituram; idque non uxoremsubito lethi
illi

Uadum

beatffi

aliquot

quale singularum esset

animffi evecta* essent et in gloria discnmen. Vidit

illam adiens semel, sed ssepius illi revelatum. Hinc usum frequentem illi Confessiouis et Eucharistiae

egressas in ccelum ascenulures animaspurgatorio Vitae su illa viso capite xxxvm dere de quo cujusdam e Sociecaiteras animam
scripsit

inter

quam, tatis nostr* Fratribus Missse nostro Abulensi adesset

,

cum

in

collegio

Sacrifie.io

ac pro

commendavit, de ac sedulam anima3 sua3 curam tacens. Qua3 deinde, quadrienrevelatione oblata Confesnio aut quiuquennio exacto, peccatorum de vita sioue uon prasmissa, et uemine pra^sente, cum ab Euchanmigravit et ecce octiduo post,
:

ipsius
riori

saluteDominum

deprecaretur, ut qui supe-

tam

aliorura id genus Capitibus vero xxxi ac xxxiv infacit. Vidit insuper ut ab visorum mentionem cadaver vi divitis cujusdam

magna nocte exspirarat, in ccelos abeuntem conspexit. gloria, Christocomitante,

circumda-

Dominus, sticoTeresia surrexisset epulo, hanc illi conduceretur spectandam dedit. cum in ccelum Domino revelante, plurima tum sua

Paiiter,

tum aliorum pnunovitpericula

tribus quatuorvean-

JjwJ^ ^ ^^

uumera cacodaemonum

modis, raptareturatque indignishaberetur

et quo-

magno sibi quisque modo ferratis ipsum uncis dum contenderent. Jam supra vindicare
conatu
,

tequamevenirentannis;atqueha3csiugulatimadimpletacomperit.Absentesetiamperlitterassimilibus prospicerent et lmmide rebus prsemouuit, ut sibi Religiosorumquoque nentia sibi damnaaverterent. multa prajvidit, eaque insignia c. familiiseventura
llli

laU Jelu

Mendozii animam ad buab ea diximus Bernardini antea de eodem ab peros evolantem, et quidnam
Incarnationis prepositam iv 41 Eo tempore quo in Cepediam, Marias a S. contigit Eleonoram fucruerum. a cr e bat, beat* MatrisconsanguiJoanne Baptista sororem, tenerisapud se habuerat annis, neam quam inde a virtutum decora miro comples

primordia, visam Vallisoletani ccenobii referremus

cramento precibus
librum;

Altaris Sasiquidem haud procul a Sanctissimo quidam e Doinsistenti apparuit

minicana3 familia3 Sanctis,

quem

ille

aperiens,

ingentemmanu gestans grandes quasdam ac

:

ipsa conspectum esset.

facile legibileslitteras

ineodem exaratas utlegeret, ejusmodi Futnris suasit. Scriptura autem erat florebit, multosque habe temporibus hic Ordo Viditquoque sex septemve ejusMartyres.

bit

qvamqueobeximia

dem
quo

Instituti
illa

namque mundanis rebus se ctebatur amore (serio rebus divinis sedulo stuabdicarat, orationique ac hc modebat),exhacvitadecedere Pridie quam
fore. Hrac exitum'eamque a purgatorio immunem inferiusodeum, quo r cum virginis corpus sociae ad vidit moniaterrmconderetur, deferrent, Angelos auxiliarias dexteras dare, qura libusin bajulando

monachos gladios manu vibrantes propugnaturos. signo Fidem ipsos didicit

in

Cum

rursus

oratione

versaretur,

mente

in

reretur

vidit beata

Mater felicissimum

illius fore

campum, in eoexcessum rapta, vastum conspexit viros decertantes, et ejusdem Ordinis que plurimos ruentes. in hostem singulari quodam mentis ardore et inflammati singulis decori erant vultus llorum
:

imo

visum ipsum manibus ferre quod ipsa nicommemorans, addebat ul appareat deinde honoret corpora mirum quantopere Deus illa ltafuere animarum organa. qua3 sanctarum curavittemporesummi terrJEmandandum
suis
: :

solo afflimanu vero strenui hostium plurimos obtruncabant. Intellexit autem gebant; alios etiam ha.reticos institui. A io confl.ctum hunc adversus

tempore.cum

in oratione

maxima

raentis recolle-

quiete ageret, horainura ctione, suavitate et

So-

cietatisJesu in ccelo

multitudinem

vidlt,

C^ndida
speote-

que

Sacri

cantabatur (quia quod de SS. Eucharistia Corpori Christi sasepultur dies intra octiduum

illud

crum
lsetis

Christi Corpore supphcatio virore ita ut sacra cura ccelos ascendentem cadaver ambiret. Vidit etiam in canonicura Abulensem, indoctorem Honcalam b, et theologica scientia signis sanctimoni* virum postentatera scriptis qua3 ad
j

occurrebat), idque festo multorum Alleluia carminibus

organorum cantu et ramorumque

manibus vexUla gestantium. raperet, s.raul et voluculum cum in stuporem erga hunc ipsa Drjii n-era ptateraei afferret, quod Bedemptore Jesu ilhco studio ferretur, a
(

Quod illam

Lculiari

TudUt

vero ^psa scires latun! . Ecclesia^ suppetias sint poribus oblatara. Etsi^in sib^ait visionera s.pius
:

Si

*****~
Hanc

Tere
tamen

circumfertur, sup Vita qua3 typis edita

bc familm
,p

l ngltira

prastantem, uti ex
transmisit, legenti

fit

manifestum

audntque proexstitisse

quos v^dere conUgrt autographo, et in oranibus aperte noraen proditura illius calarao exaratis libris,
eS

nomine non

indicetur,

ptereapurgante ab igne illum

immunem

quod
uUn prno<"'

dr homini
ui
i

42 Joanna
Christi

illibatam virginitatem coluisset Brocheria, uxor Petri Alvarez

versanti tv.-

U
rurs U

Hs

Cim-

Redemptoris Jeau verba deolarato Ed.jr.om repeUt, non tameo

ei est et ex.

tafta csp.

-*^n

'" pani
M'.,

bron Teresi Abulffi oron leresiu; au"'

insigne quoddam ^

pauci paue.s Christicruciafflxisimulacrumdedeniti et cruci affixi simulacrum dederat ;

ZSSSL:*** .jpsu^: r e,
oprti^simum *rt*imuin e ertis sim u m

to,u t ijjoiuo^-- -^ Ueticis

illemamortediebueTereetapurgatorioegredien-

ptum. Ca>terum

c ro ^%^
d do
.

: r e nibus weiombu. Msoe si

9Q

mllu

Tomus vu

Octobris,

Pars Prior.

VITAS.TERESLE VIRGIMS.
662
AUCTORft

mihi

agere incipienti 3
fortasse

m dudum ;"
.

BlBUft.

futumm

nneminem

^ adeo
q
iia

iffDa . k

n^ rumuthsBCvaticiniorumdignanom ne visum dumtaxat deciara quod a Domino per

Sedqui hoc sibi persuasent, f Prophetarura praed ictione omnium siquidem anqu consistebant quod visum
eo naretu |*' n e monstraret,et quid eodem sl P ADffelum a q J. tum ore suo tum per e adeo arcanis ut natur *"

juberentur comptas larentur, et, si a parentibus ex obedientia facerent, 80 l am adhibere vestes, id Mari8m aS . Josepho, quoties eam videbat, carpe-

^^
mum

n me me

^^
filia3>

nimio ornatus
aiebftt

e legantioris

studioatqueejug
sapere. Ut
pri-

minime m0 uialem

a i ique

m videbat,

statim ecquodorandi genus

ac

aliorum etiam e vultu corsectareturj perspic iebat; OC cultos animorum discebat dig arcana nec non
defectus a i iaqU e quae
naturali ratione
sciri

rebug
tia sciri

non

po terant.Beatrici
bat> etiam uat, cviuii

itemOvaUi, sororissuaJoannas

futuris vel

. ia Sa non possent, reveluret; <l orac*I* fidem Libr crorum Vatum in Banctis mend.ano clar u es sole faciunt quod quia diutius non eidem adstruendo quam funesta Ula Lnsitani amplius ante annis cum Lusitanicae nocde qua rex Sebastianus
, >
:

uemau

*1***
_

quam Excalceatarum aggregari ccetui optacum ipsa ab ea erat cogitatione alie v- -r nissima, ait Nuuc sectare, Beatrix, iter quod cumque volueris tandemExcalceataruminstituta
: :

profligatus Africana expeditione Angelum Teresia conepexi^ o cubuit,contingeret, ra

i

atlsflore in

Et reapse illa hodie sub nomine suscipies. Beatricis a Jesu in monasterio Albano degit; de postea dioam. Cum cujus in Religionem ingressu matrona quaedam Excalceatorum Institutum am//

nudum
-

sanguine madentera ensem alium regnum vibrantem d; nec non Lusitani* minas intentaret Gallim qui simili mucrone diras succensnm qua prionon ea indignatione (etsi indicaret quam adversus hoc rem) et qui simul illi non coesset concitata, nec
id
et

plexa fuisset, praedixit Teresia illam in eo non perseveraturam nec diu post illa inde recessit. 47 Ducissae Albanae Mariae Henriquez praedixit ipsum etiam aliis alibi se Albae demorituram quod
: :

^moriiuu,
'

ocoet

retulit;

sanguinera B piosumquiposteaibieffusus fuit tempus cum advenisset, atque beret Demum

regnum

Dei Majestas

exluipsa

Benedicto atque nominatim F. antequam vita excederetannis plane affirmavit fore ut Albae vitam E a Domino sibi esse revelatum Abulensi S. Josephi templo haec ipsius poneret e. De
S.

Mariano a

octo

ob Sebastiani coram Domino non mediocriter affligeretur, responsum ac suorum internecionem ut ad me dispositos eos invenenm
accepit

regis

exarata
//

manu

legi

Intellexi semel

Veniet

ali-

quando tempus quo ob plurimaquse hac

in 83de

/,

Si

deRe/brm..
MO...I

iu

,.ro-

grettu.

affligeris ? eos adducerem, quid tu Veepiscopum Oxomensem doetor 45 Cum in esset, et electus lasquez canonicus Toletanus conceshunc Deo commendatura Teresia odeura electionem fore hanc sisset,e re divina imprimis didicit Excalceatorum fami-

patranda sunt miracula aedes sancta appellabitur. Abuhe In S. Josephi Abulae, anno MDLXXI. quo ille de vita emigraP. Petro de Alcantara diem
//

turus erat, praedixit.

Hispali versanti
aeternae

declaravit

audivit. Ccelitus

item

compotem aliquando Dominussalutiseam etiam mortem multo antequam de vita fore. Suam annum qui decederet tempore praescivit, uti et
vitae

liam,

indies magis magisque adeo non dissolvendam ut

afflicti et periclidiffuuderetur. Alias ob coetus sui anxiae dictura a Dotantis negotium summopere fidei fceraina; optime Quiesce, modicae

qua3

tum summa

in angustia

versabatur,

futurus erat ultimus.

a Jesu praeposita ab

Nam cum
illa

Methymnai
;

Agnes
//

peteret

Reve-

mino:
.

vere Dorainum dixisse non etiam aha (sicut multo post videre licuit. Facta illi quadriennio antequam conenira res agitur

et

novem aetatis rentiane vestra jam quinquaginta Etiam , ac Teresia respondit annos habet? quinquadeindevelutintradentesmussitans: A necplura. ginta novem ad duodeseptuaginta ,
:

/,

e scriptis ejus eruitur),

tingeret, deexoritura
cella visio
:

in

quadam persecutionum proqua coelo declarante didicit, quemmersi

Jigyptii
periere,

a Jesu, quae tunc Ouae verba tacite notabat Isabella Deinde aliquot post annis, intirocinioversabatur. more valetudme Salmanticae raale affecta pro

cum

persequerentur, popuIsraelitas ad internecionem lta a se sicco pede mare pertransiit, lusautem Dei exagitantium furore C institutum Ordinem cum ab " vexando perseliberandum, tum vero qui ipsum

admodum pelago

cum

artis suae callenutenti nonnulla raedicus Tiedra, adhibenda praescnbetissiraus, necessaria remedia
ret,

nihil

horum

se

illi
:

respondit observaturam
ilhs

querentur, Gratiani segrotantis valde anxiaretur, quod de P,

debellandos et
nihil

mergendos. Alias

cum

Quatuor causaraquesciscitanti tam laboriosa mihi p mihi vitae supersunt annis Isabella cautioneopusnon est. Haec audiens conranxit utraque Jesu, quaeet priora audierat, verbis ad mud annis qui a prirais numeratisque
/, ,,

inquit qu

valetudine

animaB interius

vultu hilafi
vidit;

jamdudura intelligeret, lllapsa qiuedam lux est, in qua eum in via venientem et confirmata valetudine
ad illam vox
:

usquetempus

effluxerant, ad duodeseptu

annura nonnisi hoc coraperit

Re

cura vitae annos autern vera raori illara contigit,

q^^
et

^ "^^
1

wsunum

necnon facta tnm illum naraquefutura illico rem auspicetur:penes Abula quoque (uti iibro prirao est. o victoria cum puedixisse raemini) ad Taurura oppidum quadam matrona rum misisset qui pauculos a nuraraulos postularet, ait illi voce clara Dominus puerum est infeu Pecunia jam in tuto et penes

illi
:

Dic

ut

sexaginta septem ac

medium

paulo amphus im

^Tstlmanticae dum cum

,

Quiteria de

Ajll^

,,

riori in atrio illi

nuraerata

Abulensis niali ccenobii Incarnationis rumpensum persolveret mansit cum n intervallum mente alienata obsecravit M-treffl^ sese mens redisset esse interea passa
:

Pe^^JdSnde^d
,

>f^
Gum

fuit.

instanter, dicere sibi

quod

Stereia cttrtiturn Vldll

46 Toleti

cum
,

commoraretur
Ulyssipouensis

in esdibus Aloisiae de la Cerda quse modo Mariae a S. Josepho domus praefecturara administrat,
,

gravaretur.

! defunctusest.

tum vero ea in

domo

habitabat, Teresiam ejusque

Teresia : Erat hic sacerdotio progenie, sed humilitaie illustri editus pos que obsequio illustrior. Et sane

Tum

Franciscus de

1^^
tum
i

Instituti socias curiosius observanti ejusdem id tamen iuciderat plectendi desideriura

:

amnec

est eo illum teraporis articulo

Deinde sororem
i,

ejus

hac e Franciscam

vita e

^^s^
^

w*

aperuerat. Cum Teresiae nec cuiquam mortalium Aloisiae pedisequas Teresia moneret veroreliquas modulo famuut Domino nostro pro suo quaeque

appelia AbulaB consolata, his eam verbis namqu F fraterno angi decessu optimo corpus glona u loco; nam vidi quoddam
:

^ ^
^

,,

m ^

DIE DECIMA.QUINTA. OCTOBRIS.

.

663
:

autem pulchrum .uamv, e t valde agnov, fu.sse. tamen erat, ipsum

:

^sumu.
P

,,

Dominus longe meliua exequerentur ? Tum ut meeruditi viri se nolunt disponere Eo quod

J^
p

a Sanct.s libro de Ur.ul

rU

m Excalceatarumnumero
Albi
,

hauo a Teres.a

'

Abuhedevita
fui8se

exnsset,

U visam c ircumda tam gloriam

o." de fu t e

cum

\ es8U loc uti> e t ^

..

causa me quffiriumdi deque rebus meis agendi refert, sibi, quoque confessarius converto.

mdigua familiariter loquantur, hinc, velut passus, ad mulieres solatu et ab ipsis repulsam

Uem

cum quemdam commonuisset

monenti

ut posthac ex animo

se

C n
"
"

fT fU

7\

aUatlsuntdeoessus

iu purgatono [us liquanti.per au deoeapost Salmautioa, ubi e tecoe biduo nunti* Segov.am illiu.

r: s*r rCus u*. * ma

is

ipse, ratus eum sibi se Dei obsequio dedicaret, et dixisse aucltasse, ad illum redire nollet,

TeresiamamagistrosuolitanamqueJesumChnstum
vocitabal) Sibi

oivitate Htter Eadeu, in

l teMeenmbentis salute antequam ad illam, biduo

a tina
r
,

eum pro viri nob.lis graDeum anxie deprecaretu

sp.ntum redde^

mjunctum esse ut illi ejus nomme atque hunc rursus virum compellaret nuntiaret ut ipsa tum hu,c deardenter quod id illi significaret itasenoe.dem nihil cunctatum
promebat: se vero
s.gn,ipse cujus causa ha>c Dei juse. aperuisse ut Ue jud.c, . et g.av.s, magn, ficabantur cum vi r esset u,que .dmiuietr.tiouecl.ru.) ad cord, reipublic. prorumpen, apeintimatactussit,etin laorymas
rire

tternum

qmdem . d dioens . Uorietur a lapsa voxeet. nam ex fefellit eventus ; Nec

vivet.

hafv ta emigravit.

pnu. KH.ru autem suarum

litteras ohitum no.se quam is per a Jesu ccBlitul datnm. Agnes iUi

nunuaretur, >*

CentinU

p ane "Uls lethal.s n*c illi sgntudo l antibus Teresia ait Deus reservav t ipsam non ent ad majora enim suas conjugem, etiam Ovallium sororis oannem
:

cum de perata Excalceatis pr*fecta est, mortua valetndine, jam velut

:

^
cum

qu modo
>

monenti non

sit

ver.tus

nondum

se

qu*

factu-

rum
51

ccepisse. se receperat, facere

composuit f, ac de prffiut de libris quos Teresia dedit, nonnulla commea\ orandum

Jam rerum

M t. viaeiur necessarius ordo poscere

" '
ij6ruin rj( ,

,
t

ceptVqu*

B nuem

mne.moriturumexmorboindubiecredebau
;

affirmavit sauHati reddendum

et

utprmutetum,

s.c

qux naturali-

'"'horis
et

ur

leiri

non

ponraut.

X
ib

inferior templi Albani

conetrue.

caucellosin templum

r esp.c,entes

qua-

onocandLerit depos,tum momales ideo d.ctum cancellis dispositis,

Hj-*'j
,Te e

rerum sp.ntual.um morem; quod universa hsc ad et ad ea qu* quam.lliobtigisse d.ximus notit.am, modis d,cere cmillius capite primo de orationum videantur. Porro prsepimus, aliquatenus spectare sparsas hinc inde superst.tes ter BOnedae quasdam traduntur, qumque quibus eximia multa documenta sed jussu concommentario^, no suaspoute, minorem quam .pm fessanorum (quibu. illa non pnestabat ut tum d,cta Christo Jesu obedientiam dicenda hdem facent) hactenns tum plur. post Primusestquidam de v.tasuatrac ta-

La

elucubravit.

fundatores depos.t. quod credebant quasi arcam rehque-

Abute coenobu f undat.otus.qu, adusque primi de Hunc scripsit jubente Garc.a

7 Tm in

dem

erogaodum quodtameu depos.tum Wferrivellet: q

pia

qu*dam

in opera

nem

.lla-

cyp

m
lum
eta?

onge pretfoLs, tempor.s spat.um quod ei loco ad aliquod mansit, ut quenta velutdepositum concreditum h.nc est
.

sed al.ud illam nent,quam est, corpor.s ,Um. sacri, inquam,

confessodalihus, ejus tum Toledo e Dominicanis Abulens.s jact. quo domu. sario, anno MDLXU, Juhoejusdem n, ab-

ee extendrt.

S untinitia ; vero ei distinctum cap.ta; ex.nde solvit, in nnlla

eumque mense

erectionem Abulensis in capitadigesto

declaratum.. libro pluribu.

Opmio

non usque

adeo indubitata

ad corpor.s

eoorationis statu

domus adhunc est Teresiam, dum unxii. Mirandum autem a Dom.no pon, in fuisse iteum exarabat, solitam modo de quo scribebat, eodem
in.tio

quo hunc statum

habuerat; atque ,ta porro ex ordine orand, mod.s constituebatur in omnibus quo tunc usqne ad illum quos inibi ennmerat,

^TAtTlTbttu is cui Yia perfectionis nomen pnefcotu:

C
"

I
"
rftvinftui
111(11

et protectum *v nno n A animum ntenorem q impossibiles videbantur: orsu.scitu c an es et p co.ncdere cum veritate optime
.

monasterii Abulensis quem exaravitcum P. Domm.co Banez.o gereret, idque imper a nte utebatur; et eo hunc anno confessario

S
e
t

^
-

rnllporro

nio-

TCe"ut

Propheti. olim Deus,

qu*

aliis si-

auo tum q auspicata e.t. Tert.us al.aqo iriorem absolvit, complect.tur a Methymrum sedium fundationes ad Burgecem u.que, ,*

Xi
illa

fuit.

anno MDLXXIU exors. scriptum Salmanticffi SocietaUs Je.u. P. Uieronymo Kipalda

lasore

=^
;

Ss.lm.nUc.
a

illi

erat, a confessiouibus

,.m.-

^r:rp::e
:

D:m,noip.aaiebat:"Cnrhoo

constitutis domibus cuidemde ptem varia perloca adcondebantur, conunua ser.e ^s^uffi deinceps

nectetat

Quarm
.t

rm^.nuntiorum Dommu r esponden.

--*' Meeo* J ^

nomen
c

Castellum interius seu Man.mne. doilli exstit, Uujus .cribendi auctor

ad Oxomensem cathedram, me nnte dixis.e memini, merA Compo.tellanam sua ob pneclara de!nd ad subhmem .quidem diebu. tam evectus e.t. UUs

rleasque Z

UUUB

confessariu., qui,

U etmm

ipse per

cum etiara libere nn am etiam Ubere illi

qu vehra, mihi ndem, t bcret. est, niinime adh orationis studiosus aln desunt, i u13.1t dixit . Nura

me

i .

absorptione
.

par iuc . - . n ,'t Hnl dolor, uti noc i P& ipsam capitis vexavit
...

de ge

affirraavit

Hunc

ipsa tractatura,

VI[ anno MDLXXVU

664
in
RlllfU.

VITA

S.

TERESLE VIRGINIS.
qu fac.lia sint mtellectu, evolvere. Qui veroali. quem hisce e scnptis haurire fructum voluerint
P<>

commenlarioi

eorum Salomonis, quem suscepit scribere imperio Hujus quibus (ut ipsa fatetur) obedire tenebatur. folia reliqua sunt: nisi pauca aliquot
.crinti

inceptum, Au-ustissim Trinitatis festo Toleti Andreae perfecit, Abulte eodem anno pridie festi S. annis. ouinoue prope antequam demoreretur QuintusdeniquecommentariusfuitinCantica 53

eadem animo

et

ab sinistns purgato

affectibus

non

legant oportet , in sensum sanum interpretando aliqua verba quae non eo ngore proferuntur q uo eadem in scholis adhibent theologi , et quae non ubiquead eam trutinam revocata sunt qua
versatus

nam

ut illud

non

ipsum jussu imperiti

flammis injecit

inchoavit, ita nisi ex obedientia cujusdam confessarii, qui scrisatius longe fuisset, si

ptumetiamnondumvisumdamnarenonestveritus,
;

quamquam

peritiores huic viro ante non paruisset quam alios lllico autem morem gessit, super ea re consuluisset. illius qui tam ac summo studio nomeu suppressit imprudenterque idmandare est ausus quod temere

ahquis theologus scnbendo uteretur accuratius dicta sua expensurus, ne quid oculatis Aristarchorum pateret calumnns. Nec vero id difficile est; eum ad oculum pateat quam sana intentione ea scripta sint, tum etiam quod ex iis quae dicuntur
,

facile

rectum
qui hoc

sit

colligere
libros

quem habent

sensum*

Nam

modo

non legerint, oppido

non intelligebat; adeo ut ne P. illius indicare cui factum tamen narravit, nomen quod supcrest calcem legeuti voluerit. Et licet illius
vere hic scribendi fiuem Teresia fecisse videatur, certissimetamen nobis constat longius ipsam deinde

Gratiano quidem,

paucos invenient auctores, etiam e gravissimis et doctissimis, iu quibus non inveniantquae in sequio-

rem sensum detorqueri

57 Vitae liber
,

possint.

praeter

historiam

quse lectori

"

/;,r ' 0,

voluptatem adfert, multa

tiuet,

admodum
iis
:

spiritualia con-

scribendo progressam fuisse.

eloqi'cn'in -

moi

54 Hosce porro libros maximorum negotiorum frequentia obruta, temporis quoque laborans ancongustiis ssepe etiam male affecto corpore scripsit, ut talia con&eribi a tali minime posse vide,
,

sunt rebus qua Teresiaeipaimetcontigere salutariaadhaecsuggerit documenta ad boni ac mali spiritus inspirationes dignosceudas, et monita quibus quae a bono descendunt foventur et mali spiritus fraudes declinentur.

quae

quidem omnia ex

Eamdem

doctrinam

complectitur

liber

rentur

visum tamen

est idcirco

illi

facile id fuisse,
illi

quod,

cum ad scribendum

se applicaret, tanta

scribendarum affluebat rerum copia ut quid scriberet, minime illi praemeditandum esset, sed potius maxima iu scribendo acceleratione opus uti in
;

Mansionum, sed magis ordinate et ad experientiam accommodatius, quod quindecim post prius anuis scriptum id lucem aspexerit. Verum omnium sublimissima sunt quae tribus ultimis Mansionibus continentur, ea scilicet quse in se ipsa vidit et experta
est; nisi

plurimis librorum locis manifestp id ipsa declarat,

atque iraprimis sub fiuem

:

libri cui

Via perfectionis

hic vero tacito

quod in vitae historia de se aperte, nomine loquatur. Via perfectionis

uniuscujusque usum
facit
:

ncmen est, haec habet Mihi vero pro quantulacumque quam scribendo cepi molestia abunde
ii
ii

magis ad

communem

agit quippe de oratione, illam suis deducens

initiis,

satisfactum est

nam quod

scriberem, cogita-

tione ante volvere opus mihi minime fuit. Et in manuscripto hujus libri autographo ad calcem capitis xx haec leguntur Sed, eheu quam multa de hac via agere incipienti occurrunt, imo etiam illi qui viam hanc adeo male inivit, qualis ipsa
<<
: !

loquens primo de virtutibus Religioni propriis quae ad orandum maxime requiruntur; simul etiamprae-

tam vocalem quam mcntalem instituendam documenta; item quae conclara proponit ad orationem

ii

ii

ii

ii

Utiuam vero pluribus in scribendo uti manibus possem, ne uua res alterius rei oblivionem induceret! etc. Hinc scriptorum ejus nec labo-

sum

templandi sit ratio, quae oratio quietudinis denique Orationem Dominicam quibusdam propositis meditationibus expouit. Tres illos modo laudatos tra:

ctatus

jam

in italicum

sermonem audio conversos

eotiicrtjwi.

riosus nec apparatus est stvlus, sed talis quali in

vulgari colloquio utebatur; apertus tamen, purus,

gravis, genuinus, lrgenti gratus, et rebus quas

tractaret
et

accommodus.
et

uliUnimii

55 De oratione, contemplatione et familiari Dei

q cum animabus

animarum cum Deo commercio

nisi

scribens, alta, subtilia sublimiaque profert, ac tali

ab episcopo Novariensi. 58 Liber vero Fundationum plerumque historia est interdum tamen hinc inde Teresia inseruit praeclara monita ac doctrinam admodum salutarem et consentaneam ipsis in quarum gratia hunc concinnavit sanctimonialibus. Dolendum vero commentum illud in Cantica imperfectum esse: si enim pleuum id esset opus, facem id lectori, ut equidem
;

quidem modo ut etiam doctissimi,

spiritualium
potius
satis

simul rerum

credo,

praeferret

ad scripti

illius obscurissimi sen-

callentissimi sint, admiraturi ea sint

intellecturi
:

quam

non quod ea ab ipsanon

aperiantur (talium naraque rerum exponenperita e?t

darura

easque diversiraode proponit, et quidem scitis ad hoc adhibitis comparationibus), ^ed quia adeo sublimia et spiritualia sunt ut se nonuisi ab iis qui aliquam horum nacti sunt experientiam, facile intelligi patiantur. Et proimprimis,
pterea (praeter
ptis

quoniam Cantica eas proponunt gratias quibus Deus animam sanctam quae penitus se ei dicat, demulcet, ac divinos quibus in ipsum haec fertur amores et tantum

sum

integre intelligendum.

Nam

paucissimi
profecto

horum quidquam
,

experti sunt, non est

dubitandum quin ipsa quae iisdem jam

assueverat
,

dudum
unquam
gustarat

horum maximum, si quis quaeque jam crebrius habebat usum

et
,

Viam

perfcctiouis, qui liber,

dem-

potest)

duobus tribusve capitibus, omnibus usuvenire non est cur subtilia quse in majori librorum ejus parte occurrunt argumenta ab omnibus legantur, sed ab iis dumtaxat in quorum gratiam scripta sunt, quales nimirum sunt quos hac deducere via Dominus dignabitur, vel ii saltem qui ipsorum lectione nonnihil in perfectionis semita
proficient,
se

suavissit Dominus, multo intelligeret melius quae sponsus ac sponsa sentiebant ac inter

quam

se colloquebantur.

ANNOTATA.
Mariana in Historia Hispanise harum calamitatum plura refert prassagia lib. xxii, cap. * x b De vita et scriptis Antonii Honcalse consule Nicolaum Antonium in Bibl. Hisp. Nov. c Hujusmodi plures ejus de religiosis Ordmia
-

tboavmtit

nempe illum celebrando Dominum qui adeo munificum ostendit erga eos qui ex animo illiua sese dedicant obsequio, et hoc illum nomine impensius amando. 5G Reliquis vero satis sit historica aut didactica

bus prophetise expositse sunt in

lxxxii et seq. *

Comm.

prsev.,

&De

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

illo

665
ACCTOIS
1UBIRA

Actis canon,zat t

omj[nurn^W^

pr

Stto ViTM^aclum etdealiisejuslibris^nw.

LAi D
n Examina
tuta
,

%T

auam d TuTr1rtr7Xre ^scientia

U
f,see S

Comm

modo Conchensis collegii rector est, quoque rectore u nomine Salazar; cum Segoviensi Bipalda (qu, Santanderio cum Burgensi rectore
qui
;

tk^

deceptus ,U,s etiam de ipaa non recte sentiebat, erat sermonibus, quoad tanqui de ipsa sparsi

erat; cum sacro lnquisitionis tribunali consultor qui, cum ipsam alloqueretur, Sal P. Gutierrez, aliis U i 4 uv collegio ; prseerax conegiu; denique cum manticensi prserat snirituaiium gnaros t,_.-:v... c t n n<i rernm spiritualium gnaro: quos rerum

dem cum ipsa ooram tractare cmpit); cum doctore Paulo llernandez Toleti

insuper
,

qui in

^n

Patribus

S.

J.

Jp tpirim S Teresi instide <mritU o.

ejusque
circa

quiDUScum DO verat, quibuscum 4

satagebat. 62 Coutulit item Alcantara,
,

orationem

iis i

in v^t.. >" oppiuis

ad qu* n

sede se <|es

s colloqu, rebua snis coiioqm rebu collocatura abihat, de sui suas coll ocatura abitat>

sspms cum

P. t
v.ro,

oe Petro d

monita.
CAP.

summss sanctimon.a,

de tacnl-

^^

VH.

pauc.s libr.s volebnm -Oost tractatum de Teresi t.tuend oraUon, Pperstringere monita qu* doouillius proponam

,
>

numero; qu. ceatorum Franciscanorum sp.r.tum studio omnibus persuadere conatus est eoque amphus Sexennio ipsiua rectum esse.
/aria illius faota pericula
:

max mo

nraLibit

verum autequam

run'

visum fuit prrcmittere expenenUssim.s totms rernm spiritualium ?Z> et magistram approH^panU riris examinata et in illius et prscepta pac.o monita ba a foerit; ut boc pondus acc,m merentur auctoritatem ac eam q nmquam S. Theolog,* doctor B otaut Nullus euim ea ac p,n Compluti ac Lnteti* rigidius nonnullos attul. Jam libro primo

STnU

satius

quam adocts-

qu.

nffl.ct,
ftlit.

fisntK
fuit

ewminntw. excusserunt, approbarunt mu. qni spiritnm ill.us Franciscum de Borg.a, dein T? l,lt ,.t P

freqnent.ores ets, nes et raptus patiebatur am maneret compos. Mult.s suum interim Sacnfic. insistebant precibus ei apud Deum parun, iter deduceret. Nou u? per alind ipsam orat.on, non vacabat cum interim ipsa metuebat, in quibus al,qu,s an.ma,
'
,

lacrymarum assiduarum illi ampUus eo suspensmtem in ipsam inquirebatur sen-

seges

onum et Quo au-

etsi

alioqlin in

omnibus

profectus consisteba,, ,uan, experiretur, nullaque

insignem

,n

.*

Lnem

J^ffe

Lsdem

Petri ad

Abulensem antistitem ep.stolam

sJum ille inquam; nam alter, magn* promU Uiquomodo, d,x,t se an.mam Sit.ti.Yito eodem is tempore lectissimis quas tunc Deu Te !i,e auuumerare vams ,d animabns, et licet cnm ba b ; -t in terra tamen omu.um hac pse tr.etn8.et, nnllam een oper.bus S? m. *> .ntirfeoi..e videri Deum >Unm reservasse;

al.qno de ipsa judicium

modo

de-

ve. miuimam qu.dem ejusden. retur, imo ne persentisceret, ut masuperbiendi titillationem P rubore qno res .u.

gn o contra suffunderetur

d U, num publicumvulgarentur, quamquam e su,s aut als a qu,bus nuam nisi cum confessarns imo
:

subsidium, conferret toectionis sperabat enorgravius illi erat quam s, wTea patefacere

'

flagitia. Credebat a enuntiasset

emm

J;
6*

=
,

spectantibus sui cultum

Abulense cmnonium neque .deo hoc solum ab ea fundatum erigere volebat,

quod ,psa
iri

e(

opproba-

runl

Scriptura S.cra ac Iddebnt nibtt se, excepta fcccleCatholica pnnscnberet reliquis ,um credenda Deo quam Teres.a, sp.r.tum a sla certiu. habere grav.ss.m. ac etiam alii viri Paa'e oVnm in rem qu.a multa affirmarunt. Verum,

fceruens

nniversa nec non suasor fuit ut sua

2ffii m
MHTXXV

vir seriem
,

u UUu examtam

reperi relat.onem,

quam

.psa
J.,

Alvarez S. Hispali Roderico

M gitrHviUe. r ectantexercitatissimo,exacte D

quidem re om.ssa, ne vel minima qu ad oraUonem viro in iis

perscr.beret
et

SSTgsSSE
S.

Franetteut

de Borgia
tiluque cSocie'ufe

: 'Ct^^. r:
F
:

Jetu,

;Uum

rmmutcavit

dein

cum

provin
tia

pr^stantibua, tamets,

t, cu g Assisteutmm numero e q ui 1 >* nec non cum ,Uo nomen; ad o moderHt,,r ets. non
,

am
,

provinoiam P. "\ ^' tUco Uegu, o t sex cum hoc eger,t; et cum Salmantin, es rector quihodie prsefu.t, item annosilliu, Coufession.bus

nter

^de-jsden du m studiosis no siqu.dem ipaa sc.re

inibus C o,nomni. solabatur, ,psa n oc modo se ciderent. Interdum ob pr.vata, qu od, quamquam
,

^^
oatons non

nu m

f^^Vseinsanoc

1^^,^

VITA
666
iOCTORt
BIBIIIA.

S.

TERESLE VIRGINIS.
*

. ,
.

promerebatur, non permissurus

videretur,
ot tot saoctitate

umquam Deus

illust res

vm

qui
,

cum eo quem meticulosum videbat. Sicubi ullum errandi periculum erat, in eo ut penitus secura
esset,

mcplurcs ex

contendebant sui aliquam illl afferre lucem in errorem pertraherentur unius causa sodalibus, occasione cum Dominicanis
64

quam

a se ipsa impetrare non poterat. Verum poterat diligentis^ime cavebat ne qua in

Dei

re Omnipotentis

Numen

offenderet; quin

Hac

Ordine Prxdicaiorum

, ,

quos

etiam ante

sibi

confessarios adhibuerat,
P. Vincentius

communicare

ccepit.

Quos autem exinde ex hac

Varon,
:

,
,,

familia consuluit, sunthi director sesquianqui ejusdem Toleti confitentis coninterim esset S. Inquisitionis

imo ut in re omui majoribus obediret, sedulo procurabat. Quibus duabus rebus, divinajuvante gratia, tutam se ac securam fore credebat, etsi
sibi alioquiu

daemon imponeret.
qui

num

fuit,
:

cum

eultor

plurimos hunc etiam aute per annos

66 De effectibus porro suam dimanabant, hunc in modum

inde in

animam
:

fo&on,,
eU,nu

loquitur

Ex

>
,

eruditione spectabihs. esse jussit, uti et SocieHic illam securam p)ane pariter ore asserebant, tatis Jesu Patres ; qui uno peccando non offenderet, suique si in Deum demum esse cur mevilitatem agnosceret, nihil P. Petro Ibanez b, tueret. Contulit deinde cum

consuluerat; erat

namque

quo supernaturalia pati coepit, semper mens ejus in id quod perfecti&simum erat, consectandum
ferebantur; atque ut plurimum incredibili quodam patiendi inardesrebat desiderio quin etiam in maxima tribulationum quibus exagitata fuit
:

,,

multitudine

numquam non

singularem consola-

qui

lector

erat

Abula.

Tum

P.

Dominicum
S.

tionem sentiebat, et peculiari

quodam erga eum

Banez, qui
collegium
casio,

modo Vallisoletanum

Gregorn

,,

regit,

per sex annos confessarium

a quo exagitabatur, amore ferebatur. Paupertatis erat et solitudinis amantissima, optabatque

dabat ocadhibuit, eumque, quotiescumque se

per litteras consuluit. Communicavit inBartholosuper cum Magistro Chavesio, et P. primarise Salmantica? cathedra ma30 de Medina,
lectore,

hac lacrymarum valle emigrare, quo Dei sui conspectu frueretur. ln omnibus spiritus sui rebus nihil umquam habuit quod non purissimum foret et castissimum imo ne existimat
assidue
:

quem ob
,

sentire noverat tam sebat num aliqua hic subesset fraus, cum abhinc biennio et parvi sua ipse faceret. Ergo paulo amplius qua potuit ratione contendit ut is
sibi

auditos rumores pessime de se adeoque rectius dicturum cen-

quidem

(si

modo bonus

sit spiritus, et

superna-

turale aliquid habeat) tale quid in eo subesse posse, quod nullam corporis sui curam habeat

nec ejusdem meminerit,

cum Deo

totus vacet.

,,

Semper quoque maxime metuit Deum Domiuostrum offendere, ejusque voluntatem in omnibus exequi studet. Hoc numquam non ipsum rogat; atque, ut sibi quidem videtur, ita

confitenti aures daret,

et

accurate toto

illo

,,

num

quo ibidem egit tempore suarum illi rerum cui etiam quidquid de serationem reddidit
:

legendum dedit, jorem is rerum suarum notitiam assequeretur. Unde factum ut is magis quam caeteri omnes in
ipsa scripserat, ultro

quo ma-

proposito ipsam confirmarit et singularem se rerum ipsius fautorem praebuerit. 65 Aliquanto etiam tempore confessario usa dum Vallisoletum est P. Philippo de Meneses excurrisset. Pra^erat hic ad sedem constituendam
,

eidem firmiter adhseret ut nihil confessarii a quibus gubernatur, ei dicturi essent quod ad majorem Dei gloriam cedere putet, quin idipsum, Dei juvante gratia, sedulo exequeretur, spe et fiducia freta divinam illius Majestatem proponunt praesto esse iis qui generose aggredi obsequium et gloriam ea qua3 ad ipsius facere
videbuntur. Hinc non majorem rationem sui vel commodorum suorum habet, si modo cum hoc comparentur, ac si nihil omnino hffic esset. ln
intelligere de se ipsa potest et illius etiam confessarii intelligunt, quidquid ha3C charta complectitur, veritati consonum est; quod et

ibidem ea tempestate dicto

et

S.

Gregorii collegio,

harum rerum audita fama, contendere grave non duxerat, ut eam magna
antea

Abulam

8
>

quantum

s
i

cum eam

caritate alloqueretur, et,

si

forte videret

a daemone deceptam esse, daret; sin minus, ut ipsius adverus obtrectaerranti

tiones patrocinium susciperet
re cognita,
:

lumen
is

omnium

illorum

adstrui

confirmarique potest

atque

quidem,

mirifice est recreatus. Familiariter

annis testimonio qui ipsam jam abhinc viginti tractarunt. Spiritus siquidem ejus familiariter
ut

d
,,

quoque admodum cum Dominican familiae provinciali, Salinas nomine, viro in rebus spiritualibus versatissimo, de rebus suis tractavit; necnon cum alio prsesentato coetus ejusdem nomine Lunar, qui Abulensis coenobii moderator erat Segoviae vero consuluit P. Didacum de Yanguas. Hos vero inter Patres Dominicanos non deerant
,
:

,,

plurimum in divinas ipsam propellit laudes, $ celeveiletque omnes omnino mortales iisdem

brandis,

maximo suiipsius dispendio, animarum nascitur desiiusistere. Hinc omnium et, cum videat quanta rerum derium controterrenarum sit vanitas, quamque sine
tametsi
salutis
;

qui

orationis

in

studio exercitatissimi essent;

:

o s
i,

imo forte omnes erant tales

uti et alii nonnulli,

paulatim versia interiora omnia pretiosa sint, illa ha3C Ante proculcare. didicit ceu quisquilias Semper se a^qua vero illa verba prasmiserat
:

o d

quales, tot prsesertim annorum spatio, hanc in rem minime defuerunt, pracipue cum tam varias ipsa in civitates ad monasteria fundenda se conferret. Multa ejus facta sunt pericula nemo
;

adeo mente subjiciebat his qua? injungebantur, in rebus quando ut non modice contristaretur, si
illis

Hinc supernaturalibus parere non poterat.

t

,,

tam

siquidem non avebat occasionem lucis illi dandffi nancisci quo factum ut non ipsam modo confirmarent, sed in sua de illa opinione etiam coufirmarentur. Quidquid scriptum et dictum hac:

Cathohca3 aueo poti.ssimum spectat ut ad Fidei

ejus

quam monialium quas

instituit,

oratio

gmentum (quam

tenus, P.

Dominico Banezio, qui

est

is

qui

modo

suum etiam ob causam primum pnvatum ad fundare orsa est cmnobium) necnon Ordinis sui bonum referatur. etsi nonnun 67 Ha3c Teresi a Jesu sunt verba,
alio opportuniori

a , (|J nol

Vallisoleti agit et

rebus locuta
ei

quocum frequentissime de suis est, legendum dedit. Casterum ab

subjicienda
erat

omiserim qua3
Avila,

depromam

loco.

lllius porro epistola3

quam

Teresia sibi

a Magis

se

facile

alienissima
:

qui

omnia penitus a Deo censebat descendere confestim quippe timebat ne ambobus cacodeemon fucum faceret. Hinc libentius sua conferebat

qui tantu l viro docto asque ac religioso, scriptis suis afructum semper lingua sua fecit et

cturus
spexi
;

est,

conpartem potissimam Uiysquam descriptam ad me P. Gratianus

missam

scribit,

DIE DECIMAQDTNTA OCTOBRIS.

667

Hac ille genus orandi Teresi* sioone transmisit. securam esse jubet, seque approbat, eamqne de Dto sua tractatu quos in boc de vita r, ptibus vel eignnm quo ver, raptus le ert, asserit colligere est de v.siombus dtgnoscuntur. Idem illiue nim ,toe perv, judieium. Uoquiis cnm Deo Senne rebus ideo fi em coarguentis qni vel quod eum iie ipel careant adhibere nolunt quod tantam non v.deant percuiercdera obtingunt. ad qnoqne suo testimoura

, .

agit (nisi . rimorum profectu. ix. Nemo cum ipsa rebus lpsius ad d forte male sit dispositus) quin de his pietatem excitetur, etsi nullum ipsamet

verhum
fit

faciat. x.

perfectior.

et

Quotidie in virtutnm exercitio semper ea quas ad majorem

mto

2 dt

perfectionem tendunt, docetur. Hinc ipsa tempore quotidie illo quo hasce visiopes habuit incrementum accepit, eo prorsus ritu quo majus

omm

S.

prosequitur. xi. Numquam llli sed novitatessignificanturvel res impertinentes,

Thomas

id

fectionem obtigiese. Idem Ludovicus Graoatensis cotfirmat Venerabilis P. Magistri Av,la> finem ubi su b primffl partis Vitse uti dictum est, cum qum Teresia huic perscripeerat, rei factus hsc addit . Ie cum plane
:

retulisset.
.

esset certior,

rescripsit

illi

ut quiesceret firm.s-

tantum ea quae asdificationem dsmoniisesse plenos, sed idcirco iUi dictum est statu versetur dumtaxat ut intelligat quo in scelere in Deum pecanima quae mortali aliquo est, si quando c.rcavit. x... Dsmoni solemne

spectant. Aliquos

rebus fucnm subsimeque crederet nullum suie omnia proliciscerentur. Hanc es-e quod a Deo non insero, quia epistolam vidi, sed his
ejns

pimis longum

foret de

et

suhlimihus agere

rehus adeo sp.ritual.bus quae omoium non sap.unt

(jranateos.s,

snadere cnmvepire animam gestit, sed hnic d.ctum oggerit, nemini manifestet illi Deiqne cultor.bus snper est utfum viris peritis frandi d.abol.c* locum

^^
et

iisdem rebusconferat, et esse posse, si has celaverit.

x..,.

His ,psa e rebus

et

cnjus donum Deus conde spirituum discretione, cesserat Magistro Avilse. scriptum ab uno confessa. 68 lncidi quoque in concinnatum, ets. certo hactenus oiltniui fi< riorum Teresiae conB re" "re non potuerim a quo eit illud auctore

palato. HactenusLndovicus

agens

fructum tam eximium anim^ colligit quadraginta bono praelucet exemplo ut

tam am-

plinsdomussu^monialesagantde

arctior,ol.-

:,ol^n ill, coptragere x,v. ?dine sectanda. hses.t, profund.us oratione postquam diutius in
:

Deum
xv.

fnit

.nabsorpta, vel ilUue amore

prudenti et docto protextum c. Verum, qui. e rem matura ante d.scusfectum videtur viro, qui inspexerit necnon univereaB sione diutius et penitius

stuavit magis, vel denique

adit

cum Sacram Synaxim

Haec

illi

rram nt bene agat

decipiatur.

vehemens injicunt des.de pop et nt diaboli fraudibns

...
,

ejuedemlibraritcirenmstantias.tnmyeroquodifa ,-r.eferat (quod omn.a h.c qum hio eeribimuB, facem spintum consigna quae ad ejua cognoacendom
ferunt,

uno veluti fasce compleetatnr), nihil immutando prodncam integrum nt reperi, auferendo; eta, hoa> addendo, imo ne vel apioem
:

hoc locoid

egrederetur et antequam Incarnationis coenobio postea namcont.gerint

Dium

ttie,

novaconderetdomicilia, que sublimius multo evolavit. I. Vrima an^picatur 69 In. haec ergo verba ad ipsum perven.at^j Dei finis est ut anima
:

Ula nu Jmiix Profundissimam producunt ra divina se^recrecipit, a militatem.utquidquid agnomanuetase ipsa perpamm habere pere caret qn.dquid .11. se Quaudo iis scat. xvii. somolestiam ac dolorem afferre offert aliunde, al.arum ingruuut, tum omnem let: ubi vero illa pot.us rageus rerum amittit, quin memoriam des.der.nm, e quo patiend.
71

,,.linamm

xvi

eammlocosuccedit

tantam elicit voluptatem fit ut pon capiat. xvi. Hipc

nt se ipsaprae stnpore
in

ratio.

dmmonie vero eam a Deo metus ut a se recedat tales cuiquam Dens injioit perven.at. pecetiamtalesd*mou nt ad Deum is illam vioimorem, Omnesetiam visiones, ete. Deo redetc. obedientiorem pecnon humil.orem, rel.quorum est S. Thomse et Doctrina
,

abstrahere.

Numquam

labonbus oblomorb,s gaudeat rt cntionibus, persecutionibus, varue morb^ap voluptatemsentiat,- et Uoet nau dolor.bus, stomacho tetur, utpote cardiacis gritudra.bns plunm, ub seabundo aUisque ffi ill.co.llaface.sup .xixIp visionesha, accedunt, emac ra ^junrt

dunt. n.
in

Sanctorum, Angelu... lucis

e pace et quiete

quam

anima
ill.

relinquit, faeile

cognosc.

Numquam

htec

obtinguut qnin

t.nm in se sentiat, in m.nima sp.r voluptatessimuljunctaecum vel posse videaotur iii. Nultuali comparari non hahet quam h.m errorem vel imperfectionem ipeam interne q"; pon reprehendat ia qui clt iv.Numquam hujusmodi qu.d .psa PPs omn.bus D sed tantummodo in

magnam pacem et solatan.um ut omnes mundanm

terim tamen insigniter crebro,carnemflagelli3aliisquemort.ficat.onum Quidquid in hoc mumto P generibus atterit. xx. volnptatem potest, ^t labores illi afferre
t
,

carnem

:,.quam nuos pertulit plurimos.

aequali

^ mente

patitur,

inter.or. jac upnUam paois UapqniUitatisqne firmum Dei non ojfenram feefens. xxi. Tam nt ut se vo o obhga dendi concepit propositum qu^et.

pihil se

majo ad perfectionem qni id novit. indicet Ldere. om.ssuram, sed ipsum P

cuturam. Ac tametsi nt
gratiarum

quod ipsa

intelligat vel alius

em

desideravit,

volnn.atem adimplere.

v.

Quidquid

d.cit, d.v.n.s

oonformelitterie.dootrina. ecclesiast.c* venss.mum rigore omni scholast.co

copsep-

tatis et

opera iltorum tantum Jesn Patres, et Dens mihi affi.m contnlisse videatur

T^. ^.}*^^m
cum U

taneum et in vi.lngentemanima3puritatemetmund.tiem est quoqne desideria Deo comhabet, ferveu.issima placendi, et propterea

se, si

esse major.s nosset perfection.s nec p'p tractare, nec allocntnram tametsi illorum ope
uIob,

quidqnid terrenum est

U,
s.t,

P Dictum ped,bns conculcandi. v.

sequura

quidqmd
illo ips,

directa nacta et in his rebus

.^ Mg2
s.t.

**

xxu. Certum

a Deo postulaverit, modo ipsa quamplur.ma conceuendnm. Petiit proinde prolix.tatem litter.s talia qnidem qum ob
et

ab

reoipit, sensns quos assidue est gustus et Dei

ex et iplras animie

m amore divino li-fact,one

et

ha* tev.bns nequeunt inolndi et est elargirl. Domiuue dignatue

;

,11.

omma

haudqua

/"'" i/ih/hi

lum,

Deo proveniunt sem publioom vel alter ras per.d bouun, privatam, privato suo profectu cnjnspiam d.r.gun.ur. De dealmrum pluexperientiam habe,, uti etiam

TO.ra. Quandobmoa

mgeneret. dentibus pietatis seusum

VITA
668
7*
KIBBM.
tnira op$rabatur.
"

xxiv ^gerrime
ae-it.

.l,m

sua errata declarari nec se coargui. sibi non

fert

TERESiJ) VIRGINIS. 74 ii. Magni ab illis quiS.

refert (quin

imo hinc omnia

de-

admittit cas^ationem maguahumilitate

seeijuxtalustitutum suum procuraud* *tat"u ga Erga consanguineos xxv dulonouiucumbaut. xxvi. du ,o non incumbau con est temab bommum

"v

iu perfectioms Eerre nequit ut qui

suut

pendent) firmiter secum et generose statuere non u m ^. aute quiescere quam sibi illa aqua vita? quam Do- D minus dat, in potum detur (hoc namque nomine passim orationem vocat supernaturalem, quam
nostra nobis industria ac diligentia comparare non . j .*<. nmtarnnnin nnn iirnnroTot .._3 us d etsi cffiteroqu in non ignor.ret p ffi eritorium est, opus

9.1* *, 0r

<*'

affectum plane esoit , ^rsatione sect.nda !. versauoutr moiouub ~.~ sedulo erga Sanctos affectu tenetur; amica; miro qu* abEcmystena festivitates ipsorum ac
:

"X^lo

nijam diximus); essesupernaturale, esse.upernatur.le. uti capite ,n jam disimus); conquodcumque velit succedat quodcumque tingat
,

^
.

^.

colit

clesia

het Societatis Patres

erga Rerepmsentantur; denique eximns sensibus, xxvn. bi quiiidemptorem Jesum fertur terrarum ac quotquot ubivis

succeasurum

labore constet quo coustare possit, murmuret qui murmurare velit, eo petens pertingat vel ipso in itinere moriatur, animusque laboest,

has esse pra.st.gias Dei servi sunt, diabolicas fordicerent, ante illas visiones 6 ibi dicant vel jam in oratione et cum midat ac tremit ; verum, etsi mille esset in meutis recollectione versatur, non sibi penitus persuadere frusta concidenda, Deus sibi aut apparet posset quin qui loquitur Tam fortem et generosum ilh amxxviii. fit.

rum

in itinere

occurreutium onere fatiscens

defi-

ciat, deniquemundus turbetur et fremat procellas objiciens. Hoc soepe ipsa inculcat, et quidem acriter

ac vehementer(Via3 perf. cap. xxi).

alia vocalis
sit,

111.

Etsi oratio

quae ore

fit,

et alia mentalis,
si

qu
ta-

intellectu et voluutate siue voce peragitur, men oratio vocalis sit qualis esse debet, in
:

eadem

, .

mum elargitus

est

Deus ut mirandum

sit.

Olim

cacodaemones meticulosaessesolebat; sed modo Abest procul a mulieomnes pedibus premit. et est sincenssima. bribus ineptiis et ascrupulis;
insuper Deus suavissimarum illi proximos lacrymarum, magnam erga douum delictorum cogmcommiserationem, et suorum et sui coutemtionem, a3stimationem bonorum ipsam multis, ac mihi ptum. Asseveranter dico

mentalis includitur qui enim cum Deo loquitur, spectare debet quicum loquatur et quis ipse sit qui loquitur, ut norit nimirum qua ratione debeat se gerere

xxix

Dedit

coram tam potenti Domino et cum illo tractare. In his duobus punctis permultum situm est. Spectandum item quis Christussit, quisnam Paterejus,
qua3 regio ad

quam

bis promiserit bona, cujus ille conditionis placere valeamus, illi potissimum modo

nos sustollet, qualia etiam nosit, quo et quo

. . .
.

assidue recordaimprimis, profuisse. xxx. Dei prsesentem sentit. xxxi. INinil tur, eumque sibi id lta in raptu dictum est quiu
illi

umquam
est

revera fuerit et adimpletum

sit;

atque id maxiHffic

mum

argumentum. xxxn.

insignem

deuique modo facturi simus ut nostra conditio suffi conformis sit. Hoc pacto scilicet mentalis vocali coujungitur mentalis siquidem orationis est hfficee perpendere (cap. xxn). Atque inde flt ut qui vocahoc ritu orationem instituunt, srepenumero a
:

u n H

adferunt

et admiintellectui illius claritatem

lem Deo ad contemplationem,

tollantur (cap. xxvj.

licet nihil sentientes, sustum menlaU

rabile in rebus divinis

illi

lumen. xxxm. Dictum

tum

inspiciatur, comperest, si Scriptura Sacra numquam animaj quae Deo obsequi stuiri

75 iv.
est,
etsi

Mentalem orationem quoslibet

:

sectari par

hactenus, tum sima patet tum ex iis qua3 dicta sunt commemorabimus. iis quaj in posterum etiam ex
CM>. 111.

impositum tanto tempore a cacodremone scheda continenlur eo fuisse. . Haec sunt quae hac verismodo quo hic ea attuli omnia porro hac esse
deat,
:

omnium
et

ipsa quippe nnllas possideant virtutes procurandarum principium est; virtutum

colere de vita omnium uostrum agitur, nisiipsam comparandis incipiamus verum, nisi virtutibus
:

quis studeat, non

sectari poterit (cap.

sine

summo

labore

eam

quis

xvi). v.

ln oratione solitudo

73

Docel Suncta

Jam qua potero brevitate ea proponam monita qu quippe liad orandum ipsa prrescribebat hunc qui eumdem lecturi sunt. brum iis velim prodesse et versan Neque enim fieri potest ut sapientissimre
:

De orationisejus

vi

ac

fructibus loquar infra.

melior
est

est,

quam sectatum lledemptorem nostrum

:

constat,

cum Deo simul admodum faciumt

nobisutexemplopraeiret.Neque enim par quemet cum mundo colloqui

illi

qui,

dum

orant,

aliorum
facto,

sermonibus intendunt vel de rebus

oblatis cogitant,

tissimre,
lectre

atque imprimis tam a Deo edocta? et semagistrae quffi tot animas electas edoceret,

nulla sibi facta violentia (cap. est, prajmitante omnia conscientia examinanda

xxiv).

Hoc

afferant sinprrecepta ac documenta utilitatem non aliis ejusdem virtutibus, Idipsum et in

gularum.

aliquid dicenubi utile futurum animadvertero et facturus sum. 1. Dicebat oratiodum occurrerit, nem regiam esse ad coelos viam, et magnum per eamdem mcedentessibi thesaurum comparare; ac

efformandum tenda oratiuncula Confiteor, et crucis videt, soUt ergo quis se solum esse signaculum. melior socieciumsibiqurerat; atqui nulla haberi
tas

potest

quam

Jesu Christi

eum
si

ergo noDis
pra3,en-

proinde nec magnum nec multum esse quo illam venturum siquidem nobis constare arbitremur quo ad oculum patebit quidquid demum ad tempus
:

adstantem imaginemur. Hunc ld ex amor tem habere assuescamus et ipse nos velle viaen facere nosque sibi sincere gratificari
:

nobis

rem tam pretiosam comparandam impendimus,

nihil esse (Viae perf.

cap. xxn).

Addebat insuper

animam

sine oratione esse ceu corpus

quoddam
:

paralysi ac

ut hoc nullam

membrorum languore obtorpens nam manuum pedumque habet usum, etsi

semper illum apud nos habebimus amicum naoer magni refert talem semper ad latus magis ipsa suaae (cap. xxvi). Multoautem adhuc qu batut Deum in animcn nostrai penetralibus majori= e mus et consideremus hoc quippe non esse cou emolumenti. Unde dicebat necesse
:
.

et sane pe

eosdem artus habeat, ita et animas quasdam ita aegras esse et male affectas ut ad se ipsae ingredi non possint, quamvis natura sua opulentaB sint et cum Deo conversari queant; nec ullam iis huc revocandis suppetere rationem. Has denique animas, si sedulo advigilare et suo mederi morbo nolint, velut in statuas salis commutari, quod caput
ad sese
ipsse

nos longe e. deratione in ccelum ferri vel extra spiritum et animam dere, cum id defatiget (Vitas cap Jtrahat, idque exiguo cum fructu
70
vi.

non reflectant (Mans.

1,

cap.

1).

^ Qui vero inter orandum cogitatio Christi rec currunt, passionem et vitam Jesu ^ extremo alnsque tes, vel de morte aut judicio facilem q hujusmodi meditantes, per viam adeo tum dubie Dominus ad P o r ha3c est, eos haud ; bonu fini8 neque enim potest nisi nis deducet tam
:

tervan
f

c'W"'''

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

tam
Quotquot autem hac via requiem ac secuntatem incedere poterunt, mirara Domini consideratioexperientur. Hanc passionis orandi modura quo omnes debeant nem dicebat esse admoet finire, idque iter tutum
la3ta initia excipere.

669
verbis exprimere vellet, id neutiAIXTOHI liBt.

quantus

ille sit, si

quam posset (cap. xxvi). Addit insuper se Euangelii verbis, quae suo Jesus Christus ore protulit,
raagis

quam libris optime compositis moveri mentem recolligere solere (cap. xxi).
sublimissimum orandi

et
rjumm
uliltt

incipere, pergere

nf

donec ad alia supernatudum deducat. Addebat quoque non ralia eos Dominus ratiocinandum, sed nos pnesemper esse intellectn quoque debere et sine ulla sentes Christo imaginari dehcian, defatigatione cura ipso locu.et
esse et praeclarum;

79 ix. Nolebat animam, etiam perfectissiniam et

eoneiderutio
aui et Dei

modum

nactam,

sui ipsius

intellectus

in oratiouibus eftonnandis, nos non discruciando reprresentando illi necessitates nostras sed solum et quidem hoc uno causasque ob quas nos patiatur; sit aniraa unum et grave terapore, illud alio, ne perfectionis seraper cibum degustare (Vise

considerationem intermittere et sui nihili oblivisci quin potius suadebat ut in BUi eognitione sese exerceret. Aiebat hanc sui ipsius et peccatorum a se commissorum cognitionem esse ceu panem qui in hac orationis via ad omnia etiam delicatissimaaddi
sustentari nedebeat, et sine panis hujus prsesidio aniposse. Nolebat taraen hac una semper miuem Dei via iucedere et idcirco considerationem

eumdem
77
rei

niam

intermittere

cap.xix).
quotnodo
</"

intellecium
,,

uni Qui hoc orare modo nequeunt, qnod possint, sed haec instar alligare cogitationem non
vii.

quin potiufl hominem aiebat considemelius ad sui ipsius cognitionem perratione Dei
:

consideraventurum. Ubi enim divinas perfectiones

niineri ne-

nequit.huc illucque equi effreni qui lupatisretineri

feratur

gneun^i

Dominum nostrum apud

se statuant, et

cum
sibi

comes

deserat, sed humilitate efflagitent ut se non anni spatio nancisci adhtereat. Si uuo

imperfectiones melius verimus, nostra peccata et nigredini apposita longe perspiciemus ; sicut albedo intellectus noster et apparet albior. Accedit quod nobilitantur et ad omne bonum redduntur voluntas
paratiores

B tam elaborent,

mora impendatur; nec dohoc nequeant, longior impendisse tempons rei in quam leant tantum se raodo assuescere bene impenditur. Buio igitur
et

modo cum Deo modo secum

tractando.

omnem

dent operam ut

Dominum sibi

Si enim pnesentem habeant et contemplentur. oculos possumus ad fcedissima animie convertere rem qua nulla fingi nuaBque intuenda, quare ad eosdem non conuulchrior potest, conepiciendam aspiciamus a morte vertamus? Eum quandoque confixura, interdum etiam redivivum, alias cruci necessaetc. vel prout raagis columnae alligatura, prodent piam non parum rium fuerit. Hano ob rem imaginem penes se habere Kedemptoris aliquam et cum ea colloqui Per aspicere

uostrarum sorDeinde si numquam miseriarum semper vanorum timorum, pu- K dibus emergamus, flumen turbidum sillaniraitatis inertiaeque coeno damnum accedet (Manerit, atque animaB magnum cap. xm). sione i, cap. n, et Vitas
80 x. Desiderabat adhsec ut

omnes Jesu Uinsti nemon Bumanitatii

Cliriitt;

Humanitatem meditarentur

et ejus coosideratio

modo acquinumquam, etiam sublimissimo orandi Unde ipsam non parum pcesito, intermitteretur.
nitebat quod

considerationem et varios m eadem Dicebat enim vitam esse longam nobis ad ac propterea esse subeundos labores,
fecte feramus,

hujus aliquantulo spatio terapons neglexisset. altiora meditatura

eamque

sa^pius

ad contemplatiohanc viam aiebat citms aliquem perseveret; solere, raodo in coepto nera pervenire si et molestam laboriosam sed addebat viam esse voluntas, nec amor quo se exerceat
:

Jesum, quo eos perexemplar nostrum Christum adeo identidem respiciendum. Atque
vi ut tali aliis inculcabat firme hoc sibi intixerat et versain rebus spiritualibus diceret omnes, etiam aliud sibi persuadendum tiseimoB, esse impares ad suadebat et vn). . Multum

enim

desit in

praesentem habeat in

quem amando

feratur,

amma

quodamraodo

^ravisqne illi lancinat. cogitationum varietas illam

exercitio, manet sine sustentaculo et anditas, ac redditur solitudo et

(Mansione

Quamobrem

animam ex hoc orandi modo raagnum dispendium; et elicere emoluraentura vel majori ilhs opus esse quotquot hoc iter insisterent,
qui per modum discursus n orando r78 vin. Atque ut eos non poterant, violenter cogere rer le debeinoratione se tenere rationem sectarentur, ita nolebat ut hanc orandi orationi sese dedere et in nec etiam volebat eos perpendissent quaeadem morari, nisi ante att.nte mstituenda. Hanc ob causara namde re ea esset n perlecto Ofec o .ingulis noctibus, Matut.narum quibuB postrdie eorum de choro aliquid legi juss.t ^ro cu n instituenda erat meditatio. mane

aiebat vel

magnum

xi, cap oiationis exercitium linraagna quidem vi, ne quis humilitatis speciem sive ob queret sive ob falsam causara sive ob aliam quamlibet
:

Peccata comraissa extreraara sibl accersidicebatque aniraara eo pacto contra vero, si oratiom se e turara esse perniciera;
applicet,
saluti id sibi

fore

sicut

id

se ,p>a

puritate (cap. xxvi).

orationem ratermisit, et cum experta erat, et cum oraniura tentationura quas eam esumpsit. Unde ait quod orafuisse gravissimara uraquara habuit, illam

tionem intermiserit
81

(Vitai cap.

vn

et

vm).

orationera adjungunt in nitebatur ne qui se ad arididefatigarentur, neu ob mentie

x"

Maxima

etiara

persuadere

contentione
,,nn

r%x iitnr-

n ndatn ob
ariditallii

ets

exercitio

atera in

orationis apicera ea torperent, neu ad

orationi vacare ccepit, aliquo ,nente discurrebat ut

F^.^.^^" m
Dorebus tractabat genus
libello uui d

l^

desperarent. aliquando posse pertingere

Diceba
t

enira

Domimim interdum sero morara coacervata rainus bene tum longiorem non raultis annis
si

admodura

venire,

mini
et

recoligi lectione et an.mus aliquid legeret; cujus moven et affectibus concitar

his idcirco consuM, indperet. Libri vero lectionera et animam paulautcogitationerasensiracolUgantep tionem sensira colligant assuefaciant ut sese industnas tira per blanditias et

passione et aliis id

mercede corapensare quara naraque quatuordecim e amSiquid dedisset se quam elibro antea ahqu d plius annis non aliter
:

jugiter

Vulatira voluntas

Lelegendo

Comm

^ per.e

cap. xvn). meditari potuisse (Viae perf. eorum qui hanc ra orando 'serari se dicebat Bimile ferren t. Hos nerape

atque sibi per.ua. contLat, quinillam intimident; rec^auuis a Sponso suo "">. deant, cum multi, domum ejus antequam is serit, necesse esse ut, ab eo mpetretu^ ut

a ebat

nQn veQementi cruciat

siti

umex

eaden) bibitura

uus aquam eminu. eun^inc

reverti velit,

cum

illo
:

agatur et

QUe denuo

se re si scdulo hu.c tentim, uihil snccedet; sc,l, percpient ut assuescant, tantum inde fructum

se sistat

quod

ni fiat, et

quulem pede-

ut,OtiB vetant sffipe jonbnffU fincm eos progredi a secund.s^se debellariut, faboTaudo primos hostes malmtquam b berc paUantur, et siti emori Innerari
:

SaqUadeocarostaredebenfiteUamut,^

Tomus

vii Octobris,

Pars Pnor.

VITA
AUCTORt

S.

TERESIifi VIRGINIS.
illi

deinde se expugnari

voluptatem

afferre.

Nec

vero tam spectare de- D

mbeiu

Zb
turus

^rsibu aUut abUHus-aqu.

u

viv* foote,
bibi,

quin

imo

iu

illius
,

laudes

generose

prorumpat.
;

exou.

eUt

Redemp.or Samaritame ait, qui nou sit.ret amplius (Joau. it, 13)
poterit utf

con-

quod tautam de ee conceper fiducam cum se vel sine mercede olU tam solhcte corare videat

u^ere demum

cum

eo pervenerint ut

qu*

sibi .pse

mjunxent

fonte binon nisi inclinandum corpus videatur ut e rei ineptos esse rati, bant, sibi vires deesse et buic se

illi sit,

cum nimirum

et croce fereuda . xWo videat totam ipsius vitam in

:

omnia quae bene cceperaut, momento simul

Aiebat oraues a

inter-

gnum suum habere

Domino ad bibendum mittant. daet invitari, et oranibus illum aquam se vocari turum spondere, ac indubitate se credere aquam
hanc vivam minime defuturam ea aqua cieutes non haeserint. AdhffiC diversimode
iis

qui in via defi-

Domino

potari eos qui sequi illura volunt, ne quis

nec hoc in mundo requin etiam secum sta. tuat, quamvis tota vita hanc mentis ariditatem experturus esset, non sinere ut Christus cum cruce sua prolabatur veuturum siquidem tempus q uo Omnipotens simul omnem mercedem ipsi persoluturus sit; ne vereatur proinde, quasi omnis labor incassum futurus sit, cum bono serviat Doraino, a

eadem transactam

esse

velit

ab eo non recreatus recedat neu prae siti moriatur. Nimirum e capaci hocfonte varii profluunt rivi, alii magni, alii parvi, et interdum nonnisi quidam in parvulorum usum elices, siquidem aquula illa iis
multura aquarum ante se viderent, eisdem percellerentur. Cum in hoc itinere nimium numquam desit consolationis aqua, cupit Teresia
sufficit; qui si

quo continenter observatur. Unde etiam alienas et pravas cogitationes parum moretur oportet, cum et S. Hieronymo easdem cocodaemon iu deserto objecerit. Asserebat autem hunc laborem, etiam in hac vita, luculenta a Deo mercede aliquando compensandum,et se vel unius horulsegustu a Domino communicato omnes quas diuturno temporis spaquo se in orationis exercitio contineret, passa erat angustias, affatim sibi persolutas credere quin imo magna hic opus esse diligentia ad raalatio,
:

ut sibi bene consulenti credatur et nemo in oratione deficiat, sed qu;isi generosi pugiles decertent,

B
nec gmiv* in
u q3
i i

ut vel in ipsa conqnisitione vitam ponant (cap. xix). 82xiii. Malum ad ulterius progrediendum principiura et rem profectui in oratione perquam noxiam reputabat, si quis eara capesseret ob sua-

nd

vitatem ac

consolationem

quam

inde se putabat

accepturum. Quin irao experientia se nosse aiebat, animam quae hanc orationis mentalis viam bono

quae in anima " remanserant, radices evellendas; et utile imprimis fore uostrum nihilum agnoscere, et quam parum a nobis ipsis tam hac in re quam in reliquis omnibus possimus, nosque coram praepotenti Deo hu-

rum etiam minimarum herbularum

miliare (Ibid.).

cum propositoiugrediturethoc

a se impetrare potest

84 xvi. Dicebat item ariditates et tempestates

,,,,/

> ,1

'

ut parvi ducat et nec consoiationem nec desolationem habeat.sivesuavitaset teneritudosibi adsitsive

desit
,

bas saepe sub mitium ejus tempons quo anima

...

nridilalibut

se
e/l>l>mJuill

primum
per
illas

orationis

exercitio

applicat,

alias

vero

jam inagnam
illi

sui itineris

partem confecisse,

circa finem,

nec metuendum

esse ut retrocedat, etsi inter-

dum
tum
sibi

cespitet; eo
sit

quod solidum aedificii hujus posifundamentum. Acerbum illi erat, si quos

eruditos etboni ingenii viros expostulantesaudiret

cum multis tentationibus immitti, quod probare Deus velit eos qui se diligunt, et scire num bibere suum possint calicem et sibi iu cruce ferenda auxilio esse, antequam majores in ipsos thesauros efifundat; simul etiam ut ipsi agnoscant

hoc insignem ; atque imperfectionem et exiguam mentis libertatem esse cujus hanc potissimam causam credebat aiebat esse quod orationis lter non eo quo dictum est
a Deo devotionem negari
:

quam parum

ex se sint

quae enim postea

elargitur dona tantae dignitatis sunt, ut, antequam haec in eos effundat, suam ipsos velit miseriam per

experientiam cognoscere. Addebat permagni

teresse ut

in-

proposito inchoassent (Vitae cap.

xi).

xiv.

Dicebat

nemo

se

ob ariditates
si

et distractiones

eum

qui orationi se dare incipit, cogitare debere se

iu sterili
:

cogitationum affligat,

modo

spiritus

nancisci

hortum

quodam

solo nonnisi lolia profeet illo-

rente inchoare
'

quare illum, hisce evulsis

rura loco bonis herbis insitis, instarseduli hortulani

libertatem velit et non perpetua in tribulatione timere versari; simul etiam ut crucem incipiat non in illa ferenda quippe videbit quomodo sibi
:

tum

debere operam dare ut uovae illue plantulae crescant, et easdem irrigare, ut non exarescant, sed flores odoriferos emittant, e quibus qui easdem plantavit Dominus voluptatem hauriat et saepe in hunc hororationis esse tinem

auxilio Christus futurus

sit,

quo

ipse gaudio frui-

turus,

denique quodnam ex omnibus emolumen-

tum percepturus

tum seseoblectatum veniat.Quamobrem non alium quam majorem Dei gloriam,

et voluptatein volebat (Ibid.).

nosse (Ibid.). xvn. Experientia se coraiebat ariditates et distractiones has saepe a et huporis indispositione et temporura mutatione

morum immissione ortum

dicebat

habere

cum autem

obsequium
tfd proft'
(Uffl

88

w. Tradebat
aquam
e

praeterea

eum

qui in oratione

esse hujuscemodi e rebus oriuntur, raulto deterius violenter in oratione continere

animam

tpiiituaUm

ariditatem mentis experitur,

qui

persimilem esse 1 111 puteo ad hortum hunc irrigandum hausturus, puteum exaruisse comperit. ls tamen propterea languere non debet, sed impigrum hor-

eo ipsam velle; id quippe nihil esse aliud quain

suftocogere velle quo nequit pertingere, eamque orationem m tum vero esse consultum care exterionbus aliud tempus rejicere, et lectioni aut quioperibus insistere ubi vero ne hoc charitatis gloriam serdera fieri potest, corpori esse ad Dei sauctam viendum, ut id animae postea serviat, et rei similis resanctae conversationis aut alterius
:

tulanum imitatus, omnibus quidquid potest nervis efficere. Quod si fecerit, hauddubie sine aqua Dominus hae plantulas et flores fovebit, id est, virtutum germina sine lacrymis sine teneritudine et sine devotionis sensu faciet excrescere. Atque ubi viderit saepius se situlam in puteum frustra injicere, imo ne vel brachia se posse ad eam injiciendam attollere, id est, ne unam quidem habere bouam cogitationem posse, gaudeatet laetetur, siugularis gratiae loco ducens in tanti se posse Impe,

creationem capiendum
S5

(Lbid.).

j oratioM

superna- |upernafuf. Urationis hujus mentalis a nostra Umcor**turali, id est, ab illa ad quam industria contemplatioue r i pertingere non possumus, atque a Oratio qu discrimen hac similitudine declarabat. fiat, aquam fit intellectus discursu, quantovis studio

xvm.

ratoris horto operari

expectans perseveret, ut qui probe perspectum habeat hoc ipso se summam

;

et

per

terram proserpentem

haurit

bibit e suo fonte; nec

unquam

earaque non res in hac via desunt

,

OCTOBRIS. DIB DECIMAQUINTA

4
intosffi

671
AOCTOfiB
klDBfi..

adeoque non auibus detineatur

ita
.

pura

studeamus ; sponte ad hoc orandi genus ascendere sudaret, seque lpse hoc enim qui faceret, incassum sustollere perderet Dei enim solius est huc nos
:

nnb, impedim al f uod saUem q

S :n qu s.t,

^eut
a

Ct

%^ZZ2
,

(Vitas cap. xn).

secuti,

Quin potius Itedemptoris cons.hum qnod infimum sectemur locum, nos etiam eo
a. bitrati
,

sss^s^^ "* - -
statuit

etiam d rtu ri ;lus s*pe adhserescamus. At

habemus, indignos
altius evehat
; :

nec postulantes ut nos

etmomentounicoplures
multis

tes et

ctiorem cognitionem quam ne

habere posset ;
et

ei revelat verita infundit ejus qnod totnm e ei quidem ann, s h.c

sed potius to.os nos in manus ipsius conconsignemus novit siquidem ipse quid nobis mortiticatioui et humilitati verteque veniat Verum abdicationi impensius vacare stu-

rerum omnium

deamus
ip ,e

namperhoc
orationem

iter

si

iugrediamur, ad hanc
Potius eo semper

vivam sno

?Vto perf. cap. m). Alio intellectum suspenM.gnitudo illius ei loquitur, (uU
,

in fonte h.c b.b.t aquam vero loco s.c scr.b.t

vincnlo ret nens et dens, cogitationem cen nam verba ex ore auferem, vulgo dicitur) potest n.s, summa quamvis ioqui velit, minime s.ne verborum cum difficultate. Et intellig.t Magistrum s.b. loqu.; ac strepitu divinum hunc h* frunntur quin dnm potentias ille suspendit,
.

de nobis visum Dec fuerit contenti simus quod (V.se perf. cap. hoc hnm.litatis est statuere atque " confideresu.debat ut bonitati De, vi.) Proinde
;

nos

sustollet.

m"

Tu

scian?
descit,

anima amore inarquomodo frnantur amat, et neacitquoet nescit quomodo;

: :

pauco temcogitaremus cur huic tam C 'is non eam dem per p concedat, nob.s vero or devotionem omnia en.m deneget to t annos non ampl.us no n contingunt. Cum vero num quocumque nos demum Jte simus, sed toti ipsius, ,ViU inv.t. sequ.mur
:

qui

nnmqnam

suis deest

am.cs,

et,

claus.s

modo
el e

eo fmatnr

etsi

bene intelligat non talem

ardent.bus des. erns

queat. Voluutas den.que pertingere intellectus intelligendo tamen qofpsum amplectitur, non

fmitionem ad quam

conducere voluerit, haud X C qni ad bnnc ora^8 xxi. Alterum vero est, ntvel pert.ngere nepervenerunt tionem nondum d ferant neve .n.mum eunt, non indigne id
q

N^* *

Zo:
ootest

Coribus

queat ipsum lucnfainterra reperiuntnr, ad cumque Donum nempe est De

horum comprehend rc cnm quod ulls videtnon tale id bonum esse vel omnes qnotcomparari, etsi
vero aliqnid
forent.

eadem pondeant. Neqne enim

;

.
:

conducit

et fortasse qi se

mum,

an e oculos Dei

omn.um cred.der.t nti supremum occup.b.t lo cum

Cenduni juncti

qui ipsum conced.t cJi terrique Domini, Hc, fili. me^, perfecU nn ntnm Dominus est. intell.getis, puto.quods.t contemplatioest.Jam orationem d.scr.men

hanc

mentalem ere qest cogitare et intellig U8e nTdiximns, q quales et am ?oquamur et cum quo loquamnr, tam
inter et
:

=EH~5p5H
Sa.mul
hu " u
q
P
reservat
i

Considerent insnper ve
t
l

Si simus, quibus ea sit Domino. Hac al.aque d pCen.i colloquamnr P prsst.timus obsequm genus deexiguoqnod illi habemus ad ei serv.endum et niaxima quam
es oratio dici mental.s po blig tione cogitare,

audacia ut

cum

mus
*.

:ibr,.itasest,,e ^b^Deo

n :que rtis rovirmfu:,t rpr: a,a

1

sed

qui exp omnia committenda sunt,

ti

^mlbet quo
^

Noifte putare id ceu

linguam quamdam
:

exot,

Pnnnnd vero evidentiu uei

^-:
o:

eC.o,.emips.

a -*

cam

percellat in hac nec ipsum vos nomen nobis, Dei succurrente onTdem aliquid ips* a q quam dix. contemesse,

graUa!possums;sedinea
patione^nihil plane.
prsstat omnia ; cum nlane supernaturale sit

lllius

siquidem Majesta^

et .psnrn illius sol.us opus,

<

(cap. xxv).

'lllMl/l'H'l

S6xix. Ad hanc neminem non invitat, n

nsTgni generositate

orationem
et

superna.urjOem
un.vers.s add.t u
.ns.stant, et
>

animum

illi

comparand*

vel emor. cont.ngat, pso!n ejusdem comparatione defatigentur ant segnenon et sp nd t, si modo

e um Bissimam, semper ad P ; ^"' mu f ^ m amorem quo erga E quibus o a tom nc quod pon satis esse rat, ^
,

frequentes consolat.ones fac.amu oporte habeamus; sed ea

*WB*
q,
t

estemur

^
egre-

g iumobsequium
nec non in labonosis imnrimis humilitatis studere, el magno operibus sese exercere
,

pr^e-s

d,^

exerceamus opera ., nem qua coll.gas ora ti. uotam eommun.cantur . qute
tias

^ ^^
,

bo.

STbsequii
ardore
iili

se offerre

quod qui non

.k*nt

toto

bat insuper

eum

in orat.one vit tempore nonnisi

men tal. ter eb

cont.ngere ut eos etiam Nonnumquam tamen ait sun , mo et DomTs qui to virtutibus imperfect. contemp at.onem ad eoTqu in malo sunt statu, quo eos hoc P^cto ad se ^toiiat, fien, neque m e id nonnisi ranssime gr.ti.min snam utah,.tem

P=
,

quisquevirtut.busnon mper parvum orationi incumbat ex crescat ad majorem atque adeo non fore ut m quam habebat de ut ea etiam tam ..tum ess ^ animieprofectum non d g^. quam ,n eo ardeuter Deo cogitando
,

stu^eret ^JJS^J ^ta-t^

vel diutissime

^
^
f
^

esse

et

gra-

Diee .

^
^ ^
ad prncticum
Qgi ami
reftrri
.

num

''/'f
(JOllfl

dbneg'i-

hanc Dei egred.antur, Deoque se convertentes hoc e statu jam ante ostend.mus (c.p otos devoveant, uti eaque duo documenta R7 xx Dabat et alia
esse, nisi

amorem h unc porro patiendi proposito

9 D ehac,Ua

num

ce

isstaa

?!!..

imprimis,

iis

qui

**
ne nostra

spiritus.

epistoia c sc rimt illud sane ce

W^gS ^^ ^uad

trm

P o

iv) .

ad P. Oretiu-

rrm
opor-

us

jus est qllo d UIC

meliores

nobis

relinqu

J^

^^

pernaturalem desiderant.

Pr.mnm

est,

q ua>dm

678
i

VLTA ***
-i

S.

TERESLE VIRGINIS.
quam per maximam et veritatibus ac bonis suner. u Lt-Jfibu. confirmatis.mam ,*>, autej/vl
dentem hanc rationem uon haberemus, duo dixUso nobis sufficeret. Primum, tam singulariter hanc illi

AtlCTORI

'
" "

qU

RIMft*.

Tw

1r SBSSSS amor
. !nt

nunnnnbisinna-

talia oualia nobis

proprius

Iff cfu

dco

operibus

confirmatos.

: n
.

in illi gramemoriamque et intellectum nostrum occupemus. Ilaec namque vera tificando penitus blandimenta ahqua qua> est oratio, non vero

eCrretSrhu^irne^ eo quod senamglori

. h -cheda exaratnm test.monium fiuem Secundum, lpsam sua monastena, tam primum quam reliqua omnia, ad fidei aug-mentum fundasse
et ut coutinenter in

tf

iisdem fierent pro luereticos op-

reperiret narratio,
scripsit

mentis palato arrideaut. quae me uem non desiderem praeter illam Finem porro non virtutibus faciat proficereoratuns prasi universa quae

Eqquidem almm

oratio-

pugnantibus

et

Fidem Catholicam propug-aantibus

preces, jejunia et corporis afflictiones. Tam ingens quippe illius erat tides ut crederet sese omnibus

monita huc

afferre velim. Haec

tamen

re-

persuadere lnereticis posse a vera illos rare. Hincdicere solebat, quo minus fidei
bat mysteria, eo
illa se

fide aber-

intellige-

quod perutilia sint ns ligio raihi fuit pnetermittere, quiorandistudioautjam tenentur aut saltem teplurima quaeparticulares neri desiderant. Alia vero ac proinde nonnisi paucisorandi modos speotant, sunt, studio omisi, ut quibus necessaria

magis credere et majorem qnin imo se gaudio resibi pietatem ingenerare quod ea iutellectu non comprehenderet, atque pleri se eo magis ad pietatem excitari.
;

92 Etsi per

simorum

libro ea legant, sunt, in Vitae ejus aut Mansionum aequo sim prolixior. ne hic

cum viris eruditione praestantibus semageret, numquam tamen ab horum quopiamest

'

/Vrmo

percontata

quomodo hoc

vel illud

Deus

fecerit, vel

ANNOTATA.
a Pretiosum hoc documentum exstat integrum tom. I, epist. 19. b In exemplo Riberiano (sphalmate, ut viaetur, typographico) hic omissce sunt sequentes voces, quse in prxfato integro exemplo reperiuntur et quce necesssaricV sunt ad justum conficiendum sensum : que era lector en Avila.Conel P. Maestro

quomodo id esse possit; imo talia ne scire quidem desiderabat. Nihil illi aliud opus erat quam cogitare

Deus fecit omnia. Ilinc etiam non habere uude obstupesceret, sed unde Deum laudaret. Dicebat adhaec, si quid eorum quae ora:

se dicebat

Fray

Doraingo

Banez.

Ibanezius decen;

{pag. 852), idque eonfirmant verba S. Teresiffl mox \num. 65) secutura. Quare genuinum textum Teresianum hic restituimus. c De eo scripto, quod constat 33 articulis, egimus in Comm. prxvio, num. 292 et 298. Ad argumenta qune illic protulimus ut hi asserantur S. Petro de Alcantara, adjici potest decretorlum ex Anno Teresiano {t VII, pag, 154); ubi affirmatur repertum fuisse in monasterio Incarnationis id S. Petri scriptum, quod responsum continet ad exhibitam a S. Teresia proeclaro huic moderatori vitee suse Relationem, eam nempe quam Ribera promit initio ultimi hujus librt capitis et qux poni quoque solet inter SancLv Epiq stolas tomo Hloco 11. Ex hujus Relationis visceriJ bus, dicit Annus Teresianus, hausit S. Petrus 33 rationes, dootrinffl subnixas S. Scripturae et S. Thomae, quibus S. Teresise spiritum approbat. d Teresiam hoc sensu orationem supernaturalem vocare etiam advertit III. Bossuet in sua Insl ructione de diversis orationis statibus {lib. vn), in qua contra pseudomysticos et Molinosii discipulos Teresiae auctoritatem ScVpe mutuatur; atque id pariter facit in suo opere cui titulus M\ stici
:

antequam Sancta tuvc scriberet e Vita excesserat, utpatet e num. 291 Comm. pr(vvii; Banezium vero anno 1575 Vallisoletano collegio pr&fuisse docet Echardus in Script. Ord. Preed.
nio

tempore videbat vel percipiebat, ad aliquid contrarium vel legi divina^ repugnans ipsam perpulisset, minime sibi uecessarium futurum doquia conctores consulere aut examina adhibere collegisset B cacodaemone id suggestum festim
tionis
fidei
;

fuisse. Capite Vitae sua^

ii

xxxm

haec scribit

Ma-

gno cum tremore ad me veniebant,

dicentes et

//

periculosa esse tempora in quibus ageremus, et fieri posse ut apud lnquisitores me quis deferret
et insimularet.

//

ii

//

Ineptum plane et ridiculum id videbatur numquam enim hac in re alimihi quid timui sciebam quippe me, in rebus ad fidem spectantibus, potius millies etiam pro minima
:

//

S. Ecclesiae

caeremonia aut aliqua

S. Scriptura3

//

veritnte

//

contra

mortem subituram fuisse, eam peccantemautdelinquentem

quam me

quis

vidisset:

//

unde dicebam non esse quod quoad hanc partem de me mutuerent. Vere quippe miserum animae
quid in ea fuisset ob quod, ne in Inquisitorum raauus inciderem, timere debuisscra nam si quid tale in me deprehendis-

me*

fuisset,

si

</

//

F sem, ultro ad hos ipsa concessissem. etc. prsestitit .fmpto, 93 Atque uti id de se scripsit, sic etiam sponte sua, uon aliam ob causam quam quod, BI
ii

in tuto.

viam optaret; prout ipsa llispali in commentario rerum suarumscripsit. sacris Nimirura Franciscus de Soto y Salazar, de epiInquisitoribus unus (qui deinde Salmantinus hunc scopus decessit), cum Abulam perrexisset,
a recto deflecteret, revocari in
ipsa de

omnibus

idque spiritus sui rebus consuluit,

:

CAPUT
ritas.

V.

ea

quam diximus intentioue verum is, hoc ad ipsa suum tribunalspectare negans (cum quidquid
videret et intelligeret, hoc ipso

magis

in Fide Catho-

S. TeresiCB fideS, SpeS el in

Deum

CCL-

lioa

confirmaretur), suasitut suis de rebus

* r

ix.

huir.

Teresix

Attingendi virtutes ejus nunc tempus est, postquam fusedeoratione,quae virtutura parens est, jam tractavimus. Cum vero omniura ipsaruni fundamentum sit fides, ab ea ducamus initinm qnam:

eo Magistro Avila conferret, et quod is ceuseret, vitae suae raipsa acquiesceret. Quidquid etiam de Dominico tione et ornandi modo scriptis crediderat, contradidit, ut id ipse sacrae Inquisitionis Hanezio tempore cum raulto
silio offerret

quod scnptum apud Gasparem de QuirogaCardinalemToletanurn,

:

ejusdem

consts^us inaesidem,

mansisset,

enl

quara

pluribus

huic immorari

cum

quae a rebus

mundi

affectura

non sit necesse oranem exuerat

salute

omuium
ipso

qui id inspexere calculo

approbatum,

anno

MDLXXXVIJI

ac pro divino obsequio animarumque

tam

93

Magna anima

ejus

lucera adspexita. wf consolatione perfundefiliam;

impigre laborabat, non id

aliter facere

potuerit

se esse batur, quotiescumque considerabat Ecclesiae

DIE DECLMAQUINTA OCTOBRIS.

nliam filiam

67S
confealXTOBB
lUDER.

r uti 14 uu liqaido patuit,

cum ad extremum
.

vita>

n
n

d repeteDat|

beb.t smgular.

la re verentt

g
:;

:c=irr;i^%no di r omnes
nti
1

-u

imn

pt erera

^
^
bcciesisB
:

//

quamvis nullum laborem homines huc viris qui rant. ttaec tam de mulieribus quam de veritatem propugnare non debeut, eruditione sua vocavit dicta volo nam eos quos Dominus ad id
:

//

ut nobis ea declarent

his studere debere per-

/.

spicuum

//

Nos
quae

est; quodipsis etiam in raeritum cedit. vero mulieres simpliciter admittere par est
\

//

r roTia

Zm
strali

tum non P

qua in .psam fereexperiretur ob singnlarem su* capite *xs. s.c dequa Vitrn batur fidem et vidi n.b.l esse quod locuta est Ssepe probavi P ad ampi.us !Xboiosmagis in fugam compe.iat lu.tn.lis a cruce aqua
: :

penes se habened.cta, qnalia semper volebat, ntque Indulgenl.as et a suis gestari alias iucrarentnr. Exprnm ini proprias tum effectns ,x aqua utest quam mirabiles
<

quse vero negavit, bis

/,

sed

Dominus nobis dignatus fuerit conferre mentem non di^cruciare, animum revocaverimus tam lsetari, ubi ad
ut vel

n
//

//

potentem nobis Deum ac Domiuum esse mystena unicum verborum ejus sexcenta in se hujus ne initiura quicomprehendat, nos vero

non revertendum, quam bnde sed quamprimum redeunt. quidem fugiunt, aqua lustral.s v.r tu..efflciomagnamhanddubie non vult His tamen verbis efficere

et quam ea solide et 97 Qualem habuerit spem pluribus opus non est ostenfirmiter radicata esset, Apostolo tenam cum spei fundamentum, dere quara fides, jam videre est stante (Hebr. xi), sit

dem percipere.

CHP

)%
li

10-

ta.

olide illa niteretur,

ficata.

minorem ad effugandos d.abolos nec statuere cruci inesse, cum n,nuam benedict aquae efflcaciam contingere queat sed .d tanmirum in aliis secus concommemorat quod sibi interdum
;

tem

esse.

dicturus sum, nec sentiebat laboribus, sicuti post arduis quae aggrediebatur ex ingentibus atque

Deinde e

tam bono fundamento insedimagna illa laetitia quam in maximis

non

operibus,

neminem non

videre exi.stimo

quam

viva

tnmmodo

effloresceret. in praecordiis ejus spes loqui chantate fuerit de ejus erga Deum satius

Quaraobrem
:

B
animoifl]

^l'
et

Deinde vero
patentissima
:

sic

scribit

eam sumere
et ut

quisdam hoc certum

illius

. Mihi singularis : animae consolat.o est

docet S. Gregorius et faetsr (si verum est quod nempe opera esse amoris tesseram) tentur omnes,
quae

est,

me commun.ter

qo totam animam meam somnium aut Non est hoc

,

sumptione eam recreaverbis non possem expotionem sentire quam internam quamdam delectat.onem nere necnon

usque eo elaboravit, multa subiit, praesertim quae pro Dei gloria tam

tantum

praestitit,

quae

plurimum ex

res

sed qu* nisi semel accidit serio animum adverti qnam

esse ac
si

vegetat et recreat. qo m.h. non et ad frequenter

,
:

persecutiones, in tanta rerum intertot obstacula ac incommodis, iisque prapennria totque morborum illius et prope quotidianis. quara vibus admodum scnpsit oportet! Libri quos

amorsuccensusfuerit (nam ex abundantia quam

d.co id per.nde
et s.tens,

nnde totus homo re fLida, haustum ipsa sub.nde perpendo igerari videtnr. Mecum Eccles.a facienda sint omnia quoe ab quam magni etsummopere gaudeo ordinata sunt; Ltitnta et v.deo ut hffio vim hahere cnm tantam verba .d indant, quo tantum.it mter eam etiam aqua; bened.ctum non quod qnod benedictum est et qnando aud.ret d.centes S crimen. Si est,di tempore quo Chr.stus m optare se ut eo vixissent San se dicebat, cun. eum^m m nndodegebat, apnd haberent, prssentem Altaris Sacramento
biberet,

quis, valde sstuans

aqu.

in corde habebat non ardentibus scatent desiderns poterat non loqui) optabat glonam H.nc quibus divinam promoveri pergaudebat, et quoties in Symbolo de bonis Dei fore finem, maxirao in audiebat regni Christi non seipsa gaudio perfundebatur. et al..s des.den.s, .m- Amof i" 98 Kepleti sunt libri ejus Denm ardendilectissimi su. adm.tt. primis moriendi, ut ad (iiiitnur. in hoc mundo quot.d.e

conspectnm posset

unde

debere, et non ante morieb.tup, cernens se vivere conspectu frueretur quam mors fieri posse ut Dei

neqne hanc s.b. proipsam hoccarcere educeret, esseexpectandam quoad curare licere, sed tamdiu
dignaretur.

ctissimo

a^spapra^sentiam exquirerent. H.nc .p q uid aliam quot.es augusta Eacha annorum, tio plurimorum jcmp eb t ea non m.nor rieti. obiret Mysteria, schem.ae in si corporeo reverenti sensu quam Dom.nnm consuam .ntrantem enmdem ceUam
:

Omnipotens eam mittere more.etur, et v.vere vo lupe batur qnod nondum erat nec al.ter F poterat, imo grave illi ilti esse non illam Deus ferre quod vitam se ferre aiebat quam dabatur, apud se gauqnoties horssignum Qnare Deo videndo se prop.o em debat quod tantillum poterat qu.n mor em orederet. Imo vero non
; .

Unde mor.e-

reddi

8P
humilU

documentum 9fQuo' a d res fidei hoc ipsa oco de Cantica pr^scripsit, qno commentarii in non intell.geret nuadum l.briilliussententiaqnam ooneol^ non intellige* magnam .11. ?q uametiam h h scr.b.t verba Qn.a,
,

initio

Tb AWssimo ardenter exempUri Viti perfectionis, in

expeteret

hmo

ca,te

iu

m.....

examto,
:

<Z

fihtt

\ os ve desunt) habet in editis nonnullis videb.tur; equ.dem ut quidem vobis

netite

nuUum

ivendo
ardenter

Inem afferebat)
me^, non

in

hmo

est necesse

nam qu* curto

tam
revereri

animam tam multa v.dere mundo comingenii modulohoc ...

:

DouTo

remedium comperio hmc a omn. malo efflagito ut me ab

:

UbTret in perpetunm.

Ecquodnam, qu*so,

>o-

nec tantum v.dere n c prehendere valemus, eam

Denm
ut,

faciunt

qnam

ea

q. nuUo
e .0
1,

,ZZ
tis

m odo
vel

valent

intelligi.

Quapropter

vob, s

commeudo,

torqueat uec non potestis, vos nou percipere intimum OU. Mneuta cog..atioue intensa in sunt qum velitis. Multa eiquidem penetrare

eoncionem myBteriumcogitetione

hde. nos.ra audieritis, vel al.quod perpender.t.s, lodtoo.U

:

cum aliqnem

leger.t.s

hac vita absentes scareamus bono et ab ip.0 mo^Dom.ne, .b h. umbr. rut" Libera me, me jam. . D.bera vero
rores
in
.

tam bonum reperimus cum

etc.

Deus meus,
ad a

ea e ob.ecrc dan. bon is. Quidnam, pectent ill.

Si

malo, ac d.gn.re m. omn.gen.s red. nperducere loca qua, P

Subnectit

ab omni

.mo ne a v n mnlieribus ne^ueunt intelligi, Domino visum fuent ut m quidem. Si quando ea fac.t mtell.gere, talligantur. Majestas ejus

q d Ie o:: m suut? utpote ad 99 Uis adscribam,

:nri^a

^^J^CM. p^q
ffi
,

^c arn^
fidbm

ternoreservata

/.

m eg B iem e xrregie

^^

fa-

pe<

,,,,.

VITA
AUCTOftl

S.

TERESI^ VIRGINIS.
fuisse, nisi ecstatic.s raptibus, quos

cien* oriptum

quod ipsa *i

HIBBM

riummilit

Tota hesterna

manu ad die maxima

confessain solitu-

dine animi versata

sum

nam, praeterquam
vix in

Sacrae

/,

Communionis tempore,

me

sensi festum

tum illi comD municabat, Dom.nus hanc vim temperasset . per hos enim fiebat ut anima ejus gauderet quiete, et interdum videndo specimen rei ad quam anhelabat
:

cum inter fuisse Resurrectionis Cbristi. Vespere audivissem carmen moniales versarer et cantari vivere, in quo dicebatur esse durum sine Deo

vel res alias audiendo delectaretur. Ac tum quidem abditissimum totius domus locum consectabatur. Fuit cum Matutino Officio egrediens in secessum

me, quaae jam premebar angore, tantum effecitid carmeu ut manus rigescerent, nec impedire hoc valerem. Imo quemadmodum per excessum gauextra

dii

/,

me

rapior, ad

eumdem modum anima

aliquem clam concederet, in quo sine lumine, fri. gido corpore et velut emortua reperiebatur atque in sua esse negabat potestate illud impedire. Jam hac de re deque admirabili pluriesque repetita
;

maximo
neat;

dolore ita suspenditur ut alienata maatque id hactenus non intellexi. Aliquot

visione Seraphini sagitta cor illius ferientis ac succendentis libro primo locuti sumus. Adeo autem

imabhine diebus mihi videbar non tantos illos mihi experiri quantos solebam, et nunc petus nescio videtur hujus rei causa esse id quod dixi
:

hic erat amor, ut, quamvis se in aliis rebus imperfectam crederet, sentiret tamen semper

immensus
se
in

Deum

ardenti

amore

ferri

et hic indies in-

equidem an esse possit. Antea enim eo nondum pertingebat poena ut me a me ipsa egredi com-

crescebat.

/,

cum adeo eo intolerabilis esset et pelleret sensuum usum haberem, tantos me edere cogebat clamores ut coercere eos non possem. Nunc
;

et

adhaec se quidem exultaturam "9* majori se gloria videret donatos; ce6an,ur si alios in coelo nesciretamen num gauderet, si alius magis quam 102

Dicebat

nu.

ipsa

Deum

diligeret.

Omnia laborum
illi

propter

Deum

/,

"

vero, cum res ad terminum devenerit ejusmodi mortis, melius intelligo, quod non intellexeram aute, quid passa sit Deipara per cordis transfixionem. Corpus autem adeo fractum inde mansit ut

susceptorum genera parva

tentias,

tametsi gravissimas,

videbantur. Poeninullo ducebat loco.

Imo

ute/uiimpe-

tumferre ruw
pnstet

etiam hodie haec non nisi maximo cum cruciatu scribam manuum quippe articuli quodammodo loco moti sunt et cum dolore. 100 Haec Salmantica3 contingere primo anno pogt CODS titutum illic coenobium; quae accepi ab
:

haud gravatim subiisset mortes, ut vel una dumtaxat anima Deo serviret. Etsi vero omnes g homines quam maxime Deo cuperet famulari, si quos tamen videret singularibus a Deo talentis
plures

eo

ipsum mis
,,

b quae et praesens adfuit et vidit et carmen Veante cecinit, cujus id erat exordium
:

obsequio aptos fore censebat, ardentissime eos desiderabat a Deo ad illud evocari et in peculium assumi. Nonnumquam adeo anxium illud erat desiderium utse ipsa corapescere
donatos, quos ejus

quam

haud

valeret.

Quare

omnem quam

poterat in hoc

ojos,

dulce Jesus bueno

(id est

Videant
),

te

oouli mei, suavissime atque optime Jesu

adhibebatdiligentiam, et summo cum fervore preVide, ces ingeminabat, Domino sic supplicans
:

>

cum

strophis sequentibus.

Cum

intimum animae

Domine, aptum hunc esse qui

cooptetur.

in

amicum tuum
propagatio
et ingmqlorii

ejus hoc carmiue ferireturdesiderium, adeo sensus expers mansit ut velut exanimis ad cubiculum ferenda et in lectulum reclinanda fuerit atque hic
;

103

Bonorum ruina

haeresum

Ecclesiae necessitates

animum

ejus mire excrucia- *ta

'

pm

mentis excessus adeo diuturnus fuit ut etiam die postera sui quodammodo impos manserit Inde ad confessarium suum haec verba scripto misit Ve hementia haec moriendi desideria me jam reli querunt, ac praesertim indeafesto S. Magdalenae, quo firmiter in animum induxi libenter hac in
:

bant, et assiduas ejus oculis lacrymaa exciebant, illamque animabantad magnas corporiB affliotationes frequentandas. Atque adeo (ut libro secundo

an

diximus) haec causa fuit cur in ccenobiis suistantum rigorem vitae voluerit observari. Nulla ei accidere mors poterat gravior quam cum cogitabat sic forte Deum offendisset quae cogitatioipsam
:

num

vita superesse,
;

ut majus Deo

praestarem obse-

affli-

quium nisi quod adhuc interdum illius videndi, etsi totis obnitar viribus, desiderium recurrat.
in

Adeo
)

Deum

absorpta erat, ut,

confessariis ejus, vir eruditione spectabilis,

cum quidam e quocum

ex

suis de rebus conferebat et

quem

nihil celabat,

gebat ut aliquando tota lacrymis madescens euixe dilectum sit deprecata ne quid hujusmodi uraquam anxie permitteret. A quo audivit non esse quod se sibi persuaderet in f distorqueret ; quin imo certo erga ejus se gratia esse neque enim talem amorem
:

ipsa peteret

quomodo suum tempus dimetiretur

Deum quo

(credebat enim aliquot ipsam de die horas orationi

sensus ipsa inaestuabat, et eos pietatis scelere quos ejus animae conferret, cum lethali posse
consistere. Si quid ageret

dedicare ac deinde aliarum se rerum tractationi

quod sensibus

esset

grave

impendere), ipsa responderit non posse se animo fingere hominem ita alterius amore captum et qui
ita

ab amati latere ne vel uno quidem momento

posset
,

recedere

quomodo

ipsa

Christi

Domini

amans

erat,

sese

cum

eo

consolando sumperque

animum valdeque ejus desiderio repugnaret, ubi ad obsequium refern, revocabat illud ad majus Dei modo tantam in se laetitiam sentiebat quod illi hoc pcenam gratificaretur, ut omnem quam patiebatur consolanihili faceret. Quo autem magis Dei causa
tione sua se privari videbat,, eo
illi

cum eo et de eo loquendo. Una e causis ob quas maximo in imagines studio c ferebatur, haec erat quod magno in Deum et Sanctos desiderio raperetur. Hinc cum aliquam Redemptoris vel Sanctissimae Matris ejus imaginem in manus acciperet, jucundum erat audire quibus eamdem compellaret verbis, tantum amorem et cordis teneritudinem
spirantibus ut anima ejus liquefieri videretur.
ac vita\iUam
i

erat gratius
-

eadem carere

adeo ut, jacturam dolere voluisset, minime

:

quamvis ob consolationis potuisset. Qui

exterius,
i

quid occurrebat impedimentorum

intercedens, quo

negotium etiam cibus, potus, somnus et quidlibet

cum Domino

ejus esse ac suavi pera

conversatione potiri impediebatur, illi erat hujua cerbum. Idem tamen Dei amor, qui doloris
erat causa, ita

101 Saepe

eam tam vehementes amoris

divini

ipsam adurebat vehementer

illi

ut

om

vnle-

irapetus occupabant ut deficeret animo nec sustentare se

posset, nec se ipsa caperet, sed vita illam

retur.

bus sese negotiis laeta adeo penderet perinde ac si gratissima

104 Semper

hilaritate exteriori
exstitissen

deficere videretur.

Quin imo ut certum habetur

quandoque illam

prae

magna

vi

illius

amoris, cui

ferendae natura ejus

par non erat, exspiraturam

Dei arceri e efficere gestiebat ; a quorum executione censeba adferre non posse quod ad illa requiri
in

magna

obseqnium opera

nnillll ,
'j|

n ,m^i

ruffl

. f/lll .

DIE DECIMAQMNTA OCTOBMS.

67j
in
AOCTORB
MBERt..

. ,, corporis valetudo (oualia sunt Deo animas ibertas ad

,

^
"
1

Si es cruciabat.

se majora exequi iacere, 4 Uttua m,t oiinuid vel minimum e ra imagines convestire , oratoulUao tloribus , 1 " aliaque genens ejus-

quan o ps non poss v.deret

^^^^
Deum

i. v res

talentum et tai en tum

val ^udine,

cessitatibns prospiciendo, vel

urand

fautorum gratia pratermisit Tertium denique, ab Abu.

ante ann.s, lensi sede constitnta, quin et aliquot

^ ^ ^^ ^^ ^^^^ ^ .^ ^^^
quod ad
,

uffiq

,d -e tentatio lrapeoire uiaiu vaiu^ HUU u,. u __ ampliorem T^ ai f onora o-inrmm vel iDsa ipsa Dei facere gloriam

nosset vel ab

aliis audiret.

Nec vero vulgari qua-

^tTTi
i

adoroare, ev rrereaut r^ntitaime desiderabat

se ipsa Deum orabat; llrebau et rarissime pro parum moraretur purgatorio igne cruciari ut ooi fieret .ncrementura Ecoleeta vel modicum suppeteret

qu n imo "

ab omnibus Ecciesi fineslongiusprobuc fere to a oranis ejus oratio

dam

voto se ratione id ah ipsa fiebat ; cum etiam faceret in omnibus rebus non modo obligasset ut gratiora et Deo placeret, sed etiam eo qua; illi

quod

admojorem

majons perejus tendentia gloriam et

fectionissibiforeintelligeret

TJTi-,
ZZmkautaM

!n

enm Deo

agendi

sibi

tempons

E
M
r

etsi

consanguineorum, quam
et

non ad nulhus, sed ad ali107 Id porro votum scrupnlis occurreretur) refecujus momenti res (ut Cujusmodi ipse votum nec

tM

rendum
legi
sisse

intelligebat.

jnaximo conicien(f*
(os.

declinabat commercium qui oration, sese "psi volupe eratconferre boamor, ut, se, sauc.asset dabaut quosque Dei ill. era consolationi rum qu.dem conversatio appul.t >lluc Hiapali domum fundaret Cum
; :

cum

umquam

quodqui nude

eminec audivi Sanctum quemp.am concipit, si modo sc.at qu.d

altissimffi

faciat,

mag.s rissim* perfectionis signum cooscient.am adeo haberet qme id concepit,

edere censeo; eo

ns apertissimum eum

ac singula-

cum

r"

,r -

reversusfraterejusLaurent.usCeped.us, Jlndiis monialibus omnibus ms.gnem nni tnm sorori tum Scrupu is fnndatione operam navavit. u" mo-teHi nounuude rebus ad omnis
(etsi ig.tur agitari coepit

sioe maxima rerum meticulosam. Non enim id Creaomnium creatarum abdicatione.sitient.ss.mo

tori

anim* B

eins

mcolumitatem

et

rerum

.ll.us d.rect.o-

in an.mam complacendi studio et singulari poterat fien. Nec vero ejusqueaffectiones dominio nuncupav.t, sed con.ulto leviteridet temere ipsa Generalis sui et commissar.iapostohci

lTpe

teX omn
se

tantibussermo esse.)
violasset,

num Constitutionum

admodum.
et

et

mandantium nt mon.ales ab
affectu sequestrent Cocomforet hano cum fratre

hoc votum tam .ntegre a^sensu. Quanti vero fue.it implevisse! Quantas inde d.v.t.as per tot annos
sibi

consanguineorum

comparaveritl

Quem

meritorum

curaulum

Si Z
:

sihiacquisier.tglonam! satiusne coacervaverit! Quam altam t ant. igitur e reseque divertere, responfidelissimus est et araantes obrumpere Et quoniam Deus Nequaquam, filio mea ueqne en.m amorem celare nonn.s. dlflfimlhDominus damat, ac magnum 1 recreabat obstricta es quam vicissim ipsam plur.mura me? Constitution.bus tuis raura est, hinc verbi. , quAu conformes sunt. Araor corapellabat .quatenuse legi me* araicissimis pers^pe testabatur. L.bro \n* animam semper pur.ss.mam erga ipsam amorem in causa erat ut nio suum hujus eonfessarius cujus llbri Dom.no dicta repetens verba, de qua ' hab ret suse qusdam sibi a est ne mihi persuaderem relatione sua ita locutus nter "uYtac refert c,p itev memini d, in habet consc.ent.an deposuisse , qu.a numquam giosa htec adeo puram ipsum meimemoriam Confess.one aco.p.mu, sed necesse esse ut ego ouotquot ejus delicta in uie mei obliviscebatur pietate uti et ejus sodale , esset. Neo vero s.ne ea cominunicamus, facerem quod in me et m,h, d, ea Dora.no dic l ! consolatione h.c : :LThstupescamus Deum esse, et qnadam additis etiam verbis ali.s. qtubu, tara involvit, qu.dquid ag.t, bantur, ouid animo gratiam nt d.cere ea non ao spirituale an.marum iu me contulit 'd hooorem divinum qni.n ne min.mum a divina ejus Majestete ; adeo ut eiofomeutum referri valeam Siepius mihi cr.men confu.t Jara raea quacumquede causa, veniale ^agnTamoris testiraonium d.ctura ita nt omne Qu* vero iudeutodem repeecfret id esse hujusmodi et ego sum tuus. traheret si jud.cio venss.ma ut nosoat quomodo referatur Sesoleo q Ua! quemeo quidem s tudium eo , u n.s. _ ad perfect.cnem perve^ Quade re solicita esse debeo, et suntj
:

M
:

!Xi

ol

-*!

"^em
"

,Zm

,,'n.lrindiesevadere

nire queat.

lta5i m

(quem F. Petrum Alius econfessarns v.vend. eju rafuisse mihi persuadeo)

diXtc

onem *****
eonlinuum

**

P otiuS B"
si

qUam

"^

"

^^"Prolixior tequo forem,

quidquid hoc in

reprehendisset versabatnr dub um plaue quo Dora nu s quod id in quie pat.ebamr diadepoueret, num scilicet non maximopere contr.stata anctore fierent necne,

^tolTten Q

vice

cum ipsam

,, ,,

V,

IL

lumms
diitm

jier-

fieiUmii itu-

Astygis
sibi alias

Pe-^^^l^^mnipoTens commu.n festo retmm

hoc
aer. des J
.

increscebat

et

nocnn

LnflUoer

Quu-

nicasset

unde natum sub.to .11. rastaua C ,,m 1 U '; aliquod ei obsequium P u lum occur
:

on posse u^ menti ^ e xa;stuatu.am qnandoque me fervore i&terdan> prorsus ca " qu andoque omni fu

>J
h*
o^

distraction.bns tnrbandan., interdnm et.am tent

\ Au^e, ;
^

itau .

tnram,
;

mum nibil umquam rnTmnm, quo^d ad

qua facto qua verbo divinum facere

const.tuenda, ve. quium, vel in fundatione

^^
etiem

dam verum
formidarem.

jce re spera in ,pum co,

Quodam

qnod

v.deret se corpore.s

necc.tat

<J^*-* ^

67b
iucmitt
RIBBIU.

VITA

S.

TERESI.E VIRGINIS.

Dominus et consolando dare debere, apparene illi necessitati suasit ut quidquid corporeaB demulcens

non potest. Videbatur hanc Pater donationem ra tam habere. Ex illo tempore longe alia ratiomj
attendi ad ea quffi

et hanc molestiam impenderet, sui eausa id faceret vitaejus aliis necesaequanimiter perferret, eoquod

Dominus passus
;

est,

velutad

propriura

meum

peculium

atque ha^c

me

cogi.

saria esset.
qui tuntn VI-

dtrim erga

eam amorem

exarata ab illa verba 109 Ha3C porro in charta Ad hoc usque mane in hac afflictione exstant
:

versata

seterni

curaque in oratione agerem, magno ad quodam in raptu spiritum meum putavi a Domino delatum Patris conspectum

sum

mira voluptate perfundit. 111 Quintum denique est quod, cum nocte Ua q dam grates Domino ob acceptum ab eo beneficium Quid a me postulas persolveret, audivit ab illo i;. mea, n\tr\f\ non praBstem tiVi ? . f\ mna quod nrn nrooutpTY tibi t filia Quorum
tatio
.
:

J)

atque hunc
Pater,

illi

dicentem audire
dedisti.

quam mihi

Hanc tibi reddo, Ac tum videbar ilh

:

porro hoc imaginapropius admoveri. Non est certissima, et tam spintuales rium quid, sed res ut verbis expoui ea3 non q ueant. includit blanditias Tum illi mihi verba dixit quas non recordor; qusdam eo spectabant ut gratiam mihi

verborura occasione sic in vitaBsua? historia scribit Cum importunis a Domino precibus postularem ut cuidam de me bene merito ocnlorum usum quem prope totum amiserat, cujusque commise:

ratione tangebar, redderet, verererque ne ob mea peccata non exaudirer, mihi, uti alias frequenac manus ter, se spectandum Dominus dedit

quorum sponderet. Atque hoc se communicaturum spatio apud se pacto me aliquanto temporis
Aliis in

sua3 sinistras

plagam

ccepit ostendere et dextra

llle

//

dese-

tinnit,

schedis

hffic

quinque quas

sinistra3 infixum clavum educere. Videbatur porro una cum clavo etiam carnem evelquod gravissimo cum dolore fieri videbalere

ingentem

quuntur,
fuit

scripta reliquit.

Primum quidem quod

in eo

contigit primo

quo lncarnationis monasterio praPostluec, inquit, perseveravi

servo, in

anno

orandi

modo quem modo

quo nimirum
:

anima cum SS. Trinitate meque videbar Patrem sternum ad me accedere compellare, hseque inter alia mihi amicissime

versatur

ac videre

me ad ei compatiendum excitavit, Tum mihi dixit ne dubitarem quin qui mei causa heec passus erat, multo potius ea concederet qua3 ab ipsopetebam. Quin imo se recepit quidquid umquara efflagitarem, id mihi concessurum quod
tur, qui
;

me

dicere,

ewimiii chwi*

suum erga me amorem

Filium
;

Dedi

tibi

imaiiliw

hanc Virginem 110 Alterum id Ne timueris, filia quandonus verba protulit nullus est qui queat te a me separare. quidem Ac tum quidem imaginaria visione mihi sese, uti
: :

patefaciendo ac Spiritum Sanctum et quid dare mihi ipsa potes? Alias hac ad me Domiest
:

petituram nosset quinsuaid essetgloriaj conforme se proinde postulatis meis modo morem gesturum. Monuit adha^c considerarem se,
nihil
:

meum

etiam

cum nondum

illi

famularer, nihil penitus

//

eorum qua3 ab ipso poposcissem, uraquam mihi denegasse, imo eadem longe quam petere possem melius concessisse quanto vero magis modo, cum
,

se a

me

diligi sciat

ac proinde hac de re certa

essem

, etc.

et

alias facere

solitus erat

valde

intime spe-

112 In rebus quoque corporalibus

eam Dominus

tumcorpmatibut fllM/ifl-

ac dexteram suam mihi porriAspice clavum hunc, in signum quod gens, ait sponsa mea futura es hactenus id non ab hoc die merueras posthac vero honoris mei curam geres, non solum tamquam Creatoris, Regis ac Dei tui,

ctandum

dedit,

quandoque recreabat. Quodam die attrita valetudine ac marcenti stomacho Abuhe decumbens, infirmarum prafect ait se ob maximam oris aridisi tatem peponis gustandi desiderio teneri sed esset, eum aliunde petere vetabat. Cum nullus domi autem domi peponem non haberent moniales, nec
;

lur,

sed ut vera et

germana sponsamea

honor meus

jam est tuus et tuus meus. Ha3c gratia tales in me genuit etfectus ut illos vix caperem et velut mentis impos manerem, diceremque Domino ut

foris

eum

alios ei

qusrere, Teresia id vetante, auderent, sgrota cibos attulerunt. Qui ubi, quod eos

vel

meam

vilitatem propalaret auttalem gratiam

:

signumdatum edere non posset, jam auferebantur, versatilem ; et ostiaria eo accurrens fuit ad orbem
dimidium
lisset,

'

mihi non concederet putabam namque naturam meam illi ferend imparem esse. Unde tota die ab ea velut imbibita et valde absorpta mansi. Magnum inde postea fructum sensi ac majorem mei confusionem et animi dolorem, ex eo quod
nihil tantis gratiis

inibi invenit

peponem, quem

quis attu-

nec tunc videri nec Teresia rima hujusmodi contigerunt, sed pleraque Domini favonbus et silentio suppressit. Ex hisce amore sentiebat genuinaj filne
incenso

postea resciri potuit. Plu-

quem

in se

donisque dignum me facere viderem. Contigit id secundo pra3fectura3 ejusin lncarnationis coenobio anno, in octava S. Mar Postquam a Sacra Synaxi retini. Tertium est
'/

amica cum Deo in ipsa libertas nascebatur, quo eum reverento plena, nec non candor quidam quam patrem familiariter, et non minus confidenter diligi novit, compellafilia solet a quo se tenerrime
ipso expoipso se consolabatur, cum in Vita llHus stulabat et deliciabatur ; ut sa^pius

tametsi

//

//

vertissem, visus mihi est aperte admodum Redemptor Jesus ad latus meum assidere et me verbis

bat.

Hinccum
est.

suavissimis
filia

consolari

his

inter
;

castera

legere

//

Ecce me,
ostende

mea

nam ego sum

:

tuas mihi
ille

//

manus. Quas acceptas suo

sine

lateri

videbatur inserere, dicen

Respice vulnera

mea

vit hujus brevitatem perest, cum ad Hispalensem fundationem abierat Dominus mihi ait Nosti jam quod sit et inter et meconnubium ; ac proinde quod habeo, tuum est unde tibi omnes quos passus sum dolores et labores cedo, et ideo hos a Patre meo velut proprium quid exigere n potes. Et tametsi jam dudum scirem esse nos horum participes, jam tamen modo adeo dirTe

non es
transi.

me

Quartum factum

capite 113 Exempli loco sit quod ejusdem hoc est, Domine ptimo et trigesimo scribit Quid a^rumnosa ei An non plus satis est quod in hac hanc P l0 P te ' misera vita me detineas, et ego cum tam sustineam et vivere in terra cupiam, u multiplicia tui non in ea nihil sit aliud quam necesse quipp bendi aut fruendi impedimenta omnibus est me comedere, dormire, cum 111 omnia, tui causa, q et tractare et ha3C
:
.

se

famiHnrHoi

a^

//

vo mente perfero, quanquam non ignoras, torrne id mihi maximum ac gravissimum

esse.
,

^^
^
^

renti facta particeps

sum

ut

magnum quemdam
:

nam qua mihi mihi nacta viderer principatum prastiterit, expoui hic hauc gratiam familiaritate

in parvo l110 Tene tamen interea ^iem suppetit tempore, mihi ad te fruendum hoc cum ^ tuam a me abscondere ? Quomodo Quomo mensa tua consistat raisericordia ?

677 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. earumque una dein ad manus pervenit FerdiPutemlequiipse prosequeris ? ferat amor quo me nandi de loieao, magniducis Albani, soceri Manunui ae mayni uucis Awuni, wwj-i mu;era me a te possem abscon- ri/r>. aui Toledo, ut, si rise, Qui oa-m. npr.tnri anrilicitnm. aec.um semver eam pectori applicitam secum semper ,lem et credidero fore v nrftntpr propi
lere, uti

iOtTO"*
11*111.

1)

^eris
ris-

tufaciem tuamameaOscouuis, id mimme panremeum quo erga me fereria, ac semper rae intue mecum es
.

efflnia.

tolerem. Obsecro, uude uou eet qnod hoe paotc gravacousideres raagnura hoo ^raiue, ut dihgat , et aha his ita raen irrogari ei qu* te secura edhteo amorem Dei omnia
,

sed ipse

aiehat, gereoai, aocius conspeciu ejus, ui ipse aieuai, gerebat, doctus conspectu ut slrepitum. orare medium etiam inter armorum strepitum. Quod ipsamet ducissa in Actis canonizationis

DiSebat

boua

nos, ferre, et oportere

abomnibusnos
abneffare
;

quo ipsura obtmeamue abdicare, quin et nosmetipsos rebus

et

sequimur quia autem adeo invite sumus, Majestatem dedioando ienti in Deo noe totos favoribuseommun.candis illiuaetiam seprasbere iu lacrymis, vero amorera non in hunc difficilem consistere, sed in cultu Kuetibus ac tenero affectu
:

am

(lom u, episi. xm, not. b ei i). d Confessarius is est quem Ribera allegat ubi agit de prophetico S. Teresiae spiritu {supra num. 49 et 50). Non animadvertit hoc Martinezius, qui tum hic tum alio loco brevi secuturo (infra num. cupui v arOliraiUS Kiueram perperum 117), arbitratus Eiberam perperam suum caputv citare, lectorem remittit ad caput vn, quasi ageretur de illo confessario qui 33 articulos de spiritu S. TeresiaB (supra num 69 et seqq.) conscri'siata juit
psit.

CAPUT

VI.

,",

fortitudine ethumihta e; d.ferendo cum justitia, staiMMM-deniquenonaliterquam firmiter secum

tuendo propter

Deum

et operari et pati

atque

Caritas ergaproximum.

guando sese

offert oecasio,

hoc propositum opere

exequendo, comparari.

ANNOTATA.
B
C
Teresi* editione n. 1499 a Videde hac Vilx S.
Isaid Riberx narravit, TMoStqux tom.lEysL, fragm, eratnot.l
iv,

nonnisipropter Deum erat, quem in iis considerabatetaraabat, is ad amons erg-a Deura mensutot ram adaptabatur. Hic quippeeam coegitsubire
per labores totque itinera, etsi detrita valetudine, ut sedes frigora, pluvias, nives etintensos calores,
relig-iosa;

Ouoniam

amor quo proximos complectebatur,

Salirti* alio-

rau/ , <MlJ

ad plurium animarura salutem

et perfe-

hPllaaJesu Vide

imagines cMapnocultu Chnsti et Sanctorum ramuscu^Zerabatur; quas ab infantia exornare solebat. *Qre fermssi li s ?t floribus
pictx drformiter V d
esseyit,

aemuctionem excitarentur, suscipere. Hinc sancta concionatores et omnes animabus Deo asselatione intentos a^mulabatur; utpote qu* id exeiui
rendis

ac dicens exoptare se ut

qiZ^que oculos

converteret,,

^anUar^
figuram

cupiebat etiam opusper se optabat, acsibi concedi etoranibus omnino hominibus reg-ibusacdynastis salutis voce inclamare, ut, reiicto errore, veram suum agnosemitam iugrederentur et Creatorem subscerent, etsi mille sibi proptereamortesessent
eundae.

num 6iOn
.

et peccatorumdo 'Ztu eslprx commtseratione exm ad Deumse converMJibid Zreacpenilus iore, . //

Christi mlneribus confossi repente turbata oculos conjiciens. insolito

Yirqinis tcunculas con-

115Sanctosomnespermas:nifaciebat, et volupe TcreMat-.ro ^mUco. ipsorum gesta volvere si quos illi imprimis erat Deo asseruisse, mtenvero horum legeret animas et animi teneritudine siori afficiebatur devotioue
:

Amaredhlet hiereticos Tmetatisadminiculum, gauderent ejus effiChnstum amarent, aspectu aspectugaudetannci nieTquTmadmodum amicus 1 \mn La c ix num.b). Monasterio Incarna;

imaainum usum, tanlum ab)iaentes qui, aitsi

et

quam omnes quos passi clamabat, ut, cum erant cruciatus. Quare ad Deum vindicaret, ahquam tot animas sibi cacodaemon (cum aliud pra^stare suis orationibus afiferre opem ejus obseet vel unam auimam ad non valeret)
magis hoc
illis

invidebat

domus clambus cavtsMuam domumJRibera, l. m, ei committens Zoendam C cTEadem in domo asservatam dtctt Chromcum quz Burgis cohtur Christi imaginem, celebn imagmi simillimam, tlem atteramquaCrucfixi m
Deiparx, appensis
len

quium omnes

allicere liceret.

Magni

faciebat et
et

amabat
alio-

qui hisce studiis

utilitati

incumbebant

quos

rura videbat

studere vel lectiones habendo

Tmraptu videral, ac tertiam Dexpara JosecoroubiLe ei apparuerat, et quaramS{hb i, eo xnluleral

thiauam /uturapriorissa
1).

Plures quas penes se gess ,, "x nim. supra memorav suapias Crucifixi tmagines sculptas ^ i , , Dociam se a Deo dicit

quacumque. Quovel concionando vel alia ratione compatiebatur et omni rum laboribus plurimum commoditatibus consultum ratione eorum volebat recreaudorum se dabat occaac quoties sibi eorum ostentabat quidquid sio miram liberalitatem optime collocatum sibi persuaiu eos expendebat,
,
:

emm

quatuorve ex Ordine Domini^IIg' Sciens tres locum eruditione Patres quemdam cano claros propter loci versabatur, ubi,

0/firtU

venturosinquoipsa inoniam.proeo ac tantss

auctoritatis viros adeo-

Q amicum ccenam nec non possent, luculentam apud benevolentissime et comlectos quam fieri poterat SiraiUa et alhs officia modissirae parandos curavit ip^a tales raale va lerent
prstitit.
Si

non ueEcclesia3utilesoporteret,excipi comraode

vero

viri

TcomTprrv., num.

imagines coemii tunellectilem duas in tela pictas vmera460)'

Uagnxcum
memin
<

tioms etadmirationis sensu de Toledo asser Belaio Mancerxquea Ludovico

'

"
m

quasagebat monialibna orabatet ab omnibus apud

dinemrecuperarent, ne quod ab
eis

valetu^ IUI brevi pristinam orari volebat, ut sgri

ad prommos
S.

v^vperZchJtabutce qux Deiparam referebat

,/n

dimanabat commodum

immmueretur.

quem

jrvc

num.

t4,5).

Tres picturas confici

si artxjice reprxsentarent, corngens ipsamet $ e a n tres manusejus aberraret :qum t prnnum fuerunl, Albanam

Manam

ducissam

^ %P ^

Ucontingeret, decessura ve" borum raori a etqua3 adeo omnera ; orymis tenerrimisdeflebat quod tali in occasione avulserat,

^us

orSnris

affectura

arcte adha^reret^, Creatori suo adeo

suura testa-

Tomus

vii Octobris,

Pars Pnor.

VITA
678
AUtiont
.

S.

TERESI^B VIRGINIS.
quia icunculffi cujusdam aeneffi, quam mulieris illi U8 suasu de collo gestabat, fascinotenebatur. Tantum porro Teresiffi apud eum valuit suasio ut hanc a se imaginem abjecerit exinde mulierem illam dete:

batur mcerorem DaiUl iuujiu^"

, i

ct

quidem longo post^ obitum ~i

tj

A iDsorum

L
rat

terapore.

cum ipsa illius memoriam

lore ccepit

nomiuis atque exsp.raimpiger animarum salute procuranda Salmantics agens, et vin mecum
G,Uierre Z S.
J.,

Jam m.gni

***: ab aliquot anu.s P. Mart,-

vir

stari coepit

atque omnino deseruit

et

ad

Deum conannum

refricans,
iu

maxirao occupan do-

versus, seria vitce institutacorrectione, intra

obiit (cap. v).

ob

viri

proximorum commoda tam

et tenerrimo strenue incumbentis discessura,

cum

affectu raibi

dixit

servos araore feror, eravate feram.

Uli$qu$ tnori-

Deus bone mnrio in Dei cum eorum absent.am tam

I

119 Alius sacerdos ad illam accessit, qui bien- <"*i)e. m Cffr nium et semestre teterrimo scelere irretitus, quo- ww*i
tidie
prffi

Sacrum faciebat,
pudore nou audebat,

et

confessario

id

aperire

etsi id
:

a se abjieere jugum

bai.

probare 117 Dicta hactenus serv, Joannis Avil, inclyti De, quamin Magistri Q uera cxcdlentissimi, otata sensit. ac concionatoris Aloisim de la Cerda utprimam Toleti in edftus sset, causa illuc iisset raax ra fundationiscausa didicit, cum fundation.s lacrymas prorupit. Mirabantur in
i

satis

queat

affl.ctio

maximopere desiderarct sed deerat animi robur. Recepit in se Teresia Deo illum per preces commendare et litteras ad eum mittere. Ut primas ejus
litteras

recepit sacerdos, scelus

suum

per Confes-

"*

animi angustia

hunc

lueturn sodales,

cum

nullius in morte uiium

sionem evomuit; ac rescripsit Matri jam diebu* u in id se crime n non impegisse, sed, fa F avi88ime a cacodffimone ad illud incitare4
.

soleret; imo dolentisanimi edere signum ei quem unice coinplectebatur , obitus tris sui, unam ocuhs ejus pro Se-nvise nuntiaretur, ne vel passis manisiirentemlachrymulam viderunt, sed msolito benedicebat. Hinc, cum tam bus Domino cum Macur, eam luctu confici viderent, petebant, jam ad fruenAvila adeo sanctus fuisset et o-ister
_ira-

cum

^^. ^ ^^. crucifttu8 ^ ^. ^.

^^ ^^

quodammOQO
d

ferre

Teresia igitur Deo supplicavit ut tentationum procella a viro illo recederet et dffimonum rabies iu

Deum suum offenderet. se sffiviret, ita tamen ne sacerdos torqueri desiit et gaudere Illico igitur
omnimoda
quiete coepit, cum interim mense toto Teresia gravissimis tormentis exagitata fuit. Idem gravior eum afflavir, quoties postea tentationum ret procella.Teresiffi legebat litteras,et extemplo vis

dum Deo a Hacde

abiisset.

adeo sese

affligeret.

Quibus

illa

mei causa

sura, sed doloris re quidem certissima quod in viro hoc icclesia Dei est

.
.

mamagnam columnam necnon anime plunmse inter cffiteras gnum sustentaculum amittant et
;

mea,

etsi

abessem ab

illo

longius, multis

illi

erat

devincta nominibus.

potestquffitanto
vel ob unius

Credi hoc facile de illa ergaanimas affectu ferebatur ut

millies se mori

bonum

paratam

asse-

omnis evanescebat (cap. xxxi). 120 Duos etiam e Dominicanis sodalibus viros eruditione prsstanti, Petrum Ibanez etVincentium Varon, adhortata est ut orandi studium consecta rentur atque imprimis Varonium, cui etiam aliqua a Deo accepta monita illi aperienda retulit, et
;

n '7 ue '
'

;,u P' ur '""

desideria, cum etiam reret. Nec verosatis eierant corpus ardentissimaBproiisdem preces effunderet, quidquid posset, pro afflictionibus emaceraret, et Animabus etiam earum iucolumitate impenderet.
:

pro

quo instantissime

Dominum

est

deprecata.

Tantum

re a quodam plurimis per se ipsaconsuluit de qua Si aliquid de exiest scriptum illius confessario ex illius congressu, mio fructu spirituali quem colloquuntur, ca quotquot cum hac Dei serva numquam finem inveniet n piunt, dicere voluero. hoc contingunt, stu narratio. Nam quffi quoad Dei miraculum. Nihil de penda sunt et insigrne demerita mea non proo me hic dicere volo, qui ob
:

porro ambo ut runt ei ad tantse perfectionis venere gradum nisi Teresiae stuporem moverint, et id ipsa, etiam potuisset (cap. xxxni oculis videret, vix credere

in orandi

exercitio profece-

Sororem suam Mariam Cepediam (uti spijamsupradixi, cum de prophetico ageremus morte decessuram, quaritu) cumsciretrepentina atque hoc drieunio aut amplius monendo praevenit, tuto fuent in pacto factum ut animae illius salus
et xxxiv).

ficio;

quamquam evidenter in me expertussum, rebus lta ex quo cum ipsa agere coepi, multis in opem ut liquido singularem Dei mihi adfuisse
meipso viderem eam ccelitus venire. Quare in ut sanctam habere non possim, non magis eam

Incarnationismoniahs, (cap. xxxiv).Joanna Suarez, Teresiffl se speintima ejus amica, jam vita functa salutis ffiternffi facta ctandam dedit, et ait Per te
:

sum

particeps.

Revelavit

illi

adhffic

Dommus
ao-

Hacdicere iuterius me ipsam non nosse. atque idem de se confessarii illiuB verba tenus est, cujus veiba alius confessarius scripto testatus

quam

salute sempiterna illius intercessione patrem retulisCapite xxxix alia id genus cum nandum. mihi Dominus Quos set in hffic verba concludit intercessione rnea favores contulit in animabus
:

servitute vindicanm*, a gravissimorum scelerum ains perfectionem adducendis, aliis ad majorem

aliisque denique purgatorio educendis, adeo quidem ingentes sunt, sub>idiis,
id
ut, si
e

genub

ad longum capite v hujus

libri

deprompsi.

hmrn

frequentiua animffi suae compendium hinc egit quin aliquod specimina, ac eliceret. Aliquot hujus rei afferam libro Vitffi suae primum quidem ea de quibus in rerum loquitur, ita tamen ut praecipua tantum peistringam quia reliqua legi possunt in adjuncta
118

Numquam cum

ea quiapiam

tum commemorare vellem, tum meipsam gratiarum euus rem defatigarem. Atque id corporum cc_ animarum salutem magis quam
atferre testes

sit;etreihujus plurimos

queam,
.

cum nimirum

fuerit notissima.
e regni

inviavirl uilt

ipso iilo libro, cujus ideo capita ipBO iilo

Pahic annotabo. ratn suo et monialibuslncarnationis verbis simul et vitse exemplo mirifice profuit. Plurimis aliis persuasit ut orationis exercitium sectarentur, in quo ipsos etiam direxit et libellos iis ad hoc subministravit.

121 Vir quidam

hujus

P^or

quiu peccato obnoxius erat; cujus prffi an abjicere desiderabat, sed ocu,os non poterat, quod ea quot.die ob

a3ionem
iUitate

r""*

retur .

Verumtampotensfuitbeatffi Matns
,

/!; ad ueu

de .
i

Becedas valeagebat ibi satudinis curandffi causa concessisset, cerdos qui septennio toto nefariam cum muliercula
sub
initia conversionis

Cum

consuetudinem magno incolarum omnium scandalo habebat, nec tamen a re divina assiduo facienda cessabat, nullique monenti aures dabat;

penitu* precatio ut ille brevi turpe id jugum orante, mone et libertatem, Teresia serit occasi atque ablata scribente, adeptus sit proncieu scandalo, deinceps mire in divino
;

quio,

gratum siam semper

se

erga

Deum

et

ancillam

ej

^^
.

prffibuit.

Quoad animas P ur *

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

.\

679
*CCTOl
RIBEft.

precibus suis

ereptas

v n rs+ ahquot

immPt exempla ipsamet ex

ita

ejusdem comraemorat.

VM

capitibus

K,

illud

p^

Si _quis ipsara

sp^tua

qua ne_
quampri-

^ ^^ .^.^ mam J^ ^

^
rum
illis

moveret ut monialibus sui commiserationem djscruciabatur> si quand o amaiiquitui

ueeuiuiu da3moni

occuLtione

mum blium

quoad spintuale proximo tantisper seponeret, necess, adeo ut etiam suarum

d^edisset
;

ita

distinebatur

qum

vapulabat, etiam acriter ab eodem in suo corpore etiam comminante et se de ea vindicatugraviora

quoties Teresia aliquara ex animabus ad meliorem frugem redire videbat, experiebatur et dicebat hoc sibi caro constijactante.

^
,

i8get cii|)uwoi. eri

^ ^^ ^

Ssepenumero ~*~ t

Unde

tatum oblivisci videretur. oblectaret, post meridiem ammum ticse apud suas evocabatur. Grave mon.ahapaupercula quadam conversatione frustran, hus accidebat illius tunc crebras rarissime ipsius ahoquio, ob cum non nisi
occupationes,
fruerentur
:

Quodam

die,

cun^almau-

mox

quamobrem
illa

institerunt
ani-

Quibus ne suas ita desereret. recreationem: marum consolationem dixit suam esse vocahilarisad illam adiit a qua quodicto, illico
,

hujusmodi

historia. Cuidam jam dixi nonnuha in vitie ejus prope omnem amiserat usum, hunc quioculorum consangumeis Dominus ad preces illius reddidit. De

184 Alterumcharitatisgenuscircabona atqne corporibus proximorum impensa

,

versatur

*9 r "

de

hoc

ejusuuisninrcurinaBdifficultateitalaborabatutgrasubiret, et ita quidem vissimos bimestri toto dolores lancinaretur corpus. Hunc beata intensos ut totum cum inv.sisset, et Mater, confessario ita jubente, deprecatione samtatem coramiserata virum, ardenti vestigio jnger plane doilh a Domino petiisset, e raoniaest (cap. xxxix). Intirmarum lore solutus et affectum iis rationem habebat

acperficiemU

Plurimos etiam illius opera ad maximam perfectiovanitate ad Religionem et Agmen hic ducet quasdam mihi nota

^m

Deus a mundi

nera adduxit.

cujus nomen, quod etiamnum involvam. vis iMitus, silentio

:

superstes

resiaamorecomplectebatur et sed cura mundanis ea aliquo tempore permisit fumis oppletum B vanitatibus inanibusque saeculi maximopere discerebrum haberet, hocque Teresi* Deo commendavit etsi nihil eam ex animo
pliceret,
;
;

quamsit Hanc singulan leapud se commoran

lium singularem maximum exhibebat; quas

si

etiara,

prout per rei

ratione recreabat familiaris inopiara licebat, orani

id

domi suppeteret vero nihil ad eas refocihandas ferebat, ne quid gravate ipsa foris qusri haud

illius tangebat, horum ipsi indicaret. Dominus cor revertebatur donec sedipsaad pristinas inanias sancta Matre ad tandem die quadam, simul cum

deesset. Unde et ipse rerum necessariarum aegrotis necessitatibus Dominus miranon raro hujusmodi
biliter prospiciebat.

125

Quoad

fieri

poterat,

ab aliorum

se avocabat

paupenWoue

et e libello de Contemptu S Synaxin se praeparans, indicatum legens, a Domino, mundi caput ab ea precabatur vahde quem interim Teresia pro illa cognoscendas prmterit vit* perculsa et magno ad

ut <egrotis adesset et allotraotatione negotiorum, Lectulum ihissubstern. laneum quio eas recrearet. necesse foretj optimam Vabebat, vel etiam plures, si omnium quse dorai erant

noxas lumine

illustrata fuit

quas

cum

ipsi

S.

Ma-

declarasset, inde tris confessario

anima

ejus repleta

penitus alia facta ita consolatione, innovata et magna ilh perfectioms ccapit immutari ut

etiam et mundissimam ab aliis visitan ac relodicem praeberi. Easdem et sepasororibus. Qnadam in scbeda creari iubebat a Doraino sibi se aliquando Malagone rata scripsit
:

paulatim

et reliffiosaa

exstiterat vitm ineund* (a qua semper

desideria; et alienior) nata sint

omnem mundi

ut aegrotant.bus peapparente raandatura accepisse moderatricera emra consuleret ouliari ratione curara non haberet easque
qua3

fa-

morbo

postratarura

stum quo immersa dedens, tandem rumquespirituahum lectioni sese consolatione et omnium maxima beat* Matris Josepho Abuto constuporecivium in primura S.
sese recepent

libroerat, perosa, et orationi

non consolaretur, araicis eas ad bonum animarum quod interira dum ipse patientiam lllam discnmeu flagellat, grotantium sub domus Factum etiam nonnumqunm vocet
;

Jobi persimilem esse

Tara lata secratura raonasteriura Vit aua de ut capite xxxix eius fuere principia juvenibus, sed persuis, state quidera nonnulhs Teresia moniahbus, in haec fectione senilibus agens libenter iis cedo palmarn, verba scribat . Quam
:

Abuleusisinitia, ut

tionem nonnisi
siraile

oum in totiusccenob.isustentaunum vel alterum ovum yel quid

jusaent ei quffl suppeteret, id ipsa praBberi d haberet. Quo dicio ipsammet maxiraeeo opus

,,

etquamraeerubescerecoram Deo

oportet

Nam
ef-

.
.

tot quod divina ejus Majestas et gratias ipse ex quo me orationi dedidi fluxere me non coepit, adimplere mihi communicare trimestri et in quadam tnduo
illis

annis qui

morb.s varns oppr ^nari ratas moniales, quod verum hoc adraitgestiebant; meretur, id ilh dare necessariura esse negans ac no lebat, id sibi Tere quas ut labonbu. suraerent

maebat

potuit,

in

iliis

laborera ,psa oranera quera poterat rblevaret fundat.onera profecta Burgensera ub bat. Cum ad comraoraretur, raorbo
,

id

socice

de qua modo agivectagradum est, h*c ipsa est qui deinceps secuti sunt mus Pares quoque fuere viv.s loqm evol vere possem, si de

etiam perfecit.

Quae autem triduo adhunc pro-

nosocomio ad dies aliquot

storaachum tentari cmpit et

nauseabundura

patl

Togressus

quidquid sibi hoc fnstftuissera. Teresias prec.bus ad.cnunis iD genere contigit, nara et > P sa Teresia bendura videri nec iraraerito innuit illam sibi uni *uam perhtteras aliquando

quos

Atque
;

illa

fatetur

aurea dulcis sibi petnt quare a^ooribusraala aliquot matrona Eaderadie hujusmodi mala U M uir7 eaque sapida cumprim, pia subraisit q u,dara manicam ea abdens, OuaBTeresia ut vidit, intra suara sortera velle ait, ut inopera qui
. ,

;m&

cendere se

debere salutem.
natiifer fie

impendcbai

est modus quo feryentem 123 Atque hic primus charitatem ostendit, dura se suara erga proxiraura agentmra tara hoc in raundo scihcetergaaniraas eneficam detentorura quam purgante in igne stetit. CoraNec parvo -hec Mi charitas ostendit.
* rt

dispertnt Petentimis descendisset,malain egenos hmc sibi data ^moniahbus cur v e vultu fa

*wid*-
e c
1

mfl o- D a

quadam
:

h.laritate
:

quam

Tgere

erat, respondit

admodum 1 cedere serim recreatos.

Aliis ea mal.ra

inde redeo,

quam mihi cum eos d.raiait: op firr*

n.*ntvidlt

quarapiara in flagitio berere, perto enira aniraara

h*cdiamoxardentiusorationiinsistebat. Preter

holus quam poterat ab eo affligebatur modis. Nonnuraquara exterius

W*^mJ^

VITA
680
ii
(

S.

rnftk

clamore Teresm demolestus esset cujus excita A A a^ger cum tacu.sset, scendit ad cujus conspectum Cur adeo percontatur hunc ipsa deinde sic Dei nomine doloQuin tu vocem extollis, fili ? Tum ille videri sibi ait rem ajqua mente fers? Verum cum aliquantisper B. Mater
:

debatur,

ita

vocem

t*iiot nt sustolleret t r?teris

;eMNIM
:

TERESl/U VIRUINIS. procul a via qua pergebant, ejusdem infirmis

erat r> D * coenobium, Cllius incollB reb us Teresia3 oonido ,obium> cujus incola3 rebus Teresiae oppido refrag-abantur, qnod tum (uti supra diximus) ob res non beue intellectas raag^na esset in Ordine dissensio,

Instituti

omnibus tamen

(nti

verisimile

est)

commune

aniraam

evelli.

adstitisset,

omnis repente dolor evanuiti; nec deinde

voces auditae

bonura ac divinee gloriaB augmentum spectantibus. Quod cum perspectum haberet Tereetsi nonnihil de itinere sia, eo sese devehi jussit
Instituti sui
,

cum

ulcus secaretur, querulae ex illo valetudiTam accepta porro pauperibus eo rogarent ut sanctam nario erat utdomus prsfectam cujus vel hanc foerainam sjepe ad se introduceret, vero inde solatium afferret. Teresia aspectus sibi illos iu lacrymas migrante, hospitii curatrix vidit
sunt.

deflectendum esset
129

Huc
,

erg-o

appnlsam

ut adesse inter Fratres rtMsy

pro.

increbuit
ruit.

nullus

hnrum ad excipiendum compa-

""^'r

tam amice

Sing-ulosergo ad se cuin evocasset, singillatim cos compellavit ut sua intra viscera eos

prorurapere.
iu

suum

adhuc inde a suis initiis, dum ccenobio, apud animum Incarnationis agebat quo uon statuit nullum diem elabi sinere

Jam

abscondere velle videretur, et eadem vultus comitate apud eos a matutino Sacro ad vesperain usque (qua reliquum confectura iter erat) mansit.

Qua

victi

Fratres sunt et

abeuntem extra locum

exerceret. Unde, aliquod singrillatim caritatis opus cum impeditse per diem minime sibi ejusmodi aliquam patrare licuisset, si forte de nocte monialem

comitati, celerem illius discessum sibi gravem accidere dictitantes: quos tanta sanctitas in stuporera

ripubatetcoufuudebat. Itaetiam Patremqui

ipsara

eubisinelumine gradus ascendentem audiret, suo alteri pra;bitura, ne illa culo egrediebatur lumen
sibi diessine ullo proximis exhibito caritatis opere

comitabatur, officiis sibi devinxit ut tam cito diurni itiueris eursuin esse dimensura non modicefalerct,

adderetque perjucundum sibi fore long-ius ipsara, si sua opera uti vellet, comitari. Si qui viri graves
sinistro in

B
Singnlat
inii/ni i"
<

efflueret.

127 Tertio
eluxit, et

demum

in

hoc

illustris

ejus caritas
in aliis duo-

eam

essent affectu vel perperam de ipsa E

,

multo fortasse clarius quam bus aute coinmeinoratis modis, quod omnes persecutores et adversarios singulari dilectione coraplecteretur.
ut,

rebus<iue ejus sentirent

eos ipsa statim

iis

adib.it,

modo
rebus

adiri poterant,

cumque

de

illis
;

conferebat

quibus

magis
qusa

adversabantur

atque

illis

Adeo enim immensa

illius erat charitas,

abunde faciens
linquebat.

satis, eossibi propitioa et

benevolos

cum

injurius quis in ipsam

extitisset,

hac de

Verum

huo speetant

alia

tum me-

causa in ipsum peculiari mag-is araore quam in huncque majori affectu Deo per alios ferretur
,

lius intellig-entur,

cum de

ejus patientia ethilaritate

in laboribus ac persecutionibus dicendi erit locus.

preces commendaret.

Cum

audisset

quosdam apud
se

magni nominis virosgravesadversum

calumnias

deposuisse, nullam aliam hac pro injuria talionem repeudit quam quod eosdem amaret ardentius et Dco commeudaret crebrius. Nullius honorem verbis, ne joco quidera, Isedi patiebatur, multo vero

CAPUT

VII.

Pietas erga SS. Eucharistiam eterga

Sanctos.
Illius erg-a Sacrosanctum quod quatuor e rebus collitas singularis fuit moliebat or gere est. Prima est, quod, quoties novum
Altaris
:

minus eorum a quibus erat injuriam passa volebat qnippe semper bene omnes de iis loqui ac sentire et illorum factum excusare. Quotquot suis fundationibus advers.ibantur vel ipsam qua factis qua verbis
:

Mysterium

pie-

CP.

III,

Snniniw
l
,

resia erga

exag-itabaut, laudabat et

quocumque poterat modo

>s.

Ruchariffccbi

quin imo nihil habebat antiquius omnia in bonum capere sensum quod etiam ab om-

excusabat

quam

mag-is re- wiam ccenobiura, nihil illam in ejus erectione aliosque labores perferencreabat, nihil ad itineris
araplius dosmagis exstimulabat, quaiu quod unum templum in quo Domini Corpus asservareextaret
tur.

nibussuis observari volebat. Notatum est id charitatis g-enus in illa saepius ab iis qui ipsam comitan banturet cum ipsa ag-ebant nam multse quotidie hujus ostendendae occasiones illi offerebantur. Nec
:

Unde et haereticorum hujus aetatis caecitatem maximopere deplorabat, quod templa aedesrp
cras,

verbifl

ea continebatur;

cum quodcuraque

poterat

inquibus

illud

adorabatur

et

suscipiebatur,
dolore ipsam

benevolentias genus ipsis haud illibenter prasstaret, donec tandem bonis eos operibus expugnaret, illud Apostoli secuta consilium Noli
amicitiae ac
:

demolirentur; et teneriore

quodam

fldelesatque sauciabant qua?cumque in illud inter

In infideles irreverentiee comraitterentur.

Methym-

"

vinci

malo

sed

vince in bono

malum

ei

advertarioi

(Rom.xii, 21). ^og Qum Abula

abiret,
illi

Methymnam

et Vallisoletum

comitem superiores addidere Franullum adversantiorem habebat, quique trem quo nou alitercomitabaturquam utoculate singfula ejus opora contemplaretur etcaptaret quod in illis carviee

soranum quiete nensis sedii fundatione de nocte strato se corcapere non poterat, sed ex intervallo Altaris Sacramentum ripiebatdispectura num Ven. ne quis forte suo esset loco, metuens nimirum indigms mointer convenas clanculo hareticus cor ejus pavens erat dis id tractaret. Hinc tamdiu
pro arca Dei

pendo sugillaret. Hunc

assignassent,

illa

coraitem velut a divina

sibi superiores

submissum providentia, quod eum

quam libentissime admisit

;

et in itinere

tam amioe gratanterque est allocuta ut reliqni cosimul quibus mites non parum obstupescerent
poterat modis

scriptum ut de rocerdote Ileli in claustro asserdebito illud (1 Reff. iv, 18), donec i varetur. visiones sint im 131 Altera est, quod pleraeque Eaoharistto flum^io,
.

est

,../.-

qa<>0*

oblata^,

cumaut

nem

se disponeret aut

ad sacram ab ea surgeret.

WrV*
yia
,

eum

recreabat,

Breviario suo habebat, illi araplissimis verbis operam addicendo. Accepit

icunculas quas in dando, et suam illi quam

is

sjepius in salutari

aperte Hostia ipsummet

quoqueabea quamdam

S. Spiritus efflg-iem,

quam

Dominura, qui vere sub specierum ex l*??* mine. Quarta, quod jam antequam egrederexu ad fundandas sedes suas ccenobio

ye ibl latet

cum
rat
:

ipsa haberet carissimam, aliis hactenus neg-a-

plurimum
silio

ld( l u quotidie sacras epulas inibat,

atque hanc ob sing;ularem quo ipsura compleilli

ctebatur affectum

se dedisse sigraiticabat.

Haud

auctoritateque plurimorura doctrina re contuler^ tium virorum, quibuscum de hac

P^

881 DIE DECI19A.QUINTA OCTOBRIS. quem unum quid cum Domiui Corpore effici domus tam frequenti ComNempe moniales iUius praesentem conspexit. llac d A etiam tum manifeste Tereeia inoepit, uti non mumone quando eam in anima sua percepit
:

-i.ri.RB

lUDEM..

^eban

.'

sTra My

vero Doostendere quot,siguis aliquot Btao per id tempus sumptionem s,b, etae hanc Corporis sui Tiauam Cum enim inter eteras g.-..
Placu. teria obire coeperunt.

umebant; verum ejus

8. Euchar.st.am sed interdum tantum exemplo so l.to requent.us

vero e visione admirabiles effectus, qui ad profectum in virtutibus faciendum mirifice contulerunt. Dicebat nonnumquam, rum

tantam sub adeo parvae rei, qualis est hostia, teg-mine latere Majestatem consideraret, non posse admirari, ac se nou magnopere tantam Bapientiam
nescire se

quam

Lines

vomere mane Mater bis per diem quotidie illico tum l.berata vomitu matutino et vesperi. a mortem usque e, adtametsi vespertinus ad 1U1V fuit _*_.-._.._.; .,,v. fnnta onimi nil _. vero Mysterium tanta animi puhteserit

gratissiraara.

quomodo animos,

sibi

ac fortitudinem
qni
sibi Bui
V_
.
.

Dominus ad sese accedendi daret; ac animum etiam tantas sibi gratias contulit, tan.as s.u. gi_uo_ .__._...,
1_
____f<_a-.A
_

Divinum

ritate capessebat, ut,

etiam priusquam ad

Deum

se

nisi penitus converteret, nuraquam delictum veniale in anima si vel unum

prsevia Con-

impos.bile s.b. coutinenda! ac coercendae dedisset, dissimulare vel el futurum fuisse illud xxv.ir. mirab.lia non extollere (VitB oap.
__
__>

rvt *%_-___

ClKi

tanta

fessione,

ipsum aceederet. Ing-entes latere comperisset, ad tanta effectus producebat. Saepe porro id in ipsa Euchanstia majestate spectabilem in S.

Dominum

quin vere ipse videbatut dubitare non posset

esset;

et afflictiombus im *Si quando tentationibus sacns sumptis , _._..* plurimum wlmorWobmeQtis exagitabatur, ut tlitrtnt, quoque cum nonnisi ad ipsas caepulis, interdum r omnis illico nebula ab animo

eumque pietatis pr* amore et gaudio V

sensum tum

in

auima sentiebat ut

liquesceret.

omequibuseumqi Pneter hsec aiebat animam, hoo Saoramento .apodere vellet modis, in divino et n.illam inorem et consolationem reperturam ; persecutionem non fc.c.lem nobn piara, laborem, Sacramenti eOBperimus dehvisum iri, ubi hujus tempore Sacram eueeipien. cias degustare. Quodara ad lUius mgreseum Hostiam, manifeste vidit omnes nebulae diepelll, et perabanimasuaafflictionum claritatem exoriri. lis quibua

in eadem Mecommorabatur annis, antequam ad Abulae exordia, quot.escumqne E thvmnensis sedis abiisset

magnam

piendas accederet,

pace donabatur, corpus di.pellebatur, suaque hic

vero doloribus manebat

eius ab oranimoda quam frequens Euckaristicam accederet, nimis S am tam intensum animo Dominici Saepe etiam fuit ut se accipiendi innascebatur desiderium

immune. Atque corpus segritudine liberan, cum men-

vivificantem illum Panem sspe quidera ut a tenestella extra se rapiebatur,

...

acciperct.

plunmnm

|r avelli .11. admini per quara Sacra Synaxia inde anferretur. Tole t. eta.ra non posset nisi ab aliis cum nesciret qu.d .11. fier contigit ut aeditua, eoneistentem, conatu, in pedes quidem omni ipsam

Corporis posset; adeo quidem ut nulla ipsa corapescere non nullum periculum, nullus labor
in

mundo

res,

quorainus illam impedire potuisset ipsiusmet vel superiorum jussu vel si vero ret

ipsum recipe-

adh_reulem, sed in raptu parieti dextera ipsius appreheusa, collocare voluerit, et saxum obrignisse viderit quam Bl pon aliter eam
...

aliqua

sella

fuisset.donectandemsensibusredd.taesta.

revocabatur haud gravaDomini nutu ab Synaxi

eadem abstinebat. Hinc, cum tim ac sine afflictione monialis rogaret num magna Abula. quaedam eam spatio teneretur, quod menstruo vivitici Panis farae
:

duobus tr,b.v. postSacramSyna_im versaretur apparurt. Jam inde a b conpalmissublirais

a terra
qnoties Myateriorum versionis tempore, fide sibi prssentem articepsfieret,i.a Dorainnra P sub.re eeulis ipeum suam Sedebrtaoai corporeis fier. pot quoad ejus domum oonspexisset hinc, traetat.one sese extemarum rat ab omni rerum abat mtenus, ara Ibstrahens, cura dilecto ra solo comsu
,

135 Abula.

cum

d.e festo, in choro, S. Joseph.

,,, ime

Sanetorum

.<..

S_H_m

eodem caruisset, ulla se tenen ob morbi gravitatem Dei nutu k_ec fieri, ne-avit cum enim consideraret saturam esse quam si quotidie non rainus animam eo gustasset. coelesti boc e ferculo sacrosanDominica potissimum Palmarum 133 gestiebat hac consideractum hoc epulum inire quod mtolerabilis die illo in tione famera excitans Judaeorum inhumanitas, dum Je.ura exstitisset intervallo ab Hierosolyeum in Hethaniam tanto
tim

omnesque;uosconi_eusse.

sese ad pedes eonsmtenmorari gestiebat. Hlius pec et cum MagdalenS

tem

fingebat,

aliter

plangebat

quam

si

eorporeia illum oculis

vidisset.

C mis distantem

cum
p"

tanto

preserabire irapransura siverunt, eum ante excepissent. plausu

Xnli
ioco

cum Domino

cum

Unde

quodam sensu ipsamet

:

Dommnm

ad

nuTlum

qusmquam loqui perserersbat Suadeba tne, pereipiebat. pietatis sensum

illum naturali aecidentia

trioUnio

accumbentcm

Et hoc F

apud se d.versaretur prandiura invitabat, utque poter ei recipiendo quara instabat hinc aniraara Et sane hocce die igentissirae ante coraparabat.

Lm
dum
occas

evLciremus
calore

__"_Tnt,

exercita. invitation S po Urigesiraura hujus suspensione Corainsolitaraentera ejus contigiUara D ut Sacram Boa nfonis tempore evehi ad sese paululura le posset quam cnm,

annum,

onem praetermi.teremus;

pama eonsumpta traotani tam bonara oum Domino qnin potms uttum
bospite omle
g

- )**.
eum

adilmaccederemus.et oum

l
v

- d*

oura diu eabs eepoeita orani rerum aliarum

mu.:atquehooinaraoniuraq..aranrge,
Lulcabat Si enim, inqniebat, tunicmo. tali ageret.solo illius

tire

non

vrta ha,

sa

vere oppletum etiam calenU t velu univer_um corpus eodera Quara vero eo,dto expe recens effuso respersum. tamtfU exiraia adeo erat ut riebatur in se suavitas Volo.^tolia Dorainura quoqne dicentera audierit
:

os sibl sangume etiaranura ore contineret, non faciem et habere videbatur, nec

taetu

aamtatem

mo

n.in.rae bidi sun. consecuti,

ai

raodo

dubiUndum vn , cum intr, vivam habeamus hdem

.

,L t ,; ,atet pr^cordia, rain.nd

u:,,l opera

l;

a-

] ut raeus tibi
u

./

tiraescas ne raea
ricordia.

est qnod persanguis prosit; neque defutura sit m,sctibi uraquam

i

profudi,

abunde tibi quod hodie compenso.

13.

cnn dolore Equidem eumdera magno vides suavissime fruens et, ut tu eodem instruebas epulum raihi
;

;'" petiraus, traturus sit, et qum MajeeUnoster f.ot_a Ne elrus, hospes jam habitationem hauc apud tem illius teuuiter ve; eompensare co, mo-o amice excipia.ur, ad aoe aeeede a q" nTe^etiam ita clanculo qnine v.t. l u q omodoseseretegate,
,

V1 Ubenter

""

putabat an.mam suam r::"""" surgeret, videre se vere

Cum

Hispali

quadam

-_w.wi*. die a sacro conv.v.o

08S
OCTORE
RlBt.fU

VITAS. TERESLE VIRGINIS.

accipiendi tempus;

apud illum
effugeraus
:

cum illi delicioe sint maximaB, si maneamus nec eum ullo modo a nobis redimus mensa si vero, cum a sacra
est

a S.
//

Joannes Baptista. S. Joannes Euangelista SS. Petrus et Paulus. S. Augustinus. S. DominU

//

cus. S.

quod ob exiguum in anima profectura queruli expostulemus (Viae perfectionis

volvamus, non
cap. xxxiv).
Sacerdoiei

occupationibus ineo deserto, aliarum nos rerum

/<

//

Hieronymus. S. David Rex. S. Franciscus" Andreas. S. Bartholomaeus. S. Job. S. ft r S. gorius. S.Clara. S.Maria iEgyptiaca. S. Catharina Senensis. S. Catharina Martyr. S. Stephanus.
S

//

Hilarion.
S.

136

Sedulo etiam

procurabat ut quidquid ad

//

Anna! Elisabeth Hungarica. Sanctus sortito datus b,

//

S.

Sebastianus.

S.

Ursula.

S.

pfurtmufn venerubuiur.

rite paratum, SS. Sacramenti cultum spectaret, mundum foret; qualia sunt templum, nitidum ac apparatus, calialtare, antependia, sacer vestium

ii

S.

ces et corporalia

quemadmodum

in

omnibus
est.

ejus-

Mater, uti nec Dominus noster Sanctis hisce non annumeratur Jesus Christus quod minime opus esset hoc, utpote clarissimum
139
,

Angelus. Deipara

>.r 0((lld

f0 '""-

dem
ties

domibus, etiam pauperrimis, videre vero illustres matronae varia illi

Quo-

indicare.

Nam

in

Deiparam studio
;

peculiari et ar-

donaria
aromatici

offerrent, nihil ei erat acceptius

pastilli

quam

dentissimo rapiebatur atque id jam inde a tenella aetate. Ut enim primi libri initio narratum est

aliaque odoramenta quae coram SS.

:

Eucbapo-

matre decedente, ipsa etiamnum parvula, coram

Beatissimae Matris effigie prostrata, petiit ut
sibi

eaque conquirebat quam terat lectissima. Ex bac erga SS. Eucharistiae Sacramentum veneratione nascebatur singularis illa intimaque erga sacerdotes reverentia, quod suo
ristia adoleret
fieri

Atque hic in ipsam affectus una cum aetate accrevtt, quod maternam illius numquam non benignitatem experiretur.
matris posthac esset loco.
Teneriore in
ejus passim
S.

hanc Hostiam consecrent. Quamobrem sazpe coram ipsis in genua se provolvens, eorum osculandas manus ac benedictionem expoillo

ore salutarem

Josephum

fuit affectu, et e libris

Malagonem quodam die cum venisset, ut primum in medio plateae in qua monasterium erat, B exscensionem fecit, ejusdem sacellanum obvium
scebat.

apparet quo gustu, qua gratitudine de ipso loquatur, et quam sedulo omnibus Sancti hujus cultum persuadere contendat c. Eorum San-

ctorum festis diebus particularem pietatem prae se ^ ferebat, et hos rnaxima jucunditate celebrabat;
in laudem quandoque carmen aliquod pangere solebat quod moniales modularentur ac gratum illi erat, si quae illarum similem odam

Frtquentem
Cotnmuniu-

nem

$ut$

vto-

non esset spectabilis et plurimi externi adessent, ad genua accidens, ab eodem petiit benedici. 137 Ex insigni hac devotione, et quod nosset quales divinum hoc Sacramentum in iis operetur animabus effectus quae bene dispositas ipsum recihabuit; cujus,
setate

quamquam

illorumque

componeret; tametsi de consonantiis rhythmicis nec ipsa multum laborabat nec suas laborare volebat,
ne haec accuratio pium spiritus suffocaret affectum. Jam ab initio, cum in Incarnationis ageret domo, S. Josephi festum insigni et solemni apparatu quotannis recolebat Porro quo erga B V. Mariam et ejus sponsum fuerit animo, facile videre est e

niaUbw piw*
cHpiifi

piunt, factum est ut toties illud recipere suas voluerit sectatrices quoties id eam velle libro secundo de-

claravimus. Mandavit insuper ut, praeter statos illos Synaxeos dies, adirent singulae quotannis mensem

sacram eo die quo sacrum assumpserant habitum, nec non eo quo Deo sese per vota obligarant. Et quamvis hasc inter caeteras leges relata non sit, ejusdem hanc tamen esse voluit efficaciae ac si in reliquarum esset relata seriem. Ut vero pateat banc ejus mentem fuisse, quadam die rogata verene ita sentiret, atramentum petens et chartam, in scriptum eam retulit ac suo obsignavit nomine.
Atque hoc certissimum est, ut multae id jam norunt; verum ne quae futuris temporibus in hunc cooptandae sunt coetum, ignorent, hoc loco id visum

omnia namque Ordimonasteriis quae fundavit Mariae profitentur et in illius sunt hononem B. rem instituta ; et pleraque a S. Josepho denomi:

nata.

Nihilominus

tamen

intimo

quoque

erga

priores illos Ccelites quos produximus, studio ferebatur atque id patet ex eximiis gratiis quas per
:

illos recepit.

etnimtu visionibus in quibus Deipara et S. Jog,a " at sephus illi apparuere, et quas illi grates Virgo ob insignem quo in hunc erat affectum egerit, jam primo libro pluribus locuti sumus. SS. Petrus et

140

De

c
CAP. XIII.

est significare.

138 Eximie erga Sanctos

troversia est Dei

aflici

insigne sine con-

S$mcio$

donum
hunc

et gratia

quaedam singu-

laris collata illi cui

ipse affectum concedit, nec

non de certissimis salutis pignoribus quae habere homines in terra possunt. Sancti quippe amicis suis peramicos se exhibent Deus vero suis multo se exhibet amiciorem non enim hi Deum deprecari in ccelo pro eorum salute negligunt qui ipsorum patrocinium exposcunt, neve Deus negligit suos adeo intimos et fideles amicos exaudire. Hoc porro
;
:

Paulus fidem illi dederunt advigilaturos se ne a F cacodaemone illuderetur; et saepius illi apparueut runt. S. Clara ei apparens illam adhortata est monasterii fundationem naviter urgeret, suamque ei promisit operam. Saepe S. Albertum Carmelitam per visum conspicata est. Decem mille Martyres,

quorum apprime

studiosa erat,

illi

apparen-

Dei
alia

donum minime

defuit beatae huic animae, cui

multo majora contulerat; quin imoinipsajam

singulari

et tes, in mortis hora se adfuturos spoponderunt animam ejus comitaturos, ut eadera secura gloria perfrueretur, uti sub libri iii calcem indicavimus Sanctus estque hoc ex ipso Teresiae ore acceptum. saepe illi a morte etiam vir F. Petrus de Alcantara comapparuit, et nonnullorum ipsam faciendorum
;

inde a principio
lutabat,
et

quodam modo

eluxit.

monefecit.
141

Ipsorum namque Vitas quam libentissime pervo-

Dum

quarum

lectione

animum suum

solabatur

Fratrum

priUB Segovia Abulam erat abitura, ccenobium Praedicatorura voluit invisere

pere ot m"

^^

exstimulabat; quin etiam suo in Breviario catalogum gestabat eorum in quos peculiari sensu
ferebatur

a S. Cruce

denominatum

quod ibidem locus

vi

si

quem hic eo prorsus describam ordine quo ipsa eosdem chartae inscripserat quod sciam non defuturos quibus gratissimum accidet peculiarem hanc seriem nosse. S. Pater.noster Albertus.
:

in quo gloriosus Ordinis parens Dorainicus corpore severitatem exercuit et multum sanguinis
elicuit.

Sacellum

ingressa

priore ccenobii et P. Didaco

comitantibus ipsan* tu de Yanguas, quo

t'

S. Cyrillus.

Angeli. Angelus
seph. S.

omnes Ordinis nostri. Omnes meus Custos. Patriarchae. S. JoMaria Magdalena. Decem mille Martyres.
Sancti

prostrata, aram in genua ad la us ac tum quidem diutius in oratione haesit Quo viso, sinistrum illi apparuit S. Dominicus. ab oratione P. Didacus ipsam compellavit et ipsa

confessario utebatur, ad

surrexit,

surrexit,
T.nterat

68* DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. rogare eum potuissem. Nec memini me hacteetsi, quoad lacrymarum imbre perfusa; nus ab eo petiisse aliquid cujus me compotem
sieut similibus

A-CTOBf MHERX.

rem dis^imularet,
Illius

rebus

_Jr.nmieverat f facere consueve cusexcepit, feacrum lec Cum vero post

impertiit.

tum Confessionem DidaCommunione t ei

beneficia

modoquo

eonsnexit latus tem...latoMt.

ante.S. Dominicum sese parPetentique cur ad hanc

persta oratioue perstare t, eo ad ldem sidi aa.tare

*'

..

reservavi.

meo Aliud latus. inquit, Domino adstantem vidit uex illico sidi a Et ^osibiadextra
. :

veroadmirationedignum est quanta vero aamirav --:-__ m1__-4<_hujus _-i.i mtercessione gloriosi Ki.ii. c vin mihi Dominusconcesserit, quantisque a pericul.s, tam corporis quara an.ma., me liberant. AUis banc-tis H F tiam Deus dedisse videt ur ut in una nece.sitate fnvocantibu8 se pitulentur; sed hunc gloriosum ady \Tum ego experta sum in qualibet necessitate ; utorem Adeo ut Dominus nobis indicare yelle J terra subditus v deatU r quod, quemadmodum illi in
.ent. l_t fecerit. Et
___

Chr^tum;qui,postquamaliquantisperapudip&am _ j :-. r.iim nmic.o meo Cum amico mansisset, discessit, dicens prope hons hic Teresia - Duabus oblectare.
..

luit f uit

quouiam ^oiu imu dictus (nam quoniam pater ilhus v_.v,._

tius nihil

mansit,

et

illi

interim

S.

Dominicus

adfuit,

ga-

visum sese

asserens quod hunc

nisset, simul

etiam quos gratias accepisset, plunet quasibidem a Doraino arrepta dextra, sumbus aperiens. Deinde, illius Ordinis ejus rebus proraovendis

ipsa in locum vesubiisset hic olim labores

ahi eorum quae petierit, deneget. Quod etiam ei se commendarent, nonnulli, quibus suaseram ut plunmi sunt qui experti sunt. Unde jam erga eura feruntur, compei tam singulari affectu qua m.hi poss.bile habenteshanc veritatem Omni procurabam, solemnitate festum ejus celebraw erat quod plenior essem quam spir tu esto vanitate cunosissime hen tamefci

'L mM M ejuserat, imperare

.

__.

ii i illi

nntnit.. potuit),

fuit et nutri_-. ~- si<- ei in ccbI< siceimcGBlo

Za

cuDerem omnia quom

mamilli opem in spopondit, insuperaddens

boSHd

etffaudiumilliattulere. gratiam accepisset cum tantara a Deoin hocsacello fuisset, gratissimura tuntaque consolationedelibuta perpetuo in eodera manere. sibi futurura fuisse

quas consolatiouem Dicebat subinde Teresia

alia

nerape hoc mal boc intentione moverer raihi Dominus si cujus boni agendi habebam, quod,
:

gratSaret,

id

plenum iraperfectiombus

Hac quoque
B

/,

legi verba in quadam epistola ejus cujus singusolemnitas, Hodie S. Nartini agitur octava plunes studiosa sura, cum in hac lariter a Domino accepenm, quin gratiarum

fnmultisdeficeretjcontra in raalo Pfrpetrando adiraplenda solertis_.ra e,curiositate vanitateque lgnoscat mihi Deus Per.uasem ac diligentissima. mirifice erga glonosum dere omnibus vellem ut sim huncvirumafficerenturjquod se pius experta ^ bona nobis a Deoobtraere. Nemmem varia illura animo ilh devotus esset novi qui, cum vere et ex
viSUS non etparticularibusobsequiis eura coleret, miprofecisse ejus opem in virtute fuerit per prodest illis qui ei se comumemmin raodura mem.ni) elapM s unt mendant. Jam aliquot (si bene ab eo quibus seraper die ejns festo aUquod nni acseraper idraihi datura fuissecom. donura posco, recta petitio raea usquequaque
:

foret e ^et

multum

noverimrationem.

ANNOTATA.
sequens Fredericus (lib. m, cap.y)citat Awte, Teresi in testimonium quocl Julianus de nXsadjutol frequensque ejus Ego quovi, vrotulit in causa canonizationis S.Communionem et pleei ferrae die porrigebam tempore Domraus rumoue in ecstasi remanebat. Bo ipsa curaulabat favore ut quidquid

pe?ra7et,siforte

aP

flectit SnnJt inseeam ad majus raeum bonum aiiquam ad scribendum auctontatem qu* me in beneficns qu h-iberem quam libentissime elargitua,

Km

^.^T^IZ^
:

S
non
,;

Inara

tar?to

fas

fuerit, id

Tcum"psa ne

donabacoSloquium, quo plerumque

erat famihare

parum

sit

pra_

grati.s recept.s

est bic vir tam raihi quara aliis ne pr^enarrandis effunderem verum superioribus scribendi terminos lcrfptos mibi a n SgredTarneuplura quara jussa sira faciara, in qu.dem vellem, futura sum brevior quam multis utpote Sus quam necesse sit diffnsior; parum discretion.s habeo. Hoc eo ouodbonum est, peto ut qu.squis mihi dicent

sSatim

qu^momm

turaSCommiinione,m^> Dei allo,m habita ad Sanctos referuntur , spectantiaad

suggessit quia, et tuncraultaeiDeus

quam

solumexamore Dei

expenent.a sent.et ex eo quod glorioso hu.c nuantum sequatu? boni particulariLobsecrediderit, experiri velit; et

nriScbmsecommendetet
o

schedufx tZcfacfamiliisut singulis mensibus Sanctiaticujus nomzne>scr^ itbanctum eum qui sibi sortito obtxgei p/ .^'" v/ * nuisaue ..'..,.,._,/ rPt-ciliis ueadtanter coS.octum .sorfto !". lat. Aique n 9 solet men.truu. p , me _struus dici solet. P dtun, aZ (apud rainVitaS. Franciscide Borgta n C c i. num.i, Mahresnostros ad diem x Octobns, fa^avein Borgix W?xfv num.tmnotat piam hujusmrii ee f Franciscum ma solemnem fuisse. etmde per S.

monasteriorum fundationem. monasteras, sodahtab Monsest in nonnullis

eura studiojtej colat:speciatira illi qui orationis Nescio deberent erga eum affici. nentur semper

&Za7ur

meditan qu.sposouomoao de Regina Angelorum tam multacum prsertim de terapore illo quo
fx
quin simul pueruio Je u p nnerulo Jesu pertulit, H 'B senuiu-Li cio
tlli_c -u-i-'
t 8 g 8t

S.

Josepho ob F

TauJZnt^vocat

impensum gratias --"i-aquo orandi ratioOui magistrum non habet Qui rnagU

nem

discat, glo

ZiS

**

n7o'

lendofmitandoqne defeci

nec

<$***%

nasse in Societatem Jesu.

PatmgnaniiDevot.
fu.t

adfJos^stel la B n

splendidissima

^^.

&

iiadema
ut cultui

2"%i ecta fuu

mm
'

domos mls intwseptemdelim virginum

g.uxbus

TnL

Excalc

affirmavit itlam

ad

s
j

__Sse_H?j5s

684

ZT A

f^e^^XX at
j;<>h*

TERESl*) VIRGINIS. illam manere poterant castigationes, nec toto con. mnsviciendam se dedisse Catkarinx citata oppido procella, tam clero quam magistratu Dominico, cui etiam

VITA

S.

rj

a S. provinciahs signi/icasse se velle ut

.

in

aaquatuorvirginumcano-

SK
b
xi

Sanciv Monita (qusea Sancla, ^cHptaVsaUem fuisse dictata viden dzximus quarComn. prmno num. 1554), sexagesimum
08
in

cap.

resl.tueretqueprisUnum S. Josephi Suffecerxt pro coronide ni, num. 8

eam conspirante. Nihil ipsa verebatur praeter Dei offensam. Petentibus ab illa rem quamdam viris
gravissimis,
et, nisi

morem
:

sibi gereret, subsidiurn

suum rebus
hunc
ii

illius

negaturos

se

comminantibus,
postulatis
persieffl-

in

modum

respondit

Ut me ad

annuendum
cient
nihil
;

impellant, nisi mihi negare

tumsc sonare
,

^Vhacparte
exemplis
leterfs
<

multos colas fcanctos ut patroqui m en habe S. Josephum un:,,., apud Deum. Nec degeneravit t.m poUet
:

Ktsi

11

stenti religionem

moveant, nihil
est

umquam

cum enim
n

nulla hic peccati subsit suspicio,

S.Matris V^cepUsatqu^

metuo.

Nec mirum

Ordo

Onente in OccidenmunTeraditorum cnn suet udinem p ffltra tulisse laudabilem tem cultum S. Josepho {deBeatf. ,11 amplissimum
eententia ab
.

armeli,

quem

Teresianus, ait Benedictus

^^Vt/I^ XIV rome

testatem formidabilem non fuisse,

ipsa

hominum ipsi pocum ne vel pausi

lulum potentiam daemonum vereretur. Dicebat,

et

mm

C<nuJ:..,lib. vt.part n, finem sub sxculi ,>r;eterlapsi

;,,,,

***** ^armeto in ^nneco

Domino famularetur cui et diaboli et reliqua creata subdita sunt, cur horum quempiam timeret, et cur ad totum infernum lacessendum animum non haberet. Unde omnes daemones in certamen
provocabat, ut viderent num sibi nocere possent. 144 Nullo labore vel difficultate deterrebatur quominus ullam rem aggredi vel perficere auderet quam ad ampliorem Dei spectare gloriam Bciret:
si
"Atfipewon
,,
' "J J

s. V l SummiPontifices, Quinet
l

rdiafosL insistentes, ?atL certatimS.Tii Tes\fBvestigiu ut non tantum S. Josephi ita sunt amplexati solemnion ZmtotoorbeChristiano festum ejus regiones, provinciie celebretur ritu, sed et plures glonentur; urbes tutetari ejus patrocinio atque reperxantur ecclesix sacetla, <t rixnon ubique honoremerecta, maxialtaria, srmtdacra in ejus
l

et episcopt, et Ordines respublicx et reges, et dynastx, et et

numerabantur pluraquam 150 temJosephi invocatlone Deo consfrata

**
'

nnm

vero fieret ut, cum diutius in ea jam desudasset, postea in majus Dei obsequium forenosset si ab-

rumperetur, haud

difficilius

ipsam intermittebat

quam si cumque

nihilillius causa esset auspicata. Quibus- E

exagitaretur laboribus et persecutionibus,

in

mo cum piarum

familiarum singulorumque

numquam

hoc hominum fructu. NequeBelgiumnostrumin ut inde a tempore quo, ulli cessit regioni jam

ribus id solemne

lacrymas prorumpebat (etsi muliesit), imo nec in verba quae affli-

Martn, pag. narrant decessores nostri (tom. III tidflmm erga hunc Sanctum devo9) promovendffl Hispania, ubi per fc. tionis egreginm affectum ex
secum TereBifflasBeclaamagnus erat apud omnes,
in

ctionem vel dolorem proderent. In erectione primi monasterii, utsuovidimus loco, pro sua in Deum fiducia, agebat impensas quaesinenumerosae pecu-

Belffium deferens, suo exemplo tantum ceps Isabella Clara Eujrenia Brusellensi urbe, officinis clausis, etf.dt ut tota haberetur multo prius irtii inter festivos dit ab Urbano VIII prsceptum pro-

laudatissiinae

memonae

prin-

minimepoterant; cum tamen nec haobolum, nec unde obtineret, affulgeret spes. beret Octussem unum habebat, cum primae ecclesis (qua utebantur antequam hodierna pararetur) structuniae vifieri

quam novissimum
nuutiatum
esset.

ram

ordiebatur, in

quam tamen magna

pecuni

contigit in aedibus vis necessaria erat. Id ipsum coemptis, necnon in aliis quae condidit Methymnae

monasteriis.

CAPUT

VIII.

145IIispalim deportata, ut sedis moliretur initia, amicum teruntium dumtayat unum habebat, nec

'n.uUa/iri

quidem noverat qui suppetias ferret. tamenanimumdespondit vel a cceptis

Non

idcirco
et

destitit;

Fiducia in Deum, animi generositas,

humilitas
et mortificatio.

milantequam inde digrederetur, senis aureorum secundi paratas aedes suis reliquit. Abnla ad

libus

horti et tecti ccenobii fundationem discedens, ut de esset, novies opportunitate filiabus illicprospectum

mille aureos ar.nv.

Den plaru
""'/"

commodato accipere minime dubitavit.

J!

-TTisum mihi

non abs re fore, si fiduciam in generositatem uno hoc capite simul Deum et alte* comptectar, quod illae invicem consocientur et ram juvet altera etab utraque mirabiles nascantur
est

norat Tam firma in Deum ejus confidentia erat, qua famulantur eum non deesse iis qui ipsi ex animo ut nullam metuere et verba ejus numquam fallere, proventu pauperiem posset. Hinc cum de stabili

effectus. Prseclaraehae virtutes singulari

ratione in

Teresiaenituere, atque ex arduis

illis

quae molita

estopenbusqmeque

perfici

non posse videbantur,

etexanimi celsitudine qua ea prosecuta est perduxitqne ad .vitum,facile apparent. Quis cogitasset

dolenti monasteriis comparando moneretur, aliflocci pendebat, uec animo. Mundana subsidia ceusarquam in illis spem constituebat haec enim aliquo quai menta libanotidis aridae dicebat esse, coufringuntur verum gravata pondere confestim
: ;

erat

umquam
Bine

fore ut mulier monasterii septis conclusa,

tot religiosi

human

Institutietobedientiaenexibusdevincta, opis reique nummariae praesidio, ad-

Chnstum autem amicum in quo sperandum sit, fereoai confidentiam prae se esse. Quare tantam
ut universo
resistere,

hfflotantis obtreotationibuB impetita,

bonarum

tot

mundo si modo
sui

sibi

adversautise crederetposse Deum. faventera sibi haberet

periclitantibus, et

filiarum fieret Mater, tot monasteriorum fundatrix, ejusdenique Ordinis qui tanto tempore in statu illo

EebusOrdinis

summe

nuntw
ro

accepto eas pessumire,

interrita et fidens

^tam ut revera apparebat,

non
1

inquotum eum
trix? Quie

ipsa reperit, perstiterat, renova-

vir eos animos praetulisset, id mentis robnr, ot tanta sibi vel ausus fuis9et polliceri ? Quis ea aggredi P Quis non abjecisset animnm, visis post

animo ipsa mansit ut alios etian mmconsolatore opus non haberet, sed
non esse a exitum aa dum, sed omnia felicem habitura
rore prostratos erigeret, dictitans
:

co?]'tumopu>tottamquegravibusdifficultatibus,impedimentis, obstaculiset persecutionum remorisa?

niliil
.....

meiuani
i*araiumi

14:5

Primum

a ccepto
terii

eara Abulae domicilium molientem uon deterruere totius in quo degebat moet Ordinis oblocutio, nec quae propter hoc

ipso l cum nulla spes affulgebat, tum novara maj hsec nonnisi ferretfiduciam, omniaque " num paritura diceret. oo-nisque mag ma e a h Tere|il 146 Si quando pluvio niveoque ccelo

n, ^

cum

versa molestiis et incommodis in itinere

novot<

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

addebat, utque constannovos comitibus aoimos euggerens, adhortabatur; hujustiam praeferrent pendorj profectiones ccelo lucrando

j>

685
m\.

m odi

enim d.ffic.hor, via locus occurreret ease Si autem in satagebat uti jara ante eum prima ipsaperrumpere Cura Abula MethyraInBurgensi fundatione dixi. ipsam tenebrae fuit cum nocturnae

gnae id mihi consolationi erit. At quoad ea qu posthac commemorabo, facultatem hanc eis non facio; imo nolo ut, si cui ea ostendant, dicant quis quaeve sit cui ea facta sint, vel quis quaeve haee scripserit nam propterea nec meipsam nec
:

nam

opprimerent ut comites tam BpiB prope numen

:

tTeteret,

Quibus illa dubitantibus transire non auderent. non foret sub dio permanere Consultum ait comtransvadandum vos parate et Deo vos
B

ad

mendate.

Aquam

ergo

illa

ingrediente, praelu-

alium quempiam hic nominavi sed omnia scri bam quam potero optime, ut non cognoscar a quod ut fiat, Ueum supplex rogo. b quopiam > al 149 Quod vero se paratam ait peccata sua id sed scripto committere, hauddubie etiam fecisset; ut libri Vit fieri animae moderatores vetuerunt, facultatem numsuae initio prodit. Eamdem quoque
;
:

nc,ei "

distancereluraenquoddam veluti facisaliquantum donecomnestransgressi flumen discnmen

tiscoepit,

intra quam non confessariis ac superioribus, tam idque eo extra conscientia? forum, concessit quam
:

evasissent.
rt

$grandei

et

147

Ob generosam hanc
Hinc,

in

Deum

erfe n ,duat V
ell.

ut quidquid admirandas.

patraret vellet, succederet, et res

fidem nebat sane

patere-

tametsi

praepotentes

agendae maximis obseptse tur ipsa se aliosque anipericulis essent, nihilominus inesse potenmabat tantam universosimul mundo everteret quae Deus moliretur vel tiam negans ut Dicebat iugentium a Deo acceptarum
adversarios et res
fieri

asefieridicebat ut scirent qualis neve plus sequo suis in rebus nullis fucus fieret, asseAd libri ejusdem finem scnbit sibi crederent. acceptos a Deo fuisse rere se audere gravius sibi peccata sua. h* favores scripto committere quam
humilitate etiam

revera esset, et

concipiendam

cuperet. juvisse ad fiduciam o-ratiarum notitiam multura se hanc habuisset, nec ad nisi enim
:

ea justa non fuit; qua> se sentientis tamen humili e corde humiliter de studium intermiprocedebat) anui spatio orationis eam frequentaret et grasit iudignam se rata quae cui tam male obsequeretur. tias a Deo reciperet, quidqu.d libri etiam intelligere se videns

(quamquam

Initio

magna
ceptas

illa

quae suscepit opera

animum

sibi iuisse.

altissimae spirituales de orationis etiam

:

modo scn-

humilitatem non viden acAiebat proinde bonam nolle. Quadam ccelitus gratias agnoscere
ingressae

tempestate, cum pagum dissolvendum magna esset eruincidisset ad quod opus, etcum in eo versaretur ditione et ingenio juvari posset, quid ageret, loco in quo neutra dote in Deum collocata, loci paroipsa nesciens, fiducia et quod ille suaderet, exe-

arduum dubium

cbumcousulerestatuit,

confidens qui: certissime

fore

ut,

quamquam

do-

enim cum humihtate bunt eos ipsa non legebat id quod ad orationis se pertigisse non stare putab it, crederet. Hinc ligradus qui iisdem declarantur, lectioni vacabat quod bentius Vitarum Sanctorum in se excitaret (Vitae illorum exemplis ruborem ab alns, erat, cum se vide.-et cap xxx). Grave illi magni fien; nominis viris, ac praesertim a raagni aliis divulgaudos ccelestes buos favores cumque maxime. Hanc ob causam quam

esset illi Deus inspiraturus ctrina isnon pnestabat, quem consuleret, qu fien a se vellet, cum alium Atque ut sperabat, ita conad manura non haberet. parochus consilium dedit, ipsum enim
tigit-

nosset cruciabatur voluit, et alten ejusdera aliquando Abula demigrare inde sese includere, ra quo lnstituti coenobioprocul vetuere id conomnibus incognita delitesceret. Sed
fessarii,

^erjaBBet qucd ad majora eam Deus

quod

deinde et
cap.

alii

praestantes theologi dederunt.

Nec

xv.

Oemiuiitlme
de te tentiem.

perspici potest quara ejus evectam diximus, facile tum exterior profunda fue-

148

Ex

sublimitate ad

quam Teresiam

a Deo

; verum hic illius stabat humilitas infirms sororibus, ut hoc in statu aggregari petiit
.

etiara laicis

humilitas
rit
:

cum

interior

rainisteriis occuparetur durissiraisque doraus assense redegisset, si raodo pane in hunc ordinera

Et

soli

enim profunde humiles ad tantam

altitu-

sum

finem non dicenda essent, vellet prosequi, proinde, quse plurima de illa scio, inveniret. ln duas deinde de distinguam. Primo de interiori et c partes voco humihumilitate loquar. Iuteriorem
de
illa

dinem tamque

tanta in ipsa tu.t sustolluntur. Hasc virtus quaecumque manifeste semper eluxit ut qui

rexit ut

Deus Victequi bene de ipsa sentirent, peccata diguaretur uude manifestare illiuB s favonraerito suo tautis a Deo pa ret quara sine quomodoDenique tecte vel
iis

150

superiores prsebuissent eo di Quodam tempore assidue orationem

rf _

bus esset cumulata.

cumq

exteriori

de se ipsahabebatopinionem, exteriorem yero, verbis liquido apparet

lemquam

qu^s

uti illius e

humilitatis evidens id openbus eius eluxit. lnterme frequenter de suis pec arguraentura est, quod tara

qmescebat quam nosset; nec ante bene de se sentire eo perrexit quoad^ntog. atque in id pr^stitisset (cap. xxx.). Mibbbb ad
:

patefaciebat peccata ilh e poterat, sua

quem

nem illi confessarii aUquem e confessariis

:

moveruut

litteras

hoc epiptouemate

catisfcraentionem faciat, et -erationis pondere, quamvis

magno quidem exagea parva essent et

excusanda rationes pncsto variae illi ad eadem extollere, est eaplangere et essent Nec satis illi grat.arura

insignera hoc iu loco ra.hi . Scias velira coucludit quara raulto temporc conrcommod.tatem esse quamvis extenor horao solus

sectata
t

sum

nam

non habens qui

aniraa

illi

Z
!
I

narrationem

a Doraino eiiara, cura acceptarura hunc in ordiri vellet,

.

modum
vim

flfite

Z^nereXur:
tis

ut Quera ex araore Dei rogo

et^pecca

$uidquidh.ctenu.de raea iraproba

hoc in loco^Tcrcjmm moditas h ffi c est, non raagis non foret si in raundo a Jesu notaraessequara abitura non s.ra, hinc atquehaec est ratio cur

o lebat,

taraen

afferre con.olat.onera quiete pcrfruitur. Corn-

.
,

plenam ad hoc ei etjam inde ex hoc tempore confessarns uti et omnibus facultatem facio, cui scnptum est is meis, de quorum nuraero
boc mittitur;
et

enarret ac d.vulget coraraeraoravi, oranibus

nTjubcant

terdura raihi
tYc

dicuntSanctam
pt canite

MVmm

,
.

exped re quidem, si velint et ita raoraento, intenra dura judicent, jam inde ab hoc horainibus qui adhuc in vita sura, ne araplius
_

I^si b

desolat.on. raraoderatores. Nerape quara cuim tot audire iucptiae fuit

:

in e esse, Sancta s.toportets

Rident quia

eis

suadeo ut

i3 no^ faeiant,cLidp.unse

cogitant, fucum taaliquod in rae bonura esse

ciam,
D

me nunc sentio, permadico), rrout quidem de Tomus vii Octobris, Pars Pnor.

id

faciant rogo

et certe

(cum

ver.tate

^"^^ite,

fa.lerentunatque

,c

VITA
kucrofti
IBIIU.

S.

TEBESI.E VIBGINIS.

fuit ratio

deret ne se

tn,>vn minoDrecibu3Contencur .mportnn a Domino cap To.etum ab,re^neret (V te

.

,pw

q ^ter.^ .bhorrebnt in Helig.one .ebat.D,ceb. Uem v,t.m se io ff 8 bterfu ff P o e o .c opo r e desider.re nonposse, cum nmr
Deo
viveret,

* oea Si qu.ndo.pud cor.iP-PP re " u

?XTZtTZonZcL

mm ^^ -^f^ ^
t

tabatur.etsissepiusabaliis id facere rogata. Confe 8 . D interdum, periculi faciendi gratia, Sacra eam Communione arcebant; quam ip8a ab8 tinentiam etal permoleste ferret, tamen, m.gis de Dei quam de

ime

Jo

honore

^
.

^^ ^. ^^ ^^ ^
sollicita,

ipsum assidue
vili

dil.udab.t,

M.jest.s t.m
eg3ario
,

quodque tam segn.ter Uom mo essei nquma s f.mnl.ta et sc tot imperfect.onum uev are omn **. t.m cerneret ut sape o P
ne tantum de se

diversorio snccederet, ir8Met Quibus illa co gitationibu

mot
8C

ma

\ mn
tulit,

malum

'"telhgeret

.*

*,

ne vel ?atum

nngnem ab

^ ^^ ^
Qam
et
:

.^^

^J

illorum deflexis8et

hinc alns libenter nescisse se dictitans ecquid potiores part.es cedebat, edocta esset moesset obedientia, doneca suis eam eos qui openbus nialibus. Mirari etiam se dicebat adjungerent; ac qua3 ab ipsa patrabantur, fidem aliquo ipsam judicio stolide facere censebat eos qui donatam crederent ad recte aliqua in re sentiendum. Hinc etiam ab infima monacha consilium

rum

spatio efficere

non potuisse

reprehensiones

etillorum ad pedes sesupplex

abjecit donec imperassent ut surgeret; nec ante verbum in sui purgatiouem adferebat quam facti
sui esset rationem jussa reddere

quam tam

paucis

adeoque veracibus, planis et claris depromebat verbis ut non solum superioribus satisfaceret, sed
etiam interdum pudorem injiceret. 154 Preelatus quidam, ejus patientiam, ut
tur, exploraturus, acri in
vide-

ageret, petere grave non ducebat. Adhaec quidquid

nonnisi confessariorum nutu auspicabatur.
Ernqrjtrabai

eam

oratione invectus,

^Zu^'

mai

imperfr-

152 Tot in se notabat imperfectiones et eas adeo exa g-g- era bat, etsi perexiguae viderentur atque es-

" ionet

hoc audiret, haud obscure intelligeret has non modo insigni ex humilitate ac Dei amore, verum etiam illustri quopiam coelesti lumine dispici. Numquam aliquod de se narrari malum audisse refesent, ut qui

sciscitabatur cur in litteris etiam sineret se Excalceatarum fundatricem appellari. Hunc illa rogavit g vocari prohiberet, adut hoc se nomine deinceps non magis sibi placere quam si Teresia a dens id

rebat, quin liquido eos qui illud narrarant,

verbis

id imminuisse cerneret. De monasteriorum fundationibus, in quibus tanta egit et pertulit, tali semper humilitate scribit ut sub libri quo eas com-

Jesu diceretur. Tam sollicite acceptos coelitus faopinionem concitare vores et quidquid aliquam sui satagebat ut ne filiabus quidem poterat, suppriraere pateretur. Veaso ad Hispalensuis id'manifestari profecta, Astygis in eremitorium fundationem

sem

plexa est initium hoc modo loquatur Qui haec legerit, caveat ne quid hinc in me laudis transfe: //

jestusmeridiani vitandi causa concessit quo loco, a Domino gratiis sit uti et Hispali, etsi egregiis cumulata, et sociae in eodem versarentur loco et
:

semper

illi

adessent,

eaeque selectissimae

(uti qui-

rat;
ret
:

cum

a veritate

is

nimium quantum

delira-

//

quin potius

Deum

roget ut mihi ignoscere

//

//

//

dignetur quod e cunctis gratiis ab ipso acceptis tam exiguum collegerim fructum. Longe major, filiae meae, de me conquerendi quam gratias mihi

quales revera ad labores qui dem eas requirebantur), nihil tamen ex iis subeundi erant, longo post charismatis animadverterunt, donec
ipsa vocat, et

tempore in schedis illius scripta haec ut tam eximn tamen semper permittebat Dominus
thesauri delitescerent
:

reperere.

Non

h
//

ob ea quae acta suntreferendi ratio est. Caeterum ex amore Dei lectorem obsecro ut vel unam Salutationem Angelicam pro rae recitet, ut hoc pacto purgatorio egredi valeam et ad Domini nostri Jesu Christi conspectum admitti , etc.

nam,
e

sui ipsamet oblita,

Et optabat iraprimis ut manifestare Dominus omnibus dignaretur, quod ipsa fecisset, vix aliquid esse. Aiebat se mag-uas quidem oranimodis a Deo gratias recepisse, illam vero omnium inaximam videri quod hauddum in tartara ipsam, prout peccatorum suorum mereretur gravitas, deturbasset
:

adhaec nescire se

causam cur ut bona ab omnibus suspiceretur; ac mundo se fucum facere si enim homines se perspectam habereut, fore ut omnes
:

quo audientes majorem sape quid manifestabat ad Dei laudem suumque ipsorum virtutum ejus Fieri emolumentum haurire cognitionem possent. adhiberet nimiam enim non posse evidens erat, nisi fovebat ignis non curam, ut tautus quem corde obviam nmulam proaliquo se interdum radio per nec opinanter simile quid deret. Si quando tamen sese conversa, ipsum, de se patefecisset, illico ad poterat, revooare quoad ejus fieri sine mendacio Hinc quadam die vel aliter detorquere satagebat. est, in Jam dictum vir pius idipsum uotans quarere; nam quo Mater diverticula noli
: ,,

quit,

ipsam pra3 contemptu digito monstrarent

Chariimaiibui
roelentliiix

et in

faciem conspuerent. 153 Filias suas humiliter rogabat ut sibi demor. mdicebat enim tuse Deum precibus propitiarcnt
:

manifestius. plura quaesieris, eo te prodes menvice Communionis accessura 155 Ouadam etiam^ corpu*. se spiritu efferri sensit ut sam persentiens, cratem
,,

Gaudtba ,d<

JL

jgj*

terra

extolleretur

quod

dignam

le

atlimabal,

metnere

se, ne,

quemadraodum

stolide

eam mor-

tales ut sanctam haberent, ita et pro se mortua orare omitterent seque diuturnis in purgatorio suppliciis sinerent expiari. Primis viginti ac duobus

retineret, babus manibus apprehendit quo se aliis fieri lebat enim hsec coram commumcare favoK rogabat ut, si quos sibi quod ut obtinere vellet, id publice non fieret Grave quoque multis precibus opus fuit.
,

^nnmue
j >

annis

magnas mentis

ariditates passa est; nec

tamen

pati; ve erat filiabus inspectantibus raptus

amplius quid a Deo poscere in mentem illi venit quod se crederet indignam cui vel aliqua de Deo cogitatio concederetur; sed insignem Majestatis ejus gratiam videri quod ipsam ante suos oculos versari siueret. Numquam aliquam a Deo visionem aut revelationem petiit, nec speciale lumen, nisi quod
ad illi serviendum, ac ne dolis diaboli pateret, necessarium erat. Et quamvis Deo perfamiliaris erat, numquam tamen curiose quid ex ipso scisci-

men, cum eos adeo frequentes limo haud poterat quin eos ill perciperent.
adeo id
illi
:

experiretur

cora acerbura erat quam dura jme poterat ' diviua patiebatur quae tum quom &t se dissimulabat utque ea tegeret, infirmo
;

corde esse, et
bat,

nonnumquam cibum
esset,

ut

quidnam passa

hoc

y sibi atiei modo dis>

testiu
:

Hispali plurimis falsorum laret. solebat tractionibus impetebatur, dicere

Dum

^
^
Deo

laus,

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

" " "

687

lucti

talis esse laus ouod hoc looo perquippe omnes in errorem alibi lera'sum qualem me s.b, finhabent suut, meque
:

noscar qualis re-

gressus, se vero nullum faoere

egressarum omnium
bitabat.

credebat.choro pallia complicare minime du-

Mc

vero prout mereor.

Ulustris et
.

^uinones, c 4 ofin es eques

...coUoqw

m qn

no men suum b

M ^

Alphonsus de pius, aiiquando ad Te

ei

lnu "Z
moa

es et diaholi

quam a Cruce c meminisset, ut suspexerat, cum tamen ut safctissimam hac Tere a ancil.a et cliens. Nihil
Magda en,

^
mdicasset,
in

159 Constituta jam sede Abulensi, initio ei vi- m debatur nullas sorores laicas admittere, sed ipsas moniales hehdomadatim officia Marthae obire ; verum postea, nimio illo dicens labore spiritum sufhoc vifocari, mentem mutavit. Quamdiu tamen vices insigni animi gaudio suas famulandi
guit,
ova, pisces obibat, et vesperi eecum dispiciebat quo jusculum sapore condiret qui a quotidiano aut

p im-Mi
.

)ii||<rlijj

potius assimilatione e.t, quin

:

magna cum

humilitata respondit

Numquam

m.h. ejus subit

discreparet, hacque

condimentorum

varietate Dei

recordatio quin contremiscam. et suiipsius contemptus 15 Deniquevirtushsec

:

, 9 iilrum.

illi perpetuus fuit ad mortem usque uuiui^ ~ suorum a sororibus ruiu erratoruua m erratorum rum o**n i

quanimi.
petait, -

vemam

e?

malam hanc simul obsecrans ne est adhortata, nomine des.gnabat) ut igiosam (hoc enim se deSi quidquid de >llius ex mplum ntnerentur. esset, hio prosequ, veldicendum
i

a sHdconstitu,ionumac

am m observantram legum nhservantiam

,

ancillasoblectaret:undehebdomada illa bene domunere fungebamui prospectum erat. Iloc dum favere dicebat cum tur suo desiderio Dominum instruere percuperet * .psa muuauui sapidum .. enim ipsa monachis =r u "" v. ..,:,.. ;,. submittebat nnde paran id ...,K,,Mtteht unde oarari .d is prandium, l.beraliter culinae.prseesse etiam quoad posset; adeo ut ipsam
:
.

Sne m
anulisse

animi

nTfinem

dicendi

nulium facerem. Duo solum

1'rimum,

suffioiat.

Teresmm

s.ngular,

B docum

Domino virtutem hano esse nuadam ratione . mhaollam utmirum minime sit tantum

compend.usum esset. H.s corpons opportunitates eo immersa erat ut tamen ministeriis non usque et vicissim Omn.potens Dei sui oblivisceretur; mentis dulcedine consolaillam ancillantem mira gratiis. Observataest ab hatur et pluribue donabat ingressis, dum sartaginem.gmappl.aliisculinam

cabat

ftciltr profectum vtlitatem nec li

cum ipsemet Dommus suam

et .ta

non errata manifestaret

vellet

nuidemut.quotiesiiU singularem

favorem

inmentisexcessumraptaetabal.enatis sentam arcta complesibus,'faciefulgida, sartaginem extorquer. non posset. ctens ut violenter hasc pnma erat ahjectis ministeriis semper
160 In

^ ^^
m(i>

cnm qu* tunc habehat, imperTiM, errata illiue, obnoxia, ante acr.ter reum quibus olim fuerat

domus loca purgarent, hinc dum (Jetera alia Quo sibi sumebat everrendam. chortem ipsa

.psam vero, cum oceleetta n henderet. Deinde ampliorem simul ilH De. cogmdona effundehat, com-

qusdam ministerio suaveolentia afflabat. In sentiehant, nares ejus

non

mira,

quam al.ae ommbus ad

Snem

die quadam cog.tamunicabat Hinc, dum secum Jesu Cbr.st. Tnon tam intimam modo intra

despicient.am majoremque sni ipsius

nuam ohm
se audiit
:

habuerat,
sine
illi

in corde sese

habere

F
;

id genus ob.re offica.ll. quas concedebat domibus evernimirum lances ablnere, sordes solemne erat, ets. affl.cta hujusmodi. Malagone, rere, aliaque ut eatamen mentis erat generos.tate valetudine,

Hic pr<esens

snm

sed v.dere te volo

ID te

alias lecto exsurgens,

Tquam parum
id

me

efficere valeas .

ahaque

converreret.

Cum

ibidem domus

omnes domus sordes illius in qua modo

adeodoc.l.s, magister et discipula tur tahs esset perfecte .psam adeo

genus plura

Dominus suggerebat.

Cum

,g,-

moniales commorantur, usque fabr.s .psa pr.sens rt arora ac noctem et scopas in manussumere, adesse, prima sportam

.edificium construeretur

mirumne docenti.pr.cep

ntc lla un-

^AUerum

qunm uana
j/oria /abo"al>if.

modo videret qua verh . ouocumque honorari m absentem nulbus,tampr sentem quam oua simulationem in an.mum 8m vel vanam s h.sce confesse

id est, toto

ipsam vit. tempore

cum pr^posita aliisque mon.al.bus. ac deinde a tal. ,n m.n.teea die advenissent, commissorum earum erratorum, pedibus
r,o

cum habulse. Dicebat proinde, SrTo P erir'et umquam van* C nlurima commsissetpeccata.nihil v.dere qum

J C TJ^ed
ac

ffi

postulare.perindeac si omnium ita se subj.cebat, Nec vero solis priorissis

^J*
m.n.ma
exst.t

LT

numquam

quod de

Terum etiam, si quam ^retnne hanc agre id

corripuisset

monachan,^v,

ad d es ferre et exulcerato
s.b,

**
fn
se
'p

voluisset, d io cnnsectari

Deo venire atqne adeo erant, nonnisi a quamvis hanc van.tatem stuosiusesse dona. Et quod P id non potu.sset ;
"rfeTe nosset

manifeste se sese sensisse; ao

pedes ejns accidens esse anfmo, ad a d.ct.tans non satis advertisse se petTbat ignosci,

St

^fil^ou^ndo

;,. P ot.ns

^^^zsr^esset narretio
si

qnonam

ante in statn

-se

v.d.sset

tandsLpTngeretvel minimum.illicose quo snbfassa; roropresterLbat.erratum sunm sic adstantn.m mos^penumero mtsion s exemplo cantum prosequ

Officii reciin Lectionibns sacri medio ,n

***-

CKV. XVI

%?MrKE.
nem

ad

ciebantur ut n.alium lacryma, nialium w > semper sibi nu p er as monachas pronnntianda esset et sTua^ sibi I atqne ejue v.c.n. nolteriores prsfect^ Domicilio V.nauov^ de habebat. ced repro more obeund.s offic.s

/n o6ffUridi

r^fLss t f hnm.Uter ges .t.

Tnt U gi In tell.g.

id

Wltem facile

potest

denXba" UoZ Txara constituto, la Xera coo_,

domesticis

ne _

^^ ^
1

Tebat

perinde ac

si

'P*^^

^'^

evocaretur facnitaieiu

triclinium ingre-

M bumihandi caus etiam nuperrimas, sui pro magnos in via spintus

niam cJeras omnes

VITA
ii
i

S.

TERESLE VIRGINIS.
ut
illi

Tmiir

RIBtft.

guardianum quempiam alloqueretur, ud eumdem conveniendum intrantem

et priorissam

ad domui benefaciendum inducerentur

;

8i 8l

videret, illico

enim

aliquantisper surgensillamconsidere voluit, atque hoc eam constitit; donec tandem, videns in pedes
asgre ferre,

utfame emorerentur: potius servare conarentur eaad quae voto se obligarunt; etsi enim mundo incognitae essent, Deum
lter hocinsisterent, fore

ad

morem

uii/ue aliii ftu-

militati

mortificationit

praspositajnomen erat infirmitate quid 162 Si quae monialis ex naturae nauseam videnti faceret, ad hauc Tehaberet quod humilitatem exerciresia simul mortificationem et ejus exoscutura accedens, eam recreabat, mauus labaturautdeparatisillicibariisdegustabat.ahaque tricliuio suas culpas id genusfaciebat. Fuit cum in comederet e patinis lancibusque enuntiaret et humi quamquam munditiei naturaliter persordidulis,

ei gerendum resedit. Huic JoannaaS. Spiritu.

illarumintra claustri latebras latentium nomen

plateis

in

divulgaturum et curaturum ut homines necessitatibus ipsarum prospicerent. Hocetiarn suis

cum arguerentur vel accusarentur, nihil in sui defensionem afferrent

injunxit (Viae perf. cap. xv), ut,

neu

se

excusarent
:

nisi

charitas

vel alia

causa
sus-

justa id suaderet

partes enira ipsarum

Deum

studiosa esset. Alia

saxis

manibus pedibusque

in

morem

mulquadrupedis reptando triclinium ingressa est, collum insertum hagravata laqueoque

tis

quas autem hoc sequi monitum cerneret, singulari gaudio efferebatur easque majoris faciebat. Suadebat ut in rebus minoribus se exercere assuescerent, quo paulatim ad majores perut vero ab excusationibus afferendis venirent

cepturum.

Si

abstinerent,

bens, quem soror quaedam

pone sequens

manu

profitebatur. tenebat, ac suas, ut credo, culpas ipsa eodem iogressa est onusta palea, suas item Alias

permultum conferre dicebat, si cogitaquantum inde quis per omnia lucrifaciat et quam parum hoc modo admittat. Nam, si rembene consideremus, comperiemus non immerito nos carent
stigari

magna
si

humilitate culpas pronuntians, perinde ac novitia fuisset qu ad sui victoriam hujusce

nulli

humiliationis exercendae facultatem a praefecta petiisset

:

enim
,

fas est

monachae

id

genus mortifi-

quodsiforte haa cum culpa pleni simus quas objiciuut culpae nobis non iusint, aliarum sane multarum rei sumus; imo vero summo nos honore afficiunt, cum eas quas habemus subticent. Verus
;
:

B cationes subire

moderatricis facultatem cum demiesione et fervore postularit. De mortianimi ficationibus porro hic pauca dico, cum ex hoc specimine de reliquis conjecturam facere proclive sit,
nisi

porro humilis vere parvi

gitari

fieri,

persecutionibus exa- E

scientique

quid

sit

mortificatio
:

non sit cum in ctamus virtutibus facile appareat quautasui victrix fuerit, quam absoluta sui domina, quantaque fortitudine superarit quidquid impedimeuto esse poterat quominus heroicos illos virtutum actus exerceret. Is namque vere mortificationi studet qni naturam expugnat, tentationibus obluctatur, Deoque omuia subjicit, nec propterea quidquam eorum quae Dei
dicere necesse
oi

quidquam de hac omnibus quas tra-

etcondemnari velle debet, etsi nihil culparum si enim imitari Dominum voluerit, qua illum in re potiusquam in hac imitetur? 165 Quapropter omne ipsarum aiebat studium ^ecom. in hac versari virtute debere neque enim timendura hic esse quod aliquod animae vel corpori damnum adferat; quin potius tantum inde eraolumentum secuturum ut ne falsae quidera visiones vel revelationes ullum sint allaturae damnura ei qui vere humilis est. Nihil adhaec esse quod tam cito
admiserit
: :

Deum

vincat

euminB.

quam humilitas; hac quippeinvitante Virginis viscera descendisse, etperhanca

tibv

cendii ledula
erat.

obsequium et amor facienda existimat, omittit. 163 Factum etiam est ut sacrum adituram convivium severa praelatus oratione, quo ipsam mortiad cujus vocem ficaret, inde facessere jusserit
;

nobis illura in animas nostras

summa

facilitate esse

pelliciendum
tatis,

tum etiam
;

plusetiam Dei hujus minus habiturum; neque enim intelligerese.

posse humilitate amor vel sine amore haberi possit humilitas demum duas illas virtutes sine insigni rerum omnium creatarum abnegatione nou posse consistere. Caeterum illam

qui plushabuerit humiliqui vero illius minus, etiam

magna serenitate et humilitate illico paruit, quamvis numquam non maxima sacri hujus ferculi fame
teueretur.
esset

quomodo

vel sine

Cum

nltimis vitae suae annis adeo viribus

exhausta ut communessequi leges

commode

non

posset, priorissa

domus

in

qua tum versabatur,

eam
tura.

interpellavit eone esset die ad triclinium ven-

Quae illam interrogatio adeo non commovit ut omnibusquibusibidem haesit diebus triclinium frequentarit Cum in alterius monialis cubiculo

agentem
"

praeposita
:

quasdam cum
!

libertate aliqua sic

humilitatem improbabat quae donorum a Deo receptorum cognitionem nobis aufert. Salutare quippe est ea cognovisse, simul agnoscendo ea nos minime p promeruisse si enim dona haec non agnoscantur, seraper anima ad quid heroicum aggrediendum iners erit. Nec illam laudabathumilitatem quajuos
:

advocaret

Jesu bone tandemne, Mater, tecum loqui poterimus quae tam diu ibi moraris ?

illico

nullum proloQuando coenobio aliquo quens verbum, excedebat, pravi quod dederat exempli veniam pe-

januam vultu

hilari et sedato,

aperuit.

ab orationis studio avocaret, qua licta specie indignos nosdicamus esse qui in Dei praesentia versemur; uti uec illam qute animam in bonorum operum exercitio languere faciat vel turbet. Unde
ipsa, ut quae

rairam horum

omnium
;

experientiam

tere
e

a rao uialibus solebat;

quod

etiara fecit

cum

vitadecederet, ut supra dixiraus. Hoc vero tanta humilitate et animi teneritudine faciebat ut omnium oculis lacryraas excuteret. Virtutis porro

habebat, esseetfalsasquasdam humilitates eruebat, quae facile homineindecipere possent et ab his sibi ut caverent, numquam non suas hortabatur.

hujus araantissima erat, et ipsum etiam Dominum ejusdem amore teneri asserebat cujus assertirationem si scire optarent, hanc esse aiebat quod amaretipse veritatem, humilitas autem aliud non
:

ANNOTATA.
a Pius Carmelita hac occasione sic de Sancta sua Matre proloquitur:lutirmamundie\igereso\et

sit

quam

veritas,

dum

scilicet

agnoscimus quam

parum revera simus,

habere.
HumilUnum mo 'lal buti

et nihil nos a nobis ipsis boni

164 Casterum virtutem hanc sodalibus suis impense commendabat, monebatqr.e ne ea quae domi agerent, externis patefacerent nec sanctitatis apud

mundanos nomen

affectarent neu placere hominibus studerent, quamvis id non alio fieret fine quam

Deus, ut confundat fortia sicque suam manifestam facit et potentiam et sapientiam. Hoc frequentissime fecit jam ab initio sasculi. Per tubas destruit Jericho. Per lagunculas in fugam vertit exercitum Madianitarum. Per ranas subigit /Kgyptum. l er mandibulam Samsonis sternit Philistaeos. Neque solum per firmiorem sexum acies suas instruxit per sed etiam mulieres belli sui duces constituit, ut Jahei infirma mundi confunderet fortia. Sic per mulierem,
:

689 DIE DECIMAQUlflTA OCTOBRIS. UUUUC Cllalll UICLUUIO. omnia wvufc"*"** doque etiam membra UWUia. occupabat, tremor, et exercitus copiosiasimi nplt Sisaram A mu h " e ' i^uceni Sio per Judith confundit Holo- vespertina illa de qua modo egiraus nausea; adeo d Sra^r f lorussiuii
>

ocroii
BIBBBl.

StS^K
et

.. " exercitus sui glonantem. fernem in dux b elli% Cessave<J acsusc.tatDebboratn, u jn lsrae , n m ious et portas hostlun. 1

quidem ut quinto ante mortem anno

in Mansio-

:,Z

vV^; t"t>
xix)

Teresiam zn suis nommattm /wE if co cxteris ffi*tan%&irare sanctitatem et prx eorum tiHutltThumihtatem, ut potissimum hoc hcet cuivis araumentum esse videatur quod
;

nibus suis scripserit abhinc annis quadraginta nullo se die a dolore vacuam fuisse (Mans. vi, cap. i). 167 In his omnibus, etiam cum vitae spiritualis atque initia poneret.insignem exhibuit tolerantiam dolorem forti animo se cohibuit ne exteriori signo conflictabatur interius, proderet, neu moniales
;

morbot,

quo

volverit, TtiaZabsque magna attentione eos cuncta humihtatis facUe patet, quandoquidem in ns clautsfersa sintfloribus, nec sentenlia non paraverbum exaretur, quod datur, imo nec

ilac in re quas se aegram inviserent, contristaret. cujus permultum illi profuit S. Jobi exemplum,

historiamlegerat;accum

ipso dicebat

.-

Si

bona
susci-

suscepimus de

manu
ii,

Dei,

mala quare non

stipetque humilitatis sensus.

Mirumjkegia

piamus?

(Job

10.)

Nihilominus eo quem e
consideranti

?lla

aguila

qux altum
qui

Zendorem

emicat in divinum Seraphinorum aciem perturpetit et

Mansionibus allegavimus loco testatur nullius ponderis sibipcenasquas promeruerat, hsec

visa fuisse.

in bat illico demittit se

profundam sui peccatoAhas expansis rumque suorum cogitationem. vehssursum ferriet acernmospintus vldetur
in

Quando vero dolores intolerabiles actus assuescebantur, quosdam patientia? elicere

bat, suaraque voluntatem

vide-

divinarum Verfectxonum tmpetu immitti et ad suum abvssum, ut paulatim regreditur ouarat^ne aut sese m/ulum. Atque iUa tThnat memimsse novit vitae sux arte nescio, semper
Zleterita>

Dei voluntate quoad obsecrans, ut, si ita poterat conformare, Dominura animura elargiretur et ad videretur, patientem sibi

cum

s ZTemoccasionem elabi sinit, ac (fWet B persuadent ipsse res qux lectori UUe

nec ullam de se in

malam

loquendi

ere smeret mundi finem usque hoc se in statvi B & labores per1HUCHUUO vjwvyv^v-^ itineribus quoque inauditos 167 In 1D/ 1U
.

^^ ^
^

,g t

tulit,

mireris) Tpiritusejuscelsitudinem
eius

et

^numsanc^at^

vihtatis aradum, ei pro argumento sunt sux ?qZtr)H>ri8;atquereputat cunctahwc recereditu ex parte ptaesse exparte Dei talenta sine

. nl^..i.ini noxia mvaletudini nAVia imper frigora, qua3 illius nives et intolerabiles primis erant, per imbres, quibus accedebantquocalores itinera capessendo
1 :

tidian sgritudines

variaque incommoda

dolores intensi, paupenes subeunda in hospitns, com-

$U

notam a ad c'Vide supra de ista Magdalena CaV de probiANumquam inanem gloriam sensit ut patet ex vitxsuee, de aliis vero ahquando, tate ex Excalceatis hisP Frederici verbis Alteruter ad fundatiooem Burgensem nui eam comitabantur
:

corpus adeo meatu, lecto aliisque quibus accedebant et vis asperie ac penlum indigebat; etiam contigit ut per culis obnoxise. Non raro
vel nix decideret, pluresdies continua coslo pluvia nullus occurreret locus ac multis passuum millibus quo coeli injurias evaderet ac

imbecil-

loquebatur de sparsa ?Gratianusne an socius, nescio) Teresanctitatis fama. Quod inaudiens eius ubique protulit concisa hsc verba sia faeie subaustera 1-juvenili tate "Triamihi per vitam dicta sunt
:
:

venusta me fuisse facie, 2 sanctara. 3" quod nunc quidam aiunt me esse adhibui fidem duobus pno Aliquando nim.am consed tanta. vanitatis peccatum ribus dictis tertium quod attinet, asseveranter Lsa sum. Ad
:

prudentem me

e.se,

nullumve tectum tenue adeundum tandem post itineris molestias nec igni fovendo ignem esset hospitium, ubi nec cubiculi tectum materiam nec cibos inveniret, et subintrante aere, tam &eut,
adeo esset rimosum

quenspenetraretimberutinterdnm

essent vestes

tibi

credidenm quara ut vel semel aut tantillum id

cap. xxn).

declaro delusam

me

eo usque fuisse

num-

eam proferebat geneaqua perfusce. His in rebus ut facile apparositatem mentisque constantiam serumnis ageret. Hoc modo quam libenter in
reret

nocte

(lib. iii,

CAPUT
Tolerantia
et

IX.

vestibus pluvia, membra traheret stillante enim e et raerabrorura du*odolor colicus illam invaserat tremor. Quam nt sic ac maximus artuum lutio vidit, BartholomaBO ejus socia affectam Anna a S. aliquem cale apannura illi
;
:

quadam hospitium

ita

affecta

subnt ut vix

ignem
ceret.

qua.sivit

quo

Hoc videns

vir insignis qui

eodem

in divei-

patiendi amor.

sorio erat,

adversus ipsam

iu

contumehosa adeo

genus prorupit verbaut ab id quisquam credat non facile

ferri

UP.

XVII.

T am
J
filia,

Patientissitne
pr(uJi( in

legitima humihtatis de obedientia, vera et praBmisero me oporteret sed nisi ante

loqui
;

nisi linguam ejus an eam ad impatieumoverit diabolus, ut videret

;

^p"^
i

torpore

quantum
militate

ln bac materiam exhausisse non videbor. quam quibus manifestum fiat enim multa sunt e ejus. P unbu, anima radicata esset hsc virtus in multa illa quse opus foret verbis ad enarrandum multo dici queunt facilins passa est: ha3c tamen qua ea perpessa quam insignis patientiaet alacritas quibus pati quis modis est.Passa autera est omnibus et honore. ln corposse videtur, in corpore, anima

ipsa propter

Deum

passa

sit

banedehu-

Ha^cipsahilari raente pertuht tiam redigereposset. quam quee se dici posse credens de

non

alia raerito

ex iis aliisqne id ffenus erant pessiraa. Sed quara afvoluptas ilh samtatera conturaeliis hauriebat
ferre videbatur.

<Mommoia % otnT dh " ;ili a^gerrirae haberet, datum 169 Cura Burgis pervium publico cubiculura cceh in valetudinario fili* commiaer Cujus cura njuriis et frigidum. comraodum esse nimis locum hunc sibi rentur non tantum sibi deberi atque se
a!t

neque enim

tulit gritudraes, pore inde a pueritia gravissimas futura terapore nulli rei utilis adeo ut toto vit* hbro; vomitus videretur, uti primo enarravimus licet matutinus quoque duos quotidianos, quorum tamen illi perpetuus ipsam deseruit, vespertinus plurimo. morbos acerrimos, eosque
.

habere suVsedUlarum causa angi

;

se

namquepln
.-

lectulum.exclamabat:
,

Doraine rai, b le es cubueris! . Eo ipso

hoc dehcatum c cruce ccura ipse dura quotieecumque terapore,

Quam

fuit;

et alios

quorum non pauci ad mortem

dam, qui caput
et

colicus, runt, uti cardialgia, dolor

usque ilh adba.seet insohtus qui-

brachium ut plurimum, quan-

VITA
G9
AOCTORH
RIBrU.

S.

rt e ' tullt cum felle Dominus meus pro me P COIlteD derat ut

'

TEUESIiE VIRGINIS. placido Matrem viderunt et aceto

diceret

vultu, perinde ac si nihil D penitus pertulisset; quin potius adeo renidenti ut

numquam sibi dolores Testan qU am illi defuerunt.

;

deessent
id

nuuo uie cumipsa versabantur qui valetudine conspexe runt g audentem

P^ ^
:

una

hunc

se

dolorem
ac

ne

re dimere velle.

omnibus quidem - !J Diu brachium mo-

vere vix potuit

tandem

ita illius

usum

amisit,

nu,

qu

o,

cum nova inchoanda maximam Dei laudem peragendum,

d erat funda tio vel aliqu

in

^^ates
:

tantamque aibi facicbat paululum minuebantur, atque premi malo videre r violentiam ut nullo similem^offerri moniales adeoipsa id dicebat, ac Maut meliuscule habentem
occasionem optabant.

Qec vegtem induere nec exuere ponere potuerit. ^ Lapsus vero fut talis ac tam mopinatus, tam nulla tamque magnus, ut quotquot praevia occasione daemone impellente illam cecidisse cen. domi fuere,

^^

^.^

serent.

Atque

id inde colligitur manifestius, quod,

illi

cum
//

monialis quaedam

diceret daemonis id opera

:

fiolionei

^Uot/q^oniam
quidcrat,
si

quidquid patiebatur, exiguum

illi

factum videri, ipsamet Mater exceperit Plura etiam et majora infligere vellet mala, si Deus id
ii

djrmonu.

coronam quam

praepararat
fecit

Xcamur,
ipsam

diabolo potestatem adb. interdum exagitaret, sicuteum

coelitus

Deu Domious ut

permitteret.

Jobum
6).

vexandum
Propterea,

accepisse legimus (Job. U,

173 ln anima vero viginti duorum annorum spatio maximas passa est ariditates et desolationes. ^ Per alios aliquot annos gravibus oppressa timoribus est ne a daemone sibi illuderetur, nec non continua acrique exagitatione illorum qui eam asserebant decipi. Non mediocriter hoc ipsam tor-

...

"animar,.
dif "atd.
Iftlnlin... ladowi

diwumai,

uti supra anima se diabohco tiescumque ope Teresi* aliqua iniret, vel vitae rationem meliorem iuo-o subduceret

commemoratum

est

quo

inipsam statim
diris

cacodwmon omnem suam evomebat horarum spatio tam rabiem. Quadam vice quinque tantaque afflictione tum divexavit modis
ipsam
interiori
toto,

tum

brachiis

se exteriori oppressit (quod corpore capite impeteret, quin se coercere et

succumbere creposset)ut duro jam se sub onere patiendi gratiam a Domino efflagitaderet. Interim lta llli simulque paratam se declarabat, si
bat,

quod hujus vexationis et cruciatus auctores viri erant boni et de bono ejus solliciti. Perpessa quoque est horribiles a daemone interius tentationes et afflictiones, et saepe quidem ita graves, ut, E nullum prorsus in se Dei quantum videbatur favorem sentiret, nullum erga ipsum amorem, imo non plus acceptorum ab ipso benericiorum recordasit,
,

retur ac

si

videretur, ad afflictionem

hanc ad

judicii extremi

quinque hodiem usque perferendam. Elapso illo intellexit a quo tam miserum rarum spatio, demum modum fuisset torta vidit enim adstantem sibi
in
:

mortalium videre pisset; nec cum quoquam se recreare posset; nauseam quoque illi afFerret lectio et oratio denique omnia
adhaec nec
;

numquam ejusmodi quemquam

quid

coelitus acce-

et

quotquot ipsam

alloquebantur,

summum

illi

qunt inter
$pecia<vn lalur

n-

quod deformem quemdam iEthiopem, ringentemeo esset disunde sperarat compendium, inde passus pendium quem aqua lustrali ab se fugavit. sed unum 171 Plura alia id genus perpessa est; commemorabo quod plus caeteris notadumtaxat Toleto Abufuit. Hispalensi sede constituta,
;

moerorem afFerrent. Quid vero dicam de iis quse in primi et in reliquorum prope omnium coenobiorum erectione contigerunt? Quid de persecutionibus
quibus exagitata est, dum Ordo ipsius maximo in tertio discrimine versabatur? Nam quamvis libro quidquid quoad hasc harum meminerim, tamen, si dicendumhabeo.dicerem, plura hauddubie suppetepassam ipsam rent hocce loco enarranda. Quidnam propter incensum illud desiderium quo credimus

tum
lam

rediit,

ibique biennio

toto mansit. Mire in-

terea

universus Excalceatorum coetus exagitatus missis Abulensi fuit,uti dictum estsupra; ipsa vero
e

coenobiorum suorum incolas conhoc cacodaemona habebat, qui hanc solabatur. Male opem hoc conatus est pacto inerturbare. Ad Com-

domo

litteris

apud Sponsum suum esse illoque

potiri cupiebat,

pletorii Officium Teresia se conferens, ac

lucernam

manu gestans, jam scalas ad summum usque gradum asceuderat, cum jamjam odeum ingressura,
derepente velut destituta sensibus, retro cedens prolapsa est, atque sinistrum sibi brachium fregit. Ingentem quidem hac in ruptura passa dolorem curabatur est, longe vero majorem postea, dum
:

comedere, idque tot annis dilatum; dum interim et litteras scribere dormire, cum hominibus agere erat m cogeretur, cujus tamen unica voluptas Sponso suo, quem tantopere diligesolitudine cum cognoscendo amanbat, conversari et totam se illi cruciabatur, doque impendere Non parum etiam quae tam amanter filiabus suis,
!

quotiescumque a ipsam complectebantur,

cogebatur;

divelli

easque relmquere

multumquippe effluxittemporis antequam accederet qui

ossa confracta restitueret ; quod qua; conmulier, haud fractis ossibus solidandis nota erat a Methymna, iis diebus aegra decumberet. procul

Qu cum
brai hii fra*
clio;

adesse tunc non posset, tantisper mala-

gmataquaedam jussit applicari, quoad ipsa|veniret. 172 Jam brachium coaluerat ei enerve erat, cum tandem medica accessit. Nihilominus, pro suo
patiendi desiderio, illius se arbitrio totam Teresia concredidit, ut quidquid videretur, id in se exerceret. Igitur a
jussia,

sibi vim ad dolocum dissimulandum faceret, praesertim rem hunc eciret eas non amplius a se conspiciendas. pertuht, etsi 174 In suo quoque honore multum illum qui ad sancti non alium quam Dei honorem et obsequium erat illius Nominis gloriam et divinum ante vidimus quam

quamcumque demum

in honort

tt*

necessarius, quseritaret.

Jam

multi illius orandi modos et revelationes spiritu actam rint, et quomodo illam ceu a malo quod non exigi conjurare exorcismis voluerint;
doloris
illi

explose-

causa

fuit.

se

monialibusomnibus, templumadire. Domino per preces petiit commendari.

chensis provinciae
appulisset,

quodam cum in Mancbi, pagum cui la Puebla nomen

Die
a

Sacrum haud procul a templo ad

lnterim

cum sola cum chirurga et alia quam haec adduxerat rustica mansisset, duaeillae, quae robustae erant et valentes, brachium jam coalitum tanta vi extendere coeperunt, ut, humeri junctura fragorem edente, intolerabilem passa dolorem sit. Uunc tamen illa leniebat meditatione cruciatus
quem Dominus Jesus
est perpessus,

diendum et S. Communionem participandam hacaedecouvener scensionem fecit. Quotquot in

cum

illius

bra-

chia in cruce extensa sunt.

Ut

rediere moniales,

vlderl ^ palam aiebantnon recte mulierem hanc compre cedere; proinde consultum fore eam epulum dere. Ut vero coBleste eam viderunt ec(l uanaID offensi ipsam adiere, perconstantes t mensam lD8 ere r g dacia ad sacram se Eucharistiae nain ante enim loco itaque se non subduceret q^^
i

. '

DIE DECIMAQUINTA. OCTOBRIS.

inded.grederetur.seinquirerevelleecquamamesseU
cellam,

691
.DCTORI
aiBiR.

procoBptum agi. Et quoniam qui hanc concitarat

magmB

vir auctoritatis erat

gratia,ilhe,

apud omnes valebat

in

multumque D quamquam omni se

conLotio, itaque ao omni nTe3o tituut, quamvis festum mult.tudioeium Zltitud ortumultuatum,

Tf

0^

dedicatum

erat)

SSSSBSSBKS
cooaretur, m.serunt tamen cooveuas verbis leoire coucedesequeretur ac videret quonam oui eas poue
rent.

quo ad vacare nossent culpa, quotidie lictorem, a tribunal abducerentur, praestolabantur.Etsi sacrum vero tanti ea res momenti tantseque infami es&et, fundaudis diset unde tantum accedere monasteriis denique tantum Dei obsequio et unipendium,
verso

Ad qu* omuia
attulit.

Teresia nullum

verbum

>n su.

Ordini nuperrime enato poterat damnum constuntiam, gausequi, Teresia, virilem exhibens commisso crimine, propter Dei gloebat 'se, nullo verbis huc a me riam adversa posse pati ; sicut e Mariam a S. Joanne adferendis, ex epistola ejus ad poterit Benedictus Baptista depromptis, erui
: :

Itl

nvia.

defensionem 175 Gravia

in

illam

spargebantur probra

ac
:

.
n

obtrectal.ones calumniautium de omoi prope re ... movebatur nihil morata, non minus S ed has ipsa mhilque essent quam si de alia qnapiam sparste dicebat quod Deo ve u
;

equidem bona Domiuus, quiex omnibus eliciet tanta simul perfusa sum gaudio, jam summo

u u
.

singularem mihi congesta videns. Scias velim gratiam, cum veluti in hic Dominum fecisse ut, hcetpr* versari mihi videbar adeo
deliciis
:

proinde in his se habere (u et Isabell* a Jeu meritorium offerret. Quin pugnare, omnia hsc cum -r.tate J. noverat nequaquam posse tal.a de ipsa dicenti ferre se c.r.ss.m., respoodit vultu: Nolla,
fac ar

oriri

inde domibus hisce oculis haberem ingens quod posset, nihil tamen illomoverer;

damnum

quodlongemajor
luptas.
.
n "

Magnum

yoesset quaB inde pullulabat solamen est consc,ent 1{B sane

placido

^ribn.
cum cum

.ns.mulando Jumperrespondebat semetipsam Pa.trana defendendo et excusando. niautes vero

m.

at .11. jactant enim vera dicant, merito multumne tanexcip.ant, faetibus me non Ita sc. Ucet b*e ipsos de me dicerer
,

meis

grauor accidere musica potest

securitas et culpa vacare.

valeo, etsi hactevaletudine. Scrupi nus incommoda satis usa sim passa sustentant. Hui qualem hic illi vitam mihi

Bene

aoueuu ^^1""'"Toletum ahuenti principissa quam Toletum hoc veheretur, ei concesserat qna conspicatus ment.s .mpos, modo iovectam sacerdos evocataeque ad januam . t ad monasterium abit, et rheda es qu* mundo .Uud.s Tun e illa Sancta qua,cumque m buc am eheri.?-nec non alia
, ,
:
i

^
m

alns aln cnmi 178Inde inCastellam reversam parum eas curaba tam nationibus impetiere sed ut .. .-,--voiupmic ^ quiete loquebatur us deque iis tanta voluptate et M sol.s ... 1. .. rr, n rt \ee vero m solis moveret. Kee audientibus stuporem admanusetiam.l.quaudo calumniis sita injuria.sed Cum Toleti sedis erigend* grat.a deventum est. esset de proprii tect. opporageret, antequam suis ad cceuob.um 8 Clement
;
' .

annumsum

,!, ,ui P i-

tnnitate prospectum,

.gnorans .llurn veniebant,effutiebat.Teresia vero su. humiliter audit, n.h.lque ente cptum esse, probo a.t cuid.m viro purgattooem adferens, m.h. culpas pr*ter hunc qui meas ! NuUus est
:

sodal.bus su.s se Missarum Sacra auditura cum coguoscerentur, veut vero a nemioe couferebat " mentiebantur, et io matronarum stitum eodem sese coofereb.nt U.c honestarumcomitatu
:

^IZI

imm.nut. hunc Etsi vero dicerent

SraThLre^rnomerit.sedcommunibus
(njuriof,

craticula ooos.deban^ nonprocnl a religiosarum loter.m leres.a cum qnod locns ille secretior esset. Commnnionu ergo auadam e comitibns fmminis Snornm celebrundum e.a ubi

Kum
flu

juberet. snas vehi curribus Ooando ad Incarnationis 176

,
,! P ,t

locum, *dem convero tanta hominum ... sese contulit. Iude UKO.me
medio, oppresa a tnrb.s mnotnerit et in templi turba coacta sit. Cum vero

ut eidem prseesset,

ccenob.um revehementer est in.bi

itmuU.tudoutadsuas

red.re

sodaies

SenUb. mancre
difflueret,

earum qu nt ouEedam de numero verita ne verboei comes adhsreret, tan? iojuri^eexc.pereut Hac ruminurL etiam manus an.m. ips. iosigoem semper non'0 iu tempestate poterat omn a ore quoad fe " e el sereno pacem

Teres.ffi tave

amissam mnlier quiedam vicina furto surrep.am ipsam a heata Matre c fpidam quod effervescere Ulioo nclamure Lpit. iUqe quo .m.ssum ,11. calnon s.tis cito loco surgeret, pugnis magna v. oneraut
,

qusrens

ceum

mjr p^

quod exsurgere cogeret P quo boc ipsam pacto esset ,..n=

quiereret,

uteam

obtect. 2nmpaUios.tis vilinndique mnlierculam credebat. H.. ne cul.m e.m de turb.

m.randum rmdiorempartemioterpretari, non

.d

femum

peractis,

ad

filias

Teresia red.,t,

XVdicens cum

difficile sit

alienam cogere vo-

dicft.ns , . caputsustinens, iisque rideodo male l.abebam. satis

scat
illi

mau.bu. goo-

Deus

; er0

domom

lnde s,ne lepidum hoc factum non reversa

;

nam

risu recoluit.

steria

noo dubitarit

*di quod monachas maxime

di,

ealumniui

traus.re versaretnr, et qu.dam ie ouadam sacra Ma.er agebat, locnm in quo B. Td enm cupientes ilUcc .urgere v.de-

Aon Burgens. ..m.le qu.d .111.001 179 ln fuudatione qniuta Hebdom.to Sancta. enim feria
.
,

. ..,.

rprehanione$

cum

Ssam
eut

HliB uit modis ut se.pr* Vn urbe exagitata f pa.sam coenobii nihil umquam a primi fundatione Hic siquidem comparan posset. diceret quodhisce

rumni^

eam
in

modo
et in

non pto eo ac volebant dub.taruut u hoe e^alcibus impetere non partem e.m compe.rent aliam concedere

jTJer.0.

eam de rebus
tantumque

sunt testimonia, S

etiam apud Sanct* illorumque jussu

m ipsam

]^^^^^
6 it

M I rer.tet^ ^ \:
olu

terrampro^ru ot Q.,m

^J^
--

sibi iniuriam.

modopeituht quiU Eodem quoque

ao bodaies ai 4

qua facto quld in ipsam qua verbo

692
.octom

VITA

S.

TERESl^ VIRGINIS.

ii

"

idcirco vel ^batur, nullus ut eam umquam commotiorem viderit, sed hilan prope r em ve
tristiol

dolore
rife

omnia
his

risu excipientem.

Tantum vero

in

ommbus
per

//

dumtaxat me &l . monte Thabor expertum. N r putare, cum me vides a Matre intra brachia
sciotillam in

plenam

fuisse et semel

r,

habere ante pectus cura diceret videri se durum ut ad praecordia a<serem quo ita ictus eliderentur

maximis

quodam animi robur pra*ulit, ut, cum cooflictaretur hiboribus, tiliabus

tempore
jo-

ii

n
ii

ii

eam vetarent supepenetrare non possent. Cum inchoandas amphus prodire, riores ad fundationes quibuseam apud varias illi verborum contumelias, retulerunt Generalem Praspositum onerarunt, occupavit gauquibus auditis,tam iusolitum ipsam non posset ; memorque ,]ium ut id animo coutinere
:

//

ii

dolore hac eam laetitia p er. ex qno tempore Simeon illam commonuit, claram illi Pater meus lucem infu . dit ad perspiciendum ea qure postea in vit decursu passurus eram. Sancti illustres qui i n desertis vixere, sicut a Deo ducti erant, ita magnas suscepere pcenitentias ; et quamvis assidue cum diabolo ac secummet ipsi prasliarentur
foveri, sine

maximo

fruitam esse.

Nam

//

multo tamen tempore omni consolatione

rituali carebant. Crede,
filia,

spj.

ii

quem

majori Pater

Cupitbat aut

saltasset, idem qnomodo David ante arcam Domini Eucharistia facere voluisset. ipsa coram SS. perferebat, nihil sane BO Quidquid autem reipsa quod perferre cupiebat. erat comparatum cum eo animus tamen Unde, tametsi natura obluctaretur, labohbus semper inquibuscumque se objiciendi
I

//

meus amore

laboribus solere exagitari

prosequitur, hunc majoribus etiam ; et his respondet amor.

ii

In quo vero id potius tibi ostendere valeo quam id tibi cupiendo quod mihi ipse selegi ? Respice numquam enim eatenus dolores ha3C vulnera
;

territus erat

adeoque non raro

Dominum compelnon
respiceret,

labat ut imbecillitatis

sua; sensus

nec

propterea quidquid sibi videretur, imperare

sua3 cessaret
:

pertigerunt : hoc iter est veritatis a. llinc, si interdum natura ejus in patiendo obtorpesceret, Dominus uti bonus magister eam coarguebat quemadmodum mense Februario anni MDLXXI
//

tui

illius adjuvante Dicebat non aliter grutia, imperata executuram. nomine patevivere se oportere quam ut pro Dei

anoilltt

se

namque,

eum

//

fecisse constat,

dum

ait

labore concupiscis, illinc vero

satagis.

Semper quidem hinc eodem a te excutere

retur, hocque ex totose

animo a Domino postulare. Dominum clamabat n Domine, Hinc mterdum ad aliudmihia te non peto. aut pati aut mori nomine laSanctos quoque qui majores pro Dei
:
\

//

quam

i/

Equidem lta dispono res pro tua voluntate novi,non pro tua senualitate ac debilitate. ^ Ergo generose certa vides enim auxilium tibi
:

meum

affulgere.

ANNOTATUM.
a Verba hsec reperiuntur in principio Addita-

bores pertulerant, sancta

quadam

invidia aemula-

batur. Hiuc iactum ut,

cum

Toleti de SS. Petro et

ipsam animi Psiulo Matutinum persolvisset, ingens taminsolito gemitu ut invaserit impetus, accedente et anima corpore in supremo vitaj agone versari Durante vero sestu, ardenemigratura videretur. verbis maximam Sanctorum illorum Apotis.^imis

mentorum ad Sanctse Vitam.

CAPUT
Austeritas
vitce,

X.
et

quod ipsos occumbere proDomino contigisset, deprsedicare exorsa est. In orastolorum

felicitatem,

paupertas

poterat spiritus consolatiotione nullas a Domino id quidem facere nes petere aut desiderare, imo ne etsi conniteretur, at solum se posse dictitabat, quod Dominum semper in iis vixisse

liberalitas.
patienti et humilitatis magnitudinemateriamabsolvam, necessarium institutam de
illius
CiP. XVIII.

arumnas,

TT t

Deo petiit, ut, quoad omnis laboribus persecutioniviveret, nullum in busque abundaret dicebatque se, cum posse quidsaltem aliis fructum edere posset, velle in piam pati, ac paratam se esse omnes qui fingi perpeti, voluntatem Dei mundo possunt labores
cerneret. Multis etiam annis a vita sibi
:

mihi visum de poenitentia, paupertate et obedientia amatrix nonnulla suhjungere. Pcenitentias semper
fuit

Corporii mareralioni.

modum
tate

magnisque adeam desideriisferebatur.quemadex ejus constitutionibus et summaaspenobservari, ma- F superiores ob

custodie-

vel paulo perfectius adimpleret.

Minus

ere

illi

pla-

quamsuis in familiiscupiebat nifestum fit. Hanc ipsa, quamdiu

idemqut
cnbut.

|||{a

alumnii incuU

fundationes qua3 sine ulla oblocucebaut autem plurimo tione et labore erectaj erant ; quae magisipsam resteterant, illi sudore ac difficultate creabunt, easque fore diuturniores arbitrabatur. 1^1 Ad oranium quidem virtutum studia monasuas plurimum adhortabatur, speciatim vero

domuum

invaletudinem non inhibebant, inviolate quam corpons bat, ac sa3pe etiam colebatimpensius
vires permitterent;

lb

ad constantem propter Deum tolerantiam. Dicebat erubescere ipsas debere, aliud si iter insisterent

quam

per quod Sponsus ipsarum praivisset

et

eam

quae hujusmodi in se desideria non experiretur, neque pro vera Excalceata non esse habendam
:

ea delectaretur.Ea quereDS hos de causa sa3pe de suis dolebat morbis, cupiebat, vitae sibi impedimento esse, ne, prout Incarnatioms rigorem sectaretur. Eo tempore quo in morbis aliquatenus a consuetis cceuobio agebat, animadvertebat libera, tam aspere in corpus suum oportuerit. Anteut frenos ei a confessariis injici mohretur, quam domiciliorum suorum erectionem

cum maxime

enira quietem debet, sed passionem desiderare, ut Jesum quadamtenus imitetur. Qui vero considerarit hanc siugillatim virtutem non secus atque humilitatem a Domino ipsam edoctam fuisse, qua3

matrona; triennio prope toto in familia cujusdam dinsab hac conspecta est sibi amicaa agens, ssepius ciliciura hor^ simis in corpus suum sasvire flagellis, o premere, animi munditiei

ridum ad carnem

jam cnmmemorata a nobis sunt, non tantopere olkstupescet. Quadam nempe vice his eam verbis Anne in fruendo consiDonnnus compellavit
:
//

toto die il i^ studere, itaque orationi iutendere ut pos_ nisi pauxillo conversatione non frueretur

prandium

et coenam

tempore.

Cum

in

Abu

.^tere

meritum putas, filia?Non

in

hoc id situm

u
u

amando. Non est, scd in operando, patiendo et audis-ti nonnisi semel Apostolum Paulum gaudiis esse coslestibus perfruitum, sedsajpiusin laboribus fuisse
V

ca^debat, iinoi S. Josephi domo ageret, sa^pe se ^ exi raro adsanguinem usque. Sed hi dolores er as P V_ videbantur sa?.pe namquetam vehementia
:

in corpus

suum
Deo

sa3vieudi

illam occupaban

deria, ut, si

fuisset placitum,

suum

d,scer P 6

Vides adha^c

omnem

vitam

meam

ur frustatim corpus voluisset. Ilanc ob causam

cis

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

saeculum

693

Imo

'HftHt
^vi ^lebdomade Segoviae tie
omnes ab
se in
;

mirabilius,

animo cogitationem foveant. Abulensi id observatum est longe in domicilio ingenovitias quarum vestibus sordes
aliquam
dico vestium internarum nitor in
coenobiis

^^
D

Hic vero nerantur, tandem ab Ordine desciscere.

quem

omnibus
id ipse

decumSancta ex febnbue

monialium

locum babet

nam

templum emisit, omoi busqu,, digres^omnino ^nd se retenta flagellis tergun cruen 2, cnbili surgens, egreg.e consuetndmem tam porro flagellornm
tUit. Hanc brachii d n servavit^doneo

Abulense, sedulo de nonnullis inquisivi, qualia sunt Vallisoletanum, HispaAlbanum,

Salmantinum,
r
,

lense, Ulyssiponense

uno

^^ ^
;

uti etiam de

nonnuUis vete-

fatentur planeque

bl
us(1

,..,,

*-

eam tempore magis corporeis fuit.exeo namque oportuit. nhsecudare necessitatibus palea suffoltus non l.n. 83 Cnbile saccns erat semper abstmu.t Inde
Semper exigui
foit cibi
:

^g^

omnibu9 QomiDn3

Cre
Q ua3

, r ^uin etiamUitu comperi, venire. Qnin ewaiu ouu..-

dnm adhornm --

monasteriorum quodpiam a iquot pauperes ad dies abquot alterius Instituti moniales hanc in lecUs dehcere iis ipsis diebus

iam

dixi

vino

Kmo
Sc

per valetudmem stabilito domicilio, qnando P pnlte. illi cibus erant prope Uc eC, quotidianus o nnnm, addito mod,cc olusou arinace^eet ovnm genere mter 1 Pisis aliove simili legnm.num cum non n. J?uit t plnrimum jejnnabat. frostillum p.sc, passas et ovum vel nuces^uL Ui u.nm med.c. carn manduca.et. Etsi vero nebat, n. ea abst pnescriberent, semper tamen Salmant.cn. cum comoelleret necess.tas.
. '

divertissent, munditiam coepisse, sed

illis

inde digressis. eodem

Se

et qu pPiorem munditiem rediisse, amplmfl comsordes numquam exinde specte sunt

tum

con-

paruisse a.

Lxima

et purgandos catapotium bibisset, ventrT P contenmoniales, etsi summa LTet g Hina cocta, b, d fidicerentqne major, ,d
,

.llata

11.

186Studium.ntem quo 8. M t n cum en,m d.v.no flagraret erat tur, immensum pat. cuperet, in, facere et amore et multa pro Deo frer.um ardentiumVrum desideriorum gne suum posse nn.mndtertere. E iratrigide in corpus m.ximoperc. P .m Hinc qnas exercebat asperitates pnrom,le ..elaboresque ejus non
.

u* P;n t , * e

M fprphn.-

^^

addictiitimn

consolabantur,

bant- et

^
JUm

impetrare min,me caoni fore, ab ea pauludegustaret; sed OViUm el, ut aTqnid inde

ione fnstarent

potuemnt

fu.sset arb,tr,o suo relicta quoad hoc n d s extraordinariis ,n carnem horribilibus et mfl nmmnto n hinc ipsa tam 6iE visset. Verum cum
si
,

^r^fpinrimum >-eam
satis diu

r.o qua illo fuere secund ^ vi cal illins e panno eo tempore res iUl atque equi solent insterni
,

tam

interula

quam

U,n i.m lectret cer stgute

gestavit

ardore ferretnr^ asperitates et rigores cum ob as,,du ,nperiores ct confessarii,

,to
;

,s

qu.bus

tnm quod , conflictabatur infirmitates arceren interesset, ab his illam enm vivere expostularet, Mag ster hoc

permagn,

H ^a

non

narum quoad

accidit sane

Ina

pr.mum memoranda Nimirum cum Mar.a a floreret, terium maximo fervore ,memor.a. Baptista, audito beats

Pon

S Joann

amodom P* 5cemM.xi.nnm Pium Y internU. imo etium

sas o-estare,

S-taret.Quamquod mmooo delicias, mon.alem peitrn aliam obrem cum suas in partes e.b, fi omb Matrem ncccdunt veniam geslan grossiori panno interulas e
si

exiguum quid

esse censebat,

similes ips.

S%

materia ilU instituttseonfornu Xtaque ,d genus sic etiam feoit. ?oret atoue uti dixit, omnes inde sib, mdus.a t tnni aU tum cum esset, ma ter.a e levidensa lanea alhs ve tes omnes, qua. C sna consolatmne maxima enu solebantparari, h temponsjaH<no ad aliquod quidem compararunt. ni adeo ommum vnletud t,7m in usn fuit, seddeinde essnr.omedicorum tum con noc" t ntVno tum coucte posten proscribere rum uasu n se interulas, quoprimnm die hasce indnerant

postu antes Ouibus Teresia

primum

se velle id in se exper.r.

S dispectnranum

"

Ouo

tipioraiu cie errez, collegn S

181

aliquando Teres.am tum b at apparuisse

naffi Vi,aS
, Cnrdonn, de

:sz * ^X
ua roTn

habe p
'

Martmo

Salmanticue rcctori, ,,

sr ***

.^-^ipsisse ltte " s SCr P S

.

qnibus dicetheriiwin de

empo n,

^
m

n c tiimam temlCuius
^

emlnimu..

cum
de

virtutumtexmssetcatalogum

metum
(7uqi Deuj a

excuteret.

Mlia reversis,

la3 ait invidere, austeritate ccepta

llira

unam

se

quidem singu4

"^.^^confeWirll
.

mo-

jerm6uitm-

ner ent

munei leruabaf)

_rfc-ss2~fcm
sane factum est ut

tam

,d

ge nus qunm

anctissima maxlB eSSe ipse rent et a muliere mnibusi Ua domesticis pte{ auctoritatis pecr|pm, vitc nuetorltnto ^ asne rita.is Et . lere iurecreatione prmleffit

r Z

Qusveroa "cnmtarmsapientiam _

redo.e-

.qne

ommbn^ -

=_:r:=.. rrs
permittebat usurpari.
^^
^

88

Nc&

Tomus

vii Oco&ris,

Pars Przor.

694
iCCTOM
RIDIftl.

VITA
Npc

S.

TERESLE VIRGINIS.
usurpabat;adeo utne velmomento vacaret. Quando cum viris gravibus ac proceribus collocutura ad cancellos ibat, semper aliquod manuale pensum adducebat quod nonnullis, cum rem notassent, non parum aedificationi fuit. Propterea perutile
:

!fi*

hendere
ret

compreverbis exprimere nec mente sanctae paupertatis semper oossera quam

hffic illi

CiP. XII.

Ex
lit

pauperta-

tludio

inopia quam Nec enim minus eam oblectabat rerum laboraA alios conia hinc quo domi majori erat gaudium ; batur paupcrtate, eo majus illius

fnpritamica quantamque

voluptatem affer-

illius erat cum vero multa suppetebant, major dum penuria premebatur. animi cegritudo quam primo Jam vidimus qua contentione laborarit ut in

aiebat esse clausis cancellis externos affari, quo d, interim dum cum ipsis sermo miscetur, aut vitta

viveretur fidehum a se fundato domicilio e solis advocare eleemosynis, utetde hac re litteras Roma dependisset arbitno, non dubitarit. Et, si res a suo

componi aut aliquod manuale opus peragi commode possit. Et quoniam hoc ipsa adeo seduloobservabat, nulla monacha erat quae id non imitaretur et vel minimum auderet otiari. Hinc monialis
quffldam
paretur,

cum peusum jam

et

absolvisset,

fusi pleni

nec

illud

nec

csetera quffi

deiude erexit domiciha

;

filum in aliud

verum voluntatem stabili dotata proventu fuissent judicium tam in hac quam in reliquis rebus ac
omnibus superioribus
subjecit.

glomus convolvit, ut hoc pacto ignominiam quam iucurrisset,

suffl

occusi

in

conspectu Matris
quae sedulitas

Hinc non parum

quffi

iis

cum

otiosa apparuisset, evitaret: mire ipsi placuisset, monialem

hiec

obluctabatur domiciliorum fundationibus nuos essentpossessura reditus, dum contra animose operam dabat. iis quffl reditibus caritura erant,
malebat catnobia abtque redilu fundare,

an-

hanc laudando
opera

commendavit. Omnia porro

magua cum
:

quebatur

accuratione et perfectione exeviso vero aliquod e laboribus tum suis

189 Toletanam inchoatur sedem duodena aureorum millia addicta erant; sed hac pollicitatione deterrita nonnihil in cceptis refrixit et subdubitare
ccepit
:

tum reliquarum monialium lucellum redactum

esse, singulari

verum ubi

haec stupilatio

rescissa fuit et

urbisgubernator fundandi facultatem ea conditione stabiles census coenobium possideret, B fecit ut nullos perfusa gaudio est quam quis alius non minori
divite reperto thesauro fuisset.
:

Hinc exultans

sic

perfundebatur voluptate. Jussa ligrave id sibi esse aiebat, quod aliis occupationibus distineretur et a E nendo per scriptionem avocaretur. pauperiem omni in re enitere. Sa- * d 'A"n 192 Volebat tagebat quidem ut monasteriis suis de horto, sani- ^lnLm*' tatis causa, prospectum esset, nec non ut quadam

brum quempiam componere

suas compellavit socias Quam modo, carissimae, secura est nostra peregrinatio, cum jam hoc idoa nobis amolitus sit Omnipotens domesticis non alias constituebat crucesquam arundineas et e ligno non dolato nec elaborato.
ii

in iisdem oratoriola excitarentur, in quse interdum

moniales animi colligendi ergo secederent

eadem

lum

In ora-

toriis

tamen parva, omniaque simplicitatem volebat, nullam vero elegantiam redolere. Capite xm Funda Quam, o Deus tionum suarum sic loquitur
:

Nihil

umquam

quoquam exigebat nec

suas exi-

bone,

hffic

aedificia

et deliciffi

ac

recreationes

gere permittebat,

mum

nisi ea quibus aegerrime ad doinstituendam carere poterant. Hinc domestica et sacrasuppellex tamdiu illi curta erat quoad eam

exteriores ad pacem interiorem parum conducunt Unde per ejus amorem vos obsecro, carissimae, et vos Patres, ut in domibus magnis et
!

externi ultro e pietatis studio offerrent

sed,

quo

pretiosis

eratconcinnitatisin omnibus
lauta videretur.

studio,

exigua

quam
divi-

haberet recula sacram aedem ita instruebat ut ea

Nempe

in

omni eo quod ad

num

spectabat cultum, imprimis accurata erat et industria. Quando proprio carebat domicilio, adeo

semper omnem quam potestis moderationem adhibeatis. Versentur nobis ante oculos veri nostri fundatores, qui sunt sancti illi Patres a quibus descendimus, quos per hanc paupertatis et humilitatis viam ad Dei fruitionem pervenisse novimus. Et sane, ut fatear quod res est, semper
plus
vidi,

non animo angebatur ut magnopere se gaudere diceret potius, quod talibus in sedibus agerent, uude, quotiescumque locatori alluberet, pelli possent meminerat enim Salvatorem mundi numquam possedisse in terra domicilium quod suum esset.
:

spiritus necnon gaudii interioris vigere quando corporibus suae deesse commodita-

tes et recreationes videntur,

quam
sit,

postea

cum

jam domum amplam

tates.

habent suasque commodi-

Quantumlibet

illa

magna

quid nobis

vettibut detritit libentcr

100

Quoniam

vero,

dum
est

fundationes

domorum

utebaiur.

ecqua in singulis cum rerum penuria conflictaretur quantoque eam gauc dio ferret, paucis illam hocce capite commemorabo. Gaudebat imprimis vestes obsoletas, viles ac laceras gestare ; attamen semper curabat ut mundissimffl forent erat enim omnis tum corporis tum animae nec non vestium nitoris perstudiosa, indignabaturque si quam suarum sordidulam investitu cerueret; ut interior illius auimae mundities etiam quas enim ad corpus et vestimenta pertiugeret exuebat vittas aut indusia, nullam sudorius aut alterius rei maleolentiam, uti aliorum exutae vestes solent, sed suavem potius odorem spirabant. Saepe etiam sumebat vestes quas aliae jam usu detritas posueraut; in quo naturalis suae munditiffl prfflscriptum excedere quadamtenus videbatur quin etiam, cum detritam gestare vestem permittebatur, exultantem eam ac suis quodammodo divitiis plaudentem vidisses.
prosequebamur, dictum
: : :

duminde boni aut fructus sequitur, cum unius Si illa taxat cellae usum continuo habeamus? nostra capacissima sit et bene constructa, quid
interest,

cum

parietes nos respicere et conside? Si

rare

minime oporteat

item consideremus non

durare esse domum quae in perpetuum nobis solum ad tam modicum tempus ao debeat, sed
vita nostra durat (quantumlibet illa longa
sit),

omnia nobis quam suavissima tibus, quo pauciora hic in terra habebimus,

videbuntur, scieneo

in qua plura nos in illa aeternitate possessurbs, mansiones dantur pro amonobis habitacula et fuenmus, ris, quo boni nostri Jesu vitam imitati

parvitate aut magnitudine.

caUmiibi

perfectionis cmmnia . 193 Idipsum etiam capite n Viffi amorem Redempluribus inculcat et a filiabus per

w**
i

ptoris ac pretiosum illius

sanguinem

efflagitat; e

addit optare se,

si

modo

queat, u sine piaculo dici

aedes,

quo die magnificas paraturae sunt

derepente corruant omnesque

eodem
involva

ill

ruina

operibut wfl.

19T Etsi assiduis

laboris

infirmitatibus
;

conflictaretur,

nualibut tedu
lo vacoJjat,

tamen cultrix erat indefessa ac quoties per

necessarias occupationes licebat, operi insistebat

hinc vel filum ducebat vel aliarum pensa discriminabat vel suebat vel aliud ejus generis exercitium

quin etiam, modo tuta conscientia id gen hoc se a Domino petituram. Iiaec aliaque id voluntatem plurima dicebat quia illam Dei esse con noverat. In qua ipsam sententia imprimis Alcantara q mavit sanctitate notus Petrus de
fieri
;
.

p 0SS1

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

695

aum A dum

illi plurimum pu ogcn-i, paupertatem ageret, onnprtatem r r -cop glonoso iu oui _....,-:*_ o nrm vita jam functus, iam functus g lorioso in suasit; nec non exiguaa illam comcujusdam pore illi apparens, rei

lU Vivia in vivis

morato

mou

quia ad hanc spectaba nempe exiguam non duxi . Dum vi tutem/ipse ut apmaceria c.rcumstrueretu Abulensi ccenobio calce eam mcrustaret, pareus Matri auctor fnit ne injicieus. Respoudenpaupcnat.s illi simul amorem ut is concideret, subintuht
cit

quam tamen,

conscarei wquc *//><; ae sioi sibi magis de eo constaret idque ipsesecurius vulgare posseL Verum, inquit, non est quod vulgareposset. Verum, innumerts /twi/n i.-,. c ,v/ /./>/wi cum testatum amplius id celem, //* fpztntwm sit innumertt exemplissive in processu canonizationis sive secutis temporibus. Quare id evolvit ac stabilit toto illo

^-

>ctot
taiti.

^^

autem solamsequiorissexusTeYesi^ prolem ea prserogativa gaudere atque ait esse observatum hunc deficere, 1 si conventus vel monialis non subsit Ordini, 2 si qua monialis
capite. Notat
;

tique sine calce fore

filiahu

iui

,ni(iawir.

restaurent. Siconcidat, non deeruntqui lapsum gratiam a Deo de194 Dicebat sibi in filiarum sita sint bona, et claratum esse qua3 in paupertate aiebat ab iis quae ipsam essent perspicieuda
hffic

superioribus reluctetur, 3 si notabiliter se gerat conlra disciplinam, 4 si mutare moliatur statuta S Matris, 5 si, quee novitia est, aliquando Reliqioncm non sit professura. Atque lwec auctor mihi plures Chronici. Addam ego percontanti mens, moniales quid rei hodie sit et qux earum

expertas

Paupertas enim, inquit,

bonum

est

se quod uuiversa mundi totius bona in quam qui habet, ctitur; ipsa mag-nusdominatus, possidet. Vera omuia illius bona pleno dominio propter Deum solum toleratur, paupertas, quffi pauper nullo secum fert honorem

comple-

ab iis responsum esse eamdem multis, omniretro tempore stetisse persuasionem, ut aiunt, confirmatam exemplis. sermo fuit in Comb De Catharina de Cardona num. 860, item hic supra Rxberse ment. prxvio
lib. in,

vnter eas stare et

num.

69.

indiget; et statim, cum P ra.terquam Deo Lsse ei suppetuut amici. opera indigeat, multi murum qui Religionem egregie item hanc aiebat adhortabatur ne placere tuetur; suasque continuo pacto eo l.beralius o mundanis studerent, ut hoc illi contribuerent (ita enim necessaria domui subsidia sed Deo satisfacere, , fore ut fame emorerentur) ad unguem servare suaeque Instituti prascripta contenderent respondere vocationi ante omnia prssto futurum Deum quippe ipsis quamprimum rebus studerent, licet quin et eos qui minus ipsarum rebussubministrandis auxiho invitos, in necessariis nunquam non inculcabat, nec
nullius

magnum

CAPUT

XI.

etgraObedientia, potentia in verbis

tia

E
CAP. XI.

sanitatum.

tasque

ratione virtute Teresia singulan ConfeMriQ _ loqmtur, sola rumcomilia quee, ut S. Gregorius Papa enituit, menti inserit inservirtus est qus virtutes ca.teras xxxv Moral., cap. x) In hucustodit(lib.

obedientia.

I x

ius rei declarationem

attulisse satis erit,

fore

Atque

id suis

duo dumtaxat summatim qu* quidem ex iis quae pr.mo

libro,
satis

unquam
ti6cru/i8f'"a
fuit in
e

ejus

virtutis

commemorandis laudibus

secundoque commemoravimus
illud

mam-

ejeno

saturabatur. paupertatem affectu ler195 Cum vero tanto in quoad ejus facere poterat non pauperes,
retur, iu

dubio admiranda. Pr.mum festa sunt et procul paconfessariis suis exact.ss.me

opi fndf-

modo

goi

et mumhca, misericors erat, sed etiam effusa postulabat. In eos vero sicut auimi ejus celsitas tractaDant, juvandarnm juvandarum negotia tractabant, quTpia qui pia auimarum " r :... erat argeotum l,bent.snM t .irfrpntnm libentisouodenmque neeessarium atqne etiam, uti ante narratum

est, eam parendi esset ratio quam ruisse, etsi non alia illia non raodo darent. nuod ipsi confitenti operam et.am, consilio faeiebat, verura nihil sine eorura

Nam

SZlpsisset,

e reipsa jnsumebat. Cum obvium llieronvmiani, quem r P uiaauuui Yepes Ordinis D dacum it r if. sib. d.x.t

in via babuisset

injunge tantur^tsi m.Dommo illa profieiseerenur nime dubitare t qnin a lujunct. exeqnebatur confe9sarius fieri vetaret, imperaret, sine duconfessa rius contranum Dominum rogan. ut gnola

Domino

ips i

C commodato tameu,
riore impetraeset.

complectebatur, videri neculiari effectu commeatum pecunia. parum iUi ad V ergo .11. de moadbuc permultnm qninque nonn.s. elarg.ta argenteos est QLo suo viatieo facultatem dand. a supequoad

Pf"*

Zo

oitatione ulla ei parebat, .llonim exequeejus ideo negligent. ut S ceret jus.a iciebat v.ear os. E imperia quo. ceu ejus su_ P _ e tur .ibi v.m faceret qndem res proce.sit ut etiam

eo

uVsupernaturaUbu. quas
cipiebat gratii. resisteret,

Dec i.er crandum P s.gno ac poll.c.s et cruc.

Uos quidem Didacus nummos, de.nde descenderent manu, accep.t; nuod ab amica quod u. opus datriei redd.dit, ^ ero gratiis actis, Albana Mar.a baberet. Cum a ducissa non invisens, mille argenteos nriquezia, eam amice

Xsicne
naticni

Zl
H

suaden. nt qnidqu.d cenfes00 dTentiam laudabat, v.n.atem pnescriberent, perficeret, sarU faciendom et uti promiert, declaraturum .Jlis pollictus

et ,nchapparentem re.pueret, vcluutat. us Atque Dcminus t. lem e sua^ adversans.

aecep.sset eos lntemporalium subsidium ta rerum qnod tum tempon. moderabaearna tioni. cLobio. Excalceatarum ta cousignavit; etsi premereutur S. qna. tum rerum pennria

6iC

197

ITteC^t.

m a<,na
ra .

ff*?

dand

dZo

valente.. re al.qua vere atque etiam bene *g hac UIU ilhco pro.p.e.ebat, n0 rat opu. babere.de non admoet.i a re pecuniar.a n ec de .' mptu ullo, instructa, querebatur.

SS)

maxime quamquam

cuperet

qno de Abnlensi erigere ag'ebatur tempore, etsi banc sibi a Deo .mperatum (qnod id
quod
toto il.o

>-

long.us var.ares protrabebatur

,

dum

esset

ANNOTATA.

eventa mter.m ne v 1 oue rerum intercedebant ab obedientise proescnpto ?a,um quidem unguem semper tbeologo. con.uledrfSerit; sed eruditos suadesine piaculo fieri posse e qu dquidilli unde ab exactissime exeqnebatnr quam

1C re nt

_;.!__ nlln molest.a opus 2.._._>_sine ulla mo coep^ rerecoepto "esistere jussa,
' .

id

opere

^ ^ ^^

pe rductum

erat,

^porum

eo proprxe

spectabat,

memxnxs^

h.
,

VITA
ADCTOKl

S.

TERESLfi VIKGINIS.
stringere. Magnam hac in re difficultatem sentiebat, D iis qua3 quadam in scheda uti colligere est ex

repeteudam obUomt^fac novam domuucolam

quotiescumque

iim.

mecum
quffi

ipse

noo mirari. utpote P

summas suot

W*to.*J^ peifectioois,
quod ad uoum
tradider
t

exaravit
n
//

qur u"o;m q
Equ.dem plus P q
fd

saoe igooro. imitaodo assequatur, miraodum ceoseo tertium omoibus

quodho c

libro

sum

prosecutus,

//

Hinc quidem mihi videbar nihil hoc faciendo preecipui agere, illinc viro durum id imprimis mihi apparebat, cum quod superioribus intimi animorum recessus non pandantur, tum
:

coulessani imperiti verbum erat commeotata a. qu * io Cantica Caoticorum illiu. U .uper ore vero .rbitror bic opus esse cum Balthasa 'Al revereotiampluribus adstruere

nammis

ea

vero quod,
nistret,

si

//

alius ei sufficatur

quis superior non bene res admi. et aliud nihil inde

;

L
!

//

me
tum

consecuturam
interiori

quam

ut toto vitae tempore

libertate

//

tum

exteriori

carerem.

varez S.
tussit
perit
:

modum ocu cuidam matrooae hunc m Jesu quid a Deo rece . Video Teresia a puerul tameo more et qualis sit? Atque
J.
ei

/<

//

//

u
revelalionibut
divinis

exeauitur quidquid

praecipio.

n
,/

198 lem ageret,

Cum

P.

provmcaHierooymus Gratiaous

ait illi

momeoti negotium agebat commemoran ^Tpore io domo io qua tum

oportere. Ille

maiimi beata Mater ad quoddam adhuc facieodum se aliquauto

ii

Atque hoc me aliquantulum, imo etiam satis, inducebat ne hujusmodi votum conciperem. Ita me difficultas hsec oppressit ut toto vitas tempore fecisse aliquid non videar in quo majorem mentis senserim luctam, oe quidem cum religioobstriugerem, nisi forte sis me votis Altissimo ad coeoobium egressa sum. cum paterDa domo Hujus vero
rei alias

causa non

fuit

quam quod

mortificancontra, sive ad illam esse videresatius dam sive quod ita revera illi id adeoque mox mde respoodit se aliter seotire tur, Dommo mteldigredieodum esse. Teresia, etsi a quivis esse, et haec (prout

//

mox

//

mihi illam amicitiam qua in ipsum ferebar, tum sed eum ceu extrain memoriam non revocarem,

//

neum mihi fmgerem, imo nec

ejus animi dotes

lexeratrem perficiendam praeditus io nou ita morigero judicio

iis

adjuoctis

tameo, ne verbo quidem seque statim cum trarium adducto, Gratiano assensit iter confecissent, eo in viam dedit. Cum diei biduive
quaBsivit ex ea Gratianus ccelitus tibi . non indicasti, Mater,
:

videbatur, autumasset) illius discessu dissolveoda conaut argumento

//

animo recurrerent, sed id taotum agitarem salutarene esset hujusmodi quid in honorem S. Spiomuia quae h ritus suscipere. Crediderim porro mihi remoram injiciebant, non nisi dubitationes quasdam fuisse quse mihi quoad hoc occurrebant, contra. idne in divinum cederet obsequium an
201 Haec porro
illi

repugnantia ac nutatio
videbat aliquid in

ru- iparwdum
Gra ' mno
-

>

Numquid

ante oobis

borem

injiciebat,

negotium hoc rite Kevelatum quidem illa tione errare possem; at

revelatum esse Cui ad exitum deducendumr>

id
fuit

aggredi dubitaret. dariquod propter ipsum cujus causa id faciebat, tandem omnem in

dum Deum

mundo Verum

qui

meus

es superior

dum me certo

sed in revelatibi morem gero,

:

procumbens, fidem conjiciens, protinus in genua

coram Deo votum concepitomnibus

se vitasdiebus

scio

falli

oon

posse.
et

Jam

igitur, ioquit Gratiaous, dispice

rem Domioo per preces commeoda.

:

modo id facturam quidquid Gratianus injuDgeret, quorum impeno nec Dei jussis nec superiorum, adversaretur. Utque Deo acceptum
continebatur,

jnxferre lofebai.

a 199 Iosequenti ergo die petiit ecquid Significavit hoc intellexisset. Cui Mater quoad uti ante aperuerat, mihi Dominus rem quidem, hanc looge mehus per verum

Dommo

quam aliquod prasstaret obsequium, omnem libertatem abdicavit et simul prominus habuerat opera illum nullam se culpam acpeccatum data
hactesit
illa mscncelaturam. Iu charta vero cui superiora oum ahquod * Igooro vero psit, illico subnectit
:

confectum

iri

per lllam eam quam obedientia me docet, quam perficieninire rationem quam ego volebant minus sane est id admirandum quam dam. Non
,

//

//

illa

quamvis de quibus jam ante egimus, quod,

ac saepe
illi

tot revelatioues haberet,

etiam teouia

//

qutedam Domious circa res ageodas declararet, nec revelatiosua tameo coosilia non sequebatur adhaerebat, neu dicebat nibus etiam apertissimis commuoicatur, et ma Majus mihi aDeo lumen

videbar hioc mihi accesserit meritum ; divioi hooorem, mihi eximium quid io Spiritus fecisse. Itaque quoad saltem iotelligere poteram, et iode perfusa sim gaudio factum ut magoo Cum fuit. voluptate, quae et exiode perpetua

tameo

//

permaoerem, mavero metuerem De io aogore fiduciam jorem oacta sum libertatem oec ooo
novis illum ob

//

jor mihi est

iis

quae a Patre

lumioum

sigDificao-

,,

tur,

quam

quae

mortalis mihi

consulit

homo,
revela-

,,

eredendi ratio

sed

unum

se superioris confes-

,,

sariive

verbum

pluris aiebat ducere

quam

ut Dei tiones mille, illorumque se coosilio, quos licet SUBpiciebat vicarios, dirigi oportere. Atque id
verbis apertissime declaravit, tameo multo adimplevit perfectius. Hiuc etiam dicebat ioterdum ,

a uonuu 202 HancquoquesiDgillatim virtutem consuluit ut ei Jesu Christoedoctaest; qui saepe suae negotiis confessario de omnibus animae

exiguum hoc quod praestiti obse- p ut aiiquium a Domino gratiis cumulaodum magis m particeps, meque quateous harum fiam obedieniiw omnibus illuminet.
,
.

rdigi0IK
r(ifdin

vit ,

( r

cum

acciperet tavoreb communicaret, cunctos quos ab se morem ipsique io omoibus aperiret, illi
sincere
o-ereret.

quidquid sibi confessarius injungeret vel quidquid

ipsa illum velle intelligeret,

intuitu omissuram,
perficere

eorum nihil se ullo imo si quod illius mandatum negligeret, deceptam se graviter credituet

tramite mi Declaravit adha^c ab obedientioe gravissima etsi nulla deflecteodum esse ratiooe , dicendo : occurrereot mcommoda, ei nempe
^ ,/

non obedis,

si

non adversa

pati

tecum

* tatu " 8

ram.
Singulari voio
le obilrinxit

,/

respice quae ipse

sum

in

2U0

Hispalensem Ad Hiipalensem fundationem abeunti,

per sacras Pentecostes ferias in oratorio Astygensi agenti, ardens derepeote iocidit desiderium, insigni obsequio, idque in a riquo Spiritum Paracletum actionem praecipui cujusdam favoris ffratiarum olim hac io festivitate ab eo accepti, hoooraodi.

consiuerauuuc umu* consideratione omnia ]"-{Q e fijiaYirtutemhanc ipsa permagni faciebat . -4 ^^ cujus u bus esse volebat famiharem
,/tibi tioi

ei vita perpessus, faciinma. videbuntur

necessitatem brevi hac declarabat gnom u " cumque obedientiam ooo habet v mooialis. HaDcque proinde haberi
,

non
J.

Ejus geoeris quidpiam apud se exploranti in men-

in voluntate

dumtaxat qua

tem venit consultum

P. Gratiano, qui
provincialis
erat,

fore singulari sese voto

in

tum
in

ad BaBtica Excalceatorum

omnibus obsequendum ob-

exequi cuperent, sed etiam n esse a supenonbus imperata narratum est libro, iQ ^ ob rem, uti secundo

exterius ree judicio, ea

^
ctas

Pe^

^ dicii

DIE DECIMA.QUIOTA COTOBRIS.

697

r wtione notissimum monachas voluntatisque morttfca t ut allatum

:

P^

ribus queat orare

lere (Ibid.).

suamque ad Deum mentem

.

sustol-

iCCTOftl
ftloUi.

ZZnl
tTmuT
tl

iujunxit dumque alter terne insereret, cucumim exeqm non posse operaimperavit ut ea
uti

dum cuidam

sitam uiiidipiao 206 Quod autem veram unionem in eo omnibus Domino d*d>Teresiadicatutvoluntasnostradivinae in conformis sit, ab ipsomet Domino docente didicit.

...

_.

*"1~
<xl

,,

+*
uenda

videretur, aliaque 203 Dicebat ora

citia
(

= K
o^n
n l

^^^'^^ ouem

et re iq

monialis e xer-

m d n0n n Jl

l^LZt. are^mpeno.
aiebat tristitishujus

Si

conSri

vaeare vel.t, "uHnterimtllam operibus prsposita causam vider. quam

subtiliterque, v.xutperamorem proprium, ooculte quo mdesiderio permistum; ctoatur, buic orandi Deo satisfacere velirnirum nobis ipsis potiusquam banc ob eausam moBua quapropter nefas videri emm oper bus si naehas aliquo mmrore dejiei ; distringerentur, et.am culi ernis rtotedientia e

quod non tantum quantum eoncedatur, quod peragend* tempus sibi

^
Z

Ut enim
ficavit

ipsa de senarrat, sic quodam illi die signifilia, unionem esse arcte Ne cogites,

ver ouarn vero convellet ,

,,

ablm

aliquem mihi conjunctum esse (cum conjuncti etiam qui me peccando offendunt, mihi oratione, uti nec favores et suavitates in sint), quodam sit gradu percipi illa in sublimi etsi sape tamen quaj licet minus quid sint, solitas hcet in animas lucrifaciendas media sunt ad

admodum

,/

/,

etollispurgandis, in iisdem ancill.s su.s interioribusexterioribusque in rebus prffisto est f uturus.

.

Deum

i4"**4g

V eramP

er fe

'

tiiontm conitttcre

spec.erect,Jt d.aboethanc esse causam cur sub Neque difficultates oggerat B lus ab ea aversiones et fa revelation.bus ac dmn enim in visionibus,

cem nulla

ad perfectionis api204 Insuper aiebat animam citius quam obeoientoi

re pertingere

illorum rehquum sit terrena elevatum, nihil ut secl voluntatem relinquere veht; ob quodille Dei voluntas cum spiritus et una n qui ita unus sit abrenuntiatio ita voluntate congruens, et illius nullo amons sunpsius ut Deo penitus occupata, creat ibi vigeat memona. . vel rei cujuspiam suum divinum in Quod autem eos etiam qui ait esse, ita delinquunt, sibi conjunctos Numen omnibus ; et generali sit in
,.

intelligebam statu non versentur. Tum ff ratia3 et super omma unionem esse spiritum mundum

debet intelligi quod ipse qui adversus ipsum prav hoc modo etiam in iis est

sed tn ribus vera sita est perfeetio vnlt et libenter qu.dqu.d tota voluutate

*&*
Deu=

amarum

sit sive

sapidum. Et,

quomam magna^d.a
ab bumm.bu

Va C n Ur ha,c Marci Euange20 7 S Gregorius Pontifex autem profecti pradicaverunt listae verba: HU et sermonem conubiquc, Domino cooperante

jng^
balpottnlia

bolus et sensualitas

nobis propterea COViie

resistunt, dicebat, quemadmodum deligi solent lite perplexa arbitri

^f

firmante, sequentibus signis

(Marc. *vi, 20)

quorum

jud.c.o

considerandum est, //exponensait:- Quid in his commendandum, nisi quod pr* quid memoriae

acquiescant,.ta ab an.ma actores litigando defatigati diabolus et sensual.tas nostra, quo litem quam cou es amoveat, super.orem aut illi intentant, a se flrmiter esse. ac sarium velut judicem habendum quod a e jus nihil facere aliud quam statuendum Qui vos d.cent.
serit,

obedientiae sunt cultocontingit ut qui exactissimi morigeros experiantur, nec modo res alios etiam parere velit impeno sed crekturas illorum Deus gaudeat. voluntatem ipsorum implere
:

vero signa ceptum obedienlia, obedientiam in Euang.). Et sane xx.x S unt? (Hom.

secuta
saspe

Dominoque credendum

audlt,

me

audit

(Luc *,

16),

atque

,t

..,

et ut et a litesese beret

suam .psms voluntatem

vera est u obliviscatur. Hffic, inquit, divina unire. Hanc cum

;

>
,

lunta

; qu.ro. hanc tem meam nesc.o quas ine velim non vero in omnibus esse uu ^"iXnes magn* cujusdam consolat.on.sero ta nomine ms.gn.untur et v unionis

ipsemet etiam timen Voluntatem Testatur hoc Vates regius eorum exaudeprecationem tium se faciet, et Hac de causa, cum de - (Ps. cxliv,19). diet modo simus locuti, non imporTeresiae obedientia

tunum

apud videbitur de illius in verbis aliquatenus, potentia agere. Yidimus hanc homines

Deum

et

dum

declaravimus orationis

illius efficaciam,

quande-

specioso

h.c prfficesser.t illa de qua lisdeinde futuraest, si hanc et obesuspensionem onuor. Verum si post parum et propriffivoluntat.smultumrel.dientiffi quam potius cum amore propr.o

"umque apud Deum precibus rum tum animorum morbos

valeret, et quot

tum

corpo-

suis

^^OSMatrona

prolem fruBurgis jam annis aliquot ^rtaZo*,

:

qnum fuerit, mibi cum divina voluntate

conjuncta v.deb.tur

(Fun

stra desiderarat

verum

d
iioi

monialts

ilocnil,

1o5RelIgiososinancipia esse dicehat vend.der.nt: sua obedientiffi se illius amore et sponte

Dei, ut qui

orat.onem Dei fruitionem, eos^prnde ip.iu.met dedicent opcr.bus, quo obedientite se

r
,

ac

olitudnem, uqum in his major errand nquere debere; et, licet m u oecasio, long^ temen m impingendi, sit solere ipsorum compend.um ea affcrre animabus

precibus se commendarat, beneficium gratissimo semper pos est; quod illa m.ra polfiebat ut verba illius an mo recoluit. Inde potentia. Saepe eam conenergia et lerent in omnes perplexitatibus ac scrupul lulebaut tentationibus, hcare tametsi malum suum exp divexati quos ipsa, vincul.s exsolvebat ac

intercessione Tere.cujus brevi votorum facta com-

S
%
m
daque

m in ime poteraut,
tis, ad

spiritualibus commuipsam, de rebus afflictjombussolaalii suisin n caturi, accedebant; neque vero .ndoct. dumen apud illam inventuri Nec
:

a dubiorum quoque, etiam remoab se dimittebat. Multi

viri eruditione conspu:u.. Taxat verum etiam tranquillior ab .psa uUu s erat qui non Ustior et a Deo ad mcestos consolandos cederet: eximiam enim

necesse est i prffillo versatus est, f ditussitlacertis. Proinde e.ercere sese operihus
obedientiffi

-t qu.bu
ut .d

pr ffi-

^^^^f^L^ qms
n
f>
.

faCUltatem nacta facultatem erat. Pnn di- adcommoncncanai ^ ^ matronas lseta quadam 209 Proceres et qon.cum compellabat; et mplicitate
s

atque cognitionem perveniat;

tionis
ui

diem esse

UQUm hulnll,S !^ n . quam ptamajorem Dei grat.am

,

STccsJum

tam

familiaris

illi

erat

ccu^attc.

que perpetuorecordetur,

peragit et in ipsis quee

ope

693
ACCTOIII

VITA

S.

TERESLE VIRGINIS.
sanctitate

MBEIU.

verba tantum habebant apud eos roboris ut non modo non indignarentur, verum etiam gratias agerent et exinde magno monitricem amore prosequerentur, vitamque in melius commutarent. Cum omnibus feliciter quidquid agendum erat transigeillius

utpartem male fectam signaculo crucis comrauniret, enixe ah

multa cum inaudisset,

petiit.

bat

uti
:

ostendi
ratio,

jam ante, dum fundationes enarrabam tam placida namque illius erat agendi
,

a a se benigne Teresia repellenl Quintu, inquit, hinc recedis? Te ipsa consigJ!! ueque enim a manu mea virtutem crux acctoit ' sed a se eam habet. Inter repellendum

Quam manu

hanc maxillae partem

tetigit

quam

tangi

sibi

verbaque loquentis adeo partim submissa,

partim robusta et prudentia, utquocumque demum vellet, audientium animos pertraberet. Hinc, dum de Ordiuis sui rebus ad regem b perscripsit, majore

borans mulier petierat. Studione id factum an f tuito, incertum est; id constat, ad hunc repent" contactum ab orani prorsus dolore fuisse liberatam

apud hunc pondere ejus fuere litterae quam praesens omnium qui rem hanc urgebant, commendatio.
adpellendas

Nec vero brevi dumtaxat ea fuit liberatio se perpetua exinde enim numquam amplius fuisse eo cruciatam dolore testantur omnes qui ipsam cognovere.
ri
:

210
loco

Jam

supra declaratum
litterae

est

quam

potentes

213Laborabat

forte

Methymnensis

coenobii mo- "wja^

" occ

ex anitnit tentationet

essent ejus
sit

bus, ut,

ad tentationes tollendas. Exempli monialis, quae tantis opprimebatur angorietsi nulla impediretur infirraitate, per lon-

deratrix ardenti febri et pleuritide, ut tenuis in ea spes appareret vitae. Teresia ergo, comperto quanto
in

tfn

discrimine haec versaretur,

Methymnam cum
:

gum tempus Officium divinura recitare non valeret; quia, quoties id inchoabat, acri corripiebatur malo, quo recitationem abrumpere et choro excedere cocum venisset in coenobium quo monialis hasc degebat, re comperta, ei suasit bis terve privatim Horas suas ex intervallo recitagebatur. Teresia autem,
in

venisset,

confestim

aegram

invisit

quam dum

amplectebatur, omni se morbo solutam prsefecta sensit, et penitus sibi restituta postridie lecto surrexit c. Aliam graviter pectore laborantem et amplius tres annos

male tussientem Teresia bono esse animojussit,Deosesevalet.udinem illius commendapollicita

:

ret:

quod cum

feliciter successisset,

chorum cum

turam

aliis illico

petere jussit; et ecce, statim evanescente

dineconvaluit.

Cum

quo dicto factoque, integra valetu- E Vallisoleto Salmanticam decre-

modo decurrere cum relipensum Horarum potuit. Fabros duos qui in homo in qua tum agebat, operando occupabantur, tam acri inter se contentione rixantentatione, eo quo ante

visset proficisci, socia ejus

quis

monacha

illa

pridiano vespere repente in

Anna a S. Bartholomajo morbum incidit; quam

:

cum
//

post

bari, filia;

Maiutiuum adisset, ait illi Noli turjam enim aliam mihi itineris comitem
in mandatis dedi, ut, simul

tes ut gravioris esset

mali periculum, ipsa lenibus

ut,

selegi, praefectaeque

verbis ita composuit,

instar mansuefacti sint.
malotque ad
candot.

furore posito,

agnorum
digressa,

//

ac sanitati restituta fueris, eo te mittat ubi me esse compererit. His eam verbis delinire sata-

211

Ad Hispalensem sedem stabiliendam

frugem revo- pateuti in

campo, haud procul a taberna Alvinensi,

verbis,

gebat, quod in ipsam eximio ferretur amore. Quamvis vero eam consolaretur, grave illi tamen erat
sine ea iter capessere. Igitur paulisper digressa,

cum
alios,

suis iu aliquot milites insolentes et aliquot

primum

dein mucronibus inter se

ferali territag

Domino
dinis

illius

valetudinem
esset,

concurrentes, incidit.

Quo

spectaculo

rursus cubiculum ingredieus

commendavit. Tum quo loco valetu,

monachae, non secus ac pulli sub gallinae alas, ad M^atris suae gremium confugiunt. Quibus Teresia Considerate, obsecro, fratres, hic adesse Deum,
:

negotium

percontatur.

Anna

lectulo

insidiens

qui vos dijudicaturus est.

ditis in

Quo dicto, illico reconvaginam eusibus, nescio quo abierunt, nec

ab se febrim depulsam testatur, ac se, si Mater vellet, ad eam accessuram, ut sauitatis suae specimen daret. Anuuente Teresia, confestim sospes cubili surrexit
;

omnem

ac postridie mane

deinde monachis

visi

suut. lnterdum nonnulli explo-

integris viribus lectulo se proripiens,

cum

ipsa in

adibant (neque enim iis quae de ipsa fama spargebat, credebant), deliberato animo
randi gratia illam

viam
214

se dedit.

Eadem cum ex dentibus

laboraret, et ita

operandarum

eam verbis constringerent. communi suo loquendi modo, de rebus scilicet ad animffi salutem spectantibus sermonem miseendo, sciolos hos compellabat. Hac ipsam intentioue cum accessissent adolescentes duo, horum
ut, si

qua

in re poterant,

Ipsa vero

quidem vehementer ut ferre non posset, Teresiam rogavit ut crucis figura maxillam consignaret
:

ejus commiseratione
vit, et

tacta

Mater crucem forma- ^

animos, antequam loco se 6ubducerent,

oratione perculit

ita Teresiae

Deus ut suam ipsimet culpam

et

sinistram qua illuc venerant

rire

mentem sponte
in

ei

ape-

non dubitarint, indeque

melius mutati di-

repente dolor omnis evanuit. Ter quaterve idem Abulae factum est paulo antequam ad Burgensem fundationem discederet. Burgis deinde cum idem eam dolor invasisset, sortem ejus miseratae moniales Teresiam enixe rogarunt ut vexatam partem cruce signaret. Cui eo quo assolebat omnibus

gressi sint.
CiP. XXII.

Gratia tanita-

tum

212 Haec porro potentia non in solis consistebat verbis, sed et manus ejus fuere virtute plenae ; et

rebus lepore aiebat Ito, ito, noli putare me passim cruce omnia consignare neque tum crucem efformavit: sed omnium rogatu tandem adducta
in

multa earum adminiculo Deus aegris sanitatem restituendo, operatus est miracula neque enim
, :

benedictionem
salute est
;

illi

impertivit.

Quo

facto,

redonata

nec, quoad Teresia vixit,

torsit
:

solas

illi

parere volebat creaturas ratione donatas

dolor hic

Annam

et illius

umquam postea demum post mor.

..

sed noxios etiam et vitiosos humores. Initium ducamus ab illustri perspicuoque illo prodigio quo in ulnas acceptum sororis suae filiolum Gonzalvum

Ovallium, vel jam vere mortuum, vel eo in statu agentem ut omnium judicio exanimis haberetur,

genibus suis insistentem, leniter

rentibus
siae

illi

inhalando, pa-

ab tem, ut sequenti declarandum est libro, penitus eo est liberata. 215 Monialis qusedam Methymnensis erysipelate laborabat, ac praesertim in naso, quem adeo semper inflatum et inflammatum habebat ut eum tandem l medici a gangraena crederent depascendum. v

P r*dal"-

vivum

et

sanum

reddidit. In aedibus Aloi-

quodam, cum malo accessisset

quae
rata,

febris,

de la Cerda Toleti
intolerabili

dum

ageret, quaedam e doet

tum

illa in

domo

versabatur,

ut Teresiae, colloquio frue-

mesticis
dolore

dentium

depellere

jam dudum ita medicorum ars

aurium conflictabatur ut nulla hunc

valeret. Hoec de Teresiae

unius

retur, cubili surrexit.

miseCujus sortem Mater

:

manum
:

per vultum duxit, dicens

Quiesce,
"

filia

confido in

Domino

in. brevi te sanatum

Et

DIE DEC1MA.QU1NTA OCTOBRIS.

"
iCCTOlB
RIBEBft.

v h.fccre e vestigio coepit ; P * Et ecce, meliua mon.al.s ^I"* '*, pen.tus lt ; itM mgrederetur omn.s et antequam inde ampl.us non accesser^

inque animi grati argumentum numquam super.or.bus a]iquem deseruit, nisi aut illi alio a amandarentur aut ipsa ad novam constituendam

horum

deinde dolor abscessit nt injunx.i illi Teresia non Plura

<i

^ ^^
t P
tionis agebat,
,

Domino ageret

gratias,

quod

sc

'

dignatus esset d. Palent.a luboran rogo quidam pius e dentibus o omn.s Uorum ; et sub tenedictioncm impert.ret b.c et.am cesS avit dolor. Addere . corporano, corporal.s, c.^iut" tis etsi non
tis,

^red.entem

mu m
eam

dum
ab ad
.

Salmanticensi coenobio excederet, comitantibus, monialibus ad januam usque Isabellam a S. Hieronymo, quee retrospicit,
aliquanto longius aberat, videns,
:

^^'^""^ ommbu3

redou are s aee

^ a^

^^ ^ ^^ ^^ ^^ ^^ ^

an.mi sensu KMpWn, 217 Siepenumero insigni cum grati erant referebat omnia quSe ab aliis sibi collata jg

Quem .
.

^^
cum
incidere
:

aliquanQ0 per viam anno3 Q or& . Deo QuaD(Jo in coenobio Incarna de UUoa *d.bus in Guiomars

iu.-.=- apud quem commoraretur conugu ccmmoraretur contigit sacerdotem -r- i ,._ .!.-.. ponebant, in sravem diuturnumque nnt gravem d.utnrnumque amb^e delicta Le-

eamque

morbum

quem cum haud

procul a

aliis

se

evocans
?

hajres

Huc adsis, inquit, filia; qmd illic Quam dum inter valedicendum am

tangit, e vestigio plexatur, facieque faciem lsabellse exagitabatur tentatio eam deseacris
ruit,

ergo amb* dedux.sdesma sanitatis recnperandoe ac l.ic illi soU.c.tud.ne sent Tcresia non minori ec.sset. patri suo carna 1, aritate est obsccuta quam apud 'P illi coxit, plurimas Cibariaquippe
et ctes vigilando traduxit,

qua tum

necpostea

umquam

impetiit.

ANNOTATA.
preevio num. 1550 a Legesis dicta in Comment.

et

fioMin Comm.prwvio prxstantia eumdem ab ipsamissis num. 1478; decum primaeumcacia commercii ejus litterarn <evi istius

DeS

TeTesteadPhilippumllepislolismennum. 1574; de monitis ad

.m nt quamdam de tnrta in rehus ministravit mttr .n hoc rem dixisses; nec ulln umquam ass.duos qu.bus defatigatio occupavit : unde illam v, his e iaboribus et gU 'pcTea amicfa fuit morbos op.no plur.morum habuisse or tum potissimum ,n antependium altar.s accep.s.et est. Hispali cum

tam

.^0^^
m

Abra depictum acu erat qno rudi quodam modo quod domus desque

hami sacrlficium, ipsum

Hissanctissimisque per Hispamam plures passim in virisnum. 1569 ; et \nsuper habes epistolas ejus ad Comm prxvio exhibitas Ordinis pluresque magnareTem, adGeneralem consVicuos.
ac ieset viros sanctitate

^ucta non hene esset .nstr sacra a rcbus nccessariis altar. ada cum sed.tua adhibere visum est. Quod tentem

ptret, per jocum

s-estus virgis

ait videri sibi

Angelum

seipsum

cjedent.s referre. Ita

quuiem

MMetseqq.in oVidein Comm. prxvio num. ut canonizationis admxssum zd esse processu

tprtii

doctnna

aiebant hano ante excogitatam

verum ^vc

Tldem
et seqq.

ordinis miraculum. ibid. et de hoc vide miraculo

^ 1100 num. linfl

coargu Teresia ridentem inillam onvcrsa vultu etee^ acceptam a premo pctens h^ccine esset ob henc rem almque m^ m0 synam gratiarum act.o,pondere adeoque ser.o verborum niurima tanto et s.m.l. poetut mirarcntur univers*

Sromens

CAPUT

XII.
et

hacjocoabstinerestatuermt.
218 Multa alia hic dici quod ae rvata esset memoria
:

possent

si

lnn, m con .Uorum

esset

taHJrfnr

emm max.me

^^

u
|(W|

Gratus animus,prudentia
discretio.

spirituum

CAP. XXIII.

flew/tciorum
u

Dto

virtutes in as bactenus commcmoravi

p-radu

maximaquc pc^..--quotquot

summo

uTnorunt ac testantur non fluentius .quamquam, quod

tnis et

cum

T ea egerunt ut oporadeo,

exacte

hs

ab

iUis

notat* sint nec observa-

perfecte U m'etiam tam potu.ssent, mterc.de qua> fructum afferre nauca adeo maniPorroquamgrato animo fuerit,

iP--em.neru.tnon

rnut

fcTtnm e

u?nemo
id

si

adveHc

^U
qu

lepta

non satim agnoscat a quoc

^^ ^Z^
:

vel

parum animum
in

voluer.t

on.mn.mque

sibi

impendebant obsequus
aiiqn^a

Terna
r
parva

mulier

blig te eSSe
.-

em omnem o LrSrdepromer
repetere deber

^^
grat.a^

qnan.

*l

^Z
illius

qnam magna

sed

paucu^

aum iu ^ mini enim lllum, frau de deve Ueut, f rail dem cum venire nos emptores pact n ob o nnde quod hoc tcisse
.-

oeneficium

pte sumus inborem

Lm. toterum
quio addictus

"12 T* ^ ^J^ZZ^

non posVide0
r

^t animi generositate
ne
sic

maxime

rios

vew

Pterat. uoni quidem animum serenare semper modo d.lex.t, quos babnit, miro
'

"^^

ceu sanenon esse in me habendum quod * gcnus

^^
"t
j

Dei ob se-

pcrfectionis

Sm

idmihi innatum

halecula suas

me

per qu.s .n partes

^^^X

*^?M mem0 quippe 7 ^^

VITA
700
APCTORt
IBttA *
CAP. XXI

S.

TERESl^ VIRGINIS.
loqui

ET

<] prudentia nic Quidquam 219 De Teresue cum xam minime opus ;videbatur, CObno biis eX 11S qU8B tenus diximus quam

eZZmoiien-

virtutem huraana maj da Ordrtf* hanc in ea fundan tama Beform*tioe, q u0 en m mo do tot A ria, totque obloquentium insurgentiou
i

nemo non usurpan

, videt, soie

mer idi.no
<

sit

clarius
titigse>
^

lium vero erga ipsam amorera magna eomitabatur D reverentia et 8ingu laris veneratio, quam eximia illa quam in ipsa notabant sanctitas, prudentiaac sapientia iis ingenerabat. Hinc, quamquam tam ten ere ipsam diligebant, ipsaque natura etiam es 3et
hilaris> fiebat

^^

apud iUam agerent> ne

^^

p potuissentdomici]ia,nisiextraordinariaquaa Ulorum prope divina prsedita prudentia e F F eo magis quod mul1 ^' fuisset, idque utu de . ex aiteri et

rjrocellis '

^^

"

inclusa cula, coenobii septis

pendens? Quis

tot

perfnngere

difflc

mia

.'^
'

tamque

varias

hominum com P iexl

tot racommoda tot voluntates superare. necessanas rationes ad adeo excelsa denique tot sint^ h_ec, etsi tanta Omnia excogitare potuisset? consideranti fceminam hi videnturexigua, tamen rerum tractatioi. iraadTo morbidam aliarumqne jam stabil a rao

*Jh _ nrir

^,

quidem auderent ad eam intuendam attollere, q ua_. ev0C abantur, ipsam quodammodo treab miscente8 ad irent. Ita porro interdum obtutum compouebat ut cogitationum arcana intueri videresingularem adhibebat gravitur. In reprehendendo rntiooes producebat quibus quae deliquerat confundebatur melioraque spondebat; -" u.-uum nuiiam vero indignationem vel alieniorem animum ilam veru iiiuigua"'^ " -
.

^^ ^ ^
nu

prreferebat, sed potius benignitatem et araorem

b.
;

f fortii* 222 In errata non nisi rarissime connivebat illas aspere tractabat, peccantium vero has blande,

mortificatione

aliqua

severiori

ipsas

probando,

peditissimam, ita etiam inopem,

P er sque Lsteriaconservareetdirigere potuiese. humani judicii horum monasteriorum erectionera id stolidum videbatur plura lance ponderantibus censebant etiam jam genusstabilire; atque adeo
erecta

prout opus habere unaraquamque observabat. Unam vero inter alias ut plurimum severiore auste-

riorequecurabat medicinajpetentique alteri cuidam probam et tam bene cur monacham hanc adeo adeo rudi regeret lupato, ita ero-a ipsam animatam

haud multo post

Suarez,
illa

B Joanna

coenobio amica, dicere

solebat
:

auras abitura. Unde intima ejus in Incarnatioms reprehendentis in speciem

in

quldem
l<-

esse se credere respondit, caeterum neceshabere, ne ab aliarum uwu -__t____ ""o r sario hoc illam flagello opus .".rtl

Jam

satis

multa

erexisti

columbana

agendi consuetudine deflecteret. Interdum magna cum amoris significatione suam unicuique impereratque erga hufectionem singillatim aperiebat et benigna ; austera vero miles et morigeras lenis
:

molire. desine, nec plura * tandem aliquando paupertate et austentate in US Yeruratamen, tanta ingruentibus persecutionibus, non

adversum eam quam nimia videret

libertate efferri.

vigente, et tot

modoeaquJEJam
in regalari

et erexerat, integra perstiterunt

perstant, sed alia de

220

Maxime
in

dirciplina

quam
plina

novo etiam constituit. rapit ea vero in admirationem me prsscripsit disciomnibus suis domibus
ef-

illico vultu quodam plaSi quam verbis castigarat, ad eamdem redibat, quando aliqua cido et leeto in peccante humilitatis signa et erroris agnitionem

cernebat.

quam bene suas ad orationis studium compendianam deformarit, quam ad idipsum quam ad veram obedientiam, monstrarit viam,
silentium etrecollemortificationem, humilitatem, erumentis atque adeo reliquas virtutes

Nolebat eas quibus id ex officio non procuratiom mincumbebat, rerum domesticarum

ctionem
dierit.

Quod qui

domibus

ignorat, videat quee hodie inhisce diffivigeat vita. norma; atque inde haud

notare unamquamque tendere; sed potius virtutes hoc pacto amor in illara crealterius cupiebat, ut commodum colligesceret et ex iisdem aliquod sibi nullam observare rent; aliarum vero sodalium spiritu parum errata atque inde sese aiebat non

Pr

magistra, cum tam culter colliget qualis fuerit post se reliquerit discipulas. Unde bene institutas manifeste colligere est

ingcnio, altam a

quam eximio praedita fuent quam maturum nacta judicium quam natura acceperit prudentiam, quamque
,

sua placebant Htl fpm adeo sibi de in ut quidquid observarent perfectione plaudebant aiebat omatque illa sociis, delictum crederent 22 S

e Ci

-*-'

Non

supernaturaliter a

Deo

fuerit edocta

neque enim

delictain se nulla niumesse imperfectissimas qu eisque aliarum notarent, sed in aliis plurima superionbus ante comraissa deferentibus fidem a
:

c C
a

hisce par esse rebus pruvideo donata lenti^posset; ac propterea eam qua ipsa , _ immerito cenlmmento cen i.-_- humanam fniase non ....m..m_Tn fuisse

quomodo humana

aamoen Duieu adhiberi nolebat

e^minassent raaturius rera quara ..-4 _.^.

fuit,

plusquam quem sui.Magno in filias suas amore ferebatur a ipsis declarabat uude modis omnibus consentaneis amore diligeretur, fiebat ut ab illis etiam reciproco eas ducere volebat, haud invitae et quocumque rebus, sequerentur. Quibuscumque opus habebant ejus fieri has iisdem procurare satagebat, ut, quoad
;
:

J^

ipsarura prspositarum etiam lpsarura praepobiiai uw

cum

e prchar.tate et pru-

vero Pt>de dentia prt-latis declarari. Eas .mperfec toon em qu* id nefas esse atque re-atur ptas oratione .ta bs or redolere censerent. Quas in officerent, ea p notabat ut valetudini corporis omc. distrahi nec non ua alias recreationis tempore

s.mp U

poterat,
deesset.
tuaviter timui

nemini quidquam, ac praesertim

illi

aegris,

221 Volupe

quam

ipsa in

erat eadem illas hilaritate videre omnibus pra.ferebat. Hos vero ride-

^griente accominjungi.aut res similes jubebat. an.mabat; s. qu modata ad consolandum oratione quod, sodal.o vero barum contristari cerneret, en lecto decumbe sni causa occupatis, ips otioss a.e lartari contra leniter easdem corripiendo,

bat, qui,

cum aliquem interioris pietatis gustum perceperunt, statim humana vitant commercia, et,
prout ipsa aiebat, caperata repunt fronte, imo ne alios quidem alloqui audent, veriti ne hoc pacto pius ille sapor penitus intercidat. Hinc statum _ yuunuiv. uu.u vuuv quotidie suis esse volebat animo remittendo tempns, ;- -.-.-,,;, sMnr., m perraittet>ermittenia et in prsecipuis Sanctorum festis pia eas bat cantione animum oblectare atque in laudem

^" oportere quod squalibus merendi "P eaercendorum privatos intra parietes sericordis ansam darent, cum in publicis et v Vetitus et"vituram ab illis exerceri nefas esset. ean servari a su.s prjec.p.eDa, ser.o praecipiebat formam serio ..... uaD do _)1 -^InoorflT.. si Ul la " quara ,n const.tut.on.bus prBcr.pse

erum

"'

ipsorum carmina pangere

scribunt

et eo
:

quem

statuta prce-

X / cont.ngeret iq vero conungerei (quod Deu, us inUS >*J; quidpiam min in re elegantiam affectare aut omnDus, decens sectari, hoc, inspectantibus
_

* uuuy.u-

tamen limites non transgrediendo, neu latum quidem un-

modo

sese recreare

religionis

guem

ab observantia regulari deflectendo. Monia-

monitaj mis dari jubebat, ut hoc caeterae hujus ad posterob sibi caverent, factique esse sim memoria. In sermone suas volebat

r^
et

'

Qorem

DIE DECIMAQUIMTA GOTOBRIS.

spirantes, ipsumque mag.s c.ndorem religiosom recollectorum redo ere eremt ofarum et hominum mallent aulicorum formulaa; utqne

701
AOCTOit
fcUKtU-

^'m quam
in

supernjreui viucn. wcucic ac ai^ua^ u^ M ~ u ~ **~ superiorem videri. Credere se aiebat non bene suo /y e kj _^r. :iUn ^*,m..;Anm oii>o ilrvmi nnirl ^ UUlUltJ lUUgl ^juodc ittaui j/ic^oivA^m \j^/ v^ offlcio fungi posse illam preesidem qu domi quid .*. n . A quod provinoiali clam esse vellet; quin poageret f.,,nA nnlrlnninli nlom OCQO TTOllpt. ("111)11 TlO_

noc
norm n

genere stupida, aliquaotulum

qnam

plus

tius

ad

TTNmuV^ratricibus

ad statum precum
n.s.

addi, 7.,, tn ,*s austerilntes volebat

^rfon
.

"rl

,dque liulo suaderet necessitas,

nisi euiin id ad dTem dumtaxat: tepidarum.mmoniales dissimularent, .oluWtor, eonqueresi hac de re sese notam ratte, :

moderamen

h.o

suarum ipsum rerum enim pacto muneris impositi conscium esse hoc onus levius reddi. Cum iis potissimum agere moniales domi volebat qu et rerum peritiam aliis majorem et prudentiam maturiorem baberent verumtamen caverent ne peculiari aliquo in quam-

gratum

illi
:

esse debere

piam

affectu se ferri, illius causaplus

;

quam

alterius
cffiteras

faciendo, manifestarent
turbari.

boc enim pacto

quotidie mag,s et mag.s rentur qua;, si onus hoc facerent, nec fecravaretor, valetudinis jacturam rigor.bus parea rendisad quos voto se obligarunt tractim voceque volebat forent Offlcinm diviuum enim conteuta geminum denressa recitari Bt voce
,

as

227
aiebat

Ouotidiana sese discere

experientia

magis magisque

*
fnjill(Htj

umversam
;

domorum harum

quietem

aiebat sequi

rem

incommodum primum, cantum alt.oingratumauribusaccidere, cum ad numerum

:

ubi enim hae subdiobstrinxerint, sponte sua ipsse, tarurn sibi animos sed supenorea exequuntur jubeutur
in priorissis consistere

quidquid

et spiritum vrtaja noncaderet; deinde, modestiam In relig.osarum adintercidere. se iuitie hoc pacto magis volebat dotes anim. quam

missionespectari dotem pecuniariam

nullaque de causa perm.ttebat quibus ea qus Const.tumonasteriis adscribi illas al.quod nadefuerint, preesertim si tiones esigunt, habeant, multo yero m,corporisque vitium
;

oportere, ad injnsignes suiipsarum victricee esse tentationes perfringenferiorum imperfectiones et in prajfectis exigebat, das. Nihil porro impensius aiebat necessarium, quam regendi nihilmagisillis quam sanctitaleutum, majoremquc hujus haberi
tatis

ratiouem volebat
siut.

plurimas namque sanctitate

inepta?

preestituras,

qu tamen ad gubernandum
Preelati

futuraB

vero

partes esse,

si

quam E

,ur* emissionem admoven. nus ad votorum easdem damnum sequi admittendo plures

Tantum aiebat ouam constitutiones prsscribereut

quantum

s.

La

compleri

imo numquam eum ccenobia destn.erentur mah.isset, ut si qua admodum

:

affectu ineptam nimio aliquarum studio sinistroque irritare, aliamque electam viderit, creationem hanc assignare alia accersiilii coenobio muderatricem guberSi qua vero priorissa aliaram domo.

tam naudarum dota

virtutibus

peteret, huu- .n fam.l.am idonea allegi in ccetum

nnmerum

caruerit, etsi vel religiossissima et illustrissima foret, quamprimum in or-

Laicasetiam quam paucisadmittendffi locusesset. dumtaxat qu.bus segre simasesse volebat, et eas atque hac in re prspos.t s

prseesse anno dinem redigatur nec uno quidem enim anno fore aiebatut multum permittatur. Uno

domui subditisque

suis

noceret

et,

si

triennio

domus carereposset;
rimas

semper habere pluoccurrendum videri qute laicas suas gravant, e siepe gestiunt, quibus domos

".ddem ejnsmodi a qnibus

urgtnda,

pamm

ill

subs.dn ha-

posse ut, subingrepresse sinatur, iieri forsitan consuetudinibus, domus in pernidientibus parvis nullum commiserationi ciem ruat. Iu hoc pralatos morvoiebat neque enim ubi tanta est locum dare
:

^o^TTafnatura

melancholica; erant, his aditum

;

volebat occlusum quod quam arctissime ad suas nec raro hujusmodi, aliis impedimcnto

humiUtatis exercitia, grave cuipiam tificatio totque Si vero, inquit, ideo videbitur ab officio deponi contingat, mde manifesto depositam mdi-nari
:

Z*

jam sunt. Si qu* etiam domui damno erant, s.ngularem haben cooptats fn Beligionem volebat ,.n Ularum a prsfectis rationcm carum prov.den
vero tales

sunt

ineptam anparet huic ipsam muneri adeo est imperfecta ut enim qu*
inhiet
iis

esse

neque

prffifecturae

prffiiicienda

animabus videtur qu

"

animi relaxationem afferr.. voleipsarum imagiuatiombus has me. Tordinatis nec confabulat.ones n.mms ndeeoendere. uti C immoderatam concedere, nec ,nobenec Ubertatem et r.gore eas
e

commoda

necessarns prospici, de rebus

rquam eis

Non

a-

w
J
"
,

memoriseinsculpatur. nrnTiium religiosorum rerum administrationis ma-

ad perfectionem anhelant. tanta 'contentione digna est ingenio ratio, digna qua3 Ou sane tanto

Ts Tmporalium
riam Hinc in erant maiores

te
nt^

rn ferre

valuissent; sed magna /eMn L uTo auctoritate prorigore statutorum jura quadam constautia et

Z tam bene tt e^sUel diutius

mtu.tn volebat, et nulli prorsus, e observari male valenti hac ,n re conn,quam

vixissent in reiigioso coetu

Wenim regu.am

sed

cum

severitate etconstitntiones

volebat rationem hanc en.m ad spi- minillnMne , ff nam haberi directionem imprimis essenecessa- j, ritus negotiorum dom.bus qus censibus annu.s dotate
:

^'

vetabat expeusas quam pronecessar.arum cometsi al.oqnin ventu's ferrcnt, laborarent; sumptusvero ornafieri

moditatum penuria omnino e nimios

TsJ

m prforiiiii

^Tlnhocincumbehatut
"

pr*posi,* eUgerentur

,^ntia qnae prudent.a

probitate cffiter.s prfficellev> et vitte P m, satis erat, sed

pttaottdebat : s. en.m her, rea initules impenderent, nrsnosita, multa in monialibus in prand.um suppe[nde posse ut nihil stabili ceusn carent.bus ln domiciliis vero tet alieuum *s contrahi s. en.m nullum permittebat in^ren^ quam Ul. debita contrahere
:

tam

hiec

redactum paulatim utraque innihilum

.r.

Stat

namque
iii

superioribus
ipsffi
.

inhnmanum
o

fore v.deretur
,.s

superionou

'mii^rr^ua

apenrent. np veneratione has ipsis

.

Ouam si pmpositffi efpro^ali.niore

ierrenx reprehensionem segrc

in

^^^Zl ST^ -^>P s

***
"u

^Z^^^ ^. *?X
nuod '
suis
.

manibus compararunt lucrum

crmsanfl-u.ne.s auae-

multisse partibus " . suissubsidlU m peteret Hinc nue SU.SSUOSlu.uuiycc.c dissoluu.m quam id dicebat monasterium malle videre. Intenm nmen hunc in statum redactum

= ^
nitatur et

pottissimam P rfectasnossevolebat con. Ut .onum rationcm esse nt in It ruendarum ser.oexcubarent ^non^ve o legumque observantiam quidquam ^Ber iisdem pro arbitrio

on

volebat sufflcienter pnester, necessaria euilibet defutnrnm modo aiebat illis umquam

nihil

v^

ecri fldnoi. iu

vo ba diligeutiam. Visita.ores poterit adhibeat fieret^t domo operum

Deum pmposita

qu.m

u,

facereu. , jnngerent; et si secus Odobris, Pars Prior.

commonendum

Eere

quid fa quaque

Tomus v

lCCTORt
ilBEIU.

TERES1J3 VIRGINIS. ab una domo in aliam transmigrandi copiam 8ibi rationem subducere, lucri uniuscuiusque monialis petere >mo ne qu.dem nosse banc al.quando licere a^erentur. lucrat, iis grato ut au3tum erant conced,; quod diceret tell.gere nemmem posse, illarumque nomen animarentur,
7 0"^

VITA

S.

etatt e ad pergreuuuw -~tri<<j.s navae operatnces aliisincoenobiis, inquibus adeo non erant, depraedicari.
in dtligendit

pSendum

nisi qui reipsa esset n si

expertus

, ,

quanta ha<hac

I ir

lateant

incommoda, quamque patens cacodamoni

229

duceAd suas fundationes monachas secum

: ,

ad novas fundationes tociabitt,

quas si aliquid videret peccantes, bat lectissimas monebatque ut viderent ad acriter corripiebat non proquantam perfectionem otligarentur; cum

ad tentationes injiciendas hoc pacto janua laxetur. Hinc cupiebat ut, si quae harum ad aliam destinanda esset sedem, id per speciem alterius caus
fieret,

priorum solum
ratio, sed et

commissorum ipsis apud Deum eorum iu quae aliae post successurae

foret.

migrans vero non ideo fieri sciret quod hoc ipsa postulasset. Atque hanc aiebat nullo in loco pacem quam quasreret reperturam , quin potius
aliis

reddenda pravo illarum exemplo impingerent, quem diximus Rebus vero jam constitutis, de illo
rigore
S.
.

damuum

parituram: etquae hanc migrationem

multum

Joanne

Mariae a remisit, uti ejus e verbis colligere est: Scias Baptista perscriptis

prorsus apud alias in pretio esse vult. Quod si forte necesse esset quapiam de causa illam inde evocare, id tamen fieri vetabat ob ipsam illius
petit, nullo

velim non eam me modo in jam ex amore omnia fiunt, qua3 solebam olim quod nulla mibi rigo nescio an id ejus sit causa occasio, vel quod in ris exercendi detur modo trauquillius res peragi. u tellexerim boc pacto Omnibus viribus contendebat ut omnem ergaconfiliaesuae sanguineos et creaturasreliquas affectum
:

gubernando esse

petitionem; hocque ita servari exacte volebat. Nullis porro hocce sedis mutaudae desiderium aiebat
innasci

quam

iis

quae

tetricae

sunt vel indolem

utilitatis

habent ad idoneam.
232

res praecipuae

cujusdam

minime
"
,

pacem et serenitatem, atque ad opens quod per lpsam Dominus m Rehgione Car-

Ad

spirtus

" 6onor "

rum

cop u mo .

exuerent; dicebatque

suum
si

erga dilectam aliquam

rei

cuipiam saeculari rigide regendasnen animo videret aflixam. Novitias quaesuagabat, sed tali dumtaxat duce opus habere

amorem

intepescere,

hanc

melitanaerat auspicatus, durationem acincrementum, aliam rationem suggessit perquam salutarem,

"'Ubwfb.
c "'"'"

viter
in noviliit

Ordini

ajiti*

admitlcnditj

ad constitutionumobservantiam easpelliceret. 230 Ingenio bono donatas unice diligebat; ac monialipraeter vocationem Dei, nihil in allegendis bus etiam laicis spectabat magis quam ut ingenio
valerentc. Qui ejusperspectam habebantsanctimoniam quamque orationis esset amica, unice commendare pietatem et orationis studium solebant earum quas ab ipsa in familiam vellent cooptari

monialibus suis commendat et suis etiam in E amore tenebatur, ita illae semper de animi negotiis cum

dum

libris serio inculcat, ut, sicut ipsa doctrinas

versatissimis Theologiae magistris communicarent, quorum consilio regerentur ; hoc namque pacto

futurum

esse ut

semper tuto procederent

;

quos

si

simul etiam pietatis studiis addictos nanciscerensi vero haberi tur, eo directionem meliorem fore non possent quibus utraque dos simul obtigisset,
eligendos

tum
;

eos qui doctrina excellerent

sibi

dicebat

hoc enim pacto credebant illam suae voluntati morem, hasce admittendo, gesturam verum has illa tam parvi pendebat dotes ut in judicio ipsarum explorando omnis illius versaretur cura. Horum de numeroetiam ipse fui; cumque admiratus rei causam
:

enim numquam

ab aliquo viro

litterato impo-

et hanc opem omnibus quidem necessitum esse sariam videri, maxime tamen moderatricibus. Cavere sibi suas volebat ab iis qui pauca scirent se
:

namque

abipsapostularem,confestimaudivi: Hocilliloco, hic etiam h Pater, pietatem Dominus elargietur

;

experientia nosse ecquod sibi a uonnullis non semidoctis, qui cum rerum essent ignari
,

h
//

orationem edocebitur
studia in

sed qu33 aliqua pietatis

mundo

exercuerunt,

interdum etiam

necesse est ante

dedoceri, ut quas ibi didicerunt,

minus tamen confidenter responsa depromerent quam si rem percalluissent, detrimentum accidisadeoque set. Ut vero tanti moraenti negotium orationis et rerum interiorum studiosis necessa,

./.hic

u
2 "
//

At si ingenio non praestent, poterit. Adhaec si moillis hic dari non ipsum nialis aliqua pia et Dei ancilla ingenium non habeat, sibi soli tantum bona est si id felix a uatura nacta sit, aliis gubernandis et omnibus
obliviscantur.
;
:

rium, perpetuo floreret, facultatem dedit hujusmodi de rebus cum quibuslibet religiosis sacerdotibusque communicandi , voluitque ut praeposit

hac in

re

semper se

faciles prasberent.

Omne siqui-

quae domi obeunda sunt ministeriis idonea est. Quin et aliam rei hujus rationem dabat quod quae

dem animae bonum in eo aiebat consistere ut cum (Vitae Dei famulis interdum de rebus suis conferat reciperet, cap. xxm); et quo plura haec a Deo dona
diligentius eo ipsam de iis cum illis communicare opus, dirigi, gubernan debere, a quibus, cum foret posset. et a solitis diaboli imposturis liberari reipsa 233 Atque ut ipsa aliis consuluit, ita etiam manipraestitit, ut paulo post ad libri hujus calcem is vir dofestum fiet. Ita porro confessario, modo Fundatioctusesset, credi a suis volebat ut libro

quibus obnoxia est imo nec easdem, imperfectiones non consideret etiamsi admoneatur, possit agnoscere; quin potius numquam non sibi videtur bene rem agere, et
tenui donata ingenio
est, eas
,

mff| eluxlL

nullius suasu

ut

suum

subjiciat judicium, induci.

np ea potest opinione dimoveri, vel Atque excel-

in

contulendo
rnona*

quiiti

tteriorum

hac ratione, ea prassertim monasteria in quibus pauculae agunt monachae, se tam in iis quae ad corpusquam quae ad spiritum spectant, conservare hactenus et tueri potuerunt. Z'6\ Praecipue studebat ut perpetua moniales animi pace ettranquillitate potirentur atque hanc ob causam, tum etiam ne cui offendiculo forent, lites omnes, quoad ejus fieri poterat, suadebat evilenti
;

num
n h
//

in haec scripserit

est ut

verba n Superhoc necesse condoctum ac prudentem confessarium

:

sulat,
ille

nec

aliud opere exequatur

quam quod

//

tari, et nonnisi extremis jam tentatis, easdem moveri alia enim via sibi redonandum a Deo quod judicio prosequi negligerent. Nolebat adhaec ante
:

Ad praepositam referre hoc ipsa qui poterit, ut sibi eum assignet confessarium sit, instructus. Hoc porro fixum hisce sit dotibus non aueam quae iis quae confessarius suaserit, llludi scultarit, nec se per eum dirigi sinat, a malo
suaserit.
spiritu, vel gravi

enim melancholia opprimi. Etsi

confessarius decipiatur,

tamen ipsa nequaquam

litem

cuiquam

intentari vel coeptam urgeri

quam
quietis

praepositus rei esset factus certior et ad hoc facul-

tatem singillatim comparandae causa nolebat

concessisset.

Ejusdem

transgrediadecipietur, si illius praescriptanon ipsa tametsi vel Angelus Dei fuerit cum tur communicabit, locutus. Nam lumen illi Dominus
;

monacham quampiam

vel ostendet

viam qua ad exitum *

res

deducena
//

sit.

sit

Nullum vero inde

DIE DECIMAQUINTA OCTOBKIS. sit. Quodam in co.nobio agebant sequetur dispendium; at

potest periculis
et
et laica, orationi

703
AOCTOKt
IIBEIA.

secus facere multis patere Suadebat afferre (cap. vin). . non pauca damna
adha^c verbis quam sensamentisillisaperirentur.
tur Maxime autem sincere vos et candide

efficacissimis ut apertissime De qua re sic oqui-

necessanum

est,

car.s.imffi,

procedere, non

modo

dis(esthocsiquidem

cum confessarns vestns aperienin delictis vestns clarissimum), verum etiam

monialis quaedam ambae addictissimae, quam et raortificatione ethumilitate suffulciebant, ambse etiam singularibus a Deo favoribus ornatse. His contingebant interdum vehementia Dei desideria, quae reprimere non poterant, sed quas Dorainici Corporis sumptione retundi videbantur et iraminui. Hinc

a confessario quaeque suo obtinuerant ut saepe sibi divina frequentare Mysteria liceret. Exinde ita
accrevit impetus, ut, nisi quotidianaipsispermitteretur Comraunio, languore emoriturae viderentur.

in

Affirvntur
cMHifl''9 u0 '

Hoc enim orandi ratione vestra declaranda. vos recte mceausim nisi faciatis, affirraare non namque amat ut dere nec a Deo vos edoceri is intimae animaeillipandanea claritate et veritate turquiilliusvicesinterra supplet, qua ipsimet; simulque aperirentur si inter mortales ageret, vos cogitationes.nedum opera
:

teruter

Visum proinde confessariis, tametsi magnam alrerum spiritus experientiam haberet, tanta
necessitate

laborantibus

nefas fore quotidianam

Sacrorum participationem denegare. Sed eo

demum

vult etiam
vestra,
illi

minimas

manifestare

(Mans.

vi, cap. ix).

magis quam hu234 Nonnulla prudentia divina nulexequebatur, utquiipsius acta videbat, mana rationem lam eorumdera probandorum invenire deinde apparebat successu

res processit, itaque angor invalescebat, ut summo easmane, ut vivere possent, Sacram adire Mensam oporteret. Praeposita per litteras Teresiam de omni-

bus reddidit certiorem sed litteris nihil respondit, quoad coram cuncta perspiceret (tametsi jam tum
;

intellexit quid

rerum

lateret) et suas confessario

posset;sedexillorum jam quam eongrue essent peracta. Novitiae cuidam monialium sufYragiis ad votorum emisreliquarum Hoc mane professionem sionem admissje ait
:

rationes proponeret cur illius hac in re sententiae

non acquiesceret.
m>piratam 237 Ut ergo hunc in locum appulit, raultis E utrique monachae ostendit rationibus nonnisi me-

mquit, Cui monacha In aliud hanc, Reverenti* Vestrae videasi ditferam tempus, Mater Tibi dico His auditis, excipit tur. Ordine vota nuncupaturam. numquam te in Quodtumverbisdixit, post etiam facto ostendit; cumnullisaliaruminduci potuit precibus ut hanc eam paternas ad ades vota sineret emittere. Unde inquibuseam mox hectica occuredireoportuit; tempore exspiravit. pavit tabes, e qua modico post tempus prope erat Alterius item novitiae profitendi licet insisterent moniales, et hanc tamen, impense fuisset defectus, admitti nullus in eadem notatus noluit quam rei aliam dare rationera vetuit. Cnjus aliquem corpofutipsemetexeaaudivi) defectum erat nullus ut nulh ralem qui nihilominus adeo propter hunc a votorum emissione
emittes.

: :

ram imaginationem

esse,

quod se,

nisi quotidie divi:

nas epulas obirent, morituras putarent hae tamen rationes ipsis minime satisfecere, uti nec alterutri e confessariis, ei scilicet qui rainus habebat doctrinffi rainorem eteet rerum spiritualium experientiam
;

nim

alter confestim veritati se subjecit. Inde Tere-

medicamenti gesia perspexit alio has aegras esse curandas, illisque magna cum constantia ait nere
a Sacra Mense similia se habere desideria et tamen inquit, non saepius comMihi credite, abstinere
:
<<

municabitis

moriemur
dientius

fore

quam aliae, atque ita tres simul crediderim eqnidem longe id expequam novam hanc in domos has

domesticarum

autem omnes arcenda videretur. Censebant utramque illam ad hoc illi esse manifestatum tns De postrema ld In^titutum a Deo electam non esse. evidenter ex iis patuit quae contigenuidem postea revelare Deus est runt nec defuere etiam quibus quoad hoc actum di-natus quidquid abancilla sua
divini

Hoc
tur

desunt consuetudinem invehere, in quibus non minus vobis Deum diligunt quaealise quaj non exercere cupient. que idem pietatis genus Sacra Mensa abstinendo ingentem
illts

die

exspiraturae viderenpasss sunt dolorem, ut vere

Teresia, qua3 etiam eo
die

Sacramenti

esset optimeesse actum.

Idem

severitatis

genus

ptioneabstinuerat,magnam ostendit seventatem obedientia? subjiciebant eo quod, quanto minus se tanto clanus (dum sibi persuaderent se non posse),
pointelligebatmeramesse tentationem. Cpeterum rursus tertio, minorem expertae mostero die, et ita ipse angor est lestiam sunt, quoad tandem Teresiam, a superionbus imminutus, ut, licet jam adire ipsae viderent, iussam Sacram Communionem acciperent partem, et tara hae quam inbonam id

ergacognatamsuamexercuit; cum nec

caro, nec

de novitiahac sanguis, necmonacharum.illustria dotibus (evat namque revera praeclaris spondentium potuennt quoipsam instructa), preces impedire exutam paternas minus anno evoluto veste sacra

ad
e

ffides

remitteret.
sibi

guifm paluil

altenus Instituti noviaspirantem, admittere tiam ad perfectiorem vitam jamdiximus,abaliorumOrdinum nolebat; quia, uti aliena erat. Cum monachis inter suas cooptandis qui aliasque rationes fratrem ilhus, vero ob hanc se dimisisset, nostra3 sacerdos, jam a

235 Commendatam

maligni spiritus tentationem reliqua^ intellexeriut coenobio haud procul Salfuis^e d Pactum id in quaenam illae fuerint monachae, mantica ; et quamvis

nomina prodere mimme norim, earum tamen hic visione fruitur, altera placuit. Harum una jam Dei
adhuc superstes
est.

erat Societatis

seque in cubiculum ad scribendum

versatilera rediit

contulisset,

mox
ille

238Q,uodmodo dicam de spintuum

discretione

cr. xxv.

ad orbem comperit abiisset.Quem ubi discessisse

:

visura

num

Pater

e vest.gio

ut ipsa hora sororevocari jussit; reversoque edixit illam suis annurem suara adduceret se enim
raerare
velle.

huic ancillaD suae in iia quos vitu^est.qua nimirum dignoscebat haberent, bonus esset dcret, utrum spiritusquem an dissentaneus ad anmalus, vero consentaneus prudentiam, qu* lumine

nuam

communicare Deus digna- d

tingulaii

dono

Adductam ergo admisit; haecque laeta agit, etiamnum hodie in Salmanticensi domo
sociarumque cum exemplo. possem, e quibus 236 Alia id genus plura dicere humanis illam rationibus, sed manifestum fit non certioribusque duci conaliis longe sublimioribus enarrabo, quod ad suevisse. Unum solummodo hic efficacissimum futurum intendo,
ea quae probare

eamquamjamdeclaravi

potius quodamcoelestietcognitione supernaturah

conducebatur, quara humanis rationibus propheti* etiam donum 'modo pertinet ; etsi ad

aliquo

uara

p illatn
cce/ilui

in accedere. proxirae interdura videatur ^accurate^quempercipiebatque Sono excellens fuit, cum ipsa agebant et haberent spiritum qui nam uteos qui 3 an pertingerent itaque fiebat
ilUt

Hoc

quoUue

se

VITA.
704
. .

S.

TERESIiE VIRGINIS.

AOClOBi
IIBIBA.

se in via perfectioms putabant, ab

Sm

adhuc s^ere ed Jrraultura Alia q^amde ad finem pertingeret. an tequam dum ageret et huraihtaTeresia re nuapiam cum non proderet quam in amrao

it P*U ei

^^J
inquit,
jussit,

mim V^*^
mft0
.

fecisse

profectum
cuiin-

cum ad corpus tum ad animam

epist. 74, not. 19) refert

m ^ipsam ^^^. viam

1

/iliarum suarum D Antonius a S. Josepho (tom. ///, spectanUbus P.

perfectiouis via

monialem quamdam

lUi restare itioeris

processu canonizatioms testatam esse tale fuisse Sanctce erga xgrotas sludium xd pro iltis ip Sa -. *tCf C{ lUf/O t/l*Ol* sacra w- etiam vasa 0*l venumdari debere diceret b Notat ex Yepesio P. Antonius a 5. Josepho
,

, .

em verbis vultuque Kebai. id h*c statim

i

agnovit, et blandc

Iuterius hoc,

non

sentis

eUamalteriustentationem agnoyit;
teras

. ^ternam quam per ht-

JU

o:

(tom. III, epist. 8, not. 1) Sanctam usam fui Ss e in principio severiore regendi modo quam post-

modum, quo omniacum amore

ait P.

fiebant. Malebat,

securam esse
e

quod rectum per

iter

Joannes a Jesu Maria, collo subditarum injicere aureacharitatis vincnlaquam ferreatimoris.

c

ditcretionie

$pu iiuum

quem nemo non ut san239 Rusticu8 quidam nec plebeii modo, sed ctum suspiciebat virum, spiritum cum aperuisset, etiamlitterati. suumilli multaque de ahis aDeosese compellari dictitans, apud illam disseruisset, ilhco rebus spiritualibus ipsa cognovit et suo bono eum spiritu non duci tameu palam enuntiare aperuit confessario. Hoc jacturam pateretur; sed rem noluit, ne is faniae educere contendit, silentiopremens, ipsum errore mittendo viros, qui in labonosis ad sanctos eum cum eumoperibus etobedientia exercerent. Verum postpadeficeret, facile non ita multo R inhisipse stoliditatem. Suo etiam tuit meras esse inanias ac observavimus) quasdam proscne ccetu (ut supra dixisses; psitquas omni exterius carere defectu Instituto parum idoneas suo videret
quod eas ipsa
alias contra, ut in illud

Sancta (tom.

II, epist. 93,

num.

2) edicit nullo

admittatur quas sagax se sinere modo ut novitia sit, cum id sit contra constitutiones etmalum non adferat incurabile. Ad quodscite advertit P. Antonius a S. Josepho (not.
3) Ordinem procurare quippe cum haec ideo eum novitmpossevirtutem, ingrediatur, defectum vero judicii a soto Deo

suppleri posse. d Id ipsum narrat Sancta capite vi Fundatio-

num quamdam
:

porro rei circumstantiam non

tradidit. Dicit salicet

omnino accurate Ribera

ille
:

angor invalescebat ut summo eas mane.ut E vivere possent, Sacram adire Mensam oporteret, quasi utrique moniali hoc commune esset ; Teresia Unius quidem angox tantus erat ut vero ait summo mane, ut vivere posset, Sacram se adire
Ita
i

nomina darent, verbis auiomnemque illis metum adimebat quo ab mabat,

a Deo

Mensam
re

oportere sibi videretur; nec sane animse nec pro ulla muudi ese erant quae fictione uterentur,

hoc proposito deterrebantur. monacha, fer240 Alterius cujusdam Ordinis ilagellationibus ac vens Dei ancilla, crebrioribus qua? quoin maximum languorem incidit
jejuniis
:

mendacium

protulissent.

CAPUT

XIII.

novae devotionis ties divina adiret Mysteria vel occasio, protinus in terram prolabesese offerret amplius batur; quo in statu cum octo horas et perseveraret, tum ipsa sibi tum aliis monialibus

S. Teresice de rebus animi sui relationes scriptce

riis suis
.

mentis pati

excessum videbatur. Jam civitatem raptuum horum fama pervaserat, quod frequentes his laessent. Agnovit Teresia quidnam rei sub doluitque talia spargi videbat enim quonam teret, omnia haec reciderent. Religiosas porro hujus con:

ad quosdam

e confessa-

fessarius Teresiam

cum

adiisset,

ea raptus id esse

modum

negavit, ac nonnisi temporis jacturam videri atque e debilitate ait provenire corporali quapropter fore consultum ad tempus ei verbera:

C
ornutam
fuute.

tiones

ac jejuuia interdicere. A quibus cum abstineret, vires corporis recuperavit et nullum ei raptuum mansit vestigium (Fund. cap. vi).

,e in oraum calcem quomam m cuipiam a Teresia transmisit; sariorum qucm eoapertesimpliciterqueloquitur, utpote llh sese aentiret.in utDei habebatvicarium, etquidde quae hoc hbro dicta F eo manifeste declarat hinc iis
:

Non abs re mihi futurum videtur ad confesscriptum attexere quod suorum

libri

hujus

CP. Kfl.

Rcfert Sttnlfl

suut, confirmandis

sacerdos admiraConfessionem dictitans excipere perbundus, se soneequamexintervallo interviseret Deipara Ma24-1

Alius accessit ad ipsam

magisque declarandis utile iminde sequeprimisessepoterit. Etsi vero non alia sanctae huju, retur utilitas quam quod hoc pacto
verba ad
e re foret

memoriam posterorum
hoc
illa

transmitterentur,
igi-

loco afferre

quo non mediocriter

in

cujus in lecto considens plus horse spatio suavissima cum eadem misceret eolloquia et furia, et

me

Inhasc legentibus existimo gratificaturum.

:

tur verba auspicatur

i.

Quem

orando modun
-

turos eventus aliaque plura aperiret;

quorum non-

nunc

servo, is est.

Cum

oratioui

nulla

cum

reapse contingerent, fiebat ut quidquid

diceret, ut

verumhaberetur. Agnovit illico Teresia fucum, quem tamen certis quibusdam de causis tum quidem illi aperire noluit; dumtaxat suadeus
ut paululum expectaret,

visurus

num

quod intellectum discurrere possum, rap et quiete v-el tinus sese colligere incipiat u < sensibus meis in gaudere, et ita quidem ut ut frustra J am re uti neuiiquam possim audiendum, atqu
;

insisto raro pe anima pr

vere vati-

habere videar,

nisi

forte

ad

ciniaillacontingerent, simul etiam alios

quosdam

id

tum quidem non ad

aliquid

P^P n ^;
reD
Ib

ex ea sciscitaretur effectus, nec non iu vitae quam ducebat rationem inquireret. Tandem patuit meras omnia esse nugas (Lbid. cap. vm). Plura alia ejusdem generis ei contigere; quin etiam compluribus illusioni obnoxiis prudentia sua remedium attulit.

ii.Sffipemecontingit,quin velim, d e J loquo, de aliis rebus nis cogitare, imo etiam dum

cumque mihi
applicare

videar,

quantumvis connliar
I

orationi

me dedam,

eamdem me non quam ob magnara ariditatem

ad

ANNOTATA.
a Id facile persuasum
stolas
ret
:

erit legenti Sanctse epi-

parum (quo etiam corporis dolores non recollectioneiiu^ runtj, tam repente mihi illam im P^ Q1 mentis sublationem ingruere ut

in earum enim fere singulis summa appa-

nequeam hsc quoque

;

in

momento me

debe

matris sollicitudo de rebus etiam minimis

eosin

me

relinquentiaqua effectus et fructus

. afferre
. prievia

eecum

~i eolent,

visione nec re

nuidem e quap.am t eUecta

et

^
S

OOTOBRIS. DIE DECIMAQUINTA vero cum hominibus, nulla bablta

t

705
UCTOftft

pTa3sertim cum consanguimancipium neis, mihi videtur gravis, ut velut

IUi.

ne

quidem nonm

,*

perire

videatur an^ma

*gnum ta mag num

n N
/.

e contrario

tum me esse credam nisi forte cum illis colloquar quorum est de oratione et rebus ad animam
;

gpectantibus sermo
consolatur et recreat
raihi taedio siut,

nam

tale

me

colloquium

ir^rltTptif^uear
c

srs .su r i ss-js SS.5S. ^er^Uere

Ul,

i~
videatur,
, :

et, veiiem:

tametsi etiam hi interdum

u
/,

neqneam .itaqne
ut tunc
et

iamiam finienda

"

m e^clama? Tt Deum Interdum ne conc.tatio mentis. occup t fortis scilicet angu^ Ita valeo qu dem considere loco He et impetus me occnpant. ut procurem et tam suavis e.t tngruit quin eam

adeo invocare compellar

vellemque eos non videre, sed in esse possem. illa me conferre loca iu quibusaola et ipsi imprimis Barissime tamen hoc coutingit, me cousolantur quibuscum de rebus auiraie me cibum comunico. Saepe mihi acerbum est quod

me

,ime sumere et
u . iis

"

sunt tunc sentio an tf ustias.e diu vivit Quas vero satis esse quean. e inferendam I u Vd mortem cum oon obsistere val am; , vere videar ut iisdem t mors et remedium Dei videndi ratio ac

abeademne

liberari

quidem an.mavellet, qoam-

:*

ad legendum orandumque quod solitudo mihi suppetere . sufficiens mihi esset.Semper mihi terapus lon//uuraquam tsdio impendam er e a ius dari desidero quod lectioni

vero ad Dei honorem necessitatibus carere posse, eique easdem offero iis obsecundo videtur breve, et 246 . vi. Omne mihi tempus

somnum inire necesse videam me minus quam aliura

sit

cum

quemlibet

^^.

4njfc

ff|

numquara puto

id

//

,i

eam

enira

unka

dum
,,

semper mire atfecta fui. Lego pauca; ubi enira librum inspexi,
recolligo
pra3

admostatirn
ita

max.ma putat omoes bomines moerore prosterm fundi, se vero solam

B

consola . one per

,

mentem
quia

oblectatione

atque

invenire.

Dominus
:,

omn.a aliquo raptu quo qu.ete et delectat.one magna rdacantur et anima P videndo aUquid eor
occuvreret

omues remedinm Hoc porro adeo .psam divexa*.

soUi snis in maiis, se

nec non e* ep*

ut, n.

sed id lectio in orationemtransit; multiplicibus obruor negotiis,

.

ranssime nt

qu hcet E

bona

sint,
:

non

ita

ctaret

atque

ita

fit

tamen ut semper temporis desideno

nihil

delectant uti illud deierae

cur tenear; hocque in causa est

(ut

interdnm 1 iuterdum alia q uas desiderat, bujusmodi inter quid ut, inquam, nisi lendo expedire non anima ab bac poena se : veu.ret.

pZditnr,

videara ea qus volo quidera credo) recreet, quod desidetieri.vii. Orama illa et desidero, minirae virtutum, ab eo mihi tempore potissimum
ria
et

Dominus

ortle'"

&*

"

deiiJtrio

famuferventia mibi Deo ebinc tan> veb desideria, et quidem ,audi incidunt 1 impetuutverbiseaexpouerenon val am enti tantiliffl dolore quod me cum liuc vero non minori quidem uiHatisesse video. Tum objiet pos e nec quidquam m.bi uuU us labor

quietam dedit quo orationem et tantopere me ptibusillis mihi corarauuicavit comperio ut antea mera esse fu melius profecisse
:

cnm

ra-

\1'm. m

Qnaudoque

viderer perditio. QT10 puntaiem eveneet visiones mihi contaenti*, 247 vin. Post raptus ut fatear, subnectam utilitates quas* hic runt
;

^J :

si

quod non facile non mortem, non martyrium, U ^ons, etiam nuUa prfflvm At-que boc p peTar d t qo inc in momento, m.bi deratione, imo ut nesc.am unde *' totaimmutor; vdeor iuclamare velU m.b.

me tonte uimana.se. quid habeo boni, ab hoc in firraissimum propositum Inde mihi accessit nam ne venialiter quidera

Deum non

roborisaccedat. Tum et omnibus declarare

reous .n.en ^rvoluptatem non 'ocare, quamque id no. concessurus s. ad bonum sit Deus nobis hsec Tam vebementia, inqu.m.
quant.
referat
in

Derade prodeUberate coraraitterera. x. perfecho quara ad raajorera rei posltura nullius sententia ejus raajus obsequiura, ex uera Deique noscurat ac dirigit, spectare qu i aniraam meam demura ea esset qua^cumque u eem. omittenda,, mternullum mundi thesaurura q uara etiara ob auderera secus facerera, non mitterera. Si vero

offendendi, potius oppeterem mortes mille

quam

venialera

Lpara

dLosuerimus.

unSeria nt

velle

res admoimpedimenta non retinerent ulia quoad meffl v.es s.nunt : rumeximia/pr-tarem nui me videani ut Deo in
,

SiSSSS me
Hinccum
impedire

possum. Videntur porro videar id quod uon tenere me, ut ad . . status hic viuctam emm obsequio utUis sim si
:

me

ipsa

**^

utraihiquideravidetur,quidquaraaDeo
B .

Doramo p

uosuopetere nec orationera

iD
xi.

his

oranibus

raultos

coraraittara

"-J-* WnH.
ent^
cumquid lUum

Accessit et

ed erga confessanum ob
,

quamquara
velle novi

iraperfecta

ca^terura

aut mihi
si

is

imperat, prout quidem

mihipersuadeo,i P sum

iraplere

^ffhge-

rem

nara

gravissime id omitterem,
etiara

tt

offectum

ra'deceptara. xii. Ardeus hoc desideriura, quaravis et arap 1 rae, quaravis ita quidera censeo, atini cen nullura raihi P possfderem thesauros, in sura^ menm esse, nullara sura procuraturara magnopere

^P""^^ ^mca
m
seutio plu
:

pau^

me

creae

erga pauperlofem ac soJi'"Jinci/i

nec de ea uecuniam conversuram dumtaxat ut de nece^iis aboro "d vellem

:

expe-

riri;

levat; quamvis q

ob eorp oris

..desereret.

^*
solatio

quod ago, uiuu mei imbeci Utatem

pi

^ a - JU~ TtlU^ .rave

^^7'a
conver.a
.

Vemmtamen mihi prospectum esset. deesse n a ra quoad hanc virtutera rl mum raihi hat*re tamen nolira, quaravis raihi argentura
vellera ad
iliis

^an^tutiacrymarumcopiam
agere

..quodmibi insolitudine .liquando nec legam ptas. Et Ucet

umen

solitudo

mihi est

oculis el.c.a

irapertiendura

Ucet nullum mib

velceusumvelpossessionemdesiderera. habui Visiom omnibus prope quas

2 L8
.

xin.

Ex

^ ^^

reliuquodisp.c.endum. mv.

diabolus medecepent

uea 'f^ ^ lchrum ^^

706
AVCTOM
ftlOSM.

VITA

S.

TEBESIiE VIRGINIS.

//

//

aquam, campos, floaliaque hujusmodi perres, odores, musicam videre vel audire nolle cipio, videor mihi eadem
aliquid splendidumve, puta
:

Deum

dere dig:natur
credo per hoc

daturum quod mihi hic in terra conp D ipsumque venerans precor l' mihi hac in vita mercedem ullam persolvat unH
id
:

//

tantum

scilicet est inter haec

;

soleo,
//

discriroen

ea quae videre quare omni erga res illas afet

Deura

iter

deducere

me

utpot

miseram
//

et irabecillem voluisse.
,

fectu careo. lnde etiam

factum

est ut

tam parvi
aliquis sit
;
//

//

eadem pendam,
raotus,
nihil

ut, nisi forte

primus
xv. Si

//

ejusmodi in

me

manserit

et

hoc

ii

//

mihi mera videtur nibus saecularibus loquar vel orandi moaliter nequeat, etsi etiam de rebus ad dum spectantibus, si diuturna ea sint colloquia, etiam per

vanitas.

cum homiag-am, cum fieri

n
ii

//

modum

recreationis, nisi id necessa-

251 xxii. Cum in oratione ag-o quiu etiam ***** modo vel aliquam pramittere ***** prope semper possim considerationem, meas petere consola tiones nequeo, imo ne quidem a Domino eas tametsi velim, desiderare ; cum eum nonnisi in quin potius hos mihi laboribus vixisse videam ut immittat supplico, modo prius gratiam eorumdem ferendorum concedat. xxm. Videntur
,
:

//

//

//

rium sit, violentiam mihi me aliquam facere Quidquid oportet restenim id mihi grave. xvi. est, erga cujusmodi affici solebam, delectabile necnon mundana omnia cordolium mihi sunt et oculis gravia accidunt. xvn. Illa quae habere me
ei serviendi eumque desideria, nulla consideratione secundantur, uti ante fiebat, cum devota mihi admodum esse videbar, cura item lacrymas assidue fundebam; sed

mihi omnia hujusmodi, eaque quse maximae sunt

perfectionis,
insisto
;

animo meo

insculpi,

cum

orationi

//

//

adeo ut non possim non mirari, ubi tot veritates adeoque manifestas video, ut mundana omnia mihi stultitia videantur. Hinc advertere

//

dixi Dei

amandi,

videndi

me

accurate oportet quo

g-erere solerem

me
:

//

mundanis

ante modo in rebus mera namquestultitia

et

//

videtur esse de morte

aliquorum
vel

//

laboribus

//

//

mundi anxie

laborare

saltem

diuturnum

//

inflammatione et fervore adeo intenso ut (iterum

repeto), nisi raptu aliquo (in

//

//

quo nimirum anima

propterea dolorem concipere vel iuordinate parentes ac necessarios, etc. dilig*ere. Dico igitur

//

contenta esse et quiescere videtur) mihi Deus

succurreret
viderer.
,

ii

me

ang*i,

protinus ex hac vita emigratura

//

lerem, in

cum qualis essem mentem revoco.

Si

et qualia sentire so-

eUarila im

252

xxiv.

quid in

nonnullis

noto quod

fervorem
ritui.

tpi-

249
sita,

//

//

xviii.

fecisse

Quos majorem in perfectionis via progressum et similia concepisse propo-

..

aperte

//

malum esse videtur, mihi possum in Deum illos peccasse

:

persuadere non si vero aliquan-

3^'""

a terrenis rebus affectum exuisse et generosos esse video , eos maximocum id g-enus hominibus tractare pere diligo

quosque
;

omnem

//

//

assiduo vellem, et e consortio talium proficere mihi videor. xix. Illi vero quos ita meticulosos video ut iis in rebus palpare videantur quae ex rationis praescripto hic fieri queunt, me afflig^ere videntur, meque clamare compellunt ad Deum

tum considerando huic rei inhaeream, quod est parum vel nihil, numquam judicium determina tum formabam, etsi id manifeste viderem; quin imo putabam idem omnibus Deo famulandiinesse
desiderium quod mihi inest. In hoc vero singularem mihi gratiam fecit, quod numquam me in re quapiam, animo postea recurrente, firmiter detineam quse si nihilominus menti obversetur, semper aliam quamdam in tali persona noto vir;

ii

ii

//

//

/<

//

//

ad Sanctos, qui ea quae modo nos deterrent, exequi non dubitarunt non quod ipsa ad aliquid sim utilis, sed quod juvari a Deo censeam illos qui propter ipsum magna arduaque ag-grediunet
:

tutem

adeo ut hoec nuraquam

,

me

crucient, nisi

ea qua? publica sunt

necnon

haereses, quae saepe

me

//

tur,

ac

numquam
fiduciara in

illum deesse

credam

ei

qui

/ cogfito,
//

//

Et dari raihi optem aliquem qui mihi in hoc credendo auxilio sit, et ut de victu ac vestitu nihil laborem, sed
conjicit.

omnem

ipsum

ii

prope semper, quoties de iisdem nullum mihi dari posse videtur malum ob quod mag-is aliquem dolere par sit. Affligit me etiam, si quos videam orationis studio deditos ab
aflflig^unt, et

omnem rei hujus curam Deo committam. (His adnexa erant sequentia verba ipsius Teresiae manu exarata Quod de cura rerum necessariarum Deo relinquenda dico, non ita id intellig^o ut mihi ea non procurem, sed ita ut de ipsis anxie non laborem et sollicita sim.) Et postquam hanc
//
:

eodem desciscere. Hoc quidem me cruciat, non tamen adeo graviter; cum curem hujusmodi non
inhaerere cogitationi. xxv. Video

me

etiam

in

melius quoad curiositates quas sectari solebam, f profecisse etsi nondum penitus easdem exuerim
;
:

//

mihi ipse libertatem dedit, bene raihi cessit ac mei ipsius oblivisci, quantum potuero, couor.
;

//

//

Vix
a

effluxisse videtur

annus ex quo hoc primum

ii

Domino

accepi.

nimi demitionem,

Deo laus, non est, quantum quidem video ipsa r.ovi, quod vana gloria me efferat
250
xx.
;

//

/
//

namque manifeste

nihil a parte

mea me
:

conferre

ad ea quae Deus mihi concedit ; quin potius meas adeo ut omni mihi Deus patefacit miserias
eo

neque enim me semper in his mortificatam video; quamvis tamen aliquando. xxvi. Haee quae dixi, sunt ea quae ut plurimum in anima mea contiugunt (quantum ipsa quidem intelligo), uti et assidua de Deo cogitatio. Atque, licet alia agam, quin ipsa nolim, uti dico, nescio a quo expergeid tamen perpetuum fieri me introrsum sentio non est, sed cum de aliquibus mag"ni momenti negotiis mihi agendum est. Et hac de re, Deo laus, identidem cog-ito sed non semper in hac cogita:

tione occupor.

..

quod

cog-itare

possem
quot in

veritates

possem

non tot ag^noscere uno noto momento.

;

253

ii

xxvii.

Interdum accidit

frequenter (idque tres,

non adeo to<j*j tW quatuor vel quinque dies

,

fl

etsi

//

Jam abhinc diebus aliquot, cum de his loquor rebus, de tertia quadam eas narrare videor
xxi.

n
//

//

//

imo interdum jam ante pudebat me talia de me sciri at modo mihi videor non propterea esse melior, quin imo deterior, cum tam parum e
:

//

durare solet), ut omnia bona, fervores et visiones mihi penitus auferri videantur, imo ipsa etiam plane illorum tolli memoria adeo ut, licet rum recordari velim, nesciam an aliquid iu m videanboni umquam exstiterit, omniaque mihi
:

^^

//

singularibus hisce favoribus proficiam. Et plane

//

tur somnia, vel saltera nullum

horum

noeae oc-

mihi persuadeo nullum

me

in

mundo

per omnia

currat memoriae.

Tum

quoque corporalia ma

deteriorem dari posse, aliorumque virtutes ma-

me
Deo

opprimunt,

joris

multo esse meriti, meque nonnisi favoribus cumulari ; allis vero uno in cumulo junctim

ii

prorsus cog-itare

et intellectus turbatur, ut nihil u queam, neu sciam in q

leg-o,

lege vivam. Si quid

non

intelligo,
,/

defecti-

busque

707 DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS. sunt. Omnes enim numquam non rogo ut Maet nullum animum ad busque plena esse videor n jestatem illius pro me deprecentur, ut aperire quod semper D robur, bonum habere, et auimi mihi Dominus dignetur num hoc ad gloriam esse ut ne minim p^fcrre soleo, eo redactum u ipsius spectet, aut alio me conducat itinere. Neobloquentium
ii

AOCTOkl
DIBtRi.

quidem

tentatioui adversitatique

?esistere posse videar.

quoque ad mhil proradeo ut, si quis me comsus esse vidcor utilis eximat, doleam ct m muni bominum numero vidcar omnes apud quos fraudem pcrtrahere loco

Tum

mcque eo abderc aliquo in prctio sum videret, nec tunc vellem in quo me nemo secter, sed ex pusiisolitudinem virtutis causa omnibus qui mini lanimitate , denique cum tunc ligitare velle videar. H*c adversarentur, tamen hanc mihi quidem mea tum lucta; in qua sohto eum tunc Deus prtestat gratiam ut plus ut hanc milu amantuoffendam, nec rogem
,

,/

que enim credo divinam ejus Majestatem permissuram fuisse ut hucusque ha^c procederent, nisi ab ipsa provenirent. Hae rationes et tot sanctorum hominum auctoritas animant me, quando ingruit timor num a Deo haec mihi, quae tam miserabilis sum, concedantur. Verum cum in oratione versor et cogitatio
iis

diebus quibus quieta

ii

mea

in

Deum

defixa est, etsi

theologi et

homines sancti
divexarent qui

omnibus me

sum et omnes totius muudi modis a quoquam excogi-

./

tari possent, et id ipsa credere vellem,

numquam

non dinem

auferat, sed,

si

//

mihi perpetua sit, toto corde me eum peccando offendam et ut ex illius esse erga me iin conformem. Et insigne perpetuo hac me in beneficium credo quod non
miror, cum hu254 xxviii. Unum vero hoc eorum qu* audire jusmodi in statu sum, unico visione aut parva quadum soleo verborum, unica ad spatium quo mentrs recollectione, etsi vel vel cum ad saAngelica Salutatio recitaretur,

eadem manu, ne suaque me teneat

medo

illi

placuerit,

tieii. mihi persuaderent ha3C diabolo putarem, me inducere voleUnde, cum, ut hoc quales bant, timebam quidem, videns nimirum

auctore

//

et eos essent qui mihi hoc dicerent, credebamque talis qualis et me, cum essem

verum mihi

dicere,

eram, decipi et mihi dixerant,

aliter facere

anxietate esse sinat.

non tibiad
,cribendo$
/,

quidquid tamen debere ad primum verbum vel et ipsa recollectionem vel visionem, evanescebat ; non poteram, credebamque nonnisi
illudi
:

illico

tue,

,/

possum a Deo hjec esse. xxxi. Cogitare equidem quaudoque his permiscere , et lta diabolum se
diversos revera res se habet, uti dixi et vidi; sed rerum habet exhic producit effectus. Qui vero

fc

,/

n
,/

u
/,

dispono, cram EucharistiaB mensam me ac validum esse, et corpus adeo quietum consueto suo lectum tam lucidum cum

animam
et intel-

"

perientiam, decipi

meo quidem

judicio

non

faculta-

id expenentia tum et affectuum usu. Et sane longa prssertim cum dicognovi nam saepenumero, semestri eoque vina ineo Mysteria, jam abhinc lpsos corpori accedere sentio. amplius, sanitatem spatio qui aliquando durant etiam per raptus, toto, magnam trium horarum, quandoque die Et quantum .auitatis experior emendationen.
:

256^' xxxn.
firmiter mihi

Nihilominus dico quod

tametsi

'^

erpr -

.
./

<

persuadeam Deum esse, nihil hoc omnino exequerer, nisi is qui mei curam gerit, quin spectare censeat ad majus Dei obsequium nihilque etiam semper in iis intellexi ut obedirem
:

tamen

//

imaginarium quid; nam dicenseo, non est hoc adverti et experta sum : ligenter ad id animum habeo, cum hanc mentis recollectionem
adco ut,

convenire. Saepe illum celarem, atque hoc mihi reprehenduntur, et lta mei defectus in iisdem medullas quidem acriter ut ad intimas usque

uullum morbum verear. emendationem yaletuoro uti ante solebam, hanc

dinisnonpcrcipio. xxix.
credcre cogunt omnia

Verumtamen, cum

ita

Qu*

hactenus dixi

me

commonefio mihi castigatio penetret; nec non subest vel in iis quae ago, periculum quando mihi hactenus subesse potest quod permultum mihi peccata m meprofuit, dun saspe praeterita revocantur, ob quaB ingens ammo tunc
:

moriam

/,

cumnoscam
iter

insisterem,

a Deo proficisci perditioms qualis fucrim, ut qu* paulo post per hc qualis
illa

Nam

in hisce dolor innascitur. xxxiii. Fui etiam certum randis a^quo longior verumtamen dum oratione egredior, quibus affluo,
:

commemo-

est

et

facta

cum

sim, certum est non percipcret

animam meam obstupuisse, undenam has mihi accedevideesse,

brevis fuisse hisce comtanta esse ut nimis quam ahovidear; quamvis me plunmis memorandis

bona

rent virtutes.

Vere

me non cognoscebam

bamque donatum quid

non vero labore

compenam, F quin imperfectionibus circumfusam et valde miserabilem. omnis fructus expertem potest ut bona non intelhgam,
l^ortasse

comparatum. Verissime et viam falli) non modo id ligo (ctscio minime me duccrct qua mc Deus ad suum quamdam fuisse qua me ab inferno obsequium, vcrum etiam quibus gequod confessarios meos
retraheret
:

manifestissime intel-

neralemConfessionemfeci.minimelate.

'"i oi

(i

Deo
.

pro/iciici

quempiam ydco qui 255 xxx. Cum etiam novit, vitam ilh meam rerum mearum aliquid e^e honorificum quippe mihi
:

tamen vita^ me muquin potius decipiar ipsa sentiam. est, facitque ut ita tatio penitus evidens id dico quod revera In ommbus autem qusedixi, sunt perfectiones quas mihi sensisse videor. Ha3 opemisera et imperfecta Dommum in mc adeo judicio tuo, omnia ratum esse arbitror. Qua3 nons, dijudiuniversa anima3 mea3 arcana cum c^cla submitto
:

fieri

vellem exponere laudan; ca,tera omma censco Deum Opt. M.x. bene novit ct cgomto nihili pendo. Ut ipse vita nec glona nec consciasum, nec honor nec bonum quod mc corporis animive datur

m anu
illius

ullum

retineat;

qua^ro,

meam equidem diabolum in animam eam postea bona collaturum fuisse, quo lucro tot enim adeo eum neque iu exitium pertraheret etiam Dcum crediinsanire putem. Neve ipsum
:

nec sed ejus gloriam b.

commodum meum

ambio vel Haud crcd.denm

conformem csse ns qumin suo testimonio affirmat autein subnectuntur, autographo suo erant. Qua3 xxxr. erant,in ha* verbo c : .

eam tamen,

Teresia ut postea videri poterit,

*+*->
*

manu

scripta

Anuus

videtur eoque amplius effluxisse

cum

huju,

illo tempore h^Bc scripsi. Toto monll nt non in pejus ruerem; n

rint
f

quoad

perio. Sit ille propter

J^7 ^nrr
sed potiub

>m ^

omn.a

**"*%?*%
U po,

decipi mcruissem, derim,ct8i ob peccata mea rejecturum, totvirorum sanctorum preces fuisse nomine meo fusa^ quaBabhincbiennioad ipsum

:rrm

D ai

m eedo C ui t ,,ue m e Xq uo : Sm :

VITA
708
VCTOtl

S.

TERESLE VIRGINIS.
in

IIMU.

majus mihi accessit lucrum, expenor abdianims mea rerum terrenarum generosrtatem et cationem et majorem mentis increverunt; nam mlibertatem. Raptus etiam et quidem palam, terdum ingniunt cum impetu, nequeam et ab aliis notentur; ita ut me retinere

majoremque

non majorem rerum terrenarum abdicationem n uti ante dixi, idque visionum adminiculo

m
u

quas intelligo quid sint cuncta terrena. Qua'mvis etiam omnes amicos et amicas et necessarios relinquam, id pro minirao reputo. Imo parentes et consanguinei me valde fatigant, quoties vel

imoid

accidit mihi

apud

alios versanti

nee dis-

minimum me

in servitio Dei impediunt. Cu m

in in

.
ii

dicendo simulare eos possum, nisi fortasse animi pati deliquiura, et simile quid tum solere oblucter mamihi accidere. Et licet in principio resistere non ximo conatu, tamen aliquando

me

m "
i
//

omni libertate et g-audio eos desero; atque ita omnibus pacem reperio. xli. Aliqua qua^ mihi

oratione versanti consulta fuere, comperta sunt esse verissima. Proin quoad favores quos a Deo
recipio,

mag-is

me

0 eliam mngi$
1,1

amore pau*

perlutit,

possum. paupertatem spe258 xxxvn. In iis quae ad videtur singularem mihi Dominus fecisse ctant, humanus carere gratiam cum ea etiam quibus nisi ex eleemosyna usus non potest, habere non
;

//

obsequium vero quod

profecisse comperio; quoad illi a parte mea debeo,

mag^is in pejus defecisse, quod majore donata sim consolatione quam promerebar tametsi
:

,i

(i

i,

velim nonnisi mendicato vivitur. rari desiderem ubi hujusmodi in domo ag-o in qua certa Cum vero defusum nihil mihi quoad victum et vestitum non mihi videor votum et Jesu Christi turum in eo consilium adimplere tali perfectione quali proventibus atque domicilio in quo nullis vivitur
: ,

adeo ut eo in loco

maximopere commo-

exiguus meus fervor et eximius quem mihi deferunt honor me sa^pe valde crucient. 261 Ducta hic erat linea, qualishsec est
:

alii

amo

"Vopr(i

Mox

xlii. vero prosequitur aut circiter, effluxere menses

:

//

mea

,/

saepe

rerum

necessariarum laboratur

defectu.

//

u ,
/<

Quse vero per veram paupertatem acquiruntur facere bona, maxima mihi videntur, nec horum

ingrata non existerem, majorem long"e mihi de novo (ut quidem intelligo) ab eo libertatem videor accepisse. E Hactenus alterius opera indig-ere mihi videbar,

acceptis

scripta sunt, scripsi. hisce a Deo favoribus

Jam novem prope cum quaa hic manu Ex illo tempore, cum

i/

jacturam velim. Saepe me tanta cumulatam fide reperio ut Deum non posse deesse existimem iis
qui

mag-isque

mundanorum hominum
non

niti prassidio.

Modo
inniti

vero perspicio

esse haec nisi sarmenta

n
//

non esse nec fore adimplenda sint tempus quo illius verba non ita ut aliter mihi persuadere non possim, nec timere quidquam. Quocirca mihi est poena mailli

serviunt, et certa sim

//

/-

//

//

//

* n
-/

xima, cum amici mihi consulunt ut stabiles in coenobia mea proventus inducam; ac tum me ad Deum converto. xxxviii. Majori in egenos mosoleveri me commiseratione sentio quam antea

qussdam libanotidis aridae, nec securum esse illis mox enim ut aliquod contradictionum ac murmurationum pondus incubuerit, illico confring:untur. Quocirca per experientiam edocta existimo nullum esse ad non cadendum ful:

n
//

ciroentum. fortius quam cruci adhaerescere et in ipsum confidere qui ei affixus fuit. Hunc quippe verum esse amicum comperio , et in hoc tam
si

ham
illis

majori scilicet compassione et ardentiori

:

succurrendi desiderio
elargirer vestes.

et sane,

si

meam

//

n
</

facere

possem voluntatem, has ipsas quas induta

//

sum,

illis

Nullam nauseam con-

//

cipio, etsi

cum

iis
:

familiariter

agam

vel

manus

u
//

eorum tangam

quod

ipsum

iftodo

Dei esse

//

.lonum video. Nam licet antea ex amore ejus ipsisstipem conferrem, naturalem tamen eorum coramiserationem non habebam. In hoc sane insigniter

//

me

profecisse comperio.

t/>

injuriarum
//

259

(vlerantia,

obtrectationes,

xxxix. Quoad tolerandas aliorum de me quae satis multae sunt meumque

potentem me sentio ut universo resistere mundo, mihi adversaretur, posse videar, modo rae Deus non derelinquat. xliii. Antea laetari solebam, siquando amicoshomines experirer; verum modo, perspicua hac veritate intellecta, parum hoc curo quin potius benevolentia haec quadamtenus me affligit, nisi illorum quibuscum de animse rebus confero, vel illorum quibus prodesse me posse existimo ab illis enim me amari permajori velim, ut me sufferant; ab his vero, ut mihi credant dicenti creata omnia affectu
:
:

cum meram
262
n

^
.

esse vanitatem.
xliv.

//

//

honorem non mediocriter sauciant, non parvam in meemendationem experior; adeo ut non mag-is

Maximam

mihi Deus in summis

nflnim j

//

//

fere

me
:

afficiaut

quam

stolidum aliquem

//

//

//

ii

//

//

//

imo vero aliqua nonnunquam quin etiam ut plurimum, ratione moveri adversarii mihi videntur. Adeo vero parum his moveor ut nihil quoad hoc habeam quod Deo offeram, utpote cum experientia norim hinc animae meae permultum lucri accedere; quin potius beneficium mihi hoc pacto conferri censeam. Hinc nulla inde auimo hseret adversus illos inimicitia
afficerent
.simul ac

laboribus, persecutionibus etoblocutionibus,quiconstantiam bus hisce mensibus exag-itata fui, quauto vexationes tanto majorem
dedit; et

^{mt

eam

n
//

patiendo defaacriores fuere, nulla ut ratione in

tigarer.

//

male Adversantibus vero mihi adeo non dilectione volui ut etiam nova in eosdem ferri
viderer
;

//

quomodo tamen

/-

//

vina scilicet dextra id quid desiderem, natura

rare impetu soleo
:

diid fieret, nescio : a xlv. &i proficiscebatur.

mea maximo
vero desideria

id deside-

jam

mea

adeo
-

//

//

primum orationi me dare iucipio. Cum vero primum hujusmodi obtrectationes audio, parvam quamdam in animo sentio contradictionem,
turbatione.

//

quieta sunt, ut,

lig-am an

cum

rate ea irapleta video, vix

.
//

gaudeam.

Nam

attetristitiae et laetitiae

ctus, nisi in oratione, ita in

me

temperatus
aliquot

est

//

/.

tamen inquietudine vel animi perQuin potius, cum aliquos mei commiseratione interdum tangi video, mecum ipsa rideo nam omnia vitae hujus adversa tam pauca mihi videntur ut nulla eorum sentiendorum mihi
sine ulla
:

//

ig-nara

videar,

atque

ita

dies

agam.

//

xlvi.
rior

Maximi autem sunt quos

et

aliquoties expe-

experta
:

sum

austeritatis amplecten

//

esse videatur ratio

namque

fingo

me

veluti quo-

n
ii

mihi vi impetus si quam vero exerceo, adeo m desiderio, ut tur exigua prae mag-no illo mihi peculians dura, ac prope semper, ea
^

//

dam

fn abutgaiioue

somnio agere, et ubi hoc pertransierit, nihilomnino cuncta fore video. ^60 xl. Ardentiora mihi Deus impertitnr desideria, majorem erga solitudinem affectum, nec
in

videatur recreatio; tametsi ea quam corporis imbecillitatem exiguasit.

usurpo,
c

//

203 xlvii. Saspe mihi gravissima quaedam qu poena, raodo vero nimis quam roaxima,

g"^ r0 '

ua '

DEE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

A
>.

709
AIM*4.
])

tet

ibummecapereoporteat:maximaverositoporraihi lacrymarum in oratione versor quia

/<

elicit

quin id copiam et expostulare me cogit, quod tamen fecisse me, etiam cum percipiam subeundi fuere labogravissimi in bac vita mihi
,

cum

" n

gnalibus Dei video et intelligo, et quo ea modo ipse direxerit, tanta sunt ut vix unquam de iisdem cogitare incipiam quin intellectus mihi deficiat,

ii

cum videam
dunt
;

et

hinc

ea quae ingenii captum transcenanimum meum recolligo. lta porro

Doumeminiihujusmodieniminrebusmulievirilem quamdam brem non habeo animum, sed

res

//

sedulo

/<

soleo, constantiam. Intensius etiam quam ferventes sint servi, ipsa sentio desiderium ut Deo abdicatioue llh qui maxima cum rerum omnium

m me

Deus necubi ipsum offendam, videns qua de me ipse laboret cura, ita ut parte mea huc vix quidcustodit

me

ut aliquando obstupescam

quam

conferara, utpote quae iniquitatum et malitiarum pelagus, ante quam haec mihi obtingerent,

videam serviant et terrenis nullis adhaereant, cum omnia esse inanias ; ac praesertim viri litterati, videam magnas Ecclesiae esse necessitates
quod (uam
lta ine hae affligunt ut stultum esse

fui,
//

ut ne me ipsam compescere quidem a peccando posse viderer. Cur autem ea ab omnibus magna sciri velim, ratio haec est, uthoc pacto ipsa

censeam
:

Dei agnoscatur poteutia. Sit

ssecula.

ille

benedictus in

propteob aliam rem quamlibet moerore dejicij quod rea illos assiduis precibus Deo commendo;

magis

norim quempiam in summo amoris diperfectionis gradu coustitutum vero

Ecclesiae

profecitv dein praefixo nomine Jesu, uti ld capite omnium scriptionum pro more habebat in ^

Amen.

266 His

fiuitis,

suarum
//

d, sic inquit

.-

vini fervore

prodesse posse

quam
(ut

tepiditate sua

plurimos.

./Me.ye
n

264

xlviii.

ln rebus

fidei

mihi quidem

fortitudiapparet) majorem me praeferre video omnibus Lutheranis me sola opponenem nam

;
:

I IJ non mea Relatio ista quae hic ante posita est, quam confessario meo illa est scripta manu adet quam ipse, nihil demendo vel
, //

perscripsi,

dendo, sua

mauu
;

descripsit.

Erat hic spiritua-

rem/ut suos ipsis errores patefacerem et dolenter aspicio tot auimarum jacturam nonuisi
in via Domini et miseror. Video plures animos opera; quod clare video Deum profecisse mea

sane

lium

rerum

scientiis

gnarus in paucis et theologicis magnus cum quo de omnibus animsB

et ipse

meae rebus contuli,

aliis viris

eruditis, ioter

quos
iis

de iisdem egit cum fuit 1'ater Mancio.

voluisse.

Etiam percipio quotidie auimam meam per illius beniin illius amore magis magisque etsi vellem miln gnitatem proficere. Videor posse nec video quomodo vana etferri gioria non
, , ;

Nihil ab his notatum in

est

quod Sacris

Litte-

mihi persuadere possim harum virtutum

ahquam

,i

mcam
ris,

quod non multum effluxerit cum me nullam annis plurimis vidi habuisse
esse
:

tempo-

etsi id
"

Haec porro ris non maxime sit consentaneum. magnam animae meae securitaillorum sententia quamtem adfert, etsi agnoscam non debere me, mihi ipsi diu per hoc me Dominus iter conducet, atque ita semper feci, aliquo modo confidere grave mihi sit. Revereutia Ve:

admodum

virtutem; atque etiam

modo

a parte

mea

aliud

stra videat ut hasc

vero non ago quam gratias recipere, nullam obsequium, non secus ac res quos m toto praesto mundo est maxime sterilis. Et sane ita interdum mecum ipsa perpendo quomodo, omnibus m sim proticientibus ipsa ad nihil penitus
,

omnia sub Confes=>ionis siante postugilloclausa maneant, uti id a tejam

l

mehus
utilis.

sed Et est prolecto hoc non humilitas, videam, nonveritas quodque me adeo mutilem nuuquam timeo ne a daemone Uludar. Adeoque raptus perspicio per eas revelationes et
;

sunt, Hactenus Matris Teresiae a Jesu verba defatidescribendis etsi aliquatenus me in quibus summam mihi volugarim, hic tamen ea inseruisse in iis contineri credam ptatem attulit; quod plura adeo ut, qnamvis toto dixi libro

Hi

#""
Jj-

quam

bactetius

mamfeste

haec mihi

a parte enim mea quam nec aliud huc quidquam confero nibil sum,
lucra accessisse
:

contineret, ob haec liber praiter hsec aliud non Unum porro sola tolerari et legi mereretur. tamen quae ns contiveuit, scilicet omnia

hicnotaudum

iuutilistruncus.Hocverofiduciammeconcipereet mtra divma securiorem esse jubet ac proinde me sclo meisque fido desideriis conjicio brachia ea esse hujusmodi ut pro ipso morcerto
; :

adhuc iu luneutur, certo tum illi coutigisse cura ageret, antequam ad monastecarnationis coenobio fundationes abiret; quin imo primam illam
riorum
Kelationem, quae alterius
est descripta, sub F factam esse, cum seno iuitium conversionis illius supernaturnlibus ab illo et ex animo Deo se dare et

mauu

enim tem oppetere omuemque quietem

abjicere, quo-

cumque meo
265
n

dispendio, parata sim.

H caritau

diem dicti llhus memoria (etsi certa sim non S viverenec itaidmmefieri), ut jam mihi non ipsa
xlix. Aliquoties sa^pius per

inquam, post (uti gratiis prssveniri coepit, biennio, numeris vn, xxx, xxxn, colligere cvidenter est e

Paufi mihi subit

voluntatem, sed loqui nec aliquam habere videar a quo regar et conquempiam esse in me putem extra me raptam esse, forter et me quodammodo vivere mihi crux videatur acer-

ne eadem hic cogar plunbus amplius interea effluxit, repetere). Aunus eoque ultimam vero cum secundam Relationem scripsit colhgere uti ex ejusdem , post mensibus

xxxvn

et xlviii

novem
26S

principio est.

ipsum denique

Ex omuibus

pro tah obsequio bissima Quod vero maximum cura acerbum adeo rependo bonum, id est, quod, esse, ob ejus amorem sitmihi ab ipso separatum hanc maximis tamen vivere velim. Vitam autem nam et persecutiouibus cupio obrui laboribus utilis cs.sc nihil utilis sim, ad hoc saltem cum ad oranes qui in velim ut pio ipso patiar. Et sane ut vel subirera labores mundo sunt libenter mihi raeritum comparem, id aliquautulo majus Nihil n.agis illius voluntatem exequar.
:

ad"ouantam tantillo stnpendum est. Qiue ergojam veuerit; qnod sane snblime perfecfouie Lde aprincipiosuo ad tam qnodnam post tot eam aunos fastio-ium pervenit, ad
e perv enisse verisimile
fit

est porro his junctim colligere tempore perfectionem peripsa

Airi.mlorr-

yaM

Lmnlaretur,

Denm deliniret, tot fundaret masDeo vindicaret, tam affliduo

cum tot indiee gratto , austeritatibns et labonbns tot s.bi monastena. tot aniorat.ou.s et mor-

est, ut

tamhactenus, dum quod efflueriut anm etsi etiam multi exinde manonreipsaimpletum viderim. Qute vero de Octobns, Pars Prior. Tomus vii
intellexi, iu oratione versor,
,

mcompacoleret, deniqne tam ficationis exercitia opcrum thesanro co) Ito ? bonorum postea rab prtoolpia fuere ut ad Sierffotam eximia ejnsdem complementnm pert n g.nt. p rfectissimorum etiam habere commune >..ud quod, u locum hic videatnr

710
UCTOl

VITA

S.

TERESl.E VIRGINIS.

niBin*.

rbiu erat puero Quintiliano, in nsu s esse vig.b.le. Jnomm numinum etiam ortus illam modo quanta fouintil lib. vni, cap. in), cum ad ,U.m pos oria donatam verisimile t.nto majon fuent opus

P"

"

phum
[lib.

exstare, sic proloquitur

cap.

.-

III,

indicarent

xxvm) hanc transcripserunt, ad quem fuisset missa. Nos autem

Ribera et Yepes D quj n

arbi-

Sg omniah

tramur raissam ad P. Ibanez ob ea quse Saneta

ap-

ffi

cpromerendam

ad summam
evatit Vitm

pirfeclionem

jTrLtione, quam tanto studio sibi eomparavit ? ., eximias aliquus 269 Hincsiquisinfiliabus illius supernaturales nont is spectarit virtutes resque cum posse eas nec debere

ac labore tot

anms

ponit hic ad calcem, dicens nempe et priorem illarn et posteriorem hanc Relationem a euo confessario communicatam Patri Mancio. Atqui certum est
P.

non propterea tamen ab eo perfeMatre sua comparari, quod multum pervemt; noquem illa ctionis absint termino ad omnibus simul prieire hanc
ritque tanto

Ibanezium ejus vitam modumque orandi coinmunicasse Patri Maucio, sicut testatur Yepes (in prologo ad Sanctae Vitara). Quare nobis persuasum est a Sancta priorem illam Relationem, qua? destiS. Petro de Alcantara,_simul cum hac qui tunc posteriore traditam fuisse P. Ibanezio Posterior naec temporis confessarius ejus erat.

natafuerat

majori

intervallo, quanto

et mater aliqua sapientissima

^uperat sapientia prudentissima nliolas juniores Quod omnes corporis magnitudine. intellectu et

Relatio
est

etex animo existimo confessuras, negaret, humiles suspiciam si qua vero id eas ut ethujus miuor hanc id antealias fateri oporteret, ratio; atque haec etiam esset habcnda quam aliarum aberraret, cum vel ingenio vel maxirae a scopo hoc

quod

nou

invitas

scripta est uno a priore illa anno id sicut aflfirmat noster histosub initium 1502 riographus. d ld ei moris fuisse patet ex ejus quse superant litterarum autographis. hisuper notari potest frequens earum a laude Jesu principium, frequens item per ejus scriptiones Sacrosancti No,

humilitate insuper est

adeo

esset

destituta.

Notandum

hic

quam

singulariter beata ipsa Mater

cautum

rentur,

premevoluerit ut hae Relationes silentio iu lucem et quam e contrario has Dominus

minis illius repetitio, ac ordinaria epistolarum ejus clausulaab hac similvoe pia formula: Sea alabado etc. (laudetur etc.) Nimirum, quod ipsi cum aliis Sanctis, v. g. S. Paulo, S. Bemardo, E

proferre studerit, atque ut ad

manus tandem meas

venirent, permiserit;
,

posttot

aunorum intervallum

Francisco Salesio etc, commune erat abundantia cordis scribebat calamus.

S.

ex

cum ipsee etiara characterum notae utpote jam dudum exaratae, legentium oculos prope fugerent. decantetur lllius porro magnitudo in aeternum quod ita honoret eos qui omnem ejus causa honorem
proculcant.

LIBER QUINTUS.
PROLOOUS.

ANNOTATA.
a Ribera, Yepes et auctor Chronici nescierunt ad quem scripta esset priorhsec Retatio et Yepes
;

Cur audor

latius de

Sanctce

virtuti-

bus
suspicatur destinatam fuisse ad Patrem quemdam e Societate Jesu. Ast, invento postea tpso S. Petri de Alcantara autographo, quocl continet triginta tres articulos qui responsorii sunt ad hanc Relationem, evidens est ad S. Petrum mis-

egerit.

Tot

tamque eximia de admirandis Matris

Tere-

ut quarsise virtutibus enarranda occurrebant oportuerit; et erat tum librum valde longum esse

jjjj^jj^

sane necesse imaginem illam

quam

suis hic expri,

sam hanc Relationem (vide Comm. praevium num. 293, item Riberam hicsupralib. iv, cap. iv, a num. 68, ac not. c ad id caput.) Porro asserit
idipsum
II,epist. 11, not. 3) originale exemplum e quo binas has
S.

quo mere coloribus proposui, expoliri perficique viva appareret, vel potius quadamtenus naturalis et

n P. Antonius a

Josepho

naturam repragsentaret
,

nam quamvis

id

studio-

[t.

non ita pridem Retationes aesumpsit Ribera isse repertas penes D.Josephum Tapia Osorio. Ait id codicem esse qui duodecim constat foliis
,

ideoque sius quam aliis in libris facere contenderim ^ sequo inhasi. fuerim prolixior nou tamen plus

forma, ut dicitur, in octavo, quorum priora sex cum dimidia septimifoliipagma occupat Relatio altera, altera vero quod reliquum est codicis;
estque
Teresiffi

Non idcircotamen dicere ausim ita eam utquidem eo peroportebat a me delineatam esse cum quod
;

illa
;

scripta

manu

aliena

hsec

manu

quod setingere nequaquam potuissem, tum vero servant, et sibi humilis haec virgo cretum suum illius opituacceptos a Deo favores et labores quos
lantegratia exantlavit, quantum tio premere semper sit conata.
sibi fasfuit, silen-

sicxd

apud Riberam notatur. Neque abs

re est meminisse has Relationes, quas Ribera primum vulgavit, dein in Antverpiensi Operum Teresianorum editione anni 1630 additas fuisse ad Sanctee Vitam, nunc vero locari solere inter Epistolas {tom. II, epist. 11 et 12). Tandem advertit

Eorum

vero qu

oblivione tegere minime potuit, pars non exigua

maxima obruta periit; quae vero reliqua fuere, penitus accuratione collegi , ne temporis injuria
excidant.
..
teheroic*
,,
,.

P. Antonius (loco quo supra) secundum Chronici auctorem scriptam fuisse priorem hanc tunc nimirum quando Relationem anno 1560 ut Teresia consuluit S. Petrum de Alcantara ab ipsa narratum habes in Comment. praevio numero 234 et seqq. b III. Bossuet in suo tractatu de nova Qusestione ( i Mystici intuto, parl. n, cap. i, et alibi passim) 5. Teresiara vindicat a Molinosii erroribus, ostendens eam ita loqui solere ut significet se non famulari Deo spe mercedis tamquam hsec spes solum vel prsecipuum motivum fuisset, sed ita ut tamen hsec mercedis spes fuerit motivum cohortans et invitans. c De altera hac Relatione P. Antonius a S. Josepho {tom. II, epist. 12, not. 2), postouam dixerat, ut mox retuli {not. s),ipsum ejus autogra, , :

paucuhs 2 Lectores proinde obsecro ne ex Teresiae virtutibus qua3 huc afferre potui, de Matris mu norint potius plura
conjecturam faciant
:

W>

exstitisse, et alia quse forte

longe sint subllDT^ c a majoremque admirationem promereantur ut suura im _' dicenda restare. Reliquum est igitur ginihuicornamentum circumsecus ad i UDffan c0 . eam c0D racula, inquam, et magnalia quibus
,

dignatus est Deus in vix qu praesertim gratiam qui persuadere sibi conspicu sanctimonia vitae quempiam fuisse miraculis eadem patefiatet CODDrmetur
rare
et illustrare
,
'

m
,

nisi

dit

quod omnibus miracula prosunt

nam, u t

se _

DIE DECIMAQUINTA OCTOBRIS.

711
*oei___ KIDU&.
incorruplur-

rit

Gregorius, quemadmodura animas corpore motum cognoscitur, sic inclusffi vita per corporis
S.

2 Hinc ardens religiosas incessit corporis hujus .. ., .... , mspiciendi cupiao quod enim tam suaviter id
.

ejusdem

demonstratur. rare incipiam

corpore egressaj vis virtute miraculorum Quod ipsum quamprimum decla:

redoleret ut etiam ab externis

tur,
fieri

is

odor percipere-

eituaveolent

cum enim

liber
est

hic

postremus
esse

difflueret,
cialis

non posse videbatur ut in putredinem Hieronymus igitur Gratianus provin-

brevis futurus productius.

.ilMfom
*

sit,

nec sequum

procemium

Albam cum venisset, illi moniales referebant quid rerum ageretur, rogantes ut inspici corpus
permitteret. Id Patri consilium cum minime displimiieoaf oiiVimnwori ccepti sunt lapides aot\ tanta sed tiitltfl. cuisset, submoveri oronti cnnt lanirlnc
;

sunt, CaBterum eos qui hanc lecturi historiam parte mea mtervea earum * qu8e (demptis erroribus qui i,oncmanimamagnique fieri meretur, nerunt ) ab ora nibus legi ret. elucescant, rogaquod mirabilia Dei in hac opera imprimis velim ut tam eximias diversasque
3

eorum

erat

copia

ut ne quatriduo

quidem

ipse

cum socio iisdem auferendis suffecerit. Cum vero horum lapidum aliquot in stramen decidissent,
ex hoc post plures dies novitiae cujusdam in Ordinem admissaa lectum monialis suffarciret,
et

tos

virtutes admirari satis non imitari allaborent. etiam divinae gratiee adminiculo eas hic deduxi, et quae quoad Hanc enim ob causam monita consultaque dederit, attuli. Etsi

habeant, sed easdem

cujus rei ipsam etiam paleam redolere sensit causam indagansetadmirans, tandem a lapidibus
:

easTeresia

sint, quod multa in his imivero omnibus ea dicta

fortuito

injectis

eara

stramento

adhaesisse

fra-

sint ordinis tanda omnes, cujuscumque demum Religionem tamen professis, Btatus, reperient,
et

Excalceatorum ac praBsertim in eumdem potissimum conveniunt ; cum ipsorum cooptatis ea vitse religiosa3 exemante oculos tam perfectum Deus, ipsosque edocere plar proponere dignatus sit pervenire et quomodo ad perfectionem hilariter labore reddi compotes queant, eiusdem parvo cum quam admiraqualem denique consolationem et ubi illam fuerint adepti. biles fructus degustent, Vitas Sanob causam studio a communi

Ordinem

grantiam comperit. Igitur iv nonas Julias anno MDLXXXllI loculus apertus est, nono post sepulturam mense erat autem ob nimiam huraiditatem
:

in parte superiori

corruptusac semiputris

et

mu-

scosus

suavissime tamen redolens.

Dum enim

cujus lapides imponebantur, calx ante injecta erat, humor ad corpus usque penetrarat. Vestes oranes putredine diffluxerant et humidum redolebant.

Hanc

deflexi c.torum scribentium stylo

historiae suse
:

cum

plerique

miracupartem illorum potissimam ego vero, quamnarratione consumant lorura dicenda habeam, quam multa etiam hac in parte magis studui; quod enarrandis
illius

Corpus vero sanctum oppletum erat terra quee per sarcophagum putrem penetrarat, nec non raucore plenum ; cseteroquin sanum adeo et integrum ac si dum nuper terra conditum fuisset. Ut enim illud, turpitudine carnali integrum in viveret, ab omni
perfectissima virginitate

Dominus

custodivit,
;

ita

virtutibus

quis possit non il